euskadi energia 2014 - Energiaren Euskal Erakundea

Anuncio
EUSKADI ENERGIA
2014
Energia datuak Datos energéticos
Egilea: Azterlanak eta Planifikazioa Atala
Argitaratzailea: Energiaren Euskal Erakundea
Lege gordailua: BI-3038-2010
Copyright© 2015 Energiaren Euskal Erakundea
Bilbo 2015
2015ko abenduan eguneratua
Autor: Área de Estudios y Planificación
Editor: Ente Vasco de la Energía
Depósito Legal: BI-3038-2010
Copyright© 2015 Ente Vasco de la Energía
Bilbao 2015
Actualizado en diciembre de 2015
04122015v3
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 2. orr.
Aurkezpena / Presentación 2
Euskal Autonomia Erkidegoa / Comunidad autónoma del País Vasco 2
Lurraldeak / Territorios 2
Energiak / Energías 2
Sektoreak / Sectores 2
Energia-faktura / Factura energética 2
Europar Batasuna / Unión europea 2
2014ko Euskadiko energia balantzea 2
Balance energético de Euskadi 2014 2
1. eranskina: Informazio iturriak
/ Anexo 1: Fuentes de información 2
2. eranskina: Taulak / Anexo 2: Tablas 2
3. eranskina: Konbertsio faktoreak eta unitateak 2
Anexo 3: Factores de conversión y unidades 2
4. eranskina: Definizioak 2
Anexo 4: Definiciones 2
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 3. orr.
Aurkezpena / Presentación
Irakurle agurgarria, ongi etorri gure EUSKADI ENERGIA argitalpenaren 2014ko ediziora:
ENERGIAREN EUSKAL ERAKUNDEA (EEE) Eusko Jaurlaritzaren energia agentzia da eta haren zeregina da Euskadiko energia
estrategiak proposatzea, garapenean parte hartzea eta horietan ezarritako helburuak betetzen laguntzea. Zeregin hori aurrera
eramateko, EEEk hainbat azterlan egiten ditu, Euskadiko energia egitura zehaztasunez ezagutzeko.
EUSKADI ENERGIA 2014 izeneko argitalpen hau 1979. urteaz geroztik argitaratzen den EUSKADI ENERGIA bildumakoa da eta
bertan, 2014. urteari dagozkion EAEko energia datuak daude. Txostenaren oinarrizko informazioa zenbait bidetatik eskuratu da:
alde batetik, energia banatzaile, ekoizle, eraldatzaile eta kontsumitzaile handienengandik; eta bestetik, EEEk berak egindako
azterketetatik. Txostenean azaltzen den Euskal Autonomia Erkidegoko energia-balantzea Europar Batasuneko Estatistika
Bulegoak, EUROSTATek, erabiltzen duen metodologiaren arabera egin dugu.
Estimado lector, bienvenido a la edición 2014 de nuestra publicación EUSKADI ENERGIA:
El ENTE VASCO DE LA ENERGIA (EVE) es la agencia energética del Gobierno Vasco, cuya misión es proponer las Estrategias
Energéticas de Euskadi, participar en su desarrollo y contribuir a la consecución de los objetivos definidos en las mismas. En el
desarrollo de esta misión, el EVE realiza estudios con el objetivo de disponer de una visión detallada de la estructura energética
vasca.
El presente documento, EUSKADI ENERGIA 2014, corresponde a la serie que sobre esta materia se viene editando desde el año
1979, e incluye los datos energéticos del País Vasco actualizados al año 2014. La información base del informe se ha obtenido
de diferentes distribuidores energéticos, productores, transformadores de energía y grandes consumidores, así como de los
análisis realizados por el propio EVE. El balance energético del País Vasco que se presenta está elaborado de acuerdo con la
metodología desarrollada por la Oficina de Estadística de las Comunidades Europeas EUROSTAT.
Pilar Urruticoechea Uriarte
Energiaren Euskal Erakundeko zuzendari nagusia
Directora General del Ente Vasco de la Energía
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 4. orr.
Euskal Autonomia Erkidegoa / Comunidad autónoma del País Vasco
2014. urtean energia kontsumoak aurreko urtean izandako joera berari eutsi dio, behera eginez. Hala, industrian %1,3 egin zuen
behera, zerbitzuarenean %2,5, etxebizitza sektorean %5,6 eta lehen sektorean %11,1. Berriro gora egin zuen arlo bakarra
garraioarena izan zen; zehazki, %1,4.
2014. urtean elektrizitatearen eskaria %1 jaitsi zen, aurreko urtean izandakoarekin alderatuta. Elektrizitatearen eskari horren
%39 bertako ekoizpenaren bidez ase edo bete zen, aurreko urtearen aldean ehuneko txikiagoa dena, baterako sorkuntza
instalazioen funtzionamendu apalagoaren ondorioz. Gas naturalaren erabilerak %9,2 egin zuen behera. EAEn energia
berriztagarrien ustiapena %3,1 igo zen, aurreko urtean izandakoarekin erkatuta, eta 433 ktpb izatera iritsi zen. Ustiapen
berriztagarri horretatik, %67,8 biomasari dagokio, %15 bioerregaiei, %8,6 energia hidroelektrikoari, %6,9 energia eolikoari eta
%1,8 eguzki-energiari.
Aipagai dugun urtean energia-intentsitatea hobetu egin da, maila apalean izan bazen ere, eta duela zortzi urte izan zen balioarekin
konparatuta, 11 puntu hobetu zen, eta 3 puntu 2013an izandakoarekin erkatuz gero. Energia kontsumoaren jaitsierak, prezioen
igoera txikiarekin batera, urte luzez igoera handiak izan ondoren, ekarri zuen azken energia faktura jaistea bigarren urtez, %4,5,
eta 5.866 milioi eurokoa izan zen. Etxebizitzan biztanle bakoitzaren energia kontsumoaren batez besteko kostua 407 eurokoa
izan zen, eta etxebizitzako 1.012 eurokoa, %6 txikiagoa, 2013an izandakoen aldean.
El consumo energético en 2014 ha continuado la tónica de años anteriores con un descenso del 1,3% en la industria, 2,5% en
el sector servicios, 5,6% en el residencial y 11,1% en el primario. El único sector que ha vuelto a mostrar crecimiento ha sido el
del transporte con un 1,4%.
La demanda eléctrica, que ha sido un 1% inferior a la del año anterior, se cubrió con producción autóctona en un 39%,
porcentaje que ha disminuido en el año debido al menor funcionamiento de las instalaciones de cogeneración. El uso de gas
natural descendió un 9,2%. El aprovechamiento de energías renovables en la CAPV creció un 3,1% respecto al año anterior para
alcanzar 433 ktep; el 67,8% de esta energía corresponde a biomasa, el 15% a biocarburantes, el 8,6% a la energía
hidroeléctrica, el 6,9% a la eólica y el 1,8% al solar.
La intensidad energética ha mejorado ligeramente en el año, siendo su valor 11 puntos mejor que el de ocho años antes y 3
mejor que el de 2013. La reducción del consumo junto a la moderación de precios tras años de fuertes subidas ha provocado
que la factura energética final se reduzca por segundo año un 4,5% alcanzando los 5.866 millones de euros. El coste de la
energía consumida en las viviendas es de 407 € por ciudadano y 1.012 € por hogar, lo que suponen un descenso del 6% en el año.
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 5. orr.
Euskal Autonomia Erkidegoa / Comunidad autónoma del País Vasco
Barne-kontsumo gordina eta azken energia-kontsumoa
Consumo interior bruto y consumo final energético
7.716
7.789
ktpb / ktep
7.871
7.324
5.596
2006
5.746
5.756
5.245
2007
2008
2009
7.137
5.403
2010
Barne-kontsumo gordina
Consumo interior bruto
6.579
6.643
5.178
5.132
5.047
4.983
2011
2012
2013
2014
6.366
6.207
Azken energia-kontsumoa
Consumo final
Autohornikuntza-tasa
Tasa de autoabastecimiento
4,9%
2006
5,4%
5,3%
5,5%
5,7%
2007
2008
2009
2010
EUSKADI ENERGIA 2014
5,8%
5,5%
2011
2012
6,0%
2013
6,7%
Barne-kontsumo gordina eta azken
energia kontsumoa
Consumo interior bruto y consumo final
energético
Euskadin energia primarioaren guztizko
eskariak edo energiaren barne-kontsumo
gordinak %2,5 egin zuen behera 2014.
urtean, eta 6.207 ktpb izan zen. Azken
energia kontsumoa ere jaitsi zen; zehazki,
%1,3; garraioa izan zen gora egin zuen alor
bakarra. Energia berriztagarriei lotutako
energia primarioaren ekoizpenari
dagokionez, gaur egun, energia eskariaren
%6,7 da.
La demanda total de energía primaria o
consumo interior bruto en Euskadi ha
disminuido un 2,5% en 2014, situándose
en 6.207 ktep. El consumo final de
energía, a su vez, ha descendido un 1,3%,
siendo el único sector que ha crecido el del
transporte. La producción de energía
primaria, que corresponde a energías
renovables en la actualidad, representa el
6,7% de la demanda energética.
2014
Pág. 6. orr.
Euskal Autonomia Erkidegoa / Comunidad autónoma del País Vasco
3.000
ktpb / ktep
2.500
Sorkuntza elek.
Gener. eléctrica
Etxebizitza
Residencial
2.000
Zerbitzuak
Servicios
1.500
Lehen sektorea
Primario
1.000
500
Garraioa
Transporte
0
Carbón y
deriv.
Ikatza eta
derib.
Petróleo y
deriv.
Gas natural E. renovables
E. eléctrica
Industria
Industria
Petrolioa eta Gas naturala Berriztagarriak E. elektrikoa
derib.
2.500
ktpb / ktep
2.000
E. elektrikoa
E. eléctrica
1.500
Berriztagarriak
E. renovables
1.000
Gas naturala
Gas natural
Petrolioa eta derib.
Petróleo y deriv.
500
0
Industria Transporte Primario
Industria
Garraioa
Servicios Residencial
Gener.
eléctrica
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Eskaria energiaka eta sektoreka
Demanda por energías y sectores
Gas naturala industrian (%45,7) eta
sorkuntza elektrikoan (%39,9) erabiltzen
da nagusiki. Petrolioaren deribatuak,
berriz, garraiorako erabiltzen dira
gehienbat (%86,3), eta energia
elektrikoaren ehuneko handiena industriara
bideratzen da (%58,3).
Sektoreka, industriaren kontsumoan gas
naturala (%47) gailentzen da, eta
hirugarren sektorearenean, aldiz,
elektrizitatea (%52,7). Garraioaren
kontsumoa, ordea, petrolioaren
deribatuetan oinarritzen da (%95,5).
El mayor uso del gas natural se realiza en
la industria (45,7%) y en generación
eléctrica (39,9%), mientras que los
derivados del petróleo se concentran en el
transporte (86,3%) y la energía eléctrica
en la industria (58,3%).
Por sectores, el mayor componente del
consumo en la industria es el gas natural
(47%) mientras que en el terciario es la
electricidad (52,7%) y en transporte los
derivados del petróleo (95,5%).
Lehen
Zerbitzuak Etxebizitza Sorkuntza
sektorea
elek.
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 7. orr.
Euskal Autonomia Erkidegoa / Comunidad autónoma del País Vasco
Energia intentsitatearen bilakaera
Evolución de la intensidad energética
Energia intensitatearen bilakaera
Evolución de la intensidad energética
(2006 = 100)
104
100100
100
106
101
102
102
100
103 103
97
99
97
94
93
95
93
2006
2007
2008
2009
91
2010
Barne Produktu Gordina
Producto Interior Bruto
2011
92
92
2012
98
100
92
89
90
89
2013
2014p
Azken energia-kontsumoa
Consumo Final Energético
EAEn, azken energia intentsitatea, 2006.
urtean izandakoarekin alderatuta, %11
jaitsi zen 2014. urtean, BPG unitateko
kontsumitutako energia terminotan
adierazita. Aurreko urtean izandakoaren
aldean, %1 hobetu zen, azken energia
kontsumoaren jaitsieraren ondorioz,
BPGarena baino puntu bat gehiago.
La intensidad energética final en Euskadi
en 2014 es un 11% inferior a la del año
2006 en términos de energía consumida
por unidad de PIB. Respecto a 2013, la
mejora es del 3% gracias a la reducción
del consumo final de energía y al
crecimiento del PIB.
Energia intentsitatea
Intensidad Energética
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 8. orr.
Lurraldeak / Territorios
Energiaren ekoizpena eta kontsumoa lurraldeka
Producción y consumo de energía por territorios
Euskadi osoko barne kontsumo gordinaren %50,8 Bizkaian
egin zen, Gipuzkoan %31,5 eta Araban %17,7. Azken energiakontsumoari dagokionez, Bizkaiaren, Gipuzkoaren eta Arabaren
partaidetza, hurrenez hurren, hauxe izan zen: %42,5, %37,2
eta %20,3.
El consumo interior bruto de Bizkaia representa el 50,8% del
total vasco, mientras que el de Gipuzkoa y Álava supone,
respectivamente, un 31,5% y un 17,7%. En cuanto al
consumo final, la participación de Bizkaia, Gipuzkoa y Álava
es, respectivamente, del 42,5%, 37,2% y 20,3%.
Ekoizpen eta kontsumoen banaketa lurraldeka
Distribución por territorios de producción y consumos
Araba eta Gipuzkoa izan ziren azken energia-kontsumo
handiena izan zuten lurraldeak biztanleko, eta hirugarrena
Bizkaia. Etxebizitza sektorea soil-soilik kontuan hartuta, Araba
ere izan zen energia-kontsumo handiena izandako lurraldea
biztanleko (0,33 tpb); Gipuzkoan 0,27 tpb izan zen eta
Bizkaian 0,22 tpb.
