POLITIKA OROKORREKO OSOKO BILKURA HASIER ARRAIZ
Anuncio
POLITIKA OROKORREKO OSOKO BILKURA HASIER ARRAIZ 2014-09-25 Gure aurrean dugun une politikoa zorrotza da oso. Euskal Herriko eszena politikoaren lehenengo ilaran gaudenokiko batez ere. Europan sortzen ari diren egoera berriek aukerak eskaintzen dizkigute. Bestalde, gurean erronka latzak ditugu, zailtasunez beteak, oraindik ere korapilo asko askatzeke. Horregatik neurria emateko unea da. Beste euskal herritarren belaunaldi batzuk abagune hau ametsetan besterik ez dute ikusi. Gu gertatzen ari den guztia bizi izateaz gain, protagonista izateko pribilegioa dugu. Guk geuk, gutako bakoitzak eragin dezake, onerako ala txarrerako. Horra hor gure pribilegioa, horra hor gure ardura ere bai. EH Bilduren baitan aipatu dudanaren inguruan hausnarketa sakona egin dugu. Euskal Herrian dugun abagune politiko honen garrantziaz eta galbidera ez eramateko ardura politikoaz. Lo que está sucediendo a nuestro alrededor es demasiado importante como para no tenerlo en cuenta. Escocia, Catalunya, la crisis de la reforma franquista en el Estado español y las oportunidades de cambio político real que se pueden abrir para nuestro Pueblo...todo ello es demasiado importante para seguir como si aquí no pasara nada. Podemos seguir chapoteando en el mar de la mediocridad, donde todos y todas nos sentimos más o menos cómodos, resguardados en la irresponsabilidad ajena, dejando que pase el tiempo, perdiendo una legislatura que debería ser clave para el futuro de Euskal Herria como país. Sin embargo, tenemos el privilegio de estar aquí. Este Parlamento no es el ombligo del mundo, ni mucho menos, pero no es mal sitio, no estamos mal situados para ayudar a llevar a nuestro Pueblo a otro estadio, a un estadio de paz definitiva, de verdadera convivencia democrática, de libertad y de justicia social. El privilegio de poder incidir en esta situación política tan especial es, a su vez, la responsabilidad de hacerlo. De hacerlo y acertar. Porque, en primera persona del plural, no podemos fallarle a nuestro Pueblo, ni condenarle a la apatía política y el hastío porque en el momento decisivo sus representantes políticos confundieron lo urgente con lo importante. Behin, areto honetan bertan izandako EAJ eta EH Bilduren arteko talka horietako baten ostean, Joseba Egibarrek pasillo horietako batean esan zidan agian ez garela ados jartzeko kapazak eta agian guk utzi eta ondorengoek hartu beharko luketela, ea beraiek lortzen duten. Eta nik gaur tribuna honetatik erantzungo diot. Horrela baldin bada, utz dezagun eta oraintxe etor daitezela ondorengoak, gure Herriak aurrera egiteko gure arteko adostasuna, Maltzagaraino bada ere, behar duelako. Eta oraindik kapazak izan gaitezkeela uste baldin badugu, egin dezagun edo saia gaitezen, baina benetan saia gaitezen. Bretainia Handiko lehen ministro David Cameronek Eskoziako kontsultaren biharamunean esan zuen: “Nik Bretainia Handia sutsuki maite dut, baina horren gainean demokrata naiz. Horregatik eskoziarrek esan beharrekoa entzun behar nuen”. Downing Street-en ez bezala, Moncloan ez dago Espainia sutsuki maite duen demokratarik, bestela kataluniarrek adierazi beharrekoa entzun nahiko luke. Horregatik soberan dago Moncloara bisita klandestinorik egitea, emaitzak abiatu aurretik argi daudelako: Rajoy no sabe / no contesta. Pasa den astean Eskozian Europako mapa politikoa aldatzeko aukera normaltasunez, berme juridiko guztiekin, bizi izan genuen, demokrazian gertatu behar duen bezalaxe. Bitartean Katalunian herritar gehiengo zabal batek