Subido por klgo.aranguiz

deglucion

Anuncio
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
EVALUACIÓN Y TRATAMIENTO
DE LOS TRASTORNOS DE LA
SUCCIÓN Y DEGLUCIÓN
PROF. FLGA. MA. ANGÉLICA FERNÁNDEZ G.
[email protected]
Especialista en Motricidad Orofacial
Mg. Fisiopatologia Craneocervical, craneomandibular y dolor facial
Unidad de Motricidad Orofacial, Dpto. Fonoaudiología, U. de Chile
Fonoaudióloga Hospital Clínico Universidad de Chile
Consejera del grupo de Interdisciplina SIBEN
Declaración de conflicto de interés
Sin conflicto de interés
1
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Tabla de Contenidos
1. Desarrollo mecanismo alimentación
2. Dificultades de alimentación en el recién nacido y
lactante prematuro
3. Evaluación del mecanismo de alimentación
4. Tratamiento de dificultades en el mecanismo de
alimentación en recién nacidos y lactantes de alto
riesgo
Desarrollo mecanismo
alimentación
Alimentación en
los 1°s años de
vida
Falta de
habilidades
Proceso mutuo: 2
personas
Generar
problemas de
la alimentación
Campos Montero Z. Acta Pediatr Costarric. Volumen 21, Numero 1, 2009
2
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Desarrollo mecanismo
alimentación
32ª semana
• Succión
rápida y de
escasa
amplitud
• No
relacionada
con
deglucion.
22ª-24ª
semana
• Deglución
consistente
• (Miller et
al., 2003)
28ª-31ª
semana
• Acanalamie
nto lingual
• Succión
digital
33ª semana
• Ssucciones
irregulares
• 2-3
succiones/seg
• No vinculadas
con deglución
32ª semana
• Deglución
madura
36ª semana
• Coordinación
S-D-R
33ª-34ª
semana
• Mecanismo
mas
maduro
Delaney & Arvedson (2008)
Desarrollo mecanismo
alimentación
Primeros meses
Puede ocurrir
Neofobia
Requiere de:
• Madurez
Morfofuncional
Introducción
• Erupción dentaria
Patrón
succión-deglución
alimentación
• Uso de la
complementaria:
Etapa
importante linguales musculatura
Movimientos
masticatoria
• Determinante
en el
anteroposteriores
•
↑ percepción
D° y formación de
sensorial,
hábitos
en
1º
avance mandibular Discr. texturas,
alimentación.
sabores, olores,
consistencias.
Mecanismos reflejos
Arvedson & Brodsky, 2002
3
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
Consistencias y
utensilios
D°
masticación
Habilidades
motoras orales
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Exploración oral
AUTOALIMENTACIÓN
4
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Dificultades del mecanismo alimentación
ATRIBUTO
RNPT
RNT
Posición/postura
Extensor
flexor
Estabilidad cuello, hombros y tronco
No favorable
Favorable
Fuerza succión
Débil
Fuerte
Selle labial
Inadecuado
Adecuado
Estabilidad mejillas
Inestable
Buena
Estabilidad mandibular para succión repetitiva
Insuficiente
Suficiente
Status neurológico
Desorganizado, irritable
Organizado
Patrón S-D-R
Disritmico
Rítmico
Reflejos orales
Poco activos
activos
Arvedson & Brodsky 2002
Prevalencia dificultades de alimentación
• 25-40% niños con desarrollo típico
• 33-80% niños con retraso en el desarrollo o
enfermedades crónicas.
Babbitt RL, Hoch TA, Ed D et al. Behavioral assessment and treatment of pediatric feeding disorders. J Dev Behav Pediatr 1994; 15: 278–91.
• 40% de niños normales tendrá algún tipo de
dificultad de alimentación en los primeros 15
meses
Northstone K, Emmett P, Nethersole F, the ALSPAC study team. The effect of age of introduction to lumpy solids on foods eaten and reported
feeding difficulties at 6 and 15 months. J Hum Nutr Diet 2001; 14: 43–54.
• Hasta 80% niños con dificultades cognitivas
Gosa M, Mc Millan L. Therapeutic considerations for children and infants with feeding tubes. Perspectives from the American Speech- Language Hearing
Association, division 13. Octubre 2006; 4. Chantal Lau. Sucking and swallowing disorders in the newborn. Uptodate 2008, octubre,version 16.3.
5
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Lactantes de alto riesgo
Prevalencia
• 48% al momento del alta
• 7.41% a los 3 años
•Jonsson et al (2013)
• 14.9%
• 11% a los 3 años
•Johnson et al (2016)
•Neuwenhuis et al (2016)
Dificultades alimentación RN alto riesgo
Inestabilidad
médica
Inmadurez
neurológica
Tono
muscular
anormal
Mecanismo
oral
inmaduro,
pobres
habilidades
orales
Hiperreactividad
oral
6
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Dificultades alimentación RN alto riesgo
Falta de flexión → ↑patrón extensor de movimiento.