El mayor consumo final de energía por habitante se da en
Álava y Gipuzkoa seguido de Bizkaia. Si consideramos tan sólo
el sector residencial, el consumo por habitante es
significativamente mayor en Álava (0,33 tep) que en Gipuzkoa
(0,27 tep) y Bizkaia (0,22 tep).
Adierazleak percapita lurraldeka
Indicadores per cápita por territorios
tpb/biz tep/hab
ktpb / ktep
2014
Euskadi
Araba/Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
Adierazleak per capita Lurralde Historiko bakoitzean
Indicadores per cápita por Territorios Históricos
PEP
415,2
74,2
219,7
121,3
CIB
6.206,8
1.095,7
3.153,6
1.957,5
CFE
4.983,2
1.014,2
2.116,2
1.852,8
PEP: Producción de energía primaria / Energia primarioaren ekoizpena
CIB: Consumo interior bruto / Barne kontsumo gordina
CFE: Consumo final energético / Azken energia-kontsumoa
EUSKADI ENERGIA 2014
2014
Euskadi
Araba/Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
PEP
0,19
0,23
0,19
0,17
CIB
2,86
3,42
2,76
2,76
CFE
2,29
3,17
1,85
2,61
CR
0,25
0,33
0,22
0,27
PEP: Producción de energía primaria / Energia primarioaren ekoizpena
CIB: Consumo interior bruto / Barne kontsumo gordina
CFE: Consumo final energético / Azken energia-kontsumoa
CR: Consumo residencial / Etxebizitza sektorean kontsumoa
Pág. 9. orr.
Lurraldeak / Territorios
Araba / Álava
Barne kontsumo gordina energiaka
Consumo interior bruto por energías
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
31,4%
Petrolioa eta deribatuak
Petróleo y derivados
6,4%
14,0%
48,1%
0,1%
Gas naturala
Gas natural
E. berriztagarriak
Energías renovables
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
Barne kontsumo gordina energiaka
Consumo interior bruto por energías
Araban barne kontsumo gordina 1.096 ktpb izan
zen, aurreko urtean izandakoarekin konparatuta,
%1,7 egin zuen behera, eta EAEko barne
kontsumo gordin osoaren %17,7 izan zen.
El consumo interior bruto en Álava representa el
17,7% del total vasco y es de 1.096 ktep,
descendiendo un 1,7% respecto al año anterior.
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka
Consumo final por sectores y energías
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka
Consumo final por sectores y energías
500
ktpb / ktep
400
300
200
100
0
IN / IN
IN / IN
GA / TR
LS / SP
ZE / SE
ET / RE
GA / TR
LS / SP
ZE / SE
Industria / Industria
Garraioa / Transporte
Lehen sektorea / Sector Primario
Zerbitzuak / Servicios
Etxebizitza / Residencial
EUSKADI ENERGIA 2014
ET / RE
2014. urtean azken energia-kontsumoa 1.014
ktpb izan zen Araban. Sektore kontsumitzaileena
garraioa izan zen, guztizkoaren %46,2; horren
ostean, industria (%32,9), etxebizitza-sektorea
(%10,5); zerbitzu sektorea (%7,9) eta lehen
sektorea (%2,5) datoz.
El consumo final de energía en Álava alcanzó en
2014 los 1.014 ktep. El sector más consumidor
es el del transporte (46,2% del total), seguido
del industrial (32,9%) y los sectores residencial,
servicios y primario (10,5%, 7,9% y 2,5%
respectivamente).
Mas datos en Tabla 3. taulan datu gehiago.
Pág. 10. orr.
Lurraldeak / Territorios
Bizkaia
Barne kontsumo gordina energiaka
Consumo interior bruto por energías
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
Petrolioa eta deribatuak
Petróleo y derivados
41,6%
0,8%
6,9%
8,5%
41,2%
1,0%
Gas naturala
Gas natural
Energia eratorriak
Energías derivadas
E. berriztagarriak
Energías renovables
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
Barne kontsumo gordina Bizkaian, EAEko
guztizkoaren %50,8 izan zen (3.154 ktpb), eta
aurreko urtean izandakoaren aldean, %2,9
jaitsi zen.
El consumo interior bruto en Bizkaia representa
el 50,8% del total vasco y se ha reducido un
2,9% en el año hasta los 3.154 ktep.
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka
Consumo final por sectores y energías
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka
Consumo final por sectores y energías
1000
Barne kontsumo gordina energiaka
Consumo interior bruto por energías
ktpb / ktep
800
600
Azken energia-kontsumoak %0,8 egin zuen
behera Bizkaian 2014an, eta 2.116 ktpb izan
zen. Azken energia-kontsumoaren %44,1
industria sektoreari zegokion Bizkaian. Garraio
sektoreari, aldiz, %32,8 zihoakion.
El consumo final de energía en Bizkaia
disminuyó un 0,8% en 2014, alcanzando los
2.116 ktep. El sector industrial representa el
44,1% del consumo final en Bizkaia y el
transporte alcanza el 32,8%.
400
200
0
IN / IN
IN / IN
GA / TR
LS / SP
ZE / SE
ET / RE
GA / TR
LS / SP
ZE / SE
Industria / Industria
Garraioa / Transporte
Lehen sektorea / Sector Primario
Zerbitzuak / Servicios
Etxebizitza / Residencial
EUSKADI ENERGIA 2014
ET / RE
Mas datos en Tabla 4. taulan datu gehiago.
Pág. 11. orr.
Lurraldeak / Territorios
Barne kontsumo gordina energiaka
Consumo interior bruto por energías
41,9%
Gipuzkoa
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
Petrolioa eta deribatuak
Petróleo y derivados
0,6%
Gas naturala
Gas natural
22,0%
E. berriztagarriak
Energías renovables
28,0%
7,6%
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
2014an barne kontsumo gordina 1.957 ktpb
izan zen Gipuzkoan; guztizkoaren %31,5 izan
zena, eta aurreko urtean baino %2,3
txikiagoa.
El consumo interior bruto en Gipuzkoa es de
1.957 ktep, lo que representa el 31,5% del
total y un descenso del 2,3% en el año.
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka
Consumo final por sectores y energías
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka
Consumo final por sectores y energías
1000
Barne kontsumo gordina energiaka
Consumo interior bruto por energías
ktpb / ktep
800
600
Azken energia-kontsumoak %1,9 egin zuen
behera, aurreko urtean izandakoarekin
alderatuta, eta 1.853 ktpb izan zen.
Kontsumoaren %43,6 industria sektoreari
zegokion Gipuzkoan, eta %37,8 garraio
sektorean gertatu zen.
400
200
0
IN / IN
IN / IN
GA / TR
LS / SP
ZE / SE
ET / RE
GA / TR
LS / SP
ZE / SE
Industria / Industria
Garraioa / Transporte
Lehen sektorea / Sector Primario
Zerbitzuak / Servicios
Etxebizitza / Residencial
EUSKADI ENERGIA 2014
ET / RE
El consumo final fue de 1.853 ktep, con una
disminución del 1,9% respecto al año
anterior. El sector industrial representa el
43,6% del consumo final de energía en
Gipuzkoa, mientras que el transporte alcanza
el 37,8%.
Mas datos en Tabla 5. taulan datu gehiago.
Pág. 12. orr.
Energiak / Energías
Barne kontsumo gordina energiaka
Consumo interior bruto por energías
EAEko energia eskari osoaren %78 baino gehiago gas naturalari eta petroliotik eratorriei zegokien 2014an. Inportazio elektrikoak
eskariaren %13,7 izan ziren; ikatzarena %0,7 izan zen eta energia berriztagarrien partaidetzak lehengoari eutsi zion, %7.
El gas natural y los derivados del petróleo representan más del 78% de la demanda energética total de la CAPV. Las
importaciones eléctricas suponen el 13,7% de la demanda, el carbón se reduce al 0,7% y la participación de las renovables se
mantiene en 7%.
Barne-kontsumo gordina energiaka
Consumo interior bruto por energías
4.000
ktpb / ktep
3.500
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
Petrolioa eta deribatuak
Petróleo y derivados
3.000
2.500
42,7%
35,5%
Gas naturala
Gas natural
2.000
1.500
E. berriztagarriak
E. renovables
1.000
500
0
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
EUSKADI ENERGIA 2014
E. elektrikoa (inportazioak)
E. eléctrica
(importaciones)
0,7%
13,7%
0,4%
7,0%
Pág. 13. orr.
Energiak / Energías
Azken kontsumoa energiaka
Consumo final por energías
2.500
ktpb / ktep
Azken kontsumoaren egitura energiaka
Estructura del consumo final por
energías
2.000
2014an ikatzak pisua galtzen jarraitu zuen,
eta %4,9 jaitsi zen; gas naturalaren eta
energia elektrikoaren kontsumoak ere
behera egin zuen, %6,6 eta %1, hurrenez
hurren. Petroliotik eratorrien eta energia
berriztagarrien kontsumoak, berriz, gora
egin zuen, %0,8 eta %11, hurrenez
hurren.
1.500
1.000
500
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
25,7%
0,9%
5,2%
0,3%
Petrolio eta deribatuak
Petróleo y derivados
Durante 2014 el carbón continuó
perdiendo peso descendiendo el 4,9%.
También se redujo el consumo de gas
natural (-6,6%) y la energía eléctrica (-1%)
mientras que ascendía el consumo de
derivados del petróleo (+0,8%) y las
energías renovables (+11%).
Gas naturala
Gas natural
E. eratorriak
E. derivadas
26,6%
41,3%
E. berriztagarriak
E. renovables
E. elektrikoa
E. eléctrica
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 14. orr.
Energiak / Energías
Ikatza eta deribatuak / Carbón y derivados
Ikatzaren eta deribatuen barne-kontsumo gordina eta azken kontsumoa
Consumo interior bruto y consumo final de carbón y derivados
472
Barne-kontsumo gordina
Consumo interior bruto
Azken energia-kontsumoa
Consumo final
460
ktpb / ktep
326
2014an, ikatzaren eta beronen deribatuen
kontsumoa industriala baino ez zen izan,
kontsumorik gabe energia sektorean.
Kontsumoa %4,9 jaitsi zen urtean.
251
190
188
160
122
150
76
2006
2007
2008
65
57
2009
2010
59
2011
Ikatzaren barne kontsumo gordina eta
azken kontsumoa
Consumo interior bruto y consumo final
de carbón
51
47 49
2012
2013
Ikatzaren eskaria sektoreka eta lurraldeka
Demanda de carbón por sectores y territorios
25,1%
45
45
2014
En el año 2014 el consumo de carbón y
derivados es únicamente industrial, sin
consumo ya en el sector energético.
El consumo final se contrajo el 4,9% en el
año.
Araba
Álava
Bizkaia
71,9%
EUSKADI ENERGIA 2014
2,9%
Gipuzkoa
Pág. 15. orr.
Energiak / Energías
Petroliotik eratorriak / Derivados del petróleo
Petroliotik eratorrien barne-kontsumo gordina eta azken
kontsumoa
3.074
3.162
3.159
3.092
2.930
ktpb / ktep
2.797
2.569
2.170
2.190
2.272
2.254
2.089
Barne-kontsumo gordina
Consumo interior bruto
2005
2006
2007
2008
2.056
1.936
2.574
2.622
2.017
2.004
Azken kontsumoa
Consumo final
2009
2010
2011
2012
2013
Petroliotik eratorrien ekoizpena motaren arabera
Producción de derivados del petróleo por tipos
8.000
Arinak Ligeros
kt
Astunak Pesados
6.000
Petroliotik eratorrien ekoizpena eta azken
kontsumoa
Producción y consumo total de derivados
del petróleo
Fintze sektorean deribatu arinen ekoizpena
guztizkoaren %89,6 izatera iritsi zen 2014.
urtean. Euskadin, azken kontsumoan, gehien
kontsumitutakoak produktu arinak izan ziren
(%99,1).
Petroliotik eratorrien azken kontsumoa %0,8
igo zen 2014an. Barne kontsumoak, aldiz,
%0,4 egin zuen behera.
La producción de derivados ligeros en el
sector del refino en 2014 asciende hasta el
89,6% del total. El principal producto de
consumo final en Euskadi son los productos
ligeros (99,1%).
El consumo final de derivados del petróleo
en 2014 creció el 0,8%. El consumo interior
disminuía el 0,4%.
4.000
2.000
0
2005
2006
2007
2008
EUSKADI ENERGIA 2014
2009
2010
2011
2012
2013
Pág. 16. orr.
Energiak / Energías
Petroliotik eratorriak / Derivados del petróleo
Petroliotik eratorrien kontsumoa produktuka
Consumo de derivados del petróleo por productos
P.G.L.
G.L.P.
Petroliotik eratorrien kontsumoa
Consumo de derivados del petróleo
Gasolinak
Gasolinas
74,0%
5,1%
0,4%
6,6%
2,1%
8,7%
3,2%
Kerosenoak
Kerosenos
Automozio-gasolioaren kontsumoa 2014an,
EAEn kontsumitu zen petroliotik eratorri
guztien %74 izan zen. Horren ondoren,
gasolinarena (%8,7) eta B eta C gasolioena
(%6,6) etorri ziren. 2014an aldaketa
handiena fuel-olioaren jaitsiera izan zen
(%22). Petroliotik eratorrien eskaria garraio
sektoreari zegokion gehienbat (guztizkoaren
%86,3); industriarena, berriz, %7 izan zen.