gauza bera egin nahi du eta bertako instituzio nagusiek asmo horrekin bat egin arren, espainiar Estatuko botereen partetik guztiz kontrako jarrera topatzen dute. 2 milioi kataluniar kalean, botoa eman nahi dutela aldarrikatuz, eta espainiar Estatuaren partetik mehatxuak eta erasoa gauzatzeko Estatu makineria guztiaren gurpilak abian. Kataluniako gizarte gehiengo handi bat ez da honezkero espainiar Estatuaren baitan gustura sentitzen. Mespretxatuta sentitzen dira, irainduta. Espainiar Estatuaren gortasun eta itsukeria politikoa Katalunian independentistak egiteko makina bihurtu da. Demokrazian, gizarte bat, hangoa edo hemengoa, bere etorkizunaren jabe egiteko prest ez daudenen arrazoi bakarra da gizarte horrek erabaki dezakeenaren beldur izatea. Galtzearen beldur izateagatik, hobe omen da ez galdetzea. Horixe da espainiar Estatuaren jarrera Katalunian, horixe da espainiar Estatuaren jarrera Euskal Herriarekiko. Krisi latzaren baitan espainiar Estatuak inboluzio bidea hartu du, zentzu guztietan. 1978. urtean Francoren erregimenaren erreforma krisi sakonean sartuta, espainiar Estatuak atzerantz egitea erabaki du. Inboluzioa orokorra da, maila guztietan dagoeneko abian da. Zeresanik ez, estatu ereduari dagokionez, gaur egun autonomia estatua bera desmuntatzen ari da. Ez dut nik esan, Jaurlaritzako bozeramale Josu Erkorekak berak adierazi du: “auténtica involución”, “continuo socavamiento del Estado de las Autonomías”, “pretenden reducir la autonomía política a una mera descentralización administrativa”. Hala da. Hori da espainiar Estatuak hartutako bidea. Ez du autogobernuan sakontzeko asmorik, guztiz kontrakoa. 40 urte eta gero espainiar Estatuak berriro jaso nahi du maileguan utzi ziguna. Hori ere jakinarazi nahi digulako. Eta guk, zer? Zein da gure erantzuna? ¿“Virgencita, virgencita, déjame como estoy”? Erabakitzeko eskubidearen aroan bizi gara. Europa osoan, baita Katalunian eta hemen ere, espainiar Estatuaren itxikeriak halaxe nahi ala nahi ez. Vivimos una nueva etapa política en Europa, una etapa donde cada vez va a ser asumido de una forma más natural el derecho a decidir de cada sociedad, es decir, el principio democrático de que cada comunidad puede y debe decidir cómo organizarse internamente y qué relaciones desea tener con sus vecinos. Y quien se posicione en contra del derecho a decidir, aquí como en Catalunya, se va a quedar políticamente fuera de juego. Tiempo al tiempo. Hemengo unionistek erabakitzeko eskubideari uko egiteko duela 40 urte egindako akordio politikoei heltzen diete, espainiar Estatua bera gaur egun akordio horiek inboluzioaren bidez urratzen ari denean. ¿Y alguien se cree que hace 40 años sin ruido de sables de fondo se habrían hecho esos acuerdos? Más bien, vista la escasa evolución democrática del sistema político español en estos 40 años, hoy queda más reforzada que nunca la necesidad de una ruptura exquisitamente democrática con ese Estado, que ni en estos 40 años, ni en otros 40 siglos va a tener disposición para reconocer a Euskal Herria como sujeto de decisión. Señor Urkullu, desengañese o no pretenda engañarnos al resto, todos y todas sabemos que la bilateralidad con Madrid es imposible, igual que la soberanía compartida, porque para ello hay que tener soberanía, algo que nos niegan éstos de aquí. Horregatik Euskal Herriak bere prozesu eratzailea behar du. Katalunian egiten ari diren bezala, espainiar Estatuaren baimenaren zain egon gabe. Euskal Herrikoak, seguruenez, 3 prozesu eratzaileez osatutako prozesu eratzailea izan beharko du. Atendiendo a