Menor Dº de cojinetes de succión
Debilidad en musculatura oral → Influencia control
mandíbula, mejillas y labios.
Reflejos orales deprimidos →↓ soporte para búsqueda,
succión y deglución
Succión débil o pobremente coordinada.
↑ Excursión mandibular →↓movilidad lingual.
Deficiente selle labial → ↑ trabajo de succión →↓
eficiencia de la succión.
Desorganización ritmo de S-D-R .
Dificultades alimentación lactantes
alto riesgo
Alteración en el mecanismo motor
Falla en el manejo de cambio en las
características físicas de la comida
Si a los 6 m EC continúan dificultades
alimentación….Menos
preparados
alimentos sólidos, mayor aversión y
pobre atención.
7
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Dificultades alimentación lactantes
alto riesgo
Escupir la comida
Rechazo alimento
Selectividad en los
alimentos
Menor disfrute de la
comida
Náuseas, Vómitos
Atoros
Menor apetito
Dificultades en
habilidades orales
Problemas de peso
Lucchi C. et al 2015; Buswell CH. et al 2009: Rodrigues H. et al 2014; Crapnell TL et al 2013; Johnson S et al 2016; Crapnell TL et al 2015; Nieuwenhuis T. et
al 2016; Migraine A et al. 2013; Törölä H et al 2012; Coulthard H et al 2009
Dificultades alimentación lactantes
alto riesgo
Estrés y conocimiento parental
Presencia de estrés de los padres al momento de la alimentación
75% reportaba haber tenido algún tipo de guía al respecto de la introducción de la
alimentacion.
Los padres de niños “preparados” en el desarrollo estaban más satisfechos con los
hábitos de alimentación de sus hijos, se sentían más cómodos alimentándolos y
menos estresados
Estrés y grado de información de los padres, no esta muy abordado
Organización Mundial de la Salud y La UNICEF consideran fundamental el que los padres
tengan la información necesaria y completa en relacion a la alimentación complementaria
para que ésta sea exitosa, sumado con el apoyo familiar y del personal de salud
Rodrigues H et al 2014; Jonsson M et al 2013; Chung J et al 2014; Carter AS et al 2003
8
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Evaluación
del
mecanismo
EVALUACIÓN CLÍNICA ….. OBJETIVOS
alimentación
de
• Identificar posibles etiologías
• Formular hipótesis diagnóstica acerca de la naturaleza
y severidad
• Establecer línea de base
• Introducir modificaciones terapéuticas
• Investigar opciones de alimentación que sean seguras y
adecuadas
Arvedson & Brodsky (2002)
Examen físico
Observacion
alimentación
Revisión
historia
clínica
• Habilidades de
alimentación
• Ambiente de
alimentación
Evaluación
clínica
9
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
Evaluación
alimentación
del
F.A. Angélica Fernández Gallardo
mecanismo
de
• Evaluación
Oral/no oral Clínica
Examen físico
• Tipo de leche
• Postura y posición
• Estado de alerta
• Dificultades respiratorias
• Signos de estrés/
autorregulación
Observación
• Signos
de estrés
Revisión
• Estado
vía aérea
del proceso de
historia clínica • Estado sensoriomotor oral
alimentación
• OFA• Sospecha de aspiración/descoordinación
• Reflejos
• SNN• Patrones de sueño
Arvedson & Lefton-Greif, 1998
Evaluación
alimentación
del
mecanismo
de
Observación proceso alimentación
Diferentes
consistencias
que esté
ingiriendo
Observación
alimentador
Observación del
bebé
Arvedson (2008)
10
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Evaluación
del
mecanismo
alimentación
OBSERVACIÓN PROCESO DE ALIMENTACIÓN
Alimentador
de
Niña/o
Posición
Posicionamiento
Técnica
Estado de alerta
Utensiliios
Vía de alimentación
Disposición
emocional
Desempeño
11
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
Mecanismo de
succión-deglución
inmaduro/alterado
Neofobia
Niños selectivos
“Picky eater”
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Trastorno
alimentario
“feeding
disorder”
Kerzner B, Milano K, MacLean WC Jr, Berall G, Stuart S, Chatoor I. A practical approach to classifying and managing feeding difficulties.
Pediatrics. 2015 Feb;135(2):344-53.
Tratamiento de dificultades en el mecanismo
de alimentación en recién nacidos y lactantes
de alto riesgo
12
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
bebé y su
FAMILIA
Equipo multi/
interdisciplinario
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Recién Nacidos
CUIDADOS CENTRADOS EN EL NEURODESARROLLO
Realizar
intervenciones
conjuntas
Estabilidad del
menor
Tolerancia
estimulación
13
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Recién Nacidos
• Considerar señales del infante.