A gasolioa
Gasóleo A
B eta C gasolioa
Gasóleo B y C
Fuelolioak
Fuelóleos
Beste batzuk
Otros
Petroliotik eratorrien eskaria sektoreka eta lurraldeka
Demanda de derivados del petróleo por sectores y territorios
86,3%
Ekoizpen elektrikoa
Producción eléctrica
Industria
Industria
Garraioa
Transporte
49,1%
31,0%
19,9%
Lehen sektorea
Sector Primario
7,0% 0,3%3,4%3,0%
Hirugarren sektorea
Terciario
EUSKADI ENERGIA 2014
Araba
Álava
Bizkaia
El gasóleo de automoción representa el
74% del total de derivados del petróleo en
el consumo final en la CAPV. Le siguen las
gasolinas (8,7%) y gasóleos B y C (6,6%).
La mayor variación se ha producido con la
reducción del 22% del consumo de
fuelóleo en 2014. La demanda de
derivados del petróleo está concentrada
sobre todo en el sector transporte (un
86,3% del total) seguido de la industria
(7%).
Gipuzkoa
Pág. 17. orr.
Energiak / Energías
Gas naturala / Gas natural
Gas naturalaren kontsumoa
Consumo de gas natural
44.911 44.651
41.196
39.364
GWh (PCS)
38.245
32.679
34.118
31.312
28.444
19.108 18.667 18.664 18.320
17.796
17.118
16.278
16.162 16.529
Barne kontsumo gordina
Consumo interior bruto
2006
2007
2008
2009
2010
Azken kontsumoa
Consumo final
2011
2012
2013
2014
Gas naturalaren eskaria sektoreka eta lurraldeka
Demanda de gas natural por sectores y territorios
59,5%
47,5%
5,6%
10,3%
11,0%
25,6%
Z. termoelektrikoak
C. termoeléctricas
Baterako Sorkuntza
Cogeneración
Industria eta fintzea
Industria y refino
Zerbitzuak
Servicios
15,6%
Araba
Álava
Bizkaia
24,9%
Gipuzkoa
Gas naturalaren eskaria eta kontsumoa
sektoreka eta lurraldeka
Demanda de gas natural y consumo por
sectores y territorios
EAEn, 2014. urtean, gas naturalaren
28.444 GWh kontsumitu ziren; aurreko
urteko kontsumoarekin alderatuta, %9,2
gutxiago izan zena. Elektrizitatearen
sorkuntzak kontsumoaren %4,7 galdu zuen
eta hirugarren sektoreak %2,8; industriak
eta baterako sorkuntzak, berriz, %1 galdu
zuten. Gas naturala euskal energia eskari
guztiaren %38 izan zen. Lurraldeka, gas
naturalaren eskariaren %59,2 Bizkaiari
zegokion.
En 2014 se consumieron en Euskadi
28.444 GWh de gas natural, lo que supone
una reducción del 9,2% respecto al año
anterior. La generación eléctrica perdió un
4,7% del consumo y el sector terciario el
2,8% mientras industria y cogeneración
perdían un 1%. El gas natural representa el
38% de la demanda energética total vasca.
Por territorios, Bizkaia absorbe el 59,2% de
la demanda de gas natural.
Etxebizitza
Residencial
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 18. orr.
Energiak / Energías
Energia berriztagarriak / Energías renovables
Energia berriztagarrien ustiapena
Aprovechamiento de energías renovables
ktpb / ktep
400
479
426
435
5,7%
2006
8,8%
8,6%
6,4%
6,5%
2007
2008
455
420
12,2% 12,7%
337
7,5%
462
Energia berriztagarrien ustiapena
Aprovechamiento de energías renovables
433
13,7%
Energia berriztagarrien ustiapena 433 ktpb
izan zen 2014an. Kopuru horretatik.
%67,8 biomasari zegokion, bioerregaiei
%15, hidroelektrikoari %8,6 eta eolikoari
%6,9.
6,8%
7,0%
2013
2014
Azken energia kontsumoan berriztagarrien
kuota %7 da (%13,7 dena, inportatutako
elektrizitatearen jatorri berriztagarria
kontuan hartuta).
12,8%
11,3%
8,8%
7,4%
2009
8,1%
2010
Barne-kontsumo gordina
Consumo interior bruto
7,8%
7,6%
2011
2012
% berriztagarria CFEren aldean
% renovable sobre CFE
% berriztagarria CFEren aldean EE inp.
% renovable sobre CFE con EE imp.
Biomasa
Biomasa
67,8%
Bioerregaiak
Biocarburantes
15,0%
8,6%
1,8%
6,9%
EUSKADI ENERGIA 2014
Hidroelektrikoa
Hidroeléctrica
Eolikoa
Eólica
El aprovechamiento de energía renovable
en el año 2014 fue de 433 ktep, cantidad
de la que la biomasa constituye un 67,8%,
los biocarburantes el 15%, la hidroeléctrica
un 8,6% y la eólica 6,9%.
La cuota de renovables en el consumo final
de energía es del 7% (13,7% contando el
origen renovable de la electricidad
importada).
Eguzki-energia
Solar
Pág. 19. orr.
Energiak / Energías
Energia berriztagarriak / Energías renovables
Energia berriztagarrien bidezko ekoizpen elektrikoa
Producción eléctrica renovable
GWh
914
1.142
1.094
1.261
1.175
976
926
1.068
1.052
7,7%
5,6%
4,5%
4,5%
2006
2007
2008
6,1%
6,3%
6,5%
6,3%
5,4%
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Energia berriztagarrien bidezko sorkuntza elektrikoa
Generación eléctrica renovable
Elektrizitatearen eskarian parte-hartzea
Participación en la demanda eléctrica
24,2%
32,3%
Eolikoa
Eólica
Fotovoltaikoa
Fotovoltaica
2,8%
40,6%
EUSKADI ENERGIA 2014
Energia berriztagarrien bidezko ekoizpen
elektrikoa
Producción eléctrica renovable
Sorkuntza elektriko berriztagarria %15,4
jaitsi zen 2014an, eta 1.068 GWh izan
zen. Elektrizitatearen guztizko eskarian
%6,5eko partaidetza izan zuen. Jaitsiera
esanguratsuena ekoizpen hidroelektrikoan
gertatu zen, %27,4, 2013. urtea euritsua
izan ondoren.
La generación eléctrica renovable en 2014
disminuyó un 15,4% y fue de 1.068 GWh,
y su participación en la demanda eléctrica
total es del 6,5%. La reducción más
significativa ha sido el 27,4% de la
producción hidroeléctrica tras un húmedo
2013.
Hidroelektrikoa
Hidroeléctrica
Termiko berriztagarria
Térmica renovable
Pág. 20. orr.
Energiak / Energías
Energia berriztagarriak / Energías renovables
Energia berriztagarrietan instalatutako ahalmena
Capacidad instalada de energías renovables
174
144
174
173
173
173
173
173
173
173
153
153
153
153
153
153
153
153
56
59
63
23
24
25
11
14
5
2006
8
28
17
19
19
2007 2008 2009
Fotovoltaikoa (MWp)
Fotovoltáica (MWp)
Eolikoa (MW)
Eólica (MW)
39
22
2010
48
23
2011 2012 2013 2014
Eguzki termikoa (mila m2)
Solar térmica (miles m2)
Hidroelektrikoa (MW)
Hidroeléctrica (MW)
50,0%
47,4%
40,9%
33,9%
11,6%
Energia sektorea
Sector energético
Industria
Industria
Hirugarren sektorea
Terciario
EUSKADI ENERGIA 2014
Araba
Álava
Bizkaia
Sorkuntza hidroelektrikoaren eta eolikoaren
ahalmenak maila berean jarraitu zuen, 173 MW
eta 153 MW, hurrenez hurren. Eguzki-energia
fotovoltaikoarena, aldiz, %1,7 igo zen 2014an,
eta eguzki-termikoaren eremuarena %6,6.
La capacidad de generación hidroeléctrica y eólica
se mantiene respectivamente en 173 MW y 153
MW. La capacidad solar fotovoltaica aumentó un
1,7% en 2014 y la superficie solar térmica en un
6,6%.
Energia berriztagarrien eskaria sektoreka eta
lurraldeka
Demanda de energías renovables por sectores
y territorios
Energia berriztagarrien eskaria sektoreka eta lurraldeka
Demanda de energías renovables por sectores y territorios
16,1%
Energia berriztagarrietan instalatutako
ahalmena
Capacidad instalada en energías renovables
Gipuzkoa
Energia berriztagarrien eskari zuzen handiena
industrian gertatu zen, eta batez ere papergintzan.
Energia berriztagarrien %50 Bizkaian kontsumitu
zen.
La mayor demanda directa de energía renovable
corresponde a la industria, principalmente en el
sector papelero. Bizkaia consume el 50% de las
energías renovables.
Pág. 21. orr.
Energiak / Energías
Energia elektrikoa / Energía eléctrica
Energia elektrikoaren hornidura
Abastecimiento de energía eléctrica
20.281 20.612 20.454
2006
2007
2008
17.840 18.522 18.093
2009
2010
2011
GWh
16.820 16.480 16.335
2012
2013
2014
Inportazioa
Importación
Ziklo konbinatuko gas naturala
Ciclo combinado gas natural
Termika konbentzionalak
Térmicas convencionales
Baterako sorkuntza
Cogeneración
Berriztagarriak
Renovables
Guztira
Total
60,7%
11,7%
6,5%
EUSKADI ENERGIA 2014
Energia elektrikoaren hornidura
Abastecimiento de energía eléctrica
EAEn, energia elektrikoaren eskaria 16.335
GWh izan zen 2014. urtean, aurreko
urtekoarekin erkatuta, %0,9 egin zuen
behera. Azken energia-kontsumoaren %25,7
energia elektrikoari zegokion. EAEn,
elektrizitatearen ekoizpena %12,1 jaitsi zen
2014an, zentral termikoen eta baterako
sorkuntzaren ekoizpen txikiagoagatik, eta
eskariaren %39 haren bitartez ase zen.
Gainerako %61a elektrizitatearen inportazioen
bidez bete zen.
La demanda de energía eléctrica en Euskadi
en 2014 fue de 16.335 GWh, con un
descenso del 0,9% respecto al año anterior.
La energía eléctrica representa el 25,7% del
consumo final de energía. La producción
eléctrica en Euskadi disminuyó un 12,1% en
el año y cubrió el 39% de la demanda debido
a la menor operación de las centrales
térmicas y la cogeneración. El 61% restante
corresponde a las importaciones de
electricidad.
21,2%
Pág. 22. orr.
Energiak / Energías
Energia elektrikoa / Energía eléctrica
Potentzia instalatua baterako sorkuntzan
Potencia instalada en cogeneración
MW
536
432
434
538
546
491
473
Potentzia instalatua baterako sorkuntzan
Potencia instalada en cogeneración
490
Baterako sorkuntzan potentzia instalatua 7
MW jaitsi zen 2014an.
483
La potencia instalada en cogeneración ha
disminuido 7 MW durante el 2014.
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Azken energia elektrikoaren kontsumoa
sektoreka eta lurraldeka
Consumo final de energía eléctrica por
sectores y territorios
2014
Azken energia elektrikoaren kontsumoa sektoreka eta lurraldeka
Consumo de energía eléctrica final por sectores y territorios
Araba
Álava
17,7%
Bizkaia
Gipuzkoa
26,8%
37,8%
Industria
58,3%
31,5%
22,6%
47,0%
0,3%1,2%
Garraioa
Transporte
Lehen sektorea
Primario
Zerbitzuak
Servicios
Etxebizitza
Residencial
Siderurgia
Siderurgia
Gainerako industria
Resto de industria
EUSKADI ENERGIA 2014
15,1%
Energia elektrikoaren azken kontsumoaren
%58,3 industriak egin zuen eta hirugarren
sektoreak, berriz, %40,3. Arabak %0,5
gehitu zuen bere kontsumoa; Bizkaiak eta
Gipuzkoak, ordea, %0,8 eta %1,9 murriztu
zuten, hurrenez hurren.
La industria representa el 58,3% del
consumo final de energía eléctrica y el
sector terciario el 40,3%. Álava aumenta el
0,5% su consumo mientras lo reducen
Bizkaia el 0,8% y Gipuzkoa el 1,9%.
Pág. 23. orr.
Sektoreak / Sectores
Azken kontsumoaren egitura sektoreka
Estructura del consumo final por sectores
Euskal Autonomia Erkidegoan, azken energia-kontsumoan parte-hartze handienak industriari (guztizkoaren %41,6) eta garraioari
(%37,4) zegozkien. Garraioan izan ezik, %0,8 igo zen, gainerako sektore guztietan jaitsi zen kontsumoa 2014an: industrian
%1,3, etxebizitza sektorean %5,6, lehen sektorean %11,1 eta zerbitzu sektorean %2,5.
Los sectores de mayor consumo final de energía en Euskadi son la industria (41,6% del total) y el transporte (37,4%). Excepto
el transporte, que sube un 0,8%, el resto de sectores pierden consumo: la industria el 1,3%, el residencial el 5,6%, el sector
primario el 11,1% y el sector servicios el 2,5%.
Mas datos en Tabla 6. taulan datu gehiago.
Azken kontsumoa sektoreka
Consumo final por sectores
5.596
5.746
ktpb / ktep
5.756
5.245
5.403
5.178
5.132 5.047,4 4.983,2
Etxebizitza
Residencial
41,6%
Zerbitzuak
Servicios
Lehen sektorea
Primario
Garraioa
Transporte
Industria
Industria
Guztira
Total
2006
2007
2008
2009
2010
EUSKADI ENERGIA 2014
2011
2012
2013
37,4%
11,0%
8,6%
1,4%
2014
Pág. 24. orr.
