POSITIVO!
Anuncio
Grátis pa Aruba - Boneiru - Kòrsou Edishon Nr. 16 Aprel 2016 POSITIVO! FELIS DIA DI RINCON Wak nos edishonnan online riba: www.avanse.info 2 Edishon Nr. 16 Aprel 2016 PALABRA DI EDITOR Kerido lesadó Aprel ta e di kuater luna di aña, un di e kuater lunanan ku tin 30 dia. E nifikashon di e palabra ‘aprel’ no ta konosí presis. Tin ku ta relashoná esaki ku e verbo ‘aperire’ ‘abrir’, asosiando esaki ku den luna di aprel, primavera ta habri e tera, e flornan. Den luna di aprel nos ta selebrá tambe entre otro dia mundial di konsientisashon di outismo, di salú, anto Unesco ta deklará 23 di aprel Dia internashonal di buki i derecho di outor. Un aktividat hopi konosí i gustá na Boneiru ta Dia di Rincon, kual ta tuma lugá riba 30 di aprel. Un dia pa sera konosí ku e kultura di Boneiru. Por disfrutá di platonan típiko manera bachibachi, yòrki, kabritu stobá, piská salu, arepa di maishi chikí i hopi mas. Un dia di hopi músika i baile folklóriko. Atardi tin simadan kaminda ta wapa i selebrá e kosecha. Den artíkulo di Tante Dè, por lesa mas tokante Dia di Rincon. Boneiru ta warda boso pa Dia di Rincon. Kerido lesadó, boso ta satisfecho ku e kontenido di korant Avanse? Esaki ta posibel danki na nos kolaboradornan anto esnan ku ta pone aviso den e korant akí. Danki na e avisonan ku nos por publiká Avanse, un korant di kalidat ku impakto positivo. Si abo lesadó tambe ke duna un aporte, ta deseá di pone aviso òf tin sugerensia, por tuma kontakto ku redakshon libremente. Gosa hopi di e edishon aki! Denise de Jongh-Rekwest Edishon Nr. 16 Aprel 2016 Dè ta konta DIA DI RINCON En breveùù E KUMINSAMENTU DI DIA DI RINCON Ta selebrá Dia di Rincon pa mas ku 25 aña i el a kuminsá dor di inisiativa di Broertje Janga. Hendenan di Rincon ta hopi orguyoso ku nan ta selebrá Dia di Rincon. Broertje a haña un pida tereno serka un señora. Broertje a laga rosa e tereno, limpi’é i traha poko tènt di flambeu, tènt di rama koko i tènt di maishi riba dje. Broertje a yama e pida tereno Rancho Don Pedro. Onchi, kasá di Broertje, tabata kushiná kuminda krioyo pa bende. Den tur e tèntnan tabatin kos pa bende i tambe tabatin un ramada pa sinta bou di dje. Tabata bende kuminda krioyo di Onchi, Diana Thodé ta bende arepa ku yòrki, Baby Mercera ta bende pastechi ku limonada, kos di bebe, obra di man, kos dushi lokal. Na e kunuku tabatin fòrnu di kalki, fòrnu di karbon, fòrnu di kukui, fòrnu di sentebibu, kurá di kabitu, kurá di porko, kurá di buriku, kas di galiña. Tur e kuránan ku nan bestia aden. Meskos ku e Rincon di antaño. Canuta, mi ruman, ku Mario ta bai tur djadumingu atardi den aprel pa toka fonograf na Rancho Don Pedro. Hopi hende sa bin sinta djadumingu atardi na Don Pedro pa gosa di e ambiente. Riba e djadumingunan Onchi ta kushiná karni stobá ku piská salu pa bende. No tabatin mag pa niun otro hende ku no tabatin pèrmit pa bende kos den Don Pedro. Broertje tabata hopi eksigente pa tur kos ta nèchi, segun regla i segun antaño. Esei tabata den kuminsamentu. DI ÁNTES PA AWOR Mas despues pa Dia di Rincon tabatin hopi mas ramada trahá di rama di koko, flambeu, palu di maishi, rònt Rincon. No tabatin ramada trahá di palèt manera awor i tur hende tabata dòrna nan tènt den estilo kultural. Kada hende ta bende nan kosnan den nan AVANSE (ARUBA, BONAIRE, CURACAO) GRATIS. Request Publishing B.V. Website & app pa Android: www.avanse.info E-mail/aviso: [email protected] Tel: 5999-520-1838 Imprenta: Drukkerij De Stad Direktor/ Hefe di Redakshon Denise de Jongh-Rekwest Kolaboradó Bòi Antoin Rudy Domacasse Mirla van der Linde Fundashon Material pa Skol Progressive Air Solutions Edson Pietersz Arte Gráfiko / layout A.E. (Papi) Antoin Korekshon Papiamentu Rudy Domacasse Merly Augusta Gerica Felix ramada òf na nan kas. Tur tènt i kas ta haña un number ora paga pa e pèrmit. Rònt Rincon tabatin kurá di bestia traha. Tabatin demostrashon na e kuránan. Tur aña Grupo Kosecha ta duna presentashon riba Dia di Rincon. Nos mes ta bende kuminda krioyo na nos kas. Miguel Pourier sa bin bebe kòfi serka nos ora e ta na Boneiru pa Dia di Rincon. Un bia asta Gobernador di Antia a bin kome serka nos riba Dia di Rincon. Riba Dia di Rincon tabata bende kuminda krioyo so, niun kuminda di grill manera awor. Kumindanan ku tabata por kumpra riba Dia di Rincon ta entre otro karni stobá, karni hasá, piská salu, tutu, totolika hasá, patrushi hasá, álablanka hasá, yòrki, sanger, yambo, arepa, sòpi karni, sòpi mondongo, piská hasá, karikari, boyo, webu di chubatu, tete di kabritu, shirishiri, bachibachi, e último kuaternan menshoná ta spesialidat di Rincon. Bachibachi ta na enkargo di Marco Anthony, Marco a bini ku e manera di kushiná bachibachi for di den Washington. Kaminda e busto di Broertje Janga ta, einan tabatin un ramada masha grandi di Kanto Orkidia ku hopi artefakto aden. Mainta hendenan ta bai misa i despues di misa ta bai den kaya i ta hisa bandera di Rincon. Hopi hende ta hisa bandera 3 di Rincon na nan kas riba e dia ei. Ta tene un diskurso i despues ta duna rekonosimentu na un grandi di Rincon. Henter dia hendenan ta kana rònt, atardi tin simadan. Simadan ta kuminsá na Don Pedro i ta pasa rònt Rincon. Gruponan di simadan di Kòrsou sa bin baila simadan Dia di Rincon. Tabatin hopi mas aktividat Dia di Rincon. Por ehèmpel Dia di Rincon anochi ta bula kandela. Hopi hende di Kòrsou ku Aruba ta bini Boneiru pa Dia di Rincon. Adelfa Sint Jago, kariñosamente yamá Dè, ta hasi 80 aña e luna di aprel aki. Habitante di Rincon na Boneiru. Dè tabata bende fruta i berdura pa hopi aña den su tienda. Ke men, e no ta deskonosí pa e pueblo. E ta miembro di Grupo Nos Kosecha. Esaki ta e úniko grupo folklóriko/kultural di grandinan di