1 - e-Archivo Principal

Anuncio
4
i
B
loannis Petri Fontanella;,
, q f u m u s t C a th a la n i ta m illib c ta lc s , q u á m V ic m l n o li ti A ta g o n u u f u t. Sc V a le n tin i , q n i h as fu is fo n s
iu re c p ic ia tiu n c s a in te c o m m u n i te l u l i a n t e s n o l u n t
c o n c td c tc , ta m a d d ifli f u n t C h acta : , SclTc d tc . 4 3 .
« 3 2 . L e o » « i . v o l . d e c .in r e fp o n f.p o ft d e c .i i o .d H b .
1 0 2 .« -4 í.l« c é t q u a n J o q j t v e lin t n o lin t cis in tc rp re c a c io n ib a s v ti c o m p e lla m u c tc c o n d u m c o n tin g e n tia m
fstélo ru m , p ro v t fcrib u n c alij l e g n ic o lz , & ijd e m mec ip fi f u p i i cita ti in aliis lo c is p crfajp e . l a s a u tc m
2 0 f c o m m u n e , q u o d c n a m a b f o lu t c , fc g en e raliicc
c o n tin u a tio n e m p c o h ib u ic , h a n c tam cw d c q u a a g i­
m u s v fq u e ad a d u e n tu m fu c cciro tis p « tm if it,v t p ro ­
b a u im u s «« pracedenti
fc p lu rib u s c o n firm a t
d o n G arcias M c ftril.d e M a g t f l r .h b . i . c . i ^ . n .y ^ .s h x
p ro lim ita tio n e ad t e g u la m , iftu d tr a d i t ,& p o n it,c r g o & noftf® c o n f titu tio n e s e a n d e m lim ic a tio n e m ,fc
d e c la ra tio n e m r e c i p i e n t , fc re c ip e re d e b e b u n t.
2 r
Ec iftu d , t o b fe ru a n c ia , fc c o n f u e tu d o g e n e r.C a th alo n i® n u b is m a n ife ftu m fa c it, e u id c n s , & in d iit t b iu m ,c u m v id ea m u s fe m p c t fu illc iftu d ob/ertiatmn,
vc n o n o b fta n tib u s c o n f titu tio n ib u s , fc p r o h i b i t io ­
n ib u s g e n e ra lib u s praediB is, fc m p c r in c o n c u fs c o f ­
ficiales R e g ij c o m in u a u e c m c e x e rc itia fu o ru m o ffi­
c io ru m ia p fo te m p o re fu a ru m p ro u ifio n u m v f q u e a d
2 2 a d u e n tu m fu c c c lfo tis , fig n a n te r f >n V ica rio B ar­
c h i n o n * v id im u s iftu d m iUics o b fe ru a tu m : q u a n ta
a u tc m fic o b fe ru a n c i* vis in dec lara n d is d u b iis d ifp o fic io n ib iis , e tia m r e f p e B u in te c p te ta tio n is n o ftra ru m c o n f titu tio n u m , & iu riu m p a t r i s , nuU us i g ­
n o ra t , e g o m illics ta m in h o c , q u á m in aliis cciam
o p e r ib u s , d o c u i lu c u le n te r , id e ó h ic o m itto . N c c
2 3 in -f- fra u d e m , n e c c o n tra ro e n te m h « c fieri , auc
ciTe d ic e n d u m cft fic u t p r* f u p p o n c b a tu r in d iB o
a r g u m e n to c o n tra rio , im o fe c u n d u m ca , q u * tam
iu h a c , q u á m i» p i-ic e d e » . ¿ e f . p ro b a u im u s , iu x ta
m e n te m Ic g ifla to ris h s c fiunc , & a b ca p ro c e d u n t.
24
S e c u n d u m a r g u m e n tu m -j- p c s f u p p o n ic id d c q u o
c ft p rin c ip a lis q u z f ti o , n u m fc iU c e t o ffic iu m h u iu s
f u b f t i t u t i , ex piraueric p e r re n u n c ia tio n e m p ro p ric tarij , ta n q u a m ceiTante c a u fa fu * p ro u ifio n is , fc cx
c o n fe q u e n c i , fic p ro p riu a ta p e rfo n a h a b e n d u s ,
q u o d cft ta m a m b ig u u m vc v id im u s , & e g e t tam
m a g n a d ife u ifio n e , v t i n fu p c rio tib u s p ro b a u im u s :
fa c ia t pars altera , v t im p rim is p e r c u m , ad q u e m
f p c B a t , d e c la re tu r d u b iu m p c s d iB u m in fui fa u o i c m , & t u n c h a b e b im u s e u m p ro p riu a ta p e rfo n a ,
f c q u s r c la b i m u s illu m d c c o m ra fa B io n c fi iu rifd iB io n e m e x e rc e t i n C a th a lo n ia : n u n c a u te m d u m id
n o n eft d eclacacum , n i h i l d e c o n tra fa B io n e pr^ccfa.
25
H is re p c z fc n ta c is , t D e p u ta tis fc e o t u m a flc lfo r ib u s , a c aliis D o B o c ib u s ad iftu d a p p lic a r is , facile
v e n tu m fuic ad n o ftra m o p in io n e m , q u ó d fciliccc
u o n p o te ra t tt a B a r i in d o m o D e p n c a tio n is d e c o q c ra fa B io n c p L s tc n fa , n c c d ifp u ta tio n i d e ca h a b c n d * ecac lo c u s .
Á R G V M E N T V M.
D e renunciationc licis facba tam in eiiiilibus , quám in criminalibus ance litis
conccftacioncm , admicccn.ia, ncc-nc
contra dicence reo.
Licis concertatio in criminalibus quomo­
do , & quando fiat, Sc á quo tempore
incipiat C L i r r c r c caufa.
D c interrogationibus reorum faciendis
. criminalibus.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
S V M M A R I V M .
I
1
3
4
5
6
7
8
9
I
A t i i o datur tatn fifc o , quam p a rti prinata lafa ad
v e r fiu officialem eam ladentern.
D e fe B u s q u areta, d e qutt in b ac decifione.
A t l o r renunciam t qH areU.
R e u s n olu it renu nciationi confentire.
RenHnciationü litis inu ito reo fa c ie n d a m ateria m ul.
tum intrica ta .
R enunciationem l it is in u ito etia m r eo licita m , a li­
q u i c on B itu u n t pro regula , ibidem .
R enun cia tio refp eB u a B o ris pendet e x eius volunta­
te , f ic u t r efp eB u rei.
Renun cia tio litis in quibus cafibus a B o ri non contra
dicend a.
L i t U co n te iia tio req u iritu r tam in ciuilibu s , .qiiatn
in crim ina libu s.
L i t i s conteflaiia in C atha lonia non requ iritu r v t
f ia t per fo r m a lia verb a a d td adinuem a , f e d f it
p e r prim u m ‘ a B u m ,.q n i fe q u itu r , f t quomodb.
e L i t i s contefi atio in crim inalibus f i t per interroga­
tionem r e i , & eius refponfionem.
II
Interrogatio rei in crim ina lib u s fem per f i t in tem ­
p o re offienfionis , & e f i p a r i fub fta ntialis offienfio n is.
1 2 Interrogationes reis debent fie r i fia tim capitis reis,
n e a b a liis in fim a n tu r.
1 5 Sy nd ica tores tenentur f e q u i modum procedendi il­
liu s loci.
ÍRetís non poteft condem nari n ifi r efp eB u eo ru m , de
quibus f u i t interroga tu s , ibidem .
1 4 Jn iu d icio c iu ili n on poteft tr a B a r i n ifi d e eo, fup tr
q uo lis f u it con ttjla ta ,
I 5 C a u f* S y n d ica tu s d icu n tu r c rim in a le s.
1 6 E t in noftro S y n d ic a tu ita v o lu it curia v t procede­
r etu r ta nqu am in c rim in a li.
17 Contra reum a bfen tem , f t contum acem poteft pro­
c ed i eo non interrogato.
I 8 C o n tu m a x q u is d ica tu r.
1 9 C o m u m a x non d ic itu r q u i habet iu sia m a bfen iié
caufam .
1 o Q u om od b procejfum quoad reos abfentes in exig en­
dis depoftiionibus reorum .
2 1 D a m n u m duod q u is f u a culpa fe n tit , f ib i nen alij
d ebet im pu ta re.
2 2 D e ft B u s h uiu s In q u ifitio n it.
2 3 C iu ita s agebat contra fifc u m , cur in h ac In q u ifitione d efecijfet in necejfariis.
D
e c i s i o
C C C C X C I X .
S
Y n d ic u s C iu ita tis t B a rc h in o n * c o n q u c fto s fu it i
in R e g ia v ifita , fc o ffic ialiu m R e g io r u m ta b u ­
la m n o n te n e n tiu m S y n d ic atu ', d e trib u s , auc q u a ­
t u o r offic ialib u s R e g iis , ra tio n e q u o ru n d a m pcoced ira e n to ru m p c r e o s i n officio M .g iftc i R a tio n a ­
lis in c e rta c a u fa c o n tra c iu ita te m fa B o tu m , pe­
te n d o eo s , & q u e m lib e t e o r u m d e b i t e , p ro p rs d iB is p u n iti, & c a ftig a rijfc fim u l v t filcu s pro fu o in te re lfe ra cio n e v i n d i B * p u b lic * fuas in te rp o n e re t
v ice s , fc v o ce s, fc feu vc n o s lo q u im u r ,p a rte m c u m
d i B o S y n d ic o fa c e re t, vc fic n e d u m ad poenam p ar­
ti ap p lic a n d a m pec illiu s ac cu fa cio n em , q u * e f t
parcis p r iu a t* a B io , a B iim c e n fe tc tu c , fcd c tia m
a d p u b licaro v in d iB a m , q u * e f t a B io fife i, iu x ta L
q u i nom ineffi.de f a l i . f t l.fin a .d e p r iu a t.d e lic . M cftril.
d e m a gift.U b.6 .0 .9.11.3 .
S y n d ic u s p ro c u rau ic t
m en fe s , daros x
p e r e o n f titu tio n e m , fa cere fuas p ro b a tio n e s , ^
ftifica rc fu a m q u e re la m , fc c u m p o ft elapfos
Cres m c n fc s d e u c n ilfc c ad illiu s n o titia m , n o n fuii
l u q u fi
D ecifio
In q u ifitio n em |> nbU catam , p u b lic a tio n e m in fta o it,
6c C2 foAa habuic copiara procclfos.
E tc u n v d c in d é vidiífec proccíTum , re p erlt in eo
eres m ultüm fiibftanciales d cfcA u s. P i i m u s , n o n
fuifle vni officialium , a c q a id e m p rin c ip a lio ii cx a A Í
dcpoficionem . S ecu n d o s,fifcum n o n fcciflc p a tte m ,
jm o cxpreflim in a d h z fio n e g e n e r a li, q u a m fe ce­
r a t , exceperat h a n c q o z rc la m , d ic c n d o , ó m n ib u s
a d h z reb a c ifta d e m p t a , e x q n ib u íd a m p arricu U rib u s ra tio n ib u s , q u as c o n fid e ra b at n c parrem facerc
d cbetcc. E t tercius » n o n foifle pu b iicata m In q u ifitio n e m lu o te m p o re , n em p é incvac iflos tres m e n lé s ,
p ro v t erat n cc elfa riu m .
3
Q u ib u s d efeA ib u s f a tc e n tis , q u ib o s a liq u i
aliu m circa p ro b a tio n e m , q u * n o n fu c ceííerat cx
a n im o , ad d e b an t, cu n fid e ra u it S in d ic u s f u tu ru m ,n e
fcnccnccntiam fa u o ta b ilc m poíTct re p o rtare ,ra ax Ím é
c o n tra illu m á q u o n o n fuetac cxaA a d cp o fitio , &c
id eo m aliiit liti ccdei c , & á p ro íé q u u c io n e d eíiftcr e , q u a m illam p ro f c q u i, a tq u e Ita iu d icialitc t d e clarauíc in fc tip t.s a m e q o a m le i c o n u e n ti q u ic­
q u a m in Caufam dixiifcnc , au t fecilfcnc , n e c d e in ­
ceps v llu s eorum co n tra d ix it, lic c t in tim a ta , & n o tificata illis , & coilibcc ip fo tu m fu iflc t re n u n c ia tio
e o m o d o q u o cft in proCcíl'o', fed re n u n c ia tio n i acq u ieu e cu n c lib cn tjflim é , ac lib c ra liffim c , feq u en d o
illu d , q u o d n o n eft m alum co n filiu m C a th a la n o enemich q u e fm g pont d e p la ta , p r* c e r illu m ,
4 t á q u o n o n fu e ra t exaA a d c p o f it i o , q u i clapfis
ia m d u o b u s n ic n lib u s , &z v ltra á d ie notificac* re n u n c ia tio n is in d o m o fua , fuas o b tu lic d efen fio n e s
a d p ro b a n d u m fuam v t di ceban in n o c e n tia m , & ad
o b tin e n d u m c o n d e m n a tio n e m S indici > fcu C iu i t a ­
tis ad p ic n a m ca lu m n ia to ru m , d ic c n s fe nollc. c o n fe n tire re n u n c ia tio n i.
C o n tr a d ix it v alidiflim c S in d ic u s a d r a iflio n id e f e n fio n u m , & p ro b a tib n u m fa cien d a ru m per diA iiro officialem , q u ia n o n erat lis , n e c caufa , q u *
c x tin A a p er re n u n c ia tio n e m , & dcfiftim cncum
f u c ra t.Q u s f ic u m fu ir q u id iuris.
5
I n h a c c o u tro u c tf ia ,? d ic e b a t. S y n d ic u s n o n pof­
fe de fu a iufticia c irc a d iA a m c o n tra d iA io n e m fa ­
A am adm iflioni v ltc rio iis p ro g tc rtn s catif* i a m r e n u n c ia t* dobicari ex fe q u cn cib u s. Q u ia lic é t n e g a ­
ri n o n p o ífit , m atetiam rc n u n c ia tio iiis litis focicnd * p e r a A o rcm inuico re o , cfle m u ltü m in tric a ta m ,
& diffufaro, in q u a vari) varia d ix e ru n t, p ío & c o n ­
t r a , & n o n o b fta n te q u o d P an . G a lle ra. í« tr a ñ a . de
renun.cefiru, i.r e n u n .1 i.iu rijc o n tro H ir/ i , fiu e U tis,n u ­
m er. 1 6 . facilc re g u la m c o n f titu c tit p ro affirm atiu'a
€ p o ile , v b i m u lta allegat , & p r* c ip u c f q u ia ren a n c ia tio ipfa p e n d e t cx v o lú n ta te re n u n c ia n tis
tan tú sn & aA o r , & reos n o n d c b e n t ad im p a ria iu dicart p o teft a u te m re u s { tn q u it)fo liic n d o , lite m c x tin g iie rc , fic erg o a A o r tc u iin c ia n d o , diccbac S in ­
d ic a s, fc nollc lili re g u l* in p ra fe n ti fidere , fed efle
7 extra o m n em aleain , ? ac cicra o m n c m d u b ita tio ­
n e m , dicebat in trib u s cafibos. q u o s p u ta b a t in c lu ­
di in p r a í c n t i , ad m itte n d a a A o ri fo ie te n u n c ia tio n e m in u íto reo.
P rim o s cft , q u a n d b re n u n c ia tio fit a n te lite m
c o n te fta ta m .
S ecu n d u s, q u a n d b n ih il in te re ft rei q u a m v is fiat
lite iam c o m c fta ia , & fie in o m n i cafu , & in o m n i
eem pore.
Ec terc iu s, q u a n d b q u a m v is lis faiíTct c o n te fta ta ,
& in te rc flc t r e í, eft ta m c n aliq u a n u llita s i n ptoccff t t , q u * im p e d it n c p o llic fe tri fe n te n tia a b fo lm o .
lia Va u t co n d e m n a to rta ifu p e r h is trib u s ca fibusvcc“ bituc n o ftra d ifp u ta tio , in q u a fideliter referre Conabiittur fu n d a m e n ta , q u ib u s c iu ita s v c c b a tu r ad
p i« d iA a .
D.
419
Q u o a d P rim a m , f co n ftítu e n d a m d íc c b a u e g u - S
lam g en e rale ro ta m in c iu ilib u s , q u á m in crim in a ­
lib u s , n rc cfta riam cífe p ro v a lid itate i u d ic ij, litis
c o n te f ta tio n c m , q u a m f i r m a n t, 5c tn u ltis p ro b a n t
V iu i d ec. 3 I o . num. 1 5 . lib . 2 . A n d r. G ayl. obferM .
7 5 . nut/%. I . v fq u e a d n.j^.lib. Sc Farina.fW«i o.ff.5 j.tu
I . tom. C a n c .n o f te r in 3 . p a r. v a r . refol. c . i é . d t l ií .
contefta.
In h o c n ih il f tc p e ritu r i n C a th a lo n ia ittim u ia - $
t u m ,p r* tc rq u á m in c iu ih b u s , in q u ib u s n o n c ft n e cclTariuro, fiac litis c o n te fta tío p er illa v e rb a fo rm a lia , & c u m illa fo le m n ita te , q u * , & q u a m re ­
q u ir it iu s c o m m a n e . S ed p e r p rim u m a A u m , &
fie p er p rim am rc i c o m p a ritio n c m c e n fe tu t fa A a
litis c o n te fta tío , cx confitt. i . tit. d e d tla . v el c tia m
p e r la p fu m a A o d ie tu m pee c o n f titu tio n e s p t* fiXorum re o ad tc fp o n d e n d u m p e titio n i, & d e m a n ­
d a , fiuc rc fp o n d ctic, fiue n o n , v t tradic Canc.*« d .3 .
p a r.v a r .r efo l. c. 1 6 .de lit.contefta.n. 1 1 .& fic e tiam i n
C a th a lo n ia in ciu ilib u s re q u iritu r ad h u c litis c o n tc fta tio , vcl cxpteíTa, cu m q u is c o m p a re t an im o li­
te m c o n t c f t a n d i , v el tac ita , & p r a f u m p ta p e r p ri­
m u m a A u r a , v el lap fu m te m p o ris ,v t doccc C anc.»»
d . 3 .p a r.va r.refol.d . cap. \ 6-de Ift.contefta, n .\ 2. H * c
C a n c . d ic it citca litis c o n te fta tio n c m in C a th a lo n ia ,
n o s a u te m q u * v id ifti d e c . i y ¡ . ¿ T z j q . i n i .v b i la­
te h a n c m a te ria m ex p ta n au i ta m d e iurc c o m m u n i,
q n á m de iure n o ftro m u n ic ip a li, & p a rtic u la rite r íe ­
c u n d u m q u o d d cb e c o b íe ru a ri ap u d n o s .
In c rim in a lib u s f a u te m , & in S in d ic a tib u s'n u n - 1
q u á i^ fuicom iíT a , n e c o m itti p o t u i t , litis co n te fta tio , q u * fit per cci in te rro g a tio n e m fu p e r a c cu fa iio n c , v cl d e n u n c ia tio n e , v t b e n e p ro b a tB u c e a ro n .d e
d 'fferen .in ter ius c iu il.é r crim .tot.d ifferen .i 9 . v b i p i a ­
res in id ad d u c it G iu r. »»f t p é cita t. conf.feu d ec. c r im i n . j j . « .2 2 .F la m .C h a r t a r . in p r a íl.in ter ro g .re o r.
l i b . \ .c a p . z .n .9 . & feq u en . Q u * q u id e m ? in tc c ro g a tio fic fu p e t fa A o in te m p o re o ffcn fio n u m , a t­
q u e ica a n te q u a m pubU ccnioc rcis In q u ifitio n e s ,
q u ia h * c in te rr o g a tio eft cciam p ars In q u ifitio n is ,
ac illa q u id c m fu b fta n tia lis , v t dicic P c g u c t. n o fte r
in p r a c .c r im .c a p .i z .§ .y .i n in itto , vc v etitas & re i o re
e ru a tu r : o b q u o d f c o n f u l o n t D o A o re s,c a s in te tto gac io n es fieri fta tim c a p to reo q u a m p tim b m p o ­
ceft n e in negaciua fe ponac reus a b aliis in ftru A u s .v c d icic P eg u e.z 'í'í ju p r a n. i . S em p ei h o c m o d o
fuic p to c e lfu m , p to v t n o tu m , & co m p ro b a tu r cx
c o d c m ip fo m o d o p ro c ed en d i in hac v ifita , in q u a
n e c in v n o fo lo alio fu it h * c fo lem n itas , h * c dili­
g en c ia om ifla , Sc S y n d ie ato re s ? te n e n tu r feruarc
m o d iim procedendi illiu s lo c i , in q u o officiales
fin d ic a n tu r, M eftti!. d e m a g iíi.lib .í.c a p .z .n .z . A d e ó
fu n t h * c v e r a v t n o n p o ffit reus co n d e m n ati n ili
citca ea , d c q u ib u s in te rro g a tu s fuic , & q u a n d ó
a liquid o m ittitu r pec Iu d ic e m , d e q u o reus n o n fu ic
in te rro g a tu s ftatim fo le m u s d e hoC o p p o n e tc , 8c
n ü lllu s fuic v n q u á m lu d e x a p u d n o s q u i fu p e r n o n
ii\tetro g a iisc o n d em n a u er ir,\ c l fc n cen tiám tu lc rtc , ' ? ?
vc d ic it C a n c . v b i fa p ra .n . 3. I n h o c cft * q u a lc ? I u - I 4
d ic iu m c tim in a le cu m c iu ili, in q u o n o n p o teft tr a ­
A a ri n ifi de eo fu p e t q u o lis eft co n te fta ta , 5c íi
fupec a lio fc rtu r f e n te n t ia ,e ft n u lla Bal.i» l . i . c o l . x .
C o d ic.fíp lu r.v n i ftn te n .S c S u td . d e c .i g y .w .a i .
C a o f * a u te m ? ift* S y n d ie a tu s d ic u n tu r C tim í- J j
n ale s , & tales fu n t fine d u b io , S efle de
tr a ñ a d e in h ib i.n . 4 2 . ^ 4 5. e g re g ia s S e n a to r Ber a tt, in fp e c . v ifita .c a p . j . n . 4 $ . & y z.& cxn t% iisia p .
G .num .y. E t in c a u fis ? h u iu s v ifitatio n is p r* íe rtim , j /
n o n p o te ft d u b ita ri , c u m c rim in aliter v o lu erit
c u ria p ro c e d e n d u m in ca p .y ,cu r anni i 5 9 9 .q u o fuic
i fte S y n d ie atu s in tr o d u A o s , ihx A b poder de rebrer
t u e g ia { Í!,y d i f i n f a e x e jfc ie .ó a infiam ia de f a r , , i d t
d e fife h ,'
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4 10
loannis Petri Fontanelíc ]
d i m , A- A i , y f ' í ' " « /« ‘ ii’ f i í - í » ” - * f " r ’ cenos,yofeHfes,S>c
deis q u a ls fe hahian d e dona r
l e s d efrn/es', q u i eft m o d a s p co c cd c n d i c r im in a lite r
E t fi oo® v c lis co n fid e ta rc iftu d Iu d ic iu m v t i cri­
m in a le , q u o d n o n p o te s , n ih il i n te r e f t , c u m e tia m
in c iu ilib u s fic litis conccftacio nccelfaria , v t p to b a u im o s ab u n d e .
J7
Ñ e q u e o b f ta t -f d ic e ré , p r s d i B a p ro c e d e re in
ICO p rz fe tite , Sc c o m p á re n te , n o n in a b le n te , q u a lis
e ra t ifte officialis , in q u o n o n re q u ir itu r ea fo le m n ita s , fed p o te ft p ro c ed í reo c tiam n o n in te rr o g a ­
t o , q u ia id eft v eru m in re o c o n tu m a c e , ncC c o m p a ­
rece v o le n c e ,Iu l. C ia r, in f u a p ra c.crim in .^ .fin .q u a fi.
4 $ .i n in itio , Sc F arin a, q u a jl .i o . « .5 5 . G im .c c n / il.fe u
d e c .3 3 .n u . z j - calis a u te m n o n poccrac d ici o ffic ia­
lis , q u ia n o n fe a b f e n ta u e ra t (S c iftu d e ra r o m n i ­
b u s n o tu m , n c c erac v n u s q u i i g n o ra r e t) m e tu fin d ic a tu s , Sc p ro p te r eu m , fed a b c ra t ex iu fta ca u fa
1 8 v o c a tu s á d o m in o R e g e : c o n tu m a x v e ro f d i c i t u r
fo lu m q u i fu it p c rfo n a lite r c ita tu s , v el dicic fe n o lle
v e n ire , p ro v t d eclarar fa rin a d e d elic. & poel¡ü,q. 1 8 .
» .5 z. C k a x ia t.d e ex ecu . f'enten.coniu. c a f. f i . n . i j $ . &
i t í o . v b i , c o titu m a c ia m d ici n o n poíTc v b i n u lla
p ro rfu s c ita tio p rsc c ffic .
^S>
R a c io n e c x ig e n d * -f d e p o fitio n is d ié ti o fficiaR s
n u lla re p e ric b a tu r fa é ia dilig e n cia , ficuc c u m re­
liq u is , fo lu m i n u c n ie b a tu r , p o ft lap fu m ia m t e m ­
p u s ex ig e n d i a b c o d e p o f itio n e m , fuiíTe i n t im a ­
tio n e m , & n o c ific a tio n e m in e iu s d o m o f a é t a m ,
i n q u a jam d iu n o n h a b ita b a t , n c m in c in p e n itu s
i g n o r a n te , q u ia valdc p u b lic a fuic illa a b f c n tia
neceíTaria , qua: eft fatis fu fficien s e x c n ía tio re i n e
p r o c o n tu m a c e h a b e re tu r , e tia m in illo a B u p ro
q u o c ita b a tu r, vc tra d it C h a rta r.¿ « e x e c u .fe n te n .c o n tum ^ .cap. I 4 < ? 4 I n tim a tio (in q u a m ) Sc n o t i f i ­
c a d o fa é ta e ra t d e p u b lic a ta fibi in q u i f u i o n e , Sc
t e r m in o d a to ad fe d e f e n d e n d u m ,q o * res d iu e rf a e f t.
S i fic n o n v id e b a tu r vlcerius p ro c ed í poíTe c o n tra
illu m ex d e fc d tu d ié l* in te rr o g a tio n is , Sc v o c a tio ­
n is e iu s , Sc m in u s p o te ra t c o n tu m a x iu d ic a ti.
20
E c a d u e r t a t u r , tc m p o re In q u if ic io n u m , & d u ­
r a n te eo , n u llu m e x officialib u s f u p e tio r ib u s (v n o
- auc a lte ro d e m p to ) fuiíTe re p e rtu m p r * f e n te m in
C iu i t a t e B a rc h in o n * v b i fie b a c ifte S in d ic a tu s , Sc
vc ab eis cx ig i poíTent d e p o f itio n e s , Sc v t fa tisfic cet
le g tb u s ,fc c o m m u n i fty lo ,m iíT u m fu ic a d C iu ita te m
G e r u n d * , v b i c e le b ra b a tu r R e g ia A u d ie n tia , ad c i­
ta n d u m eo s pvovc c ita ti fu e ru n t p e tfo n a lite c , vc v e ­
n ire n t d e p o fito ri , 5c íc d e f e n f u r i. Ec re fp e é lu a lio ­
ru m , q u i ctiam e r a n t a b f e n te s , ficuc b e n e v ifu m fu ic
d o m in o V ifita to ti, miíTi fu e ru n t com m iíT atij ad e x i­
g e n d u m ab eis d e p o f itio n e s , v e l com m iíT u m aliis vc
illas e x ig e re n t in loCo v b i r e p e rie b a n tu r.
E x h is d ilig e n tiis , q u * c u m aliis p ro n e c e ff ita te
a é lu s n u lla c u m ifto offic iali fu e ra t fa é la , & fie re m an fc ra t proceíTos q u o a d e u m fin c litis c o n te fta t i o n c , c r g o d ice n d u m v i d e b a tu r , c o rtu ilfe p ro c e f­
fu m ex ifto d e fe é tu .
2j ,
D ic e b a t fifcus, f cuius c o r * h * c v i d e b a n tu r c u r ­
re re q u ó d fi i n aliis p c z d ié l* d ilig e n ti* f a é l * fu e ­
r u n t , & in ifto offic iali om iíT* , id fu ic q u ia in a liis
ip fe fa cieb a t p a rtc m , Sc id eó ei i n c u m b e b a t p r o ceíTum b e n e i n f t r u e te ,p t o v t i n f t t r u x i t , in h a c v e r o
ipfe n o n fa c ie b a t p a rte m , fcd Tola C iu ita s , Sc fc n il­
liu s S y n d ic u s , & id eó m é rito n o n c u r a u i c , n e c c u ­
rare p oterac , d e h u iu fm o d i d ilig e n tiis faciendis»
fed te n e b a tu r S in d ic iis , c o i n o ta c ra t a b íe m ia , q u i ­
q u e folus a g e b a t, cas faceré , S i in fta te , S i fi n o n fe citX ibi im p u te t ,q o ia d á n o m , q o o d e x in d é fe n tic ,fib i
im poca ie,reg .d d/w Tu ,d e r eg .iu r .in 6 .
reC pondebat C i u i t a s , q o ó d in e a ca u fa n e n
a g e b a tu r . n e c tra é la b a tu r d e d iffin ie n d o c u iu s c a l -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
p a h * c fu c c e ffiiT e n t, a n c u lp a f i f c i , a n cu lp a findi
ci , fcd an fu c c c ffiíT e n t, p o tc ta t e n im fieti nulliu ¡
cu lp a ro in te rc e ífiíT e , v c l c o n f id e ra ri, poíTc in fife
q u id e m p r o p te r fu p ra d ié la , Sc in fin d ico , q u ia ipfe
po tu ic cre d c re , c u m ifto officiali fieri c a n d e m d ilj.
g e n tia m , q u * c u m aliis, n e c fcicbac fin d icu s.n e c te­
n e b a tu r fc ite , c u m In q n ifitio n c s n o n co m tn u n ic c n tu c n ifi p o ft p u b l i c a t i o n e m , fifc u m n o n faceré
p a rte m , n e c p u ta b a t o m itte n d a s c u m illp reo pee
fifc u m illas d ilig e n tia s , q u * fiebane c u m a líis ; fed
fu fficit re p e rire tn r d ilig e n tia s n o n fuilTe faftas,
q u o d fu c ta t in ca u fa, v t á p ro f e c u tio n e fin d icu s de!
f i f t e r e t , & defiftecc h a b e r e t , c u m b is defic ien tib u s,
n o n polléc b o n u m fucceíTum fperare.
V lfe riu s t d ic e b a t C iu ita s , n o n foiíTc illum f o - 23
lu m o ffic ialem , c o n tra q u e m daca fu e ra t illa q u e .
reía, fed ali) eciam , S i ilU e ra n t p arite r ab fe n rc s , &
r e p e rie b a n tu r in C iu ita te G e ru n d * ficuc c c liq u i, Sc
lic é t fifcus n e q u e fa ceret c o n tra eos p a rte m , cum
eíTec v n a ,& c a d em q u * r e la n u m e ro , fu e ra n t cam en
cu m eis faB ® d i l ig e n t i* , v t v e n ire n t, in te rro g a n ­
di fu p e t e a , p ro v t re u ccá v e n e r u n t , Sc in te rr o ­
g a ti f u e r u n t n u lla in te rc e d e n te C iu ita tis p e t i ­
tio n e , a u t d ilig e n tia , fed d c o ffic io •>c u r fecus (cla­
m a b a t C iu i t a s ) in ifto ? m a g n a ra tio C iu ic a tis h * c
v id e b a tu r c o n tr a excufaciones , q u * d a b a n tu r dc
n o n fa B is e ifd e m d ilig e n tiis c u m ifto o ffic ia li, q u *
c u m i l l i s , [fc ad fe e x o n e ra n d u m a c u l p a , q u * ci
im p o n e b a tu r , d e n o n fa B is , fe u in fta tis p to fu a par­
te iftis d ilig e n tiis .R c liq n a in fe q u e n ti.
A R G V M E N T V M .
D e c a d e m m a te ria d e c if. p r e c e d e n .
S V M M A R I V M .
I L i t i s conteftationis v im habet in c rim in a lib u i comp a r itio r ei dando J u a s defenfiones.
4 L i t i s con ieH atio n on req u iritu r v b ip r o c ed itu r fnm~
rnarie.
3 L i t i s conteftatio n o n ftt n i f t praexifientepethion effiT
fu b fequ u ta refponfione.
4 D efenfio vntHi fo c ijn o a p r o d e fl alij.
y S en ten tia torm entorum contra plH res,exeqnitur con­
tr a non appellantem ,lic e t alij a pptU au erint.
D iu e r fita s faC loruM feparationem in d u cir, ibid.
6 A B o r p o teft caufa renunciare ante liie m contefta­
tam in u ito reo.
7 Itu quod p o teft ejfe a cq u ifitu m reo in caufa , eft per
litis conteíiationern .
L i t i s conteftatione in iu d ic iis , qu a fi sontrahitur
ib id em .
8 C o m r a B u i ab initio f u m v o lu n ta r ij , e x p osl f u n t
neceffarij.
9
R enun ciatio l i t i , & caufa tft a c f t d iB u m inri com­
peten ti , non ftc f i inftantia.
1 0 'R enunciatio fo lu t a inftantia p o t e íi fie r i ante liten»
conteftatam .
I I Renun cia tio ante litem co n te íia ta m non b en efit*
I
h t i , & c a u fa , q u ia non f u n t ,
,
2 D o fl litem conteftatam in c ip it lis , & c a » fa ,& *»c ip ít currere inftantia .
13 In jia n tia cau fa q u id f t t , & dicatur.
1 4 A g e r e non d tcitu r q u ü a n te litem c o n tefia ta m je
v ed e agere.
1 $ L i s proprie non d icitu r ejfe v b i non eft litis conté-
1 6 H a e fecu n d u m a liqu os procedunt
\j
in crim ina lib u *.
D o B o tts d iíih m fecu n d u m e a ,q u a adegat. ^
> tsot»
D ecifio
J 7 t.itU conte/latio tam in ciu ilibtu ,q u k m in crim ina­
libus in fauorem reorum.
J J f a u e r i fu o renunciare , cuilibet permijfum.
1 20 Contrarium , quod imo inittrrogatio reorum in f a ­
uorem f i f c t , & p a rtu v t releueniur ab onere pro­
bandi.
X I D e l iñ a pofiunt probari tribtu m odü, & quibus.
2 1 Interrogauo reorum efl de iuredtuino.
2 3 D e iib ta non debent remanere impunita.
2 4 Illa tio ex p ra d ib lis.
2 j Cancer in
p a r.var.refol, cap.t j . de renuncia.»
16
1 8 3 . declaratur.
Stylus Cathalonia, fm e reorum interrogatione non
procedendum .
D
e c i s i o
d
.
, l 'X T c e b a t u r d einde f p ro p arte f ifc i, po fteá com A ^ p a r i ii f t e d i ñ u m o fficialem , & foas defenfiones
o b to lifle , i c dc m eritis cauf® tr a ñ a r e cz p ifte pec
a ñ u s C o n tra d iñ o tio s,q iio d fufficiebac,fc feu fufficcre v id e b a tu r p ro litis co n te ftacio n c , p ro v t U te
trad ic , & p ro b a t G e u t .c o n f dee .c r im .j j . n . i i .
2
S e d re fp o n d e b a to r, f p r® d iñ a n o n pofle a p p li­
c a ti in n o ftto c a fu , ex m u ltis p iim o q u ia id em ipfe
G iu rb a in co n tra riu m allegatus teddic ra tio n e m
fui d i ñ i , q u ia in fu o re g n o o m n es cauf® fu n t fu m jnari® , & in o m n ib u s pro c ed itu r fum m ari® , etiam
in caufis S in dicacu8,cúrnqne in eis (in q u ic )n o n re ­
q u ira tu r litis c o n te fta tio , ideó a ñ u s ilLc c o n tra d iñ o r i u s , q n i im m e d iate p o ft liicm dc iure conceftata m fe q o i folcc,Iicis conteftat® vim habec , fi de
m eritis cauf® in eo c ta ñ á ri c z p tu m fic H®c ille , cx
q u ib u s a p p a re t, illum lo q u i in fu o re g n o , vbi caoi®
i f t * d e b e n t ex leg e i r a ñ a r i fum m acic , n o n eft ecg ó a d n o ftru m vbi ad v n g u e m o b fe ru atu r rig o r iu xis co m m u n is eo m o d o q u o d ix im u s , tax a n d o te m ­
p o ra , n e m p e t o t dies ad d an d u m , & pcopo n e n d u m
q u® relas , to t m enfes ad iu ftifica n d u m eas , in q u i­
b u s in c lu d itu r te m p u s re c ip ie n d i , & exigendi á
reis fuas dep o litio n es , t o t m enfes ad d efen d en d u m ,
t o t m enfes ad declarandum , & d e n iq u e t o t dies ad
♦■xcquendum qu® te m p o ra n o n poflunc Iudices nec
^ o r o g a r e , nec a b b rcu iare , fed tra n fn e per ca h a­
b e n t d c ncceflicatc , m axim e ftan te parcis co n c ta d i ñ i o n e circa in g rcflu m ad m e r i t a , qu® n o u erat
in c a fu G iiir, •imo p r® fu p p o n itu r p a tie n tia , i b i , / de
m eritis caufa in eo tr a tla ri captum f it .
S e c u n d ó , t q u ia lo q u itu r i» a u ñ o r co m alleg a­
tis pec eum , cu m a ñ o r p erfctietat in accufatione,
& p a titu r de m eritis agi , n o n q u a n d o c c o n tra rio ,
ficiit e ft cafus noftec , q a a n d o accufator anceá re n u n cia u ic , & feu ab ac cu fa tio n e d e ftitit ,
fim ul
c u m d ein d e v e n it, reus v o len s ingredi ad m e rita , ei
n o n c o n f e n t i t , fed valide c o n tra d ic it: tu n c e n im
p c * d iñ a procedere o o n p o flu n t , ra tio n e ro a o ifefta , q u ia cum iam n o n ad fit a c c u fa tjo a ñ o r is , v cl
p e titio , nec caufa , n o n p o teft dari litis c o n te ftatio
ex a ñ i b u s fu p e ru en ie n tib u s , q u ia litis c o n te fta tio
n o n fit nifi d em u s p e titio n e m pr® exiftentem ,& rcfp o n fio n e m a d e a m fe q a c n te m , v t d ic it P o m i.» » cap.
v n i.d e litis c o n s tfl.C a u c .in }.p a r .c .t6 .d e litis conteft.
n . 5. q n * p e titio h ic n o n adeft co m fuctic fublaca pec
4
te n o n c ia c io n c m , 6c d cfiftim e n tu m an te re ip o n fio n e m fe q u u ta .
H is fu p p o fitis , t " o n fuifle fcilicet tem p o rc ren u n c ia tio n is ciu ita tis , lite m co n tc ftatara c o m ifto
officiali , c u m q u o a g e b a tu r , q u am v is contcftata
fu ifle t cu m aliis c u m eo ad idem q u erelatis , q o i cen u n c ia tio n i n ih ilo m in u s a c q u ie u c r u n t , lic c t c o n ­
tradicere p o tu ilfc n t m elius , q u i m lilius p ro fe q o u tio n em cauf® pr® tcn d c re : h® c cn im fu n t p e ifo n a T om .
U .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^
D.
42.1
lia c u iu fq u e n ih il h a b e n tia co m m u n e in his te rm i­
n is , q u e m a d m o d u m d icim u s in d cfcn fio n ib u s fa¿ lis p et v n u m cx fociis, prodefle alteri fo c io , v t d i­
c it Farina. confil. 7 3 . « .8 . finguiatis in p ro p o fito l o ­
c u s ap u d A n t.F ab .» » /» » C . h h . 7 . tit. j o . f i vnus ex
pluribus a p p ella .d efin .i. v b i fentencta -f d c to rq u c n - 5
dis p lu tib u s reis , á q u a aliq u i a p p e lla r u n t, ex e q u it u t n ih ilo m in ú s c o n tra n o n ap p e lla n tes , quando­
quidem (in q a it)d e fu a qm fque non d e fo c ij fcie n tia in ­
terrogatur,proindeque per/o.iarum diaerfitas hac pa rte
fablerum feparationem in d u c it , lic é t d e vno , eodemque crimine agatur. P r® fu p p o fito -f (in q u a m ) lite m 6
n o n fuifle c u m ifto officiali co n te fta ta m , & eiu s
r e fp e ñ u , in tra t n o ftra lim ita tio , feu re fo lu tio f u pcrius p ro p o fita , r e f e ñ i s expenfis , ficut fe ob tu lic
c iu itas reficere , lic ita m fu ilíc ci re n u n c ia re in u ito
re o ifto , q u i n o n p o te ft po fteá lite m in fla u ra re ,
p ro v t in te rm in is d ic it Bald. d iftm g u e n s fic u t n o s ,
in l.fe d f i h ac , n . j . f f . de in ius voatm. f t in I f i f t t v u s
comunis ffi.d e n o x a i.a ñ io . N ico !.C a lu o l.> n y « « p f4 x .§ .
a ñ o r cfl«£:/.7.«.4.Gallcra. de r e n u n .c e n iu .i.c .i S.num.
1 9 . fig n a n te t i « / . in v e r f.N o n e i l autem.
Ec eft tac io -f q u ia iu s , q u o d a c q u ir itu r , & acquU 7
ri p o teft tc o , o ritu r 6c fe u o tiri p o te ft ex litis Contc fta tio n e , q u ia pcr eam quafi c o n tra h itu r in iu d i­
c io provc tra d u n t o m n es »« leg.poftquam U ti , C od . do
p a t l . f t in auCien. qui fem el.C.quom odo, f t quan.iud.SC
id e ó a ñ o r n o n p o teft in u ito reo a b in fta n tia , Sc iu -
d icto d ifce d ere , q u o n ia m f c o n t r a ñ u s a b in itio 8
f u n t v o lu n ta tis , ex poft f a ñ o a u te m n e c c fllta tis , l.
f ic u t, C .d e a ñ io .f t oblig.\ztz B c ro .c ín /.j 8 . w .i. lib- 3.
q u o d n o n eft ita n o n f a ñ a ad h u c litis co n te ftaiio n e , nec a liq u o íé q o u to a ñ u ipfius r e i , q u i vice m
co n c erta tio n is h a b e a c , & id eo n ih il m itu m fit in il­
lo cafu re g u la rite r n o n a d m ittitu r re n u n c ia tio , in
h o c v e ró lie.
,
.
N c c dicas
h o c verum , fi ciu itas re n u n cialfc t 9
liti , & cauf® , & iuri fie q u o d C o m p reh e n d itu r fu b
n o m in e cauí® , l.p ro p era n á u m ,in p rtn .C .d e /«¿¿«.Gal­
lera. v b i f u p .n .z y . h a ñ e n u s v t am p liú s p arre in q u ie ­
tate n o n v ale ret, fed n o n eft ita, q u ia folúm re n o n cia u it illi in ftan li® , rc c e d c n J o ab ca , & á p ro fe q u u cione dcfifteiido, provc ex re n u n c ia tio n e ipfa apparer.
Q u i a jm ó,-t- & foli inftanti® p o te ft fieri h * c a n te i o
lite m c o n tc ftara m re n u n c ia tio , & ea fufficit in u ito
re o , & ín h is term in is l o q u u n tu r D o ñ o r e s fu p rá
cicati,6c fig n a te t B ald./» d . l.fe d f i hac n .j .cuius h * c
fu n t verb a. (A n a ñ o c p o ífit re n u n c ia re inftanti® reo
in u ito ,c o n fta t q u o a d a ñ o r potcft,vc h ic ,& liti.C .d c
p a ñ .p o f tq u a m liti,fc lib e llo , vc C .d e appella.fi q u is
h b c llo s .E t v id e tu r q u ó d fic,v t C .d e i u r i f o m .iu d i.iii
c tim in a li,& n o t,in frá de ac q u ir-p o ír.n a tu falite r,g .n ih il c o m ro u n c ,& de v i, & vi a r m * c o n fu n d e , §. fi.in
C ontrarium v id e tu r, vc in a u ñ e n . q u i fem el. ío lu cio ,
a n te lite m co n te ftatam p o te ft, fed p u n itu r ta n q u á m
tem e ra riu s in e x p e n fis, & c. í ed p o ft litem c o n ie fta taro, d iftin g u o .a o c in te re ft r e i,5íc .]
N c c ciu itas f p ro p tié lo q u u ta fu ifle t, ncc aduo- j j
c a t i , q u i fa c ie b a n t re n u n c ia rio n e m (fic te fp o n fu m
fuic d o m in is v ifita to rib u s p e rc o n ta n tib u s c u t fic
f t r i ñ c cam fe c ifle n t) lu rifc o n fu lc i ap p a ru iflcn c fi
d i x i íf e n t , fe re n u n ciare l i t i , f c c a u fx : nam h u iufra o d i fo rm a te n u n c ia tio n is n o n cadit b c n é
q u a u d o fir a n te lite m co n te fta ta m , q u ia tu n e n o n
p o te ft dici adcíTe caufa vel Us & id eó im p ro p rie ren u n c ia rc tn r ei q u o d n o n eft-.poft lite ra t en im c o n - t
te fta ta m . in c ip it iis ,& caufa,& p o ft cam incipit c u r­
rere in f t a n t i a , & cem pus in ftan ti® , n o n antcá vc
p ro b a t m u ltis G zW z ia .v b ifu p r .n .i^ A u ftz e r tá o m o p tc r c a c u m fit re n u n c ia tio in fta n ti® , tra n f itv lc e
t i ú s » . 1 8 . dice n s t m ftan tiam dici term in u m , &
te m p u s 4 m re a flig n a tu m ad co n te n d en d u m ,& ad l¡^
Nn
Jera
'
4 1 Z
loannis Petri Fontanelle,
tem ip fa m te rm in a n d a m , iu x ta l. properandam , C M
ineli. S c h o c tc m p u s (in q u it) i n c ip it á te m p o re licis
conteftata , quoniam f ame litis conteftationcm
non dicitur quis ágete, fed ágete vellc, iuxta glof.fi.
14»« l.fin .% M u d ,C .d e tem p 9r.appetla.\a^n\toi f ad iftod
probandum adducit Giurha co n f.feu dec. crim in.y 3 ,
n. 19 . 0 fe q . loquens ctiam in Criminalibus, & iotet
15 alios Rim.Iun.co/. 495.»«*».3 5./í¿,y.addic. flitcm
proptic dici non poffc , vbi nullacft conteftacio, Sc
citat Odd. Lancel. A n ite .G z y i.o b fe r u a .y 4 . Itb .i.p e r
tát. qoi bené omnia fupradiAa piobat. Ec quamvis
I J
ig fh x c n o n
v id e a n tu t p lác ete H ie ro . B u c e a ro n . d«
d ifieren. interÍH dic.cÍH Í.0 c rim in .d ijferen .x i .d ice n d o
p c a d iA a p rocedere in c iu ilib u s , n o n in crim in ali­
b u s , in q u ib u s fta tim p o cte A o libcU o accufatocio,
& a n c e U i c m c o n te fta ta m , v el p ro c o n te fta ta h a ­
b ita m q u is d jc ifu r ag e re , n o n a u te m velle ag c re, &
B art. q u e m c ic a tt» l.qH afttH m ,f.ad Sena tw co n f.T u rp i l . 0 tn l.d enu nciajfe,-\.qu id ergafinan q uídam ,f i .a d
1 7 l . Jul.d e a d u lt. V e rú m B a tt. ? »« d i ñ ü lo c ü n o n lo ­
q u itu r c a m e la ré , vc p r s f u p p o n it u r , & d iA u m D o A o tis d e b c t in te llig i fe c u n d u m c a quas alle g a t , ibi
v id e a tu r, q u i n i m ó ibi a d d itio ad Bate, in d .leg .q u efitum cla re d ic it q u o d n o s h ic p crfu ad e tc c o n a m u r,
d e fifte n te m a n te lite m c o n te fta ta m n o n in c id e re
T u r p ilia n u m .lc g e prseteteá d o A iffim u m A n d r.G ay l.
in cita.ob /eru a.y 4 .to ta ,lib .'t. v b i vid cb is q u á m lo n g é
^ t B u c c a ro .á v e rita te in h o c a r tic u lo , q u á m q u e ce r­
tu m f i t d e n o n c x ifte n iia c a u l* a n te litc m c o n tc fta cam , d e q g c l ie i to tecclTa ab ca in te rim , Sc d e m u ta ­
tio n e lib e lli tam in c iu ilib u s , q u á m in crim in alib u s.
I 8
O b iic ic b a ta c eciam ? C iu i i a t i , in fa u o rem re o ra ra fu ifle in tro d u A a m h a n c litis c o n te fta tio n is
fo lem n ica tcm cam in c i u ilib u s , q u á m in c rim in a li­
b u s , q u o d patee cx eo q u ó d d ix im u s in fu p c rio ti­
bus» n o n p o fle pro c ed í ad c o n d e m n a tio n e m rc i nifi
d e e is fu p e r q u ib u s fu it lis c o n te fta ta , & p rs c ip u é
in c r im in a lib u s nifi de eis, d e q u ib u s fu e cu n t in tc r j ^ ro g a ci. C u i fa u o ti ? v id e b a tu r potuilTc reos r e n u n ­
ciare , fic u t re n u n c ia b a c ifte officialis v o le n s fe o p ­
p o n e r e c u ic u n q u e d ec la ra tio n i , n o n o b fta n te no n
fiiifle t fupec a liq a o in te rr o g a tu s , ad tra d ita p e r
G a y l. objerua, 5 9 . num , y . l i b .
20
S ed re fp o n d e b a tu r f ^ C iim in ah b u s p r s f c r t i m ,
in q u ib u s fu m u s , h a n c c o n te fta tio n e m litis , q u a m
q u íc rim u s fa cien d a m p e t in te rr o g a tio n e m , Sc t e f .
p o n C o n e m r e i , cfle in tro d u A a m m á x im e in fa u o ­
rem fifci, Sc paciis in fta tK is ,q u ia h u iu fm o d i rc o ru m
in te rr o g a tio n e s f u e r u n t in tto d u A ae , v t veritas ab
e o r u m o r e e ru i p o fle t, re le u a r e n tú rq o e p e r ea m fifCiis , & pars p fiu a ta ab o n e te p r o b a n d i , o p tim e D i­
d a . C a n te r a in q u aji.crim i.cap. i .d e v e r a confeJJtone,ex
21 n. 1. v b i d ic it f t r i á i s m o d is p ro b a ri d e liA a .P rim ó ,
p e r c o n fe flio n e m p a ttis . S e c u n d ó , p e r ce ftes.E t tc r tib p e t in fttu m e n ta . A lia s fi h z c in te rr o g a tio re o incn o m itte re tu r , d ^ frau d atcn c u r fifcus , Sc pars prfo
u a ta h a c fp e c ie p ro b a tio n is q u o d n o n eft fe re n d u m ,
la tiffim c F U m in . o m n iu m C h a tta c .i» p r a x i interrog.
h a n c re o ru m in te rro g a tio n e m , & ex a m in a tio n e m ,
v t veritas a p p a re a t, p to b a t id em C h a rta r.d . h b . i . c .
I .*?.! 3 .Sc iu ftc re o s in te rro g a ti p o fteá dicic c. a .w .i.
t x t o t .t it .f f .0 c .d e q u a .0 a liis . E n q u a l i t e r ? in faJ 2 j
uocem fifc i,& p a ttis p rio a tz .ir o ó pro b o n o p u b lico ,
q u o d c o n fiftit in p r o b a ti o n e , Sc e lu c id a tio n e dcliA a ru m n c re m a n e a n t im p u n ita , leg. ita vulneratus,
in \ .r e fp o n fa d l.A q u il.e u m v u lg a .\ ííx t c o x ü in te rro ­
g a tio fuic in tro d u A a ,q u a v t d ix i,n o n debet fraudari.
E flc t b o n u m ? q u ó d d efrao d a ta p a rte hac p to b a - 1 4
t io n e , n e c fa A is p e r lo d ic e m illis tam cx q u ifu is, vc
h z c n e g o c ia r e q u ir u n t , d ilig e n tiis p to eru en d a v e ­
rita te ab o re r e i , fic u t o m n e s fieti d eb e re co m m e n ­
d a n t » vc hab c s ex fu p ra alleg atis , p e r m itte r e tu r reo
p o ftq u a m v id it fe cfFugifle h o c in te rro g a tio n is , 8c
e x a m in a tio n is p e ric u lu m , n e c q u id q u a m aliás p o cuiflet p ro b a re a c cu fa to rcm , q u o d p re c e d e te to r ad
fu i a b fo liu io n e m ? n o n cft ita fa cien d u m ,fe d a d m it­
te n d a pactis re n u n c ia tio ex ifta caufa a n te q u a m
reus q u ic q u a m d ic e re r, a u t fa c c tc t,fa A a ,n o n o b fta n - •
te e iu s c o n tra d iA io n c p o ftea ac ce d en tis v o le n tis fe
d efen d ere, Sc e o m o d o Utero c o n ic fta ti,5c p to c o n tc fta ra h a b e re .
E t p er h n c ? e tia m to llitu r alia o b ie A io , q u z «i- 25
d e m C iu ic a ti fiebat , dc q u ad a m C a n c e r, n o f tti d o ­
A r in a in 3 .part.va ria r.rejol.ca p. 1 5 .de renunt.n. 1 8 3 .
q u ia lo q u i tu r , v t ib i claré d ic itu r , q u a n d o v tiá q u c
p ars fe c it q n o d pocuic io caufa , q u a n d o v t r i q u c
p ais fe cit fuas p ro b a tio n e s , & v id e n s a A o r m eliu s
pcobafle re u m , v u k re n u n c ia re , n o n elfe ei a d m it­
te n d u m fed p o te ft reus p e re te ad d iffin itiu a m p ro ­
cedi , c u m p o ft fa A as p ro b a tio n e s d ic a tu r d e c a u ­
fa liq u e re , q u o d n o n eft ica in p r a f e n t i , c u m n o n
fu e rin t p ro a A o rc , fiue in fta n tia f a A * om neS p ro ­
bac io n es fed o m ifla fub fta n tia U ffim a in te rro g a tio
tc i : & p r z te te a re n u n c ia tio fu it fa A a a n te q u a m fe
p ro b a tio n ib u s ac c in g e re t reus v t f z p c d ix im u s , a tq o e ica d ic e b a t C iu ita s , n o n fu m u s in illis term i­
n is . E t o m n i cafu ? ? c f t b o n u m a n im a d u c rte rc fty- 16
Uim e fle in c o n c o f lu m . 5c n o tilf im u m in C a th a lo n ia
fin e in te rr o g a tio n e re o ru m in c rim in a lib u s , a u t
e tia m in S y n d ic atib u s p r s t c r q u a m rc fp e A u c o n tu ­
m a c iu m in h o c v ltim o ca fu n o n p r o c e d i, c o io s ftyC
o m iflio fa c it co rru e re o ra n ia , q u o d n o n eft nccclfi
v t p ro b e m , c u m fit res m an ife ftiflim a .
A tq u e h z c v id e b a n tu r fu fficete in p to p o fito a d
a d m itte n d u m rc n u n c ia tio n e m , c z t c i u m vc n ih il
o m itte re tu r , f u i t d e u c n tu m ad 2 . ca p . fiu c ad i . i t t i c o lu m . Q u i d d ec lara tu m fu c c it.h a b c s in fe q u e n ti.
a
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
v
m
e
n
t
v
m
b u s , v c lu c i T u r p il ia n c is ,
.
aliis in cu r­
ren d is , v e l n o n .
«.“S . v b i p o ftq u á m d ix it p lu ra d e n e c e ífita te in te r­
ro g a n d o ru m re o ru m v t v e rita s a b e o t u m o r e e r u a ­
tu r p o fte á addir,e»m enim r ei pro v ir ib u i verita tu m ,
t i o n e m . & e x a m in a tio n e m tc i d e b e te re ite rari , 5c
I z p iu s fieri p e r índices , v t a liq u a n d o v e rita te m e x ­
t o r q u e a n t , q u a m n o n v u ltd ic c rc re u s fo rfan i n m u l­
l í lis d ic s l q u o d n o n i n v n a . D c i u r e d iu in o t elf«
g
in tereftD e pcenis ca lu m n ia to ru m in crim in a li­
reor.per totum illu m elegantiff.m um t r a ñ a ñ u m , 0 f i g n a n ter lib . 1. in prafa. d e n eceffita .artü interrog.reor.
v e l abfcondere, v e l palliare conentur, non n ifi ab in u itü
ve rita s d e h ñ i extorq ueri p otefi. V n d e ( in q u ít) fu m tn ü
arttbifs interrogantis opus tfi,c m u i f it f c i i a s e ñ e.xtorq u ere quod q n d u er u n t.id e m r e p e tit d e in d é ifte a u A c r
en eo tr a ñ .e . j ,e x n. i i .v b i eciam » .i 5 -h a n c in te rr o g a ­
r
D c r e n u n c ia tio n e litis a d m itte n d a n e c ­
n e co n c ra d ic c n tc p arte , ii illius n ih il
S V M M A R I V M.
1 Sine intereffe neminem audiendum ,
i
A r g u m e n tu m a fu ffic ien ti parttum enumerattone»
3
va lid ifflm u m .
Intereffe rei h i c n u llu m circa profecutionem eaufa.
0 t U , H s pro/equuiiont, p o tefi
4 R e n u n cia n s in fa m ia ,
a l iu d iudtctum d ein d é mouere.
5 O fficia lis non querelatus tntra tempus , bakctur pro
6
abfoluto.
C o n fiu . I 9 .tit.d e offic.iudie.tab-
^
D e c ifio D . I.
A r f umemur» ab vn a conflituttone ad altat»,proce~
í ,w í u r e ,& v n a d e i U r 4 e a h a r n .
8 A c c u fa u o n tm non tmerueniffe , & d efttv ffe ab ea,
p a n a fu n i.
„ J t c u f M o r , d lf ifiin t , >ri,pU „, » .« p r il t d ,l « r .
,o
R i l i i w » c m c id iiu r . d
IX
T t m o r U v a n in u U a e x c u fa tio .
Ii
R c ftiw ttc . d . , c » f .« d .m n m d M nr fin e lt¡im c ,
a u a e ít d ifficillim a probafio/ilí.
,ic u ¡» n m t m i x „ A tcm -
pH*, e x caufa.
jlf J t . c U « - "« P "
r c n .n c m im c c¡.cm«dmcd«m fc m c m .a « t fc tm c , 4 f . ' n m t i m , ttcc .p tilc m c c f c m r ftcrdtcrc , & per
renunciationem ,rejred aciiu r a d p n fltn u m jia tn m .
15 Renunciatio eo modo quo h .c fa B a erat,tam leg tu rna erat ÍHdieanda,qudm quacum que alta
1 6 D e C iu ita te noftra non prafum endum volm ffefu ot
eiues calum niari.
1 7 Renunciatione tu ita tu rp a n a fta tu ta contra accufa n te m .
,,
,
_
I 8 R enunciatione euitatur paena Ubertt patronum fin e
ven ia in iu* vocam ü.
19 P a n iten tia eft locu* inpcenU legalibus,
zo
P x n a SenaiufconfuUi Turpitiani quando tm rent
contra accu/atorem.
A c c u fa to r non e x eo quod non p r o b a u it , d ebet con­
dem nari p a n a T urpiliam Jbidem .
X I Vniuerfitas,& eiu i Syndtcu* pro e a , non p ra fu m i­
tu r calum niari.
I I Accu/drares quam vis in p rebatiom busd efecerin t
v e l deftiterint , nunquam aut raro in expenfis
condemnantur.
15 A c c u fa io r ne condemnetur in ex pen fts,fufficit a li­
quid prohajfe, lic'et non p'.ene.
1 4 fa r n a m ,& nomen bonum cd nferu a ndifu m m a cura
debet ejfe.
2 5 Refponjio ad diSla in pracedenti n.
x 6 A u B o r it a r c a hac iudicium .
2 7 V niu erjitoi , qua fu a negocia g er it per alios , non
p o teji teneri pcenu ¿ quibu* a lij tenem ur f i m a li
agunt.
X S R e jh tu tio datur contra incurJUrn patnariimi
D
I s 1 O
E c
D .
I.
I /^^Voad fccundum t igituc articulum propoílV ^ ta m inpracedent. decifio. diccbac cx abundanti
Ciuitas , quamvis lis eíl'ct contcftata , adhuc fuilTe
fcmpet licituro aBori á lite defiftctc , fi nullum vet­
iatur in hoc partís intereíTe , litcm continuandam,
fc fententiam ferri , quia fine imerclTc ncrooell au­
diendus , I f iv n u * , % .interom niaf& c ibi fcribcntes,/.
d e p a B .G a W z x a .v b iJ a p é .n .ij. Crauet.»» ¡.pa rt.va r
^‘ / ‘’ Lcap i
3.deren H nciat.n.i8i.C x (.n a tz\ .d e c .B o n o n .
■
6 7 .w.2 .Nocol,Caluol.in/'«« prax.^.aBor.conclH f.y.n
é.qui omnes diftmguot in hoc articulo dúos cafus.
vnus 1 intereft,& alius fi non inc«ceft,in primo ncga c PfWntiamdefiftcndi.feurenunciandi.infccun-
4
í
r
ea ro .H ic au te m n u llu m v erfab aad c a u f a m ^ e ' " ‘ro lu n ta tié p o te ft tcn u n c ia cio n cm
ad cau lam v e n ie n tis im ere llc .
Quod aUKra t oullom p.rtis inrorclTc in hooco-
A n t e n ira f «icb a t , ifto d iniMelTc fn „ d ,„ j . „
c« p c ra t,o „ 4 oxpcnfarura.S d h o c u o n p o .e ft , d „ „ l ' i
d'Bfti'm
’
n
-« fu to g L L ™ ; "s” * T
V™
" " " " “'"io . &
‘
' I""* ‘"O Synd.cns ea.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
473
o b tu lit in fua re n n n c ia tio n is , & d cfillim en tí fc rip cnra, q u o d lu flicir n e vltcriu'. fi( proi't-quenda c .u fa
q o o ad m c ih a , cum fine ca p o ílit pars illas b ab e re,
fc c o n fc q u i.
A u t v etó t intereíTe d e d u c ir , & c o n f id e ra t, v t 4
p er (c n tc n tia m c o n f c q u a tiu , fc o bcintac a b lo lu tio ncm a q u e r e l a , c o n tc n t s in «a , n c d c in d e fuper
eadeni ac cu fa tio n c co ia m alio lu d ic e poflit m o le fta n , ficut polTcf.com ciuitas n o n re n u n c ia u c rit m fi
inftanti® , p e r ca q o * tra d it G a lle ra, vb i Juprd , re­
num . i 8 . & tt.3 1.S c orones tw l.poftqu.im l u i , t .d ep a S l.
vb i differentiam c o n f titu u n t in te t litc m , c a u fa m ,fc
in ftan iiain .
*
Q u ia im ó t '^ ^ F '^ T i m u m e f tin m ateria findica- ?
tu s , m áxim e vbi p ro c ed itu r p er pi'oclam aia.ficuc in
h o c n o ftro , vt lo tra cc rru m re m p n s co m p a rca n t,
q u i q u erelas v o lu e rin t offerre , n c p o ftca vllaien u s
a o J ia n tc r accufarc v o le n te s , n e q u e in eodem , ñ e­
q u e etiam in alio iu d ic io , B o u a d il.»« Jua p o h t. lib. 3.
cap. 1 .num. 1 y 4 .Q a n c .in part .v ariar.rejoi. cap. 1 i , de
officio Iu d ic. lab . » . 4 1 . Sc a n te a hb x . cap. t.d e iu rijd .
om n .iudic.num .i 6 3 .C f in codicibuí additioii. n , 3 7 3 .
e g re g iu s S e n a to t láe ratt^ n Jpecul. v ijíta , cap.4. n ,\ 7 .
. n o tan d u s A uil. in cap. P r e to r , d eftn d ica t.ca p .f .num.
1 o.fP’ I I . v b i dicic , iftud tc m p u s ap p o n i i-ici p ro ­
p onendo fc clapfo tcm p o re legali n o n pofle p ro ­
po n i fc tiiilu s a i t , ifto lap- u c c m p o n s alvíolm l u d i ­
ce m , ficu t ic n te n tu .U tc G iin b . d ec. fe u lo n fil. c u m .
3 3 . x num .3.
Q ^iod m áxim e t ( in q n ie b a c ) p ro c e d it in C a t h i ¿
Ion-,. , vbi in m ateria find ca to s o ffic ia liu m , q u i t e - /
n e n tu r p u rg a re ra h u la m , hab e m u s cxprcflam con fiit
t9 .1ic.a e > fii..Iiidtc.iab. q u * v u l t e x p r d s é ,nem inem ,'
fore a u d ie n d u m in ftccnlátionc p o ft l.tpfum tc rm inriro c o n ititiu io n ib . ib i , h s quais pbjjw s cajcuna d e
la* parts noji- C/d.í,no-at Berai t v b i ju p r a n .i 8 C o n fta' au te m
argui polTe, & d cb e re ab vna c o n f titu - 7
t io n c a d aliam , [icut ab vna lege &d aliam Icgcm , fc:
vnr. co n ltiiu cio d tc la ta c u r p er aliamW.wow efi i.ovum .
f . d e ie g ib .& l.ft tr v tu pluriu m , §. Jinal. jf .d e lega. i i
la tc A n ro n id c A m a ’ O var-.ar.ref.3 8 .n .t tj.in i . f c t r a d u n c c tia m noftri C afi. de pace. O" t> eu g .4 .p iin c ,d iib .
verfic.prim'o ig'uur di.x>,Sí C anc.tw 3 .p a tt,v a r . refo!',
cap. I J .d e fen te n t. (¡r em\ e x é u t. n .x 3 4 . m áxim e v b i
¿ o n ftic u tio h u iu s R e g ij fiud cam s v id e tu r v en irc
c o n le q u u tiu c ad illas illius findlcatus o ffic ialin m ,q u i
p u rg a n t la b u U in .ftá tu e n d o a lm m fin d ica tu m p r o jllis,q u i tab u U m n o n p u rg a n t, q u o d crat om ilT.im in
aliis c o n f titu tio n ib u s , cu m effcnt ta n tú m de ce rta
fpecie o ffic ialiu m ,& ideó id em ius m ilic are d i ber.
..
E tq o a m v i s -j* C iu ita s n o n p crm ü c ric Isbi tc m - $
p us , cu m tc u c rá q u e re la m p r o p o f n e r it, & fic n o n
v id e a m u r effe in te rm in is p r* d iB is,v e rt!m in eis fum u s ( (dicebat C iu ita s ) fine d u b io ,q u ia par a fu n t acc u fa tio n c m n o n in te ru c n iiíc : fc in ce tu e n iflé,fc d e ftitilTe : * q u ip p a c a n iu r en im ifta d u o ,tx m u ltis q o *
allegat M eftril.dff m a g ifi.H b .S .c .p .ti.x i.fo h íy j) .» » 2 .
tam.Sc p ro b a t e le g a n te r I.C - *n l.refcripro,§.Ji quisffi.
d e tnuner.Ó ' honor.h\s vcrbis : 5»q u ü accufatorern non
h ab ea t.ab honoribus prohiberi non dehet/quemadm odum
nec üycuiu* a ccu fato rd tftiterit, & d c fift-n ic f a c c o f a ' 9
t o rc aro p liú s n o n p ro c e d itu r, vc dicic B aiar.ad C ia r .
q u . 5 8.« . 1 4 .C a ra u it in r itib . m a g .c u r .r itu .x jx . n . i 6 .
E t d e re n u n c ia n te q n c re l* , v el a b e a d cfiften tc , an
ite ru m q u c tc U tc p oflic, v i d e B a r c .l w / ./ w ^ m w .d '2.
§ .ft negauerint,n.4.ff^.ad l. ¡u l.d e a d u h e r .fii B ald.i» /.
á ccu fañ en em .C .de b is,qui accuf. non p o f . E o p r ^ f e r tim ,q u ia h ic n o n tc m a n c b a t in fta n tia fi'ci,q n a m ille
co n tin u a re v a le re t,cu m iam d ix e rim u s ,illum noSuifle faceré p arte ro . E t d en^ qne alle g a r* c o n d u o tio n c s
fatis fe c u n im re d d u n t rc u m data i c u u n c ia rio n c , &
d cfiftim c m o .
N n
2
N cc
4^4
,
loannis Petri Fontanell^.
N e c dicas f C iu ita te m g a u d c tc iu re m in o tis &
poíTc p ofteá, n o n f e q a u ta le n te n tia ,ite rú m p rs c e n d e re fc fo re a u J itn d a m , faltem m ed io re ftitu tio n is
i n in teg ru m b en e ficio , a u t a lleg a n d o a liq u o d im p ed im c n L u ra .q n o J ctiam alleg a re p o teft m aior , p rovc
cradit C a n c .í» j .D ar.var.reJoLc.i i .d e cffie.iud.ta¡/.n.
3 i . & G i u r b . in f i p e c ifa t. c o n f c r im .j j .n .
. 9 . &C A c in M e x n.iZ-C urn Jeq.
I t
Q u ia q u o a d h o c 5 iu d iciu m > de q u a l o q u u n tu r
S ciib cn ce s p t e d i ñ i , iam n o n e rit polTibile id p o lle
fa c e te , q u ia ifte fyndicacus iam de p ro x im o fin ie tu r,
fc pr®cercá , iftu d n o n d r b e t ciincrc d iñ u s officialis,
q u ia id c ft.q u o d ipfc m o n ftra t fe d efid c tace ,p et C i uitacem lite m p ro feq u i , & fi m u ta tu co n filio q u o d
n o n fa c ie t, v o lu e rit in h o c indicio c.iufam inftaucatc
C iu ita s ,h a b e b it in te n tu m d 'd lu s o ffic ialis,fc pocctic
fc q u i fe n te n tia vr p u ta t , fa iio ia b ilis ; n u n c a u tc m ,
q u ó d iJ n o n facit C m itaS , nec fc ciflc c o m p e rie tu r
te m p o re fentenci® fecend® ,v an u s d c b c t iudicari ifte
tiin o c ,c u iu s n u lla eft cxcula-.io ,
ttm o r íj,ffd e
re.-H l.iar.D cca n l.in ómnibus caufis pro f a ñ o ,n .í ff i .e o ,
Bürfa.C'í»/Í7 2 ".5<>. S n id .d e f. 1 8 3 .« .6 .
Q u o d v eló -f- ate ncc ad aliam po fteá caufam
m o u e n d a m Coram a l i o , o m n e s fuprá rc la ti c o n c o r­
d a n :,n o n p o d é , n e c b e n e ficio re ftiru cío n is in in te ­
g ru m , q iu a d c b c ic t d o cc re d e la fio n e , v t d ic u n t c i­
ta d S e r.b ;n c e s in c o n tta iiu iu q u am q u id c m Ix fio n c m , n o n ita facdc C iu ita s in m an u h a b c re t. Ec
p eiu s f : i u r u m h u C officidli p lu rib u s v id e b a tu r , vc
fu p e ; hac caufa p ro fc rte tu r fe n tc n tia tam etfi abfo
lu to ria , & q u a n tu m c o n q u c vclis fauoiabilis , q n ia
to n e certioc foret e i,& iiid o b itac a v b e r io r in q u iccu d o .fc m o ’i e ftia ,q u :a pocoilfct tu n e C m ir a s ap p e lla re,
fc: n o u a m m olcftiam caafare officiali v ltra p tz c e r ita m .q u ® m o leftia c c f ia b it, fi ie n tc iu ia in h a c caofa
d iffin itiu a non profcrcur , q u ia a m p liú s de n e g o tio
n o n tr a ñ a b itu r .A tq u e ita cu m rc n u n c ia tío n e .fc d c fiftim c n to lib cra u it e u m C iu ita s á m ag n is m olefttis,
q u as lite s ad d u c crc fo lc n t,q u a s q u ilib e t n o n dcfidetace,fed e u ita te ro tis v itib u s d eb c t,lic u tfc-c eru n c alij
q u e re la ti in ea d em quci ela q u i rocliús m u ltó fib i.rc b u fq u e fuis pro fp ex ifte p lu rib u s vifi fu e ru n t d u m ,li­
ccc m aio ri racione p o tu iíic n c caufam p ro fe q u i,fc fe n t*inciam ab fo lu to ria m p e tc te .c u m conceftata cu m eis
fuilTec cxprefsé lis , rc n u n c ia tio n i n ih ilo m in u s a c q o ie u e tin r. P oncem a r g c n te u m ,v c ia m d ix im u s , fac i m u s i n C -ith alo n ia fu g ie n tib u s , p rudencia C ach a la n a n o n fo let p ro g red i v ltrá h o c G lu b re co n filiu m
ifti a c c e p e iu n t fibi c u iu s n o n p a n i c e b u n t v n q u á m .
A uc inteteíTe-j-prseccndic ifte officialis ( diccbac
C iu i t a s ) in h o c , q u ia p er fe n te n tia m p u rg a b itu r
in fa m ia , q n a m irro g a re voluic ei C iuicas per a c c u fa iio n e ra ; fed n c q u e id d eb e re m o u c te ip fa m a li­
q u o m o d o ad ca u fa m p ro fe q u e n d a m re fp o n d e b a t,
q u ia id e m q u o d poíTec opccari fe n te n tia , o p e ra tn t
p ro c u ld u b io tc n u n c ia tio , & d e fiftim c n tu m , vc fie
ce n u n ciatio n c q u e m a d m o d u m f e n te n tia toUacar
in fa m ia p r z d i ñ a fi q u a crac , p ro v t late p to b a t , &
d e c la ra t P au.G aU cta.rie rennneiatio. renuntiat. 1 S .» .
3 6 . v e r f. f e d quar. vbi in te r al>as,ieddic h an c ra tio I 4 n e m .q u ia -f re n u n c ia n d o c e n fe tu r v e té p o enitere, &
p er re n u n c ia rio n e m tes re d u c itu r ad p riftin u m ftatú :
& q u em a d m o d u m fi n u lla fuificc f a ñ a q o c re la ,
n u lla eíT etinfam ia,fie n u lla e ft, fi re u u n ciac u m fuit.
zj
V e ru m e ft, t iftu m A u ñ o ie m lo q u i in te n u n c ia tio n e qu® toH it a ñ io n e m ,n e am p liú s poffit ag i, per
q u a m d icit coUi in fa m ia m .S ed id c m efle in ifta ,p r« « n d e b a c C iu ita s ,c u m p to b a fíe c , & c e rtiífim é c o n fticiftec , íic per h a n c rc n u n c ia tio n e m ,fc p et h o c d e fiftim e n tu m . fu ifíé p rz cliifam q u a m c ú n q u c aliás
ag e n d i v iam , q u em a d m o d iJm p er q u a m lib e t aliam
le n u n c ia n d i fo im a tn , nofi eft ic p c tc ic neceífc. V n d e
12
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
c o n c lu Je b a r,e x h o c capitc n o n eíTeconfiderabilc aH
q u o d in ie tc irc iftm s officialis, vccauía v fq u e ad fin é
p s td u c c u t.f ic u t in ra ra llc alij t,a e ,e U ,i cu m . ao n c ,
ra p u ta iu n t alia in h o c cafu . lic é , potm lTcnt l u b c r c
m aio re m cau lam ,v c d ix im u s.
A u t d e n iq u e , f
fin aliter (dicebat C iu ita s ) in - 16
tcrcflé p c c te n d it e x eo q u o d p n tc t fe per fe n te n tia m
o b tc n tu tu m á C iu itac e e m e n d a m , fc fatisfañioncm
praetcnf* iniuri® ei i r io g a ts p e t hanc querelam fc
co n d e m n a tio n e m C iu ita tis v ti calum niatticis ad t*urpih an e as , fc alias pranas : fed n o n h ab erc taiio n cn j
rc fp o n d cb a to c. P rim ó ,q u ia C iu ita s noftra o iater, in
q u a v iu im u s ,q u ® q u c d e d it n o b is to tu m n o fttu m e ff e ,n o n m e te tu r v t ta lia d c ca c o g ite m u s ,c a lu m n ia n ­
d i Ic ilicc t a n im o q u ic q u a m c r g í filios actcniaire v n q u a m . f c cx c o n le q u e n ti vc h u iu fm o d i peticiones
c o n tra cam ficrenc,ipfi n o n v id e b a tu c iu ftu m .
S e c u n d ó , -f q u ia ei o c c u rre b a t G allera, vb i fu p r a , 17
d .n .j6 .v e r f ic .fe d q u a r i,v h i a lf e tic .p e r re n u n ciac io n em cu itari pccnam ftatu iaro c o n tta ac cu fa n tcm .v el
in iu s vo ca n tem , fc fim ilia a g e n te m ,e ^ ra tio n c , q u ia
re n u n c ia n d o q u is d ic itu r p ccniterc , vc iam fupra
te tig im u s , & p o en iten tia e n ita tu r pcena , fc ponic
e x e m p lu m f in lib e rto in io s y o c a n te p a tro n u m fi- 2 8
n c Venia , dicc n s cu íta te pcenam p o fte a p tsn ic en d o ,
& re n u n c ia n d o , b e n é ex m u ltis ^ C ® far B atzi.rirc. , ^
Borton.yy. e x num. 9 . vfq u e ad 1 3 . v b i q u o d eft lo ­
co s poenitenti® in pocnis Ic g ah b u s h is fim ilib u s,
q u ia tu n e dem ú m [ i n q u i t ] im p o n u n tu r h u iu fm o d i
poen® q u a n d ó ille , q u i a c cu fa u it , p e tfc u e ra u ii in
acculacione , fc caufam p ero rari v fq u e ad fe n ic n tiam e f fic it, qu® fu n t v erb a I. C . in l.q u i tu m natu
m u to r, §. accufajfe , f f . d e b on .U ber.\hi fic , accufajfe
a u ttm lu r n dicimu* , qut crim ina obiecit , & caufam
perorari vfq u e a dfin ten tia tn e f f c i t , caterüm , f i antea
quieuit , «0« a ccufautt , & h o e iu re vtim u r , iam d i ­
x e ra t C iu ita s noftravn re n u n c ia rio n e m o p e ra ri quof-*
c ú n q u e e lf e ñ u s ver® litis te n u n c ia tio n is , fcquicuc
crg o , fcc.
V h r a q u o d , -f- p r® tcn d e b at C iu ita s , n ih il fore jn
pro ceftu , q u o d d i ñ a m co n d e m n a tio n e m pcrfuadere v a lc rc t, ex v c rb is clariffim is l . C . in 1.1 .in v erf.ca luntniat»ribu4,ff.ad S .C .T u r p ilia .y h i fie a i t : [C a lu m ­
n ia to rib u s pcena leg c R e n n i* irro g a tu r, fed n o n v i l ­
q u e q u i n o n p to b a t q u o d im c n d ic p ro tin u s ca lu m ­
n iari v id e tu r , n am eiu s rc i in q u ifitio a rb itrio c o g n o fc en cis c o m m ittitu r , q u i re o abfoluco d e ac cu fa to ris in c ip it co n filio q u s r e r e , q u a m en te d u ñ u s ad a c c u fa to rc m proccH 'erit. E t fiq u id em eius iu ­
ftu m crro tem re p e rie tit , a b f o lu it e u m : fi v cró in
cu id c n ci c a lu m n ia c u m d e p r e h e n d it , le g itim a m
poenam ci i r r o g a t , fc c. ] v b i eft e u id c n s c a lu m ­
n ia , q u am h ic d efid e ra t C o n fu ltu s > S o lú m re p e rim u s .n o n probaíTc C iu ita te m , & fe a im p ro b a tio n i­
b u s dcfecilfe , n o n in d e p ro tin u s videci d e b e t c a lu m n ia tric e m fu ifté, v t c o n d e m n a ti v a le a t, FarinaC.
late»» p r a ñ .c r im in . tit.d e a ccu fa t. q u eji. 1 6 . ex num.
3 5 . v b i in p ro p o fito p e rp e n d it d i ñ u m t e x . »« ri. leg.
I , ad p ro b a n d u m , poffe dari iu fta m caufam in accufa to re , n c p o ffit c o n d e m n a ri q u a m v is n o n probaueric , fc fu b c ttb u c ric : ca n fa e x c u fa n s n o n ¿e ñ cie b st
h ic m ax im a , q u ia n o n fu e rat in te rro g a tu s reus .
cu iu s o re po te ra t fuccedere plcn iffim a p ro b a tio /ic u t
f® pé c o n t i n g i t , q u o d n o n e u e n c ra t culpa C iu ita ­
tis , v t f « p é d i ñ u m fuic , m ax im é cum t “ í v " '- i r
v ctfitas , á q u a o m n is pro tsú s ca lu m n ia n d i m ens
abcft . ab e fsc q u c d ic itu r , fc q u i d e n u n c i a u i t , leu
a c cu fa u it , fu it fy n d ic u s V n iu erfitatis . q*»»
ex
neceffitace o fficij f e c i t , & ideó excufatuc , qm *
in eo c a lu m n ia n o n p r z f u m c tu r , nec ca um 1
di an iro u s , ex la te tra d itis pcc F arinac. d e accmja.
qu afi. I 6 . numer. i 6 . q u i
f " « « 'i **
D e c ifio D I.
ee n e ra lite i d ix it io p ro p o f ito , v t q u ic q u id
dc i o to . Jo f e a »
" “ ■” 5“ ’ ”
e c o f í t o r c s , q o i in p ro b a tio n ib o s d c f ic io m , v el
ab ecoÓ M ooe’ d e fifto o t . fo lc n t io e x p e n fn c o n S m n a t . , S t t a d n ra o l.o t ca fa s . >n q o .b o s fie pcaftie a to m v i d i t . & p lo .c s D o a o .e s , q u . .dcrn f c
ro a n t , q o ip p e p o fte a p to b a n t . c o o fiie to d in e m
h ao c eíTc i a i i c o n fo rm e m , & liccc q u o a d ex p e n fas
iftu d d e in d é c o n tto u e r ta t ifte D o A o r , m axim é
q u a n d b n ih il o m n in ó a c c u fa to r p r z f t i ti t p r z te r l o U m a c c u fa rio n c m , vcl d e n u n tia tio n e m n u llo s l u b ro in iftra n d o tefte s t v erü m (in q u ic) p r s f o m p to s ca­
lu m n ia to r n u n q u á m p ce n a S e p t o s C o n lu lti l ^ r piU ani p lc A ic u t,a d fu m m u m p o ffet in ex p e n fis c o a d e m n a ti , q u o d ad h o e n o n e ft m u lü m firm u m ,v c ib i
habfes,& i n n o ftro cafu , n u il* e ra n t faAae e x p e n l z ,
p e r tc u rtu q n a n d o S yndicus r e n u n c i a u i t . & d c lh tic ,
& id e o ad nullas p o te ra t co n d e m n ari.
, ,
M ax im é.a ie b ac ? C iu ita s .q u ia S y n d ic u s n o n p o ^ tc ra c d ic i n ih il o m n in ó probaffe . & q u a m v .s v id e ­
re tu r n o n p le n é . n o n ex h o c d cbebac c o n d e m n a n
in c x p e n fis , fu ífic it e n im a liq u id ptobaffe y p to v c
o p tím é d iftin g u it P o ctu s in fa fc ic u .r e r .c r im . i . f u r tu m .in rcfponfo p ro domino fum m a r»p< e,««.4.C antera
in f u ü q u a fi.c rim .6 . p r a lu .p tr tot. v td e n d i circ a h a c
B b ff.lu l.C la i.& M e n o c h . re la ti p e t C a b a l, m f u u refo l.c r im .c e n tu .t.c a f 1 6 6 .» . 1 4 - ^ » 5-v b i fig n a n te r,n ifi fit n o co tiá te m e r ita s , & in ió ftá a c c u fa n d i caufa¿
i d e m C z h a l.c e n t H .^ .c a f.io s .
■
•
,
E x cla m a b at ? d e in d é ille officialis, d é o b lig a tio ­
n e tu e n d i b o n u m n o m e n ,
fam am , i n fe r e n d o , &
b e n e , m ulca lo ca , ta m facra? fc rip tu r* , q u a m p l u r iu m a lio ru m a u A o ru m id p ro b a n tia , c o n q u e rc n s ,
d c C iu ita te , v o lu iffe t illu d , & illa m fu a c u m q u e r e ­
la offufcate , & feu o ffendere , q u o d n o n d e b e b a n t
z q u iff im i Iu d ic e s p e rm itte re , vc fic re m a n e re t, c u m
e ffc t m a g n a officialis ta m p tz h e ro in e n tis n o ta , q u i
fe m p e r m u ltü m b e n é illu d > & illa m c o h fe tu a u e ra t
o p tim e fe ru ie n d o , & m u n u s fu u m r e A iffim é , &
p erfeA iffiro é a d im p le n d o .
S ed citca h o c t rlu b ita b a tiit i n t e t h o m in e s b o ­
n i in g e n i) , a n m e liü s ce m an fu ru s c u m q u erela
n o n p ro b a ta ,
re n u n ciara , q n á m c u m é a p rd fe -,
q u u ta , Sc d ec lara ta , e x iftim a n tib u s n o n p au c is,
m e liu s p rim o m o d o .q u o d fe cu n d o , c u m in e o d e m
p fo c effu , v b i d ice b at fé i n f a m a tu m , ap p a re re t d c
n o n p ro f c q u u tio n e , & re n u n tia tio n e , c n m q u o re­
c u p e ra b a t q u id q u id p e r q u e re la m p o tu e ra t v id eri
a m ififf c , & fic p o te ra t ( diccbac C iu ita s ) h o c c o n t e n t a t i , ficu t c o n tc n ta b a n tu t alij c u m c o in eadem
q u e r e la q u e tá la ti. N o n fic fuic v ifu m officiali h u ic }
e g o n u n q u a m fc irem cu lp a re c u tn , q u i c e rta t , p ro
fn o h o n o re ,c u i eft v ita p o ftp o n e n d a : lo lu m d u b ita ­
b a tu r,a n ifte effet cafus talis c e rta m in is , & d im ic a­
tio n is ,fe d c u m ita v ifu m fu e rit in c c re ffa to , q u i p lu s
I c it de d o m o fn a , q u á m a liu s , n o n e f tiu f tu m fic v l tu p e c e m u s aA io n e s , m ax im e in v ito do A o , q u a lis
e r a t iftc officialis i n o m n iu m o p in io n e . E g o p o ftj g q u a m t v id i proce(Tum .& q u a lite r ip fe in f u is d c f c n lio m b u s lu ftific a u it p to c e d im e n ta , q u o ru m ra tio n e
q a e te la b a to r ,c o m p ro b a u i, h a b u i eu m p t o v ald é e x c u f a t o : c u m e n im h a b e re t tales defenfiones , n o n
e ta c iu ftu m re lm q n e re t p roceffum fin e c is m o n te n e ­
b a tu r fidere foli d efcA u i p ro b a tio n u m accufaC oris •
n e a liq u a n d o aliq m s n o n b e n e affcA u s d ic e r e t, n o n
d efu iffe iu s .fe d p ro b a tio n e n > , q u o d cotnrri fu b U tu ra
t u i t p e r d e fe n fio n e s.
17
A d d e b a t C iu ita s t in p o n S o c tu d o . fe q n , q ,
t
f
k o in fl
g o d . pcenas . ad q u as p o ffin t te n e ti alij . q q i
B a n h o i “ S " ' " ' > P " P 'o to fa n d a m e n t. .
L ,
° 7 Í B c tth a e o l. a d d o c a n iu r la tijE m e in n . .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
f e tt tio .l.f i q u ü m a io r,€ o d .d e tranfañ.poCxzA p o ft tr a ¿lae.de c la u fu l.to t.q u a fl.8 . & fig n a n te t e x n u m .i j o .
cum plurihu» feq u en tib tu , ad p ro b a n d u m V n iu e rfita -
te s n o n te n e ri fic u t p artic u la res te n e n tu r , ad pocnas
illm s le g is , q u * h ic n o n re fc ro ,c u m ib i facilé videri
p o U in t.
E c in cafu t m ag is a d h u c C cu d o .q n an d o n i h i l p r * d iA o ru m fufficercc, im p lo ta u e ta t C iu ita s rc ftitu tio ­
n is m in te g ra m b e n e fic iu m a d u e rfu s ta m d am tiofam
a c c u fa tio n c m f*A am p er S y n d ic u m , q u alis fo re t ft
d a te tu r p ro c a lu m n io fa , & fu b ie A a posnis T u r p ilia n i S en atu s c o n f u l t l , q u o d q u id e m b e n e fic iu m n o ií
v id e b a tu r e i poffe d e n e g a t i , v t eo fa lte m m ed ian te
a b fo lu e re tu t C m ita s á p t* d iA is pcenis, provc i n te r­
m in is p to b ac S i o t .O d i.d c r e f t i t u t i o .i n i n t e g r .p a r t .z ,
quaJi.S I .n .6 4 . A tq u e h * c d e fe cu n d o artic u l. Q u id
d e c la ra tu m fu e tit,h a b e s in ft q u e m i.
A R G V M E N T V M .
SfentCntia fu p c r m e ritis , an poffic p r o fe r r i
fta n te p r o c c flu defeÓ lu o fo , a n a b fo h itio a b o b fe ru a tio n e Iu d icij.
A n in h o c ca fu
a ft o f .
poffic a n tc a re n u n cia ré
svmmariv
M,
1 Sententia f in e l i t u conteftatione , & interroga tion i
r ei non po tefi f e r r i , «ty» fu p e r n u U ita te,& abfolutoria ob a bfiruatione iueUctj.
1 Renunciatio l i t i fa c ie n d a p er m ittitu r A¿Íori,etiam .
inu ito reo , etia m pofi Utem c o n tefta ta m , etia m ff
in terfit r e i d ecla ra ri fu p e r m eritü .
3 E tia m f i cutpa ,0 nuU itas f in t e x pa rte aSlorü.
4 R enunciationem /iifficit in ifio c a fu fie r i in fia n tia. ,
5 D e c ifio huiue cau fa quoad officiales , cum quibue lis
fu e ra t con teñ a ta .
■ ■
6 D e c ifio huius caufa quoad a lium officialem,cumqHO
non f u e r a t t ü conte f f ata,
7 H i e decifio f u i t in fau orem ambarum p a rtiu m .
8 R e fiitu tio in integrum f u i t d u i t a t i denegata eoR
tra aecufationem a f e f a U a m .
5> E t m erit9,nec d ijp lic u it C iu ita ti a ftr ic ii
I o A b fo lu tio officialis f u i t iu H a.
I I J ud iciu m a liquorum circa ifia m declarationem'. ^
I I D e fertio a ppellationis p isa nocet, quani fe n te n tid
confirm atio. .
1 5 D efertio a ppellationis e ffic it,v t retro fin g a tu r , non
f u ijfe appella tu m .
1 4 R enun cia tio opera tu r, ac f i retro n ih il a Slum , v b i
d ecifio Senatus,
l y C au fa crim inales nen debent d eclarari f in e lits*
conteftatione cum r e i s ,& f i n e interrogatione.
D
Q
e c i s i o
D U -
V o a d t e r tiu m , t ^ v ltim u m a r ti c u lu m »« p r a - ¿1
aed.dec. p ro p o f itu m , q u am v is n ih il ex ad d u A is
n u c v lq u e i n p r* c c d e n c ib u s d u o b u s .a liis lartictriis.
p ro c e d e re t , n e c h a b e re t lo c u m , q a o d n o n ctcdebac,
C iu ita s ce rte cx fola ce fo lu tio n e h u iu s artic u U , ex i­
ftim ab ac fuam fo rc i n tu t o p t* c e n fio n e m .
D ic e b a t i g itu r , n o n p offe n e g a ti q u in in pcocefrf n h u in s in q u ifitio n is re p e tic c n to r illi d u o d efe­
A u s fuftantialcs c o n te fta c io n is lic is , & .fen te i i n ­
te rr o g a tio n is , & p u b lic a tio n is in q u ifitio n is fu o
te m p o re , n e m p é i n t r a illo s tres m cn fe s o ffc n fio ? ,
n ale s o m iffa tu ro , q u i q u id e m d e fe A u s litis c o n t e - ,
fta tio n is j & o m iff* in te rr o g a tio n is rc i a d e ra n t te r o - .
N n
i
S^ors'
4 2 .6
loannis Petri Foncanells ,
p o te c e n o n c ia tio n is , & d c fiftim c m i, v i p to b a u im u s.
Ifti d c f c ñ ü s cfBciunc (diccbac C iuicas) n e poffic
fe q u i ic n te n tia fu p c t ro e titis.fc d fo lu m fu p e r nuU ita te , & c x c o n fe q u e m i to ln m a b f o lu io r ia ,a b in fta n ­
tia, fc ab o b fc c u a iio n c iu d ic ij, iu x ta tc x t, & ibi S c ti2 b c n te s »« cap. i M liiió contejl. I n ifto ca fu , -f- in q u o
e ft a liq u a nuU itas , p o te ft a ñ o c te n u n c ia re in u ito
t e o q u a m v is , q u o d e ft fo itiú s lis cíTec c o n te fta ta , fc
re i in tc tc lfc c d cc latati fu p c t m e titis , O lib a n o fter
tn § .jí m in u s ,n .i já n jiu .d e a ñ io C a n c ; etiam no ftec
in j.p a r .v a r .r e fo l.tit. i 5 .de renunciat. n. i 8 7 . ^ 1 8 8 .
fc G a lle ra , v b i fuic f z p e c ita to s , n .\ 6 . A n d ie . C a y l.
ob ferua t.7 4 .n .i 4 . & eb fe r u a t.j y .n .^ .h b ro i .
3
N e c in te re ft, t a tte n d e re cu iu s c u lp a n u llita s , fc
d e f e ñ u s fucceíTcric , q u ia c tia m fi cu lp a a ñ o r is ad ­
m i tt i t u r re n u n c ia tio , q u o d p a te t ex e x e m p lis , qn®
a d d u c u n tu r á p rx c ic atis , í n te r q u ® fig n an tc r po­
n u n t e x e m p lu m , q u a n d o a ñ o r lib ellu m in e p te
c o n c e p i t , & o b t u l ic , q u i eft d e f e ñ u s cx p aite a ñ o ­
ris fin e d u b io p to u c n ie n s ,
4
E c h a n c f te n a n c ia c io n e m fu fficit fieri in f ta n ­
ti® , & illiu s p r o f e q u n c io n i, n e c eft neccíTacium
fiat i u r i , ra tio n e n ian ifc fta , q u ia v t d ix im u s , n o n
p o te ft t r a ñ a t i d e m e titis , fc p o ftq u a m n o n poccft
fe q u i n ifi a b lo lu tio ab in fta n tia , & o b fe ru a tio n c iu ­
d ic ij, fu ffic it d e h o c elfe le n u n c ia iio n e m , p e r q u a m
re u s c o n f e q u itu t q u id q u id polTct p c r fe n te n tia m ..
E c c x h o c fo lo v id e b a tu r C iu ic a ii in iu ria m fibi
fieri , c u m p t® te n d c b a tu t h a n c caufam p ro fe q u e n ­
dam in m e t i t is , & r c f p e ñ a e o tu m .
j
D e u c n tu m ta n d e m -f fo it ad d cc ifio n em cauf® ,
qu® in h is q u a tu o r d e c ifio n ib u s ca n tifp e r d ifp u ta ca c x t i c i t , & fu it lata fe n te n tia d ie 1 6 . m enfis Io n i)
j- a n n i 1 63 6. in q u a in p rim is fu it declaratum r e f p e ñ u
illo r u m , á q u ib u s fu e ra t e x a ñ a d e p o f u ie , Sc f a ñ a
in te rr o g a tio , a d m itte n d a m foce , fc efT e re n n n c ia tio n e m C iu ita tis , & pcr eam fuiffe in fta n tia m , &
illiu s p io fc c u tio n e m fin ita m » fic q u c re m a n ere il­
los im m u n e s , & a b fo lu to s k c o n te n tis in q u 2 te la ,
e o m o t i n o , q u ia d i ñ ® r e n u n c i a t i o n i , fc d e fifte n t,® á l i t e , ’ & quatreU n o n c o n tr a d ix e r a n t, fe d p o ­
tiu s ta c e n d o illi acquieuiffie v id e b a n tn r , d a n d o p ro
co n fta n ti.q o & d fi alias v o lu ifle t co n tra d icere p o tu iffenc • q u ia e is erae ius q u z f it u m ad fi: defe n d e n d u m .
6
Q u o d v e r b t artin e t ad illu m m in iftto ro , & offi­
cia le m R e g iu m , cu m q u o c o n te n d e b a tu r , fuic d e-j- c la ra tu m , n o n fo re a d m itte n d a m re n u n c ia rio n e m ,
& d e fifte n tia m illo c o n tta d ic e n tc , & d efen d ere fe
\ o l c n r e , fic u t f e d e í c n d i t ,eo m o t iu o , q u ia n o n fo ­
lu m n o n fu e ra t ad m ifla d i ñ a r e n u n c i a t i o , ac defiftencia p er Iu d ic e m , fed im o e u m m an d a ta in tim a ri
in te re fle h a b e n tib u s , fc ea i n t im a ta , caufis , fc ra ­
tio n ib u s i n p ro c e lfu cxpceffis , c o n tra d ix e ra t ex p re f­
se d iñ u s o ff ic ia lis , & a tte n to n o to ric e r a t a b fe n s ,
fc d i ñ a re n u n c ia tio f u i t f a ñ a p o ftq u a m S y n d ic u s
C i u i t a t i s o m n e s q u a s p o tu it in ca u fa fe c it , fc p u b lic a u it p to b a tio n e s , pec q u a s m a g n u m irro g a ­
t u r p c z iu d ic iu ra eidem officiali , c u ro fc rip tu ra
fe m p e r lo q u a tu r , nifi d c im p e titis , fc in q u z ie la
alle g a tis fe d e fe n d e re p o tu iffict, & a tte r ito huiuf**
m o d i re n o n c ia tio n c s fem pcc h a b e n t p r s f u m p tio n c r a c o n tta f e , & idco i u r a , & d o ñ o r e s illas re ­
p r o b a n t e tia m in c a fu & in t e r m i n i s , in q u ib u s
li® c f a ñ a fu ic , fc q u i a d c d u ñ a p ro p atte d i ñ i S y n ­
d ic i C iu ita r is i n p rz n a tra c a q u a r c la iuftificaca
n o n re m a n e b a n t , im b ex d e d u ñ i s , fc p ro b a tis ,
ta m p r o p a r te d i ñ * C iu ita c is» q u a m fu p e t d efen fio n e a d i ñ o o f f ic ia li, & ra in iftro d a t a , ap p are­
b a t n u llu m circ a pr® natc8ta c o m m ififle d e l i ñ u m ,
id e o fm t p to n u n c ia tu m , d i ñ u m officialem , &
m i m f ti u m i n p r « d i ñ i s , & pcc d i ñ u m S y n d ic u m
p r x tc n f is , & a lleg a tis , n u llo m o d o d eliq u ifle , fc
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
m a n e t, f t . o fE c .), p .o v t t r a c b n .u r . fatisfeclff e , & .l l .a , p .o c c d .m c „ .a n o n re p u g n a ra . nc*
a d u t t f a .. c o n d itu tio n ib ia s ,
vfa.icis p i* fc „ Í.S P ..n c .p a tu s , m a ,.m c cum ad o fficium P to c u ra .o ..s R c g ij p a c i m o n i j . cuius parras d e fe n d e b a c jfte m in iftc r , & officialis , fc pro eo & in
illiu s fa u o te m fecerat p ro c ed im cn ta , o m n i iurc
fp c ñ e c p ro u id ere , vc re d itu s & iura R e g ia c o n f c r u e n t u r , a u g e a n tu r , & tc c u p e tc n tu t, f c c o n f e q u e n e c r n c c e fla tib in fe r tu r , d i ñ u m officblcu) , fc
m in iftru m fo re , & clfe ab fo lu e n d u m ab im p e titis,
& S y n d ic u m p ta f c n tis C iu ita te s B archinon® cx
caufa in ex p e n fis c o n d e m n a n d u m .
H * c eft t in e f fe ñ u d e c la ta tio , qu® fe q u u ta fuit 7
i n h a c .m o le ftiflim a ca u fa , in q u a vc v id e s , amb®
parces i n fu b fta n tia lib u s o b tin u e r u n t q u o d p iz tc n d e b a n t , n e m p é officialis h o n o rific am ab io lu tio n em
ab h i s , de q u ib u s im p e te b a tu r , fc cínicas eciam abfo lu tio n e m á poenis T u rp ilia n e is , fc aliis, q u * c o n ­
tra cam p t® ce n d cb an tu r , a c a b a lio fim iliccr lib e ra ta f a i c , d c q u o valdé tim e b a t u r ,n e d o m i n i v ifita to ­
res fu b in tra rc n t m e rita cerc® co n tro u ccfi® , cu m
q u o pocuiflenc ei n o n m o d ic e p r* iu d ic a re , fed n o n
fe c e ru n t > q u ia n o n erac iu ftu m , c o n te n ti foU c o n ­
d e m n a tio n e ex p e n faru m . ad q u a r u m fo lu tio n c m , fc
fa cisfa'ñ io n e m iam fe o b tu le ra t. C iu ic as i n fceduU
te n u n c ia tio n is .
R e p u lfa c tia m f u i t t tc ftitu c io in in te g ru m p e ti- 8
ca p e r d i ñ a m C iu ita te m a d u e rfu s p ro p o fic io n e m
q u s re l® , co m o tiu o , q u ia dc l® fionc n o n a p p a re b a t,
& q u ia i n crim in a lib u s , fc p o en a lib u s, c o n c u rre n ti­
b u s to c c irc u n ftan c iis , provc f i n q u i t ) i n h o c c a fu ,
ccrci Tutis n o n calore ira c u n d i* , n o n fa c ilita te , n e c
p rz c ip ita n c e r , n e c erro re , fed re d iu , & ex m u lco
te m p o re confidctaca, p rovc in d u b io m u ltis d c c a u ­
fis p rs f u m e n d u m e ft in p r z f e n ti c a fu , folec in fi m i­
lib u s procedere , & c n m C iu ita s B atch. fu o s h ab e ac
c e r t o s , fc d e ftin a c o s A d u o c ato s , q u o ru m co n filio
folcc in fim ilib u s p ro c e d e re , & n o n a lle g a u c tit, nec
p ro b a o e tic a liq u id a g e n d u m , & p ro b a n d u m fu p e te ffe ,im o co n fl:a t,q u ® rc la m fu b rc tjp ta m fu ifle m a n u
e iu fd c m fi n d i c i , ac eciam de o m n ib u s d ilig e n tiis in
caufis f a ñ is , q u a s facece p o te ra t q u i l ib e t d ilig e n s
pate rfa m ilias, & m aio r.
H s c c e p u lf io -f n o n d ifplicuic C i u i t a t i , n c c d u - 9
p licere p o te ra t in fu b fta n tia , p r* fu p p o fito fe icilVtn tio n c m irap lo raflc n o n fim p lic icer a d u e tfu s p i o p o fitio n e m q u ® re l* , fed q u a te n u s pcr caro p o flct
c o n d e m n a ti in aliq u as poenas , q u o cafu c u m a p p a ruiffct m an ife ftc d e l« fio n e fib i caufata pcr d i ñ a m
q u s re l® p ro p o f ic io n e m , n o n p o tu if lc tc i d c n e g ic i
a d d i ñ u m e f f c ñ a m re ftitu tio , n u n c a u te m q u u d k
d i ñ i s pcenis iu te o rd in ario fu it C iu ita s fa lte m tac i­
te a b f o lu ta , n o n in d ig u it d i ñ a te ftitu c io n e : fo lu m ,
illu d n o n a d m itte b a t, d e f a ñ is o m n ib u s d ilig e n tiis ,
q u ia im b o b eas n o n f a ñ a s in h a c , fc aliis q u e r e lis
fu fp e n fo s h a b e b a t ad c e rtu m tc m p u s A d u o c a tu m
& S y n d ic u m in fuis officiis.
S ic u t ctiam t
> " c c d ifp lic c rc potu ic C iu ita ti h u iu s o ffic ia lis , & m in if tti R c g ij
fo ln tio p o ftq u a m n o n p o tu it p ro b a re q u o d probat
ex in fo rm a tio n ib u s , fc forfan p ta u is in fti^ ^^ ‘^ '
n ib u s a liq u o ru m c o n te n ta n d o fe de fua abfofe'l°"®
k pcenis, fc re liq u is , qu® f u i t iu ftiilim a.
H « c fe n c e n ti* t d ifp o fitio in ifto fyndicatu R e - 1
g io jin te r C iu ita tc .fc officialem R e g iu m in h a c cau­
fa lat® ,q u o m u ltis d ifp U c u it, q u ib u s v ifu m ,p au c io ­
rib u s in ca a g e n d u m ,a d ro ittc ru ln firo p licitet r c n ^ «
cia tio n e m c iu ita ti , c u m cx p e n feru m co c o n c ra ñ a r u m , q u a m o b tu le ra t, foU uionc, q u a fe exculaJf e n t R c g ij V ifitac o res k d ifcu ffio n e & e x a m in e to t
a rtic u lo ru m iu ris q u o t v i d i f t i voluU fe « h lc u tc te . «
D e cifio
, v . m i n a r í , a c t c f o l a t r e . q u i vifi fu e iu n c
difSculealcm h a b c i e n o n m o d icam eo
m fo lo ti , Sc dec lara ti f u e t e , m a s i“ c C""*
,I
n m ltis
lebanc. t P 'o v ' P " '
p to fp ic e re p o ftq u á m i c p e ti e b a t it , llc u t d ix e iu n t. illu m fu o m u n e ii in h is . d c q u ib u s im p c te b a tn i , lotisfcciíT c, fc in m h ilo ab co exceffilU , q u *
h u iu s re i fides, q u o d cu id e n tiu s tc ftim o n iu m ,q u a m
C iu iu c is re n u n c ia tio , & d c fiftim e iu u m ? H * c
o p e ra ri q u o a d o m n i a , q u * c u n q o e poítec o p e r a n
le n te n tia a b f o lu to r ia a d fau o rem re J '. p ro b a u im u s
ia m fq p rá facis fu p e rq u e . H is eg o m a te n is ío leo
m i f c c t c , nec p u to d c d p i . q u o d S c rib e n te s co m ­
m u n ite r d ic u n t d e d cfetcio n e appe lla tio n is , eam
p lu s n o c e rc q u á m fi p ro n u n c ic tu t m alc
t u m , q u ia per d cfetn o n em , fin g itu r r c ttó , m h i l
aé lu m in o d iu m defcicncis , fc to tu m d ep e rd n u m
c e n fe tu r , q u * fuic otiginalis d o B rin a R eb u ff. de
a p p e lU .a n ic . 3 . g ic f.l.n u r n .7 . & z j . q u a m Ic q u o n t u r M agon.difíri/ Floren .3 $ .> ¡.to . V in c e n t.d e F ranc.
d e c .3 o i .n m n e r . 3 . ^ 4 . & M u fc a te l.¿ « p r a x . a p-
D. III.
A r tífic e s f u n t necejfarij in ciuitate ibidem'.
iB o re s non fu n t necej/arij in C iu ita te , ibidem'.
D o B o r e s L e g u m , f u i t q u i v o lu it e R p pu b lica e * pellere tanquam non neceffarios.
I I F x c m » V a c » n x f r i ,,e r , f l „ „ „ „ O o B u r ,, U l « m .
l i x í r c e f u x m , , n u lli p n h i b , „ d .m
Io
’ *
‘ “ ‘ ‘ Z ' " “ •JP’n n rn p r.fid in m . &
1 4 C .p i n u U u s i n d ,m o p r a p r i .p „ ,J l ^ & n , x
N c m . m u .iu . dc d c m c p c p r U c x ,r .h ,n d 'u ,M d
M c r c m c c n o n e x p c H u m u . k v ic i m a . v U habent
domas proprtas , & in fr a , num . x 8
1 6 B e í h r . f i non pra a en i, fa b ru m in h a b ¡¡a ,¡o „e ,„ „¡,
lum habet ex p elle n d i eurn,priuilegium .
1 7 P ranentio habitationis inter D o B o r e m jffi fa b ru m ”
quomodo com putanda.
I 8 Vaeon. d V a cu n a reprehenditur.
1 9 D o B o re s ,a n d icend i ciuet i lliu t C iu ita tis , v h i ka'd
b itant.
15
20
D o B o r e s non im pediunt fab ro s fim p lic iter , & a h l
f o l u t e , ne v ta n tu r a rte fu a , f e d ne ib i.
p e lla .p a r . i .g lo f . profequendum , numer. 3 9 . S c q iio á
1 5 deferta f ap p e lla tio n e re tío fin g atu r , n o n fuiffe ap ­
p e lla tu m , p ro b a tu r , L f u n i , §. i f . d e h ü , qui not.infa m . F ran c h . v b i fup ra n. 4 . fie in re n u n ciatio n e
1 4 f dice n d u m eam operari ac li re ttó n ih il aé tu ro , vc
p ro b a tu r á iB . t . f u n i , §. d e h ü q u i not. infam . & ego
ill p u lc b ro cafu ia i , d e p a B .n u p .c la u f. 4 . g lo f. 1 8 .
f p a r. 4 . n . 9 j . v b i p c i o p t i m a S e n a tu s decifio. m áx im e
c u m fa B a fu iflc t te m p o re h a b ili n e m p c a n te lu is
c o n tc fta tio n e m , & fic a c q u ifitu m iu s parci
E t rc u erá n o n v id e b a tu r m u ltu m b o n i c x c m p li,
declarare in m e ritis , & fe rre fe n te n tia m in c iim ín a lib u s , & in h is in q u ib u s p ro c e d itu r vc c rim in a ­
lib u s , n o n d a ta co n te fta tio n e litis c u m re o , Sc n o n
p re c e d e n te cius in te rro g a tio n e , de frau d atis fifco
& pacte in h a c fpecie p ro b a tio n is > q u * poiuiíTcc
h a b c ri ab cius o te , & m áxim e in ifto cafu, v b i n u lla
i n p a rte negligencia , cui n o n p e r ti n e b a t , nec ctac
p o flib ílc , v t dixim us a n te , fcd fifd o n e ri iftu d cedeb ar. Ec c u m d a to ab fu rd o , fc q u a n tu r p l u t a , ica hic
fa B u m q u ia cum pars re n n n ciaflé t in fta n ti* á p rin ­
c ip io , & fe m p c r in ca perfeucraíTet , n oluic in flare
p u b lic a tio n e m fe n tc n ti* , (5c id eo fuic ncc eífu m p u ­
b lic a re tu r ad in fta m ia m f ifc i, q u i a n te fu c rat ta m
fc tu p u lo fu s v t noluiíTet faceré p arte ra , n e c in ali­
q u o fe m tro m ix te rc , im b cx p rcfsé id fu e rat p ro tc ftacus. S ed cum fa B a decifio fuctic á v itis p e rd o B is ,
c red en d u m m e p o tiu s d ec ep tu m , tu iudicabis.
A R G V M E N T V M .
A n D o A o r poffit e x p e lie re fabrirm m alic a n te m l u x t a fc , & h o c m o d o iin ^
u irb a n te m illius
ftu-
S V M M A R. I V M.
I
F « £ lifp ¡ c i,s h m u ,d c c i¡ ¡ ,m .
i
D .£ t .r p o ,.fl , x p , U , „ f.b rH « , m > c „ r,
M
.x p u lfw .
a.¡iuij¡o-
D ,a o r ü .c u i in ,p ..
Jih d iu m , non licet appellare
ZZT ■
7
ÍÍ
2
5
24
2 3
26
27
28
z9
3o
31
32
3J
26
p itum facien tes , non com petit a liü .
D t B a f h p r a n u m . i'i .C r 1 4 . fu n t abrogata.
M e re tr ic e s v era , & fca nd alofa expellu n tu r etiatÁ
d domo propria , & fu p .n . i y.
A d 4 . contrarium refponfio.
D o B o r ,fi nok potefi a lib i com m ode h abitare,expeU
l it fa b ru m d domo propria a ntiq ua .
D e c ifio Senatus.
R ip o ll. efr X am m ar referunt diuerfim ode cafum
h u itu d ecif.
M a te r ia e fi hac m ultum arbitraria.
D o B oru m encomia,cffi lau d es n o u ifim e decantantur
p e r m u ltos D o B ores modernos , extollendo fu p r d
m edum eorum dignitatem .
A r m a cedere debere toga , declaratum in S e n a té
N ea p o lita n o .
'
A u B o r reprehenditur d D o B . X a m m a n .& quarct
M i l i t i a pa la tin a , & a ulica efi dignitas.
M i l i t i a a rm a ta non efi dignitas.
A u B o r fs fa tis fa B io D o B o r iX a m m a r l
D e c i s i o
D . IIL
H
A b itab a t t v n u s in iu re D o B o r ex n o ftris A d - ^
uocatis , q u i p o fte a fu it D o B i R c g ij C o n f iiij,
i n q u o d a m v ic o h u iu s a lm * C iu ita tis B arc h i.in q u o
q u id a m fa b er fe rra riu s h a b e b a t in ca fed p o fteá c o n u en ic e i re d ire ad p ro p ria m d o m u m , in q u a m allea n d o im p e d ie b a t n im is ftu d iu m illiu s D o B o ris , o b
q u o d t r a B a ú i t , ca u fa in tro d u B a i n S e n a t u , d e ex ­
p e lle n d o eo ab illa d o m o , fc v ico , iu s c a pciuHcg i a , q u * in h o c h a b e n t ftu d ia .
,
_
A lle g a b a t f D o B o r p ro fe m ax im u m ftu d io ru n l ¿t
fa u o rc m , q u ib u s le g u m la to re s m ax im a, ac p c n c i n ­
n u m e ra c o n tu le r u n t p riu ile g ia , p ro v t le g im u s ap u d
o m n e s in a u B e n . h abita, C nefil.pro patre , & t n l . r .
Intcr qu* t fi"®
nem fabrorum longé d fe .
F xbp
1 I D o B o ru m p r iu ileg iu m de exp ellen d is prope f e fir td
ff. fo litit. m atrim . &c
4 StH dw , tír E c d . f i . ^ H ip c r a n ,.r
s
4i7
8 D o B ores , a n f in t p a rs Ciuitath".
9 A r tific e s , a n fin t pa rs C iu ita tis.
mliorf.ir,>yxm«n,, á- drrífic!,.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
L
f ib r o p r o p i ob ftre p eo c o .
fe flb r, D o B . v e l ftu d io fu s poffic , p ro v c paffim , &
vul«rb d ici folec, ficuc tra d it F ra n c if.M a r. d e c i f . é i ^ .
p tr % t.p a r . i . M e n o c h .d e a r b it.iu d .c a f 2 3 7 .» . i . & x ,
S te p h a .G ra t. d ifcep . fer. 1 8 6 . e x n . i . . & x . l i b . i . B a y iié i\ .d e p r iu il.Iu r ifc o n f.p r tu i:6 9 .n .e tia m .i.& x , v b i
poft M ar. 2'Ft/Hp»''* t i n h o c « q u íp á ra c fta d ia 'ftim ^
E cclefia cu i cft c o n c e flu m ', vc fa b ru m o b ftrc p e n ccm p ro p e illa m ,a c d io in a im p e d ie n tc expellere p o ffit> ad tcxVw c./> r*de»i,i S .f .2 . D c d o B o re fc tib u n i^
N n .4
id éró
4 ^ 8
5
loan n is Petri F on tan ells,
dem omncs »« ««./• i-fffo lu t.m a tr i.S c tt» A \ z G \ o ( .
fin.»» leg .-o n i.C J e ftu d .v r b .R o m a fih . i i . Don Accaf.
dc Ripoll. nofter i n f u ü v a r iü qu a m p lu rim ú in fe rtit
d o ñ it re fo l.ca p . 1 1 .de e m p t.& vend .». i i 9. & nouiflimé nofter etiam X & m m i t .d e o f fi.iu d i,p a r .i.q .z .n .j4 .
Id quod ? adeó vetnm putanc Scribentes, vt di^
canc vltrá, non licere fabro , contra qncm fit in ifto
cafó laca fententia, ab ea appellate , 8c fi appellat,
non foie appellationem admittendam , fatgado de
protec, R e g .p a r .3 . c . i . num’ 6 6 .
6
Et non folilm? habenc iftud priuilcgium,leguro,
ftildiorum profelTores expellendi fabcos malleaneo modo impcdicnces»ac turbanteseocucn ftu.
diá yfed eciam attcm fcetidam exercentes , pet quos
mali odores in domucn illorum inferantur , quibos
ftúáia impediantar,Bcnni. qui late probat v b i fu p .n .
Ji.Srep.Grat, d ifc e p .fo r .\ 8 6 . «.i 7. & X zv n v ñ M .v b i
fu p .n .y 6 •in qnibus locis extendunt ad alia, veluti ín
importuno fono campana;, 8c vocibus infeftis.
Ratio eft, f quia cum vtiliot fic ftudiotum cauía , qúam ipfios fabti, ideó pisferenda cft l.q u i m a-
-%cs,»c
7
ierem .ff.d e i u d i . 0 L.obfeyuare,^ .proficifci,ff.deoff.proC0«/«/.Benni. v b i f u p .n .t .
8
Sed huius ? noftri Fabti caput intumuerat nimis
plenum illud habebat vento , eum quo calitet etexecac ceruicci-n,»t putaret fe fimilem, tmó maiorem
eílc iftis fupetioribus vitis, lurifconfoUis dico, qui­
bus dacum cft dominati cercz , dicendo fe nolle il­
lis in hoc cederc modo aliqoo , nefcio vbi legerat
quod infixucn mentí habebat,DoAores nó eíTc pat­
tem Ciuitatis , cum incer parces non connumeren9 tur. Artifices vero ? funt pars , fine quibos non ef­
fec fulfítiens Ciuitas , nec in ea bene viueretut: fi­
ne DoAotibus aiiicm Ciuitas poíTet eflc ; Magiftratus enim , qui funt pars Ciuitatis poflent conftitui ex aliis ciuibns non liceratis , in multis enim Cioitacibas funt Magiftratus vbi non funt DoAores,
illiterati enim polfunt getere MagtftracomtAdiauerons noftram Fabrum in hoc vltimo 8c teneamus eu
ne cadat, diccndo pofle probati pet notata »« l . certi
iu r ü ,C .d e iu d . Magis itaquc (dicebat Faber , fed non
ctat ille Sebufianos) intcreft Reipublic® , vt in ea
finc artifices,quám DoAotes,& ex confcqucnti non
eft iuftum expcUi Fabrum per DoAorcm. Ah quam
, o bonum erat ? iftuA
^1° milite , quem depingit
Xammar nofter valdé doAus in fu o d e o ff. iu d i. lib .
p a r .t .q .x 6 .T J.1. qui quidem miles de anno 16 ji.in
cutiis, qu* tune apud nos celebrabantur pctfuadcre
8c R e g i, & brachis volebat, expelli. 8t relegati le­
ge perpetua á Prouincia debere lurifperitos tanquam
non ncceffarios quia poterant negotia terminati, &
coponi pec illiceracos vicos 5 quos homines
y ejpafa dicimus cócucccbac ifte miles cú illo Fabro.
I X Quis te , ó t Faber, docuit hanc Philofophiam?
Ne me contcmmas, dicebat, nc meas aAiones , &
meum fentite damnes aiebat, quia vnus roe in hoc
ex veftris inftruxic , vnus fufpcAum teftimonium.
erat ille Vacon. á VaCU. l i b . i . declara, iu r. non in illa
ca p . 3 1. quod allegant in hac materia Meno. Grat.
8c L e n n i i n lo c . f u p .e i t . fed in i . u u . i 6 . fecundum
que dicirons nori elfe Fabrilem errorem , & feo de
erroribus Fabri, fed de erroribus iftius lurifpetici.
12
Secundó t dicebat talis Fabec , fc habere regu­
lam ptofe, n u l l u m prohiberi dcbere vti arce fua,/.
quaro, ff.d e iu .p a t r o .& le g .fin ff.d e obfeq. k Uber.prafla n .p a tr o , Vincen. dc Franc.dec/fóiy. w.i. qui ob
id áíTeiit, vifam fuifle vanam ill» Senatui nominis
ptztcnfionem , qua volebat impedire alium ne te­
neret filatorium (crici iuxta donium fuam , quia cx
ftrcpitu impediebat fumnum ilUus vicini. Non ergó
(inquiebat) eft
impedite me exercere meam
arcem.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Acni- -.w.-». , , vj-w.. .. .f.... .witmcs in domum J
alienam , vt in ea habitaret, cum tam facile eflec ei
ilUm conducere alibi, quám hic iftam , vbi pr*iudiciuro lurifpcrito faciebat, 8c fuis ftodiis , tranfeat
de eo expellendo tcaAaretur, fed cum veniret in do­
mum propriam , quam non habec alibi dura tes eft,
quód qui vtitur fuo iute , &C fic nemini iniuriam fa­
cit , 8c feu faccrc dici potcft, fi facile, & rigutosc ab
ea relegetur, in qua habcc fuam cómoditatcm.quam
non habebat alibi. Leges Rom.cuilibet domos pro­
prias volebant efle tutiflimum tefugiu,atque receptaculam,adeó vt ? nollent in eis pofle aliquem capi, 14
8c indc duci ad carceres, L p le r iq u e ff.d e in iu» vocan.
6c neminem inuicum dc domo propria extrahi debe­
te , probat I.C . tegulam de hoc conftituens bteuiffiraam,»» Lnerno,1 0 4 .ff.d e r eg .iu r.F a tin a .d e carcer .0
c a r c e r a ,q u .zy .n .9 \ . 8C Ignc.in L i . i n p rin.a n .i .C .a d
Sena . SyBania. Ancon. Gabr. omnium laciflimé ih
com m u. concluf. Itb .y . de crim ina.iot.conclu. 1 o. Vel­
le vnum lurifpeticum , fi vulc ponendo fe ad latus
meum [inquiebat] priuare me facultate vtendi , 8c
ftucndi te mea, omni iuri , 8c quod eft maius omni
lationi naturali videtnr repugnare.
Addebat, f nec mulca petebat, faltem fibi con- * S
cedendum quod non denegatur meretricibus , &
viliifimis feeminis , qu* ob id quia lunt tales , pof­
funt eijci ab honefta vicinia, fed intelligitut fl habi­
tant in domo aliena , non in propria, provt late pro­
bat Gafp, Anton.Thcfau.^»*}?./»»»-#». j j .lib . i .vbi al­
legat nofttum Peguera in contratium d ecif. i x .lib . 1 .
dicens eum loqui fecundum conftitution. Cathalo­
n i* , non fccuiiddm ius commune, Priuilegium
igitur doAorura erga Fabcos cflet ficut vicinorum
contra meretrices relpcAu domorumconduAacum,
non propriarum.
,
Quarcó allegabat ? iftud in quo omnes concor- *
dant, vt fi Faber pr*ucnit DoAorem, qui potcft ali­
bi commode commorari, tunc ob ptxuen tionis pti­
uilegium praferatur fine dubio DoAori Faber , ficnc
é contra fi pra;aeniirec DoAor , quia tunc is qdi
praucnit dicituc eifc prior tempore , f c ex confcqucnti potior iure ex /. q u i balneum , qui pott. in p ig.
h ab.cum v u lg a , provt mullís probat Fran. Mar. d e c if.
6 3 4 . n . 3 .p . \ . y i t n o z \ t . d . c a f . X 3 7 . r t . 'j . & 1 7 . cu n i
fe q u e n . 8c Benni. d . p r iu .6 9 . n u .x . 9 . & \ o . ad Ste­
phan.Gratian.d//£-ep.yíre«.i76.»«w. 18. &nouiffitnc Xammar nofter d e o ffi.iu d i.p a r.x.q u a ff.i.n u rn . 56.
Qua; eft communiflima loannis de Arena diftinAio
ab omnibus approbata, vt fopcadiAimccipfi di­
cunt. In cafu przfenii, ? dicebat Faber , ptauen- * 7
tionem cfle pto fua parce , quia ipfe prior domnm
emerat , 8c fcu priot domum habebat in illo vico ,
quám DoAor ; pr*uentioncm enim non debete fu­
mi ex die , quo DoAor c*pit priot habitationem
habete in illa domo , aflercbat, fed cx die quo ipfe
domum emerat, vel aliás acquifiuerat, in quo ertc
multó ptiocDoAore,qui fi deinde venic in illum vi­
cum, vbi ifte faber domum fuam habebat, in qua
fi tunc non habitabat poterat fequenti die, & ex boC
damnum dicit fentire, fibi imputet, qui locum non
commodum fuo officio elegit , potens alium commodiorcro,cum in hac vtbe non fit cercos locus dcftinatus pto lurifpcritis , fed poifunt in diuerfis lo­
cis, 8c in diuerfis vicis commodiflimc habicarc , ita
vc fi non cft in vno vico locos , fit femper in multis
aliis zque commodus qu® c o n f i d c r a n t communiret
DoAores omnes de hac materia traAantes , & ugnantcr quicumqoc citati hucufqoe fuere.
_
Quibus tamcn f «fte nofter DoAoc fabn ex-i»
pulfor rcfpond.bat . ac preraúm
mum , fuifle vanam chimcram , oc p
Ulufionem illius Vaco, á Vacun. fluod
D ecifio
d i ñ o a r g iin ie m o , nuU us en im v n q u i m n e g a u it,
.luiii Ílu d io ío m caufa , q u o ru m c o n te m p la iio n c ,
i n racione perfon® D o ñ o r is , & illiu s i n tu ir á
h * c f i u n t , fic pocioc caufis o m n ib u s fa b rilib u s ,
6 c alio ru m q u o ro m c u in q u c a rtific u m , & id eo
p rife re n d a . E t vello , litte ra to s viros n o tt efle
L c c f l i t io s iu R e p ú b lic a , fe d n o s iudicandos
p er ilU teratos , eft o m n iu m q u ® -d ici p o flu n t a b fu rd iflim u ro . Ec ta m c n fi o n e ti f u m u s , im u s : n o n
cam gra n d es , n e c in u id en d i h ic q u « ftu s lu rflc o n fu lto ru m . S ed q n ia re fu tatio n em h u iu s D o ñ o tis ,
Sc cocum , qu® d i c i t , in q u ib u s fu n d a tu r a rg u m e n ­
tu m c o n tra riu m , fufcepic p to v itib u s , liccc n o n e lfenc nccellaci® m u ltx .M c n o c h /ra /k p e ctta. c a j .1 3 7 .
e x num. 6 . cum multis fequen. & po ftea p ro le q u u c u s
eiiam fu it B e n n i.w allega, p n w . 69- e x n ,} . aC G ratiari»/i.ip./fW '.i86.«.i i .i d e b o m ic c o a ñ n m ág e te , ibl
1 9 videas. E t an D o ñ o r e s t h n t d ice n d i ciu c s cius rei­
p u b lic ® ; in q u a h a b ita n t habes late ap u d V iic o n .
irt a d d iiio .a d y in ce n .d e F ra n.d ec.1 9 7 .
Ad fccu n d u m f c o n ita tiu m d ic im u s , D o ñ o r e s ,
& lu t e t i s d e d ito s , ac ftudiis in cu m b en te s n o n p re ­
te n d e r e , n«c pra tc n d iffc v n q u a m ab lo lu tc , & fim plicitec velle piiOi.re iftos fabros m alleantes n e fu*
arte v ta n tn r,a c oflicio, fed n e v tan tu r circa illo s ,ta ­
litc t vc im p e d ia n t fuo fttc p iiu illonu-n ftudia,fed ali­
bi v b i cos no n d am n ifice n t , q u o d eis liccc v tiq u c
ex fuprk a d d u ñ is , iftud eft p riu ileg tu m ftad io ru m .
2 Ec /1in cafu f q u c m re fe rt V in c e n . de F ran. i n Con­
trariu m alleg a tu s dec. 6 x j . ille q u i ag e b at , n o n po­
tu it expellere h a b e n te m filatocium ierici iuxca ( e ,
qu am v is m ag n u m ftre p itu m fiCCtet in v ic in i pr®iu d iciu m , erat q u ia p erfo n a illa n o n ecat p riu d c g ia ta
qu® fo liim a lle g ab a t im p e d im e n tu m in í o m n o .n á f i
fu ilfe tp r o v t fu n t D o ñ o rc s ^ n e e o iú Iludía p e c iu rb c tu r.id e m E ra n .c o n c e d it e x p u lfio n c m ,v t ibi habes,
i 2
L e g e s p o r to , t qu® in te ttio co n tra rio ad d u c u n ­
tu r , n e c fu n t ad propoficnro m a tc ti* , n c c poflunc
iam ad d ec ifio n es caufarum a lle g a ri, ctiam in cafu
d e q u o lo q u u n tu iia b ie ru n t cnim i n d eflu e tu d in e ro ,
n c c o b fe tu a n tu r, néc o b fe n ia ti p o iru n tid o m u i enim
propri® h a b ita tio n is , fiuc eflc t p ro pria, fiue c o n d u ­
ñ a , f n o n erac vis an h o c , in a m b a b u s p ro c e d e b a n t,
& lo q u e b a n tu r) ea n d em ferm c trib u e b a n t im in u n initarern q u a m E c c le fi* , co n fu lc F arina in Iccotb i ci­
tato , ac etiam te ip fu m , fi v n q u a m v idifti eas Icgcs
in praxim deduci.
P n u fle g iu m t d c in d e m e re tric u m , p e te b a t ifte
b o n u s fa b er, n e in d o m o pcopcia m o lc fta re n tu r, fi­
c u t nec ill* m o leftan to r. S ed n e c iftis eft dom us
pcopcia re fu g iu m , fc tu tu m re cep ta cu lu m fi veré
m ere trices fu n t tam in h o n c fte v iu e n te s v t o m n i­
b u s V icin is fcandalo f i n t , vc p ro b a t idcm G a fp ..An­
tó n T h c fa u .
j
,
i4
S o lú m q u a rtu m c o n n a riu m -j- d e p r z n e n t i o n c .
e ta t q u o d p o te ra t facere aliq u am d iffic u lc atero .q eia
re u e ra m e m p tio n e p tz u e n ti o e ta t pro fa b ro fed
n o n , „ h r . h „ a , . „ „ c m o d trn a , q * i , „ i
prius cmilTe , feu ac q u ifiu iflc fa b ru m d o m u m . fc
f u * p t o p t i* h a b ita tio n is d o m u s erat ab an tiq u o
le d cam n o n h a b ita b a t tu n c c u m fuam D o ñ o r e ru it
& ad in h a b ita n d u m v e n it in q u o p o te ra t d u b ita ri fi
re d e u n d o , p o tc ra t fe ab ex p u lfio n e . p rz te x c u a m i*5 q u * p rz u c n c io n is defendere. E t fi D o ñ o r f n o n
p o flet c o m m o d e alib i h ab itare , q u o d ra ro c o n tin ­
g it , n o n a d m itc e rc tu t p r* u c n tio n ec aliquod ei pri
u ileg iu m d a r e tu r . M c n o c h .fe arbit. iud. c a f .i , 7 „
S4;G a r tia .m /ip e
v b t fupra , num y 6 .
, 8 6 .» . ig .X a m m a r’
r e ^ 7 P ' * t « ' t u m
c o n fid c ra D o a lir
atten d e re , q u o com
D o ñ o í fuam d o m u m o c c o p a u it, fc in h a b ita t* c « -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D . 111.
4 Z9
p i t , n u llu s faber e ra t p fo p e fe , fed v o lu ic v en ire p o * * q “ ud n o n p e rm ifit p ro p te r m oieftiam , q u ám
c a u ia b a t. fc caufare p o te ra t D o ñ o r is ftudiis , arq o e
li a fe n te n tia lata d ie 28 S e p tc m b . 1 6 1 5 . re feren te
eg re g io tu n c S en ato re lo a n n e G a lle g o , & S criba T
Ic ra rr.P r..,, nrrnc
fabrL .m cxpcIlcrdum * [m q u rt] D , a , . p r . u , „ r „ i „ F . a h a -
' 7e m
" d c p r .c ip .i
p r . p r , . , S . 'a T
d dditd
j,.,_
,»
D . a . r „ h a H ,.r i f o l u ,
& tn VICO non defiinato f a b r i, m allcantthur, q a i fu n i
q u a lita te s , fc c ic c u n fta n u * , q u as p lu n m i fec u n t a d
fa u o rcm D o ñ o r u m S crib en te s in m ateria .p ro v c eft
ap u d M are. M e n o .f c B iiini.»»/oc» Jup. a/apius cita ­
t u . P artes erant B alchazar M o re ll. q u i fu it D o¿loc
R e g i) C o n c ili) , & lo a n n c s Baflá C c rta lle tib s , feu 7
fa b er fe rra riu s. H a n c c tia m f d c c ifio n em tcfecunc 2 7
R ip o lI . & X a m m a t vb i fup ra , fed a liq u a n tu lú m d im iiu ire , Sc d iu erfim o d c k f a ñ o , - d ic e n d o fa b ru n r
em iflc d o m u m p o ftck , q u i e r a t c a fu s .q u i n o nadm ib.
filfet a liq u a d iffic u lta te m .h a b e b a t cn im a n te i fed n ó
h a b ita b a t.v o lo it ta m c n h a b ita re ex poft, fc id eó i n tr a u c ta td ,ffic u lta s ,q u ia p r* te n d c b a t ra tio n e p rio ris
e m p tio n is.fc p n o ris a c q u ifiti d o m in ijp i^ n lrio n c ro . .
H a n c m ateriam -f (a d u c rte ) m u ltu m a rb iitariam 28
fa c iu n t D o ñ o r e s , p ro v t h ab e s p rz c jp u c ap u d M e ­
n o c h . q u e m in o c c u rre n tia cafus co n fu le , q u ia ta­
les ciccunftanci® co n c u rre re p o flim t , q n z n o n p er­
m itte n t c x p u lfio n e m f a b r i : E t ta le s , q u * id facile
co n c ed e n t.E c fig n a n te t q u o d a t t i n e t ad pr® uencionem ; illc cn itn v in c it p ro q u o eft ipfa , v t luperius
late tra d id im u s .
.9
Ec n e alia-j-v ice ifti , vel firoiles a r tif ic e s , c u m 2 9
V a c o k V a c u . iu p e riu s c ita to e rig a n t ita c a p u t , fc
im u m e fc a n t v o len tes , fc opinantes fc m agis n ec cffarios in R e p ú b lic a , q u k m D o ñ o i e s , & v t co m *
p ellan c u t fateri eos n u llo m o d o cu m D o ñ o r ib u s
C om parandos , Sc fic d iftin g u i ab eis lic u i album k
^
n ig ro , eft leg e n d u s n o u iffim e p r z te r fu p e tiu s a d d u ñ o s , F ran.de P r* tis lu re c o n io l N e a p o li q u i Jtocis
v i r i b u s »» confil. \ .per totu m ftuC ccpit o n u s dcr .in ta n d i, cam m agnas lu rifc o n fu lto c u m laudes , e n c o m ia ,
& d ig n ita te m , ex to llen s eos vc ficti p o flct de q u o ­
c u m q u e alio q u a n tu ro c u m q u c eg reg io g c n e te per*
io n a iu m , d e q u a c g o etia m re p lu ia dixeram »» l .
d e p a ii.n u p .c U u f .j.g lff .i.p e r tot. V U eiius f p ro c ed it
p o fte i id em de P tz t is t» a lio conf.acvapc 5 j- p e r tot.
vbi tra ñ a c a n tiq u a m q u x ttio n c m , & c o n tro u e tfia m
in te r arm a. & litte ra s , fc ea m rc fo lu it, ce fu lta m q u e
p e r S en atu m N e a p o lita n a m in fa u o r e m litte ra r u m ,
v t d eb e an t ce d ere arm a t o g s , ib i m irab ilia in fa Hocem D o ñ o r u m , fc n o u iffim c n o fte r lo a n . Pau.1 iz m m z x .d e o j f .i u d i . p .i .q .i .p e r tot. v b i o b ite r n o - ’ tv
ta f cu m h * c d c m e ».20.fcfipfiiT e.[In q o o m elioris 3 t
c o n d ic io n is efle ad u o c a to s, q u a m m ilite s , a ic F o n ta n ella vbi fu p ra n .2 8. q u ia m ilitia n o n eft d ig n ita s ,
fc c. v e tu n ta m c n (p fr» » i)c a u e n d a m eft k d o ñ iffim o
P e tro FÓtancUa lo c o c ita to ,ip fe e n im t r a ñ a t d c n o b ilib u s .fc de m ilitia auIica,fio* dc n o b ilita te ,fc v e ru
q u id e m e ft m ilitiam n o n efle d ig n ita te m ,fe c u iid u m
c o m m u n io re m fe n te n tia m cx T ira q u c l.fc c .M ili tiarn
u m c n fim piicem arm atam , n o n au lica m v u lg ó C a u allersm k h * c p ro c u ld u b io eft d ig n ita s , cx co T ira q .
fc c . intelJcxifti q u id v o lu e rit iftc v i t reucrk D o ñ u s
d icc tc ?N c fcio .E g o co m p re h e n d i cu m . V o lu it rc p r* h e n d e te q u ó d d ix erim , m ilitia m n o n cflc d ig n ita ­
te m . p rsfu p p o fic o q u ó d lo q u e b a r d e E q u itib u s ,
q u o s C au a llc ts v u lg o d ic im u s , q u ia iftis n o n porcft
n eg a ri d ig n ita s q u o d p ro b a re v u lt ex a liq u ib u s lo ­
cis T ira q u e l. q o i ta m e n n o n tam claré lo q u itu r ,n e c ' : i
tam p e tfe ñ é p r o b a c . P o te ra t t ad id aflcgace cg tc g iú 5 j,
S c iu to c e m O iib a , q u i c r a tc i m agis p ro x im u s, c u m
fit
450
loannis Petri F on tan ells,
fit d e certa n o ftra , Ule aocem F r.m d g c n a , O U b.
v fA t .a h iim n a m q u e , c á p . i . e x « . 7 0 . * » . / / .
q u i c b i c d iftin g u it in te r vu am , 6c aliam m iliciam :
q u a ru in Tiiam , q « * cft dcU caiiallcrs , vocat fictic
v o ca ri d c b e t m il ciam palacinam , Si aulicacn , fc
h a n c dicic Tonare in d ig n ita tc in fim plicem > fe c u n d ü .1) co m m u n e m v lu m lo q u e n d i , & in te llig c n d i,
1 ) fc c . A lcecam v eto -j- qoa: cft , q u am ex e rce n t m ili­
te s in b ello , d . c i t , ficuc dici d e b c t arm atam , & iftí
m ilite s n u lla in d ig n ita te m h a b e m .H o c voluic X.»min a r diccrc , fed an tc tm in is p ro p tu s , & lo c u tio n e
p ro p ri.i , cu m .iliqua altc ra tto n c m a c c ii* , tu in d ica1 4 b is . E g o ,v c m e ex o n e rem , t liccc no n n ecefi'anum ,
d ic o , n o n veniíTe m ih i in m c n tc m d ice te » m ilites,
q u o s cautU ers ap p e lla m u s , fc eorum m ilitia m ,
q u * vc d ix im u s palatina , & au lica proprie n o m in a t u r , n o n h abcrc d ig n ita te m , n c c tale q u id d epre­
h e n d itu r ex in eisfc rip tía , fcicbam cn im b en c diffe­
r e n tia m . I n te n tu m , v t v erba d e m o n ftra n t , folum
fu ir , ex a g era re pcserogatiuam lu iirc o n lu lio tiim fc
D o B o c u io co n fere n d o eos cu m m iiitib u s , fc a r­
g u e n d o pto illo ru m m aiDii p ra c o g a iiu a , fc lau d e ,
a b cxceffu q n o v in c u n t m ilites co m o tiu o , q u ia
D o B o re s h a b c n t d ig n ita t; m , fc in d ig u ita ;c po fici d i c u n i n r , q u o d n o n cft in m ititU 'u s , q u tb o s liccC
p lo re s conc.-(K;r:t a n tiq u ita s p rz to g a tiu a s in m ate­
ria m ili-a ii le g .- on
/9 . j r i í . ' j a t re m i ­
l i . S i tr.idit Va\cv<g.Ve\3\.c--.-:Ji¡to.iEf¡tífin :o C tx a g tfitn o
n u m e r o priT/.o ■» h b r o f t í u n d - , n o n ta m c n digm tacem
tt ib u i : eis.ad q u o d a iitg a u í iu ra . tju * id probanrffec iin d ú ro , q u * d cb c h at die a u B o r intclligevc, mcui-n
d í B i i m , cu m fem per Ü o B o ris d iB u m d eb e at inceU
lig i fe cu n d u m ea q u * allcgac, fc n b n illic b p ro ru m ­
p ere irt r e p t* h e n fio n e m , cu m iu ifto arg u m e n to
n o n appate.ic m c lo q u u tu ro d c m ilicia p ala tin a , fc
a u lic a ex p refsé , i n q u a pocuiíTct in ctaic re p tz h e n lio q o b d iddixilTcm de ifta m ilu ia . E t q u b d D o B o raciis fic digm cas , vltvá alios cira to s , p to b a t lace
T ^ o i a Í7i compendio decijf. N ea p o h t verb. O o íto r.p a g i n . i 3 i.in v e r ftc . í2.«‘» " ,V a le iic u e.V e la C í'o « /.j4 .e.»
num ero fexa gefim o cnm feqtienuhu* A tq u e h * c fa­
t i s , a n im o fe m p e r m h is , fc fim lib u s am icc p ro ­
ce d e n d i , n c Ic B o res m e u m file n tiu m d e d u c e re n t
in co nlcn*um n o tari erroris , li n o n p u t a t n r , q u o d
e f to m n i n b Ic iib e n tib u s v ita n d u m , q u ia fo te t m a ­
g n a n o ta . S l eg o n o n lo q u e n d o clare , occafioncm
d u b i .m di pi*buL » p aic aiit, m cus fe n fu s era t iílc .