nuestras propias especifidades necesitaremos un proceso constituyente en Ipar Euskal Herria, otro en Nafarroa y otro en Araba, Bizkaia y Gipuzkoa, con diferentes puntos de partida, con diferentes etapas, con diferentes ritmos, con diferentes consultas, con diferentes preguntas y un único destino: hacer a la ciudadanía de Euskal Herria única dueña de su futuro político, por vías siempre estrictamente democráticas. Horretarako agenda demokratiko bat behar dugu, behintzat Euskal Autonomi- Erkidegoari dagokion prozesuari buruz mintzatzen hasteko. Ipar Euskal Herrian eztabaida horretan hasi dira, lurralde kolektibitatearen aldarrikapenarekin eta orain frantziar Estatuak egindako eskaintza berriaren aurrean erantzuna adostekotan. Nafarroan zati bat oso aurreratuta daukate, gero eta gizarte adostasun zabalagoa dago jarrera zehatz baten inguruan: Nafarroa bakarrik izango dela nafarrek erabakiko dutena. Orain adostasun sozial hori Parlamentura eramateko garaia da. Hemen momentuz Legebiltzarrean ponentzia bat besterik ez dago. Autogobernu ponentzia delakoa ia “stand by”-n dago. Ponentzia ia geldirik, egutegia betetzearren denbora-pasa gisara erabiliz, baina gu geldirik egoteagatik mundua ez da geldituko, ezta gutxiago ere. Eskozia, Katalunia... Trebiñutarrek ere ponentziari aurrea hartu diote eta. Aurki Madrila joango dira arabarrak direla eta arabar gisa bizi nahi dutela aldarrikatzera eta ponentziak Trebiñuko auziari ere ez dio momentuz kasurik egin. Batzuk kezkatuta daude gai hau gizarte zibilaren esku uzteko inportanteegia delakoan, eta lidergo instituzionala aldarrikatzen dute. Zilegia da. Baina benetan zaila da tropelaren buru izatea urratsik egiteko gai izan gabe. Ponencia de autogobierno: si no haces, haz que haces. Es la consigna de este gobierno y un arte que domina casi a la perfección. No se puede pedir que la dinámica política por el derecho a decidir sea liderado desde las instituciones y luego crear una ponencia en el Parlamento para pasar el rato durante un curso y medio, sin debatir, ni proponer nada sobre el derecho a decidir. Proposamen bat: Norbaitek uste baldin badu, autogobernu ponentzia dela horretarako tresnarik egokiena, ez al da garaia ponentziaren saioak gure artean eztabaidatzeko baliatzeko eta ez kanpotik ekarritako adituen hitzaldiak entzuteko? Adituen hitzaldiak oso interesgarriak dira, baina Legebiltzarretik kanpo ere egin daitezke. Ponentzia ordezkari politikoon artean benetan eztabaidatu beharrekoaz eztabaidatzeko erabili beharko genuke. Edo bestela, ponentzia adituen hitzaldiak entzuteko erabiltzen jarraituko dugu eta Herri honek behar duen agenda demokratikoaz Legebiltzarretik kanpo eztabaidatzen hasi beharko dugu. Guk hemen erabaki nahi dugu, gure etorkizun politikoa, ekonomikoa eta soziala hemen erabaki nahi dugu, euskal herritar guzti-guztiok ondo bizi izateko. Queremos el derecho a decidir para el bien común. Porque queremos desarrollarnos plenamente como sociedad, con un modelo económico, social, educativo, cultural y lingüístico propio. Azkenaldian Jaurlaritzako eledunek, Espainiako gobernukoek bezalaxe, suspertze ekonomikoa behin eta berriz aipatzen dute. Baina ez dirudi bide honetatik hain azkar etorriko denik. EH Bildun ulertzen dugu gobernu batean egonda, inori ez zaiola berri txarrak ematea gustatzen. Baina kontuz gauzatuko ez diren itxaropen faltsuekin. Gaur goizean Jaurlaritza autokonplazentziaz mintzatu zaigu, fikziozko egoera bat kontatuz. Euskadin bizi diren familia askoren egoerarekin zerikusirik ez duen egoeraren berri eman digu, bere eredu