Rincon i di Grupo Kanta Orkidia. Dè ta traha dushi arepa. Na nan kas kaminda e ta biba ku su ruman Canuta kariñosamente yamá Nuchi, tin un museo chikitu kaminda e ta duna informashon tokante algun artefaktonan di ántes. Dè ta regularmente na Mangasina di Rei kaminda e ta pasa informashon ofer prinsipalmente na nos muchanan. Dè ta un persona masha aktivo. Skibí pa: Angela Sy-A-Ten 4 Edishon Nr. 16 Aprel 2016 DIA DI RINCON Tur aña riba 30 di Aprel, Boneiru ta selebrá Dia di Rincon. E kayanan ta yen yen di hende bailando den nan pañanan di folkor. Tin musika tipikó boneiriano tur kaminda i den tur hanchi bo ta hole e aroma di e platonan krioyo krioyo. Tin hopi stènt kaminda ta bende refresko, kuminda, snèks, kos dushi, souvenir i otro obra di man. Henter aña tur hende na Boneiru pero tambe na nos islanan bisiña, ta spera e dia aki ta yega. Pueblo outentiko E promé habitantenan di Boneiru, e Indjannan Caquetio-Arawak, tabata biba den e serunan ku ta rondoná Rincon. Nan tabata planta den e vaye. E pueblo di Rincon (“huki” na spañó) a wòrdu establesé den e vaye na aña 1527 dor di e Spañónan. E ta e pueblo mas bieu den henter Antia Hulandes ku semper a keda eksistí. Ta p’esei e la haña e nòmber “kuna di kultura boneriano”. Musika krioyo Bonerianonan a traspasá nan amor pa músika di generashon pa generashon. Hopi mucha ta siña toka un instrumento for di chikitu. E músika krioyo boneriano ta un meskla di ritmonan karibense afrikano, latino i oropeo. Den temporada di sklabitut, e katibunan tabata kanta ritmonan afrikano pa keda ku forsa pa sigui traha. Hopi kantika ta kreá i kantá durante e dia di trabou. Asina e hendenan por a wanta e trabou duru. Ta trata di tur tipo di trabou, manera koba un pos, plantamentu, kosecha, i mulamentu di e maishi. E kantamentu tabata wòrdu akompañá dor di batimentu di man. Despues di añanan diferente instrumentonan musikal a wòrdu agregá. Hopi di e instrumentonan aki a wòrdu traha ku materialnan disponibel manera hèrmènt for di kunuku, materialnan di matanan i palunan pero tambe di animalnan manera e kueru di kabritu of e kachète di buriku. Eksposishon na Parke Kultural Mangazina di Rei Hopi di e aspektonan aki i mas temanan a wòrdu eksponé den e eksposishon RINCON, Cradle of the Bonairean Culture” di Parke Kultural Mangazina di Rei E eksposishon ta duna un bista riba e herensia di e sitionan mas interesante rondó di Rincon, manera Kaomati, Porta Spaño i Bototé. Tambe ta para ketu na e flora i founa tipokó di Boneiru. Durante Dia di Rincon e eksposishon aki ta habri i tin un preis speshal di solamente $5,-. Hende lokal por drenta ku sedula pa solamente $3,-. Marshe krioyo Kada ultimo djasabra di luna Mangazina di Rei ta organisa su marshenan krioyo. Tambe riba dia di Rincon, dia 30 di Aprel,lo tin un marshe krioyo. A marshe ta un kombinashon di arte lokal, bendementu di mata i berdura alabes lo tin charlanan interesante ku ta trata topikonan kultural. Tambe lo tin presentashon di un banda krioyo. Prome ku bo ta bai gosa den Rincon, bin pasa un ratu na Mangazina di Rei su marshe krioyo i bin bishitá e eksposishon RINCON, Cradle of Bonairean Culture! Mangazina di Rei ta situá na e entrada di Rincon. Riba dia di Rincon Mangazina di Rei lo ta habri for di 8’ or di mainta te ku 2’ or di mèrdia. Tur otro dia di siman di 9’ or pa 4’or. Pa mas informashon por bishitá nos wepsait www.mangazinadirei.org i facebook www.facebook.com/marshekrioyo. Edishon Nr. 16 Aprel 2016 Nos vokabulario 5 PONE RIBA BO LENGA. RIKESA PA BO LENGA Den nos kultura tin masha forma ku hende ta komuniká ku otro. E maneranan ku nos ta komuniká ta pone hende su mente traina ( Pensa diferente kos pareu). Pa kada hasi den nos biba tin un bisá. Nos idioma ta kolmá ku chiku pa waniku ( Puña), proverbio i dicho. E sistema di komuniká ta mustra kon riku nos idioma ta. E manera di bisa hende palabra bunita, ku nifikashon profundo ta enrikesé nos vokabulario. E forma di papia aki no tei tantu mas. Den tambú ku tumba di ántes por a tende,mira i sinti vlandam di e ekspreshonnan ei. Dicho na Hulandes ta gezegde. Proverbio na Hulandes ta Spreekwoord. Na diferente okashon nos ta usa dicho pa ekspresá nos amor, dulsura, rabia i frustrashon. Proverbio t’esun ku ora e keda ekspresá ta laga hende pensa i puntra: “ kiko e kier men?” Ehèmpel di un dicho ta: “Davla saka vla”. Nifikashon di e dicho aki ta: konopá un na otro pa bo bin kla. Asina tin mes di e ekspreshonnan aki ku kasi tur dia nos ta usa den nos kòmbersashonnan. Nos proverbio ta basa riba kreador,Laman,kunuku,bestia i hende. Algun Proverbio di nos idioma den e respektivo kategoria. Kreador Dios ta mas grandi ku su korona. Nifikashon: Dios ta mas grandi ku tur kos. Si laman seka, bèrgwensa ta pa kara di Dios. Nifikashon: Doló i bèr-gwensa ta keda pa kara di mayor ku no a duna un bon un bon Felis Dia di Rincon Pa aviso, relato, vakatura, anunsio of notisia positivo, por tuma kontakto ku redakshon via [email protected] of yama na +5999-520-1838. Avanse, e korant positivo! edukashon. Laman Asta garnachi m’a pèrdè. Nifikashon: Tur mi propiedat m’a pèrdè. Reis manera djindja. Nifikashon: Rabia masha pisa. Si bo kohe as tur dia bo ta pèrdè tempu di piska. Nifikashon: Mihó no pèrdè tempu ku demasiado deliberashon, pero dal bai pa bini kla. Ora djukufes ku konofes ta papia, gutu mester hinka boka bou di lodo. Nifikashon:Bisa di hende pober ku semper mester baha kabes pa esnan ku ta riku. Mihó landando sa hoga. Nifikashon: Pa bon ku bo ta den tur kos bo por faya. Kunuku Kunuku bieu semper tin batata. Nifikashon: Hende grandi tin eksperensia. E mihó yagdó ta pèrdè su konènchi. Nifikashon: Bo ta hisa pechu broma sin kontròl, miéntras otro ta pasa