Sektoreak / Sectores
Industria
Kontsumoa industrian energiaka
Consumo en la industria por energías
2.568
2.654
2.684
2.298
2006
2007
2008
2009
2.471
2010
ktpb / ktep
2.325
2011
2.169
2012
2.101
2.074
2013
2014
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
E. berriztagarriak
E. renovables
E. eratorriak
E. derivadas
Gas naturala
Gas natural
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
GUZTIRA
TOTAL
7,2%
47,0%
35,9%
7,0%
2,2%
EUSKADI ENERGIA 2014
Kontsumoa industrian energiaka
Consumo en la industria por energías
EAEko industria sektorearen azken energiakontsumoa 2.074 ktpb izan zen 2014an,
aurreko urtean izandakoaren aldean, %1,3
egin zuen behera. Industrian gehien
kontsumitu ziren energiak gas naturala eta
elektrizitatea izan ziren, eta haien
kontsumoa %7,8 eta %0,1 jaitsi zen,
hurrenez hurren. Ikatzak eta bere
deribatuek %4,9 egin zuten behera.
Petroliotik eratorriek (%19,2) eta
berriztagarriek (%20), ordea, gora egin
zuten.
El consumo final energético del sector
industrial vasco alcanzó en 2014 un valor
de 2.074 ktep, descendiendo un 1,3%
respecto al año anterior. Las energías más
consumidas en la industria son el gas
natural y la eléctrica, que disminuyen el
7,8% y el 0,1% respectivamente. El
carbón y sus derivados descienden el 4,9%
y los aumentos son de los derivados del
petróleo el 19,2% y las renovables el 20%.
Mas datos en Tabla 7. taulan datu gehiago.
Pág. 25. orr.
Sektoreak / Sectores
Industria
1.000
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
800
E. berriztagarriak
E. renovables
600
E. eratorriak
E. derivadas
400
Gas naturala
Gas natural
200
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
0
Araba
Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
100
103
100
106
104
103
101
98
91
91
90
84
82
85
2007
2008
2009
98
91
89
2006
100
96
102
98
100
2010
Azken energia-kontsumoa
Consumo Final Energético
EUSKADI ENERGIA 2014
2011
BPG Industria
PIB Industria
82
2012
Industria-kontsumo handiena Bizkaian izan
zen, guztizkoaren %45. Horren ondoren,
Gipuzkoan, %38,9, eta Araban, %16,1.
El mayor consumo industrial corresponde a
Bizkaia, con el 45% del total, seguido por
Gipuzkoa con el 38,9% y Álava el 16,1%.
Mas datos en Tabla 8. taulan datu gehiago.
Industriaren energia-intentsitatearen
bilakaera
Evolución de la intensidad energética
industrial
Industriaren energia-intensitatearen bilakaera
Evolución de la intensidad energética industrial
(2006 = 100)
105
Kontsumoa industrian lurraldeka
Consumo en la industria por territorios
2013
82
81
2014
Industrian energia-intentsitateak puntu bat
egin zuen hobera 2014. urtean. Izan ere,
energia kontsumoa puntu bat jaitsi zen eta
industriaren BPGak bere horretan jarraitu
zuen.
La intensidad energética industrial ha
mejorado 1 punto en 2014, ya que ha
descendido el consumo de energía un
punto mientras se mantenía el PIB
industrial.
Energia-intentsitatea
Intensidad Energética
Pág. 26. orr.
Sektoreak / Sectores
Garraioa / Transporte
Energia-kontsumoa garraioan
Consumo de energía en el transporte
1.867
ktpb / ktep
2.008
1.905
1.783
1.760
1.738
1.822
1.846
Energia kontsumoa garraioan
Consumo de energía en el transporte
1.861
Garraio sektorean energia kontsumoa 1.861
ktpb izan zen 2014an, eta %0,8 igo zen,
azken energia kontsumoaren %37,4 izanik.
Garraioan erabili zen energiaren %95,7
petroliotik eratorriak izan ziren.
Hegazkingintzaren kontsumoa %0,9 jaitsi
zen eta nabigazioarena %26,5.
2006
2007
Gasolioak
Gasóleos
2008
Gasolinak
Gasolinas
2009
2010
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
2011
2012
Kerosenoak
Kerosenos
2013
2014
Bioerregaiak
Biocarburantes
Kontsumoa garraioan azpisektoreka
Consumo en el transporte por subsectores
82,2%
95,4%
El consumo de energía en el transporte, que
representa el 37,4% del consumo final,
creció en 2014 un 0,8% alcanzando un
valor de 1.861 ktep.
El 95,7% de la energía consumida en el
transporte son derivados del petróleo.
En el sector de la aviación descendió el
0,9% y en la navegación el 26,5%.
Mas datos en Tabla 9. taulan datu gehiago.
3,6%
9,9%
3,5%
0,8%
0,8% 0,2%3,6%
Trenbidea
Ferrocarril
EUSKADI ENERGIA 2014
Errepidea
Carretera
Airea
Aéreo
Nabigazioa
Navegación
Pág. 27. orr.
Sektoreak / Sectores
Garraioa / Transporte
800
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
600
Bioerregaiak
Biocarburantes
400
Gasolioak
Gasóleos
200
Kerosenoak
Kerosenos
Gasolinak
Gasolinas
0
Araba
Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
El 37,6% del consumo en el transporte en
Euskadi corresponde a Gipuzkoa, el 37,2%
a Bizkaia y el 25,2% a Álava. Los gasóleos
representan en Álava el 88% del total,
Gipuzkoa el 86%, y en Bizkaia, el 74%.
Energia-intentsitatea garraioan
Intensidad energética en el transporte
Índice 2006=100
100,5 100,1
100,0
EAEn, garraioan kontsumitu zen energiaren
%37,6 Gipuzkoan gertatu zen; %37,2
Bizkaian eta %25,2 Araban. Gasolioen
kontsumoa Araban, guztizkoaren %88 izan
zen, Gipuzkoan %86 eta Bizkaian %74.
Mas datos en Tabla 10. taulan datu gehiago.
Energi-intensitatea garraioan
Intensidad energética en el transporte
103,2
Kontsumoa garraioan lurraldeka
Consumo en el transporte por territorios
97,5
Garraioan energia-intentsitateak, EAEn,
energia-kontsumoa tpb-tan neurtuta BPG
osoaren unitateko, 0,4 puntu egin zuen
hobera 2014. urtean.
La intensidad energética en el transporte,
medida en términos de consumo de energía
en tep por unidad de PIB total, ha mejorado
en 0,4 puntos en el año 2014.
96,7
94,2
92,6
91,2
2006
2007
2008
2009
2010
EUSKADI ENERGIA 2014
2011
2012
2013
2014
Pág. 28. orr.
Sektoreak / Sectores
Lehen sektorea / Sector primario
Kontsumoaren egitura lehen sektorean azpisektoreka
Estructura del consumo en el sector primario por subsectores
85%
Nekazaritza
Agricultura
Arrantza
Pesca
15%
E. berriztagarriak
E. renovables
30
Gas naturala
Gas natural
20
E. eratorriak
E. derivadas
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
10
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
Kontsumoa lehen sektorean
Consumo en el sector primario
Lehen sektorearen kontsumoa 69,4 ktpb
izan zen 2014an, aurreko urtekoarekin
alderatuta, %11,1 txikiagoa. EAEko azken
energia-kontsumoaren %1,4 izan zen.
Lurraldeka, lehen sektorearen kontsumoaren
%36,2 Araban gertatu zen, %35,3 Bizkaian
eta %28,4 Gipuzkoan.
El consumo del sector primario es de 69,4
ktep, descendiendo un 11,1% en el año y
representa el 1,4% del consumo final de
energía en Euskadi.
Por territorios, el 36,2% del consumo en el
sector primario corresponde a Álava, un
35,3% a Bizkaia y un 28,4% a Gipuzkoa.
Mas datos en Tabla 11. taulan datu gehiago.
0
Araba
Álava
Bizkaia
EUSKADI ENERGIA 2014
Gipuzkoa
Pág. 29. orr.
Sektoreak / Sectores
Zerbitzu sektorea / Sector Servicios
Kontsumoa zerbitzu-sektorean energiaka
Consumo en el sector servicios por energías
ktpb / ktep
420
420
453
445
461
451
457
439
428
Kontsumoa zerbitzu sektorean energiaka
Consumo en el sector servicios por
energías
Kontsumoa zerbitzu sektorean %2,5 jaitsi
zen 2014. urtean, aurreko urtean
izandakoaren aldean, eta 428 ktpb izan
zen. Kontsumo hori EAEko azken
kontsumoaren %8,6 izan zen.
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
E. berriztagarriak
E. renovables
E. eratorriak
E. derivadas
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
2012
2013
Gas naturala
Gas natural
2014
El consumo en el sector servicios fue de
428 ktep en 2014, reduciéndose un 2,5%
respecto al año anterior. Este consumo
supone el 8,6% del consumo final en
Euskadi.
Mas datos en Tabla 12. taulan datu gehiago.
67,4%
3,2%
28,6%
0,8%
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 30. orr.
Sektoreak / Sectores
Zerbitzu sektorea / Sector Servicios
E. berriztagarriak
E. renovables
200
Gas naturala
Gas natural
100
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
0
Araba
Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
Energi intensitatea zerbitzu sektorean
Intensidad energética en el sector servicios
101,7
100,4
98,9
100,4
98,7
97,2
96,2
93,4
2006
2007
2008
2009
2010
EUSKADI ENERGIA 2014
2011
2012
Zerbitzu sektoreak kontsumitu zuen
energiaren %49,1 Bizkaian gertatu zen,
%32 Gipuzkoan eta %18,8 Araban.
Elektrizitatearen kontsumoa nagusi izan zen
hiru lurraldeetan.
El 49,1% del consumo del sector servicios
vasco corresponde a Bizkaia, el 32% a
Gipuzkoa y el 18,8% a Álava. En los tres
territorios predomina el consumo eléctrico.
Mas datos en Tabla 13. taulan datu gehiago.
Índice
2006=100
100,0
Kontsumoa zerbitzu sektorean lurraldeka
Consumo en el sector servicios por
territorios
2013
2014
Zerbitzu sektorearen energia
intentsitatea
Intensidad energética del sector servicios
Zerbitzu sektorearen energia intentsitatea
(sektorearen BPG unitateko energia
kontsumoan neurtuta) 3,8 puntu hobetu
zen 2014an.
La intensidad energética en el sector
servicios (medida en consumo energético
por unidad de PIB del sector) ha mejorado
3,8 puntos en 2014.
Pág. 31. orr.
Sektoreak / Sectores
Etxebizitza sektorea / Sector Residencial
Kontsumoa etxebizitza sektorean energiaka
Consumo en el sector residencial por energías
629
624
572
626
568
ktpb / ktep
601
582
582
550
Kontsumoa etxebizitza sektorean
energiaka
Consumo en el sector residencial por
energías
Etxebizitza sektorean energia-kontsumoa
550 ktpb izan zen 2014. urtean, aurreko
urtekoarekin erkatuta, %5,6 jaitsi zen, eta
azken kontsumoaren %11 izan zen.
Gas naturalaren eta elektrizitatearen
kontsumoak %3,6 egin zuen behera.
2006
2007
2008
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
2009
2010
E. berriztagarriak
E. renovables
2011
2012
Gas naturala
Gas natural
2013
2014
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
10,3%
41,2%
El consumo de energía en el sector
residencial en el año 2014 fue de 550
ktep, lo que supone un descenso en el
último año del 5,6%, representando el
11% del consumo final.
Tanto el gas natural como la electricidad
disminuyen el 3,6%.
Mas datos en Tabla 14. taulan datu gehiago.
7,1%
EUSKADI ENERGIA 2014
41,4%
Pág. 32. orr.
Sektoreak / Sectores
Etxebizitza sektorea / Sector Residencial
300
Energia elektrikoa
Energía eléctrica
200
E. berriztagarriak
E. renovables
Gas naturala
Gas natural
100
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
0
Araba
Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
Kontsumoa etxebizitza sektorean
lurraldeka
Consumo en el sector residencial por
territorios
Etxebizitza sektorearen kontsumoaren
%46,4 Bizkaian egin zen, %34,2 Gipuzkoan
eta %19,4 Araban.
Bizkaia supone el 46,4% del consumo
residencial de Euskadi, Gipuzkoa el 34,2%
y Álava el 19,4%.
Mas datos en Tabla 15. taulan datu gehiago.
Biztanleko eta etxeko kontsumoa etxebizitza-sektorean
Consumo por habitante y por hogar en el sector residencial
tpb / tep
0,73
0,27
0,71
0,26
0,75
0,29
0,75
0,29
0,75
0,29
Etxeko kontsumoa
Consumo por hogar
2006
2007
2008
2009
0,69
0,27
0,71
0,28
0,67
0,27
0,63
0,25
Biztanleko kontsumoa
Consumo por habitante
2010
EUSKADI ENERGIA 2014
2011
2012
2013
2014
Biztanleko eta etxeko kontsumoa
etxebizitza sektorean
Consumo por habitante y por hogar en el
sector residencial
EAEn, 2014an biztanleko energiakontsumoa %2,9 jaitsi zen eta etxearena
%5,9, aurreko urtekoaren aldean.
El consumo anual por habitante en Euskadi
ha disminuido el 2,9% y el consumo por
hogar el 5,9% en 2014.
Pág. 33. orr.