ekonomikoan eta bere politika sozialetan oinarririk ez duten itxaropen faltsuak sortzeko asmoz. Goizean ez da aipatu, baina gure gizartean haustura sortzen ari da, haustura soziala honezkero gure gizartearen baitan gertatzen ari da, gure herri eta hiri bakoitzean bi gizarte sortuz. Alde batean, lanpostuari eustea lortu dutenak, beste aldean, langabezian gelditu ala lan prekarioa onartu behar izan dutenak. Eta langabezia egoera kroniko bihurtzen ari da jende askoren kasuan, beraientzat lan merkatura itzultzeko aukerak gero eta urriagoak izanda. Gu bezalako pertsonak dira. Langile jendea. Eta beraiek gure lehentasuna izan behar dute, zeren eta gaurko arrakala, biharko amildegia izan daitekeelako. Etxea galtzeko arriskuan daudenak, ixteko mehatxua duen lantegikoek, soldatarik gabe gelditu diren familiek, etorkizunik ikusten ez duten gazteek, pentsioa lotsagarriak dituzten nagusiek etsipen egoeretatik ateratzeko irtenbide zehatzak eskatzen dizkigute. Bestelako politika ekonomiko eta sozialak behar ditugu. Egoera lazgarri horien aurrean bi aukera daude: pertsonen beharrak egungo eredu ekonomikoaren arabera moldatzea ala eredu ekonomikoa pertsonen beharren arabera aldatzea. Solo hay dos opciones: o amoldamos las necesidades de la gente para que siga funcionando el actual modelo económico, o cambiamos el modelo económico según las necesidades de la gente. Y cuando hablo de la gente, me refiero sobre todo a aquellas personas que preferirían vivir en otras condiciones, pero que se ven obligadas a pedir ayudas sociales para subsistir, me refiero a quienes más están sufriendo. Esas personas, trabajadores y trabajadoras vascas, hayan nacido donde sea, también son imprescindibles. No podemos dejar que se hundan en la grieta social. Jaurlaritza gaur-gaurkoz lehenengo aukeran dago, EH Bildu bigarrenean. Ez du balio Madrildik eta Bruselatik datorrena plantillaz kopiatzea beste erremediorik ez dagoela esateak. Ez du balio astero planak eta planak aurkezteak, propaganda merkea, murrizketa sozialak aplikatzen direnean. El Gobierno nos acostumbra a presentarnos varios planes por semana, cuando acaba el eco mediático del primero lanzan el segundo y así de continuo. Una vez más, si no haces, por lo menos haz que haces, ésa es la consigna. Y mientras tanto, recortan sin escrúpulos los servicios públicos, recortan los servicios sociales y recortan la esperanza de tantos y tantas vascas. Bai, murrizketa da uda honetan Osakidetzan 1000 ohe gutxiago egotea, murrizketa da kontziliaziorako laguntzetarako dirurik ez egotea eta murrizketa da larrialdi sozialerako diru-laguntzak udaletatik ordaindu behar izatea. Murrizketa da ikastetxe bakoitzean gero eta irakasle gutxiago egotea, murrizketa da Osakidetzan bajak ez betetzea eta ebakuntzak egiteko itxaron zerrendak gero eta gehiago luzatzea murrizketa da. Murrizketa da enplegu publikoa suntsitzea, eta sektore publiko osoko langileen profesionaltasunari esker zerbitzu gehienen kalitateari eusten zaio. Gure ekonomiak norabide berri bat behar du: lehenengoz, zerga politika aldatu gabe, ez dago baliabiderik izaterik. Baliabiderik gabe sektore publikoa pixkanaka desmuntatzera eta pribatizatzera behartuta egongo gara. Horiek dira EAJk, PSEk eta PP-k adostutako kontrarreforma fiskalaren ondorioak. Beraz, gehien dutenek gehiago ordaindu behar dute, gizarte honek sortzen dituen ondasunak hobeto banatzeko. Bigarrena, adio porlanaren garaiari. Azpiegitura handiekin amaitzeko garaia da. Beharrezkoak ez ziren tona eta tona porlan pilatu ditugu. Eskualde batzuetan ez dago