kita loke bo tin fo’i bo. E mes yerba ku mama kabritu kome, su yu tambe ta bin kome. Nifikashon: Meskos k’e mama hasi , e yu tambe lo bin hasi. Mihó bo piki pipita di maishi fo’i tera, ku tuma yu di hende pa bo. Nifikashon: Esaki ta un bista hopi kla ora bo kria yu anto resultádu malu. Piki pipita di maishi ta hopi trabou, pero ora bo kria yu ku no ta di bo ta mas trabou ainda. Seru ku seru no ta topa, ma yu di mama ku yu di mama si. Nifikashon: Kon leu ku e hende bai biba e por topa ku e otro hende. ta gaña. Aki e ta bisa asina, aya e ta bisa otro kos. Bestia Si kachó sakudí rabu no ta pa bo, si no p’e pan. Nifikashon: Hende tin bo pa bo kos. Pushi di tantu bal áwaseru yobe, e ta lembe su moketa. Nifikashon: Mi n’tin kunes kiko nan papia di mi, mi ta sigui hasi loke mi ta hasi. Baka a sinta pensa te nan a hisa kachu buta riba su kabes. Nifikashon: Un hende ku ta sinta sin buska ko’i hasi, anto pesadia ta pasa riba dje. Djaka bisti kol. Nifikashon: Bisa di un hende ku nunka sa prekupá ku bistimentu, anto riba un dia e drenta bon bisti spanta tur hende. No ta mes kantika ku trupial ta flùit na mondi e ta flùit na kas. Nifikashon: Bisa ora un hende Hende Dia di alegria ta bispu di tristesa. Nifikashon: Ora bo ta kontentu di mas kos ta pasa bo. Amor di mucha ta awa den makutu. Nifikashon: Un amor ku no ta dura. Anochi no tin wowo , ma e tin orea si. Nifikashon: No ta tur kos bo por papia tur kaminda. Kada hende sa kon e ta mata su pruga. Nifikashon: Kada hende tin ku resolvé su problema. No tin mihó spil ku bo amigu bieu Nifikashon: Esaki ta un bisa ora ta papia di konfiansa. Sak’a for di Revista Kas di Kultura Skirbi pa: Elia Isenia 6 Edishon Nr. 16 Aprel 2016 Papiando di derechi laboral AKUERDONAN DI TRABOU FLEKSIBEL Skirbí pa: mr. Anthony Nicolaas Huan ta traha riba un base temporal den sekshon di asuntunan di personal pa e kompania Blòki N.V. Su kontrato di trabou ta di un aña. Na final di e aña su hefe ta ofresé di nobo un kontrato di trabou, pero e biaha aki pa dos aña. Despues di esei nan ta bolbe ofresé un kontrato di trabou, pero e biaha aki pa seis luna. Awe nos ta ban wak kiko ta e posishon di un trahadó ku tin un kontrato di trabou temporal òf un kontrato di trabou fleksibel, manera un kontrato di trabou di un aña òf un kontrato di trabou pa remplasá un persona durante ku esaki ta malu, un oproepkontrakt òf un akuerdo di uitzend. Kontratonan di trabou temporal, òf manera ku nos Kódigo Sivil BES ta yama esaki, kontratonan di trabou pa tempu definí, ta kontratonan di trabou masha atraktivo mes pa doñonan di trabou. Dikon? Pasobra doñonan di trabou sa ku despues di algun momentu nan ta kla ku e trahadó sin ku nan tin ku bai kuminsá ningun prosedura na Korte òf serka Ministerio di SZW pa terminá e kontrato aki. Esaki ta hopi fásil, por ehèmpel si un doño di trabou temporalmente mester di trahadónan èkstra, òf si e ke wak si e trahadó ta funshoná bon e ta duna e trahadó aki un kontrato di trabou pa tempu definí. Na Boneiru kasi tur doñonan di trabou ta duna un trahadó un kontrato di trabou pa tempu definí promé ku esaki bai over pa tuma un trahadó pa tempu indefiní. Nos konosé dos tipo di kontrato di trabou pa tempu definí: 1. Nos konosé kontratonan di trabou ku delantá e partidonan, esta e doño di trabou i e trahadó a palabrá un durashon, por ehèmpel un luna òf un aña. Kiermen kontratonan di trabou di seis luna, un aña, dos aña, etcetera. 2. Nos konosé tambe kontratonan di trabou ku ta konta pa un trabou definí òf spesífiko ò pa un situashon spesífiko, por ehèmpel pa un proyekto òf pa remplaso di un trahadó ku ta malu. Un término di un kontrato pa un situashon spesífiko òf pa un proyekto spesífiko no ta algu di di antemano ta definí, pasobra kon largu e kontrato aki ta dura ta dependé di e situashon spesífiko aki; Ki dia e trahadó ku ta malu ta bin traha bèk òf ki dia e proyekto ta kaba? Esei ta algu ku nos no por premirá ku siguransa delantá? Dikon? Pasobra eseinan ta kosnan ku no ta den nos man. Algu ku si mester keda definí bon den un tipo di kontrato di trabou asina ta ku e doño di trabou mester spesifiká presis e situashon i sirkunstansianan pa kual e kontrato di trabou ta terminá. Por ehèmpel 100% AG, arbeidsgeschiktheid di e trahadó ku ta malu pa kual e trahadó ta remplasá òf finalisashon di e proyekto di outomatisashon di e sekshon di Finansa. un kontrato di trabou temporal en prinsipio no ta posibel. Doño di trabou i trahadó ku a sera un akuerdo di trabou pa un aña, mester keda traha durante di hinter e aña en kuestion. Si akaso nan kier sali fo’i otro tòg, e ora ei implísitamente den e kontrato di trabou aki nan mester menshoná e posibilidat di terminashon di e akuerdo di trabou aki dentro di e término di e akuerdo di trabou. Si esaki no a keda akordá entre e trahadó i e doño di trabou, e ora ei lamentablemente no ta posibel pa terminá e akuerdo di trabou aki promé ku e término di e kontrato aki a yega. Kiko lei ta bisa di preaviso, esta opzegging di kontratonan temporal Terminashon òf preaviso di Laga mi duna un ehèmpel Ban suponé ku Andres ta traha pa e kompania Bubu N.V. Andres tin un akuerdo di trabou pa un aña pa traha komo kòki den e kompania di Bubu N.V. E kontrato di trabou aki a keda será dia 01 di aprel 2016 i ta terminá dia 31 di mart 2017. Esaki ta enserá ku Bubu N.V. no por terminá e akuerdo di trabou aki ku e tin ku Andres promé ku e fecha di 31 di mart 2017 aki yega. E ta mará na Andres pa hinter e periodo aki. Si akaso e hasi esaki tòg, ban bisa ku na luna di òktober 2016 e no kier pa Andres traha mas na su kompania, loke ku e por hasi ta por ehèmpel di paga Andres e restante di su periodo ku ta di òktober te ku mart, ku ta 6 luna i bisa Andres ku e NO mester bin traha mas. Meskos ta konta si Andres lo tabatin un kontrato di seis luna, 2 aña òf asta tres aña. BIBLIOTECA NACIONAL ARUBA A ORGANISA KURSO FOTOGRAFIA Den siman di Pasco, Biblioteca Nacional Aruba a facilita un curso cortico di Fotografia intermedio pa 10 amateur-fotografo. Docente y fotografo profesional Ramon Castillo a duna e curso aki hunto cu Graphic Designer Veronica Chemaly. Topiconan cu a haya hopi atencion tabata composicion, potret di cara di hende, uso di lus y tecnica di lus. Participantenan a keda hopi contento cu nan por a siña poco mas di un otro faceta di Fotografia. Edishon Nr. 16 Aprel 2016 Edukashon ta pa mañan....... 