Energia-faktura / Factura energética
Energia-fakturaren bilakaera
Evolución de la factura energética
Azken kontsumitzailearentzako energiaren kostua %4,5 gutxitu zen 2014an, aurreko urtean izandakoarekin alderatuta, eta 5.866
milioi euro izan zen. Kostu horretatik, %47,6 garraio sektoreari dagokio, %24,3 industriari, %15,1 etxebizitza sektoreari, %11,6
zerbitzu sektoreari eta %1,4 lehen sektoreari.
El coste de la energía para el consumidor final disminuyó un 4,5% en 2014 y supuso 5.866 millones de euros. De este coste, el
47,6% corresponde al sector del transporte, el 24,3% a la industria, el 15,1% al sector residencial, el 11,6% al de servicios y el
1,4% al primario.
Energia-fakturaren bilakaera
Evolución de la factura energética
6.422
5.247
5.449
5.828
5.669
5.067
5.238
4.407
2006
4.700
2007
6.141
6.222
6.122
2012
2013
5.706
5.866
5.866
5.208
4.618
2008
2009
Egungo M€
M€ corrientes
EUSKADI ENERGIA 2014
6.030
M€
2010
2011
2014
2014ko M€ konstante
M€ constantes 2014
Pág. 34. orr.
Energia-faktura / Factura energética
Energia faktura sektoreka eta energiaka
Factura energética por sectores y energías
M€
2.789
Gas naturala
Gas natural
1.426
683
886
Garraioa
Transporte
Lehen
sektorea
Primario
E. elektrikoa
E. eléctrica
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
82
Industria
Industria
E. berriztagarriak
E. renovables
Zerbitzuak Etxebizitza
Servicios Residencial
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
Energia-faktura lurraldeka eta energiaka
Factura energética por territorios y energías
M€
2.431
2.175
E. berriztagarriak
E. renovables
Gas naturala
Gas natural
1.261
E. elektrikoa
E. eléctrica
Energia-faktura
Factura energética
Garraio sektorearen fakturaren %95
petroliotik eratorriei zegokien. Industrian,
berriz, elektrizitatea kostu osoaren %60,2
izan zen eta gas naturala %37,3.
Los derivados del petróleo suponen el 95%
de la factura del transporte. En la industria,
la electricidad supone el 60,2% de la factura
y el gas natural el 37,3%.
Mas datos en Tabla 16. taulan datu gehiago.
Lurralde guztietan petroliotik eratorrien
faktura izan zen handiena. Hala, lurraldeka,
banaketa hauxe izan zen: Araban %57,3,
Gipuzkoan %48,9 eta Bizkaian %43.
La factura de derivados de petróleo es la
más alta en todos los territorios,
representando el 57,3% en Álava, el 48,9%
en Gipuzkoa y el 43% en Bizkaia.
Mas datos en Tabla 17. taulan datu gehiago.
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
Araba
Álava
Bizkaia
EUSKADI ENERGIA 2014
Gipuzkoa
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
Pág. 35. orr.
Energia-faktura / Factura energética
Etxebizitza sektorearen energia-faktura
Factura energética del sector residencial
M€
961
711
557
574
2006
2007
2008
753
786
2009
2010
856
2011
2012
Energia-faktura etxebizitza sektorean
Factura energética en el sector doméstico
941
2013
886
2014
Etxebizitza sektorearen energia-faktura
Factura energética del sector residencial
1.133
€/hog
€/hab
708
938
1.008
857
895
329
347
362
392
2008
2009
2010
2011
1.078
1.012
Etxebizitza sektorearen energia faktura
apaldu egin da azken bi urte hauetan, sei
urtez nabarmen igo ondoren. 2014an %5,8
egin zuen behera. Biztanleko fakturaren
jaitsiera %5,8 izan zen, eta %6,1 etxeko
fakturari zegokionez, 1.012 euro etxeko eta
408 euro biztanleko izanik.
La factura del sector residencial se ha
moderado en los últimos dos años tras seis
años de fuerte crecimiento. En 2014 ha
disminuido el 5,8%. El descenso en la
factura por hogar ha sido del 6,1% y en la
factura por habitante del 5,8%, alcanzando
1.012 euros por hogar y 408 euros por
habitante.
718
262
267
2006
2007
EUSKADI ENERGIA 2014
441
433
408
2012
2013
2014
Pág. 36. orr.
Europar Batasuna / Unión europea
Energia primarioaren ekoizpena eta barne kontsumo
gordina per capita
Producción primaria y consumo interior bruto de
energía per cápita
28ko EBn barne-kontsumo gordina per capita 3,27 tpb
izan zen (2013. urteari dagozkion datuak). EAEn, berriz,
2,93 tpb, Europa hegoaldeko herrialdeena baino
handiagoa eta iparraldekoena baino txikiagoa.
Kontsumoa per capita handiena izan zuten herrialdeak
Luxenburgo, Finlandia, Suedia eta Belgika izan ziren.
Balio absolututan, EAEren energia-eskaria Espainiako
Estatukoaren %5,4 eta 28ko EBen %0,4 izan zen.
EUSKADI
E.B.28-U.E.28
3,63
Finlandia
Luxenburgo-Luxemburgo
Italia
2,14
0,55
8,16
0,26
2,66
0,62
2,98
0,49
4,79
4,15
2,21
0,85
Frantzia-Francia
Espainia-España
2,06
0,73
Barne-kontsumo gordina
Consumo interior bruto
3,94
2,54
2,73
2,97
Danimarka-Dinamarca
Alemania
6,21
3,92
1,43
Herbehereak-Holanda
Grezia-Grecia
5,08
3,32
Austria
Belgika-Bélgica
EUSKADI ENERGIA 2014
3,13
1,71
Suedia-Suecia
Portugal
2013
3,27
1,56
Erresuma Batua-Reino Unido
Irlanda
El consumo interior bruto per cápita en la UE28 (datos
de 2013) es de 3,27 tep. En el País Vasco es de 2,93
tep, superior al de los países del Sur de Europa e inferior
al de los del Norte. Los países de mayor consumo per
cápita son Luxemburgo, Finlandia, Suecia y Bélgica.
En valores absolutos, la demanda de Euskadi representa
un 5,4% de la del Estado Español y el 0,4% de la UE28.
2,93
0,19
5,02
1,31
1,50
3,98
tpb/biz
tep/hab
Energia primarioaren ekoizpena
Producción de energia primaria
Pág. 37. orr.
Europar Batasuna / Unión europea
Kanpoko energia mendetasuna Europan
Dependencia energética exterior en
Europa
EUSKADI
E.B.28-U.E.28
Erresuma Batua-Reino Unido
Euskadik duen kanpoko energia
mendetasuna (%93,5) EBko estatu kideek
dutena baino askoz handiagoa da,
Luxenburgo izan ezik.
Mendetasun txikiena duten estatuak
petrolioa eta gas naturalaren ekoizleak dira
(Erresuma Batua eta Danimarka). Horien
ondoren, berriztagarriak ekoizten dituztenak
(Europako iparraldekoak) eta energia
nuklear ekoizleak (Frantzia eta Suedia) dira.
La dependencia energética exterior vasca
es del 93,5%, superior a la de todos los
países de la UE salvo Luxemburgo.
Los países con un menor grado de
dependencia son los que producen crudo y
gas natural (Reino Unido y Dinamarca),
renovables (Países Nórdicos) y nuclear
(Francia y Suecia).
Suedia-Suecia
Finlandia
53,4%
42,2%
28,7%
45,4%
Austria
63,6%
Portugal
79,5%
Luxenburgo-Luxemburgo
97,4%
Italia
80,8%
Irlanda
Herbehereak-Holanda
84,8%
30,7%
Grezia-Grecia
Frantzia-Francia
66,6%
48,1%
Espainia-España
Danimarka-Dinamarca
Belgika-Bélgica
Alemania
EUSKADI ENERGIA 2014
93,5%
73,3%
-3,4%
74,0%
61,1%
2013
Pág. 38. orr.
Europar Batasuna / Unión europea
Barne-kontsumo gordinaren egitura Europan energiaka
Estructura del consumo interior bruto en Europa por energías
EUSKADI 1%
42%
E.B.28-U.E.28
17%
Erresuma Batua-Reino Unido
19%
Suedia-Suecia
25%
Luxenburgo-Luxemburgo
Italia
Espainia-España
22%
21%
30%
17%
15%
42%
6%
Alemania
17%
Ikatza eta deribatuak
Carbón y derivados
9%
15%
26%
Gas naturala
Gas natural
1%
12%
22%
34%
Petroliotik eratorriak
Derivados de petróleo
11%
41%
44%
25%
6% 1%
13%
22%
41%
2%
4% 3%
47%
21%
13%
41%
29%
30%
1%
28%
41%
9%
1%
36%
49%
5%
2%
24%
20%
36%
10%
Danimarka-Dinamarca
Belgika-Bélgica
29%
64%
Grezia-Grecia
Frantzia-Francia
8%
15%
10%
34%
47%
9%
14%
5%
35%
37%
1%
13%
12%
33%
2%
12%
Irlanda
Herbehereak-Holanda
23%
25%
10%
Portugal
7%
34%
15%
Austria
38%
34%
5%
Finlandia
2013
6%
23%
E. berriztagarriak
E. renovables
13%
0%
21%
10%
7%
Gainerakoak
Resto
Oharra: "Gainerakoa" energía nuklearra, saldo elektrikoa eta besteak sartzen dira
Nota: "Resto" incluye energía nuclear, saldo eléctrico y otras.
EUSKADI ENERGIA 2014
Pág. 39. orr.
Europar Batasuna / Unión europea
2013
Azken kontsumoaren egitura Europan sektoreka
Estructura del consumo final en Europa por sectores
EUSKADI
E.B.28-U.E.28
Erresuma Batua-Reino Unido
19% 1%
Suedia-Suecia
36%
Finlandia
Portugal
12%1%
Italia
23%
Herbehereak-Holanda
Grezia-Grecia
19%
Frantzia-Francia
20%
Espainia-España
Danimarka-Dinamarca
16%
Belgika-Bélgica
Alemania
Industria
Industria
30%
28%
Lehen sektorea
Primario
EUSKADI ENERGIA 2014
14%
34%
6%
2%
0%
Garraioa
Transporte
29%
12%
40%
3%
26%
25%
15%
33%
3%
21%
17%
12%
42%
2%
26%
12%
28%
28%
29%
14%
16%
Zerbitzuak
Servicios
EAEn, azken energia-kontsumoan industriak
izan zuen partaidetza %42 izan zen 2013.
urtean, 28ko EBn izan zen (%25) batez
bestekoa baino askoz handiagoa.
EAEn, hirugarren sektoreari azken
kontsumoaren %21 zegokion, 28ko EBn,
ordea, %41.
29%
13%
39%
7%
27%
10%
23%
33%
2%
20%
17%
11%
55%
2%
24%
9%
40%
3%
21%
12%
20%
32%
2%
29%
Luxenburgo-Luxemburgo
Irlanda
3%
22%
14%
26%
1%
33%
30%
13%
37%
44%
Austria
27%
14%
32%
2%
25%
9% 12%
37%
2%
42%
Azken kontsumoaren egitura Europan
sektoreka
Estructura del consumo final en Europa
por sectores
19%
31%
La participación de la industria en el
consumo final energético en Euskadi fue
del 42% en 2013, muy superior a la media
de la UE28 del 25%.
Mientras que en Euskadi el sector terciario
representa un 21% del consumo, en la
UE28 supone un 41%.
26%
27%
Etxebizitza
Residencial
Pág. 40. orr.
2014ko Euskadiko energia balantzea
TJ
ENERGIA PRIMARIOAREN EKOIZPENA
SARRERAK, GUZTIRA
STOCK-MUGIMENDUAK
IRTEERAK, GUZTIRA
BUNKERS (ITSASOKO GARRAIOA)
BARNE-KONTSUMO GORDINERAKO
ERABILGARRIA
SARRERAK ERALDAKETETAN
Zentral termoelektrikoak
Baterako sorkuntza
Koke-lantegiak
Findegiak
ERALDAKETA-IRTEERAK
Zentral termoelektrikoak
Baterako sorkuntza
Koke-lantegiak
Findegiak
TRUKEAK
ENERGIA SEKTOREAREN KONTSUMOA
GARRAIO ETA BANAKETAREN GALERAK
AZKEN KONTSUMORAKO ERABILGARRIA
ENERGIA EZ DEN AZKEN KONTSUMOA
AZKEN ENERGIA KONTSUMOA
INDUSTRIA, GUZTIRA
GARRAIOA, GUZTIRA
Trenbidea
Errepidea
Airea
Itsasoa
NEKAZARITZA ETA ARRANTZA
Nekazaritza
Arrantza
ZERBITZUAK
ETXEBIZITZA
EUSKADI ENERGIA 2014
Ikatza eta
deribatuak
Petrolioa eta
deribatuak
Gas
naturala
Energia
eratorriak
Energia
berriztagarriak
Energia
elektrikoa
GUZTIRA
0
955
0
-920
0
0
339.573
5.767
234.390
0
0
59.709
-5.182
-37.648
0
1.050
0
0
0
0
16.332
1.809
0
0
0
0
35.673
0
0
0
17.382
437.719
585
195.821
0
1.875
110.951
92.175
1.050
18.141
35.673
259.865
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1.875
0
1.875
1.875
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
373.184
0
219
0
372.966
365.387
0
0
0
365.387
0
11.111
0
92.043
5.814
86.229
6.053
74.629
0
71.673
2.818
138
2.610
2.166
444
566
2.371
33.731
23.570
10.161
0
0
0
0
0
0
0
0
2.973
0
55.471
0
55.471
40.777
0
0
0
0
0
54
54
0
5.120
9.521
408
0
408
0
0
22
0
22
0
0
0
0
0
663
0
663
642
0
0
0
0
0
22
22
0
0
0
4.382
1.089
3.293
0
0
0
0
0
0
0
-2.911
0
0
10.848
0
10.848
6.292
2.718
0
2.718
0
0
51
51
0
148
1.640
0
0
0
0
0
20.233
12.440
7.793
0
0
2.911
3.339
1.929
53.549
0
53.549
31.198
617
617
0
0
0
169
169
0
12.076
9.490
411.705
24.659
14.081
0
372.966
385.642
12.440
7.814
0
365.387
0
17.423
1.929
214.450
5.814
208.636
86.836
77.964
617
74.391
2.818
138
2.905
2.461
444
17.909
23.021
Pág. 41. orr.