hainbeste errepidetarako tokirik. AHTren obren 400 metrorekin kontziliaziorako laguntza guztiak ordainduko lirateke. Lehentasun kontua da. Industrian inbertitu behar da, baina benetan, propaganda gutxiago eta inbertsio handiagoak eta iraunkorragoak. Eta enpresak finantziatzeko dirua behar da, edo kontu publikoetatik edo Kutxabanketik atera beharko da. Noski, horretarako Kutxabanken gaineko kontrol publiko eta soziala behar dugu. Noski, ez diogu Jaurlaritzari EH Bilduren programa ekonomikoa bere egiteko eskatzen. Baina hasieratik esan dugu arduraz eta konpromisoz jardun behar genuela. EH Bilduk hainbeste pertsonarentzat larria den egoera honetan kritika eremua gainditu eta konpromisoa hartzeko eremura igaro behar du. Gure ustez, beste eredu ekonomiko bat eta beste politika sozial batzuk ezinbestekoak dira, baina Jaurlaritzari egiazko aukera eman nahi diogu, gure aldarrikapenetatik aldenduta, lehentasun bakarrarekin: murrizketa sozial bat ere ez. Posizio maximalistarik gabe, aurrekontuak adosteko aukera erreal bat eskaintzen dugu, horra hor murrizketarik egon ez dadin EH Bilduk egiten duen eskaintza zehatza. Del modelo económico que decide Merkel y nos impone Rajoy, solo podemos esperar miseria para Euskal Herria y un crecimiento de las desigualdades sociales cada vez mayor. Por eso necesitamos decidir aquí nuestro modelo económico, dotarnos de instrumentos para desarrollarlo y por eso también necesitamos decidir aquí nuestras propias políticas sociales. A eso en EH Bildu le llamamos derecho a decidir para el bien común, derecho a decidir cómo queremos vivir, para que todas y todos vivamos con dignidad en este país. Madrildik eremu guztietan itxikeria besterik ez datorkigu. Gatazka politikoaren ondorioei erreparatzen baldin badiegu, emaitza ezin da larriagoa izan: Madrilekin ez dago zereginik. Duela ia hiru urte ETAk jarduera armatua behin betiko amaitzea erabaki zuen eta Madrilgo gobernuak urratsik egin ez izana indar erakustaldi gisa plazaratu nahi du. Beraien garaipena omen da bakea eta normalizazio demokratikoa eraikitzeko ahaleginak ahalik eta gehien oztopatzea. Espainiako gobernuek ez dakite galtzen, ezta irabazten ere. Ez dute oraindik ikasi bake justu eta iraunkorrak guztiok -beraiek ere bai- irabazle egiten gaituela. EH Bildun aspaldian honetaz konturatu ginen eta Madrilera edo Parisera begira egoteari utzi genion. Bakarrik gure Herriari begiratzen diogu. Gatazka politikoaren alderik gogorrenak utzitako zauri asko hor daude, gure aurrean, urrutira joan gabe. Zauri batzuk oraindik guztiz itxi gabe, beste batzuei gaurgaurkoz odola dariela. Iraganaldiaren inguruko azterketa, guztiok egin beharko genukeena, oraindik ixteke dagoen zauria da. Euskal preso politikoen egoera eta beraien senideena odola darion zauria da. Jone Artolaren zauriei odola darien bezala, dispertsioaren mehatxupean bizi diren senide eta lagunen zauriari odola dario. Astero-astero giza eskubideen urraketa larria gertatzen ari da. Eta pertsonak dira. Espetxeetan daudenak eta milaka eta milaka kilometro bidaiatuz bizia arriskuan jartzen duten senideak. Euskal herritarrak dira. Ez dira inoren dekretuz eskubiderik gabe gelditu diren izakiak. Nor arduratzen da beraien eskubideez? Nor? Euskal preso politikoen dispertsioa amaitzea urgentziazkoa da. Beraien giza eskubideengatik eta bakean bizi izateko guztiok behar dugulako. 