A
D e
R G
V
M
E N
T V
M
.
fo c ie c a c c , o b l i g a c i o n e q u c f o c io r u m
c x fa c ió in f lic o r u m , ¿ c p ra c p o íic o ru m .
S V M M A R IV M .
t
i
3
4
y
6
7
8
C aíu * huiu* d ecijtonú.
Cambio accipere pecunias an poJfint infiitores fo c ie ­
ta tis , tir an veniat id in fa cu lta tib u s eis datis.
Sociorum bona propria v ltr a capitale, cenfentur ob li­
g a ta pro debitfí fo c ieta tis.
Fauorem in alicuius quod efi introd uB u m , non debet
in eiM odium retorqueri.
L u c ra in foctetAtibu* q uafi certa,quia in hec habent
prapimptionern pro f e .
N eg ocia tor q u ilibet prafum itur lucrari in fu a negociatione.
Socq non eredendi voluiffe ponere diffithltatem ne
in (octetate fia n t lucra.
Laborare contra p r ep n a commoda , nemo prafuintnd u s.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
9
V t i l i t a s O p tim a in t e r p r e t a t io paBorum ,
Io
II
li
Obferuantia optim a omnium interpres.
Societas leonina d icitu r,in qua non efi par ratio lu ­
c r i,
dam ni,
M a n d a ta riu s quam vis e.xcedat mandatum , f i id
fa cit fc ie n te , & prafente mandante, eum obligat.
1 3 F acu lta tes data in focieta te.
1 4 Socij remanent obligati pro om nibtu.ad qua dede­
runt fa cu lta te m .
J y Commodum qui fe n tit e x coniraB u a licu iu s, debet
etiam fenttre incornmodunt.
1 6 A c f i contraBui nobifcum gcflsts effet.
i 7 C la u fu la , qua focij obligant bona fu a , expenditur.
1 S Prorogattofoetetatts ad ifiu d confideratur.
1 9 M erca tores fem per prafutrtuntur diligentes , ^
prouidi.
1 0 Socij prafutnuntur f c i r t negocia focieta tis , (¿rfta XI
2X
23
24
X5
tu rnilliu s.
B»na fid e s tn contraBu focieta tis fum tue requiri­
tu r.
luterpretatio fum end a centra eos , qui legem aper­
tius dicere potuerunt.
Bona fid e s non p a titu r v t aliquis deceptus m a­
neat.
F a B a , Cr conuentiores quando fu n t clara,dant le­
gem c o n tr a B u i, Ct obhgationt.
L u c r a , c r quaflus principalsier attenduntur in fi>cieiatibu s,
D
E C I S 1 .0
D . I 1 II.
I
N ica, & firm a ta t h is re ltb e la p fis a n n is f u i t q u * - 1
dam m ag n a fo c ic tas , in tc r q u o fd a m m erc ato re s
h u iu s a lm * C iu ita tis B a rc h in o n * , lim itata ta m c n
ad c e tta loca ; á C a th a lo n ia fc ilicc t, fc H ilp an ia , ad
Ita lia m , ciim .im plilTimis fa c u lta tib u s n eg o c ian d i,
m erces em e n d i , & v e n d e n d i, & tra n fu e h c n d i d c
v n o lo co m a liu m ,a d c a m b ia ra dandi, & accipiendi
q u a fc u n q u e p e c u n i* q u a n tita te s b c n e u ifa s , datis
in ftito rib u s in ca n o m in a tis , cum capitali v ig in ti
m ille libcatura m icccndis in eam p c t focios m odo,
fc fo im a iu illa cx p rcfiis.
In ftito ce s i f tic * p c r n n t em ere m etces in hac c iu itace , p a n n o s n e m p c tran fm itte n d o s P a n o rm u m
R e g n i S ic ili* in m ulco p lu ri, q u á m cflec capitale, fc
ad id ac c e p e ru n t ca m b io q u a m p lu n m a s pecunue
q u a n tita te s lo n g é fupcrances illu d : q u o fa B u m fuit»
vc c u ra n o n e ifc n t in fo c ie tate lu c ta fcd d am n a
q u a m p lu iim a , rc m a n fit focietas d e b itrix ex d B i»
ca m b iis in q u a m p lu rim is q u a n tita tib u s lo n g é capi­
tale e x c e d e n tib u s iD u b ita tu m fuic,an b o n a fo c io tu m ,
q i l * ip f i h a b e b a n t p ro p ria vUcá ca p ita le , efle n t ad
d iB a ca m b ia p c t in ftito rcs accepta , & debica cx eis
c o n tra B a o b lig a ta . & o b n o x ia.
I n q u a c a n f a t n o n fuit d u b ita tu m dfi p o tcfta te 2
in ftito r u m qu o ad ac ceptionem c a m b io tu m ,fic u t in aliis, fc fig n a n te r io ilU p u p illo tu ro P lanes , d c q u a
la to calam o fcribic n o fte t C an o n ic u s lo fe p h . R a in o n in pleno conf.4 1 . '\a q n a , & n os n o n parum infu J a u im u s , ex doB cfiia M aria S ocin in confil. 14^’»
«. 2 4 . & 3 9 . n. i . q u i n e g a t »n fa cu ltatib u s venite
a c cc ip ien d i p ecunias ca m b io p o tc fta te m , n in e * "
p re fse dicatur , cu m fic fa cu ltas fpeciali nuta *i[gt>a.
& ex p rcfllo n c , q u ia eft, rcS m agni pcxiudicij ‘ ca
(in q n a m ) difficultas h ic c e lia b a c , q u i a exprelsé ca
fa cu ltas e r a t m c a p itu la tio n ib o s , v t d icem us. N e ­
q u e eciam d u b ita u im u s d e aliis difficultatibus, q u-*
circa h * c m ouec H e B o c F elici in tr a B . d e fitu e f.
capite tertio, e x n u m .xo . cum quatuorfequffi1* cx c o n t e n t i s i n capitulacionibus to lle b a n tu r «
p ia n » fiebant. S ed folum dubitauimus ’
L p i u l c . . . „ c „ „ : u . a d d a = i » f o c i o m n ts d c p .o -
D e c ifio
enim vnus ex fociis valdé diFoTuind. o ro n l, d e b ú . q u .m .i s c i r c n r p l u s t a . g . n n r o i l k librarum , ud qLirm r e fp .c r a ta u t f t c l r crud i t o r r s , co m ipfe fo lu s lrab « = r e n d í e s p o flit effe pfené fa tisfa A u m .
r „ ■c i
V tta q o e p ars « iftim a b a c h ab e re p t o fe ,5í in fui
fau o rem cam óifp o fiiio n cm iu ris co m m im is , q u a m
ctiam dirpoficionem c a p itu U tio n is Ín te r (ocios fa A * . Q u is in h is fc o p o m a ttig e rit.q m s in h is d ec ep ­
to s fueric, cft á n o b is in p r s f e n t i exa m in a n d u m , &
d ifc u tic n d u m .
,
, < -«r uia
P t s t e n f i o tc r e d i t o r i t m erat, o b n o x ia Fuifle o b li­
g a tio n ib u s p er in ftito res co n tra A is n ed u m in ftic o r e s .S c v ig in ti m ille íib ta s d efig n a tas ad neg o c ian d o m , fed v n io e tfa bóna o m n iu m fo c io ru m .
p ro ­
b a b a n t jn te rm in is iovis co m m u n is e x N ic o l. M o lfio tit. d efa cie.c4 .d e n a tu .fo cit.n .i 9 . P e t. P au. P atil.
ea n f.9 4 . t t . y o . l i b .i . h le a o t F e h .d e f o c ie .c a p .jo .n u mer.3 1 .M c n o c h . co n fi.4 \ o .n .i7 .& feq u en t. S te p h a.
G ra t.
dtfcept.for. 1 7 9 . » num.B.vfque 4d i y . & nu-
m e r .i 7 . «d 2 1.
d ifcep t.7 i j .f i u . 6 . & 7 . 0 demque
d ifc tp t.9 6 7 .» ./ , j.a d 4 0 .q o i ita cenetc d ic e b a n tu r, vc
n a tu ra concraA os , e c ia m fi n o n e x p r im a tu r, ex
o b lig a tio n ib u s in ftito ru m te n e a n tu r focij etiam ex ­
tra capitalia.
, r %
'4
A lle g a b a n t f p rsc erc á ra tio n e m a b ab fu rd o v i­
ta n d o , q o ia aliis n o n ¡nnenirec ib cieta s, q u i c¡ q u id q o a m cre d e re r, tim e n s n e cam bia iam accepta , &r
deb ira co n tra A a , fo c ie tatem ip íá m , & feu capitalia
c x o tb a if le n t, q o o d foret co n tra fo c io ro m m e n te m ,
& c o n tra b o n u m fo c ie tatis & iftc faiior fo c io ru m ,
q u i poceft confiderari in h o c , v t n em o co ru m v ltra
ca p ita le te n e a to r , re to rq u e re tu r in illo ru m odium ;
q u ia n o n re p e tlre n t, q u i pecunias m ucoarec.
f
P a te t, q u ó d ? co n tra b o n u m focietatis, & c o n rra
in te n tio n e m c o n tra h e n tiu m , q o ia n o llu s ig n o ra t
focietatcs eflé incroduA as ad lu c ru m , q u o d habenc
e o ip fo q u ó d fiu n t, quafi c e ttu m -.h a b en t en im p r« fu m p tio n e m pro fe focietates, lu cra cfle , & fieri in
e is , ac Cx eis re fo lta te fociis cx /. fem per,^, negpciatia
f f . d c iu r e immu. dec. G e n .i 7 3 . n 8.0 i i . Id q u o d
6 criam ? p re fiim itu r in o m n i n cg o c iato re , v r n o n
perdere , fed lucrari v crifim ilite r p rs fu m a tu r
7 C e n . i ¡ 9 .n . \ j .S i a d lu c ru m ? ? e g o ad m aius lu c ru m ,
o p rim a c o n f e q iie n tia , n u llu s cam n e g a b it , fe q o i t u r i n d c ptaefum endnm , n o lu iflc focios poneré
im p e d im e n tu m , & difficultatem in neg o c iario n e
c o m h o c , v t in te llig e re n t co n tra h e re c u m eis v o ­
le n te s n o n forc nifi capitalia o b lig a ta ; m n lti Cnim
fe o b id ab ftin e ren t i cred en d is ilh s p c c o n ü s , qU od
fo te t d cftru A io focietatis ; n c e rg o iftu d abfufdura
íe q u a tu r , vc credcrc h a b e a m u s, voluiffe focips difficilern re d d c te neg o c iatio n cro p er h o n c m o d u m , te­
n e n d u m eft q u o d fnprá d iA u m f u i t , o b lig atio n es
q u a s n o m in e focietatis , & fo c io m m c o n tra h u n t in m t o te s , n o n effc re ftrin g en d a s ad c a p ita lia , ncc c re d en d u m talem fuiffe fociotom v o lu n ta te m .
«X
te m , volnilTc c m t r a p ro p ria oom m o d a la b o ra re .
C M p rtfé -f.C a fla n a .q u i h o c tc m p o re m enfc A u s u .
fti c u r r e n t» a n m , 63 y.in m ag n u m l u rirp tu d c n tis
& p ru d e n tu m m m rorcm in c z lu m euolauit can{ »6
9 ^ 4 í . v b ¡ q u o d t vtiU taseft o p tim a in te rp re ta tio ‘ L ’
A o ru m , ex Bald. & alu s q u o s alleg a t.
Io
Idquod t obferuantia fubfequuta , quz eft opti
m a o m n iu m a A in im , & m e n tiu m incerpreracio d e '
clatauic ftatim , q o ia in p rim a tran fin iffio n e taupa
* o ro .& p a n n o ro m .q n o s ,& q u as i f t iin f tito ,e s ,f d c n .
'’’‘i-= "«bus . p a tie n tib u s fociis , q „ i in eav tb e m a n e b a n t fe c e ru n t in l u l i a m , accepe­
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D . IV .
451
runt cambio, S c emerunt, ac tranfmifferunt panno#
& raupas valoris plusjquám cflentdiAz viginti roilJe libr® capitalium, quo capitalia fuerunt ex hac
lola tranfmiflionc eonfiimpta.
>
Et prztetcá, ? leonina videretur focietas , in qUa * *
& damni: quia illud poffec
ellc inhnitum ad centena millia . iftud vetó vfque
ad quantitatem, quam focij refpeAiué ponebant, &
mittebant m focietate folummodó , quod non effec
ferendum, quia effec velle ftare lucris , non damnis,
l f t n e n f u e r w t ,i .A r i / l a f f .p r c f o l i o ,0 §.d e i i la ve rfic .
0 adeo sn fitt.d e /o cte.M zn ti.d e t a c i . 0 arnhia. conuen
U b .6 .tit.Z .n .i.A o ts\ o (a p W .V e \ a .d e c .H fp a U r ,.x .n u m .
■
6 6 . Andrc.Gayl.ai»/e!«4«.24./»^.i.Etprzfentia,& i t
patientia fociorum , ctiam quod infticotes exccfllsfent mandatum , eos obligauit ad omnia per eos ge­
fta, & ad omnes obligationes pcr eos faAas, e x l.fin ,
& ibi Bald.Cafttcn.6c 2\\).ff.quod cum eo,l. \ .^.m agiJ ir u m ,x . ff .d e ex erciia .a c. Sic de iurc communi fuam
creditores fulciebant intentionem. Sed non fiftcbant fc in hoc fed exiftimabant eciam fundatam il­
lam effe in capitolationc faAa inter focios fuper hac
focietate.
Accipiebant t imptimis capitulum ! fcu claufulam facultatis conceflz przpofitis , & inftitoiibus,
de accipiendis Cambio pecuniis pofitam
7. ¡nftrumenti iocietatis, quo conftabat fuiffc cam faciiltatcm iliis folis conccflam quoties eis benevifum eflec, libere abfqoctaxatione alicuiusquantitatis, & poffe ipfos folos litteras firmare, & pecunias
recipere, & eis deponi, dici, & fcribi debete omnes
pecuniz quantitates ex diAa adminiftratione pronenientcs , in tabula 8c banchis , quas ipfi foli pof.
fent expendere. Hanc magnam effc poteftatem, nul­
los dubitare potcft, pcr quam fublaca videbatur du­
bitatio , qnz quotidie inter mercatores fnfcitati fo­
let fl eo ipfo quodcft contraAa aliqua focietas, cen­
fetur data adminiftratotibus ficuUas accipiendi pe­
cunias cambio , Sc pro cis obligate focios , quamvis
non dicatur in quo articulo negaciue refpondent ali­
qui vc diximusfuprá in initio.
Si focij dederant ? facultatem adminiftratori- jjjp
bus , vc pro omnibus pecunias cambio accipe­
rent , ergo voluerant ad eas obligati : clarum
eft enim > focios manere obligatos ad omnia , pro
quibus dederunt facultatem adminiftratoribus , tot.
titu l. C od tce d e i n f l i t e . & paragrapho eadem ratione , .
in fittur. q u od cum eo , 0 c . Prztori enim ? qni hanc j j
dedic , zqonm vifum cft , ficuti commoda fentinius cx aAu inftitorum , ita etiam obligati nos ex
concraAibus ipfotum , & conucniri, lege p r im a ,
«t
i n prin cipiis D i g e f t ü eodem Idque codem modo ? i 6
ac Ü nobifcuiT) aAus gcftus cflet, paragrapho fin e ,
i n i li t u t . quod cum eo , lege prator a it , paragrapho f i
f e r v u t y D i g e í l ü de edendo , eum fimilibus adduAis
per Rot. Gen. decifio.decirna quarta , nu. 1 . HcAot
F eW c .d efo c ie. cap. 3 0 . num. !$■
' ^7
Ttanfibant deindé f
claufolam finalem poiu , 7
tpm in capiinlatione, fcu inftcumenro focietatis.
qua focij pro attendendis , & adimplend,* omnibus
íntcá diA» . omncs fimul & quilibet illororn , obli.
gabant bona fua, & coiuflibet eorum mobilia . &
immobilia ac iura corum . cum debuis
nibus. & cum f c r i p t u r a reiti,, ex qua claufula aib trabantur crcd.rores tefulcare obligationem folidl
omnium fociorum,tcfpeAu omnium bonorum corum.nQnrcfpcAu capnaliuro.pro omnibus conten­
tis in inftrumento , 6t fic pro loloendis , & fatisfaeicndis debitis cambiorum , in vim illotum verbo­
rum ,««
efen g les b e n e ,y d r e tt d e l i t ,y d e .
quifcudeUs,<\\\x zquiparantur obligationi boneium
in Iblidiim , vt eft uoium.
v
i
Pofteá
loan n is Petri Fontanellse,
—
19
2Q
2I
Xz
P o ftek dicebanc, f h a n c fo c ie ta te m fuilfe fin itam
pcc lapfiitn q u a d rie n n i) , peo q u o co n c ra ñ a fu e rac ,
Sc fu iífe d c in d é h is p er eo fd é focios pcorogacam in
t e m p o r c , q u o fociccas erar rn u k ú m o b s ta ra , d e b e b a tq u e q u a tn p lu rim a s pecuni® quancicaces ra ­
tio n e c a m b io ru rn per adm iniftracores a c c e p to ru m
ad o p u s fociccatis, ex q u a faltern p ro ro g atio n em iilu d in fe rte v i d c b a t ü t , vc fo c ijd c n o u a o b lig a tio n e
d ic e re n tu r fe ob lig aífc ad c a m b ia accepta , & acci­
p ie n d a v ltra c a p ita lia , qu® ia m tu n e e ra n t p lu fq u k m ab fu m p ta .
N e c eft f c r e d e n d u m , focios p * d i ñ a latu ille :
focij e n im n o n fu n t ta m n e g lig e n te s , Sc fo c o rd es,
q u i n o lu e rin t in fine fociecatis fcire fi eran t lucra,
fi e ra n t datrm a in ca, Sc q u ia v id e ru n t dam na , p ro ­
ro g a ru n t illa m , vc ex h is , q u s fu p e rlu c ra rc n tu r in
n o u a focietace, re fic e re n tu r d a m n a pr*cerica 5 m e r­
c a to res e n im fe m p e r fo le n t eífe d ilig e n te s , Sc p ro ­
u id i, v t d ic it S a n tc r d i a ffec u ra .ft fp o n fa .p a r .j.n .i 7 .
iam fu n t n u n c o m n es ficut F lo re n tin i d ilig e n te s ,
p r o v t d e cis lo q u e n s S oc. d ic it tc la tu s in traSt. de
fn e r c a .p A r .í.n .1 4 . Ec alle g a tio
ig n o ran ti® vix t o ­
le ra b ilis in fo c iis fim ul co n u c cfa n tib u s , 6c neg o c ia
tra ñ a n tib u s , v t p ro b a u im u s fu p rá m axim é r e f p e ñ u
v n iu s ex fo c iis d iu itis , c u iu s o cc afio n e fuecat m o ta
te m p e fta s , q u i in difcu tfu fo c ic ta tis m ucuaucrat ci
m agnas q u a n tita te s ad q u a tu o r m ille libras v fq n e ,
Sc acce p era t pro ea, Sc ad illius co m m o d u m aliquas
alias q u a n tita te s c a m b io n o m in e p ro p rio , p ro b a ­
t i o in d u b ita ta fciuiífe ftatu m illiu s , vc fcilicct in d i­
g e re t fo c ie tas , Sc fi fciens procogauic fociecatem
c u m e ifd c m fa c u lta tib u s , Sc n ih il t u n e e ta t in ea de
C apitalibus , d ic e n d u m c íl v o lu ilfe vc fu p e r p ro ­
p riis n e g o c ia c e tu r, ah á s n e g o c ia tio ifta erat fa tu ta
fu p e r n u lliu s b o n is .
E x to lle b a n t etiam t tp u ltú m , b o n a m fídera,qu®
in h is fo c ie ta tu m c o n tr a ñ ib u s re q u iritu r in fu m m o g c a d u ,/ ./ non fu e r it, § . \ . v e r fic .fi modo a ü q u ü ffi.
pro Jociofi.quod enim § . i . 5c l.propofitaffi.eod.Sald. tn
j .ra .i./íA i quse q u id e m b o n a fidcsfdicebanc
c r e d ito r e s ) n o n fu it n o b is fecUata , eum a liq u i ex
fo c iis d e c o x ilfe n c , in ftito r e s n e m p c , Sc a d m in iftra ­
t o re s , alij nolebatvt fo lu ere d e b ita , q u ia d ic e b a n t fe
n o n o b lig a to s nifi r e f p e ñ u ca p ita lis , qiiod idem eft
fi d eco x ifleiit , fc om nis-j" in te rp re ta tio eft co n tra
eos ac c ip ie n d a ,q u i leg e m apcrciús dicerc p o tu e ru n t,
q u ó d n c ra p é n o le b a n t fa cu ltates am plas nifi q u o a d
c a p ita le d ate , n c c o b lig a ti d e p ro p riis vltra lUod , l.
f e d etfi p u p illtu ,§ .d e quo de infi.ac l.procur.ff.de tribu t.
a c .& c in te rm in is l a f c on f.} 3. n . n . v o l , } . S utd. dec.
2 } 2 0 2 . n.15). A liás fi -J- d u b ie ta s co n u e n tio n is & p a ñ i
in terp reca rcc u r in fa u o rem fo ciotum ,darecui occafio
illis d e c ip ie n d i c c e d ito re s ,q u i b o n a fide cu m in ftito ­
rib u s c o n t r a h u n t , q u o d b o n a fides n o n p a titu r e x l.
§ .v n d é quarit,^,filÍH s, ff.d e exer cii.a c.
24
V n d é lic é t
p r® p o fitio ce rtam legem dct co n tra hencibuSjri./. i.§ .ig íí« r p r tp o fitio , & d e b e at im p u ta ri
c o n tra h e n tib u s c u t leg e m prsepofitionis dilig e n ter
n o n in fp ex e ru n t , h o c pro c ed it q u a n d ó p rz p o fitio
eft clara n o n q u a n d o o b f c u r a , n o n cnim fo rct b o ­
n u m v t c u m p a ñ i s o b fc u tis , in ftito res accepiflcnc
ad ca m b iu m c c n tu m m ille lib r a s , v e l aliam q u a n tiÉatem, & c a m illis k tc ta ti focij fuifTent m agnos q u e fto s , & n u n c q u ó d illi c e íT aru n t,fc d am n u m eucnic,
p r® cendant liberari eo s ex o b fc u rita te p a ñ i.
D c m ú m , f Sc fin aliter , fociecatem v niuerfalem
c o n tr a ñ a m in te r fo c io s , c o llig e b a n t ex teñ ó te p añ o c u m gen e raliu m in ca p icu latio n ib u s appofitorum
n o n t e r t r iñ a m a liq u o m o d o ad capitalia , q u * n o n
p o n e b a n ru c ad lim itan d a m ad c a focictacem ipfam ,
& r c f t r i ñ i u c & lim itac in é v tn c g o c ia c io .fc traficuin
cantúm pro c cd eie c r c f p c ñ o d i ñ o i a m capitalium .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
---------
y
f c d v t a b illis in c ip e r e tiq u o d cn im p rin c ip a lite r a t­
t e n d itu r imn fo c ie ta tib u s fu n t lu cra ,& q u *s fftu
t u s ,fu p e t
coir». , e x l.coit
1•coire.cum
qQuuibus
ib u s folis c e n fe n tu r in d u b io coit®
l.fe q u e n iiff.p r o fo c io .S o c w .S tn . c o n f 14.»,'^ , . v e l. I ^
.
q u o d v t d i ñ u m e ft, o b fe ru a n tia fu b fe q u u ta declarau i t , c¿.uu.
u m v id erim u s nu eg o uc ia
lite rt , n o ti
.a .ttim
.m g e n ce ra
ta iite
fu b ca p ita lib u s, f&c iin
n e is ,fe
iu
,le d v ltra m maxim
m aximi*
is q u a n iq iu a h a b c s in fe q u e n tib u s .
R cdliq
A R G V M E N T V M .
D c ea d em m ateria d c c if. priseccdcn. circa
Focietatem : p o n u n tu r r a tio n e s , quibus
fe in caufa d e fe n d e b a t reu s k cred ito ­
ribus.
SVMMARI VM.
1 Defenfiones rei in hac caufa.
2 P aS ta , f t conuentiones pracipue in focieta tib us at­
tendenda, qua totum fa c iu n t.
3 Om tffum qu id qu id efi in contraSlibttt, & conuention ib tu ,h a b etu r pro omiffo.
4 L e x quod non d icit , nee nos d ice re debemus.
5 C a ftu e x conuentione non d iffert a cafu leg ú .
6 A ñ u e agentium non debent operari v ltr a eorum in ­
tentionem-.
7 Specialis prou ifio tollit generalem .
8 Prouifio qua f i t a contrahentibus, fe m p e r t f l firm ior
ea , qua f it d lege.
9 G eneralis prouifio r e ñ r in g itu r ,ft lim ita tu r e x cpnuentione p a rtiu m .
1 o Societatis natura fiubitCla m u ta tioni per paSla.
I i S ocieta tis capitula diligenter infpiciend a a d iu d i­
candum d e illa .
I 2 D eb itu m , f t creditum fo c ieta tis in com m u n i , «0«
fu n t d eb itu m , f t crtd ttu m a licu iu s fo c . j p a rtic u ­
la r is. ■
I } Com penfatio non opponitur d e debito p a rticu la ­
rium fo ctoru m cu m debito fo c ieta tis .
1 4 Societas confiftit in c a p ita lib u s ,lu c r is ,ft prouentib u s, f t n . 2 1 .
1 j Sacij e x natura focieta t is cen/entur obligare,quam­
v is non dicatur,f c , f t h on a ju a infoHdum.
1 6 C la u fu la , ad rifcum , ft'p e r ic u lu m fo c ieta tis, ad
cautelam inftiforum appofita d icebatur , & quo­
modo.
1 7 So cij n ifi exprefie dica tu r , »»« tenentur v ltr a fu a
c a p ita lia .
15 Concordia, ftc o n filia tio duarum opinionum contra*ria rtrn , d e quibus fu p r a num. t j . f t \ j .
1 9 ' C irc a d iñ a m concordtam, f t conciliationem confideraiiones,
2 0 Societatis capitu laiio conftabat f e x capitulis , irt
quibus exprim ebatur q u id in f t pro focietate f a ­
ciendum ,
X I Societas in quo dica tu r c o n fifitr e , f t fup ra nu. 142 1 Societsu gener, lis , f t fo c ieta s p a rticu la ris , & >'•
quo d ifferun t.
2 3 C apita lia lim itata , lim itata m a d ea tantum effi­
ciunt focieta tem .
2 4 R ota Rom ana a u ñ o rita s in iftorum fauorem interceffit.
25 C a p ita lia fo lu m f u n t obligata tn focietate , m fi
a lta d d ica tu r.
2 6 O pinio pro fo la obligatione capitalium info cieta ie,
plures habet D o ñ o r e s .
D
e c i s i o
II
D ecifio D . V .
D
e c i s i o
D . V.
c O c i o s i l l s t v ere d i u c s . i n q i K m . » t d ' » ' . f " " ' "
J p .o f p i c k - b ii i c c i c d i t o ti s .t a n q u a m v n u ro & lin g iih rc m c o tu m re d e m p to re m .q u ia ip fc lolus p oterat ü Jocuto d efid c riu m a d im p lere , ille folus d am n a pec
cos p aila rc farcirc .c c o n tra rio p u ta b a t ic prxcer ca p i­
tale q u o d m ile ra t, in n ih ilo te n e ri, cred ito rib u s,
a
Ec lic e t cx iftim arec. fe h abere etiam lus co m m u n e
p ro fua p a ttc ,v c v id e m u s in frá ,vim tam en im p iim is
fa c ie b a t in h o c , q u ia in ca p ito la tio n e n o n l e p r e d i r
h s c .q u a m p t z tc n d e b a n t creditores.aliorom b o n o i u
o b lig a tio , q o o d fufliccre diccbac ad v iB o n a m . q u ia
n o n eft d u b m m .a rie n d e d a in h is p rx c ip u c fore p aB a ,& c o n iic n tio n c s fo c io ru m .v c d icem u s poftca,ac
p ro in d e in g re d ie b a tu r acerrim am hac p u gnam cum
q u ib u ld a m c c iic perpulchris in p r o p o f h o K o f ^ R o ro a n * vctb-.s »« ¿W. 5 22.'7.5 .......- - rtcen. a,.u
. d F a­
.
tin .e x q o ib u s fpcrabac ab fu lu tio n cra.fc v iB o n a m ic
re p o rta tu ru m ,fic u t o b tin u era t illatn, q u i c o n u c n tu s
jn cafu illiu s dcc if.fo e rat. Ea au tc m v e tb a f u n t q u x
fe q u u m u r .[ D e illius ( »«?«!>) exprcíTa d e p u ta tm n c
n o o ap p a rec ,n eq u e in cap'culis fo c ie tatis exprelTum
eft , q u o d A id liu s , vel altcr focius d eb e at ciTc ca m p ie riu s ,v t in d e in fe ra tu r ad n e c c ilita te m officij p t^ d iB i.f c tam en regulare e f t.q u o d in h n ufm odi c o n tra B ib u s .to tu m faciat c o n u e n tio p a triu m , l. i . f . / i
,
c o n u en .f.d ep of.l.fi.C .d e reb.alie non a lie v .l.fi. C .d e f i d e iu f.B e c c i. c o n f.4 3 , « ,i j./tF . i .S o i d .¿ í f .i 5o.«. i i .
3 V n d e q u id q u id fo m iíT u m c ft, h a b e tu r p to om iiTo
ab fq u e aha in te rp re ta tio n e tac ita v o lu n ta tis Concrah entiM m .l.qu id qu id(Iringend a f . d e v trb .o b h g .l.J ie x tr a n e iu f.d e condic,ob cauf. l . f i eum d o itT n ,in p r in .f.
4 folu.m aeYt.Sw Á.decif.íO'.,*i.>'.<9.Cr
1 0 .E t iic o iffo lc m u s d icete q u a n d o legem h ab e m u s,li lex no n dicir,
nec n os dicere dcbem as./.iV /ii»i, C .d e colIa.C^aue.co/» /.sio.w .i.B ecci.C07/ / Í . J 5. » . 4 . ita q u a n d o h ab e m u s
leg e m exprcííám in c a p itu lis .fi c a p itu la de Campfcrio n o n lo q iiu n tu r,n e n o s dc cam pfcrio tra B a re d e ^ b e m in .c u tn m h o c f cafus cx co n u c n cio n c n o u d.ffe ra t á cafu Icgis.B al.i/t confil. z \
v o l.x . C ra u c f .f<?«/?/.11 7.Lancel.G all.cow yi/., 18 .n .6 .& ideó ^ r.
tiliu s recinendo libros in tro itiis ,& ex itu ,§.conficicd o lib ru m p rin c ip a le m , q u e m m erc ato re s h bro M ae f tio n u n c u p a n t, m agis v id e tu r effeB u capituli i 6 .
refp ex iffe.q u i c r a t v t c o m p u ta in fcftis nataliciis lin g u lo a n n o fieti p o ffcn t.q iia m vt o b lig a tio n e de reddiioda ta t.o n e in fe fn fcip cre r. H a B e n u s R o ta R o m a n a .q u * hoc fu n d a m c co .v t dixim us.abfoluit reum
á reddenda ra tio n e eo q u ó d io aB is n o n leg e retu r
h u iu fm o d i ob lig atio . C u r n o n idem ( h * c paFs dice'fto c a fu ,v t cum ifta obligatio
l o h d . . & de p ro p riis n o n le g a tu r in c o iu ie n c o n e ,
" o n fit d ice n d u m focios voluiffe ad id fe obligare
c r , t in c o „ „ e „ „ o n e h,=c f o lid i, & de p ,„ p ,i i , o b ii!
gto io .fcd a le e x p re rla fi n o n c o n tta tia .lo n g e d iu e tfa
• b ea : II, illo cm ro ca p itu lo fa cu ltates acci pieudi oe
c u u ta , ca m b io , faro ex p U cau e tan , co u ttah e u te's
q m d veM en. elTc o b ! g .e a m p ro e .s . tij p .o depeu
d e n t,b o s ab e is .n e m p c fo c ic ra te m , ib i, totum a d r i f
follere d ic e b a tin finc d u b i o , ,n o p in io n e h n .u s t,ar
" s .q n e m c u m q u c fe tu p u lu m ,fc efficiebat n e a d alias
e io n e m " a
e ife B o m tra h e n d i h a n c o b ltg a em a d f e c io s de p ro p iiis ,v e n ic n d o m cffet; & f*,
4m.
11.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
435
c ie b a t vc d ic e re m u s .h a b e re n o s ca fu m c o n n e n tio n is ,
q u i Z q u ip a r a tu r calui le g is , fc idem o p cia tu r, vt dic c b a n .o s a n te a cx R o ta . Ec p ro u ifio , f q u * fit á 8
c o n tr a h e n tib u s , Ic m p e r eft firm ior ca. qu® fit a l. /.
peitee.tn p ,g . fc .i. H te to u . a L eu le n .
r
i ? " ” ”P"‘‘
t de c e r ta l o c i e t a t e . q o * V idebatur v m u etfa tis . & 9
v id e b a n tu r ex fui g e n e ra h ta tc in trare bo n a v n iu e rla , d i c i t h o c v e ru m nifi a lite t appareat de v o lu n ta te
c o n t r a h e n t i u m lim ita ta . qu® to tu m facit. R c h q u a
(in ^ « » i)b o n a o m n ia , fiue p r s f c n tia , vcl fu tu ra finc
e o t p o r c a .a t in c o rp o re a in te r c o n iu g c s c o n fu n d .n o a
eft d u b iu ro ,ta m c tf i cx p ro fp c ta fo rtu n a o b tin u e rin t
fo c ie ta tis v n iu e rla iis i n f t a t , L } .§ . cum fp ec ia h ier , f .
p r o jo c io ,C o iiitr .& c . N ifi alitev c o n u e n c rin t foc j , vc
á ix i g lo jf. 3. « .4 7 . q u ia lim itara focictas n o n p o rrig i­
t u r á d ie .fe ^ . I ,<i.igitHr f . d e exereiio. C ro . con fil.4 0 .» .
3 .4 .C e p h a l .c o n f i t .3 6 9 .n . y 4 .M o l i . d i f .4 i i . n .6 . N e c
v itra id c o u tra d ic itu r.q u o d parres có u c n ille c o n fta t,
C ep h a l.d .c« n f3 6 s> ''> ‘ ^ 3 .q u ia v n iu etfa focietatis fu b f ta n tia in p a rtiu m c o n fe n fu c o n f if tit, & n o n v ltrá .
S o c ia ,
q u ia lim ita ta v o lu n ta s e x te n d e n d a n o n
cft l.o p e r ü non pofitis f . d e op«r.lfher.H i€ien\ssQ\m \>.
A d d o e g o , -f fo c ie tatis nacor.-im fu b icB a m efle n iu - ‘ o
ta rio n i p cr p a B a , / .i . §.non f u e r in t, f . pro focio, §. i .
in ji.d e J o c ie .G iO ih .d e c tf.i 1
17 .M a n ti.á e »«cir.
ar/.big.conuen.lib.6.ttt.3,K urn.i. lo a n .G iiu e l.^ fw /r
D o la ,} 8 .w « w .v b i p lu ra h u iu s tei a d d u c it ex e m p la ,
j n q u ib u s c o n tra n a tu ra m fo c ie tatis fu rtin tn cn c ca­
p i t u la , & p a B io n c s fo c io ru m ,n o ta G .v fp ar.T h c ia u .
v erb a ( qu a fi. fo r e n . j o . lib .4 . num. 6- E t p ro p tc - ‘ *
re a , <«i» > e r u n t per iu d icem d ilig e n te r in fp icien d a
C a p itu la fo c ie ta tis , vc dicu n t A n e b a t, fc Parif. fc fi
adfic illa o b lig a tio , res erit ab fq u e diffic u lta te , q u 6 d
o m n e s te n e b u n tu r fo lu ere ,& c o n tra eos v ia e x e cu c iu a in Tubfidium ,f a B a ex ccucione c o n tra c o n ­
tr a h e n te m , & excuffa fo c ie tate , n o m in ib u s d e b ito ­
ru m , f c e ffe B ib u s , potcric fu p e r aiiis b o n is in fo lid u m pro c ed i p to t o to cre d ito , c u m te n e a n tu r
o m n e s , v e lu ti fideiuifotcs , & c. bené A n c h .tr . in
confil. j j z . m p rin c ip io , fe/V v tr h ü , p to clariori
d e c ifio n e d iB o r u m d u b io ru m p t® m itto , q u ó d d c
o m n ib u s c o n u c n rio n ib u s fo rm a , fc fu b fta n tia e a ­
ru m , lie p t z f u m i t u r p ro v t c o n u e o tu m fu it in tec
p a rte s , /. »« conuem iom hw , f i , d e verb . oblig. &
p r * f e r tim cu m d o m m u s ex c o n tta B u ic tu i , vcl pa­
te r cx c o n fe n fu f i l i j , vel in ftitu c n tis , & fic de fim i­
lib u s , iu x ta e n im fo rm a m tra d ita m ab h o m i n e ,
r e g u la n t u r , fc m o d ific a n tu r o b b g a tio n e s t a l e s ,/ .
d ilig en ter , f . m anda. & c.
E x q u ib u s a p p a re b a t, T i " o p in io n e h u iu s focij 12
rei c o o u c n ti , q u ó d cu m in o c c u rtc n ti cafu , n o n
le g e re tu r in in ftru m e n to h * c folidi o b lig a tio , vel
alia d c p ro p riis , fed im ó c c o n tta dc b o n is fo c ie ta cis ta m u m , q u * d iu e tia fo n t á b o n is fo c io ru m p ro ­
p riis , q u ia re g u la e ft in d u b ita ta , d e b itu m , & credi­
tu m fo c ie tatis , fc in c o m m u n i , n o n effe d e b itu m ,
f c cre d itu m alicu iu s focij p artic u la ris , p ro v t in u ltis
p ro b a n t M ago.dw »/. L u cen . 1 1. R o n c h e g a . d e duob.
reis , l . f i duo , numer. 8 . B o rg n i. C au alc a. d e tutor.
C r cur. num . 2 1 0 . q u o s e g o rc tu li in i . de p a B .nu p.
c la u . 4- i I o f - 9'
2* »um. 4i . vbi v iteriu s , t ®b >5
id p ro b a u i d e b ito ri fo c ic tatis.á q u o p e titu r debi. u ra ,
noi) licere o p p o n e re co m p c n fac io n e m d e d e b ito par­
tic u la ri alicu iu s cx fociis illiu s fo c ie ta tis ,c u ro d u ic ria fin t i n te r i c .v t tra d u n t iid c m M a g o .R o n c h e g .fc
C a u id . v b i /iiprd , b e n é R o ta B o n o n . apud A n to n .
}t,ion a .d ecif.3 4.n u m . 4. K o t f .G e n .d e a J j i . www.i 1.
(V d e e tf.y $ . nurn. 5. M u n in o z de S co b at de ratiocm .
£■.5 6 . » .6 . fc q u o m o d o t p o ffu n t cffe m fi fo c ie tatis
O o
4
5
4
loannis Petri Fontanelle,
ip fa d e b ita , fi ea « d m in jftta to tib u » , & illiu s n o m in e
d ic u n t cced itoces fc m u tu aíT c, 8c c u r a illis d i A o n o ­
m in e con tra xilF c 1 S o c ie t a s a o ie m in C ap italib u s, &
lu c r is . 8c p to u e m ib u s illiu s c o n fift it, B a l-& S a lic e t.
ía i.e o ty C M compenfa. Curo a liis a d d u A is per C a i d i .
T ufe/» » » .S.co w í/k.1 7 9 . »«nj,8c A n t.M o n a c h . d tc .B o non , 5 4 . num . 3. V n d e fe q u itu r cu id en tcr,8 c f c u fe ­
q u i p r z c e n d e b a r u t, p í o d iA i s d e b itis fo la cap iralia
c u m lu cris, 8c p ro u e n tib u s p o ffe d ic i o b lig jfa , n o n
b o n a p ro p ria f o c io r u m , q o * la n to p e r c ab ip fa fo c ie ­
ta t e , 8c b o n a ilU us d iffe r u n t, v t d ix im u s , 8c c x c o n fe q u c n t i e x t r a o m n e m iu ftiiia : c o lo r e m c l ic a d o trfa n t iu m p c Z t e n fio n e m .N c c v id e b a tu r o p u s c ffe ,a lia
d ifp u c a tio n e circa h a n c m ateriam in h a c cau fa ad illa m d e c id e n d a m . P ia e fu p p o fic o e n im , h * c pars n o n
fe o b l[ g a u e r a t ,v i d ic c b a t.e o m o d o q u o v o le b a n t a d uerCari) ,i r o 6 o b lig a tio to ta d ir e A a fu era t fo c ic ta c i,
v t ip fa d am n o m ,8 c p e r ic u lu m fe n tir e t fo la, n e c e ffa t i u m era t a b fo lu i d e b cre á p e titis ,
*5
^Pats a d u e rfa fl v tr u m q n e d iA u r o c o n tra d ic e b a t.
P r im ó a ffe r e b a t, n o n e ffe n e c e ffa r iu m , in íb c ie ca te ,
8c ilim s in ftr u m e n to d ic e r e tu r e x p re fs c , fo c io s fe
o b lig a r e in fo lid u m d e p r o p r iis v ltra c a p it a le , q u ia
h a n c o b lig a t io n e m v e n ir e e x n a tu ra c o n tr a A u s fo Cietaci® c o n tc n d e b a t.a b fq u c e o q u ó d exp rim atu r.
I6
S e c u n d ó d ic e b a t . f illa v e tb a .io / .d r ifch.y p e r id d e
l a ceTnpannia,x\on £\X\(íe a p p o fita n ifi ad fa u o r e m , 8c
a d cau c ela m in ftilfo iu m , n e e o r o m r ifc o , & p e ric u lo
Ca q u * a d m in ift ta tu ti c ta n t e x c o n u e n tio n e a lio ­
ru m fo c io ru m ,in c e U ig c re n tu r c u r re r e , m h íl ta n g e n d o d e o b lig a t io n e fo c io r u m ecga c r e d ito r e s p e cu n ias
m o c o a n c e s ,8 c c a m b io d an ce s, a tq u e ica ea v e r b a n o n
h a b e c e c u m fc n f u m ,q u c m c is h * c pars c r ib o e ie v o ­
l e b a t , n e c fa c u lta te m a m p la m a c c ip ie n d i p e cu n iam
c a i n b i o in c c f o c ic u t e m lim ita r e p o fie ,p t* te n d c b a t.
Q u o a d p r im u m , c u m d ilig e n tia p e rq n tfiu eta c l o c a ,q u tb u s e x iftim a b a t pco b a ri,8 c iu ftific a r i,e x n a tu ­
r a C o n tra A u s fo c ie ta tis e ffe , q u ó d e tia m fi e x p r e fs e
n o n d ic a tu r , re m a n e a n t n ih ilo m in u s fo c j, 8c v o u f .
[ a if g o e e o tt im o b lig a t i in fo lid u m ,8 c d c p ro p riis ad
b lu c n d u m * s a lie n u m p e t in 'ftitorcro c o n tr a A u m
d u r a n te fo c ie ta te , illa n e m p é q u * re tu lim u s tu n c
c u m 'fu n d a m en ta p r x te n f io n is c r e d ito r u m p o fu ir o u s fu p r á la te .
17*
S e d q u ia f v id e r a t ad u erfa p a ts , alio s c fle c o m ­
p lu r e s , q u i c o n tra riu m c e n e n t, Sc d e f e n d u n t , q u ó d
n i f i e x p r e fs c d ic a tu r , f o c ij n o n te n e n tu r v ltra fu u m
c a p ita le ,p t o v c c ft D e c . in l .f i fociu* 1 6 . num . 4 . i f . f i
f< » -.p « rf,A n c h a r.(q u id q u id a liq u i,fo r la n c u r o n ó in le l l ig c n t e s , ¿ ¿ c o n t r a to rr e n te m D o A o r u m ,q u i o m ­
n e s A n c h a r , p ro h a c o p in io n e a lle g a n t , v e lin t n o n
ica á ic c T cfio n fil. 3 3 i.L a ñ C .fiip r a c i t a .n u m .¿ S .0 con­
f i l . 9 3 . num .3 *• eod.Ub. I . C a r d in . M a n ti.d e
0
4tmbi.conuen.hb. 6 .ttt, z z.ffH u .S .S tr fl. de contrae, m ere a ta r.n u m .i 5 .O fafideei/T 1 5 0 . n u m .8 . Se c u m e o S e ­
n a tu s , P e d e m o n ta . ab o m n ib u s in p r o p o fito c ele b ra to s ,e I e g a n t c r R.oc.R .om .d(«ery?. d ec ifi. 1 3 1 , nurn. 1 1 .
0 z ^ .p a r . i . Sc d e n iq u e G a fp .A n c o n .T h e fa u r . q .f o j g r en . 3 o . Ub. 3 . qu aiivlam id e o ? d iftin A io n e m e x c o ­
g i t a b a n t , q u a iftas d u a s c o n tra ria s o p in io n e s C on­
c o r d a r e t , d ic e n d o p rim am p r o c e d e r e v b i n e g o c ia ­
d o fo c ie ta t is e ft a m p la . S i n o n c c ftr iA a ,8 c in ltir o r ib u s p ei fo c io s fu ic trib u ta fa c u lta s , & d ir e A u m
m a n d a tu m a c c ip ie n d i p e c u n ia s c a m b io q u a fc u m q u e ; fe c u n d a m v e t ó , q u a n d o n e g o tia tio fo c ie ta tis
c f t lim ita ta , & m ftito re s ad e x e r c itiu m illiu s h a b e n t
fo lü m a ffiftc n tia m iu ris.
C u m q u e d ic e b a t n e g o tia tio ifta fu e rit a m p la ;
a m p lé q u e , ac a m p liflim é c o n c e fla fa cu lta s n e g o ­
tia n d i , 6c p e c u n ia s - q o jfc u m q u e v e lle n t in llic o res
fu m e n d i c a m b io .fc q u i in d e exiftim a bat» & p r z c e n d « b a c d icendncQ , o u ia c s fo c io s c x c o u i i a A i b u z » Sc
i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
t a u in ftjto ta m r e m a n fiO i in fc lid f i.o o n f o l l m pro
c > p .t.l,. & q „ a , c „ „ , illu d c ft . fc d c c u m d c p to p iiis
b o n is o W ig |iio s,5c in h o c n u lla m p o fti fic ii d i f f i k l
t a tc m .n c c a liq u e m cfte c o n ita d ia o ic r a .a tb itia b a tu r
N o n c ia t m a la t h * c d i f t l n a i o & h i c c o n filia iip ' I u
o p lm o n n m r r e p h c a b a t a ic r ) q u ia in c . p . U ^ fu m .
b a tu r pats ad u erfa .fe iniU um h abete D o A o r e m a '
n ifi q u a n d o a m p lé ,8 ¿ a b fq u e aliq u a U m i t v i o n e d r
tu r fa cu lia c e s , 5c in itu t fo c ie ta s .lo q n a tu c , q u o d n o
p c * iu d ic a r e h o c in c a fu v id e b a tu r , cu m lu c c m cri”
d ian a c la r iüs c o n fta r e t,v c p c « ic n d e b a tu t no n fu ifte '
n e c e l f e p a rtes in p r im o c a fu n e g o tia tio n is
a m p i* fa c u lta tis c o n c c f l* a d ac c ip ie n d u m pecunias
C a m b io ,fe d in fc c u n d o n e g o tia tio n is lim ita ( s ,lic r i..
r a c x q u e fa c u lta tis accip ie n d i p e c u n ia s c a m b io ,q u o d
d ilc u r r e n d o p e t fin g u la c a p itu la fo c ie ta tis , d ic e b a t
h x c pars fieri m a n ife ftiilim u m , 8< p e r h o c e ft iam
n e c e ffe in g te d i m e r ita l e g is p r i u a t * , c a p itu ia tio n is
n e m p é in te r partes fa b h a c fo c ie ta te fir m a t* .
In fe x c a p it u lis t illiu s e x p lic a b a r o t m ih u ta tim in 20
q u o d e b e b a t c o n f if t e ic n e g o tia tio fo c ie ta tis ,8 c q u e
fa c u lta te s ad m in iftra to ri b u s d a b a iu r pe r fo c io s,8 c in ­
te r eas era t h * c > d c q u a d ifp n ta m u s d an d i 8 ¿ a c c p ié d i p e c u n ia s c a m b io .N e g u tia c io c 6 m ilia ,8 c fa c u lta te s
d a t * ad eam e x e r c e n d a b c n c fu n t a m p j g e x f e , & ta le s
v id e b u n tu r c o i l ib c t .q o i l e g e tit eas d o n c c p c iu e n e ric
ad v itim a v e r b a v n iu fc u iu fq u e e x d i A i s fi c u i ia r i b u s .
Se C ap itulis , in q u ib u s i l l * d a m u r , Sc c o n c e d a m u r ,
q u * habent,f<»/. d r ifc h , y p erill d e ia prefent com panm a ,to tu m ad r if c u m ,0 periculu m p r a fem u J b iie iu tü ,
E x q u i b u s ? v e tb is m a x im é rep etitis in v n o q u o - 4 *
q u e c a p itu lo c o n c e r n e n te n e g o tia tío n c m ,8 ¿ fa c u lta ­
te s d atas a d m in iftra to rib u s ,a p p a re re lu cid tflim e p r s te n d c b a tu r , in c e n tio n e m c o n tra h e n tiu m n o n fu if le
c o n c e d e r e fa c u lta te m n e g o tia n d i a m p ié fu p e r o m ­
n ib u s b o n is fu is» fed lim ita te fu p e r b o n iS l o c c t a c i s ,
q u * c o n fifte b a t,8 c c o n fift it d e iu cc in cap ic a lib u s,8 c
l u c r is , a c p r o u e n tib u s illiu s , p ro vc e x Bal-8c S a liccC .
IK l.ea s.C .d e com ptnfa. trad u n t C a r d in a l. T u l c . U it.S .
c o n c J .i7 9 .n .3 .S i A n to n .M u n a ,d e c ffio . b ono 5 4 . » . 3.
& d ix im u s a liá s fu p tá . V n d e fe q u i v id e b a tu t ,v U t a
C ap itale n o n te n to s , Sc o b lig a to s fo c io s . £ t e ft m i­
r u m ? [d ic e b a t h * c p a rsjin re tam clara,8< m a n ife fta ^ ^
rep lic a re ad u erfa m n o le n te m c o n ce d e re h a n c lo c ie ta te m e ffe p a r tic u la r e m , & lim ir a ta m , c u m id m a n ife ftc ,in fu a o p in io n e ,fu a d e r e n i d u o ,q u * c ta o t in ea.
P r im u m , ca p ita lia fu m m a m v jg in c i m iU iu m lib ra ­
r u m e ffic ie n tia , fu p e r q u ib u s fu e ra t c o n tr a A a lo c i e Cas. S e c D n d u m ,c Ia u fu la finalis in fin e v n io lc u iu iq u e
c a p itu li p o fita , totum ad r tjc u m ,0 periculum pr a jentis focietatüy n o n v id e b a tu r m a io re m p o fle e flc lim i­
t a tio n e m , Sc r e f ttiA lo n e m fo c ie ta tis ad c f f c A u m *
n e lo c i) te n ere n tu r v ltra ca p ita le d e p ro p riis , q u a m
h x c , a d rifcum 0 pericu lu m ipfius fecieta tis ,
q u * e ffe c d iffe re n tia in ter fo c ie ta te m ( p e ic o n c a b a cu r p a r s )v n iu e r fa le m o m n iu m b o n o tu m , Sc p a r tic u ­
larem a liq u o r u m , fi fic u t in illa fic in ifta v e r fa tetu r
p e r ic u lu m i a A u t a o m n iu m .b o n o r u r o ? n u lla fiu ftr a
e rg o te m p u s c o n fu m p fiffe t l u n f c o n f u U u s i » / . y . f .
p r o fo c to .S i p o ft e u n . E m in e n tif.C a r d i M a n t. a t tocl.
0 a m b ig .c o n u e n .lib .6 .tit.z. n .6 . in d iftin g u e n d o eas,
q u * c ft ta tio { fic v id e b a tu r p a rti) q u * Ic m p e t vrgcc
m u lcum e x e o fo lü r o , q u ia lu p c r c e n o c a p ital, fu ille i
C o n tra A a fo C ietas, q u a m v is n o n fu ifle t a d d itu m , eot.
a rifch,y p ertll.d e la p r eftn t.to m p a n m a .q v x lu n t v e r ­
b a , in o p in io n e m p a r t ís , o m n e m o m n in o d iflic o lu t e m to lle n tia .
E x q u ib u s re fiilrare ? p r * ie n d c b a to r ,v t q u a m v is z j
a m p lc A e tc m u r d if t i n A o n c m , & c o n iilia o o n e m
o p in io n u m .q u a m pars a d u eria fo cicbat, a d h n c lo c i)
ifti h a b e r e n t i n r c n t u m .S c v e n ir e t r e u s a b lo lo c n d u s . c u m u m claré ap p a re ret fo c ie ta te m
D e cifio D V I .
a * p U ro ,n c c fa c o h a te s a m p ia s ,v t p o ílin c 'c x tc n d i ad
b o n a p io p ria fo e io ro m vU rá c a p ita le .fe d lim ita ta ,&
lim itata* ad c o r p u s fo c ie tacis.co n íiftc s in capitalibus»
& l i J c t i s . A d q u * faceré d ic e b a tu r o p tim a v erb a A n* 7 c h z t.m fa p e cita.confil. 5 j i.n . z .i n v e r f. [E c ce rtc v h
f i c a t t '. B z c e rtc cx fo rm a d i ñ * fo c ie ta tis ap p a rer,
q iió d p ro lu lcip icn d is p ec u n iis in d e p o f itu m ab alio
« io d o n o n f u c r it p e r p t * d i ñ a p a ñ a a liq u a fibi a ttri­
b u ta p o te fta s .fe d ta n iú m o d o excedit fc i n m in ifte rio
cam biotú.S c in ifto d u n u a x k t d c fc x J c c im m iU * flo rln n is p o fitis in c o m m u n i;] & poftck in n u m e ris fe­
q u e n tib u s to tu s eft iftc a u ñ o r in o f te n d e n d o p a r tic u la ritc r,p c r p o fitio n e m cc rti capitali s d ici m odifica­
ta m fo c ie ta te m ,fc te f t i i ñ a m ad illu d :[E t m odificatio
{in q uit » .4 .)c c fp e ñ u fiim m * ,fa c it q u ó d nÓ am p liú s,
q u á m in illa n cg o c ia tio n e p o fitú f u e tit,p o f f in r p i * p o fiti foos d o m in o s, fc fo c io s .o b ü g a rc & h o c p ate t
in o m n i b u s C. i n q u ib u s le x d e iftis ad m in iftra c o rib iis io ftito in m .p rz p o f ito r u m .f ilio ro m fami).
& fe ru o iu m m c iitio n é f a c it,q u ó d n ó a m p liú s o b li­
g a n t p ro p o n e n te m ,q u am fit in illa n c g o c ia tio n e re­
p e rtu m , q u ia v id eto r c o n tra h i c u m ip fa rocrce p o c iú s ,q u a m co m d o m in o ,v e lp r* p o íito ,v c eft te x .n o labilis»» d .§ .fip ra sb ite ri, 0 c.] H a ñ e n u s A n c h a r .d i x iflc t fi in fua fociecace vltca U m ita tio n c m .fc m odi­
fic a tio n e m ,q u am in d u c it.fc in d ú c e te vulc ex c a p ita ­
li lim ita to , habuiíTet fc h a n c aliam , tc i a r ifc h , y p e riU d e la c o m p a n n ia .b z h e n ih s c m a g n a m a u ñ o r ic a tem ex q u o fu e ran r ap probata per R o í. R o m . d ecif.
\ 3 z.n u rn . 1 4 . p . z . vbi latiffim e d c h o c A n c h a rra u i lo co in h u iu s partís fa u o rem .
S
*5
E t d ic e b a t f v íte n o s pafs , fc h o iu fm o d i d iftin ­
ñ i o n e m , fc co n filia tio n e m o p in io n u m n o n reperire
a p u d aliq u e m ap p ro b atu m a u ñ o te m ,lic é t( v t aie b at)
n o n pcenitoilVet e u m reperiiíTe cu m p r« c e n d e te tu c
m u ltú m fau o rab ilis fibi fed D o ñ o r e s fim p lite r hanC
O pinionem fícm ant ab fq u e d i f t i n ñ io n e , v t q u a n d ó
a liq u i c o n tra x e ru n t fo c ie tatem curo fuis ca p ita lib u s,
fi a liu d d i ñ u m n o n fu it , folúm c a p ita lia re m a n e n t
o b iig a c a , n e c fit e x te n fio v ltca íb c io ru m obligatio*
« e s , vc eft ap u d fc rib en tes tu p rk p ro h u io s partis
o p in io n e a d d u ñ o s , in te r q u o s eft fin g u la ris decif.
Sen a tm P ed em on ta . i j o . ” - 8 . ap u d O fa f. in q u a
i f r ira fo it d ec ifu m . A tq u e ica d ic e b a tu r , f q u ó d vbi
q u * í t io h * c d e c id e n d a v e n ire t c o n fid c ra to n eg o tio
in a b f tta ñ o ,n u lla fp e cialitatc in te rc e d c m c ,fic u t hic
in tc rc e d e b a t.v b i tifc o , fc p e ric u lo fo c ic ta tis d u m tax k t v o lu e ra n t n e g o tia re c o n tra h e n te s ; fed q u o d in
fo c ie ta te Ciun c e ttis C apitalibus c o n t r a ñ a .data fu iffce po ce tla s am pla ac cip ien d i p ecunias C am hio,nihil
d ic e n d o ca to s rilc o .fc p c ric u lo ,v id c n d u m elT ct.qu*
p a rs p lu res habctec D o ñ o f c s , m c lio rib u fq u e fu lcire to r ra tio m b u s .fc Conftico plures h a b e te h a n c par­
te m p ro fe ( v t p c* te n d c b a f) & m e lio rib u s n iti ratio m b a s .d c o n d u d c n d u n , pro fo lis c a p ita lib u s ,
‘' “ "C o p in io n e m
L d
d ic e b a r n n n c ,
q u o d vltra h ab e m u s illa v eib a . m » ,« . d r i f c m , 0 p e r , c « / » r a ( d i c e b a t ) c e ttiin m a m rcm
fa c iu m . R c liq u ., e u m decif. in fe q u e n .
A
R
G V M
E N
T V M
. -------
D e ea d e m m ateria d c c if. prarcedeii. V b i
reip o n d ccu r a rg u m e n tis co n trariis
S V M M A R l V M .
M oXjo tenenti pro cred itoribm focietatU re fo d etu r
1
» D o ñ o r r tifo r d e n t p e r verba d u btta tiu a ,cred o ^ ¡'
p i,„ i
3
■l .
fl
P a u . P a r tf.tn propofito expenditur,
f
¿ ¿ t m r a r k / .» / » , u o u p r . i t d i , a d « .
<err.tnedm»dM d oñ rin at D o ñ oru m .
Tom . U .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
5 P a r ifio y ft M o i .\ i o iteru m refpondetur.
6 T itu lm quod tujjft, q u td di/ponat.
7 S tep h .G rac. tn hac m ateria fo c ie ta tis exp en d itu r.
3 Socq an teneantur tn fo lid k m , an pro ea p o n t o n e ,
, » . u . iroPe»,
e ,o r « u ,.,» a ,u r . f p e a .
C r ,d k .,.s .
oum uuo
dtfirtngt agere contra plures.
I O Q u o d d ec U r a tu r .
. , Soo/or rouori i n i . U d , . „ , d m , r f „ „ , j ,
p
In frd
.
d c b .n .
, j.
tu r intra ca p ita le, v e l v ltr a .
t i Iteru m d e quajlione,de q u a fu p r a .n .Z .
»3 Rur/m d e eodem p u nño.
Contrahentes cum aliquo in fin o re . debent attendere
ad eiu sp otefia tew ,ib id em .
I 4 M enoehioctrcaqu a jiionem pra diña m ,reJpend etu r.
I j Felicio etiam fa tis fit in eadem materia.
\ 9 Socios teneri v ltr a capita le cred itorib iu , non efi
d o ñ o r q u i d ica t.
I 7 Societas im ia cum capita lib u sfem per dicitu r lim i­
tata.
i S Societatem quando d iñ u m debere currere rifco , f t
periculo j m ipfiu t , nunquam exten d itu r ad bona
p ro p n a jocioru m .
D
e c i s i o
D . V I.
t n c q u id q u a m f m t a ñ iim r e lin q u e r e t h * c fo - j
c ij pats d ilc u ttc b a t pcc D o ñ o i e s , q o i cita n tu r c x
a d u e r lo , in t e t c o s e ft v n u s N ic o l .M o z z i . rie contrac,
fo d e t,c .d e naiu.fociet.n. i p .c u i c e fp o n d c b a t.c la tu c flc
q u ó d M o z . d ic e b a t illu d q u o d v o lc b a t p a rs a d u erfa ,
v t f i fit d atu m m a n d a tu m n e g o tia n d i, & e m e n d i, Sc
a c c ip ie d i p e c u n ia s a b a lio .tu n c v irtu te h u iu s m ád a ti.
o b lig a n tu r fo c ij v ltra fu m m a m p o fita m in fo c ic ta c e .
E
S e d h a n c t a u ñ o c i t a t e m VIX c lfe a liq u a m aieb at i
c x d u o b u s . P t im o ,q u ia lo q u itu r d u b ita tio c p e t v e r bum,CTedo,f>£ pec v c ib u m ,v < r ie t* r,ib i : [ E g o a u tc m
cred ere , v e ta m c flc h a n c o p iu io n c m ,n ifi c o n fo c iis fic
d atu m m a n d a tu m n e g o c ia n d i.fc e m e n d i,& r e c ip ie d i
p e c u n ia s a b a liis , n a m tu n c v ir tu te h u iu s m a n d a ti
v id e tu r o b lig a ti v ltra fu m r a a p o fitá in fo c ie ta c e , Scc.
S e c u n d ó f q u ia fo lu m ad Ib a m o p in io n e m a d d u - 3
c it P a r if.i» e o n j.9 4 .n .jo .h b , i ,q u i n ih il p ro tsú s a lle ­
g a t ,& lo q u itu r c tia m j c c v e rb u m v id e tu r , Sc fic d u b ic a tiu c , p o n it e n im e a d e m v e tb a , q u * M o z z i , E c
p r * te r e a ad d eb at h * c pars , e x c o q u o d d ic it P acif.
n o n p o fle c o l l ig i , c i o p in io n e m ad u erfarij p la c u iflc
ctia m q u a n d o e lt d a tu m m an da tu m n c g o t ia n d i,fc c .
n ifi p e r arg u m e n t.u m k c o n tra r io fe n fu , q u o d n o n
p r o c e d it -f- in d o ñ t i n is D o ñ o r u m , G r a t. q u i p lo r e s 4
a lIe g a t,r i/ / « p ./ tfr f.é 8 9 .w .4 i.P a tc t in illis v e tb is :N e c
d ic a tu r v ltra d iñ a m fu ro ro am a d h u c eos ten eri , e x
q u o v id e n tu r d ed i fie m a n d a tu m d iñ i s fe n io tib u s ,fc :
a liis c o n fo c iis n c g o cian d i» e cn cn d i,v e n d e n d i, & r e c i­
p ie n d i p e c u n ia m ab aliis , v iccu ce c u iu s m a n d a ti v l ­
tr a d iñ a m fu m m a m ,v id e n tu r e ilc o b lig a t i .N a m b e ­
n e c u n fid e c a n d o te n o re m fo c ie ta tis p r « d i ñ * » &
ip fiu s c a p itu la , n u llib i ap p a ry t fu ifle iftu d d e m a n ­
d atu m , f c c . ] E r g o fi fu ifle t'd e m a n d a tu m ? N ih i l
fu p e r h o c d ic it ifte a u ñ o r .
D c n i 'q u c c f l e t an im a d u ec c c n d o m ( e a d e m pats y
d ic c b a t)a m b o s ifto s D o ñ o r e s p a u ló a n te la te fu ara
fu n d a flo o p in io n e m , ad d u c e n d o D o ñ o t c s , q u i e a m
t c n c n t.s lq a a n o n c r e d e b a n c te c e d c n d u m c x h i s ,q u »
p o fte a fic d u b ita c iu e , f c p e t a r g u m e n tu m k c o n tra ­
rio fe n fu , v id e n to r d ic c re in c o n tra r iu m . E c q u o m o d o ,a d iu n g e b a t,p o tc c a t P atif.tn lo c o c ita t.in fa u o rem
o p in io n i s p a rtis a lcetiu s lo q u i , q u i p a u ló an te > f c
& d cin d e in a n te c e d e n ti eonJ.93.per tat. Sc fig n a n te t
num. 3 1 .fi: ta m c o n c ta r iu m h u iu fm o d i o p in io n is d e clataU craiT jhis v e ib is ? [E e g c fta p e r fo c iu m n o m in e
fo c ie ta tis , e tia m d ctfiandaca in o ic e r o , f c in c a fu m
O o
*
q"®
456
lo a n n is Petri Foncanell¿,
q n o v n u s fo c ia s poíTct o b lig a re a liu m , ifta d p ro c e ­
d it folúm p ro q u a n tita te , q u a tn fo c ia s re p e c itu r h a ­
b e te in c o tp o ic fo c ie ta tis , & n o n v lttá . fc iftu d d e ­
b e n t c o n tra h e n te s c o n f id e t a t e , v t d ic it A nchar.
conft ,3 5 x .c o l.í.v e r ft .f t m ilit e r ,& c o l.^ .v er jí. p o flre m ó .q u c in re fe rt,& fe q u itu r D e c. a lle g a n d o P au. d c
C a ft.i» confi.Cr le tlu .in d .l.Ji fo c iu s, n .4 . E t p ro íb c io
n o n p o te ft re n c ri in fo lid u rn ,vc irad it A z o , tn fu t n .C .
de exerct.verJi.vh\&iM cm ,&C p to b a c u r»» d .l.p U n e l.x .
D -p r o foci« ,vb \ te x t.a p c rtu s d ic it, p c tic u lu m debere
effe c o m m u n e ío c io m m ,e tia m íi o m n e s foci) p ro p o fu ilfe n t v n u m ad n e g o tia n d u m .& pec te rtia m p erfo ­
n a m o m n e s c o n fen circn t a d in in iftra c io n c m fo c ie ta cis fieti , & fic to llu n tu r rc fp c é tu a B io n is pro-focio,
a d d u B i fu p rá in c o n tra riu m , n am in e o n o n m ili­
t a n t ,t e n e n tu r e r g o o m n e s p ro illa q u a n t i t a t e , q u a m
i n fo c ie ta te p o fu e ran c , & n o n v ltrá d c tifio n ib u s .fc
€ iu rib u s . de q u ib u s íu p tá . Ec ipfe •}■ lo a n n e s la c o b u s
(a d d it , parcite tam larga tra n fcrip tion i, quia necejfa­
r ia , v t vtdebis in fr a ) n o n p o t u i t te n e r i , & o b lig a ti
p e r illu m t i tu lu m ,q u o d iu(T u,qui p ro p rie c a d it circa
p erfo n as fu b ic B a s,& in d u c itu r p er q u * c u m q u c v e r­
b a, e tia m p r* c a ria ,v t d ic it P au .d e C a f. in l . i . f . quod
ÍBJ. N a m tu n c d e m u m p a te t te n e tu r e x illo titu lo ,
q u a n d o iu b c t,& iu b e n d o fe o b lig a t, l . f i mandato, C .
q uod c u r n e o .& tbi P a n f.C r P a u .d e C a f.n o t.E x.n e ce(fe
eft q u b i talis in ifu s praecise a p p a re a t,n a m n o n in d u ­
c itu r p et fim plicem c o n fe n fu m ,v t tra d ic B a l d .i « / .i .
% .fe d jt, f f . quod t u s ,& fcn b e n te sib i fe q u u n tu r . Provc
e tia m v t titu lu s illc locurri fibi v c n d ic e t, nec eflé eft
q u o d p a te r iuifecit ta n q u a m p a te r, / . 2 . § . / . q o b d iu s,
& q u o n ia m ifta o m n ia in Cafu p r* ( e n c i Ceflant , v r
p a te t cx le B u ra c h iro g ra p h i, m e rito d . lo a n . la c o b .
n o n p o tu it te n e ri pec cir. q o o d iu s .] H a B e n u s func
v e tb a P a t i f q u z ica ad lo n g u m fe reb a r pars , v t ap ­
p a re re r q u a m lo n g e iHe clTet ab o p in io n e co n tra ria ,
& v t ia m ex tu n c rc fp o n fu m d a te tu r ad m ateria m
t it u l. quod iujfu , fi fo tfa n p ro v t fucceíT ic, eo v e n ire t
in m e n te m a d u e rfa rijiu u a re fe vcU c, &c n o ftro cafui
fa tis in e p te illu m t itu lu m a c c o m m o d a re ,q u z o m n ia
fe re p ofteá re p e tit.f c i n eis fc re firm ar idem P arif. i n
iam altas c ita .c o n ff e q u e n t.9 4 .n .tZ .e o d .U b .i.
7
A lle g a b a n tu r t e tia m in id e m p c r aduerfam p ar­
tem tria lo ca S ceph.G tatia.iw /« w d ifcep t.fo ren . nem ­
p e c .i j q . d t t . S . á d 1 $ .& d n . i j . a d x i .c .y x ^ .n .S .C r 7 .
& c .9 & 7 .n .3 3 .a d 4 o .v b i de haC m a te r ia tra B a t is a u ­
B o r fc v id e tu r in c e n tio n e m a d u e rfa m facis fu n d a re,
v t d ix im u s i n p c x c e d e n tib u s .
S ed n o n eife f ad p ro p o fitu m re p lic a b a tu r , q u ia
i n te n tu m h u iu s au B o ris n o n fu it in d iB is locis tra B a c c , an v i t ta fua ca p ita lia , r e n e a n tu r focij n e c d e
h o c eft v e rb u m v llu m in ib i , fe d fo lu m , a n t e n e a n ­
tu r in fo lid u m ,a n p ro raca eiu s p o rtio n is q u a m q u ifq u e h a b e t in focietace & in h a c q n a e ftio n e facic il­
la m d if tin B io n c ,a u t te fp ,c B a c r e d i t o r Ú,a u t re fp e B u
ip fo ru m fo c io tu m ad in u ic e m . P r i m o cafu d ic it,
9 te n e ti focios in fo lid u rn . S e c u n d o v e r b f p r o tata ,
cx ra iio n e q u a m a
d
d
u
c
i
t
pl o­
re s d iftrin g a tu r illc q u i cu m v » o c o n tr a x it , cu m
o m n e s v id e a n tu r p rz p o fiei fociecati to tiu s , inxca l.
8
■ne in p lu r e s ff.d e e x t r c .a c .&
1o
p lures, eo. tit.
E f h o c e c ia m .t f c n o n aliu d cft q u o d dicic S u rd .
q u i fatpc in hac m atecia a lle g a tu r á m o d e rn is , fc
p c z c ip u c á G ta t.t'F i/» p .S u td .{ 'in q u á m )d w .2 i3 -'» .i.
cum feq. fuilTc p riu ile g iu m , q u o d d a r e v o lu e ru n t le ­
g e s c r e d ito rib u s n e in p lu rib u s ad u e rfa riu s d iftrjn gacDc, q u i C u m v n o c o n tta x e fit, id a u te m o o n ta m
n u i s .q u im z q a i c a ti s ra tio n e ,& n o n t i m ad efFeBum
c o rtd e m n atio n is , & e x a B io n is q u á m ad facilitatem
a g c n d i,p ro v i tra d it d o B i f F ab en w r atienalibu s,t0 4 ,
1 I fu p e r ¡.habebat,iu
ff.de inJl.aB . A t q u e ita.i* m ens
illiu u n i k g u m & D D .i n o p in io n e h u io s p jr tis . o o n
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
fu i,
q u if t io n e m fi i n , r , . , e l
„ p i„ Ie ,
im b p o l l e , q u a m tc r o lm u m ,» ; d , I K „ i , „ „
f o e io .
te n e r , in fo lid a m
n n H t, alia q u arilio , fi
in .t a c a p lt a k .v e l v itta illru i. in d cp en a en tct 4 p rim a,
p to v t p t * allts o p n m e a m m a d u c i, d tfttn g u e n d o
h a s q u t e f t t ^ e s G a fp A m .T h e f .,
4 . f c n o n o b ic u te O U i . dec. i 50.W.8. a tq u e ita G rac
& a l i j , q u i p ro o b lig a tio n e fo h d i, & infolidiirn r c f!
p e B u c rcd ito ru n a c e fp o n d c n t,n o n m erentu r(ita pa is
a ie b a t > ilc g a t i in q u * f t io n c n o ftra , & ad cam q u a;
e ft , an if tu d fit q u atcn uis e ft in cap itali,an v lttá . E c
p r * te r e á - f d ic e b a t h * c pars , h u n c D o B o r c m éam
q u s f t i o n e m t r a B a t c ,& d ift in B io n e m fa ce te d e o b i g ac io n e fo lid i e t g a c red ito res , & p co rara in ic t fe in
illis te rm in is q u a n d o p r z p o fitu s & in ftito t exp re fsc
o b lig a u it & o b lig a r e fc v c llc d icic fo c io s , v t in c o
a p p a r c t,& in te rm in is tr a d it S u rd . q u e m & C i a t . f c
r e liq u i c it a n t i» d ec .x 1 3 . in f in , v e rf. d oilrin a, q u o d
n o n e ft h i c , q u ia n u llo s per in fticn rcs g c f t a s fu ic
c o n t t a B u s , in q u o d ix e r in t fc v e llc o b lig a r e fo c io s .
E t n u n q u a m m e m in e ru n t fo c ie t a t c m , in q u a fic a li­
q u id pro c a p ia li p o fitu m .
^
E t a d h u c - f n o n d e fu e r u n t ( a d d c b a tu r)q u i praediB a m d iftin B io n e m c ir c a fo lid i o b lig a tio n e t c f p c B a
c r e d ito r u m , v c l in te r fe n o lu e r u n t a d m itte r e , & fi g ­
n a n ter A n c h .iw d.conf.3 3 2 .fic c n im aiferit « .4.»» j i .
[ N o n o b fta t fi d ic a tu r illu d v c r u m q u o a d e o s , fiu e
in te r fc.fed q u o a d c o n tra h e n te s , in iq u u m e ft , v t l . f i
p u p ill. §. f e d f i alta s,d e in fi. A d h o c r e fp o n d e t, q u b d
o p o r te t c r e d ito r e m , fin e c n m , q u i v u l t c o n tr a h e r e
e u m iftis in ftito r ib . & p e r h o c m e n fa m illa m , fiu e
fo c ie ta te m » & fo c io s o b lig a t e , d e b e t etia m q u a t e r e
d ilig e n te r a n te o m n ia d e m a n d a to ,fc in c o n tr a h e n d o
n o n e x c e d e re eiu s fo r m a m ,v t d .l.d tltgenter,C rc.
E a n d e m r e fp o n fio n e m T a c c o m tn o d a b a c h s c p a rs * 4 '
M e n o c h .Í» co n f.4 1 o .U b .j.q o x paffim in h a c m a te ria
a lle g a tu r ; is e n im (d iceb at) d e ead em q u s f t i o n e fo ­
liam tr a B a t ,n n m f o c ij o b lig e n tu r in fo i id u m .v e l p ro
r a ta .fc fa cic eand em d ift in B io n e m , q u a m G rac. q u i
illu m c i t a t , fe d n ih il d ic ete affere b a tu r, fi in tr a , v c l
v itta c a p ita le , qu a; e ft q n s f t io n o ftra .
A d F e l i c i .f d e/ o c ie .c .jo .» .? a .d ic e b a tu t.e u m fo lu *5
eciam lo q u i d e o b lig a tio n e fo lid i,fc d n o n e x p lic a b a t
fi in tra , v e l ex tra c a p ita le , v t in e o e ft v id e r e .
N e q u e etia m -f A lc ia tu s , q u i p ro o p in io n é a d n e r fa n tis e tia m a lle g a b a t i» l.fitn fiitorem .x^ .ff.d e reb.
cred . e x te n d it fe , v c d ic e b a tu r , ad q u z f t i o n c m n o ­
ftra m , fi in tra , v e l v itr a c a p ita le , fed d e o b lig a tio n e
in folid u rn ta n tu m tr a B a c ,v t le g it u r ap u d e u m .
E x h o c d ifc u r fu h u c v fq u e fa B o in p r s c e d e n tib .
d ic e b a t pars h s c , fc ha b e re tr ia v a ld e c o n fe r e n tia
h u ic n e g o t io , o p im o n iq u c fu s - P ñ m ú m , q u ó d pars
ad u c rfa n o n h a b e b a t D o B o r c r o , q u i ap p ro b are t iti
te rm in is o p in io n e m fu a m in a b ftr a B o , in fo cie tacib o s , q u * fiu n t c u m a liq u o c a p it a li , fo c io s o b lig a t i
fin e e x p re ffa c o n u e n tio n e v lt r a ca p ita le c r e d ito tib u s .i m ó in fin ito s q u ic c n c n t c o n tra riu m .
S e c u n d u m , n e c etia m h a b e te D o B o r e m , q u i ín i ?
h is fo c ie c a tib u s , quae fiu n t c o m a liq u o cap ita li ex­
p r e fs c a p p ro b a re t illa m d iftin B io n e m , q u a m frcic
in te r m a n d a tu m a m p le d atu ro, & n e g o c ia tio n e m l i ­
m ita ta m ,& fi illa m a p p r o b a r e n tjid n o n applicacetuc
h u ic fo c ie ta ti c u m c a p ita li c e le b r a :* . q u ia q u a n d o
e ft fo c ie ta s c n m c a p ita li in ita , fe m p e r fo c ie ta s d ic i­
t u r lim icata , & n e g o c ia tio , fc p o teftates d a t * n u n ­
q u á m a m p le q u ia n o n fc e o m p a tiiin to r h * c , n i i
q u a n d o e x p r e fs é d ic ere tu r.
.
.
T e r t i u m , t v t fa lte m q u a n d o d ic itu r cu .u s p e ri- , 8
c u lo d eb eat cu rrere fo c ie ta s , p r o v t h ic .
culo f o c ie ta tis , nott p o ffit
a lia b o n a q u a n tu m v is
fa c u lta te s , q u ia in tc llig u n c a c h m ii
,
n „rd a t*
»
P
D e cifio D . V i l .
ué ad boria , Sc c o rp u s fo c te c a tis , Sc in Hoc n o n eft;
al,q u is c o n c ra d íA o r,n c c v o q u á m fu le . R e ljq u a h a b es m fe q u e n ti.
a
r
g
v
m
e
n
t
v
m
.
D c ea d cm m ateria d e c if. p r e c e d e n . D c
fo c ie ta te . Sc fo cfo ru n i o b lig a tio n e fo q u en ciu m . .
, .
•
E t iig n a n tc r d e v c r b is ca p itu latlo n is , t o tu'm ad rifcum , Sc p c n c iilu m fo cie ta tis,
q u id figiiificeo c , a c im p orccoc.
S V M M A R .ÍV M .
,
,
V . r U , p e r i c i a m eo
f ig - if ic a f k " ’ g " » « ‘ . & M íf .im
g ’f i " ? " « “ ” >•
P e r fe » !. veri.» , f > d g m ^ r a h u r fig a .fic .m . .n , m r,i
,
&
, t í p . l c k , . U gcs ,x flu a « : a r -
4
Gem inar.» v ,r h .,t m f i a r , , o f ,r a m ,
^
fignanter ia'ducit maiortrn ÁeUberatiorjem , 0
enixar/i voluntatem.
D f c u r r i t u r p er o m n ia p a ñ a eapiiula ttonu .
j
Commada fo a e ta ú t volutritrit fo cij efefocteiatts tn
comtnuni:
,
r
j /
6 M e m , & v o lm to i exeod em , v e l diuerjo modo loque/idí.
/ -/T JE xp rim e re q u ip o tu h , 0 non ex p re ffit n o lu ife d tcendns ytbtdem.
7 A l i a verba fo c ieta tu ponderantur in idem .
S Conclufio, & rtfalHtio p r a d tñ e ru m .
9 ¡nfiitares bené negotiantes., nunquám tenentur, f e ctu f i m ale, & - num. feq u en.
1 0 D o h u fu tU 'M non rem iffib ilü . ■
D elin q u en di materia non d a n d a , ihidem .
1 1 S ocij foliern d icendi voluiffe ponere in rifco , & pe­
riculo quod pofuerunt in fo c ieta te.
1 2 C la u fH la ,io ik t\ (c h ,y p tii\\,S < c.nonpeffu ntd iu id i.
i j T otu m q u i d icit .n ih il e x c lu d it.
1 4' P ecu nia efi f ie r i l i s , non p a rit pecuniam .
D
e c i s i o
D. V I L
* T > E n é v id cb ac ? pars a d a e r f a , illa m eíTe m agn am
j 3 d .fticaU acem , q u * ñ e b a t c o n t r a ip iltis o p in íu n e m .e x illis v e c b is ,d e q m b u s »» praceden.decif.tot.a
r ifc h , y p e r ill de la companya , & id e ó fa cieb at m a­
g n o s c o u a tu s , v t ca t o ll e r e t , a u t fa lte m c is fen fiim
d arec, v t v id ifti in fu p e tio rib u s , n e e i no ceren t ; fed
fo ilT e , Sc e flc o m n es in an e s , & c o n a r i c o n tra iA u m
flu u ij, p r * te n d e b a t h « c pars, e x fe q u e n tib u s .
S e n fu s c n im eorum v e tb o r n m p la n u s ei v id e b a ­
tu r ve q iiz c ú q ; in có m o d a e x illa a c c e p tio n e c a m b io r u in ,& fc n c t c iiiio n e .v t fic d ic á .p e c u n ia tu m c o i ú refu lc an tia,c e d e rét d a m n o fo c ie c a tis .q u o d etat d ic e r e ,
f i t ad ea fo c ie ia s o b lig a ra , q u o d p r * E c tq u á q u o d c x
fe ^ p p a c e b a t m a n ife ftú ,fatis p r o b a ti d ic e b a tu r c o id é t e t \ x i l l i s p u lc h is v e ib is í.i.f.^ « < » d »«/,ibi.^«¡>d v o les cum S tico feru o meo negotiu g ere periculo mea. P e tc o n ta b a ta r q u id fig n ific a r e n t h * c v e r b a ? Q u o d q u i
e a p r o fe rt.v u lt fe e fle o b lig a t u m ad id q o o d c a m fc tu o g e f tu m fu c titíV t e a d é m c t l e x d ec la ra r. E t in ic r m m is ift is p r o p r ii s ,& in m a te r ia fo c ie ta tis ,c ó p r o b a ti
tid e b a tu r iftu d m a n ife fta I .p l a n é ,z 4 .f f . pro focto,\h\,
commune en im p trícu lu effe oportet,CHm ambo eu m praponamue, id e ft a m b o p r * p o n e n t c s d e b e n t d ici o b l i­
g a ri n o n v n u s f o l u s , vc a n tc á d ix e r a t lu tifc o n fu ltu s .
Et leg. feq u enti incipi- non ob eam rem . id em h a b e ^ G ib i,
tam rem m inué ob p ericu lu m focq p er ttn et.qm d negligentia eiiu p e r itffe t; id e ft .n o o o b cam
T o ra. 1 1 .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
437
ts m d tfin it c f l i o b lig a to s aS tc r a , q u x e ip t n p g lj.
g t ii t .a p s r it.
I n a liis .tia r a t m a tetiis e x tta n e is : in q u ib u s lie ,
m e m io p í , i c „ l i . id .™ ^ a b c i d i « b a t u t .6 t (ignarrtct
id d ccla r 5 r,
/ » { .. .ib i p i n c u U t m . r a - , m n „ f . „ ,
d ,f .
p o m tu t o m n e s m to te s te n eti.S c c lfe o b lig a to s , q . i í v is n o u o m n e s a d r a in iftte n t.ln l. i . I m p . lA d e o s fie , . . t ) q o i tu a b a p to u in e ia tm e laro a d iu in iftta u t ,
p e r ic u lu m ad m in iftra tio n i* e x p crfo n a tutOfuCT», q u i
in alia p r o u in c ia res p u p illi g c tu n t, n o n o o ttiftitu t ]
id e ft n o n fu n c o b lig a ti.
°
I n / .5 . h a b e n tu r illa v e r b a ,[ p c tic u lu m c iu s te m p o ris q u o d ig n o iá r e re u í t r o i b ú c ft, n o n te n eb eris.]
E t d c n iq a c i« / ./ í» . v o lr n s Im p e ra to r d ic c te .fin ita
to te la a m p liü s n o n te n e ti tu to re s p ro liis .q u * p o fteá
a c c id u n t, fed fin ita tu tela , ñ iiiri eriam o b lig a tio n e m
tu c o tu r o ,v titu r v c r b o ,p m c « / « w ,ib i.[T e m p o r is q u o d
in fe q o ic u r p o ft r u t e l* tr a n fla tio n e m , a d m in iftra tio »
lies o íK c io fin ito a d e o s q u i fu e r u n w u t o r e s , g c ic n d * te i n o n p e r tin e r e p e r ic u lu m , ration is e ft.]
I n «o tit.ff.d e a dm inifi. tu t. allcgabancQ c a l i* p i a ­
res le g c s id em p ro b a n tes , fi g n a n t e r /. in p r i n . I . f i
p lures y .% .fin .0 ¡.quídam decedens C . % fin, q u a te n ü s
haben e fi q u is fc ien s fe fu to re m a flig n a tu m , n o n
v u lc ad m in iftra re , fe d a d m ín iftra tio n etii p e r m ittit
a liis . eiu s p e ric u lo c u r r it a d m in iftra tio , fu o p e tie u lo
c c flac tu to r ille . c iu s c ft p e r ic u lu m ,q u * v e rb a n ih il
aliu d fíg n ific a n c , q u á m q u ó d in ifto c afu tu to r
ille , q u i n o n a d m in iftra u ic , n ih ilo m in u s rc n c a to c
p u p íllo d e ad in ín iftra tis p e r alios , q u o d declarar f u reco n fu lco S ÍK L q u i iuffu x 8 .eod.tis . 0 leg. cum v n u s ,
§ . is q u i , ff. de bon. a u ñ . iu d . p f fid e . v b i d ic itu c ,
tu to r e m d c b e re p r s fta r e p u p illu m in d e m n e m , Sc h
tutores 4 0 .§ . f f i n e u m ff. eod. tit.d e a dm in. t u t . 0 leg.
q u i tefiam ento 4 0 .d e ex ecu .tu t. v b i q u ó d c o n tra Cus
d a ta r a A í o v c ilis .
P o tu ifle m a ie b a t ( h s c p a r s ) alia fim ilia e x e m p la ^
in in fin itu m ad d u ce ie , fe d h * c fu flic e r e a r b itr a b a tu r in r e , q u * e i v id e b a tu t tam d a t a , Sc roa n ifcfta ,
q u ib o s c x iítim a b a t rem anete d a t e p ro b a cu m , v e r b a
p o fica in h a c fo c ie ta te , to tu m rifco , 0 periculo h uius
focieta tis , in te llig e n d a e fle e o m o d o q u o fu ic d iA u m , id c ft v o l u if l e c o n tra h e n te s ío la m fo c ie ta cem fo r c ad h * c o b lig a ta m .
E c h a n c ? fu ifle d a r a m r o e n fe m C o n tra h e n tiu m ,
d em o n ftra ti v lte r iü s d ic e b a c u c e x ta n ta re p e titio n e
e o tu m v erb o ru m .i0 /« w r ifc o , 0 periculo h u tu sfocteta tis : <\üX q u id c m v e tb o r u r a g e m in a tio n u n q n á m
fo le t o c io s é , Sc a b fq u e e fle A u fie r i, d e c u iu s v ic tu c e
p lu ra a p u d E u c ra r. in to p i. leg al. h c o ,a v i g em in a , 8 c
laiiu s per C a t o l d e G ra C in tr a ñ .d e excep.tota tx c tp .
I 4 .a nu m .9. ^ U tiflir a é c tia m B a r b o f a x f m a . 10 5 .
p e r tot.Sc fig n a n te r m a io rem d c lib c ta tio n c m , 5c e n i­
xa m v o lu n ta te m i n d u c i t , v c p r z d i A i trad u nt : n o n
e n im p o fita fu c r o n t fo lü m in c a p itu lo fa cu lta tis a c ­
c ip ie n d i p e c u n ia s c a m b io , 8c n e g o tia n d i cu m c is ,
fe d c tta m in r e liq u is o m n ib u s fa c u lta tib u s , & p o te fta cib u s , q u * p e r fc x v ic c s d a n tu t a d m in iftta c o tib u s a p p o n u n tu r , 8c te p e t u n to t e» v e r b a , a b fq u e eo
q u ó d in v n a fo la e x illis o m itta n tu r , vc in in ftr u ­
m e n to fo c ie ta tis ap p a re b a t.
Sien im -J- (fie d ifc u tr c b a t p a rs)in prim o c a p itu ló
ded era n t f o c ij fa cu lta te m in ftito rib u s,8 £ ad m in iftra - ^
corib u s fo c ie ta tis in C iu it a t e B a r c h in o n * in C a t h a ­
lo n ia 8c H ifp a n ia .v t p o íl'e n t,8 í q u ili b e t e ocu m p o f­
f c t c m e r e , Sc vC n dece p e r m u ta te , S c c.ftatim ad d id e­
ru n t , f i t totum a d r ifc u m , 0 periculum p r a fen tisja cieta tts.
S i d e in d é in fe c u n d o c a p itu lo d ed eru n t eird cm
fa cu lta te m p o fle a c c ip e r e , 8¿ d ate q u a fc u m q u c p e ­
c u n ia s c a m b io , p r o y t c is b e n é v ífu r a fo r e c ,
rran fO o 3
m itcer»
4^8
loannis Petri Fontanellíe,
m itte r e ess,fcc< ftatim «d d id e to n c , totum a d r ifc u m ,
f t p ericulu m f o d e r a tis .
in te rtio c a p ita lo d e d e in n t f a c u lta te m adm U
rjiftta io rib u s C iu i t a t i s P a n o tm i,v t polT cnt v e n d c t e ,
cám d e p iz fe n ti.q a k m ad te m p o s . Se fie ad g r o ííu m
q u e m a d m o d u m m in u ta iii'n ,& trá fm itte re , & alia fa ­
c e te ib i c x p rc fla ,Scc. fta tim a d d id e ru n t, totum rifco,
Si
er periculo /o cteia tü .
S i d c ic ra n c fa cu l'.atem d i ñ i s a d m in iftra to iib u s
C iu ia tib u s P a n o rm i.p o ire d aré ca m b io p ec u n ias p to cefl'as ex m erc ib u s illuc cc an fm iflis, fc alia fa c e te vC
ib i h a b e tu r,fta tim a d d id c ru n t,r« « J » ri/co, fc pericu ­
lo J o cieta tü .
S i d e d e ra n t fa cu lta te m a d n a in iftrato rtb u s e x tra h e .íd í m o n e ta m , á R e g n is V a le n tia , fc A ra g o n u m ,
& aliis p a n ib u s H ifp a n i* . & d u c c rc e a m B a rc h in o n e m , ftatim addidetnnt,diñaiT » m o n e ta m d u ce n d am
ti í c o , fc p e ric u lo fociccatis.
v i r i m ó , & fin aliter , fi d e d e ra n t fa c u lta te m a d m in iftra to rib u s C iu ita tis P a n o r m i,v t p o fle n t ira n fm ic te re ro o n c ta m C iu ita te m P a n o rm i,& R e g n o S ic ili* ,fc c .fta tim a d d id e ru n t, totum iftu d ad n jc u m , f t
p ericulu m focieta tis.
E x q u ib u s appaiece d ic e b a tu r , in o m n ib u s v o lu iir e fe m p e r c o n tra h e n te s v t p e n c ó la h « c cu tc e r c n t d a m n o fo c e ta tis .fc n o n fo c io n im .
5
E l n o n folúm -f d án a .fc p eric u la,d icc b aco r,v o lu c tancelT e fociecacis,fedctiam o m n ia c d n iu d a iU iu s:im p rim ijs e n im c o n fta b a t,p o ;n 3S ,q u x ad iicie b an cu r c6 t r a f a ñ o i i b o s fo c iis , ap p lica ri v o lu ifle í o c i e t a ti , ib i,
a d poenam m ille ducatorum applicandorum corporif e c ie ta iis , q u o d id cm p o fte á fuic re p e titu m in aliis pee-
n is ,q u « im p o n e b a n tu r fociis circ a illu d , q u o d q u ifq u e facerc te n e b a tu r , p t o v t eft in c a p iiu U iio n e .
Ite m , q u a n d o t r a ñ a b s n t de fa la iits dandis a d m in iftca to c ib u s , v o le b a n t ea e x tta h i d cb e te d e c c m m u n i fociccatis.
Ec d cm ú m in o m n ib u s aliis p rx te r q o á m in a li­
q u i b u s aliis c a p itu lis , qu® n o n fu n t d e hac m a te tia ,
v t d ic e m u s ,fe m p e t c o n tra h e n te s m cro in e co n t fo c ie caci», fc n u n q u á m fo e io ro m , c o n c lu d e n d o finnlicer,
q u ó d lo cra qo® D c o s d ed ifle t fo c ie tati ( n o n d 'c i t
fo c iis ) d iu id e tc n tu t in te r eo s fin ita fo c ie ta te . Q i®
c la r e d e m o n f tr a tc p r x te n d e b a tu r , in te n tio n e m c o n ­
tr a h e n tiu m fuifle in ite fo c ie ta te m fu p e r illis c a p ita ­
lib u s ta n c ú m , & n o n fu p e t aliis b o n is p ro p rü s m a m
(j -f fi a liu d voluiíT ent, alicer lo q u u ti fuilFcnt : fcicbanc
c n im q o i fo c ie ta te m in ie b a n t,q u a lite r lo q u i d c b u iffcnc fi voln iíT en cb o n a p ro p iia o b lig a re , fc c u m n o n
c x p r e f le tin c , n o lu ifle ,i u d ic a ti d e b c n t , c u m facilé
fu ifle t eis d ic e te , & ex p tim ec e, m áx im e c u m io aliis
lo c is exprcíTcrinc h a n c b o n o c u m o b l i g a t i o it e m , vC
d ic e m u s in frá > q u a m fim iliter fi volniflénc , h ic e x p tc ííiflc n t, l.v lt.\ ,ftn autem a d-deftcientis, C .d ee a d u .
to llen . C afla n a. co n ftl.^ j .» . 1 4 . f t confil.4 7 . e x n .......
E c e x d iu erfita te lo q u e n d i colU gi«ur f in e d u b io d tu c tfita s in te n tio n is , P e tc g r. c o n f i l. 2 9 . n u m . 1 7 . f t
t Z . h b . i . ficut é c o n tr a ex c o d e m , & in th ñ in ó k o
m o d o lo q o e n d i a r g u itu r i o d if tin ñ a m e n s ,.e * leg^ d e
p r e ñ o , d e p u b . in r e m «c. c a r a p e e no* a lleg a tis
d e c ifio n . 3 7 . n u m . 11. f t i j . i n 1. S o to m a . q u « t id i a n .c o m r e u e r f .i u r .li b r o 4 . c a p . 6 . n u m . 3 0 . & n o fte r
R a m ó n c o n f i l. 4 8 . n u m .i 5 .
7
E t q u id aliu d t v o lu c tu n t ( d ic e b a t h z c p a r s )
■etiam fig n ifica te d u m in p rin c ip io c a p itu la tio n is ,
p o ftq n á m d ix e ro n t, ca p ita le d eb e te clfe v ig n ti m il­
le librarum , add< derunt , quarum v ig tn ti rm/le libra­
r u m , f t totitu focieta tis f in t a dm in iftra to res.ftc. q u i ­
b u s v erb is v id e tu r i n te n tu m n o n fuifle a liu d q u a m
V tlb c ie r a s co n fifterc t in d iñ is vigicrti m ille lib ris
ta n tú n a , n e c e x te n d e tc n tu r erus in c id e n tia ad b o n a
p io p tia .
/
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
E x q o ib D S t c o llig c b M t ¡ „ o p i„ i„ „ 5 h a m , p „ , s
t i s , q o i m fm e fu n d a m e n to a d u erfa , v erb * t o t u m d
p i « :r a f l.b .> f „ V e a p p L
p o fita ad c a iu c la m .fc lec u rita cc m in ftito ,u & d '
n iftr a to n im d u m c a x a t.n e ex q u o ip fi fiifceperSt
.Ti'
d a tn m .d ic iin fu tu tu ro p o flc t ip :o s re n ia n e rc o b l ie
to s ad d a m n a , q u a c x lu a n e g o tia tio n e « u en itcn t f
c i c c a t i , n o n fo C ij e x im e r e n tu r per ca verba ob|j g "
tio n e , q u a d c iu re te n en tu r c ig a creditores e x f a ñ "
in ftic o rú . Q u i a m e n s f o K a li a ,v c im elligt-rem j q u id
v e lle n t c o n tra h e n te s c l ie o b lig a tu m , fo c ie ta te a
n e m p e ,v t p u ta b a t fe fa tis fo p c v q u c prob.iflé
P r ® tc t e á d ic e b a to t,t e a m c a u te la m ,& p ro u ifion e 9
r c r p e ñ n in ftito iu m fu iu c a m m v t i l c m f c in a n c ,q u ia
a u t ifti in ilit o r c s , f c a d m in iftra to r e s e ra n t n e g o tia ­
tu ri b c n é , & le g a lite t p t o v t d ic e b a t, & erat iu ftu m ;
a u c c u lp o s é .n c g lig c m e r , & d o lo s e , p rim o c a fu , n o n
e cat n c c e lfa tiu m lib erare eos á p e r ic u lo a d m in iftta tio n is ,q o ia de b o n a , & le g a li ad m in iftiaric*«c n u llu s
p o te ft te p r e h e n d i, d ed era n t fo c ij fa cu lta te m in f t it o ­
rib u s a c c ip ie n d i p e c u n ia s c a m b io , & n e g o tia n d i
c u m e is , e o m o d o q u o d ic it u t in c a p itu la tio n e , f c
q u o d p o ftc k lu c ta d iu id e te n tu r in tc r o n .n e s q u a n d o
fin itc tu r fi}ciecas,vc d ic ic u r in a iio c a p itu lo , b o n u m
f o i f l c t , c ú r re n te lu c to p ro e ro n ib u s , p e r ic u lu m , f c
d a m n u m fo lu m c u c u r n fle n c p ro lo c iis S q u is tale v n ­
q u a m v id it ? e x c la m a b a t pars c o n u e n ta .S e c u n d ó c a Í11 , n e c e ft d ic e n d u m fu ifle in te n tu m , n e c p o t u ifli
e fle q u o d e x im e r e n tu r in ftito r e s , q u ia e fle t "f rem icie r e d o lu m f o tu r u m ,q o o d n o n hcet,l.fivnu<<,§.illM d^
ff.d e p a ti, ne d etu r m a te ria d e lin q u e n d i, /. conuenire,
ft.d e pa£t.dotal. I n ftito r e s a u tc m de m ala a d m in iftra t io n c te n e ri, c e tt iffim i k ii is e ft , & p ro b a tu r
(fe n .% o .n u r n .4 .ft dectfio. > 72. n u m .i. e rg o a liu d v o ­
l u e r u n t d ic e re c o n tr a h e n te s , & fa c e te , v t v e ib a ali­
q u id o p e ra re n tu r ,'o p e r a r iq o c p o fle n t, c u m r e f p e ñ tí
in ftito tu m n o n polTenc.
V e r ita s e ft, -f fe c u n d u m q u o d pars c o n u c n ta e x i- * *
ftim .ib a t,a b h a c o b lig a tio n e ,fc ab h o c pctiC ulo ,qu © d
a r lm im ftr a tio n i tat» g r a u i in e r a t,in te n d e c u n t,& v o lu e r n n c c o n tr a h c m c s c x itn e r c o m n c s .tk m in ftito r e s ,
q u á m fo c io s ,n o n m a g is il l o s , q u k m ifto s , & v e r ita *
e tia m e ft , n u llu m e o r u m / o lu i fle e x im e r e : o m n e s
e x im e r e in te n d e ru n t q u o a d b o n a p ro p tia , n u llo s
q u o a d b o n a p o fira tn ib c ie c a te , f c id e ó d ix e r u n t, to­
tum ad r ijc u m .ftp e r ic u lu m fc c ie ta tts , d em o n ftra n d O
in te n tu m fu ifle ,p o n e r e in f o t t a n a ,& p e r ic u lo q u o d
p o fu era n c in fo c ie ta c e d u m t a x a t , f c n o n a i i u L E t
c u m ad id fo lu m te n ere n tu c fo ci} , p r o v t e lc g a n ie c
p ro b a t M a n tic . rie
a n .b ig .c o n u e n t,h b .6 . t i t . j .
num. 17. n o n eft cre d e n d u m a h o d v o lu iflc , m a x im é
e x ifte n tib u s e la tis v e r b i* , totum a d r ifc H m ,ft p er ieiL
Ium prafen tü fo c ie ta tis , id fu a d e n tib u a .
N e q u e e tiaro t q u ic q u a m e ft , d ic e b a t fo c in s d i- * *
u ifio c lau fu U e,q n am v o le b a t ad n e tfan s fa ce re d ic e n ­
d o > ea v e r b a r e fe s r i fo lú m ad p ro x im a , n e m p e ad
dam na t q u s e u e n ir e n t e x fm e tc ta tio n e fc n c g o tia cio n e,qu ® fierec d e p e c u n iis ,q u ® accip ere n tu r cam ­
b i o , in q u ib u s po terat v e tific a r i v e tb u m v periculum,
n o n ad a c c e p tio n e m p c c u n t * c a m b io in qo » nu l­
lu m . p o te ra t c o n fid c r a ti p e ric u lu m .
Q u i a v ltra -p q u o d e a m co n fid c ra tio n e n i d eftru e- 1 3
te d ic e b a tu r d i ñ i o ta tu m ,\h i, totum rifiro,Sr p e r i c u U ,
f t c . p o fita p o ft o m n ia p i« c e d e n iia , qo® cu ro u t
v n iu e tfa li* t o tu m c o m p r c h e n d i.m h il e x c lo d ic ,/./»lia n t e s j n p r i n e , d e le g . 3 . c u m v u lg a tis , te n o t e tia n r
ip fiu s c l a u f u l * , d e n o ta t roanifo-fle ad o m n ia d eb ere
fieti r e la tio n e m ,p a te t q u ia m e n s fu it p ro u .d ctc
p e r ic u lo v e n ir e n t d a m n a , q u * c o n tin g e te n t cx 1 *
a c c e p tio n e c a m b io to m , f c fm erctatio n e e o n im
e o m o d o q u o d ic ito r in c la o in ia : c o n tra h e n te s e n .^
h « c fim o l a c c e p e ru n t a c c e p tio n e m
D e c ifio D . V I I I .
fiM rd a tio n ím e o r o m . n o n d in ifim . q o ia
}
linéfinatclacioD e n ih ile lfe t cu m ¡ í '
p a r ir p c c u n ia m . p r o . . U iá p io f c q u itu t S co b ar *
c< ,:pM . a a . a . l s- & 1 6 - I K - e g o e tia m >" te
d , p . a . « u p ,.d a « f.ii.g ¡.v m c .f x r ,.¡í.i= < « « »
e x a m b o b u s d e u c n e t u n t . n e m p c “ ■“ ^ ‘' ' ‘'d e b e n t
p e c a n '* & c a e i u s f m c t c i a t i o n e . i l l a I g u u r d c b
S o c i c a t i i m p u . a t i , p t o v t c a u t o ,n l e g .t o r tu m l t t u
m e n t ó , n o n fo c ii» . R eliq tí» habes tnfeqH tn i.
A R G V M E N T V M .
D e c a d c m m ateria dccilT. p r o c e d e n tiu m ,
tractantiu m ru tfus d c fo c ie ta te , 8c u n lig a cio n e fociorum .
S V M M A R I V M .
1 ArgHmemmm ab efficBu fubfequHto i» iure validum .
Fundam enta creditorum aduerfus i f t u m fotturn d tu item , tbidcrn.
X S o c ie ta s v n i m r f a i ü , q u a , &
q u * p u r t ic u la r ii.
3 Senatui Socq tn cafu huiiu d e a . neg*but»r a rc a gef i a in ¡o d tta te , & Jiatum tlliu s .
4 P u p tilu s q uidquid v id et ignorat.
5 P u p illu s non d u ttu r habere intelleElum , nec eon6
f tn itr e videtur.
P u p illu s n o n h a b e t V e l l e , neque n o lle .
7
E f t f i m i l i s a b fe n ti.
S
N e e contrahit f in e tutore.
¡t D om intu non obligatur e x fa B o procuratoris e x c e ­
dentis m andatum , n ifi data /cien tia ,
1 0 E rror iuris d u bij ex cu fat fic u t error fa S li, quia ti
aquiparatur.
X 1 Sciem ia , v t qu is obligetur e x fa c io procuratoris
excedentis, debet ejfe certa , non prafum pta.
l a Scientia prafum ptio cejfat v b i non concu rnt caufa
prafum tndi.
X3 Prorogatio a B u s ce n fe tu r fa B a e u m e ifd e m q u a li­
ta tibus, 0 " conditionibus. '
1 4 D o m i n u s , v t o b lig e t u r p e r p r o c u r a t o r e m e x c e ­
d e n te m , o p u s e fi V id e a t, & f c i a t f e o b li g a n .
3 y Sciens non vid etu r confenlire in praiudictahbus,
m a xim e cum fc it iu s fuum du ra re.
1 6 Societas requirit in fum m o g ra du bonam fid em .
cu lpa decoBionis
a liorum .
1 7 Socius m n d ec o B u s, non eSi
1 8 C m r . h , « , csm ai,» , d a f t, , x p U « . t , i u , s m d n i.nem ne deceptus maneat.
J 9 L .v eter ib u s , d e p a B . interpretatur,
aro Socíj dehem fia r e tam quoad d a m n a , quam quoad
lucra , quoad capitalia.
X I Soctum non efi inconueniens poJfe p lu s lucrari,
q u a m P e rd e re .
a a f 'e r t a . St p to h is o b b g a n t o m n ia b o n a .& c . «m d
,» c .e te a i? » f . c l i i . t , ,
Ij
t,/tt- t« r a d e a ,5 » a
h A h t n t / p c c .l ,, . p rom fi.nem .
a 4 A r h n u w n d e b e t e j[ e p r a i i i . f o c i o .
D
e c i s i o
D. VIII.
• X T E n i a m u s t ad alia . io coitlitiHathoem preced en.
y l i v o i . d e q u ib a s in p roxim is d eeifu n ib u t. Pars
ad n e rfa .v c h as d iiS c a ta te s e f fu g e r e ,.c o n f u g ie b a t ad
alm d m e d m m .d tc c n d o p rlm 6 .fo c ie ta te m .n o ti fotffe
Itroitatam ad illo d ca p ita le v ig in ti m ille lib ra tu m
p o fitn m p e t fo c io s .c o itip ro b a tt c x e f f c a o p o fte a fe .
s o n t o . 1 q o o v alid am a rg o to e n . pcc e a q o * do effe.
« u lo lif e q o o to , at v irtu te il li o s , , d d ec la ta tio n c m
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
439
q tta tn c á n q u e , tto d it d o n lo a u . B a p tift. V a le r.q o e .
e afq. c o n f l , , j . á o-1 8.cnm yeytievt.E ucratd.io topi,
le g .l, loco , b e f e a . , & „ o u 6 B arbof. de nronm, inr,
J n fte ^ n e n ,,!o c o 4 t , « i t # i n .p c r te x t..,, I,n fn eo d icil.
Inm . C .d e te fle m , c .p ,e p - f, c le r ie i, in prine, d e iu d ,c,
q m a c o n ll a b a t . ftattm a tq u e fu it fo d e r a s firm ata ,
e n a m an teq u a m p e t fo c io s fo m ite n tu t c a p ita lia , tam
ad m tn tftrato res a c c e p e ra n t c a m b io p io fq o a m q u a d ta g m ta .a u t q u in q u a g in ta m ille d u c s t o s fe o m q o ib o s e m e r a n t m e r c e s . & tta o fm ife tu o t ad io fo la to
S ic ilia e ,n o m m e r o c ic w tls ,fc lc n te ,& v id e n te , a c p erm ittc n tc d l B o B o x a d o s ,q u i liccc vid erit , illo s e x ­
c e d e re m a n d a tu m in fn f c e p tio n c to t c a m b io tu m ,
n i h i l c o n c r a d i x i r . V n d e v id e tu r f c a d p r s d l B a s q u a n !
tira re s o b lig a lfe .
S e c u n d ó d i c e b a n t , fo ciccate ra fin ita m fu iife p ^
la p fu m litio s p tim i q u a d r ie n n i} , & per c x t i n B i o .
n e m c a p ita lio r a , quae e x t t n B a fo ilfc p iz c c n d e b a n tu r in e o J e m q u a d r ie n n io .
E t v ite r iu s ,q u o d in d lB o te m p o re f i e r u n t , v t d iB u m e ft , a c c e p c * p lu rc s p e c u n i* q u a n tita te s c a m ­
b i o , in q u ib o s r c m a n fc ra t fo c ie ta s d e b itr ix , & C u m
h u iu s rei c flc t c o n fc iu s , f c c e rtio ra tu s fo c iu s ifte ,
c u m q u o a g e b a tu r , v e l p e r c o m p o ta c io n c m , q u a m
fin ita fo ciecarc fe c e r u n t f o c i j , v e l a liá s p r * fu m p tio n e i u r i s , q u o fo c ij p r * fu m u n tu c fc ire fa B a f o c io ­
ru m , p r o r o g a n it bis e a n d em fo c ie ta te m , v c c o n ti­
nu ari p o fle t, fic u t reuera c o n tin u a ta fu it, cu m d iB .»
d e b it is , a c c ip ie n d o q u a fc iiu q o c p e c u n ia s v e lle n t
c a m b io , f c n e g o tia n d o a b fo lu tc , & l u d i ft in B c a b f­
q u e lim ita tio n e , f c r c f t t i B i o n c a liq u a .
E t q u ib a s in fe r e b a n t , q u ia p o ft fin ita m fo c ic ta te m p r im ó in ita m , p ro ro g a ta ea tara a m p ié ,p c rm ific
fo c iu s n e g o tia ti in ftito r c s ,te n e b a tu r, & te n c ti d eb e­
b a t d c o m n i * r e a lie n o p e t c o s c o n t r a B o , f c fic ad
iftas p e c u n ia s acce p tas c a m b io , q u x n u n c p e ta n tu r .
H * c era t p t z t c n i l o p a rtis a lte riu s circa cap u c iftu d .
H * c a r g u m e n ta , t q u * ia m re tu le ra m u s in in i- 2
t io , h ic au te m f u it n c c efla riu m te p c c e r e .v t c is fieicc
fo cis, h a b c n t p lu res foU das, ac firm as, v t pars p u ta ­
b a t, fo lu tio n e s .
E t in p r im is , r e le g a n d a alTercbat q u x c u n q n c d i­
c e b a n tu r d e fo c ie ta te v n iu c r fa li : cam c n im fuerac
p lu rie s d iB u m , & p r o b a tu m , n o o fu ifle h u iu fm o d i,
fc d p a rtic u la re m , & lim itata m , & v t fc ia s q u x n a m
f i t , & d ic a tu r v n iu e r fa lis , fc fe u v n iu e c fo r u m fo c ie ­
ta s , v id e M a n tic .ie ta cit.& a m b ig .co n u en t.U b .6 i it .3 .
p e r tot. f c S te p h a n . G ta ü a n . d tf c t p t.f o r e n f .j 1 3 . n .7 .
v b i p o n it h * c r e q u if i t a , c o m r o o n ic a tio b o n o ru m
c u r a c o n u i B u . f c p r o m ifc iia p o flc flio n e , c o m m u n i­
c a tio lu c to r u m v n io c rfo tu r n e x q u a c u n q u e e a u fa .fc
d a m n o r u m .fc o n c t u m .f c q u o d d c fu p e rlu c ra tis n ú q u a m ta tio red d ita fu c tic , q u * h i c n o n c o n c o tto n c .
R e le g a n d a t d e in d e d ic e b a t, q u * o p p o n e b a n tu r }
d c fc ie n c ia h u iu s f o c i j , tara r e f p e B u g e fto r o m p ct
fo c io s , & a d m m iftra to res in illa tam g ra n d i ac c e p ta­
tio n e c a r a b io r u m , f c tr a n fr a iin o n c ta u p a r u m ad in ­
fu la m S i c i l i * in p r in c ip io fo c ie ta tis . v t p r x tc n d itiic
fa B is .q u a m e tia m t c f p c B u e o r u m , q u * p o ftc a m r e ­
l iq u o tc m p o te fo c ie ta tis , tam p n n c ip a h s .q u a m p co r o g a r * g e fta fu é rc m a m d e h a c p r * t e n f a fc i c n t ia v e ta n e g a b a tu r v llu m e fle in prbcclT o v e r b u m .& q u o d
q u a n d o fiu ira fu ic fo c ie ta s .v c la n tc .v e l p o ft. c o m p u M tio n e m a liq u a m fo c ij fe c ifle n c , v e l n o tific a tio n e m
d i B o h u ic f o c io , d e ftacu i l l iu s .f c h o c aflcrebac efte
ta m c e tc u m .q u a m q u o d c e c c iflim u m c x p ro ceiT *.
I d q o o d iam v id e b a tu r [d ic e b a t ] agnofccre pars
ad o e ifa d u m c o n fu g ie b a t ad fc ic n tia m p r* f a m p ta m ,
q u a p rx G im c n d u m efle c.fo ciam fc ite fa B a fo c ij, fc
fta tu m fo c ie ta tis , q u ia aliás fo re t eiu s m ag n a n e g lig e n h a , q n a m n o n efle p t* f u m e n d a m ,p r * te n d c b a c .
Sed n e c t
ic r p c ^ i* E u io s p r * f u m p t * f c ie n c i* 4
0 -0
4
h a b e te
lo a n n is Petri F o n ta n e llc ,
h a b e re re p lic a b a tu r a liq u o d fu n d a m e n tu m aduevfantis p r* c e n fio n c m ,q u ia a n im a d n e tte o d u m , & c o n fid c n n d ii:i. e ra t, h o n c Cocinm t e m p o re q u o h * c a g e b an c u r, & fie b a n t, fu iife m in o re m v ig in ti q u in q u e
a n n i s ,& fi»b c u ra to re , v t d ic e b a tu r in in ic io c a p itu Ja tio n u m fo c ie ta tis ,q n i v ix e ra r.n c polTct c o m p a ra ti
p u p illo , lic c t p u b e s ciTec, fe cu n d u m h o d ie rn o s m o ­
te s iu u e n a m , & aliás , d e q u o p u p illo c o m m u n ire t
d ic itiir, ei clTc ta m pro p ria m i g n o r a n t i a m , v t in h is
e tia m , quae v id e t, &c traA ac p ro p riis m a n ib u s , iUa
p ia fu m a c u r.
5
E t v l t e r i u s ,? n e c d ic itu r h a b e re in te lle A u m ,n e c
c o n f e n rire ,a u d i p u lc h ra S urdi in p ro p o f ito v erb a,i»
d cc. t o o . n . i . N u rn pupilLu» (\nc\u\x) n u llu m i ' telleQ u m , ^.pupiUu»,in jh e.d e in H til.ftip .ex quo tn t.d i eta te
f i i r e , aut dtfcernere nnn p o te fi.l.p u p iilu f, f f .d e acqutr.
6 kared. 0 non habet ? v e lle , a ut n o lle, Lpupillu» , v b i
D e c .f f.d e reg ul.tu r. 0 ignorat q u id q u id v id e t , l . r . in
7 f in . C .d e f flf.m o n e . E f i f im t lis ? a b f e n t j.f i pupillus f f .
e x q u ib . c a u j. in p of. ea. 0 non d ic iiu r con fe n tir e , t.in
eo, § p u p tllt u , v b t C ag nol. ff.d e regul.iur. E t d icit T t raq ii. d e r e ir a fl. confang. §,5 j . g l . 4 . « .4 7 . *« f i . quod
8 curn illa atate iu n ñ a efi Ignorantia. E t e x ta li
conf i " f u induceretur qu id a m ta citus contraSlu», 0 p u pittiu non p otefi contrahere f in e tutore, l. in c a u f a ,i, ff.de
rninor. 0 c. Q u o d f i ex p refse confcntire non potuiffet,
m u h o minue collig i p o tefi confenfu/ ta c itu t , qu ia e x ­
preffa magis afficiunt, quam ta cita , t. expreffa nocent,
v b i D e c .d e reg ul.iu r. H a A e n u s S u rd . E x q u ib u s vcc-
9
{o
II
II
b isap paccc,pacum fu n d a m e u ci pofTe fieri i n p r z ic n i a fc ie n tia d iA i focij x t a t e ra in o r is ,& in e ife A ib u s ,
q u o s ex ea v o le b a t d ed u c e re pars a d u e rfa ..
E t ad h o c ? v¿ d o m in u s o b lig e tu r ex fc ie n tia , &
p a tie n tia a d id , q u o d p r o c u ta to c e x c e d e n d o m an d a ri
fin es fe c it n ec effariu m dicebacur.cffc p ro b a re d o m i­
n u m fc iu iffc, cxceflifie fin es m a u d a ti.p r o v t declarat
O e c. c o n fil.4 3 7 . n . j . ver fic . 4 . etiam re/pondert p otefi,
Sc fufficit aliud ctedidifTe d o m in u m , q u a m v is in h o c
e rc a u e tit e rro re i u r i s , q u a n d o illu d e r a t d u b iu m ,
q u ia in tali ca iu ? ifte e rro r x q u ip a c a ru r erro ri fa A i,
q u t fe m p e r excufac , p u lc h ra fu n t h x c v erb a R o c *
R o m .d u er f.d e cifio .i 3 i . n . 6 . 0 7.p a r t . i . v id e , fi clfe t
e x c iifan d u s in h o c calu d iA u s B oxados , e tia m f i
fc io iffet, q u o d n o n fciuir.
P lu s d ic it ? G a fp . A n to n . T hcC aa x. qu afi. fo r e n f.
18 w,I i . H b . ) . n e c cfla riu m efle , v t in d u c a tu r con­
fe n fu s ex fc ie n tia , Sc p a tie n tia fo c io ru m , illa m fo te
c e rta m , n o n p rx f u rn p ta m .v t late d e c la ra t R o t. G e n .
d e c .\ 4 . n .7 4 . 0 feq u en t. V id e [d ic e b a t iite fo c iu s ]
q u o m o d o h ic p o te ra t ad u e rfa n s q u ic q u a m p r e te n ­
d e re ex fc ie n tia m ea , cu m n e q u e v era ad e lfet, cu m
n o n p ro b a re tu r, n e q u e p rz fu m p ta , c u m c o n tra m i­
n o re m vix i n d u c a tu r , n c c aliás in h o m in e p a ru m ,
a u t n ih il e x p e rto in n e g o tiis , p ro v c e ta t d iA u s fo e iu s m in o r, p rs f u m itu r.
I n ifto fo c io ? d ic e b a tu r n o n p o flc c o n fid e ra re
a liq u a m caufam fc ie n tix , im b m agn® ig n o ra n ti® :
ipfe erat m m o r, ipfe e ra t in neg o c iis ex p e rs o m n in o , ip fc in fo c ie ta te n u llu m offic iu m h a b e b a t : V nde
p o flu m u s co lU g etc fcientiam ? V b i ca u fa m illiu s ?
V b i a u te m ce lfat caufa p r* f a m c n d i fc ie n tia m ipfa
q u o q u e ceiTat fcienC!* p tx fu m p tio , B ald.i/i l .f i Certis
a nnis, c o i.3. verfic. concludo ig itu r , C .d e p a B . c a m
aliis ad d u A is p cr T ir a q . in tr a B , de ceffan. cau f.p a rt.
t . n . I I . Si S a id , dec. 1 4 6 , n .t 6 .
Í }
A ccipiam us ? (a ie b a t prxcerea ifte fo c iu s ) p o n A u m cru d u m . n e a iiq u a m d iffic u lta te m fu b re rfu g ia m u s. D e m o s q u a n tu m velis o m n iu m o m n in ó
Ic ie n tia m ip fu m h a b iiifle , & q u o d fciens b b * ra ta m
U ^ ietac cm , eam pcorogajTec , q o o d ta m e n dicebac
efle tam a lien u m á v e r ita te , q u a m q u o d m ag is , ad­
h u c e x iftim a b a t,in n ih ilo p eric lita re p o fle ,q u ia fe m ­
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
p c t n ih ilo m in u s res hsec in fija.d fficultarc rem an et
S i e n im in lp ic im u s pco rog .iH O iu ro, fcu p to io e a jo ­
n e s , faA ® »11* f u e i c c u m c ifd c m qualitac b u s , &
c o n d itio n ib u s p o fitis in p rim o in ftru m en to i.xp’rc ffim .v i in eis d ic iiu r .& fic c u m illa prou .fionc h o m i '
r ,fc . &
a . El
„„„
r u tile t d iA u m , iam d e iu te m te llig cb atu r , /. labeo
d e e x .e p t.a r h itr . l.fe d 0 f i monetafff.de procurat. A f l
f liA . dec. io o .T W e C a a r . d e c . i i j . n u m .i. loa n . M a riá
N o u a r . q m t j f .t o r e n f .i o i .n .i . & R o ta G en . dec.3. n.
2 1 . 0 feq u en tib u s. A t q u e ita no n poteft dici rcitianf i lf e d iA u m fo c iu m m a g is o b lig a tu m c x piotogaM on e , q u a m e x p rim a o b lig a tio n e , Sc fi vigore iftm s,
fo lu m te n e b a tu r q u o a d c a p ita le , v t late fu it d iA u m ,
fic v ig o r e p r o r o g a tio n is e ft id em d icen d u m .
D e in d e ? [a d d cb acj fc ie n tia , & to lle ra n tia , q u * 1 4
p o tu iflc t n o c e t e d i A o fo c io . fu if lc t fi v id ifle t fo c io s ,
Sc in ftito r e s a c c ip ie n te s p e c u n ia s c a m b io , & al as
n e g o t ia n d o , firm afie o b lig a tio n e s , q u ib o s o b lig a ­
ren t illu m , n r.d u m p ro c a p it a l i, fed e tiam e x p re fs c
p ro p r o p tiis b o n is o m n ib u s : tu n c c n im p o tu iflc t ih
c o v e r if ic a r i, q u o d fu p r a e x p u lc h r is relatis v e r b is
R o t .R o m . d t u c r fo r . d ec. i j 2 . w.6 . ^ 7 . p a r t . i . d ix i­
m u s ,q u ia v id ifle t , & c o n le n fifle r ,a c colieraflec p ro ­
c u ra to ri , fc u in ftito ri e x c e d e re t fin es m a n d a ti, o b lL
g a n d o b o n a p ro p ria il l iu s , c u m n o n p o flc t nifi fo cie ta c e m , & fic c a p it a lia , & lu cra , p r o p te r v c i b a ,
to t u m r i f c o , 0 p e r i c u l o , 0 c . e x te ru m h ic n o n o ffe n ­
d e b a tu r a liq u a o b lig a tio in ftito r u r o , q u a d ixilTcnc
fc voluilT c o b lig a r e a lio s fo c io s d e p ro p riis. S e q u it u r
[ d ic e b a t] e r g o m a n ifr ftiflim e , in n ih ilo r c ie n t c r o ,&
to llc r a n te m fe o b lig a flc ; c o llera fle p o flet.d ic i fc ie n s ,
illo s a c c ip p e re p e c u n ia s c a m b io , & n e g o tia r i, S c c ,
fed q u o m o d o ? E o m o d o q u o era t in fo c ie ta te , »0tutn rifco , 0 p ericu lo fo c ieta tis , n o n aliá s.
E t d cin d e ? a lle g a b a tu r , fe m p e r fuilTc v ifu m d a - * S
to m b o n is in g e n iis , fc ie n ie m v id c ti c o n fc n t ir e in
p r * ju d ic ia lib u s , ¡.filiu s fa m ilia s , % .inuitus, ff.d e pro­
curat, l.procur a to r ,ff.r e m rat. hab . p r x c ip u e q u a n d o
iu s fu u m fc ie b a t d u r a r e , %.non vid etu r ,ff.q u ib .
m od .p ig n . v e l H y po.fol. S u rd . d e c . i i y . n . 1 4 . fi iftu d
f c iu iflc c , Sc to lle ra flc c f o c i u s a d h u c no n fib i p r x jii d ic a f le c , q u ia f c iu ilf c t iu s fu u m d u r a r e , q u o d n o n ,
o b lig a b a tu r v lt r a fu u m ip fc ca p ita le .
H ic ex c lam ab an t
cla m o re a d u e rfa rij, dic e n t e s , fo c ie ta te m .clTc cius n a t u i * , vt re q u ir a t i n
fu m m o g ra d u b o n a m fidem , l .fi non f u e r i n t , ^ .i .v e r f
f i modo a liq u is , ff.p ro f c c . l.quod enim ,§. 1 .g t in l.p ro p o fito ff.e o d .B 2 \ d .in c o n fit.8 4 3 .n .iJ ib .i. q u x q u id e m
b o n a fides n o n fu e ta t eis- fe ru a ta , c o m alij cx fociis
d e c o x ifle n c , ali) n o lle n t foluere d e b ita , q u o d idem
e f t,^ c fi d c c o x ilfc n t, Sc o m n is in te rp tc ta iio e ft c o n - ‘
t r a eos ac cip ien d a , q u i leg e m a p e rtiu s dicere p o te ­
r a n t,& fi alite r fieret d a re tu r fociis occafio d e c ip ie n ­
d i c re d lto rc s ,q u i b o n a fide cu m fociis C ontraxerunt.
S iftc n d u m c ft ? in h is p a u lu lu m , Sc v id e n d u m , *7
q u id h a b e a n t fu n d a m e n ti. In p rim is c o n tra diAHn»
fo c iu m n o n d e c o A u m , in iu ftiflim a v id e b a tu r qocrcl a ,& fa tis e x c u fa ta e x c la m a tio , c o m n o n c o n tra x iffc n t c r e d ito r e s c u m c o ,n c c p o fle n t d ic c r e .y e l fo lu m
o b o lu m e x fo c ie ta te h a b u ifle illu m , n c c in e o a li­
q u o d m in ift c r io m ,a u t o f fic iu m :& q u a m v is a liq o l ex
c is d e c o x ifle n c , n e m p e in ftito r e s , n o n propterea JA o s aliu s fo c iu s frau d ato r d ic i p o t e r a t , c o m cu lp a
c a r e r e r , p ro vc e x m u lc is q u o s a lle g a t diCit SttaC .iM
tr a ñ .d e d ec o ñ o r.} . p a rt. n .4 9 . A tq u e ita i p rx d iA > s
a b ftin en d u m e lfe e n ix e r o g a b a t . fte f o c i o s e rg a c u m ,
q u i n e c d a m n u m d ed era t, n ec d am n i ca u la m .
I n r e l iq u is , t fi d « c p t o s f e d iceb an c n e g o t r n - 18
te s c u m in il it o iib o s c u m bona fid e , id 1
d e b e b a n t im p u r a r e , qu ia
t e n e b a n tu r , n c m p c an fo cie tas e lfc t c o n t
,
D ecifio D . I X .
omnibus bonis, an cum ccrto capcali, a.i >1*'»
ontcllas i.iftitotibos abfoluta ad obligandum omnia
bona tcliquoium.se an re veta obligatent, qooiom
nullum com ln pt^fcnii cafu concuttiflet, omucs
Sctibcntcs ( aiebat is foclus ) volunt. & omnia iilta
clamant comta conctahcntes.fc condemnant eos ex
fua negligentia, non minus quam quando ego con­
traho mucuando pecuniam ei, qui non eft lolucndo
abl'quc examine fuacuro facultatum, non eft illequi
me decipic, fed cgo qui mc decipio, quod nolueram
cectificati de condicione eius , cum quo contraho,
contra regulam , l.q u i c u m alio , d* rtg.*nr. Otaic.»»
fa p é cita t, d c c . i j o . ».8. Anchar, i ” citato ettam conJ i l . j j z . *7.4. circa fin. cuius hsc funt vetba; [Non
obftat, ii dicatur, illud vcrum quoad cos, fiuC inter
fe, fed quoad contrahentes fecum, iniquum eft, vti.
fed fi pupillus, § fed fi alias, de inftitor. Ad hoc refpondeo. quod oportet ctcditorem, fiuc eum qui vulc
contrahere cum iftis inftitotibus,& pcr hoc mcnfara
illam.fiuc focictatem,& focios obligarc.debei etiam
quasrere diligenter ante omnia dc madato,& in concrahcdo non excedeic eius formam,vc d.l.diligenccr.
I?
Necobijcias f (dicebar ifte focius) in mea poteftate fuiifc legem apertius dicere , e x l.v e te n b u s , d e
p a ñ . & e x l.U beo. de contrah. em pt. N eq u e enim (in­
quit Anto. Fab.ira f u o C ed. I t b .j . tit. 24. C .d e fe r u it.
& aqua, d e fin .7 .) apertius dicere d eb u i, qtti iam antea
fa tiS aperte d ixeram , f t potius im pu ta ri poteft tib i,
q u i Jpeciali concejfione indigebas, cur non eam a p ertius
irnpetraueru, 1. 1. §./ quis a P rin cip e , ibi, tttfi f o r t e
quis hoc im petrauerit, ff.ne q u id in loco pub.
20
Pec q u s, f exiftimabat ifte focios, nedum fuliltam fuam prstenfionem, & exceptionem, fed ctiam
fatisfañum omnibus rationibus contrariis. Vt tamcn
nihil intañum viderecut relinquere , dicebat vUcliu s, illud quod dicebatur de focietate leonina in
contrarium , non intrate in hoc cafu • quia non erac
verum, ficut fupponebatot, focios vellc ftarc lucris
faciendis pcr inftitores , & ptsepofitos non damnis,
quia, arqué illis, & iftis ftabant, & ftare volebant,
ficut in iure eos ftarc debete pr*cipitor, in l.coire, L
A R G V M E N T V M .
D e ea d e m m ateria fo c ie ta tis, trañ a ca in
p raecedentibu s d ecifionibu s.
P o n itu r ad littera m R e g ia fe n te n tia in ea
ca u fa lata.
S V M M A R I V M .
1.
a s a lien u m , f . p r o fo c io , l . f i duorum, in f n .d e añ ton .
em pt. fed iftud folum , qooad capitalia, qu* mitte­
bant, in quo nullum decipiebant, nulli iniuriam faciebantjfoo enim iurc vcebantur contrahendo, provt
poterant, limitate fuper capitalibus cnncum : fi illis
plus crediderunt mercatores , quam deberent , fibi
imputent,com debuiffenc focietatis conditionem cxplorarc,vt («piúsdiaum fuit.fc probatum. Nec viI tio, •{• fallaci*, dolo, aut fraudi imputandum, aut tribucndumcft, vellc focios pet medium inftitoium,
m inUnitum luctati . & non in infinitun, pcrdeic,
led quantum etat in capitalibus foliiin , q„ia id k :
2
}
4
5
A u ñ o r defendebat f o c i u m , d e quo i» p r o x im i
pracedent. deciff.
R tg ia Sententia in hac caufa la ta .
F er b a capitu lationis.
C a p ita le focieta tis.
N o m in a tio A d m im flr a to r u m , f t in ñ ito n tm in
Cathalonia,
6
-J
S
9
v f:o ffi
n tnm r
'"fi" "" "'
focii. Si non in infid X
P™*' “ "ftat fatis « Uti dednais l„s difcuifibus : confule lofotes ( dicebat
renn
1 'c
S "' "Um yno folo floaa
Refta,“n ’
'""tatipluta millia.
441
debebat aliquid dici,cum iam diñum fuiffet» ca cur­
rere dt bere riCco . & periculo focietatis, & fic habe­
bant fpecialem prouifionem , qu* efficit, f "C
quam claufula generalis dicatur ad illa referri, l.v x o rtm %.feltciffimo,in ftn.de /c^.j.Oiafc, riec.169. «.1.
Sutd.ciw^/.i4 i. „ .i 9 .clcganter Anton.Fab.*«/«o C.
d - U b .j.u t.Z 4 ,d e fe r m t .f ta q u a ,d e f in .7 .u o , late d ecif.
2} 9. «.fr. & d e c ifio .z 4 6 n .6 . f t ftequent. & maximé
quando funt in eadem fcciptura.Et hic filcbac focius
ifte conuentns , folum addens, t vt fi quid arbitrii 24
tn hac caufa foret.illud debebat eífe in fui fauorem,
qoi in focietatem inttauic induñus (ne diceret fcdoñus) á quodam confangninen fuo.fc curatore.atque
confocio, qui omnia adminiftraueiat.Sc poftea decoxerat,illc autem nihil adminiftraucrat, nihil recupetauerac ex focietate , nec á creditoribus, aut alias ad
cnm pecunia aliqua peruencrat, nihil contraxerat
cum aliquo creditore , foum capitale pofuetat, fc
perdiderat cura aliis magnis pecuni* quanticatibus,
quas focieraii mutuauerat; dolenda (inqoiebat) tes
forct quod alienus ipfe ab omni culpa, dolo,& frau­
de , & tam przter intentionem condemnaretur ad
tam magnam quantitatem vltra fcxaginta mille ducatos , qui petebantur , comprehendentem omne
fuum patrimonium multis laboribus, & fudoribus k
parentibus fuis paratum,& ab eo magnis vigiliis confcruatum:non ita fe fperatc dicebat k tam *quiflimis
Iudicibus. Quid Scnatus fcnfcric habes in fequenti.
ft
F acu lta s data a dm iniftraioribus d e fum endo ,
dando pecuniae cam bio, f t a lia s.
N o m in a tio adm iniftratorum , f t injiitorum in S i­
c ilia , f t eorum fa c u lta te s.
C la u fu la fin a lis cum obligatione bonorum.
A d n tin ifir a to r e i , & inftitores fta tim caperunt
tranfm ittere merces , & cambio accipere p l u ­
res quantitates.
o P rorogatio focieta tis lapfo quadriennio. '
I I A d m tn iftra tores rtcufarunt foluere c a m b ia , f t
poftea latitarunt.
.
12 Socius, qui non adminiñramt, ad eu,tandum moleñiae , introduxit caufam contra creditores.
I
I 3 Pra tenfio creditorum , f t corum fund a m enta enar­
rantur.
_t_ J .
1 4 S a tisfa ñ io a d eliñ a m pratenfionem , f t a d e tu s
fu n d a m e n ta .
ij
D
ftt.n ao .q „ffiu s,d ra i„,L u tiu Y u ;t:tco rra irL "i‘
iftu d a d im p lere p ro .m fe rn n t o m n e s Vna pars alteri
d iT ^
re
"fo c ia li a p p lica n d a, n o n ad c re d ito re s , vc
h
T
ronia b o n aid e h o c c n im ib i
hga!
nullum-v e rb u°t>
m , nec
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
C o n c l u f i o , f t a b f o l u t i o rei.
E
e c i s i o
D. IX .
G o in h a c f caufa d efen d eb a m fo c iu m re o m i
:o n u c n to m , de q u o in p r a c e d e n tib u t decifionibus
d e focietate l o q u e n t i b u s .f c la b o tz u i p ro eo fa tis a tcem é,quÍB C Ú iiqae in eis v id ifti,fc fu e cu n t n e c e ffa iiz
non
442
lo a n n is Petri Fontanellse?
r o n m o á i c z v ig ili* » qa»a g c a u u a s m ac eri* , fc c o m . p ^ tito to m c a s t c q u ú e b a t , p e r q u * fin a lite r obttnui
i n i l U a s fo o o tem , le n c c n tia la ta r e fe r e n te e g r e g io
S e n a to re d o n R a y m u n d o R u b í d e M a ry m o n , d ie
I 9 F e b ru a tij 16 5 J • fc rib a M allo l, q u a m v ti p c td o ¿ ta m , fc valdé m e m o ra b ile m , v t fciacur q n o s h ¡c
ladÍGCs R e x h a b e t, ad litte ra m p o n ere v o l u i , Ic g i'e
f c ir a l c i m i n i m e c u m , íi n o n fu m m a m e r o J itio u c r a
in e a tepcciecis. T e n o r illiu s eft h u iu fm o d i.
S E R E N I S S I M V S
*
D O M I N V S
L o c u m t c n e n s G e n e r a lis , 6¿c.
J
A
T f e n t e e x m eritis procej/u* co n fta t , ¿ i e v ig e ñ -
q u a ita A prilis a n n o m ille fim o fc x c e n c d lm o v ig e fim o , p c n tt Hieronym um Sabata notartum
p n b ifc u m B aríhin on a , initam f u f f e focieta tem , inter
R ^yrmindurn B artholom aum B oxa d os cine*» honora­
t u m B arehinona , Gabrielem M ir e t burgenfem F i l U f r a n c h a P x n i t . B artholom aum R itr a , A n ton iu m R ia l i , B artholom aum R iera minorern filiu m d i íi i B a r th o lom a t R ier a , & L u d ou icu m L io b e t m ercatores , cuius
cap ttu la tion i i n i ti a m / « ¿ ' h ü v e rb is conceptum efi.