2014ko Euskadiko energía balantzea / Balance energético de Euskadi 2013
ktep
ENERGIA PRIMARIOAREN EKOIZPENA
SARRERAK, GUZTIRA
STOCK-MUGIMENDUAK
IRTEERAK, GUZTIRA
BUNKERS (ITSASOKO GARRAIOA)
BARNE-KONTSUMO GORDINERAKO
ERABILGARRIA
SARRERAK ERALDAKETETAN
Zentral termoelektrikoak
Baterako sorkuntza
Koke-lantegiak
Findegiak
ERALDAKETA-IRTEERAK
Zentral termoelektrikoak
Baterako sorkuntza
Koke-lantegiak
Findegiak
TRUKEAK
ENERGIA SEKTOREAREN KONTSUMOA
GARRAIO ETA BANAKETAREN GALERAK
AZKEN KONTSUMORAKO ERABILGARRIA
ENERGIA EZ DEN AZKEN KONTSUMOA
AZKEN ENERGIA KONTSUMOA
INDUSTRIA, GUZTIRA
GARRAIOA, GUZTIRA
Trenbidea
Errepidea
Airea
Itsasoa
NEKAZARITZA ETA ARRANTZA
Nekazaritza
Arrantza
ZERBITZUAK
ETXEBIZITZA
EUSKADI ENERGIA 2014
Ikatza eta
deribatuak
Petrolioa eta
deribatuak
Gas
naturala
Energia
eratorriak
Energia
berriztagarriak
Energia
elektrikoa
GUZTIRA
0
23
0
-22
0
0
8.111
138
5.598
0
0
1.426
-124
-899
0
25
0
0
0
0
390
43
0
0
0
0
852
0
0
0
415
10.455
14
4.677
0
45
2.650
2.202
25
433
852
6.207
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
45
0
45
45
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8.913
0
5
0
8.908
8.727
0
0
0
8.727
0
265
0
2.198
139
2.060
145
1.782
0
1.712
67
3
62
52
11
14
57
806
563
243
0
0
0
0
0
0
0
0
71
0
1.325
0
1.325
974
0
0
0
0
0
1
1
0
122
227
10
0
10
0
0
1
0
1
0
0
0
0
0
16
0
16
15
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
105
26
79
0
0
0
0
0
0
0
-70
0
-70
259
0
259
150
65
0
65
0
0
1
1
0
4
39
0
0
0
0
0
483
297
186
0
0
70
80
70
1.279
0
1.279
745
15
15
0
0
0
4
4
0
288
227
9.833
589
336
0
8.908
9.211
297
187
0
8.727
0
416
0
5.122
139
4.983
2.074
1.862
15
1.777
67
3
69
59
11
428
550
Pág. 42. orr.
Balance energético de Euskadi 2014
TJ
PRODUCCIÓN DE ENERGÍA PRIMARIA
ENTRADAS TOTALES
MOVIMIENTOS DE STOCKS
SALIDAS TOTALES
BUNKERS (TRANSPORTE MARÍTIMO)
DISPONIBLE CONSUMO INTERIOR BRUTO
ENTRADAS EN TRANSFORMACIÓN
Centrales termoeléctricas
Plantas de autoproducción
Coquerías
Refinerías
SALIDAS DE TRANSFORMACIÓN
Centrales termoeléctricas
Plantas de autoproducción
Coquerías
Refinerías
INTERCAMBIOS
CONSUMO SECTOR ENERGÉTICO
PERDIDAS TRANSPORTE Y DISTRIBUCIÓN
DISPONIBLE PARA EL CONSUMO FINAL
CONSUMO FINAL NO ENERGÉTICO
CONSUMO FINAL ENERGÉTICO
TOTAL INDUSTRIA
TOTAL TRANSPORTE
Ferrocarril
Carretera
Aire
Navegación
AGRICULTURA Y PESCA
Agricultura
Pesca
SERVICIOS
RESIDENCIAL
EUSKADI ENERGIA 2014
Carbón y
derivados
0
955
0
-920
0
1.875
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1.875
0
1.875
1.875
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Petróleo y
derivados
0
339.573
5.767
234.390
0
110.951
373.184
0
219
0
372.966
365.387
0
0
0
365.387
0
11.111
0
92.043
5.814
86.229
6.053
74.629
0
71.673
2.818
138
2.610
2.166
444
566
2.371
Gas natural
0
59.709
-5.182
-37.648
0
92.175
33.731
23.570
10.161
0
0
0
0
0
0
0
0
2.973
0
55.471
0
55.471
40.777
0
0
0
0
0
54
54
0
5.120
9.521
Energías
derivadas
1.050
0
0
0
0
1.050
408
0
408
0
0
22
0
22
0
0
0
0
0
663
0
663
642
0
0
0
0
0
22
22
0
0
0
Energías
renovables
16.332
1.809
0
0
0
18.141
4.382
1.089
3.293
0
0
0
0
0
0
0
-2.911
0
0
10.848
0
10.848
6.292
2.718
0
2.718
0
0
51
51
0
148
1.640
Energía
eléctrica
0
35.673
0
0
0
35.673
0
0
0
0
0
20.233
12.440
7.793
0
0
2.911
3.339
1.929
53.549
0
53.549
31.198
617
617
0
0
0
169
169
0
12.076
9.490
TOTAL
17.382
437.719
585
195.821
0
259.865
411.705
24.659
14.081
0
372.966
385.642
12.440
7.814
0
365.387
0
17.423
1.929
214.450
5.814
208.636
86.836
77.964
617
74.391
2.818
138
2.905
2.461
444
17.909
23.021
Pág. 43. orr.
2014ko Euskadiko energía balantzea / Balance energético de Euskadi 2013
ktep
PRODUCCIÓN DE ENERGÍA PRIMARIA
ENTRADAS TOTALES
MOVIMIENTOS DE STOCKS
SALIDAS TOTALES
BUNKERS (TRANSPORTE MARÍTIMO)
DISPONIBLE CONSUMO INTERIOR BRUTO
ENTRADAS EN TRANSFORMACIÓN
Centrales termoeléctricas
Plantas de autoproducción
Coquerías
Refinerías
SALIDAS DE TRANSFORMACIÓN
Centrales termoeléctricas
Plantas de autoproducción
Coquerías
Refinerías
INTERCAMBIOS
CONSUMO SECTOR ENERGÉTICO
PERDIDAS TRANSPORTE Y DISTRIBUCIÓN
DISPONIBLE PARA EL CONSUMO FINAL
CONSUMO FINAL NO ENERGÉTICO
CONSUMO FINAL ENERGÉTICO
TOTAL INDUSTRIA
TOTAL TRANSPORTE
Ferrocarril
Carretera
Aire
Navegación
AGRICULTURA Y PESCA
Agricultura
Pesca
SERVICIOS
RESIDENCIAL
EUSKADI ENERGIA 2014
Carbón y
derivados
0
23
0
-22
0
45
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
45
0
45
45
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Petróleo y
derivados
0
8.111
138
5.598
0
2.650
8.913
0
5
0
8.908
8.727
0
0
0
8.727
0
265
0
2.198
139
2.060
145
1.782
0
1.712
67
3
62
52
11
14
57
Gas natural
0
1.426
-124
-899
0
2.202
806
563
243
0
0
0
0
0
0
0
0
71
0
1.325
0
1.325
974
0
0
0
0
0
1
1
0
122
227
Energías
derivadas
25
0
0
0
0
25
10
0
10
0
0
1
0
1
0
0
0
0
0
16
0
16
15
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
Energías
renovables
390
43
0
0
0
433
105
26
79
0
0
0
0
0
0
0
-70
0
-70
259
0
259
150
65
0
65
0
0
1
1
0
4
39
Energía
eléctrica
0
852
0
0
0
852
0
0
0
0
0
483
297
186
0
0
70
80
70
1.279
0
1.279
745
15
15
0
0
0
4
4
0
288
227
TOTAL
415
10.455
14
4.677
0
6.207
9.833
589
336
0
8.908
9.211
297
187
0
8.727
0
416
0
5.122
139
4.983
2.074
1.862
15
1.777
67
3
69
59
11
428
550
Pág. 44. orr.
Informes mensuales de coyuntura energética vasca
Información de la evolución y últimos consumos de electricidad, gas natural y
carburantes de la Comunidad Autónoma del País Vasco. Coyuntura exterior.
Consumo en España y consumo de petróleo en el mundo. Información de precios de
la electricidad, gas natural, carburantes, carbón y CO2. Disponible en:
http://www.eve.es/Planificacion-energetica-e-infraestructuras/Cifras,-balances-e-infraestructurasenergeticas.aspx
Euskadiko energia egoerari buruzko hileroko txostenak
Euskal Autonomia Erkidegoko elektrizitate, gas natural eta erregaien bilakaeraz eta
azken kontsumoez informazioa. Kanpoko egoera. Kontsumoa Espainian eta
petrolioaren kontsumoa munduan. Elektrizitate, gas natural, erregai, ikatza eta CO2aren prezioei buruzko informazioa. Eskuragarri hemen:
http://www.eve.es/Planificacion-energetica-e-infraestructuras/Cifras,-balances-e-infraestructurasenergeticas.aspx?lang=eu-ES
1. eranskina: Informazio iturriak
/ Anexo 1: Fuentes de información
Argitalpen hau egin ahal izan dugu hainbat enpresek eta
erakundek emandako informazio-iturri estatistikoei esker.
Enpresa eta erakunde garrantzitsuenak hauexek dira:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bilboko Aireportua
Aramaioko Udala
Oñatiko Udala
Tolosako Udala
Bionor
Bahía de Bizkaia Electricidad
Bahía de Bizkaia Gas
Bizkaia Energia
Energia Batzorde Nazionala
CORES
Gas Natural
Iberdrola
Ihobe
Estatistika Euskal Erakundea - EUSTAT
Naturgas Energía
Petronor
Bilboko Portua
Repsol, S.A.
EUROSTAT
Halaber, EEEri energiaren inguruko datuak eman dizkioten
zenbait enpresa industriali gure esker ona adierazi nahi diegu.
ENERGIA 2014
La elaboración de esta publicación ha sido posible gracias a la
información suministrada por diferentes entidades y empresas,
entre las que se destacan:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Aeropuerto de Bilbao
Ayuntamiento de Aramaio
Ayuntamiento de Oñati
Ayuntamiento de Tolosa
Bionor
Bahía de Bizkaia Electricidad
Bahía de Bizkaia Gas
Bizkaia Energía
Comisión Nacional de la Energía
CORES
Gas Natural
Iberdrola
Ihobe
Instituto Vasco de Estadística - EUSTAT
Naturgas Energía
Petronor
Puerto de Bilbao
Repsol, S.A.
EUROSTAT
Asimismo, se debe agradecer la colaboración prestada por las
numerosas empresas industriales que han aportado
información sobre su consumo de energía.
Pág. 46. orr.
2. eranskina: Taulak / Anexo 2: Tablas
Tabla 1:
Energia primarioaren ekoizpena / Producción de energía primaria
ktpb / ktep
E. Eratorriak / E. Derivadas
E. Berriztagarriak / E. Renovables
Tabla 2:
2007
22
391
2008
20
393
2009
17
382
2010
21
389
2011
11
372
2012
6
359
Energiaren inportazioa / Importación de energía
ktpb / ktep
Ikatza eta deribatuak / Carbón y derivados
Petrolioa eta deribatuak / Petróleo y derivados
Gas naturala / Gas natural
Energia elektrikoa / Energía eléctrica
Tabla 3:
2006
29
346
Volver al capítulo
2006
453
9.543
4.035
539
Industria / Industria
Garraioa / Transporte
Lehen sektorea / Sector Primario
Zerbitzuak / Servicios
Etxebizitza / Residencial
GUZTIRA / TOTAL
2014
25
390
Volver al capítulo
2007
456
9.825
3.468
689
2008
260
10.019
4.397
606
2009
204
10.108
3.748
298
2010
209
10.226
3.921
685
2011
185
9.803
2.905
858
2012
340
6.896
3.176
640
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka Araban / Consumo final por sectores y energías en Álava
ktpb / ktep
2013
23
360
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Petrolioa eta der.
Petróleo y deriv.
1,3
0,0
0,0
0,0
0,0
1,3
9,4
449,4
24,2
3,9
13,0
500,0
Gas naturala
Gas natural
199,5
0,0
0,0
29,0
51,8
280,3
E. eratorriak
E. derivadas
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
2013
35
7.369
2.229
789
2014
23
8.111
1.426
852
Volver al capítulo
E. berriztagarriak
E. renovables
10,1
17,9
0,0
0,7
10,6
39,4
E. elektrikoa
E. eléctrica
113,1
1,2
0,9
47,0
31,2
193,3
GUZTIRA
TOTAL
333,4
468,5
25,1
80,6
106,6
1014,2
Taulak / Tablas
Tabla 4:
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka Bizkaian / Consumo final por sectores y energías en Bizkaia
ktpb / ktep
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Petrolioa eta der.
Petróleo y deriv.