7 LESAMENTU, UN YABI DI ORO DEN DESAROYO DI NOS YUNAN Introdukshon di e tema di awe: Tur hende sa ku lesamentu ta di suma importansia pa kada persona i mui en partikular pa nos hóbennan ku ta bishitando skol básiko i enseñansa sekundario i avansá. Nos tur sa ku ora un mucha kaba grupo 8 di skol básiko, ántes klas 6, ta su sifra pa Nederlandse Taal i Rekenen ta determiná kual tipo di enseñansa e ta drenta den skol sekundario. Si tur dos e sifranan ta 7, e por drenta Mavo. Si nan ta 8, e por drenta Havo i ku 8½ bai ariba e por keda atmití na Brugklas VWO. Ku 6 e ta bai LBO i bou di 6 e ta bai PRO, ántes AGO, ku ta un tipo di enseñansa mas dirigí riba práktika i no tantu riba lesa, skirbi, traha wèrkstùk, etc. Kual ta e papel ku lesamentu ta hunga den tantu Taal komo Rekenen? Lesamentu (Lezen) ta forma un parti klave di e materia Idioma (Taal). *Technisch lezen: Esaki ta e abilidat pa lesa téknikamente korekto i tambe vlòt, sin ‘hakkel’, lesa un palabra awe un otro mañan, òf bruha palabra den otro, tira pará ki palabra tin, òf tranka pa sali for di un frase. Pió ainda ora e frase tin kòma i pùnt-kòma aden, pues e frasenan mas largu i mas kompliká. *Begrijpend Lezen: Despues ku e hóben a kaba lesa un pida teksto, e ta hañ’é ta kontestá diferente pregunta relatá na e teksto ei ku ta demostrá ku el a komprendé tambe lokual el a kaba di lesa. E mester ta kapas pa resumí ku un par di palabra di ke ta trata i tambe duna nifikashon di algun palabra difísil den e teksto, e vokabulario. Hóbennan ku no ta lesa bon, òf ku no ta gusta lesa, tin hopi difikultat ku e aspekto di Taal aki, e Begrijpend Lezen. Si un hóben por dil ku Begrijpend Lezen, ora e yega SGB na Boneiru, òf kualkier skol sekundario na nos hermana islanan, esaki ta yud’é den e asina yamá Zaakvakken, ku ta entre otro Aardrijkskunde, Geschiedenis, Biologie, Natuurkunde, etc. Nan tin hopi idioma aden i bo mester por keda kla ku e vokabulario i konseptonan den e diferente materianan. Tur siñamentu ta tuma lugá via Lesamentu, pa medio di asina yamá Redactiesommen, nan ta fris, paralisá, wowo ta bira skur, etc. Di kon? Pasobra rondó dje sòmnan ei tin un pida teksto ku nan mester desifrá i komprendé promé ku nan por saka e sòm. Nos a bolbe topa ku Idioma, Taal. Hopi di nan ta pega einan, dor ku nan no ta gusta lesa i tampoko nan tin e hábito di lesa. Alabes ora bo ta gusta lesa bo ta ampliá bo konosementu di mundu. Nunka bo lo fèrfelá bo mes òf sintí bo laf, buki ta bira bo gran amigu i bo ta siña yena bo tempu ku algu útil. tekstonan den buki ku e hóben mester prosesá den un korto tempu. Ta p’esei, Lesamentu ta e yabi, e ta un yabi di oro ku ta habri tur porta pa desaroyo general di un hóben. E ta brinda nos yu perspektiva, e tin éksito na skol, e ta bai over i na final e ta terminá su karera eskolar ku un diploma ku ta dun’é ‘value’ den futuro, balor. Su balor propio ta krese. E ta bisa i e ta sinti ku e por. Esaki ta dun’é kurashi pa enfrentá kualkier otro reto ku e por topa kuné na skol i den bida. Kòrda bon, edukashon ta pa mañan……, mañan Dios ke. Pero ta awe nos mester sembra, pa mañan nos por kosechá e frutanan. Si un hóben no ta gusta lesa, òf tin rabia riba lesamentu, hopi bes e no tin ni gana di kue su tas di buki i agènda pa e wak kual hùiswèrk e mester traha òf siña pa mañan, òf kual lès e mester prepará pa e siman di toets òf ora di eksamen. Esaki ta pone ku nos por konsiderá e echo ku e yu no ta gusta lesa komo un yabi ku por sera tur porta p’e tambe. Kosnan no ta bai bon na skol, e ta haña mal punto, mal rapòrt, e ta keda sinta, nan ta bah’é di nivel. E yu ta sinti su mes malu, defroudá, frakasá, frustrá. Tin di nan ta krea e idea eróneo, ‘tur kos ku mi hasi ta resultá malu tòg, pa kiko hasi esfuerso’. Tin ta kana ku kara tristu, e kosnan aki ta molesti’é i e no por papi’é. Si un hóben no ta gusta lesa, esaki ta un yabi ku por sera tur porta pe. Tin mayor ta man na kabes, pasobra nan no ta komprendé di kon e yu no ta bayendo bon na skol, siendo ku na chikitu e tabata mustra tantu brait. Tur esaki por kousa ku na skol su maestronan por krea un persepshon eróneo di bo yu ku e ta floho, desinteresá, nonchalant, ku falta di motivashon, etc. Si un hóben ta gusta lesa, su vokabulario di Hulandes ta krese i e ta progresá den Gramátika, Dictee, Opstel i tambe Redactiesommen den Rekenen (Matemátika). Nan tur ta komponentenan klave ku ta kai bou di Taal huntu ku Lezen. Tin di nos muchanan ku ta hopi bon den Rekenen, den e parti Cijferen i tambe den Hoofdrekenen, nan ta master. Pero asina ku nan topa ku e Resúmen Nos a para un ratu ketu na e materianan Taal i Rekenen i nos a mira bon kla ki un papel grandi i importante Lesamentu, Lezen, tin den henter e siñamentu na skol di nos yunan i tambe den tur e otro vaknan ku ta riba e kuríkulo di nos yu na skol. Nos a mira ki grandi su influensia ta i ki impakto e por tin riba nan futuro i futuro di nos pueblo, nos pais. Nos tur ke mira nos yunan logra den bida, nos no ke mira nan desanimá òf dropout. Mensahe na