3
[P rim e ra m e iit t los fo b re an o m e n a ts , q a e s, lo
m a g n ific h R a m o n B oxados , f c n t aflb c n p re fen c ia,
d e v o l u n t a r , y c o n f c n tim c n t d el d it m olfen B a rth o m e u R ie ra fo n to d o r, y c u rad o r v n ic , y fo l, y lo d it
B a rth o m e u R ie ra m e n o r , cn p re fe n c ia ,d e v o lu n ta t,
y c o n f c n tim c n t del d it m o fle n B a rth o m e u R ie ra fo n
p a r e , y lo d it m o fle n B a rth o m e u R ie ra m a jo r, G a­
b r ie l M i r e t , A n c o n i R ia li, y L lu is L i o b e t , fan , y
c a n rc a B a n e n tre fi b o n a , y lleal c o m p a n n y a d o ra d o ­
ra p e r te m p s d e q u a tre a n y s , y v n e n y d e fc o m b ta ,
lo s q o a ls q u a tre an y s h a ja n d c c o m e n c a r á c o rre r
d e l d ia p rc fe n t c n a u a n t, p e t n e g o c ia r,y tr a B a t d c la
p r e f c n t C io t a t d e B arcelona , y a ltre s pars del P n n c ip a t d c C a th a lu n y a , C o m t a ts d e R o f l’e llo .y C e rd a n y a , y q u a lfe v o l pares d e E fp a n y a , a l a c iu i t a t d e
P a le rm d cl R c g n e , y l i l a dc S ic ilia , y dc q u a lfe v o l
a ltre s p arts d e Ita lia , y S ic ilia , á la p re fe n t c iu tac dc
B a rc e lo n a , y altre s p arts d c C a th a lu n y a , y E fp a n y a,
4 L o c a p ita l de la q u a l f c o m p a n n y a h a je , e s , y h a de
fec d e v in e m tlia Iliu ra s m o n e d a d e B a tc c lo n a ,d e los
q u a ls p o f a , y 'm c i m o fle n R a m o n B oxados q u a tre
m ilia U iuras, B a rth o m e u R ie r a q u a tre m ilia lliu ra s ,
q o e s, tte s m ilia p c t cU , y les m il p e r d it B a rth o m e u
R ie r a fo n fill, A n to n i R ía le fis m ilia lliu ras, y L lu is
L i o b e t d o s m ilia Iliu re s , lo s q u a ls capitals fo rn ita n
d i l s c o m p a n y s .y f o t n i t p ro m e te n , Co h a n dc hau e c
fo rn ic p e r to t l o tncs d e S e ce m b te p rim e r v in c n t dcl
c o c te n e a n y m il fis cents y vine , te a lm e n t y d c ferj
j d e l e s q u a ls t v i n t roilia Iliu re s , y de to ta la dita
c o m p a n n y a h a n d e fe t a d m im ftra d o rs B a n h o m c a
R i e r a , y A nconi R ia lt en lo p re fe n t P rin c ip a r dc
C a th a lu n y a , y E fp a o y n a . Q u i b u s v e tb is lo ca n e g ó ti a t i o n is , & ca p íia lc fo c ie ta tis e x p r im u n tu r. R u rfu s
6 fe p tim o capite f d i B s ca p itu la cio n is c o n u e n iu n t foc i j h is v e t b i s : I te m es p a B a t , y c o n c o rd a t e n tr e
d i t s c o m p a n y s , q q p lo s d its B a tth o m e o R ie ra , y
A n c o n i R ia l t p u g a h p e n d re , y d o n a r q o a lfc v o ts
c a m b is , axi p er P a le rm , o P la fc n c ia , co m p e r a ltre s
q u a lfe u o ls p a r ts , y ta m b e p u g a n p e n d re , y d o n a r
q u a lfe v o l d tn e r i c a m b i, y á p a r tit, co n fo tn a e an ir i
l a p lafla , y affo ta n ta s v e g a d a s , y q u a n ta s lo s ap a rra ,
d u r a n d o te m p s d e la p teícn c ' co m p a n n y a , y d its d in e rs y lo p r o c h it d e les ro b e s . y m ercadcties , cn
q u a lfe v o l llo c h fe ran , p u g a n fe t v e n ir , axi á tem p s
U arc , c o ra a te m p s c u r t, axi ab in t e r e s , C c ra fe n fe
Í n te r e s , tot a r ic h , y p e r ill d e la prefent compannya.
H o c e s p ire facultas tr ib u ta in ftito r ib u s c o n tin e tu r.
7 D e i n á é -f nono c a p ite , fie fc c a p itu la rio h a b e t. Ite m
e s paB ac, y c o n c o rd a t e n tre d its c o m p a n y s , q u i los
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
d its L lu is L l o b c t , y B a ith o m e n R i e „ m e n o r
id
n iin illt,d o [S d c d ita c o m p a n n y a i„ S ic ilia .
v e n d t e t , axt d c c o m p ta n c s , co m 4 tcm ps axi 4
n u t , co m en g i o s , q u a lfe v o l to b c e . V ns-- - j " ’ V
e lis b c n v iilc f . y p n \ a o ilis s p a t c x c t a L r x r n t ? " '
m e ttc t a M o r c a l, o e n T e r tn c n s , pera po¿g^
dcer alU, axi p e r m a r, c o m p e r te tra , l i r a n t fe m p r ¡
lo p ro fit, y Ytil d e la ptefcnc c o m p a n n y a ,,o , ¿
y p ertl de aquella. V b i c x p te ffió s e d itu t facultas i n '
fticoriim S ic ili* . Ec ta n d e m f
capitQlatÍQj,i¡ 8
c la u d ito r v e rb is fc q u e n tib u s . E per a tte n d re .y cnm
p lir le s fo b rcd ites cofes , to te s , y fe n g le s, n e o b lig i
la v n a part z U l t r a , y e n fe m p s lo ts fen g les b e n s . y
d re is d ells, y d e q n ifc u d ells , per fo n ín te re s , rnob le s , é im m o b le s, h a g o ts ,y p o t h a u e r, ab las re n u n cia tio n s d e g u d a s , y p e tta n y c n te s , y áb e fcrip tu ra dc
te ts e n la C o r t d c l m a g n ific h R e g e n c ia V eguería
d c B arc elo n a, o b lig a n t p e r q o fas p e r fo n a s . y b e n s ,
y ab iu ram e n lU rg a m e n t.] E t c o n fta t f ftatim d iB o s p
inftK orcs in v im p t x d i B * fa c u lta tis fibi á fociis
t r i b u t * , cc ep ifle d iB o s B a tth o lo m x u m R i e r a , &
A n to n iu m R ia lt n e g o tia tio n e m , & tra n f m ittc r c ad
R c g n u m S ic ili* m c rc c s ,& jn lo g ia p r* f e n tis C iu i ­
catis diu etfa s fum m as ad c a m b tu m á d iu e ifis pecfon is fu ro p fifle, & fin ito
q u in q u e n n io p ro r o g a ta m l o
fu ifle fo c ie ta tc m d c c o n fe n fu p c « d iB o tu m fo c io ­
r u m ,p e r a n n u m v n u m d ic n o n a M a ij 1 6 1 6 . Sc p o ­
fteá ctiam fuic p ro ro g a ta focietas p e r a tm u m v n u m ,
IcW icct d ie décim a oSlaua l u l i j i ¿ 1 7 . penes H ie r o ­
n y m u m S abara n o ta riu m B a rc h in o n * , & v ig o re d tB a ru m p ro r o g a tio n u m d u ra u it fo c ic ta s , & n e g o ­
ciatio fo c ie ta tis n o m in e , d o ñ e e 7 in n u n d in is A u g u - 11
fti a n n i 1 6 a 8 . d i B i R i e r a , & R ia lt priús tec u fatu n c
fo lu ere lo a c h im o F o n ta n a q u in g e n ta s d u o d e c im l i ­
b ra s , decem fo lid o s , q uas v ig o re li tt e r * p e r eos fir­
m a t* fo lu e re te n e b a n tu r , & p o fte a fta tim laticarunc.
V n d e f c u m d iB u s R a y m u n d u s B a rth o lo m x u s B o - * 2
xad o s tim e re t m o leftari á c re d ito rib u s d i B o t o m
R i a l t ; fc R ie r a , in cu ria R e g e n tis V ica riam B arc h i­
n o n * d ie vig efim o te rtio , A u g u jii anni m illefim o f e x cem efim o vtgefim o o ü a u o , firm a u it iu s , & d e iu re d i­
B is C reditoribus , p e te n s lib e ra ti ab eo ru m iaB ac to n ib u s , fc d ec lara ri fc o b lig a tu m n o n elfe d iB is c r e ­
d ito rib u s fo lu e tc d e b ita c o n c ra B a p e r d iB o s in ftico re s , fc h * c q u e re la ftatim fuic ad R c g ia m A u d ie n ­
tiam eu o c ata. E t lic c t t R a p h a é l V ic h . N o r .B a tc h in . i 3
& alij cred ito res p r* tc n d a n c ,o b n o x ia cflc o b lig a tio ­
n ib u s per inflicores c o n tr a B is ,n o n fo lú m in ftito rc s ,
& v ig in ti roille lib ra s d efig n a ta s ad n e g o tia n d u m ,
fed vniU erfa b o q a o m n iu m fo c io ru m , & p rx f e itir o
to tu m p a trim o n iu m d íB i R a y m u n d i B o x ad o s, q u ia
v t p r x t e n d i t u t , focictas c o n tra B a ex fu i n a tu ra , eft
g e n e ra lis ad n c g o tia n d u m ,& v ig in ri m ili* l i b r * d e fig n a r * n o n a r B a n t fo c ie ta te m , fed fignanc q u a n ­
tita te m e x p o fita m , v t a b ea o c d ite tu r n e g o tia tio , id ­
q u e palam v c rb is c o ro p re h e n fu m eflé feptim o capite
d i B « c a p itu la tio n is fu p e riu s ex a ra to , v b i fa cu ltas
d a n d i, & re cip ien d i p e c u n ia s ad c a m b iu m , n o n eft
l im ita ta , fed i n f i n i ta , q u o d n a tu ra n e g o tia tio n is ex p o ftu ia t j a lio q u in elu fo ria e ra t fa cu ltas ,.c u m n u n ­
q u á m fatis t c B é c o n fta rc p o flc t , an c a m b ia , é x o tb o iflc n t fo c ie ta te m , n e c - n e ,a c p ro in d é n o n in o c n ire n c c tc d ito tc s , q u i fo c ie ta ti c r e d e r e n t pecunias , a e
e tiam c tiam c u m lacci fu e rte in fin ita q u a n tita s c o n ­
fid e ra ta , ita e tia m & d a m n i , n e le o n in a o ffic ere tu r
ío c ie ta s, lo c ru m fo c io s c a p ta n d o , d atn n u m c re d ito ­
res fu fc ip ic n d o , & h o c fa B o ftatim fc co to d e c U ta ífe i n f t i to r c s , q u i in p rim a tra n fm tfiío n c ,
faCit F ran c ifcu s B a fq u e ts , iam ad in ftito res S ic ilt* ,
d ie 8 . íu lú i 6 í o . rc m iferu n c m c rce s vaie n te s v ig in n
tr c s m i l l e q u a tu o r c c n tu m q o a d ra g tn ta n o o e m li­
b ra s du o d ec im fo lid o s , & q o a tu o t
j"
D e c ifio D . I X .
fc c o o d a t r a a t n if fio n e . d is v id e lic e t « a Secim a D i .
mbru eiuídem anm , c tia m tn e rce s v a le n t e s tr ig in ta
n u in q u e roille fe x d c c im lib ra s q a in d e c im fo lid o s ,
¿ tees d en a rio s , q o ib u s tr a n fm iíjio n ib u s e x c c ílo m
fo it iatn c a p itale v ig in t i m ille lib ra r o m , & ip fu m ,
cap itale c o n fu m p tu m . q a o d p e t in flic o r e s fieti n o n
p o c e r a t, n ifi m cn s fo c io tu m fu iflc t . b o n a v n m e r fa
o b l i s a t e ; S í fo c ie ta te m c o it e fu b o b lig a tio n e o m ­
n iu m b o n o r u m , m a x im e cu m l i z c fie ie n c p o b l ic x ,
f c i e m i b u s , & p a tie n tib u s d iA o R a y m u n d o B o x a ­
d o s . & alris fo c iis , ac p r o p te r e i c o n lc n tie n t ib u s , e x
q u o c o n fe n fu n o u a o b lig a tio o ritu r c u m p o tu e r in t,
& d e b eren t f o d i p r o h ib e r e in ftito res ea n e g o tia tio ­
n e ,f i alia m e n te eos p r * p o fu iiT e n c ,q u * o m m a c o m p r o b a n tu r ex v c rb is v ltim is fo c ie ta tis fu p ia r d a tis ,
q u ib a s io fo lid u m fc o b lig a n t f o d j a d in u .c c m p ro
c o m p le n d o o m n ia in di A a c a p ito la c io n e c o n te r n a ,
ita q u e in fo lid o m o b lig a r i . in o b lig a tio p e c a m b io ­
r u m fu p r á c o n te n ta in di A a c a p it o la tio n c , & in lo lld u m c o n u e n iti v n u m q o e iu q o c c x io c i i s , te cta Hi­
ris ra tio e x p o ft u la l, q u a m o b lig a tio n e m n o n a u e r fa ri d ic u n t cred ito tes p cr illa v etb a , tat a n ¡ c h , y
p e r ill de U p reftnt am pannya , q u ia h z c c elp ic iu n c
o b lig a t io n e m fo c io ru m in ter f e , Si. ca n e n t fib i in fti­
to re s a d u erfu s f o c i o s , v t d a m n o m , & p e r ic u lu m ,
fi t c o m m u n e o m n iu m fo c io ru m , & n e d ete rio r red­
d a tu r C o n d itio c o r a m , q u i n c g o tia n c iir , c n m o m J 4 n iu m n o m in e id p rieften r. Tam en f qiiia (o cicta s,
fi c u t & cseteri c o n t r a A u s , e x c o n u e n tio n e le g e m
a c c i p i t , & c o n tra h e n te s vlcra e o r u m in te n tio n e m
o b lig a r i n o n p o flt in t , q u « d e p re h e n d e n d a e ft v e r ­
b is in ftro rac n ci fu b q u o r e d ig itu r ( o c ic t a s , & fic e x
v c r b is fu p tá narratis cap itu la tio n u m d i A » fo c ie ta tis , e x q u ib a s ap p a re t c o n f o d is fta tim in in it io ,
c u m p rim u m d c n e g o tia tio n e a g u n t , n o n ip fo s d ix ift s , q u b d n e g o e iec u c fu m m a in fin ita , fe d n c g o tie tu c ab H ifp a n ia ad Ita lia m , c x q u ib n s v e r b is tan ­
tu m d c fig n a tio lo c o tu m in ferri p o t e ft n o n f u m m z ,
& p r im a v e r b a q u ib u s ea e x p r i m it u r , lim ita ta m
q u a n t ita te m c o n t i n e n t , id e ft v ig in t i m ille lib ra s ,
6e fic fo c ie ca tem f i n it * q u a n t it a t is , & c o n fta t ex
c a p ite I o . c a p itu ia tio n is e g iflc c o n f o c i o s in to ta
fo c ie t a t e de n e g o ta c io n e fin ita , n o n g e n e r a li, q n ia
f o c ij poiTuHt n o m in e p r o p r io , 8c in p a rtic u la re m
V tilita te m e x tr a fo c ie ta te m n e g o t i a r i , id e o q u e e x
n a t u r a fo c ie ta tis f i n i t z , n o n fe q u ic a c o b l ig a t i o o m ­
n iu m b o n o tu m , & c o n fc q u e n te r il l a in d u c e n d a
e f t v e tb is c a p itu ia tio n is , q o * n u lli b i fu nc e x p re fla
c a v i , v t foUda o b lig a tio n a fcacu r , n e c v e rb a fep r i.
m i capttuli m u ta n t n a tu ra m fo c ie ta tis , nam & fi
d a ta e fle t in fin ita fa cu lta s d a n d i, & re c ip ie n d i pe c a n ia s a d c a m b io m , r c ftr in g c n d a elTet iu x ta n a tu ­
ra m r e i , d c q u a a g i t u r , & fu b je A a m m ateriam , &
f ic c a n q a a m fa cu lta s tr ib u ta in f o d e r a t c lim ita ta ,
in q u a po ceftas o m n is , & fa cu lta s r e g u la tu r á c a p i­
ta li c x na tu ra fo c ie ta tis , n o n q u ó d in fo c ie ca te a li­
q u o r u m b o n o ru m d ari n o n p o ific fa cu lta s in fin ita
d a n d i , & fu m e n d i p e cu n ias ad c a r o b iiim , fi id c o n ­
tr a h e n te s a g a n t , q u e m a d m o d u m in a A io n e d e pe­
c u l i o , S c q u o d iu iT u , q u a t u m iila lim ita ta c ft in tra
p e c u li u m , 8c h « c fi id p a tet e g i t , in f in i t a e f t , 5c e x ­
c e d it p e c u liu m : V e r ü m fo c ij in d i A a c a p itu la tio n c
n o n Ita e g e r a n t , v t lim ita n d o fo c ie ta te m . fa c u lta ­
te m in fin ita m p r * fta c e n t, im b fa c u lta te m te lir in x e
ru n c fo b h is v c r b i s , rer a r ifc h ,y p e r ill d e la prefent
eom pannya, q u * v e t b a ad cotam c la u fu la m tc fe ru n * u r , & illam d e c la r a n t , fc ilic e t q u b d p e ric u lu m ad
fo c ie ta te m p e r tin e r e
fo c ie ta s a u te m erat v ig in t i
* m illc lib ra ru m , & fic fa cu lta s d and i . & rc c ip fe n d i
P « u n u s ad c a m b iu m , lim ita ta in tra eam qu an citam h il’
e n im fp e A a r e ad a liq u e m in iu te
a h u d e ft . q u i i n
O b lig a tu m e ifc ad p e d !
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
443
c u li p r * fta tio n e r a , id e ft, ad d a m n u m , q o o d e x p e ­
ric u lo L cfu U at; d am n u m v e r b verfari p o te ra t in am ifo
fio n e p e c u n ia ru m , fi tr a n fv e h e te n tu r , fi m erces e x
p e c u n ia com parar® n a u fra g io p e r ir e n t , d a m n u m
e n im f p c A a b a t ad e u m ,q u i in fe p e r ic u lu m fu fc e p it,
id c o q u e iu x ta c o n u e n tio n e m , ad fo c ie ta te m fp e A a b a t q u * ex v ig in t i m ille lib ris c o n fic ie b a tu r : v e r b a
e n , m l l l a . m a r if c h ,y p e r ill d c la p refen t eompannya,
in fo r m a n t p a A u m , c u i a d h s r c n c , & n o n m u ta m r
pec v e r b a v lt ,m a íc ú p ta in vUimo c-’piVe , q u * ta n ­
q u á m lo n g é d if i c A a in te llig i d c b e n t circa p r o u U
fio n e m c o n te n ta m iu illo c a p it u l o , q u o d to tu m
t e lp ic it p r s ft a tte n e s fo c io ru m r e f p e A u fo c ie ta tis
n o n v e r b r e fo r m a n t p a A a , iSc c ap itu latio n cs , qu®
h a b e n c fp e c ia le m p r o u ifio n e r n , c u r a e tia m g en ec i
p c r fp e c ie m d e r o g e t u r , n c c p o rrig e n d a c ft in te n tio
c o n tr a h e n tiu m c o n tta e o ru m v e r b a , & in g ra n d e
ip fo r u m d ifp e u d iu m , q u o d v e r o fim ilir c r cred i n o ii
p o te ft , n ifi e x p r e ffis v e r b is o b lig a tio ab eis in e o m
c a fu m c o n c e p t a fu iff e c , qu® n o n m u ta n tu r e x p r o ­
r o g a tio n e fo c ie ta tis , & e x p r z f u m p tio n e p r * te n fa
f c i e n t i * e o r u m , q u * per in ftito r e s g e r e b a n tu r , n a m
fl d iA i R i a l t , & R ie ra d o lu m c o m m ife r u n t e x c e ­
d en d o fa cu lta te m ac c e p tam , q u a m v is vciUcas n a u ig a n c iu m e x p o ft u le t , v c e x e rc ito re s n a u iu m o b lig e c
d o lu s n a u ta ru m , n o n v e r b d o lu s in ftico ris o b lig a t
p r z p o n e n te m in ea a A io n e , q o a e x fo la c o n u e n tio n e
n a fc ir u t; & fc ie n tia n e g o tia tio n is , 8c m o les m a gn a
c a m b io r u m , q u a fo c ie ta s p r e m e b a tu r , fi & v b i p ro ­
bata fu ilT e t, n o n o b lig a t p r * p o n e n re m , n ifi ratu m
h a b e a r , q u ia e u m iam c a u e r it fib i in in itio in c o n ­
t r a A a fo c ie t a t is , n ih il a m p liü s p e r e u m p r s f t a n d u m e f t , fc ie n tia c n im n o c e t pacri circa cred ita
c o n tr a A a per filiu m , v t p r iu ile g iu m p r s ia tio n is
amiccac in p e ric u lo , & fic trib u to ria a A io n e in tri­
b u tu m v o c e t u r , c u m c * te tis c r c d ito r ib o s * q u a
l a n c e , n o n v e r b c o n u e n itu r eo c afu v lcra p e c u liu m
p a t e r » Sc e ad em r a tio n e p r* p o n e n s n o n o b lig a tu r
e x fc ie n tia v ltca p a A u r a in fo c ie ta te e x p r e lT o m .c u m
n e m o ex tra c o n u e n tio n e m te n e a tu r c x C o n tra A a ,
Sc frau d em n o n c o m m ittu n t fo cij ad u erfu s c r e d i­
to re s , q u i c o p ia m h a b e r e p o tu e ru n t in ftru m e n c i fo c ie t a t is , 5c v id e te p a A io n e s , fu b q u ib u s ca co ic a c ft,
q u e m a d m o d u m te n e tu r q u i c u m a h o c o n tra h it in ­
d ag are c o n d ic io n e m , Sc p o te fta te m illiu s , a lio q a i fi­
b i im p u te t, q u i p o tu it fc in ftc u e r e ,& n o n in ftr u x ic ,
erro r n a m q u e c tc d ito t u m n o n eit m o du s in d u c en d i
o b lig a tio n e m , fed c o n u e n tio . H in c fit v t a A io fe q u a c u r n a tu ra m o b l i g a t i o n i s , Sc q u e m a d m o d u m
o b lig a t i o cap ita lis e ft , & in tra c a p ita le , fic a A io c ft
in tra c ap itale , n o n v lt t á , & ta m en d atu r in fo lid u m
v n ic u iq u e ex cre d ito rib u s a d u erfu s q u e m lib e t ex fo­
c iis , n e q u i c u m v n o c o n r « x i t , d iftin g u a tu r pcr fin g a l o s a A io n c m d iu id e re p ro p o rtio n e , qu am h a ­
b c n t fin g u li in fo c ie ta te , & fic a A io c ft in tra c a p i­
ta le , n o n p ro p a r te , fed in fo lid ü m , v t c o n tin g ic e i,
q u i c u m fc r u o p lu r iu m c o n t r a h i t , nam fi v n u m q u c m q o e e x d o m in is in fo lid u m co n u e n ire p o te it,
n o n ta m e n v lt t á p e c u liu m , q u o d c o n ftic u itu r e x
p o r tio n ib u s c * r c r o r u m d o m in o ru m . E t cu m ex
ricis p ro c effu s C o n ftet ia m d iA u m B o x ad o s p a ttem
fo a m con tu liiT e fo c ic ta c i , & fo cie tate m o b * r a r a m
e f f e , n u lla fu p e te ft o b l ig a t i o , n c c a A io a d u eriu s
e u m . E x quihus f a liis fu a celC itado in fq u e n d o co n - ,5
clufionem in R egia A u d ie n tia fañar», fe n te n c ia t, p ro n u n c ia t. Sc d e c la t a t . d iA u m R a y m a n d u m B a r th o I o m * u m B o x a d o s a b fo lu e n d u m
^
c u m p d ^ ren .! a b f o lu i t , i p=.i.>s ■" P>¿^=u íí >«diCio
a d a c r f u , c u m p=t R a p h a ü lc m V i c h . & a l .o , c r e d i­
t o r e ,. e if q u c C ie n tiu m ¡n ip o u e u d u m . flc m . in p t « fe n t i im p o n it . neutram p a tte m in cx p e n fis c o u d e n v ia n d o , fe d p to b i f t r a f t ii C oliiaro Cua c e lfit u d o
e x e c u c io
4
4
Ioannis Petri F on tan ell^ ,
4
e x e cu tio n etrj fieri m a n d a t. V t R u b i d e M a ty m o n .
L a ta , fc c. d i? t 5>. F cb . 1 6 3 3 . S e rib a M a llo l.) E n
q u a lirc r per S en attm i a p p ro b ata: m e * c o g ita tio n e s ,
fc vigili® , fc iaa d aci d iíe u tfa s .
A R G V M E N T V M .
D c m a c c llo p u b lic o , in q u o p u b lic e v e n ­
d a n tu r carnes , p er C le r ic o s , E c c lc íia ftic á lq u e perfonas, tc n c n d o , n c c - n c .
S V M M A R I V M .
1
AÍAceUa a n tiq u itu s , non erant pro E c cU p a ftiiis
p a rticu la ria , J icu t nunc fu n t,
2
P erm ijfa cenfentur, qua non reperiuntur proh ibita .
5
L a ic is non prohibitum cauponas tenere v t vin u m ,
f t a ha viSlu a lia vend ant.
4
hnm um tas E cclefiaftica, f t libertas laduntiir cum
tr a ñ a tu r d e auferendo C le ric is id quod de ture
commum eis competit.
5
M aceütem tentre E cclefiaftrcis v id etu r lic itu m , f t
pernnftum ,vxde ra.i j .
6
C lericis prohibens venditionem fu a ru m rerum , in cidit in cenfuras capfi> \d e im rn u n .E c c lefin 6.
7
C ie r ta non fo lv u n tg a b e lio i e x h ü qua m inutattm
vend u nt, ficut nec e x h ü , qua in grojfum.
8
C ura carnis prouidends¡peíhat ad vm ue>fieates pro
ómnibus, tam E c clc fia ftic is , q u .im /ic tila n b u s.
9
F ñ u e r fitu tu m eft fta tu ere, tn eis circa illa ru m re­
g im e n , f t adm iniftrationem , vb i dec.
1 0 M a ceH i iu s , poteft confuetudinc a cqu iri, tarn p tr
laicos, quam per E cclepaH icos.
X I C le rie i hgantur fta tu tts circap oU ticam , f t a dm inijhationem R tip u b lica .
12 E t fta tu tis concernentibus pu b licam v t ilita te m ,v b i
p lura exem pla.
13
E t fta tu tis , qua non pa riu n t a liq iod pecca utm ,
non aduerfantur f a c r ü canonibus.
1 4 E t tune qua obligatio Clericorum circa hac fta tu ta .
i 5 C le ric is non licitu m p u b lice vendere carnes,nec te ­
nere m acellum, v id e n. 5.
1 6 C le ric is negotiatio p rohibita om ni iu re , f t ex er ci­
tium v iliu m officiorum .
1 7 Senatus obferuantia non perm ittens C lericis habere
m acella p u b lica pro omnibus.
1 8 D ecla ra tio pradiSlorum , quando a lij h a b en tia s
p riu a tiué ad a lio i.
19 M a - ellum in quo vend antur carnes, quomodo , f t
qua form a p er m ittitu r C le r ic is .
-zo E l quomodo perm ittatur pa rticularibus magnam
fa m ilia m habentibus.
Z I V en ditio carnium particularibus non p erm ijfa,/ed
emptio ad proprium v/urn.
Í 2 Sententia Regia fuper m a cellis C lericorum perm it­
tentes ea pro C le ric is tantum.
23
24
25
E t t a x a t u r in ct( n u m e r u s a r ie t u m fs i n d e n d o r u m ,
f t vendendorum .
Prohibendo om ntm dolnrn, f t fra u d em , f t ne f ie rent de hoc locationes.
Cathalonia fem per decretis A p o ílo lic ü obfequentijjm a .
D E C I S I O
I
A
D . X.
N tiq u is -f- te m p o rib u s , nec tam a n tiq u is ve
re co cd e n tu f tim ncs , nuUa ferm c crac Ecc irlia in C a th a lo n ia , qo® m acelliim h a b c ic t p u b li­
c u m ad rc in d e n d u in ,& v e n d e n d u m c a in e s .fe d h a c
c o r a e r a t to ta v n iu e iiita nm , q n a e d e t i s p ro u id cb a n t p to o m m b « s , cana E cc lc lia ilic is, q u a m laicis,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
& o m n e s ta m E c c le fia ftic i, q u am laici ad m acella
v n iu e ifita tu m a c ce d eb an t em p tu ri liias.
Sed vifum p o ftea fuit a liq u ib u s Ecclefiis,vel o u ia
n o n ita t i a ñ a i e n t o r á laicis, provc ipQ d c fid tta ffiu :,
la m r e f p e ñ u franquicias im p o firio n u m , fc iiifarum
q u a m a fiis , e rig e re d eb e re publica m acella, v b i p u ­
b lice v e n d e re n t o m n i v c n ic o ri carnes ipfas.
D u b ita tu m in p tim is fu it , an id h cc iet c i s : fc
q u a m v is h * c m ac ellaria m a te ria patum lucis acci­
p ia t a iu rc n o ftro fc S c rip to rib u s " o ftris , quia »a_
m e n ap u d n os eft fr e q u e n tiflim a , eam <go in p - e ,
fe n ti e x a ñ iíf ir a c traC tare in c e n d o , vc q u aftiy ^ c s,
q u z in dics fu p e r ca in c id e re fo le n t, hac vice en o d a ta m ag n a ex p arte le m a n c a n r.
A lle g a b a n t, t ^ a lle g a n t E cc le fi* in fui faiio- ^
te m , re g u la m , c c n feri p crm iifa q u * c im q a c n o n tcp c r iu n tu t p ro h ib ita . c« p .i. de procurat, in 6 . fed hoc
n o n re p e titu r p r o h ib itu m , e rg o , fcc.
E t n o n folum t r e f p e ñ u E cclefi* feu E cclefia- 5
ru m n o n r e p c ritu r iftu d p ro h ib itu m , fed n e q u e
e tia m r e f p e ñ u laicoruiTir q u o s vid em u s poiTe c a u p o ­
nas p u b licas te n e re , & facete p ro u ifio n e m v i n i , illu d q u e lib e re v e n d e re o m n i v e n ie n ti p u b jic c .fc pa­
lam , fc idcm eft d e aliis v iñ o a lib u s . Si id licet c u i­
lib et p artic u la ri laico , c u r n o n lic e b it eciam ClecU
c is , q n i d e b e n t efle m u lto fauor.ibiliotcs • Im b c o n ­
tra f lib tt t a t e m E cclefiafticam facete d ic e re n tu r , 4
q u i id q u u d co n c e d itu r la ic is , v e lle n t illis p ro h ib e ­
re , q u ia fa ceren t C le ric o ru m c o n d itio n e m d e te rio ­
re m a u fe re n d o eis , q u o d d c iu re c o m m u n i illis
c o m p e tit, cx z \s ñ tt\t.c a ffa ,C .d e f a c r o ju n ñ .E c ilt f. fc
aliis late a d d u ñ i s p c r C aro l.d e GcalT. in tr a S l.d e e ffe S l. C le r ic . e ffe ti.2 . n .6 B . & 6 9 . fc d ix im u s fupra in
a ltü deciff. de re b u s E cclcfiafticis in in itio f a ñ is Ec
n o u iffim c ro u lto s alleg a n s P a te r Dia./ra 4 . p a rt.refo l.
mor. r e fo l.j 5. in p rin e , d e irnm un. E tc le f.
Q u in im b in C le ricis -l* v id e tu r iftu d fine d u b io 5
lic itu m , fc vc tale p r s f u p p o iiitu r in c a p .fig n if cante,
6 9 .' ex tra d e appell. v b i fo lú m , ne a liq u id fuper lo co
te n e n d i m ac ellu m p c r E cclcfiaftieos lite p e n d e n te
in n o u e to r , p r o h ib e tu r ; f t in C L m e n t .i. de v tt. &
h o n e ft.C le r tc .y b i fo lo ra m o d o p u b lic e , fc p er fc car­
n ificu m , fcu m ac ellario ru m , a u t tab e rn a rio ru m
officium ex e rc e te » a rc e n tu r C le ric i.
M a x im e , f v b i C le rici h a b e r e n t , ficuc f* p c fir, ^
Cx re d itib u s fu o ru m b e n e f ic io r u m , & d ig n ita tu m
pecora a liq u a , a rie te s , & a g n o s ,o u e s ,v itiilo s ,h * d o s ,
q u is p o te ft eis p ro h ib e re illo tu m v e n d itio n e m fiue
i n g to flo , fiu e m i n u ta i im .f c pcr f i n ‘* a, p ro v t illis
plac u eiit , in cid ere is v id e re tu r q u i p r o h i b e r e t , in
ce n fu ra s c a p .fn .d e im m u r..E ccl. cum concordant, q a iz
p ro h ib e re t n e C le ric i lib c tc re b u s fuis v te te n tu r,
q u o d elfec c o n tta E cclefiafticam lib crtate m .G raffirie
effea .C le rcicA .e g e S b .z.n .y t.W a ze t D ian a h b . \ .rejo lu t.
m a ra l.tra S la t.z.d e im m un. E c cle f.r e fo lu t.j 5 . & latius
I f b . j. in f im ili traSlat. refo lu t. xo. nos d e c .i 4 1 . Im b
n e c t ex ig e re á C Icticis q iiifq u am poceft gabellas ex 7
h i s ,q u * ro in u ta tim v e n d it; f u n t en im h x c tam pri­
u ileg iata,fic u c q u * in g ro iru m .S q n fiím .
C le ric .c a p .% .n .t,8 .& c .\a xh C a t o l .d e GxziX. d e e f u t .
C le r ic a .e f fe ñ .i.r .x 3o . a tq u e ita ob fe ru ari vcrum que
in c o n c u ts e , & q o o d m in u ta tim ven H in i vioum*
o le u m ,tiitic u m ,fa tin a m ,f c re l.q u a ,& q o o d gabeUaS
p ro cis n o n foW unt C le ric i, v id e n . P a te t D ia n a ,q u I
la té . r efo L m o ra l.p a r t.4 .tefo l.j t . d e ,
(V ii n e g a r.u a m t e n e o t t c o r la Ecclefias, Eccle- 8
fia lU á fo u 'c p erfo n as.id fu n d a n t in e o .q u .a cuta p to uid en d i Carnes ta m p ro C le n c is , q m
'j-g_
cin e s, fc beneficio c im u m m h o c g.m
^
c n l..rib u s,rp c ñ .« ü d v n .« c rl» t8 -^ e ^ P '* » '
Dccifio DXI.
Q u ib íD c fic io jiir ií co m m u n is iftwd vniuerfitatibus tn b u c iu n t.fu n t ex n o ftris lo lc p li. R am on.iow /i/.
f 6. m t j . 0- i 6. S i J o * . A ccai: dc R i p o l l variar.ref o it.c a p .s M iu r ifd iB o r n u i.'u d ie .n .iA 3e0 i jj.a ilc g a n tcs patticularw cr in p ry p o iito B ouadill. in fu » p o ­
lit. h b .J . M f .v » . jO . fc A o e n d a d e txequ tn t. m andat.
R ¡g .p a r t. t.c a p . 1$ . n . Í4 - ( ju d ic o voKiiile diccrc
Í f,.4.a:m m uiiüftqH tnt.)\i.úbM % p o iru iu addi P o u o l.
a d A io ltn . verb. firm a , «. ««6. & verbo , l u t a t i , numero i. cum feq u en t. ac M e ftn l. d ea f. yOO. drum er-o
J i.p « rr.5 .q u * ttn o s lia b e n (,t j “ S iU iu en d i in C iu iia tc
circ a re g im e n ,fc a d m im ftra iio n cm illius, rp c ctaic ad
ipfam G i u i t a i e m .f c in idem etiam viterius R ip o ll.
ad d u c it q uandam R eg iam fen tta tia m lat.nm in hoc
S e n a tu dic ió .H a ij i ; iS .re fc ic u n b u s N .D u lm a ii, &
N . P afto r , q u a d icit dec lara tu m , ad adm m iftratores
C iu ita ru m (peB are curam pro uifionis c a rn iu m &
a lio ru m viB ualium .
, .
10
Q ui
t con fu etu d in c,p rx fcrip tio n c , fc prim le g io ittu d jus polTcacquiri te n e n t , funt o m n es feré
S c u b c n tc s >«e .¡ ,g m f „ A U li .H .i i «pp.Uat. ybi iigiiante r fu n t videndi In n o c .lh z p o f.fc A bbas,ac etiatn Alb e r .B tu n .c A í7 /;/.ti7 .w /i¿ í» i/« « « ¿ « itt em olum tntu
m a te lli, fc rurfus fon fil.i ii.V tr fit qu o d f i d ic a t u r . V i l .
i . v b i etiam fig n an te r ap u d A b b a .s .i.f c B ru n .d .v e r/
id ev t /« « e d i/,q u o d iftud jus ctiam coniucm dinc . aut
p tz lc r ip r io n e p o ílu n t ac q u icire C le rici E c c lcílaíli.
c z q u c p e iio n x .
11
H o c f u p p o f ito .f d icu n t ift i,hac lege , ne alia perio n a p rz re r .ilTignatain p et v n iuerfitaiem , feu cui ioia
c o n c eire rir, fcmdac ca rn es, & v c n d s t , vcl m aceiliun
pu b licu m h ab eat lig ab u n tu r etiam C Icrici , fc E cc lc fia ftic * p e r lo n x , fc ficiilo s q u em a d m o d u m fccularc s c o m p re h en d e t ftatutum , icu ed iB u m . q u o d fu p c r h is fiet,cura v erfetu t circa p o litic am , & ad m in irtra tio n e ra ,& circa illud etiam , q u o d cft m o d o p r « d iB o ipiarum v n iiie tfita tu m p to p tiiim .ac denique cft
ila c u iu m q u o d d ifp o n it fim p lic ite r finc m en tio n e
Clcvi.cc>rum,nec ju ri c a n o n ic o c o m ra ria tu r, fc cft cx
íé h o n e ftu m .id c o ab o m n ib u s obfe ru an d u m , etiam á
p e rfo n is E cclcfiafticis.vt d o c e t B ait. in l. eunUes pa-
p u le s .n .z Z .0 - i 9.C .d e / u m .T r im t,& f id e C a tb o l.T k z q u d . cum m ultis q u o s alleg a t, d e retra B . lig n . §. i .
gloff. t J.W.4, L iid o u . M exia in pragmat. de ta xa p a n is ,
eonel.Hf.j d mumera ja td ó6 .cu m aiijs, q u o s latc ad d u ­
c it H ietonym .PortoK iw traB a t. d e eenfor.eap.3 i . n .3 .
0 feq u en t. vbi ita dccifnm refert in A r a g o n ia S enaIg n a .d e l V illar M a ld o iu .i» fyluarefponff.
h b .\ .r e ^ o n f.j.in 5-/’4 r r .iz w.g.vbi lo q u i iu t f de ftam -
to pu b licam vtilitatern concecncnte, ac b o n u m co m ro u iv ein fc c o n tin e n te . & p o n it exem plum in vatijs
I p c a c b u s h o n o r u m fta tu to ru m .V e lu ti q u a n d o p ro h i.
b e m u r res e x tra tc trito riu m differri. Q u a n d o ue
oTnd
rc rrito tiu m alterius.
Q u a n d o p ro h ib e tu r fru m e n tu m carius p re tio taxato v e n d ip o flV Q u a n d o p ro h ib e n tu r certa h o ra a r .
tio n ab ih a.n c c m a liq u o ca n o n ib u s aducrfanm t nee
n = :r„ r
P"
- '.r p p f i .r .
n e m m fiin g itu t Tequiiut u m C le rico s , q „ a ,i Uicos
fa b e ,s c o m p rc h c n fo ,.C a ro l..l= G r e l T .* ,} ; » C W .
" b r " ' " ! 7 i-qniiociramr t dc fttomo ul¡;
quod cus obfctuario non parerer aliquod peccaturo
neque aduerratetur faeris conHinrrionibL
ficus. & eomptehendat eaf„.ro aliq„e„ ,
p
fico non decrum,nee dere,„,¡„aruro. Caneer. noftec
lu . lo cu s ap u d V m c e n . d c F ran c h . & cius m oder­
n o s a d d .rio n a .o c c s .q u ip lu ra in h an c re n . adducunr.
M
Q u * o b ir a tio t
a em. J / .
C le iic o c u m
c e f p e ilu
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
h o ru m
445
fta tu to rn m q u a h s fii.fc q u o m o d o fiat habcs in al j$
cx n o ftris dvcifiom bus fc tx p iic a n t in ttu n in is A m b ro fiu de im iin .E celef.cap.z i.n 2 7 . & C a to i.d e G tail.
de effeil.C lerica e f f l B . 2 .W .1 7 4 . V idcn Diail.m eral.refoiu t p u rt.4 .refo Ju i.i4 .0 - 15.U t US idciTi D ia n a r f /o /.j/ .
qoae tu ta , quando fta tu ta laicorum fin t centra immu­
nitatem B cctcfiafi,cam ,in tr a il de immun. S e d e f E t in
i n d i ii i d u o .t n c liceat C U r i o s vendere p ubiicc , nec ly
p er intcrpoliras perfonas. ca rn es ncc h ab e re m acel­
lu m tra d it G loiI IH ciia i.c le w en t.i.v e rb e , pubU te , &
ptrfo nalit e r ,ib ift autem oculté,v e l p er alium hoe exerc etur,ceffat f xn a .ltee t mm culpa, arb itro r t q u o d ra- x4
tio n c u e g o tia tio n is.q u a m h o c m o d o dicerentur exer­
cere Ecclcfi.:ft ci,q u a ' eft eis o m m jure p ro h ib ita , v t
n o tu m ,v e l cciam q o ia lu n t h * c vilia oH icia,qo* n o u
decent C le ric o s E cclefiafticáiqtic p e ife n a s ,p ro u t la­
te h ab e tu r ap u d D ia z dc L u c o , fc ib; Salce ia p raB1c.canon.cap.69.per tot.
H a n c fecundam , -f fc n e g a iiiiam o p in io n e m «to- 17
p te B iiu r im ic p id e S enatus abfqge difficultate ali- -f-j-
q n a , n o n perm iticiis C le iic o s li.-ibrrc pnbiica m a­
cella p ro fcindcudis , fc vead cn d is c a iin b u s o m n ib u s
in d iftfn B iir.ia m laicis,quam C le ric is .p ro u tc o llig itu r
ex m u ltis dcc Iaratio n 'U u s.q u * re fe iü iu r infi á .l m elli­
g o f iu part ibus,in q uibus cin a carnis & illius proui* 18
fionis ex p riuilegio,vcl co n fu etu d in c,au t a l,á s,p tiu a riu c ad a liu s , fp tB a t ad vniucrfiiarcm , vel ad alium ,
tu n c cn im n o n poiTum C le rici in p rs iu d ic iu a i huius
d iftriB u s h abere p ublica m aceil.i,4íEt-iufn fi cíTcmus
v b i o m n es ah j q u icu u q u e vellent , v enderent ca rn es,
n o n p ro h b erciu r C le ricis . £cc!ciiaftÍLÍfq»ie perfonis
jd fa cere,c u m n o n debeant cilc dete rio tis co n d itio n is
qu am re liq u i. S ed in C a th a lo n ia nullus eft iocus vbi
o m n ib u s o m n in o fic perm iflum vendere , fed folum
v n iu erfiratib u s , fc ijs , qui a legiiiinis fu p e rio rib u s,
au t alias h:.bent j u s , nullibi crg o in C a th a lo n ia per­
fonis E cclefiaftjcis pecm iitccat ficut n o n perraic iitu r
h abere m acellum .
Q u o m o d o crg o , -f fi iftud cft ita vcrum , videm us 19
eíTe in C a ih a lo n is toc m acella E cclefiarm n E cclcfiaftica ru m q u e perfonarum , & to t fententias R e g ia s ,
q u * licerc cisjiidicaruni? Andi fi fe n te n ti* R egi® in
n is p ro la t* d ilig e n te r, & exaB e e x c u tia m u r n o n re perictuc d ac latatu tn , á jure c o m p e te re C le rico ju s
hab e n d i p u b licu m M acellum in aliqua vniuerfitatc.
c u m ta n tu m illud ad quirere p o tu erit pritiiIegio,pr® fcripcione.aut co n feeiiid in e.b en e tam en n o n cogíteos
e m e re carnes cx M ac ello vniuerfitatis ad vfum p ro p riu m .im o poflc eas aliunde cin c re.p ro eo ru m fu ilc t a tio n e .fc fu * fiim ili* ,& quia ipfi cum eorum fam i­
lia funr tnu^uincrt,idcó p e rm ittitu r C le ro h abere lo­
c u m , vb i.p atn iu m e m p taru m ad C le ri neceificarcni»
p o flit fieri d iftrib u tio cu ilib et de C le ro pro propria
e iu s alim onia. I n q iio n o n m agis t pnuiiegiatus ® 10
C le ric u s,q u a m alij ciues feeulares m agnam fam iliam
h ab e u tes , vt fu n t D uces '. C om ites , fc fim iJc^
q uibus licet em ere arietes . fc veluti qiioddam m ac el­
lum in d o m ib u s fuis h abere p ro dandis p o ttib n ib u s eo ru m fa m u lis . vt licct cuiuftum qne c.u . o c­
cidere in d o m o fua fi.cs ad proprium
c u lto ri etiam o ues fiias ad proprium m
»
p r a u , opraroñ
MJ
J
n em , q q u ia h o c . “ " f " “ “
.It.ra . n e q u e h n c
c v u iu m .fe d e m p tio au p m P ' , ___________ \
m o d o d ic itu t couiraficri ju ti vni
.
’
ru m d o m ,n o tu m m ae tH o ™ » '-"'" d 'f t n f t u , c „ e o m '" 'H ^ L e d o a t in a m
C u 'h u - "
lo n ia & eius p r* te x ‘“- , & in Illiu s co n fo tro ita rc TT
fe nre
ren
ri* p ro £ c fu e ru n t p r o m u l g a t * -n eaa d iu
.u erf*
e rl* icn
nm
‘ gnam ec v n a,
clefij* , Ecclefiarticifque perfonis , & fign
P p
qn*
loannis Petri FontanclU-e
440
qvu-c r c m .h in c b c n s d colarat , m eanfa q uam S yiulicus C iip ia il l i c c k i i * U archincm . dutcbac iiis annis
, c o m r a ' C i.ritaccni , fc-ntciuia cm m
-p ro ia c a fw f-.tiu c cg tv g io S ciiaio rc d o n P c rto S o le r
■ d ie i 7 , O r t o b n s 16 15. co nficniata in caufa iiipplieatic n is , rc ft-.c n tc c g rc g io itid e m S t-naroic l licio iiy n io
S a . j u l l dic 5 ?. Ia.m ..rij 1617. fu it txpccfic diA im i:
[P ei l b n » E fc k fi.iilic is co m p e te re lib ertate , & facujlac cm d c ílg n an d i lo cu m ad c ff.A im in co Icindciidi,
ic j fciiidi facicodi ca rn es , &c ven d e n d i p ro peifonis
E cc lelifeb c is 6i carum fa m ilia .J p ro u r in o m n ib u s fe ­
re C u n ta n b .is h u u is P rin cip atu s o b fe ru atu r , & quia
e ra t .} ta 111 pro c cllu p to b a tu m , de h o c cxprcfin fcnienc a m o tiu u m , Sc p ro in d e fuit d ec larar(Y m ;[Liciram elTj d itto C a p itu lo Sedis B a rc b in o n .
l ia b c ic m ac cliu m m lo t o ci bcnc vifo,ad cffcA um vc
i n e o v cndaiH ut carnt-s ad vfum ta n tu m p t-donarurn
E cc lefi ifticaru m in ca C u i n ate d e g e n iiu m . 5c diA as
cacjics ein c rc volcutm in. A A u a r.Ijc o b .R ib e s .E c id e m m cc f iic d cc iara tu m in alijs R.egijs fcntcntijs in co
pr»'C (fl exhibitis.
■“•J
E l VI m .ig is .t m a g ifq u e d e c la ra tu m m an e ret iftud
iiu e iv u iin .in d icia R e g ia 1'cn .e n tia lara p io C a p iu ilo
Ra' cm n o n .S c in alijs eciam in eo pio cc llii in fertis,n c
< fi'aíl^ fierei.fuic i n x a i u s n u m eru s atdctum , q u i fingu1 s licb iis fciii-ii p atc ra n c , fecundum q u o d vifum fuic
Í 4 effe ncceffacium p ro C le ro .E t vlcctius ? in diA a B arc h in r.u .p r o u ifio jiifo A a i j .I n n i j 16.1 p.faA o verbo in
R e g ia A jd -e n tia ,c u m faiífeí o p p u ficum p cr C iu ita t t m dc fr a u d ib u s ,q u * in his ficu a n r vcu dcndo laicis
pec m ed iu m arrcn d a ro ru m ,& c o n d u A o fu in , q u ib u s
E cc lcfia lo ca b at ra a c e lljm ,& ju s fcindcndi , & v eu f den d i carnes,fuic
, ex e cu tio n em R e g 'x fcnt e n t i z fiendam per C ap itu lu m o m n i d o l o , &c fraude
cefTitj-.ib.iSjSc q u o d p to n u n c n o n .co n c ed e rer m ácel­
a s lu m titu lo a c ien d am en ti. E t in his f co m p ro b a tu r
q u a l,te r C a rh a lo n ia in decretis A p o fto licis fem pcr
o b fc q u e n tifllm a .l b ; : t a ifq u c E c c lc fijftic * ex vi p i * c c p ti fu aru in c o n ftitu tio n u m acerrim a tu ftix ,n ih il ne­
g a t v n q u a .n E cp te fiz.E c clcfia ftic ifq u e p cifom s cx his
q u z eis d e b e n tu r,im ó fuis vti pcrm ircic lib eic priuilcgijs,& : lib e rc atib u s.R c liq u a t n f e q u t n t .
A R G V M E N T V M .
_D c eadcm m atciia m acelli habendi pcr
E ccieliafticos.
S V M M A R I-V M .
I
M a t e l l u m puhl'C H tn h u 'I u s p o t e fl e r ig t r t ,t i i ft p r o ­
ce d e n te t i tu la a L g it ir a o f a p e n e r e , v e l co n fu e tn -
d '» e aeqitiflto.
z
C ftp .ftg n fi c a n t e ,d e n p p e l l a t .& e le m e n r .v n ic .d e v i ­
t a , & h e n t fi.C U r .
3 C le r ic ü non proh hintm vendere p rep ria tres e x f u ú
4
5
6
7
8
9
benefiet}/ refultantes.
éiiram ca rnú .a » abfoluté verum , ffe S la re a d v n iverfita ies de iure communi . .
V n tu tr fita tts quo iure habeant communiter curdm
prom fionü carnis.
- D ecifio quadam Senatus in h is declaratur.
T a x a tio arietum vendendorum in macello Clerico­
rum pro C lericis ip fis ,non ffe S la t a i Iudicem f e eularem .fed ad E et!*fia fficu m .
lu d e x EcclefiafiicMS determ inat , & non fecu la ris
caufts incidentes fu p er immtin. E cclef.ibidem ,
J**dex Scelefiafiicus determ inat , an q u is f i t in h a b i t u ,0 t o n fura.
> an qu is debrat a dm itti ad E cclefi.xfiicm n im iT.un itatem ,0 an locus gaudeat
an
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
quis volu erit pcrfeticr.ne
"
tu w A etecerit,
C og n ofui.a
prio v fu , v e l fjo
hon.
n.
. -
10
AU h d -i-
’
•
11 E t an res,quas C te r iiu s d efert, ceciderint in comIi
15
14
15
16
17
18
19
zo
21
ÍÍ
13
24
miffttm ob aou folu tu m v e li.gal.
M m .a
p . p a , f i.r , t„ ,,„ u t a ,
Lucus conuenitur a C le-ico coi.ti» n/„_
C le ric u s poteft reconueniri coratr. Uico , v i i rtcon
vtr.tto p r eu tn it e x eodem negot.o.
T t.x a tio pro e.xtmptione Chricorum a gabilUs
m Regna N e a p o lis per Iudicem tauuta.
C le r ic is prohibiré Uberum v fu tnretu m fitarhm,ne»
p'otefi fu d e x fecu la ris.
N em o fin e in itre ffi a u d ien d u s.
.Q jtare Senatus proh b u it C apitu lo Barchlncntnfi,
ne leta ret maeellitm proprium.
Cancer laudatur.
F aeu ho i nen efi i u t , 0 qiiouode.deeU ratur late.
Ius qutd f ii,& d ic a tu r .la tc .
y ,u s fic u t v fu fru ñ u sH oñ poieft cedi.
C lertcotum p n u d tg ia funt perfonalia.
Davena q u t peffum ¡uci edere v m n trfita ti t x loca­
tione m a celti C le rie o u w .
F f u s f u i l u s lic tt uon poffit e.xiranco cedi,pet efi le-
i j N a im erefi.an dicatur lo c a r iv fu s fiu t lu s ,au comraedi'.as.
1 6 VfeesfruUtis inter 'ocationetn, 0 eejfationern d iffe­
rentia.
D r c i s i o
D X I.
E d r a t i o n e s d u b ita n d i ? in in i t i o p o f i t * p t o E c» *
. ie lia f a c ie n te s ,a c cciam r a t i o n e s d e c id e n d i , q u ®
a . i d . A z iu c o n t r a iiim d c ir .d c f u e r e , & d t m q u c ,
q u * d iA a l u n t in R c g ia f e n te n tia f u p ra re la ta d e a n ­
n o i 6 i j . q u i a i n d 'g t f t a ic m a n f c r u n t a h q u a cx p a n e
n o s c o g u n t,v r a d h u c c irc a -m a te ria h a n c p r o c iu s <Ann im o d a , i e n e c c if a tia e x p lic a tio n e im m o r c m u r .
D i x 'm u s i n i n i t i o . n c c C l c iic is n c c la ic is i c p c r iii
p t o l i - b i u n n te n e r e m a c e lla ,ite n t n c c te n e r e c a u p o n a s ,
in q u tb iis v e n d a tu r v in u m , & v t n c a m u r a lia v t A o a l i a . H * c p r o p o f i t i o n o n e f t a b r o lu ié v e r a , q n ia i n
m u l l i s p a n i b u s h x c o m n i n ó fim r p t o h i b i i a f i c r i , nifi.
p c r v n iiic if ita tc s a u t a lio s , q u i ju s h a b c iir á le g itim o
fu p e r io r e ,& d c m a c e llo c ft in d ijb ta t u m .v t n ili iit ac*
q u if itu m , v cl p r iu ile g io , v c l c o n f u e itid in c , a n r p t » fe iip c io n c , n u llu s p o te f t illu d t e n e r e p u b lic u m ,
v t p u b lic e o m n ib u s in d if f e r e n te r v e n d a n tu r c a r­
n e s , p r o u t la te dcinclc in i .t í i n b u s c í - n 'r a n j s p r o ­
b a u im u s , n o n e ft n e c c H e u p e i c r e : fi d a te tu r a iiq iits
l o c u s , i n q u o ifta q m iiib u s lu t i t n t , tu >• t f t d u b iu m
q U o d Iu d ic c s fc c u la ie s illa r e n p i o h i b e i c n t C le r ic is ,
n c c c o s d c te r io iis c o n d itio n is la ic ts f a c c ic n t.
Illa p o rro d u o j u r .i , j tp i* alit gata pro E cclcfia, 2
n c c le íia ftitífq u c p eifonis f c ie in cap.fignifieante, de
a pp ella t .0 tn d em en t i .d e v it a 0 honefiai.C U ric.non
S
p ro b a n t in te n tu m ,q u ia p iin n im lo q u itu r dc n o n m o icfta n d o polTifforc in polfcifione tenendi m acclium
jn certo lo co , q u * poffcfllo nihi! Irabet co m m une
cum proprietate,H e q u a ag im u s,n ec ibi dicitur,fi erat
m acellum p ro o m n ib u s,a n p ro folo C lc rq : & firciindu m p otiits v e t a t , qu am p erm ittit E cclcfiaft'A s has
occ u p ationes,m axim e q u c d n o n irrphc.ic.potuifi<t F.cte,de
r a p fig n iff
clefiafticas pcrfonas.dc q u ib u s i
a p p e lla t, acquifitum iftud jus h ab u iills vc. piiuilegio,
vel confuetudine , proiir potuific , ac poilc actjtnrcie
pro bauim us fupta ex A h b a . i n d e f i g r i f i e a n i e . n . 2 , v n ­
dc n o n p clfu n t h * c jura allegari in j.rcp o fito . _
D e m u m . t fi C le rici Irabrreut p .o r - m r - " ' t " . .
au i alia (c c o ra cx fuis dÍ2U Í«H t “ ‘ ■ i*--»
D e c ifio D X Í.
lin polT eiit c a v e n d e r e a d g r o í T u m , & r a ín m im
S i c u n q u e e tn c r e v u le iu i , f c q u i id c is im p e d ir e t,
in c id e r e t ín c e n f u ta s c a p .fin a l. de im m u n . E c e le f. in 6.
p e r e a q u ® d ix im u s in v lc im a r a c io n e d u b ita n d i in
■prtced. des.
V e n ia m u s f a d r a t i o n e s a d d u ñ a s c o n t r a E c c lc ^ /i a m , E c c k f ia f tic á f q u e p e r f o n a s . I n c is in p r im is d i­
c i t u r , « f e q u i b u s v i d e tu r d e j u r e c o m m u n i i p c ñ a r c a d v n iu c r íita te s h a n c c a r n is p r o u i d c n d * , p r iu . u i u c a d a i i o s , c u r a m . I d n o n j u d ic o v c r u m , l i ­
c é t id d i c a n r R a m ó n , f c R ip o U . a c m if lim i im c r
n o f t i o s S c r ip to r e s , q u ia n e c B o u a d il. n c c A tie n ­
d a . a d id p ¿ c e o s c i ia ti , if t u d d ic u n c , v t in c is c í t v i,
S o lú m e rg o f
f p c ñ a b i t ijs . q u i v ei c o n O ie ^ c u d in c , í i u e p r s f c r í p 'i o n e . a u t p r iu ile g io iliu d a c q d i í i u e r in c , v t ib .d e m p a u lo polfc p r o b a u im u s . Ec fi
- iftu d c o m .- n u u u e r h a b e m , f c e x .r c c n c t c g u la r ite r
v n i u e r l i t a tc s , fir q .i a v c l p tiL iilc g ia a d .d h -a b c n t, fi­
cu c f u n t f e t é üi-iines v n iu e if u a c e s . v cl q m a c o n ­
f u e c u d in e . a u t p is f c c ip c io n e a c q u if u ic c u n c .• u o n e ft
a iiu s a c q u ii c n d i m o d u s .
E t ¡i f c v b l t d icíc R i p o l l . i n q u a J a r o R e g ia fc n t e m í a J a ta p r o C i o i u t e B a r c h i n o n * d e .a n n o i y i 8 .
t fu ilf e ira d i tU r a tH m , fa iis f a c io d ic e n d o m c v id ifie
e a m R e g i a m f e m c n tia m , f c le g if ié in p ro c e lfu C a ­
p i tu l i B a r c h i n o n * c u m C i u it a r e líip e iiu s c ic a tO ís
, & c a q u id c in n o n l o q u i t u r d e ó m n ib u s
v n iu c r f ic a tib u s , vt e x if tim a b a t R i p o l l , f c d do B a rc f e in o n e n f i , a c d e e a q u íd e in , fp c c ia li r a t i o n e , q u *
n o n m ilic a c in o m n i b u s , q ii i a f i n q u ic ) [ p e r d e p o f ic io n e s t e f t iu m p r o p a r te d i ñ * C m i t a t i s d a to r u m , f c
a l i i s c o n f t a t , c u r a m a b u n d a n t i * , fc n p r o u if io n is p u b l i c * c a r n iu m .iric c tiin in d i ñ a C - u c ate I c in d e n d a l u m , p e tc iu e r e , & f p c ñ .ir e a d C o n f i l i u m , & c o n f i l í a r i o s d i ñ * C i u i t a t i s , & c . ] V n d e I c q u itu r c u m q u i
v u l t p r z c e n d e c c fib i p e r m .f l u m i u s tc n c n d i m a c e llu m
p n b l . c u m p e o o - n n í b u s , n o n d e b e r c c o n fid e re in ju re
c o m m u n i , fed in iu re p ^ r r íc u la c i, v c l p r iu iic g ij Icg jcím i , v e l c o n f u e c u d in is , fiu e p r* fc v ''p c io n is i n d u b i t a t * .
A - i q u e m a u c e m f p e ñ e c c o n c e d e r é h * c p riu ile g ia ,
d i c e m u s i » f t q u e n t .d e c i f
y
E x a m in c m u s .R e g i a m f f e n t e n tia r n p r o c a p ic u lo
S c d is B a r c h i n o n c n íi s , q u a m d ^ x im u s ia ta m d e a n n o
16 t f . I n e a , vc v id íf ti , ta x a u ir S e n a tu s , & fic lu d e x
f c c u la r is n u m e r u m ja c ie c u m , q u i p o ííu m fc in d i , f c
v e n a le s e x p o n i p r o C l e r o in V r b e , f c e a d e m e tia m
t a x a t i o f i m ,l i i c i f a ñ a r e p c r i m r in a ü is R c g iis fe n t c m i i s , q u a p r o e x e m p la ti r e p e r i u n t u r e x h i b i t a in
e o d c m p to c e lf u .
6
I f tü d v id e tu r re p iig n ir e
l.b e tta ti
E c c le f ia f tic ,:
r j* : c
reculatcm,’
í c d . d E c c I e l i a f t i c u m v i J c t u i p c c d .i c t e , & f p e a a r e
t a n q u a m in c id e n s q u i f t i o c ir c a iro m im ita tc m , &
I r b e r t a t e m i f f a m E c c le f ia f tic a m , R ic c i. . . p . x M , . .
8 -w ™ .66.qu, ad Id c ttai tex, i „
. . d . . P , t e c D ia n a
c . f . c „ „ e,e«,,/r„,
p j...
I ,
1
C a t o l .d e G i i S , ¡ F , a c l a - u a t t f . d
% I . » . ™ . . . 6 ; , b i l „ d e x E c c le f ia f tic u s t d e t e t m f n S ;
a ^ i m s f i t m h a b i t u , 5e t o n f u ta , & a n b a b itu s m u e m
d e f t t t . f it E c c le f ia f tic u s . de q u o p „,a £ k o l a i i
a
r t r . } n t . m , r a í . p „ . í . , r , a . t . i,im ,r .u n . E c U f u j í .
t o . f t - r e f e l . i s . & i 7 . a c T a i f ü S part.pp. eod ¡ J ñ J r i
!>-.Idem Carol.de GraC
t tmm n 6 f
5.
Ae„. quod Index | Ecciefiaft,cus nota la .c is T
termi nac , & cognofcit quzftionem , an quis dcU.¿d.r
admiicti ad Ecclefiafticam immunitatem : an locus in
quo «juisfuit captus fitfaccr, fcanficdeillis 0.,*
Í S T
Ecclefiaftica : anquis vólTetic
10 co<,T r 1 ' ”
> an vero habitum deiecerit
g n u fa t
E t d e i n c e p s t » « » ...,6 8 . ¿
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
447
i x C q . f t effte .}. num . x j g - m ag ís in term inis n o ftris
tr a d itid e m d e G raí. Iudicem E cclefiafticum d e te rm i­
n a re , a n res quas C le ric u s dcfect finc caufa proprij
v fu s ,v t d cb e am g ab e lla m , vel n o n . E r a n tcs, f q u a s
C le ric u s tu lit n o n fo k u o v e ñ ig a li, ceciderit in co m roilfum . fc alios fim iles cafus qu am plurim os is
d o ñ o r ira d it co nferentes in p r o p o f it o , & d en iq n e
iftu d n o n obfcucé p rc b a i n o fter F ctrcr in tertia pnrt.
ehfeyuane.cap.t 3j.in c ip .d it j.a u t 8 .
Sed n o n eft ita , 4 quia fu e ru n t m utu® petitio n es n
c irc a eandem rcm ', q uas n o n fcm cl dixim us in a liis
díciji$n,bus,8c iu aliis o p e n b u s n o ftiis, pctm iftas ínter
Ectlcfialfcicos , & reculares co ram q u o c u n q u c lu d ice
c o n u e n tio n e s fiant : p ete b am E c c lcli* E cc lcfiaftic * q u e p e r fo n * m ac ellu m fibi , vt alfcrcbant , dcbitum
c o n tra laicos , & c o ra m laicis : n eg a b an t laic: debitu ru , & cafu q u o aliud efll-i.rogabain fim ul d e c la jlri
quom odc» t lfcc illis co n c ed e n d u m . fc q u o m o d ó poff c n r.fc d e b e ren t e o vti , ne dam m im laicis afferrent,
n e in fiao d e ra fecu lariu m facerent : h-jc re fp e ñ u , &
h o c m o d o , n o n videiur d u b iiari polfc quin leculaies
ÍJciit in fau o rem C Ic tic o ru m in principali , fic in
fa u o rcm laicorum in in cid en ti p o tu erin t d eclarare,
in ccrm inis poft m uiros q u o s c .t a t , C a ro l.d e Grafi
d e effic l. C leriea.effeSi.x. « « .-4 6 . vbi cffe co m m u n em
f o p in io n e m . C le ricu m poffe lecoiiueniti co ram lai- 1 5
c o ,& uidubicaram vbi re co n u en tio pro u cn it cx eodcm •
n e g o tio ex q u o « m u e n itu r laicus. Sed aduerce q u o
n o n ex h o c ex cludim us re co n u cm io n es fuper aliis rebu.s , co m o d o q u o d iclarau im u s in aUqwbtts a liis
dec ffh u ia s v o lu m . in q u ib u s de iftis reco n u en tio n ib u s
late egim us, arque ita pradicatur inter n os jn ctm cu fse ,lc n jp c r ficri huiufm odi tax a rio n es per lu d ic c s ie ciiiaies , c o ra m q u ib u s ca u f* m acellorum d u c u n tu r,
p ro u t apparet cx to t R egijs ftn te n tq s .q u * rep eriu n tu r
in fupia re la to procellii C ap itu li b a rc h in o n * . Q u «
e tia m tax a tio t ra tio n e exem ptionis C le rico ru m á
gabcllis , p ra ñ ic a tu r , & fit in C iu iia ic N e a p o lita n a ,
p ro u t attefta ru r Riccj.»w/»r«a:».»i« eavar.refol.refotut.
39?.».4. fc S quillan.rif pn u xltg . Clericor p tiu iitg.Z .ft.
& é y .m m iin e crg o m u tan d a f u n r , ^ c ,
D e in d c .t vt vidifti,dixit Scnatus,/<»'. ixecw/icwew
R egia ftn ttm ta p tr C ap itu lu m , omni d e le , & fra u d e
eejfufjtibui. B ene ; fed ad d u po ftea , 0 qued pro nune
non concedatur m A celL m tU u 'oarrend am entu D u riu f-
cula vifa qu ibufdam h * c verba fuéve , quia vid em u r
n o n p erm ittere C le ricis liberum vlum rerum fuarum ,
q u o d cffe co n tra E cc lefi* l.b erta tc m , jam prubauim iis
fo p ra, q u ib u s ad d o D ian ./« 4refoLmeral.fraSl.da
imuman. E c cle f. refol. s y. fc p r* tc te a , quid iniererac
C iu ita ti m acellum i llu d , q u o d conccifiim fuerat E cclefiafticis p ro ie,& ad fuum vfum taxa tu m a rrcn d a tetu r, & lo ca retu r alieii.vel no n J Si C ici ici conrentanf c . & paeifcum m - in te r fe,vt carnes,fc CicAh quinde­
c im arie tes taxari in R eg ia fententia pm
d a m u c in ter ipfos c c rto p re tio , fc
^
fic v en d e n d o p e n d a n t eisc c rta m
ci.m n c n :,,,. ,„J-,t,am fa c a n i ■‘
n a m c e d a t s N o n concedetot
n e g a tu r cuiq n a tn quam um ois
j „ „ „ ¿c-
& m o d era to res rci P '‘'P “ ® > a
C iu ita ti n o n
c o n fo n n m
a t i e n d a ,c o m f n c .
■n tc te ta t , n o n v.debaiui n>
^ ^
m o au d ia tu r
«i«, & ibi B atl./.d < ?« ff-
B atboG a:/»-
Jijficiiltatis , cu m in o titia i f
P to f o lu .io n c t buma^^
m a t.i i p j i t f ) .
clc
ft“'
c i cfil'E
l i . ccIcfi.ftio .P
j 7j
c i t i i , a s a llc g .tc t,q .io d rtiouet:
e n t ia
p o S t
• f " '" ''
fo n E c ñ c ía i
448
loan n is Petri Pontanellse
conccflerar.polfe p rz d iB o s ten e re roacellum ín C iu i ­
ta te ad vlinn ta n n im p ro p riu m , ju x ta p erm ifllo n e m
j u n s co m m u n is.fc p ro p tiu s vfus (aiebat) n o n poteft:
c e ji.n c c cítalo aliquo tn atium ttan sfe rrj,v iid eiiifcre b a r,C a p itu lu m n o n p o llé lo ca re,& confeq u ciu e rjiie c
c r a o s fc re in ceriiam p erfo n am foculiacem ten e n d i
m a c íliu m in C iu ita te , q u am u is rc fttiB u m ad fu ltcn racionem p ec lu n aru m : illa enim fa cultas ( p e rg u )q u *
co m p e iit á ju re c u ilib c t de p o p u Jo .n o n d iciiur jus,léd
m era facuita*,& co n feq u en tc r cedi rc rtio n o n poceft,
c u m id p crtiueat ad ju»,non ad roccam fa c u lta te m ,&
C ü tn facultas declarara pet R eg iam fcntem iacij,íit q u *
c o m p e tit in cfFcB j cuilibcc dc p o p u lo , fc vt talis fic
C a p itu lo adiüdica a.fii ne po ffit C ap itu lu m alte ií cé­
d e te ca m .fc ex co n ié q u eiu i ncc p o flit eam locare.fed
per m ín iftro s fuos ad eu m eíFcB um c o n d tiB o s.d eb ct
, 8 vri c a fic u lta te . A cutiflim iis difcurfus f fuo A u B o re
d ig iiu s,q in c ia t fin e c o n tro u e ifia vnus cx raclio rjb iis
ín g cn ijs iiüftr® « ra tís la c o b . C an ce r. cui h * c caufa
fu c rat pet C iuicatem ad defendendum co in m iílá : foperio r p o n d e ra tio in coto fuo rig o te a d « q u a ra d o B rin c B o.iadil. qu em S e n a tu s , vc dixim us in prin cip a li
a n ic u lo ,in R eg ia fe n te n tia fuic ie q iu iu is,q u i tam a b ftru B a ab om n i ju re voluit tíTc hanc facultatem , vt
n o n m agis h ab e an t iu h o c cafu E cclefiaftici, q u á h ab c c q u ilib e t particularis alius circa re p a rtitio n c m c a r­
n is in d o m o foa,foJum ad d ito , q u o d q u ia id n o n p o ­
teft ita p ra B ic a ti in E cclcfiafticis p r * eo ru m m u id tu d in e ,& o b difpeitana eo tu m com ra u n io n c m ,fc h a b ita tio n e m ,c o n c ed a tu r cis tenei c m a c tllu m eo m o ­
d o q u o d iB u m in R e g ia íe m cn tia fuit.
H * c v n d e f C a n c c t d c f u m f p c rit, n o n vidi reperi
ra m e n vaM c d o B u m Beccran. A ngencrc ia confii. i .
n .tj. 0 fequ en. vbi de hac fa cn h ate lo q u e n s , fic ait :
[ Q u o fit, v t facultas in tellig e n d a fit p o tiu s cum iure
p u b lico q u id q u am c u íq u c t t i b u i i u t , fc vni, & cuiuis
d e p o p u lo , qu am q u o d priuato c u iú iq u e co m m o d o
c u iq u e a c q u ititu r.& c .j Ei ru rfu s , [N u c v eic foctiltas
C iiiq u itjiu s vIKim pro p iiiim , au t priu atu m cu .ú fq u e
p r x f o p p o u it , n ullam pr»cxifteiiciam c o m m crcij, auc
c o n tia B n s ,n é c vni alicui n cq 'u rii,iéd m u k is , fc o m ­
n ib u s ,vc a c o m m u n i n atu ra , fc vni n o n vt vni, fed vc
JO ínter m o h o s .] Ec ex p lica n d o -f q« id fic q u o d dic.cur
iu$,fic ait in eL loco n. $. Ac v ero id q u o d ius ap p e lla­
m u s,diiicrfam fignificacioucm h a b e t,v t id fcilicet fir,
q u o d c o m m crcijs.fc o b lig a tiq n ib u s cuíqiie p iiu aiim
q u * r¡cu r,a u t trib u itu r á lege p riu ato fc propcic c o m .
m o d o , & vfu, fc in p erfona c u 'ú q n ; fpecie fu n d a tu r.
E c ru ifo s w.i 4 .fic d i c i t : A t in t d commtrcijs ,0 p rin *t ü tuiúfjM e eemmoÁü tr ib u itu r .Qj^xhas b en c c o m p ro ­
b a tu m m an e t,q u o d fupra dc fa cu liare ,& n o n ju re d ix im us. Ec v ltctiú j , t q u o d p ro p riu s vfos ficut v fusfruB u s n o n poflic ccdi,iiec ifta fa cu ltas,p ro b a tu r/./? v fu sf r u B u r .C ,. in verfie.quoniam , de iure eiot. 0 ^ fin itu r ,
i a j l i t j e v fu fr u B .d c q u a re late p e r d o n l o .d c C aftil,
J J Sotoxx\.de v fu fr u B to te . 69. priuilegia f C le ric o ru m ,
E cc lefiaftic atú m q u c pe rfo n a ru m , perfonalia cflc,n u l ­
lus in ficiatu r , eap.non m inus, de itam un .E celef. fc ibi
D D .R o l.á V a l- « « //.6 i.w .i t./i¿ .4 . G r z U t e f e B .e le .
Tic e f f t S .3 . « .5 0 J . & d iB u m »» a lq s deeif. de colonis
2t
n iilh im lo q u u ta fü it C in ita s veibum .S anc.vrusficB its
f licét n o n pt ílit « xiraneo ccdi, p o n ft t.im in lo c a ri, 24
id eft n o n p o ílu n t locari tes , ex qu bus dcbettir vfusfri>Bus,tcxi.eX prtflus in I. arberttus.i j .j . vfnfrt.B uaT iteé ffi.d ev fu f.u íiisd .ft quis d o m u r n , t ^
§. É.tn jlit de v / u .0 hab. B orgni C aual. dt v¡u f,u B .pM H e r .r e h B .H .iy i .S o i o x n z d t v f a f t h E l . c . i ^ . n .z F . c . j i . n .
i % . 0 €.74- « . ‘ - 0 ftq «'i*™ t « ifo lin te n fl:..in j ,
v fiisfiuB iis ipfe , vcl jus v fiu fiu B u s dicatur locari
fim p lic ite r,au co m m o d itas,CF i» d
tradic differcD liam f iu ie r ce fliuneiu, & locationem , i S
d .ccndo cc flio n em p ro h b ita m ,q u ia percam in alium
tran sferretu r d o m in iu m , fc feu ius ■o tu m ,\fo ftu ftu a rio illud k fe abd ic an te q u o d facere n o n poteft,id(inq u it)n o n fii lo c a n d o , q u ia ius fem per tc m a n c te n ih ilo m in iis d icitur penes lo c a to tc m , vide ibi vbi iftud
extenfius d e c la ra tu r. Q u * cum ita fint difticubaiem
n # n m o d icam habet p ro h ib itio lo ca n d i, qu am S ena­
tu s fecit ill hac R e g ia fe n te n tia , cum nihi! h ab e at d e
ccflione p r o h i b i t a , vt explicam us fupra , fc ego p o ft
a d d u B o s ,b a n c ctiam m aicrja m aliq u aliter eiucidaui
in i.d e p a B .n u p f.e U u f7 g lo f.^ .ex n u tn .to .tu w m u ltis
f e q . C o g ita tu viterius , m ih i fu ffic t nu n c dixtfle S c-
n a tu m ,id q u e ,n o u fem el.fcd bis. R^-liqua hab e s m f c quen.
A R G V M E N T V M .
M a c e llu m , Sc facultas f c in d e n d i, SC v c ft d e n d i p u b lice ca rn es, á cjuo poffit c o n ­
c e d i,
S V M M A R I V M .
I
'M a c e llu m concedit R e x in fu is terris.
a B arones non viete n u r pojfe concedere fa c u lta te m
. f tin d e a d i, & vendendi pu b ln e ca r v cs^ u ia re­
g a lía dornini R f g v v id etu r eJfe,quando cencrjfto
f i t tum d iftriB u .
3 R e x fo lu m concedit facultatem vend end i panem ,0
V in u m , 0 alia v E lu a lia cum diJeriB u, v b i S e ­
na tu s decifio.
4
D o B o re s C a th a la n i expenduntur circa hunc a r ti­
cu lu m , an Barones concedant lus fie c c* , & t a ­
berna.
5
M a c e llu m eft de m ixto imperio .0 f p iB a t ad illu d
brabentem ftom inúm que terri teri).
6
A ig u tn tn ia .q u a fa ciu n t pro Barentbus.
7 Soear.exptn ditur prohae opinione.
8 D o m in i iurrfdiB ionibus c iu ilis t f l tura n t carnes
vendantur excejfiuoprecio,vbi dteifto.
9
M a c e llu m tenendi ius eft luriJdiB ions e!uiHs,aHt
fa ltem m ix ti itnperifr.en ad Regem ,vbt des. j
J O C ontrarium ex vote vtnu s e x Senatoribus.
II A l i a fententia pro domine lerritotq,
11 A i i B o ’ is circa hae dift urfus.
1} Ponderam ur, 0 d ifiu im n iu r v e 'b a vltira e fcnte»tia fu p er h is lara .0 a uB oris eenfura.
D i jl r i B u s ia C a ih a le n ia p r e h ib iti.
Clericorum in p rine.huius v o l.
14
B ene, f íéd m ih i a d h u c difRcnltaccm f a c iu n tq u *
dixim us de locatione pofllbiU ter facicnda , citra i * íio n cm , tam a b f tr a B a a b o m n i ju re fa cu ltatis C le ríc o ru m ,fc abfque co q u o d plus p ro in d c eis jus co n c e­
d a tu r, q u am h a b c n t. E g o aliud confidei abam , dam ­
n u m nem p é q u o d ex lo ca tio n e potecac fuccederc C i­
uicati fi fo rfan,quod erat ro u ltu m co m in g ib ilc , & fa­
tis dcin d e fuit experientia c o m p ro b a tu m , c o n d u B o r
vc plus lucraretur.plures carnes ven d e ret, q u am taxar * cílén r, fcd cu m idem c o n tin g e re poflct in c o n d u B ic i o h o m i a c v én d e m e peo c a p itu lo , id cb dc h o c
I J D f t r i B u s v en d en d i panem,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
0 vinu m coacedi f i ­
le f t v r iu trftta tih u s petentibus.
16 Controueriiiur iftw i d iBum ' .
17 M a c e lla fu n t fo lita p tr R eges concedi V K iu vpH t*b u s, 0
a l i ’J .
D
Q
e c i s i o
D X I I.
V i . d fa iro » . t <> r - ' » " " " f U lli' '
lum publicum , fcntoudiq-'. « ' . " " ‘‘' " t
bltcc caincs, non acquiri nifi vcl
D eeifioD X lI.
449
jj(’nc>3í feu pr*rcripticm c , vifum fuic tyaAarc in
orzfeof' . 'q u o i f j i t alu p ia n d o iii S enatu d lip u ta tu m ,
L c a q u o J q u e n o n Icucs v iJ i piarles co m io iicrfia s
juter nos fofcicatas , cpiis porcft iftu d coijccJcce,
quis p otcft iftu d p tiu ile g iu m dare , & ad q u em
R n m o n au ic m ? fic a rg u m e n ta tu r , e x num. S. aut fi
ius tenendi m ac ellu m c ft dc tcgalijs d o n m u R e g is ,&
fi iu ,n eft,de n c c eílita tc eft de m e ro , aut in ix to unpc*
n o ,& feu iu n fd iA io n c ciuili p íen a .D c rcgaliis(iiiqui(>
d o m in i R e g ís u o n clfe patet q u ia n o n connuracuituc
^*S,mc’,vt cecra ab incertis feparem us.fi fum us in tccris R c c -js.iftu d c o n c e d e tc .c ft dom ini R e g is p ro p riiim ,
nec in h o c cft aliqua conccouerfia , m iilc iu n t in C a ­
th a lo n ia á d o m in o R e g e de h a c rc co n cclla p rim lc eia .q a ib u s v tu n tu r Tniuerílcates.ée ahj qm bus ciargira
fu e rs .
,
S ed difficultas e f t,tf i
h 'f e r i 's B iro n u ra .q u is
d e b e a t ii* c priuiieg.a concedere an n ih ilo m in u s d o ­
m in u s R ex,an Baro ipfc, cuius cft lu tifd ia io , q m cft
Auc cft fp c rg iO d c m e ro im pcrio,*& iíc dc iurifdi­
A io n c ctim in .\h ,a u t de m ix to , & fic de lu iifd iA io n c
ciuiii plena.
D e m e ro im pci-io.clarum eft f in q u ic) n o n eífe quia
c rim m aíc m iurifdiA ionem h ab e n s n o n cft d cm in u s
rcrricO iij.vndéfevjuicur , n o n h aberc iu s co n ftitu en d í
in eo m accllum :fui-num ,flcchan. nec tab e rn am ,c u m
quis ill alie n o ib lo n ih il ftatiicrc p oflit co n tra voluirta tc m , d o m in i te n ito rij, tjuod m ultis pofteá per eum
p ro p o fitis arg u m e n tis in fim iti dc his q u * n o u p octft
focece d o m in u s m eri im p erij , co n firm are n o n m alc
c o n a 'u r.
E t d em um , ? ab au A o rita te S ocar, fuprá p ro co n - 7
traria o p in io n e add.iA i arg n it in fui faiioiem d iccndo,
q u o d c x q u o ifte au A o r ce ac t,d o m in u m c a ftn íiR b c n .
tem in lo c o o m n im o J a m luni'diA ioncm .non políc fa­
ce te m acellum fo rciatu m .in d é colliguiic,Sc co lb g i d eb e t,n o n cílc d c regaliis dom ini Rcgis,iSc leu cnm auA o rc m n o n lubuilFe illud p to cali, nam altas li ei]é de
re g aliis c x iftim a irc t.fiu ftta dLibitaífet , an m acclium
fo rciatu m pollc: faccrc d o m in as in ferio r , q lia q u z ­
ftio fiille t de in d u b ita b ili , tluiiin) cnim t l tq u u d 111
his , q u * fu n t de icg a lib u s , u o n fe ¡¡.iroinitíic infe­
rio r.
l i x c fu n t f q u * a fe g a n riir pro Iiac parte , ínter 8
q n * n u llu s adduciiiu' D o A o ',q n i hanc o p in io n em in
in d iu id u o tc n c a c , p ra -tcrifto sd u o s n o ftro s R ip o il. Sc
R a m o n : vnde m érito poteft de cius veritate J u b iia ri,
& du b itare m u s finc d u b io , niíi Scnacus au A o tita s fe
intcrpofuilTct.
In fe n te n tia antiquiffim a lata j . A ugufti 1575. &:
co n c lu fio n e ,p ro u t vidi in R eg io A cchiuo , fiA a 19.
lü lij eiurdcm a n n i, referentibus egregijs S en ato rib u s
N cgcel. Sc P aiqual.in cauíá. P rz p o fiti cxccllentifllm i
M o n altctij fanA i C u cu fa tis V allen. O rd in is diui fien cd iA i.c u m Vninetfitate,dwfo>-íJHÍt dú o in p ro p o fito .j.
c o n fo rm ite r.P rim iim curam carnis vt iufto precio, Sc
n o n exceffiuo v e n d a tu r,fpcA ate r d dom inum iurifdi­
A io n is ciu ilis,& m ixti im p en j.E t f e c u n d u m , f ius tc - 9
nen d i m acclium in aliquo loco eífe m rifd tA io n isd u ilis,aut faltim m ix ti im perij,& : vheruV , pm p ic re á n o n
p o tu iflc per R e g e m fien ftabilirocncum V iiiu eiíitati
de M acello illius v íllx in p rxiudicium dom ini diA ®
-
tn t i t . q u a j i n t r e g a l i a .
te rrito rij dom inus ?
j
a n ■
Q u a m rc P ctr.A nton.a P etr.i» trA ñ.d t potefi.P rm t;p.eap.6.incipienti fpecialt.num u y .v irfte.fio » pofinm .
C apiblanc.íí# B A ro.& eorum tffic io p ta g m a .i.n .x h j. Sc
Meftcii.rf» m a g ifiU .^ c ^ p num .j $ . poft altos q u o s
c ita n t,ten e n c,u o n polfe B arones concedere q u o d aliq u i m ac cllatij.n u n alij,carnes p u b liccv c n d an t.tn ace llum p a b b c c h a b e a n t.K c g a lja v id etu r hccccife dom ini
R eg is.co n c cd ec ep o ife alicu iq u o d ip fefo lu sm ac ellu m
publicum habcat.catnes fotus p ublice f=i:idat,6i vcn3 d a t : n o n fecus f atqui dicim us io C a th a lo n ia de fa­
c u ltate vendendi 'panem , &c vinum , 8c alia viA ualia,
q u am fl.-cham.dC tab e rn am com m unicer dicim us,non
enim eas foculrates cum p tu liib itio iic aIiorum ,conced it altus nifi dom inus R ex, n o n B arones , nec in fuis
inueilicuris , 6c co n c elfio n ib u s tranfidfe dicitu r iftud
ius p ro u t m ultis in caufis , S en atu s apud nos diuerfis
tem poribus(d«i<irrf«ii,iSciign5te td ic t4 .A p ;jlis 1594.
referente eg reg io olim S en ato re A n to n io O lib a ,in rc r
P rio rem E cclcfi* S a n A * A n ii* , V niuetiicatcm , dc
P alafriigell. E t rurfus dic i j . Aprilis i 6 i 6 . refetem e
eg reg io itidem S en ato re Ic fc p h o F e r r e t , in tc t lo a n ­
n em M u n e rd e A rg c n to n a ,& V n iu e rfic a te m , S criba
P u igücr[,G uid.P ap.¿/«yí.i97.R oífentai.í/í/i!B í/¿, ca.j.
eonel.44. & 4^. M c d tW .d tm M iifi.ltb .j.c a p A c .tx n .n ^ .
B o a a á ú .in fu a P o lit'ta J ih .x .ea p .ií.n u m .iG -). & Itb .j.
•a p .f.ntefn.i j.C ouar.ife cap .quamuis p a B u m J n i.p a r.
§ .t.nu m .A .verfi.fic /tfow jiloan.G uticr.i/i: Gahtllis,qua~
fiio.q .n u m .M L e o d tetfio.F aleni.% \.txnu m .y j.E x n o -
4 ftris ? praclicis D o A o rib u s pauci funr ,q u i (u p c rh ac
q u z f tio n e m anus appofucrinc , p tx tc r M ier. S o cc a r.R ip o tl, & R am o n ,fe d M icr. n ih il voluit decidere,
leg e illam i« i . par. c.,p. 4.4. de officio F ica rq , in Cur.
B a r t. Reg. P etri l / . « « „ . 6 1 . fo l. ly . colum. 4. vbi
fic Alt : [ Sed an dom in u s ciuilis iurifdiA ionis pofficconccdere vt in c e rto lo co , fiuc parte lo ci, & no n
alibi fcindantut , 6e vendantur caines , ] vide icx t &
]'^ »oc.extr4deappellat.cap.fignifieante,loatyne^ a,utm
de S o c a r.m commem. P etri A lb tr .in cap. ft vero a liqu i
*U od tarq ,nu m .4 9 .fol.xj9 X i declarauit p ro h a c o p in io jA ic tty y á o J o m in u m cafirKetiamft habeat omnem iu r,fd tatonom in eodtm,non p o fffa ce re m acU um forciatum
termm e eafirt ,G a n c c t .in
part.var rtiol eap i de
^ » » . / ^ ».78. vbi S ocar.in diA o loco afl'ericin C a th a lo m a d ^ c A u s no n poftb q u * ti nifi j,a d o ,& p rz fe rip .
t.o n e .D e ah,s autem duobus ai.Aor.bu-s noftris fupra
re la tis m hil hic dico, dicam aurem dum po n am c o n ­
trariam o p in io n e m ,p to q u aip fi ftant.
J
Sed p ro co n rra tia t parre fiiero n ,
,|¡¡ . ^ f l o ­
re s,n cm pc do n A ccac,,,, de
I lic
v . r i . r . . , r . l . , , f . , .dc •ar . f d . . „ „ . M a u , „ . , .
(9- M J . & h ic
mptcccafil,,.
»fa¡ d ic u n t m a c c l i u m
^
ímiCóiStion\$.adqHem,quicum quk{a\q\M ) f t t , & nonad
h a b e n te m m o r u m im p e r iu m t a n i t m iu s le n tu d i, 0 f l a b i l i e n d i m a c e l l u m p e r t i n e t : & h is a t t e n t is f u it m a c e l­
l u m d o m i n o a d i u d ic a t u m , S< a H .n u m V n iii e r / i« t j ,
, q u * e r .tt in polleffione ¡Itius vigore R^ g ’-"»-’ conccíiioiiís,
.
j
V o tu m au te m vnius. f quod no n przualuit quoad
fccu n d u m caput fuit , ius teucndi m .acdium acqm ri
confeietudínc,aut p i í,uilcgif>,aur paA o,& ou
tas h ab e ret priuilegium á R e g e . d c c anunt
^
V m u M fira tis, d ire n d o ‘^ '8 ': " '
' “¿ " ' F d
fu nd atam ad illu d concedendunr «
4
dom inns
p iu.aiiuc
n o n p oteft concedere priuileg’'' ”' > ^ ifo cutlibec cft
ad alios,cum fir co n tra iuscomrJtun ‘H
,
pcrmill-um vendere p o n 'e c a rn e s m d o m o .u a .u rto p rc
cío coi n o n d c r o g .n .in f tN W " '
Et c n r a d i n i d c t ''- ''^
r e la n W r o
Clfc dc m ntto ,.n p e n „ ,& rp c flare ad cum qui illud h a .
Detrquiqiic clt ic rriro rij d . m inus.
R ’ l " 'l l - ''i k i l a d i l > u d a l l e g a : p t i r c r q u a n d a m S c n a -
dc «loa m o x dicc.
fta lh lb c n re iT .
r«s> . / / .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
r a i» -.,
inn'C r.hm ral,- f t o - n h m
450
lo a n n is Petri Fontanellse
r ito r ij , co n fcq u em e c ad eu m ta n q u a m d o m ín u m
fo li f p c ñ a te ius co u ftru c n d i m acellum , & fcindcndi
c a in c s in fuo territo rio , cum ¡n alien o folo n ih d con­
tr a v o lu n ta te m do m in i foli íb c u i, c o n ftiiu i, vel fabri­
ca ri valeat , ] fc p ro p tc rc á d o m in o fu it adiu d ica tu m
iíltid ius te n c n d i m acellu m ,rep u lfa v n iu crfita tis pr® .
le n fio n c , q n « d c m a c e llo h ab e b at R e g ia m conceffio n cm dicc n d o n o n p o tu iflc illa m ficri in te tra B a­
ro n is .
H * fu n t R egias d eclarationes in h a c m a te ria in
in d iu id u o f a ñ * , c o n tra q uas q u is ta m audax ; E g o
t a m c n p ro m a io ri m a tc ri* raro n ec elfa ri* d eclaratio­
n e , h x c c itc a eas anim aduerco bre u ite r.
11
P rim o , "t" m c n u llu m .v c l cx noflcís, vel ex alijs foriben c ib u s tc p c u líé ,fic u t n e c rcp e rieru n c R íp o ll.fc R a ­
m ó n fu p e tiú s a d d u ñ í , qui i ftud ius m acelii fo rciati
trib u e r e n t B a to n ib u s , vcl dícerenc c f lc d c fim p U c i
I u r if d iñ i o n e , auc m ix to im p erio : ex n o ftris , dú o
a lle g a ti fuere S occar. & M iec. ille n e g a t iftu d ius B a­
ro n ib u s r o tu n d e hic v e tó n o lu it d icc ie , fed re m ílliu é
fe h ab u it, & In n o c .e tia m in idem fint a d d u ñ u s in ea p .
fig n ific a n tt , tx ir a d t appella, vbl tam en n ih il de hoc
ad fa u o rem B ato n u t» , q u * »bi d ic u n t D o ñ o t c s , m a­
g is facíunt c o n tra eos , q u ia p o n cn ie s m o d o s acquiÍítio n is d icu n t eos effe , vcl p riu ileg io , vel co n fu etu d in e , a u t p rx fc rip iio n e .
D e in d e , q u o ad n o s , nuilus eft ex n o ftris p r a ñ ic ís , qui explicantes narucam fim plicis jutifdióH onís,
S e n tixti im p erjj , n o n tra d a t m in u ta tim cafus eiu s
íp ec ie í ju tiíd iñ io n is , fc (cntcncias etiam R e g ia s ad
litte ra m p o m m c,quibus cafus fim piicis ju iiíd ic tio n is ,
S c m ixii im p erij f j c r u n t in in d iu id u o d íc la ra ti.fc n u llib ir c p c r íiu r iftc cafus exprcfl’a tü s ,n e c eft cred en d u m
n e g lig e n te s ín h o c finiré,li iftc cafus cflct dc e a ju tifd i ñ i o u is Ip ccic.licut n o n fu e ru n t ui alijs.
F in a lite r plures fuerum a d d u ñ i.q u i m fpecie, o m ­
n ib u s in d iftin ñ e iftud ios d e n e g a ru n t p rx te rq u á m
R c g i . V n d e c ig o R e g * ícntcm iar i a m d i ñ x ius lítu d
B aro n i t t i b u n u n t , fc dc limp-lici iu rifd iñ io n e , vel dc
m ix to im p erio efle iu d íc a iu n t í
15
D ic it vltim a f ex d iñ ísR c g > js fe n tc n tijs ,v t v id ifti,
[ Q u i a h a b e n t m ixium im pciiuiii eft d o m in u s tetri-_
to rijjid e d ad cu m , & n o n ad alium fp e ñ a t ius c o n ftru e n d i m ac ellu m ,fc fcindendi carnes in fuo te r r ito ­
rio , cum in alien o (ín q u it)(b lo n ih il co n ti a v o lu n ta te m
d o m in i foli ftatui,con ftcui,vel fabricari vatcac.] B ona
t a iio p ro eis qui in d o m ib u sp ro p rijs ,a c in p ro p rio To­
l o x d ific a te v ü liin t aliq u am o fficinam ad a liq u am a r­
te ra ex e rce n d am ,vel aliiid cx e icitiu m faciendum c o n ftru c rc,ficu t qu o tid ie fíc.ad q u o d m illa i d o m in o tcrtito r ij p e titu r licen tia : fi vis ftat in h o c fo lo , q u ó d
q u ia n u ilu s p o te ft x d ifica re in alieno folo c íira d o ­
m in i fa cu ltatem , facilc q u ilib e t am oucbic d iffic u lta ­
te m ,x d ific a n d o in ruo,& c o n fttu e n d o ibi m ac ellu m .
J4
E g o ,n ifi tam in an ifc ftato S en atu i, t re p u g n a re m ,
d ice rem q u o d cx co m m u n ib u s D o ñ o r u m r c fo lu iio n ib u s tr a d id i in fu p e rio rib u s,iftu d ius tcncndi m a c e l­
lu m fo rciatu m acquiri folum co n fu ctu d in e , a u t p r x fc rip tio n e , vcl p tiu ilc g io ; & ifto qu id em á R e g e im p c tra to p rx tc r q u a m in C a th a lo n ia ,v b i per c o n f titu .
tio n e s fu n t p ro h ib iti d iftriñ u s , prouc in te rm in is hu­
iu s m acelli fo rciati d if tr iñ u s ,trad it S o c a t.i» lofo ft$per iu s eita t.in eap.fi vero a liq u i allod iari},». 4 9 . f o l . x 79.
C anc.»» 3.par.var.refol.tap.}.rtfol.eap.3.de p r iu ile g iü ,
ft.78.6e e g o etiam do cui in i.de paSlo,nupt.cl.4 g l , 17.
n .y . vbi e tia m qu id de iure c o m m u n i , q u o d h ic u o n
o p o rte t d ifcu rrete .
ij
FJifi ad p etitio n em f V n iu e rfita tis , fc eifdem ipfi
iftu d jus co n c ed e retu r ad fim ilitu d in cm im p o fiiio ‘^[flriñ u s v endendi p a n e m ,& viu u m , q u * in
C a h alo n ia n o n o b fta n tib u s c o n f titu tio n ib u s c o n c e ­
d u n tu r p c r R eg em íb lú m V u iu c rfita tib u s ad c a ru m
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
petitio n em , & cum ea tu m c o n fc iifi,,
obftante
p rx iiid ié io fo ren fiu m , q u o d tanquám m inus p riu cipaic,fc in eo n fe q u e n iia m n u n atténditur,prouc tradic
C a n c .n o fte r in y p e tr .rtfo l.ca p .j.d e p riu U .n .iio .S iee io
cciam dixi laic d e c .n y .t n i.
®
E t n ili ctiam f c o n fu c tu d in e , aut p ttfc tip tio n e
R e x a c q u iiiu iflct iftu d ius concedendi macelli fo tc ia ti,n o n v id c ic tu rp c r eum concedi polfe plus facic
R eg ia fententia referente R o c a G -a.dcquafupra.quje
ab fo lu tc n e g a t illam R e g is acquifiiionem in C a ih a lonia , qui eft a n ic u lu s á m e n u n c n o n difcuticndus
cu m fufficiant fupetius d i ñ a ,exam inabis tu illum vbi
cafus üccucrcrir,dircurrendo p c r rationes,quibus ad id
n eg andum v iitu r S cn atu s apud R an i.ira/a p f
f il. JS'
etiam pec cam q iis f tio n c m qu am Scnatus
o in ifu ibidem an c o n tta c o n ftitiu io n es ¡rtu d p ro h ibeiKCs,potuerit a h q u o d ius acquiri ex viu, repugnan­
tib u s o m n ib u s c ó ftitu tio u ib u s pofitis fub tn .d e ebftr.
« « / ¿ .Q u i b u s -fo m iffis.q u * fo rfan a n o b is rc cep c iu t iy
iam aliquam lucem pcr tra d ita in fup rk e it .d t e 1 f.n 7 .
in I. iftud eft c e rtu m , fc in d u b ita tu m , in C a th a lo n ia
fieri iftas concclH ones in co n cu fsc , Se reperiri pliitcs
an tiq u a s co n ccifioncs.dc hac te pcr S creuiflim os R e ­
g es A rag o n u m V u iu crfitatib u s, q u * illis pacifice vtá tu r.fru u n tu r,& gau d e n t abiquc c o n tra d iñ io n e a liq u a ,
q u o d nec R eg ia len te n tia ncgauic.im ó palam fu ii fafo
íá,c u m h a b e re n tu r in p io ce llu p lu tcs cx d iñ is concefo
fio n ib u s, vt ea d em ip ía a irc tit.R c liq u a in fequenti.
A R G V M E N T V M .
A n C le r ic is c o m p e te b a t ius d e p a fce n d i fuil
p e co ra n ccefla ria pro m a c c l lo , in p a fcu is co m m u n ib u s V n iu crfltaiis.
S V M M A R I V M .
D iffie u l/o i enodanda in hae decifione.
i
Commoda fen tiro non d ebet q u i non fe n iit damna.
3 C le ric i dteuntur ciues v b i h abita nt , in fau or a b tlibus.
4
C le r te i iam fubeunt ontra F n iu trfita tu m , f i non
tem poralia.m utto m a iora fpiritu alia.
$
Barones fru u n tu r pafcuts , (ir gaudeat bextfietjs
ciuium .
6
Q k i a ip fi plufqukrn a lij fu fiin e n t onera eo modo
quo ib i.
y
C iu is v t quU hab ea tu r,n ihil intereft folu a t tribu ta ,
v e l e x i ll i s exim a tu r.
N o b ile s licé t tribu ta non fo lu a n t , non ob id defin u n t,d iei c i u e s ,ft f r u i illorum commodft.tbid.
8 D ecifiones plures Senattu in fauorem C U ncornm
pro fru itio n e pafcuorum communium.
9
D eclarantur fu p r a d iñ a , ratione pafiuorum cemmenium ,nonaliorum particulariu»i,Bee etiam ¿¡fk "
rum F niuerfitatum propriorum.
t o D iu erfiia s habtre potefi d u p licis fp eeiei bona.
11 A l i * declarationes eiufdem materi*.
i
D Efci SIO
D
iximus
DXIII.
in d ecifion e-f huie pr aceden, lic e te
Ec-
clcfiis , E cclefiafticifquc perfonis p to fc habete
m ac ellu m ,in q u o (cin d a m u r,& v en d a n tu r ipfis c « n e s
eo m o d o q u o ibi c x p licu im u s.E tcu m ad id neceflunt
fit h abere aliquam g re g e m p ecorum co n tin u am , q u a
n o n p o flu n t viucre de v e n to , difputandom eft , an
p o ffin t E cciefiaftici depafci facerc cam
pafcuis c o m m u n ib u s V n iu crfitatu ro ,in q uibus loienc
re liq u i reculares;
t
D e c ifio D X I I I
n i f f i c i i f a s t c o n fiílic, q u ia C Icrici n o n fubcuní
*
ra & m u ñ e r a V n ii ie t íÍ t a t i f lm ,n c c e n im v c B i g a l i a , ,
° T ¡ e ¿ a s , & t r i b u t a f o lu u n s - f f e c l a b o m n i b u s i m m u n c s
r° t fc
t a le s a b c is e x im u n t u r ,v t c f t n o t u m , iu f t u m
v id e tu r , q u ó d c n m n o n f e m ia n c o n c r a , n e c f c n -
Lo
5
rirc d c b e a n tc o ro r a o d a , ex tcg . vulga. q u a m fatis m
p r o ü o f i c i o . p ro b a t Ig n a .d el V illar in p l.r t ifo n . tHr.lib.
, r tfp o n .T .p a r .i.n .i. & i" te tm im s íic le.iec B ald.i»
l i . n 6. n u .ó.C . d t eontr.imp. q u c tn in pcopofico c c f« t
l o L .á c \ T i\ \ a t.v h . fu p ra ,w S .p * r .n H .x .^ a h , ad d u B t
p « O te r o d tP afiU ¡J ,0 in.pafcen. e a p .S .n t^ i.w fin e .
^ S e d c o n tra tiu m t e f t vetum 5 fc v cr.ffim um , ac
crtraffim um , C k iic ü s , E c c k l i.a i to f q to p i r r o » ..
polTc .t i f t u i prXcuis c o m ro u m b ü s p ro fois nuin.al n . ficut i i t c r i d u « , qufa & ¡pb
‘í c u n iu c S c ciuct o .ieta f c t í n i c s , q u ia « '" '“u r ii! ? .
fu n t c i u c . p tiu ik g irfq u i ciuium ,n fa u o ta W tb u s
ftu u n iu c , ¡ k g a u J e n t , p tó u t plu r,b u s p to b a t C a ro l.
d e G ia f.q u i infinitos allegat in tr a B .d c t p c . d e r t . tn
pralH.HHm.i68.CHm p lu n b a s fcq u c n ,.S a x d .c o n f.i.» .i 90 eonfM Hw.s. no fter M arquil. in v fa t f t r a t . v e r f quaro
l i . f e l . i t i . e o l . i -n o fte r R ipoll. var.re¡ol.c. i. de turtfd.
om n .tH d .n .iS i.& fcq H tn .\g n a . d tlM Ú h x .in d r tfp o n .? .
in í-p a r .tx H«.M cftcil.¿«ff.49-"«-i
« rcqnicis
4 t in eis , q u o d fubeant o n cra , v t co m m odis fruí v alc a u t,d ic iam fubite, fí n o n icm p o ra lia , m u lto n u io r a ,f p ir it u a lia ,ie iu n io t u t D ,o r a t io iiu m ,f c f a c r if ic io r u r o ,
q u ib u s q u e tid ic pro p o p u lo vacanc , o b q u * m u lto
m elius quam laici o n era V n iu erfitatis fubite dicu n tu r,
6c cx con íe q u em i m u lto m agis eií: debitum ,poífc vti-
fru i his co m m o d atib n s ciu iu m ,p ro u t cxteníb c a la iro
ícribir d o n A n to n . F ernán, dc O te r o inpnlch ro traSi.
d tp a fe.ca p .8 vbi infin ito s ad iftusl c i t a c , ncc o b lig a ­
tus Ig n a .d e l V A\at.iu loco fupra a lleg a,
N o n eft diílim .le -f q u o d diclcnus de B arone , qui
fru itu r etiam pafcuis , & gaudec beneficio ciuium ,
{inielligiio fi in loco hab itet : n o n alias ex N a rb o n a ,
q ui calleros cicat ad U g .rtg .ltb .4 1 it.d e la turtfdic.R tal
l.to .éo n tor.fa m ilia r.fa n íl. In q u if- g lo f i. n . í i 6 . ) licct
e o tu m o n cra o rd in aria n o n fu ftin c a t, vc dicic V in ccn .
'6 dc F ízn c.d eeif. 1 97.Mum.t9. Q u ia liccc
ea o n c ra n o n
fubeac , fubit tam en alia m u lto m aio ra , cum enim
'g u b e rn a tio n is , o n u íq u e re g im in is ab co p e n d c t, eius
cxpenfis lu d ices creantur , fc alia p 'u ta f i u n t . quas
Xine d u b io func m aicris o n e ris , q u á m fine q u * fu ftihenc cíues , fc ideo n ím iiu m fi f c is pafcuis co m m u ­
n ib u s, p ro u t ciues, p o titu r, fc fr u itu r, p ro u i late p to ­
b at O te r o ia tita . traEl.de pafcuis, tot. cap.6. M ona.ad
7 M in ad o d t c t f i l . numer. 3 3. P lus dicit-j- A lphonfe
N aíbo.<«M »j»»í«.«¿ leg.reg tib.4- t i t . i , de la iu rifd te.
f
A R G V K f E N T V . M
lu d c x fc c u la r is , an fíe lu d e x co m p e te n s
co n tra a n im a lia , & pecora C le r ic o r u n i
d a m n u m alijs inferencia.
S V M M A R I V M .
1
2
R i» l.l.lC i.e e n e o r .fa m H fa n t.¡n q u if.g lo f.i.n .íi\ .0 í3 % ,
trib u to ru m folu tio n em , vcl m u n ec u m exem ptionem
h o n cflb in c o n fid e ra tio n e q u o m in u s q uis p ro viciuo
h a b e a tu r,fc co m m o d is in c o la ru m ,fc vicinorum fru ak u ri á tq u c ita nobiles (in q u it) q u am u is o b fuam
n o b ilitá tc ro á trib u to ru m folucione exem pti fin t,n o n
o b id d c fin u n c c o n n u m e ra riin tc r ciues,& co ru iñ co m ­
m o d is frui.
8
A tquc ica f in trep id e apud n o s fe raa tu r , & fu n t
d c h o c co m plures in facro n o ftro S en atu detiftenes,
q uibus V niuerfitatcs fuerunt ad id c o n d e m n a t* , q u a ­
ru m r ^ l t * , p ro exem plati leg u n tu r in f* p c cicato
ptoccíTu C iuicatis B archinon® cum C a p itu lo , vb¡
re p e n e s qu alitct fcm pcr S en atu s E ccicfijs, qu® habe­
b a n t m acella a d iu d ica u it-ctiam pafcua co ram u n iá
p ro to t p ec o n b u s quoc in d icab a t neceíTaria’ cis , fc
eam tax a tio n e m facit íudex fe cu laris,n o n E cc lc filfti.
cus , q u ia co ram feculati h * cauf® o rd in arie du cu n t u r , in q u ib u s c o n tra vniuerficates laicas fcquendo
ea ru m fo ru ra , a g u n t , fc á g e te folenc ad iftud
Ecclefi® .
9
D e clara n tu r f p r s d i B a vt p ro c e d a n t in h c rb is ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
fc
451
pafcuis c o ra m a n ib u i v n iu crfiratu m , pub lico q u c vfui
o m n iu m ciuium d cilin atis, in cis cnim dcpafcic E cclc­
fia fuam g ic g e m ficuc alq ciues , & in his term inis
lo q u u ti h u cu fq u e fu im us,:cd n u n in herb is & pafcuis
q u * liccc fine v n iu e rfita tis , n o n tam cn funt co m m u ­
nib u s v fibus p atticu latíu m d e f tin a ia , & re p u ta n tu r
vt p ro p riu m vniuerfitatis p a trim o n iu m , & vt talia
J l la l u c a t . ftu B u s tecipic , f c a l i a s de eis fa cit fi­
c u t alij particulares de rebus pcopriis : in his n o n
p ac tic ip a m E c c lc fi® .n c c E c c lc lla ftic ie p e rfo n * .fic u c
n o n p a iic ip a n t alij ciues,& qu em a d m o d u m E cc lefiaf t i C * p e r fo n * , & alij p aiticu latcs , n o n p a rtic ip a n t
d c h erb is & pafcuis p a rtic u la riu m , fic nec dc h c ib is '
& p a fc u is p ro p riis vniu erfita tis q u * foni d c eius
p a iiic u la ri p a trim o n io : hab e t e n i . n f v n iu c tfita s fc *o
feu p o te ft hab'crc duplicis fpeciei b o n a , alia publica
« m n ib u s & ó m n ib u s d cftin a ta , f c a l i a p ro p tia vci
p ro p riu m p a trim o n iu m , qu® diuerfis regulis re g u n ­
tu r, C a b e d o dectf. Portugal. 18.f« 2. par G afp.R .odcr.
de aH nu.redi.ltb.i.qnaJl.t4.a num .67. A ucnda.t« tr a íl.
de cenfca p .6 % .ftrt p tr tot. C a n c . n o fte r in i-p a r . var.
r e fe lu .e a p .ii, de fen ttn . 0 ear. e x te u t. e x uu. ip S . &
plcn c O i e [ O i i e p a f e u i s , ( a p .i .0 3 .0 1 1.
In tellig u n 'tu r T etiam fuprad éta íiucrim d iim p a f- ik
cu a ifta , fc feu lo ca pafcuorum re tin e n tu r v t talia pcc
vn iiic rfitatcra.fi au te m e a v c d it p to fa is n c c e ffiia tib u s
ficu t poicfi: c itra C le rico ru m in iu tia m , dcbent h a b e ­
te p a tien tiam n o n v tcndi ficut rc liq u i ciues. Item fi
fíat b a n n u m per vn iu erfita tcm p to fuis ctiam n cc cílita iib u s .n e quis in g red ia tu r ad pafcua nifi fo lu ta ce rta
c o llc B a n e c in tr a b u n t C lecici abfque folutionc ficuc
c * te ri ciues q u * habes latifilm c c o m p ro b a ta, fc m u l­
cis dec ifio n ib u s o rn a ta apud do n G arciam M eftril.
d e e if.4 9 .tit.q o x cft ta m ad hanc, quam ad Icquentcrñ
d e c ifio n e m , fc ea ru m m ateria m vidcnda.
i
4
C le ric i ligantur fta tu tis d e anim alibus d a n tib u t
damna p a fc u is,fa llis , 0 tenentur adposnas.
Pcena ifta an p tr E ccltftaftieum an p tr laitum ex e q utnda, dtftinEiio loart. Gutier.
_
S i eoatra Clericum , p tr Judicem Eecleftafticnm ,f t
contra anim alia per laicum, ibidem,
Contra hane diftinEIionem efi totus Pat. Diana.
D o B or M a r ta a lite r procedit per diJiinShentm
5
trium cafuum .
^ r
H ieron ym us C eu a llos impugnat M a rtam . & f m p lie it t r tenet pro lu d tc t laico fa e itn d t tx ttn jto -
6
nem in anim alibus.
.
Illu d q u o d d .fftr t fe c u n d u m f l H t , v e l mtnus , nos*
y
/--f"
S
,
e f o f Z p u , , ¿ « “ dii- i - i - f i " »
k ..H ..
d i h .s , « r . »
‘'« « y » " .
ta rn tn fu is ju d icib u s.
.
, b A i i a o p in io ,v e petantur a C lir .c ts c o r tm f m s Ju­
dicibus ft requiritur ctta u o, & liqulA atto , qu»
iitm á tíñ ^ sá c id s n tY e ^ r e ^ n d iífir a B oM ' . ^
ío a n n is Petri Fontanellaí
452 .
I l F i li m a
procedat In d ex fecu la ris contra
pécora, fe d taraeu e x e c u tio f a t cum ititeru tn iu
íu d ie ü B e t ltfia fU i.
I I Sed reprobatur a G u iitr .
13 O f i u 'c recepta, v t v b i p n eed en d u m ttn tr a anim alia ,iu rifd i£ lio fit indicie a latee, f in e aliquo mim jlerio Iudicis E c e le f a jlie i.
i 4 V eci/ie pro iu rifá iü io n e fe c u la r i.
D
e c i s i o
D X IV .
I T )R .* ru p p o fie is h is , f q u * d ixim us ín calce p r * X c e d en tis dec ifio n is , C le ric o s , E cc lcfiaftic áfq u e
p c r fo n a s n o n h ab e rc ius nifi in pafcuís co m m u n ib u s,
c o m m u n iq u c vfui d c ftin a tis .n o n in p riu a tís. Q u * r i tu r,fi anim alia eo ru m rcpcriancur in iftis p afcu isp ac lic u larib u s d eparcciitia h erb as v etitas , fc p ro h ib ita s,
p o íB n t p ro pccnis im p o fitis , & d am n o d a to p ig n o ra ri , & á q u o Indice.
Q u a in r e , te fo lu u n t in p rim is D o ñ o r e s , ftatu ta
p ccn alia fuper h is f a ñ a c o m p re h e n d e re etiam C le ­
ric o s , ficut laicos , h a ñ e n u s v t ficuc ifti, fic illi te ñ e ,
a n tu r ad peenam im p o fita m fi co rm a fa c iu n t, de q u i­
b us la te p e r .R o u i t , in p rag .x.d eo ffie.
rclacnm
p er F la n i.M o n a . i» a d d itie. a d A iin a d e , q u i alios vU
itr iu s adducic d eeifio n .3 i.n u m .}o .B o u a .á i\.in fu a P oi i.lib .i.c a p ii.iS .n u m e r .i4 } .& c 2 4 3 . d o n A c a fd c R ip p o ll. n o li. v a r. refolut.de iu r ifd iñ . omn. iud. cap. 1 . e x
« « w .ij.O lib a ./» v fa t.a liu m n a m q u i.c a f.is ,.tx numer.
I 3 i . lo & n .G ü tic z .p F a ñ .q u a fío . h b . i . quafi.4.
».
D c in d é , f q u * r u n t , quis has p c e u a s e x e q u c tu r,
a n lu d cx fecularis, an E cclefiafticus. I u qua q u s f tío t.e vna eft d i f t i n ñ io lo a n n , G u tie r.ia ri .i , lib . f r a ñ .
qu a ftie.q .4 . q u ó d auc eft p ro c edendum c o n tra C ie ric a m p c río n a m q u e E cc lefiaftic ain p ro ex ig en d a ab
e o pccna , fc tu n e quia c h a tio illius ncccffaria e ft,
& c o n d e m n a tio , q u * p e r lu d iccm laicum fieti n o n
p o te ft , fed p er E cclefiafticum , ideó tu n e n o n inrfac
ju rifd iñ io ludicis laici, fed Ecclefiaftici íblum .S i veró
t r a ñ a t u r de capiendis an im a lib a s d a m n a m d an tib u s
íb lu m .f c d e e x cc u tio n c c o n tra ea facienda p ro pccna,
í u n c q u ia illa fu b íu n t ju riíc liñ io n i (cculari, nec agituc
c o n tra perfonam E cclefiafticam , In d e x fccularis p o ­
te ft procedere , fc eft iftu d de fua iu rifd iñ io n e , late.
C eu al. á tc o g n i.p tr via m v io le n . 2 . par. q u a f.x i . mtm
47.q u i dicunc fie in P in c ia n o c o n u c n tu q u a n d o q u e
d ec lara tu m . B ouadil. p o ft A zcue. <»/«» P o lit, lih .2 .
Bwp.i8.sKw. 244. f t 2 4 3 .v b i re fe ru n t in certis co m p c tcn tijs ibi n arratis im er lu d ic e s E cclefiafticum , fc
Ic cclarem fuiffe decifum in R c g ijs V allifole.fc G reñ a.
C h a n c c lle tijs ,& rem iffas fuiftc caufas has ad ludices
lec u la rcs , G iro n d a rie G a b el.p a r.j. n u m .j. vbi plures
alij rc c c n fc n c u r,fc fim ul alio s ncc qn id em inferiores,
ifte a u ñ o r adducit in c o n tra riu m p ro lu d ice E cclcfíallic o , fc e i u s j iu i f d i ñ i o n e tcn e m c s,c a m d e m q ii* ftio n e m la to c a lam o feribic C eu al. in tr a ñ . de cogni. per
y ia m v ia U n . in allega, z . p a rt. q uaftion.ix .p ertot. vbi
in fin ito s p e n é p ro v ira q u e parce adducic.
3
H a n c t d iftin ñ io n e m , p o ft B a rb o f ¡bi c ita iu m ,
g ra u itc r rc p c z h e n d it P a tc r D ia n a in f u is refolut. mor a l.in x.par.in z.traCi. d eim m u . E e e lt f. r tfo l.Z v . dicend o n o n poffe fu ftiiicri reíbliuioM cm in fecundo c a ­
p ite , feu m e m b ro d if tin ñ io n is , neq tie etiam in co
q u o d v o lu n t relati fc rib en tes , fub his e d iñ is C le rico s
c o m p re h e n lb í. [ N e c o b ftat ('in q u it) q u o d q u a n d o
o n u s eft itnpoficum rei p o teft fecularis iu b ere q n o d
cxecQ tio .iac in r e .q u * in fuo te rr ito r io .f c iu rifd iñ io n c e f t,n o n h a b ito re fp e ñ u ,a n p erfo n a , cuius res eft,
p e r tm e a t ^ f i i u in f o r u m , vel iu rifd iñ io n e m , q u ia h o c
p a ñ o p e rfo n a C le riei n o n co n d e ra n a tu r á ludice
íc c u la n . n « ems ftam co lig a tu r, q u ia in p erfona C le ­
r ic i n u li» drn g itu c e x e c u tio , fed o u u s rcalc rc i jin p o -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
fitiim á C l a í c o e x ig itu r, ficut aliud q u c d c u m q u e ti ib u tu m rcalc. Q u a n d o q u id e m f refp o n d et) c u m cm n in o o p o rte a t le n te n tia m fcrri , & cc m d c n m a tic n tra
p a-n aritm fieri in p c iío n a m , q u ia aniim ,lia m in in é
lunc cap ac ia q u o d c o n u e n ia n tu r , vel c o n d e m n en tu r
in d efc q u icu r, lécunduro h o s a u ñ o ic s n o n poH¿ ¿,-1
ñ a m re fo lu tio n e m fu ftin c ri.c u m fu n d a m e n tu m illius
n o n fiibfiftac.J] In d e p o fte a idcm D irn a r c p c titj» 4
pa r. »•<//». vbi fig n a m c r d icit fe i V i . part. m d t u m
d e hac o p in io n e d u b ita ílc ,n u n c autcm illam fin q u it)
ab fo lu té re p ro b o D o ñ o r M a lta f alite r p to c e d it in ifto cafu /» traSÍ 4
d i itirifd ie.4 .p a r. cen tu .i. c a f i . a num. j . \ h i tres caíbs
c o n f titu ic in rnaccria diucrfos. P tim u s q u a n d o vnivictfitas ex aliq u a iufta caufa ad fe fub leu an d u ra , couftítu it e d i ñ a in fu o s c iu e s .n e in trc n tc u m ibis pecoribus
in c c rta p ra ta .v e l v in ca s, q u o in cafu , ncq u e Ecclefia,
ñ eq u e C le rie i, n e q u e an irá alia p o iru n t occupare d iñ a
pafcua fu b pccna o rd in a tio n is , & fta c m i, quia cum
C ic ric i fin t ciucs rc ip u b lic * ,fc v n iu eifitad s, ccncm ur
fem are c o n ílitu iio ric s, & o rd in a tio n e s p o p u lo ru m &
fic poffunc c o n u e n iri c o ra m lu d ic e feculari, q u ia i ll*
c o n ftitu tio n e s , & o rd in a tio n e s fu n t gcnerales¡& n o n
p artic u la res c o n tra p erfo n as , fed c o n tra o m n es ciues
m itte n te s fua p é c o ra i a d i ñ i s pracis.
S e c u n d a s cafus , q iia n d o e d iñ a , & o rd in a tio n e s
faciunt fp e d a lc m m e n tio n e m de C lc i ic i s , & p erfo n is
E c c lc fia ftic is, vc te n e a n tu r p ro d a m n is , q n ia tu n e
e d i ñ a n o n valenc , & p e r co h lc q u en s lu d e x fccularis
n o n potcfl; fc in tro m itte re in p u n itio n e o rd in a tio n is
aduerfus C le ric o s , n e q u e cuftodcs an im aliu m , q u ia
C le riei p er ín d irc ñ c m g ra u a re n tu r.
T ertius cafas , quando ordinatio populi nullam
facic m entionem Clecico*um , ñeque de cuftodibus
eorum a n im a liu m , fc tunc aut in pafcuís fecerunc
magnum dam num , vel lene , vr puta quia per vnum
diem, vci vnam n o ñ e m patcua íbm pfcrunt, & quod
tune no n p o ílit exigí pcena : fi vero fccciuntm agnuin
daninum , quod tune ncque clccici,neque corum ani­
malia icuciuiu', fed folum cuftodcs laici , fc quod in
hoc cafu cuftodcs n o n teneantur nifi f a ñ a Ipcciali
prohibitione. Ec cum his putat ifte a u ñ o r fcdixiffc,
q u * expediebant pro veritate huius dubi* qugftionis,
Sc ibi finaliter in fine mordec Vulpcl. quia in tr a ñ .
de lib e r .E c c l.p a r .j.n .x j. fuerit pro ludice laico.diccns
¡rricarus , illum c a íu m , ficuc ••¡lij quamplurim i per
ipfum fcriptí , nonconucnircticulo d iñ i libii , quia
potiiis funt co m ta libertatem Ecclefiafticam.
H * c r c fo lu tio ,t & d iftin ñ io cafuum no n placuit 3
Ceual.»» tr a ñ .d e crg ni.ptr via m v io len .d .q u . 11 .dicendo e a m , falúa pace au ñ o ris , ncque v e ra m , ñeque
tenendam , fed poftea folum im pugnat tcniiim cafiim
de maraño,vci m odico damno,in quo habet rationem
quia illud t quod differt fecundum plus , |vel m inus, 6
non differt f ü h ^ z n ú z ,leg.fina.ff.de fu n d o infiruñ.Si. fie
non eft (inquit) recedendum á noftra refoiucione , vr
Cleriei teneantur foluere damnum , & executio poffic
fieri in fuis animalibus per Iudicem laicum.
A liis, ptout eft , t H u m adaad Gregci. L ópez »* 7
l.j4 .g lo ff.2 .n u m .2 o . tit. 6 . par.i. quem citat Bouad. 1«
d .lib .2 .e .i 8 .'n .i 4 i . vifum f u it, folum effe pcrrBiffHm
laicis ius pignorandi Clericos , fc fcu abéis pigno­
ra capere ad tuitionem , & fccularitatem folutionis
tcliquum reliqiicndo Iudicibus Ecclcfiafticis.
,H * c opínio f H um ad* lanquam intcreffati, vt j
inquit Bouadil. quia Cleticus , non placee Bouadil.
propter repugnantiam , quran habet in díuidendo
iudicium ica vt pignoratio fiat coram vno Indice,
& coram alio cauí* cognitio , & iuftificatio , cum m
hoc fir de plano procedendum.
A lijs ,q u « t jdero Bouadil. rcfert
vilum 9
fu ic, confulc vti m agis firm u m , fc
D e cifio D X V .
Otriialo aJ euítondum «nfuras , vt ptoccda.ut
cFwta paftor«,<5c5üliodes pro d aran .sA pocn.s, ad
“ i íc i c m u r ptoCta neghgentta. tíc tn.una. & qüod
Ftiatn polHint hsc; p 'ti i dran"” *
*
*’ ' 'eEtta
« lliis
ii s a
d coni iq
i qu»c' t1 « I » " ’ rpcc
í B o iia ü
— c—u n d------ l.v i tcfp c S o d a m n i.,a o d pacora dcd c rim .r, req u .tiru t líq u t” . c cauf® coenitio
»«irincuín
riiin<e l e n c o , p e ta tu t illud á
datio.
c T r i c o c o r a » fco lodicc.S cd nolla haru .n o p .iu o n u ra
B
l d i l . r c U r r o i r a . o n , a r r i d c . . f 4 . p» f c r cr r t j
l í o u a a U . t c i a i o í i «-«cuaca a.-------- .
6
fixo , n i l l a . q u . n . d . c i r m agis r c c c p r a m p o lT c odiccra
l a i c m t . p i o c e d c r c c o n t r a p c c o t a . n ü n c o m ta C lc tic u m ,
453
*odem volum .in ordine 4 9 $ . 0 feq .fim il. q u * func tam
atíiiies.vc vix viia p o lS t ab alia feparari.
a
r
I I * c í t inertescu
u u.&w t . w v i
„
u r
q.,*"cft5
» S a Ó «G jn ti«
□ tcla ta .q n * c c p tis h c n fo te s habet,vt vidim us.B atboC
,
V idendum ? reftat fo lu m m o d o , qnid S enatui piac e a t , id cm m c n t fine d u b io firm um . C o n tig it ifte
cafus dtfputandus .ipud n o s dc aim o 1617. in ier R eueren d am com m uniracem E cc lefiaftic o ru m o p p id i de
la. S elua C am p i T arrac o n ® , & V u iu erfitatcm eiuf­
dem o p p id i,v b t cum firm atum fu iííct d eiu rc p cr S yn­
d ic u m V n iu erfitatis in C u ria feculari ra tio n e M o n i­
to ri),S t aliaru m p ro c eJirae n ro ru m fa A o ru m pcr C u ­
riam Ecciefiafticam co n rra U iratos.ad in ftan tiam S y n ­
d ici C o m m u n ita tis , occ afio n e p ig n o ia m e n ti faA i de
trib u s atietibns diA® C o m m u n itatis,cx qu o depafceb a n t herbas diA i te rm in i , qu® funt propti® d iA *
V n iu erfitatis . & n o n co m m u n es fin g n lo ru m diA®
vi!l*,Fuit d ri/« -« fa w ,
iu ris in C u ria feculari
fa A * locum fore,& elT e sii.la u ij anni p r* d iA i 1627.
p e r R eu eren d u m C ancellatU un cum certis cb n fu lto tib u s de R eg io ,v t aftblct,con(ilio;cum q uibus , vc vi­
des , am plexus fiiic receptam o p m itm e m pro iurifdiA io n e Iudicis fecularis. V c ru m cft c]uod c g o voluiffcm vlterius procclfam in deoU rarione, v tiu m p o fteá
exccutio ,& d iftra¿lio p o llet ficri etiam pet eu n d e m
Iu d ic e m fccularem fin ein ten ic n cu Ecciefiaftici quem
VI vidifti,cafum aliqui d iftin g fin t á p rim o , hu n c c o n i
cedcndo,iU um negairdo Iu d ici fe ciila ii: nam n o n vi
d c c u rlo q u i nifi de p ig n o ra m e m o . a p p ro b a s d o illud,
i\s\,ofeafi»nt pigneram em , f f i ñ t de trthue arietibus d i.
ñ a com m uniistis . 0 c . fed cum m ini feieric exceptum ,
w m nia videntur co m p re h en fa.m ax im e quia qui difpu.*
ta tio n i & d ifccptatk.ni negoci] in terfu im u s, vidim us
fu n d a to s Indices iu dvA i ina C afte lla n o ru m D c A o rum fu p e tiu s citato ru m ,q u i ad v iru m q u e, iu tifd iA io l
n em trib u u n t feculir-. A rque ita fuit cxecutum pcr
fecuIarc.M fo lü m , S .riba M u q iies n o tario co iu c b cío .
‘ um , &c com pcientiaiui-n h aru m . C u m legeris hauc
■"•>?0»rM ,tccurrc Uacim Sc leg e a ha m , qua efl in h o.
v
m
e
n
t
v
m
.
S V M M A R I V M .
I
A f o d e n iq u c t & « I v i'™ » - '*
p o ffirlu d c arecu latisp co c ed ete co n tta pécora,qoic ded é te d a m n o m , io cta ptim am G uiicc, & ah o to m opiB ioncm ,rcd tam cn excco.io,& d ilh a ftio h a t cu m ,n «ccucn.ionc c u i i i E ccier,..ftic*, q u am o p m .o n cm I q u iin tu c n o i n i
,
.
\ n H m . t i z M i u r f i r . S c don A c a f d . R i p o - U W ® / .
c«^.i.».Z4.qu® eft in c f fíd u ü la H um a.opuiio.de qua
fu p rá.
..
S ed re p ro b atu r f a G u tie r.i« fape cita. qHApoH.4.
* ^ « iw » .4 .v b iin indiuiduo tia d it,declaratum n o n ípeA are ad Iudicem E cclefiaft.cum faccie diA am exccutioiiem ,a¿ d iftra A io n em co n rra pécora e rra n tia ,& dam ­
n u m d a n tia > fed ©mnia p e r Iudicem fccularem
fie n d a .
,3
E x q u ib u s vides,? q u aliter reccpriíE m a fíe opinio»
q u o d v b i , v t c o m m u n iter fít , eft pro c ed en d u m c o n ­
t r a an im alia C le rico ru m d am n u m d an tia , o m n ia
fieri p o ifiiu per Iudicem ieculaicm , nullo eft opus
m in ifte rio ludicis E cciefiaftici, adde do n M ar. C u te k
<td leges fieulsu , cap itt i 8 . R e g , lato. not. 3$. a d fin ,
g
Cleric. an teneantur ftatntis de menfuris,
Sc pondenbüv. i perfonis per Vniticrfia
tares deft,naris , rccoonofcendis, 8c flgpaivdiSjfacTis.
i.
3
4
C lerici an ttn eantnr e d i ñ ü de pender,bus, 0 menfu r ü m a rc a n d ü ,0 affinandu, v t nos dicirnns 0
f nenie tllorum fuhtictaH iW .
O ptnio affiim<iKs,ttntr¡.
C g n itt o ponderum ,0 rnenfurarnm SccleftaflhosutA
a d iH iiíern U icH m fp tfia t, é x tík n o n e folitm f a ctenda pro toenis cum interueniu In d ica E e c ltfi-fiici.xb td em .
C lt r k u s pender,bus f a lfis ^ n d t n s , debet p u n iri k
íu d,ce,eu.us offisturneji d ar, menfuras, 0 pon­
dera.
‘
G ler iei exercentes aliquam artem,fubiftisintur leg i­
bus iHius artts,
;
D o ñ o r es p a r tk u U r k tr rectnfintH r.quicim tra Clt»
6
Clericus in d eu oiü ,0 prohibitionibusf a ñ t t p t r Iu*dicem feoularem comprthenditur.
C lt r k u s lo n f tk u t u s dtpofitarius a laico , p t t t j i e t rara ee conuentri pro refittueade depofite.
C le ric i dornutn ingreditur a dih s «aufa eegnefttndl
de nunciatione itoui eperis.
C le rtei negotiatores eonuemuntur coram Isedieibut
negotiationis, & infra alta dae.
C le r u i non dsbent fub u em ri ab E ec ltfia , f i officia
laicorum f u fe ip itm t s deprehenduntur in jr a u de.
Confuetudo C iu ita tü Gerunda i t marcandü ,0 affinandis f e r adilem ponderibus C apitu li , 0 p i­
gnerandi contta fa tie n tes.
L ib erta s, & immunitas ic sle fia p o tefi in aliqno p tr
c o n fu ttu iin em reflring*.
C h r i reconutntio,quare adm ittatur in tu d iti, fecHla ri.
Confuetudo inttrprttatieta noneenfetur com prthtnfá
7
8
9
to
11
Ii
13
14
fu b difpofinene generaliterprehibenteconfuiiud tnem .
1 s C ontraria opinio eafu prafenti fu lfitu r .
t 6 C eu a llos iu ditiu m de hac quafiione.
1 7 D i a n a , 0 ahorum cenfura tn eadem hae quafii»*-
IS D ecifio h uiu s eau'a in fam rem curia Sccleftafttca'
19 Q u i d d t h sc itifio n e
plures.
2 0 Á u ñ o r ü in hae quaflsont tudicium .
'ftnikrúnt
DXV.
i c , i . d a „ t u r , & v e n d a n t u r cac n ts in ie r
d itio cutn Gt facienda cum pon d en
■, * '
E cc le fia ft,c ? p e t f o n . f u b l ! n . ( U . n . l , , & p t ? 'o n . , s q c 5
fo lcn t f!c „ ,h, q tn b u iiu n q n c bcnc
n c tfi.a t.b u s d t n o n .c n c n d ,a p o n J e t,b u ,.& rora,fur
ncc al.tp.id cu n , c . vendendo , n.fi fint p e t o ifa c a lc ,
ed id d iftin a to s .« -a .i; tc c o g n ,..ra c fig n c U n rn ro 1,g n a ta vt cu itctu t d a . n n u n t . qnod ,n d c te ,p u b l i c . fnc« d e t e p o i r e t e v p o l'J 'f t'’'” ’'*' rt.eftfu tiS & ias.fc d im iv
< ia *
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
454
lo a n n is Petri Fontanelí^
Q u a i n r e f v n a e f to p in io affirro a n s tencci , ac
lig a ri C le rico s , d i ñ i s e d iñ is ficuc feculaics ad q u o d
■J-in p rim is allegatur apud n o s o b fem a n tia n a fizi M íc h a c lis F c i r e r 4 i8 .v b i dicit d ecifum in te ru c n ie n tib u s
ó m n ib u s R egij C o n filij D o ñ o r ib u s d e a n n o c y é i ,
r e c o g n itio n e m p o n d e ru m , fc in e n fu ra ru m p e r fo n s
E cclefiaftica:, & m lo c o facro fa c ie n d a m , fp e ñ a rc ad
M tifta p h a c lu m .fc ctiam ex e cu tio n era p c c n a ru m ,c u m
•hóc ta m e n m o d era m in e , v t ccncacur eam facere cu ra
a'fififtentia lu d icis E cc lefiaftic i.
^ D ic it,m o c u m t S e n a tu m cx d o ñ r i n a CaíTaiW » eoní
1 j 3 j . M u ftap h a cíu m poffe cum affiftem ia O rd ú ia rij,
in g re d i d o m u m C le ric i , v t co g n o fc a t etiam c o n ­
tr a C le ric u m , d e caufa m ln c ia iio n is n o u i operis,q u s
ad eum f p e ñ a t .
’
Conducir quod f ídem Ferrex c /^ .iie.trad it,fu ifle 9
in caufa contentionis ¿«fera/wm d e anno iy j7 .C o n ' t
fules L o g i* M aris , ad quos fp eñ at cognitio caufarum mercancilium , habcre )ur¡sdiñk>ncm conrra
C k ricu m ,q u i n eg o tíau crit, ficut contra laicum , &
fequicur Bouadil.*» allegato i i b . i . cap. 18. nw w er.izj.
fcquitur Canc.i» },par.variar,eap.Z.de depef.zft coman.
« « .tc S .1 0 9 . ^ 1 1 0 , & reliqui qui fuprá allegati funt
f it e t .B u r g H n .t it .d e s iu f iu ia s ,§ .j.n .9 X .fo l.j2 .v h ic \ a t é
Q u * ©mnia •{• fíngularc habcnt fundamentum in cap.
C a lT a m d ic it, C le ricu m v en d e n tem v in u m cu m m c n i .n e C le rie i, v e l A 4ofiaehi,.\h\ indignum cü'e docetur,
fiira faife.dcbere p u n iri per Iu d ice m ad cuius o fficium
quód abEcclcfia fubucniatur Clericis qui officia iai. ( p e ñ a t dare m eniuras & p o n d e ra in C iu ita te , & p au ­
corum íuícipicntes, deprehenduntur in fraude. Vndé
l ó a n te f ra tio n e m re d d id e ra t, q u ia C le ric i qoi exer­
videbatur concludendum his legibus fore Ecclefiafti­
c e n t a liq u am arte m , fubijcium uc le g ib u s illius a r tis ,
v b i m u lta exem pla adducit.
cos cciam obnoxros , fc eatum poenis , cum rendant
Id e m etiam F errer in eadem obferua ntia , alleg a r
ad obuiandam fraudibus q u * pollent ficti vendendo,
A u frcr,« « traSi. de p o te fl.ftc fil. fu p e r S c d t f . p erfon. in
cum falfis , auc diminutis menfufis , fc ponderibus
I . reg- in x. fa lle n , nttmero i . v fq u e a d 4 . f o l . y t . i n i .
p ro quo cci.ini á ludice fcculari punirentur , pcr
prardiña.
it» p r tffie .& in >i .f a lle n .i» verfifalU t.tam eM ,f ó l . y j . (ft
Addebatur fco n fe e tu d o jñconciifsc á quadragin- xt
ij./« / / e « .e g o a d d o q u o d m elius iá á ic 'n ü tf a tie r f .id .n .
14.
vbi eadem prorsus v etb a p o n u n tu r q u * á C a ílá . ta annis, fc vltra , in Ciuitate G crund* , in qua fucceílécat ifte cafus , obferiiata quód capitulum Icmper
v b t fupra adduiuntHr.
tibtcmpcrauerat przco n ijs z d ilis ciufJcm Ciuitatis
S
C a lla n e u m t fc q u itu r P e tru s C e n e d o »« colieS ik .
fuper m arcandis, & affinandis pondcribsis, & mcnfu-^
a d decretum 57.»«/»;. 18. vbi d i c i t , C le ric u m q u i Eilíá
ris fañis, quód ardilís przdiéfus fcmper vccognoucrat
m e n fu ra tritic u m , v in u m , vcl o le u m v e n d i d i t , p u ­
n iri á lu d ic e fcculari, & alleg a r M e x j. d e ta x a , p a n is ,
pondera pifeatari*, & macelli d iñ i capituli , & pignoraueiat pro pceniscomer.tis in p rz c o n ijs . cosqui
to n c U j-n .i^ .
in diñapifcataria , & maccllo conttafeceranr pr*diE u n d e m ieq u itu t B o u ad illa in fu a P o litic a h b . 2.