32,2
0,0
0,0
0,0
0,0
32,2
81,6
659,9
21,9
4,4
20,9
788,7
Industria / Industria
Garraioa / Transporte
Lehen sektorea / Sector Primario
Zerbitzuak / Servicios
Etxebizitza / Residencial
GUZTIRA / TOTAL
Tabla 5:
E. eratorriak
E. derivadas
424,9
0,0
0,4
56,5
96,6
578,4
E. berriztagarriak
E. renovables
15,3
0,0
0,0
0,0
0,0
15,3
56,3
23,9
1,0
1,1
17,6
99,9
Azken kontsumoa sektoreka eta energiaka Gipuzkoan / Consumo final por sectores y energías en Gipuzkoa
ktpb / ktep
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Petrolioa eta der.
Petróleo y deriv.
11,3
0,0
0,0
0,0
0,0
11,3
53,6
669,5
16,2
5,2
22,7
767,3
Industria / Industria
Garraioa / Transporte
Lehen sektorea / Sector Primario
Zerbitzuak / Servicios
Etxebizitza / Residencial
GUZTIRA / TOTAL
Tabla 6:
Gas naturala
Gas natural
Volver al capítulo
Azken kontsumoa sektoreka
/
ENERGIA 2014
E. eratorriak
E. derivadas
349,6
0,0
0,9
36,8
79,0
466,3
E. berriztagarriak
E. renovables
0,0
0,0
0,5
0,0
0,0
0,5
2006
2568,4
1867,3
168,2
419,5
572,2
5595,6
2007
2653,8
2008,3
96,6
419,8
567,9
5746,3
GUZTIRA
TOTAL
322,8
9,6
1,3
148,0
119,9
601,7
933,0
693,5
24,5
210,1
255,0
2116,2
Volver al capítulo
83,9
26,8
0,2
1,7
10,9
123,5
Consumo final por sectores
ktpb / ktep
Industria / Industria
Garraioa / Transporte
Lehen sektorea / Primario
Zerbitzuak / Servicios
Etxebizitza / Residencial
Guztira / Total
Gas naturala
Gas natural
E. elektrikoa
E. eléctrica
E. elektrikoa
E. eléctrica
GUZTIRA
TOTAL
309,3
3,9
1,9
93,4
75,6
484,0
807,6
700,2
19,7
137,1
188,2
1852,8
Volver al capítulo
2008
2683,9
1905,6
89,8
452,6
624,4
5756,3
2009
2297,8
1783,2
89,6
445,4
629,1
5245,1
2010
2470,8
1763,2
81,7
460,9
626,3
5402,9
2011
2324,7
1738,7
81,4
451,2
581,9
5177,9
2012
2169,2
1822,4
82,5
457,1
601,3
5132,4
2013
2101,4
1846,9
78,0
438,7
582,4
5047,4
2014
2074,1
1862,1
69,4
427,8
549,9
4983,2
Pág. 48. orr.
Taulak / Tablas
Tabla 7:
Kontsumoa industrian energiaka / Consumo en la industria por energías
2006
159,7
49,5
960,5
124,1
205,9
1068,7
2568,4
ktpb / ktep
Ikatza eta deribatuak / Carbón y derivados
Petroliotik eratorriak / Derivados de petróleo
Gas naturala / Gas natural
E. eratorriak / E. derivadas
E. berriztagarriak / E. renovables
Energia elektrikoa / Energía eléctrica
Guztira / Total
Tabla 8:
2007
122,0
102,6
982,3
124,5
231,4
1091,0
2653,8
2008
76,5
191,9
1029,1
149,9
202,3
1034,2
2683,9
Volver al capítulo
2009
57,0
163,2
929,4
139,9
200,1
808,2
2297,8
2010
64,6
198,4
1.117,1
0,0
204,8
885,8
2470,8
2011
59,2
145,7
1.086,4
0,0
183,8
849,5
2.324,6
2012
51,4
139,6
1.069,5
0,0
160,7
748,0
2.169,2
Kontsumoa industrian lurraldeka / Consumo en la industria por territorios
ktpb / ktep
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Petrolioa eta der.
Petróleo y derib.
1,3
32,2
11,3
9,4
81,6
53,6
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
Tabla 9:
Energia-kontsumoa garraioan
Tabla 10:
2006
1842,4
6,5
18,4
1867,3
2007
1966,3
24,7
17,4
2008,3
Gas naturala
Gas natural
E. eratorriak
E. derivadas
199,5
424,9
349,6
E. berriztagarriak
E. renovables
0,0
15,3
0,0
10,1
56,3
83,9
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
ENERGIA 2014
Gasolinak
Gasolinas
31,5
84,0
69,4
Kerosenoak
Kerosenos
5,5
60,7
1,1
E. elektrikoa
E. eléctrica
GUZTIRA
TOTAL
113,1
322,8
309,3
333,4
933,0
807,6
Volver al capítulo
2008
1844,6
44,0
17,0
1905,6
2009
1706,6
60,9
15,7
1783,2
2010
1646,0
101,5
15,8
1763,3
2011
1.622,0
101,1
15,6
1.738,7
2012
1.703,4
104,2
14,6
1.822,4
Gasolioak
Gasóleos
413,2
516,1
600,2
2013
1.765,2
68,0
13,7
1.846,9
2014
1.782,5
64,9
14,7
1.862,1
Volver al capítulo
Kontsumoa garraioan lurraldeka / Consumo en el transporte por territorios
ktpb / ktep
2014
44,8
144,6
973,9
15,3
150,3
745,1
2.074,1
Volver al capítulo
/ Consumo de energía en el transporte
ktpb / ktep
Petroliotik eratorriak / Derivados de petróleo
E. berriztagarriak / E. renovables
Energia elektrikoa / Energía eléctrica
Guztira / Total
2013
47,1
112,3
1.056,7
14,1
125,2
745,9
2.101,4
Bioerregaiak
Biocarburantes
16,9
22,7
25,4
E. elektrikoa
E. eléctrica
1,2
9,6
3,9
Gas naturala
Gas natural
GUZTIRA
TOTAL
0
0
0
468,3
693,1
699,9
Pág. 49. orr.
Taulak / Tablas
Tabla 11:
Kontsumoa lehen sektorean lurraldeka / Consumo en el sector primario por territorios
ktpb / ktep
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Petrolioa eta der.
Petróleo y deriv.
0,0
0,0
0,0
24,2
21,9
16,2
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
Tabla 12:
E. eratorriak
E. derivadas
0,0
0,4
0,9
E. berriztagarriak
E. renovables
0,0
0,0
0,5
0,0
1,0
0,2
Kontsumoa zerbitzu sektorean energiaka / Consumo en el sector servicios por energías
ktpb / ktep
Petroliotik eratorriak / Derivados de petróleo
Gas naturala / Gas natural
E. eratorriak / E. derivadas
E. berriztagarriak / E. renovables
Energia elektrikoa / Energía eléctrica
Guztira / Total
Tabla 13:
2006
39,1
87,2
6,8
0,5
285,9
419,5
2007
31,2
87,6
7,3
0,7
293,0
419,8
2008
34,1
108,8
7,9
0,9
301,0
452,6
2009
30,8
102,0
6,7
1,4
304,5
445,4
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Petrolioa eta der.
Petróleo y derib.
0,0
0,0
0,0
3,9
4,4
5,2
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
Gas naturala
Gas natural
2010
31,9
120,6
0,0
2,1
306,4
460,9
2011
22,4
122,3
0,0
3,0
303,6
451,3
2012
22,9
128,4
0,0
2,6
303,2
457,1
E. berriztagarriak
E. renovables
0,0
0,0
0,0
0,7
1,1
1,7
Kontsumoa etxebizitza sektorean energiaka / Consumo en el sector residencial por energías
ktpb / ktep
Petroliotik eratorriak / Derivados de petróleo
Gas naturala / Gas natural
E. berriztagarriak / E. renovables
Energia elektrikoa / Energía eléctrica
Guztira / Total
ENERGIA 2014
2006
97,6
203,1
29,7
241,8
572,2
2007
84,9
209,5
29,7
243,7
567,9
2008
102,8
239,5
29,8
252,2
624,4
2009
107,5
228,5
30,2
263,0
629,1
GUZTIRA
TOTAL
25,1
24,5
19,7
0,9
1,3
1,9
2013
18,3
124,0
0,0
3,1
293,2
438,7
2014
13,5
122,3
0,0
3,5
288,4
427,8
Volver al capítulo
E. eratorriak
E. derivadas
29,0
56,5
36,8
E. elektrikoa
E. eléctrica
Volver al capítulo
Kontsumoa zerbitzu sektorean lurraldeka / Consumo en el sector servicios por territorios
ktpb / ktep
Tabla 14:
Gas naturala
Gas natural
Volver al capítulo
2010
105,8
238,7
30,4
251,5
626,3
E. elektrikoa
E. eléctrica
GUZTIRA
TOTAL
47,0
148,0
93,4
80,6
210,1
137,1
Volver al capítulo
2011
71,9
233,5
30,6
246,0
582,0
2012
75,1
245,1
34,8
246,2
601,3
2013
74,9
235,8
36,4
235,2
582,4
2014
56,6
227,4
39,2
226,7
549,9
Pág. 50. orr.
Taulak / Tablas
Tabla 15:
Kontsumoa etxebizitza sektorean lurraldeka / Consumo en el sector residencial por territorios
ktpb / ktep
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
Tabla 16:
Petrolioa eta der.
Petróleo y derib.
0,0
0,0
0,0
13,0
20,9
22,7
Gas naturala
Gas natural
E. eratorriak
E. derivadas
51,8
96,6
79,0
E. berriztagarriak
E. renovables
0,0
0,0
0,0
10,6
17,6
10,9
Energia-faktura sektoreka eta energiaka / Factura energética por sectores y energías
K€
Industria / Industria
Garraioa / Transporte
Lehen sektorea / Sector Primario
Zerbitzuak / Servicios
Etxebizitza / Residencial
GUZTIRA / TOTAL
Tabla 17:
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Volver al capítulo
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Petrolioa eta der.
Petróleo y deriv.
8.033
26.460
2.651.186
70.287
12.993
68.934
2.829.860
8.033
Gas naturala
Gas natural
Araba / Álava
Bizkaia
Gipuzkoa
ENERGIA 2014
Ikatza eta derib.
Carbón y deriv.
Petrolioa eta der.
Petróleo y derib.
E. eratorriak
E. derivadas
E. berriztagarriak
E. renovables
532.277
0
1.387
94.596
219.876
848.136
198
5.786
2.049
722.704
1.044.433
1.062.724
Gas naturala
Gas natural
196.493
338.767
312.875
GUZTIRA
TOTAL
106,6
255,0
188,2
31,2
119,9
75,6
Volver al capítulo
0
117.400
117.400
Energia-faktura lurraldeka eta energiaka / Factura energética por territorios y energías
K€
E. elektrikoa
E. eléctrica
E. elektrikoa
E. eléctrica
859.045
20.890
10.182
575.471
597.248
2.062.836
GUZTIRA
TOTAL
1.425.815
2.789.476
81.856
683.059
886.058
5.866.265
Volver al capítulo
E. eratorriak
E. derivadas
E. berriztagarriak
E. renovables
0
0
0
30.554
40.991
45.855
E. elektrikoa
E. eléctrica
310.862
1.000.562
751.412
GUZTIRA
TOTAL
1.260.812
2.430.539
2.174.915
Pág. 51. orr.
3. eranskina: Konbertsio faktoreak eta unitateak
KONBERTSIO FAKTOREAK
ENERGIA
IKATZA ETA DERIBATUAK
Ikatza
Kokea
Bateriako gasa
PETROLIOAREN DERIBATUAK
Petrolio gordina
Findegiko gasa
GLP
Gasolinak
Kerosenoak
A eta B gasolioak
C gasolioa
Fuel-olioa
Petrolioaren kokea
Beste eratorri batzuk
GAS NATURALA
Gas naturala
ENERGIA ERATORRIAK
Manufakturatutako gasa
Kolako gasa
Beroa
ENERGIA BERRIZTAGARRIAK
Biomasa
Biogasa
Minihidraulikoa
ENERGIA ELEKTRIKOA
Energia elektrikoa
ENERGIA 2014
ERABILITAKO ENERGIA-UNITATEAK
Unitatea
tpb-tan
t
t
MWh
0,601
0,735
0,086
t
MWh
t
t
t
t
t
t
t
t
1,019
0,086
1,13
1,07
1,065
1,035
1,035
0,96
0,835
0,96
MWh
0,086
MWh
MWh
tpb
0,086
0,086
1,0
tpb
tpb
MWh
1,0
1,0
0,086
MWh
0,086
UNITATEA
Joule
watt-ordu
tona petrolio baliokide
Ikurra
J
Wh
tpb
Balioa
3.600 J
41,87 GJ
UNITATEEN NAZIOARTEKO SISTEMAREN AURRIZKIAK
AURRIZKIA
kilo
mega
giga
tera
Ikurra
k
M
G
T
Faktorea
103
106
109
1012
Pág. 52. orr.
Anexo 3: Factores de conversión y unidades
UNIDADES DE ENERGÍA EMPLEADAS
FACTORES DE CONVERSIÓN
ENERGÍA
CARBÓN Y DERIVADOS
Carbón
Coque
Gas de batería
DERIVADOS DEL PETRÓLEO
Petróleo crudo
Gas de refinería
G.L.P.