• Tacto suave para estabilidad fisiológica y organización
• Contención/posicionamiento durante la estimulación/ Alimentación
• Estímulos agradables
• Contención/posicionamiento
• Estimulación sensorial: Gusto-Olfato
• SNN y Deglución saliva
• SN
Gewolb, I., Vice, H., Frank L., Schweitzer-Kenney, EL., Taciak, VL, Bosma L .& James F. (2001)
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Recién Nacidos
Contacto piel a piel
Fomentar el
contacto de la mano
con la boca
Fomentar SNN
durante
alimentación por
SNG u SOG
Gewolb, I., Vice, H., Frank L., Schweitzer-Kenney, E. L., Taciak, V. L, Bosma L.& James F.(
2001). Developmental patterns of rhythmic suck and swallow in preterm infants. Developmental
Medicine & Child Neurology 43:22-27.
14
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Recién Nacidos
Apoyar selle labial
Succión No Nutritiva
RNPT →se cansan mas rápido →chupetes
blandos → Flujo estable de liquido.
• ¿Qué aspectos?
• ¿Cómo?
• ¿En qué
momento?
El flujo de liquido no debe ser rápido
No orificio muy pequeño en chupete
→Requiere mayor fuerza
Pinelli, J. & Symington A.(2002). Non-nutritive sucking for promoting physiologic stability and nutrition in preterm infants. The Cochrane Library4:54
Beneficios succión no nutritiva
Disminución significativa en estadía en UCIN
Mejora digestion de alimentación enteral
Comportamientos menos defensivos durante alimentación por sonda
Mejor transición de alimentación por sonda a alimentación oral completa
Efecto significativo de SNN sobre la transicion del inicio de alimientacion oral
a alimentacion oral completa
Ningun efecto negativo
Pinelli J, Symington AJ., 2010; Foster JP, Psaila K, Patterson T., 2016; Foster JP, Psaila K, Patterson T. Nonnutritive sucking for increasing physiologic stability and nutrition in preterm infants. Cochrane Database
of Systematic Reviews 2016
15
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Recién Nacidos
Favorecer lactancia materna
siempre que posible y seguro
Mamadera
A tolerancia
Para lograr una Lactancia
Materna exitosa, en el RNPT
es
necesario
estimular
precozmente SNN, una vez
iniciada la alimentación con
SNG o SOG
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Lactantes
Aversión oral
Dificultades
sensoriales
Dificultades
habilidades de
alimentación
16
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Lactantes
Recomendaciones
introducción alimentos
• No usar alimentos como entretención, distracción o premio.
• Entorno agradable y tranquilo, utensilios que el niño(a)
identifique como propios.
• Comenzar con alimentos familiares. Variar el sabor
ligeramente.
• Sin distractores en el horario de comidas.
• No mezclar el postre con la comida para estimular la ingesta.
• Cambios graduales
• ESTIMULAR AUTOALIMENTACIÓN
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Lactantes
Estrategias Generales
Las experiencias de sabor pueden ser útiles, graduales
Sabores más diluidos, menos fuertes pueden ser mas fáciles de manejar
en niños hipersensibles a los sabores y cambios.
No olvidar que el olfato influencia fuertemente el gusto.
Organizar y presentar nuevos alimentos en un continuo de sabor y texturas:
• Comenzar con alimentos familiares. Variar el sabor ligeramente.
Kerzner B, Milano K, MacLean WC Jr, Berall G, Stuart S, Chatoor I. A practical approach to classifying and managing feeding
difficulties. Pediatrics. 2015 Feb;135(2):344-53
17
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Lactantes
Tratamiento sensoriomotor oral
Desarrollo masticación, habilidades de
alimentación
Desensibilización
Transición a consistencias
DEJAR QUE EL
NIÑO EXPLORE
DEJAR QUE EL
NIÑO SE
ENSUCIE
Uso de vaso/bombilla habilidades para beber
Y SI RECHAZA LA ALIMENTACIÓN?