ñ is przconijS vendendo cum ponderibus non affinatis
ea p .\8 .n u m .i
in p ro p o fito fic a i t ,[ C a f o 4d .es
necm arcatis , aur fraudcm alias in pondere com m it­
e l C íe rig o v íá llc d c p e fo s .y m cd ,d a s fa lla s e n e l v in u ,
tendo : & quod magis eft, ex arrendamcm is roacelli
ó trig o , ó cofas q u e v endieíle > ó fin o to m a ífé d e los
carníurn d iñ i capituli conftabat faiflé femper cxprcffieles lo s pefos >y m edidas d o n d e ay c o ftiim b re d c llo ,
ac referuatam per eofdem C anonicos juriídiñioncm
c o r a o .e n la C iu d a d de S oria,y en M e d in a d el C a m p o ,
zd ili, quam haber m ulñaiidi eos,qui in d iñ o m accl­
e s diid o fo jli p o d ria fer p re n d a d o p o r ello p o r ta l fiel,
lo ftaudcm aliquam in ponderibus com m itterem , &
y p o r la ju ític ia feglar , y afli d ize a u e rio a c o n fe ja d o
allegabatur etiam idcm obferuari p u n ñ u aliicr in
CaíTane, ai q u al fig u eti o tro s , p o r i o q u e a rrib a d ix im accllo Reiierendi C apituli Ciuitatis B archinon*,
■ m o s d e l C lé rig o n c g o c ia d o r.ó que p ro fc ífa a lg ú n a i ic
prout conftare dicebatur in proccflu contentionis,
q u e fe fu g e ta k la s leyes y ju e z del a rtc ,y n e g o c ia c ío ir,
quod fane denotabat juriídiñionem in hoc omniruoy q u e n o g o z a del p riu ileg io del fu e ro , a lo m c n c s en
lo q u e es q u eb rar las m edidas, y pefos falfos,y p o n e r ­
dc efle d iñ i z d ilis fecularis.
E t liccc j-confuctudo contra libcrtateni , fc ira- i t
lo s en publico ,n o tiene d u d a , fin o q u e p o d rá h a z e rlo
rr.unitatera Ecclefiafticam , dicatur regulariter no n
el ju e z feglar.] H * c B ouadil. q u ib u s b en e fu n d a tu r
valere , vtpote quiadc ju rcd iu in o dicatur efle , ni­
i n t e n t i o asdilis ; vide vlterius p ro h a c o p in io n e clon
hilom inus doñ.ffim us C ouat .praÜ. q m fiio . lib . v n i.
M a r. C u tc U d ll.I a c o .e .j ^ .m t .j z .ir fi. & c. 6 1 .n o t .7 j .
fi
n u m .} . & a d I. F ed e rU a p .i i 6. n e t . í O j . n u m er.}. q u ar
lo c a ad im p u g n a n d u m ca , re ferí P a tc r D ia n a f f /ó /a .
m o r a l.p a r t.j .refoiu.6.
E ju rd e m C aíTanei f d o ñ r i n a fuíFulcus l a c o b u s
, C a n c e r tn ^.par.var.cap.^. d e fe u r ii. n u . 1 2 7 . re fo lu ir.
C le ric o s fn deuetís , & p ro h ib itio n ib u s f a ñ is p e r
Iu d ic e m fecularem in fa u o re m re ip u b lic * c o m p re h e itd i , q n ia (inquic ex C aíT aneo) ra cio n e arcis , o íE c í j , & n c g o ú a iio n is C le ric i ftacucis lu d ic is fe cu laris
t e n e n tu r .
7'
E a d e m ítem f C afía n ei d o ñ r i n a v citu r id em C á n ­
c e r , & v tu m u r etiam a l i j , q u o s ipCs in eadem 5.
p a r. variar, ta p .y .d e d e p o f.& com en.xum . 1 0 8 . ad d u c ic.
C le ric u m c o n f titu tu m d c p o fita riu m a lu d ic e fe c u l a r i , poíTe ab c o d e ra co m p e lü ad re d d e n d u m d e p o ­
ficu m , q u ia (inquic) id n o n eft p ro c e d e re c o n t r a
C le ric u m p er m o d u m iu rifd iñ io n is , fed e x e cm iu é
i n co n fc q u c B tia m officij f iifc e p ti, alle g a t A fflic .í/ír.
2 4 numer. 5. (ft ibi V tíil. vbi late alij e tiam a d d u c u n ­
t u r , qui eadem C atfa n ei d o ñ r i n a íu u a n tu c , c irc a
q u e m ta m e n artic u lu m v id e P ar. D ia n a in i . par. v io r a l. r e fe l.tr a ñ .i.d e im m H .E c c le fia .r e fo l.íi.tfta n te a refo lu .1 % .
-
8
E iu fe le m D o ñ r i n x j- v ig o re , íd e m F e rre r f.4 1 9 .
í t t a d i t deelaraiurn i n ca u fa c o n te n tio n is d c a n n o
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
C.3 t.w K ./.afleric iu a liq u o t cafibus poffe p e r co nfuctudinC m ex e m p tio n e m , fc in-.m um iatetn lianc E c d e fiaftic o ru m re ftrin g i , ac lim ita r i, in illis videlicet
c a f ib u s , in q uibus dedccuS n o n im m in e t o rd in i E c clcfiaftico ,& g ra u e d a ra n u m n o n in fc ttiir q u i e t i , ac
tra n q u illita ti m ín iftro ru m D e i,q i‘* p ro c ed at á ta c ito
C le rico ru ro ,& laico ru m fim u l c o n fc n fu jib iq u e exem ­
p la huius tra d itio n is adducir. C u m q u c ex ifta c * n fu e itid in c , nec d edecus a l i q u o d , n e c d aran u m E cclcfia ftic o o rd in i i n f e r a tu r , in d e fc q u i v id e b a tu r ,
n o n d eb e re dici confu ccu d in e ra p r « d i ñ a m im p ro ­
b a ta m .
V is fcire t qualiter h * c fint vera , atten d eq n zío 15
quara ob rem dfcaiur , fc teneatur , Clericum poffe
icconucniri coram ludice laico , & reperics , noni’n
vim alicujiis ciar* iuris difpofitionis , quia imo po­
tius huic opinioni repugnare videtur iuris diípofitio , « i r a reconuentio tcfpcñu rei ficcouucntio, qu*
n on i?otcft fieri in Clericum coram ludice laico , fed
potiüs in viro confuetudints , & obfcruami* fubfccm * , ex co enim quód contrari* circa hunc
a r t ic u l u m , & p u g n a n t e s r e p e r ir e n t iir o p in io n e s , q u *
f a c ie b a n t r e m d a b ia m , f a ñ u m f u it r e c u r r í « d c o n f u e t u d in e m , & o b f e r u a n t ia r a , p ro u c in « r m . n . s M a t h .
d c A f f l i ñ . d e c .1 7 5 . d i c c n s r a t i o n e m « I f e
C ecilio
IXiV.
4 5 S'
<afu J'*!’'" 'I I " r " " ' " líg u ro im c rp r « ,rc q u ¡ -;'. p „ . , , tfa U .v b xp h x ¡nn-s fü'C n- m pugn.clL pr . Ciá,
u c is o p im o n ,¿< ?il tu le
■jcnudii id li:iit
duciii I» íí.íA ilí p»£í- r«eí '" £ ‘ I- ¿ • 5 » ' ‘ an m u d u 11fc!
„urn »7 i o r i t o c .ilu c u m c x p i t l l a d i í p o í u i o n t t - ‘^ - * é ? f t c :
q u i ‘ am ea iraojd.T .u iu p to p u lu o in r p..r:
' ’C n u T C l i 'b a i m u , - ilx c I j . a b u s fic e re p o U c . r f :
*
in 4 r r f o l.1 9 .ft y i . ,« fitjjilt tta E a .J c :mmu Eccleftaf. E_c dcm bio ¿k S quiilan. de priujUg.eapi
¡ i l o p . . i K . r a b a s D a a a r a m p o l h c n ..,,d < ; u u v i.jc c f c
J e b e r a “ PÍM »n=u, q ..ara co ..fu ctr.d o fu .t am plexa .
y s . qui om nes v a lid iíiu n é p aties Ec-cicii® concia
C aifa. 1C.& aiiüs iupcadiélos alfum cudo , co n tra riau i
í ' a L u m e n t a r . d i m odo ex c o iifu c iu d m e »lus ell
•opinioncra re p ro b aru n t m ultis,
. m a l r o l i o j U ,A uf.ct.de p e riy .;« » á y 5*/'''--ESi Clei-ici iuxta hanc o p in io n em n o n I ^ f e n c n ce m s im p o litis c c m ra vtcntes falfis m eniuris,& p o i W
t qiria h«c confuetudo intci-praN e c cit m iv
14 •iua non ccnu-tur coropiehenfa Idb pioliibiiione
rib u s p cr puteftaces (eculares.ncc pofllint p ro cis p u - i
m ci a k c u la rim e c ctiam ten e b u n tu r cd:<ft,s, & pceuis
cuCK 'tudinis ctiam imtnemor.abriis.proLU ^ciauiego
dc accipiendis m ciifuris.Se po n d erib u s,a b officialibus
fcciil.inbits.nec p o te ru n t ab cis iure re ifu g u i.
C tn cc lh riu s n o fter f cum R eg iis G o n lilia tiis fuis- ,8
co n liik o tib iis dic 19. O d lo b . 16 1i . hanc c o n ic n n o n em , rk co m p e te n tia m ¿«/.rrrtvir in f.uu'tcin c u u a -.j.
L r e volueris.eaqoe perpukh.a.recutre ad abam dec,Ecclefiaftic® c o n tra fc cu larem ,n o le n s,C lc n co s tene­
fronera per noafaílam pro ¡ul.g.r. Oum a.e D er.rtó ,
ri ad accipiendum p o n d c ia & m cnfuras a Fidclib-is.fc
c.reapt¿=.>ram im m uoi.a.e.o Gabeilarum eracn.rurn
fcii ab cis habere illa m arcata,6c fig n aia , 6c fic Glerfe.
res ab Eeclelia.te Prr.r.Aae
W tol.d-.i/.vb, h i c
co s co m p re h en d i fub cdi¿bis , q u * in i.ftud fiunt,, vcl
nalcé comprobara repeles, ele ligcaruct ¿er.j, j o j . «
q u o d ah q u a in his iu rifd ia io iudici lecuU u coutia,
in rermm.s ermmaor.bus.l.ane coufue.uduern acci­
E ccltiiiallicos cdiéfis n o n patentes com petatjfcqucnpiendi p o n d e ra ,* menluras a EJel.ous Gmitaris , be
d o doólrinauj Salccdi, & illius glolclicc poft cam dofeo ab officialibus ad ,d deftinaiis.aiias p all.inl pumr;
«ftrinani .allegat*.
á ludice Uico pro pcems approbae Bouad. vbs fupra
H i c declacatio -f vifa fuit com pluribus d u ra , vrvcibis ex co i'clans.
p o te q u ia videbatur co m ra riari aliis dcclarationibi s
Vndé inferebatur, quód qu-amtiis dnbiuro eíl-r,an
111
alijs
inaterijs fim ilibus in faubtcm c u ri* fecularis
opinio fipradía.a pro iurifirécionc tccuJ.uí ferct amfeólíSjde quibus liipcáiSc ín ahjs p artibus interrioftra* -|f
P¡c<ftenda,!dlcC(n ftanre confucrudinepr? ij-dia dic.badecifiones
, in q u ib u s C lerici (eivipet fubieéti fuerant
tur dubífanJum non clic de ca,& ex cunicqucnti codeclarati his c liclis p oliticam ciuicatis concccncntj-,
tiabaiui pars pecfuaderc eam opinionem toie nunc
b
u
s
,p
ro
u
t
viduiHi» d c ta x a prctij re ru m ven d e n d aru iv ,
intrepide fequendam.
dc anim alibus d am num dan tib u s in pafcuis,& dc alijs,.
Ex quibusaibitr.'batnr curia fecularis , fund-itiíli.
& VIX inucntLis feriTcc tu n c vnus ex n o b i s , qui calem
m am luam opinionem « rea iutifdiclionem bauc , vt
c a u i* (licccirum iurpicarctur,actcntispr*didt;s,& ta n ­
ncc concroucniinre poílet ücucin plnnbus aliis cafi.
ta appcob.icionc co n c tari* opinionis , p ro u t vidim us
bus in fui fauorem apud nos feiccat alias declaratum,
fu p ia .a tte n tJ ctiam .
• ,
vt vidimus in tribus exemplaribus addudbs fuprá , ac
M ih i fiiiiil.tcr, t qui to t d o ¿ttin is,& exem plaribus j g
in aliis ctiam íparíis inier noftra* has deeifiones.
m
o
tu
s
parces
iurifdictionis
fecularis
a
g
e
b
a
m
,&
m
a
g
-.
sj
Sed o ccu rriit 6í Coria Ecckiiattica aliegans Igna.
n o co n a tu defendebam , rcs extraordinaria vii.r tunc
Lop.de Salce.i» prax erimin.aano-cap.Sj.vti-f.fi taratn
fu it d eclaiatio huiiifm udi,m axim e ftan te coufuf rudiClniíMtyvhi tenct totum contrarium ,nc fcilicet Clerici
n e iam d i£ la,p cr q u am to t vidirous amplex.is o p in io ­
tcne.mtUf his cdt¿lis,ncc quod plus eft , íi deÜnquanr
n es,fin c I* íiü u c l i b e r t a t i s E cc lefiaftic * , q u * alias,vrveadcadocu méfuris.iS: pondcribus'felíis.íeu diminu­
d c rc m u r eife c o n tra eam . N u n c autem poft tiig m ta
tis vllatenuspoire pcenis edidli.au: aiíis á Indicefccuannos.auc circ a ab t a dec lara tio n e traiiiaéko.m aiurata
lari puHÍi f,fcd ab ¿cclíliaftico condignis per cum accifibus i
bitrandis.tcprcheiivicque acriter Caíl'anc.íc alios,qua­
iam I lagis.-etace.ac. aliqm
. .( bus aliis progi
.
leg a li factis v ltc n u s rc m m cditanti.vt de illa dice
tenus contrarium tenere voluerunt dicen lo , contra­
riam opinionem omni iure , & ratione deftuutam
vila cft(reclura di(fti,conruetudine,de qua tu iudicabis
ClTe, quia nuliibialiq lis iacrorum C anonum locus
q u o d ap p a riien t iudicate d e b e i e , q u a m foirian non,
repecuuc , quo caucatur , Clciicos in hoc delin­
ta n ti hic reftim andam ,colliges ex his,qui n'fiádc
quentes priuilegium fori amittere. Vnde (inquit)
d ic e n tu r; vifa (in q u a m ; eft tam iufta,vc ull.a iuftior¿
icccptiffim ls iutjs tegulis eft ftandum^ vidcn. glof.
nulla a q u io r.n e c co n rratiati aliis decharacic
»« C4p.qHa»to wexbJoU verba,de priuihg.
doifti iHis vilis D ü é lo ru n i.c u m « o n loquan
Coiitroucrfa fané rcs , ac vaide dub'a cx quo funt
pr®il‘nci.
de C ieri
tot graues auftores pro vnaqtuquc parte , & quiUbet
A d q u o d c o n fid e ro h ic non ;
eorum adducit fuas p^cicuLues rationes adfua a o p id e n t i b u s l a i t i s p c i f o n i s , c k r c c u l a n o t .,s.
» . fcd yde
- «lonem fulciendam,vc ideb-is apud eo
p o n u e n i e n c i b u s i n t e r f e , & c o n c v d a n ccibiis
i k i s dc
'
jg
Et quod f plus eft p U l .G.dcccl. fciipilt C cuallos
traEa.decogm.fer v:ai
par.quaft.64.
». lé .íin c a li qu o g t,
Ikiis d ic ic
n S jlcedi
fdlfam .fairum qi
uoncni
elTc ra tio n e dcftitutan .quod C cu,d.putat feii)
:o loco
la tiillm e iuftificaill-.
17
S ed p o ft-f C cu al i lipferi
'cC arol.dcG uifD iana,
¿c S q n illa n .c u .m a h js
tcreui;-.t,npinpé Cacol,
de G rBf.dc#/v¿7. c U
-t. ntnn^ 94J. Aiphoiif.
N acbon.»» j.par.uima
iAU:k,c.i
i ‘ b. lo.con co rd .faa iha
fignanter h u m . ilk
^ 1 'jD .a n a
i.p a r,.
^ í ‘ L j.r e ftL p 6 . ¿X in
....
f Z id if p a n .l.b X t it u l.x .
f t f t j g ^ o f.zc.txriH ae.t.
‘ • o '.s d e h is agitq-,ám
11- ■'-> i . ir a E . de irnmu
Í ■■E.i.de um nu. E cc lef
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
d i s c a r n i b u s , & p i f c i b u s In T e r ip f o » ,
d iu if io n e e n - g e n n b u s m a c e Ü u m , v i m eu
to s f c in d x n .u r , ( f
p r e t i Q , p r o u t e i s e f t b c n C v iiu u *
‘
f f ix ,-•
le ft ira c .rc I u d i c , d c o h n . . u " f d .a '“ ‘1" "
• tf t .l ii i i s .v i
ri- Ecclc-laltic,! ; ncc q n lf in ia m i
m e n fiirc tu r,
v e l .lliS f lo n d e tib u ! . f ™
f
C l c r i c . , 11:5 n i e n -
■
’ - • • • ■ ; & exem plaria fu n t <le p o n C o n tr a r i * <3o a r i
ii d u n t, ix. v.-ndere pi ilunc
d e r ib u s ,q u ib n s C le v i
publice o m ii'b j5 >: fte u b ilib u i éii7,m; iiihil « g o m i-
loannis Fetri F on ran d te
456
cum fi in his p o tc ft ciTe aÜ qua c u ra lu d ic is fecularia,
n c fuis tu b d ítis cu m d iA s p o iid e u b u s , & m cn fu ris
frau s aliq u a fía t. Sí ex aliis r a ti o n i b u s , q u a s p o n u n t
c o m rria m o p in io n e m in p rin c ip io re ia iam ten e n te s,
q u e n o n m ilita n t vbi C lc rici n o n fc ex te n d u n t v ltra
fe ,p ro u t hic.
E t licét (n. b is m acellis v e n d a n tu r fírpé ca rn es , Sc
pifccs etjarn fecularibus, n ih ilin c e re ft . q u ia m alé re ­
m edium . h is aliás , & p er aliu m m o d u m , ficut p o te ft,
a d b ib e a i lu d c x fecularis, vt p ro h ib e a t? m aceÜ um n o n
e f t.n c c p o te ft cíTe fi ípfe vult,nifi p ro perfonis E cc lefiaftic s , q u o d a liq u a n d o v en d a n tu r etiam carnes , Sc
pifees fe cularibus iilic ú e , id n o n im m u ta c n a tu ra m
tci.
C o n fu e tu d o p re te rc á f h e c n o ta p ro c o n fiic tu d in e , qu am fu p e riü s dixim us fa c e re m aiu s n b fta c u lu m ,
q u e e g o h ic a n im a d u e rro ad to lU n d o ra cam ) C o n iu e tu d o ( in q u a m ) q u e a lle g a b a tu r, h ic n o n v id eb a­
tu r effe in co n fid 8 ratio n e,cx q .io n o n erar q u afi in tc rp te ta tiu a iuris d u b j , o p in io n u m q u e circa im m u n ita ­
te m E cciefiafticam i n tc t fe diífi Jcn tiu m , fed circ a ius
cía ru m m fa u o re m E c c le fie vCi fa b a u tu r p arte s in ca íí) p re fe n c i,n u n q u á m en im fu c ran c ,au t p o tu e ru n t cité
o p n io n c s c irc a h o c,n u '« q u id in h is ,q u « n o n tra n fg re d ia n tu t ipfos E ccleH alV cos , o rd in c t fecularis , a tq u e
ica tciicieuda c o n fu e tu d o , ta n q u á m c o rru p te la c o n ­
t r a iin m u n K atem E cc iefiaftic am , v id eb a tu r finc d u ­
b io .
V ereor,ha«: c o n fid e ra ta tu n c cu m caufa de c id e b a ­
tu r lie fuiíle , fe cu n d u m e n im ea q u e tu n e a u d ic b am u s .r o ta v is f iib a t in S alcedi.6c feqúacium o p in io n e ,
& ca m fuiife tnnfc elc A am .p o b lice fe re b a tu r fín e a li­
q u a alia d iícuffionc. Iu ftific atu r au te m d e c ifio fi o o n
cx S alcedo, faltem ex h is , q u e e g o ex p u ft m ed itatu s
fum .
H o c v n u m etiam aliud p o te ra t p ro hac d ec la ra tio ­
n e co n fid c ra ri , q u ia p er eam n o n v id eb a n tu r offendi
d o A r in e ,& exem plaria c o n tra ria ,q u ia h ic n o n im pu>
ta b a ru t v en d ito ri aliq u a falfitas vel frau s in p o n d e ­
rib u s ,dc q n ib u s lo q u u n tu r cx c m p la ria,& d o A t i n e Icd
f o lü m de n o n feruaca illa íblem nicace in tro d u A a per
c d iA a fecularia , de affinandis , & fig n an d is illis p er
officiales feculares,qu;bus fi n o le b a n t ftarc C le rici in ­
te r fe,nullus p o te ra t co s o b lig a re ; fi au te m in d elíA o
vfus fa lfo ru m p a n d e ru m depcchenfus ifte v e n d ito r
fu iffet,n e d u b ite s q u in c o n tra cu ro ta n q u á m fibi fu b d iiu m vti laicum , f»quendo p re d iA a s d o A rín a s , &c
exem plar4a,porcftas fecularis proceiilffec,& pro c ed ere
p o tu iffe d ec lara tu m fu life c , v i d ic e b a n t tu n c d o m in i
Iudices. A tte n d e .C u m le g e ris'h an c d ec -re tu rre ad prattd t n ttm im m ediate , ac c tia m <id 4 9 a . q u ia m ag n a m
a ffin ita tem h a b e n t in te t fe.
A R G V M E N T V M .
D e in t c r d id o fum m ariffim o in terim , &
m a n u te n tio n e c o n c e d e n d a , n c c n e , ¡n
m a c e llo p u b lico te n e n d o p er E cc ic lia m ,
E c c lc fia ftic á fq u e perfonas.
D e poCTcilione q u alificata , co n dicion aca,
i
'
& tem p o rali m a n u ccn cn d a , v e l n o n ,
c e fla n te q u a l i t a t e , c o n d i t i o n e , a c fin i­
to te m p o re .
E t d c c o g n itio n e titu li fim u! c u m p oU cifion c a lle g a ti h a b e n d a ,n e c n c .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
S V M M A R I V M .
I
X
}
4
J
6
7
8
9
J»
II
l Í
1J
14
15
16
17
18
19
40
C affu h n iu f dccifionis.
Fundam enta C u u ta tis V ertu fit.
P o feffie de recem i,q»a d ed it caufam li.ti,no» manuttn ib tlie.
A ñ u í c o n tr a d .ñ u s per partem fta t im a tq „e d enen u ad nútitiam ,f.en conftitu u facien tem i,j p o f.
ftjfio n e.
A S lu s f a i i u a p r o p ojfjfton e acquire.vda,
eofa Slo
introducendieaulam .non tr,b m t poJf-Jfio;tm*e.anu tenib ilem , imo habetur ac f i L te pendente f o ­
ret f a ñ u s ,pro a tten ta tu ,0 ' a h a s.
A t te n t a r e non d ttitu r q tu f a c u a h q u id in p ra,u d id u m nou* ptjfcjfio n u .
Poffeffto n ü continuatio nen efi noua ptjf,ffio ,fed autiqu a continuatio.
Sp olia tor nen oblinet m anutentionem quando fta tim
mouet taufam ,(9 fu b hac f p t,» e t auaitur quoufqu e re/iituerit fp oh a tu m .
Spoitum omne , an f il u m a iten ta tiu um im pediat
curfum cauja principa lis.
A ñ u s qu i d ed it eaufara l u i p ved tfi ad manutentienem fifefl ptrfeP.us, (fi lenfum m aius , <fi dum
.• f i e r e t , non f u i t cen ir a d tñ u s,
P efpond etu r pra-,El<t ptep ofiu o n i.
M a tiu re n tto non datur quando eattft m anutentionü
pen det a n tg o ts e ,& articu lo principa li.
C en ira n en tic v t f i t p u n ib itú d ebet effe do/efa,
A ia n u te n tio quornodo dica tu r pendere k negotio
p rin tip a h ,
M u n u te n tso cum pratend hu r e x a jfifientia iu ris,
habet comphcatiomer» eum negotio prin cip a li v e
in decimis p ra ttn fis fu b certo mottuo.
Poffejfionem m eliu s allegare f ir e titu lo , q u km eum
e e f i p a t i t u r aiiquam d J fiu lia ie m .
A d a n u ien tio fem el cohcefja potefi rcuocari, (fi rtuocata iterum dari,
Aia n -iter.tio non im peditur exceptionibu s turbtdis,
0 non h q u ia is ,
Pejfejfio lim íta la ,con.iitionata,(ir tem poralis nen durat crjfa ntibus illis.
D ecifio tn his f u ñ a .
D e c i s i o
I
D X V I.
N fig n is Ecclcfi.-! t C iu ita tis D e r tu f e , h is re tro la p - »
lis a n n is ,n o n h a b e b a t m ac cllu m ,in q u o ca rn es p ro
fuis C le ricis feindi , &i ven d i facerer, q u ia o b fta b a t e i
q i ie d a m fe n te n tia arb itra lis an tiq u iifin ia , q u e id ci
p ro h ib e b a t,c ra tq u e in v irid i o b fe ru a n tia , q u ia o m n e s
C le ric i ca rn es em e b an t in m ac ello C iu ita tis : & q u e te b a t o p o rtu n ita te m vc illud poilec aliq u a n d o e rig e re :
o b tu lit fe ei co m m o d a dein d é n o ftris tem p o cib u s,q u i4
c iu ita s v n o a n n o n o n a tre n d a u c ra t fuum in p u b lic a
fu b h a fta c io n e ,A cuio p a A is ,& c 6 d itio n ib u sin ilia len ­
te n tia a rb itra li ad fa u o re m £ c c le fie e x p re ffis ,c u m n e n
ad in u c n iife t a rrc n d a ta tiu m ,q n o cafu n o n f a A e fic lo ca tio n is.liceb a t in fe n te n tia a rb itrali E cc lcfia erig e re
m a c e llu m : & q u ia m u lta fim t cc rt,m o d a p o ile ilio n is ,
m a lu it p o flid en d o litig a re (u p e t p o ffcilb rio , q t'á m
n o n po ffid e as c o n te n d e re (iipct p e tito r io , Sc vfiim
fu it h a c cautela , q u ia cum m o d ica ca rn e , quaro po­
tu it h a b e r e , vel a b codcm m ac ello c iu itatis , v cl
aliu n d e v n o m a n e o ften d ii pu b lice fe crexilTc m a celturo , Sc ftatim in tro d u x it in R e g ia A u d ien tia
caufam po fleilb ri.im c o n tra C iu ita tc m , in ie n ta n d o
in p rim is in tc rd iA u m re tin e n d e polTeiHonis p le­
n a r iu m .&■ poffclTbtium funm iariffim um : dcinde, m p c r q u o pli-ne diilnirauim iis in S en atu »,p ro "‘
‘
m c habes ap u d n o ftru m C a n o n ic u m lofeph.
Decifio D X V I.
fc v id s a tu t, vtp o te a viro d o itiíH a io c la b o ra tjs .m ih i
caaKO, qui cauíie ctiam iu tc rfu i p ro C iu u a tc .a líq u a
occucrurtc vlterius d iccnda , qu® n o u dilpliccbuuc
qaam
í i , macteu
L ao:w
d aubíli‘fiA
e rat G u'M
m am
st
„i,ód ftqueuti anno
‘
iam • “ ' " ‘‘““ " g
t f l i t illud 'ju d id u m in tctlm
«-íitiám tinicu"’
; AnD rcm E c S c i t l a a M » ® fniffct pri“ ‘ P '“ "lJbac caufa fuppliM Ijcet ta
•
.^ jja / a u ia p e n d e n
L u fa tn
T a fivi
n eeadeto
tioni*
a d e m aan
aU ,
.
^fj^ura.
¿ i"
arten d am cn cn ra pro
^
ilU que v rg e n N o s d e d v :v « b a m u s t 4"®^ <
^ ^ g o ^ j.e iitio n e m
tittitn a ,v t
d R.a,T>on « lí /« « M . «
jm p e d ire m a s ,p c o u t haD -sap-du
^ e tia rn iftc
n ih ilo m in u s n o n po tu im u s o
p ercu rram ,
a u ñ o t ib id em p o f u i t ,q u * € |f
j¡ j¡ yalcas, fc fut»
vc t u l o n j í t i s fuper eis
a ” *. j juftjEi*.
c a fo iu u a ri p ro t e ñ a ad m in iltrat
_
poíTefllo*
P rim u m erat , nuUaro p o tu il Qjpgt.
j,em ,q u x m an i.v eu e rcc u i,au t m anu 1
p c ^ c lc h a r "
S cc u n d u ra .p o irc ü io n e m n o n ui
^
alleg a tam fim pUciter . fc
*m faiftec c o n tra qualificaté ex co q u ó d per
m acellí
f a ñ u m fe n te n c iz a c b itra h , q u *
yj je„ ec c e ñ io u c in . q u ia co a n i ^ n o u a t
U*
b a iu cr,o
.o bb qq u a ro conccafañionero u
cuilTe m acellum engece.
_
Ec d en iq u e cercium .A ntequam fim rcciir caula jam
fuille elapfum aiinum , in q u o potuiífec eífe d e f tñ u s
& in ce p tu s aliuSjin q u o nullus e ta t, cum artendalíec
ciuitas cum folem nicatibus íenceiitia; ac h ú ralís, fc ín
h o c n o n e ra t d u b iu m .
3
P r o prim o allegabur, t iHum a ñ u r a e te ñ io n is m a ­
celli fa ñ u m pcc E cclefiam ,fuiíl'e de re cen ti, qui dede­
ra t occ afio n e m ,& caufam liti > & ideo n o n pro b a b at
poflcffionero.vel quafi p r* c isé ncceíl'atiara ad m an u te n tio n e m , nec aliq u o d ius confiderabilc trib u eb a r,
p ro u t eft in ó p tim a d ttif .R a u Roman* apud L tU eu .^ .
e t.í.d b i b i a d d i e h . & in r tc tn tio r .d e c .io . n .x . p a r .i .&
a lia W<«.2Ó7.».4.pofita p o ft t r a ñ a . P o fti. de manutt».
f c íd e m P o fti.e ¿ y e r.i7 .» .4 y .^ 4<S. vbi abundé n im is,
adducens exem pla,indé fieri d ic c n s , nec p rx ién c atio n e m .n e c collaciouem ,fed depucationera q u * d ed e ru n t
caufam liti,conftitueL e in po fteíIto n c ,L u d o u .d M ,4 i7 .
4 ».4.Poftiu.vi>t fHpra,tt.47. (ft 48 .Ñ e q u e enim ■\ f i n quic n o fte r C a n c e r ira } . par.var.refel.eap. 4 . d tfe r u i.
a .9 J .q u e m lau d a t Poftiu.vfi» fu p r a « .4 9 .) dicitut quis
p o flid cre tem p o rc litis m o c* p toptec aliquem a ñ u m ,
q u e ra ipfc fecerit p ro p tia a u ñ o rita tc ,fu p c r q u o cu fim u la tq u e fcinifti .ju d ic ia lite r conqueftus fu if ti, quia
ille e x ilio a ñ a n o n d u m adeptus fuiflet po flcflio n e m ,
ñ e q u e ftatu m aliquem . N e q u e e tiam poflcflio vel
q u afi d icitu r q u z f ita cx a ñ u c o n tr a d iñ o , & appellaro .R o ta A iü c tíjL e .x y .n .G .p A Y .z .& d e e .iú j.n .s .p a r .^ ,
P o fti.q u i q u a .J I m exem pla zta á ix M eb fe r.iy . c.vw .ro.
v ^ é fe q u cb atu r.fc fc q u itu r,h u iu fm o d i a ñ u m ,’& p o fIcífioncm de reccuti , qu® d ed e ran t occafionem &
c a u iam liti , n o n fuillé h ab e n d am in confidccatio n e ad o b tin en d u m m a n u ten tio n em , ad quod
t o t ta n ta q u e affcrt P oftfo. in d. ohfer. , 7 . e x ««w .44,
to rq u e R o t. decif. coaflcruac , v t alio 'alio ru m opus
n o n b t , fed n o n o m u u s q u o d .d c m
eg„
i a t.d tp a b l.n n p .e l.7 .g l.} . par. 10 . n . j é . Sc n o u iS im é
d .» i/:iS i.» .s d » i.
r
E ft fa tis-J-ju ftific atu s ifte articulus > Sufficienter.
S e d audi aliud fu n d a m e n tu m ,q u o d n o n fu ii tu n c « x c o g ita tu m . cgu n u n c n o u e iftud ad cafura applico.
fu n d a n d o m eam p r z t^ c i o n c m m
in eco
o q u o d fn
m ifto ca ' r.ic tru'*c c e iT e ia t.m q u o n o n q u o in o d o c u f llu p a tu'c u la
T**». I I .
-
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
457
iflunj a ñ u m etc¿l:ionis uiacelli p a u ló a m é fccctac
a n im o ca afa m d cindé in tro d u ce n d i fuper cc-nfcruatio n e poH éífionis .q u a m e x il l o aétu le ac q iiiííu ira m
p u ta b a t dum illum fa cieb a t.In ifto cafu n o tt a ib iir o r
eg u dici poíTe a ñ u m f a ñ u m , vel poücflion.cm a c q u iiicam an te liiem
m o tam ,fed h ....
ab e n d u m íeulle. ,, ac
repua
- ............................
« ..F
tandum pro faS o po ft l ii„ u m otam , quia lex illi
pro tali...........
h a b « ,& t£pntat,oprirai
lo
'fententia,ti.¡ 9 . enat
vbi ait , íi alicui fuiftec
d a ta ic iiu ta , & ftatim o cc afio n e d i ñ s tc m its fueric
>l‘ i » t to d u a a , n o n p o teft hac lite p en d e n ,e h abena
x cnutam . fu b praetextu co n tin u atio n is , a b a tte n ta tis
ex c n fail.fa q u im t Li.A
a nixc teullo
t.dz ,.aA»,.,m
At.L
P aArr..,.U ,m ,...
.c iio
a tu n
a .ip
n. 87- & fiq H tn . vbi d i c i t , f eum qui fecic aliquid m 6
piiE judicium n o u » pofleffionU , n o n dici a iic n ia te ,
C a n c e r n o fte r i „ i
a , , . r.r,f,lH : „ f .A .d , [ .r u i.
» .9 6 . v b i r e te n ca íu m q u i dc h o c m b c n a m c o m ig it,
& íeu ap u d vnum d e ñ iff ira u m S en ato re m p ro hac
o p in io n e .P o ftiu .q u í h u n c C a n c e r.lo c u m a d d u c it,d«
m anH tto.obfem .17. ».y i . Si facienti a ñ u m a n te lite ra
ro ó ia m d e r e cent3,ctifn p o fte á in tro d u c itu r caufa fu ca ce ,n o n p e tm ittitu r co n tiiu iatio .fcd d a tu r de a ttc n ta tis ,n e c dichw i a u c m a re q u i eam c o m in u a tio n c ra
im p ed it, c la ru m eft , n o n h a b e ri illum a ñ u p ro f a ñ o
a n te lite m m o ta m ,fe d p o ft, q u ia aliás n o n im p ed irctu r c o n tin u a tio , q u « n o n eft f
poíreflio.fed an - 7
tiq u ® c o m in u aú o ,P o ftiu .eí> /# r.8 5 .n .i© .fcid eó p o te ft
ficri p en d e n te lite ta n q u a m habés leg itim u m in itiu ra
Ijicm ro o ta m , fc i n le rm in is , q u ó d ei.q u i cauié
procurauic aliqucm a ñ u m facere, fc p o fteá in o u c t iu
c o n tin e n ti lite m , n o n d e tu r in tc rim , fc leu m a n u tc n tio e g o a n te a ten u e ram í s i .d e f a ñ . nH ptiaeU H fut.7,
g l e f * j.p a r te 1». num. 3 8 . v id cn d a alia , d tciJio.tZó.
tju m .í.in J.
S im ilis eft f illa S cnatus in tré p id a obferuantia , d e §
q u a C a n c .n o ftc r aiceftatur in 3 par.var.rt/0l.cap.x4.dt
V i4 n u ttn .txn u m .y $ .v trf.h o e c a p iítp tr ftñ o v / q u e a d fi­
n c a t i t u l i , d e q u a etiam Sc n o s fid e m fa cim u s q u i
m illics fic p ra ñ ic a u im u s , q u ó d v b i q u is priu at a li­
q u e m poircflione a liq u a ,f c ftatim d eiodé m o u e tc a u fain c o n tra fpoliacucn in te n ta n d o im e rd iñ u m re tin e n d z , curfum illius im pedit fp o liatu s , fi ftatim d e
fp u líu o p p o n it, & re ftitu tio n e m petit nec auditur fp o lia to r q u in a n te ©m nia re ftitu tio n em p lenarie feccrir,
q u o d eft lig n u m cíiidens,S enatum habuiflc, & Habe­
r c , a c re p u ta re ifta m Cpolij fic d e xecenri a m e lite ra
m o ta ra fa ñ i,fp e c ie m p ro fpolio actentatiuo p e n d e n te
l¡te c o m m iflb ,q u o d fo íu m fv id e tu r h ab c re iftud p tiu i- 9
legium in C ath alo n ia,ju x ca ,íe» /fe.JÍ» íi/.m .d eíí/w ^ 4 í¿r,qiiam uis C anc.aU ud exiftim aucrit in d i ñ o loco, vc
fcilicst tam Ip o liu m an te ,q u ám p o ft com m ííTt\m ,hab e a t eciam in C a th a lo n ia iftud priuilegium reta rd a n ­
di p ro c cflu m ,d o n ec re ftitu tio fit fa ñ a ,q n o d an p . ffic
ftarc n o n o b fta n te ta m cla ra c o n ftitu tio n is d i ^ o f i tio n e ,q u * v id etu r o p in io n i C an ce r.rc p u g n arc.fc n o n
o b fta n te q u ó d aliud fem per viderim us oblcruari ju
fpolijs ord in ac ijs an tiq u is,tu judicabis ; m ihi lu ttic it
in p ro p o fito , p e r S en atu m t r a ñ a n ¡e o d em m o d o
fp o lia d e re cen ti an te licem m otam corom .fla, in tr o d u ñ a d eiu d é caufa in in te rd iñ o re tin e n d * p c r ,p lu ra
fp o liato re m .ex q u o inde detegitur plané « u s an.m us,
fu b fp e m o u e n d ® lu is fpolium com m .fi f e . a tq u e
id £ o h a b c ii debeai p io tnota,
™
c o n ftitu tio
u u[uibus
i^ u s toiutiiuM
W rptiuilegi"»"
- - - . -c . p . , ’ p rjm um
Cmc h i c ' “ ‘<1' " " ® ® '
pro b an d u m fufceperañ u m ,ím e acciculura > fl
f
m u s.
h a n c ifto m o d o , n o h o b - , ^
E t con fid cran d o T
regulam fupra
fta
ftatt qquuoodd cc
h ^ u -n d a t a tio n e a ñ u u a j , q u i d e propofitani,dc
^
pro p o fita ra.c no"
'
458
loan n is Fetri Fontanelia;
d c r tin t ca u fam ,& o cc aíto n em liti.vc íi c o n tra d iA io fit
fa A a p o íl aA u m p c 'f e A u jn , Sc co n fu n n u a tu m , tu n e
n o n im pe iia tu r m a n iu c u tio , fub p r* tcx c u q u o d ille
a A u s d c d itc a u fa tn liti,q u ia p e r ilUim a A u m lie p cife A u m & co iJi'u m m a tu m .n c c.d u m H c tc t.co n trad iA u n j,
fu it ius p a iti q u a :litu m ,v t d icit R o ta ap u d Scrapli.i/#c.
1437.»« f i . & íh d te .fi.1 0 i.n a m .j.p o C u A p o ft t r a ñ .d e
m anuten L u d o u i.F o lti.id e m P o r tiJ » d .ira ñ.9b ferM .i7.
nnm 54.
XI
Q u i a h ic , ? fe cu n d u m ea , q u * p ro p o fíta fuprá
f u c te ,n o n p o tc ft dici aA u m fuiíTe p e rfe A u m ,& c o n fu m m a ta m ,p a c .fic u n j,& n o n c o n tra d iA u m , q u i p o ­
tu e rit ius trib u ere parii ü lu m facienti,cum q u ia ftatim
a tq iie ad n o titia m C iu itac is d c u e n it, illi c # n trá d ix ít,
' illu m im p u g n a u it, Sc rum c tia m q n ia fa c ie n d o iiium
p ars Itib fpc m o u c n d * 'ftatim litis, vifa fu it in lite fc c iílé ,q u * fuífiiMunt per fu p rad iA a.
*1
Q u o a d íec u n d u m , ? N ;h il m ag is cercm n, vcrum
8c in d u b ita tu m , q u á m q u o d re ta rd a tu r , & re ta rd a ri
d c b c t m a n d a tu m d e m a n u tc n e n d o pec-exceptionem ,
q u o d ca u fa m a im te n tio n ís pender á negocio , Sc a r tí­
c u lo p rin c ip a li , 6c tu n e in m eritis cft p ro c ed en d u m ,
d e cis cog n o fcen d u m ,& : fuper eis dec lara n d u m , ira vc
ü in m c ritis n o n eft iu ftitia n e c fíe c tiam in m a n titc n t í o n e , p ro u t e g o pluribus pcobaui in alia dec ilio n c
p r o m e ipfo fa A a ín te r iftas , du m dc h o c in tc td íA o
in te rim p ro m e dífputareirj racione cuiufdam n o ta ri*
p u b i l c * ’, jn cuius polTefiione cu tb a b at per A b b a te m
v ill* B iíá ld u n i,q u * eft fup ra d tc. 3 iC .n u m .íO . & feq .
Sc in fin ita c u m u lau it ad iftn d in ftitu tu m , cum q n a m piurim >s R o t * d c c iíío n ib u s ,L u d o u i,P o ftíu .i« f a p e t i ta .tr aña-d e manttten.ehfer.q. \ .lar/s.R am o n .ctiam no fter
in c o n fü .tn hae eaufa edito $%.e x «.y.
13 - H u iu fm o d i ? erat cafus iftc , cx c o n fc lllo n e eíufd e m parcis a d a c rf * ,q u * in in tro d u A io n e c a u f* , n a tr a u e ra t cx p tcfsé c o m in en c iam , Sc ccnoreni fe n tc n ti*
a r b it r a l i s , d ic e n d o fibi licitu m fore p e t cam , erigere
m a c e llu m fi v n q u ám c o n tin g e r e t, C iu ita tc m n o n o b ic ru a tu ta m a liq u a n d o c o n te n ta in fe n te n tia , cu m q u e
n o n obfcruaiTct , q n ia illo a n n o n o n arren d a u era t co
m o d o q u o te n e b a tu r,ideó crac locus p a A o , cu iu s v i­
g o r e ipfa m ac ellu m e rc x c ra r.in c u iu rp q f rc f lio n e , feu
q tia fi fc m a n u ten e ri p o ftu la b a t.C o n tio u c rte b a t C in t­
ra s h a n c p r* c c n tio n c m d ice n d o , fc feciife o m n c s d ili­
g e n tia s Si fic n o n ftctilfe p s t eam , & pcr c o n ic q n en s
n o n p o te ra t eflc locus p a A o , cu m n o n poflec in tellig i
d e q u a c u n q u e n o n o b fe ru a m ia , S i c o n tra u e n tio n e , fed
d e dolofii^vel cu lp o ia ,ita v t a n im u s d irc A o fe ratu r ad
c o n c ra u c n ic n d u m , S i fic fit c o n tia u e n tio form alis,
a liá s p u n iri aliq u e m fine c u l p a , rig o ro fiim eflec n i ­
m is,B a ld ,< s /. I .C, de h i/, q u i posna nom. fe q u itu r N a t.
c o f if i .jjy .n .S .l i h .i.S i F la in in .C arth a.d ef.G iw .iy o .w .ii,
14
H * c r a r i o t videtur eu id c n tiflim a , & co n c lu d en tiflim a rfo lu n m ih i p o lfet n eg a ri cam m an u te n tio n e m
p en d e re á n eg o c io ,& a rtic u lo p r in c ip a li, fed n o n rc­
A c ,'q u o d co m b in atis exem plis q n * D o A o re s a d d u ­
c u n t io ifta m atetia,c u m cafu n o ftro , res fiet ra an ife ftfilim a .
IJ
V n u m eft , a c illud qu id em fiiffic ic n tiflirau m in
m a n u te n tio n e q u * p e titu r cx a ílifte íitia iuris c o m ­
m u n i s , c o q u o d locus c o n tto u e rfu s fit in tra fines
P a r o c h i* fcu D ioecefis , ifta en im m a n u te m io di­
c itu r a b o m n ib u s.p e n d e re finc d n b io á n e g o tio , Sc
a r tic u lo p rin cip a li
ideó in terim d o n cc co g n o fc a ;u c ,a n lo cu s fit in tra finc? : n e c n c n o n d a tu r m a n iitc n tio , cum n o n fit aliud poflibilc , q n ia q u o d fit
in c ia fines , eft fu n d a m e n tu m Sc dcbet efle caufa
m a n u te n tio n is , alias n o n c o n c e d c n d * , S era p h . dec.
i z jS .n t t t n .a . B cltram , ad L u d o u i. decif. j 8 j . fo f ti . de
m a nu ten, obferua. 4 3 . nutjt. 9. Sc ab o s eg o adduxi in
a h a d c c ifio n c in tc t h as p r o m c fa A a in m ateria h u ­
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
ius in terd iA i in te rim , q u * eft fu p r a $z6> in ord ¡„t
v b i v id e a s, & apud F o fti.d . obfer. 43. vbi alia fim ilia
exem pla hac de rc hab e s eu id c n tiflim a. N o n aliter
jn n o i h o cafu in q u o lucc m erid ian a clarius appa­
re t , a d u c tfan tcm fu n d a re fe in c o m ra u c n iio n c irjb u cn tc ei h a n c fa cu ltatem erig e n d i m acellum , q u o d
ÍÍ ita cft , v id e b a tu t in prim is d c ca c o g u o ic en duro.
N o n eft n o u u m ,tp o fltf fi® " c ro , q u * aliás fimpHcite r , Sc a b fo lu ic alleg a ta p o flet m u ltu m ptodtfTe,
a lle g a tio n e t i t u l i , Sc c a u fa vn d e p t o c e f l it , m ag n u m
d e trim e n tu m p a ti , n u lb u iq u c ce n fid e ra tio n is effici
p le tu m q u c .p to u t c o n t i n g i t , q u an d o cu m poilL fltone
alleg a tu r titulus viciofus , Sc fcu inofliciofus , qui illi
c a u lam d cd k .S i ideo c o m m u n ic e r dicitur, m elius efie
fo lam po flcllio n ero allegare finc titu lo , fi ille t f t vitiofus , q u ia tu n c n o n p o te ft n o n ex a m in a ti , Sc d i f
cu ti,& fi vUiofiis r e p c tiiu t, cx co in ficitu r taliter poffeflio vc r.ih il p to fic , q u o d q u ia cft pius q uám n o ­
tu m , ¿k m u lta s m em b ra n as d e h o c a liá s adiroplcuim us tam in a lijs o p e r ib u t , q uam in tjlts dtc /lonibuj,
id eó o m itto ,p o te s ta m e n videte , qu® in id eg o tra d o
in i .d t p a ñ .nnpt.cla uf.4 ,. g lo f. 15. par 4 .# * K M n.47.d r
J .& fuprá in illis ,q u * in c ip iu n t a 4 1 $ . q u a
func dc ea d em n iatcria .v b i m uT tadc iilis titu lis ,5c po­
ftea Pct.Baibof.JW rub.C .de p r a fir ip .jo .v e L 4 0 , anner.
x u m .} 4 j.
Q u o a d t te rtiu m , P r * t e n t i o h u iu s parris erat, *7
p en d e n te caufa fu p p lica tio n is á p ro u ifio n e ,q u a fu e rat
d a :a m a n u te m io in eadem A ula,H on en im e ia i p io u if io f a A o v e rb o fa A a , & re ad h u c in te g ra q u i a n o n
e ra c a d h u c p r o u ifio e x c c u ta o b fty in c c-iufa fiipplicatio n is ,re m d e u e n ifte ad cum ftan im , a q u o incipere
n o n p o icra i , q u ia erat iam cla p fu s a n n u s , in q u o
C iu ita s n o n atie n d a u c ra tjfe u lo ca u era t m ac cliu m , &
in cep tu s c ta t alius , in q u a p aritu m o m n jrio fucra&
fententia; a ib itra li in a r tc n d a n d o ;v n d e d ic e b a tu r , cx
h a c faltem ra tio n c .n o n fo te coiificm andam p ip u ifio n e m , fed d en e g an d a m in a n u ie m io n e m : h o c cn im
h a b c t p ecu liate iftud iu d iciu m vt fcm cl d a ta m o n u te n tio ,p o ffit dein d é n o u is p ro b a u o iiib u s fu p c ru c n ie n tibiis rcuocari etiam n u lla d a ta appcllationL-, & fem el
d e n e g a ta , fim iliic r p c ftc á co n c ed i. R e t a ;n reeentier.
p a r.i.d e c.4 0 4 .n .4 . & $. cu m a l .j s a m e a d d iiA is i» z .
d e p a ñ .K u p .c l.7 .g ¡-j- p a o ,n .7 7 .
N c c d ic a s,? ‘‘‘"C b cn c c u m h * ex c eptiones eflc n t 18
liquid*,iS¿ c ia r* , h ic eran t tu rb id * , Sc c o m io iie rf * ,
o b q u o d n o n d tb c b a m in te rim im p e d iic m a n u te n ­
t i o n e m , ex iatc ad d u A is in h a c p ro p ria m ateria pcc
L u d o u i.P o fti. d e m a n u ttn . tot. ohferua. 64. vbi dc Jioc
eft to tu s iftc A u A o t ; q u ia re fp o n d e b a tu t d uplici­
ter. P rim ó , cfle im ó claras & liquidas , vt v idifti in
p r* c c d c n tib u s , Sc in conf. m fir i Ramo», f u t r a eita ti/,
q u * fu e ru n t in ea d cm hac ca u fa edita. Q u i a p cflc ff i o ,t vt d ix im u s,e rat lim ita ta , c o n d itio n a ta , Sc lera- 19
poralis p ro eo te m p o tc , q u o ciuicas n o n a trc n d au it
ccfl'ante c o n d itio n e & q u a lita te , ac fin ito ic m p o rc ,
n o n p o te ra t p a rti p ro d c fle p ollcffio, M an ti./ic c . 1 6 7 .
a «»TO. 1.S te p h .G ta t.d i/iip l./c riw .jl© .» » » . y s .p a r .i .
R o t.L u d o u V if.i§ 3 .& ijbi a d d i t i o ,^ «k dec. 3 3 x.nurn.6.
ac n o fte r c tia m R a m o n to n fil. yS. num .9. Cfi 10.S e ­
c u n d o ,q u o d clar*,auc o b fc u r* e lle n t , de eis debebar
lu d e x co g n o fccre re ta rd a ta in te rim m aiiu ic n iio nc , ex q u o q u e per a lle g a tio n e m pactis erane iiniolu r* cum jpfam et p o flc ü io n » ., v t dixim us in fupciib u s.
S e n a tu s ,? & ico vnus S en ato ru m , qui procedebat z»
folus , n o lu it his credere , fed fe m e m ia lata 18. M ar.
1623. p o rtea in cauíá (upoM cationis senfirmata per
Senatum , m a n u te n tio n e m co n c cffit E cclcfi* ,
o b fta n tib u s in c o n tra riiim d cduA is, A: a
•
q u e co q u o d vcllct in tra re m iilis incim
D e c ifio D X V II .
nAat cx
p r o u i í lo n c , q u a m a d l itte r a m p o n ít
fea”m o K .i»
c o n f t i .j9 . a t q u e i t a fu it c x c c u tu m , &
o b f c i U J t u r n u n c a d h u c .Q u ® r c f o lü tio vix d ic i p o te f t
d a F n n a c a u fa u it,£ c c a u lá c i n d i c s i n p c o f c q u u tio a lía tu m c a u la r u m a d c o llc n d u m líla m m a o u te n tio n e m ,f ic v t d ié t u m e f t d a c a in , d e in d é ic ítr o d u é la r u m .
S e d d c b is n i h il a d I u d ic c s ,q u i c u m h o c q u o d , fe c u n ­
d u m lu u m fenfoiT i,ius io c a u f is d i c a n t , fu o m u n c t i fa t is f a c i u n t .q u i d q u l d p o f t e i c o n i i n g a t .
ARGVMENTVM.
Doaoribus Regij ConQlij, an permittatur
przíentari requifitiones, & proteftiiionescxtraiudicialcs.
Etan ctiam Deputatis Cathaloniac.
S V M M A R I V M .
I
Iu d ie e s ,& RríaloytJ in R e g i* A n i 't n t U , non do
ómnibus cottjil te n tn tw fn it r o vtrbiim .
R t^ ut/iium et I & prolt/iarianoj p -n fin in n itr R e g q s Sentuartbus pro contrafud one conffitutio-
1
3
4
5
é
7
8
¡>
lo
I I
12
Ii
num.
R tm ed tH m e x tr a o r d in a r iu m , n o n d a tu r .íM -n a d sft
ordinarium.
E lia m (i extraordinarium f i t pinguius.
l u d t x par fententiam cenfetur fn n E u s fuo offieio.
I j .In d ex pefted quam jf .d e re iudi.prÍHS ponit m alo,
qndm boné,ib¡dem.
Rem edia eonflUmionum data p to «ontrafaE-onib u s , non adm ittuntur , quando adfunt ordmaContemptu lu d ieu m , n ih il deterius in R ip u b lica,
R eqttifitionts poffe prafentari R tg f r Senatoribus
iadiferim inattm , exp rtjfa conjinuttone eauetur.
L exta m etJ íd u ra jb feru a n d a .
D ecifio Senatus.
Cafus qui fu p er hoc contigit Geranda.
Requi/itioaes in S e n a tu non.prtfentantur , n ificu nt
magna d te e n tia .ft v r b a n it* te ,& id e o priu s h a b tíitaa tu r.ftreeog nofcun tu r,
f ú t r e l a poffunt dari , nedum de contrafaEione
eonftitHtionttm , f e d etiam i s in iu E ttia , ib id em,
E t non n ifi par Seribas m andati.
1 4 N o ta r ij tenentur prafentare quafeunque feripturas
1$
Ii
req u iltti,a lta sp u n iu m u r.v b i decifto.
R tqu ifittonesp ra fentari poffunt ¡e tia m D epu tatü
Generalis C athalonia.
D o r o fm fm o m h u fr o fo m o tn iis .á - d , oitrum h tH litatione,
D
i o i b i o
D X V II.
45 9
b a t in C iu ita te B archino.vbi R eg ia A udientia cefidcbat,vc ei q u ad a m fc rip tu ra diókaui iniufticiam n u u fic a re n t , rc q u ire ie n tq u c , fle in fta ie m cim» ea rc u o ca­
tio n c m ,p io tc fta u d o alias, ficiK fieri lolct , d c cunikis
licitis. F a if tu m f u u ita per Aduocacos : led S en atu s,
c u m q u o c o m m u n ica tu m n eg o tiu m iunétis trib u s
A ulis fu it,d n b ita b at pofte id fic r i: cx q u o f folum vi- a
d e b a n tu r c o n ftitu tio n e s C a th a lo n i* perm ít ete rcquificiones , fle p ro tc fta tio n c s c o n tra R egios C o u iih a rio s iftus , p ro co u tra fa d tio n e c o n ftitu iio n u in , vc
q u o d c o n tra eos fadVum e flc t,rcu o c are n t iilic ó , pcoiic
h a b e tu r in tat. titu l. de ebferua. eonfi,tut. cu m q u e h ic
n u lla pr® tcn d e ce iu t , au t alleg.rrecut c o iu ra ú iftio ,
n o n v idebatur co n c edenda d i t U fc tip tu t* p rz fe u a tio .
M rx im c , j f cu m k™ C iu itas h ab eret rem edium Í
o rd in a riu m ca u f* fupplicaiionis á p iu u ifio n e in te r­
ponenda; , p to u t p o ftca intcrpofuic , q u o poterat via
o rd in aria re p ara tio n e m g ra iu iiiin is .li q iod e a t.o b iin c ic & c o n ie q u i: q iando autcm funt rcm adia u rd i.
n a ria .c c ftá a r p to c u ld u b to e x rra o id .n a n a , l.i. §. tUem
Pom ponius f f de dolo.cumtlH'ga.qaQd obrcruatist f tam 4
conftancer 111 S anam n o ftio , v t n e ; vclic adm iitcra
c o m m u n e m liuiftacioaem , d e c x c rao tJin ac io p in ­
g u io ri , q u a m eg o plu rib u s confirm aui i » I. de p.tcl.
nup.ctau/ 4 g lof.it.p a r.z.n u m . lOQ. & dectfi.w j . »«>/>.4.
f t s .i n I. q ja m .iis enim piiiguifts prouideat q u a n d o ­
q u e (c m e d .a m e x tra o rd in a riu m , a d h u c ilUid n o n a d ­
m ittit S an aiu s excancc o rd in ario , p to u t eg-> ctiam
m ulcis propoficis S enatus
com probaui lo- tT .
co fu p e riu s citato, e x n u m .i o i . cum feqnen.&c in d.dec.
i i j . q la m o m in u s in h o c c a 'u , in qu o c c o n tra , p in ­
guius prouidec o rd in a riu m ,n a m requilltioncs.S c p ro leftacionas func p ro c ed im en ta ex traiudjcialia , quibus
Don p o teft lu lex q u o d iujicialiccc fecit, pofteá reu oc a re.c u m pec fe n tc n tia m f fuerit iam fuo o ff ic io ,/./a f
d e x poftea quam , ff- de rt lud-.e. ibi : Sem el enim m ale,
fe u b in é fu n E a s efi offi;io. N >ca ( licét n o n fit huius
in ftitu ti) pciüs poficj.TJ v erb jm ,M 6 .'¿ q uám v erb u m .
¿ íw í.v t tim e a t qu ifq u e ludex nc p riu s, ficut hic prius
p o n itu r á lu te c o n fu lto , in ipfo vetificetur ilKid m ale,
q u á m illud bené tan q u a m prius p o litu m .A b fit.L ib e ­
re t n o s D eus.
Q i j o i i d e m \ ebfi<u.UHr
a p n J nos in m a te - 6
ria co iitrafaó t.o n is c o n ftitu tio n u m ,q u * e ftfiip c i q n a t f
m a g is rigide,ac rigocosc iura n >ftra m unicipalia p ro c e in ru n ttte m e d ijs cnim ín ifo d u élis co n tra c o n tra u e n icn tcs cis, n o n J i m j s lo c a n vbi funt rem edia o rd in.aria ap p c lla tio iiis.fu p p lic atio n is.rec u tfu s,au t alia.cx
eo nftuu t.ii.incip.po co v-ildn .t,d e oefer.cenfiuu.Si h a b e ­
tu r l a t é /m;»!-* ¿ « .5 j 7 .
M h x irn é .f q u ia h * rcquifiiioncs
proteftationes 7
r a r b d a im u ,v t p u tet pei eas pars fc o b ten tu ra m .] tod
defi lecac , n o n cn im ignoi atu t iam n o n eife
lodi­
c u m p o tc fta te ,5 c m an u fcd com m unicer vt h.m c m ole ftia m faciant cis . q u o d n o n videtur perm ittsndom ,
c u m inde c o n te ro p tu s lu d ic u m euentac.qtio m 1 ctecius ill R.cpnb\icz.l.obfe>Htndurn ff.d e tf^t.P'<i/t.cum
alijs a d d u c t :S p er X a m m a r n o ftru m de offiiud. p a r t.i.
,« y ? ..,,.» .7 S .V n d io p iir a a r a ,io n e v ,J c b to ii.tio je .l
I T > E la lo t ca u fc f C .p ¡ ,„ li D--n>,ren,ct.m C iaicate,
.L V r ie q u a
,rnmedxate p -acedenti decifione ctac
e g tc g iu s S en ato r H .polycus M n u a n c r.á q a o C ia ita s
n o n potuK o b tin e re ( res f . d . s in al.js , q u an d o id
c a u f* .m p o rta n tia .& q u a lita s p o f tu la n t) p to m aiore
k tisfa é b .o n c p artiu m . in ,ila co n tro u sc lia u o n Icüi
im ó m a x im asco n riic ratio n is.fac etcc verbum in Aula
íc d folus fccit p ro u ifio n e m in illo im ecdiéko interim
d e q u o ib i,& licet n o n elfet c o n ftitu tio , cui o b id auc
alias polTct dici co ncrafacl im .v ifu m ta m e n fuic c ’iui
ta n ,p o t u i f r c a r g u i d e im .iftitia. caufis, & ratio n ib u s
quas p r o p o n e b a t, o rd in a n d o A duocatis, q u o s hab e !
Tom. I I ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
S = „ a .« ! i i m f=
in
tio n c ,3i p ro c c fta tio n e reddebar*
hac
*r o
allBgata o . « f l „ . . .
q . . . p .a = rc „ .a .,o „ = » h a ta ra
« fta ..o n u ,n
P/
f a . . h ab e re m
■ .''“ ' ■ ' " k
. & p to ^
„„,iam : 'ex eni.n f 'a 9
P*
,f.
of i
li a ,“ a J . p . o J ^ r e p a . . , b a / , q a a : fe
■“ a i .% ..,p . c e i .fta d k . n e -
d,l.g=,.c,as P“ ‘f
rauatas pr® ccnJJ»r
J iu ra .llIs rallcre, ,fta »
,r
r
46o
ío a n n is Petri Fontanellse
10 jta f S enacus i u n ñ i s trib u s A u lis , die m - N o u e m b .
t 161} .p ro o b fe riian n a iam c iia t* eonfíi. decreuit fcripturam p rs fc n ta n d a m .
11
V n d e eg o f rid eb a m quofdaro d c a n n o p ra k c rito
1 6 } / .in C iu ita te G e ru n d c ,q u i cum S e n a tu s nollec ad m itc c te q u a n d a m re q u iíitio n c m , q u am v o le b a n t praefe m a re R e g io C o n fiiia rio , ex qiio n o n e ra t co n c ep ta
in fo rm a illa ru m .q u ® lo lc n i p ro c o n c ta fa ñ io n e c o n ñ itu tio n u m ftcti , q u x ic b a n t m o d u m q u o m o d o p o ffe m ad m iflio n cm d iñ ® p r® fen tatio n is o b i i n c i c , Sc
n u n q u á m ce cid eru n t in p c s e n a tra ta m eo n J lit.n jU .d e
offie.de Pretoneta. qu® rcm p lan a m fa c it. Q u ib u s ad­
d itu r , a ñ u m partís p ro te fta n tis dc in iu ftm a fie p erm ilTum per co n ftic u tio n e s , ficut fí d e c o n tra fa ñ io n e
quctccccur, p to u i djfp o n itu c ex p rcfla ca n jlitu t. i í . f i
a lguna p a rt.tit.d e ebftru. eo«y?/t«í. cu m q u c d e in iu ftttia tr a ñ a r e t C iu ita s in q u c tc la , n o n p o te ra t ei n o n
p e r m itti pr® fcntare ad id ícrip tu ra s , Sc rcquificion es.
12
S ed aniroaducrce , -f co n ftitu tio n e m v c l l e h s c fa ­
c ie n d a cum m ag u a decencia,fc v rb a n ita te ,a c re u e re n tia ,q u a ie s d ecet cam m ag n o s o fficiales, Sc m in iftto s ,
f e fa jfa ah a q uella deeencia q u e j ptrtany , q u o
fír,v t fi u o n fic fiu m fcrípcur® , n o n cenetur S enacus .
illa s ad m ittere ? vnde fuic in eo ab a n tiq u is te m p o ­
rib u s i n tr o d u ñ u m » v r p tiú s o fte n d a n iu r vni cx Pr® iid ib u s A u la ru m , v t p e r cum h a b ilita tio folct fieri in
A u la c o m m u n ic a to n e g o tio cum alijs , d c lc n d o , Sc
m a ta n d o íéu d cle rt,& m iita ri fa cien d o , qu® v id en tu r
,
d e le n d a , & m u ta n d a , a tq u c ita ob ftrua tu r, & p r a U i4 ^ t t catur,
. t}
N o ta d cin d é ,
n o n p e rm itti pec S e n a tu m has
pr® rentacioncs,& alias q u afcu n q u c ficri,nifi pee S ciibas m a n d a c ijio n pec a lio s , d e q u o m irato s vidi q u a n ­
d o q u e aliq u o s,fed n o n e ta t a d tr ira tio n e d ig n a ies,cuiii
c o n f titu tio m c tip fa .q u * p e r m ittit pt® fen ta tio n e s h as,
lo q u a tu r exprcísé dc S cribis m a n d a ti, n o n de alijs ; fc
cum p o fteá lo q u en s dc alijs T rib u n a lib u s , & C o n fíf to tijs d ic a t p ra fc n ta tio n e s fie n d a s p e r fc rib as illo ru m ,
& Scrib® m a n d a ti fint Sccib® Senacus b e n é dicim us
in vím d iñ ® co n ftitu tio n is íblis S crib is m an d a ti h®c
p e rm itti ; & m iro r c u r alia m u lta T rib u n a lia h an c
c o n f titu tio n e m n o n fa c íu n t o b fe ru ati p to fe ipfis, in
14 q u ib u s f pr® ua!uít c o n fiitu t.i.titu L d e n et.y Scrtuans,
q iia in ittn g icu r o m n ib u s n o ca rijs,fc S crib is,q u icu ñ q u e
fin t,c e n e a n tu r in fta ti re c íp e c c q u z c u n q u e in ftc u m e n ta ,d u m n o n finí c o n tra G e n e ra le C a th a lo n i® , cuiue
c o n ftitu t. v ig o re , & m etu pccnarum in ea ap p o fita ru m , re c ip iu n tu r c o m m u n ite r p r« íc n ta tio n c s q u a­
ru m c u n q u e fe rip tu raru m q u a m fa c íu n t q u ic u ñ q u e
n o t a r i j , p r® terq u ám in R e g ia A u d ien tia , & q u ib u fdam alijs dc m aio rib u s T rib u n a lib u s ,& C o n fifto rijs :
& eg o vidi de te m p e re L o c u m tc n e n ti® E x cc lic n tiflim i D u c is d c M o m e le o n , fuiíTc ad re la tio n e m d o n
.)■ P e tri S o le r tu n e ludicis R egi® C uri® , procejfitm cri­
m in a lite r in fla m e R c ñ o r e C o l l e g i j S ocietatis le fu
C iu ita tis G e r(]n d s,c o n tra N .P a fq u a l n o ta riu m p u b lfcu m e iu fd e m C iu ita tis , e o q u o d v o c a tu s , & in ftatu s
p r o p arte d i ñ i R e ñ o t i s p ro co n fic ien d o in ftru m e n to
d c q u o d a m g ra d u D o ñ o t a t u s , q u em d iñ u s R e ñ o r
co n fe re b a t alicui in vim ciiiufdam R e g ij priuilegij per
eu n d e m E x ce llc iu ifllm iim L o c u m te n c n te m G e n e ra ­
le m eidem R e ñ o r i co.ncfffi.dc d o ñ o r a n d o q u o fc im q u c h ab iles, & id o n e o s , q u o d quidem in ftru ra c n iu m
d iñ u s P alq u al c o n te m p la tio n e C iu ita tis , qu® fupet
. p r s d i ñ i s cum d i ñ o C o lle g io c o n te n d e b a t, & ci v o ­
le n s o b íé q o i.n o n difpliccre,ndluerat recipere,& confi­
cere.
S u c c c ffit-f-nouiíU m é de a n n o 1656. lu lio m eníc
q u e n d a m voIuiíTe p r® fentare , fc feu p rz fe n ta ri [fa.
cc re D e p u ta tis G eneralis C ath a lo n i® q u an d a m fc ríp .
t u t a m extraiudicialem , co n q u e re n d o d e c ís ra tio n * /
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
cuiufdam m a n d a n illi f a ñ i , q u o d p r z te n d tb a tiu n o n
p o ru ifié ficri per D e p u ta to s in illo cafu vti ca ren te s
iiirifd iñ io n e , & q u ia A ílélfoics d u b it.ib a n t d c admit.»
re n d a d i ñ a fc rip tu ra, nec n e , cum co n tra d iceret P r o ­
cu ra to r g en e ralis , D e p u ta tis o b fui p rs c m in c n iia rn
p rz fe n ta ti poffe íc rip tu ra s tx u a iu d ic ia le s , iio l-n s vc
nifi iudicialiter d ed uccudo pars venirct a n d irc ttir,co n ­
fu id fu im u s,fc applicati cü Affefforibus alq A d u o c ati,
& tcfo lu im u s , n ih il o b fta re q u o m in ú s p eim itie retu c
p r* s c (a tj illa exccaiudicialis fc rip tn ta , & fuit viíus lo ­
c u s M ier.n o ftri in i.cu r.R tg,ía c< ,b.I¡.c.\9.de tabeUio.cft
p r o te fia .n .j.in \.p a r .fo l.6 }.\h \ fic fc tib ii, [Ite m fcias,
q u o d ipfi d o m in iD e p u ta c í rró rS iu c u c iu n t a d m iitete
re q u ificio n esjfc p ro tc fta tio n c s uifi fiát pec m o d u fupp lic a tio n is jfc idé fe ru an t locales D e p u ta ti,]in q u o lo­
co M ie t.n o ftc r n o u n e g a t p o lle fieri has p iz íe m a u o n cs.íed o b fc ru a m ia m rc fctt ncc fian t nifi m u ltú m rn o d cfté in fo rm a fu p p lica tio n is, ficut erat ifta, fc foícnc
effe reliqu® ta m q u * in S en atu , q u ám in h o c euam
m a g n o C o n fifto rio , confueuerunc p rz fe m a ri. Si alia
p l u i a f f c i t u d ig n iflim a de h is c eq u ific io n ib u sp rzfe n ta n d is D u ñ o r lb u s R e g i) C o n filij,fc alijs ofE cialibus,
& d e h a b ita tio n ib u s eacum ,fc de alijs m ultis difficultatib u s.q u ® in h is q u o tid ie iu cid u n t,fcira cupis , vid®
fuprá,</«.3 6o.
A R G V M E N T V M .
D c iu r ifd iñ io n e lu d ic is fe c u la r i s , q n a n d o
C le r ic i v e n d u n t p a n e m .ca rn e m , 6c p ifces in fuis m a c e llis , perfo n is feculari».
bus.,
S VMMA^ RI VM.
t
C ítricos non decet,per f e ipfos incendere v e n d itio n i
carnúyVel pifctu m ,
X
C le n c ip o ffu n t vtn d ere.cft ve n d i fa cere,q u a fu n t de
fu is d ig n ita tib u s f in e aliquo trnpedtmento.
3 C leriei poffunt vin d ere laicis quod fu p e t efl fa tis fa *
ñ i s C le ric is.
4
C lericu s em ens a liq u id pro proprio v f u , f i amnibus
non ind ig et , p etejl reliqu a vendere la ic is , nee
hune cafum com prehendunt fia iu ta contra­
ria.
5
P ijlo n b u s E cclepM U m lic e t vendere la icis , quod
fu p e re fi d a tts portionibus C lericerum , v b i dec.ff.
6
C le rie i non poffunt regulariter vendere la ic is pa­
nes,carnes,pifces,prater id quod fu p tr e jl abfque
aliq u a fia u de.
7 C le rie i negotiatores pro negotiatione non ¡tabene
p r iu ile g iu m ,& fu p r a d e c .j 10.
8
G a b ella debetur etiam ab Seclefta flicú pro negotiat i o n t ,& a lio fim ili offieto per coi exercito.
9 C lericu s pro negotiatione a m ittit priu ileg iu m C le r ie a le ,& efficttur de foro fecu la ri.
l e C le ric i pro negotiatione f u b ik iu n tu r J la ttu is feeurlarÍHm,dr fo lu u n tg a b e lla s ,& an neceffd a ir in a
monitio.
11 C le ric i nee p er fe ,n t c per alios poffunt exercere offi­
cium fa n ific i f ia n te frohibiT%one,etiam fetulari»
eft peccant m ortaliter,fi contrafaeiunt.
I I N eg o tia tio omni iure. prohibita C lericis , tam e.v
E uangelio,quam a lia s.
3 C lericus negotiator fu g ie n d u s ficu t a pefte.
14 C lerici bona e x negotiatione a cquifita conficiuntur
I
camera A p o flo lic a .
Sum m i- P on tifices f e u e r i negotiationem C le n c ts
p rohibuere, ibidem .
‘
t j /dem
Decifio DXVIII.
em a tu is K tgijS.
,6
E tH n .n ta
R c .i l a a b m
,7
A K a fim d ü
R , g i a pragm ática a d h a t rem m a g tí
i . .¡ « .d u m
pagm auc.
a d p i a r i a i aduarfm C le rica l u ta t,ta la re!.
P ra tm a u ea J U . f t eaufarmaut cum arditialiam biü.
f u u i c i f c .u .a d . ab Ecclc/¡aft,c«.
15 C U r lc i R r g u c t .b u fu m f crd u m prtu ,leg ,u m cxcm ptio n if V tñ i f a h u r n .
,
, o llllc llu m n e n d eb e , fie r i fu b r " ” “ «
,8
L i U H 'r n a m i m n - .» eum i l l x k i i ab .b u fu m t &
ji
fr a u d tm jh d e m .
C ltr ie i a b u t t n t e s nfgotU uom buJ , & eu Jé tpim iften tts p t r d L priuiU ginm proprqs rcbus.
i i V e c U r a t¡ » h m » s r » * ttn A .
2 i m u femper v itU tu r per in u tiU m ,nfeparabiUbur,
0 in d in id u ü .
,
1 4 r n u 2 i , i . , u r per in u iiU ab ¡m eríuu d m em , e,ued
d e c U r a ta r .
XS C enfteratU f n p t r vndecim hofiijS eum wtenttone
fo lu m tonftcrandi d tctm , v ttta tu ro b metrtUHd inem .
,
,
i 6 Inctrtitu d o rirttouet c o n fn fu m a foto , & a par»7
l u d e x fe e u ld tr ú p r o c e d it in h ü e a ftb m , ta m c e m r u
v e n d e n t e s . q H k m c o n tr a e m e n t e s la i c o t i n d i f c r t m in a ttm ,q u a n d o e fi n o ta b ii ü ,n o to r iu s ,¿ r p u b l i e u í t x c e j f H S , & tbi d e c ifi o n e s n o fir a .
'
D
e c i s i o
D X V III .
j ^ E d p o n am u s,fc o n fe q u iitiiié ad alias deciC P opriin
i j h a c m ateria faA as.C le ric o s,.3: fea illo s,q u i pracfi*.
ciantiic ab ipfis in h o c m u ñ ere , n o n enim dccec Ec^
clcfíafticos pec fe ipfos illud exercere ex eltm z A e v it a , & h onefi.C lerie.Aiiendevt publico, & palám o m n ib u s,ta m C le ric is ,qu ám laicisca rn es venderc.exccdcnd o de illa fa cú ltate,q u á m »a i.deci/ianesx iftisd ix itn u s
h a b e rc d e fcin d e n d o , Sc v en d e n d o carnes ín ter fe ipíb s ,& p ro u ifio n e rn facere p ro fe i p l is .Q u s r it u r , fi ín
h o c excedant C lc tic i,& m in iftri eo ru m vcluci vendend o laicis, an p o ffin t p er Iu d ice m fecularcm d iftrin g t,
a n p o ífit iudex fecularis p ro c ed ere.
Q u ia in re , licct in d iu erfis caufis m ulta á m ultís
d ici v td erim .fo rfan m agis p ro p te r ca tu m pcrfonarum
c o n te n d e n tiu m g ta u ita tc m , q u ám o b neceílitacem ,
e g o tam cn bre u ib u s eam tefoluam pcc duas , auc tres
co n c lu fio n cs,
4
P rim a co n c lu fio , f Períbnas E cciefiaftic* poíTunt
vcndcre,Óc vendí facerc res pto p tia s.S í qu® p ro c ed u n t
cx fuis d ig n ita tib u s S i b en e fieijs,p erfo n is q u ib u fc a n que,cam fecularibus, qu ám E cc lcfiallicis & q u i id cis
im p ed itet,d ic eretu r facere co n tra libertatem E cciefia­
ftica m ,ex tex.exprelTto »a e.fina.de immtt. E c eU f.n .é .efi
tn nefiris een/iuut.TArraeonen-efi etiam eap.y, cnm f e ­
q uen. idem difponetjs : fed hic cafus n o n eft de hac
m aieria ,v id cn .fu p e t co q u a n d o cafus fucccilccic.X am ro a r n o fter n o u é de effis, iu d i.p a r .i.q .ii k n. n ? . vida
etiam d iA a in i.dee.hHius voL
J
Secunda conclufio. ? Perfen* Ecclefiaftic® , qu*
fcindunt,& feindi facinnr,ac vendunt , feu vendi factunt.carncs pro p-ribnis Eccleiiafticis,& idem eft de
his, qui coquent panes pro eifdem. & idem criar» eft
de his , qui vendunt pifees pro diA's Ecclcfiafticis fi
quidquara ex diAis carnibus,A: panibus,vel ex farina
tam prima,quám fccunda.aut aliás,vel ex pifcibus pro *
uifis pro Clero,cis lupcrcil,quo non indigeant Ecclcfiaftici.vix enira pp'cft tam iafté fieri prouifio, tie vel
ahquid defic»af,ne vci aiiqjidquod cft frcqucntius.fuTetn. / / .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4 6
I
p erfir cis,pofTunt d iA as re liq u ias vendere q u ib u feu riq u e.ta m íc c u la n b u s .q u á ra Ecclc fia
qui id i m p ed itec eis , d ice ic tu i vem re c o m ra l b c rta tc m E c d e iiailic am ,& in h o c c a lii ii. tia i etiam d rp o f itio d e cap.
fin .d e im m u .E c c le f \.in tj.lccuiidiiin c o n im u n em S c ri­
b en tiu m len liu u ,id q u e c b n o to iu u n d am n u m , q u o d
lu d e E c c lc iia ftie is cu e n iret fine aliq u a liii cu lp a , Sc
a b lq u e co q u o d cu itare td p o iren t,p ro p rcr in c e rlitu d in c m ,& a h á s .q u ta p erd ere n t q u c d ru p ercftifierct en im
v t p riu ileg iu m , Sc b en e ficiu m c o n u e rie tc n tu t eis in
od'u.ro & p r iiu d ic m m , .d
.,|
d o i l .in »
C a r o U i G r a f .* e f . a . C t „ i e . . , f f t n . 6 . L m . i i.v b i fX
p atre f M o Iin .V iu ai.& C e n c d o p ro b a t,q u o d q u a n d o
E cclefiafticus em it aliq u as res p ro fu o p ro p rio vfu.
qu® n o n fu n t p o fte á ei n ec cfta ri* o m n cs,p u teft ven­
dere q u o d ci fu p e te ft cu ic im q u e em p to ri, fiuc E cclefiaftic o .liu e fe culari,quera repcrire p o terit,n ec fta tu ta
Jaico tu m p c o h .b e n tia fim iles v e n d itio n es q u a m tu ra cu n q u e g e n e ra lia , h u n c cafum c o m p re h e n d u n t. Ec
q u a n d o ? iftc cafus venit in d ifp o ra tio iiem c o ra m R e g io C a n c e lla rio Iu d icc co ro p e te n tia ru in h aru m , fic
fuic m fauorem E cclcfi® ,icpeilehdo firm a s iuris feculatiu m p c e ie n d e n tiu m im p ed ire huiufm odi v cn d itio ncs.dcelaratuntySc bcnc.fie fig n an te r in vna R eu eren d i
C ap itu li C iu ita tis G c tu n d s .c u m C iu ita te ipfa.dic 24.
D e cem b .i j 7 i .i n q o a fuit declaraturo,licuiile peftiflctio C a p itu li vcndcfe etiam laicis, panes q u o s fa c ie b a t
ex fecunda facina p o rtio n u m C a n o n ic a liu ro .q u o s p a ­
n es ro llo sd ic c b a n c .& etiam vendere p o rtio n e s C a n o ­
n icales m ctipfas, qn® re m a n eb a m poft f.tA am d iftrib u tio n em n u e t C a n o n ic o s ,5c G te ric o s, q u ia n o o
tctaiic ta m iiifte fieri p o rtio n es ipfie , quin aliquid re­
m a n e re t fem pcr. E t idem ctiam fuit d e in d e de a n n o
I 60 f .d ecifum in alia c o m e iu io n e infignis M o n afterij
S an A i C ucufiicis V a lle n .O rd in is diui B encdiA i, c u n i
fua V ilia,q u as declaratio n es inuenies in pro c cflu c o n ­
ten tio n is C a p itu li,& C iuitacis B archinon® fuper p a­
n e ,&; carne,qu® ad h u c pender indecifa. S crib a E au lo
M arques.
T c,ti.a,& vitim a c o n c lu fio .? P e rfo n * E c d e fia f tic® n o n p o flu n t vendere , au t vendi facere in fuis m accUis.vcl aliis lo cis,panes,pifees,carnes,petfonis fecuJatibus,pr*teE id q u o d eis fupcreft citra o m n em fra u ­
d e m , ex h is, q u * p to u id e iitu r p ro fe ipfis , & in h o c
fiib iic iu n tu r ju rifd iA io n i fccularium lu d ic u n i, Sc e o ­
r u m ed iA is m o d o inferius declarando. A tq u e ita , f i
pccfoD* d e f tin a t* ad h as vcndiriones pcr E cc lefiafti­
co s in his cx c ed im t,n u llam h ab e n t exe m p tio n e m , vcl
im m u n ita te m ,iic c cm ptoccs etiam , fed p o flu n t o m n es
p u n iti per iu d ices feculares poenis fuorum cd iA o tu m .
P ro b a tu r h « c co n c lu fio ? lequCntibuS r a tio n k
b us m an ifc ftifllm é . A c p rim ó q u id e m , quia id q n o d
'fa c iu n t E cciefiaftici ven d e n d o ,au c vendi faciendo in ­
d iftin A c o m n i v eo ic n ii, cam fecularibus , quám E c cle fiafticis , cft p a ra n e g o tia tio , p ro qua nec E ccie­
fiaftici h a b e n t p riu ilccu m . aliquod , Sc m u lto m in u s
feculares, iiec in h is ,'qii® p r o c e d u n t ex n e g o t i a n d e
C le iic o tu m p ro c c d it,tc x .ia
c
x l e f in 6 .b p b ciratiis.lni;> in d id is rebus, qiiic cx n c v t i m e r e l a i c i, I e c u n d u m a u u
- r
W ia ,q u » id p ro b a m m anifcliiffim i
d . f e c . „ , a „ , inrur b o n a
ctlTa ex n e g o „ a . . . o n e „ . 2 / ” ¿
c r tn a l,m .p r .fiu „ ,d e e tu fib
.
° ^
banl/I C lerte.
la .c B ouadd.
v 'n d é f ir .
P '° " ' 5“ ' “' ' ®*’'
»
r e e d a m ..ib c lla m
‘“J® '" • & t a n q „ i m
v n u s io b i c ex eis. B ouad. & GraC . , lacu
Qq
3
Mart»
4
f
f>
®
f
462
loann is Petri Fontanei!^
M a rta i t iw iftl.p .4 .e e n t.\ ja f.'y .tx n .6 .& ap u d n os eft
ita d ifp o iitu m per iura n o ftra m u n icip alia m fragm .
tit.d e v e E ig - »»2 v o i.c tn fin . vbi C le ric o s vuli Sctc n iiS im is K.CX la c o b .II. o b n o x io s in c o n c n b u tio u e R e g i o r u m vcóligalium , íí fu n t m c ic a to ic s , feu
n e g o tia to re s , vcl m in iftia le s, feu artific es, feu c a r n i .
9 fices. &c alij fim ilcs.Id q u o d ta m f verum ce rtu m , &
in d u b ita tu m refere n o fter Fer. iu j . p . chfer. c . i z o . vc
d ic a i, E cc lefiaftic u m n e g o t i a t o r e » , & p to his qu®
cx n e g o tia tio n e p ro c e d u n t, & eam c o n c e rn u n t, n o n
xecinece priu ileg iu m E c c le fia ftic i, fed ciTe fubíeélum
iu rifd ié lio n i fccularis , & q u o d ita ebftruatur i n C a ch a lo n ia , & fuit ita d ec lara tu m , q u o d con u e n iu n tu c
E c c le fia f tic i, Sc citancCir p to n e g o tia tio n e co ram l u ­
d icib u s fe cu larib u s, Sc ibi fu b e u n t. Sc fu b ire debenc
iu d ic iu m , lare C e u a l. i» ¡ .t o m .d e cogni. per via m
v ie le n . te 1.q u a jl.6 4 . in i.p a r .Y a A c n ih il m iru m fi in
his , d e q u ib u s ag im u s , qu® p ro c e d u n t ex n e g o ­
tia tio n e Ecclefiafticorum , fe in c ro m ia ii lu d cx fecula ris . Er in te rm in is fupradiékorum , q u o d vbi vigec
p r o h i b i t io v endendi f a ^ a pcr lu d icera fc c s la re m ,n e .
q u e e tia m p o ilit E cclefiafticus p ro n e g o tia tio n e , fed
fo lu m q u a n d o res eft p io p ria , p ro b a t late R o la n , á
V ai.6 # « /7 7 j.« . tc .tia / q.vbi alleg a t S crib en te s in elem.
p r a f e n t i , d ecen fib u j , pec illum tex, Sc P arp a lia f in
L p la e e t. C .d e SaerefanE. E celef. Sc fim ilitcr in term i­
n is , q u o d E cclefiaftici n e g o tia to ie s teneancU t, Sc finc
o b n o x ij feruare f ta tu ta la ic o r u m , probae late M a rta
d iE » e a f .} . num .6. V tru m au te m d e b e a n t C le rici ter
;m ie a m o n eri p c tE p iic o p u n i , v t d ica m u r n e g o tia to -'
res , Sc priu ileg iu m a m i t t a n t , traé tac m ultis P a te r
D ia n a reJ olu.m eral.i.p a r.tra E .i.d e immun. E c elef. ref» lu .4 6 . f t in Í . par. eod.traEa. refolHt.44. ac denique
i » 4.par.e».eti*m g ra E a .refolu t.i8 .vb i icfo lu ir , requi­
ri m o n itio n e m . Q u o d ta m e n eg o ap u d n o s n u n t q u a m vidi obferuatum , X a m m a r eiiam n o fte r e u n ­
d e m a rtic u lu m t e t i g i t , fed cem ifliue ta n tu m , deoffi.
4 u d * .p a r,t.c a f.ii. n . i t o . d o n lo a n , M acliado de C h a « e r.e » f u F tr fe to C p r fe ffo r ,lib .6 .p a r .3 .tr a E a .4 .ic e .ii.
II
£ t n e vlcerius f n o s d e tin e a m u s in a lle g a tio n i­
b u s D O . iftu d p ro b a n tiu m , a tte n d a tu r ad p u lc h ta m
f . i S i.I o a n .G u t i e t .i n pracdtb i . n u . i . ^ . f t 4 . vbi cum
a lleg a tis pec eu m ceibluit p lu c ib u s , E cc lefiaftic o s
n o n p o lle, n e c p e r fe, n c c p e t alios exercete officium
p a n ific i , q u t traéfac d e v en dendo pane c o é to , ftan te
p ro h ib itio n e in co n tra riu m ,e tia m p erie cu lac em fatfta
c u i fu b jic iu n tu r etiam E cclefiaftici,quos peccare m o r­
ta l i t e r d icit ifte A u¿l;or , fi c o n tra u c n iu n t ei , q u ia
c o n tra u e n iu n t legi iuft® fupcr re g ta u i p ro b o n o
p u b lic o , & in re b u s c o n c e rn e n tib u s b o n u m R e ip .
re g im e n , & ex iuftis caufis le g iilato rem m o n en tib u s
{u O c x, qu® ta m qualificati A uóáoiis , ac etiam E ccleú a f t.lim u l a u é lo rtta s v id etu r fufficcre in praefenti.
IX
N e c m ire tu r qu ifq u am , f p co c cd icu m h o c rig o re
e r g a n eg o tia tio n e m C le ric o ru m , q u ia illa eft o m n i
i u r e p ro h ib ita , cum d e tra h a t á re b u s D iu in is , q u ib u s
i b lis d e b e n t in te n d e re , qu® fe n o n 'c o n f o rm a n t, nec
c o n u e n iu n t cum n e g o tia tio n e , c.e)icienj,«.»tgotiatorem Clerieum , f t per tot.%8. dift.tap.Ji.de v n . f t henej.
C le ric i, eum J im il.in q u o ru m •}• lo c o ru m v n o ce leb ra­
t u r m u ltu m d iu i H ier, d id lu m , á C le ric o n e g o tia to ­
r e fo re tan q u a m á p e fte fugiendum , M a tta ¿ e iu rifd .
n .t . fle m agis late C acol.de G raf. de
«ffeE . C l e r . e f f e E . i i t x num. 176 . re copilando o m n ia
q u ® in h a c m ateria dici p o l i u n t, M are. A n t. G e nuc.
i n prax.tmp.6 f . per tot. fcd o m n iu m finc d u b io latiu s
F ra n c . D o m e n c c .ta apología , quam contra negotiatioMom Cltrieerum f e e it in h b .p a rticu la ri, quem iu feripjit
pro lege D im n a prohibent» C le rteu m ercaturam , vbi
t o t , tan ta q iie ad d u c it ii> d e tc ftatio n era h u iu s vitij
i n E cclefiafticis , vc n o n videatur p o lle q u em q u a m
fercD a f r o B t c d e t e d e t t i l lo s , q u ia p ro b a t etiam ifte
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
A u é V o rb e n e , lam in facro E u a n g e l io , « r i n d i u o
P a u lo , q uam in alijs etiam S a m iis P atrib u s fuiHc
icm p er ncgoiiatior> em in E cclcfiaiticis cum fe u eiila ic , Sc rig o re p ro h ib ita m .
E t S u m m i t P o n t, eciai» h a n c n eg o tia tio n e m fic 14
d ctc ftan tu c , vc cum rig o re velinc q u id q m d a c q u iic n t
cx ea E c c le fia ftjc i,c o n fifc a tio n i4 n fa u o tc ra C a m c r®
A p o ft. v ti lu ctu m illicitum fubiici , atque ira p ra élicacur in co n c u fse, iuxra cohE .btnam em oria P ij I V q n a
in cip .D eeen s, & to n jl. P i}F .* n e ip . Rentavi P o m ific tt,
qu® eft i ¡ . m *rd(»<.N ce o b liia fu it h u iu s lam nccef*
fa ri* re i f a e ta T r id c n tin a S y n o d u s , im o tn f/Jpone
X i . d e reform a, c. i . in u o u a t o m n e s pcenas , q u * de
ju re , & alias e ra n t im p o fite c o n tra E c c lc firftc o s de
negociacione craékantes.
N c q u c c tia r a f S e tc n iffitn iR c g e s A rag o n u m ,q iij
fem per fu e ru n t valdc actem i ,v c b u n o p u b lic o , pubij.
C * q u e v tilitati P ro u in c i* p c o f p ic e ie n t, tolierenrque
o m m b u s inedijs p o ffib ilib a s in c o m m o d a , & dam na,
q u * q u o m o d o p ro u in c ia , Sc cius p touinciales p o llen t
re c ip e re , n eg le x eru n t h u ic m alo lufficiens rem edium
ad h ib e re in m u ltis p ra g m a tic is , q u a s fecerunt de
h a c re , q u * le g u n tu r in z .v e L e e u fiu .iit. d e eefas pro­
h ib id as a h C le r ig u s , tn q u ib u s q u id e m pra g m a tic is
p r o h ib u e r u n t to ta lite r p erfo n is E cclcfiafticis n c g o ti a t i o n c t » , im p o n e n d o g rau es poenas fe cu larib u s,qui
cu m illis n e g o tia re m u r , 3c q u icq u a m ab eis e m e re n t,
Ac p rz fc r tim in pragm .3 . q v a in cip . Ineffabiles , f t tn
prag .vlt.qu a in c ip .N * u tr itis,* lliu s tie.
I n teic ia p ra g m a tic a , q u am feeic t S ereniffim us
R e x la c o b u s dc a n n .i 5 14. v o k n s p ublice p u b lic a n ­
d am per lo ca (blita h u iu s i n d i t * C iu iia tis B arc h tn o n * , vc ib i d icitu r , p ro h ib e tu r ex p refie perfonis
E cclefiafticis ars m e rc a tilis , o rd in a n d o n e cx fccu la tib u s aliquis poffir iic g o iia tc curo tllis , n e c
q u id q u am a b illis em e re , n c c alias q u o c u m q u e m o d o
com raiftapenc cu m illis in m ateria n e g o tia iio m s , iu b
po en a q u in g e n to ru m d u ca to ru m au ri p ro v n aq u a q u e
v ice q u o d leculaces c o n tr a u e n ir e n t, a p p ix a n u a p ro
te rtia pacce denuncianci , fle p ro alijs R cgijS * ra rijs ,
p to u t ibi videre licet.
E r in v ltim ,p ra g m a t. t q u * e ft Seren^ffim i R e g is 1 7
Ild ep lio o fi I I I . f a d a de a n n o 1374. re fert in prim is
Sereniffim us R e x , q u o d c o n tin e tu r, q u a fuciac p ro ­
h ib ita n e g o tia tio E cclcfiafticis in fo im a fupra d i¿fa , & dcinde addic e i , fuiílé in C a p itu lo P ro u in c ia li T a rra c o n e n . illam R e g ia m p ra g m a tic a m c o n ­
firm a ta m , Sc a d h x r e n d o o rd in ario n i R e g i* , fuic
fta tu tu m in te r alia , vt E cclefiaftici (é ab ftin e re n t á
i>egotiando , & a b alijs aékibus n o n h o n eftis , & f i
p o ft m o n itio n e m , Cc in tra vnuro m en fc m n o n fe
a b f tin e r c n t, n o n defen d erem u r vt E cclefiaftici.
R e fe rt etiam ib id em S ereniffim us R ex in «adera
R e g ia pra g m a tic a, S an éliiaiero P a p * C rc g .q u i in re­
g im in e vniuciTalis E cc le fi* tu n c p i * f i d c b a t, cum
fuo A p o fto lic o te ic rip tu , h a b ita d iéla o rd in a tio n e
R e g ia p ro ju fta , & ra tio n a b ili, d ec lara fte , n o n elTe
(ii* in te n tio n is , vt Ecclefiaftici ta lite r n e g o tia to re s
p o ffin t lédeíF enderc p tiu ilc g io C lericali.
E t p r* d i¿ f is a tte n tis m an d a u it iie ru m p u b icandam didlam o rd in a tio n e m , fl¿ p o ftea etiam fn g itl i s a n n i s , p ro u t cft diéturo fupra , vt ita in o m n iu m
n o titia m d e u e n ire t, co n c lu d e n d o in fine , o rd in a ­
tio n e R e g ia , & o rd in a ria C o n c ilij P ceuincialis
c o m p re h e n d i o m n es , ac etiaro fi q u ico m q o c C le ri­
ci lep c ritc n tu r n o n obíetuaíTe eas , au t i e s te r o n o n
o b fe tu a re n t, h ab e rem u r p ro dc fo r o , Sc iu rifd iilio n c
d o m in i R eg is.
E t fi d ic ito r , t R ^ e t n n o n h ab u ifle p o tefta te to
ad fa cien d u m hu io fro o d i p ra g m a tic as cootM p er­
fonas E cc lefiaftic as. R e fp o n d c tu r , a trc m o fe c « n .
fo rm a n t c u m d ifp o fitio n e ju ris e a n c u ic i. ^
D e c ifio D X V I Í J .
O T io n ib u s P o o tific ijs , q i i l p ro h ib e n t o m n e m Eoclcíiafticí* negociatíonciTi , p u fliio t dici v a h d e , oC
d cb e n t o b fe ru a ti, p ro u t cradit C o u a ttu . i n p r a ñ .q c .
- }. n .6 . cum alijs relacis p er d o n G arcinm M c íltil. d e
lm áftftr.lib.i.«,6- n .}8 . fc«« C h a ra lo iria h a b e m u s i n ­
finita exem plaria aliatu m fira ilio m R c g ia tu m p ra g ro a tic atu m fa fta ru m in & fuper rebus E cc lc íia ílicis , q u « obfctuam ui- ad Iittcra m . Si e rg o h * c S u n t
• e r n e g o tia tio n e m , n ih il m iru m , q u o d d ix erim u s
in hac te n ia c o n c lu íio n e , « u llu m eis c o m p e te re
i j ‘'" s e c u n d T ra tio | q u a f u n d a to t , & fu n d ari p o te ft
d i ñ a tercia co n c lu fio , dofuaiituc cx ab u fu , & frau­
d e , q u e m , fc q u am io hifcc ccbus vendendis fucm nc
q u i eis pec Ecclefiafticos p rz íic iu iu u c , n o tu m em m
« ft p ro p te r abufum , fc , frau d em a m itti ptiu ile g iu m
ex e m p tio n is v c ñ ig a liu m , & g a b e lla tu m , p ro u t g en e calitec d ifp o n a m €.prÍHÍl.\ i.q. j.c .v b t 74. d ifl. c. m am
A* d t p r iu iL & U n d a e í. C .d t lu d á is, q u ia t fub p ra tc x tu rei licit® , n o n debet fieri res ilUcita, ¡.qui f u b prat e x t u L .d i fa erefa n ñ . E ccltf. & in te tm im s , clfc idcm
d icc n d u m ín co qui defrauda: fcg ab cU as , q u an d o
v e tb i g ra tia w cum fuis m ercibus d efctt alienas , &
íu o i aliqu® ea ru m cx e m p t» tali cafu confifcam oc
o m n e s , p ro b a tu r in i.cnm preptnas , cum ib t n0ia. de
nauti.feen». & in l.cotem fer ro , § .d e m in u s ff de publica.
S a lte m , q u a n d o o m n es m erc es fu n t ipíius delin­
q u e n t i s , n o n p o t e f t d u b itari q u in om nes fu b jician t u r co n fifea cío n i, ra m J íc it® , q u a m illicit® , p ro u t
d i d t in term in is B aid.t» d .l. eum proponas . n u 4. etrta
f i . C . d e n a ti.fa n o . in q u o caíu d icir procedere illum
c e x tu m .E tq u ó d p ro p te r abufum , & fraudero a m itta ­
t u r ptiu ile g iu m im m u n ita tis ', fc e x e m p tio n is , dicit
E ra n c .M a r.d ís.j iS .q u ® eft de h o c to ta Lb. i .f u i í le
d ecifum , i c ad h u c m agis iu tec m in is id p to b a t H ie to n y m . C o n d ales in regul.Z. Cancella. g U f i .j (i.num.y,
v b i p o ft bene p ro b a tu m , q u o d qui ab u titu r p riuile­
g io , illud a m ittit, fic air,[vtrdc q u i h ab c n t im m u n ita ­
te m á folu tio n e g a b e lla tu m , íi fu b p rz ie x tu im m u n i­
t a tis pr® diñ® ,peeíbnas,veÍ res aliorum á cali fo lu tio n e cxcufate nítuiituc, fuum p riu ile g iu m , q u o ab u tu n ­
tu r, m ere n tu r am itte re , tex t.in leg. fina. C . de an n o n is ,& tribut.vbi n o ta t Io a n n .d e P la te a ,lib .io .G rc g o r.
L ó p e z in 1.4e.ín g lo íT v etb o víáce d el m al, tii.jfi. pact i t .j .J
21
E t ad h u c cla riü s t p o fte á id em m et C o n d a le s ««.
lo .lo q u e n s in hac m ateria , d ieit exprefse , C le rico s
ab u te iu e s fta tu C le ric a tu s , & n e g o tia tio n ib u s fe
in ira ilc e n te s , am ittere priu ileg iu m lilis c o n c c in im ,
vccx b o n is propriis gabcllaro fcluerc n o n ten e ren ­
tu r e* cap. fin .d e v ita . & honefi. C ítrica , id q u o d ,
eciam p o fteá pro b a r p lu n b u s D o ñ o r ib u s , q u o s alf e g a t , & eft p artic u la riter videndus ifte A u ñ o r i*
• • l a t i u g l o f quia in fin ita exem pla in h a c m atetta ad fc tt m u liu m ad cafum n o ftm ra ac co m m o d ata.
* ' rerí'!"”'' ’ i Í
^
rrH A A
i««riligentia iT.a* d i ^ c o n c lu fio n is, an im a d u e tte n d o , in te n tu m
n o n fm iTe, n e c eíTe in h is m a te riis p rt.h ib erc nc
E cclefiaftici p o ffin t ven d e re.a u t vciidi facere panem
f c « m e s , ac pifecs , qu® ru p c rfu n i, ex his qu® licité
poíTuiit prouidere p ro C le ric o ipfo , id «nim n o n fo­
r e t l i a t u m .p r o u t a tre cu im u sin a liis c o n c lu fio n ib o ,
S e d m te n tu m fuit
& eft pco iu iam alias d ix im u s''
re p rim ere exceffiis illo rn m , qui h aru m re ru m curam
-"ro."!’' g c í f e r i o n c a i v e n d u n t vltra per.
m
iffiim ín"taro
.g n c cxceir,, , & , b r ,a c
n e aliq u a . prout tJ.er h ;ti c o m m u n ite r . q ,jo cafii
p rocedere in h is p e r m u tiiu r lu d ic .b u s fccularibus vr
p ro b a u im u s .
N cc in h o c cafu ten e rn r h u ia fin o d i fecularis 1«^-^
« « c d iftin ñ io n c ro .fc fe p a ra iio n e m liciti a b iU icitt,,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
463
ncc h ab c re cam atte n d e n tia m , fed p o te ft exequi ind i f tin ñ é , q u a n d o e ít cx c eifis , q u ia h c licituui tiun
p o teft lép a rati ab illicico , f c i p t u h i b n o , arque ideo
v tiic vitiatu r p e r im m le .cu m (i. im poffibiU s fcparatio,
ex racio n ib u s i'equentibiis.
E rim o , q u ia v tilc -f fcrapcc v itia tu r per in u tile in s j
rc b u s in fe p a ra b ilib u s .fc iu d iu id u is abfque difticuliate
aliq u a , pco u t declarat b cn c D in . i n r e g V t i l e . r . u m . y .
d e r e g .iu r .in 6 . 8 o x o m a .q m e tid .c o m r o u e r . m r . U b . í . c a p .
j . e x n u m t r . í j . t f t ¡ib. j . e a p . x o o . n u m i r . i4 .S c eg o c ria m
• '" u in u tilite r i ----t p n m o a e p a c.n u p 1.e L u -4 .g lef.ii.p a r,
i .n u n h r .7 t . E t q u o d h ic lm n is in te b js m iéparabilib u s .e ft eu id c m iü im u m .c u ro n o n fu poffib.le Iu d ici
feculati fe ire , & d iftin g u e ie , q u a n d u in cip iu n t ex­
cedere, vcl n o n .
S e c u n d ó .q u o d eft f idcm frrm é quod iam d iñ u m ,
v iilc v iíia 'u r per inuiile proptcc in ce tiitu d in c m , veKíti, cx c m p ü g ra tia , q u a n d o anim .is lu d ic is n o n p o .
teft applicari m s g 's viii tci j q u am a í t e r i , p ro u t fing u k r itc r declarat Sxnd.in e o f f i } j.n .9 . & ¡cj.gonf j j .
««w j.17.vbi adducit vnum bi'UUu» íiiuile |
Sacer- ig
d o t e , qui cocam Ivabens v n Jcc im hoftias , n o n h-bcc
in ten tio n em co u lc c ra iid i, nifi decem ta m u m , & p ro ­
fe rt fuper o m n ib u s veiba cu n íc cra iio n is , tali caíu,
q u ia e ft in ce rtu m quales f iiu illz decem , quas v o lu it
co n fecrare .n u lla p ro p ic re a debci h aberi p ro co n fcc r a t a , G racia, dtfcepi. foren.74 z.num.f,^. E t eft ra tio ,
q u ia in c c rtitü d o t icm o u e t co nfenfunj á to to j & á
p í t \ e ,e \ l.d e f e m ^ ff í o c a t i , q ü * applicantur ojttiuvc
cafui noftrO jin q u o n o n p o te fi cíTe m aio r in c e rtitu d o ,
q u am qu® refulcat ex cu m m ix iio n e pañis , fc carm s
ac pifctum . V n d c le q u iiu r , n o h p u iíc ficri d ftindlionem , vel fe p ara tio n e m , aliq u am , m axim é quia ía
bifce re b u s,íé m p er reliqu® loíem elle valdé m odic® ,
& fie vix d iftin g u ib iles á í v liq u u , q u o d folet cíTe
ex ceíliuum nim is.
H is f ic c o n f tiiu tis , f videndum eft quid f a c íe n - 17
du m , q u a n d o lu d ex fecularis reperít h u n c excellum
in E cclcliafticís j R e lin q u am u s eos po ftq u am h a b e ­
m u s alio s, curo q u ib u s fccurius agam us. P ro ce d et l u ­
d ex fccularis tam c o n tra venditotcs laicos excclTum
c o m m itte n te s , q u a m c o n tra em p to re s etiam laico s .
fim iliter,p ro u t fu n t declarationes plures p e t d o m in u m f t
C a n c e lla riu m , c u n i liii» O td in a i'js c o n fu lto rib u s
R c g ijs C o n filia riis diuerfis tem p o rib u s fa ñ ® , & fig e a m e r p ro ciuicate G e rund® , co n tra C ap iro lu m ,d ie
l ^ .M a t t i j i6 i4 .c x ifto n tc R tg io C anccilafio d o n P etr o á P u ig m a ri , fc F unez A bbate S a n ñ i M ich ac lts
de C o x a .f c po ftea F .pdcopo S elibnen. & co n fu lto tib u s d o n F rancifco G a m is.Io fcp h o R ocha> fc Francifo
c o A guilo fuit d ec lara tu m , fiim ® juris in curia fecu­
lari f » ñ * ad e f fe ñ u m vc n o u iiBpediatur d iñ a curia
fccularis q u o m im is procedere p .ffit co n tra laicos
em e n te s panes v e n d ü o s á pift >rc C a p i t u l, cutn n o ta ­
b ili. p u b lic o , & n o to rio rx.-eíTinrebus vi " “ " f
fuific . fc cíFc , q u o d fuir deciararc pro io tifd iñ io a e
feculari fccundum vlum illnis T nb.m slis.
^
S e q u u tu s fuit in hac d c c if io n e R-egi<»s anee * tiu s aliam an ciq u am fa ñ a m die i^.Iauiiati} i j 7-” " «
eafdem partes vbi de v e.b o ad
fin tid ^ m d iñ u m . q a o d i n p v z c e d e n t i .d c r r p 'O n! > >u « ' " i
d e c m c m ib u s fed lolum procedcte polfe Iudicem fecuU r e ,. c o n t r . p cftilU .i.ím 1..«.™ fio .x c c J c n ..™ .
e ra t C a n rc lla riu s M a t ,e g .t , & c o n f a ^ r e s am a .
A m cll S . b . , £ r . G u a t d . í l » . S a n y « , 01,t>a : fa n , b l
d í d f i o n c s tn p to c d fü C ía íta tb B a r r h m n n . ca m
C a p itu lo , d c q L diaitrnts >■
>- ' V ■ '« '/
a c ¿tiatn procefftbas d .a A C V Á ..,., O c tu n d i cu m ca­
p itu lo . V n d e h a b c . . tlfU
fi'
n .ta l.tc rn a c pro c ed en d a m . I. p ro b a ru r « c c f f l u p to a t
fit com m ,ini.er.<,o<.d c » f i t a aV q n o t.m o rc o b f c t a n di UB. f c cxem iend i «
^
, qu i* «f t
Q q 4
funim 4
lo a n n is Petri Fontanella;
4&4
fa m m a ra tio qn® p ro d iA is d ec lara tio n ib u s, & m o d o
p ro c e d e n d i facit>
a r g v m e n t v m
.
A l i e n a t i o r e r u m C i u i t a t u m » a n p o íT íc f i e ­
ri fin c f u b h a f ta tio n ib u s .
A n C i u i t a s c x q o u a a u A i o n c , Sc a d i c A i o n c p r c c i j , p o f f it á p r im o c o tic r a A u r e ­
ce d e re .
A n c i a d id d e t u r r e f i itu tio o b i^ f io n e m .
A n r e g u l a r i t e r f a u o r e , F i f c i , Sc c r e d i t o ­
r u m a d m itta n tu r if t* a o A io n c s , 6c a d jc A io n c s ,
S V M M A R I V M.
I
z
j
4
5
6
7
8
9
X»
II
11
15
14
ly
Ió
Series f a ñ i h uius d tcifionis.
N i x e í í tn f / k i i u , f «»<» v tu n lu r com m uniter om ­
nes.
Im pedim entum tfen f r a fla t q u ed de iure non fu h /tS iit.
P m ia f u n t non fie r i , & in u tilite r fie ri.
A lie n a tio rerum C iu it á íit dehet fie r i in pu b lica
fu b h a fia tio n e , a lia s non va let.
Contrarium a li) ten en t, noa ejfe m eejfariam fo lem nitatem fub h a fia tio n is.
Ctsnfuttudo potefi derogare huic fo le m n ita ti, quam uis a lia s tffet neceffaria.
D scifi» Senatus declarans pro confuetudine. '
C o n fu etu d o , an vin ca t legem in fnbh a fia tionib us
nectjfa rijs.
Se n a tu s laudatus in conceptione verborum huius
d ecifion is, ibidem .
Su bh afiatio regulariter f i t de nouo, quando f i t noua
oblatio.
P r a d tñ a procedunt in F ifeo , & eorum q u i ipfius
■ priudegiogaudent, nen in R e p ú b lica , & C iu i­
ta te.
Poena adm ini f i r a ntium vn iu erfitates.n en bene a quip a ra n tu rp a n is F ife a h b u s , ¿ r p ro ted itu r eadem
modo in e x a S io s e earum.
Su b h afiatio noua, nec etiam a d m ittitu r in re F ifea l i ob m aius p retium .
F ifeus nec etiam ia hoe cafu refiitnttu r , q u ia p r a ualet f id e s hafta fif c a lis .
O b lig ation em nouam f u n t q u i dica nt a d m ittifa u o re v n iu erfita tis.
D ecifio Sena tu s , non Itcuiffe C iu ita ii B a rch in o n ,
iure ordinaria recedere a prim o c en tra B u fub
pratexiH noua oblationis.
D
e c i s i o
D X I X.
1 y
O c aiiera i ff ila r tr if f im a B a rc h in o n e n fis C ia ira s ,
J . p ro u ifio n e ro n m iu m p ro fuis ciuibus ad c e rtu m
lerB pus.quibafclam p articularibus dc cadcm C iu ita te ,
q u a d a m m a g n a ro e tc ed e in fin g n lo s an n o s c o n u c n ta :
ja m cnim ,qu.® á prin cip io erat q u o d d am d ele A a in c n tu m diuitum , & m a g n a ru m perCoaarum , fa A a eft
c o m m u n e , & ocdinacium o m n iu m quafi a lim e n tu m ,
z o b q u o d ? ia m n o n p o tc ft d u b itari in rcr n o s , fi cft
in ffu A u id cx qu® ta m m a g n a e m o lu m e n ta , vc
vid im u s, p e r c ip iu n tu r , ficut aliq u an d o d u b ita tu m , Sc
i n iu d ic io c o n tro u e rfu m , & d ilp u ta tu m fuific in
S e n a tu N e a p o lita n o , A u A o r cft N ic o l. A n to n .
G i 2.z z tz \ .d e e if.i 4.teta.
F a A i , ¿ c c o n c liifa , ac firm a ta lo ca tio n e iftis c o n 4u A o r jb u s , accclTcruui a l i j , q u i in ajo rc m m c rc c -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
d e m , a c illa m qu id em n o ta b ile m , C iuitaci p ro eodem
a rrc n d a m c n to o b tu lc u in t ,q u a m ac cc p ta u it C iu itas
& cum illa m a io re ad jc A io iic aircnciam entum pofuic
in pu b lic a fu b U aftatio n e . v t plus d an ti lib era retu r ,
fi n o n rc p critetu c q u i plus daret , ficinatctur lo c a tio
iftis n o u is c o n d u A o n b u s . Ec cu m no n fuiife re p ertu s
q u i m a io tc m m erc e d e m , o ffe rre t,C iu ita s iftis v ltim is
lic ita to rib u s lo c a tio n e m ficm auir, reliA is p rim is c o n d u A o rib u s , q u i d c h o c c o n q u e i en te s caufam in
S e n a tu in tro d u x e ru n t , in q u a p t s t c n d c i u n t , n o n
licuiffe C iu ic ati á p rim a lo c a tio n e , 8c á pcim o c o n iia A u re c e d e re , Sc n o u is c o n d u A o tib u s , ctiam m aiorem
m erc ed e m o ffe re n tib u s^ lo ca re, m ax im é cum p riores
o fF crtc n t id em p re tiu m cafu q u o neccflum f o r e t , Sc
a h a s n o u poiTent p rio te m lo c a tio n e m defendere p to
illo p r e tio ,& m erccde ex q u o c iu itas dicebat fc l* fatn
o b m a io re m iftam ad ie A io n cm pofteciocum co n d u A o ru m .
In b a c caufa ? fiiic de p l u t ib u s d u b ita tu m , qu® 3
c g o h ic breuicer p ro p o n a m , Sc profequac. A c prim ó
q u id em d u b ita tu m fuic , a n ex g u o p tim a lo c a iio re­
ru m C iuitatiis fu e ra t fa A a fin c fiib h a f ta tio n e , clfet
ta lite r n u l l a , vc licu erit p o ftea C iu i c a t i , recedendo
a b illa , cu m d e b itis fu b h a ftac io n ib u s aliam faceie.
S i p rio r lo c a tio fuic n u lla ex d cfcA u fo lem n iiaiu ra ,
n o n cft d u b iu m , p o tu e rit C iu ita s , ea d ercliA a,p ro ce­
d e re ad fe cú n d atn , ex nena rtg.non p ro fla t , d t reg.inr,
»■« 6 .n o n p r® fta t im p e d im e n tu m q o o d dc iurc n o n
fu b fiftit. Ec p a r i a ? func a liq u id n o n fieri, vcl in u tili* 4
te r fieri, in p rin .in fti.d e hartd. ab in te fi. & ftq u en d u m ,
in ii.d e fa ttfd a .tu to. Q u o d au te m ? in a lie n a tio n e ,
j
d iftra d tio n e rc tu m C iu ita tis tcq u ica tu r p u b lic a fu b h afta cio vti fo lem n itas neceffaria, alias n o n -tc n c a t , a d
in fla t h iin o ris , A p u p illi, q u ib u s R c fp u b lic a * q u i p a r a t u r , p to b a c late lo a .P c t. Surd.»» conf. tS .e x num*
& z.c u m p lu r ib n s fe q u e n t.y h i dicic eflc cex.»» l.fi. C . de
ve n d en .re b .eiu i.ltb .it.s e alia p lu ra adducic ad p ro b a n ­
d u m in in d iu id u o q u o d a n te a d ice b am u s , & a lie n a ­
tio n e m n u lla m , nu llu m - pr® ftace alij faciend® im ­
p ed im e n tu m , c o lu m n a s in te g ra s c o n fu m c n s in ad ­
ducendis variis dc h o c exem plis R o la n , q u i im m e n fos ctiam alle g a t, c o n f y q .u .i y .v o l. i .Lof® .d« iure v n iu ir .p a r .j.e .y .n .q .A x c ú e .lib .? . f if.y ./.4- " •4- »oua recopi/rf. l o a n .A ncon. M a n g iI.n o u c >« traSi. de fub h ajia .
q .jj.n .i.
S ed cx ad u e rfo ? alij a d d u c e b a n tu t d ic e n te s n u i- S
lo m o d o f o r e n cc ellk riu m in h is a lie n a tio n ib u s re ­
ru m C iu ita tu m folem nicatcm fu b h a fta tio n is , p ro u t
lu n t R u in , in c o n f.1 8 9 . u -i$ . lib .i. C a td in , M a n tic .d r
ta c it, & a m b ig .c o n u e x t.lib .4 .tit.8 .n u m .ii ScS\c'pW&n.
Graiia.d</cr#py»»'e».479.».iy.ca ra tio n e q u ia in l.v lt.C .
de v e n d .r tb .c iu i.q a 3t tra d it fo rm a m h u iu s v en d itio n is,
n u lla de fu b h a fia tio n e fit m e n t i o , C a t d i n . T u fc h .
to rK .y.fu b -litte.S.conel.y ij.n.p.
E t cu m v id cten t ? p a tre s , te m ciTe co n tro u e rfa m 7
in te rm in is ju ris co m m u n is , circ a fo lcm n it.itc m
h a n c fu b h a fta tio n is in alie n a tio n e tcru m C iu ita tis
rc q u ifita m , nec n e c o n fu g e ru n t am b® ad co n fu e ra d in c m , v n a p r® ten d c n tc vig ere in hac C iu ita te ,q u o d
cUm h a c fo le m n ita te fierem h u iu fm o d i a lien a tio n e s,
alte ra v e ro n e g a n te , fed q u o d c o m ra A a b a t C iu ita s
eo m o d o q u o v o l e b a t , fiue cu m fu b h a fiatio n e, fiue
f i n e c a , ab fq u e e o q u o d v n q u a m im p u g n a t® , an t
an n u llat® cx d efeA u fu b h a fta tio n is hucufquc fu iflc n t
alien a tio n e s : pofle au te m h u iu fin o d i fo lem n itati,
q u a m u is cflet d e i u r e , p e t co n fu ctu d in ero derogari»
ficuti per fla tu tu m , Sc co n fu c tu d in e m cfle validam .Sc
o b lc tu a n d a m p ro b a t m u ltis S tc p h .G ra tia . d ifitp 079n u m .17 .S c riitfus d ifcep .i6 4 .rfu m .X 4 '
á cn á u m , Sc r \ o ü e M tíV if\ \ .d e fu b h a fia .q .jif‘ ^'
A gnofccs S e n a t u s ? h a n c ctiam
fc q u cu s m o re m folicum p ru d ;m :s l u d i ti s ,
*
D ccifio D X Í X .
p er reguías cC itás ó m iíE s ífsc c rtis, & q u * n o n
iu n i fie tu l * , co nfiictudiiicm tx a ru in a u it,a ¿ quia cam
« c |e r í f , p ro u t a llc g a b a a ir p í o p rio rib u s c o n d tié lo riFj<s , íb lc ic C iuicaicm , C Q niiaáiaic 'fine fubuallacion ibus, p to u c ci videbatur vtilíu s o m iílb a rtíc u lo íiir i^
a n fit n ec eílária fu b h a lla tía dteU ra uit,xib co nfueiudin e iU p tx d ié la m , & iliius pr«cexcu,cx dcfcfbu (iibharta tio n u n i'tio n fu iílé n u lia m prioi^etn \oca.iionem , S c
líib p rx tc x tu p r e te n f * n u llita tis p rx d iéí:* n o u fuiíTé
lic k m n C iu ita ti ab ea re ced e re , & fecundam fa cere
■i, cum fu b h a ftatio n ib u s.v e l fin e e is .E t n o ta h u n c f S c ^ n a tu s p rim o re m in co n c e p tio n e verb o ru m , q u ib u s
v fiís fa it in h o c artic u lo , t r a a a t G ra n a n , rw
vina luiv 1*1
------ te
n o u é M an g i!.
' ^.(lioDCm. q u a ra
. „?itetete.»» ir» h.c r:»K-
d íu c tfiro o d é Gratian.Ac M z n ^ ú jm d q H td a h ttd f i t de
.•«re.Scnanis g en e ralitcr,5c indiífanicc. q u id q u id ju de
rV e .o m itc cn sp ru d c n lc t po n ere d i£ lionem .«/i«¿. q u ia
in ea videtur G ratia .co n c ed cte ,ah u d cíTc d e jiu c , hoC
e ft iiecclTatiam fu b h a ftatio n cm , S enatus n o n ica, led
re liq u it iftu d iudicium ,ne dcclatarcc q u o d fo tU n n o n
fc n tie b a t au t faltem e ta t d u b iu m , q u ia n o n eral n cc e íla riu m d eclarare , n u n q u a m facis p ro digniiace á
n o b is S cnarus laudatus p ro fu m m a in p rocedendo illiu s circanfpc£l:ionc : p ro c e d it fem per cum p o n d ere ,
& raenfura v e tb o ru m ,& filla b a ta m n e q u id p o n a t Ulpetfluum .íTc q u id o m itta : n ec cllatiu m .
Io
S ecunda d u b ita tio t f u i t , d a to q u ó d lo c a tio te ­
n e b a t , n o n o b fta n te p r s t c n í b defeólu fu b h a ftac io n ís , n e c p o tc ta t C iu ita s eo p rz ic x tu a b ca recede­
re ad lib itu m , & alteri lo c a re , a n fa lte m in cafu p r o p o fico p&fict iftud v ltim u m f a c e r s fu b p rz ic x tu o b la ­
tio n is m aioris p r c t i j , feu m erced is fatfta per alium ,
d e q u a díxim us,
I n hac d u b ita tio n e , v id c b a tiit C iu ita ti , 6c R c i­
p u b lic * , n o n d en e g an d u m , q u o d aliis q u ib u fcu n q u e
c o n c e d itu r , n o u am a d ic é lio n e m , & au é lio n e m ad ­
m itte n d a m , & eo p r« tc x tu rem dc n o u o fu b h a ftan d a m , Sc plus o ffcicu ti ita d e n d a m in b en e ficiu m ip­
fiu s C iu ita tis , & R s ip iib lic * , cx tcx. cxpcelTo iu i.
f i tém pora, C.de fid e iajlrum . tib .ib . &: in S e n a tu re­
ce p tu m iftu d eíTe, coU igiruc ex tra d itis per M ic h a e l.
F c r r e r »« 3. p/tr. obfer. y
i n c p . in c e u ja , Sc fu n t d e
h o c p lu ra ex c m p la tia , T h o r o in iem p en d . deeiJf.N ea-pol.verbo, «>¿/«io,Ricci. c o lle E a .ijió .p a r .^ . & a,li) add u é li p e r lo a n . M a t.N o u a r.^ w ./o re w .ó j.
I*
S e d refp o n d cb a tu r j- ex a d u c rfo , id vetu m ín Fif.
c o , & faiiorc eius > c u iu s p ra sro g atiu a cft p o fle ad­
m itte re iftas n o u as a d ic c io n e s & autftiones e tiam
p o f t p e rfe ílo s c o n tra é iu s , fi in d e r c f u l t a t , m eliorem
eius co n d itio n e m effici, n o n a lio ru m , ncc etiam R c i­
p u b lic * , & C iu ita tu m , p ro u t fu n t tex.expreflí in l.
i . C . d e venden, r e b .d u ijib . 1 1.6¿ fijnt ib i v lte c iu s o p ti» * g l o í T * id declarantes 6c d iftin g u e m e s , ra u ltu m
b e n c F rancifcus M a z .d e e i f i 6y. q u a riin r an in alber-
465
pífcT O gaiiuas Fifcales í» ir 4 E .d e u ir.fifc- / i f 6. i t t . i ».
i c . q u i citar A lbcc, & A íflic. irt d ec if.14 0 . q u i dicunc
decilum , fu b h a ftata re fifcali, ac ea b o u á n d c al.cuj
plus ü ftbreiiti ill p ublica licitatione: delib erata , nc.u
a u d iri aliu m c x e o fo lo , q u ia m a iu s p rc ú u n i o ffciat :
Ac ttanfic v ltcriiis , -f n c c o b i d F i f c u s , q u ia la fu s j
ttílitu ic u í.flc adducit ra tio n e m , q u ia fides haft® p « b lic ie ,n o n fa cilc conueD i deber, A m ot). G riucl.¿ií»/T
D o la . 44.n , 6.<^{ in id e m c ú a tG v ñ d .P a p .d e ri/jjS .
x .S c lo a n .íia p .d e T h o r o in c orn p tn .d tetf N e a p o l. vbi
í - :J
tep«ItirAC
lu re s decifiones in
id fa ftas
aficrr,
&- D
o é to r J s v tr b
a n fiftu s fu rejlitu cn du s In v n iu c rlh a te au te m . f 8f
R e p ú b lic a é c o n tta , funt plurcs qui fim p l.citar , &
ab fo ltu c ci c o n c e d u n t debere ad itn tti n o u a m ad ie étio , & a u a io n e m . de q u ib u s apud G tiucl.
¡iu .
¿WÍ-/44.WHW.4.
S en ato s a dm ifu t o p in ío n e ro , j u t c o id in a rio pti- 1 6
u ilc g iu m iftud p r * r o g a tiu a ra efle fiíci , n o n vniucríita tis .E t fic C iu ita ti B a rc h in o n * n o n licuilfe á p rim o
c o n tra d tu ju te o rd in a rio tecedetC , fu b p ts c e x tti
in aío ris m ercedis o b la tio n is , & n o u am lo c a tio n e m
fa c e te debere d ccU rauichis v e ib is .fE t a tte m o c o n f ta t,
n o n licuiíTe C iu ita ti á p rim o c o h tta c lu v alid * recede­
r e , e tia m o b n o u am lic ita tio n e m , c a m h « c p i a t o g a tiu a fifco tan tiim co m p e ta t, ] & fiin u l rcpiilic q u a n ­
d a m c o n fu e tu d in e m , qviám C iu iia s allegabat de p o tclU c e recedendi p ro p ria auiftoritatc á c o m ra d ta
ia m p crft-dto o b novias lic ita tio n e s , quia vifum e i
f u i t , d e c a p r* te u f a confuetudinc n o n tp n ftitif lé cd
m o d o q iiü deb c b ac .R c liq u a in feqtten.
A R G V M E N T V M .
D e c a d e j n m at eri ad cc if. p r e c e d e n .
S V M M A R I V M .
I
Refitlíttiorte in integrum fuirneníiur C iu ita ti a d f i ciendam neuam fubhajiationem p r a te xtu lafia n ií.
z
L a fto an probata maneat e x noua oblatione.
j
D ecifio,preba ri U ftontm e x noua oblatione , quan­
d o efi tonfiderabilis.
4
N o u a v e n d itio , & locatio efi firm andaprim is em p to n b u i , v e l eenduEoribuj ídem pretium ejferen tib u f.
5
C onduñorum a m iq ü k ru ta , & eorum pralationum
m ateriam , q u i D o ílo rts traE enf.
6
M a io r i nen perm ittitu r refciudere eontraüum ob
Ufionem quáado efi in p r fr io je d emptor poterit
fupplere.
7
B eftu u tton efolu m eonfeqnifur q u is quod Igfio abfift'
lerat,
8
E m p ter antiquus fo le i praftrri in Senatu , quanda
iteru m res ve n d ita fu b h tJiaiHr,pro eodem pretio,
p
S ed quomodo id fia t, h ic declaratur.
D ecifio Sena tu s in hoc fo E o , tbtdtm.
10 C on tra E u s uouus efi firm andus . quando c í ^ r p rtrnus per nouam oblatianem , modo quo h ie deela-
g a m e m o ,& e .p a r.i.A ± c ü c .in i.i.tib .^ .tit. 1 i.noua recopiU A u ú . i n c a p .P rttor, e a p .^ i. i n g le f.ib i , de pn iar.n u .
ratu r, v b i decif.
10.
L oIac.de i« r e v n m e r .p a r .3 .c .4 .n .i3 . R ic c ii toHeEa. XI S m n tn , d .c ift, in h . t c m f n fr a a ; & f i p t r • « « iJ i- é .p a r .j.G z t c iz d e t n e l i o r a . & e x p e n f cap. 1 8 .» « .
b u s m eritis illiu s .
. , . . ,
4 4 . F erter t» «¿di.
G h i¿ .
d e e i f ¡ } 6 . Ucee in
12 O b la tio a lia , f t fecunda, a nadm ittaiur ,n h .s f u b -
12 m u l ti s t c a f i b u s p m n * a d m in iftra to r u m v n iu etfitatu m n o n b c n e a d m in iftra n tiu m , « q u ip a te n iu r Fifcalíb u s,& fic p t o illis ficac p ro iftis,q u a n d o q u e p o ffin t
capi p crfo n aliter p ro d e b itis qui alias habenc p riu ile­
g iu m , p ro u t tta d it B ouad.íw ¡iia p e lit. t i b .¡ . t.4 . « .8 0 .
< i Q jio d ta m c n -j- v iru ro q u c e g o rc p c rio controuerfiiro¿
q uia in Fifco n eg a t iftu d p riu ileg iu m P ercgri. licct
**os officium fecundum lu m B in ftic u tu m , efle* tu cti
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
13 Sena /ÍT »nftk% Jm ^^ ^ ^
tionem ad e f e E i m . v t priores eonduEores foluer e m etiam iñ u d augmentum.
Í4 O b la u o fecu nda in fu^bafiationibus pofi Uberatam
h a íia m Fifealem , non a dm itten d a , v b t d e c if. ^
Xy Ó b la tto tertia f u i i
P " Sena tu m , ne dartfasr
p ro g r efu i ih ih fn iíü m .
í é O blA tionéi
46 6
loannis Petri Fonranellíe
16 O b la tio n tí nouas nunquam a im itte n d a t in fn lih a-
e g o addüxiíra t.d e p a ñ . nup.clan.4. gUJf. x Z .p a r .j, «.
4 1 . f c lu rfu s « « .9 6 , vt íu p crílu u m tu rct alios vcllc
a íc u m u l.ire in idem .
e jft f a u ifa ñ u tn .
Si c o n tr a ñ u s t n o n rc fcin d iiu r , clarum eft , e rit 7
18 O b la tion es in domo D epu tatio nis poft liberatam
in m an u ipfius c m p to tis fiip p lcie illud q u o d dccft de
hrtftam F fe a le m a dm ittuntur quotidté.
ju fto p rc tio , fecuiidum q u o d alij o b tu le ru n t, q u o de­
b e t c o n tc n ta ri v e n d ito r , cum p«r h o c co n fe q u a tu r
D e c i s i o
DXX.
to tu m id q u o d Ix fio a b ftu le ra t , n e c v ltra ex te n d itu r
reftitotio,/.fiít> d ( i wjiwír,§ refttm tfo , f f.d t m n o r, tft /,
1 '- T - 'l i t t i a d u b ita tio f u i t , f an faltem ben e ficio re l.§ fi.a c l.etiam fin .C - d t fen te n t.p a jf. cum v u lg a t.E z n c
X ílitu tio iiis in in te g ru m eíTcc fu b u c n ie n d u m
d e fic ia n t d o ñ cin a e in te rm in is in h o c co d e m cafu in
in d iu id u o , ita te n e n t V ifil. ad A tfliñ .d rc . 2 4 0 . nH.Ü.
C iu ita ti aduerfus Is f io n c m ei c o n tin g e n te m ex p ri­
v b i S c n a tu s N e a p o l.d e c .G a ic ia de expenf.cAp.x8.n-44,
m o c o m r a ñ j , qu am d ice b at rem anece p co b a tam &
Ec licet fupra t dixerim , n o n fu ifle aliq u ib u s t i - 8
iu ftiííc a ta m ex illa n o u a obiacione.qu® e ra t n o n m o íám ac ce m m o d a b ile m in h o c cafo , m a te ria m pc*lad i c * q u a n tita tis . Q a i in re ,o m n e s v id en tu r co n c ed e tio n is v c te ru m c o n d u ñ o r u m , aliis ta m c n n o n a b o r ­
re re ftitu tio n e m e x i s f i o n e , G u id . P ap . d eeifí. y } 6.
dé ac co m m o d ari p o fle v i d e b a tu r , fccu n d u m q u o d
A f f l .ñ .f c ib i V zC í\ .d tc i.}4 a . M c ftril. d u if t. 8 4 . G arc.
alias o b f e r u a t , o b fe ru areq u e folet S en atn s in h a c ea­
d e tx p e n . eap. i 8.»/«.44. A uilcs ia c a p p .P ra to r .e a p .it.
dem fercné m a te ria , q u a n d o v i.fc d i f t i iñ u C u r i* ad
a u m . it .S c A lo zi.R ic.co H e£ í. í y 1 6 .U m ita .i .S o la m d u iu fta n tia m c re d ito ru m v e n d itu r aliq u a p ro p rie ta s
a b i c a i u f d e q u a lita te l * í l o n i s , q uanca d cb e at eíTe,
& an fuSi.-iat p ro b a tio illius per n o u a m a d ie ñ io n e m ,
q u * d cinde p o n itu c itc ru m in fu b h a ftu ex no u a
& a u ñ io u c m , p ro u t fig n a n tc r c o n fta t ex G riu c l.
aiiq u a fu p e ru en ie n ti co n fid c ra b ili a u ñ i c n e ,6 c lib e ­
ü 'i i J e p rim o p u n ñ o a g it, q u atis, 6c q u a n ta fit ncccfra tu r n o u o Iicit.icoci , tu iic fi p tim u s e m p to t vulc
U r ía líc fio , tu f a p e e i t a t . decifi. 4 4 . ««»».6, V rfil. ad
p r* c e n d e re p tx la c io n e m p ro e o d e m p re iio , datur
ei fiu e d u b io , fc dari folet , p ro u t hab c s ap u d M iA ftl ñ , i » d iñ a d « t / .i4 0 .a « i » .8 .M e f t n l .d í6 .8 4 . num.
8.
d e fe cu n d o v ero , a n Iz fio ex lic ita tio n e , & a u ñ i o - c h a e l Ferrcc in i.p a r .o b fe r u .e .jij.S c eg o cb iin u i rcfcre m e eg reg io tu n e S e n a to re , n u n c a u te m m íu p icn e , feu n o u a o b la tio n e d iiu d ic c tu c , t t a ñ a t \ z íi\ .v b i
f u p r a num .\.6c e g o Ctiam la té in i . de p a ñ . n u p , eU u .
in o C o ro n ae A r a g o n u m C o n tilio R c g e m c .d o n l o a n ­
n c M a g a ro la , die 4 .F c b ro a ri] 1611 .in ca u fa la c o b i
éi.g lo jf.^ .p a r.t.e x.rtu m .Z y .fe á cu m li* c m a te tia I z f io M o n i ía tto ris C iu ita ti G e tu n J * , c o n tra H ie r o n y m .
n i s d c d u c c n d x , & confi J e r a n d * a d e íF c ñ u m c o n c e ­
d e n d i re ftitu tio n e m , fic naulcum a r b itr a ria , vc o m n e s
V ilau e r, fc alio s, S e rib a R o u re , & in alijs p lu n b u s
c a u fis . Ec dc h a c eadem ve d uas fim iliter c o n f tñ a s
d ic u n t, m illa s J ifc r e p a t, c g o i » \ .d t p a ñ . nup. ciau.4.
in f a ñ i c o n tin g e n tia d cc ifio n es rc fe rt d o n lo a n .
f)o Jf.i% .p a r .i.n u m tr .s y. vbi plures adduxi. S e n a tu i v iB a p 'ift. V alen^üC . V elafq. confil. 7 y .7 > rrn i/.Ó ¿ .i.v b i
i fu m fu it t h a n c , q u * d e d u c e b a tu r ex n o u a licitatio n e
in fin e , tc fe tt iftas decifll V e ru m eft -j- vix, au t n u n - 9
t fu ilfe fufficicnrem , fc f í c e o p rx te x iu c o n c ed e n d am
q u a m p ro b a ri p o fle , v c n irc p ro p rié rcm h a n c , dc
p e tita m p e r eam re ftitu tio n e m in in te g ru m cc n fu it,
q u a a g im u s,p er viara p rx la tío iiis p ra fo p p o fito q u o d
q u ia o blacio n o u a fu it co n fid e ra ta m a g n a ,fc fuíficiés,
p tim u s c o n t r a ñ u s n o n foic rccifos , fed ei íupevaddín e m p é o ñ in g e n ia r u m lib ra ru m p ro q u o lib e t a n n o ,
tu m iftu d p rc tiu m v i t e t i u s , q u o d alius o b t u l it , cato
q u i e r a n t decem , v h tá 1 j io .lib . p rim i a rrc n d a m e n ti.
m a n e n te p rim o c o t n r a ñ u : v n d e cum S cn atu s id
4
Q u a r t a d u b ita tio f fuic o rta fta tim , cu i erat f ir ­
habuiflcc p ro c o n f ta n t i , n o n licuiíTe c iu itati recedere
m a n d u m a tre n d a m e n tu ru illu d n o u u m , a n prim fs
á p rim o c o n c ra ñ u , fed illum re m a n fiflé v a lid u m , fc
c o n d u ñ o t i b u s , a n fe cu n d ó o ffere n tib u s. E t d i x it
fo lu m d ice b atu r re n eri p rio re s c o n d u ñ o r e s ficu t p ro S e n a tu s q u o d fi p rim i c o n d u ñ o r e s n o n obcul.flcnc
m i í é r a n t , fu p p lere illa m p arrcm p t e i i j , q u a m ali)
d a ré íd em p re tiu m , fu iflet fine d u b io a u fe re n d u m cis
o b t u l e r a n t , n o n v id e b a tu r necciTatium c o n d e m n a re
a rrc n d a m e n tu m , fc fe c u n d s firm a n d u m ,e u m autem
C iiiicatem ad fa cícd u m a liu d n u u u m a rc e n d a m e n tü ,
illu d fec er in t ( inquic ) a ud tend f f u n t , atten to c o n fta t
fed folum elTe fta n d ú p rim o cu m n o n a a d ie ñ io n e &
i n p rim a lo c a tio n e l® fio n em n o n in teru c n ifle in c o n ­
a u ñ i o n e eo m o d o q u o p et illos f a ñ a fo c ra t , d e c la ­
t r a ñ u , c u m nec p rx c c n fu m fic , f e d p er oblationem
ra re , o b lig a n d o illos c o n d u ñ o r e s ad c a u cn d u m pro
pofltriormm Ufionem in pretio r e fu lta r e .V íx c fa n t ver­
d i ñ a n o u a a d ie ñ io n e . S ed q u a n d o S cn atu s id f e c ir ,
b a d cc ifio n is, euius e ft, v t n o s ra tio n e m re d d am u s, &
n c d u b ite s q u in cflct fic fa c ie n d u m ,ipfe n o n c u ra t de
e a m c o m p ro b e m u s . .