mayornan Ta mi sinsero deseo pa mayornan ku yu ku ta lantando realisá e importansia aki i mira e balor di lesamentu pa nan yunan i nan futuro. Lesamentu ta duna bo yu perspektiva den bida. Nos muchanan no ta floho ni bobo. Pero nan mester di nos pa duna nan un man. Nos ta tur na tempu si nos kuminsá mañan. Mi ta spera mayornan hasi un esfuerso pa lanta nan yunan ku buki, pa nan konta nan yunan kuenta, lesa pa nan yunan, tende for di ora ku nan ta chikitu, puntra nan kiko nan a tende i konta papi òf mami algu bèk ku nan mes palabranan. Tambe ta importante pa traha mas tempu pa nos yunan i komuniká ku nan mas. Na Boneiru nos tin un Biblioteka bunita i bon surtí ku tur sorto di buki pa henter famia por bira miembro. Bai ku bo yunan pa fia buki, tira un bista den e yu su hùiswèrk i dun’é un man kaminda por pa e haña smak i motivashon pa siña na skol, pa lesamentu i Amor pa buki. Asin’aki tur mucha i hóben di Boneiru i nos hermana islanan di kurason por bisa: ‘Lesa ta dushi…. Ban p’e..... I duná mi un man aki den….’ Outor: Sra drs.Emmy Schermer, orthopedagoog. 8 Edishon Nr. 16 Aprel 2016 Antes e pensamentu na skol tabata; sea bo por òf bo no por. Pa muchanan ku no tabatin e nivel di inteligensia haltu, tabata reservá términonan manera; spesial, pokopoko i asta bobo pa nan. Un tempu den añanan 80 tabatin un kresementu eksplosivo den konsientisashon ku no ta tur hende ta kapta informashon na mesun manera i tambe ku tin mucha ku tin nan “manera apart di pensa” ku a eksperiensiá problema ku sierto abilidatnan akadémiko. No ta algu pa denominá komo nivel di inteligensia abou òf bobo, pero si komo un forma úniko di e selebre pa kapta informashon. Si por bisa ku tòg riba otro tereno nan ta mustra di ta mas mihó ku e otro muchanan. Esaki mas bien riba e tereno spesífiko di trastorno di siñamentu kaminda disleksia ta mas konosí. Tin tambe ku ta ménos konosí, manera trastorno nòn-verbal òf desabilidat nòn-verbal di siñamentu , konosí na ingles komo NLD “Non Verbal Learning Disability. E partikularidat di NLD ta ku e ta presentá ménos ku disleksia, solamente 1 porshento di tur mucha ku ta bai skol, siendo ku disleksia si ta presentá entre 5 pa 10 porshento. Pero NLD ta penetrá mas profundo den bida di un persona ku DESABILIDAT NÒN-VERBAL DI SIÑAMENTU Pa aviso, relato, vakatura, anunsio of notisia positivo, por tuma kontakto ku redakshon via [email protected] of yama na +5999-520-1838. Avanse, e korant positivo! disleksia. Nan ta bisa ku NLD ta refleho di disleksia i den mayoria kaso esaki ta kuadra. Den mayoria kaso un persona ku disleksia su selebre parti drechi ta funshoná mihó kaminda e persona ku NLD su parti robes di selebre ta funshoná mihó. Si un persona ku disleksia tin difikultat ku ortografia, lesamentu tékniko (tin ora asta idioma/abla) miéntras su nivel den aritmétika ta haltu, e persona ku NLD ta kontrali. Den e kaso aki e persona ku NLD su difikultat ku aritmétika ta denominá komo “dyscalculie”. Tin mucha disléktiko mayoria biaha ta ketu òf ta komuniká ménos, miéntras esun ku NLD si ta komuniká mas. Un mucha disléktiko mayoria biaha ta evitá tareanan di skol i ta desmotivá, miéntras esun ku NLD si ta hopi motivá. E disléktiko den mayoria kaso ta kreativo, siendo esun ku NLD tin un tiki difikultat ku kreatividat/ abilidatnan ekspresivo. E karakterístikanan prinsipal di NLD ta: - komuniká mas tantu. - lesa i pronunsiá bon. - bon den reprodukshon di konosementu di echo. Bon den sigui instrukshon. - fásil, impulsivo i asta tin biaha ku un komportashon ku ta imponé. - tin trastorno den aritmétika òf “dyscalculie”. - tin difikultat ku konsepto kontekstivo den teksto. Esaki ta disleksia perseptivo. - tin difikultat ku gráfiko, tabèl i potrèt/analisá lugá i orientashon visual. - papia ku nan mes, tin miedu òf opseshoná. E persona ku NLD por dil ku difikultatnan di abilidat sosial. Tin eksperto ta opiná ku NLD ta nada mas i ménos ku un forma suak di síndrome di Asperger. Síndrome di Asperger ta un trastorno di outismo. E ta karakterisá su mes ku problemanan sosial-komunikativo i komportashon ku ta ripití. Loke si ku NLD i Asperger tin en komun ta ku den tur dos kaso miedu, opseshon i papiamentu dimas ta bini dilanti. Serka e Asperger e opseshon i miedu ta presentá mas kombiná ku problemanan di abilidat sosial. E otro karakterístikanan tambe ta presente den tur dos kaso di trastorno aki. Na skol e dosente por tene kuenta ku e persona ku tin NLD dor di traspasá mas informashon oral i usa ménos material visual. Purba mantené informashon ku mas echo posibel ku splikashon paso pa paso. Na e parti di aritmétika mester tene kuenta mas ku e kapasidat/abilidat outomátiko di e persona. Kontamentu ta keda un difikultat. Purba mantené un rutina fiho. Segun e añanan eskolar ta bai e problema di e persona ku NLD ta bira ménos. Mas grandi/madurá e persona bira ménos e problema ta. E futuro perspektiva di e persona ku NLD ta na su fabor. Nan ta kantidatonan ideal pa laborá, studia derecho, idioma i pa dosente. Skibí pa Drs. S. Ebecilio, Neuro sikólogo klíniko, práktika Ebecilio NV (PIXII) ǩ9HUULFKW]RQRGLJHHQYRXGLJYHUSOHHJWHFKQLVFKH handelingen, zoals bloeddruk meten, verbinden van oppervlakkige wonden en het verwijderen van hechtingen. ǩ9HUULFKWYRRUNRPHQGHDGPLQLVWUDWLHYH werkzaamheden zoals het invoeren en muteren van diverse administratieve gegevens van de patiënten, het verzorgen van de uitzending van patiënten voor verdere behandeling of onderzoek in het buitenland. 