Gasolinas
Kerosenos
Gasóleos A y B
Gasóleo C
Fuelóleo
Coque de petróleo
Otros derivados
GAS NATURAL
Gas natural
ENERGÍAS DERIVADAS
Gas manufacturado
Gas de cola
Calor
ENERGÍAS RENOVABLES
Biomasa
Biogás
Minihidráulica
ENERGÍA ELÉCTRICA
Energía eléctrica
ENERGIA 2014
Unidad
Conversión a tep
t
t
MWh
0,601
0,735
0,086
t
MWh
t
t
t
t
t
t
t
t
1,019
0,086
1,13
1,07
1,065
1,035
1,035
0,96
0,835
0,96
MWh
0,086
MWh
MWh
tep
0,086
0,086
1,0
tep
tep
MWh
1,0
1,0
0,086
MWh
0,086
UNIDAD
Joule
vatio-hora
tonelada equivalente de petróleo
Símbolo
J
Wh
tep
Valor
3.600 J
41,87 GJ
PREFIJOS DEL SISTEMA INTERNACIONAL DE UNIDADES
PREFIJOS
kilo
mega
giga
tera
Símbolo
k
M
G
T
Factor
103
106
109
1012
Pág. 53. orr.
4. eranskina: Definizioak
Azken energia – Kontsumitzaileek beren ekipo profesionaletan edo etxekoetan kontsumitzen duten energia (erregai likidoak, gasak, elektrizitatea,
ikatza, etab.). Energia iturri primarioen eraldaketatik datozen elementuak izan ohi dira. Energia sekundarioa ere deitzen zaio.
Azken energia intentsitatea – Azken energia kontsumoa BPG unitateko. Energia intentsitate primarioa bezala, hau ere erabil daiteke energia
eraginkortasuna neurtzeko.
Baterako sorkuntza - Energia elektrikoaren eta termikoaren ekoizpen konbinatua.
Barne Produktu Gordina (BPG) – Ondasun ekonomiko bat lortzeari begira behar diren prozesu guztietan sortutako balio erantsien batura da. Estatu
edo eskualde mailan erabili ohi da, urtebetean, herrialde batean ekoitzitako balio erantsi guztien batura adierazteko (lansariak, enpresen etekinak,
zergak, amortizazioak, kapitalaren errentak, etab.).
Biomasa – Biosferan diren gizaki guztien jardueretatik sortutako materia organiko guztia. Energia aldetik ustiatzen den zatiari energia biomasa edo
biomasa deitzen zaio.
Eguzki energia – Eguzkitan fusio erreakzio bidez sortua eta bertatik Lurrera erradiazio elektromagnetiko itxuran iristen den energia da. Zenbait
eratara ustiatu edo aprobetxatu ahal da: eguzki energia termikoa (eguzki energia bero energia bihurtzen du) eta eguzki energia fotovoltaikoa eta
termoelektrikoa (eguzki energia energia elektriko bihurtzen du).
Energia autohornikuntza - Energia iturri baten edo energia iturri osoen ekoizpen propioaren eta energia iturri horren edo energia iturri primario osoen
guztizko kontsumoaren arteko erlazioa.
Energia balantzea – Aldi eta leku jakin batean energia iturri guztien energia ekarpenen, eraldaketa-galeren eta erabiltzeko moduen azalpen xehea.
Erregai fosila – Jatorri organikoa eta iraganeko adin geologikoetan sortutako erregaia, lurrazalean sedimentatutako geruzetan dagoena.
Energia berriztagarriak – Energia hauen (energia eolikoa, eguzki energia, hidraulikoa…) ezaugarri nagusia hauxe da: erabilerak eta kontsumoak ez
dakarte baliabideen edo energia mota horien potentzialaren murrizketarik gizakion denbora-eskalan. Biomasa ere energia berriztagarritzat hartzen da,
basoen eta laborantzaren berritzea denbora tarte labur batean egin baitaiteke.
Energia egitura – Eremu geografiko eta aldi zehatz batean energia iturrien edota energia kontsumitzen edo ekoizten duten sektore ekonomikoen
araberako ehunekoetako banaketa.
Energia eolikoa – Haizearen eraginez ekoizten den energia. Energia elektrikoa sortzeko, errota industrialak, ponpak eta abar eragiteko erabiltzen da.
Energia eraldaketa – Energiaren egoera fisikoa aldatzea dakarren eraldaketa prozesua.
Energia hidraulikoa – Ur kantitate baten energia potentzialetik lortzen den energia. Ohiko ustiapena edo aprobetxamendua energia elektrikoa
sortzeko da.
Energia intentsitate primarioa – Energia kontsumo primarioa BPG unitateko definitzen da. Energia eraginkortasuna neurtzeko erabiltzen de ratioetako
bat da.
ENERGIA 2014
Pág. 54. orr.
Definizioak
Energia iturria – Energia erabilgarri zuzenean ekoiztea ahalbidetzen duen baliabide oro, edo eraldaketa edo bihurketa bidez, eta bihurketatzat jotzen
da energia eragilearen egoera fisikoaren aldaketarekin energia ekoiztea.
Energia kontsumoa – Herrialde edo eskualde batean kontsumitzen den energia. Energia primarioa edo azken energia adierazteko erabil daiteke.
Energia primarioaz ari denean, iturri primarioen (ikatza, petrolioa, gas naturala, energia nuklearra, energia hidraulikoa eta beste berriztagarri batzuk)
kontsumoen batura da. Azken energiaz ari denean, berriz, sektore ekonomiko guztiek kontsumitzen duten energien batura da.
Energia kontsumoa per capita - Herrialde edo eskualde batean biztanleko kontsumitzen den energia kantitatea. Energia eraginkortasuna neurtzeko
erabiltzen den ratioetako bat da.
Energia primarioa – Bihurtzeko prozesurik izan ez duen energia. Bihurketa prozesuek beti galerak sorrarazten dituztenez gero, kontzeptu hau eremu
geografiko batean aplikatuta, eremu horrek termino absolutuetan behar duen energia izango litzateke.
Energiaren kontsumo gordina – Herrialde batean barneko kontsumoa eta energiaren eraldaketa asetzeko erabiltzen den energia guztia, eskualdeen
arteko energia mugimenduak eta izakinen aldaketak kontuan hartzen dituena. Ekoizpen propioa, inportazioak eta izakinen aldaketa batuz eta
esportazioak kenduz kalkulatzen da. Beraz, kontsumo gordina era honetan adierazten da: ekoizpena + inportazioak + izakinen aldaketa –
esportazioak.
PGL – Petrolioaren gas likidotuak. Findegietan lortzen diren petroliotik eratorritako produktu nobleak dira. Funtsean, propanoa eta butanoa dira.
Koke bateriako gasa – Harrikatzaren kokizazio prozesutik ateratzen den gasa, geroago aprobetxatzeko bildu ohi dena.
Petrolio findegiak – Prozesu fisiko eta kimiko bitartez, petrolio findugabe edo gordina tratatzen duten instalazioak, petrolio produktuak lortzeko
xedez.
Petrolio produktuak – Destilazio frakzionatu, eta zenbaitetan, krakeo prozesu bidez findegietan lortzen diren petroliotik eratorriak. Destilazio
prozesua fisikoa da, bereizi edo banatu baino ez dira egiten, petrolioan nahastuta baitaude. Krakeo prozesua, berriz, kimikoa da, eta konposizioa
aldatzean datza, produktu arinen ehuneko handiagoa lortze aldera.
Tona petrolio baliokidea (tpb) – Tona bat petrolioaren errekuntzan sortzen den energiaren kantitate bertsua. Gehien erabiltzen diren multiploak
hauexek dira: kilotona petrolio baliokide (ktpb), 1.000 tpb dena, eta megatona petrolio baliokide (Mtpb), 1.000.000 tpb dena.
Zentral hidroelektrikoa – Ur kantitate baten energia potentziala energia elektriko bihurtzen duen instalazio multzoa.
ENERGIA 2014
Pág. 55. orr.
Anexo 4: Definiciones
Autoabastecimiento energético - Relación entre la producción propia de una fuente de energía o del conjunto de fuentes energéticas y el consumo
total de esa fuente energética o del conjunto de fuentes energéticas primarias.
Balance energético - Relación detallada de los aportes energéticos de todas las fuentes de energía, de sus pérdidas de transformación y de sus
formas de utilización en un periodo de tiempo en una región específica.
Biomasa - Conjunto de toda la materia orgánica procedente de la actividad de los seres vivos presentes en la biosfera. A la parte aprovechable
energéticamente se le conoce como biomasa energética o simplemente biomasa.
Central hidroeléctrica - Conjunto de instalaciones mediante las que se transforma la energía potencial de un curso de agua en energía eléctrica.
Cogeneración - Producción combinada de energía eléctrica y térmica.
Combustible fósil - Combustible de origen orgánico que se formó en edades geológicas pasadas y que se encuentra en los depósitos sedimentarios
de la corteza terrestre.
Consumo bruto de energía - Total de energía destinada a satisfacer el consumo y transformación de energía en el interior del territorio y que
además tiene en cuenta los movimientos energéticos interregionales y las variaciones de existencias. Se calcula como la suma de la producción
propia, las importaciones y la variación de existencia a la que se le resta las exportaciones. Consumo bruto = producción + importaciones +
variación de existencias - exportaciones.
Consumo energético - Cantidad de energía gastada en un país o región. Puede referirse a energías primarias o a energías finales. El primer caso, es
la suma de consumos de fuentes primarias (carbón, petróleo, gas natural, energía nuclear, energía hidráulica y otras renovables). En el segundo
caso, la suma de energías gastadas por los distintos sectores económicos.
Consumo energético per cápita - Cantidad de energía gastada en un país o región por habitante. Es uno de los ratios utilizados para medir la
eficiencia energética.
Energía eólica - Energía producida por el viento. Se utiliza para la generación de energía eléctrica, accionamiento de molinos industriales, bombas...
Energía final - Energía que los consumidores gastan en sus equipos profesionales o domésticos: combustibles líquidos, gases, electricidad,
carbón... Suelen proceder de las fuentes de energía primaria por transformación de éstas. También se denomina energía secundaria.
Energía hidráulica - Energía que se obtiene de la energía potencial de un curso de agua. Su aprovechamiento más generalizado es para la
generación de energía eléctrica.
Energía primaria - Energía que no ha sido sometida a ningún proceso de conversión. Dado que los procesos de conversión siempre originan
pérdidas, éste concepto aplicado a un ámbito geográfico representa la energía que necesita en términos absolutos.
ENERGIA 2014
Pág. 56. orr.
Definiciones
Energía solar - Energía que llega a la Tierra en forma de radiación electromagnética procedente del sol donde se genera por reacciones de fusión. Se
puede aprovechar de distintas formas: energía solar térmica (transforma la energía solar en energía calorífica) y energía solar fotovoltaica y
termoeléctrica (transforma la energía solar en energía eléctrica).
Energías renovables - Energías cuya utilización y consumo no suponen una reducción de los recursos o potencial existente de las mismas a una
escala temporal humana (energía eólica, solar, hidráulica...). La biomasa también se considera como energía renovable pues la renovación de
bosques y cultivos se puede realzar en un periodo de tiempo reducido.
Estructura energética - Distribución porcentual por fuentes energéticas y/o sectores económicos de la producción o el consumo de energía en un
determinado ámbito geográfico y en un periodo de tiempo considerado.
Fuente de energía - Todo recurso que permite producir energía útil directamente, o mediante transformación o conversión, entendiendo como
conversión la producción de energía con modificación del estado físico del agente energético.
Gas de batería de coque - Gas desprendido durante el proceso de coquización de la hulla que se suele recoger para un aprovechamiento posterior.
GLP - Gases licuados de petróleo. Son productos nobles derivados del petróleo obtenidos en refinería. Consisten básicamente en propano y butano.
Intensidad energética primaria - Se define como el consumo de energía primaria por unidad de PIB. Es uno de los ratios utilizados para medir la
eficiencia energética.
Intensidad energética final - Consumo de energía final por unidad de PIB. Al igual que la intensidad energética primaria, mide la eficiencia
energética.
Producto Interior Bruto PIB - Es la suma de los valores añadidos en los distintos procesos necesarios para la obtención de un bien económico. Se
suele utilizar, a nivel nacional o regional, para indicar la suma de todos los valores añadidos producidos en un país durante un año (salarios,
beneficios de las empresas, impuestos, amortizaciones, rentas de capital, etc...).
Productos petrolíferos - Derivados del petróleo obtenidos en refinerías mediante procesos de destilación fraccionada y, en su caso, craqueo. Con el
primer proceso, de tipo físico, simplemente se separan, al hallarse mezclados en el petróleo. Con el segundo proceso, de tipo químico, se varía su
composición, obteniéndose mayor porcentaje de productos ligeros.
Refinería de petróleo - Instalación donde se trata, mediante procesos físicos y químicos, el crudo de petróleo para obtener productos petrolíferos.
Tonelada equivalente de petróleo (tep) - Cantidad de energía similar a la que se produce en la combustión de una tonelada de petróleo. Los
múltiplos más utilizados son las kilotoneladas equivalentes de petróleo (ktep), que son 1.000 tep, y las megatoneladas equivalentes de petróleo
(Mtep), que son 1.000.000 tep.
Transformación energética - Proceso de modificación que implica el cambio de estado físico de la energía.
ENERGIA 2014
Pág. 57. orr.
Alameda de Urquijo 36 1ª planta
Edificio Plaza Bizkaia
48011 - Bilbao
Tel.: (34) 944 035 600
Fax: (34) 944 035 699
http://www.eve.es
http://www.eve.es
Euskadiko energia datuak 2014
Datos energéticos de Euskadi 2014
Urkixo zumarkalea, 36 - 1. solairua
Bizkaia Plaza eraikina
48011 Bilbo
Tel.: (34) 944 035 600
Faxa: 34) 944 035 699
Descargar