íy lla b is , n e c d e m o d o , d u m h a b e a t e ífc ñ u m : hoc
5
A d id a d u e rtim u s ,
S e n a tu m n o lu iflc h ic co m m ilc ere m ateria m a n tiq u o ru m c o n d u ñ o r u m .f c p i * in o d o res viia ci fu it m elius d e c la ra ta , & facilioris
cxecucioni*^,ideo ca m v iam e l e g it : in illo au te m ca fu ,
la iio n e m e o tu m , d c q u aira Leongruit, c u m l.fe q u . C.de
“f q u i eft diuctfos á n o f tio , q u a n d o cx aliq u a caula
lo c a p r a d .ciu il.lib .i i.q u a m aliqui v o le b a n t a c c o m m o ­
p o ft p e ife ñ u m c o n t t a ñ u m m iflu m q u e e m p to re m in
d a r e , q u ia d ic e b a tu r cam n o n efle ac co ra m o d ab ilcm ,
p o flc flio n e m , itc tu rn in fo b h a ftu p e n e n d a m .fc tc ftiq u a m m u ltú m exccnsé ira ñ a c a m habes p ro aliis cafib u s ,in q u ib u s c a o p u s b a b e a s ,in te r alio s in d « .y .A n t.
tu e n d a ra rem d ec lara tu r , fc res alteri lib e ra tu r, p r c tc n d itq u e pcirous e m p to r p rz ia iio n e m p to eodcm
G iz z a re l. & ib i o p tim a eft a d d itio , p o ft A f fliñ .d íf.
p re tio , v t a n te a d ic e b a m u s , cu m cc ifa u e tit p rim u s
2 } 8 . & V in e , dc F ranc. d « . 4 06- & addcm cs cius,
c o n t r a ñ u s p c r n o u a m a d ie ñ io n e m iu ftu Iudicis
q u o s co nfülere p o t c r i s , vbi de h a c m a ie r ia tib i crii
f a ñ a m ,eft fa cien d u s,fc firm a n d u s n o u u s co n iiañ u s>
ita ñ a n d u m .
n o u ú m q u e co n fic ie n d u m in ftru m e n tu m , q u ia tu n c
é
S ed fu n d a u it fe t in illa o p in io n e q u ó d q u an d o
c x t i n ñ o p rim o c o m r a ñ u , tes v en it p ro p rié p er viam
m i n o r , vcl alius g a u d e n s iu te m in o tis Ix d iiu t in a li­
p r z la tio n is , & fa tic * , in q u a n o u u s fit c o n tra ñ u s
q u o c o n c r a ñ u per cum g c fto n o n re fp e ñ u ipfius co n ­
in fau o rcm cius , q u i illa v titu r , & ideo folct in co
t r a ñ u s , v t q u ia n o n ex p e d iret ci faceré illud , íed in
ca fu p ro c ed i per m a n d a ta facienda em p to ri d c fir­
p re tio , vc q u ia m in u s h a b u i t , q u a m d e b u if lc t, tu n e
m a n d a alia fim ili v en d itio n e ei , qui ju s praelationis,
p e r re ftitu tio n e m , q u a m im p e tra t m in o r , n o n c s n f c f c fa tic * h a b e t, p to u t ap u d n os obferuatur intrcpi e - f f
q u i t u t refcindi c o n t r a ñ u m , & ipfum lib erari a b o b fic in te rm in is te rm in a n tib u s Aux\.in eapp. F ra ior,
fc ru a n tia illiu s , fed re m a n e t ilic firm us ad v o lu n tatem
c a p . i l . v c z b o ,d e p « i> .« a w .i J.v b i q u s d a m
e m p to ris , fi vult v fque ad ju ftu m p re tiu m fu p p lcte ,
» d in fta r l . i . C . d e r tfc in d .v e n d .z d q u o d to t ta n to fq u c
lig it v tilia iu praxi.
(la tion ib u s ,f u n t q u i v tltn i.
17 L im ita tu r fa u o ie cred norum , v t m eliu s p o jfitc is
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D e ciílo D X X Í .
h a b u it io n iiilfisa o n is.fo e x p e d m it: m o le ft'ílim a p in quam )pro{*tcr m a g n a m p o te iitia in p a ttiu m cum pofe
fiJerciii vltiroi co o d u A o re s ,q n í cu m C iu ita te , q u »
eisaffiftcb a t.d c fe ttd e b ao t v alid iflim c (uam poifcU i»n c m , Dullis la b o rib u s , A? im p c n lis p arcen te s cu rre b a t
t m u lta p -'c im ia , <j i « cft b elli h u iu s necuus. [ C enfuic
itaqu* 5 ív .a/» /,c6 c ta éh jm C iu ita tis B a rc h in o n * n o u
fuiffc uoD uui o b o in iíD m fo lcm iiífatcm fiib lia rtatio n is , v tp o ie ex co n fu eto d in e u o n n ec cffatiam , n c c licoiffc C iü ita ti ab co p ro p r ia a u A o rita te jc c c d c re o b
m a jo re ro m ctce d is , icu p re rij o b la tio n e m , d an d a m
la m e n , 3c con c ed e n d am fo rc ci re ftitu tio n e m o b 1*C o n ero in p rc tio . tc lb lia n tc m cx n o u a o b la tio n e ,q u a
rc cifu s fiiilTct c o a ira A u s n ifi prim í co n d u A o rc s fe
vcU e íñpplcre p re tiu m , iu x ta alio tu m o b la tio n e m , d e claraflíénc, in q u o fu e ru n t au d ic i,& lulliim cis firm a n ­
d u m in ftru m c n tu m eo m o d o q n o fc cu n d is fu e rat fir­
m a tu ra : ] h® c c íb in effcA u d ec lara tio n is fu b fta n tia ,
q u ® fa A a fuic referente e g re g io S e n a to re d o n lo íe p h o d e I o f a ,d i c f . lo lij t u y j . q u i n o n fin e o m m u m
iBOeroce, q u ia rc Á u s lu d ex , do m h® c rcuidco , h a c
a n u o 1659.111 ccciüm cu o ia u it , intec M ic h a c lc m
S a u ia lu a d o r , & L a rz a ru m llg le fias , ac C iu ita te m
i z B a c c h in .A A u a .C o ft« .S a p p lic a rn m f co n d e m n ati ad
a liam A u ia m ,tn q u a r e o b t u ü t n o u a q«® ftio Hiiputád a , q u ia aduería pars v ltra p rim a m o b la tio n e m fecit
a lia I» hac cauíá n o n m o d icam q u in g e n ta ru m libra­
ru m p ro v n o q u o q u e ex decem a n u ís , q u * íiim m am
rlfic eb a m p ro roca rc m p o te ,q u in q u e roiile lib raru m ,
a n harc u o u a o b J a tio fo re t ad m itre n d a , ncciie.
Jf
S en atu s
f illa m ad m itte n d a m ,n p n vti p e­
te b a tu r ex ad u c iíb
p c x tc n d e b a t tira d fuftin e n d u m
fu u m arren d a m cn tu m p r* te x tu htiins a u g m e n ti , fed
a d effcA um , vi có n d u A e re s p rio re s q u i o b tin u e ra m
i n p rim a i n f t a n t i a , fo lu tre n t iftn d plus p ro d iA o
ac ren d a m en to íen tc m ia lata d ie 16. A prilis i 6 j 6, re ­
fe re n te eg reg io itid e m S e n a to re d o n B ern a rd o de
P o n s Sc T u te lh q u a fuit co n firm a ta p rio i fc n te n ria in
ó m n ib u s Sc pcc o m n ia , [h o c im c ilc A o , q u o d ifti arrc n d a ta rij te n e a n tu r fo lu ere etiam iftu d au g m e n tu m
^ v ltra alias q u a n tita te s de q u ib u s in p tio ri. ] D e q u o ?
^ c o n q u e re b a tu r aduerfa p a rs,c u m iam fuiílec ap p ro b a ­
ta ad íe A ío ,& licitatio ,n o n e ft cniro p érm ilfa nííí v n a,
? ? Sc p ro v n a vice , 3c fie obferuetnr apud n o s vt dicit
M ic lis é l F c trc r i» j.p d r t. cbfernat. cap\t.y\y. mtm. a.
A u iL i» ca p p ,P ra fr.eitp .xí.nH T n. 1 j .f e i m aluit p e r h o c
d am iiu ra tra n f ite ,q u a m litig a n d o m a io ta q u * era n t
in d u b ita ta , fuftincrc.
jj
P o fte á fuit I deu e n tiim ad ex e c u tio n e m fcntem iatu m h a tu ra , Sc ite tü m p ars , q u « fucciibucrat, fecit
n o u a s a d ic A io n e s .& o b la tío n e s m aiorum q u an titatu m
i n d ec reto ex e q u u tio n is , (in g e n tia d e b e n t effe lucra,
q u * h m c p ro c ed ere fp e ram u r fe cu n d u m q u o d h o m iT nes íu iif fáciles ad a u g e n d u m p rc iiu r o jf e d n olu it Sen a tu s a d m itte re , ca ra tio n e , q u a m fupra dixim os exp tcfla m p ro u ifio n e , 9 «
, ¿Kretur progrejfuj iu
^ fin a lite r t rc ftat fatisfacerc cu íd a m o b r
in h a c decifione
ffiíficilcs ad m o d ü m feciraus licila tio n e s , & auA iones d c q u ib u s tra A a m u s. p o ft fir­
m a ra m ven d itio n em v itim o lic ita to ri in p rim a lic ita ,
n o n e & fu b h a fta tio n e . nifi fiant v e l i n beneficium
f i f c i & a d h u c iftu d re liq u im u s c o m to u e r f u m , v e lin
fa u o re m ro m o ru m , & p riu ileg io eo ru m g au d e n tiu m ,
n ied ian rc ta m e n re ftím tio n i* m in te g ru m beneficio
im p lo r a to , q u a m d iffic u lta te m a d a u g e n t tra d ita in
h a c in a tc ria p er lo a n . M a ria m N o u a r. q u . forcn. á 1
J t v i x v u lt in a liq u o cafu h as c o n c e d e re auA ioncs*
« adicA iones. M iru m cft ig itu r ,q u a lite r paffim p r* .'
« íttis a o u u b f t a n t t b u s , videam us in S c n a m iftas a ii-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
467
A io n c s a d m irtí p o ft a b fo lu ta fti, Sc perfeA aitt aliara
l*cirat)»ncm , R e lp o n d e o , ? h a n c m atetiaiii ccciperc «7
v n am m jg n a in Jiiiiitacionem , SC dcclarationiím , vc
fa u o re c re d ito ru m , q u a n d o fc ilx e r ad eo ru m in fta n lia ra , & p ro eis d iftra h u n tu r b o n a d e b ito ru m .a d m ittancuc ift« licitatio n e s v lteriores p o ft p erfeA u m c o n tra é tu m , p ro u t tradic R ic ci. lu e o lle ñ . d iu ff- e o lltñ .
í 7 i 6 . i n jM m i t a .T h o i o in tomp d te tff.N tá p o l. v erb o ,
obU tio. H u iu s fpeciei fu n t ca fu s.q u i p o llü n t m o n ftta li in h a c m a te ria , q u an d o feilicct p re tiu m proccffum
e x p r im a v c n d ttio n c n o n fufficit p ro c re d ito rib u s o m ­
n ib u s , Sc o ffe rtu r m elio r c o n d itio ab alio , in iq u u m
f e re t, cred ito rib u s au ferri iftu d beneficium , n e po ffin r ex b o n is d e b ito ru m fu o ru m m ediantibus iftis aiiA io n ib u s ,á ¿ u b la rio n ib u s fatisficri.E c in d o m o ? D ep u ta tio n is , vbi fiunc ex e cu tio n es q u o tid ie p to d e ­
bitis ad in fta n tia ra ipfius G e n era lis cred ito iis,& q u a n ­
d o q u e alio ru m cre d ito ru m , q u o tid ie fidtnitiuntar, t$r
praSlieantuy ift® a u A io n e s, & adicA iones,verurn eft;
q u o d ibi ju ra fifcalia ctiam co n c u rre re d ic u n tu r c u m
e a h ab e at in m u ltis ille m ag n u s M ugiftratuS , &. iic
fiue cx h o c, fiue e x e o q n o d ad in fta n tia m , & p ro fa tisfa A io n c crcd iro ru m h u jufm odi auA iow cs fian t,a d ­
m itta n tu r pc® diA a in co n c u ls^ . E x tra h u n c cafum ,
q u i etiam ell d e b ito rib u s ipfis co n d u c ib ilis cx m aio re
d im iffio n e , & facisfaA ione c re d ito ru m I b o tu m ,p a u ­
c a exem plaria reperies : Sc de h o c c o m p lu ta finc d u ­
b io . A d h an c m ateria m dc aL iA iontbus,& v lterio rib u s
Jic ita tio n ib u sa d m itre n d is , n e c n e , etiam benefici®
rc ftita tio n is in in te g ru m , vide p le n u m co n f. d o n
lo a n n . B ap tift. V alcngue.V elaC
eo»/! de koú
edito 7 j . in ordine.
.
A R G V M E N T V M .
Rcfticucio in in t c g n im aduerfus f e n t e t i tiam , ad im p ed ie nd u m illius c x c c u t io nc m , an c o nc ed a tu r c i , cuius litis
confors fupplicauic , ac íi ille fuppUcaiTcc.
S V M M A R I V M .
1
2.
R e fiitu tio in integrum im pedit exeeutionem fen^
te m U y fi non m a lieiosi p etitu r.
A p p e lla tio v n iu s profieit altjs l it is conforubus tU
3
in d iu id u is, vb i decifio.
L , t . C . f i vn u s e x p luribus appella. & a li* contor-
4
d antes expend u ntu r.
R e fiitu tio ad im pediendum fententia execuuonem^
non adm ittitur , quando q«ts fu p o tica u it v e l
eiu s l it is eonfors . etia m /iffip p lica n om renun­
Í
tietu r v b i dee.
E x u a f i a m .x a r h im u tih ,!, i “
tio n is fie .
^
H i c HulU cx tc n p c e c n f,i‘ rac'> f c f i ,
8
C c « ,f r .i.« r .c p c c A l cfl >>“
‘
c c a fc rú , » . 4 .
S e d in a lia a u la m eaufa Jupp
, w« ha
s
vifu m '
D . O . S . »
,
^
40 8
lo a n n is Petri Fontanelíc
tc s,u o n m in u s difficilis , cV g ra u is q u am reliquae. V t
cccCjCiim C lient d ú o coB dem naci, q u o ru m v n u s g a u ­
deb a t iu re in in u iis , n c in p é C iu ita s ,fu it incer e o s tra ¿ ta tu m vt fu p p lic a re n t loliam á fe n ic m ia q u i cra n t
m a jo ic s , ncc aliq iio d p riu ile g iu m h a b e b a n t , C iu ita s
a u tc m n o n f u p p lir a r e t, fcd re ftitu tio n is in in tc g ru tn
b e n e ficio in ip lo ta co im p ed ire c u ta rc t c x e c u iio n e ra ,
qu® aliás fieti p o m iifc t , n o n o b fta n te fu p p lic a tio n e
p r z f tita caH tione,vt eft n o t u m : o p tim u m c o n filiu m ,
A eoptim i c o g ita tu s nifi eis o b u ia m im m fuiíTct pee
a d iic rfa rio s ja d d c ftru é liü n c m .q u ia p e r fu p p lic a tio n c tn
illo r u m c o n rcq n cb a n cu r p a rte s iftat vc d e rc fo im a tio n e,6 c c o m m u ta tio n e R e g ia: rcnccntiaej q u a m dcfid c t.ib j.H ,c o ra m lu d ic e ad q u era traifta rctin e x a é lc ,&
peí t..ft¡iu n -.n c m C iu ic a tis im p e d ie b a n t im e tim cxecucioncm c o ra m In d ice á q u o , c o r a m q u o d e c a ag e­
b a tu r, q u ia ce rtu m cft cx e c u tio n e m R e g ia : fe n te m i®
im p ed iri per rc ftitu tio n e m in in te g ru m im p lo ra ta m
p e r m in o re m ,vel eius tu te f u n g c m e m d u m n o n m a li­
tio s e o p p o n a t u r , n e c h a b e a t re m e d iu m o rd in a riu m
fu p p lic a tiu n is , ficu t n o n h a b e b a t C iu ita s q u ia , v t d ix im is , n o n fiip p lic a u c ra i, p ro iir latiffim é e g o alias
p ro b a u i in dtct/iom bus f a U i s dc r tfiitu tio n e in in te ­
g ru m *n x.tom .Si figuanccc ¿ « . i \ j . w r.v b i videas n e c
en im cft ju ftu m le p c tc re , & idem ctiam h a b e s late in
i M p a E .n t.v.elau J ',4 .g lo f.tZ .pa y.i. a num . 1 0 3 . S e d vt
2, d ix i-f n o n p i ü f j í t c a u tela,q u ia ftaciro o p p o fitu u fu ir,
n o n cfic v eru m qi ó d n e n h a b e re t C iin ras re m e d iu m
o rd in a ri.in i q iiáu .s cnim re u e ra , & cu m c f fc ilu C iu i­
tas ipfa p e r ic n e n rupplicalTcr, fu p p lica u era n t tam en
a lij iu: liris c e n f b t t ts -a m p io fe , q u á m p ro C iu ita te
ip fa,c n tn o b in d iu id u ita tc m , 6c in d iu ifib ilirate m n e g o c ij . (Sc i.ircrw'líe , q u arcu n q u e p c r fu p p lica n tc s fie­
b a n t,p '-o h .rie m .& : p ro fie cre h a b e re n t C iu ita ti, &. fim ilite r c ia t ci p ro fu tu ra ie n te n tia , fi ad fa u o v c m in
c a u ia iupplicacioiiis p r o d i r e t , p ro u t eg re g ie p ro b a t
C a n o m lo lc p h .R a m . n o fte r eonft.4,\.d n .i.v fq u e a d 8.
■f Sc ibi deetfio S e n a iu s , q u i lo c u s Ivfficic in p ro p o f ito ,
3 q u ia eft ab u n d a n s-, Id q u o d h a b e r
fu n d a m e n tu m
lu an ife ftu m in l . C . f i v u u s e x f lu n k u s a p p r lla .fte vna
fen te M Ía ,7 x .e xtr ttd e 4 p p i//« .S tc p b .G ra tf3 ,p ic n e d e tifio . M a r e h .x q i . f t d i/ ie p .fo r e n fiis ^ h b . . . f t d iftep t.
6 4 t.;i¿ .4 .K ,o ta F arin .¿« # /íff.y 7 6 . j« pefthum .par.u f t
r u r fu s p a r .i.d e c ip a .t i.V cteg zxn .d tfid eieo m m if.a rtieu L
f i.n u t u .4 3 . Sc eft d e h o c cle g au s te x t.in l.le e i corpus,
%.ft fu n d u s ,jf.fttH i.v tn d , v n d e n o n p o te ra t dici C iu i­
ta s n o n h a b e re rem cduim o rd in a riu m fu p p lic a tic n is,
h a b e b a t fiq u id e ac li illa in terp o fu iírc t.cü c/T c t in te tp o fita p c r co n ib rte s litis.Se ideo cel'ebatur p ro o n ib u s
in ierp o fic a.S i ig itu r ex c u im m i praxi S e iia tu s ,q u a n d ó
m in o r vcl g a u d e n s ju re m in o ris ,h a b e t re m e d iu m o rd jn a riu m ,q u o d prius fu it ciciftum , im p ed it te ftiiu tio n e m , 5c illius im pecracionem , e rg o & h ic debcbac
im p e d ire , re ftitu tio cn im cft re m e d iu m e x tra o r­
d in a riu m q u o d n u n d a tu t n ifi in d efcA u m o rd i­
n a iij.
4
N c c o b fta t f d ic e r£ ,C iu ita tc m jpfam n o n fuiiTe vifa m vci illo re m e d io fu p p lica tio n is litis c o n ib itiu n i,
& fic c ra t q u a m ú .n ad fe ac fi in t c t p o i it a n o n fu iilct,
q u ia re s p o n d c b .t'u r fibi n o n alteri f o te id iro p in a n dun^,qi-3c n o le b a t cum p u tc r a t.n o n fecus a tq u i in hac
c a d tm m ateria in di<ñ:is d c c fio n ib u s re ftitu tio n is in
in te g ru m , & fig n a n te r in d ec. ■1 j . v idim us deeUraJfe
S e n a tu m , n o n p ro fic ere p a rti cau telam tc m in c ationis cauf^ fupplicationis am in iu rc in te rp i^ lit* an te a.v t
FoíIc-.d'cciciV : ó I>.:beiecausá fu p p lica tio n is quia id
<^tac c ;iiv p u 'jn d .!v n ,n e c dcbcbac pr^indicare aduersáti:
pvoíéqiauiia fa.ffi-t p a r s e rm caufam fx voleb.it aducrfus ic n ten iiam o b tin e r e ; fi n o lu it ,f i b i im p u te t, eo
m axi n e qnia in ifto cafu n o n J e c la ra u e ra t C m ita s fc
n o lle vti bcn tfi.-io ilü u s c.auia: fu p p lica iio n is , atq u e
i t a illi litis coufocics la b o ra b a m p t o ipfa, ficut p ro fe .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
b o n u m ex e m p lu m q u o d d ix im u s j g re n u n c ia n te ie»
n>cl a b eo in te rp o fit® fu p p lica tio n i,id en im ncai a p e ­
r it v iam re ftitu tio n i,q u ia im p u ta tu r ei c u t fc v o lu n ta l i c e o re m e d io iem el in te n ta to ptiu au it.
R c p lic a b a tu c , t d u riffim u m videri velle ex te n d ere y
tc fo lu tio n c s , & dec ifio n es , pra x co fq u c e x o ib ita m c s ,
ad a lio s c a f u s , e d a m ex id c n tita tc ra tio n is ,c o n tra /.y 2
v e r o ,§ .d e v i r o f f f e l u t .m a t .l .i .i u f i .d t e e n f i .f r w .A i ñ i& i
d w íjí.2 1 . H o d i c r .ia p ru E .q u eJl. ad l.hae a d iE a li,C .d e
feeu n d .n u p .qu . 1. m im .4Z*tH ihentiea,quM a E ie . & ib i
o m n ts,C .d e fa cro f a u E . E c e U f. Sc h a b e tu r paffim apu4
o m n c s .l a m eft fa tis c x o ib ita n s l e f o l u t l o , v t q u i luppU cauit n o n p o flit a d m itti ad p e te n d u m re ftitu tio n e tn aii im p e d ie n d u m e x c c u tio n e m , q u a n d o videm us
r e f titu tio n is re m e d iu m ta m tf fi p in g u iu s iir p c d ir ip e f
o rd in a riu m fu p p lic a tio n is ,q u o d n o u tam p in g u e ptoui»
d e t , c u m te n e a tu r c o m m u n ite r p ci D o i l o i c s .re m e ­
d iu m e x tra o rd in a r iu m p ro u t cft p in g u iu s,n o n cefláre
p e r o rd in a riu m p to u t cft iss lec u fu p t a c ita tij.n o n cft
e r g o ju ftu m id q u o d cam cx o rb iia s eft in cadem p ar­
te , &c fu p p lic a n te , & p é te n te re ftitu tiu n c m ,e x te n d a ­
m u s ad p a rte m q u * n o n fu p p lica u it, ied lo l u tr ptrijt
tc ftitu c io n e m , fu b p ra riex iu qLÓd aliu s fupplicauir,
c u iu s fu p p lic a tie n c p o te ft ju u a ri , q u s q u e ci poteft
prodciTe.
S e d h ic •j' n u lla m «íTc c x c c n fio n e ro .re rp o n d cb a iu r, 6
q u ia S en atu s m te m u m n u llu m a liu d , q u á m fu b v c n ite
p e r tc ftic u d o n is in in te g ru m b e n c lic iu m ,q u o d e ft ex­
tra o rd in a riu m , ijs q u i u o n h a b e n t o id iu a n u r o fu p p licaci«jnis,ne d irritra t cos fine re m e d io , n o n ijs.q u i h a­
b e n t , Sc c u m id q u o d eft h a b e re , n o u rc-fcrat fic p e tf«
vcl per aliu m ,id £ 0 j u ñ é re p e lie re d c b c tS c n a tu * á be­
n e fic io rc ilitu tio n is fic cu m , q u iic m e d itim fu p p lica­
tio n is h a b e t p e r a liu m q u c n sa d m o d u m curo , q u i p c r
fe, c u m n u lla a d fit ra tio n is d i u c i f i 'a s ,t u m n o n cure­
m u s , n e c c u r a te -f d e b e a m u s d c m o d o fi h o c vcl alio 7
m o d o a liq u id fiat, d u ra cffciftum h iib cam u s p rin c ip a ­
lite r co n fid c ra in ro , l .fi m a ter, eum tb i n e ta .C .d e iu ftit.
f t f u b f i i.C s ( ,B i x z \ .i n to n fil.vn i.po fita poft d t e if .t t .1 1 9 .
f t feq u ea .
Q ^ i n i m o & e x te n fio in c o r rc ilo rijs cx id e n tita te
ra tio n is fic n o n r a ió ,p ro u t cft ap u d lu.P er.S urd.dw iyT
J 9 X .p tr /er.S cd re u era f n u lla h ic cft c x tc a fio .n c c cft 8
iiece ílá ria , v t d ix im u s , fcd c o m p tc h tn f io , illa fiat in
d iu e rf is ,h « c in c o d c m .p io iu ex m u ítis dec lara t S u rd .
tle«.iio.% fteip.otitiJfa,H .ii In te ip tc ta ti t " o n e x t e n d e r e 9
iftu d eife .d icn R o ta C a u a llc i.d w . ¿ 4 2 . »»20-4. & e g o etiam p lu tib u s declaraui i» 1 .de p a E .n u p .c la u .y .g le f
i . p . 9. n . t 6.
Q u o d a u te m t
d ic a n tu r litis c o n ib rte s , p a te r, i®
q u ia ea n d em cau fam fu f tin e b a n t, Sc h a b e b a n t iitem
c o m m u n c m .fiu e e ile n t atftores , fiue re i,v t d ic it R o ta
Faiixx.in pofthum . p a r .i . d t e .i 1. n .i./o t.tit.C .d e eenfor.
eiuftt. lit .
H * c m a tu re f c o n fid c ra n s S en atu s fa cilc in p rim a 1 1
i n fta n tia v en it in h a n c fe n te m ia ra , n o n tlTc a d r a itteniáam rc f titu tio n tm in in te g ru m p c iita m ad t ffc ¿ tu in im p ed ien d i c x e cu tio n em R e g i® fe n tc n ti* ,praw»fie n e fa E a ,d x e 3 i .O é t í í b t . i 6 j 5 . p e i e g re g iu m S cn ato -.j.
r e do n lo ie p lu im dc Io fa ,p ro u id e n d o d tc i c tu m cxecut i o n is .[ N o n o b fta n te (in q u it) re f titu tio n e in in tfg tu n i
per d iA uni S y n d ic u m p e tita , a tte n to m axim e fta n te
ca u fa fuppIicatioD is á di£Ia p ro u ifio n e , in qua
d tb i ta p o te rit h a b e ti ra tio d c p t* te n rio n ib u s d iCti S y n d ic i.] S ed f iu re c u n d a ir.fta n ria , & f i c i n alia
a u la 'b o c opus , h ic labor fu it quia n o le b a t S e n a tu s
tra n fire p e r e a m d e c la ra tio n e m , prout reuera n o n
tra n f iu it q u a te n u s repulfa fu it r t f t i r u t i o C iu ita ti e o
m o iiu o .q u ia ad e rat caufa fu p p iica tio n is p io ru m Itiw
c o n fo rtiu m á d^ffiniiiua , in q u a p o te ia t
* p .* ,e „ .i o „ ,b a s C iu i.a .iB : M
i i u .c f tú ü .io n ,B , & 5 u i . n p « . > .
D ecifio D X X II .
n em C íu ítatis.ín q u » flm d a re ta r rc ftiru t io.conjfirm an.
p ro u ifio n e m d ec reti executionis , re p el­
ien d o fic(h?c d i ñ i o ibj le g iru i)p c tita m re ílitiitio n c m ,
d e m o n ftran d o , fe n o n c o iiu e n iie cu m alia aula in re ­
peliendo ex co q u ó d adeíTet caufa fiippljcafionis c o n ­
to rtis , in q u a p o te ra t h a b e ri ra tio de p rs te n tio n ib u s
C iuitacis. T u difcucre fuper h a c c o n tra tie ta c c . In h a c
A u la crac re la to r egregius S e n a to r d o n B etn ard u s de
r o n s & T u t c l l .D i c s de c la ra tio n is .2 8 . A p r il.i6 j6 .S c tib a C o f ta , q u * p rouifio fuit d cin d e in alia au la c o n ­
hoc cafu.
** EuoeaiioFics caufarum etiam m istoru m , qu etid ib
fin u tfu h p r a te x tu iufi:ria.
2 2 P er h o rrefiín tia q u a tita s ad euocationem eaufarum
q u * f it .
23 E a m hte rep u lit Senatue,eft quare.
D
H
firm a ta .
469
2 0 A d a toritas c»ufa a n neeeffaria ad euocationem in
e c i s i o
D X X II.
^ c caufa, fi qua: ta m d ifp u .ata fu it ra prAetdex. ,
d e e ,f.m iee C iu ita ic m B a .c iu o n » , & a trc u d a .a r.o s p to u ifio n is n iu iu ra ,
tc n d a ta n o t c o n tra C iu i u .c m i p f a ¿ , p í r q L .c l a m in
C u n a R c g e n n s V ica riam B a r c i n o n , c o n .r . cam
O blatam 2 q u am u is e n im p tiu ile g iu m C iu ita tis , q u o d
D e euocationiboscaofarum fub p re te x ta ,
CgitUt in í . Vol. oonfl. t it . d e eom ¡iut.dtl recogneuerunt
q u ia ordÍDariu.s non eft p oteos, q u o m o ­ P^’ o e trtsy ea p .io y .d t n o n c o n u e n ien d is C iu ib u s B arc i­
n o n * ,nifi in illa C u r i a ,& in h a c C iu ita te & n o n a h do fiant,& fea fieri debeant.
m ,n o n lo q u a tu r de C iu ita r c ipfa c o n u c n ie n d a , fed d«
E t d e qualitate p erlio rrcfcen ti*.
C iu ib u s , fc d u b iu m (it.an d ifp o fitio de p erfo n is lo ­
q u e n s ,e x te n d atu r ad V n iu c rfita tc m .p ro ü t h a b e s a p iid
S V M M A R lV M .
« ta to s p e r C a lix .R a m ir.d e lege R e o t a A .i S .n .i . G o n (¡iWad R e g .% .C a n e tU L } y . „ . i . fftfitqu en .vb i p lcn iffi1 FnfenArHtn a pjisU A lh ni in f la í m is , A ftv tn U n t
^ rn e cu m am p liatio n ib u s, & lim ita tio n ib u s , R o i.L u communitates.
d o aif.d e e.j ;6 .* .é . & ibi a d d irio d o ñ i B cliram i.». i 7.
ft Frht'tlegium recognoaerunt proteres , de eonHtnieftV e ru m obtinuic
fre q u e n tiu s apud n o s fic C iu ira- 2
d k einibut in C u ria V tearij Parebtnona , ííw*te m ip fim , q u a n d o co n u c n ien d a eft ficut ciucs ipfos,
p r th tn d it etiam Cittitatem ,<ft in ea p rañita tu r
& p artic u la res perfonas , c o n u e n iri in eadem C u ria
pariter.
R e g e m is V ic a ria m 8 a : c in o n * ,f c in ca p e r qu erelam
I
S e d in C iu ita te em itti tur foltm nira t qu ertU i » Cu in p n m isp ro c c d i.q u c m a d m o d ü ro o b fc n ia tu r in C iu iria F ie a r ij quandoque , quandó eoncurrit atiqua
b ns ipfis. V erum eft, f n o n p eccaret q u i cu m aliqua %
qualitas.
qu
a lita te , o m ifla hac fo lcm n itate incipiendi per q u e­
4
Caufa C iu iu m Barehinona euecata in vrbe a Curia
re la m in C u ria V ica rij, d i r c ñ ó R c g ia m A u d ien tiam
y ie a r y Barehinona , ind ;g et a lia euoeatiene f i
a
d
ire
t,ficut vídí n o n femel.
m utatur in altum loeum R e g ia A u d ie n tia ,
S ed h is o m if fis jf q u * n o n faciunt a d re m ,n ifi p ro 4
f
R egia A u d ie n tia tum m utatur , m n trah it ad f e
aliqualí m aceci* i n i r o d u ñ i o n e , a ñ o r e s ficuc ficri Coeaufat eueeatas illitu ¡eci v b i r tfid e b a t , n tfi de
let,q ii¡a n o n era t caufa, q u * m ín o ri Iu d ici, q u á m S e ­
rttuotiiattntur.
n a tu i eílet cred en d a pcoptec fui m ag n a m im poccan6
.^ u a h ta s , quia ordinarias non t f t petens,fu jficit a i
tuotatienet» eauftrutn.
tia m , eam ftatim á d i ñ a C u tia ad S en atu m euocai»*
d a m c u ra tiin t eo p rz ie x cu folo ,q u i fofficic, q u ia e ra t
7
E t fu n d a tu r tam in inre com m u ni, q u a m i n m t
m um eipali,
m a io r cc n tu m lib ia ru m , fc ibi illam p rofequcbam uc
8
Se dc eiu s ratione.
d u m R e g ia A u d ien tia m aneb at in illa C iu i u i e ,f c C a ­
th a lo n ia m elio ri fru eb atu c fo rtu n a , ad m in iftta ta ju í> ^ o m o d o in hoe eafu eenfiderari peJJ¡t,ordinarium
non tjfep o ttm tm .
ftitia io lo co fo jito q u afi in fuo c e n tro , alibi enim exp eric ria d o cu it,ín c ó m o d a .S e d an te q u am caufa finire1 0 F eritae m agis p er p lu r e s , q u am p er pauciores reuetatur,(ft trañ a tu r.
c u r ,m u ta ta fo ita d C iu ir a tc m G c ru n d * ,tb i d u b ita tu m
X I L i t e s quare w lo n g u m p r e U fíd a n tu r , & d e reme­
fo it an p o í I « p ro feq u i fine alia d ilig e n tia ,& fitie alia
dio.
e u o c a tio n e . E t faciic refolutum fuic negaciué , ex his,
C A A f, , „ A „
p .p H ü ,
p
q u * d ixim a s in a lia decifione, q a x c ñ 104.W ordine in
traStari.
i . & i u f r a etiam in hoe vel.deeifialia. I» S " " piobaui: , ¡ ^ U A litA . 5« .'. AdAltfALWI V ,n t f l f . l . A t , ¡H lAíCAm u s f R c g ia m A u d ien tiam , n o n trá b e te fecum cao- 3
II.A , caa/ a im irA C iA itA ttW A ld K ip i.
fe s, q u a s fín e q u a lita te ad fe euocauit p r* fen s i u C u 1 A S a a I u a . fA-A ,A „ A ,K A . efl ( „ h A n Í A , a U h Í StAA- ti a a tq u e ita o m n es ca o f* ,q u as pactes vo lu eru n t c o n ­
tu s obferuauit bic.
tin u a n d a s ín R e g ia A u d ie n tia in C iu ita te Gcrund*»
í2 A A l,,A s A .n p ,A r A A ,; ,m , ¡ d e i O m pee peeÍAndA,
cx h is ,q u * á C u tia R e s e n tís V icariam B arc in o n e in ­
v tA x tn e
tribu it iu r ¡fd ,a i,A ,u ,,ib id
te r C in e s fu e ra n t e x t r a ñ e , neccíTaria fuic no n a eu o I J ^ U A l „ „ euecA iim i, e x f e u „ a ,
p reb A u d i, d cacio cu m m a jo rita te terc en tarm n librarum , fc « im
e,HAU tfiut i f l . quAluAtes.
aliq u a q u a lita te ex b is ,q u e cuocationi facíunt tocu
« x tra V ic a ria m .
.i,e
O p o t t u i t f ¡taq u e per illo s íñot® * q u *
o o f,
1« ^ • ‘ “ 4 , y ‘ b d . r d t x A r i u e , „ u p , p . „ „ , . „ . „
q u a lita te m ( de ro a jo titate n o n
J¡ f . '
fc n tic e ru m caufam ad R egiam
ila a u ia o c Z 'f f ,
C em i.
in tc r aliquas q u * fe ofterebant^eleña fo n i .q
,7 F e t e u ... iu CiuieAte ÍArehiutU A frefum iteu - . v ,
d in a riu s n o n « a t pocens : q u * 6 ru m f o it.a n eflec fu fmottuo pojfint euoeari eaufa.
ficic n s,& pro c ed eret ín cafu
^
r
E t in a lijs C iuita tib usy ib id
R e g a ii?
^
. ! I u e p . , r , u A . . . i u D u e ib u ,,M A s,U A ,ib u s. a - e . e - ¡ „
n o /p o « ¿ n . f,A R G V M E N T V M .
II
_
T o ta . 11.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
¡„
« r . ju f t i .i.m , n o n pe><^
r " ® '" '" '
in co n c o G é .p n d n o , ,bfqn= d n b u a t.o B , . l , q n . Q u .:
q u iJ e m regalía haber ¡n p rr n ,.. fr.n d ra « n ru tB d e . o , .
_
I
470
íoannis Fetri Fonraneüs
c o n m u jn i i n i l l j t.P ra/¡¿t¡> C ,d * effi.freior.P rtM H .\h i
!>®c l'uuc v cib a , [ l'ix lid c s k ro u iiic ta iiu m o p o c tc t ii
q u i p u ic m to ru u í c-xatcrit m fo lc m io r, Oc jp li v in d ic a ­
ri nuu p u ílú n r »
e x a m in a re , au t p ru u u n tia r e n c q u c u n t.d c e iu s n o m in c ia u c n o s .a u t c e n é ad p i* t© ría ij® p f* rá¿tiii® ícicn tiain rc fc ttc q u o p ro u id e a tu t
q u a liie t p u b lic e difciplina:, & !*fis tenuiocibus c o n fulacur. ] E t in n o ftiis P ra A id s apud C a li, in marga.
fif.iu b .t.p r e r o g .C tq .R W ti.in C u r.B a rch in . R tg .F tr * ii« .
e o lU .9 f . j j . n e e x h $ nefieio,n u m .\9 .p a g .tjy .p a r.z.& in
cottffit.F *¿en t.R cgi.A ía rÍ4 C ,cóll*.i t.n H m .¡7 .& íi-p a g .
5 .« / .} .! » d .í-p .irM ith a c l F e trc r in t.p a r .o b ftr n e .i9 .
€?■ }0. O V ih .in v fa t.a liu m nam qHe,e.j. « .j 6 . & P egue.
i n praU .cÍM i.tit.d t cHoea.eauf.rub.^.n.t^. di. h o c in ic l-
Jíg itu r tainccíi caufa n o n fit m a io r. vt cxplicaiiic p r * d iA i , 3c lig n a n tc c P e g u e ra id d icit vcrfais exptcffis
v b t fnp/k n . i t .
S
H a n c cg o ? rcgaliam d im an are ex illa fuprem a,
q u a m d icn o u s taiicer affixans ejus offibus, vt nifi rc n u n cic c fc d i,n o n p o ílic cam i f e abdicare , q u ó d R cx
tc n e c u r ex fuo prin cip a li in ílitu to fu b u e n ire oppccfe
í l s , cred id erim , c la tu m en im cft iftu m dici o p p n m i,
c u i n o n p e rm ittitu r a b ad u e rík m e ju ftitia m co ram
o rd in a r io pecerc.aut co n (cq u i,éc fic cft vna ex fpccíeb JS o p p rc llio n is tc u i cft R e g ís officium o cc u rre re d e ­
b e r e : p ro u t fcntiC O iib a in d :£ l.f4 p .j.n .$ 6 .E n q u a li­
t e r fit bené fnndaca ifta regalía.
B cué, fed q u o m o d ó erat pcubanda ifta o p p teÜ Io n is fpecies , ad iftu d n o n e ílc o rd in a riu m p o te n te m ,
c u m agetecH r c o n tra vn am C iu ita te m feinpcc o b íc q u cn c illtm am R e g ib u s d o m in is fuis, & eo ru m ctiam
officialibus , lia vt (qu® cft fum m a ejus g lo ria ) nec
q u ic q u a m q u id cu i in o d ic u m f u c tit v n q u á m a u d itu m
i n c o n tra riu m .
9
D ic e b a tu r,? n o n cx h o c , q u ia cc rtiffim u m erat,&
p lu fq u ám in d u b ita tu m , C m ita te m p o ftq u á m c o n ­
d e m n a ta ciT c tjlib en tjilira e o b tem p eratu ram rei judi­
c a ta ;,& ad co m p ellen d u m ad id ca m , fufficerc nedum
cu ju tc u n q u e officialis d o m in i R e g is qu am tu m u is m i­
n im i,p r« rcnciam ,rcd ÍC v ra b ra m c tiam ,v c ru m quia in
b is rrib u n a lib u s in íe iio tib u s , S i fic in ifta C u tía R e ­
g e n tis V ic a ria m G atcinon® , c a u fz ,q u a m tu m u is m a .
g n * , S i p o n d c ro f* h a b c n t tcaA ari co ram vn o folo
I u d ic e , q u i eft p e rfx p é vnus cx ju n io rib u s ad u o c atis
C iu ita tijfc iu n t cnim v n iu etfi per tu rn u m vocari D o ­
A occs lu ris o rones cius C iu ita tis, vc p e r heb d o m ad as
a flifta n t C u ri« ,c a u fa s ju d icatu ri,& q u * eis c o m m it­
tu n tu r per co s rc c in c n iu r, etiam p o ft fin itam h e b d o ­
m ad a m . C i uicas eft p o tc n s , n o n cft d u b iu m , m áxim e
Crga v n u m ío lu m Iu d ic e m ,a c íltu m qu id em o rd in arié
ju u e n e m ,& m odíc® e x p c tie n tt* : ac le fiftc n ti* . H o c
re fp eA u ,in tra c b cn c lim o t in litig a to r e ,n e o b p o te n ­
tia m C iu ita tis c o ra m tali Iu d ice u p p iim a tu t ilia fpec ic o p p rc ffio n is , q u « confiftic in n o n poíTc o b tin e re
ju ftitia m ta m in p iin c ip a li,q u á m in acceflori js, & in ­
t r a t d eia d é b e n é S en aiu s iu cu o c a iio n e fub prsrte x tu ,
q u ia aducrfarius eft p o t e n s , q u á m co n lid c ta tio n e m
te p e rio faA am in p rx fcn ri p er F ctrer ia d. cap. 29. in
illis vcrbis. [ E t a rb itro r ra tio n e m cd é , q u ia ordinarij
Í n te r m a g n a te s n o o funt p o te n te s , & feu fum viribus
im b e c ille s .] & ru rfu s C a li, in d .prarega.64. S i F crrcr
ctiam i a d .c a p .iq . q u ó d cx folo periculo rc fu lta n ti cx
p o ic n tia aduerfarij citca h an c cpprefTionis fpeciem ,
n c c o n feq u atu r iu ftitia ra ,p to c c d it,& in tra t h x c re g a ­
li a eu o c atio n is h ujus. In q u a n o n debet fe reddere dif­
ficilem P iin c e p s ,& feu S enatus.qfk cum re p r* fe iu a t,
fcieiis , q u a n c * co n ío latio n is fit duccre caufas ¡ n e o
p o tiü s.q u á m q u ám in alijs irib u n alib iis.c u m S en atu s
> 0 t v iribus cm in en tiflím is it f e t t u s fit , S i p erfo n atu m
i n d u ftria cc n fctu r cIcA a, lig.fid*iMtn*Ktffmn,paragrafhoyfinm lSc ¡bi Rar.d# I tg .j. Si p lu n b u s c u m conliftac,
« ta p liflim a vciiias ibi rcuelatur /. fina. C- d efidettom .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
íic vberiüs p c ttra A a tu r, ! tg d i u if ia tr e t f . de iud.patr»
p ro u t o p n m c in p ro p o fito p o ít n u fttu m M icr.»« Curia B artiao .S ertm fiim a R eg m * A í a n a ,tit.d e ja r.fif.in
eenJf.ineip.P errtpoJ. numere
f i (el.^ y. tn x.p a r.
p ro fc q u im r A n tó n , StaU a d eon fix Sa b an d.de fenteñ.
tx te u t.titn l.d e eenelufie.in cauf-glofii.part.num ere 6 . 0
7 .a d d c n s ? n o n dcbere partes co n q u e ri q u ó d in S en a­
tu plurcs lites in lo iig u m p ro tra h a m u r , q u ia (m q u it) *
n eg lig en tia litig a n tiu m n o n fo iicítan tiu m , ad d o eg o ,
e o r u m ,& ad u o c a to ru m n o n ta ró cauillacionibus , &
p ro te U tio n ib u s ,(ó q u a m ncccfiaríum fo iet h is rem e­
d iu m ad h ib e re cífic aciífim u m .n e in d c p ro u in c ia q u *
in cip itjin to talc p ta tc ip id u m d c u c n ia t.h o c cnim nialu in nim is finc d u b io c n n d it in u ere cu n d é d iílim u lacione fo rlá n eo iiim ,q u i d eb e ren t a c riter in cu lp ab iles
a n im a d u c rtc rc , ac in m c p rim ü ra qu id cm ) n o u m ota
S en atu s p ro u e n it : o ftcn d itc.v o s d o m in i, in bis juftiR e la to re s iíc u t in reliquis , & pau p e ru m litig a n tiu m
tc d c m p to re s,o b fcq u iu u m D e o p rx fta b itis finc dubio
cum ulaiiÜ ím um S ic eg o ? íoleo defenderé eu o c atio - i z
nes ca u faru m , q u * a liq u a n d o videnciu' nim irc in Se­
n a t u , fiue m a g n a caufa fieri. V iin am ,fi eiTct pofitb ile,o m n cs e u o c are n tu r,V tin am ,fi clTct p oifibile, hos
folüm lu d íc c s h aberem us n o n cnim eft valdé tututn
c o ra m v n o Iu d ice p ed á n eo liiigatc,expcrcus Io q u o r,&
cxpcctifiim us.
H a n c q u alitatem ? ,q u ia o rd in a ria s n o n cft p o tc n s , i j
ad cffcA um euocandi ca u fa m re íp c A u C iu ita tis Bar­
c in o n * a dm ifit S enatus in hac caufa,cum enim o p p o - ?
fita fuiíTct exceptio iocuocabilicacis , q u * fe ii rcm ifiá
a d d iñ ín itiu a m , in ea dec lara tu m f l i i t , fufficiens m o tiuum iftu d fuillé , iam dixi fuprá in praeedtñ. d e c if
q u is re la c e r.íc q uis a A u aciu s cauf*.
E t e f tn o c a n d u m ? in h a c q u a lita te .fuifle faA um
fu n d a m e n tu m per S en atu m .licéi n u lla fuper ea fa A a
fu iflc t p ro b a tio , o rd in a riu m fcilicet n o n eflé p o te n ­
tem , fed fola^allegatione p artís fu it c o m e n ta tu s , de
q u o fu m ro c conqaecclaatut p ars , dicc n d o fore neccffa ríam ju ftific a tio n e m q u a lira tis in fa A o , o b q u am
tra A a b a tu r de ex tra h en d o caufam a b o rd in a rio , ficuc
d ifp o n u n t c o n ftitu tio n e s re fp cA u aliaru m q u aru m ­
c u m q u e ,adeó Tt nifi p c o b e o tu r, n o n p o ílii d e eis h a­
b e ri ra tio ,a tq u e ita praE iitam uf incrcpidé,aliás nifi ica ??•
fiercc,non re m a n eret v n q u ám aliq u a caufa c o ra m o rd in a rijs e o c u m C u ti z ,& trib u n a lia cfficetcTitur defcrfcrca. E t cft p rx c etcá ra tio . q u ia qualitas n o n p r* fu ra itu r,g l.m t .fife r t t, v tr b o ,fc it» tia , de e l i ñ .i a 6. M e o o c h .d # pra fu m p t.U b .y . prafurnpt.40. numer. 11. ideó
e ft vt d e b c a tp ro b a ri,& feu elfc p ro b a ta v t b ab e ar lo ­
c u m difpofitio U gis, auf tta tu ti, m axim é cu m h * c fit
qn alitas tiib u c n s iu rifd iA jo n e m , latiffim c , ica vc ifte
fufficiat,d o n lo a n n . V alenguc. V clafque. c e n fil.j i. t x
numere 14 . in 1. & ad h u c latiüs
191. ftatim
in in itio ,cum m u ltis numere fequ en . vbi q u ó d fcropcr
q u alitas , fine q u a ciusnO n cííér lu d ex ,e ft p ro b a n d a ,
velum.%.
S ed re fp o n d cb a tu r , ? aliq u as cfle q u alitates, q u a - j j
rum p r* te x iu H u n t cu o c atío n cs-q u * nuil-a cg e n t p io b aciene.fed p ro b a t* ex fe v e n iu n t,veluti in ó lo n a fte rijs , q u x e u Q c a n t caufas p r s tc x tu re lig io n is, & n o to ­
r i * p au p e rtatis,& in h ofpitalibiis, q u * fiin iiiter pt.Ttex tu paupertatis fa c iu n t fim ilcs eu o c atio n cs , in
p u p illis , Sc v id u is , Sc fim ilibus. E t fim iÜter de
C le ric is, & E cc lefi]s,q u i& q u * cu o c an t caulas p r * tcx tu m ife ra b iliia tis , q u ia *qiiip a ran c tir p u p illi^
& alijs m ifcrabilibus p erfo n is , V m ce n , d eV ta n . dec if. J 9 7 . numere j . a tq u c ita objeruamue in c o n - ? ?
cufsé. E-x h is cft n o ftta qu alitas in p rx ic n tí c a fu :
cla ru ra cft , n o n fta tim q u ó d p aís allegar o rd in a ­
riu m n o n clic p o tciitcro cft ci a d m iitcn o u m , nfl»
id p ro b c t.q u ia aliás liac via.vt dixi. om nes ca u l* l u ^
ftrahcrcncur a b o rd in a rijs ,& ideó deber jd
D e c ifio
DXXnr.
itf íu íl fícari.Scd fu n t f
Calus . in q u ib u s id ex fc
jam venit prob.>tum ,vcluci p o n am u s ctfe litigandum
cum M agiia.c. Bacone, D uce. C o m u e . in his n o n c ll
p ro b a n J a qual-cas , q u ia o rd in a tiu s n o n CÍt porcns,
cuitJ h t litis i n a n .f llu m , í c i ñ irti-it alleg a re , p ro u t
tia d it M .ch a cl Feircr in d i.par.obfir. cap. 29. Sí rclit t qui füpt.1 c i ta c i,^ praU itam tu qu ond é . E m ldcm n a *7 tu r* f
V n u ic./i'áS , m e a e n u » üm diccr p r* fu m itu r po<c.ina,m aXim é m ‘" a g n * C m iu te .p to u t eft h z c
C iu ita s . S í p i s tc r r a do m in a , co m p lu riu m lu c o ru m ,
S i in Viim ei lítate exem i-lutu ad ducunt ü -u ftu rcs
q lan d u Gib p i* tc x tu , quia ordinari»* non t jl p o itn s ,
d icum caiilam po d é cuocaci , prooi cft apud C a l i . »«
A R G V M E N T V M .
lu d e x com peten s ad com pellendum lai­
cos ad retcd ificatlonem , Sí conftrinít.onem E c cU fia ;, Sc domus Rabitai o ais
Paro ch ., )u,s lit.an Ecclcfiafticus.an lecularis.
m a r g a fifc d fib .Z .p r M r o g . 6 y . & F c r r t r »» i - p .'F / r '» - * .
ea p .jO . In h u c fu n d a u it fc S cu aiu s d a m aduulii q u a1 ratem íín c p ro b a tio n c .q u ia a llc g a n d o C iu n a tc m tíle
S V M W A R I V M.
c o n tra q u am crat agendum » re m anebat fatis piob..>a
p o tc n tia.q u ® q u íireb a tu r.
,8
1
F a c it f u il'a n f i» í¡ ‘" ‘ b >4 “ “ ^^ f a c r o f a n f t a F t id c n t m a S y n u d u s t c a d it ¡ t J ] o . i j . d e r ,f i r m a , e a p .9 . d c u n e
p .u .u n a m » p r o b a n d o , v b i r e q u u 'i m aio rts p i c b a t i o -
l a i i u r qi!'>ad h o c , flc q u o a d t p t e n t i a m , b L g u a i t s ,
B i r o i i e s . A - V i ii ie r l it a ie s .p r o u t ib i h a b e ii r . Ce a u d u -
3
, 4
c i t o p i . i n c H 'c t o n y n . G o n z a h o » ^ t g .Z .C a n ü t .l l o f f .x Z .
e x n ttm .F i 11 u i f e c : i h í» .. f in e a li.i p r o b a t i c n e ¿v ia g i i a t c s .U s r n c s , & V n iu e . ü ia t c s d i- e i u n r p o i c i n c s , *c
c a - . f e e o p i z ; c x : i i p u l l i n t a d c o n l i f t o t i u m F r in c t p s
e a o ¿ a ii.
20
S o 'ú n t f t -f á tcm len d u m . pratftiros nr-ftros , VC
v'ciim js, & lig '-am cr C a li Si F eu cr. dc catilis arduis
V iiiiie iiiiau m , fc coip- tuiu loqui ,q u o v i d c n t u i fígM .fiuue , n o n in al'js proccdeie d tb e re , & a d m iu i
h a n c ■cgdlt.im , co n tra lilud q u o d ex Pegue, d ice b a­
m u s , Ugu icq u iii in bac eu o c a tio n c ca u l* ro a io iitatem íicut lij alijs. V ^ iu m c u m rufpicio coi.-liftaiin
per.'ona l idicis. qn o b p o -e n d am a d u trta ij ' o n adm n .ílr.rb it i-.ft.r ani , o m n es ca u fz v dentur c(-m p i . ll. iifz li II' ill tcliqii s fufpici' -nibus: k d hart eg o ,
in prudciii s Scnauis indicio leiii-quendiim p u t o vt
diiudicci , q u * caufa. huius u g ali® exe rcitniin m e­
rc am u r actcnca q u a lita te n e g ó , ij.fc p etfen ariim ,f* ¡ c
e n im q u * re fp e é iu vnius vid eictu r canfa m in in a.rc;p eé lu alterius mdic b itu r a id u a .f c h axim a,ai tenden­
d o rig o re n i iuris cflc p to o n m isc a u * euocationc, vt
d icit P egue n fieu id c lite ra p a n i er co iu tari oro p ro p ­
te r n cg ’.ij m o icitatem in quo nullum ,aut m odicum
i l
v a id e p o B é t fe q u i p r z i u d i c i u m i n
q u a l it a t e t
d cn e-
g a t i o n i s iu f t p * q u o t i d i e v id e m u s o b c a ro f ii - r ie u o c a r i o n e s . 'a u f a r u m c t ia m r o i n o r i i m . & f i c c t l a m i n ift a ,
q u * v id e t u r e m fd m q u a l it a t is . P a r c i t e d . f c i i t f o s l o n !
g i t u d i n i , q . j i a m a te r ia e f t g r a u is , q u * r e q u ir it a - t e n t io tic m ^ &. f r iá n a n im a d u c r l io n e s h a s h u iu s , q u i e ft
h o m o m « iid is a ttritu s .n o n in u n lts .
t p 'artfm ñ iia n iu s.a liq iiid fuilTí com m iXiiim p „ p .r i c i r in d . a . cn ocaiionc dc p tih o tr c fc e n u , , feu r o e n cuius p n c ttx iu fnlcm c ti.m cuocaii
c a u l» .11 R eg ia A u d iew ia .iu x ia c c n fl.t.e r a .,,,
& l i a d u n i o m n c i p t a a i c i . & íi g n a n r c i F c i i e t . .
d I
0 1 . 1 . 1 t e vfa,
i t . lie n ,
p r n u . c ft a p n d M o l.n , te c , , r .
in R c g n o Arag
P o r t o U * rtptr.vtrbo eUBiat 10. Sc
apud
C alix R-im rr ’
d e U g e r * g ia .i.Z 7 -n u r » .4 .íi íJ c i., „ i a m in R e g n o v l
k n t i * .q u e m a d m o d u m t r a d iiB e llu g .i/ , 4 ,,,«
p j
T t. x ,n n , ccf »A, S c n a .u s. Se b cn c , qnia n n .o c m te L a . ,
c a n , m a .c n a n , p c rh o trc íc c m i* n o n in.rarc in h o c c .¿
f n .q u u p c .h « r c r c c r c c f t .i,n c .c .o u n > C m u a .c m .,u ia
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
E c le fia ru m r tp M ra ti« n ií,& te n /ir u E itH is , q u is f i t
f i t H i US S u d fx .
E ifO jla r u r n co tia p fa ru m r ta d ifi.a tio n is .a u i t tp a r a tio 'iis e fi tu d e x E c c ltfia fiu m s ju a m tOHira l*i~
tb f,v H ' dee.
Saercim T r id e u iir .u m C o n c iliu m , ita e tia m d i f .
X
n c s .n M a g a a iib s . & B aronibus , a c a i j s D. ininis
p.M petuam uicuduítioncm h.abcnt b us , 6t V n iu e rli.
catibos,quáui m a li.s .tb p ta fu m p ta n » m e s (in ea lia
p .o h a io n c, propiet poicnciam illo tu m , vb' z q u ip a 19
4 71
o m n e * d e c a f tm t i n í m í c i lu í,& id e ó n o n a u d e r I n tr a ­
t e C iu it .t c i n . v t d e c la ra t F c r r c t ¿.í.y.cum a lh s p r a é tíc is , q u o d a b lic p o d e m C i u i t a t e B a r c h i n o n * v e tifíc a r i.n e c in m c n c e m v e n ire .
C euallor n o ta tu r , quod r t p r t h t n d t r i t eirca a p p liíA tio n e ta d i E i C onctU ) loci , D o E ortra M a r ­
ta.
j
C e u ílle i in a lio cafu re p re h e n d it M a r ia m .
U Cle> ií¡ I n d e x non p o te fi ej/e fe c u la ri* tn c a u fis r e p arA iíonuin E c c le fia su m .
7
D o n A c c a ftn s de R p o li re fe rt fe p te m a l-as d eclara­
tio n e s de hac tjtu ie n a u p u d .os fa lla * .
8
S e d f i quajlu) e(l >nter Pa> och:anot tp fis .q u o tm d e ,
e? q u. le n ta n iu r , c a g n itio ffitE a t a d fu o s l u d i ees9
A x E o r n on v i d i t a liu m q u i q u a fi.en e m t r a E a r t t d t
t e a ra tio n e doM us P aro th10 D ilu /iu i/j m agi.K tn a q uurutn f u i t in h a c P ro u in cia
a e a m o n 17.
11 H i t q u a jh o a p u d nes fu c e tffit d t anno 16 • 7 .
12 IJecla a iio i es C a rd tf.a iiu v . J u fe r T r i d t r i t . h a b e n t
t j
rri.ignattt a u E o riia ie tn ,
D - e /a ia iio C a r d i . a l u m i n h tc f i E u e q u a r e f i r t u r a d
litte r a m ,
D .c - fio .fb 'd e m ,
D
e c i s i o
D X X U l.
O . i t í g i r n o n f ra r ó , E c c le li-.s P a to c h ia le s in d i- ,
g e r c tc p a ra c lo n e .q u ia v cl v»*iuílaic,vcí a b o m f o r l u n t o f u e i i m t c o ll a j k * , v e l a lia m r u in a m p a ftie , v e l
ec ia m o b a u g m e n tu m p o p u l i , in d ig e n t a m p lia tio n e .
E t id e m c ft d c d o m ib i s P a r o c h o r u m , q u i p o p u lo f a c a m e n ta m in if tr a n t , fc p o p u lo in (p ic itu a lib u s le r u i u n t. D u b ita tu r q .iis lif lu d c x
c o r o p u lf io n is
f a c ic n d * , p r z f c i t m i q u a n d o c o n t r a la ic o s c ft a g e n d . „ n , , a ,n r c r p c iln i c p a r a .i o n i , . & c n n f t r u a . o n e .
q n a m c tia m rc fp s A .j d o m u s P a r o c h i.
c
,
huius
D c p, i , n o c L u c . t & q ' ^ f t ” "
'
*
h ic n u i l , , . a g e , c . c , „ „ , a m d , a n i , a
f .,o o r c ,n l u d i d a E c c lc lia ftic i in tc r o b r c r u a m ,a s M ,c h a h i F e r r e t in s - c - r . r V - » ‘ 7 - ' « ‘A 2 S - « ^ “i " " v b , . c f e t t u t q n a id a n , d e c la r a tio p e r tu n c R t u e t c n d u m C a n c e lla r iu m d e c o n f ilio q u o r u n d a r o c g t c c io r u m R e g i o r u m C o n C lia r io r u m ib i c x p r c iT o r u m ,
f a a a d e a n n o l y ? ; - C ir c a q n o d f m i r o r n o n fu ifle j
p e r a u if tc r e m ad iftu d a lle g a iu m
ii . d e r e f i r .
,„at. i» Saero C o n cil. T r id e n t. v b i c x p r c f fim h * c i u iif d iif tio c o n t r a la ic o s d a tu r l u d ic i E c c le fia f tic o irt
illis v e r b s . q u z a d E p if c o p o s d ir ig u n tu r , a u t in illo ru m d e f i E u m , P a ro th ia n o * o m m b u s r e w itd q s e p p e rtu R c
X
n is
472
loannis Petri Fontanellse
n U ad p r a d iñ a eogant.quaeHmqui appellatione jx t t n p t i o a e ,& eom radiéiione remota , cum ¡am tu n e v íg eict
4
h u iu s Sacri C o n íi i i j , & d c c re io iu m cius ob fcru atio .
C ir c a cuius t quidcm text. ap p lica tio n e m , q u am ín
p ro p o fito Fecit ctiani D o é lo r .M a r ta d í iu r ifd iñ .p a r .i.
cap .4 8 .num. l y . n o i i p o to i co m p re h e n d e te licét p ro c u ta u e rim ,q u a n io b rc m H iec o n y m , C eu all.
p a r.1 .de ccgr.lt.per via m violent.num . 1 1, re p re h e n d e rit
illum in illis v cib is,5ed fu lu a pace (a it C e u a l.lo q u e n s
de U ü d lo rc M a rta ) i lh u i opimo non poteft J u jiin tr i,
q u ia tenfiltura folum loquitur r efp eñ u
Eeelefiarum .
3 N o n tam -f m alé tam cn p rocedere v id etu r alia rep relicn fio ,q iiam fecit id em C e u a l.d c e o d e tn M a rta in eo¿tfw/flc®, q u o d d i x e r i t , fc n o n 'im ie n ille h u c vfque
fk.iip:am p er aliqucm , q u is erit in hac m ate tia ludex
c o m p e te n s,n am cum to t fcrip filic n t de ea q u z f tio n e ,
qm referunriir á C eual.»» d iñ o loco,Si á n o ttro F cirer
ctiam in m jh í s obferuantijs , n o n fu it vifum d ec cn s,
etm i q u i ta m u m , ac tale A udium a d h ib u it in h is m aterijs d ilu cid an d is,dicete íé nu llu m circa h a n c vidiílé:
íiiJ fi ipfc n o n viderat , b e n e p o tu it dicere v ctita rc m ,
iKC cx eo , q u i fc rib im u s poíTum us íuftc re p te h e u d i,
q u ia o m n ia n o n vid erim u s q u * faciunt in p ro p o liio ,
alias q uts n o n fo re t re p te h e n fic n e d íg n u s ; nu ilu s
6 m o riaiiu m . M a io re m fine f d u b io m cteri videtuc
C ciial.q u o d in dJoca tenueri[,Hurn \i..\a\coi M ag iflra tHS p o d é co m p c lle ie C le ric o s ad h a n c re p ara tio n e m
E c c leíiaru n i,q u em in h o c cum alijs idem ten e n tib u s,
re fellu n t exprefse L o tc r, de re btnefie. l i b . t . quaft. 1 t.
rnéM .ti. & P a tc r D lz m r e f o lu e . rnoral.par.}.in tr a ñ a t,
7 de im a u n .E cclef.re fo l.8 . A lias fcptem -f íim iles declat t ratto/ies i-» Sc fupct h o c co d e m a rtic u lo peo iurifdi¿ lio n c E cc lcllaftica tu h a c m ateria diucrf-i te m p o ri­
bus in fa u o rcm e tíam iu rifiiíñ io n is E cc lefiaílic* apud
n o s f i ñ a s , co m ro c m o ia i n o ílc r v eté d o ñ u s do n A c c a fd e R\pvW .vartar.refol.eap.i.de iu rifd iñ .o m n J u d .ix
d u m R e u e re n d o C a n c e lla rio , in qua de h o c a t t k u l o
fu it d ifp u tatu m m in d iu id u o . Sed q u ia rc p cita fuic
quaedam dec lara tio e m in e m illim o tu m d o m in o ru m
C a i d in a liu m a d intei p ictatio n cro d u b io ru m , q u * cx
d cc ictis S acri C o n c ilij T iid c m iiu in dies c m a n a m
p t* fc ñ o r u m .q u .ic u m dcciaiaiionun» t q u an ia fit auñ o rita s ,q u a n tu n iu is p o n d u s ,n u llu s ig n o ta t,& ita d u n c
laté G arcía ira initto fui \ . torn.de í-írav/Jc. ac q u i alle­
g a n tu r ira E p 'fio la ad Uñorem in volum ine eiufdern Sa*
c'riC oncili) impreffo (umrtrniffJonibus A u g u J i.B a r b tfi,
d ilig e n iiíim iir e n im E cc lcfiaftic atu m fc ru a to ris .Q u ia
t ( in q u am ) fuit teperca dec lara tio d iñ o iu m E m j- >)
n c m iÜ im o iu m C a id a ia liu n i , s\ux in d iñ e v o l. Sacri
C'eraci/»;, le g u u r m h * c v tib a , [ P arochiales Ecclcfías
d iru ta s C£Ítam ;it),aut ita m frr c E p ifc o p u s deber cura­
re , Icruata io tn ia pta-i^u h u iu s d e c rc u . Idem cenfuit
co n g rcg .u it- dc duiw ;biis p ío ncceflaria P arochi b rb itati-7i.c itm ilig c iid u m , q u o d de E cc U ilis Ifeiochialibns,deci(iuvi c C t,o in n K ú trju iñ io n c ic n ;o f.i,jq i-a ? qui­
d em d tc la r a i'o eft d tc iiiu a lu iiu s q u a ftionii.,ideó n o n
m u ltú m fu itlib o r a n d u n t in d ifc u tie n d a vctiiatc illius,
fc proptcrc.T p er cam d c m in u s C a rc tlla iin s cum fuis
c o n fu lto rib u s
co m p e te n tia m in fáuorem ^
Curi.T E c c le fia ílic * , m c tu n e P aro c h i ad u o c ato , die
a y .O ñ o b r i s 1618.
A R G V M E N T V M .
De rcHnquence bona a!icuí,ciim hoc quod
íl decederet fine iiberis, omnia, vel ali­
qua pars dcucnifcnt ad aliumtfi contin­
git cum dcccderc cum iibci*s,an ad eos
debcaut pcruenire.
num. i j 9 cum ftq u e n t.
S V M M A R l V M .
Sed fi q u z lU o f eíTct in te r ipfos P a to c h ía n o s , an
1
Cafus pofitio,fuper quo difptiiandum ,
ifti vcl illi ten e a n tu r c o n trib u e re , an aliqui h a b e ren t
2
D onatartu t cum data eft a fa cítU a s difponendi c f u
exe m p tio n e m nec n e , c o g n itio erit fijorum Iu d icu m
quo decederet fin e h b e r u , non habet factcltaiem
co ro p e tc m iu n i, idem d o n A ccafius dc R ip o lI. »» loco
quando cum hbirü,itr.o ven iun t vocati.
fu p r a ( i t a t e , num. i S i . vbi refert ca u fam , q u * duce­
}
C ontem platio effie.t v t quando lu>.Tum aufertur ab
b a tu r in S c n a tu ad re la tio n e m c g re g ij S e n a to ris , &
aliqua a lte n u s contemplatione , hui& applice­
D e can i H y c ro n y m . A fto r. vbi difp u tab a tu c , an illi
tur.
e tia m , q u i eran t de P a ro c h ia , aitcriu s autern tc r4
C a fu s in Sena tu d ifp u ta tu s.
rito tij , q u o ad iurifdiélioncm , te n e re n tu r c o n tri­
3
P ra ten tiop a rtiS tn boc cafu.
b u e re in q u a re n te n o f r u ñ u u m ib i im p o fito pcr
6
S en fu s vcrboiurn b u ,u s cafus.
P a ro c h ia n o s ipfos p ro a d ific a tio n e , Sc c o n f ttu ñ io 7
F i li j in conditione p o p tis i» C atha lo nia non c tn ftn n e E cc lefi* illius P a ro c h i* , dicens i r a ñ a t a m fiiiíTc
tur vocationi f i cum quibufdam con ieñ i.ris.
t in S c n a tu , & iec tfa m c o n tta illos h o m in e s de e a ­
8
Interpretatio
fem per fc u ie n d a ,n t teftator csnftatu r
d em P a ro c h ia q u am u is qu o ad iu rifd iñ io n e m eflent
d im in u íe loqUHtus,
a itc riu s tc c tiio rij. A tq u e h * c d c h o c p tim o ca­
9
D e cla ra tio materia.
p ite .
9 Q uo d v c T O a ttin e t T ad fecu n d u m capnr, q u o d efi: I o H a re d ita s remanet libera hartdi,cum déficit conditio,fu b qua dibebat r tfh tu er t.
d e ad ific a tio n e , Sc re p ara tio n e d o m u s h a b ita tio n is
I I D e cifio Senatus.
P a ro c h i facram enta m im llra m is , qni eft n o fte r cafus,
1 2 R e fe ru a ito fa ñ a in fauorem donatary de certa quanvix audeo d ice re.n e m in e m m e v idille, qui b an c q iia tita ie ,v t de ta difponeret cafu qu ofilioe non ha*
ftio n e m tra ñ a u e r ii cx p ro p o fito h c c t iic fc h a b e a t rci
beret,nec d iñ u m quod de a lijs boms f u i t d ecifu a ,
v e rita s q u o d n o n v iderim .ne ilie T o le ta n u s d o ñ u s in
a
d donatorem reuerti debcre.
m e o b id irru a t ficut vidim us fccifle in M a rta m . S ed
1 3 Arg u m en tu m a centraiio feu fu in v U tm is volunta*
10 ap u d n o s c o n tig it de an n o t 0 i7 .In x n a g n o d iln u io f
íib
u s quomodo procedat,remi¡fiue.
a q u a ru m , q n o d fuit in hac P ro u in c ia ., quale n o n m e­
m in e ra n t fc in C4 vidiflc , a u t aiidiuiflc v n q u a m qui
D e c i s i o D X X IV .
tu n c v iu e b a n r.fiir in te r a lia s d c ftru ñ a , & fo lo * q u a t a d o m u s h a b ita tio n is R e ñ o r i s P a ro c h i* fa n ñ i ,
R o p o fu i d u b iu m f n o n ra ro ap u d n o s c o n iín - g
1 1 lo a n n is de S p i,& tr a ñ a m m fo it f dc illa ite ru m c o n g c n s,i« i.d e p a ñ .n u p t.e la u fa g lftru e n d a .fc d c n o n o z iH ic a n d a , p to c c flu m q u c o b id
q u id q u a n d o p a tc r d o n ar , vcl re lin q u it filio aliq o ia,
p c r C u riam E cclefiafticam c o n rra P aro c h ia n o s.firra atrib
u
e n d o ¡11» fa c u lta te m d e eo d ifponendi cafu q u o
ru m iili dc iure coram fue> o rd in a rio ., p r* ie n d e n te s
n o n h a b e re t filios : fi au te m h a b e re t eos . iiih»! d i­
c o ra m alio n o n p o ru ’fle in id c o n u e n ir i, cuius firm *
cens,
d a to cafu filios eu m h ab e rc . p o flít etiam a d U iu ris ra tio n e fuit inter am hK j C u ria s m o re iblico fir­
b iiu m d c b o n is d o n a tis , vcl aiiicc i c l i ñ ó d ilf o n c m a ta c o n te n tio , f c c o m p e te n tia c o ra m A d m o ­
5
P
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D ecifio D X X I V .
t c . a n v e t ó p et fidcicom nñíTum teneatur filijs ta n .
quam in d iA o cafu q u o ex iftu n t , vocatíS rcftitueie.
S ed quia iftud d u bium tu n e rcfolui finc S c n a tu , q u ia
o o n videram 'cum appcfuiffc m an u m , & n u n c h ab e o
qu an d a m illius declaratioftem , m u ltó p o ft illa im pceiTa fe A am Jd co vt fcias, q u o d d c fid e to , qu id in ca
qutcftione teneat S enatus , vt in lucc am bules fugatis
B cbulis,eandem q u ^ ftio n e m iteru m h ic e x c u tc ic d e .
crcui.
D u b iu m , q u o d ego ibi tta A a u i.fa k tcfpeA u to tiu s
q u n tiu tis q u a n d o d ic itu t cafu qu o decedat fiue lib e­
n s , poHc de ca difponere , Sc te f ta r i: d u bium autem
S enatus fuit q u a n d o d c c e rta q u a n tita tc tam u ra .v clu ti
dc dim idia.vcl alia q u o ta, au t rc cc tta . n ih ti dicendo,
ncc IU p tim o ,n c c io fecundo cafu quid fu tu tu m ,fi de­
cid e re t cum liberis,
i
l u p tim o cafu,? & d u b io rcfoluit Paul, dc Caftr.»»
e o n fiL is s - quem lequitur V tctg i.d tfiA n eom . a rtie .z8 .
n-7.Sc p o fte a Fufar.dí/«¿;?»l»f. qu<tji.4i 7- ««w . «Só.
qui tu n c cum c g o prim um to m u m in lucem e d id fa d h u c n o n fc rip fc ia t, & fequucus ctiam fui cgo eofdem
in loco fupra cicaro,refoluitf in q u am ] P aui.de C aftr.
& rc ib lu u n t p tz d iA i,filio s fi exiftuntjcenferi vo catos
pec argum entum á co n trario ienfu , cum (blum te fta ­
t o r trib u a t faculc.ncm te fta n d i, & difponendi in c a la
n o n exiftenti® liberorum , eam lacite den e g an s fi fiJios h aberet , q u o d n o n p o tcft videri faA um alia ra ­
tio n e , nrfi q u ia vüliiGrít tefta to r in fiiio ie m filiorum
vinculare boiia,& fideicom m iinim indciccrc.cum n u l­
lu m in d iA o cafii vocet,ad q u o d tfti auA o resa cco m m »danc,& fig n an ter Peregcin./.4«/ filiu m 74-t» prine,
f f a d Senaius conJul.Trebell.ihi : [P ro m iu ciau it Im pe­
ra to r , fideicom m ifliim ex h a c fc rip tu ra dcbcri , quafi
p cr hoc q u o d p ro h ib u iílé t e a m tc ftati.p etiiirct vt fra ­
trem fuum h * ced em faceret , fic enim accipiendam
ca m rctipturam ,ac fi h ere d ita te m fuam rogaíTet cam
reftituere : ] erat autem fc rip tu ra q u a te fta to t filium ,
& filiam hafaens, te fta m e n tu m f e c e r a t, Sc ita de fiiia
fu a cauccac, A ia n d e tib i nen te / la r i, donee tib i liberi
f in t .f k n i quidem text. videtur facis bcnc p ro b a te in te n ­
tio n em ,P e reg rin .» » citato /0r9,m onfttac fe habere tan ­
ta m fa tisfiA io n e m de h a c o p in io n e , vc dicat poftea
nnm. fequent. Q u a m lim itationem n e ta , & fig n a , qnia
veriftrn s efi.
Ec fi h * c ? In terp reta tio n o n capiatur, quid fiet
de hxcedic.-tre fi filij exiftum cum facultas difpon e n d i , & tc fta n d i fueric lim itata in cafu n o n cxiftenriu m eorum , addit C aftrcn fi in citate leco.nmm.^.hoc
voluifle tefta to rem conte m p la tio n e filiotum , vndc
co llig it ccnferi filium ro g a tu m reftiruete eis , argum.
l. p ete , in prine, de leg. z . iu n A is his q u * n o t. pec
G l o f « L f i ii u s .J . fed q u i s , f . d e leg.t. quod aíTump.
tu m l.itm s profcquituc E roinen. C ard m . M antic. de
t o n u a . vltim .veln n . l i b . t i . t i t u l . i . e x namere i j . v b i
ab u n d e , q n o d quando quis re m o u e tiit i lucto ,fa u o re . Sc co n te m p la tio n e alicuius , ci a c q u iritu r , cuius
co n te m p la tio n e exc lu d itu r.H o c dubium vt d ix i, n o n
h a b e t Sen.icus ccnfuram , q u ia n o n c o n tig it apud n os
q u o d viderim ,habct tam cn p rz d iA o ru m v ito ru m auA o ritate m , qui p o tu eru n t qu cm c ú m q u e celeberri­
m um locum iu q u o cu n q u c S en atu h o n o rific e o ccup a re .
4
C afus autem ? qui fuic in S enatu traA atu s . & dc cifus crat.n o n in lo ta h x re d ita te ,v t alcer,fed in parte,
h o c m o d o ,[ V t cafu q u o h x re s no n eflet,aut efle t,&
decederet qu andociiraquc finc liberis.in diA is cafibus,
Sc q u o lib e t C otum ,rclinquebat qu tn g em u m lib rasc u k
d am te rtio , Sc q u o d de reliquo pofl'« b « re s facere ad
fuas v o lu n tates : ] co n tig it h x ted e m adiu:flc h x rc d irarem , & p o ftea deceiUt cum libetis , vndc reliA uni
illud q u in g cn tu m librarum cuanuit.ac illa ctiam facul­
tas tcftandi dc re liq u o conccifa itiillo cafu fuit *d ni-
Tom. I /.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
473
liilum rc d u A a,d u b itatu m e x titit, an ifti filij h x re d is
hab e ren t in ifto cafii vocacionem ,an ceniecccui in e o turo fauorem adicA um fideicomraiíTum .
H u ic cafui ? ac co m m o d ab an t A duocati ca q u x J
dicebant E)oA orcs,i» pr«cedcnti> & illo ru m au A o rita te s .p r x t^ d c D tc s pcc illud idero’.argum cm om i co n ­
tra rio fenfu.quod ibi fiebat in cafu q u o decederet cum
liberiSjSc «x co n fequeoti in d iA o cafii in d u A u m d ici
d cre fideicom m iirum in fauotena lib ero ru m , ex D o A o rib u s fu p ra citatis.
T a m iu ru lfa ? p rx te n fio n u n q u am vifa f u i t , indi- 6
g n a quidem vt tan tu s proccflus fuper c» fictcc,( ó m iicti litig a to res . q u o s o p o rte t pec A duocatorum varia
indicia tta n fire . ] S enfus c o n tra riu s fatis cU rus e ra t,
& m ens eios p eifpictia nim is,vt in cafii n o n c x ifte n cix lib clo ru m pet fideicum m iflum celinquecec alteri
q u in g e n tu m libras íúpcr h*rcditatc>& bonisifi autem
cxifti:icnr,nihii d ix it.n c cd ice re debebac,prxfuppofitQ
q u u d n o n figiiificat fe velle in d iA o cafu aliq u o d ap ­
po n ere viiicuiuro.vel fideicom m iifum q u id e rg o A d­
uo ca ti p rx tc n d c b a n t^ q u id co n fu lc b an t p artilitig a rc?
m ens,vt d ix i,n o n fuit alia,quam in cafu c o n tra rio extfte n tix 6Iio ru m ,re lin q u e re cem in term inis iuris co m m unis.vt de b o n is fieret q u o d eflct faciendum , id eft
v t de cisdifponcrct h « re $ ,p ro u t lex petm itiic i l l i , vbi
nullus eft dacus fu b ftitu iu s,p ro u t p o ft m ultos o p tim é
V etegxiiuconfil.qo.num .ó.eí' voln rn.z.Sc lo a n . A n to n .
BeiIo,ren/i/. c
4 ).
4 4 . S olum p o teiat dici in
fauoicm fih o tu m ,cus tan q u a m p ofitos in c o n d itio n e
polfe dici v ocatos > fed cum o o n c o n c u trctetit c o n ic A u rx .ap ü d nos ca p tx ie n fio n o n p o tera t fubfiftete,
nccM cduci n o s cn jm ? parce adm o d u m in v o ca tio n i- 7
bus filiorum p o fito ru m in co n d itio n e n o sg ec im u s.re qiiirentcs conicA uras, ncc om n cs qu id em arb itra n te s
fufKcicnces.fed paucas adm ittentes, vt aliás dixim us ia
al JS locis in no ftris o p e rib u s ,q u a ru m n u U a h ic c o n fiderabatur.
i n prim o cafu, ? p rx te n fio cjrca vocationem filio- 8
rum h ab e b at illud fin g o late, vt nifi ea d a re tu r, d im in u ta d ic e re tu r d ifpofitio tefta to ris , v t n o n pro u id cn s
in vtroque cafu.tara dccclfus fiuc filijs.quam cum eis,
& ideo poterant q u i in illo cafuconfulebanc.relbluerc
in fauorem filiotum , quia fem pcr eft capienda in ter­
p re ta tio n e d im in u ta difpofitio tefta to ris rem anear
tion difponens in o m n i cafu, per ea, qu® late in p io ­
p o fito tradic C alfa n . cow /l.iy. num. j 6 . & cenfil. j J .
fl«wi.7j.Craiier.eo«yJ/. (49.VHW.I j.vtrfie.vnd teim a ceaieÜ H -a M ^ no ch .eonfil. ¡ 6 num. } i . T eftato r re linque­
b a t ? facultatem dilponendi de to ta h x re d ita te cafu 9
q u o h x re s decederet finc liberis , n ih il dicens in calu
illo ru m cx ifte n ti« ,n c ceifitas co g e b at vt aliquem exi­
tu m huic d im in a t* dilpoH iioni d arent au A o tc s , ca
fu it vc á c o n tra rio fenfu in cafu exiftenti* filiorum ,
d cn c g atac cn fe rctu r fa cultas tefta n d i,&: q uia neccflum
e rat,id re d u n d are in fa u o rem alicuius , S c h c aliquem
c ip e re p oftea h x re d ita tc ro . ideó eam auA ores t rjb n unt.Sc ad iudicant filijs.qui e x i f t u n t . c u m aliter d.fp o n o n p o ír c .r u f tr o r e k x r e r ú m t.i n Iccondo « f t . o
n o n c o „ r o n e b a .o .n c c e ( n .a ..
d .r c ftb ltilo .u m h » tc d i in c c n a
& de tc liq n o l.b = r é d ¡ r p o n « c t, & ,ftod qo .d cm oafo
on o h » r ’ Ü..0 libods do«dcrc> . n o n .lire r q ... « f t s
I n . n o n f t c c c f l i d .. q o «
k'
/ ff /r a .'
n ra n /it h iro d ita s lib o .. p = " « h » re d cm , 1./ i / . f
rara pra-i. d . W irara.
aua/?i.de hartd. ta fiit. cum alijs ad d u A is p e t C a ftá n .
5.
4"O " « « neceir.ituim
vocem us filios , vc veniant accepturi h x te d ita tc m ad
defendendum difp o fitio n cm dc dim inaiiw nc, aut alio
v icio .
S o lü m re m anebat v n a via filijs in tra n d i in b o c
cafu q u ia cranc p o liti in c o n d itio n e fed cu m id ap u d
R t
5
no»
I
474
loannis Petri FontanelliE
n o s n ib ü fit.v t díxim us, nifi c c rt* co n c u rre ren t coiiicékiji® q u aru m m illa hic eta t,id e ó n ihil cis proficere
p o ie ra t p o fitio in co n d itio n e.
**
S e n a tu s •}• c o n tra fiiios d tela ra u it, 8c p ro lib ertate
b o n o ru m in h o c v h im o cafu p o n e n s expreíl'um m o ­
tiu u m , [ Q u ia filij folum e ta n r p o fítí iii c o n d itio n e
fin e c o n ie d tu ris , nec a rg u m e n tu m á c o n tra rio fenfa
in tr a b a t, ] 5c bene, q u ia aliás fi b o c m o d o a rg u m e n ­
tu m á c o n tra rio fenfu p ro c e d e re t in his , fem per filij.
p o fiti in co n d itio n e h a b e re n t v o c a tio n e m ,q u o d fo re t
n o n m o d ic u m ab fu rd u ra .d ie ig .N o u e m b ris l ó j o .R e la c o r eg reg iu s S e n a to r P ex o . P a ite s , Ecclefia íántfti
P e rri P u ellaru m h u iu s C iu ita tis ,c o n tra P citu ra B o ead o n a ,S crib a S e b a ftia .C o fta .
Ii
N o ta b is f in p ro p o fito ,p ro p te r fim ilítndinem raarc c i* , aliam perp u lc h ra m S en atu s decifionem faólam
d ie I 6 .S ep tem b ris r y 94 .re fete n te A lzina, in tcr lo an .
V b a c ,5c lo a n . B orrell in A rc h iu o R e g io in q u a fa éta
rc fe ru a u o n e p er d o n a to tc m o ra n iu ro b o n o ru m ,& de
lo c .l i b .v t de cis d ifp o n cret donacacius cafu q u o filios
« o n h ab e ret, nec aliud dice n d o , q u id fciliccc fa cien ­
d u m dc re liq u is Ín d iélo c&í\x,rtfgluit S enatus, ad do­
n a tio n e m reuecti d ebere fi v i u e r e t , fin m in u s ad eius
h tcted e s, q u ia ita co m m u n iter fieti folet , laté L u d o u ,
com m u.concLvni d e confuet.verfi jtife r tn r 6 8 . & A m at.
d e e .M a r c h .jo .n .f'y .S i d e t.^ ^ .n u m .iZ .ft tune (in q u it)
11 Tefiatoris tontra mentem vid etur , difpofita per
eum ad vnue» fin e m , inducere ad a hu m dtuerfum .
12 T efia tor nunquam praftim hur vtrba fip e r fin a , &
flu s
tnir.us fcriptu m cenfeiur.ad ¡.car» a m s i
f f i d e condi. & áemonfi. Q u i d tííic it vt iftud fupplea-
tu r } m era neceifitas.nc reÜ qua b o n a rem anerem fíne
d e b ita p ro u ifio n e , nifi ita diceretur , ficut dixim us &
n o s in p r.m o c x iftis cafíb n s m fa u o ic ra filiorum ,qu¡a
a l'á s re in a n e tít ilie cafiis im prouifus,& d a rc tu t m a g ­
n u m a b íb riu m .n ifi ita dicecem us.
13
D o a rg u m e n to t á conciario fenfu in vltim is v o ­
lu n t a t i b u s , fi plura fcirc v o lu e ris , vide Fufar, d t
f u b f i it . qnajíio. 7 3 6 . e x numero 6, fc latiüs d o n lo a n ,
d c l C a ftil. Süiom &.qHoiídían.COHttoHtrfJur.tom .s-tet.
c a f.8 8 .
A R G V M E N T V M .
I > c e o ,q u i e ft com m iíT um e l i g e r c , £c n o ­
m in a r e v n u m e x filijs te fta to r is in haere­
d e m , q u o m o d o fe h a b e r e d e b e a r , & an
f e q u i t e n e a tu r v o lu n t a t e m illiu s d e c la ­
ra tu m p e r c u m in c a fu n o n fa¿tíe cletftion is .
S V M M A R I V M .
I
í
3
4
5
6
7
8
5
F iltf fa liem iufií, exbaredatio/tis m etaftant cohíbend i , f t in debita parentum f ie ta te continendi,
f ia r e s v t infiitu a tar vn us tncertas de c e n is .p o te jl relinqui.
Superfimtae.qua n ih il efi omninooperatura, non to­
leranda.
Facultas eligtndt a lieu i conctjfa , in u tilis non debet
e fe .
E lig en d ifa c u lta s largó conceffa n u llis refiringitftr
regulis.
E li g i potefi remotier omijfo p r op in q u ieri,ft digniori
itt hoc cafu ampla fa c u lt a tis conceffa.
A fa to r a tu m q n i d tcii f i v e lle fa cere,d icit omnia qua
folent obferuari in maioratibus.
V oIh w o s tefiatoris ta lis prafum itar, q u a lis natura
a E u s.
T e fl A ter q u tre in hos cafu f e c i t fecundam d i f pofitio-
| 0 N e d im in ute, f t ngn comprehendendo omnes cafus,
fUetrtthr tefiator d ifo / n iffe .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
f in e e f e E u a liq u id operandi,pofuijje.
I J Interpretatio non faciend a v t difpofitto mereatur a
fa p ttn tib u s reprehendi.
1 4 Interpretatio non fa cien d a v t tefiator remaneat defraudatus i » fu a intentione.
15 D ’ E ien u m adutrfatiuarum natura,
16
Sarbofa laudatur.
17 Claufuta.non a lite r, nee alio modo,cenfenfumremouet ab a U u ,ft a lia operatur,de quibus h u .
18 F er b a ,tu n c,ee ca fu ,& in d iE o cafu,difpofitionem ad
19
29
II
12.
23
24
eafum exprejfum lim itan t.
E x te n fio non f i t ad cafum contrarinm,nec etiam ad
diffim tltm .
Facultas dum nen efi fu b certis cond itionibu s,intel.
lig i d tb et lib e re coneejfa,ibid.
Folu nta s tefiatoris in v ltim is voluntatibus pradominatur omnibus.
Tefiator qu id fenferit,inqm rendum priu s tam qucd
tacite,quam q u ed ex p re fse vo lu erit.
Tefiator prafum itur m u lte m agis vo lu ijfe fie ri ptr
fues.qucd ipfe fe c it,ib id .
F o lu n ia s tefiatoris collig itu r tam e x a nteceden ti'
b u s,quam t x confequentibus.
Folu n ta tem ttfia t e n s tn fecundo cafu explicatam tenetur fecu ndu m aliquos , feruare cemm ijjanus
ab eo Kom inatus.vbi decifiones.
Sotomaior efi pro bae opinione,ibidem.
D
e c i s i o
DXXV.
Via inccteft f teipublicie,iuft* faltcm exheredationis metu {fi nen amore pocius) liberos in offi­
cio, dcbitáque parentibus pietate contineri ,vc dicit
F áh .d e error.praE detad.íé.error.kj.Sc loan.Griucl.der.
D o la .i i j.n u m . Sj.Tolent parentes m Cathalonia non
raro concedere vxoribus clciliuoem hzrcdis.fiue h s redum fuoturo, dicendo, v e lle fu tu r u m heredem fu u m ,
Q
1
quem v x o r n om ina u erit , f t e ’ egerit t x fitijs c-mmuni-'
bus,&i aliquando adduntjU# id fia t per v x o e m e u m p a E i s v i n e u li s ,f t conditionibus,qaa f t quas e s apponere
9«>/«<r//.quod poiTc fieri,-}- vr eligatur incertus dc ccr- i
tis citra vriium captionis volumatis.cgo plur.bus pro­
baui i s i.d e p a E .n u p .c la u f.j.g l.io p . i .n u m . é Z .f t 6 9 .
adde donIo.de! Cafti!. 5 otoro.de his plenc agentcra,
q u o tid .c o n tr e u .iu r .iib .i.to t.c .ié .ft p r a fe r tita n .13 .K a m on noftram c e n fi . 78. num. 3. Er in cafu non f«il®
elcdtionis pet vxorem folent diccre ifti patcnreS:[ Sit
hzres N .& poftea N . & N . & fic dc reliquis , prout
nunc pto tunc in diifto cafu n o n faét* cletftionis pra:d;¿tos ha:redes infticuimiis.fcc.]
Q u z r i tu r .a o v x o r in d ifp o ru io n e b o n o ru m re n e a ­
tu r (equi o rd in em , q u em o b fe ru au it te fta to r in cafii
n o n fiétac p e r eam difpofitionis.
Dc- hac re aliqua ego dixi in a dd itio.p cfitis i n f i . i .
promifi me alibi in decifionibus de cadem materia plura diifturum ,q » ia ibi i;h-m
non fatis digeftam,& explicatam iclinquebam,id nunp
p tzftab o Deo conccdcnte.
D;ces,ridicularo -f hanc q u sftio n em , vix tibi pcr 3
fuadcre valens , elle qui contra vxorem non fequcntem ordinem teftatoris , dum im ra limites filiorum
co m m u n iu m , íé contineat , rcfpondcat ; ad quid
enim facultas fuilTer vxori relifta , & conccfla <1 m-
d e paE.nup.aiditio,7.v\)\
h i lp o f ie t agere nifi id ciuod eius v ir in cafu r o ii ia -
¿1« per illam difpofitionis > ropcrfiua conccflio . fe''ftratoria , & v.ana fi non qik'd mnlicr r.rdmauit , c
q.iod vir . cft fcqnendum , fc excquendun..
petfluitas hic non eft toleranda :
D e c ifio D X X V .
n im u r o p o í l i f o p e r a i i , n e c f e r u i a t d e t o l l e n d a d u b i­
t a t io n e , Sc d ; a l i q u a d e c l a r a t i o n e , quae fu n t q u *
c o r m n u u it e c d ic im c u t f u f f i c e r e a d t o l l e n d a m f iip e r f l u it a t e in iu a l i q u a d i l p o f í i i o n e , a d q u o d e f t l o c i i s
exECnfiiS a p u d L u d o u i c . C a l f a n . q u i l a t é p r o f c q u ic ü r
tonfil.4.aum .x-,6. &
1 7 7 . & e o n fil.id . » . ó 8 . q u i d h i c
o p e t a t a r if t a cc m c c iT lo ; q u id d e c l a r a t , aO t e x p l ic a t j
Q u i m f u p e i f l o it a t c m n o n eíT e a 'd m it c c n d a m in h iS
e l i g e n d i c u u c c f T ío n ib u s ,
M jlin .d e
t t a d i t in t e r m in i s L u d o u .
d ic e n s e u m
q u i á m a io r i b u s in f t i t o r i b u s lib e r.n m c l i g e n d i f a c u l ta c e t n o b t i n u i t , p o l f e e x e is in t e r q u o s e l e ñ i o n e m
f a c e c e d e b e r , f i l i o r n a io r e n a tu p rs e te rm iíT o f ili u m
f e c u n d o g e n ic u m . f e n e t i a m v l t e r ío r c m e l í g e t e ; [ N a m
4 fi is t fin q u it) neceifario ftr iñ u s eííct fem per filium
m aiorem natu eíigerc , facultas eligendi in u tilis red­
d eretu r,q u o d dicendum n o n e f td - i. d e o p tí.íe g a .i .in
p rtn c . Sc quafi per to t. tir.fE de aílig .lib e ct.] lequituc
5
Soto\x\.qaottd.cor,tr9H.itir.tom.4.c.}^‘ n - j j VerprurfuS,
^ » .6 8 .Idem eciam t M o iin .d . U b .i. e . j,
#«.14.8c ibi addentes,tam látam . a tq u e abfoluram fa­
cu ltate m , & poteftatem á Iiuifconfultis h-s quibus
eligendi libera voluntas relinquitur, conccftám faiftó
t t a d i t , vt nuUis ficcelfocum , nec m aiorum regulis,
n e c ctiam iuris com m unis decifionibus a d ftriñ i fíat»
^ poííeque re m o tio n em , exclufo p ro x im io re , indigm im q u c indignicatc f a ñ i, om iílb d ig n o , arque etiam
d igniori , ad m aioratus fucccffionem eligere , q u o d
p o ft Pecal.M tr_.G m ier.Sarm ien,& alios, fequituridem
eriaro Sotom Jil>,j.qM otid.cofttreuerfitir.e.67.n,},4.. (ft
3 .v b im u ltis p ro b a r, Sc dein d e eap. 16 o . i i b . S . n . i i . j j .
eft 17. vbi tran íc rib it q u an d a m d o ñ rin a m C h r iñ o p h o fi dc P az de tena, d o ce n tis , d a ta e lc ñ ío n c ín ter
filio s , poíTe eligí m in o rem , 8c Valen^ue. V elafqu.
eonjil. 4 0 . «H.43. vbi rem ociocern poíTe e l i g í , 5c no*
7 t ú z m decif,9 4. n u m .j.(ft z é j . i n i.E c iftud quidem f
a rg u m e n tu m n e iudices ten u e ,au t p átum concludens
in p ro p o fito , fed valdé, q u ia in m aio ra tib u s nulla eft
difficultas q u in illi vadam de m aio re in m aiorctn, 5c
d e p rim o g é n ito ín p rim o g en itu m ,fec u n d u m regulam
m a io ta tu u m , cum fuis fubftítutioiiibus , 5c vinculis
ad id neceíTat¡js,& ad id cc n íctu r te fta to r a c co m m o d afíc filara v o lu n tatem , vfque ad e o vc fufficiat dicere
facio m aioratum . vr h z c o m n ia facere voluiíle dica­
tu r feftaror , p ro u t laciffim é íc tib ir Burg. d e P a z í »
8 q«*fiten.c¡H il.t 9ta q u *Ji¡o.z. c u m enim j - hoc fit 4e
n a tu ra a ñ u s .v o lu n ta s tefta to ris calispraefum icur,quah s n atu ra iUias,& feu qualis n a tu ra re ru m , fuper q u i­
b us difponirur, laté idem S o to m a ,d . l i b . j .c a p . l j f k n.
ú .v fq H t a i n u .ix . bcné CaíTan. « » / / .4 5 . t x ««.73. Ec
ra ro en v id c rau s , q u o d nih ilo m in u s h abens liberara
í a ^ l t a t e m eligendi, 5¿ n o m in a n d i , n o n adftcingituc
d i ñ i s reguiis, ncc cenerur perq u irere voluntatem defoiTñi.Sc fecundum illam , fa cete cle ñ ío n e m ,q u am u is
im t dc pratfum pta voluntate teftatoris,vc p ro b lu im u s ,
erg o concludendum v id e tu r, n o n eíTe verum , iftum
eligentem p erq u irere d eb e re v o lu n tatem d e f u n ñ i fc
fecundi™ il l.n i ftc e re e l e a i o n .m .
’^
to r S íed im o diceretur facere co n tra cam . m ,i vellet
to lle re vxor. commiiTari® liberam eligendi in ter fi­
lio s faculcatem .& vellet illam coarñare*’ad faciendum
folum id q u o d tefta to r p o ftm o d u m fecit.E am fecim .
d am d ilp o lm o n e m , vt ex eius verbis apparet n o n
fecic tc fta to t vc illam fequi v x o r tencretar.fcd ia cafum
neccíTarium , n e illc cafus n o n fa ñ ® pet vxorcm d i f
p o fitio n is , q u i facile co n tin g e re p o te ra t irapcouifus
1 o m an e ret, Sc e a ra tio n e f te fta to r ipfe diceretur dirai
n a te . fc im p c rf rñ é fuiffe rc ftatu s , no n co m prehen«etido o m n es cafus,qui poffcnc fuccedere, quod forct
n o n m odicum ab fu rd u m , P iú C e o n f.j i.n u m .19 . lib .x .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4 75
cu m alijs a d d u ñ is pec C affan . e 9 tifih $ .n U m .} 6 .< ft
c9wyif.10.wwwj.48. & quia eft c o n tra -f v o lu n ta te m ,& 11
m en tem teftatoris,difpofita pet ciun ad vnum fincm ,
inducere ad alium , fc diuerfum : vulgata l.legata in V t i lit e r ff d e adim, legat.cMmconeor.-\Ado€t\z per S urd,
d e e .i^ S . K * . io . ideo h® c fecunda difpofitio f a ñ a ad
floem ja m d i ñ u m , n o n eft tra h e n d a ad aliu m fincm
d iu e rfu m . fiue c o n tra riu m , v tto U a t illam lib era m
fa cu ltatem eligendi nu llis lcgibus,auc c o n d itio n ib u s.
p r* te r q u a m in ter fílio s .te fttiñ a m per tefta to tc m .ram
am ple in p rim o cafu, & fic in p rim a p a rte difpoficion is conceffam .
D ice retu r e tia m f venire co n tra v o lu n tatem te fta to - 11
ris q u i vellet vxorera com m iffaciam teneri fcqui o rd i­
n e m tefta to ris , & g ra d u a tio n e m filiorum poftea fa ­
ñ a m p er eu ro .in cafu q u o n o n difponeret vxor , quia
ficut iam p ro bauim us , v o lu n tas tefta to ris n u n q u am
eft , nec eftc p rz fu tn itu r , vc verba pet eum p ro la ta
d ic a n tu r fru ftra expteffa , & fine effe ñ u op eran d i,
q u a n tu m c u m q u e Cquod plus efty vid eretu r aliás re ­
frag ari n atu ra a ñ u s , lzC o .cen /il.i8 }.eol. p en u lt. l i b . i .
C ziV zn .eenfil.10.nu .j8 .eet1fil.ta.H M .49. f t eenfil.j4.7t.
i6 .E c in fu m m a, v o lu n tas, fc m ens teftatoris n o n ap ­
p lican tu r , v tq u id fupctfluuro , & inutile fequacuc
C ziV zn .ten fil.j }^ n.7j.
D ice retu r f fim iliter v en ite c o n tra vo lu n tatem
tefta to ris q u i vellet v x ete m com m iftariam te n e ti o b fc ru atc in e lig e n d o ,& no m in an d o ordinem teftatoris,
n c c poffe ab eo recedere, q u ia de eius m en te , & vo­
lu n tate n u n q u a m eft nec effe confidetari p o teft,v t fua
ipfius difpoiicio fic talis qu® n o n valeat fapientum
ccnCucam effugere, im ó ab om n ib u s m ereatur m o rd e ­
ri, & reprehendi, LS alu ius A r iH o , de leg atis praftan,
ad q u o d co n firm an d u m to t tan taq u e adducit C affan.
e e n fil.io .n .jj.v e r fie .n e a ltequin, & een fil.xo . «.4 8 . vc
n o n fit fas alios q u a te r e . Si ergo iftu d eft fecunduo»
v o lu n tatem tefta to ris , vc m ulier libere elig at quem
voluerit , du m in ter fiU os, quis ab hac op in io n e rece­
det? Q u is volet n ih il cam facere poffc,pr® ter id ,q u o d
in fui d e fe ñ u m fc cit poftea teftator?
Pr® terea t e f ta to r ,f qui vo luit,pet h u iufm odi c o n - 14
ceffionem co n ftitu ere filios in d ebito obfequio macris
fcicntes in m anu cius po fitu m pofle d a te , & auferre,
v t dixim us : vel dica m u s, q u o d cu m h o c te fta to r v o ­
lu erit p ro b a re qu is filiorum fuo tem pore m elior eflct
fu tu ru s p ro geren d is b o n is .q u o d com raificvxoti d iju ­
d ica re,n o n co n feq aitu r in ten tu m m odo aliq u o , fi pa­
ttis jam f a ñ a difpofitio n o n m atris eft {cquenda,6c
e x c q u cn d a , cu m v ideant filij n ih il m atrem h ab ere
q u o d vcl d are p oflic,vcltollcre , & fequctur q u o d ti­
m eb a t te fta to r dum h®c faciebat,vt qui forfan id no n
m e re b itu r, dcbcc ncccffarió effe h x rc s .
D e in d e f huiufm odi difpofitione foleoc concipi jy
per aduerfatiuas d íñ io n e s ,fi v e t ó .fi autem ,tam en, &
firailcs,quarum n atu ra m nullus a m b i g i t effe aduerfari
in ju re,& in f a ñ o , & im p lic ate H incrfitarcm caU ium ,
l.hec a m plius,§.de h is ffd a m n .in fe ñ . vbi G lo f verbc^
a H te m ,l.fe d f t f i lego^ .qued aHtem.ff.de p eu t. hered.
enm f i m i l i b u i , ad q u o d nouiflim é o m m a cum ulauit
A uguft. B a rb o f f [refer ci gratias,qnod m ag n is n os
fiiblcuaiierit l a b o r ib u s , dú ftuduit in illis fuis m anua. «
libus libris n o b is ,in vnum reducere , q u x fparia fune
ap u d dtuerfos , vt facilé q u o d q u s rira iis habeam us]
»» traña tH de diñio.vfMfrequent.fHper d iñ io n e,antem,
4 7 . f t fuper
a d u irfa tiu is d iñ io n ibu s , qu© fic vt
in cafu occ u rre n ti , dicere p ro p tete a debeam us , has
d ifp o fitio n es fore diuecfas.fc cafiis diuerfos contineri
in eis prouifos per tcftatorem ; fi com m iffariiis , vel
com m iffaria eligit , ftecur eius di/pofítioni : fi veró
no n e lig it, teftatoris.
S o le t etiam *|-quandoque , & id quidem m u ltu m 17
freq u en te r ap p o n i in hac fecunda parce difpofitioR r 4
nis
4 7 6
loannis Petri F o n ta n ellc
n i s c U a f u l a , & n » n s l i i t r , « « 4//# m #/», v el alteram
ip faru m , q u « cft claufula tam p rx c if a , vc confenfum
ad im at ab aA u ,& v o lu n ta te m o m n in o abeife den o te t,
ica v t alite r fa A u s, ipfo iu rc fit n u l l u s , n a tu ra m p t * cifam h a b e a t, fo rm a m in d u c a t , v o lu n ta tis fic lim itat¡u a ,c o n d i(io n e m im p o rte t,q u a defic ien te perinde eft,
ac fi n ih il aA a m e i l c t , & alia o p e re tu r in p ro p o fito
valdc concciTientÍ3,q u x pra tte r a lio s ja tiffim o ieim o n e ex p lica t A a g M Ít.L zih oí.iti t r a ñ a M eU uf.naa a lia s,
d c b e t elig cre,& fa c e te h x te d e m fic u tc o lIig it,& « o lli.
g e r e d cb c t, voluille icfta co icm ,n ec ab cius v o lu n ta te ,
m e n te recedere. C u m q u e ,c x fecunda p arte d i/p c fi!
t i o n is ap p a rea t m a n ifc ftc in q uem ,fc u q u o s in c lin e t
t e f t a to t fit indc , v t c u m d c m o rd in em , & m o d u m fisf
q u i d e b e at , & tciica iu r in fa cien d o h x te d e m , ah a s
fa c c r c t co n tra v o lu n ta te m te fta to ris fi illum o rd in e m ,
& m o d u m p eru ertc rct , & alij b o n a d aret, q u am cu i
c o n f ta t v®luiflc te fta to tc m dari illa : c la tu m cnim eft,
te f t a to r i s v o lu n tatem ficuc cx p rx c e d e m ib u s , q u x
d e c la r a n t fequencia , fic etiam ex fe q u en tib u s , q u x
fim ilire rd e c la ra n t p v x c c d e n tia , c o l l i g i , l . f i : f i m u s
p lu r iu m , %.final ff.d e t e g .i. l.\ f f de reb. dub.&d q u o d
in ffn ita a d d u c ic S o tu rn a , qu oitd . eentrouerf. iur. ¡¡hra
a lite r ,n iq M ta h o m » d t.8 i.v id tti.
*
D c m u iu h x c f d ifp o fitio fo lct c o n c ip i p e r d iA io nes
t» ea /» ,& fe u in d iñ o í 4/ « ,q u * re g u la riter
d ifp o iitio n c m ad ca fu m cxprcflum lim ita n t,fic e x tc n fio n ein cm n c m fiibd ucunr, lac iilim e B arb o fd * d iñ ia .
v/itjvequtnt. fu p e r d ith e .tu n f, 4 0 9 . »«.7. b en é CaíTaii.
quem iftc n o n alleg a t,
4 ,ear nww.i 37. & H ie r o nyin.G orgai.iji^ regHl.%. Caneel. g lo jfó y .n a .x .v n d tfe q u itiir, q u o d cu m te fta to r p o ft p fim u m caium , dicir,
ft vtro uon elegerit, tm nc , & ee eqfu , fe u in d iñ o eafa,
fueeedaiur hoe medo & e . ifte fuccedendi o rd o , & m o ­
dus n o n ce n feb itu r p rx ic rip tu s ,n tfi p rx c is e in illo ca­
fu n o n fa A x c le A io n is .n e c a d a liu n i fiet ex ie n fio ,m a x im c a d p rx c e d e n te m , q u o lib era d ifp o n cn d ifacu ltas
eft in alium tran sfu fa , n ih ilo tefta to r! tefe ru a io , auc
p e r e a m p ro u iib ,q u o d in h o c facerer , & eflct f face­
re ex tc n fio n cm ad cafum dil2iraiIem ,im o co n tra riu m ,
q u ó d n u n q u a m licét : & de p ro h ib ita ex tc n fio n e ad
cafus d illim ilc s, in te lljg u n tu fjc o m m i/n itc r tex t.i» l.fi
cum dotem , in princ.ff.felut.m atrim . l . f i ita q u ij,§ .i. de
leg . t.l.fin C .d e h is , q u iv en .a ta .tm p eir. & l.eemmed$ffim é , de h b . 0 peTih. d c ex tc n fio n e au te m ad cafus
c o n tr a tif s n o n indc cft n cceflaria ju ris d i^ o f itio .q u x
ea m p ro h ib e a r, fatis ipfa ex fe venic p ro h ib ita , n i h i l ­
o m in u s de v ti iq u c la tg c fcripfit C a fa n , ee u fil.q . num.
Z " 7 j . 0 rurfus to n fil. j j . n a . $ y . ^ y 6. Sed q u id ? tam
m u ltis ? R e g u la cft g eneralis, p o tefta te m difp o n en d i,
n o m in a n d i, ftu e lig en d i fim pliciter c o n c efla m ,n u llis
lim itib u $ ,ftu co n d itio n ib u s circ u m u a lla ta m .in te llig i,
& in tclÜ gendam eflc de libera , ficu t deber cfle alias,
eap.eum terra,de ele ii.ca p .v b i periculum ,^.eaterum .eed,
t if .in 6. C ald .P a re y c.d e nem ina.qH aJf,y.».4$,verfie,caterüm ,i¿em C i lá .q u a f i .j. » ,4 4 . M e lc h ío t F o c b .P o rta g a le n fis A d u o c atu s dee.96. n . j . & feq u en t.
H x c funt a rg u m e n ta h u iu s pactis , v id e n tu r tib i
c o n c lu d en d a 2 S u p ra noodum .
B en c. S ed audi ak e raro p arte m , p riu iq u a m ju ­
dices.
z*
D icic v o lu n ta te m f tefta to ris in v ltim is v o lu n ta tib u s p r x d o ra in a ri in o m n ib u s ,5c ta n q u a m R e g in a m
p rim u m lo cu m o b tin e te , ideo p rx c ip u e ípe'A andam ,
arq u e o b ftru a n d a m ad v n g u e m , & cocum facere, n e c
circum ucB iri dcbcrc,vuJgata l. in conditionibus , f . de
eoudi. 0 dtm onfir. cu m aliis a d d u A is l a i e p c r d o n
lo a n , d cl C aftil. S o to m a . quotid. eontro.ierfi tur. h b .q .
eep.%. n u .i. q u i n os tclciiauit a b ó n e t e aliarum alleg a lio n u m , cum ipfc lo n g iflim u s in h o c tam q u o a d ju ra,
q u am q n o ad D o A o ie s f u e r i t , a tq u e ita in q u ire n d u m
? eft ance o m n ia ,q u id te fta to t fc n ftr¡r,íc d e m o u ftra re , feu fig n ifica te v o lu e rit,/, eum d elationis, $.afiaam,
2 .e a p .i6 .e .x n tsffj.iS . cum a hqu ibtts feq u en tib u s , 0
n u m .4 4 . 0 J 6. verfie. reífo n d etu r , 0 numero S j . in
q u ib u s lo cis t vU ctius in in d iu id u o , Sc in cxpieflo ¿4
t e n e t in term in is tcvrainam il-us huius n o ftri cafus,
v b i te fta to r fecit du p licem d ifp o fitio n cm vnaro,fauor c filij,v«l filioru m el'g c n d í,v e l e lig en d o ru m per eum ,
c u i com m ific, 3c ali.-mi in fe iio rem certi f i l i j , fcu fi,
lio ru m in cafu n o n f a A x p er co m m ilfarin m elcAíon i s , ten e ri h u iu fin o d i c o m m iflariu m eligere ficuc
t e f t a to r o rd iiu u it in fecunda p aite d ifp o fiiio n is , cx
q u o in ea app.atet d e exptefla , & d ec lara ta voluntate
t c f t.ito r ís ,á qua n o n licet ci , nec ta n iillu m quidem
re c e d e re , rcfoluic, & c o n c lu d it , Sc p o ft m u lta tra d iia
in c o tro b o c a tio n e m h n iu s o p in io n is , tan d e m dicic
in f i n e , fic d u o b u s c o n fo rm ib u s in P in c ia n o S e n a tu
d;;claracum . Q iia s alias ra tio n e s h ic e g o ad illu d
a d d u c e re m ? N u lla s , cum fub b re u ib u s ic lb lu e rim to/.
d t ñ u m c a p ,i.6 .S a xo m z.lib ro z.q iio d cft fatis diffu fu m ,
c o n f ta t en im o A u a g in ta n o u e r a nu m eris,& eft to tu m
i n p ro p o f ito ,n e c aliquid fuit o rp itru m , q u o d p ro h a c
o p in io n e facere p o flet , ib i o m n ia p o teris videre iii
o r i g i n a l i ,& facic ad fa cie m .R c liq u a habes in fe q u e n ti,
0
A
S V M M A R I V M .
V
t
}
4
J
6
y
$
I d q u o d p ro c e d it n ed u m in v o lu n ta te e x p rc fla , &
ad v nguem o b fe ru an d a , p ro u t late p ro f tq u itu r id em
S o to m a . d.eap.Z.num. i .0 5 .D e in d e cred en d u m ,tefta to re ro q u o d ipfc f e c i t , m u lto m agis voluifle fieti pcc
v x o iem . U u m feruus , f . eend .0 demenfir. i b i : N a m
9
qu ed ipfe viH us f a ñ u r u s e r a t, ab hered ibu s f u is f ie r i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
R G V M E N T V M .
D c e a d c m materia dcc if. prascedentis, v b i
i i g o a n te r p o n u n t a r de c ifi on es h uiu s
caius in Senaco f a c i * .
Verfic.op tim u m ff.d e.fu nd . in fir u ñ .
•"teU ig .tu r , 0 l . v n iu e r fo r u m .ff. d e p 'g n . n ñ .
#*m /7w ;/.R a m o n n o fte rf# » y f/.7S .« « .3y. 0 56.
Ex his p ro p o fitio q ib u s f in fereb a r diuerfa pars,
iftu m co m m iflariu m , r« l jftam c o m m iflaria ra d eb ere
in elig en d o dc n eccffitarc fequi v o lu n ta te m te fta to ris
ei com m ittC B tis,fiuc expceflam^fiuc ta c ita m ,a tq u e ica
i b i deeifieneSi
E lig e n s non tenetur fe q u i ordinem tefiatoris in 1 .
parte d ifpofitionis pefitu m , v b i dee.
D e fe n d itu r itat dteifie ab obiurgattoue ahqaerum D e eifte Sena tu s contraria p raeed enti.
A h a d teifie h u ic f im ilis ,
Setem aior qnaraquafii4nem tr a ñ e t q u a jf .í í .l i b i e 1. ■
qnetid, controuerfinr.
fun d a m en ta fecu n da opinionis fu e r u n t dtfum ptá e x
Sotomaior v b i fu p r a .
A lie r n a t iu a , alia e liñ io n is , a lia ord in is, prout h ie
la te declaratur.
S e te u a io r v lr e n u s ex p lica tu r.
D iffe re n tia ineer nefirum eafum , 0 illu m qnsm
proponit S e ta m .e a p .t6 .x.p a rt quotidxonirtu.iur.
10 l ú e a fu Sotoma. e e n itñ u ra poterat ¡ u m i exfi/ut*“
d a parte difpoftt'tonis, r.on f i e iu nojire.
,
1 1 D e cifio S e x a tu t f a ñ a in fauorem ordiai/
per pairem in ftc u u d a p a r tt difpefititttis íx a * » ”
n atur,
0 fig n a n ter
i ll a illorum Cajfaaort.
11 F t r b a d e e . d iñ er u m Caffadars p en am u r a d mata­
rem d otlaratienem , e x quibus ee ih / iiu r tu q u e
in ea f i fu n d a u it Senatus.
I 3 D e e . De/iarrer fu p r a relata
1 4 S u p e r fu ita tis ,
D ecifio D X V I .
Stnatum hab ita r a tk .
, y V e c f io a ha , qua v id ttu r
bac fecm ,da eptm on*
fa E a . ttia m ixarainatiir.
1 6 roluniM S leftatorh efi ommum regina , & in ómni­
bus pradomi'iatur.
1 7 Sapcrfinitas nen efi in eonfideratione.vbl confiat de
vo lú n ta te.
.
, 8 r o la n ,a s diCitur effie expreffu e x com ,E » r,s.
, 9 A ig u m cn tH m d fuperfim tate vita nd a , tenue , &
10
s 4 " f i ^ « Z T j Z . , , i i i . r . n t.d u T iU s , t j U m s í . / -
latHT.
X 1 r a m tim oris, nulla habenda ratto.
..
>‘ l¡iU H r,fr f,d , ? .««i »<»,»>«» ’P
dífpop ium .
ir
Epiloius.&coKctufiohmHsdifeH’ lus.
J4
Ü ee.p o SenaiHS. quod eU gtus teneiur feq u iV elu n ta .e m ie fia io ris,¡ia d /» n l ta n n E m a .
I j ConieEura q*** bte eonfideratafnero.
x 6 Laudatur des. tfta
l y A u E o r is iudietum cirea ip a s eom eEurat.
1 8 primogeml* parentibus chartores.
C on itE u ra lecefa n a tn arbitrio I u iic is , tbtd.
x 6 SltEkoneeomm-jfa Ínter fih o s , f t fih a s .d t b ia l fre ­
n o fi'.q ehgi.
1 0 Tabethones in hac parte ingruuntur , q u iju e r de­
beant ceic'p ere claufu am concejfa facultatiS
v xorr fup tr nominatione h xrtd is.
D e c i s i o
D X X V I.
1 O V p c r e f l I c 'r c f q u id S c n u u i nufti'o p rx c ía riíH videatuc in h a c quíB ítionc. M ita b c n s , AcICliJc.
l 'i o p ríra a op in io n e focccífit c a fis d iip u ran d u s in
S en atu dc an n o 1589 referente egregio tu n e S enatore
A n to n io O lib a , fupet h o c eodem fadfco , qu o fu e rat
concelTa clc«íti« , & difpoficio hoc m odo , v id -!ic et,
[vi I u b v lla difponcret ín ter vinos , au t in vltim a v o h m -a ie d e íp ííu s h z re d ita te , i c bonis, inier q u in q u e
filios m afculos,quos nom inar nom inibus proprijs te ­
f ta to t , ipfaiTi h z re d u a tc m , Sí bona lili cx ip{Ísfi i)s,
quacn m ainerir in to tu m , vel in p an e , d o n an d o , le­
g a n d o , feu diinuccndo cum padlis, vinculis , Sc c o n ­
d itio n ib u s fibi b e n e vilis . ta m in fauorem diékorum
fil i o tu m , q u afs alias.] E t po ftea fuit d iá iim f parce
lo n g io ri c 4 * m o , quia expedit hac vicc ab hac m olcft>uim a q u s ftio n c , qute q u o tid ie vcnit in m anus , Sc
fem pct re p e tim u s m ea difficuU atem , n o s expedire.)
[V e n itn fd ic e b a ', & tu n t verba ficm alia fc in c n tiz in­
h a c caufa la t* . licut ctiam antea p o fita , q u * ad liv
tera m pec cam refe, unciit la tin o Icrnionc ) fi forfan
ditffaE lifabct dc vita f ia ín te r v iu o s,au t íu vltim a volu n rac ed e ipfis h z re d ira re , & b o n is per m e legaris,
n o n difpofueiíc , tall c a fu , & ncm alicer , v o lo , Sc
d ifp o n * , h z r c d ita te m , fc b o n a fiip-adn^a ditfto N .
p e ru e n irc , fc c. ] M ulicr cotnm ifl'ana dcfpofüit , fed
a litet q uam tttftator in ca fa n o n faék* difpofitionis
d ifp o n c b a c , fc S enatus «ppi-»F«w,r m ulieris difpofitioncro, hcet n o n co nform em vo lu n tati leftacoiisdcclarar® in fec u n d a parce, & m fecundo cafu . his ver­
b i s : [C u m d id o s M artinus. & ei fu b ftitu ti no n co n fe q o itu r legatum pr® i-.¿lum ex teftam en to diéki Bcn e d ié ti, feddiéfaí ifibell® , qu in o rd o d ifp o 'i io n is,&
fu b ftitu tio n is per M ichaelem B eoedidluin expreflhs
i n fu o trft.ix-nenro.vta derau m lo cu m habcce p *tui»,fi
di¿Va IfabcU i n o n difijoftiiíTet in ier vuios, vel in vl.V
m a v o lu n tare . im cr filios d ía* B c a e d ia i nom inaros,
fc v in d ila po'Ú a , q u o ad duftom legatum per diaiuin
R enediét.im ira dv m um p o ucixmc p N iccdete fi dicta
IfebíH I p'<( r I » a r b 'T io n o n driroffuilfet . fc v iiic ila
de cotidiriuaca ílb i b s o é vilas n o n adieciirei,] Ka¿t« fiiic
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
477
d e c lara tio die y. M aij an n i jatlí d id ií.P a tte íe ta n t A n*
n a D e ito rre n i. fc R c a o i L o lle g i) S ocietatis icfu , v t
^ idi in atc h iu o R e g io , & e g o re tu li »n l.d e p a E .n u p t.
•n a d d iiio a ib u í p o fu .j
f i „ e , « ¿dii.e.y. Bcnc vcftita
c f tb z c o p i m o . k ie tio la s c ftis ex S en atu . Sulom v o icbai vnus tro lie ic a b c a ,illa v e rb a :[C u m d i£ k u S M a r- *
m u is .f c e ifu b ftiiu ti n o n co n feq u an iu r legatum p t « dióium cxieftam cncod.C ti B en cJié tí.fc d diél.* ífab e lJar.] n e ie p u g n a ic m veibis lurcconfnU i ,n l. v n u m o k
fu m iU a ,
/.g « .i.,b i: [Q u id cn u u eft , q u o d de
lu o V idetur rcliqu.lfe qui q u o d ich q u ii.o m n in o t e lia q u e ie d e b u i.j] l u n a o prin cip io , i b i : [P erinde o m n ia
Ic n ia b a n tu r.a c li n o m in atim ci qui p o ftea c le é lu s c ft,
p rim o tefta m c iu ü fideicoitm jifl'um fm ü'et reliélum .
N o n cnira facultas neccíTari® d c a i o n i i , propri® lib eia litatis beneficium cft,] de q u a re eg o p lu tib u se g i
i n i.d e p jE .n u p t.e U u f.j g l.Z .p a r t.if .n .íi.
Sed Senacus h z c n o n i g n o r a b a t ca tam en verba
adiccic , vt c t p h c a t e t , quod no n fuccedebatur in vim
dilpofi lo n is te íb to r is ía C ix in Aifu com m iftávix n o n
cligem .is, fcd in vim diípoficionis ipfius cbrom ifiaria;,
& h o c rcfpi.(ft., bene S enaras d icebat,ficut folct fcm per. £c h o c m u d o ego S enatum defendebam ab tila
ob iu rg a lio n e ,fc n o n roalé.
Bené f inquain ; cft vcftita h z c op in io . P reiiofá
vcftís cx Sen«c.í. Sed audialcccam p an e m p ciu fp ia m
ju d ices.
l’i'u ca in d.loco . -f allegaui qu an d á m decifionem J
ciul.Icni S rn aiu s f i i i a m dic z i . N i u r i í t ■6 1 i.ic fe ie n cc eg reg io S é n a to rt em i.iu o , & p ib d a to H .e co n y m o
S'--ii|jft, ln;cr C an o u icu n i P e in n n P auliim CaíTaJoc,
& lo aiin cin B a p u ftj.n eius f.a ire m , in q-ia fu.t in
c l f 'c i t[di¿l:um M ion lieuiíTe d <fto P e tiu P aulo CaClá J o r eh g e ie,fc n o m in are h z re d c m L u d o u icu n i,p r® tc n n iíló ío in iie B a p iiíla , qui cu m pr® ccdcbat in v o ca iio n e faéta per patveñj in cafu q u o diiftns P ctrus
F aulus fuo tcm p o re no n fecilTci eleÁ o n ein , fc H om in atio n em h ercdis.nec p ro ttU re t tile¿lioncm ,fc n o m in jtio n c m .q u o u /q je o m n e s filf j ceftatoríj pecueniiTent
a.l « la rc m vigin iiq u in q u e a im o ru m , h cet viderctnC
fibi conceftiim , qm a ra n o adieifla per ttftatB rcm v i­
debatur re p ugnare, fc cíTet (in q u ie) co n tra exprcíTarn
v o lu n tatem , fc coniilium (alutarc e rg > filios diifti ceft'u o ris , fi p ix tc n d e re tu r poiuiftc diiftum h z r c d tm
gi auaruiTr(/’íir« w P a u lu M ) iiii* m eleélioncm , & te rt.to u o n e m protelare ad ic.iv.pus, q u o fiiius nialcuKis
m inoc nacu , qu m pc'tios iiuiidum n p ru s, fc vltim us
ex nafcítuvís,di¿t,im z t a .e i n v.g m tiq u ín q u c an n o ru cn
h a b e re t, ex q .io lotus o rd o , fc fideicom m ilfum p r * diiftum ( lo q u itu r de d i'p o firio n e p a rn s feifta in illo
cafu, q:io no n fierci fuo tom poce cledtio, & n o m in a lio ) ñ a confiilfo co m p o litu m p e iu e rte ic tu r in d am ­
nu m filiorum J i íl i teftatoris , fc eorum filiotum , fc
filiarum m odo p rz d ié lo n o m in a to ru m . V n d e f d ic it;
f u b .l ü c t o d e m e d i o a l i o f i i i o a m c lo a n n e ir . B a p n f t a m
v o c a t o , iu s C id cm í o a n n i B a p t if t a q u z f i r u m f e i f , f c
f i e de e iu s i n c e n t io n e c o n f ta t , q n z n o n Tur c l f í a p e í
d » ; d u a a p e r d i í l u m P e c r iim F a u l u r o . f c L u d o u i c u m ,
q . l i p i z t e n d c b a t u i e l e ¿ lt is . ]
^
S e c o n d o lo c o e g o t p ro ca d em o p m io n e ad d u c e
b a m a lr a m
f e é f a m d ie * . D e c e m b r i s l ó j
r e f e r e n te e g r e g i o t u n c S c n a t o r e G a f p a i c l u l i a n o P c x ó in te t F a u l u m R e u e t c , & P h i l i p p u m D c f c a r t e c
I l c r d e n íe s , S » n b a l o a n . P..ylTa. I n q u a t e ft a t o r in ftitiie r a t v x o c e . t i , I n i u n g e n d o e i , c Ü g e r e t , f c n o m in a r c C
h * r e d e m q u á ia m f il t a m , q u a m h .i b e b a c v in f c a t n .r e m ™>rc c o l l o c a f i o n . s fu i m a t r i r o o n ij , fc n o n a n te a . EX
c a f i q u o n o n e h g e r i r , n c c f i c e ' c t d i í t a m n > m in a r io n e m . d ic it id e m t e f t a t o r . c n u n c p r o t u n e f a c e t e c a m ,
Se no m ín a te h.ere it-m d ifta-n fi H am fuam , puneivdo
ei e c 't a v in cu la, fc fiieicom m iiT a calu q u o decedeceC
a b fq a e Uberis.
M ates
4
í
478
loannis Petri Fonranel!^
M a te r m a trim o n io collocauic filiara , fc h s rc d e m
p a tris e le g ic , & n o m ín a u fr, prouc te n e b a tu r, fed n u l­
lo a d í c ñ o vinculo , fc fidcicocnraifíb , íed ad fuas volu n ratc s.E c q u ia ipfa po ftea dc b u n is d iíp o fu it,relin­
q u e n d o ea m arico, fidcicornm iirarij íe o p p o fu e ru m in
v im vinculi io co ru m fa u o ié ap p o firi.R c Ip o n d tb a tu r,
illu d n o n fuilFc oppoficum ,n i(¡ cafu q u o m acer n o n
e l e g id e t , & nom inaíTec filiam h x rc d e m , qui cafus
n o íi (úccefTerat. S c n a tu s tam en p to fid cic o m m iílárijs
dec lara u ic in vím d iñ a : d irp o íltio n is p a tc rn ® , n o n
o b lria itc c o n tra d iñ io n e m a i i t i , q u i alleg ab at fupcrf lu ita te n i d ifp o fitio n is, fi v o le b a m u s m a tte m n o n p o tu iílc h x re d c m in ftitu c te filiam , n ifi cum illis vin cu ­
lis a p i'ü firis p er p a tic m jn cafu n o n f a ñ * n o m in a tio ­
n is ,q u o d c i a :,& eft principale fu n d a m e n tu m o p in io i n s c o n ir a r j* . S ed n ih ild m im is fu c cu b u it : declara­
tu m e n im fm r, n o n potuifie m atrc m ín ftitu e re filiam
a,d illas voluutaresjfcd b o n a fuilFe fu b ic ñ a vinculis, &
fid cic o u iniflís per p atrem appofitis.
3
H a r c f u m , f q u x h a b e b a t h x c pars in fui fa u o ­
re m d c d e c ia ra tio n ib u s , & rc fo lu tio m b u s S en atu s.
S u p e re ft n os inter has d iu e rfita te s,fc co n c ro u etfia s
e x p e n am o s q u a le c ú u q u c iudicium .
S a n é , n o n p o teft n c g a rifh o c eft racum ju d iciu m ,
q n o d re q u iris) q u in p rio r o p in ío fit m elio rib u s fulcita
la tio m b u s , fc c la r jo r i, ac m ag is d e c la ra t* m e n t i , fc
fe n íu í S enatus in n ix a , cifque c o n fo rm is in dccifione
í u p ra q u o ea a d d u ñ a , qu® raciones n o n pcíT um efté
fo r tio re s , f c eu id e m io tcs ; decifio S enatus n o n p o te ­
r a t m ag is a p p e tté lo q u i,p ro u t cx eius l e ñ a r a apparer.
N o n fic eft dc ra tio n ib u s ,ac dec ifio n ib u s a d d u ñ is pro
Ic c u n d a o p in io n e ,q u * p a tiu n tu r fcqucutcs c o m ra iia s
c o n fid c ra tio n c s . A rq u e ita nifi aliud ob fifta t , q u o de
c o n tra ria v o lu n ta te c o n fte t, vt d ice m u s in fra , íeropcr
h x c o p in io c tit fe q u c n d a .
¿
Q u o a d ra tio n e s t ig itu r, & fu n d a m e n ta h u iu s fe­
c u n d * o p in io n is , d i c o i n p rim is,eas fuiílc d efum ptas,
a c q u a f i u a n fc rip ta s ex h is , q u * fcribíe S o to m a .i» t .
tom .qu otid .to n tretttT fiM r.to t.ta p .ti. in q u o ta m c n iftc
A u ñ o r n o n t r a ñ a u i t p rin cip a liter h a n c q u * llio n e rn ,
n e c íc n t e n t j * ,q c * fu e ru n t o b tc n i* ,v c d ic it idem A u­
ñ o r circa fincm fu m fu p e t ea , fed fupct alia [a n h a­
b e n s fa cu ltatem fa cien d i v n u m n ia io ra tiu n p ro v n o
filio, aut filia, q u em ipfc v o lu e rit , a u t q u em e le g erit,
te n e a tu r p r* c is é m aícu lu m clíg cre , & n o m in a re ia
c o n c u rfu f t r m í n * , an v e ré p o lfit , r e ii ñ o m afculo,
fc c m ín * beneficium co n ferre, & c o n c lu d it,n o n poíTc
p r*teriT JÍtti m afc u lu m ,& eligí faem inam atq u e ita bis
d e c la ra tu m in cafu dc q u o ibi, alfcrit.]
7
P rin cip alis ra tio , q .nc p rin cip a le fu n d a m e n tu m
h u iu s o p in io n is , q u am d efen d eb a t ifte A u ñ o r in ifto
c a fu .fc dccifionis feu deci fio n u m in ca f a ñ * , f c f a ñ a ru m , n o n confiftcb.ic ín d e c lara tio n e v o lu n tatis tefta­
to ris . q u * in fa u o re m m afculorum p o re rat colligi ex
fe c u n d a parte d irp o íltio n is, in q u a in cafum c o m in iffarij n o n elig en tis, nCc n o tn in a m is, ipfc elig it m afc u ­
lu m , vt p ro in d e eam feq u en d o , te n e a tu r co m m iftáriu s m afeulum criara eligere, ficut in fuo cafu e lig eb a t
te f ta to r : fed in eo p o tiu s , quia e lc ñ io in d i ñ o cafu
n o n e r a t conceíTa Irhcté vc cügcret co m m iftariu s Ii b e­
fe ,q u e m vcller, q u a n tu m u is per a lrtrn a tiu a m , q u * re­
g u la r ite r trib u it e lc ñ io n e m , fuilTéi facultas conceíTa
d c m a io ra tu fa cien d o ,a u t confticucndo, in aliquem cx
filijs , aut filiabus , quero volucrir, au t quem clegerir,
q u ia c o n fid e ra b a tu r,ib i alcernatiuam n o n efle c le ñ io n is , fed o td in is , icauc n o n ju d ic e tu r lo q u u ta s tcfta to r
p e r a ltc tn a tm a m q uafi v o lu e rit d a te c le ñ io n e ro lib e ­
ra m c o m m ifta tio q u o m o d o v o l u e r i t , fed quafi fu b a lte r n a n s perfonas , ad q u as o rd in a ta m affe ñ io n e m
h a b e b a r , q u o d efficic , vc d e mafcuUs prim o n o m in a ­
t i s , fe q u en d o o rd in cro fc rip tu r* ,& c x c o n fe q u e m i di¿ 1 « a f f e ñ i o n í s , p riu s fiat c l e ñ i o , q u a m dcfaem inis
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
p o ft íJIos v o ca tis, ex text. cla ro i« l,cmm pater , i k t t
p t t e . f J e U g .i.h is vcibis : [A te p e t o m a i i t e ,f i q u o s
lib e re s h a b u e ris , iliis p rx d ia re lin q u a s . vel fi n o n
h ab u e ris, ru is, fiuc m eis p ro p in q u is ,au t ctiam n u ftn s
libecis, n o n eftc d ata m e lc ñ io n e m , fed o rd in c fcrip­
tu r * f a ñ a m fu b ftitu tio iicm rtíp u n d i.J -u m qu o in h u c
v id etu r c o n c o rd a re tcxr. i» L h e r e d tj m d ,
f f ^hd
T r tb t ll. i b i : N o n r e t le t/inlterem eleñ»ra m , q u em in
p ro p o fito , vc per d i ñ i o n e u i , v e l . vbi p u fitam , n o n
cenfeatur d a ta o p tio íic, vcl fic e lig e n d i, fed o td in cm
v c ib o iu in cítcd a c q u o o rd in e dcb c u n t clígcre, allcgat
o p tim a G lo lll ¡n cap.m eiropoliiaiio,6}. d ifiir.ñ . verbo,
t x presbyteris , p io u t fiiliÜ m ié in d.tap. 26. declarat
idcm S o to m . e g ie g iu s h u iu s o p in io n is dcfcnfoc , k
prine.curn m tilits rana./tquent. q u o d idein dcinde p ro ícq u itu r miilcis c o n tra i-luli.i.coi c o n tra riu m videba­
tu r , in j.h h .ta rm /dtm t¡uoiid. lontrou irf. iur. eap.6 7 .
num 3 . vbi fc n os cti.ni. inidcm in icr alios c ita t ia j ,
d t p a ñ .n u p t tiauJ.A g to ff.9.p *r t.\.n u m .2 % . & lyi.vbi
d ttiften ts adduxi . fjr a m e a n u m .i8 .t9 . & i ' .&• pofita t t
tadtrrt etiam g le ff.9 . pjrr.^.nurn 8. cp>oú id^m ctiam
p ro b a t late C a ld a s P erty.p«rr, 5. de p o itf.e U g . tap.w,
num . 2 0 . e«w plurib us feq u em ib u s , vbi a lia pr*cerea
iu ra allcgat in idem , m u lta de his tra d it Selle decifio,
í i j . f t decifio. 2 } 6 . hbro j . N oft-’t au te m cafus etat
fim plicitcr, vt d ifponetet co m m iiratiiis dc b o n is in te t
filios nulla conn n e -n io ra iio n e filiaru m f a ñ a : cum eo
q u o d in te t c o s d irp o fu irir, fatisfecit feu o b la tio n i. E t
t q u o d p o ftea irte A u ñ o r in d i Ü ,t a p .z 6 .t x numt.jo,. I
cu m alijS in fupertortbui a lltg a tii.a d A n c u de c o n ic ñ u ­
ra facienda ex íéciinda p a tte djfpcfiw om s cafu q u o
co m m iíT u m s n o n elig e re t,nec n o m in a re r, fuit m in u s
p rin c ip a lite r in ad iu io riu m , & m c o rro b o ra tio n e m
illo ru m , q u * a n te a d ix e ra t, m q u .b u s priucipaliicc
fu n d a b a tu r eius o p ín io , fc i<leo n o n o b lig ar n o s a d
c r e d e n d u m , q u o d ex d i ñ a fol.i Ic cu n d a parce debeac
fum i c o n ic ñ u ta fulficicns , vt alijs n o n cx ifte n cib iis,
ic n c a tu r co m m ifiáiiu s cum dcm o rd in e m ín elig en d o ,
& n o m in a n d o Ic iu a ie , qu em in cafu n o n f a ñ * cleñ i o n is .f c n o m in a tio n is fem auii te fta to r,q u i eft cafus
n o fte r : nec jiidico lalcm fuilfe him is A u ñ o r is m en ­
tem , fed ex illis , & cx in s fim ul iu n ñ i s fum i p o lis
c o n ie ñ u ra m cafi>s.
E t ra tio t difF cicnii* in ter h o s d u o s cafes porcft 9
eífe ficut appater euidenter , qnia in n o f tr o cafe n o n
p o ieft a liq u o m o d o tn iu iti fupei fluitas , c u m n ih i! cx
fe p o ífit facerc co m m iftariu s,q u o d n o n to le ra n d u m :
in altero au tc m n o n íic , q u u n o n o b lig a tu r nifi ad
elig en d u m ex m afctdis aliqucm filiu m : & m afc u lis d e ­
ficie n tib u s , q u an d a m ex fi'iab u s, q u o fit vc n o n fiac
fe p eiflu a co m n iifiio , fed lim itara , q u * funt v ald é
d iu erfa, p ro u t o p tim é a n im a d u e ttit id ero m c t S o to n i.
d. c a p .i6 .t x nu j i . & í fig n an tc r ««,34.1» f in . ibi : [Ec
fic m u ltu ro o p e ra tu r e lc ñ io d.ita ín d i ñ a clauíúla
p arri p r z d i ñ u , ita ta m c n , vc fcm per vid ea tu r in c o n cuíTa ín ter perfonas vtiiu fq u e g ra d u s, v t fcilicet ín te r
filios m afculos q u e m vo lu erit.fc ín te r filfasfoem inas,
etiam qu am voluerit eligere polTit : n o n v c ié q u o d
á gradu filio ru m , fc exclufo co ira n fire po ffit ad g r a ­
d u m filiariK n ,c o n tra te x t.in d I h * re d c s m ei,$.fin.ibi,
& c. J S alu atu r ig itu r ifte A u ñ o r h o c m o d o á fe p erfiu itate , q u * o b jicieb a tu r , qiK 'd n o n ¡ra p o teft fieri
in n o ftro c a fu .ta c ité in n u e n s .fi illa vígcret fo rfan no n
cam o p in io n em tem n ífet , a tq u c ita ifte A u ñ o r n o n
p o te ft dici n o b is tam c o n tra riu s , v i qu ib u íd ara vi­
d etu r.