'H]RUJLQVWHOOLQJ)XQGDVKRQ0DULDGDOLVRSNRUWHWHUPLMQRS zoek naar een: Doktersassistent 1fte (M/V) De doktersassistent is verantwoordelijk voor het assisteren en ondersteunen van medisch specialisten en het verrichten van administratieve werkzaamheden voor de afdeling; Orthopedie, Pijnpoli en Uroloog. Functie- inhoud ǩ'UDDJW]RUJYRRUKHWWHOHIRQLVFKRIVFKULIWHOLMN inplannen van spoedafspraken voor patiënten en voert deze afspraken in het geautomatiseerde systeem in. ǩ+DQGHOWYRRUNRPHQGWHOHIRRQYHUNHHUDI beantwoordt telefonisch eenvoudige vragen van patiënten zoals het informeren over openingstijden of wat een patiënt moet doen voorafgaand aan een afspraak (wel eten, niet eten, volle blaas, etc.), verbindt patiënten en externen bij overige vragen door naar de juiste persoon. ǩ6WDDWSDWL­QWHQPHWNODFKWHQWHZRRUG ǩ/HJWGRVVLHUVNODDUGUDDJW]RUJYRRUKHWNODDU]HWWHQ van benodigdheden voor de medische specialist zoals hechtingsets, gazen en spuiten en eventueel apparatuur. Functie-eisen: ǩ.HQQLVLVYHUHLVWRSPERQLYHDXRSKHWJHELHGYDQ doktersassistent; ǩ=HOIVWDQGLJKHLGRPELQQHQJHVWHOGHNDGHUV verrichtingen te plegen, procedures en afspraken kunnen naleven. ǩ9ROKDUGLQJHQGRRU]HWWLQJVYHUPRJHQ]LMQYHUHLVWELM het te woord staan van patiënten en het inplannen van afspraken; ǩ,QWHJULWHLWHQEHWURXZEDDUKHLG]LMQYHUHLVWELMGH inzage in patiëntengegevens; ǩ*HYRHOYRRUKHWPHQVHOLMNOLFKDDPHQPDWHULDDOLV vereist voor het meten van de bloeddruk en het aangeven van materialen en instrumenten bij het assisteren van de specialist; ǩ0RQGHOLQJHHQVFKULIWHOLMNHXLWGUXNNLQJVYDDUGLJKHLG in het Papiaments, Nederlandsen Engels is van belang om met patiënten, collega’s en specialisten te communiceren. Wat wij bieden: ǩ'HIXQFWLH'RNWHUVDVVLVWHQWLVLQJHGHHOGLQ)*0LQ HQ0D[ EUXWRSHUPDDQGFRQIRUP GHJHOGHQGHVDODULVVFKDDOYDQ)XQGDVKRQ0DULDGDO Informatie: :LOWXPHHULQIRUPDWLHRYHU)XQGDVKRQ0DULDGDOGDQ kunt u de websites bezoeken: www.fundashonmariadal.com http://youtu.be/ncryEHaPcwI. Ook de Teamleider van de afdeling specialistische EXUHDX0Z,QLV*HIIHULHNDQXLQIRUPDWLHJHYHQRYHU de functie. U kunt haar bereiken op het WHOHIRRQQXPPHU Sollicitanten ,QGLHQX]LFKKHUNHQWLQGH]HIXQFWLHGDQQRGLJHQZLM u uit om uw sollicitatiebrief vergezeld van kopie van diploma’s en c.v. te richten aan: )XQGDVKRQ0DULDGDOWDYPHYURXZ(GLOVH*RHORH =RUJ0DQDJHU.D\D6RHXU%DUWROD3RVWEXV %RQDLUH E-mail adres: [email protected]. Een assessment kan mogelijk deel uitmaken van de sollicitatieprocedure. Acquisitie naar aanleiding van deze vacature wordt niet op prijs gesteld. Sluitingsdatum 25 april 2016. Edishon Nr. 16 Aprel 2016 9 ZETA DI BAKIYOU Si bo a nace prome cu 1970 sigur bo ta corda con tempo nos tabata mucha nos mester a bebe zeta di bakiyou e siman prome cu nos cuminsa school na Augustus. E tabata e cos mas horibel cu ta tin y ora bo wak e boter di Emulsion de Scott ariba mesa ya bo ta sa cuant’or tin y tabata core bay sconde bou cama! E holo, e colo, e textura tabata keda cu bo pa oranan largo ni cuanto awa bo bebe of pan bo guli su tras. Yakkk …. Aunke awe bebe zeta di bakiyou no ta un custumber mas, tempo nos tabata mucha e tabata un obligacion. Zeta di bakiyou tabata duna nos forsa y haci nos tripa limpi. Ora mi wak atras ariba e custumber aki, mescos cu hopi otro custumber, mi ta pensa cu ta interesante pa wak for di unda un custumber cu no ta haci ningun sentido ta bin. Na Hulanda tin e custumber di bebe “levertraan” (cu ta “kabeljauw lever olie” cu na Aruba nos conoce como zeta di bakiyou) durante di cierto luna di anja. Levertraan tin dos “R” y e letter “R” ta yuda nos cu un “ezelsbruggetje” pa por corda e lunanan cu tin cu bebe. Na Hulanda mester bebe “levertraan” tur luna cu tin un letter “R” den dje (SeptembeR, OctobeR, NovembeR, DecembeR, JanuaRi, FebRuary, MaaRt y ApRil.) Esaki pa Hulanda ta haci hopi sentido. Durante e lunanan menciona, na Hulanda, door cu solo ta sali laat mainta y ta bira scur tempran tin menos solo cu normal. Ademas, durante di e lunanan aki mas awa ta yobe y e temporada di winter ta drenta cu tambe ta pone cu tin hopi menos solo. E ser humano ta haya vitamina D for di e rayonan di solo y durante di e lunanan ey, particularmente mucha, mester suplementa cu vitamina D cual e nivel den levertraan ta haltisimo. Na Aruba cu tur dia tin solo y solo ta sali mainta tempran y ta baha te laat atardi, nos ta haya un abundancia di rayo di solo y suplementacion di vitamina D no ta necesario (aunke cu recientemente a sali un estudio cu hende ta keda paden y cu no ta exponi suficiente na solo lo por tin un deficiencia di vitamina D y lo tin cu toch considera un suplemento.) Ta con bin nos tabata bebe zeta di bakiyou anto? Masha facil, na Aruba nos a tuma e custumber aki over di e Hulandesnan. Sea ta nos bisiña Hulandes cu a bin biba of traha na Aruba of ta e buki na scol Hulandes cu tabata splica con importante bebe “levertraan” ta. Algun hende a tende cu e ta un bon idea y sin busca drechi “blindelings” ata mayornan a acepta e sugerencia y a cuminsa duna nan yiu Emulsion de Scott y generacion tras di generacion. Asina e custumber a keda pasa y tortura e muchanan cu su smaak horibel. Un di e retonan mas grandi cu nos tin como ser humano ta pa tur dia laga nos mente consciente evalua cada cos cu nos ta haci den nos bida. No ta pasobra nos mayornan di generacion pa generacion a haci algo kiermen cu nos tambe tin cu hacie. Aunke un custumber cu ta bon ta un bon custumber y ta bale la pena pa sigui cu ne, hopi biaha ta net e mal custumbernan ta esunnan cu ta pega y ta bira esunnan mas dificil pa stop of cambia. Por ehempel , e custumber di come robes of di come di mas hopi biaha ta bin di nos mayornan. Loke nan tabata duna nos di come tempo nos ta mucha hopi biaha ta loke nos ta come awe. Anto si nan tabata come cosnan cu no ta saludabel, nos ta haci mescos pero door cu awe nos ta mas pudiente nos ta come cantidadnan mas grandi cu ta haci e custumber ainda mas malo. Bo lo ripara cu si