18
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Tratamiento de dificultades en el
mecanismo de alimentación
Lactantes
Niños selectivos generalmente tienen alguna base fisiológicas
ya sea actual o del pasado
Estrés en comidas puede agravar interacción niño-cuidador
Enfoque global
Kerzner B, Milano K, MacLean WC Jr, Berall G, Stuart S, Chatoor I. A practical approach
to classifying and managing feeding difficulties. Pediatrics. 2015 Feb;135(2):344-53
Estrategias durante las comidas
Horarios regulares de comidas y snacks
Alternativa que sea nutritiva para niños que consistentemente rechaza
cierto tipo de alimentos
Reintroducir alimentos previamentes rechazados
Incrementar la exposición a nuevos alimentos
Temperatura, gusto, textura o consistencia
Usar tamaño apropiado de porción
Materiales deben ser apropiados para el nivel de habilidades
sensoriomotoras orales
19
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Estrategias durante las comidas
Separar responsabilidades
Adultos:
• Responsables por que comida es presentada y la manera
en la que es presentada
Niños:
• Responsables de lo que comen y cuanto comen
Empoderar a los padres con guias claras
Focalizarse en aspecto que tienen bajo
control
Resaltar que no pueden obligar a que
otra persona coma
Poner limites para las comidas y snacks
Rechazo
crónico
de
alimentos es mas serio que
niños selectivos pueden
requerir
intervenciones
mas intensivas
20
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
A qué estar atentos…
Tiempo de alimentación
Consistencias y tipos de alimentos que come
Reacción frente a la incorporación de nuevos
alimentos
Estrategias utilizadas por las familias
Derivación oportuna
Vías alternativas de alimentación
Alimentación
eficiente, segura y
agradable
¿Y si la dificultad
de alimentación
requiere un
periodo
prolongado de
tratamiento?
No descartar vías
alternativas de
alimentación
Evitar
alimentaci
ones
estresantes
21
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Bibliografía
• Arvedson J, Brodsky L. Pediatric swallowing and feeding: Assesment and management. .2° edición. Canadá:
Singular Thomson Learning:2002.
• Arvedson JC. Assessment of pediatric dysphagia and feeding disorders: clinical and instrumental approaches.
Dev Disabil Res Rev. 2008;14(2):118-27.
• Delaney AL, Arvedson JC. Development of swallowing and feeding: prenatal through first year of life. Dev
Disabil Res Rev. 2008;14(2):105-17.
• Fernandez, M.A., Rojas, D. & Vargas, J. (2017). Desarrollo de habilidades de alimentación en niños
prematuros: una revisión crítica de la literatura. Rev CEFAC, 19(4):539-55.
• Foster JP, Psaila K & Patterson T. Non-nutritive sucking for increasing physiologic stability and nutrition in
preterm infants. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2016.
• Gewolb I, Vice H, Frank L, Schweitzer-Kenney EL, Taciak VL, Bosma L.& James F. Developmental patterns of
rhythmic suck and swallow in preterm infants. Developmental Medicine & Child Neurology. 2001; 43:22-27.
• Gosa M, Mc Millan L. Therapeutic considerations for children and infants with feeding tubes. Perspectives
from the American Speech- Language Hearing Association, division 13. Octubre 2006;
• Kerzner B, Milano K, MacLean WC Jr, Berall G, Stuart S, Chatoor I. A practical approach to classifying and
managing feeding difficulties. Pediatrics. 2015 Feb;135(2):344-53
• Lau. Sucking and swallowing disorders in the newborn. Uptodate 2008, octubre,version 16.3.
22
Educación Médica Continua SAVAL
Seguimiento e intervención temprana del recién nacido prematuro
SOCHIPE
F.A. Angélica Fernández Gallardo
Bibliografía
• Lucchi C. et al 2015; Buswell CH. et al 2009: Rodrigues H. et al 2014; Crapnell TL et al 2013; Johnson
S et al 2016; Crapnell TL et al 2015; Nieuwenhuis T. et al 2016; Migraine A et al. 2013; Törölä H et al
2012; Coulthard H et al 2009
• Ludwig SM & Waitzman KA Changing feeding documentation to reflect infant-driven feeding practice.
Newborn & Infant Nursing Reviews. 2007; 7(3),155-160.
• Pinelli J & Symington AJ. Non-nutritive sucking for promoting physiologic stability and nutrition in preterm
infants. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2010.
• Pinelli J, Symington AJ., 2010; Foster JP, Psaila K, Patterson T., 2016
• Tian X, Yi, L.-J, Zhang L, Zhou, J.-G, Ma, L., Ou, Y.-X., … Song, G.-M. (Oral Motor Intervention Improved the
Oral Feeding in Preterm Infants: Evidence Based on a Meta-Analysis With Trial Sequential
Analysis. Medicine. 2015; 94(31).
EVALUACIÓN Y TRATAMIENTO
DE LOS TRASTORNOS DE LA
SUCCIÓN Y DEGLUCIÓN
PROF. FLGA. MA. ANGÉLICA FERNÁNDEZ G.
[email protected]
Especialista en Motricidad Orofacial
Mg. Fisiopatologia Craneocervical, craneomandibular y dolor facial
Unidad de Motricidad Orofacial, Dpto. Fonoaudiología, U. de Chile
Fonoaudióloga Hospital Clínico Universidad de Chile
Consejera del grupo de Interdisciplina SIBEN
23
Descargar