I n f u n m a , f m i h i n o n difplicet v t q u o ad judic a n d u m , an in cafu p ro p o fito p e r S o to m . q u o d
q u i p o fu it filios , & filias p e r altcrn atiu am , volue­
rit filios p rx f e tre filiabus , v t cx illis . n o n ex iftis
fiat e l e ñ io . fu m atu r c o n ie ñ u ra p ro rrofeuiis , q u ia
ilic in fe cu n d a p a rte ipfos p r * iu ic r ic .
r e c ifio D x x v r .
p r i m o v o c A ite rif: fed d iu e r f u m e ft v ellc illa m e lc A io n e m , q .i a m h .ib e b a r e o m m iir - .r m s , lo lli ex f e c u n d a
c U ii i u U , i t a v c i u e lig e n d o d e b e a t m t o c i i q u e m in
iiid m id u o ( c r t a t o r ib i i io m m a u e r it : iftu d c n u u d u c ifJ i
f im u m e f t .
P o f t q u a m d e r a t i o n i b u s ? b u iu i fc c im d
n is v i d im u s , tc fta c d ic a m u s d c d c d i i a i i i b i .s
A i s , q u a s in m i t i o jftitis re u iiim u s .
I U * f u e r a m b - n x , fed n e u ca c o n c lu d e n s ,
iti i c q o e n t i b u s c la r e c d o A m m n p o llic e o r.
P rio r c ta t in ilia lllo ti n» C a llad o rs .
* o p m io p ro e a f i p ro u t m e
q i * licet
c o m o n in u cr allegetur p ro h a c o p in io n e , decepii
c e n é f ierunt q u i'id fecctum , Sc cg o eciam cu m cis,
n am dccift snis
erat fandam em um i5c alia ra ­
tio ,q u o d eg o cum aliquo ftudio volui exam n a re , vt
to llerem h inc co m m unem cn o c cin 3c dem um tep e ri
p ro u t h ic dico.
aliud
12
,
F u n d a m e n tu m t S e n a tu s a d a d u d ic a n d u m b o n a
l o a n n i B a p t if t * C a l L d o I fin i , ft ‘i-i ■1*"»"’ p t o « i i f ta n t i c o r a m i i r a r i u m n o n e l - g lf :;, iie c n o m m a f le h « t e J e m i n t r a t e m p u s ,q u o i c u f i . t u i , & ifteo i i i tta u e r a t
d l f p o f i t i . p a t t i s in e o cafu n o n f a i t e p e t c o m m U fa l i u m c l c i t i o n i s , finfta , i n q la 1'“ ' f m H '' q u id a m
479
íim A um f u e r a t , dederarqiie ei b o n a ad fuai v o lu n ta ­
tes, q u * fi(u m fuir,an illud vinculum , <juud ap p o lu e t a t te fta tu r, in te llig e re tu t c o n n u u im ic p o litu ra , tom
iu cafii q u o vxor illuni nu m in arc r iikredem , quam
in cafu q u o n o n n o m in are t . 6c lic in iratet d Ipolitio
paterna. Scn.itui vifum c o m ra m e , h * tcd e s fi :« p atru c in a m e in , iudicare, [In vtroque cafu voluifle tcfta ?
u«rem ap p o litu m cilc vinculum , quia v n ic a ta n -u m
erat p atris difpofitio , qui folum m odo co niem platu*
fiictar m o rtem fui h * rc d is lin elib eris, q u o in cafu(inq u it] tllam lubfticutum h abuille a tfiA a u it , Oc c o n ieq u c n to r c o n fta t nulla opus effit e x te n tio n e , cum
vnus, ik idem fit aA u s, quod m agis conftat eo a tte n ­
to q u o d n u lla aduetfariua diA ione vfu^ cft te fta to i
in fu a d ifp o fitio n c .p e rq u a m diucrfos cafusconftituiffc digno<catur. S ed fim pliciter feA a cleA ione ,a c n o ­
m in atio n e p er iprum , c o n tin u a to ferm onc p erg it di­
cens. ab tal erupero vincle, y co n d itio , que fi U d ita
A n n a M an a fiila m ia m o rra q u an t que q n a iu iens
filis, SCc. q u a generalis claufitla , o m n ia p r* c erfen lia
co m p ie h c n d it , & ex ifta re p etitio n e , Sc g e m in a tio n e
jftiu s aA us m o rtia A n n * M a ti* abfque liberis , c o n ­
f ta t cum d c m N ic o la u m lolu m aticndiife ad cafuro,
q u o A n n a M atia ablque libetis m o reretu r.]
E n q u o m o d o ? dec ip ia n tu r q u i h an c d c c ifio n em
d ic u n t elle d c h o c cafn, alia em m .vt vidifti, fuic m ens
S e n a tu s , & abus fcopus difficultatis ; foiüm p o te ra t
a lleg a ti tn p ro p o fito ad docendum qaana pacum c u rauit S enatus de lupecfl litace d ifp o fitio n is , & fa cu l­
tatis d ifp o n en d i co n c c fi» com ea , q u « fo ttn iie r o p ­
p o n eb a tu r, d icc n d o eam m h il prorfus potuiflc o p e ia ri
in cafu p r a f e n t i , in rellig en d o iilam , p ro n t S en atu s,
cum nec m ere ri rc fponfionem ci vilum fuerit , nec
illius raeruinerit m o d o a liq u o : Ex quibus p o teft v i­
d eri d ertru A u in ptin cip ale fuiidam eutum o p in io n is
le c u n d * , q u * cft p ro o b lig atio n e (equendi o rd in em
tefta to ris iiite ilig en d o , fu n d a tu m in diAi* d e c ifio n ib iis , q u * rc u e ta in te n tu m n o n pteb a n c. S ed fifte hic
le A o r , nec y lrctiu s p rogredere, quia ego fiiil» A d u o ­
catus co n tra riu s, Sc conuilui fupplicandum , vbi d ifp jca b im u s iteru m ca q .i* R eg ia fen te n tia in m otiuis
fupra relatis dac .pro cotiftanci , an fi: ju ftu m tran fire
p er eam fu pcifluitaiem : G eft ju ftu m co o lid erare d ifpoficioncm vti vnicam , Sc coiitinuacam , n o n duas,
q u am u is ex leA ura , & H ifpiA ione appareat in p rin ­
c ip io co n tin e re vnum fiA u in , nem pe m ftitu tio n c in
vxoris cum facultate cligen ii , Sc n o m in an d i , & p o ­
rtea m verficulo,£» ea/u qu», & * . aliud fa A u m ,d ilp o n e n ie tcfta to re in cafu q u o n o n diQfofaiirec vxor.
A n d iA * d u * o ra tio n e s , Sc d u o faA a fint diuifa,
& d iftin A a p et aliquam aduerfatiuam . n o n o b fta n te
q u ó d íéciinda incipiat p er illa v erb a in vulgari »
K a r :is ,5c ficdcbiufS era p h iiiu s natu tna.or pcii
■ fcc p tim o fiicccdete . e ta tt a m e u pnn tu n c d e fu n c U s
in n u p tu s, atque ideó fine p ro le ,ie p ro p 'c rea nucaO at
d iA us lo a n u s s B aptifta, qui erat fecundo v ucatus, ad
q u o d , v t breuitaii ftudeain is , n :m rcfctentes to tam
icnrcuciam , quia cftccnim lu n .f u n t rn?tanda illa veiba
' fc n te n ti* , q u * fuiitcinm : [ Ex quibus, Sc alias , cum
ex partium confefltonibus c u n fte t , dictum P etru m
P au lu m C afíadur (c o m m iirá riu m ] cliAa S ccaphiuo
ad diA aui « ratem vigioci q iinque «'inorum pccüem o,
q u im m o p e ra e n to iam d'A-> L o d o u ico m in o re uatii
c x diA is filijs nafctjlis ad J’ t .m «carem v ig m tiq u in q u e a n n o r u m , n o n fecilE; J. d: irn clcA i uicm , line
zefticutionem fibi á diA o certatore iaa jn A am .fu b d u A o q u e de m edio diA o S ccaph n o fine iibuns d e fu n A o,lcgitim eK :oiiftac de intencm ne diAi lo a n n is B ap­
tift* Ca/Tador in h o c iudicio m sido p t* iiA o agentis
C q u ia co nioilTarius uon elegerat fuo tem pore, in h o c
g g e iis lc fjn d a b a c , S cideó rcdcund j:» in d A o cafu
ad d ¡lpofi:ioncm pactis p rx c etid eb ai) q u * ex dcduA-S.& pro b a tis pro parte d iA i f-ietri Pauli Cairador,<5c
d iA : L udoiiici C alfadoc (h ic erat quem co m m ifiatin s voleoat h * rc d em ) q u i in caufa coraoaruit, a d h « ce n d o d iA o P e tro P au lo C a lla d o r , poftquam diA us
lo a n n e s Bapcifta in o m n i cafu habuit ius q u * fitu m ,
iu x ta diA am teftam entarian* difpofitionem , in aliquo
n o n fuit elifa. H is , i c alijs, & c.] £ n q u o m o d o clatc,
Cc cla ie etiam cx alijs verbis ciufdcm fc n te n ti* ,
a p p a r e t, alm m fuifle cafum , & fecundum cu m aliam .
S enaras m entem ,n * n e it erg o in pro p o fito allceanda
y en cars d ita ma m ulier meris /ens f e r d ita eltS h o ,
d ecifio {>r«diAa.
f e referua , & e . q u * latiiis fum h * c : E t eafu qu»
IJ
D ecifio pofterior, f q u am adduxi p ro hac fecunda
et:ña v x o r mea decederet noa f e S l* d iSi* e'e£l‘ Ofte
o p in io n e . crac illorum R c a e rt, Sc D efcatrer , icd nch eredis
u aduerfaciu* vim
o b rtin■
e re .
eis ,, q
q uu ** vicieim
viucm uk
•
a'
q u i . idero videtur effe iftu d , ae « d i a u m froHet,
q ue illa ad p ro p o f itu m , quia q u * ftio n o n e r a t , fi
com m ufaria m acer ten c b atu rcligetc illos c o fd c m , &
f i .» ,m , ( . ¿ f i , / V . r i . ,- . d fi . q a*
“T ' ' '
l i t i u * diibiones. E t denique , an claufula iH . g en e •e q u ie u m d e ra o tiin c m , quem pater in cafu q u o n o n
fieret elcA io, qni cft cafus n o fter.
r .l i . ap p o ii.i v in c u li, « tru ia
feretur ad proviraa.nem pe ad difpofiuonero
T e fta to t ibi vxorem tel q u erat h e re d e m , cura hec
in eafu t L . u m n o n f . a * pec ventero e le a io n is .
Tt vel per aA um in ter viuos, aut in vitim a voluntate
m axiroe f t.n ie r a t io n e d iu e tllt.n s , n c te m .n e .c
a u t co m elioti m o d o fibi b cn c vifo , ten e retu r eligcce’
eoneeffio fic o l.a .i. fope.flua . & fine e f t a u .l.q u .d
h « re d e m b o u o iu m fuo-u n A nnam M iria m fifiam
o
p e r a n d i, fient
fi c J .u f u l. vinculr ad p tn n u m
tuam m co llo ca tio n e m a trim o n i) illius & n o n ante Ec
cafum elcA ioiiis , fcu nonainationis faciend.* p cr
p o ftea d ic it: [E t cafu q u o vxor m ea decederet di*Aa
vxorem
e
x
te
n
d
e
re
tu
r,
nec confatiuetetur in te n tu m
cle A io n em n o n faA a . au t alias n o llet eam facete
de co n tin e n d o filios in debita teu c reiu ia , Sc deb ito
nuDc pro tu n c , & tu n c p ro u u n c n o m in o h*redcrn
«bfequio m attis.
diA am A nnam M ariam filiam m ea m ,c u m tali tatnen
A tiam etiam ? dccifionem pro co n firm a tio n e i j
p aA o , & co n d itio n e , q u o d fi decedat abfque liberis,
hnius o p in io n is vidi aliq u an d o ab aliq u ib u s alle­
in d iA o cafii fubftituo ci, S c c .]
’
ca tam iu caufa d o n F iaucifci D a td e n a , cuin d p n
V xor n o m in aae cat h » rc d c ra filiam , p ro u t fibi in^
A h ia ta
fieret
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
48 o
loannis Petri Fontanell^
A lu a r o d e R u b íe s , qw® fa£la fuic z 6 . A p rilis i y p i.
fuppofita v o lu n ta te patcis in co m c ariq m ,fem p e r cn im
tc fe ie iite e g re g io tu n c S e n a to re , p o ft in S uprem o
filij, fi fa p iu n r, in h o c iiifto tim ó te a m b u la b u n t , fa lC o ro n ® A ra g o n u m R e g e n te d o n lo a n iie S ab ate r,
tcm d u b ita n te s fi p o ic rit,v e l n o n p o te rit.ra a tc r h u n c
q u a r a e g o vidi o rig in a lite r in A tc h iu o R e g io . S e d
vel illum eligere , & o rd in e m p e ru c rte tc m ax im e fi
m ih i crcdc : n o n fuic in ea decifus ifte a rtic a lu s : fo»
a d fi: aliqua ca u fa, vc q u ia de m a tre n o n e d e n t b e n e lu m q u ó d ex q u o n o n ele g era t vxoc íe c u n d u m c o n ­
n v eriti, au t aliquis eo ru m , 5c p rffe rc im n o m in a tu s
d itio n e s fu b in tcllcé ta s, ex v e r o fim ili, & c o n ie é lu ra p rim o lo c o p e r p a tre m , n o n eflcc b e n e m eticu s , vcl
ta v o lú n ta te d c fu n é li in fa cu ltate daca ad elig en d u m ,
aliq u o d aliu d a c cid en s fu p e ru e n f lf e t, o b q u o d fotec
q u a s a n te a cxpofuerat in alio c a f u , n c c illas obfecuaverifim ile, p a te r, fi in te rr o g a tu s fu iflec,noliiiifec eo m
is a u e ra c , id eó n u llite r e l e g e r a t , & n u llite r elig en d o
eife h s rc d c m . H ic n o n fo rc t v an u s t im o r ,c u iu s n o n
crac , ac fí n o n cle g iílct , 6c ideó in tra b a t difpofitio
d eb e at h ab e ri aliq u a ra tio , ju x ta leg .v a n i tim o r it , D s
te fta to ris faéba ín illo cafu n o n elig en tis vxoris: p ro u t
H e re g u l.iu r.v t f au te m d ifp o fitio n o n d ic a tu r fuper- 22
d ix im u s in fc q u en ri. N o n te rig it S cn aru s artic u lu m ,
flu a, fufficit cam q n id m in im u m o p e ra ri , G lo íl'.ia fe
fi te n e b a tu r vxor fequi o c d in e ra te fta to ris , q u em in
1 ,Codiee,de rap. v ir g in .D c z.in leg.cum quidatn, numero
< afum n o n fo é is e le é lio n is p rtefctip fcia r ITIijs in fu c I . C odice de tn jiiiu t. R a m o n . n o fte r cow/5/ .j 7. num.
c e d eiid o , qui eft caGis n o fte r , n e c d e h o c vllu m in
34. & n o s in I .de p a E . n u p t. cla u .4 . g le ff. 4 . parte 4.
f e n te n tia verbura,{cdfolúm ,vE dixi, d a ta fuic p ro n u l­
e x H um .yi, vbi ab u n d e , f t d e c . i C i . n u .i y . f t fe q .in
la eictftio q u ia n o n íéruat® c o n d itio n e s in ca a d ie é ls ,
i.v o t.
& feu ex v c io fim iíi m e n te fiibintelleél:® . Q u ib u s fic
E ft erg o f firm a rc fo lu ti0 ,c e tta ,& in d u b ita ta quod 23
« o n ftitiiris , apparec ex c is ,o p in io n e m n e g a n te m , efle
q u a n d o c o n c u rru n t c o n ic tftu t* , cx q u ib u s apparear,
necsíT irió obftricftum co ram iftacium fe q u i in fu a eled e v o lu n ta te te fta to r is , vt m a te r n e n libere eligeret ;
¿ tio n e o rd in e m p ra fc tip tu m p e r te fta to tc m , in cafii
fcd o rd in e m te fta to r is p rs f c rip tu m i n fecunda parte
n o n f a ^ * eleiftionis , eíTe am p ic é tc n d a m , eficque
d ifp o fitio n is fe q u erc tu r , fe ru an d a ilU cft fine dubio,
q u a m fe q u itu r S en atu s fu p e rc g re g iu s , fccu tu ru m q u c
atq u e ita n o ftris|cIieiitu lis in ifto cafu q u a n d o concur­
iu d icio . ,
rit,co n fu le re fo lem u s, re c u rra n t ad conie<fturas,ij q ai
*
C * tc t u m h a : c t o m n ia ceílánc v b i c o n c u rru n t
p rs c c n d u n t m atre m n o n p o ife lib ere elig ere quem
co n ie étu r® v o lu n ta tis defumSti , q u o d v x o r cu i c o ra voluerit.alias e rit v ald c d u b ia v iéá o ria.H ic cafus -f his ^4
m iftu m d eb e ret léq u i c u n d e m o rd in e m in elig en d o ,
pro x im is an n is fu it, m e A d u o c a to ,U té d jfp m atiis i n ­
q u e m ¡píe íeq u u tu s fuit in cafu n o n fa d t* per illam
ter L a z a tc m d e R a z e r.fc T ru lla s v id u a m ,fc R a p h a c c le é lio n is . Q u i a t u n c ,c u m c o n fte t d e v o lu n tate c c fIcm de R a fe e , & T ru lla s eiu s filium , vbi m a t t r , cu i
ía n t re liq u a , cu m ip ía in o m n ib u s , v t re g in a p r * d o conccfla c ra t e le é lio ,& n o m in a tio de filijs ta m plena»
m in e ru r, vulga./.iw conditionibus prim um locum , f f . de
vc fieti p o t e r a t , v o lu it p cru ccte rc o rd m cm p r a f c r ip eondi. & dem enfi, cum fim il. q u o d q u ia n ih il n o tiu s,
tu m pcr tcftatorcn» in fe cu n d a p a rte d ifp o fitio n is c a la
id e ó vlcerius n o n c o n f ir m o , fcd fi vis in p ro m p tu h a ­
q u o m a te r n o n eligerer, p r* te rm itc e n d o R a p h a e le ro
b ere alíq u a l o c a ,q u « id p len é p ro b c n c , & tra íb e n t,
ro a io te m n a tu , q u e m p rio re m p a te r n o m in a u e ra t e li­
a d í foccundiffim um in ó m n ib u s d o n l o . C aftil. S o to g e n d o m in o re m . D e f e n d i , n o n licuiiTe c i , n o n q u ia
m a . qaetid.eontrou.iur. lib .4 .e.% .p tr to $ .ft c .i y . v b ifa fim p lic ite r p r * ic n d e r e n t, m a tre m a b fo lu té ten e ri Ic ti a bcris.
q s i o rd in em , q u e m p a te r p r* f c rip ie r a l, q u ia fic fim Q u i d e rg o in te re ft f v idere in d ifp o fitio n e ali­
plictcec d u b ita b a m d e v id to ria , icd q u ia 'fa d e ra iir
q u a m , q u * ap p a rea t fu p e iflu íta s in ea fi v o lu n tatem
c o n ie é lu r* , ita p a tre m voluiffe fieri p er v x o re m , &
aliás i n b o c videm us cU ra m ,& m an ife ftara q u a m u m c i folum co roroiifam elciftioncra, p ro p te r h o n o re m ,&
vt ei filij eflent o b fe q u e n tio re s .E t etiam q u ia iam p a­
uis cx fo lis c o n ie é lu ris iq u ia ex e is etia m , f & p er cas
ro a n ifcfta tu r v o lu n ta s ficut ex v c r b is , & tu n c etiam
t e t in vira p e rm itte b a t filio m a io ri g iih c rn a rc d o in u m .
d ic itu r expreíTa 5c c u id e n s , & fi v e tb is ex p relfa n o n
Ec q u ia cum vacaflct q u o d d a m b eneficium E cc lcfiafticum de p a tro n a tu p a tris, illud ifte p rz fc n c a u it filio
f i t , leg. lic e t Imperator, f f. d e lega. i . c u m alijs cira tis
fc cu n d o ,d jm iifo p rim o q u em v o lu it incedere in h a b i­
p e r S o iom z.q u otfd .con tre. iur. lib .q . p leno c .i y . q u o d
tu feculaifcAc e tia ro ,q u ia p o ft m o rte m p a tris , filiu m
c ft d e h o c to tu m : Sc v ltca , n o n aliu d q u * rc n d u m
m aiorem p erraific in a tc t g u b e rn a te . Ite m p e c u n i*
q u i a i b i p lc n iílim c artic u lu s p r o b a tu r , ex p lica tu r, 5c
d e p o fic * in tab u la d í¿ l* , 5c fc rip t* h z te d ib u s , ex­
d e c la ra tu r . A d d e ta m c n R a m o n n o ftru m e e n f .y j . n .
1 2 . & d o n lo .B a p t.V a le n ^ , V clar. « » /? 7 S . » .3 1 . vbi p e n d e b a n tu r p e r m a tre m , & filium c o n iu n iftim . A c
d e n iq iic ,q u ia a n re , & p o ft tefta m e n tu m au d itu s fuc­
q u o d vo lu n tas c o n ic é tu ra ta d ic itu r exprella. E tid e o
r a t te fta to t velle R a p h a e le m fu tu ru m fu u m h * re d e m .
( 9 bevie illud co m m u n e d ié lu m ,te n u c v ald c , ■}■& frag ile
P c t h a c facilc ad re la tio n e m e g tc g ij S en ato ris M ia d m o d u m elfc q u o d á fuperfluitatc d u c ito r a rg u m e n ­
tu m , q u ia facile to llitu r c o n ftito q u a lite rc u n q u e de
ch a c iis C a rr e te s ob tin u i in diifta caufa,die ip .Ia n u a rij .p
i 6 j 8 . S c rib a C u ru s , {n o n licuiiTe , nec licerc ditft*
vo lu n rac e te fta to ris, la tc C a fa n a e o n fil.j.n .i .F a F u.de
a /u b fiit.q u .iZ étn u m ,^ . Q u ib u s a d d e C v & u s t.e o n fil.t j.
L a z a r* de R a f e t , & T ru lla s in vim fa cu ltatis ei per
virum fiiu m c o n c c if* in fuo te fta m e n to ,a liu m filiu m ,
a o n u m ,3 o .v er fi,ex pram iffis,\ h ic p io A f fuperfluitas ad ­
feu filiam in h * rc d ita ie , & b o n is viri fui in ftitu e re
m ittitu r , n e v o lu n tas te fta to ris , vel d ifp o n en tis to l­
h * rc d c m in p rim o lQ co,vel n o m in are in tc r v iu o s, feu
la tu r, idem C ta u tt.c o n fi.y Q .n u .i^ .v e r f.te r tie .C ía á in .
in vltim a v o lu n ta te , nifi ditftum R a p h a e le m filium
T a C c .lib .j.e o fie l.S g j.n u m e r .j^ .
prim o g en itu m , dec lara n d o nullas q u a c u n q u e fa d t*
zt
E t m axim e in •}• o c c u rre n ti ca fu ,in q u o n o n ita fa ­
clfcm in c o n tra riu m , adiu d jca n d o iam ex n u n c b o n a
cile p o te ft co n fid e ra ri fuperfluitas , tam e tfi te fta to r
didto R a p h a e li, & c .] F aciu n t q u * fc rip ta le g u n tu r de
d e c la ra rit alias,a u t ex con ic ó b iu isp o ílic c o n fta re , v o h a c |c o n ic iftu r a ta , & vcro fim ili v o lu n ta te defundit
lu iilc r,v x o re m co m m iifaria m n o n poife cxcedere,ncc
p erueiT cre o rd in e m á fe p r* fc rip tiim in fecunda parte
infra in feq u en t.d ec ifien ,
_
,
O p tim a d e c la ra tio , f S ed q u id m irum ? dices,con­
d ifp o fitio n is, q u ia faltcm illud c o n fe q u e tu t, q u o d fo­
cu rren tib u s to t c ic can fta m ijs, & declaiatas v o lu n tatis
le t e d e co m m u n e p a te n tu m v o tu m in h a c ip ecie difconiedfcurfs. E as eg o pofui vc in d e lum en acciperes m
p o fitio n is v t falcem m e tu e x h e re d a tio n is fa c ic n d *
quibus co o ic d tu ris te debeas fu n d a re cum cafus occ u r­
{ lo q u a m u r fic)per m atre ro ,filij in d e b ito obfcquio,& :
rerit , n o n q u o d iftas o m n es p u tem p r * c « e “ ««"J*"
p ie ta te m atern a-fe c o n tin e a n t , illiq u e ficut d eb e n t,
rias. fed vel eas. vel fim iles, vcl plures,
o b ed ie n te s finc , & o b fc q u en tes , q u am u is re u era fit
verum , itihil circ a h o c p o ife p c t m a tre m effici, p c « Im o X cft. m ea f e n c e o tia , q u o d cum
P
^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D eaT iO D X X V I Í.
n o m inatus á patre , haU eat jam illani c o n je ñ u ra m .
q u * n o n pufcft n c g ir i, c it roaxim n , fc m axnni p ond e t i s , e x t o l l i t ibi S ciiattts, q jo d f.itrit prim o n o .in n a u i s .f c p tx te te a illam ec u in a lia m ,q lo J o id iiu n e
ÍK p rira o g e m to s .q u i p rim o n o m in ji iu ,m q u c m p ro p c n lio r elt iir.c J u o io am o r p ate m u s. & q loiciit eilc
1$ -j-parcniibus clijciocrs , v t'U té dilcucrit 1’c l.c s M ;.r.
d t r/iMitrat. i. j.a r i.q u a fi.n . « .4 } . 4 <^'
m ctip fan o s docet,pauciores procuKiubit» luib itiit ad
declinandum ftaic ta m in illo ru o i fauorem . ( ^ c t a TMcn,cum de
6 n t dcftinatae, »cl d cc l.u a.s .i n
a rb itrio ludicis p o li.* J.ci Jebcnt.A cquc i;a n .;n oLv
ftancibus q m b ulcunquc tuper.usaddu£l.s,e(k cc b u n o
a u im o p tiin o g c u iti prim ó no m in ati pcr p a n c in , q u 'a
h abakm agtT >im p n tfu m p tio n c m pro vubis. qu am li
vcl m odicum c o tio b o ra u e ritis , v iñ o ria m po ce n n s
J fpei.ire.
29
E t den iq u e f 6 e le ñ io fo tc tc o ra m iirjrio conceUa
ín ter h lio s, vel filias pet altein a ru iam , tu n c alio n u n
exiftcnte in co n tra riu m , n o n difplicctct m ihi o p m io
S ii( o m a .,» d iñ o e a p .x 6 . hb. t . dcnecclT uatc eligendi
priiis uVaiculos.quam fccm inas,cum n o n c k ñ io n e m ,
rcd.riib.-ihernat:oRcm p c ilb a a to m .q u * fucccdercnim
eo c a ru ,4 ternam ia, ic.i aduerfotiua im p o tta te t, q n o d
& ego ahas co n firm a u iro u ltis in locis m h o c d iic u ilu
alleg a .15.
30
M nliiim deber f P ro u in c'a tabe llionibus n o ftrk .
q n o d ijolint petito.s conluiere q u o m o d o p uiíént has
contencioocs,& co m ro u c iiia s m liii?, q u * co u iicin n t
in flru m cn tis.in fiiis,quie cefti.ficantur te lla n ic n ia .to ilere.E go dicam n o n confuItiis, fc dab o co n lilio m line
fa la tiu jin re rro g a n d o (c lta to ic in , li eft f ; * m reiu iu n is
m atrem , vela iiu rn com nillariw in in ch g endojfc n o ­
m in an d o haircdcs, fc d tfp o n cn d o de b.n.is fu;s, feqni
debere ad litte ta m idcm illiid, q u o d idcm ipfc p.-iltea
difponic in cafti n o n f a ñ * e lc ñ io n is ^ aut ic ftn n g e ic
faculcatem ,vt in c o n c u rfi filio ru m ,fc filiarum tenccittir potius eligere m afc u lo s,q u am fa:m in .is,& pr.zferre illo s , & in concurfu filiorum , fc n epotum , fili.>s
cti.rni anteferre Depocibiis,& í¡ ita eft,p o n a n t clarc.fc
p o te t um b rc u io ti (cric vti.S ed (i re fp o n d et.q u o d n un,
fed vt lib ctc clig at.fc d ifp o n at eo qu o voluerit m odo,
ta m in co n c u rili filio ru m ,fc filiaio m , qii.nn ctiam ia
c o n c u rfn filio tu m .fc nepotum ,cligcn.T o.fc n o m in a n ­
d o h * rc d cs,q u o s v o ln c rit, dica n t p«>ft fciiptam ,inte­
g ra m claufulam : Ec dec lara n d o m eara incentionem ,
d ico.tion eiTe q u o d v x o t m ca,fcc.cui com m ifi re n e a ­
tu r lequi o rd in e m k m c p o fítu m in fuc cellionc b o n o ­
rum ,fed lib eré de illis in te r fiIios,& filias m eas,& n e­
potes,fiuc m afculo»,fiue fccm inas,abl'quc ah q u a p r* latio n e eo ru m d ifp o u ac : o rd in em cnim q.icm poftea
pofuijfc dif[>ofirioneiTi, qu am p oftea feci, fblCitn voln
o b leruandaro m cafu p er vxorcm m eam n o n f a ñ *
d ifpofitú.nis : fc n o n alias.fc tu n c ceflabunt c o n te n ­
tio n es,& jurgi.n,qu* ro t m ala caufam ,licet biirfas n o ­
ftras m iplcanc.faris fo rc t m elius huic d am n o obiiiam
iri, quam q u o d n o s com tara m agna ¡a ñ u ra aliorum
lo c u p le ta re m u r, ac ditarem ur. R eliq u a in/e^wera/»-
A R G V M E N T V M .
A n prouifio facta pcr cefiatorcm , in cafu
no n fa ctx cl cctioois , co mp reh en d ar
ct iam cafum nulliter, 8c inualide f a ñ * ,
6c ad illum trahatur.
48 r
S V M M A R I V M .
C ’f u i o-niff»! rtrnanei in á f o/ititht iuris eemmuE l< re J r l f - j . j i no7, d.gir,er7fr,ei capiurft.
P a n a funt
e lg e r t.a r n n llu tr el-iere.
¡KI lujio V - «I
aUorfm.
O m ffiu d,c<r»y f c e n ’ tr . C ' p> u oMiff» h.ibtndnm
q m d fa tile txp rh n i va lu it.
F e l i t aliquem ntn <red,m.u,Hlf, illu d q u td d ix it .
O pim o dm trfa e x tiu fd tm r a ito n ib u j,^ argum tntis.
P r o u ifitfd U a in cafu neu f a ñ a e le ñ lt u ij , procedit
otiam in eafu illtu s nulUterf a ñ * ,ib id .
D ecifio Seuatus pro haeopiniont.
T a b ellioitei iterum infiruuntur quomodo' deberent
concipere hant claufulam , qua eft d t f a ñ a , v t i
non f a ñ a e ltllio n t p tr etrnnttffarioí.
D
e c i s i
D X X V ir.
S
O lcnc.vt-vidim us f tn prarccdchtibus , tefta to res t
c«m i-nitterc vxo iib u s, vel alij» co n fid e n tib u s, dif­
p o litio n c m b o n o ru m fu c tu m in c e r filios , & e le ñ io n cm e o r u m , p to iiid e n d o firaul qu'ri faciendum dc
b o n is cafii q u o com m iflai >j o o n ch g e rcu r , n u n q u a m
tam cn.aut ra io , h cct deberenr, fc dc h o c faciendo effciit pcr rabrlH oues adm offendi, q u an d o e lig e re m , fc
d ilp o n cre m .q ih d c fn , fcd^nullucr ,& in calu u o n pcrroifib,fc f ic iuualidc.
H ic cafus cum iit otniffiis , vid etu r rc liñ u S difpofitioni ju ris c o ro m c n is . vt fccundum illam ju d icetu r,
fc d e te rm in c iiir, [ I. co ro m o d iilim c , fF d e lib eris , fc
p o fth .ca p .im c r co rp o ralia,d etran fla.E p i(c.l.cu m P r * t« r,d e iudicijs.l.fi cxcraneus.ft'de c o n d iñ . o b caufam ,
cum fim il.J d ifpofitio autcm ■}• iuri» co m m unis eft, vt 2
n e n rto elíg em e , cap ian t p arite r om n es, e x l.v n u m e x
f tm ilia,^.rogo.de lega, i . l eum quidam ff.eodem , M ..lin .
d tp rtm og .H tfp a n .h b i.ca p .a . w.41. fc e g o p o ft , cu m
Senatu,»» i.d e p * ñ .n u p i cl.^ .gl. 9 p s r t.c .n ,\ t.d r in i .
el. f.gl. 1.part.}.n . ; S. n o u e don lu iep h .V e la , dec H f p a ’. tn. 1 6.w.45.M icr.d< maiora.p.i q.^ S -n.^ j.
H i c n iilL is r l ^ i t , t n o n c o m m i l f a r i u s , q u i a n u l l i - j
r e r . f c n u l l a c l e f t t o p r o n o n f a ñ a h a b c n d a ,c u m p a r ia
n o n e l ig e r e , v c l n o n n u l l i t e r e l i g e r e ,M e n o c . confil. a 3 .
n. \
p l u r a c x e n . p i . i . f c l a n i is V a l e n ^ u c . Vc-»
\aVc^.c»fifit.}i.tx n .t t . cum plHrtb.fequtnt. v b i in f in i t a
d c hi.s c x e m p U . U n i l i i n c c u r o m u l t is c t ia m e x e m p l is ,
f - h e t p n .G o n ^ a l .if l ! » i£ .S . C a n c e l.g l.j7 . e.v n. 1 1 . f c m
Ilis t e r m in i s c l e ñ i o m s . c j m r a u i t . s q n o s a d d u n t C a l .
Percy.í/í p»ttfi.elig tn .p.ty.}. ca p .}. e.v » . S.iw w /e^.quia
a ñ u s n u llu s n o n e f t a ñ u s .
N oo c tia m te fta io r , f q u ia n ifi n c -ifi n o n
fa ñ ®
laic Cafa.«*/»<'.4t.*». t j .
I I.TC v n u s a l l e g a b a t d u r n d e b is ín c a u f a g r a n í a g e r e m u s , fe d o m n e s c o n t r a e u m e x e ifd c m ip fis a r g n r n e n t i s . q u * í p f c a d d u c e b a t , q u z y t f t m a g is g l o r i ó l a
v iñ o r ia .
D ic e b a r if t e , f e l e ñ i o n c m c o m m ífT jr ij r .in q u .im 7
i v i l l a m , f c v it io f a m h a b e n d a m f o r e p r o n o n c l c ñ i o n e . A c c e p t a b a m u s , f c id e ó h a b e n d u m c a fu m q n i fu e c e f f i t . a c fi n c n c l e g i í l é t in fe r e b a m u s , q u ó d n o n p o ‘
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4
c lc ñ io n is per com raifláriurD , q u * h ic n o n d cfu it, tam cifi nu llá , fc qu i in v n o cafu fibi refcru auir, in alijs
fil.'j p ro h ib u i fie vid cru r , q u ia ín cU ifio v u iu s c afiis, t ft
iiic lu fio a h o rn m .i.c B W Pratoy,daiudte.cnva alijs ad d u ñ i s per V ale r9 .V c l« fq .o » » //.i 3 - w .44 E t q u ó d expri­
m í t facilé p o n i-t.fc ie n r c r o m .frjm c tcd itu r .-arg u m . 3
texc.m l.t» ii.§p e n u l.ea d u .to lltn .\a fc 0 n fi.M 7 .in i . f t 1.
fu u d a .h b . i .q u ia n o n c rc d im v s f h o r n ir c m v e lle , nifi 6
illu d q u ó d d icit B a ld .» » l.v o lu n ta tü ,a d fin ,C .d e fid eie.
S s
teta c
I
íti
482
loannis Petri Fontanellse
t e r a t n e g a r i , 8e » co nfequenci ecam us claré in cafu
n o fa £ tz e le A io n is ,c u m p a ria (in t n o n fa ceie ,& nuU
licec.vel viciosé fa cete , ex alleg a tis pec aduerfam p arte m , ijwi*. & D o fio r ib .fa p . t i t . q u ib u s addece p o t t i
cexr. ele g a n te m i n Í. q u t t ie t , f f . q ni fé tü d a r t te i« n .
A n t .M o n i .d M .F i o r t n .t h . m .t .
q u o d n e c etia m p o te ra t i n d u b iu m v e c ti.E rg o ( c o n ­
c lu d e b a m u s ) q u am u is te fta to r fo lu m cafum n o n fe-
8
,
t
.
ele A io n is ex p tcftiftec, vifus ta m e n fu e rat voluifle
c o m p re h e n d e re a¿ h u n c cafuro n u llite r & v itio s e fa A * elc A io n is,q u ia in c o n ie q u e n tia m d ed u £ lo tu m ,6 e
p r o b a to r u m fu p r a , f ta tu ta in cafu n o n faAae e le A io n is ,h a b e n t ctiam lo c u ra . & ce n fen tu c p a rite r fta tu ta
i n c a fu nu ilita ris elc A io n is.
O fte n fa fu it ? S e n a tu s d e c ifio a n tiq u a ('fin e e a n i­
h il ] q u « pofuit p ac em in te t c o n te n d e n te s . E a fa A a
fijit a é .A p tílis ij ^ r .r e f e r e n t e e g r e g io o lir a S e n a to re ,
p o fte a in S u p r e o s o C o r o n * A r a g o n u m C o n filio R e g e n tc ,d o n lo a n . S a b a te r, in te t d o n Francifcuna D a rd e n a ,¿ ¿ d o n A lu a ru m d e R o b le s ,v b i in tec m in is te rm in a n tib u s f u it dtclaratu m : [ Q u i a c le A ío fa A a p e r
v x o re m ,c u i com m iiT um fu e ra t,e ra t n u lla, o b n o n fertiaca s ce rtas c o n d itio n e s e U A io n i ad iu n A a s , vel ex
c o n ic A u ra ta m e n te d efu n A i fubintcU cA as.curo eflenc
a lib i p o f i t * , ideó e r it fe q u en d a e le A io v i r i , ] & eiu s
d ifp o fitio , ta m e tfi in cafu v x o tis n o n elig en tis ta n ­
t u m , [ F a A c ,q u i s { i n q u i t ) f ta tu ta in cafu elc A io n is
n o n fa A * ,c c a h u n tu r ad cafiim f a A * q u id em elc A io n is ,fe d n u lla , & in e a h a b e t lo c u m ex v eto firo ili , Sc
c o n ic A u r a ta m e n te d e fu n A i,q u i in c e rto g a tu s , fic vero fim itie c re fp o n d ifle t.] E ft in a rc h iu o R e g io .v b i vidi
i n lib ro c o n c lu fio n u m iftiu s a n n i.N e c cft n ec cfla riu m
tc f p o n d e te a r g u m e n tis c o n tr a iijs , q u ia d iflb lu ta ipfa
m a n e n t ex p r s d iA is . B o n a fu n t h * c e tia m ad m a io c e m c o n f ir m a tio n e m e o ru m , q u * d iA a fupra de fe ­
q u e n d a c o n ie A a c a ta ,d e v e io fim ili v o lu n ta te d e fiin A i
i n h i t e lc A io n ib u s c a a d d e fupeciocibus.
O v os ta b e llio n e s , f quJin» a t t e n t i d e b e re tis cfle ,
q u o d eft in m a n u v e ftra , m iferas parces a b his m o lc ftijs c e leu ate,in m a g n a m R e ip u b lic * qu iec em ,& cranq u illic a te m , fc rib e n d o c c rtific a ti d e v o lu n ta te tc fta n cis,fi h u n c eciam ca fu m n u l l e , & in i n f t * , a c in u a lid c
c le A io n is voluic p ro u id e re ,v e l n o n ,& c o fuccedence,
v o c a re e tia m q u o s p o fte a v o lu it fuccedere in ca iu n o n
f a A * e le A io n is ,& n o c m o d o iátisfec eticít v e ftro m u n e r i,& o b lig a tio n i.n o n b e n e a lite r.
A R G V M E N T V M .
D e th efauri i n u e m i o n e ^ cu ius ille f í e , a n
Fi f ci , a n pr iua ti. ln tc r pr e ta tu r vfat.rufticu s, d e h o m c n s propris atnaDfacs,y borders,ln voU im .conilicuc.
S V M M A R I V M .
2
a
3
4
5
€
7
t
D * th ifa u re .
'
Fañnm huiut deetfionis.
B tn a vacantia ad dominum Rcgtm /pcUant.
S tn a vacantia/mut d trtialtbu i.
Btuavacantia fuHt dtmini Regit.
7 Tt*favrut,mte in tttum.nccin partt acquiritur d tmin» Rcgi d t iurc ttmmuni.
CtHfuttcU titntralit Orbit habct vim h g ic d t vin­
cit lcgtm ,& u llit cam.
Thcfanri,dt generali ctnfuetuiint , fpcQant ad
Principes.
Pragmaúta Regia in CatkaUttia dt thefamris edita
referuntur.
Prnpvmiea fejfune fieri im Onhaltm ia, dmrn ne»
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
9
centrarierentur eenftitutienibuijbid.
Bena vacantia, qua dieamur.
10 T h e fa u rn j q n a h rer d ffin ia tu r .
T h t fa u r m .v t d iea tu r,q u id ,re qn ir a iu r.ib id .
1 1 V fa t.R u flitm s v tr b ,v tr h a p tn n n iu r .
11 F ’f a t.'R u J íiiU t, de ia u tn tie n e thefauri loquens , inle llig itu r tn fu o non in alien o folo.
D iffc r e u tia , f i th tfa u tn t in u en itu r in fu o , v e l i n
aliono.
14 D o tifio Sen a tu s adtudieans totum thtfanrum domi­
no agri.
If
D ecisio
D X X V III.
■X T T v aleas t in o m n i te m p o re dicere h ic tqe lib i t
y
in his d c c ifd e d iflc aliq u cin th cfa u ru ro ,& reuet á ibefauriuT) in cis cu m u tc i i , & fi ita d ix e ris , n o n ,
p u llis reprehcMcij ,q - o: >i-.i n o u m o d ica ea tu m g lo ría ,n iti in fu iu a lt.c m n Cc jp p a te iitrm .& fine lu b iia n tia .is T licfa u ru s c o n i i e t .a tu r , p u u it e ll muUviro contin g e n s q u a e z p arte e g o iv a in n n a p p o f u i, n o n gua
fe n a iu s .q u o re fp cA u iem p cr th e fa u ri m a g n i loco re­
p u ta b u n tu r q u * in his d ec ifl. f c ii b u n t u r , volui tibi
h a n c d c th e f a u to a b fc o n d ito .in a g ro conficere decifio n c m .S ic lu d e re a liq u a n d o v ifu ro fn e re p reh e n d as)
q u ia neceiTaiium ijs q u i cor U b c tc s in ilb s fcr'pcion ib u s q u o tid ie ,
c o n tin u o fu m im u s , a liq u o d laxasn cn tu ro ,& aliq u a m d e lc A a tio o e m .h o c v cl a lto m o ­
d o fum etc.
Q u ,id am am icu s m c u * i d o n H ie r o n y m u s de T o t - »
re s B a rc h in o n * p o p u la tu s h a b e b a t d u m v iu tb a r ,
q u a n d a m tu rrim io te rm in o V ill* fra n c h * F a e n iie n .
& in vBO ex a g r is iliiu s m n is d u m fa m u li fo d c rc n r,
& c o le re n t illu m in q u o d a m m a rg in e in o e n c ru n c
q u afd am m o n e ta s a u re a s A ra b ic a s a n tiq u iflim a s ,
q u a r u m fta tira a tq u e ad n o titia m B ajuli G e n e ra lis
C a t h a l o n i * id d c u e n ir, a p p re h e n fio n c m vt d e b o n is
vac an tib u s,au c alias ad R e g e m fp e A a m ib u s ,& e o n o ­
m in e fe c it,c o ra m q u o h a b u it litig a re d iA u s d o n H i e ­
ro n y m u s q u i m e A d u o c a to , p im e n d ic ad (e diA a^
m o n e ta s f p c A a tc .v tte tr * d o m in u m , n o n ad R c g c m .
P t o p a r t e ? P ro c u ra to ris R e g ij p a trim o n ij d i c c - j •
b a t u t a r g u m e n ta n d o , a u t d iA * m o n e t * co n fid c ra k t m u r ,v i b o n a v a c a n tia ,a u t vt th e ia u tu s ,8 r v tro q u e
m o d o p tz tc n d c b a iu c ad d o m in u m R e g e m eas fpcA a te .
S) c o n fid e ra b a n tn r vci b o n a v ac an tia,q u alia vr p o ­
te q u * d o m in u m cc ttu iri n o n h a b c n t co n fid c ra ri
po fle v i d e n t u r , CCS n o n a d m itte b a t d iip u ta tio n e m ,
q u ia n u llu s n e g a t q u in ea ad d o m in u m R eg ero 'p e r llr.c a n t,& fp e A c n t./.ijf .d r iurc
l . t . & per to t.
d e b o n it v a e a n .li b .i c . N ih il m i iu m ,? q u ia de re g ali- ^
b u s c a fu n t,f4 p . i.»« tit.q u a f n t r e g a U n v fib fe u d . vbi
fe u d if t* o m n e s ,P e re g .¿ í iure fifo .h b .e j.tit.f. d e i t n i t
H c n ti.R o fle n ta l de f t n d . e . j .
ttn c lu .s x .c u m f e q .i n q u o n ih il eft in C a th a lo n ia im *
R iuratum , cu m & h ic e tia m b o n a v ac an tia finc d o ­
m ini R e g is .C a li.n o ftc r» » m arga.fifci d u b .f.fi. i i.v e r f ,
I z B c in h o c n u lla c ft d ifficultas.
Si co n fid e ra b a n tn r ? vt th e fa u ro s , lic c t de iu re ^
c o m m u n i n ih il in eo p oflet p rz te n d e r e fiicus, fed ac­
q u ira tu r fu n d i d o m in o q u o n ia m b o n is artib u s ficut
iem p cr,n o B p c r m a g ic a m .q u o m o d ó n u n q u a .C h tifto
g ra tia s ,th e fa u ru s in p riu a to ,a c m e o fu n d o in u en itu r
n o n p u b lic o , a u t fifc a ii, p ro u t d iftin g u it Glo* verb.
in m im jfi,ia Itg . t .f .d e lur.fifc.y bi a lle g a n tu r jura iftud
p ro b a n tia ,P e te g .//v iu r.fife .lib .q .t$ t.i.d e th tfo u .& m e t a l . n . f . 0 f tq .K fs F lt n t.d t fe n d .e .s .d e reg. tonel, y t.p e r
to t. C a li « o fte t in marg. f if .d u b .é . n .i . F r a n .i F o u .d o
p o t .P r o r tJ e d im r .p r o u .& t ic e » .tit.e e de t h e f n .i .S i 1 1
la rg a a d d itio T h o t . I o . G u x .p r a H .q q .h b .a .q
K u e .d e tx 4 q .m a n d .r e g .p .i.t.4 .tx
j .v b i lau ffir" ^ «
D e c ifio
DXXViíJ.
m ire ria ía:¿ ecíam C am .B o rr.¿ # R -g .C m h p r a f ix .t 7 .
r.v/r.cju; m a c e iú n i ab u n d e
per ic y h -s
plurcs q uas iti ca fe cif,p ro c cd it , S.xri, eít r eg .i.b .í e,
g ai.w i.v b i etiain fu liíliiu c dc his a g u . V crivii -f Im d ic g e u c ia li con íu c u u íin c qii.iíi v iiir t' íi O i bis , i p *
l i b c T v i in f e g 'S l . i . v t r p . f i ta tr ttn . ¿ í
p i n . a*een.
add u d b s pci V -leii. V c la fe» » / » »»irA.S. f c
G iu ib .in car.fMt.Aiajfa in procem.p.i .n-H-Üi v n. if Icg cm , fc to ílit , VaiciJ.oFi f u p n j o . & feq- L k c r (m -
í H m f tt n ‘ l .
485
o m i n o f u o , & d e m o n f t r e t , f c r e d d a t , & a c c ip i a t a b
c o q u a ie n i u ie ic c d e m ci fe iiio r d a r e v o lu e r i t .] L i t ­
tera a u f f i n v u lg a r.# ( p a r c itc q u ia c c fa m c o m a m b a s
•I te r a s p o l u c r u n u s .i u jn c r ic p a v ü m l i e iu s ' r n e n c e m
v c r c n o s p c r c . p ; i l ¿ . .i i c e t c y a lc a m u s ) c ft h x c : [ P a g e s , a
t.o O i o r , n e a . g e i u , q u o l o v u l g a r d iu , b o n e t e s , n e
‘ ' ‘ te
l j n a h . n s , ó f t o r .m a n t in e n t h o d i g a , é
m o f i r e a f i . . . íc n y o r , é r e t a h h ó . é p r e n . d c l l , c o q u e
Io n íc n y o r d a r lu i e n v o le a p r r g u a . d o 7
7 q - ju a i ; j- d e j u r e c o f m n u n r m h i í h a b c / e f ^ n n i n u s R - x
:n rbcl.iucis, D ü .d ic u iif, dc conine. th r i'auios oum cs
Ip td ta ic ad F ijiictpcs.de qua te per C ouav.i»
¿e
itir,\.ta t» .* rA c.i.d ,.\p .
y ó .c U iu a i'j» a d d a d 'tis p e í P -m c -d e p e e .P f s r fg .4 /d - tir r .
p - b u t f i. U te » & í . u t . iO .de . ' i r «.•».), L tc c n - iiii
G otier,
prxgn,a¡.(j-j l¡y 4
6.«.j ó . q u i b u s D o d lo r ib u * vti
ir .li g i ii ó c s d c c u n i..c t .id i i ie a t t e f i a iitib u $ vide'ur c ic d c í i d u n i .ü c i t r a m a d 'R o t. L n d n u - . l t c . i j ; . J e q v a
t \l:i(c.M .d ep ro b a eene/.A^-ií
A t k g a b a n u i i p i z t c r c a f p c r f i l c u m qu a: d a r a R e :
c i p izicnátbat.ibtfeuivv.v. u i Cathalv*'-'-
^ ’
n . iT cgisnoiialceriüS .dcquannn R u g ’-iu m ]» ía g n u ,
v alid itate n o n videtur dubic'ai.do'n - f u m n o n m :
Cüntravi® co n ftitm . C a.h alo iv .x .ad p « m c t>a <'ta ,a
j.d e paE.nupr.e/.4.gb> ^.‘>-í-fr'^'^--<^L''-\’ ^ f
v bi aJdgxi noftros p ra tl co s.qui Je poteft. R-g-S ci
ca pragin. condendas agim r.
Sed pr*d''¿k¡s no n obft.-.ntibus f g o vtriliter def.-ndipi o iTifoam ’co ciíccirulo.iuum chcíaurt:m }fto!«
fo rc.n o ii íiici , ac p ro iu d c m o fe ta s a p p tc h c n its per
Baítilom G eneralem tfi fi»re rcftitncndás.
*
Ad q ucrí dicebain f in p rim is, h * c b o n a n o n e íTc
t r a é i a n d a v u o j n a vacantia , q u ia ea k 4 im d icin n u c
in p to p o íito ad c ífjé lu m vt acquirautu'' íifc o b o n a
illius, qui finc h e re d e deced't , p ro u t declatat F c e g .
de itár.pfe.likq.tir. 3.^e ¡ton.vaean.n i.K o fíx n r .d c fe u d .
c .jjo > tel.i9 .n .3 . plciic S in i.d e ''tg al.
• * ' 9- n . i . f t
f e q q .ic fic ex hac p arte n o n po tera n t appl'cari fifco,
j e Sed crant craéla n Jav ti ih eraurus,qui diffi'iiiuc -f ve­
la s pecuniz-dcpoficio , cuias non c x ia t m enioria ; vt
iam dom inum no n habebat,quia ig n o ratu r cuius lit,
V eteg .d e in r.fif.hb .4.tit.1 .n .i ,K o ñ e x \ t.d tftn i.c .j.e o n tl.q i.u .é .G x x z itz .d e tu te l.j.p .e . \ 6 .n .i, C am il. B oriel.
d e 'R eg .C A th 9 .p rafi« j.\y .n .3 ,xzi q u o s iu ta allegam ur,
q u ib u s h « c m anifeílc p ro b a m u r,& fignanter l.n u n qitam,%.\,dt aeq.rer.dovtiH.kdAc S in 'w .d e r tg a l.lib .t,
*. t t.w .j. C aftil. d e c if. 2 4 0 .» 4 . h b t . E t adde ctiam
M ótal.in ccpertor.ad legcs ordinam éti.vbi »d h o c , vt
thefaurus pecunia d ic a tu r.fc le g e s d c th c fa u ro lo q u é te s lo cú habeant .neceíTúcire m u c n itu n fo tm ath v ra u ri,in aliq u o forté('inquit)vafe:Pecnnia aii c ab in co g ­
n ito loco craduéla , fc in ag ro m eo re p erta no n cft
thcraorQ 5,& quicu n q u e in u e n e tit e a m ,m ih i tcftuucre te n e ru r,q u o d no ra n d u m .H íc c M om al.
I n tbeíauco autem hab e b ar,fc leu (c h abcre p u ta ­
b a t d o n H ie ro n y m u s tam in ris com m unis : quatn
etiam n o ftri m unicipalis iuris d ifpofitionem , q u ia
fu c rat tliefaurus per fuos fá m u lo s,fo d ie n d o .fc co lc u y r «¡o tc tta m fo rtu iió iiiuem us.ob q u o d efficiebatur eius
p roprius.
a.iro fc a ig e m o loquenrem . fc im clligcadurn de fiio
a g fo .id c ft k i.ro , vcl a rg e n to vti th ffa u ro m a c m exifte..ie ,p [o u f confia! t i Gle.ordinaria ib. fc t x .Marq.
ciiain ¡H per eo vfa.in v o f not.L.fo!.}i9
y b fi r!
n a n r c i, ] - i i c c i n o n (it in C afu n o f t t o .t u m n o n a g a m C s i {
d c 'h . l a u r o in u c ij t o in a l u n o a g r o . f c d in p r o p t u j , vc
d c e m u s ii o t a t v n a m d iíF c r e n tía m , q >* f i b i * id c t u c
e ir c i i> " e r ia s c o n » m u n e ,f c h u n c v f - ii c u m i n h i c itta rei ia,<|U! .':l c ii i r e r o i n f i m i u ín u c n ie n s ih c f a u r u m i n l o ­
c o a u n o í - . u u i ! C ', f c n o u d a ia o p e r a , c o n f e q u i t u r i l h u s r o c d i e t ii t e m , & a lia m m c d ie r a r c m d o m in u s ; 13
v e t ó d a i a < [ 'c ia . n h il c o n f e q u i t u r i n u e m o r , h c v e r o
r o i u s c ñ d o in ln i q u o c u n q u c m o d o a liq u is i n fu n d o
a l i e n o i n r c n i a t i h t í ¿ ! i i H ; » , f c i n u e n t o i ic n c t u r c o n ­
t e n t a n c n in e o .q u o d c i d o m in u s d a r é v o l u e t i t f c f ie
jo s n o llr u M i n o n a d n iit ii c il l a m d : f t m ¿ l i o n c m , q u «
c l l J e iu r e c o n - m o n i it n e r ¡ n u c i o e m c m d aca o p « a ,
f c in u - ir e iv .c iT , f u 't H Í f ó , fc. f ic ( m q u i t i f t e A u ó h . i /
v n u m c í l d c - ; u c c o n T .n u n ! ,f c a i .u d d c iu r e h u iu s v íü t.
S enacus d n élu s
co n fiH o v ja iiicm M atqa'il in d . 1 4
vfar. n vtrf.nt>iafeennde.Í!3 / . n o l i c t a é l a n d a m d e c r e u ic
In m c m a c : í.u n fcc u n -T u in iu s c o m m u n e , n c c a d il l u d '
m c a r e c i i i r t c d i n n , p tar c r q u a m v b i p r o u i f i o v f a t i c í
n o n f o i h c i a i , f c p u ta n s f u í f i v c i c ad d e c id e n d u m c a fu m
p i s f c i i i c n i , m o n e t a s a m c a s ju r e t h e íá u c i a d j u d i c a n - '
d a s i n t e g r e Jeclaraun d o n H í c t o n y m o d c T o t r c s v t i -{■
d o n . in u ( u ir i s , 'ti q u a p e r f iio s f a m u l o s , & c o l o n o s
f c c i i n t a d i n i j c n i z , r . i h i l d e m i n o R c g i . v e l a lt e r i , h is
v c í b i s : E c c o n / l a c i i i é l a s n lo n e t a S in u eiiia s fotíT i'tn
a g i í m a r g i n e d c p c r r in e m i js e iu fd ,;m l u t t i s p e r r u t l i c o s . f t u c c - lo n o f d n f t i T o r i c s , q u i fo d ic n .tc s , & c o l e n ­
t e s c a in p n m , in u c n e r u n t d ié l a s m o n e t a s . E t p c t iu r a
p 3 T Í * c o n f t a r ,p e £ u n ¡ . 'im in u c n t a m , a u t i h c f a u i u m a d
d o in in v u n a g ; i , i n q u o ih c f á u r u s c f t , p e r i i n c r c , i i o n a d
f if c u m i d c ó q u c a d d ié l u r o T o t t c s t a n q u á m a d d o m i ­
n u m a g r i , n c c f i i n c d i é l * m o n e e s b o u a v a c a n t ia , c u m
v a c a r ;t ;a d ic a n t u r ta n tu r r. b o n a il l i u s , q u i fin e h * r e d «
d c c c d it , ar t lie f a u c u s c f t v e t a s p e c u n i * d e p o f i t í o ,
c u i u s o r i g o e x i r a h o m i n u m m e m o r ia m c f t , & j u t »
n c .f t t o t c ib u i l iic d o m i n o . H i s . f c a li js , f c c . ] H a if t c n u s
e g r e g i u s S c n a r u s , c o i in A u l a a d m o d u m R e u c r e n d í
C a n c e l l a r i ) f i e r a t f a i S u m v c c b i im , i n c o n c l u f i o n c
f a f t a l y . N o u e m b v i s l é j o . q u á m in f e q u e n d o i n B a í a ii a G e n e r a l i C a t h a l o . d i e 6 . D c c c m b r . e ju fd c n i a n a í ,
r e f e r e n t e e g r e g i o n u n c S e n a t o r e , t u n c in iH o T j t b u n a li A í r c f t o r e . G a b i i c I c B c r a r t f u i t fic d e c l a r a t u m .
R e l a t o r , q u i o i d i n a u c r a t c o n c f u f i o n c m e r.ir e g r e g iu s
S e n a t o r d o n R a y m u n d u s R u b í d e M a r y m o n ,& fc r ib a h u iu s c a u f * i n B a iu l ia G c n c r a l i . C l a u t c s .
D * iure quidcm co m m rnuni , ex his q u * fupra ¡n
h o c cafudixim ns,vbi late p to b au im u s, n o n cft repe­
te re neceíTc , q u o d ctiam cx ahjs ¡ n f á diccnJis fiet
m anifcftiífim uni.
11
D c iu re f autcm m unicipali, ad id allegabat vfat.
Ca/hafo>tia,ÍHeip.latwé 2(_;ipÜMS vero , & in vulgari
P ag et (i trob a j» neflris to n fiit. tit. de bomens prepris
amavfalJ o berderj,c\JÍas v f a ti.\ iiim \ u ie íi eft h « c:
[R u fticu s vcrójfi inueneric au ru m .v e l arg en tu m ,quod
vulgo d icitur bonas.auc eq uum ,aiit m !ilum ,aut farrac c n u m , vel accipit re ra,id cft a f to t, ftatim dcn u n c’ec
T e m .lL
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Ss
loannis Petri Fontanell^
484
a
r
g
v
m
e
n
t
v
m
.
D c c a d c m m at eri a d e c if p r a c c c d . v b i rcfoluuncur aliae q u x f t i o n e s d c t h e fa u r i s , 8C
eo r u m i n u c n t i o n e o cc u r r en te s.
S V M M A R I V M .
I
i
i
4
j
6
7
8
9
10
II
1z
13
14
S tn a m in in u rn tio n t thefatiri,non f e c i t in hac dec.
d ift r e n t U m ín te r fa m u lu m , 0 in te r toíonum
iuuentorem .
Senatus in hac dec. d ed it in te lle ñ u n t v fa t.r u fic u s
a lia s e h fc u r iff¡m e ,0 qualtra.
F fa t.R u fi( H s ,n o n v id etu r loqu i aliq u od verbum de
thtfauro.
D o m in u s,d e quo in d iñ o v fa l.in te lU g itu r d t d om i­
no rerum inutntarum,H on de domino agri.
y n a , 0 eadem doterminatia r tff ie ie n s pitera d tttr rnina lia ,& e,
D o m in u s d ire ñ u s p o te fl in te llig i in d .vfa .R u fioH S.
T hefa u ru s a cq u iritu r domino agri de iure eommuni,
quando in u en iin r per fá m u los.
T h efa u ru s,q u a n d o in u tm tu rp erco lo n os,n sn acqui­
r itu r to tu s domino agri fteu n d u m iu s commune.
S ecu s efi fecu ndu m ueftrum vfaticurn.
S e n a tu s pofu it quadam verba iu d tc. f g n i f e a n t i a
dom inum , d e quo in v fa t. i n t e ll i g i p ejfe d t d ireñ o.
S e d contra, 0 d e ratione.
A r g u m e n tu m a contrario fe n fa , nen procedit in h ls ,
qua ponuntur a d ea u itla m du bita tion is tollenda
g ra tia .
T hefa u ru s eU turo eommani uon a tq u iritu r domino
d ir e ñ o .fe d p o t iu i domino v t ili.
In d ices fouoptr prafum untur iudicare fecundum tus.
D ecisio
D X X IX ,
1 tN
d e c la ra tio n e S en aru s ? fu p rá ad d iiA a ín praX ee d en .d e e.v id c s q u a lite t n u lla m v id e tiu S e n a tu s fa ­
cc rc difF ercntiam fc c u n d u m ius n o ftru m m u n icip ale,
incer fá m u lo s ,& c o lo n o s in u c n ic n te s,v t n ih ilo m in u s
t o tu s th e fa u ru s a c q u ira tu r d o m in o , cu m alicer p o llé t
cfle d e iu rc c o m m u n i , q u a n d o c o io n i n o n íiin t cxprefsc ad illud m in ifte tiu m c o le n d i,& fo d e n d i tc rra m
co n d iiA í.fc d h a b c n t c o n d u A a m h z re d ic a tc m & n o ­
m in e p ro p río colunt,»5c fo d iu n t q u o caíu p o fle n t aliás
d e iu rc c o m m u n i praetendere m ed ieta te m v ti in u e n to re s th efa u ri fo tcu itó , & n o n d a ta o p e ra in fu n d o
alicno.vc d ixim us in frá ,& tra A a t M arq u il. v b i fu p r a .
S en atu s en im , flue p er fa m u lo s flue p e r c o lo n o s in ' u c n tio fu c tit f a A a .to tu m th c fa u r u m ex vfati.adiudicac
d o m in o .
i
E t c n m ca^cciam ? d e c la ra tio n e S e n a tu s quafl in ­
f u n d it v ig o re m ,v irtu te m ,5¿ v itam ,v t ita d ica m ,v fatic o : q u is c n ira ,n i S en atu s au A o ricas in tcrc effiire t.au fus fa ilfci h iin c in tc llc A u m vfatico irib n cc c, & q u o d
lo q u e re tu r d e th e fa u ro , & q u o d ica A are t de d o m in o
3 agri 2 Q u o d in d e f videtur m an ifc ftc iu ftifica ri, q u ia
n u llu m in p iim is v id etu r v erb u m a p tu m c o m p re h e n ­
dere chefaurum ffed o m n ia fe rm é c o n tra ria ,illa cn im ,
fta tim d en u n tiet domino fu o , & demonftret, 0 reddat,
re fe ru n tu r ad o m n ia a n tc a d iA a de a u ro ,a rg e n to ,c q u o ,
m -ilo , 6c fa rra ccn o .q u ® p rz fu p p o m in t ibi h ab ere d o m inQ m .quf d e b e n t d e n u n tia ri,& rc ftitu i.q u i d o m in u s
4 t "O” p o teft in re ilig i.n e c v erb a iUa,domino/a<j,rcfeni
a d d o m in u m ccrrjE.vbi illa in u e m a fu e rin t,fed ad d o ­
m in u m ipfarum re ru m .q u ia n u llu m ibi v e ib u m d e lo c o ,& to rra , vbi fic in o e n tio , & fl d c eo in tellcx iflic,
d jxilT er,nou cnim cadic b e n e ,q u i iu u e n e rit re m d e i.u -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
c ie t , & r c f t i tu a t d o m in o fu o , id eft d o m in o lo ci
v b i in u c n e rit , fed d o m in o rc i ,q u o d d e in d c b en é d e­
c la ra r , illud d e d a n d o inucncorj q u o d d o m in o v ifu m
fu e rit p ro m e rc c d e , q u o d n o s v u lg ó dicim us per trob es q u as fo lc n t d o m in i rci q u ib u s te ftitu itu r , p e n d e re
in u e n to rib u s .S c d p ra A ic i n o f tr i,G 1.& M arq m l, fuper
c o vfat. illu m in te lle x e ru n t d e th efa u ro ,lic e t m u liu m
o b fe u ré lo q u c n te s ,& h o c fu fficit.S o lu m m iro r de C a ­
li .n o f t i o ,q u o d tra A a n s de th e fa u ro i n g a r i f f c . tiub.d.
« .6 .h u iu s v ia tic i n o n m e m in e r it,n c c cum ib i accom m o d a u c rit.
E t cum t fa lte m ( p ro g r e d ia m u r v l u á ) in d o m ino
lo c i & terras n o n p o flin t v e rific a n q u * fim ui cum
a u t o , & a r g e n to p o n u n tu r in v fa ti.d c e q u o , m ulo Sc
fa rra c e n o ,q u ia c e rtu m , illos n o n a c q u iri d o m in o tc tr * ,id a ó illa v e tb a ,d iw i» o fu o , in tellig c n cu r, id cft do­
m in o d iA a r u m rc ru m ,q u ia v n a , & eadem d eterm inat í o , Scc. Sc h o c m o d o co m p e lle m u r dice re vfaticmii
n o n lo q u i d e t h e fa u to ,c u m ci n o n co m icn ia n t vcibs,
domino fuo,fcc\snd\.im in te lle A u m ,q u e m dedim us c/s
q u i v id etu r g e n u in u s ,& p ro p riu s ,c u m ,v t diximus, de
e iu s n a tu ra fit , n o n h a b e re d o m in u m v el ncfciatuc
illc ,fed de alijs re b u s , q u * c e rtu m d o m in u m habeqi,
cu i d c n u n c ia n d * runi,¿k ic ftitu e n d * i d f c im elligeudum .
D e in d e , q u a n d o n o n ? d c d o m in o re ru m forem h
v erb a p r a f a t a im c llig e n d a , fed dc d o m in o t c t t * illa
v id e n tu r lig n ific a r» d e d o m in o d ire A o , n o ti dc vtili,
p e r illud , r u jiie u s , 0 f e n io r , !q u * c o m m u n ite r ap u d
n o s ad e m p h y re u fim ,v e l fe udum re fe r u n tu r , Sc tu n c
clfe t fc n fu s,d c n u iic ia n d a ,& tra d e n d a fo re d o m in o d i­
re A o , q u i e f t d o m in u s p rin c ip a lis . S ed c u m S e n a tu s
ia m d ix e rit ,S c p ro e o v id e a n tu r d f e c o m m e n ta to re s
v fa tie fu p .c ita : \ d tb n ih il am p liu s,m a x im e , ? q u ia ( vt 7
aliás p io b a u i ] m e u s clie n tu lu s q u c c u n q u e m o d o ,'
eciam in t e r m in is iu ris c o m m u n is , fo u e b a t iu ftiiia m ,
c u m cafus n o n elfc t d e in u c n ic n tc in alien o f u n d o ,
fed in p r o p r io , ipfe cn im d ic e b a tu r jn u e n ifle p et fuos
f a m u l o s , & o p e ra rio s ad fo d ie n d u m te rra m c o n d u A o s ,a c fl ip fc pec fe,cura ipfe n o n p o f l c t , fecu n d u m
fu u m fta tu m , fo d ifle t , v t in l. ita autem , paragrapho,
geJfiJft,D- d e adm iu. tuto. Sc n o t. lo a n , de P la te a jw /.
v n i.C .d e ih e fa u .lib .io . 0 fe q . A u e n d . d t e x eq u .tn a n d .
r e g .p .t .e .^ .n .jj.i n y.ceucl.
S ed a d u e rte , f q u o d fi ifti fu iifc a t c o l o n i , q u i Io- 8ca tu m f u n d u m h a b e rc n t,& p ro l'e,& n o m in e fu o c o J e rc n t.tu n c a liu d p o tu iflc t cfle de iu rc c o r a m u n i,q u ia
m ed ieta te m ip fi h a b u iflc n t ta n q u a m te rtij fo d icm c s
te rr a m alien a ro ,S e th e fa u tu m fe r tu ito in e a in u c n ir n t e s ,l. f i i s q u i ,f f . d e aequ.rer.dcm . G u tic r. p o ft alios , ia
p r a ñ .q q .li b .^ .n .jú .u u m .jj.v i á c Gofrd.Wi- Reg Catha.
p r a f l . c . i j . n . j é . 'E i in ifto ? cafu p rc fu iflcr vfatj.qui fc- 9
eu n d u m fe n fu m S e n a tu s to tu m m q u o c u n q u e cafn
ciibuie d o m in is , n e c h is d iftrib iu io n ib u s ai A a tu r in
q u o fetis fu p e rq u s d e c U ra u it S en atu s iu a m m cnicni»
p o n e n d o ta m fa m u lo s ,q u a m c o lo n o s fine diftin A io n e
a liq u a .v t d ix im u s .
S o lu m aduccco ? v lte riu s ,S e n a tu m ,v h ra fiipta tradica m o tiu a ,o u ib u s d ec la ra re t in fa u o rem d o m in i tcrr * , o rd in a u ic Sc a liu d n c g a tim m i d ice n d o : [ E t n e n
c o n fta t d iA u m c a m p u m ,v c l tu trim ,d c cuius pcrtin c ii'
tijs c a m p u s c ft , cfle in d o m in io d ire A o d o m in i nO"
ftri R e g is , n c c te n e ri in fcudim i p ro fua C athalonia
M a ic f ta tc ,]q u * v erb a d e d e ru n t q u ib u fd a m quzK "*^'
o c c a fio n e m q u a m o b re m p o fita fuiflcnt , fi ferian
fig n ifica ret S e n a tu s a c o n tra rio fe n fu ,fi d ireA u ro d o m in iu m fu iflc t d o m in i R e g k ,a liu d dcclarafler, & d o ­
m in o R e g i aditidicafler, q u o d fi iia eflc t,m n c v e n ire t
b c n c q u o d d e \cth y t,ru ft‘ cus,i0 Senicr,\u vfeiico p o li­
tis, d ic e b a m u s , vt fig iiificen t , d u n iin u m , & c n ^ h y teo c am ,v cl fc u d a ta ritrm , q u * fic im erp rera ta fftn-Crc n t,v t d o m in o d ire A o fecu n d u m ius im ftru m ‘" “ '" J
c ip a le /h c fe u ru s efle t ad iu d ica n d u s.
'
DecifiO D X X X .
Sed n o n cred o t h a n c fjiíTe S cnatus raenrcrn,
guía fo rct neccirum verbis, d o m in o f n o , p o iitis ¡11 v ia­
tico,duplicem cribiiece fenCum, vnum , Ci icrra renetuc
p ro alio d o m in o .v t dc eo d o m in o d ire ñ o ii)relligatur,
ÓÍ ihefaarus a c q u ira tu r , & alium , li n o n ten e tu r , vc
tu n c de d o m in o vcili,cui derur,quaro diuei ficatem lur a n o ftra n o n patiuocur in v na,& eadem difpofitione,
fed ad ab u n d a n tio te m ca u telam , vt dem oniltarcc Se­
nacus qu am a b f tr a ñ a , acque alien a hsec m ateria elfec
o m n i ex parce ab o m n i intereíTc fifci,nec h abere eum
q u o d polTct in cafu pr*tcndeie,pofuic illud m o tiu u m
n e q u e co n fta re vel turrim ipfam ;vcl cam pum thefauti
ten e ri ru b d ire ¿ to ,& allodiali d o m in io do m in i R eg is,
vcl in feudum p ro fua C .R .M a ie ftac e, n o n vc figaificaret,fc c o n tra riu m fi ita fuirtct.dccIararuro.E t argu11 m en tu m á co n tra rio icn lu n o n procedit in his,qu®
p o fita fu n t ad cautelam caufa d u bitationis to llc n d * ,
* R im in .ju n .i» /,t.H « w .
B atb.r»/fcw
eomm.argHm.inr. vfufreqHtn.loco 2 7 . a contrario fetifi»,
n n m .jZ .
*}
E c n o n folum f
fu p ra d iñ is com probatiaus,
m en tem S en atu s n o n fuifle intelligere á co n tra rio
fenfu i yt fi terra, in q u a inuenicuc chcfaurus, eft cm phyteocicaria,aut fcudalis, ille ac q u iratu r d o m in o dir e ñ o , fed ctiam ex eo q u ó d de ju re com m uni , neque
ei acquiritur,fedeinphyceotas,& feudatario, RoiTcn,dr
fe H d .e .tj.o o n e l.9 } . B a rb o f /» l.diMort'io,%.fif»n¿Mm,n,
t 7 -fffolu.r»atri. 6c lo .G a ú e z .in p r a ñ .q .h b .i. q .} 6 .n .
i S ' OHT»fe q . vbi laté d iip u ta t,& co m p ro b a t, & ruifiis
i n t r a ñ . d t í u t t L f t c u r.}. p . t . i 6 . n.8. Cam il.Borrel.</«
1 4 R e g-C a$ h o.p rafi.e.ij.\i.4 4 .ft j o .C u m i u z e m t S ena­
tus fcm per ju d icet fecundum ja s , & p io u t dc ju re d e­
b et , 6c talem p r* lu m p tio n e m hab e t & h ab e n t etiam
alij la d ic e s ,S n (d .d e c .9 } .fi.i6 .& ¿ « •.i7 o .» .4 . fc -q u o d
d o m in o d irc ñ o ac quiratur th efa u ru s, n o n fic dc iure,
ideó m erito n o n deb crau sn o b isp crfu ad erc,arg o m en « n d o á co n tra rio fenfu.intcllexifle S enatum dicetc.vt
fi terra f.jiflcte m p h y teu tica tia vel fcudalis , ih efa atu m d o m m o v iili n o n adjudicaiiec.
•A R G V M E N T V M ,
Dc eadem matena.& fignanter dc obli­
gatione probandi coniueiudinem , ncc
ne.
S V M M A R IV M .
f i n t p r o b a tio n i.
• N .„ r ,.r a
1S 0 » / « « « * ,*
h a iu r
¡A
485
efi cAcrs Dtir.m m .p l.iA .fr ,.
A / / .n „ „ .
f
atttfiannum.
IS C ,A fu ,w d .
16
d, „
A iu im im m .
C . A [ A , M A f . „ J I , d A lU g A .u r . F h i . f U x p A .H C .U TU in co n tra riu m .
p „ . D o a m m d . ñ a d c ca
CcxfA CIA d o pA CH C A U rü A W u iA I
17n
7-
C u -U
f .c h a l U r
- II-- —
IS
A n i , H „ U g c , ’S ' . ' . i Í A p . . , , A . d , , ü f i „ „ , i , „ „ i f -
Xo
P r A g „ A t k A a a U a i a C A , h A l , „ U , , „ t ih A f A A ,,, , r i -
b u a t dom tnt R f g i .
2 1 N a io rinm non dart tn Caihalonia,an verum.
2 2 Iudicandum in C a th a lo n ia p tr dirtCiutn.
23 lud iea rt p tr d ¡rtílu m ,q u id figntficet.
, 4 P e x i x Ca rhA toniA x c n v t i t u r A h fo lu iA p e te fi A tA .
X I M c t c r m u t /¡UAudccjut A d m it tit u r iu C A th u lcn iA .
X 6 l u h c c u A A d u tu r c c r U r c g a U , PAd A r b tir tc / u d ic it
rilin q u iiu r.
Dec
DXXX.
R
E fta t f p ro torali huius materi® in tcllig e n tia ,fc i
explicatione fatisfaciam ns aig u m eu tis fifci addud tis in in itio in fu ifa u o ie m .
A d p rim u m , de b o n is v ac an tib u s reiponderc n o n
eft neceile , eum iam p robaucrim us antea , h®c n o n
elJe dicenda b o n a v acan tia , fed thefautum , rio n eft
q u o d repetam us.
S ecundum a rg u m e n tu m eft,q u o d particulari in d i­
g et refp o n fio n c, & d iflb iu tio n e ; fu n d a b atu r illud in
generaliferroe to tiu s o rb is confuecudine, q u a O o ñ o rcs ibi citari.dicunt im fo d u d lu m , vt thcfauri fint R e g u ro ,fim P rincipum tcrr®.
C irc a qu am confuecudinem , duo articuli veniunc
breuiccr diip u ta n d i. P riraus,an dc ca co n fte t. S ecun­
dus,an q u a n d o co n fta re r, foret valid a,fc o b fe ru an d a ,
ac tenenda.
C irc a p tira u m , T n o tu m e f t , eum qui confiietudi- 2
. nem allegat , teneri eam p robare, fc ju rtifica rc,R o ta
Gcnu.die»/?e.i7. tet.Sc R o ta B o n o n .ap u d C s f B arzi.
d ic.s> s- «-Ó- & alibi palTim apud audkoies dc c o n fu e tudine cra ñ a m e s , in qu o n o n eft m agis priuiregiacus
fifc u s , qu ám ahj , cura fo ret neccllarium o llen d ere
•p riu ileg iu m ,q u o d n u llu m m onftca tu r.S e d refpódebic
fifcus d u p licitet.F rim o ,n e g an d o h a n c co n fu c tu d in c m
egere p ro b a tio n e . S ecundó , p ro b a ta m illam m anere
m o d o qu o b ic dicitur.
N e g a t ig itu r f p tim o loco fifcus, fe teneri probare j
h a n c co nfuetudincm , quod cnim dicitut de o b lig a­
tio n e p ro b a n d x confuecudinis, p ro c ed a 111 conluccud in e , partic u la ri alicuius loci , fc in ea lo ­
q u u n tu r a d d u ñ i in contcarium , fed n o n ita in
confuctudine g enerali , fc vniuerfali to tiu s o rb is,
qualis h ic allegatur , ea cnim no n eft prebanda , cum
p ro p ter fui generaiicatem videatur tranfijlTc m lus
io m m u n e n o n feriptum ,
nonfcripto, in fit .d t tur.
«at«. & fe u in quoddam ius g e n tiu m , p ro u t docens
.. d- __/--...I J . A A..C. AA * I
q a o i re ftru n t . & rcquunrui C ap i.
»■ q - &
M a f c a r d .d a prcba.concl. 4 1 } . n u m - i f . & c o n c U x Z . n.
JfA,A Aff, „ „ A „ H A , , A A iA fh r A a IU aa aiu , V ,i
notoria qma non fu n t.
^
fiu iib ih fm .
IO C , . r u . , » d , g , t . , r A l i , , , ¡ u U p f c A A cg u ir a tu r ,h ,( A u
p lu m h a b e m u s d- in d iu e r f is c o n f u e t u d in ib u s g e n e r a ­
..
l ib u s , q u a s c o q u ó d g e n e r a l e s f o l u m o b f e t u a m u s ^
e a s a b f q u e p r o b a t i o n e , p r o u t in c o n f u c t u d in e B ur-
h
T
M c r t h u . A ll A g J r .
{"L
T o ra . II .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
k
I V a l e n c .V e l a f q . « w / : 4 S)-ff-i-<^ 6| c o n fu e t u d o v n iu s P r o u i n c i * g e n e r a l i s n o n o b l i g a t a d p r o - ^
b a o d u m e a m , i c d f in e p r o b a t i o n e e f t fe c u n d u m c a m »
i a d i c a n d u m , C a e d i , T u f c ./ i t t .C .i e n c / . S i S . a . l ó . E x c m -
g a r i, q u ód
c o u iu g c m ,
le g a tu m v lu s f r u ñ u s c o n ju g i f a ñ u m p e r
c x t a n i i b u s c o m m u n ib u s l ib e t i s , n o n
S s 3
im p o r
I
486
lo a n n is Petri F o n ta n ellc
im p o rte t nifi alim cnra,in co n fu e tu d in e M a rtin !,q u o d
e x iile m ib JS liberis dos eis a c q u ira tu r : in co n fu etu d i­
n e q o o d n o n p u n iatu r affcA us n ili feq u atu r cffcA us,
& alijs iim ilib. q u a ru m plures re fe r t C a r d i.T u f c . Ut,
C .tonB tu. 8i 8 per w /.in q u ib iis n o n re q u irim u s p ro b a tio n c m ,fc d fbU allegatione ca cu m in iu d ican d o c o n te n ta m u r.q u ia generales f u u t,& in ius g e n tiu m ir a n .
fle ru n t.
6
N e g a t fecundo , t q u o d c a iu q u o in d ig e a t h * e
c o n f u e tu d o p ro b a tio n e , n o n d e b e a t dici p ro b a ta p cr
atfcrrionetM D o A o ru m fuprá re la to ru m , q u ib o s iam
d ix im u s in his credendum ,id q u o d fatis n o b is p ate fa­
c i t exem plum aliarum co n fu e iu d in u m g e n e ra liu m ,
a d q u aru m p ro b a tio n e m n o n h a b e m u s , nili alias f i ­
m ile s D o A o ru tn alferrio n es , q u i ijla ru m m c m in c vunt.
7
S e d re p lic ab at ? p a rs a d p rira iim , n e g a n d o d e n a ­
tu ra g en e ralis confuetudinis fo r c , eam n o n cfle p ro ­
b a n d a m ,n e c iftud dicu m D o A o r e s , & Ii d ic u n t, n o n
funCjflc liccc in tc llig e n d i, fed dc g en e ra li c o n f u e tu ­
d in e n o fo ria ,n o to tie cas cn im c ft q u * efficit n c re q u i­
ra tu r p ro b a tio in hac co n fu ccu d in e , ficut nec in a lio
g q u o c u m q u e fa A o ,q u ia n o to riu m ? eft q u o d n o n cgcc
p ro b a tio n e ,& feu re le u at a b o n e r e p ro b a n d i, G l o f i »
C U m .a p p tlU n d i,v tr b .Ittd tx ,d e a p p ell. ca m alijs a d d u ­
A is p e r G t z ú z .d t c if .p r o u in .M a r .ijO . num. 6. E t n o n
i d efficit n a tu ra co n fu etu d in is gcn.-talis,vcl q u o d ffc,
S c d ic a tu r tali5 ,o p tim c S o car, n o fte r in cornrnt. P e t r i
A l b e r .i n preoemio , num. 1 1 . Sc O lib a e tiam n o fte r d e
a £ lio n .p m r.i.lib .j,6 a p .x ,n u m ,i9 .in fine,& c ideó q u i b e ­
n e d e h o c fe n tiu n t,n o n lo q u u n tu r a b (b la te ,& tim p lic i t e r , c o n fu etu d o g en eralis n o n in d ig e t p ro b a tio n e ,
fe d ad d u n t,c o n fu e tu d o g e n e r a l i s , n o t o r i a , p r o u t f l gTianter obferuare po teris a p u d d iA a m R o ta m G e n u .
ele ciJ ie n .i 6. 7
iHm.\i.dee;fion.y i.n u m .y .0 d e e t f en . 1 3 8 .
«« M -j.ap u d M o\(e(.in confuetud. N ea p e l.p a r .t. ea p .y .
w K w .ji.apud V a lc n 9 ue.V cla(q.ee»/i.49'»*”»-'^bac
ip c c ic fu u t co n fu etu d in es,q u as fupra in c o r r o b o r a tio ­
n e m arg u m e n ti co n tra rij a d d u x im u s ,q u * vt ta m n o ­
t o r i * , & n o t * iam n o n v t c o n fu e tu d in e s a lle g a n tu r
fe d vt ÍUS.& q u ia paflim v t le g im u s apud n o f t i o s a iiA o r c s o m n c s , fic in o m n ib u s trib u n a lib u s o b fe ru a r i,
S c co m m u n ite r recipi ta n q u a m iu s,id c 0 Sc n o s o b fc ru a m u s ,& n o s re cip im u s.
9
Ec ad h u c d icit t v n u m S te p h . G rat.
y7».w *ím .4y./i¿,5.quod fi v e ru m ,& p r a A ic a b ile ,m u llu m c o n tu rb a t q u c d de n o t o r i o , Sc e iu s c f fc A u , &
v irtu te co m m u n ite r ap u d n o s ,3c ap u d o m n e s c i r c u m ­
fe rtu r : dicit c n im .p riu s d e b e re c o n fla te illu d effe n o ­
to riu m q u ia m ulca d ic u n tu r effc talia, q u * n o n f u n t,
v n d c in d u b io in q u it , n o n cft q u id h a b e n d u m p r e
n o to rio , nec trib u en d i ci fu n t cffeA us n o io r ij. Q u o ­
m o d o au te m faciem us c o n f ta r e ? C o n fu le illu m c u m
alle g a tis pcr c u m .a u t a lio s fi reperis q u i id t i b i d e c l a ­
re n t.
N o n fic eft , ? n e c d ic i potcft; de h t c dc q u a a g i m us p rz cen fa c o n fu e tu d in e , q u ia c iic a ea m n o n eft
it a co n c o rs D o A o r u ra a lfc u c ta tio c o m m u n is .n c c fic
co m m u n is ap p laufus.aut o b fe iu a tio : v n u s , a u t alcec
foitim eft q u i d e
d ic ir,n e c trib u n a lia a liq u a ( q u o d
c g o lcg e cim ]id c itra p a r tic u la re m leg e m ,a u t c o n f u e tu d in em d cclarairc rc p c rim u s .E c q u o d m a g is e f t .D o A o rc s ,q u i de ea t r a A a n t, q u o s f u p r i re tu lim u s , n o n
lo q u u n tu r fim p lic ite r,& a b fb lu tc ,& a fle tiiiie d e c o n fu e iu d in e to titis o rb is.icd c u m d \& i\on\)o as,fere,qu d f,
J [ & fi«nilt‘s,de q u aru m n a tu ra t cft d im in u e re . & n o n
firm a te in 'o m m b u s , p ro u t fuper cis d iA io n jb u s , in
traSi.de d .F h e .v fu ftq u e m ib u / , late tra d it A u g u f lin u s
B a tb o f A rque id e o , t re fp c A u h u iu s c o n f u e tu d in is ,
q u * a b aliquib. diciiu r g e n e ta lis.d ic e n d u m c f t, iffu d ,
q u o d au A o te s fc rib u n t d e g e n c ta li alicuius P r o u i n c i « co n lu c tu d in e .q u o d lic c t d ic a tu r g c n e ta lis ,c iu s ta-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
m e n cffeA us n o n p o rrig itu r ad locum , in q u o n o n
c o n fta t vigcre.vt d icit V alcn9ue,co»/;8.ni,w .24 ^
Sc p ropterea d i t p ro b a n d a , ficut regulare cft p ro b a ri
ea m d tb e ic p et alleg a m cm , v t iu ftilic au im u s lu p rá ,
q u ia p o ieft effc q u o d h » c vcl illa P ro u in c ia , crii dc
h is , in q u ib u s co n fu etu d in cro a u A o te s n o n fu e ru n t
a u f i film are i b en e n o fte r
S o c czx .in e c m tn tjt. P e t, *5
A l b e r . in p refa . numero 1. vbi facic ea u d cin diftiijA io n e m im cr c o n fu etu d in cm , de q u a tft co m m u ­
n is o p in io D o A o ru m , SC r a a c c rc d itiu D o A o rib u s ita aifercncibu», & co n iiic tu d in c m , dc q u a viuis,
vcl d u o tc fta n tu t,fc -ilU m alfc ru iu , effc cui u o n crcd iiu r.
S ed q u id tam m ultis ? t
'a t " nim ium 14
fu iife (fed fe raic n t ad alia .n u n q u á m lab o r aliquis eft
ta ro in u tilis , q u in fit ad a liq u id proficuus ) in te in
q u a hab e m u s d ifp o fitio n en , p a iú c a h tc m v f i t . fep¿
e tta ti. q u * efficit n c peffct in tra re allegata confuetu d o g en e ralis , q u am u m u is darem u s p ro conflanti
illam v ig ete in d u b ita n te r , quia vbi cft lex in com tatiu m .f iu f tra alleg a tu r co n fu etu d o gcncralisrf.y?£^,yi,
i u n A a g l o i f d t peenit. 0 rem if. p * c t» .* r . S.glofT. ,ft
C / e m .i.v e ib o ,M Ín ife r io d tp r i» :l.y alcn9.Vclai.M a/; 5^,
numero 1 36. Iftiid c e n ira r iu m n o n pofuciat fiicus
i n d iA a caufa , pratuidens f o r te illud n o n ptofum lu m , tu m cx h is , q u * dixim us citc a exiftem iara ipfiiis co n lo c tu d in is , lo m ctiam circ a d ifp o fitio n cm
p si ticularem ,quam h a b e m u s in c o n tra riu m in vfat.Sc
aliás.
R c fp o n d c b atiit ? ad fecundum p iin A u m , in q u o | j
qu*icbaiTm s,aii calu q u o p ro b a tio n e eg c rci h « c c o n fu e tu d o .p ro b a ta illa d ic c ie tu r cx affert lonibus re la to ­
ru m D o A o iu m .q u i dc ca tcfta n tu r.n c g a tiiie , fc quend o R o ta m R o m a n a m e x e m p la t o m n iu m ttib u n a lia m , q u * n o n p e rm ittit dari fidero D o A o tib u s de
hisco n ftictu d in ib u s a tttfta n tib u s , p ro u t a p p a re t cx
S cra p h in .d c O liu ar.d c e.« }49» n u m .j. Sc M o h ed a , de«ifio n .i.d e eenfnttud. folüm q u o d ? detur fid ts alicui
D o A o r l in vna C u tia valde verfato c itca flylos &
co n fu e tu d in e s illius,poffe a d m itti, q u ia p r* iu d ic i« m
n o n p o teft elfe m axim um , d ic it additio B cltia m . ad
R otam L u d e u .ty ^ .n u m .y .ie iq a o d id fit etiam adm it­
ten d u m in co n fu etu d in e d ifp o fitiu a ad co n d e m n an ­
d u m ciu s v ig o re , Sc ad auferendum alteri ius q u * fitum ,m axirBC c itc a c o n fu ctu d in em tam g cn c ialcm ,in
q u a n o n eft q u is v e ifa tu s ,ic p oceft quis ta m facile d e­
cip i,n o n cred o iu ric o n fo n u m effe,videB ouadil.t«/H B
P o lit.lib .i.» a p .io .tt .jo .
N o n m c latet , ? fctipfiflc late M olfef. co n tra d i- 17
/A am rc fo lu tio n e m fu n d a re ,fa c a g c n te m , im ó D o ­
A o tib u s de c o n fu etu d in e in fcriptis fuis ac ieftan rib u s .fo re credendum ,»» canfue. N ea p o l. p a r .i.e a p .j.
e»
V e ru m n o n p ro p terca re cedendum puto
á co n tra ria o p in io n e re g u la riter nifi alia co n c u r­
re ren t , q u * ad fequendum M o lfe f iu m ,d c eius ra­
tio n e s o b lig a re n t. Q u o d m ax im e p ro c c d it in n o ­
ftro cafu , v b i , v t v id if ti, D o A o re s n o n lo q u u n tu r
firm itc c , 8c fub c e rto , dc hae co n fu etu d in e vniuerfali.^ A n au te m ? fi h * c c o n fu ctu d o eflct , ( q u i eft 18
alius p u n A u s fupra p ro p o fitu s ] valeret de iure , cum
q n o d eflct alteriu s, n o to rié a u f e r r e t , Sc R e g i tribue­
re t , & id q u id e m n o n fine aliq u a fufpicionc alicu­
ius co m p u liio n is m in iftro ru m cam peccnríuiu i"
vaflallos , ' p ro u t c o n f id e ta n t a u A a te s , q u o s refere­
m u s , vide tib i pcr in fig n em C o u a rr . in reg .peeea tu a,
in i.p a r t.§ .i.S c latiu s pcr G u i k t . i n p r a ñ .q H e fto .ltk q '
q u e ftio a .j6 .c x num. 24. vbi etiam , f an iu ft* fo ren t i ?
leges , q u * d e h o c iu fa u o re m R e g is fierent. Q uw d
o m ittim u s cum iu n o ftta C a th a lo n ia h * c n o u viA d v ltim u m f d e n iq u e a rg u m e n tu m rc rp o n d e- 40
b a tu r , S en atu m in fu p rá re la ta c c n c lu fio n c , nulfem
D ecifio D X X X Í.
c ífe dixiíTe R eg iam p ra g m a tic a m , q u * ap u d n o s dif-
487
C a ,th a lo n ta , prou» d ic u n t S occar. & O lib a v b i fu p rk
ficu t eft c tiam alias dc ju re c o m m u n i , v t p e r M e noch.d««rFj>.ÍH ¿.tr/i/i6é. «„,7, H a c accipe in cid cn te c
d j ^ a , liccc n o n n e c c fla n a ad h a n c dccii.vi eis in al:]3
c a lib u s iuuari valeas.
p o n a r . R e g is fieti in C a t h i lo n i a th e liu to s in lo cis
pn iiatis a d in u e n to s: foltm» djrp o n u n tq u ae in illa caula
fiicroiu produdl® , d o m in e R e g í, fc fu o B aiu llo g en e­
ra l' pertin e re c o g n itio n e m , fc n o n a h u d . E t e u m b o c
n os exoneram us o n ere d ifp u tan d i de v alid ita te , auc
in iu lid ita tc h u iu fm o d i R e g ia ru m p ra g m a tic a ru m .
21
P o rtre m ó ■}• p e ftq u á m in cid im u s in m atccían» n o a r g
V M E N T V M.
to t ij fa tc cn d c q u ia ncceíT atiuro; m c m in iíle o p o rte t
cuiufdam didli , q u o d ap u d n o ftro s paflirn eft i n o r e
Fil ius familias re l ig io n em i n g r c f l u s , an
cu m cis a lle g a tu r aliq u id eíTc n o to t-u m , ac p ro in d e
poflit teftari . aut c o d i c i l l a i i , aut d o ­
d c eo fo re h a b e n d a m ra tio n e m , ram etfi n o n p ro b a to ,
n a t e caufa mortis . faltem patre c o n a lle g a to tam cn .• dicendo . in C a th a lo n ia n o n d a n
fc n t i e o t c . A n aliquid operetur ira hoc,
n o t o r i u m , nec in n o to rio aliq iio faifto p o ííc fie n fu n ­
cl aufula codicillaris in tc ft am ci o pofita.
d a m e n tu m ad ju d icandum , n ííi in in d iu id u o fit p to b atu n a . C ir c a q u o d d id lo m de duo b u s q u s riro u s .
S V M M A R I V M .
P rim ó , v n d é ex iu it tara g en e rale p arad o x u ra , rig i­
d u m , & abfotLUura. S ecu n d o , a n fit v c iu m , & fic a b ­
I
F a E a m d itip o n is h uiu s.
fo lu té p ro c e d a t.
t. R tU g itp itu ra annum prtftjfiorth , fojfuH t le g itim i
xt
D e p r i m o , n u llu m t r e p e » vcl ex m o rtu is , q u i fua
tondere teflam entum .
d o f t a m u n im e n ta n o b is re liq u e r u n t, vel ex viuis,
i
A ie tu P e r ittm nen d icitu r ingreffus,qui prefejfiantm
q u ib u s iftud p o tu iflet efle n o to riu m , q u i ra tio n e m
noa em ip t.
tc d d e re t,q u i cauQitn aíE g n a ret j vel ra iio n c ro tu ta m ,
4
Tepam entuta religiepyan rtueee^ur per proffJp»nem
ac firraam . C redim u* tam en c o m m u n ite r, h u iu fm o v e l reuocari pojpt per religiofum .
d i d iftu m d im anarte e» a m iq u a d ifp o fitio n e vfa t,
¡
R tiig io p és potefi fa tg re tefiarnentHm ante prefejjloa liu m nemqut,d$ i» . / / i i , q u a te n u s diTponit in C a th a ­
n e m ,p n e folem n ita tib u s T ria en ttu i.
lo n ia fb re p e r R egcrtt te n e n d a m pifticiain fc p c t diteC
Sp in o eontrarivm in loot tenent reprobatur.
*5 ¿tu m jud ican d u m , id eft p ro c e d e r e t, & ju d icaret f
7
N
e
u
i t i u i quoad te fla m en iu m , traEarur v t i la ieu s,
p e r direiftum id cft cauíá c o g n ita , Sc ju rtb u s patria:
lic e t quoad reltqua v t i religiofus.
icruac/s, ftaiucre , d e c e riie it, ju d ic a re : fc ju d íc a r id e 8
C c n d itio , f i A io n a fttr iu m ingrederetur , n ifif a E a
b erc fc cu n d u m iu ra p arci* , fc n o n íccuridurn c o n dem um p refejfiont, nen adim pletur.
fc íe n ciam , im p o rta n te a v e rb a . E t vr v n o v erb o d ic a ­
9
F i li u s f a m ilia s non potefi fa e tr t tefia m tniu m , nee
tu r , tcnccc iu ftitia m , fc íudícare per diretftum , & ia etia m d e eonfenf» p a tris,
d ic a re caufa c o g n i t a , p artib u s a u d itis , cura o rd in e,
t o L im ita tie n ts h u iu s d iE ip ln r e s , rem'Jfiue.
& fo rm a p e r ccraflatutiooes, f c a l i a iu ra p a t t i * , &
I i R a tiones/uprad iE eru m , rem iffiue.
ftylos recepta, idem f u n t , p to u t declarant c o n f o tm iXI P a tria peteS ia s non to llitu r p tr tu g rtjfu m relig ien is,
t c r p ra ftic i n o ftri o m n e s , & cum eis e g rc g 'u s olim
f e d demum f a E a profeffiont.
S en ato c illos te fe te n s , A ncón. O ltb a in d .v fa t. altum
1} Ingreffus r etig U n is in te llig itu r , f u E a prtfejfiohe.
i 4 uamque,
a.» j .d e iu r p f .E t q u ia vfus t a b fo lu t*
14 Reltgienern tngreff'us relig iofus ñon etnfetu r eum
p o tc fta tis dcuiat a b h o c m o d o iu ftiti* te n c n d * , fc
ad m ín iftra n d * , ideo d icum iidem , fc refere idem O l i ­
e ffs E u , n ifi dem am f scuta profeffitnt
i j P a t n a poteftas a m tth tu r in f il i e per eiu s fr o ffffie b a w .iy íU u m p ro fua cle m e n tia & b e n ig n ita te fib i in
netn i» a liqu a.
C ath a lo n ia a b d ic a íre d o m in u ra R e g e , ícquicut C a n c .
n o ftít m
e .j . d , f , ¡ M .
( j. , 4 .
1 6 D ecifio Sena tu s , q uod relig iofus intra annun pro~
h a tie n is , no» potefi te E a r i , f i efi ia p ftefia te
N t e . en .m .id e re tu r iü d ic .ti fic p e r d ite d u m , v i d i^ u m eft,í¡ Iudici in C a th a lo n ia p c rm ittc rc tu t decla­
pa tris.
ra re fub p r* te x tu n o to n j fiue p ro b a tio n ib u s q uas v i­
17 R elig io fu s volens f a te r e tefiam entum in nouitiatu*
d e tu r requirere v fa tic u s, d u m vult judicandum pec
d tb et emancipari.
dirctftum , nec h o c v o lu eru n t ferte iura n o ftra , quia
18 F iliu s fa m ilia s C le ricu s, etiam in m inoribus, potefi
facilc p o ffin t m h o c iudiees e r r a t e , ad m itten d o vti
f a c er e tefia ia tneum fine eonfeufu pasris.
n e t o c u m q u o d r t u e r i n o n eft vn d e fe q u im r , p o fti
1 9 C le ric i peculium aduentitiur» efi quafi C a E r tn h 1 'T ',
PO teiU FJaK o cc alio n era illius d ifti,
ft.
in , C a th a lo n ia n o n d a tu t n n to tiu m , id eft n « n iut o C la u fu la eodieiliaris nen fa e it valere v i c o iie illu s ,
dicatiir prattextu eius, q u o d via o tin a iia p to b a ln n ,. &
tefia m entum filtf fam ilias,
lu ftific a tu r a in p to c c iro n o n e ft.
t X C od ieilla ri non potefi, qu i non potefi te fia n .
21 F iliu s fa m ilia s ,a n peffit donare eaufa m o r tis , rea lio d quasfitum ) f i i i , f o „ t nunq ttdn. C h a ta lo n ia adin itte ie t aliq u o d n o to riu m fine p ro b a tio n ib u s . quod
ta m e n a d m ittit. & .d m i tt c i. dcbet q u a n d o q u e i l iu
f
*■ * 'E " 8 o '" n S en ato r A n t.O lib a d , . S
/-.U .£ .j..te .x ,
& eft neeeftaiium ita fieti
.n a I . q u , b u s c a l . U s . in q u ib u s a liis n ih il ag e te,,..
S e d p a rc e ad m o d u m . Se a d h u .p a t c i i k , q u am in alu i
P ro u in c q s o b dirpofitioncm v f ,l i c i i , m d i l l i ,
de ju d ic a n d o p e t diteiftum .St caufa cognita
& cum p ro b a tio n ib u s . n o n lin e eis .fe cu n d u m c o n ’
a i f o e m ia m .E t fi d ix e tis .t in q u ib u s e tg o cafibus . n c
leiam r e f u n d e r e , n o n eft h a c tes . q u a ce tta tegula
id ."n
‘‘u“ '
l" " '
' PoC™™ =ft
Id m p tn d en tis ju d icis a i b iiiio ju d ic a te , etiam in
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
z J T . f m M u m f l i , fu m il. d ,
P -F " . f » /«
v t d oim tií cttuSa m n t u , f i i t , d tititir , v h d ,-
*5
m t, v . l t i tiitt ttft.m itttttm .
S t d m t. v t h tir it/ td .« r . c«i»/d«ra i i.liir a h ,
p lie n is .
D e c i s i o
D X X X I.
E n i t a d m e h i s f p ro x im e lapfis dieb u s am icus, t
ac iJle quidem n o n le n to , fed vclocf pede q u a ft c u r r e n s , fuam p ro fp c rita tc m & inde Izticiacn
n o n ta n tu m ore , & v ultu , icd & c o rp o re t o to in fin u a n s ,q u b d b o n u s adoleicens,ac ille q u id cm d iu es
S s 4
non
V
488
ío a n n is Petri Fontanellse
é i.v e r f. Q u o c ir ea , laté Pafcal.de v ir ib .p a t.p a iifí f a r t, .
n o n m o J ic ú ra ,o p tim a m p arte m clig e n s M o n a fte tiu m
i.ca p .}.n H rn .8 i. vfque f a d c ó , vc dicat S u r d .d e e .jo j. *
ingrelliis , pro felliu n c m m eo em ilerac , f a ñ o am cá
««OT.i 2 .co n d ic io n e m Icgaci alicui r c l i ñ i , li m o n aftc icrta m e iito , du m eiar nuuiríus in tra an n u m p ro fellio riu m in g red e re tu r , n o n cenferi a d im p letam nifi f a ñ a
n is .in q u o h x r e ic in fiiuin v niuerfalem illum am icu m
m eu in inftitiierat , qu.-ercnsá m e , ac p o ftu ia n s qu id • dcm úm p to feffio n e,atq u e ita decifum in S cn atu M a n ­
tu a n o tra d it id q u o d m u ltis exam inat idem P a fc a l.v ii
f iñ ú c u s vt ilU m o p u len tam h x re d ic atem co n íe q u c fupra , v id en . ipfe e n im q u o m o d o , & q u a lite r iftud
te tu r , Sc li te n e b a tu r c x 'p c ñ a ie ra o ctero re lig io li vcp ro c e d a t, a p e rit p luribus. ^
ra m , 8c natuvalem an fuíficerei p to fc ílio qu® viccm
E g o vc am ico f am ice co nfurerem , volui fcire ^
m orris na-u ta lis fuílinec, licet n o n líe h iiju ím o d i.
cuius fpeeiei h o m o ifte rcligiofus du m co n d id it tella2
V id eb itu r ifti
n o n p o ílé illu d te fta m e n tu m in
ro e n tu ra , Sc m o n afte ciu m f lic ingrefliis , & repcri
dubium v eiti, 5c per co n feq u en s b o n a re lig io li ci n o n
tu n c filium fam ilias m p a ttis facris c o n ftitu iu m , qu6
ac q u iii, cu m fcircc aiité re ltg io n is fn g reílu m .a c etiam
ftatim d u b ita u i, pofle co n fo la ri am icu m ,v i defiderap o ft c u m , Ju iu eft in tra an u u m p ro b a tio n is , nec dura
b am . R a tio , quia n ih il m ag is certum , qu am film m
p ro fe ílio n c m cm ific , cm libcc eíTe liberam teftandi
fam
ilias n o n poflc',nec ciiam de cvntenfia patris certa­
fciculCatem,cap.quia ingred im tib u s & ca p ./tm iliter ,i9 .
ri, l.q u i in p otefia te,f f.d e t t f l a m . & in prirt.inílit.qi¡,b,
q u c jlio n .} . illtid queque, ia aucl. de m onk.colla, i . Sc
non eft p e r m if. faoert teftam. cam alijs late ad d u ñ is
5 ibi b o n a gl lifivcrbo , non erit. N c cín ce ccft , f d iñ a
p e r d o ñ o r e m M area d e ¡u ic e jj. leg a U .y a r .4 . q u aft.i.
j ira n o n ioq ií poft ingrclTum , fed an te illum q u ia o c ­
art. j.txH H r n .i6 .v h \ ra tio n e s a d d u c it, Sc quafdam fc u rrit G iU Íeuin quají. cano, l i b . i . e .t . e x numero i o .d í lim ita tio n e s tara r e fp e ñ u C aftrc n fiiim , quam eciam
cens ja ra lo q u en tia d e in g re d e iu tc rn o n a fteriu m in ­
r e f p e ñ u ad u e m itio ru m , qu® fiiio fu c ru m relíña fub
te! Iigí de eo , q u ip ro fe ílio n c m em ifír j cum n o n dica­
c o n d itio n e , ne patri ac q u ire re tu r v iu sf.u ñ u s ,G ra r.
tu r m o n afte tiu m ingreiriis.qui p ro feílio n e ra n o n em iq ui de cifdem eciam liroitarionibiis a g it , dt fueeef.^.
fic, q u o d p ro b a t m ultis exem ptis, atq u e id eó lie n o u ita ftam em .qu aft.x}. plcniffim e lo a n .á M ó n tale.»n p»-»tiu s p o ftin g rc rtU m , q u ám q u ic u ñ q u e alius anee in ari e i u U i b . t . e . i . i . t j . p*r /oi.vbi eciam dc cifdcm lictiig rc ifa m , p o teft de b o n is fuis teftari , vt dicit G u tic rí
ra rio n ib u s , & fig n an tc r dc i l l a , fi fa ñun» fu e ritte v b i fu p r a , bAoim . n o fter de r it. n u p t.fla .p a ñ .in m atri.
ftam e n tu ro ad pias caufas p ro anim a fua co n fen tiem e
conM en.ltb.}.qu £ jf.9 9 .nu .í4 .M .o\in. C a fte lla . d eprim e.
p a tre , latiffim e /£ .m ilG a [,d e e x (e p i,iit.i. txeept.x.pa r4 H tS p a n .lib .i.e .^ .n .j i .E t i n h o c f nuilus difcrcpat.ncc
re fec u n d a , p tr tot.
p o te ft d ifcrepare : folúm c o n tr o u e r tu n t, 11 ru m p itu r
P lures ra tio n e s f a d d u c u n tu r ad id p e t fc rib en tes, 11;
p o fte á per em iílio n e in p ro fc flia n is tale tefta m e n tu m ,
v t c o n fta t ex fupra citatis , Sc fig n am c r ex M a tta »0
vcl p o teft re u o cati , in q u o a liq u i d iftin g u n t, li co g i­
citato loco, ac cciam ex d o ñ iffim o A n to n . Thefau.< /«.
ta b a t de ingtcíTu, vel n o n , d e q u a q u s f t i o n e hables
J jo .n u m . 10. 6¿ o m n iu m latius cx A n to n .P ic h a l.
p lu ra apud lo a n n e m G u ttér. canon, quafi. h b . i . c a p .t,
a d p r in .til. in ftit. quib. non t f i perm if. fa cere ttftarntn,
fta tim in in itio , la tiu s H ieronym .- R o d e r. in refolut.
»
» w .i8 .q u a s m ei in ftitu ti p ra ñ íc i n o n eft exam inare
rtgular.refolut. i o i .de a o u iti.ex »wwíí»‘.4g.B arbo.»» revelle. Q ji® qu id em -f p a tria p o iellas n o n fu e rat fu b - **
m tff.ad Sacr.coneil. T r id e n .fe ff .íj.d e rtg.ea p.i6,in verf.
l a ta p e r in g u if u m relig io n is d u ra n te an n o p rc b acio vtru m teflam entunt, d o n A c caf d c R ip o ll n o fte r wranis, & n o u itia tu s : q u o d cn im d icu n r, pcr re lig io n e m
ria r.rep iL ea p .tj.d e teflam .ex «//w .4 j i . H ie ro n y m .C e Colli p atria m p o te fta te m , p ro u t eft ap u d P in e i, in r tua!, tncom mH. contra com m u .qu a fl.ixt.n um .i.Sc A m {\ .
p e .lib .x .p .i.n .q G .C .d e bo.m ater. B oer, d ecifi.x ii. num ,
G a l. de excep t. tit.j.e x c e p t.Z .p a r .j. e x num .w . in fig ­
n is C o u a r. IB cap. 1. n u m .j. de teftam entis , iariílim é
i X .& X i . M ó n tale, in p r a x i ciu. l ib .z .e .\ .Í .t y . n u m .x .
A lex a n d ,¿o « //.7 8 .i« p r< « ./i¿.7 .V a leiig u e .V cla rq .ce a//.
etiam V in cc n . de F ran . cum fuis m o d ern is addictona13 3 . num.x t Z . i n a .in te llig itu r p e c e fté ñ iu a m , id eft
to rib u s d e e if i.4 tj. tota, P afcal.etiam latiffim e de virh
f a ñ a p ro fefllo n e , q u a q u is f d ic ito r p ro p rie re lig io - *5
p a tr. pottfi. p a r.x. cap .}, e x n u m .9 }. q u * q u s f t i o h ic
lu s, n u n a m e á , c u r a q u * d c ingrclfii lo q u u n tu r,in c e ln o n in tra b a t, q u ia e ra t n o u itiu s ia iiiin re ltg io n c cxilig i d eb e an t fcquura pto feffio n e n o n a n t c ,v t pcobauiftcn s iftc te fta to r , Sc n o n poterac d u b itari íi c o g ita ­
m us fupra, Sc eft de h o c text.exprellus >« eap.rtligiofo,
b a t de re lig io n e , cum exprcfsé foleat dici in h u iu lm o d i tefta m e n tis , p ro u t d ice b atu r c tia m ín i f t o , larg a
$.quam uis de fenten. excom .in.6. vbi f q u i re lig io n em * ♦
in g re d itu r , rcligiofus ccnferi cum e f tc ñ a n o n p o te ft
tem vífio D o ñ o t u m apud d o n lo a n n . de C a ftil. S o to ­
d o n ec fir t a c i t e , vcl exprefse profclTus , a t q u e , ira
m
a
.
vfu fr. lib . i ,c a p .6 j.n u m .6 .
e n a in en tiffim u sd o m in u s C ard in a lis T u ic . l i t t .F . conj
N e c fub jicíeb a tu r f te fta m e n tu m d ilp o íitio n i 5 d c r iC o n e il. T r i d e n .fe f.t j. de regul.e. i 6 .n e c fo lem n itaelu .i 5 1. num .9. bcót Alex, qu em allcgat folum in centibiis ejus cu m n o u lo q u a tu r de tefta m e n tis, d o n a tio ­
f il.y S . lib . 7. de p to fe ffio n e n o n lo q u a tu r , fed folum
n ib u s caufa m o rtis , codicillis , de quibus n o n m em i­
dc in g rcifu re lig io n is filij , q u o d pec cum f a m itta t '
n it, fe I de re n u n ciatio n ib u s, Sc o b lig a tio n ib u s , quap ate t p a tria m po ceftatcm ,& a b c a lib ere tu r filius p e t
6 ru m facíc m e n tio n e m .in q u o n o n | r e ñ é cu n tra riu m
re lig io n is in g rcflu m ,ip fe cum in g en io a d d i t , & per
témiiíTe ju d icatu r S p in o ifl fpeeu. tefiam en. g lo f . 12.
profefionem , lig n ifican s,fic debere h o c in tellig i, P ic h .
num 3 0 . du m tefta m e n ti fa ñ io n e m po n it cum rc n u n eiia m in f tir f ti.q u ib m od .iu sp atr.p o tifi.felu i.
cia tio n e .fc d o n a tio n e ,fub elifpolitione d>cl.eap. Q u o d
Ec q u ia iftu d
fine ap p ro b a tio n e S en atu s m ihi ! •
a n te ra ille text. n o n lo q u a tu r , nec in te lh g a tu t in tcn ih ii e fle t, re u o lu i m ea p i o t o c o l l a , vbi in u cn ite Ib fta in e p to , m illus aliu s h *ficat , B aib o f. rcceiifet in id
leo q u * c u n q u e d efid ero , h a b e o enim ib i m ag n a m
plures r e m r fi .a d d i ñ c a p .ió .S a cri.C o n eil. M o lin .n o íu p c llc ñ ila m , licet q u a n d o q u e in fo rm e m , m u ltis
ft rr U í ¿
m u tiupt. lib .} . q 9 9 . e x num. 19. G urier.
fu m p tib u s, Sc lab o rib u s, ac á m u lto te m p o re partam ,
píené q uarftionera d iQ x jra n sd .f.i./.^ .i. cano, quafi. e x
Sc repeti fic in term inis illum d eclartife , referente T
eg reg io tu n c S e n a to r e , p o ft in S u p rem o C o ro n *
« ^ « w .ie.H 'ero n y .n .R o d cri in refolu reg ula r.replu 1 0 1 .
nuTner 4 8 .C eual. in commu. contra cou.mtt. q u a fi n t.
A uagoniim R e g e m e d p n lo a n n e S a b a te t ,
S c p tein b . 1 3 9 1 . in caufa nobilis d o n G alcetandi d c
^ 3. fc .íS n iü .G a l d e txeept. in ¡ace fupra ciC a rd o n a , cum n obili d o n L u d o u ico de C a rd o n a , K
7
T r a ñ a n t , f fc u a ñ .tn d u n i in h o c nouitiiim vrí
lairu m 'e n e n t ifti Uc¿c ,u ahjs h.ibcatur p ro relig io fo .
R o c a b e rti. A ñ u a ii o B e n e d iñ o S acares. V b i f u r d i­
ñ a r a . non valere teftamentum f i l i j fam ilia r rchg^onem ^^
vr . n i,
jana. ín '..tet/i.fuar refelu. m iru L tit. de regu­
lar r,to « 73.d o n A ccafius de Ripoll.t;4»i-i-. refolu.cap.
in g r e fi. A tien d e , q u ia t vidi piurcs iii hoc
l } .a t u íia m .n u .4 } 8. P crc g . á e fideicom, a r t.tZ , num.
h ii d c e m a n cip atio n e a n tc á facienda ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Decifio D X X X I l
489
roed,no. c a r/m e s , fed fc ftin e n .e r . &
.l i e n . .n h c U n te s , & p o f tc . r í m a n t m d c c c fl. m 1-a
A n i^ a d iic r te . t diailTc v lteilü s decíH oncm [ E t
c o n lla t etiam d iítiim la c o b u m te m p e re te lta m c a ti failfc factis o rd in ib u s in itia tu m , vel faltem
C le ricu m p r i m i to n fu tat, íc e . ] v t in tellig c tc s, q n o d
fi i.a fa ilT c t.p rcu t f i p c fit.cum co m m u n ite r fint Ic h o .
laftici . Se q u i litlc lis v a c a n t , q u i ro o n a llc iia in g tc d m n c u t,in te r q u o s v is e ll vn u s, q u i aliq u em o td iu em
faltem e s m in o rib u s .n o n h a b e a t, vcl aliquod b en e n ciom ,aliud d e c la ra flit.a c quidem m e tilo , quia cc ttu m
c ll.liliu ro fam ilias C le tic u m , ctiam in m in o tib u s ta n ­
tum co n ftitu tu m poffii tefta ri . Sc m o rtis caufa d o n at c . ctiaro fm e cDnfenfu p atris.tam de b o n is m are in is.
Olían* de alijs,/. fAerofanñe , Cod. d t E ffife. & C le ru V iiil. ad A ffliA .
5.
>9 d i except M t. I .iX ó tp t.t.n . 1 3 .p a r .i. ea racione . ? quia
pcc ü liu m adu e n tiiiu m C le rico cft quafi c a ftrtn le , vc
h a b e tu r, in auSitH .Preshyttres . Diaconos . & c . C.eod.
t i t . d i .E p i f e .& C L tri.G a lv b tfH p r. n .1 4 . qui Ucius cx-
a
,8
S ed an faliem f fuftineatiir te fta rae n tu m h u iu fm o ­
d i in v im , clauful® co-Jicillaris in co appolii® , vt vaIcat tan q u a m codicillus. B ieuitec dic, q u ó d n o n .q u ia
qu em a d m o d u m filius fam ilias n o n p o teft ccftati,ctiam
z * de confenfu patris, fic ncc f codicillari, p ro u t tradunt
o m n c s in l.feruHtn, C .q u i ttflam .fa et.pojf. Iatc A nton.
T h e f a u .^ /c .i;o .» « * « .ii. vbi q u o d m a jo c p ats fui S e­
n a tu s cranfibac neício fi cum h a c , «n cum c o n tra ria
o p in io n e , quia n e n m u itu m b en e id d ec latac, cenfco
tau icn lo q u i de h a c , n o n dc conrearía p o n d e ra n d o
v erba, atqiic ica cum in te llig ít F ab. T u rre , qui in id ,
ipfum allegat in traña . i t i f f i Ü . & d t f t ñ . elaH.codicil,
q u e ft.i i Z .d efeñ .^ é.ex » » «#r.3.vbi plura ju ra, & D o ­
A o ru m auAüCitates adducit q uibus p ro b e t aifum plu m . vt qui n o n p o ieft te f ta r i, nec etiam poffic c o d i­
cillari. Ec h o c fuit ciiam d tcU ralm » in fupradiA a S e­
n atu s n o llri dicifione.
ii
A n autem faltem f valeat vt d o nario caufa m o r­
tis h u iu fin o d i te fta m e m u m filij fam ilias ex claufula
CQchciliaii fola cum dicituc valeat vc codicillus , an
falcem cum claufula vel iurc alterius cuiufquc v ltim *
v o lu n ta tis , vcl d en iq u e faltem cum d ic itu r, v c lju re
d o n ario n is caufa m orcis : & vlterius an donare cauf»
m o rtis po ffit filius fam ilias extra teftam entum , & au
in his cafib u s fic neceffaria p r* fe m ia d o n a ta rij huiuf­
m o d i , tra d u n t iatc A n to n . T h efau r. d iñ a dteifi. 1t o .
< a : « « w .i a .& i b id o A a a d d i t i o filij n o n dcctcnerantis á p a tre , & F a b .T iu re r. d tñ . d t f iñ .4 6 porotos. R o dec.Suat. a llcg a .10 .n n n t.14 . S enatu» in relata caufe f
T illo ru m n o b iliu m C a rd o n a s deeU raH it, n o n fufficerc
fo lam claufulam codicillarem , v t valeat ira vim d o n a­
tio n is canfa m o itis , fed m n c dem um fi adjiciatur vcl
)ure d o n a tio n is caufa m o rtis , & a d h u c d cb e .u Íi* c
» 4 hcr, de confenfu patris. E t cuius e ru n t ? iftms b o n a
m f tc ti,. q u o d f u j t ,„ g r e a „ , _ Ci eft illud b o n o ru m ca .
i¡
» » n .4 .R o r a R o m a n a d „ i / r . . 8 o . „ ,r a . , .L , ; ; . d ,
Q ü * t a m c n t n o n c a p i t vc h ie r c i . n c c in r c h i r e d i '
t a n o , fe d l o r c c n iu r d a m n a t u r a l i , a c q u i f it io n is , p t o i it
la te p ro b a t V a l e „ i . V e U fq ,
m o n a f t e t i t i m n o n c ft c a p a x b o n o r u m , t u n c f iic c e A i n t v c m e n t e , a b in c f t a t o . & f i c p r o x im io r e , ipC ,,,
M o n a c h i . V. e f t n o i m n , v i d e m n l t ,
de
t e l.g io fi,”
Z
g
le m
v
m
e
I n g r c d ic n tis
c e m .d e b c a t
n
t
v
m
.
r e lig io n e m
c x p c a a r c m o rte m
ca p a n a tu ra ­
illiu s , v t a d m it t a t u r t a n fu ffic ia t c i­
u ilis p e r p r o fe ffio n e m .
E t q u id fi in c a p a c e m .
S V M
I
M A R
i
v
M.
S ic u n d a i u H t a t h t x duabni fr o f t f i t i t in pr a s c i t a .
dee.hic proponitur txatntnanda.
,0
X
M o r t is n a iw a lts
tr a ñ e n t.
3
M o > s naturalis f t t j i fp eñ a n d a v e l n o n , a i hab tndam bena religio/i vigore eius teftam enti,
d iftingutndum eft, f i monafterium tft ca p a x.v el
incapax,
Viortis C in iltt materiant qui
4
M o r s n a tu ra lis eft expeElanda quando monafte­
rium t i l eapax, fecus in incapacibus.
5
Sn b ftiiu tu s M onacho f u b conditione f i f i n t lib e ris,
debet ex p eñ a re mortem naturalem in m o n a fie rioeapaee, fec u s in incapace.
D ecifio Senatus pro prim o capite d t capacibus manaSIerijs,
Ío
■ n fro .
T
'm f 'f if iic o m n ia b . n a fua m illud ti anftu jífe , auEhen i»n^,ír, n J . r
r
A n h ae re s
6
7
D tcifiones plures altorum Senatuum circa m enafitr ia incapacia.
8
Sena tu s creditur in hoe vU im o capite indicaturus
v t r eliq u i de quibus num .anttcedenti.
P r a x i s communis nofira t» m onafttrijs incapacibus
t f t non ex p tñ a r e mertem naturalem.
D o n Bernardus d t B oxa d ors Comes de S a u a lla ,
poftea C apuchinas laudatur.
C ontraria optnio f o r e in incapacibus etiam ex p eñ a n d a m mortem natnralem.
H a r e s , v e l fu b ftitu tu s M o n a c h o , f i moritur ante
illu m , datur caducatio.
O b it ñ io contra fu p r a d iñ a m opinionem d e ex p eñ a n d a morte na tu ra li in incapacibus.
Solutio p r a d iñ a e b ie ñ ie n is
C aducatioan inrnonafterio incapare detur .deceden­
te ante M o n ach u m to q u i p er tlh u s mortem
f u i t a dm ijfui.
Adero iure tta Videretur efie debere.
Cadueatio datur in cafu quo prim o vocatas reftitu it
i n v i t a fecu ndo vocato, f i tft e fe c u n d u s , decedis
ante primum.
Refponfio D oñorum , & eorum fundam entum .
^y£quiparaterum idem iu d ie tu m , eadem difpa-
9
10
II
12
13
14
Ij
16
17
18
19
fm o .
D ecisio
D X X X IL
B
in a s t in preceden, d e c j f p ro p o fu ctam u s q u * . ,
ftiones diipiicaiidas. vn am ib i exam inauim us , &:
reioluirnus. referuauim us ahcram . hic tra A a n d a m : Sc
licct pr«fiipp-.'fito , coiicU ifum tbi fuific c o n tta tcfta m ciu iim , n o n im rc i d id U fecunda q u * ftio : vccúm
in cafibus in q u ib u s ju re táfta rciu r in g ted icn s , v cl
in c rc lfu s re lig io n e m , vcl q u ia tn o riu o p a tre , v cl alias
a b cius faciisliberacus , in tra t b en c q u * ftio , an talc
teftam entum alTumac vires á p ro fc ffio n c , vc poffic
ftatim p u b licari . Sr v t h® tcs poffic & d ch c at ex tu n c
im m itti in p o ire f lio n c m b o n o t u m : an f it m o rs n a ­
turalis expebtanda.
In h o c a t i i c u l o , t m u U a p o t e r a n t a d J u c i d e m or-^ ^
re n a tu r a li , ¿ c d c m o r t e c i u i l i ,
&
e aru m x q u ip a v a -
t i o n c . f e d q u i a f m c h i C d i l i g e n t i a p o lT u n i e g o o p t i ­
m e p r o p o l i t a m q u s f t i o n e m s e f o l u e r c » id e ó o m i t t o ,
r e m it t e n d o
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I go
loannis Petri F o n ta n e íls
r e r n ittc n d o te , fi p l e n v d í his v o lu e ris , ad S e fli d « / / :
/fe v v i. .d .
J , - d ' 4 S- Sí lu b u liflin ic p e r F u far.d .
fu b J iu .iB ia
B rcuiter iguuc f in b a c q u z l l i o n e d iítin g u e n d i
fu n t da.) cafus. V u .js q u au d o u iu n a llc riu m , q u o d cefta to r fd 'l in g i e í í is .c lí b ü n o ru n i capax, in c o n im u n i
dicojvr m e co n fo rm em cum ó m n ib u s,lic e t n o n necefe
fariam , q iiia m o n afte riu m n o n p o teft ahás eíIc capax.
A ltee ,q u an d o incapax.
4 Q u a n d o capax , t exp e élan d a in o rs naturalis,
q u a n d o in c a p a x , n o n item ; ííc p u lch re in fig n is C o uar.tw r e ltc .e .t.n .6 . de t/jfa?u.v\ 3i allt g at m u lto s ,fc ííg n a n tc r iliani cc lcb re ra alleg a . R o d c r. S uar. l o . rar
« w w .ió .p lu ies ad d u c it S a id .( e n f .í jZ .n n w .i.ft fe q n e » .
i
lib .i.
y
S iinilis d jílin é tio f ñ f
ah o lim ili cafu , q n an d o
qu is cft g ra u a iu j dc h z r c d ita ie rc ftitu e n d a íi decciTcr u abicjuc l.b td is, vc li m o n afteciu iu (icc ap a x , cx p c é le tu r m o is n a u ira d s , vt a d m itta tu r fiibfti¡utus,íi v e­
t o in ca p ax ,n o n ítem . S elle dee .A raga.44. e x n.14. Sc
n u f u s d i í .4 í . num. 4 6 , f t 47. vbi d ec id o fui S cn au is,
A n to n .M c n a .» « lraü.dtfeudü,tap.é.4.t¡.2% . G afp.A iiro n .T h e fa ii.^ w /s k -íw /jí./jF .j.in íin ito S p ro p é in hanc
d .ftin é lio n c m adducit V inccn.Ft)far.¿< fu b fiit.q tt.4 5®.
n . i . f t tí. i l . f t q u e fl.p r a e td e n .q i^.n . 61.ideó alios n o n
a lle g a b o , cum íatis in iftis babeas : in hac ctiam rcco p ila tio n e D o tfto ru m íic d íftin g u cn tiu m fu it cotus
jd c tn F yi^iZ .ttt.cenfil.Z Z .ft tonfil 59. fc lo a n .d e í C aíi'\.S o to n )a .q u 9 iid ia n .fen ir.iu r.h b .}.c.i i . n . ^ j . a m ft.
f t q .v h i latiffim c.
I n hac f q u a f tio n e , e g o n o n vidi decifionem S e-^
n a tu s ,n ifi p ro p rim o c a íu ,q u a n d ó is qui noiiicíus erar,
fe cii cc ftam eiitu m , fc re lig io crac capax b o n o ru ra .fc
t r e/o ln tu m fk ie , c x p eñ a n á a m m o tte n i n atu ra lem , ncc
a n te á ad m irren d u m h * rc d c m , C a u fa erar iila eadem ,
d o n G alcerandi de C a rd o n a , cu m d o n L u d o u ic o de
C a (d o n a ,R o c a b c n i,d ie i7 .S e p tc m i f91.de q u a í»pr-«« ¿ í » .d e e » / v b r h x c exprelfa verb a. [ Q u a n ró m ag is,
q u ó d c tia m fi d iélum te fta m e n tu m valeret viucnte
d ié to l a c c b o M o n a c h o , n o n c o m p e te re t ius agcndi
d -é to G a lc e ra n d o .j
7'
C irc a fecundaro au tc m f q u z f lio n is partc m , q u *
c ft de ra o n a fte rio incapace>non v íd ífv i d ixi)aliquam
S en atu s n o ftri decifionem , fcd funt a li« alio ru m S eiiaruura,a!iquas refere F uíár.í» fuprd eita.q. 4 3 0 . » . ij.
v t r f .E t in dici/ionibus, Sc aliá m , in q u a ipfe vti ad u o ­
ca tu s ÍJirerfuerst,adducit »» eodevt ioco,».!^. in f i . f t in
eonf. 8 8 . etiam in f in e , vbi p o ft plcniffim c fundaram
co n tra ria m o p in io n em eodem m o d o a tq u i in cita .q u .
4 3 0 . d ic it , caufam fu illc d iíp u ta ram coram q u o d a m
M ic h a e le T o fc a rc n o P r z to r e , q u iiu d ic a u it c o n tra il­
lu d fju m confi liu m , & d e n iq u é aliam m o d ern a m faíftam in S en atu S cbufia. to tiu s fcáentc S en atu dc a n ­
n o I é l 3.c o m m em o ra t G a fp .A n to n .T h e fa u . q forenf.
36. num. 7. h b . 2. q u ó d iu re lig io n ib u s incapacibus
n o n fit p o ft p to fe ífio n e m e x p e élan d a n io rs n a tu ­
ra lis .
8
Q u i d S en atu s f n c ftc r judicattiruS jncfcio.fed pu to
eum valdc d u b ita tu ru m recedere ab hac co m m u n io ­
ri o p in io n e , ficuc dubiralfe in fa éli c o n tin g e n tia S cb u fia n u m d ic ic T h c fa u tFíTwpvá, S ed eífc tam in in ­
d ic a n d o , q u á m in c o n fo lc n d o fcquciidam . D e praxí
9 t c o ro m u u ! poíTum us aíTetere.fc te fta ri o m n es qui in
h is verfam ur eam effe apud n o s .n o n c x p e élan d a m in
rtfig , ionibus incapacibus m o rte ra n atu ra lem v t adm irta tu r liz ie s , vel fidcicom m ilTarius. I n facra n o n
fa tís v n q o ám pro fua fanifticare laudara re lig io n e C a p u c in o u im , in q u a eg o h ab e o aliq u am m an u m vide­
m u s q u o tid ie p ra é lic a tf, q u ó d venientes p o ft M o n a ­
ch u m fiue vt h z rc d e s . fiue v ti fid eic o n rm ilfan j, nihil
JO fx p e é ta n r p o ft p rofeffionem . E m iferat cam f in illa
h is p ra rte tiiis annis cu m ro a x iro ao ro n iu m a d m ira tio ­
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
ne , ( fcd quid miriira fi etat ibi vox Dci fiue digitu»
eius pisepoiens prnlfans ad cor ? J egregius don bccnatdiis dc Boxadots Com es de Saualía , fc non iam
citó id fc c it, tjuani cius frater p o fttá vcca: us, qui ibi
przfeiis erat,fc ego non procul ab eodem luco ad iiac
attendens,gtatul.itiones lubcnsadmiüt.qu® ei dc nouu
ftatu & dc noua fuccefíionc , ab óm nibus ib; auífenlibus multiferiam pon igcbantu/,fc exindé ca-pit vo­
cari fenyoria liciu a!j) Com ites,fc in ttf.é tu fuit C o ­
mes finc cxpeélationc alietius tempotis , fc ¡lie ahec
m ultúm cxcmplaritcr vixit in fanéla ilU religione, fc
paucos poli annos , mira íánélii^tc confpicnus cuo.
Uuit ui ccelüit) : In brcui tcm puie lucratus fuit ani­
mam fuam. Q u d mirum? li tam vclocitcr m ca rcUgi'onc cumuH dc vitcutc'in virtuicm parres}
Veiu cft t qiiüd n o n dcficiu n t com pluies qui 1 1
h an c opii ioncm in hac l e a , ndjí’ p a n e dcM oi ültcnolentes fe
-.troicrtcri’.i
ficut
in Monaftcrij-; c.q'.ic;bus f le cxpCGÍaiutam tn
n a tu ra le m , itavt b'-Mia , q ,T. non poílunt penes
gionem , ficut in prim o c. fu , interim maiieaiu 'el
penes hzredcra fci '.ptnm, • e! legitimum prcfein
cís nonmilli-s icfeic Fufai ¿ .^.4 5 0 . w«. i6.latiíTuT.é
ns refidetq; finalitei '
p er h an c q uzftioncm difc
hac o p in io n e ,t t i a m i n i f t o cafii fo re cxpeélandam
m o n e m natu ra lem , ncc fufficcre ciiiilem cx piofeffio n e, p rout habes wh-l o .v c rl. S x prad E is .
Ec c e rtc fm id a n ic n tu m t hiiiiis o p in io n is n o n l e - J »
ve , ncc facilis d ilíó lu tio n is , quia q u * 1 enfidctam uC
ifu leljjcélu re lig io n is capacis , m ilita n t Sc
ipacis , n em p e poíTibiliras ca ducationis,
m íft
p o teft enim d u ra n te vica M o n a c h i,m o r i veLillíus b a ­
re s, vcl ctiam p ro x im io r, fuc ccllurus . & fua ro o n e _
facete lo cu ra a iteri.E t í¡ d ix é ris ,t h a n c ta ijo n e u i b cn c *Í
p o llc applicari in caíú religionis capacis , q u ia p o te ­
ru n t b o n a ititetim re m a n e re 'apud eum d e m M o n a ­
c h u m , feu ap u d M o n aftc rju ra illius n o m in e , fc dat*
c a d u ca tio n c, iti p crp etu u ra ; n o íi fic in religione incap a c í,in q u a n ih il M oD añcrium poceft h ab e te, aiit fibi
retiñere. R e lp o n d e b u n ; f r i b i , p o íle in ie iim m anerc i 4
b o n a vcl penes h z r é d c m fcriptum , vcl Ifg iiin u rm
M o n a c h i, vt dixim us, expetftando m o rte m n aiu ra lcm
vc teftitu an iu c cui dcbcbunc re ftitu i , ficu t in p rim o
cafi) penes m o n afte riu m , etfi fuccedit ca d u ca tío ,fuc»
cedet altcr , & occupabit lo cu m ilUtis , p ro u t dec íata » t qui h a n c o p in io n em t e n e n t , & fig n an ter Fufar,
in cit loéis. C o g ita . Sed cum íu ita re cep tu m in c o n tiariu ro , ídem cnim Fufar, q u i aliam o p ia io n c ra fcquituc d q .4 3 o .n .\ 1. n n ilto s allegat dicentes h an c elfe
cornüBim em , c o m m u n io rem : receptam , fc rece­
p tio rem , & iu p ra élica Icruari , fc q u ó d ab ca nec in
co nfulendo , nec in ju d ican d o eft re ced e n d u m . S o to roa d .e .ií . n .c fj. /1F.3. q uis audebit m u tirr, q u is a ta m
co m m u n i recedere;
S c d m a d i u u a f m c i n alteriu s q iiz ñ iu n c u la : ín
his in cid en tis difcxiffionc , & exam ine. Q u id íi a d m iíí'us p er profeffionem in ra o n afte rio in c a p a c e , qui
alias n o n a d m itte re tu r nifi p o ft m o rte m p o fteá dece­
d at viuente ad h u c rci^gioíb. an d a r c tu t c a d u c a tio i»
fauorem fe q u cn tis , íicuc dixim us in p rim o cafa , qui
erac de re lig io n e capaci in fa u o rc m ipfius M o n ic h i,
fc feu ejus m o n a ftc rij. M e ro ju re ira vidc-rctut cfié l á
debcre , c u m vix lic confiderabilis aliq u a fn hoc qu o ­
ad prira u m , & iftu m fecu n d u iu c a f u m d;íFcrcntÍa, SC
« ec difcrim cn aliq u o d , p ro u t vidim us fupi á > n . i t ,
vbi q u o d in h o c fcfem dant q u i co n tra ria m opinionem
in p re c e d e n ti quatftione ten e n t. C u i rei fo rfan a co ro m o d are tu r in lim ili q u o d trid id i alibi nem pc ¿ w .J 4 '
«7
39. & 4 0.Í» i.q u o d fi p i i m J vocatus t ¡n ahq/*^
culo vult in vita re n u n c ia re fucceffionem ,in fauorcm
fcquentís , & ei facere locum , p o teft vtique , r f c v lus poceft im p ed iré , fed calitcr . n e fiat
Decifio D X X X Iil.
f t q w n i i c itc a m J u w i o h í m (!
,™
a b f ti t u t a m c i i tc ll.íu ia fu u h í tc d lr a s .
íiu c n .e ad h a c tc ftitiie m c . a d m itte re tu r cn im vocarus
noft illiim a c B re ftitu ia , n o n fuilfet lia tted ita l a m í .
i dcindé tc ftiiu e n s deccffiiret fine iib eiis , in q u o c a fu eran t faifia: r u b f tilu iio n e . , q u a n n u tn u is eos teliau ilfe t ÍS.CUÍ h i i e J i i a s fu e ta i iiftiiiiia .iu d ic a tu i em m
tu n e n e g o c iu m a c fi n u lU fuilfet f a f t . re ftiiu tip q u o ­
a d l e q u c n t c m : fc ideo q u e m a d tn o d iim fi n o n taCta
te fiitm io n e , cad u ca to m ed io g tad u per p ratm otieiitiam , licet cura filijs(lo q u o t q u a n d o fo ln ra ‘mi; i ? '
íi ti io c o n d itio n e , n o n v o ca ii) adm iílus fuílJcire*
q u e n s Tic f a ñ a te ílitu rio n e p re m a tu ra ,q o * n o n d tb c t
C h f if to p b o f o d e k a r t , vbí p o tes v id e re , fc fu m dc
h o c d ú o ju ra i t a i n term in is p ro b a n tia , in l.v x o r e m
i . Seium f J é Itg . j , & é n i. cum p a t t r , %.k f ilm de leg.