un mayor ta gordo, hopi biaha e yiunan tambe ta gordo (awendia si e mayor ta flaco, lastimamente e yiunan no ta flaco pasobra nan a tuma over e mal custumbernan di nan sociedad) y hopi biaha e malesanan asocia cu obesidad ta acompaña generacion pa generacion. Custumbernan ta sumamente dificil pa cambia, particularmente si nan ta mara na cierto emocion y sentimentonan. E bon ta cu nos tur door di pone atencion y ta consciente por cambia nan pa miho custumbernan. Hypnosis tambe por ta un alternativa. Aruba Hypnosis Center ta afilia na OMNI Hypnosis Training Center y su director, Eddy Oduber ta un miembro y Instructor Certifica di National Guild Of Hypnosis e organisacion mas grandi di hypnosis na mundo. Tambe e ta un OMNI Designated Certified Hypnotherapy Instructor. E metodo nan di OMNI Hypnosis Training Center ta ser considera e metodonan di mas avansa di hypnosis na mundo. 10 Edishon Nr. 16 Aprel 2016 Pa entre otro sostené hóbennan ku ta bai studia den eksterior, Ronald A. Muyden a skohe na 2012 pa su tésis na HBO pa skirbi un buki. Avanse tin e primisia pa publiká tres parti fo’i e buki; De Verhuisdoos. Spesial pa e okashon aki e outor a adaptá, aktualisá i tradusí esaki na papiamentu. E personahe Gidi ta disidí pa bai studia den eksterior. E ta eksperensia hopi kos: negativo i positivo. Eksperensia plùs tepnan balioso pa hóbennan ku kier bai bon prepará pa studia afó. SERI 1 DI 3: SOÑA LANTÁ DEN KAPITAL DI GOBIÈRNU ‘Ei, bo ta para den kaminda. Muri bo ke muri? Hala un kantu!’ Mi no sa kiko a pasa mi i mi tabata pará mei mei di kaminda. Ta un peoton a hala mi atenshon, pero danki na dje ku mi ta bibu ainda. Unda mi ta awor? Ang, mi sa kaba. Mi ta na het Spui na Den Haag. Aki mi tabata para soña mei mei di kaminda ... kòrdando mi hubentut den Karibe. Awor si mi mester hasi lihé, paso aki diesinku minüt mi sita ta. ‘Mijnheer, ik zoek het Binnenhof’. ‘Sorry, but I do not speak Dutch. However, I think I know for what you are searching. Is that the Dutch parliament?’ ‘Yes sir, do you know where it is?’ ‘Of course, we just came from there.’Mi ta laga un turista ingles konta mi kon mi mester kana pa yega Binnenhof, kaminda e sentro di gobernashon hulandes ta situá. Bon mirá mi mester tin bèrgwensa. Pa hopi tempu mi ta biba na Hulanda i mi no sa unda Binnenhof na Den Haag ta keda. E kos mas pió ta ku mi a bini aki mitar prepará. Sin un mapa, sin un adrès. Fui! Guia Ami no mester sinti tantu kulpabilidat, pasó un persona por sa i por hopi kos. Pero no por tur kos. Mi ta kòrda por ehèmpel un konosí nase i biba na Almelo. Telefónikamente ami a gui’é pa e por a yega kaminda e mester tabata na Almelo. Siendo ami na Wassenaar. E tabatin un sita na e bario di Windmolenbroek. Mi a splik’é kon e por a bai ku baiskel fo’i su kas. Pasa sentro di suidat di Almelo, kore bou di e railnan di trein via e besindat Kerkelanden, sigui stret na e lusnan di tráfiko na Wierdenseweg, pasa banda di e sentro komersial pa muebleria i sigui kore stret. Soña pa dal bai Kisas ta p’esei m’a haña un bon zundrá awor ratu ei. Reino hulandes kasi a pèrdè un KALKNAGELS Een kalknagel is een nagel die geinfecteerd is door een schimmel. De nagel kan wit, grijs of bruin verkleuren. De schimmel kruipt onder de nagel en zorgt voor een verkalking. Een kalknagel heeft dus niets met kalk te maken. Wat is de oorzaak van een kalknagel? Schimmels zitten op iedere huid. Er is sprake van een infectie als de schimmel binnendringt in de huid en zich uitbreidt. Beschadigde nagels raken gemakkelijk geinfecteerd. Nagels kunnen beschadigd raken door knellende schoenen, bepaald werk of door sporten. In kleedkamers en douches van sportclubs, sauna’s of zwembaden liggen schimmels die kalknagels kunnen veroorzaken op de vloer. Door contact met deze schimmels kan voetschimmel of kalknagels ontstaan. Als je voetschimmel hebt is het raadzaam om dit direct aan te pakken, want door voetschimmel kunnen kalknagels ontstaan. Is een kalknagel besmettelijk? Ja, kalknagels zijn besmettelijk. Als één persoon er last van heeft kunnen snel meerdere personen in de directe omgeving (partner, kinderen, huisgenoten) er last van krijgen. Een badmat in een badkamer is bijvoorbeeld een bron van schimmels. Als je gevoelig bent voor kalknagels, dan is de kans aanwezig dat er vaker kalnagels zich zullen voordoen. Kalknagels voorkomen Je kunt bepaalde maatregelen nemen om te voorkomen dat je kalknagels krijgt. Veel mensen denken dat kalknagels kunnen ontstaan door een slechte hygiene. Dit is een misverstand. Juist door een te goede hygiene ( gebruik van o.a. alkalische zeep) kunnen kalknagels ontstaan. De huid wordt hierdoor gevoeliger voor schimmels. Het voorkomen van kalknagels is belangrijk, maar ook het voorkomen van voetschimmel is belangrijk. Door suidadano kasi den kurason di gobernashon hulandes. E peoton den mi selebro a desviá mi bista di Den Haag; sivilisá, desente, ku norma i balor. Ai, pero no tin nada malu pa soña de bes enkuando. Un hende mester por soña. Den un mundu yen di ilushon. Soña, ora ta bai malu ku bo, pero tambe den bon tempu. Soña ta un noshon ekstraordinario, paso e ora ei tur kos ta posibel, pa tur kos tin un solushon. Ora bo soña, bo ta lubidá pa un ratu tur kos. Bo por wak tur kos di nobo i mehorá esaki. Soñando bo miedu por bira ménos pa dal bai den bida. deze voetschimmel kan uiteindelijk een kalnagel ontstaan. Om voetschimmel / kalknagel te voorkomen kun je het volgende doen: ·Zorg voor een goede weerstand, zodat schimmels niet de kans krijgen een infectie te veroorzaken. ·Draag in openbare gelegenheden, zoals bij sportclubs of zwembaden, altijd bad-slippers. ·Draag schoenen die goed ventileren, die goed passen en