25 urtez gainean daramagun zama handiegia da eta senideek Etxeraten txostena Moncloara eramatea baino gehiago espero dute, hori postariak ere egiten duelako. Egia da ziegetako giltzak Raxoiren giltzarrian daudena, baina Euskal Herritik bertatik asko dago egiteke, kaletik eta batez ere bere instituzio nagusietatik Espainiako gobernuarekiko presioa biderkatu behar da, horretarako ere nazioartean dauden ate guztiak joz. Hemen, Legebiltzar honetan, badaukagu beste ponentzia bat, hori ez dago “stand-by”, hori dago “off”. Alderdi politiko jakin batzuk gure ondoan eseri nahi ez dutelako. Hasieran “zoru etikoa” delakoa izan zen aitzakia. Guk, Erkoreka jauna, publikoki kontrakoa esan duzulako, onartu genuen. Ez ziguten komarik ere aldatzen utzi. Gure taldeak esan zuen partziala eta osatu gabea izateagatik, ez geundela ados, baina ponentzian guztiok esertzeko eta elkarlanean hasteko onartu genuen. Ez omen da nahikoa. Alderdi politiko horiek ez dute bake eta normalizazio politikorako prozesuak aurrera egitea nahi, ezta Legebiltzarra horretarako tresna eraginkorra izatea nahi ere. Eta EAJk onartzen die jarrera hori, horregatik Bake eta Elkarbizitzarako ponentzia ez da biltzen. Atzera begiratuz gero, agian baten bat egindako guztiarekin pozik izango da. Herri honetan gertatu den guztia gertatuta, hilketak, bahiketak, torturak, atxiloketak, mehatxuak, epaiketa politikoak, borrokak, liskarrak, sakabanaketa..., inor pozik baldin badago bere tradizio politikoak egindako guztiarekin edo ganorabako hutsa da edo benetan oso tipo arriskutsua. Nik ez dut nire burua ez kategoria batean, ez bestean ere. Konfrontazio armatu gogorrean murgildutako gatazka politikoa pairatzen duen pertsona bat. Beste bat. Gu ez gaude pozik egindako guztiarekin, egin ditugu egin behar ez genituen gauza asko eta ez ditugu egin egin behar genituen gauza asko. Baina beti zintzoak izaten saiatu gara, lehenengoz eta behin, gure buruarekin eta batez ere gure Herriarekin. Guk borroka egin dugu eta gure borroka Herriarentzat arnasa izatea nahi izan dugu. Oker eta akats guztiekin ere, hori guztia garelako, gaur nago ni hemen. Gure Herriari begietara begiratuz, badakigu batez ere EH Bilduri gehien aitortzen zaiona dela giza eskubide guztiekiko errespetutik bakearen alde egindako apustu sendoa. Eta apustu sendo horri berriro eman nahi diogu arnas. Aunque algunos partidos políticos no quieren que el proceso de resolución del conflicto avance, EH Bildu no les va a aceptar la parálisis. Por eso nos vamos a mover, vamos a dar un paso para que este Parlamento sea un instrumento más en ese proceso. Gurekin esertzeko prest dagoenari Bake eta Elkarbizitza Demokratikorako ponentzia berriro abian jartzeko adierazpen berri bat lantzea proposatzen diogu. Iraganaldiaren eremuan sartzeko prest gaude, elkarlanean ondo eginak, baita gaizki eginak ere, aztertzeko prest gaude, inoren umilazioa bilatzen ez bada. Garaile eta galtzaile kontakizunik bilatzen ez bada, EH Bildu prest dago bake ponentzia berriro abian jarriko duen testua adosteko. Ez gara konpromisoen beldur. Hasieran adierazi dudan bezala, abagunea inportanteegia da, ahalegin nahikoak ez egiteagatik, galtzen uzteko. EH Bildu va a continuar en cada lucha social de cada pueblo y barrio de Euskal Herria, en toda dinámica popular a favor de los derechos de los presos políticos vascos, vamos a continuar en la calle, en todas las calles, en la del derecho a decidir, en la de la LOMCE, en la del feminismo, pero también en cada institución, siempre con el país a la espalda, dispuestas a compartir esta vía vasca a la soberanía con quien quiera venir. Eta gauza batez ziur gaude, egingo dugun guztia merezi izango du, Euskal Herriak, Euskal Herriko jendeak hori guztia eta askoz gehiago merezi duelako.