, 8 *. A pplica. R e s facilis. S ed qui t a d m ittu n t per p ro fc íC o n e m fiicceíTorem , nec eitp eñ a n d am m otrero di­
c u n t , id n c g a n t in confcquentiam , alias n o n d i ñ u t t : i n h o c em m facíunt d ifferentiam ínter p rinium ,
fc iftu m cafuni v t in p rim o p ro p ter poflibilcm caduca iio n e m e x p c ñ a n d a fit M o n ac h i in o is, n o n i;cui in
fe c u n d o cafu quia n o n co n fid e ra n t in co caducauon cm fiicccdcrc poffe, cum i q u i p a u u e n m in hoc c a ­
fe m o rtem ciuilem n aturali , iftm s c ffe ñ u s tribuciiS
in h o c cafe cioiJi, p ro iirc o n íla t cx ó m n ib u s, qui ciiat i p r o hac co m m u n io re o p in io n e ftipra fuere , fc /iib
breuibusdeclarar S o to m a d,c. 11.
ftq a t n .L b 3,
19 quotid.eonireutr.iur. Q u e m a d m o d u m f tg in jt fi p io felfus m o rtu u sfü iíle t m o rtc n aiuralt im p o flib ilís fo ­
re t caducatio , fic q u a n d ó tn o rtu u s ciuiíiter, f'e rp ro feffionera, q u * idero ,ii» o p in io n e ifto ru m , operar ur
atqui n a tu ta !is ,« q a ip a ra to tu m enim eadem eft d ifp o fitio id e tn io d ic m m , & ideo fic extenfio regujaritec
de v n ó « q u íp a ra to ad illud, etiam in ex o rb ita n tib u s,
vt late p ro b a tp o ft alios B *tb o f« ® w w .i4 .p « -;,r.
S im ilc p r* te rc á a d d u ñ u m d e illa ca u ía illorum
A g u ilars & I c a t t , n o n eft ad pro p o fitu m , q u ia ib i,
q u ia v o lu n tarie an te tcm pus f a ñ a fucrat te llitu tio
fideicom m iffi , q u * o b id n o n tam teftíiu tio , q u im
d o n ttio in te tim fru ñ u u m iu d ic a b a tu r, ideó n ih il
m iru ra fi ¡bi aliud d iñ u m . H ic vero n o n i t a , quia
p r* lu p p o m tu t adueniffeiem pus per m o rte m ciuilem
q o « m h o c cafu ídem o p e r a t u t , atqui naturalis , v!
A
R G V M E
N T V M .
D c plun bus q u *ft io n¡ b u s circa moi tcm
e q u i i v el muli cóuduifti in iti i ic rc c on t m g e m e m , p e r S c n i t u m decifis.
S V M M A R I V M .
»««
p r a fu m it u r , i b id e m .
7
C u lpa ¡emper prafum itur i» h fs , ana fin * t é f i t r i
non jo tent.
*
/« « n i i..» . « ÍB I cAlpA prtfAmuim - m t n i p .
¡O
Dm
A li A P d , J i . p . U . A c i u r
■11
S
f ’f f t
'
/lit­
i s C m d h a ir U A H m f r .h .r . i d im i i n m ¡ m i m ik .
lu iflA I s fl, ^
b tr t.
leccio p t« .o d ic a rc polTe , q u o d ego laulTlmc pto b ao i
in prioribus d e d f i . l<b. dc Cignantet dteifum.
&
p q u tH . f a ñ is in caufa lo fep lii de A g o ila t, cum d o n
49 r
CauduSloris culpa p trU ft *qnum 9 tl mulutn,
h „ f , d ,t , A ,h A .
13 Inform atio, (ft ttfiim tn ia U Ac tq u o , v t l mulo mor­
tue recepta fin tc ita tio a e p a r iis , proéat.
14 T tfiitn o n ia le roeiptum de naufragio abfque p é r tit
tj
eitatíone prebat.
Confuetudo efi d e hoe tommuais ii$ teté o r b t , v b i
decifio nofirt S tn a iu s.
16 Condu£ler,quamuÍJ a principio non fe t tr it t e jlim f
niate de in teritu equi aut m u l i , fin e fu a tu lp a ,
a d m ittitu r tam en p o fita ad id prtbawdum.
Dficisio
D X X X lII.
N d u b ita ii iuris eft , f ra o tte m e q u i feu m u li ad t
v c ñ u ta m c o n d u ñ í , c o n tin g e n te m in iiincre , n o n
im putar» re g u la rite r c o n d u ñ o r i , fed lo c a to ti p o ttó s,
cx re g u la , q u o d res pcrit d o m in o , & d a itin u ro in te ­
ritu s i p t ñ a t ad e u m , U t,C .d e p u r i & oemmodum. reo
vond. & ta l . id qued, in p r in .ff. eod la té A lb cr, Btun*
I
in ira íia .d e dim i/iu. & deririera.íoaelu. i o .n u m . iÍ . eft
f t q u t a . f t t a traSla.de i n te r i.f t perem p .eo n elu .tp . num.
l e é .i» 17 v tlu .tr a ñ a .n o m o r .U in tecm inis Cqui , veí
m uli Ic caii m o riu i in ítin e te , n e d am o u m im p u te t u r c o n d u ñ o r i, fed lo c a to ri p o t i u s , p ro b a t m uUis.
F ran . Y\u\. d e e ifio .i.n u m tr .j. f t per to t. C a g n o l.la tc in U o n tra S iu i,n u m .4 T . f f . d t r tg . iu r. q u ia (in q u it)
c o n d u ñ o r -}- n o n o b lig a tu r de vitio n a t u r a l i , nec de v
C iifufortuiro. E i cu m c o n d u ñ o r f b t d eb ito r rpccici, i
i'b e rn im e ju s p e ie m p tio n e , t. quod le m t h t , f f d e rei.
tred.fi ter. p eta , & ibi t r a ñ a n t Ictibentcs , d o n Acaff
dc R ipolI n o fte r v ia r. rtfo lh t. tap. \ x. d t lota, f t tond u S i.e x n u m .i t ó . b iiz b o .a d lig.reg. l i b . 6 j i t . 10 . l. 9 .
g l* ff .z .n u m e r .j.v b i ,f t in g U Jf.ftqu eniibu s , p la ta . ac
o m n ia fere necelfai ia in m ateria t r a ñ a t , fc leges p o ­
nic f a n ñ c C a fte ll* ftatu ias (q u x d e fic iu m ficut plures
a li* valde falu b ie s in n o ftro P rm c ip a tu ,& id eo exceffes t q u i h ic circa h * c co m m irru B tu r fu n t m axim i, 4
r c fo u n a iio n e in d ig c m e s f circa roctcedcra harum c o n d iiñ io n u r a m u lo ru m , eq u itu m ,c u rru u m .fc firoiliura,
fc q u o m o d o , & q u a n d o , fc p ro q u o tis m u li* , ieu
eq u is p o teft , & «Kbet dari v n u s fam ulus , vel plures,
f c n eu íffin ié F r*(cs V aleng. V e la fq . eaai/.ioS. h b . i .
per / o r i i funt dc h o c tex.fatis cx p rcffii» . l . f i v t certe,
i.n u n c vid end u m , verfieu.quod vero fen tS iu te ffctn/imo.
f t in l.ft q u is.fu n d u m ,i. Imperator ff.lo ta . E t eft ra tio ,
t q u ia caihs fo rtu itu s n o n fp e ñ a t ad c o n d u ñ o r e m , $
U x i o n i u a c . S f in .ff .lo e a .& l.q u a f a t t u i t i s ,C M p i g .a i .
y \u\.d .d tcify.n um er.
X tt r * ii
^
{«”
1
’
S in " ” "
-
*<»• r a / i .
‘ •"•‘‘- a —
.
D i x i , r r g u la tite r , t q u ia plures d a n tu r calus , in ¿
quibus ini CI illis c q u i , vel m uli im p u ra tu r ipfi c o n d u ñ o r í q u a n d o videlicet eju s cu lp a fuccedit fi fucceffiffe p ro b e tu r ab a lle g a n te , aliás en im n o n p r « fu m itu r, fed im o m o rte n a tu ra li finc alicuius cu lp a
fucceinffc , fcm per enim culpa eft p ro b a n d a a b c o ,
qu i illam im p o n it alicui, ficut plu rib u s in hac ea d em
m atetia n o ftta e q u i ><en m uli lo ca ti , rc foluit CanceC
n o fter ia 1 .pa r.va r.reid .e.\4 . d t leea. f t to n d .ex num.
¡ x . i n ( o d ifib tu d d ftie .b ta i V iu i.i« y áp e e i t a .d t c i J i .i o .
vbi
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
492.
loannis Petri Fontanellc
vbi ex m u ltis , q u o s alle g a t (licet in re tam n o ta n o n
cilct neccll.ii“ ‘ii» to t ad fe iie ) p io b a t , i n his. q u * re ­
g u la rite r finc culpa accideic fo lcn t ficuti vis h o ftiu m ,
itn p c to s a q u a u im , m o rs , & fiiniha , culpam p e r allc7 g an c em fj» c p ro b a n d am , lecijs in h is , f q u * finc
cu lp a re g u la riter euenire n o n f o l c n t , vc lu n t tu rtu in ,
in ce n d iu m , Sc alia h jtu fm o d i, de q u ib u s , Sc fig n a n - ‘
S te r t de in c e n d io b c n c p cr G xzm m z.d ecifio-} ■f t *
& ibi d e c ifq u o d ,v b i n o n p ro b a tu r culpa co n d u A o ris,
eq u u s perit d o m in o , B orgni.C aua!.d«.7.<i/i< ii j j . f a r ,
z .la tc etiam A lexand. Ancbrof. d te P e r u f - t j. t x num.
9
I . N o n c lt abfim ile , f q u o d ttad ic B encuenu.
S crac.t* traCl.de ñau naui. & nauig. par z . Humtr.6. in
n au ig a tio n e , M ag ritris n a u iu m , S cnautis cafum p ro ­
b a c ikt cfle Sc qui eo ru m culpa caium cucniirc a ílé rit,
p rc b a rc «r Her.
IO
E r o b id n o n f conuenics cum d o n A c a f dc R.ip o li. n o itro v*rta<r.refolut. ta f. i z. d t toea. 0 eondtte.
t x n u i <)‘ vbi, c o n tra riu m vid etu r voluillc dcfendcce,
n o n f ‘fficerc co n d u A o ri p ro b a ie cafum . fed rc q u iii
vJicriiis fine fiia ciiip.i cucn-ffe , N irb >na ad leg . n g ,
U b.C .tit. o U g j.g lo jf .i.u u r n .i j vbi q lo J in d ib j o c c a /io u n o t.is , vci dc e r io ra 'io m s m u li forcuicó , Sc n a ­
tu: a l're r com igiiTc ju d icab itu r, n o n culpóse.
, I
S ed in o m n i ca fu .? Sc in o m n em e u c iu u m , cft b o ­
n u m co n liliu m , v t v b icu n q u e in firm a tu r , vfl m o iit u r e q n u s , vel m u lu s , vcl m v ic in io iilo c o fi illic n o n
eft com m rad tas , in ftct c o n d u A o r fieri f ib i , Sc tra J i
a liq u o d te ftim o n ia le d e cafu,qui fine fua cu lp a fu c c c f
fic in re c o n d u A a ,p ro u t c o n fu lu n t o m n es fieri debcre,
q u i d e h a c m ateria t r a A a n t , 9c fig n an te r C au alc a.
in d.dee.y.alias s j p a r .i.e x d .n .i i .S c late criara C a n e ,
n o f t e r , q u i n ih il o m i f i t , q u o alios in ftru e re p o ile t in
i.p a r.v a r ia r re fo l.ca p .i4 .d e loca. 0 eo n iu c l. t x . n n . j j ,
IZ v b i, ad co n d u A o re m j- rp c A rrc ju ftifica re , cq u u u m
illu m q u i in fiic n ab a tu t.c o n fig n am sq u e p ro p te rc á fu it
M cn e fca llo , vt illum c u r a re r, vcl m o rtu u s fu it in {ri­
ñ ere e d e illuni qui c o n d u A u s p cr eu m f.ic ra t , a tq u e
ica dicit, q u o d fi cafu du m lo n g u m ite r iuilTcs, in m e­
d io itineris p erierit cquus,vcl m u lu s, o p o rte t ibi facias
exam inare tcftes ad fu tu ra m rci m c m o iia m fuper illius m o rte ,d e f ig n a n d o fig n a , &r q u a litates , & c a f
in fo rm a tio , Sc iftu d reftim o n iale , ta m e n fi fine c ita ­
tio n e p a tris, p ro b a b it finc d u b io cafiira , Sc faciet'fid em co ram ludice c o m p e te n ti, A lexand. R au d en . de
anaUtg.eap.jO. m u m .z jj . M afcar. d t proba, te m .i. tone lu .b j j.C raiie.fS flyf/.ii »,««»».5. A k x a n . A m b to f dte.
i7.««w .7.V alciJ9 Velafq.W.M»^. 108. n « .i. & 1 . N a r14 b o n a v b i fupra , n u m e r .it. tum feq u en . C u i conferc ?
q u o d dc n a u fra g io fiiccedente in terris lo n g in q u is
c o m m u n ire t d icitu r ,i n in fo tm a rio n e , q u * de co t f t
ibi facienda , n o n cftc ncccftariaro p artis c ita tio n e m ,
fed fi ic m facere, & p ro b a re fine ca , ex Bar. in l . t . C .
de na ufra .S itzca de noa. p a r .1 . n u m .y . det. G en . j . uum
15 • y .ta .d t e .y j.n u m .j. Id q u ó d eft ? apud n o s , & c r c J o
q u o d in v n iu erib , n rb c , tam in d u b iu m ,v t n u llu s Hif.
ficulr-ttem fa c ia t: etfi q u a n d o v id im u s , p ro iu annis
n o n diu p r* ie r itis , in vna n au is v o c a t» L e o n V erm ejo , a i re la tio n e m cgregij oiira S e n a to ris lo a n n is
G a lh g o , cuius vix eft vnus n o ftro riim m erc ato ru m ,
q u i n o n re c o rd e tu r , q u ia fecir m axim um ru m o re m
f ille ca fu s . fiA a m fuilTc, fuit fuhtu bitu rn , d a ta p ro leIcg itim a p ro b a tio n e , in fo rm a tio n e fa A a in lo u g iilim is terris, a c illis qu id em ¡n fc A is f & in fid elib u s,q u a­
ru m vix n o titia vlla h ab e b a tu r.
*6
S ed n o lim p u tare s , ? q u o d fi cam d ilig e n tia m ,
o m ifiilc t c o n d u A o r c itc a in fo rra a tio n e in re cip ien ­
d am in lo c o , d e ca iu ,q u i fucccfficdeftitutus p ro p te re i
m a n e re t lile o m n i re m e d io : n o n eft ita , nam fi p o ft
in lo c o ybi p c titiu a b eo eq uus, vcl m ulus , hab c t tcftes, q u ib u s p o ffit p ro b a re cafum , qui cft fem per p er
«um p ro b a n d u s d u m n o n re ftitu it illum vc lib ere tu r
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i re ftitu tio n e vcl equi , vel « f tim a tic n is , & v a I o rk |
qu am u is n ih il p ro b e t , id c m a o m n em illiu s culpant
ftjcceflillé, ja m enim p ra ilu m itiit, vi dixim us, & tia ¿ic G zx y c .v b i [upra,
' £ ' ¿« .O fea .j .«w. 17. a d m itle tu r finc d u b io ad fic ic n d a m p cr cos pro h a ti© n e m ,ic
o b tin e b it ab fo lu tio n em finc d u b io , ac fi in loco illo
p ro b a tio n e m pcr infoi m atn m em ad fu tu ra m rci m e ­
m o riam fccitfet : eam e n u n conU iiinius fa ciendam ad
c a u telam .n e foríán p o fte i deficiant ci in paitibu* pro b a rio n ts ,& q u ia illud eft nazgi? expeditum rcm cdiutB.
fed n o n rc ftrin g im u s p ro b a iio n c ro ad eu m p rz cifu m
m o d u m n c c p t e p t e r c i d en e g am u s aliam , ii a liu m ,
p ro b a n d i m o d u m h a b e t c o n d u A o r in p a r tib u s , vcj
p e r tcftc s ; q u o s ib. h a b e a t , vcl pci fiiblidiari;.s ditcA a s ad lo c u m illum , vbi calu» lucccffit , quod non
fin c m in ifte rio : vcl fruftr» a n im a d u c iri.q u ia vnus erat
c x n o ftn s his d ieb u s , cui iftu d vix perliiadcie potera­
m u s , lig iJ iffim c vc.lfns iu:n cilc conducioteui aJ
aliam p ro b a tio n e m faciendam ad raitrendum , ex quo
fjlirair) iniiT co o m if e r a t, v: C:c M:ar negligeuii* , vt
d ice b at p ccnam lucrer. R e liq u a jnfeqiieuci.
ARGVMENTVM.
Dc cadcm
cqui vcl rauH conducli.jEc fignanter de culpis conducForuin
circaiilorum pcicmptioncm', aucdcccriorationcai.
S V M M A R I V M .
I
z
3
4
j
6
7
8
9
10
I I
11
ij
14
15
CouduSlor eq u i,v el tuuU tenetur de in te r itu , quan­
do d u x it eos per loca in fo L ta , v e l ad a h u m iaeum, vfqu e adeo v t teneatur a ñ io n e f u r t i,
A S lto n e m fu r tiu a m f u i jf t aliquando ex ereh am cen­
tra conduñortm n.aié vten tem m ulo con’d u íie ,
nuftqt am apud nes vifum .
Sélitm tft foliturn p eltr e pretiu m cum Icgerijí.
Ajfe< uratorts nen tenentur in m uiatione via g ij.
C ondnñor non ten tiu r de t.xceftt* , f t erat datus ei
tufte's tq u i, aut m u li, & f m t fa ñ u m tu m tlUue
' eonftnfu.
C o n d a Ü e r ie q u i' aut m u li v t i i t a cd p tr e fa m u lu m
a loraiortj q u i curara tq u i, aut rnuli h a b it,
CanduEl-er tq u i, per u.ülat-o-,tm viagiy , nen ttn etar d t illiu s i n l t t i i u , quando v tr ifim itittr po­
terat credere domir.urn non tnale accepturum.
Item quandó probaretur ctn/ueiude , ibidcm .
C en d u íler t x hoe f e ie , fteu nd u m aliquos , en .iji/
pcenam interem pti m uli quanuts m utetur via g iu m , quod m ulus ¡ít losar» fo h tu s.
C u lpa v t a licui im fM ittur , nectffarium , fu ifte ad
eafum ordinatam, ita v t alirer uon fu cte jfifftt,
D eb itor liberatur per perem ptionem rei quande a ltíu
etiam perstuta eral,
Culpa debet froburt terte , 0 iu lp te ie , nen
g e­
nere..
Culpa V p efiisn e ra r i cend u ñer , M ceeffrium , »<’ »»
p o tu iffe eaft.m contingere, n ift ea in ttrerffijfd.
C on d n ñ cr debet adh.bere peritos in in firm iia n
e q u i , a::t muU , 0 d a rt t i n ectjfsria m editameuta a h a s prafum etur mortuus eius tulpa.
Cend u ñor t x e t a t u j i» tq u e eonduílo , neceffanum
eft ema fcir e cer ta , f e . ecu ira irt velur.tati lo­
catoris.
Conduñoris d M o a n ftand u m circa iUud ft erode­
bar dominum confenfurmn *•/»» m » h v . r a n a v e n tu r a , 0 p a íia iu m .
DsC »
Decifio D X X X I V .
DECISIO
D X X X IV .
1 L ú a , p iiíU n r tcn e ri dc in c c tiiu ! ncceliaiiu™ «
^ m , i r a L i m u t t e r a « < í '» - A c u l p a c - " ™
S t cal'us, de illo ten e b u n rac , explicem us culpas, qui­
bus polTunt ad cam p m n am d a m n a ri m axim e qm a
eft m ateria freq u en s , & q u o tid ia n a , Se. idc no
“ T r T f p u a culpa ,q u ai folcl i m p i n g ^ ’''.'’* ' ’' ' ' ’) ”
cíl e q u o s, vcl m ulos c o n d u a o s , duxiíTc per lo ca m lo liia . í c iiin e ia in co n fu e la ad locum deftinarum , vcl
v lietrils p to ccfliflc, vcl co n d u c en d o p to v n o lo co ad
alium iu e r i n t , tan ti h a n c colpam faclunt a iiq u i, VI
velini nediitn d an,num in icriiu s. eis cedcie ícd ctiam
o b id te n c ti f u t t i , & poffe a a i o n c fu ttilia lo ca to tc m
c o n lta co scxpctiti.de qua tc l a t í ap u d lo fcp h . Ludou.
d « ,y f« .i« c e » .,o . & U z g ,« .d i ,i / ¡ .F ¡ « ',n .s 6 . Sed iftud
i t v ltim u m ap u d nos in ta m o lem p o tc n o n vid. viiq o i m ob fc tu a tu m : nullum v n q u im o b id iunituiH c
vid icau fara ctim inalcro. N o n cnim fum us hic tan , tlg id i, & acres v t p ro c o q u o d p o teft fieri , im o com e
n iu m ie t fii lin cd o lo . Si c o n n n g it v itis h o n cftis non
ra ró .ex ptiefiinipia volúntate lo ca io ris.c u i c u ttit fuum
fa la n u m qutjcunque c a c u t, fc p er q u rc u n q u e itinera
fiat fran íitu s , iudicia criinm alia ad puniendum ínftitu a n tu r , nec bené reciperem ur q u i id fa c e re n t; fed
3 q u o d obíé uatiit f co m m u n iter cft , p etc re pre iiu m ,
fea valorem , St « ftim ario n c in c q u ), vcl rouli co n d u ¿ lí cum logerijs , Se in h u c fuerutir audíri haiftenus,
fi n u n adftiir aliqua excuCitiniiis caufa , d on. Acal? de
R íp u tl. no fter variar, refol. cap. 1 1 . de toca. & eondnc,
ntiT».í94. A lcxand. A m bioC decifio. P erufi.iy.nH m .é»
N a tb . vbi fupra, num. i j . f t fequen- N o n eft abíim ile
4 t ' n t o t u m , lilud q u o d d icim u sd c m aru im is itin e ­
rib u s , & n au ig a iió n ib u s , in q u ib u s peí m u tatio n em
v ia g ij diflüluitur co n tra éltis fccuritatis , Sc aílécuratio n is , vcl ilii locus no n cft,ncc am plíus currit nauis
a íT e c u ra to tu m p cticu io .v td icit dteifie. 6'íw.4o.««»».2.
lí e in h o c n o ftro (dicam us ita) tettcftrj itin e re , cft
d ice n d u m , p er m u tatio n em viagü , vcl diuctfum lo ­
cum a b c o , q u i c o n u e n tu s in locatione eft , diflblui
lo ca tio n e m , feu illi locum n o n cíTe , & o b id currere
pericu lum m u li, vcl eq u i p ro c o n d u é to re , qui in cafu
n o n p erraiflb viera c o n u e n tio n e m , & fie citra loca­
to ris confenfum re alien a v t i t u r , n o n p ro locatore,
qu i p ro co ¡tiñere n o n lo c a u ic , nec ei confcnfit. N ifi
(v t d jx i)eílct a liq u a e x cufatio.
^
Q u i d cnim -f fi , pcoui co m m u n iter f i t , datar i
lo c a to re , eq u o , a u t m u lo cu fto s , q u i illm s curam hab e a t , cu ra q u o co n u e n it c o n d u é to r de diifto exccíTu?
h u n c excufat R o ta F lo ren tin a in d iE . d eafion.s 6 M ag o n ab o m n i finiftro cafu,qui poffit in via fíicccderc,
Riaxim e p ro b a ta confuetudinc iftovum fam ulorum
r r "
°
illos lu b o K t a d tu m co n fe n ru m d o m in o tiim : ifti enim o ro d mr
J l
' te
C " ' M ftodc & fa
m u lo p to b a b ,1,to t ctx d id it d o te in u m n o n m a l t a f
« p u ttim , fia t, m u ta tio n m , v ia .li , d
g m d c ta tn t, j„ q u o b o n u m ¡„
o f u m u m nr £
495
du fto.perraiíT um foiífet ci, & fic v n o m o d o ficut a lio
Jocatus liie fu jílé c. Se du m n o n pro b a ret u t aliqua cau­
ta p artic u la ris , o b q u am in co itin e re p o tiu s fu it i n tc te m p tu s q a a m in alio d tf tin a to , difficile m ih i ficret
co n d e m n are co n d u é to re ro , pcout infinuat eadem R o ta Floren. M agoti. d e e ifi.fó . nutn.4. v trficu l. vnde. £ c
íin c h z f iia iio n c f rcfoluit N a ib o n a « d / w . reg. h b . é . t
t f f ' i 0,.l. 5
.dicen
ic e ms in c qa u
n o fu
fi.htr»
- .gloJf,t,MUnt.t
íó6.d
lito ccA
o nndudu­
ci,ex h o c lolo reddi im m u n e m in h o c cafa c o n d u é lo re m .S ie m ra fim ilic e r erat equus p eritu ru s cx a liq u o
forfan m o rb o m tcin leco , q u em h a b e b a t , auc ahás,
fiue in vn o , fiu e in alio itinere, q u * in iq u ita s , d a m ­
n u m im p u ta ri c o n d u a o r i .c u i ip{*e caufam n o n dedir?
q u a n d o cn im culp® -f eft im pu ta n d u s c a f u s ,n eceíT á-?
r i u m e f t , illa m fuific ad cafnm o rd in a ta m , ita vc ali­
te r n o n fucccffilT ct, fc fic q u ó d caufa ac illa quidem
im m e d ia ta , culpa fuiflct cafiis./.we» omne, f f d e fia t.
ltb .l.ü q u i , jf! d t obhg. f t aE\»n. late R a m o n . noft?c
eonfil.39. n u m .j. f t 6. C a to , de loeai. f t
i .e a p y Z . ««.8. Ucius qu ám ego viderim ap u d aliu m ,
h ab e s ap u d H e d lo r. F d i.d e facie, cap.i j . e x num. 1 6.
cum fe q u tn .v b i late declarat iftu d de ncccU Itatc.quod
culpa fu e rit o rd in a ta ad cafum . F acit ctiam illud f ><•
co m m u n e d :(ftu n i; q u ó d q u a n d o res perit p en e s d c p o fitariu m , q u * aliás peritura forct,liberacuc debitor^
l .f i p lures, 14 . in fi.ff.d tp ef.l. f i ü , in p r in ff.d t iur. d et.
y a l t n q .V d i f q .c o n f i l .i y 9 . nHm.99. A fexand A m btoC
t d e e tf p e r n ft.ty .n u m .j.y h i dytit,culpam d eb ere p r o - * *
b ari iu fpecie c e rjc , & lim ita ic ,n c c fufficcre p ro b a ­
re eam in g en e re, cx leg Pator e d ix it , f f.d e iniur. Sc
ru rfu s num . feq u en. rcaíTum it iilud, q u o d dixim us de
culpa , quos prxceffic cafum , v t ten e atu r co n db^ fop
d c c a f u ; taliter f <T“ ó d v t p o ffit o n e ra ri c o n d u é to r,
fit necefiarium p ro b a re , n o n p o tu ifte cafum conciop
g erc nifi cuipa interceffi/Tet. A d d it dcinde t »*«».*o .
cauere d eb ere c o n d u c to re m d c a d h ib e n d o p§rito?
c q u o , vel m ulo qui ei in firm a tu rin itin e re , & p ro c u ­
re t illi m ed ica m en ta neceíTaria fie r i, aliás p i* m m iru c
m o rtu u s cu lp a , fc n e g lig em iafu a. E t d em u m w w tn.ij.
d eclarar id q u o d dicebam us ,d e cu lp a o rd in a ta a d ca fum .vc fem per talis d ic a tu r q u an d o finc ea cafus n o n
eueniffec. P ius dicit f eadem F lo re n ti.R o ta d .d (c .y £ i, >4
n u m . i . i i h o c v t vcens c q u o c o n d u é lo viterius q u a m
fiteo u u c x im m , reneatur cffe ncceflarium , c o n d u c e n ­
te m fcite c e rto c o n tra ire v o lu n tati lo c a to r is , q u o d
vix fu c ced it v n q u am ,c u m ,d u m lo ca to ri ib lu a tu r p cn "
fio , illius p aru m in tc r fit h o c vel illud iter.ad q tie m c utique enim locura & q u o d c u m q u e tcm p u s v o lu iffet c o n d u c o r , verifim»Ie efl lo c a to r locaflet e q u u m j
ad h o c en im h ab e t an im aiiaexpofica , fc q u a n to lo n ­
g io r lo c a tio , ta n to roajiis lucrum .
E t a n fit ftan d u m l- d ié to c o n d u é to r ís , q u o d ere- l i
d cret d o m iiin m confeiifurum , re m itti dcb e t Iu d ic i,
v t illud arb itre tu r fecundum q u a litatem p cifo n a ru m ,
fe cu n d u m co n fuetudinem lo co ru m , fc ahas c irc o n ftanrias , cx B at. & A n g e, ac M c n o c h .d / arbit. iu df.
ea f.i^ S .tr z d it eadem R o z a p o fied . « w .4 .v id en d a R o ta
L u c c n .a p u d l o fe p h ,L u d o u .i« A fe e i t a . d e e . i o . e x n .¡ .
v b ' plura dc p ra fu m p to co n fen fu d o rn iiii, q u ifo litu s
e ft lo ca re an im alia qu o c u n q u c v o lu erin t, & dc cxcijfa tio n e in d é refiilranti ipfius con d u ifto ris viterius p ro g rc d ie m is. R eliq u a h ab e s in fequen. cu«l d c c ifio n ib u s S enatus.
A
R G V M E N T V M .
p e flllj? ííraílibus q u af tio ni b u s io materi^
e q u i , v e l muli cQp
¿iorjs morcui.
4u ^ i )
t i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
cu lpa pondu*
SVM
494
loannis Petri Fontanell^
D Ec J s I o
S V M M A R l V M .
I
2,
5
4
¡
6
Conduñor ttn ttu r Ae in ttr itu m u l i , f i vltrA debi­
tum ,f t eoafuttum onerauit illu m .
N a u t * cu lp a arg uttu r,f i v ltr a dtbÍtnm,nauerB tn t rauir.
N aufi-agium tta u ii ob fuppefiturrt in d tb itu m onus,
ftq u u tu m prafum itur.
C onduñor m u li tenetur d e in te ritu f i a liu m adm ifit
fu p r a d orfu m ,vetgrupa m ,vel apponit vaUgiam ,
tbid.
D u m tam en probetur ob illu d onut p e r ijfft tfiulnm,
v e l detertoratum.
A t q u e ita dicu nt exprefse D o ñ ores.
C ond u ñor non ten etu r d t nim ia ontrationt equ i
quandó datus efi fa m u lu s , qu i illiu s curam ha~
7
Conduñor debet fem per tjfe a tten tu s in proban­
do , f i p o t e fi, contra appofitam nim iam ontrationem.
8 C ond u ñor te netu r f i m u/um , v e l equum ligno , aut
f u fitb u s nimium p er eu ffit,fi(u s f i modo ordinario fia g e llis ,a u i calcaribus.
9
E q u i publico eurfui d eputati f la g e llis tantum m odo,
ncn lig n is ,aut fu fiib n s fo lic ita n d i f u n t.
I o C onduñor te netu r de eqno eenfifcato ob merces pro­
h ib ita s in eo oneratas per illu m .
I I R e p itu tie e x ela ufu la generali,/! qua m ih i,ftc .d a n d á domino ignoranti ia ifto eafu d e mercibus
p roh ib itis.
x 2 A d u la ie fe r tfís mereesproh ibita s fi non efl d eftr tn tis ,a n f t quando poQit eonfifcari.
X f A i u l u s q u i eonfifcatur ob m ercesp rob ib iíO íd n lellig itu r fin * ornamentis.
1 4 C on d n ñ or tenetu r ad pcenam', in quam incurrit lo­
cator propter moram illiu s in non reftituendo
equo,aut mulo.
1 s C e n d u ñ tr tenetur f i fo litu m p en fu m ,ft- fo lita ciba­
r ia non dedft in itin ere equo,aut mulo,
iu r amentum in lite m in hoe cafu datur lecatori,ibidem.
3 6 C on d u ñ or tenetur f i nettjfaria non m in ifirau u ad
curationem anim alis , qua tam en poflea repe­
te t.
17 C onduñor recuperat pedagium , quod f o lu it pro ani­
m ali conduño.
* 8 C onduñoT tenetur d e ponfo debito non n in ifir a to
* q u o ,fid a t u s t i f u i t f a r n u u s, qui illiu s curam
haberet.
19 C onduñor non ten ttu r tantam prabendam equo dare,quanda auena efi cara.
2 0 C o n d u ñ o r tenetur augere a n im ah b m venientib u s
f a t i g a t i in n oñ e p ra b tn d a rn ,ft penfm n.
21 M o fp itieru m nimijfu m p tu s'itin era n u b u s.
X 2 In u tñ iu a aduerfus eos , q u i de h is deberent habere
curam.
23 P a b u la ,ft prabenda pro anim alibus 'itinerantlbus,
u e carius quám op o rtet, vendantur, prohibitum
efi Romanis legibus.
2 4 H e fp itio ru m fu m p tu t per itinerantes fo lu e n d i ta xa
a liquando p tr Senatum f it ñ a .
i j H o fp e s q u i fem e l h o fpiú u m te n u it , com ptllitur ad
continuandum.
2 6 N a u ta c o m p tlli potefi ad nauigandum pro ali/t.
2 7 H efp itu m p effim u m g en u s hominum.
28 Locator non debet r tc ip tr t mutam d tttrio r a ta m fi­
ne proteflatiene.
29
L o ta to r ten ttu r de d a m n od ato perm u la m U ta U m ,
f i •fi talm rofa,vel alittr vitiofa.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
A
DXXXV-
Lia cu lp a t (c o n tin u a n d o m a te ria m preceden- *
t i t decifionis) fo let itnpucaii c o n d u ñ o tib u s a n iiiia lm m ,q u a n d o iu p ta co n d ig n u ro ,& v ltta c o n fu c tu m
o n e r a n t e a , fc p ec eu n t vel d e te rio ra in itin e re o b id
fiu n t,tu n c d c h u iu fm o d i cu lp a te n e n tu r c o n d u ñ o r e s ,
l.p u b lic i,& l.c u rfu m ,z a m ib i n o ta , p c r S crib en te s, C.
d t c u r .p u b l.lib .i l. C ag n o .» » d .L eontra ñtu .n. q Z .ffid o
r e g .iu r .p o ñ B zc .in d .l.p u b lic i,n u m .i. C .d c cu r.p u b .h b ,
I 2.1ate B eneuenu.S traca. in trac.de n a u.n au i.o- nauig.
5 . 0 . 1 vbi in fim ili,t cu lp a m n a u t* arguit fi pfos 2
ju fto n auim o n e r e t,/.i.C .n e q u id oneri.j ubi.cum alijs,
q uas ad d u c it c o n c o rd a n te s leg es,addens deinde n./eq.
p ro p te r fu p p o fitu m f
in d u b io n aufragium fa- 3
ñ u r o c e n fcri.D e hac cu lp a p a rtic ip a n t ctiam conduñ o r e s , q u i in d o rfo ,fiiic ,v t v u lg ó d ic itu r.in g to p a fup erin d u c u n t fo c iu m , vel am icu m ,v e l aliu m ,v elap p o .
n u n t v alig iam , v cl q u o d lib c t aliu d , ex quo anim alia
fiu n t d ete rio ra : d am n u m r e fic ie n t, reficercquc debe­
b u n t fine d u b io c o n d u ñ o r e s . B ar. in l.vnie.C.nt quid
oneripub.im po. R ¡p . ia tr a ñ . d t p t f l t , tit.de r t m t i .a i
conferuan.vberta.num .} z .F a t\ C .c o n fil.ii} .in i.voi.Bon a c o C .d e c a b a l.q u .i6 i. p . i- N a tb u n a .a d leg.rtg.U b.6.
t i t . i o . l . ^ . g l . i . t x w .t p .f c V a le n g .V c la rq .c e A /.ic S .».
6.
lib . 2. Q u o ta m e n f n o n o b fta n te e g o v tllc in , vt 4
dam n a retu r c o n d u ñ o r , vlcra n im ia m o n eratio n ctn ,
q u * feropct v ti fu n d a m e n tu m fu * in te n tio n is ,c ft pcc
lo c a to re m p ro b a n d a , p ro b a ri in in d iu id u o ,o b cam p e ­
ri jfte m u lu m ,n a m fi n o n p ro b a tc tu t vel fi aliu d ccon»
tra .q u ia fcilicct p cu jife t eiiam fine illo o n e re , in q u o
p ro b a n d o c o n iu lo fa cien d a m , fi p o te ft, vim m a g n a m
p e t c o n d u ñ o r e m , d u b ia res fo re r, an dam nari debe­
re t , cx q u o o n e ra tio n o n fu ilfe t, a u t n o n p io b a re tn r
ca u fa im m e d ia ta , ficuc d ice b am u s am eá in alio cafu.
C u m q u o v id e n tu r f co n c u rre re q u o t q u o t t t a ñ a n t /
d e hac re , dum n o n d ic u n t fim plicitcr , fi nim is o n c rauic m u lu m ,(éd a d d u n t,fc ex h o c.v e l o b i d p c t i j t ille,
vel fuit d e te rio r cft'e ñ u s. S i p i* tc rc á t dr.tus fu ifle t
fam ulus c o n d u ñ o r i, qui cu ra re t dc e q u o ,fc is v idens,
& Icicns p a te re tu r o n eracio n e m tu n c vel d o m in o
q u i calcm ftm u lu m elegic,vel ipfi fa m u lo ,q u i ta m m a ­
le p ro d o m in o p ro fp ex it, iro p u tarecu r,n o n c o n d u ñ o ­
ri,p cr ea, q g * ctiam fupra dixim us in alijs ca fib u s, fc
fu n t d e h o c ill* d u * decifiones P trufin a L u d o u i .i o .f t
Floren. A ia g a .j 6 .S c á fuper o m n ia j cft,facctc vim p ro 7
ex c u fatio n e c o n d u ñ o t i s . fi p c tc ft, in p ro b a n d o n o n
fuifle m u lu m fu p rá m o d u m o n eratu m , & cu m h o c
c c flib it o m n is difficultas.
A lia ite m f cu lp a fo lct im p o n i c o n d u ñ o r i, fi p ro - 8
b a tu t p e r d o m in u m , ad q u em id p e r ti n e t , pcc illu m ,
eq u u m c o n d u ñ u m lig n o , vel fu ftib u s , percu flu ra j vc
velocius i r e t , ex q u o ille p e tijt, vel d ete rio r fu it cffeñ u s .q i ii a d e h a c tam etfi Icui cu lp a te n e tu r,n o n en im
fe c it illud q u o d d ilig e n s , fc p ro u id u s p a te r fam ilia*
fcciflct,fccus fi flag e llo ,v c lcalc arib iis,q u i e ft o rd in a ­
riu s m o dus.percuflic, p ro u t eft tex.i» /. i. C .d e cur-pub,
l ib . ii .S c alij S crib en te s íí¿ , C a g n o l.io d .l.con tra ñ us,
n .^ Z .ff.d tr e g .iu r . C o rfc .i» ¡u is fin g u l.in cip conduñar,
B oiiacoíá d e cabal, q u a fi.} . N a rb o , v b i f n p r a .f n .i 6 . 9
v b i q u ó d c q u i pu b lico curfui d ep u ta ti flagellis ta n tu ra m o d ó .n o n lignis,feu fuftibus foiicicicandi funr.V id e ta m e n fi cafus tib i fucccflcrir, an ei ac com m odare
p ro cx c u íátio n e valeas, q u * d i ñ a in p r* c c d c n u cafa,
fc culpa trad id im u s.
Im p u ta tu r f eciam & alia cu lp a finc d u b io c o n d u ñ o c i e q u i,fe u m u li,fi illicitis m erc ib u s eos oncraflet,
p ro p te r q u o d c o n fiic atio n i R e g i * fo p p o n e rcn tu t n e ­
d u m m erces , fed eq u i e tiam , & m u l i , p ro u t eft dc
a n n o 1636, tn g en e ralib u s e d iñ is f a ñ is in ter H ifpaniaro , & F canciatn p ro h ib e n tib u s « o ra m e rc iu m
D e c ifio D X X X V .
i „ « t cas. In ¡ftn « f u i n u llu s d u b lta t 9“ " ’
¡cncasnc. curo li< H ic u o n Icu.s, Icd g r.u .fliro a culpa
i l li u s ,/ ...» /> «;> .»« . & ibi S cn b cn .c s,C . d .
S craca.dí»/!»/, p a rt.y. »«ws#r£> z i.K -ffpa i»
p e jle , ti t . d c r e ,n e d a d c o 4 c r u a .v b e r ta .tX H u m ^ i^ '
I I S^aacoia. de cabal, p a r t .i. quafl i b j .y W i y h n u n s , ?
dandam in ifto cafe ceíU tunonem in in tcg in m l u m i ­
no ig n o ran ti , cx cU u fu b gen e rali _/í 9«**
e a u fa , q o a n d o c e n d u d to c n u n cllét íolucndo, nec c
necclic iftain ig n o ia n tia m pro b .u e , cum de iure pr®fu m ata r, A n to n , Fab.»» fuu Cod-Lb.q. ttt.q f.d t loca. <f in .z q . &C c g o «a i.de p a ñ.nu p t- tU u .}4 0 . A lias qu® m aior iniquitas q iú m q u o d locator ex
i z d eliA o conduA or-is p u n ire tu ijA d qu® , t an &
do fi m uí® n o n fintcontíafacieniií,confilcativaicaiu,
vide G u tie r. pañ.qH afiion.hb.^i
13 fe¿.rí^ J .¿ .6 .ii/ .io ./ .9 i/.8 .E c q ao d fa n im a tia , q«®
a m ittu n tu r vigore fim iluim p ro h ib itio n u m , intcilig a n c u ra b íq u e o rn a m e n tis, B ouadü. i«y«d p o lit .h h .ieap. I j .numero i oó.G ucier. v b i f u p r k , e . 4 C . n . N arbo.
>4 d .g l.8 .in p r in .L t fi in m ora f c o n d u A o t eirei de rcftituenda roula locara, & indé lu ccederer,locatorem m -
,j
ciderc in pcenam teneretur vciqiae ei con d u A o r ctiam
Nacbo.t/¿>iy«;>rrf, jri.2 .« .t7 .
. . . .
•V ltim ó folet fc o n d u A o ji im p u ta r i, quia m írm e­
te folicum penfinn, ac íu lita cib a ria cq u o no n dederit,
ejus cnim darano tune ccdit in teritu s, vel dcteriuratio
cqui fi inde vn u m , auc alccrum c o n tin g a t, 6c feu contig ilfc p ro b e tu r p e r locacorem , ad quem fpeA ar, Batr.
in Lantmalia , n u m er.i. H ip a ly . lío n a c o l. in traSi. de
eqno .fiueea b allo , q u a flio .A i. & 1 8 9 .in fe x to volumtradla. p a r t.t. R o ta L ucen. L u d o u i d e e if.io . nnm. 6.
u t .L t poílc ü b id co n tra c o n J u A o re m iurari in litc m
dicic F lor, in i . f quando,^.4.fiM m.'Í4-C.vnde v i, 6c alij
ib ic ita ti.P tz fe s Vaitnc:>.Vetuf. fc n /!io 8 .* .y .v b i q u ó d
condiiA or equi d»-bcc f icerc vc bené pabulctur ille,
N a vbon. ad Itg.reg.U h.b.tuul.ia.l.^ .glof.e,. per tat. vbi
etiam q u ó d ? ncccííária ad cuiM-tonCm anim alium
itinetaiicium pr® ftaudi funt á con d u A o tc ,q u ® p o fte i
repeteret á iocatorc.vcl re tin e b it de pteiio conduA ion i s , fi in itinere ra ed ica n .en iis,ta lia anim alia indi­
g ea n t, alias ten e b itu r co u d u A u t de dam no, quod in®7 de fuccedet,ficut recuperat f eciam conduA or , /i pro
v e h íc u lo , feu anim ali paífagium foU uc , h s c enim
im penía ad dom in u m , n o n ad con d u A o rem IpcA at,
per U u m
»a p lurts,^ . v t b k H lu m f flo s a .^ ii h o . vb i f u ­
y a ,g l . x M ,
18
A b hac CU' pa t regulariter e x c u fa ti, & cxoneraií
f.
loca/orcm , ¡,CS
ía c u n t . nam ipf, h a b e m curara pc„randi ani.
m alla , & dandi cis q u o d o p o rici ¡„ horpitijs,
& ad c o u d u fto re ra rpaftac fo lu a.c q „o d f u l . T !
e o sc o n u e n ru m , vel fum ptus fa cien d o s: nifi pro
baretui-noluiíTe co n d uA oiem ,folica, & n e c e ífa riL i
scTraauTre m u T ii '
'" 'P “ " ™
auena. . eft can , m 4n c c n ,mc .f ¡ n q u „ ) non/ ,L , a„i„andÓ
d u A o r dart
q u a n d o cfl .i l is T “v eiT ft7 p r t ¡ o Í n d h L ’ T T q ' T
V .Jcrat co n fcn .ire B o n a c o r .c i,¡/i,f,, ,
T „ ? °
cu .K im p iu s, ¡Hos deberá e fli b „ , ¿ , fu ’
tempo2 0 re la m e n a b u n d a n tía .E c p o fte k p
S s - t adduci;
& a l i u d , q u o d cum fac
p rz H o c cft b o o u m f p ro
quibus hofpices in itin e rib u s
furam ilJam m in im a m folitam dari in vn
m alibus, ad ra tio n e m d u o ru m fol,d o tu m p t^ v n
"
« tio n e m 5 “: :
/upra citato de hofpitqs in f i .
' ^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
, 495
d>aginta o A o folidorum , d ecipiendo viatores vlti-a
a in iid iu ra jiiftip rc tij , cum ad dim id iu m eius q u a n ­
tita tis ju ftu m Sc co m m u n e p rc iiu m iio n afcendat H ic
cijgo mcrac bcn e .n e itin e ran te s ten e a n tu r d a tc a n im a libus tan tam p rx b c n d a m , cum fic tam cara. P a ic a t
CIS t d o m in u s . qui p ro n in ci® curam h a b e n t , dum z t
pcrnm cunc ta m n o to ria fu rta . & iarto c in ia , q u alia
h o n . n U ro fp n iis if tis , .a ln e . „ ian, no.„ p .ff ir quis
rtet arripere ru/i p ro m axim a , & vrg e n tiffim a neceffi.a ie , q u a n d o ali»d prorfus 'fieri n o n p o tefi : q u ia
n o n h ab e r quis ia.is ir, fa c u l,a t,b u s, vr poffir fuftiuerc ro t forapros ,q u o r fum i„ i,in cr,bus lo n g in q u is
ccH anj : la tro n e s fu e ru n t, ciu a noftvorim T E xcciieotiilim o ru m L o cu ii.tcn c m iu m G cnetaliiun , Sc F ro re g u m , a b itiiaeribus publicis vbi io k b a c graHkri, reicA Í.& propdlfaiijin m ax u n u in Friacipatusbeneficium *
fiid ilii ad p u b lica h o fp itia fe ie c e p e r u n c , vbi pliu-a
fo ifa n d a m n a , q u ia m agis c o n tin u a ta caufanr , Sc fa­
ciu n t , quám illi in itineribus fa c ie b a n t, a tq u e ita
nifi h®c ctiam tcbcs , cucllaiuc á n o b is , njhil fere
aA u m videbitur, q u ia quod c o n d o n a n t vni > a u feru n t
alij.
N o n fu e ru n t ? n eg lig en te s in h o c olim Im p e ra to te s R o m a n i, im ó titu lu m cxpicfium fecerunt q u i
2.C. leg itu r , 3c infcvibitur de curfu pu blice, in
qu o plu rib u s láiucacibus legibus ftab ilita v o lu eru n t
q u z c u n q u c ncc cíláiia pro curfus publici reg im in e, &
con feru a t;o n e , n e viius in eo vlcra qu ám ju ftiti*
finit ra tio , p rs g ra u a v e m t Sc fig n an te r cdideriini l .il.
lam ,i Z.incip.am m alta q u a h u ic ho fp itin m in efren a to ,
n cic io fi dicam fucandi d efidctio m ed e ren tu r , íá n cienies cxpreflim cu ran d u m , ne eq u o ru m curfui pu­
b lico dep u ta to ru m p ab u la , id eft p r s b e n d z , cariori
pcetio v en d a n tu r, R e b u f f , in f u is comm. to m .i. tit. d e
h ofp i.n u.14 . vbi q u ó d n o n dc-bent pluris vendeie hofe
p itib u s q n á m in m erfrtuu v e n d a tu r, h a b ito tam cn
h o n e fto lucro.
Ec n o ftra p re tc re a ? C a th a lo n ia atic n tifiitn a etiam
Z4
aliq u an d o iu h o c fuit , audiens, ben ig n e q u erelas , Sc
co n q u c ftio n cs, q u z q u o tid ie in h a c m ateria á diticrfis p a ttib u s diuerfis d eferu n tu r m o d is : k g i en im in
arch iu o R e g io , in lib c o cu n c lu iio n u m a n n i i j 6 z .
v nam , fub die j.Iu n i) in S c m i o f i & x j n qua fuit o rd i- ?
n a tu m , Sc p u b lic a n vitum q iio d d ain R e g iu m p c z c o n iu m , in q u o co n rtiiu c b a n rn r m o d u s , ic fo ts n a q u ib us deberent craA aii in h o ip d ijs viato re s , feu itin e ­
ra n te s, nc ficut n u n c , liiigna hofpicum , quW folct effe
lo n g ifflm a, foret m cn fe ia p re tio ru m v iA u a liu m ,q u z
illis , Sc fiiis a n im alib u s m iniftraiicur in h ofpitijs , Qz
im c r alia, q u o ad auenam , Sc hord e u m o id in a b a tu r,
n e p o lfeiu h ofpites in e s lucrari v ltra duos iulidos
p to vn aq u a q u c q u arte ria fub certa pcena , tam pro
illis, q u am p ro oificiafibus n e g lig tn tib u s , ap p lica n ­
da p ro te rtia patre d c n u n tia to r i: ftacncbatur ciiara
q u id , Sc q u aiu u m pro fc ru itio i q u id , Sc q u an tu m p to
le A o , & d en iq u e q uid, Sc q u an tu m pro palea an im a­
liu m ta m de die , qu am de n o A e , fo re t exigendum ,
o b lig a n d o hofpites ten e re in fuis dom ib u s , ¿k hofpitiis tab u lam ih loco p u b l i c o , vbi illud p rz c o m u m
ab o m n ib u s, n c dicip eren tu t, & grauarentuc , legeretu r. O p tim a , d elig en tia, qu® nu n c poUcc im ican , li
n o u in to to ;llo rig o re , quia pretia cerum c re u e ru n t
nediocricer, in co q u o d jisfliim foret.Sed
ex p o ft r
q uts eg o . qui iu his anim aducrto? E x o ria tu r, vcinam ,
alius L o c o m te n e n s generalis Sc cSiciac vt tan d e m
iftud h o m in u m tap a ciffim itro fb o n o s fem per fi
geir
q u j funt excludendo] tam m olcftiim elfe b o n is defiftat,& fuis juftis ftip e n d ijs c o n rc m u m fe dicat. E x e m ­
p la habem us in alijs P ro iiin c ijs .bene gu b ern atis , vbi
fim ilia C-iiAa fa A a , & o b fe ru ata o b bo num publicum
legim us, Sc fig n an te r in G a llia .v r trad.c R ebuf.ia/actf
T t
z
N cc
496
í6
i7
2g
19
loannis Petri Fontanellse
1 3 Fideiuffor eon duEorle equ i, v e l m u li liberatur, offe­
N e c repR ces, f 6 fie hofpítes o p p r i m u n t o r , n o n
rendo a fiim a tio n em eu m log erijs eo v fq u e decurre p c tie tu t q u i h o fp itia m tc n c a c , q n i e r it e r ro r p cjo c
f i s , & qutm odo.
p tio re . Q j j i a o b id cft ju ftitia in m u n d o , ad c o m p e l­
1 6 P aria f u n t non e x ta r e ,v e l non apparere.
len d u m co s.qui fcm cl h o lp itiu ro to n u e ru n t,a d c o n t i ­
17 D epofitario rei fu ffic it efferre a fiim atioaem , quando
n u a n d u m ,fc a!iás,vt n o ta t Batán l€ g .i.i.i.f .n a n x A u p .
res non reperttur.
fía b u l.& in U ie itn t io .f f.ie pnbli. B c n e u e n u . S tta c a in
18 D e b ito r fp e c ie i eum ta trad i nen p o tefi,v o l cum d i/.
tr a E .d e nan f a r . t . v e r / . ^ * r i poj¡ei,n. i .vbi t fim ilitc r
ficu lta ee,lib era tu r eum afiirnatione.
d i f p u t a t , n u m n a u r * e tiam ad n a u ig a n d u m p ro alijs
19 P retiu m ,feu a fiim a tio ,ttia m f i nonfim u s in v n iu tr ^
te n e a n tu r,& co m p e lli poffint.
fa ltb u s , qu aliter fu ceed a t loco rei.
B en e v id eo fin c o n u c n ie n s ,q u o d ifta iim re praeícn2® R e s qua efi in obligatione quando p er it", non efi
ta b is fucccflTurum , fi velim us c o m p e lle re a liq u em ad
q u erend a a lia , f e d fu ffic it foluere dam na, f t i n ­
h o fp itiu m in u itu m ten e n d u m , cu ra vix qu id cm ipfís^
te r efia.
v o le n tib u s ,itin e ra n te s im p ro b ita te m , aé lio n c s v t e o i t O b lig a tu s a d f a E u m f a t is f a c i t foluendo intereffe.
Tum f t r i c q u e a m : pcffim um en im cft iftu d g e n u s h o 1 1 H m c p lu r a deducuntur a d diuerfa muliiirn fcitu
m in u m ./ .j .
¡toe tdifío.f.tiau.eaHpo.Jiabul.Sc a d u c rdigna.
tit S tta c a de n a .n ip a r .j.v *r f.Q » a r i p e f e t .V M c o t f t á id
23 F ideiuffor v e i a lien e lahoranr m erboim itius efi trav b i ju ftiiía n o n cft p otens,vbi ju ftitia eft re m iíla. D a ­
Eandtes.
te m ih i q u ó d rig id c p ro c e d a tu r in his , fc d a b o e g o
v o b is o ro n ia p a c a ta .fin m in u s ,m e liu s n c q u i d i n n o u e 2 4 F ideiuffor r.on hab et caufam lucvatittam , f t d certat
d e damno vita n d o,
tn u s : fed re m re lin q u a m u s in h o c p e ru e ríb , & c a la i j D ectfio Sen a tu s p r e fidciuffore.
n iiro lb ,q u e m h a b e t , ftatu. A d u e ñ e f in a lite t f m u la ­
ru m lo c ;ito f,n e n iu la m d e r e rio ra ta m ,& i* f a ra á c o n 1 6 D eponens pretiu m quandoque etiam pofi dtpofuum
condem natur ad intereffe,
d u é lü ie .f c itn ic r re cipias fin c p r o te ñ a tio n c fa h e m ,n a m
a lias n o n h ab e res icgreíTum ad u e rfu s c o n d u é lo re m ,
l y Q u a r e Se n a iu s condem naatt a d intereffe ad ratio­
G u ti.í» p r a E q a ib .4 .q .4 7.n .i% .c \im alijs adduébis p e r
nem v n iu s f o l id i pro Ithra in hac d e c i f f t in a li*
fu p r a r tla ta ,a d duos fo kd o s.
N a r b o n «d L g .r e g .l9 . g t . i . «• ^ 6 . A d u e tte -f íte m n e
cq u u tn ca lcitro fn m , ccrpitofiim v cl alite r v itio fu n i
c o n d u é to ri n a d a s , q u ia ten eb eris d e d a m n o , N a tb o .
D e c i s i o
D X X X V I.
1 9 .0
b q u o d c o n f u lim u s q u o tid fé c o n d u é lo tib u s q u o d d im iffis fim ilib u s an im alib u s ín h o fp itio ,
l s .q u a d ié ta f in p ra tc cd e n ti d c c if fu e re p ro in - *
croduiftione h u iu s m a te r i* c q u i, vcl m u li lo c a ti,
c o n d u c a n r alios im p en fls lo c a to ris , fc b e n c fu c ced it.
q u * vifa fu n t fa tis p ro o m n ib u s tflfp u ta tio n ib u s , &
D t e ijto n ts S e n a tu s i n h a c m ateria fatftas h ab e b is in
fe q .in ie rirn ju u ab e tís fuprá td a r is certiffim is refolur.
d ifc e p c a tio n ib u s .q u * p o flu m in ca c o n tin g e re ,v e n ia ex q u ilv is fo rfa n fuo tc m p o re decifiones fie n t,q u a n d o
m u s ia m o p o rte t p a ttic u la tttc i ad q u * ftio n e s d e c i(a s
p c r S e n a tu m , in q u ib u s v eram ,& ce rtam h ab e b is d o eu en ict cafus fisu t d e alijs m eis tc fo lu tio n ib u s fu c ¿ trin a m .f c in d u b ita ta m te fo la rio n e m .
ccffit pluries.
P rim a , & q n * q u x f tio / I n d ig n a fanc q u * co ram
q u o q u a m lu d ice p e d a n e o , q u a n tó m in u s c o ra m iap ie m iffira o S e n a tu p ro p o n e r e tu r , v id eb itu r m u ltis.
A R G V M E N T V M .
S e d ta m e n a liq u a n d o fuic p re p o fita .M u Iti en im illam
id jn d iu id u o tra é ta n r , d e q u ib u s in fr a , q u ib u s adde
D e alijs q u x f ti o n i b u s in m at er ia eq u i, v c l
N a ib o n .w d le g .r e g J ib .6 .tit.io .¡.9 .g lo f.i. * .2 8 . v e r f.E t
muíi co n d u é t i per Se na tu m dccifis.
a n co n d u E o r .A n m u la m o rtu a lu cre tu r lo g eria ,& p c n ik m e s io c a u e ra c : v n u s q u a n d a m m u lam re u ertitu c
condiK ftor fine e a .p e titu t á lo c a tu re vná cu m lo g e rijs
S V M M A R I V M .
l u n c v fque d ec u rfis : o p p o fitu m d c m o rte : re p lic a­
tu m d e c u lp a c o n d u é to n s , & id e ó p tx te n fu m , eum
1 T a E u m prim a qn a fiien ú traE a nd a.
d e b ito re m n e d u m d e p re tio , & v alo re m u l* , fed dc
I
Cnlpofns , nen debet effe m eliorü fo n d itie n ü , quam
n cn cu lp efu s.
’
lo g e rijs c tia m e o tu iic vfque decurfis ctiam p o ft m o r­
tem .
3 C u lp a culpofo prodeffe non debet,nee a lte ri notfre.
E t n e ta m f v o lu n ta ria v id ere tu r p r* te n f io ,v t d i- j.
4
E q u u s m o n u u s.v el mulus,non debet tnercedetnfftue
logermm.
» ce b atu c, alleg a b at lo c a to r , c o io ra b a iq u e ; illa m hac
5
L o ca tio eq u i,v e l muti fin ú u r per rnortem eorum.
ra tio n e ,d ic e n d o ,fi eq u u s : v cl m ulus v iu ere t,n o n fbree
6
F en fio non d ebita pro eo quad non eft.
d u b iu m q u in iu x ta co n u c n tio n c n ),c lIe t fo lu en d a pcn7
L o ca tio fin itu r re perem pta, etiam cu lpa eonduE ofio , fc feu fo lu e n d u ra lo g e riu ra q u o vfque tefticutus
rÍ4.
fu ifle t.Q u o d fi ita e f t,n o n v id etu r ju ftu m ,iftu d cx fua
%
S e n te n tia tanqnam noteriam im u fiitia m continens,
c u lp a h u iic co n d u tfto rem re p o rta te p o m m o d u m , v t
f t declararet contrarium , nunquam tran firet in
in te rim d u m n o n rc ftitu it v a l o r e m , qui fucceffit tn
iudicatm n.
lo cu m eq u i, vcl m u l i , n ih il p ro penfione fo lu a t, fc é
9
D e c ifio S e n a tu s.
co ru ic tfo , lo c a to r h o c d a m n u m , vt dum eft priu atu s
e q u o jfc * ftira atio n c,n u llo s,e ii» s f r u d iis h a b e a t.P a tia ­
t o Q u a f ii e fu p r a d tE a d e pen fionibu s d e b itis , n te n e
perem pta equo, a liquam habebat rationem d u b i­
tu r fa lte m c o n d u é to r (a ie b at lo ca to r) q u o d fi v iueret
tandi.
e q u u i.p a te re tu r d uro fu a cu lp a p c tijt.fc fic fo lu at p e n ­
I I C on d u E or d eh et penfiones eq u i , v e l m u li cendufio n es d o n e c * ftjin a tio n c m f o l u e t i t , ficuc foluerec
E i pro tempore quo illo s d etin u it v itr a conuenduro eq u u m v iu u m re ta rd a re t rc ftitu re , ncc cft ra u lta
tum.
pcccre.ne fic m elio ris c o n d itio n is cu lpofus.quám cu l­
E idtiuffores eonduE orü tenentur a d penfiones etiam
p a v ac an s,d ici e n im n o n d e b c x - x .fe d e s .i n f i . & c a p . e x
t e n e r e , 1 6 . in f i . d t r e f c r i p . G o n q a l a d r t g .Z . C a n s e l l g l o f
decurfa* pro tempore v itr a con u en tu m jb id.
56.». 118.N c c c u lp a t c u l p o f o p ro d c ile deb e r, f c *
J
1 1 C o n tr a a u s a p rin cip io vo lu n ta rij, e x poji neteffarij.
nocere,/.y?we h a r e d i t a r i a ,i n f i . f f . d e n t g o t .g e f i .l f i
i j C on tra a u s e x vo lu n ta te duorum i n i t i , no» r e fi­
H
^
g u n t u r e x v n iu s vo lu n ta te.
SolU t a liu d pro alto no» p o tefi,in u ito creditore.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
f i i b u s . ^ . i f f . f i l u t m a tr im .F lic a in .iZ a c z h a t.d e c .C e u x t
ix ia r .li.
Decifio D X X X V I .
n o n h ab eb at. t n o f t e r T o c i t o c
la n o n e m
qm a
intcrim foliiic co n u c m am p cn fio n e m . f m ™ '
« ' . . ñ n , q u an d ó p « i t , n o n i,a : f u f tc c W '- » '
a o t arftiinationem cum Ic g iiin iis
^ u’
drcemus infra a tq u c ita , nc cx eq u o m o rtu o dcbcm t
io e c iiu m , & p e n lio . tia d ti S p e c u la ..» t „ . * ‘ “ f f
Ju cit cx i.M im ta « a ,S ,i# :i» m .< 'e q u it'»
o j l
I.CAi. & c in d A ñ .f .i.d c dalo & culpA, c.77. » • ' '■
fred. eonfi. incip. Ucam tib i, m ulam , qu em »
nacof. Á e in te r d iñ .v t i p o f c a . iZ . numtro i i . v
id c ita t l.ft hominem, ff.d e rei vendtcat.
^
J
R a tio ,fic a m v is,tl'C c tn o n n e c c ffa ria ,eft
v e tb o , q u ia lo ca tio eft finita fi perit fubftantja rei lo ­
c a t* , partes cnim n o n c c n fen tu t voluifte co n tra e
n ifi fu b co n d itio n e , vc fub fta n tia rci faliia remaneat
vc ea v ta tu r , & v ti poffit c o n d u ñ o r , q u o d cum cllct
perem p tio n e ., ccelTabic
1CÍ ¡jciciiipiioijc
t t i - lo
n ca
i tio
i - », &
— cx coffequem
ir i
cu rfu s p en fio n u m conucntarum p to m ercede: -ab u td u m enim fo rc t m axim um , velle p ro locatione h n ita
d eb itu m lo g e riu m , q u o d n o n d a tu r nec p r o m ittitu r
nifi e a d u ra n te . Lex conduño ó .a J fiff.U e a . Süiá.eenfi.
i 9 7 .« . 1 6.vtrft.eam enprocedit, lib í.& c o n f .q o o .n . 1 4.
^ i j . & Sceph, G rat. dfcep .foren.j
í
A b furdum en iro fín ax im iim ,p ó tate debitam p cíio nem p ro co , q u o d n o n eft , c o n tra illud , quod fctjbic
B & li n lU c é . numer. f . C . locat. & alij rc la tip e r C aro
Áe loeat & eonduSlpar.í.de.reb.dub. ea p .n .n u .y .T \ h c u
7 D ecían. cenfi.Z. u u m .io. lib
vbi f q ü ó d deficiente
r e locara fin iru rlo c atio , licét res perijílét culpa c o n d u ñ o ris , licét fín q u ir) ad ilius ptecium tu n e tenere­
tu r, fi culpa interceffiirec,,J.^í««/.»«y?». de le c a .ft cond u ñ .l. v t eerto , §.««»c vtdtndurn.ff. commod. l.fe d de
g damtto,ff. loca, o p tim é P ancirol.ríf.c««/í.r47.vbi ctiam
f qu o d fc n te m ia , q u * alitcr declaret, nunquám tra n fitcc in ju d ic atu m te n q u á m n o to ria m in iuftítiam co n ­
tin en s.
S
D iíp u tatu s f u i t f ifte cafas in S enatu de a n n o
1 6 0 3 . ad relationem e g reg ij tu n e Senatoris lac o b i
P u ig m ijá. in te r M icae lem F o n ta n a fartorem ,& F ranT cífcum Pcxó m ercatorem , & fuit fie r t f l u t n s , vt d i­
ñ u m e ft, dic i o . Februarij, ab foluendo[conduñorcm
á lo g e ríís c x d ie p erem p tio n is m uí*,tam etfi fua culpa
le q u tu * , & folum c o n d e m n a tu r ad ea á di« locationis
vfque ad diem m o n i s , & ex p o ft , ad « ftim atio n em
illm s , v n á cum intereíTc ad ratio n e m duorum folidera m p to Ubra i día m o ra , qua: m ora foit com outala
ylq o o ad diem , q u o c o n d u ilo r depofuctat iuftum m u JiE v alo tem , iuftam que * ftim a c io n e ra .1 E t pet hoc reI . m a n c t t fatisfaíbum hia , q u a . dicebat io ca to t de in.-..imx.ra:_______I
^
x. Mit, Jí,
c o n u e n ic n c i,q u o d re fu lta b a c , fi ipfe nihil recipiebar,
q u a n d o culpa locatoris perit tpulus . re p o rtan d o iftud
L m h '
P 'cu n ia:. ludica fi did e te e f ■
voluntariam ta n q u im
rá tiu n A ’. n o n en im e ra, fine aliqua
fu e tr a l
I ''"
P“ q “ cm
d e n i t l T t f i r ' ’' ^ ;
« '‘>” - " ' - 1 v t f L 'i ”
497
duxccu q u is eq u u m , vel tnulum , p ro to t fcilicct dieus p ro e u n d o , & re d eu n d o á tali lo co , n ih ilo m n i* 6 alios v ltra illo s fecundum m ulum d e tin u e rit,
® P ^ofionem fim iliter te n e b itu r p ro illis d ie b u s , fiCkt p ro prim is , G loffifingularis /» l , » s verbo , *«»tn t a e n t ,f f .d e f a l f . E m a n .d c C l a r i s a q u i s / W . l f ? .
C a r i d e loea. & f a n d u E l.f a r .x .d ,e x c c f ^ a n L i a r u , c.
} i . S c p arite r ad cafdcm fidciuifor , curo v cn ia n r ex
n a tu ra ^ c o n tra ñ u s , de confuctudine , & c o m m u n ite r
ex p a ñ o , du m fiunt locationes.
D i x i , te m f n o n v a l d é fa cilem ,q u ia c o n tra ñ u s lo- ¡
ce lebratus in te r p artes fu e c a t, do u ec equus ,e l m ulus lu ca tu s t e f t i t u L tu t, p io u t c o m m u n ite r folet fieri in his m a te tijs .q n o
fichar n c cn tfu s lo g e tio ru m v id etetu t pofle im pediri,
nifi d em u m e q u o , vcl m u lo re ftitu to per cuius re fti­
tu tio n e m ,& n o n alite r fin ieb a tu r lo ea tio eo viuo «xíftcBCC. C o n tr a ñ u s á prin cip io fu n t v o lu m arij , fc
ex p o ft fiuntncccíT arij, l. fic u t , d t a ñ . & ebl. E t q u *
d a o ru m i* p lá c ito , & confenfu c o n u e n ta fu e re , n o n i »
poíTunt v n iu s v o lu n ta te diíTolni,/. nea folum , 50. eod.
t i t de a ñ . & ob lig .l.fi repetendi, C . de etud\Ü . ob eauf.
f t L fi eg off.fieert.p eta t.viiÁ eC écp ix v id e tu r , nullum
fu p c rellé lid ciu ftb ri tcm cdium liberandi fe á fidciuD
fio n e n ifi d iílb lu to dcm úm lo c a tio n is c o n t r a ñ u , in
q u o fid ciu ífit, vel per re ftitu tio n e m e q u i , vcl p e r p e­
re m p tio n e m , im e tim autcm dum v i u c t , d u ta b it co n ­
tr a ñ u s , & cu tcen t pcn fio n e s iuxta p artiu m c o n u e n ­
tio n em ,
E t fi dícas.-f-quod erat n o n n u ll
bicrium .quod 14
c u m n o n poffit cq u u m , vel m u lu m in fpccic re ftit u e r e , q u ia eu m hab e t c o n d u ñ o r , oíTerat fidejuílbc
illius * ftím a tio n e m cum io g erijs eo tu n e vfque decu rfis, & lib era b itu r, & lib erari d e b e b it, cu m in ifto
cafu p re tiu m rc i viccm te n e a t. Q u i a n ih il m ag is vul­
g are ín c o n tra riu m , q u ám n o n p o ífe a liu d p ro alío
folui in u ito cred ito re, í.i .$ . m u tu i datio , f f. f i certum
co m p elleretu r autem fic lec aco r aliud p ro alio
accipere, q u o d n o n eft pcrmiccendun}.
S ed p r s d i ñ i s f n o n o b f ta n tib u s , confiilui fide- ,3
d etu ílb ri co m p á rete co ram p a rte extraiudicialicer,
v e lju d íc ía ljre c , ¡qued eft m elius co ram lu d ic e , c ita­
to illo , fc o ífe rre e i precium , fcu valo rero f c «ftú nalio n em equi , feu m uli cu m logecijs h a ñ e n u s d ec u rfis , & fi n o n vult Io c ato t ac ce p ta re , d e p o n e re t
vel penes Iudicem , & in fua cu tia vcl in t a b u l a , f c
lo c o d c p o fito ru m co m m u n iu m d i ñ a m * ftim a tio n e m in eo v alo re , q u e m v c to fim ilitc r capcrec e q u u s ,
v el roulus v n á cu m I o g e rijs , & p en fio n ib u s p r * d i ñ i s , re q u iren d o lo c a to re m cas pecunias tcc tp e tcr,
o fferendo fítm il fupplere f t a t i m , fi q u o d decft fc
d ep o n e n d o aliquid am p liu s p to d i ñ o co m p le ra e n ce , cum folica claufula faciendi illud valere , & teñer e quid q u id dceíTetde * ftim a iio n e , & per h o c dixi
im p ed itu ru m c u rlu ra lo g e rio tu m , n c p ro cis poflic
vlteciús m o leftari. Ec q u o d fí litig a n d u m fuper h o c
c ffe t, curarcc fidejuíTor iu ñ ific a re p o fteá f a ñ u m ,
q u a te n u s ipfe fideiuffit p ro iUo eq u o , feu m u lo
p ro c u n d o , fc rc d cn n d o ad talem lo c a ra , f c q u o d
iam eft elapfum tcm p u s , q u o fo len t com m unicer
h o m in e s i r a , & radira i tali lo co , & n o n r e d , , , .
f c q u ó d tim c t illu m reu ctfu ru m , i r a o a d alia lo c a
diuettiíTc cu m credic c u m e q u o , m u lo , ^ i r a o
n o n re d e u n d i, taliter vc fit fibi im p o flib ile re ftitu e re & pr*TeBtate c q u u m , vel m u lu m lo ca iu m , &
q u ó d curo h o c p o tc ra t f p e ñ a tc o p tim u m ca u f* fuc-
, ,
g c tm tu m , q u a: c u m in u i, c u ttc b a u t, liberatet„ fi
ille
f«efaB.ptouc e ta t .e rifim ilc fecu n d u m - ba.. n u n q u i» .
«uet.ete,rrararqZ“ll 1“t
■'“ T o t :" :
I
k
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
ceíluf"*
_
F undabam i f t u d , t qu»* “
» vcl m ulus petiiíTet q u o c u n q u c m o d o , e tiam c u lp ó s e , cum h o c
q u ó d pto b ac et m o rtcm , & o fferret « ftim a tio n e m
fidejuíToc, fc dep o fitu m de e a fa c e r e t, lib era tu r fi­
n c d u b io ,n c c ad illu d d am n a ret cura lu d ex co m o d o
T t
3
quo
lo a n n is Petri Fontanellaí
498
,
q u o dixi itiprdéeAeutibqs , in q u o n o n eft aliq u a diffi­
cu lta s - l i te au te m e q u u s , ycI ra u lu s , p r* ru p p o fíto
h o c fa é lu . vei p eiem p cu s d tci d c b e t, vcl p to p e rc m p t#
h a b e ri, q u 'a paría funt n o n c x t s r e , vcl íj c x ta c , n o n
appa tcrc ,/¿ w # y « » < T t t i j.f f .d t tejfam tit. tn ttx u m vig a .
d e q u ib u s la ié pee S ütd.< í«iyí#«,jo6.
i 3. ^
ly to ta m d ecif, vbi q u aiirc f f a d m n c a tu t rei d ep o fita rio ,
fo lu cio «ftifB A tiouis cx CO IblhiTi q u ó d n o n ap p a re re t
liccc n o n coiiftarec cífe pcccraptaru. S ic u t c rg o fi p ro ­
b a re tu r pcteropcus ex h is lib e ia te tiit fid ciu lfo r á fu ­
tu r is l o g e r i j s , & p c n fio n ib u s > crgó ficnilitct lib e ra n ­
d u m cuns Uiccce d e b e m u s in jfto ,q u o e q u u s , vel m u ­
k is n o n app;*rec. S ic lic c t n o n in h o c c x p rclfo cafu,
vaJdé ta m e n fim ili ,• & fc rm c co d c m , a rg u m e n ta tu r,
f c c o n c lu d it S u rd .
q u jc e ftd e h o c
c o m p a c ta t o ta ,q u a m in p ro p o f ito vidcas.
,8
R a tio c ft,
tc c la tio r res fia r .q u ia d e b ito r fpeciei,
c u m iila tta d it n o n p o te ft, vel cu m d iffic u lta te , m axinnc fi cft p ro x im a inpolltbjiicaci i i tc i a t u r tra d e n d o
® ftim atio (iem , íic aliud p ro a lio íb lu e n d o , q u o d n o n
c f tp r o b i b ú u m , p to u t tra d u n t D o tfto ie s in etta. L t . f .
nmiMi d 4 tit.ff.j7 itr t p ita t. f t in í. q u td ¡« ,io .tit.S c co l­
li g it u r fa tis ra * :u feftc t'x S u td ,i» c iia t. d e e i f i j c d . vbi
1 9 p u lc h re
q u a líc tr ¡fia « ftim a lio feu m ajus p rc tiu m ,
q u a m u is n o n fim us ín rn iu c r la iib u s , fuccedac in lo­
c u m re i n o n a p p a re n tis ,licet n o n p ro b a re tu r p e re m p ­
t a , R o ía R o m a n a i n f s E h u , F a r in a .p o r t.i. d t t i f i . j í .
i O nnm tr. 5. ybí t q u ó d q t u n d o c e s .q u * eft in o b lig a tio ­
n e , t u n p o te ft h a b e t i , n u n cft qiisE tenda a i ia fiaiilis,
fe d fiífficit cred ito ri f o lu c r e d a m n a , Sc intetefl'e , cx
l.E ip n la tie n t s nen ¿ ‘«¿¿«w/wf'.vbi D o é lo r c s orones,Z *.
d e v t r h . obliga t. & leg. f i fa n d u m , w # « « / . & dc taac
r e late fc n b it Bac^a d t d tb it. in e f. t a f i t e 1. e x mumer»
4 6 .I o a n n . Gutier.W e iu r amen, cenfirm. f a r i t i . e a f .1 9 .
f
,
f t v t e t , C e u i l . tn ío n m u n x e n tr A cetnmun. q u a fi.S p 9 .ex
n u m tr .f y .v e lu m .q .G ito n .d e f r i u il e g f t e x e m p t.e x flic .
M a f .j.q u e f i .i 9 .t x a r .io j.M o r U in tm fo . iur. f o r . i . ,it .
% .d e.rtb .ertd . f i t e r t . f t t a t . t x n u m . j i , f t rurfu s te t.
q u a f i.1 6 .
ai
E f t- íc a lia , t q riam S u rd .a d d u c it in citat.d ee. 3 * 6 .
tettm-i. q u ia fidejuíTor te n » b a tu r e q u u m ', vcl m u iu m
pra rfc n ta re , a tq u c iia te n c b a c u t ad fa é lu m , in o b lig a ­
tio n ib u s au ic m fi é l i fíicccdit o b lig a tio ad in tc re ifé ,
I f ii f u la t i o n t s nen d tu idu ntu r, v e r f. C tlfu s , f f . d t verb.
eb h g .teg . f i q u is ab a lie,in f i. & ib i S c r i b e n t e s , f f . d e
re iu d t.é c q u o p i m íl o p lu rá p e r a o s v id e n d a dee. 23 2 .
f t f e q i n 1.
í i
Q t i o d interclT- f fuccedit lo c o ciu s q u o d erar pr® fta n d u r o . Sí re p u ta tu r v n u m , & id e m , h g .flip u la t u s
mE e f u s , D ig t f i. d t f id e ta g . S u td , b e n é v b ifu p r a nua w r.y .v n d e uifcrt p á r tic u la ru e r íc q u c n tia .P tiin ó .q u o d
ip d c x q u i iürifditftioncm h a b e t p ro c o g n o fc c n d a cau­
fa Topcc tc a liq u a , erit etiam iu d c x ,v b i a g itu r dc in ­
te r e s e , e o q u ó d res illa n o n f u c ti t p r z f t i ta . S ecundo,
q tíó d fo lo cn s ¡ntcrcflx d ic itu r im plcuilTe c o n tra ílu r o .
T c r t ió , q u o d intetefl'e, feu « f tim a iio n o n cft aliud ab
ip fa re .Q u a r tó .q tió d fe n te n tia R r; i p o te ft a d intercflc.
n e c d ic itu r vnuro p ro a lio fuifTe ad iu d ica tu rn , id q u e
fiu e fa é lu tn , fiue aliud fit in o b lig a tio n e . Q u i n t ó ,
q u ó d n o n fo lu m p r* d i(fta p ro c e d u n t in in te ie fle , fcd
eciam in p o sn a , qu® taÜ ter re i tta d e n d ® fu c ced it, vc
«aro f o lu c n s d ic a tu r iropIcuifTi: c o m ra é tu m . V ltirn ó ,
d e d u c ir c f f e ^ m n m ira b ile m cx pr® didl:is,qgód eadem
h y p o th e c a , q u a m c r e d ito r h a b e b a t in r e , eo n fcru a tu c
i n * ft¡tn a iio n e , q u a n d o illa n o n apparec , fic u t fi illa .o f tc n d c r c iu r , a tq u e ita d e c ilu m in S e n a tu M an­
t u a n o aíTcric d o ^ n s ilie v ir.a c veré lu rifc o n fu ltu s ist,
uÜ eg- dee. 306. per te t. Q u « o m n ia fic lacé v o lu i efle
r J a t.a , v t facilc v e n ite s in e a m o p in io n c ra , q u am
d ix im u s p e rm itte n d u m f iJ c iu flb r i íu lu e tc * ftim a rio n e n i , q u a n d ó n p n cft ci fa cile im ó ta m difficile t r a ­
d e re ra m ficu t m c a fa u o O ro , c u n j ta m p a tíim diílcc
in h o c cafu * ftim a c io ab ipfa r c ,v t vidifti,
Q uatB üninia t ta m o m a g is pvoccdcic d c b e n t, fc '
a d r a u tit iu fidciull'otc, cum ipíc , vi co m m u n ite r dic im u s , alien o la b o re t m o tb o , o b q u o d vcniam m etet u r , m itiú s q u c cft ita é la n d u s , G l.i» c.in nefira , ver­
ba, in u tilem , de presura. H o n d c d c .c ^ J i/jo .
M a g o .d w Z.M «n.«)Z.A».6.qu* eft r a t i o , o b quaro fid c iu lfo iib u s fauciur p ro p c tiliu s , q u a m d e b ito ri prin c ip a ii, p ro u t trad it H í i e n g . de f id tiu ff .c .z y . n .x.en n i.
f e q . f t eed. t t i a m t .i y .p a r .j . n . t y . A d d itu r q u o d -J-.fi.
dciuíTor n o n babee caufam lu cra tiu a m , ,fc d ccnac d e ^
d am n o víi au d o , & ideó fa u o rab ilio rcs d eb c in cíTc lu ­
diccs erg a e o s , H o n d c c e n f.i * i . »« ¡ y .l i b . 1. H c rin g ,
d tf id tiu ff . í . i c . J . í . ».6. M a g n a ideó fo ie t in iu iia , ft
fidciulfor ifto caíú vcnnancict in ia m m ag n o dam n»
vc n o n c x a u d irttu r volcns foluere x ftim a tio n c m ,
q u a n d o c a lp a alteiiu s n e n p o te ft tero , ficut vclier, p i a í t a r c , q u o d n e n dcbet cflc , B ccci. oenf- S T . n . i .
'
W ti\x\g .d efidtfu ff.c l ú . n . j f .
E c vt l e r i i u s t h ab e ret ifte co n fu le n s rn e u r o co»- 2 3
filium , J t d i c i d cú ifio n rtn S en atu s , qua íicfuif*'#.
W «>-«t«i»inieruimis!C niin an tib i-s,v b i fic diétum .[A t.
te n tó d c p o liio , 5c p ro icftacio u ib u s fa élis peí fideiuC.
fo rero , q u o d n- ilcbat q u ó d p ic tn m ’ d ié l* co n d u d io nis c u r tc ie t , c tlc ie n d o lo lu cie p te tiu rn d ié la mnl®,
f iir co n clu fu m , fidciuflóicm c o i.d tn ro a n d iim ad í t l ucndiim ta n tú m prctsuro d ¡ñ ® m u i* á die c o n d u é lio iiis v íq iie a d dicm dcpofiti , ad cana ra tio n e m , ficuc
co n u c n tu m fu e rat te m p o re lo c a tio n is , fc á dic depofiti
vfque ad icatero fo lu tio n em , q u o d lo lu a tu r in te ie fle
p rc tij diél® m u ía ad ra tio n e m vnius folidi p ro lib ra .J R c la to r crat cg rcg iu s o lim S c n a to t P etrus S ab a­
ter.P arce s F rancifcus C iflcrc t fe n io r, & a ltc r F ran c if­
cu s C iftc fc t jú n io r c i u s f i i i u s , fc S a íu a to rG tn o o a r.
D ies c o n c lu fio n is ly .D c c c m b . 1 3 7 3 ,1 0 a rc h iu o R eg io .
E t fi q u x f ís , t c u r p o ft d ep o fitu m fit c o m d e m n a - x 6
ti e incercflé?dicarn,quia d ep o fitu m n ó e r a t in te g ru m :
fo lu m cnim fucrat d e p o fitu s v n u s a n u lu s fa c ie n d o
cura valere p re tiu m m ul® , q u o d n o n fu it vifiiin fu fficere , a tq u e id eó folum h a b u it ra tio n e m Senacus d e
depofir® , fc d e d e c lataiio n c fideiufloiis. q u i nolebac
viteriu s curreret U g c rin ra /c d volebat fo iu cie p re tiu m
ad cftc & u m ne viterius c u rre re t, fed n o n ad t ff té lu m
n e p r x f ta te c im cre fle p rc t.j d o n ec re alitc r foluercr.
Id e ó tu cum cafus o c c u tic t , c u ia b .s leg itim é p ro c e­
d ere, V. v iru in q u c eiiiics, f c lugeria m ul® , fc in tc tc fle
p ie tij, q u o d cu n feq n cris p ro c ed en d o , vt in fu p c rio rib u s d ix i: q u i b u s adiiu , v c iu p ro te fta titm c facienda
lo c a to r i , rc q u iia s e u m d c c h t c i p re tiu m , q u ia tu vis
illud loliierc, & fi non fe cerit, dep o n e s vc dixim us, idl
q u o d iu d ic a b is efle p rttiiirn circurfi c iica .cu m lo g erijs
an te decurfis, & b en é h ab e b is.
N o n anim aducrxifti, f S en atu m in hac d e c lara tio - ^7
n c fo lu m condcm .naflc ad iu tcieflc ad. ra tio n e m vnius
fo lid i p io lib ra , & in alia M ith a c h s c F o n ra n a , cu ra
F rancifco P exo q u a m fupra tc tu lim a s , ad r a tio m m
d u o ru m fo lid o tu m j qu® d iucifitacis ra tio ; Q u i a for­
fa n in h a c v h iro a lie n a d e ta n c qu® co n fid c ra b a m u r
in p rim a , p o n e n d o exprefsc h® c v c ib a re d d itiu a ra ­
tio n is c u r fieret c o n d c m u ttio ad ra tio n e m d u o ru m
fp lid o ru m , cuiufm odi n o n folct fieii nifi in tc r m er­
c a to re s ,fc n e g o tia to re s vr d ixim us in alijs
ta (inqah),cpndi/iene d i E i Feutastá in fim ilib u s m ula­
rum U sationibus n e g e tia n tis ,tx tra d itis p e r dee. Gestu*»
2 1 4 . n .6 . T u fi iftud ju d icare h a b c b is .h z c
bis a tte n te , v t cum ra tio n e iu ftitia m adroiniftres. A lia
fim ilis c o n d e m n a tio incereflc ad ra tio D c m d u o ru m
fo lid o tu m , f u i t fotfta in a li* d e c la ra tio n e , qu am ra cx
lefiirciiius.
ARGV
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
!
Decifio D X X X V I l
a
r
g
v
m
e
n
t
v
m
.
D c c n d c m m a/c rU e q u . , T.u muli locaU
p c r e m p i i/ e o no n cxi ani;!..
,
.
,
E t d c i n t c - c í T e re i le no n e x te n de n tis vi
499
flialem , excnfarc d c lo , leg. i g i t u r , $. 0 generuUter
d e liber.cauf.laté A iu . G z b . h b . j . rewci S - ptr /or.addiice b am u sq u e ad id d tc ilio iic m in iciiuiiKS , vbi u a dec la tu tu m apud licrn a b . C á r n a z 14. per tot. C and.
z.p .v a r .r efo l c.xc.quando liceat f in i tu -if.& c.i
d tcfb.add.w bi d tcit, clfc vid en d u m ad id icx. nc>tab.t«
L i .t n ft.ff.d e a b 'g .cr 1« 5.p.t.4. de f o u i . n .t y ú . 0 feq .
M a x iin e . q u ia h ic c o n c u ttc b ac buiiu v ita , & fam a
m e® p artis qui n o n erat ciu s c o n d u io n is vir v t ani­
m u s fu .id a ti in co p t* !u in i p o flA .c a t c n im h o n o ra ­
tu s m m is.
s V M M A R. I V M,
,
E x clu í i p a n e f ab a a i o n c c rim in a li deiicntum 4
fu it a J ciu iltiii. lu <]ua pccim s aliim s . d u ilu c r
VIÜ c u m logerijs.f<,;.,<¿TO„a,„fuj( m c a p a rs ner P i * - +
to ic m i*d ic ltitu tio n c m a fin i.v n a cum lo g c n js .v t petrb .L iir, liq u id a t'o n c leÜ T ua'a, q ^ U licct locatus afin u s n o n fuill t,h o c tam en p T iab a tu r intereffe p eic n lis ,q n ¡ fo lc b a c in fi u .i.b u s lo ca tio n ib u s afin o iu m
n e g o tia ri, & in ien d cie .
Ec cum a liiu n n | n o n poru-ffcr , nec poffcr refti- j
tu e ie m ea pars.cx qu o illi ad q ios m ileiat iliu m .a licStM M Hí.valtréw t a n tm a h s y e i ’ ■P
n a d e n t eum in alios, n a vc n o titia 'llitis ' binam clfet,
n o n h tb ere tu i, pro c ed eb a t aduerfa in caula ad h q u igfyqa , C “
dacioncm lo g c iio ru m , & h ab u it qu am plures p ro (e
p ro u ifio n c s , q n b .lo g c ria era n t jam liqiudata in tri­
p l o ,q u a d i L i p i o , Q r id d ic o ? im ó in fe ic dec u p lo
5
L e % io tt U m fi -OH ik a tu r^ een fitH ffM a ten fn eta
q u á m efict atijn v a !o i,& lilius z il-m a tio , & fp e ia b a t u r h o c m o d o crcfccrc m in fin itu m , q u ia pars pc®10 i n Z f f t f M t h
te n d e b a c , d;>nec aiinus n o n refticuebatur tn Ipccic,
n ¿m ¿M 'M m fiU d orH a ,,vb,d ec.
'cu ric rc illud lu g c tio m m in te c rtfe .N c c videbam 1u d i11 L * X a r .a m u .M u m .a n fff ~t eX udere d u flu m tuftt
ces in clin ato s ad c a m p ig te n lio n e m tfiiupcrand.nn,auC
3Z P a r s n t g A n s , 0 t x p l i t a t u r l . v n i . C . d e ft H U n .q M
re p rc h e ic n d a m E t f jltt m (fid icu lc licc> n i m is j p r z t c d c b a t p ars , a rq tic ita dicebat in p roceilii, id d u ia m ru
p r o to q u o d in te * e ft, & * .
I J C o n d u d o r t S i n t e r f f f t n o H p o t u k v t i f tu i recaxduv li|iic ad céfiim an n o s,q u o s p r^ 'n m c b a tu r vt dicebar,
ÜM.Hon p o n ji exetd tre dupitir».
viC tarus afiniis.quod fu it m :hi valdc n o u u m ,p o ffc afi­
1 4 E m ptortt •n ten ffe ob rtm noa tr a d iu m .fttit poteft
n o s lá J iü v iuere,licct fim a liq u i.q u i in o p in io n e o m txctd tro duplum.
u iu m ,v iu a n t n im is,in m a g n u m m u lto ru m c ru ciaru m ,
i j R e U tio Kort eadit Irene i» honis m$¡tilth«s , & f e
& pocnana.
m a H e n itb u s.
D c ftitu tu s rem edio t in illa c u tia , vbi te n a c ite r 6
1 6 A l f a opmio centraría ei qua [cripta fup.iepraced.
Indices in h z rc b a n t fcntcnii® c o n f u lili, rc cu trc n d u rn
1 7 L r g t r iu m fe le t (o m m u n ittr t a x a r i pro d u b m j a lt]S ,
ad S en atu m p to tcleuationc- ta n ti g ra u a m in is .& d a m q u i i n í c o n d u ñ o r v í t e n i t s d n ir .u t r t t tn u ia n t lo n -,& o b tin u i,fie ri in eo v erb u m in ce rta rcclam arionis
ta ta m c a u f a , p et Iudices illiu s. E t cu m vidiffec S en atu s
18 R tU e a tie tacita habet U íu m in a nim alibui leeari
« q u ita tc p len u s, m ea m p arte m allegare im p o fltb ilife litit.
tatem reftituendi a lm u m in fpecie , cx his qu® dixi,
19 L . v n i C.de fenten.qua pro ee qued intereft,0 c.non
o ffetrcq u e fc jurare illum n o n haberc, ncc (cire v b iprocedft in l» g eri)s,0 a lijs penftoutbus pañatfS.
n am clfet, cffc rtc q u c iu fta m x ftim a tio n c m cu m in rerefle illius « (lim a tio n is ,& v a lo n s ,b e n ig n e fuit recep­
D e c i s i o
D X X X V lt.
tu s ,& audirus,i*áiM »ií4»< S e n a tu s ,p rz tc iit o n -m tu - ^
fta m ,a tq u e u a rem ad « q u ita te m re d u cen d o d xir,adj
A 'Lium cafum f ac illum quidem perpulchrum ,
m ictcndurn m e a p.irii o b iatu tli jtira m e n tu m ,& ea ju ­
/ V habuim us p u ftca fim .lcm p rz ccd c m i.q u c m dif.
ra n te , folüm fore c o n tra eatn liqu id a u d u m v alo iem
p u i-u cm u s iiiS eiia(u,& leuapudcuu» adduccraj q u i­
afim & * ftim a tio n c m ,a d q u a n tita te m decem libra­
d am m V ib c m v n u iti vcnaL- j.irttCntoty qui/d duo
tu m , q u ac u u s em e rat aduetfa pars , Sc n o n cum lop tz tc n d c b a n c Gbi vcn d iu in i.V u u scc .u im q -r, p " ^ug e n js , led cum intercllc illuis valoris,dr « ftim a tio n i»
A oricate illud a b .iu x ita b h o l p i t i o i n q ,
.p e ad la tio n e m d u o ru m fo lid o ru m p ro libra á die a b d u teudcns ijbi pr us venditum , 5c foras o iiiit ad q iio f
A io n is afini ab h a ljiirio , vfque .ad diem io lu tio n is va­
ian> lUos co n fanguineos.tcu c o n f-n g iiiu c u m , qu.bus
loris, & « ñ '.m a tio n is p rz d iA fc .
feu CUI do u au it lil.id .ln itu u ir a ltet ,q « i dicvbat [ibi
M o t i u u m t dec lara tio n is principalis qu o ad ab fo lu p o t.ü s venditum pcc m edinm cuivim ris, ciufam critio n em á te ftito tio n e a fin i in fpecie , fu it illud idem ,
n»ii>aicm co n tra ab d u c cm cm co ram 1’fa to r e V rbis
q u o d in p r z c e d e n ti d e c if diximn* , [q u ia d e b ito r fpcX p ro abd u A iu n e lUa fu rti cu m accufans. A q u a < g o ,?
ciei excufatur a p rz fta c io n e fpeciei dcbit® , p ro p te r
q . i i rci partes a g tb a m , facilc tibcraui illu m , pro b a n s
im p o llib ilita tc m , &; c tia m d-fficulratcm , Ar lib era tu r
in m rc,non potuiffc fu n i aA io n e m c o n tra e u m in ftifoluendo g ilim a tio n em qug fu n g itu r vice ipliusm cr,&
iu i,cx q u o aim u m p u b lic e ,& palam abduxerat,exiftiidcinrepiiratur.] Q lod q u id em m o tiu a m fu it exprcfm an s.ac aftciens fc d o m in u m ilhus vigore ven d itio ,
fiiin in fenicnti.i. In cuius co n firm aiio n cm c g o e o n
m s .q u a m dicebat llbi priiis fa A a m ,& e x conTcqueiiim m o ro r,c u m f j t i i id fc cetira in fu p tritrip rex irn a d tt i c re d e n s id f\bi Ucuifle.J./jw.a iam eninft.de v» boaor.
eiftoae.Sed an p o tu ilfet addi p ro m o tiu o e tiim , q lod
r a p te r .i.i.in ft d e o b h g qua t x del,£i. nafeun.c\sn, ad
iftud intereffe ex c ed e b at nedtina in duplo , fed iñ de­
h o c re q u iie tc tu r d o lu s , q u i n « n c a d it in eo qui b o ­
cu p lo , & vlrra, le g itim u m afini valorem , colliges e*
n a i d e , cte d e n fq u c fibi licere , q a ic q u a m facit , cum
his, q n * dicim us in f tq n c n ti qu.x llio n e .
i vulgatis fic r e g u l* , quamlibet caufam ? etiam b ctra d u p lu m valoris illiws.
C * c e t u m , e u c n o n ? f ie r e t c o n d e m n a t i o c u m l o g c - t
T c
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4
rijs.
5 0 0 '
lo a n n is Petri F ontanell^
* tijs , fien t in alijs d e c lara tio n ib u s a n t e i fa ftis q uas re­
tu lim u s in p tic c d e n iib u s fed ad in tercffc folum q u a n ­
tita tis valoris Sc atftim ationis p to to lo te m p o te vfque
a d fa tisfa flio n e m , n ih il d i a u m . E g o ad id a lle g a ­
b a m m ea m p a ttc m n o n h a b u iire ,n eca cc ep i(Ic afínm n
t itu lo c o n d u ñ io n is p ts c c d c in e tiaéV atu, Sc c o n u e n ­
tio n e de ce rta m cice d e d ietim p ro co (olueiida , ficu t
in p ro c e d e n tib u s alijs cafibus , in q u ib u s lo g eria fu e ­
r u n t adíudicata , tod litu io v e n d itio n is,q u am pisetcnd e b a t fibi fa ctain , & iu te d o m in ij, q u o d íib i tra n fla n im putabaic p e r iliam ven d itio n em , N e c aduerfa p ars
9 t ag e b a t, ncc agcrc p o tc ra t a ó tio n c lo c a ti,in q u a ta m
cx fui n a tu ra , q u ia lo ea tio etiam fi n ih il dica tu r,ccnfetuc f a ñ a m ccccde co n fu e ta , icc u n d u m G l.i» /. excep.
vo rk co n fu e t.C locat. & m u iro s q u o s lo n g a íétíc refere
C & zo.d e laca. & conduc, de fub fi.loca. e .j .
late P íchar.tra p r .iv ñ .d e lo c .f t condue.ex n .ip .Z tza c z d e nautb.
p .j.w . iG .quani c tia m cx co n u e n tio n e , cu m foicac ex p ic ís é d i c i , p o te ra n t v en ire lo g eria v ii pcn fio n es lo ­
ca tio n is : fed rc i vcn d ic aiio n e ,m q u a diuerfa res eft :
fufficit dari « ftim a tio n e m , q u « lo co rci fucccdic cu m
. incerefié illo majsOri, q u o d d a tu t m e rc a to tib u s , atq u e
^ ica v ifu m S e n a c n í, q u o d fu fficit C o n lid e ra tu tam en
ancoquám te lefoluas, qua: d ixim us in an n o ta tiu n c u la
te rtia in calce h u iu s ícrip ra , q u a o p u s habes p ro b u n a ce n fu ra lacienda jn h o c eafu.
10
M o tiu u m au te m -{■ co n d e m n a tio n is intereíTc ad
ra tio n e m d u o ru m folidorum p to lib ra & fic ad ra tio ­
n e m decimíB , eft q u o d íupcá p o fu im u s in alia dec. ex
iftis q u ia ifte h o m o e ra t folítus n c g o c ia ri in ifta m a ­
teria ,fc id e é proptcc n c g o c ia c io n c m , d atu m 'fu ii ci in cereílc m e rc a to ru m .
,11
V ltim ó f (iam en im fatis cu m ju m en tis t r a ñ a u i m u s )d u b ita tu m ,fc q u z fic u m vidi i n f a ñ i c o n tin g e n ­
tia , fi n u lla f a ñ a d ilig e n tia ad excinguendum lo g e ria
e q u i auc m uli , cam m o ro fu s c o n d u ñ o r fueric in re ­
d eu n d o ,vr lo g e ria ipíc d e c u ria e x c ed a n t in m u lto n e ­
du m d u p lu m ,fed fc trip lu m , vel q u ad ru p lu m iufti va­
lo ris ,au t v iirá,a n iila in teg ra d e b e a n tu r, an fint re d u ­
c e n d a &d aequitatem n e ex c ed a n t id q u o d incereft , fe ­
c u n d u m ju ris (a n ñ io n c s in h a c m a te ria editas.
12
E t p rim a qu id cm t facie videtuc d icc n d u m , h u n c
lo c a to re m d ebere tra n f u c per reg u las ta x a ti,& lim ita ,
t i intereíT c,qu* fu n t n c illud cxccdac,ncc excedere v alea cd u p lú lufti v a lo ris,fc gftim acienis td ,c ó p re h e n ( b
ip fo valore,veluti fi re s v ale t d ecem , n o n potcífc in tc rc ílc cx cc d ere alia d cc cra .n ec p o te ft v ltra tax a rí, p c ii,
v cl hab c ri.ex cxprcfla d ifp o íitio n e leg .vniea, C .d e f e n tent.qua pro to q uo d interefl,opise cxprcffim lo q u itu r in
lo c a tio n e , & c o n d u ñ io n e ,fic u t in v en d itio n e , fc alijs
q u ib u fc u n q u e c o n tra ñ ib u s , & ib i o m nes. R a tio n e m
re d d it Im p e ra to r illis v ctb is : N e dum i n in fin itu m
computatio redueitur , pro fu a impeJfibUitate cadat vbi
G l o f ^ u a enim immenfa fu n t, ea d u nt,lA eo d ec-F a lta .
I j.n .í.L ib .t.F a chi.co n tro H er. iu r .h b .i.c .4 8 .
1J
N e c dicas , t
Icgis d ifp o fitio n e m n o n p o ííe
applicari in ifto cafu, in q u o n o n agím us de in tc tc ílc ,
fe u de Iogerijs , fc p e n iio n ib u s illius , de q u ib u s n o n
p o tiiit in teílig e rc lex illa d u m de lo c a tio n e , & c o n d u ñ i e n e lo q u itu r. S ed de intercíTe , q u o d v lirá re ftitu tid n c m m ercedis ja m fo lu t* , p r* tc n d c rc p o te ft
c o n d u ñ o r , ex q u o vti ftu i te c o n d u ñ a n o n v aluir, de
q u o in l .fifu itd H j.}€ .ff.leea ti,q u em tex. G lo f.p to c o n ­
c o rd a n ti allc g a t v e rb o , leeationibns , vbi cla re text.
lo q u ita r d e c o ,q u o d in te re ft c o n d u ñ o r i rem habuiíTc,
24 & ea vci p o tu iflc , ficut t l .i f f- d t a íl.em p.cpizm etiam
GloC verbo, vend itionib us a d d u c it: lo q u itu r etiam I .
q u o d in tcrc ft e m p to ri p o íl fo lu tu m p re tiu m ;
5 fib i tem n o n fuifle tra d ita m Q u ia refp o n d etu r, f im ó
o pcim e applicari pwíTe.quia in his rebus m o b ilib u s,fc
fc m o u en rib u s, n o n b a ñ é c a d i: re lo c atio , io c a t v n u s
c q u u m , vel m u lu m p ro m t d ieb u s tax a tis, p t o eu u d o .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
S c re d eu n d o ad calera lo c u m : detin et fibi cum vlteciús
a liq u o t dics c o n d u ñ o r , ta c ita m re c o n d u ñ io n c m n e­
g a r e videntuc a u ñ o r e s ,im ó fu rti a ñ io n c m co ncédete,
p ro u t patee cx P a n c iro .M « /ii4 7 .» .2 .T ib c t. D c ci. conf.
Z .n .y.v ol. 3. vbl d icit íic o m n es tenece is./.ttem quaritu r , §.q u i iw p le to .f.lo ca . M aCczz.de preb. concl.c,^}. n.
2 7 .B o rg n .C a u a l.d e c .4 4 .« .9 5 . lib .i- d o n Accaf. de R ip o li n o ñ e z v a r . refol. c . i z . de leca. & conduc. 0 .3 4 4 .
M a u t U í l a c i t .f t ambig. conutn. h b . j .d e toca. & cond u c .t n u .i j.n u .4 0 . vbi plures iftu d tcn e m c s re fere, li­
ccc ipfe eis, n o n aílbnciac..
S ed eft a l i a t c o n tra ria fe n tc n tia : n c in h o c cafu
¡n trc t d ifpofitio c ita c * /. v n i. C . de fe n te n . qua pro eo
q uod in te r e fi.& e.n c c alia q u id em t a t i o n e , q u am q u *
fu it p r * r a ñ a in praiceden. q u ia ea lex lo q u itu r in
in tc rc ílé valoris , fcu a f tim a tio n is rci n o s aucem lo ­
q u im u r ín m ercede , feu p en fio n c reí locata: per il­
lu d tem p u s o n m e , q u o d u ra u ít lo ea tio q u a n tu m c u n q u e l i t , q u * tes d iu erf* fu n t, N e c in locatione
cxcclTusiftc dupli eft p ro h ib itu s r e f p e ñ u m ercedis fc
p e n íio n is .
S o lú m p o te ra t t cfTe d ifficultas in co q u o d anici 17
dice b am u s, fi in his m o b ilib u s, fcu íe m ou en tib u s inte llig e b a tu r c o n tin u a ta , feu p ro ro g a ta lo e a tio v ltta
illo s dics necclTacios p ro cu n d o , & re d eu n d o , pro
q u ib u s ta x a tiu é fo lcn t fieti lo c a tio n e s : fed n o n eft
difficultas, q u ia ap u d n o s fem per ita pafcicicur , fc in
p a ñ u m dcducicuE , vc fi v ltra illos dics fe detin u eris
a m p liú s c o n d iiñ o r .f o liia t m crcedcm o rd in a ria m p ro
d ic , fc q u a n d o n o n d ic itu t cxprefsé , ta m fu b im ellig ic u r de g e n e tali co n fu etu d in c,d e q u a nuilus dubitauic
a p u d n o s v n q u a m im o in equis t ad v e ñ u r a m , fc i *
fim ilib u s, q u * fu n t res ío lit* lo c a r i , ccnferi iam alias
d c ju re f a ñ a m re c o n d u ñ io n c m p er d e te n tio n e m vl­
tr a tem p u s, licét nu llu m eíTet p a ñ u m , n u lla c o n u e n ­
t i o , n u lla co n fu ctu d o , d ic it C zv o .d e loca, f t co n d u ñ ,
pa re.z.d eren o u a .h ca t. cap. l O j . numero i } . i n editione
parua. Q t t o fic ftan te , -f c u tn re u e tá fitnus fem per i n 19
h i s , in m a te tia lo g e rio tu m , rncrccdis , & p e n íio n is
e q u i, fcu m u li c o n d iiñ i, n o n in tra b it d iÜ .t. d ifp o íilio ,
q u * in alijs ví dixim us , te rm in is lo q u itu r , C a g n o l.
in d iS l.l.v n i.n u . I o % .R .o i.K o r a .in tom.dec F a rin .feq u r
p ofi duos to.cenJf.dec.}yZ.num . i.d o n .Io .F ra n c .d c I C a ñ .ú .d e e .S i c t l. .i 4 } .n . ii . f t i z vbi g e n e ra lite r , q u o d in
d am n is vcl >inteccíTecx c o n u e n tio n e d e b itis , & pec
partes ftip u la tis , n o n p to c e d it e a l e x , A n t. Fab.
in fuo C .lib.y .t ii.i6 .d e fen ttn .q u a p r o eo, f t c. d e fin .j.
R e liq u a c u ín d c c if habes in fe q u en ti
‘
A R G V M E N T V M.
D c e a d c m m ateria d cc. praeced, & fignanter d c incerprecationel. vni. C . d e fenc.
pro e o quod in tereft, fc c . circa rem m o bilem ,vcl fe m oucn ccm .
S V M A M R t V M .
1
2
3
4
j
6
L o g eria gladiorum locatorum pra vno conuiuio, an
crefcat deind e , i ll i s non r efiitu tis per ahquot
annos, v ltr a dupttitn valoris.
Logeria non ta xan tu r pro loto tempore, quo detine­
tur mula cond u ila f i tempus efi excefiiaum > fe d
a lio modo, v b i Sen a tu s decifio.
M o tiu a , quod logeria non pofiunt excedere duplum
i u ^ i va leris.
A u ñ o r i s in h is fenfus.
Logeria nunquám pofiieut confiderari ve interefii,
f t feeu a d um illu d regulari.
D u p l u m e o n t i n i t i n f e f i m p lu m , f t qu em od e.
Decifio D X X X VIII.
m M b o H t tr ip li,vltrM (tm plum p a n * , rem iffta i.
„ m h i « i f t h 4y í m i l > « i i n r i M Í ! i a n t u m f « f I n t i r í é t , .¡m d 4 d M Í i M w te ¡ « d i t a , m n fn h in c a d tf o f it im i l. vn i- C . d c f ln t in .q ii n f r n tc ,
,o I d c f J f i d c f r n l l - y m c c i .i n c p c titm m i n d " !'’ ,j
y í i m c n l , m in c n in td c n c n p lc lc ln n d ts l u é m .
ejt, quod logerta, qua v e ltu intereffe fo ln u n tu r , nen p e ffu n t excedere valorem rfiff, m u ti, & ideó p to im ctcíTc
, í L cg cri 4 r t t ‘ ccct‘t .d i ‘ » v « " f i " ^ ‘“ t
pcU cticnc veniunt.
I , A t t t n t ittt d,ctndnm . i n lo g c tij. mnUrttm Iccntnr ttm .v i f i u a m d icm tu r , & id tc .¡unte n c n u i ,
iuditnntur k d ie i i t i i mete.
1+ r r u í i n i in Senatu admdicantur tt dte h t u mota
l¡
O t L t ld e e t f t e n a fup ra relatas . f u é t s nen f a S a
eOMÁemHéúo logerierum a d ie litis m ot*,
i 6 L o g e r i* cu m *d iu dic*ntur, an cum interejfe.
DacisiG
D X X X V lir.
1 c V c c e f l i t fu p e c h ís , ^ de q ü xhai in p r éetd in . d e e if
¡ 3 q u id a .r . puichcrrim us,(aljquibus vidcbatot ridiciilus,
& (upcr re ridicula fufcitatus c a fu s; fupet q o o p er
©lares an n o s in S enatu fuit d u éla caufa , inter quend a m S aluaiotero S catd ó c u ltti fabtum ciucm B atchín o n « ex vna, & lo fcp h . M ichael. de M o tad ell dom jcellum p a rtib u s cx altera. A g e b atu r enim in ea cauG , de q u ib afd a m glad i* lis n u m ero vtginci q u atu o r,
p ro íéru itio m euí® m nupTíjs cuiiiídam fili* d iéli
M erad ell de a n n » ly S S . ilh pratditftum S card ó ad ratio n e m q u a tu o r denariorum p ro v n o q u o q u e in dies
H ogulos (vt p rz tc n d e b a tu r) iocatis cu n q u e a d ié lo
te m p o te vfque ad pcoxitne U pfos annos d ed uceretur
caufa , logeria p rz d íS ia e x c e d e b a n t, nedúm d o p lu o i,
fcd & c e n tu p lu m , Sc v ltra.ju fti valotis qui e ta t fo lu m
v ig in ri q u a tu o r ccgaltotom . H ic im ta b at bené q u o d
dicebam is a iu c i m tív zce d em i.q iió d quia tra é la b a n t
p a rte s de tc m ubili lo lita folum locati pro vno , au t
altero ta n tu m coim íuio in occaítone nn p tiarn m a u t
aliás , fin ito lilo c o n u iiA , feu conuiuijs & lapfo illo
b teu i tcm p o re , no n centebacur faéfca te c o n d u a io . ícd
crat reddendus v alor, & « ftim a tio , cum intercíTc illiu s vfque ad duplum , n o n vltrá. E t in hoc inclinare
S en atu m n o b is i n f íh u a b a n t, qui in caufa im erocnieb a n t. Sed n o n o p p o riu it iftud dccU raie , ncc in tra te
in hac d iffic u lta te m , (-qua hab u it S enatus aliud expe­
diens fu it en im vifum n o n conftitiíTe de locatione)
ficu t p rz ie n d c b a t a é to r fcd d c v enditione , vt dicebat
re u s, precio v ig in ti q u a tu o r regaliorum , quorum m e­
d ietatem fo lu eta t in in itio illc M o tad ell daguccio fc
eum fint co u c n tu s , o b tu le ra t foluere a liam m edietate m ,& d epofuetat eam in rc n itc n tia m . P ro p te r quód
p e r e g r.g iu m oBm S e n a ,„ r.m ,& R e g e n te n , R eg íe J
G eneelU rtant M .cbeeiem C o .J e lle s d .e j.N n n e m b rie
* jS S .fiiit abfolum s rcus a p rz tc n íls logcrjis , declaJ p T en?um
r T f i l ? " eri^
b o M .e t 2S. M a., i t a , . ta n to , em pore dn ra u i, „ „ r a
ta ra p atu i p o n d c tts .A a u a riu s e t a t . & c f tn u n e l„
P ayffa. H ie ee itu a iftín s canfie .
bas fcire »CI d e re n o n a , &r ex traordinaria t„
e
a a o t a a m m odicU lim o e a p lta li, q u am n m ’ fun**""
d ta g in .a o a o f o lid i. P " r a L fe facete diniten. , 1 h ¿
E t f i alm d d e h a c caufa a u d m f t i , fz o e c n ím x
i •
qneLfoSV/e ^
rroen,
efettn
r. de teexem plnra a l i e g a l n t . T n X
ne crcdidcris : rentas eft quatn przdixj.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
501
R e p e tí cam en f aliq u a n d o H tum m et cafum in cec- z
tn in is n oftt® q u « ftio n is ,d e m u lo lo ca to jn e c in te rm i­
n o r c f t i tu t o ,t i a a a t u m fufíTc ia S en atu , fc r tftlu tu m t
p ro p rim a « p in io n e , fc fie p ro c o n d u é lo rc , n e te n e re tu r ad excefllu» lo g eria , q u * d u p lu m e x c e d c ftn r,
^ x t a l.v n ita m , in «nius qu id em c o n d u é lo rís fa u o rem
fc cit S en ato s co n d e m n a tio n e m de lo g erijs p ro d icb u s
«eceílarijs p re cu n d o ad c e ttu m locum , ficu t c o n ­
v en tu m fu c rar,in tc liq u is .t dixit ín m o tiu is ,£ » eertum ,
v ltca valorem m uli , q u i n o n teftitu eb a tu c in fpecie,
fu it c o n d o é lo t co n d e m n atu s ad alium fim ilcm v alo ­
re m N o t a -f h a n c d c c iíio n e m elfe c o n tra o p in io n e m , 4
ín q u am n o s in clin ab a m u s fu p ta in praeedent. dtoifio,
fed n ih il in ie tc ft , q u ia fe m p e r, fc vb íq u e m ajoc m e
eft S enatus.B ene. S ed q u id eft f iiia d ,p erc o m o i» q u o d 3
h * c lo g c ria vclu t im cflc fo lu an tu r, cum videam loca­
tio n e m reuera in h o c cafu in te tu e m ífc , q o a c x ta m e ,
fequcbatuc q u o d dice b am u s , fcm pet cu c u rtilfe lo g e tia , v t lo g e tia , vel ex p a é lo vel c o n f ic tu d ín e , vel ipfa
ju tis d ifp o fitio n e , vel obcxprciTam c o n u e n tio n e m ,
v cl o b ,t a d t a m tc c o n d u é lio n e m ; fi m u lu s n o n fuiffec
lo ca tu s, ficnt d e illo a fiu o díxim us fu p ta d u o b u s v en ­
d ito , tr a n f e a t. h * c vti intereíTe poíTe c o n f id e ra ri, f c
ad h u c n o n ficut h i c , fcd ad iudicando valorem , v n á
cu m interelTe ipfius valotis ad ra tio n e m decimse in a n ­
n o s fingulos , fc ad h u c etiam id n o n ctanfit fine d if­
fic u lta te , vt aducrtirous fupra, & d icem u s in fra , íc d
in lo c a tio n e , tes difficilis. C o g ita , eg o n ih il m ih i ar­
r o g o c o n tra S cn aiu ro , difficultatem p ro p o n o . V b i
Icgi dec ifio n em , vidi ícríp tu m , illa m fa élam p er d o n
lo a n n c m S ab ate r cg te g iu m p rim ü m S e n a to re m , d e­
in d e in fuprem o C o to n * A ra g o n u m C o n filio R e ­
g e n te m R elato re m . A élu acio S a c a te s , fine die : vc
a u te m q u am difficilis fit res harc , c o m p re h en d a s , f c
a m e q u a m te re fo lu a s , vide a n n o ta tiu n c u la m tettíanx
in frá.
R eftac a n n o ta tiu n c u la t tciplex, P tim a circ« illu d , ^
q u o d in his d ec ifio n ib u s fupcr e q u o , & m u lo lo ca to
fupra faélis, d c d u p lo illo , in tra q u ó d fe dcb e t c o n tin e re inteteíT e,nec viterius p ro g re d i, lo q u c n tib u s ,d ix im u s in co co m p re h e n d i fim p la m , ita vt fi v a lo r , &
« ftim a tio rei cc n tu m fit a u re o to m , in tereffe n o n poTfit excedere aiia co n iu m , ficuc intec valorem , fiue
« l l im a r i o n c m , & im c re fle , n o n fint nifi d u c c m u ta
q u ó d ib i n u lla tc n ú á p ro b a u im u s , n u n c au te m ad id
a lle g o tex t. cxpreffum in $. tr ip lk in fiu . de aE io. ín
illis verbiSjW in hec triplo étiam fimpltem, in qno dam nurn paffus efi, eonnum eretur.Fachin. centrou. iu r-lib, r .
cap.4%. q u i in term in is fx p é á n o b ís in h is a lle g a t*
t.v n ie .C J e fen te m .q u * pre eo,\& c . lo q u itu r.
E t in C a th a lo n ia , t
^
7,
o b fc tu a ri poenales dió>ofitionCs v ltra fim p lu m , licct
finc p lu res , q u as eg reg ias o lim S e n a to r n o fte r A nr.
O l i b a c o m m e m o ra t in í . c o m m t n t . ad ^ . o m n e s a u t e m
a fiion es, in fíit de aE io. in viidccuplo f fcilicee . p a m a ,
im p o fieap c c R e g ia s pra g m a tic as officialibus R e g q s
frau d u len ter fc h a b e n tib u s in rcddítioue c o m p u to ru m
iu ca en im in clu d itu r finc d u b io fim plum , ica vt o ffi­
cialis n o n foluat cx r n a p arte eam q u a n tita te m , q u a n j
in c o m p u tis d e f ra u d a u it, o m itte n s eam p ó n e te In
illis .in q u ia c o n fiftit fím p lu ra ,& ex alia v n d c c u p lu m :
fftd v en d e cu p lu m folum , co m p te h e n fo illo fim plo,
iu officio M a g iftri R a tio n a lis , f - f
q u * ita
vbi h * c t r a é l a u t u t , a tq u e i t a & n o n a lite r folcnt
fieri c o n d e m n a tio n e s .
S e c u n d a a n n o ta tio , f D ifp o f itio f* p ¿ c i t a t * /.
vnie.Cade fe n ttn t.q u * pre e o ,& e . n o n procedit in in te - ^
reffe p e c u n i* , q u * pctituc in judicio , id en im n o n
eft ta x a tu m p er diéá.lcgetD, n e c pet aliam , fed d u ra t
q u a n tu m Us , p e t q u a m d eb ito r foii fcm el effeélus
m a l*
I
5 0 2
loannis Petri Fontanelle
m a l* fidei polTciror.etiam p e r m il le a n n o s , ÍÍ t o t a n ? f n o s durar lis.A tq u c U z p r a ñ ic a m u j in trep id e.
10
E l idciti cft + d e ftu A ib u s íi res fcuA ifera pccitiir.
? ? A tq u e ¡ta praSlieMttr in c o n c u fse apud nos ficpc enim
v idim us íecundum d u ra tio n e m lu is , has acccflioncs
l o n g e v ltra duplum cxceffiiTe v alorem ,& arftim a tio n e m rei* P ro m ilie videm us n o n ra ro folut tre s , &
q u a tu o r m ilie,& m u ltó plus.C entum ,fic v ig in ti q u in ­
q u é m ille libras racione fru A u u m lite p e n d e n te , vidi
i n c e rta caula liq u id a ras c o m ra rcutn , q u * exorbiieí u n t , & fu p e raru m ( q u ia d o lo r ] o A u a g in ia m illc,
q u a s h a b c b a t d c crcdiris liquidis lupcc h z c e d ita te , flc
rc m a n íic reus finc ¡lla, 6c íin e creditis , & ad h u c de­
b ito r in q u ad ra g in ta m ille , & vlcta. H o c beneficium
11 f fa cim u s n o íltis clie n tu lis q u i A d u o c ati eo ru m n o n
in c e n d im u s ,nifi in p to tcian d is licibus,6c in in fin itu m
pcrduccndis,G cuc fa A u m fcm pet ¡bi fu c ra c , e x tra o r­
d in a rie a d m o d u m , n o n co n lid e ra n d o dc lo n g e illu d
q u o d de n ec effita tc erat fucceíTutum fu o tc m p o re , in
ca u la p r z d iA a ,cantorum d a m n o ru m ,6c in tere ile .
11
A n n o ta tiu n c u la m ? tertia m n o n cft d u b iu m , d efid e ia b is a u id c , fi le g ifti cum a tte n tio n e q u z in fuperio rib u s dix im u s, vbi to c ie s te ad cam cem ifím us. E t
e ft , p e n f io n e s , 6c m ercedes , q u « p erc ip iu n tu r cx re
¡o c ata , 6c fcu q u z racrcedis n o m in e fo le n t.h a b e ti ex
e a ,v c n ire a p p e lla tio n e fto A u u m , & fiu A u s d ic i, l.prad io ru m ff.d e v / ur.l.j.do m u m .C .d e rei vendiea/, V ir g in ,
d c B o cea .1« tra ñ a t.d e in te r d iñ .v t i pojjid. e. j 8. m. 1 1 .
1} Q u o d fi irá c f t , t p ro u t cft fin e d u b io , lo g e ria c tiam
eq u o rim i.fic ro u lo ru m .q iiz fu n t,q u * e x eis p ro c e d u n t
q iia q d ü lo c a n tu r , vcl q u o d id em clt,fu m fo lú a lo ca­
t i , ftu A u s d icu n tu r, 6c d ici d e b e b u n t. Q u o d fi ru tfu s
i t a eft, cuc n o n ctiam q u i cq u u m m cu ra , vel m ulum
dccinei q u o c u m q u e m o d o , n o n c o n d e m n a b itu r ad
io g e c io ru m vci fru A u u m ,fi n o n p c rc e p to tu m .q u i p er­
cip i p o tu e ru n t, rc ftitu tio n e m iu x ta n o ftra m c o m m u .
14 r>cm p ra x im in q u a fem per -i- á die litis m o t z fiunt
c o n d e m n a n o n e » ,v n k c u m fc u A ib o s p e rc e p tis , 6c q u i
p ercip i p o tu e ru n t , p ro u t in a lq j f i p é h c ü trad id i­
m u s ,6c fieri d cb e re iu d icat Im petat.»» c i t a t .l .j . C . Me
reiv e n d ic.S c lu rc c o n fu lt.» » l-fH n ñ u S y j^ .ff.eed .tit. l o ­
q u o r fem per , vt di?! j refpeA u illíuS , q u t vcl rcucra
locaiicrac , vel re u cra lo ca re erat fo litu s , v t v tru m q u c c a fu m co m p ic lic n d a m ta m c q u i , feu m u li lo ca ti,
le u c o m m o d a ti,au t áliás,q u e m vcl c o n d u A o r,v c I c o m m o d a ta riu s .v c l alius fibi d e tin u it v itiá . N o n n c cft ifte
m o d u s o rd in a riu s o n e ra n d i tn iu fto s d e te n to re s rerum
n o ftra ru m a d íe litis m o r» ,q u a n d o arces den e n iu n t ad
d ed u c e n d u m res iftas in iu d ic io ,v t p ro ftu A ib u s co m ­
p u te m u s id q u o d p o te ra t p ro c ed ere cx lo c a tio n ib u s,5c
m crc cd ib u sca iú ? C etcu m ,v t e f ti n c ó m u n i p ra x i,6 : h a­
b e tu r late in ne/ha d e c .6 i.in i .c u r ¡ ta q iie n ó hic ¡tcm?
Ij
Ex qiñbus ? v id e n tu r in p rim is difficiles re d d i d e­
c la ra tio n e s,q u a s refpcA u e q u o ru m , vel m u lo ru m l o ­
c a to ru m p ro tcm p o re q u o d u ra ru n t,q u o m o d u c u n q u e
lo c a tio n e s , vel p o ftea c o n d u A o re s fibi d etin u e ru n t
e o s ,n o lu e ru n t d are lo c a io tib u s lo g eria , ftd (olum in tetclTe v a lo ris . 5c z f tim a tio n is . S e c u n d o difficilis vi­
d e tu r 8¿.illa fim ilicer fa A a fuper a fin u m illum vendi­
tu m d u o b u s : cum en im fo litu s cflet h o m o locare
eiu s fpeciei iu m cn ta , fi aliq u a m o ta c o n fid c ra b a tu r,
pcc n am eius lu c re dcbuiflc v id e b a tu r reus p et p r z f ta tio n e m lo g c rio tu m , n o n p e r folam Ib lu tio n e m in tcreflc valoris,6c a?ftim ationis.V ides? R c ip o n d e .
i6
E t nifi tiriicrciT) f tib i fo r e m o leitu s, c o m m o u creq u e fto m ac u m cum t o t n o u ita tib u s , ad h u c vellem
c o n fid c ra rc s ,n u m vlcra ifta k> g e ria,q « * p o flen t c o n ­
t r a c o n d iiA u rc s d eclarari , deb e as eciam o n e ra re eos
in tc rc flc ctiam illoi'um ,& fic n u m lo g e rio ry m 6c in te re flc eo ru m debeat fim u l ficti c o n d e m n a tio C u r
n o n ita , cu m lo g eria p e ta n tu r vt io rs,n em p c vr m erces,6c q u afi p tc tju m illius lo c a tio n is ,¿ c c o n d u A w n is
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
c o n tra A u s ? R ecu rre,fi p lac ct ad alias in te r k i s f a f ta s
decifiones dc vfaris vfu raru m , p ro d o n G alcerando
d c P e g u e ra , cura d o n C a lc e ta n d o d e F oxa , 6c fuiu
d e c i f .1 0 4 .0 t o j . in l .v b i late videbis dc hac roatcria .H ic fac p ra ta bibere, S uper q u ib u s tu , qui d o A us,
e xercitabis jn g c n io m , v t b e n é fuo cafu ¡«dices dc
A R G
V M E N T V 'M .
L e g a t u m an n iii cc n fu s , fcu ce n i u a li s, a n
ccnfeacur a d em p t u m c x rctroucndition e fa A a pcr teftatorem.
M u l t a d c a l i c n a t i o n e voluntaria,& dcalien a ti o n e nec ef la ria in h a c materia.
P en f io n es ccnf ual is , an ve n ia nt in legato
cenfualis.
S V M M A R I V M .
I
F a ñ u m ,Á e qua in hac dee.difputandum .
X
A d e v 'p tio ¡egatorute d iip U x,v n a expreffa, alia ta­
c ita ,0 quomodo qu alibet e x ip jis fia t.
3 A d e m p tio leg ait.feu legatorum in dubio non pr*f*~
ruitur.
4
M u ta tio vo lu n ta tis xon prafum itur,
j
S en ten tia proferenda in fauorem eius^qui habet re­
gulam pre fe.
6
A d e m p tio legati prafum itur e x alienatione te fa to ris.
7
A d e m p tio leg ati ex alien atione te fa te r is veluntar i a , 0 non e x neceffaria.
8
E tta m f alien atio f i t in u tilis .
9
Q u o d declaratur.
10 A lie n a tio pro no» ademptione leg a ti,in dubio prafiirm iur neceffaria.
I I A d e m p tio leg ati non f it q uitatione ee n fu a lh , qu in
a lienatio eft n e ce ffa n a ,0 n fe q .
Redem ptio cenfu alis pot^ K fieri m in o r i, 0 haredi
g ra ua i^ thid .
I Í R edem ptio m inoribus, 0 haredibas granati femper
facien d a ,cn m decreto lu d iets.
Redem ptio cen fu a lis, non poieft fie r i vfu fiu íiu a rio,
ibidem.
15 D ecifio pro non adem ptione legati e x redemptione
cen/ut.
14 A h e a a tio , quande neceffaria , 0 quando volunta­
ria.
i j D eclaratio eorum qua dicuntur ia «.preceden.
1 6 Redem ptio c e n fu s , mon e f i a lienatio , f e d e x tin ¿lio.
J y E l p r e d iñ a e x tir ¿ lio ,0 refolutio f i t ipfo iure.
X8 Cerrfum e.vti»gusre ,0 cenfum redim ere,idem .
19 A d e m p tu m legatum , 0 fcH e x tia ilu m vid eiu r re
p e r e m p ta ,0 fe u extin £ la .
M u ta tio v o lu n ta tis przfu m itu r re diffoluta ,0 mu­
ta ta in aliam fpeciem ,ibid em .
20 A d e m p tio leg ati nom inis dtb itoris,an e x extinSiione illiu s inducatur,
2 1 Lega ta cenfu ,a n v en ia n t penfiones non txa Sla per
teiia torem .
X I Rars a ffrm a n j .0 eim rationes ,0 A u E lo re s.
2j P ars negans, 0 eiu t fim iliter rationes ,0 dtffenfo-
24 Penfiones cenfuum fia n t de per f e , & non accejfo-
D ecifio D X X X J X .
D i c i s i o
D X X X IX .
, r r - i E l l a t o t q u íd a m t i "
l í B a m e n t o r e l i q u it a l i T q u e m a n u u u m e e n f u m . q u e m n o s c e u f u a l e 1..0 C -
, uum d ic im u s . T i t i o . S c a u t e q u a m . l i e t c f t a t o r m o t e L r , f u i t c e n l d a l e p e t d c b i t o t e m c e u l u a l . f t . m ,11. l u t mm
SC r e d e m p t u m , vigore paft. d e t e t t o u e n d e n fto q u o d fem pet incft his an n u is te d tt,b ..s ex fu.
n a t m : , recipiente te fta to re p te .m m h u ,u fra o d .
lu itio u is , & lllaiu fitm au te. Q u a t t l .u t . a n cen ea tu t p i o p t c t e i legatum a d e m p tu m , an teliealut h x r e s L lu le le g a fa tio
p t e t .u m illu d
recepit tc fta to r.c u m cenfuale n o n p o flit d ate . Q y *
ftio eft . q u ám fa p ó v id i fueceíTlire ,n ptax. d tlp u ta n d a m , &: v a r i o s V.UÍC fuper eadilcucriíle.
I
P r o h u iu s m a te t ia : t i n t e l l i g e . i t , a .t e p e t e n d a r o r c m
e x f u i s p . i n c i p i j s d u x i .c o n f t i t u e n d o m p . i t u . s : a d e m ­
p t i o n e m l e g r .o t u m clTe p u b li c i s f p c c . e c y n a . q u a : d , í i t u t e x p t e i n . A l i , . q u * t a c i t a .D e e x p t e f t a , n u l u , d u b ¡ . a . ,q u t e f i . d i c e n d o .q u o d T i t i o l e g a u i . n o n d o . , . o n
l c g o . d e q u a in U . & ¡ / d ,
..y ic c .»
p r lm A p u d n o s m u h u m f t c q u c n i e s l u n i illa : a d c m p .
V io n c s i n c o d i c i ll i s , fe d e f t a li a l o q u u t i o , id e .n . a r a e . h
im p o r t a n s v e l u t i, r e u o c o t a l e le g a m m .q u u d f c c i c a li,
v e l p r o r c u o c a t o h a b c r i v o l o v c l d ic e n d o , q u o d I c g a u i
T i r i o , d o l e g o S e m p io n io .in L fi pluribus,§.qMca/t fe -
p a r a tim ,& leg.plane.ifi p"rinJe /p¿. i . c u m a l js ir a d m s
p e r Iül'cph.Ludou.í<!w w »a.f<»»c/- <4 -flatÍM ta tnitie. OC
q u a a d e m p t io n is í p c c ic a m p l i ú s n o n i r a ñ a b o , q m a
n o n e f t m e i m f t i t u i i.
D e tac ita aucem ,& circa ca m ,funt aptid nos c o m ­
m unes q u o tid ie c o n tro u c rli* , q u aliter, & ex q u ib u s
p t« fu m a tiir, &c p ro b e tu r, fuper qua neq u e ctiam e g o
generaliter dircuttanj,cuin ncc ctiam f p c ñ e t ad m eu in
in te n tu m .
J
S o lú m aduerco f inptlm is. eum qui h an c tac ita m
a d em ptionem p ra eten d it, debere eam p r o b a r e , dc
iu ftíH ca re, quia habec reguU m co n tra f e , in d u b io
en im nu n q u á m ade m p tio le g a ti; fcu legatorum p r * 4 fu m itu r, ra tio n e d a ta , f q u ia n e c m u ra tio velo n a is,
vn d e d cberct illa p ro d ite ,/,} . §.fi duobuifiM e adim .U ^ ■ -M ain i.d í c a n U ñ .v tt.v e l.l’ b . l i . f / r . i . «.2. M c n o c h .
d e p r tfu m p .lib .4 .p r a fu m p .i6 j.n .\ .& 2. & c s c c r ¡ o m ­
n e s , q ui de hac m ateria adcroptiua legatorum ir a j ñ a n t . N ifi erg o t probet h * rc s ,c o n tra eum , fc p ro
legatario habente teg u lam p ro fe , erit p ro n u n iia n dum .pcout pluribus p ro b a t C * fa c . B aiz.dec.io^.w .i j .
& d e e .i O j .H .7 .
6
7
I n t e r alia s a u i e m t c o n i e a a r a s . q u i b u s d ic itu r p ro barí legaii ad em ptio, eft vna in p ro p o fito q u an d o tefta to r ipíc p o ft fa ñ iim tefta m e n tu m , rem legatam ,
aliciiat,d cq u a p re fu ro p tio n e eft.tocus M e n o c h ./.é .J
prafump.sam cita. 1 6 7 . M a n ti. d e conieñ .vliim .va lttnt.
k b . i í . t o i . t i t . 6 .S \iiá .d e «i/i»jí«./ir.8.p»-íwi7, i i & D oñ o r M z<zaz.derH cseJ.Uga.par.4.qu.i8. a rt.xo.per ,ot,
A hos n o n cu ro , quia n o n ncceftatium .quos tu tam en
v.debis co p iü fiflim c relatos per S o ro m a. to m .é.Ñ a r
quot,d.coairouer. iu r .to t.t. 1 1 5. vbi vix oroif» vnum i
ta m d ih g cn s, & fertilis eft ifte A u ñ o r .
.
Q a « D o ñ o r e s . t c u m r e l i q u is o m m b u s , d i f t i n g u n t
ín te r alien a tio n e m volum ^ciam , & necclfariam , vt
9 « f i a r , , a g i t ^ o d p te c e d it.q . . a „ „ f i aliqui co n tra
d ica n . n o n folu n q n a n d ó a lien a tio eft falfta X p T
« ff ita te m te, fa m .Iia t.s , p o ta p to folitendo aliqoo i t
b, o ,q n o .n o d o lo q u .tu i d. f r r a , & a li* leg is cita
fed etiatn g u a n d o o b ncccffitaiem in i|o fit« m
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
503
a b ipía lege.M anti.dtf co n itñ .v liim .v e ln n t,lib .\ x .ti$ .« ,
» .iS . M arta d e fu ce tf.le g a .p a r.^ .q .iZ . a tt.io . dc S te p h .
G tzt.d ifc e p .fo r e n .is
66./»¿.2.bctié R o ta L u d o u .d e c .i
fc ibi b o n a a d d itio 01iu ct,B cU ram ./i/r.
J? -C a n c e t n o fte r i» }.par.VM r.refel.e.io. de le g .n .i y j :
vbl h o c am pliús, t co m m u n e m efle lc n tcn tiaro ,alie- 10
n a tio n e m in d u b io p ra fu m i ex caufa n cc efla ria , nifi
aliu d p ru b e i h a r c s .a d qu em fp c ñ at.G ra tia .d iy ff/» /# r e n - t j t.n .6 6 M b .i.S o to m z 4 o in .6 . q u eiidian.etatroiier,
i u r .e .i i } . n .i o .
Q u ib u s fic c o n f titm is . -f facilis v id etu r re fo lu tio
'q u x í t i o n i s , p er q u iia tio n c m , & luitio n e m iftam n o n
ccnferi ad e m p tu m ccufus.feu cenfualis leg a tu m , im ó
tc n c tu r h s t c s p rc tiu m , q u o d in illius locum fucccdir,
pen d e ré. R a tio ,q u ia h * c alienatio, q u * fie p er q u ita tiü iic m , n o n d ic itu r v o lu n ta ria , fed n ec e llá ria , cu m
n o n fic in m an u cred ito ris effugere ca m ,q u an d o vulc
dcbicor. Q u * eft ra tio , o b q u am ta m m in o ti, q u ám
h a r e d i g ra u a to p o ílin i fieri h * lu itio n e s , q u * alias
n o n p o flen t. fi elfcnt alien a tio n e s v o k iiu a ri* , prouc
cg o tm iltisjta m n o ftii,q u á m alio ru m eg reg io ru m S enaruiim o v m ixs deeifionibus d o z a i in i. d t p a íl.n u p t ,
eU u.4 g l.iZ .p a r j .e x nu m .í.cu m fequ ent.\b\ m u lta h a ­
bes ex liis ,q u * hic d tfid c ta tc poll'cs, adde G iu ib . q u i
po fteá íc rip lit 1et.dec.79.1xcc n o n addicionatoc ad In tc g lio l.íu p c r B ulla ccixCus qu4tji.69.de n o u c L e o n .D u a t*
dus in commentar.a dh u lia s ApoJiol.de cenfib in procem,
qttaji.xo.n.} i . f t
quafi. 17. « .i . ^ 1 4 . fc d e n iq u e $.
j.d e r e d e n p t . f t t x t t n í l. cenf.quafi. i j per rar.vbi ad ­
d u cit d cc il.R o ta lc s de eadem ic, fc reliquos de cenftb,
S c iíb e in c s , & ad u e rtit -j- p tu d e m e r, q u ó d e g o fe m p e t **
c o n fu lu ijv t ficret re d e m p tio ta lite r n e nifi a u ñ o r ita tc Iudicis pec u n ia rc c i p c i e t i i t , d ep o n e n d o ad íblcam
alicuius n o tarij,v cl a lia s : vt redim ens illa q u ea tu s n o n
m a n e a t cx le g itim e n o n f a ñ a re d em p tio n e , o b o p i­
n io n e m eo ru ro .q u ib u s h * ic d c m p tio n c s n o n p lacent,
dc q u ib u s n o s vh* Jupra , vide decif. prcxim é feq u en t.
v b i de h is etiam laté.A d d e ctiam A m o n in .d e A m ato
variar .refolut.Z i .n . iy . 6c an te a tt.i i .v b í ex m ultis.fpcus cflc in v fu fru ñ u a rio , cui foli n d n p o teft ficri lui­
t i o ,& in te t aliüS.ad id n o s citat i» i . de pañ.nu p.clau .
q .g lo f.iZ .p a r t.s a n . f vbi U ié , f t i n f k d tc. f } Z . Ec
in term in is , q u ó a lie n a tio cenfus f ,¿ la cx eius rccrou en d itio n c v e n d ito ri illius cx n cc(.ÍIitatc,non indiicac
ad e m p tio n e m leg a ti, tra d it V in ce n t. Hondedc.eerayí/«
ó i.n u m .iZ .h b . 1
S te p h a. G x iú z n .d ifc tp f o r e n f i j i ,
n u m .6 4 .ft 6 j.ltb .i.D u ax> !í.vb tfH pra,§ $ .q u a fi.i$ .n .4 .
f t qua(f.i6,anctnf.cenfig.teftA m .cenfi.pi> ff.n.76.CcnC i,
d e c e n f.c a p .i.q u e ft.i.a r t.b .n .jv .c u m fe q .M z n z i.d e cen*
ic£l. v l t .vo lu n t.lib . 11 .tit. x .n . i o,
T r a ñ a i u s fuit t »fte arciculus in S c n a tu d e a n n o **
15 6 7 . & refoluius p ro h a c o p in io n e : [ N o n i n d u - t
ñ u m , nec induci iu d icata m a d e m p tio n e m legati de
q u o d a m v io latio fa ñ i.e x lu itio n e ,& q u itatio n e illips,
ea ratione, quam d t x m u t , q u ia h * c erat a lien a tio n c ce lfaiia, n o n v o lu n taria , q u ia tc fta to t fucrat c o a ñ u s
prc tiu m recipecc.per q u o d (m q u ii)d e iure n o n ce n lctu r leg a tu m a d c m p to m .n ifi p to b a re tu rf addit)per h e rcdcnT tcfta-.orcm voluifle illu d a d m iitc ic .] D ics d c c l .r ,t i o n .s . 1. D e cem b ris R e la to re s T c t 9 a , Jc F la
P artes d o n B crn a .d o s de Pinós.Sc de S a n flo C le m c n le .c o n tta d o n P e tru m de E tiM .& dc C a rd o n a .