wisselregelmatig van schoenen. Knellende of slecht adenmende schoenen zijn vanzelfsprekend erg slecht. Sommige winkels verkopen schoenen die je kunt wassen. Als je erg gevoelig bent voor schimmelnagels is het wellicht het overwegen waard om dergelijk schoeisel aan te schaffen. Loop thuis zo vaak mogelijk op blote voeten of sokken i.v.m. ventilatie. ·Trek dagelijks schone sokken aan van natuurlijk materiaal ( katoen, wol ) en die goed zweet op kunnen nemen. ·Was sokken en handdoeken op 60 graden. ·Was de voeten dagelijks en gebruik een zeep die niet de zuurgraad van de huid aantast. ·Maak de voeten goed droog na het douchen of wassen. Liña kòrá i tep: Pa mayoria kos den bida ta bon pa bo prepará esaki na tempu. Bo por laga profeshonalnan di sierto áreanan informá bo. Alabes awendia bo mes por buska i haña hopi informashon riba Internet. Si bo mes no tin Hoe kan je kalknagels aanpakken? Medicijnen zijn vaak slecht voor de gezondheid. Ze helpen wel tegen de kalknagels ( meestal tijdelijk) maar zijn slecht voor je lever en verwijderen ook een deel van de goede bacterien, waardoor verstoorde darmflora en verminderde weerstand. Een pedicure kan door slijpen of frezen de nagel dunner en gladder maken. Soms is dit voldoende om de nagel weer mooi en gezond te krijgen. De betere pedicures hebben meestal ook middelen om de kalknagel te behandelen. Dagelijks voetbaden met appelazijn doet wonderen voor lelijke nagels. U kunt ook dagelijks de nagels 3 maal inwrijven met appelazijn. Er zijn verschillende tincturen in de handel om kalknagels te behandelen. Houd er rekening mee dat kalknagels erg hardnekkig zijn om te genezen en dat het vaak wel 6 maanden tot 1 jaar nodig heeft. Het allerbeste middel voor Internet bo por pidi pa bo hasi uso di esaki por ehèmpel na skol (tra’i mèrdia), serka un famia, na biblioteka. Pidi yudansa ta un muestra ku bo ta kapabel ku bo sa den kua abilidatnan bo mester sosten. Hasi pregunta, no ta nada di bobedat. Bolbe hasi e mesun pregunta ora bo no a komprondé ainda, tampoko. Keda sin hasi pregunta ora bo no sa algu òf a komprondé, sí no ta masha sabí pa hasi. uitwendig gebruik tegen kalknagels vind ik is Tea Tree Olie. Breng met een wattenstaafje pure tea tree olie op de aangedane nagel en nagelriem. Herhaal dit elke dag tot dat de kalknagel weg is. De schimmel van de kalknagel is zeer hardnekkig en komt vaak terug. Het is daarom raadzaam om 1x per week of eens in de 2 weken, een voetbadje te nemen met een paar druppels tea tree olie. Een voetbadje met tea tree olie kan ook genomen worden na elke keer dat er een bezoek is geweest aan een zwembad of sauna. Een tip is om je sokken niet alleen op 60 graden te wassen, maar ook om een paar druppels tea tree olie in je waspoederlaatje te doen. Dit zorgt namelijk voor de anti- bacteriele werking. Ook vervelende, hardnekkige geuren gaan hiermee weg. Geschreven door Anne Waterlander, Natuurgeneeskundig Therapeut Tel. 683-3057 of e-mail [email protected] Edishon Nr. 16 Aprel 2016 'H]RUJLQVWHOOLQJ)XQGDVKRQ0DULDGDOLVRSNRUWHWHUPLMQRS zoek naar een: ǩ6WDDWSDWL­QWHQPHWNODFKWHQWHZRRUG ǩ/HJWGRVVLHUVNODDUGUDDJW]RUJYRRUKHWNODDU]HWWHQ van benodigdheden voor de medische specialist zoals hechtingsets, gazen en spuiten en eventueel apparatuur. ǩ9HUULFKW]RQRGLJHHQYRXGLJYHUSOHHJWHFKQLVFKH handelingen, zoals bloeddruk meten, verbinden van oppervlakkige wonden en het verwijderen van hechtingen. ǩ9HUULFKWYRRUNRPHQGHDGPLQLVWUDWLHYH werkzaamheden zoals het invoeren en muteren van GLYHUVHDGPLQLVWUDWLHYHJHJHYHQVYDQGHSDWL­QWHQKHW YHU]RUJHQYDQGHXLW]HQGLQJYDQSDWL­QWHQYRRUYHUGHUH EHKDQGHOLQJRIRQGHU]RHNLQKHWEXLWHQODQG Doktersassistent 24 uur per week (M/V) De doktersassistent is verantwoordelijk voor het assisteren en ondersteunen van medisch specialisten en het verrichten van administratieve werkzaamheden voor Dermatoloog, Revalidatie-en Longarts. Functie- inhoud ǩ'UDDJW]RUJYRRUKHWWHOHIRQLVFKRIVFKULIWHOLMN LQSODQQHQYDQVSRHGDIVSUDNHQYRRUSDWL­QWHQHQYRHUW GH]HDIVSUDNHQLQKHWJHDXWRPDWLVHHUGHV\VWHHPLQ ǩ+DQGHOWYRRUNRPHQGWHOHIRRQYHUNHHUDI EHDQWZRRUGWWHOHIRQLVFKHHQYRXGLJHYUDJHQYDQ SDWL­QWHQ]RDOVKHWLQIRUPHUHQRYHURSHQLQJVWLMGHQRI ZDWHHQSDWL­QWPRHWGRHQYRRUDIJDDQGDDQHHQ DIVSUDDNZHOHWHQQLHWHWHQYROOHEODDVHWF YHUELQGWSDWL­QWHQHQH[WHUQHQELMRYHULJHYUDJHQGRRU naar de juiste persoon. Functie-eisen: ǩ.HQQLVLVYHUHLVWRSPERQLYHDXRSKHWJHELHGYDQ doktersassistent; ǩ=HOIVWDQGLJKHLGRPELQQHQJHVWHOGHNDGHUV YHUULFKWLQJHQWHSOHJHQSURFHGXUHVHQDIVSUDNHQ kunnen naleven. ǩ9ROKDUGLQJHQGRRU]HWWLQJVYHUPRJHQ]LMQYHUHLVWELM KHWWHZRRUGVWDDQYDQSDWL­QWHQHQKHWLQSODQQHQYDQ DIVSUDNHQ ǩ,QWHJULWHLWHQEHWURXZEDDUKHLG]LMQYHUHLVWELMGH LQ]DJHLQSDWL­QWHQJHJHYHQV ǩ*HYRHOYRRUKHWPHQVHOLMNOLFKDDPHQPDWHULDDOLV vereist voor het meten van de bloeddruk en het aangeven van materialen en instrumenten bij het assisteren van de specialist; ǩ0RQGHOLQJHHQVFKULIWHOLMNHXLWGUXNNLQJVYDDUGLJKHLG in het Papiaments, Nederlandsen Engels is van belang RPPHWSDWL­QWHQFROOHJDǢVHQVSHFLDOLVWHQWH communiceren. Informatie: :LOWXPHHULQIRUPDWLHRYHU)XQGDVKRQ0DULDGDOGDQ kunt u de websites bezoeken: www.fundashonmariadal.com http://youtu.be/ncryEHaPcwI. 2RNGH7HDPOHLGHUYDQGHDIGHOLQJVSHFLDOLVWLVFKH EXUHDX0Z,QLV*HIIHULHNDQXLQIRUPDWLHJHYHQRYHU GHIXQFWLH8NXQWKDDUEHUHLNHQRSKHW WHOHIRRQQXPPHU Sollicitanten ,QGLHQX]LFKKHUNHQWLQGH]HIXQFWLHGDQQRGLJHQZLM XXLWRPXZVROOLFLWDWLHEULHIYHUJH]HOGYDQNRSLHYDQ GLSORPDǢVHQFYWHULFKWHQDDQ )XQGDVKRQ0DULDGDOWDYPHYURXZ(GLOVH*RHORH =RUJ0DQDJHU.D\D6RHXU%DUWROD3RVWEXV %RQDLUH E-mail adres: personeel@IXQGDVKRQPDULDGDORUJ Sluitingsdatum 25 april 2016. Wat wij bieden: ǩ'HIXQFWLH'RNWHUVDVVLVWHQWLVLQJHGHHOGLQ)*0LQ HQ0D[ EUXWRSHUPDDQGFRQIRUP GHJHOGHQGHVDODULVVFKDDOYDQ)XQGDVKRQ0DULDGDO 11 12 Edishon Nr. 16 Aprel 2016