N c au te m d m f labores curo cafus o c c u r r e n t , ln »4
in u c rtie a n d o .fi alien a tio .d e q u a tra ñ a b .s ,e ft dicenda
v o lu n ta ria . an ncceflaria ad in d u ce n d am a d c m p tio n c m ,c a p c tib i h a n c re g u la m , & n o n c rta b is .v o lu n ta r i a r o efle d icen d am q u o tie s fit titu lo lu c ia tiu o , veluti
d o n a n d o : neccfl'ariam ,cum o n c to fo ,v e lu ti ven d e n d o ,
fc c .ita M an iic.d c c o n ieñ -v ltim .volu n t.U b .i x. tit.6 . n.
, J .A u g u ft . B c ro i.g H i/./a m i/.9.0.1.& Oliucr.BeltraBt).
in a id tt- a d Rotam Lud eu .d ee, i } 6 . in fin . M e n o c h . im
fa p e fitat.p ra fttm p t.\b y .n .^ .U b .q .sh i U racn | n o n ita , .
fic«é ^
f
I
:)U 4
loannis Petri F on tan ellc
ficcé lo q u itu r,p ro u t p r* d iA i,fe d vlterius d ec lara n d o ,
d ic it h an c ciTc in rcr alien a tio n e m titu lo o n ero fo fa A a m ,& faA am titu lo iu ctatiu o >differentiam , v t ifta
finc co n 'ro u c rfia a rg u at tefta to rem miualTe v o lu n ­
ta te m , & p roinde, h e r e d is fu n d a ta cft in te n tio pro
ad e m ptione, illa v ero n o n ita , fed im ó faA am fuifle
neceflitaic , Sc fic n o n ex a n im o , nifi a liu d h z r e s
o fttn d a r , q u z o m n ia p to b a n tu c in fap e cita . l.Jideiccm m ijfa ,^ .fi rem, d e ¡eg a .j.
‘L - .
E g o hab u i ? h u n c cafum m u lto tie s fo lu s ,& q u a n ­
do q u e cum alijs A d u c caiis , Sc aliq u a n d o vidi , q u ibuldam cx eis n o n placuiflc h an c o p in io n e m p ro n o n
adcntf tio n : in d in a in iin , d ic e b a n t fiquidcm , n o n
vidcii re tu hanc poflc rcfoluj 'c x q u z f tio n e p ro p o fita ,
fi alienans cc nfctur voluilfs a d im e r e , nec n e , cum
iiuli.! h k fit alienatio, q u in im ó e x tin A io , & re fo lu tio
ccnfus iSe fcu iuris percipiendi illu m , taliter v i n o n
lu b fifta ra u ip lih s .p io u t e x M o iite r d e e .A r a g o n .i.u z d it
G iurb. dec.y^. w.50. vbi re p re h e n d it Fclic. dc S o lis de
4 .q u ip u ta b a t , cenfusaniaui
rcluitioncm , juris alien a tio n e m eflc ad percip ien d o s
redditus c o m p e te n tis , K o d cv . d t annuis reddt. U b .t.
q .\ j .n ,% o .v e r f i . A u c n d .d r eenfibus H if p a n iT ,c .\ t ¡x .
* vj n .t .vbi ? v itertús. q u ó d ifta e x tin A io , & re fo lu tio fit
jpfo iure, C e n fi de cenfib. par. j x . x . a r t . i . n . j , D iia td .
38 d e c e n f i b f % j.d e redemp. 0 e x tin ñ .c tn f .te ta q .$ , \ h i
cenfiim cxcinguere p ro eo d e m precio , idem eft q u ó d
cenfum lediniscej d o u Io . B a p tift. L z ii ^ id t e .G r a n a t ,
15.». 5.
19
E t d a ta e x tin A io n e f & rc fo lu tio n e , c u m res di­
c a tu r n o n cxratc ab fq u e fa A o te fta to ris , ica vc n o n
fit am plius in ea fu b fta n tia , d ice n d u m v id etu r cx tin A u m ctiam cfle leg a tu m , ex tcx. in l.c a te r a , i . f e d f i
feparauertt,Jf.d e le g .i.\ h i d cftin a ta , v t tedibus in ju n ­
g a n tu r, p o flu n t q u id em le g a ri, fed le g a tu m c x tin g u il u r , fi portea eas ju n g it te fta to r , q u o c u n q u c m o d o
faciat, fiuc cx v o lu n ta te , fiuc ex ncccifitatc,& : ib i n o ­
te t b en c la fo n n .4 . 0 f e r e f e r tot. & lo fc p h L u d o .
16
eom m .cencl.t^ .am pha.i x.v irf.fu b a m plia tu r h ec ,fo l.6 x .
p a g .i. colum .i G o m . L eo . d e c . i j . d iuerf. vbi fi res le­
g a ta p e r e a t, au t cius fo rm a m u ta tu r b e n e C a rd in .
M in c i de eonteSi v l t v o lu n t .h b . i t .li t . i . n. 8. vbi cx. d.
f f e d f i fep a ra u erit,tx d iflb lu tio n e ,& rauracionc rci le­
g a t * in alterana (peciem , v o lu n ta s m u ta ta v id etu r,
qu® eft ra tio , q u a m tra d it p rio ris d iA i , in q u o cum
alijs co n c o rd a t.
io
H u ic o p in io n i ? b e n c fa cieb a t tex . in l.fid eieem . i .
§ f i rem,ff.d e lega, j.in v e rf. ergo in illis verb is h ie enim
(in cxadtione n o m in is d eb ito ris , p c r qu am ad im itu r
h g ita m ) e x titjg u ftu r fu b jla n tia d e b iti,ib i(m a lien a tio ­
n e tei p c rq u e m n o n a d m ittitu r res durat ta m etfi a lie­
nata f i t niij po fteá in verf. (um tam en poluiflet ea d em
ipfa lex cafum diuerfum in e x a A io n e nictipra d eb ili,
fi o ffera tu r v o lu n ta rie á d e b ito re , tu n c en im per cxaA io n era n o n to llitu r leg a tu m , nec ccnfctur a d é m p lu m , a u t re u o catu m , ^»1« fin q u it) non ipfe exegerat,
n o s du m d e c o tra A a te m u s jfi le g a to ce n fu , vel c e n ­
fuali , au t v io latio c e n fc n tu r ctiam le g a t* pen fio n e s
d e c u rf* d e vica te fta to r is , nec du m c x a A * , de q u ib u s
in leg a to n ih il dixit te fta to t , a a vero a c q u ira n tu r
h x re d i.
V id e tu r q u id e m ■} in p tim is.v cn ire in le g a to , lega- i x
t a rio q u c a r q u ii i .n o n h * ic d i , e x tex t. qui v id etu r cxp rc flu s .in l.nem en d eb ito r is.j j.ff-d t / r g .j .i b i , in leg a­
to n o m in is c o n tin e r i d e b itu m , & vfuras , q u e m tcx.
dicit fin g u larcm P au l.d c C a l\ t.in l .f i t ib t hofue, j , eum
f e r u u f ff .d e
i . aflc re n s fe pcc eum rcfoluiffe ,q u ó d
leg a n s fo rte m , q u a m habec fuper m o n te F lorenti® ,
vel in p r z d ijs V e n c tia tu m ,v id e tu r eciam leg ate pagas
(ita dicic ] q u » c o c u tre ru n t viuo tc lU to rc , licet fccccic m e n tio n e m folüm de fo rte , ¿ ¿ fo b d ite flc valdc
n o t a n d u m , la tiflim c S u td , /of. d e f i/8 8 . vbi fuit decifiim in S en atu M a n tu a , ad h u c in cafu fo rtio ri, quo
te fta to r n o n d ixerat in g en e re , fe relinquere tale no­
m e n d e b ito ris , fed cu m ta x a tio n e q u a n tita tis , fc re­
lin q u e re ce n tu m , qu® ci d c b e t T itiu s . R ationes non
p o n o , q n ia ib i p o ifu n t videri pec ex te n fu m facile.
S ed c o n tra riu m ? eft in d u b ita tu m , n o n venire in
le g a to p en fio n e s , icd h z r e d i a c q u iri, cura ceUqiia
h z re d ic a te je fta to c is , E r q u ia difficultas confiftit in
fo lu tio n c c o n tra rij fuperius a d d u A i, id eó cam pro
ra tio n e h u iu s o p in io n is tr a d e m u s , q u * cft huiuf­
m o d i.
S i in d.l.H om tn , Sc in alijs cafibus fim ilib u s v fu r s
v e n iu n t c u m n o m in e leg a to , cft q u ia ib i a g itu r dc
v fu ris d e b itis acccflbrie ad fortem , S i a d ca p ita le , &c
fu n t ta m a n n e x * . v t fcparari n o n v a le a n t, n e c d e pcc
fe c o n fiftc rc , Sc id eo ex n a tu ra acceflbrij , cft necefe
forium fc q u a n tu t fo rte m , & p rin cip a le , & fcu te m
ipfam .
N o n fic cft t in p en fio n ib u s cenfuum , Sc cenfoa- *4
liu m , d e q u ib u s a g im o s , q u ia n u llu s dubirat q u in ipf » f te n td e p e t fe, Sc d e b e a n tu r principaiiver, Sc n u llo
m o d o ac ce flb rie ad capitale , q u ia illu d n u lto -ro o d o
d e b e tu r , ira v t exigi p o l f i t , fed p ro illo folum an n u i
re d itu s f m t d eb iti.
V n d e ,m h .i m in sm , fi in p rim o cafu, v fu r» v e n iu n t
in l e g a to , n o n fic in ifto. H z c e g o fotis explicaui in
alja d ec ifio n e foA a dc vfucis v fo raru m p to n o b ili v iro
d o n C a lc e ta n d o d c P eg u era , v b i p ro p terca plu rib u s
pro b a u i , ex h is p e n fio n ib n s deberi in te te fle , c u m
ip f» fim fors ,j vt ib i p o tes videre , Sc funt d e c iff .io q .
0 2 0 y . <« i .E c i n h ‘S te rm in is te rm in a n tib u s , q u o i
ex h a c ra tio n c , p e n fio n e s i(f» n o n v en ia n t in Icgaio
ccnfos.feiJ cenfoalis, p ro b a t p lu rib u s , q u ib o s e g o n i ­
h il ad d e n d u m c e n fe o (fa A u ru s aliter , nifi alius fcciffct) d o A illim u s V in e , de F ranch. t» t.d e c .2 $ 4 ,v h ic ^
h a c c tia m ra tio n e in ferre cu m videbitis id q u o d «0$
d e b itu m p ro p te te á cfle cx iliis in terc lfc , fiugniare»
e tia m fonc ad eu m D o A o tc ra ad d e n tiu m an n o ta tio ­
n es v id e n d * . Id e m t e n e t . & p to b a t C e a ñ e U cenfib,
p a r .x .e a p ,i‘ qu afi.6 .a rtic .6 . n u m .X j. cum fequ en. M e ftril.d « i/i’# .i iy .p 4 rr,l.v b i ita decifun». & n o u c D u a r d ,
f e d debitor vitro pecuniam obtulerat , quam offerent»
ipfo, non p otuit nen acceptare , qu® H o n d e d . a p p lica t
d e etn fib .q .x 6 .a n eonfconfig .teflam , co n ii, pof. num.y
L ^ to p iim c in c ita to to n f.é t. per tot.Sc fig n a n te r uum.
v b i ra tio . D e d fio n e m S e n a tu s , q u a cibi iftu d co n fir­
2 .0
io .U b .\ .a d n o ftru m calum re u en d iti cenfus , ad m em , a c o rn e m , n o n h a b e o , fufficiat fibi S enatus
pcobaridum n o n pro p rere á d ice n d u m leg a tu m a d e m p ­
tu m , Sc ideó d eb itam efle p ec u n iam exaA am . v ig o re
le g a ti, M am ic.i» f t p e eita. l ib .x x .
19. circa f i .
in verfic. quod m a xim e recipiendum efi. T u e r g o t e n e
q u o d ten e t S en atu s, ncc ab co facile difccdas. E t fi
v is ,,id l.eatera, in § .q u o d fife p a r a u tr it,ff. de leg .i. rcft
po n d e q u o d l a f ibi, num. 5. 0 u u m tre fi. q u ó d h ic fufu b to g a tu m , cum q u o p o teft
l e g a ta rie ,n o n ita ibi.
JI .
t d u b ita tu m de p u lc h ro , a c q u id em
jn íes c o n tin g e n ti cafo i u h a c m a te ria n o n o m itte n ­
d o , cum expetierim fin g u U rcs z q u iu o c a tfo n c s incef
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
N e ap o lica.a liá s d e A ifllm i a u A o rita s ,q u * cft p to h a o
rc fo lu tio n e , p ro u t ap u d eum A u A o re in habes , 6c n e
d u b ites q u in S c n a tu s n o fte r fic eciam cflet declarajar u s , fi c o n tin g e re t c a fu s : ra tio n e s en im q u * addu­
c a n tu r p t o ea ,fu n t firijiiflim * , & inoonteftabilcs*
Á K cr
D ecifio D X L .
D fa c 1 s i o
ARGVMENTVM.
A n teftator poffit iu b cre , n e cenfualia iam
antea creata,q u x lunt in fua
luantur nifi depofito pretm ad ef f ei lu m
iterum ftnerciandi illud d e depofit.i.
q u x funt ad foltam lud.c.s , v c l al.cu.us
No° tadus\ fi n o n vult tollctc foltam, q uid
faciendum.
S V M M A R I V M .
I
X
4
4
t
6
C a fu s o r a ftn tlt decifionis.
r va
T efia to r potefi ordtnare . ne luantur fuá eenjualtd,
m fi ad ífc E u M tterum fm ersiandt.
Contrar'um tentnt alij.
C ontraEm ftm tl p trfeE o, & ubfoluto . non Ucitum
e x pofi apponere p a £ ia ,ft tondutones.
C ontraEus qui f u n t e x duorum tonfenfu , non
pejfunt e x volúntate v n iu s a ltera n , aut mutari.
P a E a refirinjrentia liberam fueultatem redimendi,
in eenfuahbus femper fu fp tE a .
D ehitor tenfu a hs , f t e f e t praftns dufn^ tefiator ap­
ponebat p a E a , & conditiones l u itio n i, f t nen
pTotefiareiUr,ligaretur eis.
5 D eb itoris cenfuahjia cura non dehet tffe .q n a n d o ri'
d im it fi ittrurn fm ereiatur,vel non.
9
A u E o r is iudicium in his opinionibu*.
10 Depofna admittuntur , quando debitor tim it f if o l uet bene , v e l non, & habet de hoc iufiam duhi^
tandi caufam.
I I Depofitum non operatur nifipracedente «hiatione.
I X D e p o fita ,ft ohfiguationes in tabula communium depofitorum Barcinon* adm ittuntur, f t va len t f i ­
ne oblatione.
13 D e p o fita .ft obfignationes debent effe pura , f t f in t
conditione,ac libera.
14 Depofita apud nos deg en era ti confuetudinc adm it­
7
tuntur a d fo lta m ,ft ordinationem,nenfolum f u d icü .fe d etiam notarij altsu<ns.
X3 SoUa pofita in depofito, non tollitur n ifi examinato
iure ereditorie per legitim a documenta.
1 6 Solta non to llitu r n ifi pro alio fm ercio, quando
c ^ fu a le efi d ota le , v e l hares efi granatus,
17 idem ferua t inconeufsi Senatus.
' * -V w fry .
,.U ,r ,
. » .» ,. f , b u ,
¡¡„,
„„„„
&
d ,f,H .
duntur.
19 N o t a r ij ,f i impertinenter recufavt facere fo ltxs d e,
^nantu'*” * ’
to S . W
,»
” > & condema- m a .i.,, I .a ,i , .
net liberatus.
"
« •.« ‘¡ .lu m
indicif o r . ,
.« d „ „ d u , .c ,u i . , i . x n ih il i m n .f t .
Xi
N .,^
c . n , . „ n n , n r , ^ u id ,.n d .m n .„ ,u ./ t m p li-
X . f i . . . ’’ d.n,na,:,n.x finn, h i ,„ .d „n h
23 lu d ic e s condemnantur d t f u n n i i . , , t .■ ■
T om . I I ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
505 T
DXL.
/ ' “ ^ O n tin g it q u o tid ie ap u d n o s , p to u id o s ic ftá to - *
V . ^ ' es ,q u o tu m m aio r pars fo rtu n a ru m co n fiftit irt
cc u lib u s .fc c e n fu alib as lu ib ilib u s.v o lc n ic s c o n fe ru a r i Ilia luis d c fc cn d c n tib u s . q u o s v o c a n t, folcre in te ­
ftam e n tis fuis o r d i n a r e , n c fuis h s t e i i b u s lu itio n e s
h an c niii pec m o d u m d c p o fiti, p o n am u s, p ro u t o rd i­
n arie fit , in tab u la d e p o fito ru m co m m u n iu m h u iu s
ale n * B a tcin o n en fis C iu iia iis .v e lin alio lo co tu to .fc
fc cu to .v n d e n o n ex tra h atu r p ec u n ia,n ec cxtraW po flitm n t ad cfleétum ite ru m fm etciandi, vel luendi alia
fi.n ilia c e n fu a lia .Q u z rim r,a n ift* o rd in a tio n e s affi­
cia n t d e b ito re s lu e re v o len tes,ita vt n o n p o ffin t, nec
d e b e a n t aliter luccc p rartcrquam eo m o d o , quo' fuic
o rd in a tu ro .
Q u a in ce, f vere d o élu s , ac fapicns in tcr n o ftro s *■
d o é lu s .fc rapientes,L u d o u .d e WioXm.in tr a E a t.d e p r im o g e n .fíifp a n M b .í.c a p .io . « .ó .cft in o p in io n e , cu m ,
q u i cx anim is reditibus in ftitu ii p ijm o g e n iu in a li­
q u o d , p iz c ip e re p o lle ,p ro u t folct fieri, vt pecunia cx
re d e m p tio n e p ro u c n ic n s apud id oneas perfonas ex
lu d icis p r * c c p to d e p o n a tu r ,a c q u c e x ciufdem a u é lo rita te , fiue in pra rd io tu m .fiu c in alio ru m b o n o ru m
im m o b iliu m e m p tio n e m c o n u e rta tu r,a d d e n d o in fiip c r rc d cro p tio n en i. q u * alitci faéka fucrir,nullatn fo ­
re ,q u ó d (in q u it)a n n u o ru m red ituum d e b ito rib u s nurtciari (olet, n e alite r rcdem ptioneirt facere valeant ¡ id
q u o d allcrit fc fz p iu s in m a io ra tu u m jn ftitu tio n ib u s
fic fpecifice p ro u id c n d u m , confuluilfc. H z c M o l in á
d o íftu s, quem fc q u itu r M o lin . T h e o lo g u s de i u f i i t .f t
iu r.tra E a t.x . d ifp u t.6 0 6 . n .i. tom .3. M c f t t i l . ¿ w / i 4 j .
nu m .io . f t f e q u e n t .G i u t h . d e c if.y p . n. 4 3 . I n f iu . d c
iio u iffim e A m o n , dc A m a to varior. r efo lu t.S t. n . i t r
i i b . i . G a fp .K o d s t.d e annuis r e d it.lih .i- q u * f i.iS .n .Í 9i
V e la lq .d e A a e n d a .tn tr a E a t.d e censib. H ifpan.e.i< ¿6 .
num .9.
Sed alij fu n t j- in c o n tra ria fe h te n tia , ex iftim an tes 3
h a c diip o fitio n e n o n affici d e b ito re m ,n c c te n c ti eam
o b feru are, ra tio n e , v t p u ta n t, m an ife fta, q u ia c o n tra ¿tu s ccnfuahs á p rin c ip io fuit pcrfcétus, Sc a b fo lu tu s
cum libera redim endi fa c u lta te , m illis f u b ic ^ a pa¿lis,
& c o n d itio n ib u s. Q u o fic cxtancc, f n o n p o te ft d ici 4
licitu m tc fta to ri a p p o n e re aliqnciti m o d u m , vcl ali­
q u am co n d itio n em ei fa c u lta ti h b e ii.a r g u m .tc x r.i» /.
p er feE a denatU>,C. de dona t.qu * fu b modo , f t c . & p e r
ca.quae fuper in te rp re ta tio n e d .l. tra d it latiffim c d o n
lo a n .d e l Caft*l- Sotov o.q u etid .ten ito u erf.iu r.lib .j. tot.
M p .io .E t cum c o n tia A u s | >ftc fa ilu s fuciit fic in ter /
d u o s , ficut reliqui, qui cx v o lú n ta te d uoturo.vcl p lu ­
riu m c o n f if t u n t/ .i . j . i . d e p a E .f t iu L v en d ilien ib u it
in prine ff.d e contrah. em pt. cum fim ilib u s, fequitur ne
p e r v n u m folum po ffit illc a lte ra ti, feu roiuari, l. non
f o i i , 30 f f .d t a E i o . f t í»í'//;f.ibi:[quia in te .q u * ex d u o ­
ru m , p lu tiiim u e confenfu a g itu r , o m n iu m v o lu n tas
ex p c ¿ la tu r,n o n vnius tan tu m ,!, fi tep e t e n d i.C . de c o n d ic .o b cauf.l & late dec lara t M a n tic . ¿ o t a c i t .f t am b iz .c o n u e n t .lib .i.t it .q . n . i i . v l.ra q u b d .f icm per pa- S
& % 8 c m o d i re ftrin g em ia liberam redim endi fa cid tatc m in cenfualibus , vifa fu e ru n t fu fp e a a , etiam fi in
creacione eorum a p p o n a m u r , p ro u t eg o p o ft plureg
latiffim c do cu i in i .d e p a E .n u p t .c l a u f a .g l o f i i .p ^ t .
1 .« « « « .
R o t R o m . S cra p h m .
dee 1006.& lo a n G m ie r i t praE .qu á fh o.U b .í.ea p 176.
M nlfó m in í» iftu d liceb it p o ft iam creatu ra ce n fu ale,S olis de censtbitom .x h h . 1.cap. ?.n. 1.
E t in term in is te rm in a n tib u s h a n c quatftionem
ex p ro p o fito tra é la m e s , ita refoluum M a rtin . M o n ler decif. Reg. A r a g ó n .i . e x num. jQ v e rsit. Q u ib u s , &
f e r tot. f e r i decisi», Sc SciTe d tf if .3 0 .p e r tet. lih. i.v b i
V u
bené
5o6
loannis Petri Fontanell^
b e n e , f c o m n ib u s fuis n um eris ab fo lu tc a g ita ta , fc
t r a ñ a r a q u z f ti o , re íb lu tá q u e m u lto tic s in S e n a tu
7 A r a g o n e n ii p t o hac o p in io n e , dum n o n t
prae­
i e n s d e b ito r , qui p e t n o n c o n tta d iñ io iic m vidccctur
c o n fe n c ic c , & libi ptasiudicarc ,q u i a a ii u d tu n c ciTet
li n e d u b io , vc d icit idem Seflb d. dectfio j o . num tr.y,
R e ip o n d itq u e ib i ifte A u ñ o r num. 26. in fine, a u ñ o tic a ti M o n ce r q u a m alleg a u im u s in c o n tra riu m p ro
c o n tra ria o p in io n e , q u o d valet h s c tefta to ris o rd in a ­
tio , dice n d o vcl q u o d eius o p in io fequenda n o n eft,
v c lin tc J Iig e n d a , q u a n d o huiufm odi fo rm a elfct ap p o * ftta p tim * em p tio n i c e n fu s,A d d e f L u d o u . de C afa vbi cx Dcci.»« c o v fil.}o . & alijs p ro ­
b a t,a d re d im e n te m h a n c c u ra m n o n pertinere ii ite ­
r u m p ie tiu m fm crciab itu r,n e c-n e .
E g o p ro h a c o p in io n e n o n poíTum tib i offerre iicu c dclideraiTcm , S cnatus n o f tn d eciiionem aliquam
i n h o c f a ñ a m , cum n o n videcim Q u i d d eclaraturus
f o r e t S c n a tu s , n o lo d iu in arc , ex h is , q u * dicem iis in
in fe rio rib u s fu rtc colliges , vbi m u lta videbis in d icia.
9
S o lu m d ic a m .f nu llu m efle ap u d u a s ,q u i d e b ito ri
<qu*renti n o ftra m o p e ta m .n o n confulac in ifto cafu,
fa c e rc d ep o litu m in tab u la,v e l in a liq u o alio lo c o d e ­
p o lito r u m co m m u n iu m .d e p re tio lu itio n is ad fo ltam
alicu iu s n o ta rij,v t fecure fo lu a t,& r e d im a t, fc fcu tse,
m o le fta r i fuper fo lu tio n e v n q u am valeat. Q u i s cnim
p o te ft,a u t d e b e t n o u in tu to p o n e ic fuum clie n tu lu m ;
M e a c o n fu etu d o fc m eu s m o s co n fu le n d i eft, If a ñ u s
e f t in fieri , vcl in f a ñ o eftcrfi in fie ti, m ce in q u a eft
c o n t r a d i ñ io a liq u a , vel illa q u id em q u a n tu m u is m o ­
d ic a , q u * r o v iam q u a eam difficultatem e f f i g i a m ,
c u m fit tu n c in n ie a m an u .S i a ñ u s eft iam f e ñ u s , a t­
t e n d o ad illius defcn fio n e m e o ra o d o q u o poiTum , fc
q u i alitec fa c iu n t , re m a n e n t n o n caro n o ta b ili­
t e r d ec ep ti.
Q u i d dico in ifto c a fu iin o m n i,q u o d fii.t fa c ie n d *
i f t * lu itio n e s,fo le m u s eas facere m o d o p r * d í ñ o p er
d e p o fic u m , c m n fo k a alicuius n o ta rij, ad e f fe ñ u m vt
p e n e s cum fa c ia t, v ti c re d ito r cen fu alis a p o c h a m d e
ic c e p to .fc firm e t lu itio n e m , reftituac in ftru m c n ta , &
a lia fociat ad q u * te n e a tu r , & d o n e c id fe c c r tt, n u n ­
q u a m fo ltam n o ta riu s to lle t.
2®
E t n u n q u a m •{• h * c depofica fu e ru n t im p u g n a ta ,
t f fed leg itim is h a b ita pcr S e n a tu m p io tu com m unispran o ftta d o cc t.cx q u o iuftara d e b ito r fic d e p o n c n d i,n c m alé fo lu a t.d ic itu r h a b e re caufaro.ex l.fifo lu tu r t t s ,} 9 .& ib i em n es ff.d e fo lu t.S c ttad ic n oftec C a n c e r.
i n }.part ■variitr.refoim.eAp.Z.de d tp o fit.ft com m cnt.tx
n .t i. S c Cgo fim iliter p lu tib u s,& alijs fo rfa n cxtcofius,
a c q u a m ap u d alio s, fc curfus d e c i/ fo .y i.in i.lo q u c n s
d e p a ñ o de rc tro u e r.d e n d o in ea q u * ftio n e ,n u m frirñ u s v e n ia n t in in d icio .q u o d v e n d ito r eiu s v ig o re in f t i t u it c o n tra e m p to re m p t o rc iro u e n d irio n c o b ti­
nenda.
JI
In súm a,"fin hac d cp o fiti m a te ria , dc d u o b u s o p o r­
t e t tc effe in fo rm a tu ro ,q u i in C a th a lo n ia fc in n e g o ­
tijs illius v erfaris.P riro u ro .q u o d licci d e p o litu ro face­
t e d e d e b ito , c c g u h rite r n o n p ro f it nifi p o ft fa ñ a m
c r e d ito ri d c c o o b la tio n e m , q u i n o lit accipere illud,
d e q u o p u n ñ o p et C a n e , n o ftw im in 3. pmrt. variar,
refolu t. eap.Z. de depofit. f t comtaent. n. 17. A u c n d . de
c c a fib .ea p .iO i.n .q . L a r re a d te ifie .G r a n a te n .i9 .n .\ 4 .&
i 9 .q u i lo q u u n to t in hac ea d em m atc ria re d c m p tio n is
c e n fu s.fc n o s d e c A ^ .n .iq .in 1.
]I
H ic ta m e n f m axim e in d c p o f itis ,q u « fiu n t in ra­
b u la d ep o firo ru m co m m u n iu m h u iu s a lm * C iu ita tis
B a r c h in o n * , vbi m ag is fre q u e n ta n tu r , fin e aliq u a
o b la tio n e p r« c e d e m e fiu n t, & in co n c u fsc a d m iitu n tu r,n e c fic a liq u a difficultas.
13
S e c u n d u m .t q u o d licet c tia m d e p o f ir a n o n ad m it­
ta n tu r , nec d eb e an t a d m itti d e iu re , n ifi fint p u ra , &
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
fim plicia, ac fine condirion.e a liq u a , fc fic r.cc ad folta m .fc o rd in a tio n e m iudicis,vcl n o ra tij, vt ttad ii U té
C anc.*» ypart.variar.re/olut. cap.6. de/olite, f t libera,
n. j in cfd icib. additi». &c c g o c:ia;n in alijs lo cis,
A u e n d a.d e c.en/Íb.tap.l o x n. \} .to m .\.ca p .v u ie .n .} . Ec
n o s »» 2.de paSi.niipt. c U u f. 7 . g lo jf.} .p a r t.6 .n .} o . fc
ru tiu s <feci/w.72 . n .t o in i.
H ic vero , f pi x cc rq u am i» d ep o fitis d o tis ,q u * ^
fiu n t rid u is.fem p c r in oroni ah a m ateria a d m iiru n - ^
tu t de co n fu ctu d in e, d c p o fita ad fo h a m fine dubio,
p ro u t e g o e tiam alias d o c u i, d p a rt. ».5 »• & rurfus d.
dee>f.7i.num ero 1 1 . & 12.dc q u a tc e g o tib i d ecifioncs
particulares n o n offero , q iiu n o n neccllarium ,fu f fi.
cit id tib i a lle c u ia ic , dc c g m m u n illia ia , & valdé
incoDCuílá m u ltu m praxi cllc.q u i fum ta m in c a v c rfa ciisR e liq u a vide in alijs luJKsapud C a n c fc m eip1’u m lupra ciiatis.sx tpnb.is pl 1 4 cx liis ,q ii* dixim us
de hac m ateria d e p o liti confi u n a ;a c o m p e rie s . N o u n u lla cciam in dec jlio n ib u s f.iñ is de p a ñ o dc re tro u en d e n d o hab c s de eadem m acciia no u co m e n in c o d a,
I» t.tom .a ^ n a utcx in a lleg at, d e e .7 1.
E t vlterius ■}■(red eu n d o ad rc iu ) o neri iftiustioca- iJ
rij ad cuius foltam t f t fa ñ u n j d c p o fim m , incum bit
recognoTcere ius cred ito ris , & cx.im inare pcr inftrom c n ta , q u * ei e x h ib e n tu r, nu m ad eiim fp c ñ c t ccnfiiale , fc fi n o n venit ille b en e cxpcdiius. n u n q u am
fo lta no tariu s , rc m a n e n te p e c u n ia m tab u la , nec cu r­
re n tib u s p c n fio n ib u s.q u ia deb ito r pcc dep o fitu m iftud
& p cr in tim a tio n e m , fc n u tificatio iw m d c eo fa ñ a m
ctc d ito ri, ficot ficri folct , iam fecit q u o d d eb u it, nec
fta t p c r ip iu m .
E t n o a c o m e n ta ru r t d c h o c n o tario s ifte , fed fi
v id et eu m cui fic lu itio , effe h * rc d c in « e d ito r is , &
d c h * re d ita tc re ftitu c iid a p et fideicoir.m ifiuro g ra n a ­
tu m , & feu cenfuale cffc do tale , vcl alicuias b enefi­
ci), vel qu id fim ile, n e fiat p rx iu d ic iu in fideicom m ifr
fa rio , vel ahcri p er eam folcam , n o n folet fecere il­
iam n o ta riu s , n ili ad c lfo ñ u m alicuius alterius z q u c
b o n i fm ercij, fc alicuius alicriu s ceniualis idonei e m ­
p tio n is , a tq u c ica p r a ñ ic a tu r inconctiG é , f c fiin tn o n o ta rij in h.oc m u itu jn a tte n ti , fc p to c e d u n t c u m r i g o ro fb exam ine, ne id e s p o ile a o n e r e tu r,& fub p t * te x tu in d cb iic fublatíE fo ltiv p ecim i* , id q o o d in te te ft a b eo ex ig a tu r , fcu ex igendum p r* tcn d a cu r. Ec
h u n c ctiam | lly lu m [eruat Sacer S en atu s co m m u n ite r in caufis g ra d u a tio m n n , c re d ito ru m c u m fiu n t
d iftrib u tio n ts p ec uniarum proce ifatu m cx d if tr a ñ ic n ib u s b o n o ru m d e b iio iu m ad fiiltam , & o rd in a tio ­
n e m R e la to ris d e p u fita iu m ,fc reg u la riter in alijs q u ibu fc u n q u e d ep o fitis a d ' fui fo ltam f a ñ is , n o n e n im
fc h a t p t z d i ñ i s p ecunias d e p o lita s , vt p e llim eas li­
b e re recipere,& l.b erc ex pcuderc grad.<iati cred ito res,
ve! alij,fed a d c ffe ñ u m alfcrm s lin u l.s fm ercij vel alias
leg itim e c a n e a tu r fLCi.ndiim m ateria m fu b ie ñ a m n e
fiac aliis p r* ju d ic iin n , & h * c eft io c o n c u lla , vt dix i,
praxis n o ftra .
E t licct t ipfe viderim ab aliq u ib u s ca lu m n ia ti n o - iS
ta rio s o b iftu d fa ñ u m , dicc n d o ad cos n o n f p tñ a r o
ta m a m d iicu flio n em , fc c a u tiu n e m , Icd folum fi n u n c
eft le g itim u s fu c cellb r is qni p ec u n iam p tz c e n d ic ,
& ti eft ralis, liberari ei fecere p ecuniam , cu m h o c
q u o d d eb ito ri a p o c h a n d e re cep to fa ciar , & aflas
cautelas n eceffarias , n o n cu ra n d o de his , q u i p o ­
fteá fuccefluri f u n t , fient d e cis n o n c u ta t prin cip a­
lis.nec curacc te n e tu r,fe J lib e ra tu r fb lu en d o ci,
n u n c r c p e r it le g itin n im fuccclTbrcm , prout trad id i­
m us in pracedenti decifio. & alib i e tia m , n c c cm m
h a b e t efle n o ta riu s m ag is q u á m p a ts , ic riip u io '
lus : vcrúm e g o fcm per in h o c lau.dani e o s , cum
cx c o n tra rio , poffem
fu u iru m pan á Cucce ffo rib u s , fi bene , v rl m ale Ib lta ru n t , á quibus eft
bo nut»
moleftiasin
I
D ecifio D X L I.
507
b ita .fu fp e ñ . t i .q u e f t i o . principa, fiu m e r e ti. A n to n ,
H e rin g , d efid e iu ffx a p .8 . n u m .i6 . R eliq u a hab e s in fe­
L re ru m , & ilk p o f t'*
li'> g » « :kis fu m p tib u s h ab c „ „ r A tquc ideó n o tarij in h a c fallera a lm a B a tc in a itcnl'i v ib e.a d h u e in hac p t a a ic a p e tliftu n t , n o n a itc r
foltas to llu n t , nec aliud fa c .e n t in a tte tn u tn n o lc n .
tes p to debitis alienis pocuas lu cre , ro o leftia s fcrtc.
„
Sed fi im p c ttin e n tc t f n o lit n o ta rm s fo ltam to l’ lete.v t pecunia p o ffit p a tti lib e ra ri, q o a m n is ea fccetit
p í o fua p a ite q u ó d d c b e b a tin fuo jo te re cip ien d i ¡ a .
IH ficando . & aliás : q u ó d te m e J iu m > o p i i n .u m .c o n nen ire eran c o ta m fuo lu d ice c o m p e te n ti vi ad ío lta m
to lle n d a m v e tb a lliet co n d e m n e tu r . q u i n o ta riu s lo Ict p arte m citar! facete & q u a n d o q u e fin e ea p ro c e­
d itu r & lu d e * q u o d ju ftu m eft dcc ein it au d itis la tio n lb u s n o ta rij,q u a s p ro p o n it n e faltare te n e a tu r & ñ a tu r ejus lu d icis d ec lara tio n i, 8c fi n o ta n u s c o n d e m n a­
t u r ad fo lta n d u m , is lib era tu s n ian c t cu m julTu Iudicis
fa c ia t.p to p o fiiis p et eum ra tio n ib u s , ex hiS qu® di2 0 c u n tu r f de lib era tio n e d ebitoris julTu ludicis lolueiitis,p e r texc.i» l.P a u h Calimacho,%.fi» f M leg. j.i n U i -
q u e n c i.
a
m
e
n
t v
m
.
S V M M A R I V M .
1
2
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
v
E t c t ia m , d e f o lu t i o n i b u s faciendis , ob re­
d e m p t i o n e m c cn f u u m , heredibus grauaii.'i, m i n o r i b u s , mari ti s, vfufructuarijs
E cn ef ic ia t is .
berta, $ .L ucíhs, f . de antin lega & in l . f i n de Itgecom -
& c g te g .u , S e n a to , B eref.
•« f p e e u l.v fita . captte 17 . de Indic. 0 n tiis cmeU/
g
D e e a d c m materia dccif. prxc edc nt is. E t
í jg na nc cr d e fu n d a m e n t i s , quae Iudiccs
h a b e n t ad foltas t oll en da s fine cautione»
&C co nd iti o ne a li qu a .
mifior.Sc eft d e h o c fam igeratiffim a illa
S enarus
N e a p o lita n i ap u d AffliA . ly o . & e g o o m n ia ferm e,
q u » defiderari pollém in p ro p o fitu c u m u lau i in i . de
2 1 p a ñ . n u p t.c la u / .j. g lo f . x . e x n . 4 1 . s h i etiam ? íi m a n ­
d atu m ludicis foret in ju ftu m . Id q u o d adcó verum
p u ta t F ab.i» fu o Cod, lib 8. e it.1 9 . d t fo lu t . defin. 9 . vt
2 2 c x i f t i r o e c f n o n polTc foluenci im p u rari, fi n o n appelJ a u e rir, quia (inquic) etiam ii appellallct , auditi n o n
d eb ü ifie t.q u a fi cu ju s n ih il in terc lle r. Ad q u o d debe­
re n t atten d e re n otarij , qui q u a n d o q u e fu n t tam p er­
tinaces,vt n o lin t prim ® c o n d e m n a tio n i, Sc p rim o de­
c re to Iudicis acqüiefccte , fed ap p e lla n d o fem el, Sc iterü m v o lu n t patcem im pedire n e fua p ec u n ia , v tatu r,
q u o d qu an d ó q u e tara en lu u n t ( óc q u id em ju ñ e ) cum
e gregia fum ptuum , & aliq u an d o in te te fle condem na­
tio n e ,
Xj
V e ru m e ft f n o n raró co n q u e ri ifto s n o ta rio s , &
ficut eis videtur, n o n patíim leg itim é , & ju ñ é , q u ó d
ipfi debité ijs , quibus p rz ju d ic a ti p o flét , profpicicntes.cum ra tio n e recufaié fblcas tollere nifi ad cíTcAum,
v t p ecunia iterú m finerciatur, & in ru to p o n atu r , v elu tí.c u m hatees eft dc re ñ itu e n d a h z r e d ita tc gr.-iuatu s in fauorem alterius : cum cenfuale cft d o iaic , &
fic de reliquis , & tara en p o fteá , 11 p ro fo lta to lle n d a
co n u e n iu n tu r .c o n d e m n a n tu r á lu d icib u s easfím pli2 4 citet tollere. Q u ó d (addunt) ? n o n fiebat antea , pcc
an n o s cnim quam plucim os iftu d eis ap p ro b atu m fuic
fin e com ra d iA io n e , m o derna eft h a c praxis á paucis
a n e is m tro d u A a in graue in tcre lfe h a b e n tiu m dam 25 nu m & difpendium . Q u id tum poftea ? f dicebanc
c red ito res, vcftra n o n in tercft Iudices , & co ram D eo
& etiam coram ho m in ib u s q u a n d ó q u e , (1 h o c coram’
d e b ito fuperiore q u e r e la n tu r, p t r n a s l u e n t , fi n o n
d eb ite j u d ic a n t, fi n o n rc A é officium e x e rc e n t: iam
T yidim us aliq u an d o Iudices eondtmnaios de fuo ex q u o
joltas pecuniarum dcp o firatu m in d eb ité , veluti fine
leg ititn a ca u tio n e , au t aliás fuftu le ru m , in q u o tam en
R eg .) Senatores fem pcr arten iiffim i fuerun?, n o le n te s
ib lra te f in e approbatiffim a ca u tio n e , illud fem per
h a b e n te s m o r e d iA u m , in reliquis fe facere n c L
liu m alien u m , m hoc p ro p riu m .n e cius poffit qu id fm
pucaci, & dc lu o fo lu ete deb ita aliena h a b e a n ? vel ex
n o n accepta cautione,vel qu id em accepta.fed n o n ido
n e a .q „ o d idem eft juxta
I. ,- £ « , . U u s . f . . ¿ » . » . y ? , . , „ . , , d . q t ú te t f t p l e „ „ 5 |„ .
cus. q u , tel.quGS c ita t . P ro fp e t.F stin a c. d L a r c . O-
r
3
4
y
6
7
8
9
10
1 1
XI
15
14
Iy
16
C e n fu t potefi redim i apud quemcunque reperiaturt
E t pretium fim p liciter folut credttort cenfus,
C enfus d ota lis potefi lu i v iro, & vxori.
fu n d u s aotalis tna lienab ilis.
In te llig itu r alienatione voluntaria , non alienatione
neceffaria, tbtd.
Prohibita alienatione , «<J» cenfetur prohibita n e ctfi
fa rta .
L u itio , qua f i t eenfu dotali , n ifi pecunia iu tuto po­
natur, magnum m ulieribus damnum affert.
L u itio qua
de te n fu d o t a li , non f i t fo li viro apud
nos, lic e t pojjet, f e d ambobus contugibus.
A u ñ o r i s iudtc.um ,
Fidcicom m iffarius potefi petere , v t caueat ei idonei
hares.
y fu fr u ñ u a r iu s , nifirem ijfu m , tenetur eautre,
P r a d iñ a m axim e procedunt refpeñu in op u m , 0
pauperum quibus pecunia liberanda.
P a ter ob malam adm inifiratienem , & malos mores
fu o s priuatur adrnintfiratione bonorum f i l i j .
y / u fiu ñ u a riu s , eb maUrn a d m in ifra iio n ern , & m a los mores fuos, priuatur adm im firaiione.
A d roinifira to r , ‘0 quicunque a liu s ob abufum p f iuantur adm inifiratione,ibid.
Sequeflturn v t apponatur bonis, quatuor efficiutit.
Ficieiujfor ante tempus com pelltt p n n c ip a ltm ob ma­
los mores fuperuenientes.
N e c J u f f c it cautio in cafibus fu p r a d iB is.
D
S
e c í s
10
D X L I.
E d re ip o n d e ain u s ? p ro lu d ic ib u s illa facientibus *
qu® d iA a in praeedenti d e e if .f o c t c , d ic c n d o , n o n
elfe cred ib ile , ipfos ta m faciles efl'e vt dicunc , ad foltas
h u iu fm o d i to lle n d as , n i f i rc p c rite n t id fier. poflc , &
d eb e re , m a g n a en im p rz fu m p tio . q u * focit p ro eis,
defenfio eo ru m co n fiftit in fa cu ltate flla h b e r a , q u ám
dixim us h ab e ie d eb ito re m cenfus luendi ci.quem in u en it polfeiroicm . ad qu em re p erit de p rz fe n ti ecnfutn
fpeA are , q u am u is alias fit iHc alienare p ro h ib i­
tu s , p ro u t p ro b a u im u s in p rz c c d e m i d e c ifio n e , ex
tra d itis jper M a rtin . M o n te r decifio. tA r a g o n . C. Sc
dein d e M ar. G iu tb . decifio. ‘R eg .S icU . 7 9 . Sc additio ad
Incrigliol. ad B ullam cenlus , quaflio. 69. ac per m e
etiam
t . d e p a ñ .n u p t. elau.4. g le f.i8 .p a r t . j . e x n u .
mero I. & a i i o s , in q u ib u s locis cx approbatiffim is
S enatus , q u i fic d ec id ctu n t , habes , p articulariter in
h z r e d e g ra u ato , & in m in o re , qui fu n t cafus m a ­
g is freq u en te s , in q u ib u s p o lfet aliás eflc difficul­
tas , p o flc fie ti h as re d em p tio n e s. Q u o d fi ita eft:
V u 2
(inquidnc
5
o
8
loannis Petri Fontanells',
illo s p r« f c rr c iftis. V n d e n o n ta m m alé im po( in q u iu n t Iudiccs) c u t n o o illis fo lta b lm u s .fc feu fo lftc tu m de lu d ic ib p s jn h is fe n te n tijs , fcd crede
t a ri m a n d a b im u s abfque c a u tio n e a liq u a , pec u n ias
eos
fc m p e t ra tio n e m o u cri , n o n p ro p r ia v o lu n ­
d e p o fic a s , & fine o b lig a tio n e ea s ite tu m fm e tc ia n d i/
ta te ,
S i iftu d v ltim u m eftc i fa cien d u m , n o n e ta t vi D o tfto E
g
o m u llu m d o lc o -f n o n pofle c o n fo la ti fuccef- 8
tcs fc to rq u e re m t a n to p e r e in illa q u s f t i o n e , an illis
fores f u tu ro s , in h is an n u is re d itib u s , & eo ru m re ­
p o fle n t ficii lu itio n e s ,, & re d e m p tio n e s , ii erat p r * .
d
e
m
p
tio
n ib u s,fc circ a eas a liq u o re m e d io , q u o vale­
a f t a n d a c a u ti o , vel ite ru m fm ercian d u m . Si p re tio ro f
re m o b u ia m ire p tx m d ic ijs , q u * cum his fiu n t eis.
lu itio n e s p o teft d e b ito r ipfem cc fo lu ere fim p lic ite r
A tq u e ita,fi fuiifct p o ffib ile, v o lu iílé m licere n o ia rijs
fu o cred ito ri cenfus, c u r n o n idem faciem lu d ices , &
per lu d ic c s c o n tin u a te fuum lly iu m , q u i ta m bene
n o ta rij , ad q u o ru m fo lia m d ep o fitu m fuit j au t d ele
o m n iu m , q u o tu m interelTe p o t e l t , in d e m n ita ti c o n illas d ec ifio n es , & q u * a p p ro b a ti A u é lo re s d icunc
fu lu n t,e x a m in a n d o ex a ¿té M o lin * doiftcjnam ,q u a m
C irca earu m m a tc iia m , ncc p e rm itta s jftud fieri p o lle
d ixim us fuprá t x h b . i . d e p r irn og en .H ifp a n xa p .w . e x
p e r d e b ito re m ip fu m , a u t co n c ed e e tia m iftis foJram
w .4.e lIeo b fe cu a n d am c o n d itio n e m , tie cenfus luatur,
h a b e n tib u s , fo ltas fim p lic ite r, Sc a b f o lu tc , Sc abfque
n i ad eíFcótum itc iu m f m e r c ia n d i, & A ucnda.d<
c o n d itio n e aliq u a fira ilite r to lle re p o flc, vt fua cre d i­
fib
.H tfp a n .c a p . i o 6 .n .8 .vtCaUem g ra u a tu s d eb e at ido­
to re s p ec u n ia h b e tc vti v ale an t , cu m n o n fit a liq u a
n ee ca u ere p to p c c u n ia .q u á m re c ip it, & fi ift* lefora tió d iu c rfita tis ,aliás cft c o n tta u c n ire illis d e c ifio n i­
liu io n c s v id e re n tu r tales q u ib u s fidere polTern l u ­
b u s, & ap p ro b atis d o a r in i s . Sc i bco ticis p ro p o tc fta d iccs , eas ex c q u c rc n tu r , fc in p ia x n n deduce­
ic . Sc lib e ra tio n e deb ito ris fa cien tib u s , cum ipfem cc
re n t.
fo lu it fu o ce n fu alifta c rc d ito ci.q u ia n o lle fo ltare c re ­
E t q u a n d o lu d ic ib u s f id ex officio facere non vi- 9
d ito ri fim p lic ite r cft dicetC , n o n p o lle ei fim p lic ite r
hi itio n e s f i e i i , q u o d eft c o n tra didlas d e c ifio n e s , Sc
d e a tu r, e g o co n fu le re m tid eico m m ilT arijs, de quibus
n u n c lo q u o r (id em a p p lic a b itu r alijs inicreflaiis)
tb e o ric a s.
J
Illu d p o tró ,
q u o d d ic e b a tu r d c cenfu , feu cc n c u m p a rcren c c o ra m lu d ic e , fc aliud (m ercium pete­
re n t,v e l falcem v v ca u tio n c ro h z r c s p rz fta re t in vim
fuali d o t a l i , fi illud potcffc re d im i fine alio fm ercio ,
d iip o C n io m s tis n l.v t legator. & fideitor/m if. nomine
ea n d em habec tc fp o n f iu n tm ,• d c b iio ti licitu m illa m
iam e n im fcis , fc e g o tib i aperui in a h a d e c ifa cere m a tito , & v x o ri, n o m in ib u s p ro p rie ta rio , Sc
fio n c,p o flc h a n c ca u tio n e m p eti ab h z t c d c , & d eb e­
vfufru< ftuario,tcipc£liuc,nuU us e n im c ft.q m id n e g e t,
c u m ven ia t ex illo ctiam m .et p rin c ip io fu p rad iéti.?
re ad id c o g i,fc c o m p e lli illu m p e t S e n a iu m , ficuc
niillics declaratum , r e t u l i m u s d ec.t j j . n . i . S i v n u m , f t
q u ia d e b ito r lib e ie cu ic iim q u e p o d e flo ri p o te ft lu ere
c c n fu a lia .n e c aliud te n e tu r a tic n d c ie . Q u o d fi ica.cuc
auc alm d fid cic u m m iflario n o n d c n c g a b itu t.fc q u id ­
q u id c o n c e d a tu r cx his lu ilic it ei.
n o n etiam fin ro licitcr f o h a b u n t ij, ad q u o s fp c ¿ ):a i,tú
n u llo iu te p o llin t im p ed iti v ir, Sc v xor p e c u n ia m r e ­
Id c m c o n lu lo t in v fu fiu d lu a rio , cum c n im n ifi* ®
tc tn iiru m fu ,c la iu m cft ten e ri c a u c re ,d e h o c ca fs ag ir
cipere didtis teljiedbiue n o m in ib u s /
rcfpeólu h u iu s re d e m p tio n is , laté S tf lc ¿ w # / 63. &
4
N c c dicas, t im ó p o ife fieti jirp e d im e n tu ro , cum
c e n fu s fit fu n d u s d o ta lis ,q u id c l e a lie n a ti n o n v ale t.
curo h o c h a b e b u n t in te n iu m illi , q u o ru m in te re ft.
Q u i a iam dixim us »» praceaenti decifione , Sc in d eciD c h a c re d e m p tio n e fa cien d a v fu fru iftu atio .v id e latc
fie n ib u s fu p r A c ita tu , fu it laté c x p e n fu m ,iftu d in ie llipcr D u a id .d # c e n f.^ .j.d e r e d e m p t.ft e.xtinSl.cenf.q.19.
g i d c alien a tio n e v o lu n ta ria , fcd n o n ifta necclTátia,
f t l o .vbi m ulca vtilia,vidc fu p r a ,ex dee. $ 1 9.
q u alis h * c ,q u a m n u llu s p o te ft im p ed ite ne f i a t . P ro Ec fi p o te ru n t p cu m h is m ifccte p a u c ita te m fa - 11
j h ib itio c n im t alien a tio n is n o n p c r n n c i ad n ec efla­
c u h a tu m h z ic d is .v c l a lio ru m ,n c tu ta ,fc fccura poffic
ria m , /. a lien a tio n is tum vulga, fffa r n il h er cifc .l.x .q u x
d ici ta n ta q u a m ira s ap u d co s , & aliquid p t z t e t c a d c
lo q u itu r de m a rito m h a c m ateria , f f . de fu n d . d eta l,
fu ip icio n c d ilap id aiio n is in h c m in e fo l.to , & c o n \h\,qnia hac a lien atio non efi voluntaria, G a fp .R o d e r.
fu e to ita facere in p ro p rijs , e g o fc m p c r co n fu le re m
faciendum ad fa ciliu s o b cin e n d u ru id q u ó d defided e a n n u .red i.lib . i-q u a ji. ij.w -S S .
6
C o n fid e ra p i z t c i c a f d a m n u m ,q u o d in d e rc fu lta t
ra c u r,n c m o e n im ncfcic.quanca in iu re cx .rao rd in a rie
m ifctrim is vxoribus , quae dcinde p e rm ittu n t to ta m
o b id co n c e d a n tu r , q u * n o n a h e r , p ro u t cft p cr vul­
g a tu m nim is.
p ec u n iam recipi p c r m a t ii t s , q u o fit vt ip f* c o n tr a
id ,q u o d p ublice in tc rc ft.rc m a h e a m in d o ta tx .V e r u m ,
Q u i s en im nefcir f p atrem , q u i tfl: aliás tcfpeiftu **
fed d am n u m n o n eis c u e n it.n c c ca u fatu r per lu d ic e m ,
b o n o ru m filij tam p tiu ile g ia iu s , p ro p te r m alos m o ­
fcd pcr fe ipfas ita p o fte a co n fe n tic n tc s p c t aliu m
res fu o s, q u ia d iffip a to r , priuari b o n o ru m ad u e n tia6kum ,in q u o n o n in ie ru c n iu m i j , q u i foltas fa ciu n t,
tio ru m filij adm iniftiacionc? P in c l.ia /.1 .part.%. num .
q u * i a n t ig itu r fibi aliter c o n tra m a rito s re m e d iu m ,
36. ^ }8.C . de bon. matern. A fc a n .G le ro c n .¿ í p a tp o iic u t cum ip f* c u m viris a lien a n t res do tales , Sc cis
t t f t . e a p .6 .( f f e a .\ i .n . i 4 . S o x á .c o n f i l ii 6 .n . 1 4 . f t i S .
p e r m ittu n t recipere p re tia alie n a tio n u m , n am n o n
I t b .i . S o io m a . de v fu fr u E x o p .3 .n .9 9 .cu m fe q u e n t.\ b i
m in u s h ic v o lu n ta rie co n fcnciunt : n e ig itu r c o n ­
id e m -f de vfufruókuaiio q u o c ú n q iie fi n o n vtacur , & * J
q u e r a n tu r de lu d ice a u t alio , q u i fo lta m fim p lic ite r
fr u a tu r a r b itr io b o n i viri , fed diffipcc rcs ,i n q u ib u s
to llit.c u r a in h o c ipfc fuo fu n g a tu r o ffic io , & faciac
h a b e t v fu fru élu m . Id e m de alio h ab e n te v tile re i
q u o d d e b c t, aliu n d e c n im d am n u m eis o b u c n ir.
d o m in iu m . Idem vaflaD o. E t id em g e n e raliter d e
7
D ix i im p u ta re + fibi m ulieres d e b e te , q u ia n o ftra
q u o c ú n q u e . q u i iu re fibi c o m p e te n ti a b u tiriir,F ran c .
praxis c ft,n o n diccre , fc fc cib ercfo li viro p ec u n iam
G u t.i» tr a E .d e feq u tfi.in ter ira E a t mercatu, cap. in p .
in ifto cafu licet p o fle fieri refo lu am ,q u o s c ita t R o i . quaro , e x numero j j . vbi ex Bavt. Q u o d quatooc
der.d# annu..r e d d ttfb M b .i . qu a fi. \ j • n u n . 8 o . & n o u c
•f efficiunt a liq u em f u lp e d u m , ad cfFedlum ftq u eD u a r. §, / . de redempt. & e x tit.E . cenfus , q u a jlie .iq ,
ftra n d i b o n a .P rira u m ,n o n poffiderc b o n a im m o b ilia.
WM,vbi la tc . Sed v iro, & vxori f im u l, acque ita lem - ' S ec u n d u m , pauca poffidere. T e rtiu m , m ali m ores
per faiftum fc q u e n d o Felicia, de S o lis de ctnfib. h b -q ,
in o rd in e a d d ila p id a n d u m , Q u a r tu m , fi prius m ale
ta p .vnic.n .6 , q u em a d m o d u m d icu n t de vfiifruiftuario,
fe c ifle t,fiu e o m n ia fiinul c o n c u rra n t,fiu e vnum , a u t
S o lis ib id e m n .y .ft alif.F.t in h o c fatfta n u n q u am fuic
alteru m ex eis a r b iu io Iudicis fecundum c o n tin d ifficultas apud n o s nec aliter confulim us v n q u a m ,
g e n tia m ftiélo ru m , & fig n an te r , fi m ali m o res l u n t
n ifi v t fiat luitio am b o b u s.
in o rd in e , "Vt dixim us , ad dilapidandum b o ­
Q u i ad hanc» ftabim us p o tiu s n o ta rio ru m difcren a , p ro u t ibi late d eclaratur. FideiulTor f p r * “
lio m ,a n lu d ic u m fententijs» A p a g e . n u n q u a m tale.
tc tc a a n r e tcm p u s co m p e llit p rin c ip a le m , "
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Deciílo D X L I l.
l;l>cK tfi¡nci>it m alé v li fufallantia f u a , & b o n a dila o id a re .íi dilapidatio iortam m ctu cn d i caufam p i a ^
b a t . H c tin g . * , / * . » / .
V ó 4-<í-
.
anttaCap.lS.nUXner.i9.
,<
S i h i c p t o c c d u n i t In d i a i s c a f i h u s t a m p r i u .l e e i a t i s , v f q u c a d e o , v t J i c a n t n c c r u fiS a c r e c a u t i o n e m .
L a n o n fa t is p e t e a m r e m a n e n t t u t . , S : a H e c u ta t l
i n t c r e i r a t i .c u t n o n íd e m d ic e m u s in n o f t t o c a f u ? M i f c r t i m a c e t . é t e s e U e t . ¡n e o n o n f u b u e n .t e q s , q u i
ta tn m a g n o ,n
p o ffe n t t e p o t ta te d a m n n m . R e í,q u a
h a b e s i n f e q u e n t i , v b i c o n t i n u a i u t n ia ie r t a .
A R G V M E N T V M .
D c eadem materia d e c if prxcedent. V b i
iign an ter d c modo redim endi ceníum
perfonis, q u * non poíTunt alienare.
S V M A M R I V M.
1
í
3
4
¡
6
7
5
9
1o
2I
11
IJ
14
15
16
R e d e m p ti, cnm f e minori, non d e h e to lltfeU a n i f
ad ieerlem fmerciandnm petaniam d ep o f tam.
M i m r refim ieter , f i U d im r tn ten redempiiembus,
Redemptio cnm f i t de re Ecclefia , & beneficiorum
E ceU fiañieorum ,eft deponenda pecunia a dfm ereiandum iterum.
D e redemptione cenfus d eta lis.
A r b itr iu m íu dieis in trat v b i q u id non efi iure d iffintrntrn.
A íu lie r ne remaneat indotata , m ultacontra iu ris
rigorem p erm itti, qua non a h a s
A i a n t u s , an dominus dotis, rem ifiue.
A d u lter, qua fundum dotalem viro a ttu lit, fun d u m
dotalem v o lu it recuperare.
Parentum mens in dand tsfu ndis dotalibus filiabus.
A u ñ o r is cogitatus in hac materia.
Ad olina in propofito expenditur.
A u ñ o r a dd it a h u d M o lin a d iñ is , quo m tliu s cssnfequetur intentum .
T tftatoret pojfunt certas leges ponere in redemptio­
nib us cenfuurn.
'R edemptiones non fa ciend a s in eertis domibus, nifi
cum v a ld é rig idis cond itionibu s, vifum difpofuiffe tefiatores, & ita obferuari.
Parentes i n conftttutionibus donum confifientium
in eenfualibus, pofium t falu bres leges appopiere
quoad redemptiones, eorum.
C onfiitutio Tarrachona circa luitiones cenfuum Eceltfiafiieornrn , deberet renouari, etiam in pro­
fa n is .
^
D
e
<
D X L II.
*
t m inorem ig itu r (c o n tin u a n d o m a te miiitCim a b c ffe m i
liberanda ei pecunia depofica, cum vix repcrias, q u ó d
is n o n fit cara perditurus iccrúm fm ecciaudam lUam
vellero p ro b o n o m inoris , auc falcem tu to rib u s , fc
cu rato rib u s, q m reliquam ad m in in iilra tio n c m habent
co n fig n a n d a n j,q u ia nun q u am folutiones f a ñ * roino
n b a s f o e t u n t finc periculo , ad tra d ita la tc pet Gafo
R o M z .d e annHi.redit.hb.x.tap.X4.per r « & rurfus
z .q tu J l.ij.e x num .Zt.An< tnáaM cenfi,b. e a p .x o 6 « « ‘
I d q » o d latius tib i explicat G ucierr. de tutel.
X p a rt.ix a p .2 x .p er tot. A tz z tiM , t quia dicu.u D D in
h a c m a te ria , m in o ri, fi l* d itu r , dari reftitucionem in
in te g ru m , p to u t cx fu p ra d iñ is , fc ex CenCx.de cenrib
w loco p tr oum cita, tra d it D u a rd , de c e n f.§ .j.q u a L < ’
f t e x tir ñ .c tn .n u m .j.
T o m ./ i.
^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^ ^
f h ‘
5 0 9
Dem um quoad f pr«latos , Sc alias Ecclcfiaftivaj 5
peilbuas , quibus fiuiic rcdcmpiiones annuoniiii icdj.
tuum fuarum digniiaturo, fc przbeiidaium , iam pec
iacras n o ilu s T au ach o n en . conftuut. Pruuincialcs
»« c a p .io .tt e . de reb. S c e le f non ahen. habemus quali­
ter cjE debeant ficri , pec depofitum ¡11 loco luto , fc
iecuro,viidc pecuniae non cxjcrahantar, nifi ad emen­
dos alios rcd,cus ccniuales , vcl alios pLTuctuos cum
dccrcco Epifcopi , qu * couftm nio praebeatur apud
nos ad vngucm.qu® eft pcoculdubio icftriñiua liber­
tatis, & facultatis , quam alias minus ainplc vidciicut
peimittcce Scribentes his Fralatis , Ecclcfialbciique
pccfonis in hac maceria , vti habetur apud Gatp. R o ­
dee.de annui, r e d it.h b .i.c a p . 1 5.«.90, fed vifa fiuc iufta
p to bono publico, & ideo fañ a.
Solum redemptionem f facieadam de cenfn dorali, q u * maiori indigebat remedio , vt pauperculis , ac
miteris mulieribus , ne remanerent indotat* , quód
reipublic* non modice imevcft, L i jf./olut.matr. c-lfoc
profpcñum , relinquimus line eo praiterquam li Indi­
ces vellem approbate aofttortim notariorum ftyUan,
ne permitterent pecunias amoueii á depoiito , nifi ad
emendos alios leddiriis , quod non clfcc tam deuium
á ratione; alias contradiñio eflct facicn.ia pci vxores,
quo i cit impolllbilc , qnia null bi in his rcpeirailU
mulier forns Salomonis. Sed cgo puto , f nu n telin- I
quciidus iftas mulietcs fine folaiio, fine confuín io n e,
non übllantib'.is ítipradiótis.Ad quód confidero, D D .
qui dc hac materia n a ñ a m , non cilc in h a c eisc o n irarios, folum enim decidunt aniciil .ra , an fuli viro
podli fieri re Icmptio cenUis iloral s.teipondentes pio
iilo , quia ipfe eft dominus dotis , & alienatio eft ueceifana. Sed non difiiniim r,quid pufrcad'.- pretio fiiciendum ; cafusomiilus fuic,qui pcr ludiccm reñ u m ,
& prudcnicm eric arbitrandus , iam cnim milites di­
ñ u m , in his qu* de jure.non diffiuita, intrare ludicis
arbitrium. C u rerg o . quando h * c ad cenftiram ludi­
cis dcucm ant.non ipfcrnifcris mulieribus pcofpiciens,
nc remaneant indotat* , decernet , non liberandam
viro,pure, fc fimplicitcr pecuniam dcpofitaro, /cd pro
alio imercio ficicndo ? Animadueitcrc f d:bc: iftc d
lu d ex , m ulta.uc mulier remaneat in d o ta ta, contra
iuris rigotera ei p e rm itti, fc largas habrnas habere,
q u * aliás non perm iiteicntur , prout dicit Card.
c j p . c u m contingat,n u . i .in f i . de iure iura», M ontcr
inrefpsnf.pro vxor.amita, w.97. in finedecijf. Sc nos in
I.d e pañ. nupt.cUuf.7,gl.t.par.6.n.S. N e c tam f do- 7
minucn debet confide/aie matitum. vt ci liceant, qu*
veris dominis , noo eft enim .fc apod nos folum vfufruñuartus dicitur , quod latiillmc ego trackaui/ra l i
depioñ.nupt clauf. '6.glof i.p a r t .ie x ak. 1 1. cum plu ­
rib u s fequentibus. Et mulier t <]u« fundum dotalem 8
viro a ttu lit, fimdun 'dotalem voluit recuperare polTe
fuo cafii.ad per nos laietradita tra d depañ.rupt clastf.
y.glojf.ypart.x }.in quo friiftiata manerer, quod ncn
perm ittcndum per Iudicem. Ecad hoc t prouidi pa ^
rentes fundos dotales dare folcnt filiabus vi f.ihi® do­
tes illis perm aneant . quorum voris aumicre bvnigne
debent Uidices, & lila.iuuare, non dcftmcie. Ei ......
iro id faciunt parentes, q iiia n
1 bene dc
5 confidunt, aut faltem dubitant?eft bonum , Indi­
ces ad iftud non refpicere.
,
Sed vidcamus.t & tenrcmus vire.s,fi fotfan aluer n o t ®
ftra opera fupradiños iuuarc poterimus,aduci !us damna;qu* eis com m inantur ili® redemptiones, fc luiiioncs cenfuum, & cenfualium : fovtallis enim repetimus
quód fummc defider.umis. quia non eft iuft .-m f c tx
fañ o prodigorum,fc malc m otigeratotum humim-.in<
coidatie,fc difcret* teftatorum dirpoliiiones eludjiitur.re nedinm aliquod quod iit illis comieniens.
Ad id c g o re d e o ad doñillim um M olin, q n s n - n
t u m u v p e r SelTe r e p r o b a tu m , i m e tam cn iem p er
V V -3
in
510
loannis Petri Fontanella;
q u attiplures d o m u s c o n fc ru a rc n tu r qu® per has lu i­
i n iufta aiftím atio n e p ro fa a fu m m a d o A rín a h a b i­
tio n e s, S cted e m p tio n cs ad n ih iiu m rc d u cim iu r indie.c.
t u m ,cuius diA u m talicer c o m p o n a m ,v t iftu d m o td e re ,
M ihi crede experto,ad quem f®pc dcinde dcfeium ur
n e c í it c f u r g t r c t.p ü l l é t a u A o r ille. D icii M o lin . o rd i­
varij v ario ru m in his cIam o ies,q u ib u s cft bene wbujaui
n a r e perm illum te fta to ri , vci iiifticuiori in a io ra tu s
ire in tem p o re .
q u a iiic rv c tit re d em p tio n e s faciciiJas,alias lin t n u llx .
D ic it Sciíe id n ih il eíTe, p o ftq u a m n o n fuit in c c n la u m ,a u t cenfu.ilium cte acio n e.E i fe q u u n tu r a l i j , q u o s
11 /«p#* ic tu lim u s decifio y 57. A d d o c g o , ? dicere polTé
A R G V M E N T V M .
v lte u ü s te fta to re m ,v tin cafu lu itio n is , & re d c m p n o niscclTét ft.itim ipi'o iu tc .q u o a d h x c ,titu l« s h ^ icJis.fií
A n m ortuo Iu d ic c , jus foltam t o l l e n d i apfu c ccifo risjd u n c c fint ite rú m precia fm erciata,ncc hgre s nec alij fucccilbrcs fin t le g u im * p c iíb n g .n c c p ro
pofitam in aliquo d cp o fito tranicat ad
ta lib u s h a b c ííiit ad rc c ip .c J ú ea ,n ifi cafu q u o d epoi á fuccciF ocem u i officio,an ad illius hxrc_
t u r i n lo co tu to , Sc ícc u ro ad eftcA um iterü n i fm e c fá des.
d iíiio n aliás.Sc fa A o fm ercio ,q u afi le u íu irc e iiie titiilo
Q u id ii d ep o n itu r , v e l transfertur Iuh « rc d is in hac p arte , c o n tin u e tu r cx.iA io p en fio n u m ,
d cx .
ficu t ancca.caucndo idem p a r itc ro b rtru a n d u m in a lijs
ílic c c ílb rib u s q u ib u fcú n q u e . Q u a fic d ilp o fitio n e faE t quid io notario , ad cuius foliam , &
A a ,n u llu s a u d c b itc o n fu lc re , au t iudicare a liu d íic n ordin ationem fuit facium depofitum .
d u m per re d e m p to re s fin c e u id e n ti eo ru m periculo:
c u m cn ira dcb c an t re d e m p tio n e s fieri p erfo n is le g itiS V M M A R I V M .
m is.q u d s perq u irere te n e n tu r re d c m p to rc s,5c ij h « r c d e s ,& ruccelfores n o n fin t cales, n iíi m o d o prardiA o,
1
D tp o fiti fo lta appofita ludiCF^tf^tithr eo mortuo ptr
n o n p o te ru n t eis a h ic i fieri,Sc fi fiu n t,e rit eo ru m pe­
ric u lu m .
fhccedefttem in efficit.
C o n ftitu t.v ltim a jii.d e d epo fd eclaratu r.ib idtm , 0
JJ
N e c p o te rit ? o p p o n i defvA us p o te fta tis in tefta infia.
t o r c fic ord íp an te .S c d ilp o n e n te , ficut n o n p o lfet o p t
Cafum legis v b i habem us ,non a d m ittitu r d u bitap .m i fi o rd in a llc t, Sc d ifp o fu illct fc velle lu itio n e s, S¿
ratio,
r f d e m p tio n c s faciendas a lte r i p erlón® , n o n h « re d i,
3
Succtjfor Judiéis fub > og aiu rin i liiu s locum , & om­
c u i a 1 id trib u ir p artic u la rem fa c u ltatcm :h o c en im eft
n ia fa c it,q u € ille .
to t u m d ifp o n e re dc cc fua, q u o d eft c u ilib e t perm iffu m .
4 D epofita.qua fiu n t ad folta m J u d ic is , «0« r eifiicttfnl illiu s perfonam ,fed cfficiurn.
14
.V id i e g o t in q iia d a m d o m o prin cip a li hu iu s alm ®
5
Soltam anteco'/fiit.tjon to llib a t L td e x fucceffor, f e d
v tb is,in q u a funt q u am p lu rim ® fa c u lta te s in his ccneius heredes.
fibus,Sc cenfuaiibus co n fifte n te s ,c x o rd in a tio n ib u s ,Sc
6
A u ñ e r i s anirr.aduerfto circa hac.
d ilp o fitío n ib u s m a io ru m ,a d d itu m ad to lle n d u m o m ­
n e m frau d em ,v t q u o a d a lia lm c rc ía fa c ie n d a ,de pecu7 Soltam to lh t fucceffor i n officio f i m par mortem, f u
per remotionem fiu e p er trar Jlationern.
n ijs p r o c c íf is ex his lu itio n ib u s , Sc re d e m p tio n ib u s ,
C o n fiit.v lr.d e d tp ffi.ieila r a iiir , tbtd,
re q u ir e re tu r confenfus , Sc a p p ro b a tio d u o tu m P rio r u m ,& fu p e rio tu m c e rto ru m co n u c im u im R clig io fo % D e e f io Seu a ttu mr.ci s Clajfibus,(,m nes cu fu s fub
ru r a , á q u ib u s d ilp o fitío n ib u s , Sc o rd in a tiim ib u s
conffttuiione comprehensos.
n o n re ced itu r v n q u a m , n c c la tu m q u id cm v n 9
Frequer.neris vfu s g r a n a , qua exprim u ntu r , altos
guem .
cafus non exclu d un t.
j.
Ec ídem ? etiam p u t o poíTe applicari in fa u o rem
10 l . e x cer fe iu r prouidere fu iu r s.
11 S eaco n/tu u rio u .m d iU * u f f i e i t etiam praterita ,
m u lie ru m re fp e A u cenfuuiT i,(cuccníualium d o ta liu m ,
nempé drpcfita eiiuM antea f i ñ a , 0 quare, 0
l^ o te ra n t ctiim p a rc m c s dicere in d o n a tio n e , q u am
p r o d o te fa c iu n t filiab u s,Sc ipf® re p c te ic in cotifticuib ■dec.
11 L t x , qaando v u lt , potefi porrigere fu o s effcSlus in
cionc d o ta li , q u am fa ciu n t viris , v t in cafu lu itio n is
ce ííc t ciiulus d o n a tic n is , Sc d o n cc finc iceruro p te tia
p raien tum ,
fm e rc ia ta .n e c vir Sc v xor fin t,n e c h a b e a n tu r p ro le g i­
1 3 M u ta to lud tce, edi danda notario copia ccmmifftotim is p erfo n is ad re c ip ie n d u m ea.nifi cafu q u o d ep o ­
n is a lte tiu s /udieis,<ffi ibi dec.
n a n tu r i» lo c o tu to , Sc fecuro , ad c ífe A u m ite rú m
J 4 Soltam tollet e fpeC lat ad fucceffirem promoto lu d i­
fm e c c ia n d í.n o n aliás.
ce ad a liu d officium, v b i dec.
E t p ro to lle n d o f o m n i d u b io , q u ó d vix eft n o n fic
l y Judices tertia A u l a fa c iu n t officium Ind icum Regia
* ® in q u a c u n q u e re , q u a n tu m c u u q u e bene o rd in a ta , ¡ c
curia in omnibus cafibus im ped im en ti, quanuns
cfle t m cliúi,S c vc Icm cl á d iffic u lta tib u s n o s c x p e d irc id non exprim atur in conflit, v b i dec.
rauSjCgo cflc m votijfacram illam confiuu tion ttn noflroConfiiitii.firt titu l.d e la e ltilio ,& c .d e c la r a iu r ,ib i­
dem.
r u m T a rra con tn ftw n xo.fu b titu l.d s r e h .E c c le fn c n a lie -
» 4 /;.faA a m le fp e A u b en e ficio ru m E c c lefiaftic o ru m ,
d c q u a fu p c riú s d ix im u s , te n o u a ic tu r in co m iiijs g e ­
n e ra lib u s ,in p ro fan is ctiam , d ifp o n cn d o g e n e ra lite r,
n c h * rc d ib u s g'-auatis, m in o tib u s , m a titis , Sc vxorib u s ,a u t alijs p erfo n is alien a n d i fa cu ltatem n o n h ab e n ­
tib u s ,a liq i® cc n fu u m ,v cl ccnfuaÜ um lu itio n e s, Sc re ­
d e m p tio n e s fieren t praeterquam p e r viam d e p o liti in
a liq u o lo c o c o m m u n i t u to , Sc a p p ro b a to , vn d c n o n
a m o u c re n tu r pccim i® u iii ad e m e n d o s alio s fim iles
ce n fu s.v el re d d itu s an n u o s.v c l aliam rem im m o b ilem
« q u w .l c n .c n r ,. & a d h u c fo tfa u e x p e d ire t, adderet u r.v t id fieret cum d ec reto o rd in a rij,cum cauf® c o g ­
n itio n e , ficuc in d iA a c o n ftitu fio n e d ic u u r in Ecclc­
fiaftic is , d e E p ifc o p i d ec reto , cum h u c n e d u b ite s.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
16 So lta appofita ad ordinationem notarij , eo treriua,
ty
non to llitu r n ifi p tr etus h artd em ,vb i dee.
A u U o r is iudicium .
D
b
c IsIo
D X L III.
E d fi m orituc f In d e x , vcl m o riiu r n otarius , ad
cuius folcam , Sc o rd in ac io n em fuic pecunia d ep o fita in lo co d e p o lito ru m iu cafibus . de q.iib u s n id e ciff.praetd ent. vid ea m u s q u id fjc ie n d u ii.: dicam us
in p iim is dc Iu J ic c ,m o x de n o ta iio .
Q u o a d Iu d ice m , res n o n h a b c t hodie d itfn u lra tem apud n os , cum exprefse in C i/uricijs G e n era­
libus aim i I y S y.cap.44. & eft conjistut.vitim . tau^hde^
S
db
D eciíio XLIÍI.
habemus
JeDo/it
h u n c cafum p ro u ifu m , n o n efle peraü ircn d o s h z re d e s lu d ic is , vc foicam fe c ia n t. fcd
« n fc a tu c faClum dcpolíeuni , n o n ín p cifo u a Iudici»,
,
fcd racione üfíicij , & ideó to llc rc foltam rpcótaic ad
fuccelforem ¡n officio, n o n ad m otcuí h z ic d c s , arque
ha praEicaifir inconcLtfsé , n ec .fit aliq u a d ifliculras,
i ficuc n c c fie ri p o c e ft,q u ia h a b c m u s t cafum leg is, Sc
fea iiilc e e , q o i n o n adm itric aliq u am d u b ita tio n e m ,
¡.aneilU. C o d .d tfu n J . illa m , vbi D eci Cod d t colífu.
ValencMC Vclafq.cow yl/.j.www w f ? ' .
,
Sed cui t nccelfaiium vifum , fien h a n c c o n ft.tu r.
^ Sc cuc am e cam , vt ¡pfam et dicic, h as foitas m o rtu o
lu d ice facerent h z t c d e s . non fucccflotes m o ffic io ,
n o n ert aflígnarc ra tio n e m facilc, q u ia lu d ex lu cc clfo r fiibtogacur lo co p tim i, ¡.prepontbaiiir ,f f . dc ludt.
Sc vigo re huius fu b io g a tio n is iu d icat ca u íam , c x ^
q u itu r fe ntentiam , Sc re liq u a o m n ia facit , q u * fcciffct am ccciror, íi viueret, c u r n o n ei c o n c cd a ta u s eum
re liq u is, quód hancfolcam to lla t ctiam?
4
liLud p rz te re á , t q u o d d icit c o n ftitu tio , fe vcllc,
v t dcm ceps depofica ccnfeantuc f a íta , n o n in p « fo n a lu d ic is fed ra tio n e o ffic ij, iam videbatur cfie
de iu te , nun q u ám cnim in perfona lu d icis iiarc fiu n t,
fed c o n t e m p U ti o J l ^ ^ c i j , p ro u t cft n o tu m , Sc cx
h a c ra tio n e aad f i j c ^ f e r c m jus t r a n f ir e , dicendum
v idebatur.
3
Sed q u ia •}• d cp e fita ifta íbienc ficri cxptcílb lu ­
dicis n o m in e, vcluti dicen J o , q u * p c c u n i* foltcnru r, Sc íea p to folcatis h a b e a n tu r, q u an d ó P c iru s , vcl
lu a n n c s lu d cx cauf* d jx erit , Sc eft ap p ro b a tiílin ia
D o f to r u tn o p in io , in ifto caíú n ih il poíle focceílote m , vc pote quia n o n fim pliciter n u m en lu d icis eft
exprellúni , íéd Sc nom en parciculare jilius , d icc n d o
a d foltam P etri ludicis, & c. p rout latifii i c habes per
V in c c n t.d e Franc. v n i c u m fuis adocntibus d iftin g u cn te m d « .t o 8 . f t 3 lO.qui reiiqaus, q u o s p o fic s ad
ern acu m hic defidctarc , habes , qui lo q u u n tu r q u a n ­
d o eft c a u tu m , & ratifdatum 'dc iudicio fifti, & ju d i­
ca tu ra f o lu i, & pofteá mucacut ludex , vcl in ea dem ,
r e i in fecunda in ftantia, q u ib u s addc Ancón T h cía u .
pfeM .d íc .2 0 2 .N » co l.& Í2 z atel.¿« .i4 .w r. Ideó C a th a ­
lo n ia no ftra id q u o d dicit c o n ftitu tio ,obfetuabat a n ­
teá, p erquirendos h z rc d c s ludicis.vi foltam to lle ren t,
q u am receptum erat, no n pofle per fucccflÓrcm to lli,
p rz lu p p o íu o q u o d cxpielVo n o m in e ludicis ficbant,
u c u i nu n c nunc.
4
V n d e eg o , t ad to lle n d u m difficultates voluilTcm
v e l v t c o n r tm u i o . q ,® fa fta f.úc particulariter pro
iftjs d c ix ,i,„ s ,
c,„ocu.m ue m o d o íli.,
IUS lü U .n d , vigoro cooU,tu,¡OIOS rtanlic In focccffo« s , fjr.t» fjifle r g e o s ta litc r p ro m n n ib u s aliis cafibus,
& fic co m p tch c u firsfu iirc t cafus ca u iio n u m prrcdi.
i t ir u m q u o c m q u c m o d o c f li r . p trcftrt* ab iq u c d iftin ílio n c a lrq u a , vcl q u o d null bi dcp o íira , vcl caum uc r J " " , . ’
« p t a l f o lu d id s 0 0 .
to n , q u o ro licrcm ur a m b ig ú ,taies . & am p u ta re n tu r d ifficultates
d t e T r S " ' ’ " * ’"
^ lif irc lr
i c f t t i a i o a d h u n c vel
t v id e tu r lo q u i tam It a f i a -
« a“ Ó : c a f f i r " ; T m
■ P“ ‘>'
ab officio
rc m o u e ic tu r,lu d e x
f e t i fenlp^t
‘“ f ' " ' ' " ' “"l ‘ 't a J [ h " " " d = f ra u m
nicipak™ ñ e tan L
'
m uO tx tL Z A
LO
6 ' P '° “ ' n ec e rritiu a t, lo q u a m u tl
ni T
'fi'llis c J tiis a
céi^feV
ili c a T s
p te h e L r'
P "!-",
B ttu u e c , in te ta m ela ta dicendum , c o in p te h e n .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
5 11
fos ifto s ctiam cafiis , cum iii cis m lite t cadem ra tio ,
& p ro c ed at arg u m e n tu m dc vn o ad alium ,pcr ca q u «
laciflim o c a iam u fcribic doii G a rc.M c ftril. deeiJtt.Sictl.S . &c rurfus de m a g fir a . hbro i . eap.iS). p tr tot vbi
o m n ia h ab e s , q u * in m atecia defidcrare poflLs , Sc
n o s d i f i / # . 19J.
, , vbj
m o rtis prouifus
in p riu ileg io , c o m p re h en d e ret ifto s , d iip u ta tu m fuit,
hab e s fuse, id eó h ic fiftinuis.
S en atu s d i c f i i .I u n i ) 1 5 9 6 .p o ftp u b lic a r a s , vt 8
dixi .c o n f titu tio n e s . a m m a d u c rtc n s d efcftu m iftiu s.
c u m n o n lo q u ere tu r nifi in cafo m occ.s, rr a ^ a u ii iu n Otis claffibus, leu A ulis . h u n c artic u lu m , & [.efoluif. .
eonft.ru :io n c c0 p fc h cn fi> s cn a m illos alios cafiis.lícét *
illu m .o lu in m o .tis cxprcflilfcr . quia f„it ludicarum ,
p ro u i co n c lu fio d ice b at , eam cx p ieflio u em de cafu
m oi ris,fa<ftam uo n fuilfc an im o , Sc im e m io n e cxclu.
d e n d t alios , fc< tficqueiuioris -p vfus, g ia ria , q u ia ifte $
cafos f c q u c p tiu s fucccdii, ca au te m q n * f u q u t i m o ris vfus g ra tia e x p riu n m iu t,] certum t f t , n o n c x tlu d c te alia, q o * c x identitaic ra tio n is polTant,fc debenc
co m p re h e n d i , q u o d q u ia eft triuiale m uluim , & n us
in alijs diuerfis lo d s , in n o ftris fcriptis, co n firm a u i. m us , ideó h ic filco. E t fi in p ro m p tu vis aliq u o s hab c .e , qui b io ca rd iciim tibi c o n f ir m e n t, recurre ad 1.
d e p a li. n upt. claHf.q.gl. 19.««.}. 6 ' in 1. tl a u f.y .g l e f .
i.p a n .9 . r - j i . f t d tc .\9 3 -in X. A tq u e Ita fu it fe m p tr
p o ftea o b fe ru atu m , Sc cbfcruaiuc nu n c abfque d iffi­
c u lta te aliqua.
Ire m fu it didlum ,
[ditfta c o n ftitu tio n e c o m p re - l e
henfoiT), ned u m lem piis fu iu ru m , & fic d ep o fita t x
p o ft facienda , iuxta n atu ra m legiS , q u * reg u la riter
ce n fetu r pro u id ere futuris. 6c p io eis f i u i , cap vltim .
de co n ftit. cum fim il.alia in m ag n a m u ltiiu d in e rcfcrc'
tib i OarboC axiom . 1 36.ICX , n u m .2 1 .] Sc nosd ec if.9 0 .
in I .fcd eiiurn tem pus f p raterttum , f t fic depefita iam ¡ |
antea f a E a q u ia v erb a erane ap ta 'coroprchendcre
v tn im q u c tem p u s, ib i,[d cfitian t p ro u e ir á la co m m o d ita id c ls litigancs, los quals pcr fer fo ltar a lg u n s din ers los fon c ila ts d c p o 'a ts en la t a u l a , & c . [ & al­
g u m d in trsfe ra n efiats depofatJ,fi a liq u * p e c u n i* fu e­
rin t d t p o fic* , q u * func vciba clare co m p re h en d e n tia
tép u s p rz c c n tu m , id q n o d n u llu m | eft in conueniens i t
Icgem p o rrig i ad p r* te r ita q u an d o v u lt, q u ia in lege,
Sc c o n d ito re illius n o n d e f ir p o tefta s, m áxim e q u an ­
d o v cn it ad iuris am iq u i dccLirnt o n em , Ba b o f vbi.
f n p . r u 24. & qu o ad artic u lo s f u tu ro s , fc fe u q u o a d
illo s , q u i liint iiip o ftc ru m decidendi fiipct eo , q u o d
an te a pen d eb at , prouc ditftura in a ddit. p o fitii tn 1.
tom.de pa E.nupr.addit. 3 7«
E r dcm u m , f quia cabula n o n vid eretu r fungi b en e , j
fuo üfficio liberando p ccuniam ,cum folra alccnus In­
dicis, q u am n o m m a ti in d c p o fiio ,fu it fim ul iiveadem
m a g n a c o n g re g a tio n e refoluium , q u o ad lu itio n em
t a b u l * : [ e í l c d an d a m n o iario copiam autftcuticam
co m m iíC o n is caufe: fitft* D o A o ri R c g i aud e n ti* in
lo c u m i l li u s , ad
US folram pecunia tute d c p o íita.]
A tq u e ita o b fc ru a tu r intrepide.
D c in d e in an n o I3ts» t cu m raanific. Francifcus ,4
V b a c R q u i c ra t lu d cx rc tro c la m o ru m , fu fler p ro u ifiis lu d e x R e g .c u t i * , & re p erirc m u r p lu ra d c p o fira
fa if a in ta b u la dcpoficorum c o m m u n iu m huius a lm *
B arc h in o n . V rb ís .a d foiram dióli V b a c h , v u l u d i a s
p r * d : a i , d ifp u tam s itcrú m fuic a r tic u lu s , ad qu am
tollere foltas h u iufinodi pertinerer. E t quia c o n ftitu ­
tio nedum lo q u itu r dc D o ó fo rib u s R eg ij S e n a tu i, fed
ctiam ex p rcfsé d c lu d ic e rc tro c la m o ru m , licét lo q u a ­
tu r folum de cafu m o rtis , ex cadem ra tio n e ,feu ra tio ­
nibus fupra p o n d eraris,fuit in A ula m agnifici R e g e n ­
tis C an ce lla r. die i4 .Iu lij an n i p t * d i d i ¿efiwMfMvi. f
p ro u t fupra , folram ro lle te fpcélarc ad fucceflotcin
in officio , Sc fic q u ó d m a tid a te iu re i folram tu lle rc t,
lu d e x erat cgcegius o lim S e n a io t G u illc ttn u s Sunyec.
Vv
4
P artes*
cu
loannis Petri Fontanell^
5 1 2 .
P arres M ic h a e lS a b a tc l, ^ A n n a S ab ate ra. Sim ilis
j y iftis eft t alia declaracio f a ñ a , & fcu re fo lu tio c a p ta
p e r o in n c s D o ñ o r e s tria m A u laru m dic 8 . A u g u fti
í j ¡ o . fonjii/uíionur» e r e ñ io n is tcrtiaí Aul® f a ñ a m in
tm tjs anni i j S j .M p .i i 6 . n u n c
f in a l .t i t .d e la
eleSl. deis D e ñ e t s del. R eal. C on feL t, in illis vcrbis in
q u ib u s im p o n it o n u s D o ík o rib iis tetti® Aul® n o tiio iib u s,fac ie n d i ofKcia Iu d icu m R c g . cur, ín cafu im p e­
d im e n ti, a u ta b lé n ti® , co m p re h en d e re Ciiam cafus
m o rtis .in fiim ita c is , & tvan flatio n is , quam uis ibi exprcfsc n o n d ic a tu r . n am h z c z q u i p a r a n t u t , p e r fup ra d íñ a , q u a n tu m ad tran sfere n d u m iu rild iñ io n e m ,
L i.fi.d e efiis. eiu s, l.fi longiits ff.d e iudtc.Bexxtan. confil.
z j o . l i b . i . Gom .ira reg de annal.pofffff. quafi. 61. Q u ®
e tiam refo lu tio o b fe ru atu r ad v n gucm apud nos. H a s
dec lara tio n e s h;.bes á lo co fideüliim o , vbi e r a n t , &
fu n t fcript® pcc vnum qui vix p o tc ra t fallí,nec fcicbac
fallcre, o p tim u s olim S e n a to r G uiiJerm us S u n y er, cui
tn u ltu m d c b e n t m ea fcr/pra.
16
V e n ia n iu íá d n o ta rio s f In eis n u lla eft prouiíTo,
n u lla c c n ftitu tio , q u * fuper Hlis p ro iiid c a t, & ideó
eft res re lin q u e n d a in term in is iurfs, fecundum q u o d ,
cum nulli alij fint fuccc-llbresillo ru m pr® ier h * rc d e s ,
a d eos m o rtu o n o ta rio , fp e ñ a b it tu lle re foltam , act q u e ita ficri d eb e ré, </ec/ar<«í7 S enatus die 19. F ebrua­
rij I j 69- referente eg reg io olim S en ato re L 'o b re g a r.
P a rte s , S yndicus dc las F ila s , & H ie ro n y m u s M o iic
27 S erib a B atulí* G eneralis.V c ru m
iftu d efle m ag ­
n u m in c o n u e n ie n s , q u ia difficulter tc p e riu n tu r ilti
h * re d e s , & cum diffiuülia e h a b e tn r co p ia eo ru m ,
m áx im e q u a n d o , p ro u t fiep éfit, res eft á n tiq u a >quia
difficile po ftea eft adigere eos ad (ulcandum . S ed quia
niiiJum aliud rem edium , id eó per illud cianlcundutn.
S ed eg o iam illud adhiberem fi a d m e p e rtin e re t,ficuc
p o flci tíc íi i!i com ictjs G eneralibus , ordin.iiido q u ó d
í c t i b * , fc n o tarij cu riaru m o rd in ariaru m fticcedcre n t in fo ltis.n u ta rijs m o ctu is,fc n u n c res facilis circt,
qu® t f t n u n c valdc difficilis qu an d u q iie.
A R G V M E N T V M .
T u t o r i, an íic danda m an u ten tio pro d e ­
te n tio n e bonorum pupilli , poft: finitam
tutelam ,ration e ad h uc n on reddita, n e c
exam inatis com putis.
S V M M A R I V M .
1
z
3
4
f
6
7
8
5)
10
F a ñ u m hti/iir dee. lare enarratur,
T m ortb u s v id etu r non danda m anutentio bonorum
contra pupillum .
M a n u te n tio non datur f in e pofftjfiont f e u quafi,cum
fn ilU u s principale reqmfiteirn, ibid.
E l hacpojfrjfio debet effe nomine proprio,non alieno.
PoJJidef.s f -ro aho,V tró f e ffc ffr non deh ei d ici.
M a n u te n tio non datur f erue,procurator i, a u t colono.tbidem.
Tmiores, & curatores , f i b i non prjfid en t , f e d pu­
p illis .
M a n u te n tio non datur tu toribus , f t curaiorifius,
fed r u p illü .
Foffejfio qnalfieata,tem poraH r, f t c e n d itio n a lis fnito tem p ore,q u a htate,ft conditione tejfa ntib u s,
non prodtfi ad mariirentionem.
M a n u t e t n i a n o n d a t u r lo c a tio n e f i n i t a .
N e t p r a f i a t i o n i b i u e e r n p o r a l ib u s .ib id .
T u to r
fe i n i r o m u t i t f i m t a t u i e U ^ n i f , i n n e o o .
tsjs e a p tit,& in eonnexis.
"
F M . J J l . iH t.H ,.
nisa tu tela .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
f,,,
X X P offeff» tu to ris, fin ita tu te la , vid etur fin ita , f iiu t
f in i t a eft tutela,
T u tor tenetur de periculo, f t damno quoufque fit,d e
euratere p u p illo preuifum , pofi finita m tu te­
lam .
1 5 T u to r is in tertffe {adhuc verfatur circa bona p u p illi
f i n i t a tu te la ,v el eo mortuo.
1 4 T utor,pro fu o intereffe f in ita tu tela , dititar, deten­
to r,v el cuftoi bonorum p u p illi.
15 M a n u te n tio danda tutori pro fu a detentione,
ctifo d ia bonorum p u p illi.
I 6 P ofifJfi° bonorum p u p illi pofi eiu s moriern no» d iciru‘ effe vacans f e d penes tutores.
L f i .C .d e e d iñ .d tu i A d r iá n , tollendo , hentficium
d atur tutori poft mortem p u p illi,ib id ,
17 T u to r , f i jp o h a tu r honts pu p ilU poft m erttm , r tfti.
tu itu r.
1 8 M a n u te n tio fo le t dari ad fta tu m pra minimo intereffe.
19 H<ee m ateria elim parum p r e ñ ic a ta in Senatu, fed
e fl moderna p ra xis.
2 0 D e c ifio prima Sena tu s in fauorem matiuttntienis
pratenfa per tutores.
Z I Di-Cifta fecu-ida in idem.
. i » M o tiu a ,f tf u n d a m e n ta .
l z
ft
D e c i s i o
D X L IV .
O l e n t q a a n d o t aliqui e o ru m ,q u i fub aliorum tu - 1
cela fu e ru n t , lapfo te m p o re pupillaris « ta tis im ­
p e tra ta a F c in c ip e x ia tis venia , n o u cató fine ca , ac
q u a n d o q u e ctiam d e c la ra tio n e p riu s o b te n ta a b o r d .n a rio d e rem onendi» tu to r ib u s , fc q u a n d o q u e finc
ea , illis infalucatis , a n te q u a m vcl ra tio n e m ad m in iftra tio n is red d id e rin t , vel de re d d e n d a fu e rin t re q u ifiti,& b o n a olini p u p illo ,c o q u o d e b e n t m o d o ,fu e rin t
re ftitu ta .im m iic c rc fe lilis p ro p ria a u ñ o i i t a t e ,n o le n ­
te s e o n fe n tire tu to rib u s ,fc c u ra to 'ib u s ,v t v lte riu s a d m in iftre iii , vel dc b o n is eo ru m fe in tr o m itta n t, n o n
m in ú s q u a m fi n u n q u a m tale m u n u s tu to res liabuilfe n t. Q u o d fim iliter facium fucccilbres ipforLim p u ­
p illo ru m p o ft illo ru m m o rtero . S ed q o ia i ftu d ie d u n d a rc p o te ft. & folet in m a x im u m d a m n u ro ,fc p ra iiid icium ip fo ru m tu to ru m ,m ax im é c u m ijdcm ipfi p u ­
p illi fu n t q u i h o c fa c iu n t , fi p o fte a n o n bene rebus
fuis c o n f u lu n t.E t c o n tin g e re p tx te r c a p o teft,licc t luc
n o n ita fa c ile p r* ru m a t,fic u t n c c eg o ita vix vn q u am ,
tu to re s ipfos re m a n ere cred ito res i n a liq u ib u s qu an ­
tita tib u s , p ro q u ib u s re te n tio cis b o n o ru m com p c te re r.fc id e o n o n videtur ju ftu rn .e o s in tc rim tc n u ta b o n o ru m rp o lia r i.Q u x ru n r p r * te r e a re m e d iu m ifti tu ­
to re s , q u o m o d o ab h u ju rm o d i rno!cftijs,& a b his im m in c m ib u s d am n is, fe valcaiit liberare. E t fig n an te r,
a n p o ffin r c o r itr a d iñ o s q u o fctinque in p r .r d iñ a adrn in iftra tio n e , & te n u ta b o n o fiu n eos rooleftantes,
in te n ta re fum m aniT im um re m e d iu m re tin e n d * ,in te ­
tim v u lg o ap u d n o s d i ñ u m , p ro m a m u e n tio n e o b iin e n d a .d u m ven tilatu r caufa , q u « fu e tit m t.ra ,'v e l in
p rim a in fta n tia a d ito p rin cip a liter lu d ice fu[‘írf < e g o fio p rin cip a li.v c l in fecunda, fi forfan fuerit ab ali­
q u o lu d ic e fuper d i ñ o a rtic u lo prin cip a li aliq u a f a ñ a
5
d e c la ra tio .
.
n
Q u a in re , v id etu r t p rim o loco dice n d u m , nuMo ^
n io d o tu to rib u s iftis iftu d in re r d iñ u m concedi pofle,
n e c ifta m m a n u te n tio n e m in d ulgcndaro , cx fcqucntib u s.
P rim é ., quia n ih il c tr.ilis . q u im n c m an u ien tio
d c u r f i n e p o flc in o n e . fcu q u ali rx p a n e 'Hma ■ J u .
tn a n u tc n iio n c m p u l l u la t , quia P " " '® " .¡a le fu n d a m c n .u m , & p r« c ip ....n a raq u ,r....n m p h u a
m a n u te m iu n iJ . C o u a t. i „ prA O ii.
» » ra .j.R .o ta i» r u i m k n h i s . i . m . . .
.
Decifio D X L IV .
G l c n i f l l i u i VI f i i r u b o r a l i o s c u m u l a r e , L u J o u . P u f t i .
c, „
p o l l i í f i o t d c b e i c l l é p r o p r i a i j c f t n o n ir o e
o r o p r io n o n a l i e n a , í e fe u a l i e n o n o m i n e , n a m c a m
p o f l c f f i o n e a l i e n a , i J e f t . q u a q u is p r o a l i e n o p o U l L
& p o f f id e r e d ic it u c , n u n q u a m q u is m u t a t r o n ^
p r o f e o b t i n e r e p o ie c i t b e n e p r o r il o p r o q u o p o f l r a d e t . q u i a q u i n o n f i b i , t <=<1 u b j" p o f f i d e n t ,
r es a p p e lla r i n o n d e b c n t ,c u m is p o f l i d c a n & p o f f id e r e
d ic a t m , c u iu s n o m i n e p o f f id e t u c ,
d , ,„ e rd ,S .M c n o c h .t.p y < l.? o i.» .4U- M a n t m d « .» « 7.
G ia tia n . d .f c i t l . fu n n f. 4 , 0 .
u n í» ,
n . e r ftjiiia l.
P o f t i . « K /«pi-4. . t / i r « . j
/ i r » . ! J . n . i . i n q u ib u s l o c i s q u a m p l u l a i f t o r u m e x e m ­
p l a . t e x t . c f t d e h o c r a a n if c f t u s »
i . r . f í« « d / < r » < o .
f M v i d S - « .4 r r » 4 .v b i d i e i t u t . i n t e t d i a u r o d a n d o m i ­
n o , n o n f e c u o , v c l p r o e u i a i o l i , v e l c o lo n o e x p u l l o ,
q n ia d o m in u s ip f e , n o n p r a r d if t i, v id e t u r d e j c f l u s . d e
QUO p u n A o t n a n u i c n t i o D is D o n
d a n d * c o l o n o au c
i n q u i l i n o , q u i a f ib i n o n p o f f id e r ,f e d d o m i n o . p l o r e s
d e c if i o n e s h a b c s R o t * a p u d P o f t i . d t tbferuat.
5
y i . ff.
j í . r e la ta s .
T u t o r e s a u i c t n . ? & c u l o t e s f ib i n o n p o f f id c n r ,
f e d p u p i l l i s , & p r o c i s R o t a S e r a p h in . ¿ « « y ío . S i. « « -
« lír-f R otaíM reetn. dtctfío 6 y " j . n u m t r & é .p a r t.i.
S u r i «ni./». 48 r..m i» .io .lií.4 . Puft¡>■ »»r a e r .t j . fequitut erg o , eis p to fe , & n o m in e p to p tio
n o n p o lle d a rim a n n tc n tio n c m . Sardcvln fupra B oca.
de interd ’ñ . v tt poffidet. cap. j . ff*ff*. • • p ofth d. o h f ira.
^ S í.n u m . 1 7 . vbi in i n d iu id u o ? ex hac ra tio n e , n o n
d a riiílis p ro le m a n u ten tio n en i , licct bene p ro p u ­
p illis , fi eam p etierin t eo n o m in e. E t h * c e f t i n f i ro ilic a tio ,o b q u a m jure p ig n o ris P o ffc llb rin o n d a tu r
m a n u ten tio nec alia rem edia poíTcíToria , q u ia n o n
f i b i , íéd alijs p o ffid e t, lace S urd. cenfil. i6 6 . num efO íl.
S ecundó p to hac t o p in io n e facic , quia q u a c u n ­
q u e poflu n t tu to res allegate in fui fauorem dc polleffio n e, feu quafi, dete n tio n e , ftatu , cuftodia, au t alio
q u o cu n q u e jure, lefpeA u b o n o tu m p u p illorum ,erunt
fine d u b io te m p o ta lia ,q u a liñ c a c a , & co n d itio n ata
d u ra n te te m p o re pupillaris * c a iis , durante tcm pore
tm c l* , au t c u r z : ea autem finita, conditione cellant e , & q u alitate rc tn o r a , n o n p oteft prodcfle poflcffio, ncc eft m an u tcn ib iíis , R oca R o m a n . apud M aiitic. dea fi. i 6 j . num. 6. &. R o ta LudouiC deci/i. i g j .
& ibi addi. & dec. } j t.M ».6.Sceph.G rat. d tfcep.foren.
3io.»«.7y.p4r.2.ac no fter R am oncon/yS .H n.g. 0 l o .
& n o s etiam »« alia decifione p ro ciuitate D c rtu f* ,
fuper m an u ten tio n e ten e n d i m acellum , q u * cft dtc.
5 1 6 Jn hee i .
8
9
H in c videm us , ? lo ca tio n e finita n o n dari iftud
in terd iA u m rc tin e n d * . ncc in an n u is p ra fta tto n ibus te m p o ra lib u s fin ito tcm p o re , quia n o n eft in q u o
d e tu r. R o ta R o m a n a C o c c ín .d e c .4 ,8 . verficul. ñeque
•b fiat, Sc alia decifio ejufdem R ot* S i num.9. P oft tra« a P ofti. i t manuten. Sc id cm m ct P o fti. in eo tra ñ a
*^^^^f‘ ^ « M . n H . i i , 0 p e r tot. G r a t .d if « ; ,,./í „ „ ., ^^
Q u o d m agis in ? ifto cafu p ro c ed ere videruc. ín
q u o .b r „ ,d ,t.s m ,x iro a indc t e f u l t .t c t . d atem us,
h u iu lm o d io lim tu to ti m a n u ten tio n em iftam in o flin e 1 u l í ! 7 ' " '" '™
P ^ ^ 'v v 'n 'P v ^ te tq u im
nexis fe de cebus pupilli in tio m ilte le .í.tin i. C .v , , a , f .
de
de Ú
u ilr£o fr7
,/ e ¿T.í «' e „ ,5 .
^
f ' " "¡i,i' ’ Bar.¡jv a d m M fifl.
c u r i a r ,., .c a r ..6 .
.f ,
t,t»i j — ^ vetrarctuc fine dubio maximum pupilli
P'«>udictum, q u i. habeiet bona fua pene, eu m T qui
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
513
alia ad m in iftra re n o n v ale ret.
P|>«a I ? (vc v nico verbo d íc a m u s ] p e r o b i- t t
tum p u p illi, vcl p e r lapfum te m p o ris v id etu r fini­
ta on rn is pofleflio t u t o r i s , ficut ejus tu tela cxpita u it,$ ./íw ,/i w íd o .i» /|. q u ib .m od .tu tel.fin. R oca R o *r a ü a .P efiu de
S ed p ro e o n tra tia f o p in io n e afficm adti , im ó , ,
cfle co n c ed e n d am tu to tim a n u te n tio n e m p o ft fin itara
tu te la ,n .u m e o n i t . o lim p u p tilu m q u am etiam c o n ­
t t a ejus fuccelloi es , f, i „ ,e „ m ¡lie m o titu rf a c it haic
la t i o , q u ia c e ttu m eft, tu to te ra te n e ti d . p e tie u lo , Sc
d am n o q u o ufque fiierit h aited itati pupilU c u ta to r d a t u s ,f ím 14»«-.,«./! .»«.«,8t ibi B att.
o
¡Ha
de a d m m t/t.tu t.l.i tu te r ib .i.t,e u m Itg .tu tortt q u t poft,
ff.to d tii|< /.G ail.i« p a ñ obferuan. h b , i . obfer. 9 6 , num.
3.1aiiflim c G u ticr.¿ # tu te l .0 cu r.p a rt.i.c a p .ié .n u m e ro 147. vn d c fe q u itu r , ? d u ra re ad h u c illius tu io tis i j
iucercflc p o ft pu p illi o b itu ro , vel fin itam tutc)am ,nec
p e r ca m fin itio n e m (dicam us fic] fim ri : cuius in tcr c llé ? ra tio n c dicituc d e te n to r , & c u r to s , fie h a b c t 14
r e te n t io n e m , Sc cu fto d ia m d o n cc ra tio n e m reddide­
rit , vt faciliús cam reddere v a le a t, & ad ro in iftia tío n e m ad alios tr a n s f e rr e , ficut ten c tu r .ju x ta tex t in / ,
V m .C o d.vt cau. poft puber.adfit tu t. & fi p o fte i ap p a­
re at c re d ito r,faciliu^ re cu p eret , in q u a d e te n tio n e ,? I J
c u f to d i a t , Sc re te n tio n e p to d iA o in te te fle , eft in te­
rim d an d a d iA o o lim tu to ri m a n u te n tio , v t dicii P o ­
fti. d . o b fe r u a .ji. num. 27. E te x hac ra tio n e ,q u « vi­
d e tu r v rg c n i, m u lto tie s R o ta R o m a . Sc q u o ties cafus
fe o b tu h c, dan d a m m an u te n tio n e m ju d icau ir , prouc
fig n a n te r h .'b es apud S eia p h ín .d e O liu at.» » ¿u ab.d eeiff. nempé 77. CÍ" 81. ^ in duebus a lije f a ü t t coram
d oSifiim on ofiro K rgelltn .E p tfeop o D u r a n o jx x .Ó 529»
pofl tr a ñ é . de m anuten. L u d ou . pofti. q u * in 1. part.
propriarum dtctjf. d tñ i D u rant n eu ittr m p reffa ru m ,
func d e c 'jf.x ( 9 . 0 318. in q u ib u s eciam locis a li* d e -
cifioues a d d u c u n tu r jn id e m , & p ro eadcm o p in io n o
faA * ,6 e.p lu rc i d o A r in * ? alleg a n tu r ad p ro b a n d u m , ‘ ^
p e t morcena p u p i l li , n o n dici p o ílcflio n em v ac an ­
te m , fed rem anece penes tm o re m , eciam ad cffeA u m
Itg. fin e , Coátce de e d iñ . d iu i A d r ia . to llen .si d ic it í i g n an te c R o ta S cra p h in , decifione 8 2 . numero y . Sc
a i eífeA um ? c tia m ,v t fi fp o lictu r ifta cu fto d ia tu t o r , l y
d e tu r ei rc ftitu tio , S cr.ip h in . v b t fitpra , numero t .
E t q u ó d racione ? iftius inteceflc , fic d an d a m a n u - j |
te n tio , p ro b a tu r cx co , q u ia reg u la riter m a n u te n tio ,
p ro b a tu r ex co , q u ia re g u la riter m aiu itcn tio d a tu r ad
ftatu m ,etiam p to m in im o in te te fle ,G lo ífiff c. n u llu e,
í .q u e f i .t .e fin .de refiiiu t.fp o h a t A ífliA . Átctfion. 3 9 / .
numero j.R o ta R o m a n a decifien.y 1 .hum ero 8 .pe/? traíla t.d e manuten. Lu d ou ie.R ofii.
V id en d u m ? qu id in n o ftro S e n a tu ; certe í n e o i p
n o n reperies dec ifiones m u ltu m a n t i q u a s , q u ia a n te
Boftca t e m p o ra , p au ci, a u t nuU i iftud rem edium h o e
cafu t e n t a t u n t , & iftud eral q u o d e g o rclp o n d c b am
h is diefaus p e rc o n ta n ti á m c, cur iftud recnedium .non
p o fu e ru n t p ro tu to rib u s , vbi in x .d e p a tlx x m ex te n se
traA au i dc h u iu s m a n u ie n tio n is , fine inrcrdiA ) in te ­
rim m atciia. S ed p o fteá n o n defu eru n t , qui illu d i n
m édium p ro p o fu c ru n t in j u d i c i o , q u o d a rb itro h a buiffe in itiu m p o ft im prefla R o í* R o m á n * d ec ifio n es S e ra p h in i, vbi n o ftri v id e ru u t ftylum ilhus la c n
au d ito rii vix a l i b i , & co d o A i , idem etiam apud no»
p raA icare v o l u e r u n t, & b en é eis fucccflit : n am rc p etio quib u fd am a b h in c a n n is o m n c s , q u i m an u ­
te n tio n e m p rc te n d e ru n t e a m o b tin u iflc , d ú o s cx b is
cg o tib i caíus re feram in d u ab u s A ulis d iuerfis q o i
libi fufficient.
Q u íd a m tu to res ? in ftitu e tu n t cauíára in R e g ia A udiencia c o n tra p u p illu m ja m p u b erem fa­
A u m , fupec ceditione co m p a co tu m a d m in iftra tionÍB
514
loannis Petri Fontanell^
íío n is ,q u a m offcrel>aiir, p e te n d o , v t ac c e p to le g itim o
•ad id c o n f titu to c a t a t ó t e , d ié la c o m p u ta a d m itte re t
d ifc u iie n d a .fc d iffinienda,8c a d m m iftra tio n e m .f c re li­
q u a re cip eret,& d e íid cran d ó lib e ra ri á m o leftijs, quas
fupcc a d rn in iftta tio n e in tc rim ficb a n t eis p e r p u p il­
l u m , p e iie ru n i f e ím e ii m H ic p e n d e n te in e a poflcfí i o n e (éu q u afi a d m in iftra tío n is b o n o ru m p u p i l li , in
q u a e x i l l e b a n t , & rcp cric b an tu r te m p o re litis m o t * ,
m a n u ie n c ri.fc c o n fc ru a ti,a tq u e ita re fe re n te e g re g io
S e n a to re P h d íp p o V inyes,die iS .D c c e m b r. 16 3 0 .0 b f tin u eru n t á S c n a ru ,[S in e p rz iu d ic io ju riu m , &
te n tio n u m p artiu m , fc c .m a n d a n d o pupillo , n c fupcr
h is m oleftias iilis faceret a liq u as.] P a rte s tu to re s & cu­
r a to r e s p upilli P c iti B encdiéli M a r g a l l , & ip fc pu p il­
l u s , fc rib a lo a n n c s P reu e . P ro u ifio n e m rc p eties etiam
in alio proceflii m o x referendo*
XI
D e in d é .c u n i t ad n o titia m c e rto ru m tu to r u m ven i í l é t / c ad in ftan tiaro p upillí ja m a d u liiq u i d ic e b a t,fe
n o n h a b e tc c u ra to re s , per p ro u ifio n e m fa é la m in
c u ria V icatij B a rc in o n * , re m o to s fuiílé ab ad m ín i. (I ra tio n e , n o n cita ro s , n e c a u d ito s , p r o u t f * p é h s c
f i u n t , & co n c eílam p u p illo ag e n d i , & a d m in iílra n d i
b o n a fua q u i jam e s p e ra r fe d ié l* a d m in iílr a tío n i , éc
b o n is im m ifc ere fine alio c u r a to r e , nec re d d itis ra tio ­
n ib u s d ix eru n t dc n u llita te d e c la ra tio n is , & ap p e lla­
r u n t a b e a ,& in tro d u x e ru n t in S e n a tu c a u ra m ,& in ca
o b m o lcftias p u p i l li , in te n ta ru n t in te rd ié lu m fu m m a riflim u m in te rim fuper q u o a d re la tio n e m e g re g ij Se­
n a to r is la c o b i M ier , d ie 2.7. la tia a c . £6 3 4 . ( a h f a E a
‘ p rou ifio in fa u o rem tu to r u m , d ice n d o , [ Q u b d co n feru a r e n t u r i n fta tu ,in q u o ecant te m p o rc litis m o t * a d m ín if tc a tio n is b o n o tu r o tu te la p u p illi , & q u b d ifte
a b f tin e re t fe k m o leftijs.] P a rte s , tu to re s p u p illi P o n fic h jf c ipfem et p u p illu s ,o m n e s B arc in o n en fe s , fcnba.
lo a n .P a y f t i .
A m b s p r o u i f i o n e s f fu e ru n t fu n d a t* in interelT e,
q u o d fuic fuperius c o n fid e ra tu m ,q u ia fi p u p illu s ac ci­
p e r e t a d m in iftta tio n e m ipfe fo lu s , n e c ac cip eret c o m ­
p u ta , & d iffin itio n em fa ceret co m o d o q u o d e b e b a t
le g itim e ,c u m a liq u o vid elice t c u ra to re , m a g n u m inde
tu to r ib u s d a m n u m p o lfct eu e n ire , cura o m n ia eo ru m
p e ric u lo cu rreren r.id e o b en é fta tu tu m , n e in te rim d o ­
n e c p r* d ié la fa éla fin t,a m o u c a m u r tu to re s , fed in d i­
é l a a d m in iftra tio n e c o n f e r u e n tu t, 3c m a n u tc n e a n tiir.
R c liq u a h a b e s in fe q u en ti.
A R G V M E N TVM.
D e ca d cm m ateria, v b i praifcrtim cx a m in a n c u re x a a e d eclaration es Sen atus in
prasccdenti relata*.
S V M M A R I V M .
1 D tn tr fita i deeifiouttm duarum fup ra inpra eed en.d ee.
X
3
4
3
6
7
5
9
fa E a r u m .
D e c ifio R ota ceram D u rano itt h it f a E a ex p en d i­
tur.
Peffidere a li u d .f t a liu d effe inpoffeffione.
Tutores dicuntur effe in pofft(fione,m n poffidere.
Poffidere.denotat v t r a m .f t propriam pofftffionem.
E ffe inpoffrffione.non ita.
Concordia tnter p radiEae duas decifiones.
Sta tu m dieim ns , quando fu m u s in materia , he qua
ca d it p r e p n e poffiffto, f t datur etiam tn ea man u ttntio .
Q u a fit melior, f t aptior h q u u iio ínter p r a d iE a s
duas d ecifrem ffiu e .
R e ten tio datur cu icunqut c r e d ito r i , f t etiam tu to ri
p r o fu it cred itis.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
10 T u to r i fufficit intereffe p o ffib ile, v t mauuteneatur m t
detentione b o n e ru m p u p illi.
Id em t f l in haredes r tfp t E u bonorum tefiatoris, ib id tm .
I J T utor pro fuo intereffe rtomine proprio dieitur habere
fia tu m , f t in fifien tia m ,ft- detentionem .
1 1 Creditori datur m anutentio in pignore.
JJ T u te la p tr pubertatem non cenfetur f i n i t a , quoad
intereffe tutoris.
1 4 R eten tio i n t r a t , quando f in itu r prior caufa pojfi.
d tndi.
13 Reten tio datur eond uE ori pro im ptnfis fin ita loca­
tione.
, f t \alijs
h ic relatis.
R eten tio rei empta eum p a E o d t retro , datur pre
creditis.
Retentio datur m u lieri pr» a l j s c re d itit, etiam fi f i t
de dote f a tijf a E a ,
Tutoris dato intereffe , non d icitu r ejfi finitu m offi­
cium morte aut pubertate a duenttnte.
C rim in a liter nen agendum contra tutorem volenter»
continuare f in u a tu tc la a dm iniE ratientm pro
fu o intcreffe.
J 6 R e ten tio datur pro c re d itis hartd* grauato
I
7
18
19
20
D
N
e c i s i o
DXLV.
O n n o ta fti f diuerfitarem lo c a tio n is in tc r h a s
duas d eclaratio n es in eodem S en atu , diuerfis li­
ce t in A ulis faélas,de q u ib u s in p r a c td .d e c if.F ñ o x p o í- *■
fe ilio n e m , feu q u afi p o fte r io t ftatu m -a p p ellat c x e rcitiú tu e o tis circa a d m in iftta tio n e m b o n o ru m pupilli.
H a n c d iu erfita tcm cu m v id e ru n t , n o n d iffim u la ru n t
qu i fe a to m o s in lu rifp ru d c n tia d iu id ctc p o fle a u tu ­
m a n t q u i p ilu m in o u o fem per v i d e n t : q u i feftucam
in a lie n o o c u lo , trab e m v eto in fuo n o n confideranc
m ax im e atte n d e n d o , q u o d n o ta fecundo , ju d ican tib u s
fu e rat lo cu cio p rio ru m , q u ia ex h ib ita in pro c cflu fue­
ra t illis ifto ru m d e c la ra tio , d ic e b a n t e n im n o n pofle
cflc .v t fine m y fterio , pr* term iiT o illo lo q u e n d i m o d o ,
alium ac ce p iilen t.D c fid era res n u n c tu , vt p ofitus eg o
in te r h as duas m o las,m e co n ftieu erem lu d icem : n ih il
ta le v n q u am . S o iu m d ica m
vidiiTc n u p e r in f a p e t ita t.tra E a t.d e m andat, d e m anuten. L u d o u ic i P o ftij il­
la m dotftam R o t * R e m a n *
5 2 2. q u a m fupra ^
d ix ifa é la m c o ra m d o é lillim o n o ftro V rg clle n . E p ifc o p o D u r a n o , in q u a num. 2. de tu to re p o ft fin itam
tu te la m lo q u e n d o , q u i ha b e t d e te n tio n e m , feu c u fto d iam re ru m a d m in iftra ta ru m , ca m q u e co n tin u ar, p o ­
n u n tu r h * c fo rm a lia v ctb a. f [C u iu s d e te n tio n is ,
feu c u f to d i* v ig o re licct n o n p o fiid ea t.fcd folum d ica­
t u r efle in.pofleffione, l.fi q uis a n te , ffi d e aequi, po f- 5
feíT c o m p e tu n t c i n ih ilo m in u s rem edia pofleíTotia
officio lu d ic is ,] q u * v e tb a , lic é t n o n m u ltü m facilia
p to o m n iu m c a p tu f non pojfideat fe d dica tu r effe in pof/fj7 iii« # ,iu ftifica n t m o d u m lo q u e n d i p rio ris d ec lara­
tio n is in eo q u o d d ic it , [ C o n fe tu a n d e s tu to res in ea
poiTcffione , feu q uafi ad m in iftra tio n is b o n o ru m p u ­
p illi,in q u a ex iftc b an t , & re p e rie b a n tu r , fc c .] dicu n ­
tu r en im f tu to re s eflé in p o flc ffio n e , fc id eo ap te diá \chm ,conftruandos in ea poffeffione , id q u o d clariffim c
illa l e x f i quis ante, ff.d e a cq u ir. poffef f . p ro b a t his ver- 4
b is : [D e n iq u e rei fc ru a n d * c a u la le g a to ru m dam ni
in feé li n o n p o llid e n t, fed fu n t in poiTcffione cufto d i*
c a u f* .]
E t quia illa f d iffe ren tia q u a m p r td iE a l. facit in ­
te r id , q u o d eft eflé in poiTcflione , fc id quod cft
poffidere , co n fiftit in h o c (pec q u o d tib i fiet facile, S
q u o d tib i difficile a d m o d u m fuperius e g o facie­
b a m ; q u o d p offidere d e n o ta t , fc im p o rta t v « a m ,
& p ro p ria m p o fleffio n em , eflé au te m i n poflcffione
n o n i t a , fcd fo la m in fifte m ia m , & d e te n tio n e m ta n ­
tu m .
Decifio D X L V .
515
„ _ „ u i o p t i m é explicat F ta n c . 1 P o n te d ic .^ o .- .k
m a n u te n tio n e m cred ito ri p o flid e m i i l l u d ,
d S , í : n m ini.s etiam ap .é i„ p o lle ,io ti p to m ü o n e
p ro u t plu rib u s p ro b a t VoO'm s de manuteHt. obfertiat,
s,om \iVo\cihopoJfeJf¡onü, vfiirpauit e o ro i« ft» '
i
i.ra
.j.fc
R o t.R o m a u .[ In decifio.ibi relaca,&: etiam
S enatus,<
Jb decifio. 1 iji.p o ft ilhun t r a ñ a tu m , n u m .2. ib i, q u ia
tu tu P‘t>
in fiften tia.fc d e te n tio n e .
E t per h * c t le n ian c n t c o n c o rd a t* ífi* p ro P "
n n lo m in u s ex ilH d cie m io n e
de creditore
M /td em e p ign u s) ie b e tu r officio ludicis m a n u te n tio
nes P rio r, vcendo facúltate leg-s , qu®
» o in in a t,io q u u ta f c n td e p - lf o f lto n e m n g o r e , q u .a
lu h o c ftaiu deten-,arionis , ] q u z q u o tfió d ó p ro c c f c c r á vt d ix im u s,in poiléffionc e ire d ic iim u r tu to re s
d a n r,c g o fo lia n l-inCis, q u am alius , deelaraui i m .d e
p a ñ nupt c L y .g t.
e x n . , R. vbi a d d u c itu r G ra ­
poft fin itam uicelatn. Et h « c eft ra n o cur n o n dicatianus re íp o n o c n s p artic u la riter S u rd o in c o n rratiu m
¡ur-vr vidim us.fuiffe tutelara fin itam , qm a in ijla d iallcg
a
to
.S
ic
in
cafo
p
r*fcnti.
cjiuteíT e adhuc tu to r. P o ftc rm r, per v n b u m . / W w i
Ad fecundum , t Nullam hic d ati qualiiáráras .5
voluit fignificare illam in fiften tiam , & d e tc n n o n tm ,
m .llain c o n d itio n e m
„ „ l l„ n fiu ftfn n e L te m p o .
, quam , p « . p ,# # « » e ,f ig n if ic a t.E t l.tee elt t lo c m io
q „ |.
^ ¿ in ilia iis m u liú m h u ic n ia rc ri* , q u a v tu n m r fa-pé , t , s , q i n e im p c d ia m .h .m e manutentionem
Vt
d ic e b a m u s , ra tio iie intereíTe tu to ris fin g i„ ,c
c u i d ec aa eu m ,d arím an u te n tio n en .K fc (tarum q u a n
no n finita ru tc la quoad d eie n tio n e m , co n tin u a^ do n o n eft m ateria , in qua ita p rc p n c cadat p o ffift i o n e m , cu ftu d am b o n o iu m , & corum rc te m io fio,prout habcs apud R o ta m R o m a n a u í p r/< r« ¿ ? d i
iK-rb.
m ar.uit,n.L adou\.P ofiudtc.jU n.Z . & rurfos ¿.ec i • 9 .«N',‘c im pedir te íT c finitam p rio re m cauíám p o f- 14
z .lo q u e n d o de creditore i n p 'g n o i e , jn lU.'s v fc. b s .
fi.itn d i , q u ia ru n c proprié m t r a t , fc in cip it re te n [Q u ia n ih ilo m in u s cx ifta d ete n tio n e deb e tu r o b i lo
tío pro alio crédito , & p ro alio in rc r tir c , a d tex t.
lu d ic is m an u ten tio in h o c ftatu d5reurioui>,fc«..ji ol v " i c a , Cod.ettarn ob ih in g r a , petten.pign, retín,
ftius in d.-rañ.obf< ru4í.n.8o-\hi,dA túrqtie n.a- m e. tió
V f fF iad Jla tu ívm ,S c n u fu s n .jS .ib t,
eraiw *» hoc iua>H nc eft , t
c o n d u ñ o r i finita Id c átio n e ius r e - j j
€10 de fim plici fia t» , & de eo io>f<ruardo. E t h o c fuiC
tin e n d i dcnuis c.b roelioram enta per eum in re c o n incauC i.vt de ftatu potiüs,qu^im de p o d 'e ü io iv v i,-'n i
d iiñ afa ñ ;> ,N eg u l.£ 5'ep->or.4,» n # w é r;.p « rr.« . 9 . in fij
fiK ríe S enatui loqui hac in po fterio ti dec lara tio n e pet
g nis G o m -i.h h i-var,ay.refolMt.cap.%.\ukph.Lnáo\x\(.
e a n u m aliorum S ñ ’a t o 'a m ,5c in alia A u ia ,!e i non
orgai
üectfio. Peruf. i 4 . T i .t 4 . N o n o b ftan tib u s a d d u ñ is ín
p ro p r c cea m in u s r e ñ é loquurus vid cn deber .n pr-o*
o p p o /ítu m 1» d . t c o n tr a r io , quia p io c e d u m o u m n o n
8 ri, Q u * au te m f videatur m elior, p u rio r ,f c nitid-.!*
adcik caula, i ^ c a d til aliq u o d intercílc , p ro u t ibi eft
Joquurio in hac m ateria , vidc»>.thi* mea dtc. q u .n l
vi lere, íed fi adcft u u u q u am d e te n tio eft den e g an d a ,
fupra rcm lrníiis in p n tc e d e n t.\h i ad eam te le m itro in
& c u itfpfélij r o a m u e m iO i
a lio a r ttc u la Q u ® fufíicfanc in p ro pofiro.S cd íl p lu ra ,
q u * indico vidcbúcur cibi perpulciira.fi n o n vci m ea ,
S i c v iu e m u s -j- h * r c d i g r a u a t o . v f ü f r i i ñ u a r i o , e m - 1 6
vti per me cú d il'g cn tia perq u ifita ,h ab cre in h a c m a­
p h y c c o t * , v a ( r a l l o , & a l i js f im il i b u s , q u i h a b e n r t it u *
te ria volueris , recurre ad illam d e c iiio r* fupra etiam
io s , & c a u fa s r e í o l u b i l e s , p o f t il l o s r c f o l u t o s , & r c í b re la ta m , qu am fc c iin caula in te rd iñ i in tcrim p ro
1itas caulas p u lfid en d i.o b alia c red ita, p u ta m clio rad o m n a A úna de V ilaiioiia , c o n tra d o n G ifm n n d u m
iioniim , a u t aliariim rerum dari ic te m io n e m . fc ex
V lla , fem er-tia in in te rd iñ o inrciim an bene c o n c i­
conílqu.cm i m íinurcneionem : Cipet e^s laté difcurric
p iatu r per yerbum ,rff«í4f ha^editatcnt ft c . q u am q u i ­
Seat;! Faciíiií.íJf Saütia. interd:¿}.infpe£}.t. c a p .i.e x n.
dem decífioncm elaborauctam m u ltó anccqaaro de
2 ' i -ti'n pluytbm fq u e n t.S c A lex-n T re n ta c i.V iirre h a c c ra ñ a rc ra .& e ft inordine 187.1« «.
fot. 7
J0
!. i . iib .} . de p ig n a r .ft hyperh. refol. :. per tot.
^
R edeam us ad rem , t quid fi poflent deducere dé
qui d u o 'fn íiic iu n t ad o i r n i a , q u * in h is defideiare
a liq u o inrereíTe burfali eo ru m , oftendendo cum facipQÍÍé.L
licate.fe aliquo m o d o cred ito res in harrcduate p u p 'íA liud e x 'ttip h im f po n ii V.Á-i.in fu o C od.U b.Z ñ f .
Jorum , vt quia plus expendiíTcnt, q u sm reccpdlént j
ij.e iiA tn ab ch'.rogra. prcttn. defin. 4 . in re em pta.cum
M ag n a res fo rc t ad inclinandum anim um ad m a n u p a ñ o de rc tió , q u * p o teft le u n c ri pro pecunia ch y ten tío n cm ,q u am u is n o n n efcirm p e ifc ñ é dc hoc ap­ . to g ta p h a ria .
p arere n o n p.ifTe nifi redditis , fc difpim ftis den üni
El e g o etiam t aliud p erp u lc h ru m exem plum h a - 18
e x a ñ é rationfous : verum ca-n bene ordúiata poftcnt
jufce rei .-tddtixi *« i . de pnñ.rrup.da u .y.gl.}, pa rt.6 .ex
h a b e te turrares co m p u ta’, vel alia d o c u m e n ta , v tin
M,4 7.in niuÜerc bo n a vin p to d o te p o ü id e n te c u i da­
p ro m p tu pofTe.jt ahquam vcrifim ilitudinem de hoc
tu r p o ft ía tis fe ñ io n e m in doce fibi fa ñ a m ,fc fic poft
d a ré ,q u o d iutiaret n o n p a .u m in p ro p o fito ,q u ia nofín u am caufam p o ílid e u d i pi incip.ilem , re te n tio b o ­
tu m c ft.c re d ito ri com petere re te n tio n e m pro fuis etcn o ru m viri p ro a l'js credit;S;fi q u * h 'ib ct.n ec c o g ita r
d itis.fc tu to ri etiam .B ae g aí/í debit.irope,¿ap.} , . a. g
d im ittere illa d o n c c c tia m fic in illis cted itis latís, 0 & G w et.d e.iH te l.& c u y.p a r.yc a p . tp .w .r.F iu s dicit +
fa ñ a .
S t e p h a n . G t i i m „ a p t F ' / - ™ . 4 9 4 . ” . i - l é . y co n S d cA bfurdum p o r t ó ,f q u ó d in codem fecundo c o n tra - , jí
ta b ile in .h is e rtifo lo ii, poffibile interelTe , & q „ h d
rio co n fid e ra b itu r, q u ia fecundum h*c,elTct ncceftap to p tc r M a d ,q i„ i ( l j3 ,o „ „ ¡ „ 5 „ , b o n a . q o t t adral,,j
tiu in co n cedere o lim tu to ri m a n u te n tio n e m in offíll r t u i, , no n p oteft conueniri Tpolio do ñ ee ta .io n e m
c io .q u ó d ia m eft finirum ,iam e x tin ñ u m , m illum eft,
i.d .d id a r,t, cum poffit c o n tin g e re fin q u itlo ftc n d a t
q iiia ia n i dixim iis,daco im ereirc curoris,non,poflé dici
o m n in o finitam tutelam , im ó polfe fieri co n c in n atio ­
S : : ™ , ’’" ' ¿ ' ' " " ’ r ' ’' ' l
i
e
rem anere
n em m odo q u o a u re a : nec eft in co n u e n ie n s (in q u ic
cred ito rem , & pet confequens c o n d e m n ati e u m . qui
n o n e ta t co n d e m n an d u s, ad quód plutcs adduei
düñiffim usF ab..ra/«t» Cod. h b . j . tit. 29. v t eaHf.pofl.
ídem procedere in h*rcde,a(rerir.
puber.adfit.tucoT.defirt.t.) vt fin ita tu tela.a d h u c in ali­
q u ib u s cafibus a d m in iftra tio d u 'e c ; n em p e quandiii
II
R e f ta c d ilf o lu e r e t a'g m e n ta contraria. R es facilis
n o n funt reddir.* ra tio n e s ,& bene m o tiuacnr in p rio ­
ri ex d u ab u s d e c lara tio n ib u s n o ftris fupcrius addu¿lis,v id e in h o c p ro p o fiio
dtfin. einfdem A n ñ o p ro b a u im u s iittc r d ia i in tetim , Je nta“n m c m T o :" s'™ !
rü .n em p e p ra d .ñ a e
vbi bcnc de h o c articulo.
tcriam,
V n d e cg o t cuiufdam bene o p in ati ínter n o s v iri l ó
B on
B
onum exem plum f eft on.\4 A- ■
m ira b a r in g e n iu m , nec id q n id em p arü m , qui iftu m
addu»i.ut l„ eodetta L J i f ' i ^ ^ o Z ^ T s
tu co iem in h o c cafu v o lcb a t accufandum c rim in a ­
d u b iu m
lite r.
£ i= Í 'liS ^ í £ =
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
•
i:
loannis Petri Fontanell?
i6
l i te r , e o q u b d p o ft fin itam tu te la m a d h u c ad m in iftra u e ra t.d ic e n d o illum c n m c n fa lfi com m ififi<:,& v t i
fa lfaiiu m eíTe pu n ien d u m ta n q u a m v fu rp ato rem o ff i­
ci) , q u ó d n o n hab^bac , d u Á u s au é lo ricate G a íp a r.
B a c / a tn tra E a t.a e deeim. tu ttr .c a f. i S. w. i . qui ad id
a ilc g a i L t .
ff.a u LCornt.de f d . S ed a b f i l , vcl leg e s .v t 1D o c to ie s lo q u i in ifto c a fu .q u o re tin e te b o n a
c o n c e d iiu c a d h u c fin ita tu te la cucoci propcec fuum
iiucccU c.
A RGV M EN TV M .
D e adminiflrratione a ufe ren da a d m in iftraroribos p o í ít is p e v t c ft a to r e in . c x m a ­
la adminiftratione.
E t qu id fi iiiot perfoniB publicae a d m i n iilratorcs qoi bu s io eff ic i o ,n o o in p c r ib nis^fuic relióla adminiftratio.
S V M M A R I V M .
I
P rc p o ru s tu r a r t h u i i , q u i ir a E a ti fu e r u n t in hae
eaufa.
z
5
A d tn iu tfir a to r d tb e t p riu a ri a dm inifiratiene eb
mala/n admtntftrattor.em.
P a te r obm alarn adwttntfirationem priuatur bonis'
4
E x tc u to r te jia m tn tip tiu a n d u s y / i m a le a dm ini-
fff
r
fir a t.
5
6
7
S
9
Peena f e q u i d eb en t f ttis A u U e r ts .
A d m tn ifira ter u m n eg h g en tia , non n octt a lijs in
iure quaftto.
F u tu et f tas e x de!<Eo pa rticularium ,non d ebet p u m rt.nec p r iu th g io p n u a n .
Subrcgaeut tn p(en a tib us,n cn f e q u itu r naturam fu i
princtpalte.
V olu n ta s tefiatoris efi feruanda v t ItX .
1 0 V o l u n t a t e m m u t a r e a d a l t e r i u s in i u r ia m ,
II
n e m in i
p er m ffu m .
A d m i n i ff a ie r e s a li j f u n t r t U E i in p tr fo n is,a lij in
e ffc tjS .
1 1 O ffr ta delinquere d icuntur , non p tr f e f e d per per­
fonas qua ea regunt.
I J V niu erfita s d tcitu r d elinquere f i E é p tr illiu s adnu n iflra to res , f t tunC d icitu r f u n g i v ic e p tr fona.
1 4 V niu trfiia s,q u and o que condem natur ad p rm ileg i» rum an. f fi o n t m .f t a h a s .
13 C onfilia rij "Earcinona dicebantur d tliq u iffe in hae
19
a dm tni/iratione p e r eos q u i a n ttd m a le a d m in iffrauerartt.
C onfilia rij in hoc cafu non dicu ntu r p u n iri per remottonem a h a dm in ifiratio n t , f e d offeia , medo
q u o .& e .
V a ff a liif t non f u n ' proprio nom ine v a ffa lli,fe d n o­
m ine a liorum , vn u s e x d elU io a lteriu s priuatur
feu d o .
D ecim am debentes . condem nantur omnes itt m ani­
p u lis foluere e x fraudibus aliquorum .
C enclufto difcu rfu s antea f a B i hucufque.
ZO
V o l u n t a t is m u t a t io n o n p r o h ib it a ,
16
17
18
v b t a ppa ret
illa m n o n h a b u iff e t f f c B u m , q u i p r a t t n d f h a tu r .
2 1 E d u ca tio p u p illi, non f i t v b i v o lu it tefiator,quanslo
Iu d ic i apparet a liu d expedire.
I X V o lu n ta ti tefia toris quandoque p tr m ijlu m Iu d ici
centrauenire,vhi dee.
X f V olu nta s tefiatoris nunquam vid etu r deficere in te
q u o d efi v e rifim ile i p f e fe e t jft t fi f c im f f it .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
2 4 V olu n ta s tefiatoris non ferua nd a t x a liq u a ueua
estufa-
23 l u d e x , cum pofi mertem tefiatoris aliqua a u id en tia
occurrunt, debet fa cere id quod vertftm ilittr f a ­
ceret tefia tor f i viu eret.
D e c i s i o
D X L V I.
I
N
caufa t in R e g ia A u d ie n tia , c o ra m eg reg io S e - 1
n a io rc F h ilip p u V ip y ts v cc cc n ti, in ie t L u douicum
d e C o rb e ta , &c dc S ane. C l i m e n t : & C o n rio s p r i­
m u m ,& TclU Ium ciu Jtaiis lia rc h in o fiiia n * ,& H icto»
n y n iu m dc N a u c i,tra é la tu c dc d u o b u s atticulis.
P rim u s e ll,a n C o n lilia r i j p c im u s ,fc fecundus ciui­
ta tis B a rc in o n * cllenc lem o u c n d i a b a d m in iftra tio n e
h s r e d ita tis , fc b o n o ru m dori G u illc tm i dc S a n t-C liin c n t,q u a m cis re liq u e ra t in fu o te fta m e n to in p erp e­
tu u m .
S ecu n d u s,a n cafe q u o ca re m o tio n o n haberet Jo­
cu m . fa lte m d eb e ret Senacus p ó n e te fo rm a m ,& m o ­
d u m m a d in in iftra rio n c .q u * in p o fteru m obferuarcf t i r , p ro co n fe rria tio n e b o n o ru m , quam s/&<ftauera t te fta to r au id e , fc co n d e m n a re eos , quifuciunc
C o n f ilia r ij, in caufa c ita to s , p ro m aU adm iniftcatio n e .
Q u o ad p rim u m .
R a tio d y b ita n d l a J fauorem 2
C o n iiíía r io r u m , n c r a n o u c r i v ale ren f,v td c b atu r efle,
q u ia ea p e te b a tu r o b m alam a d m in iftra tio n e m e o ­
ru m , q u i h u cu fq u e C o n filia rij fu e ra n t, fc h * c bon»
ad m in iftra u c ra n t, c a ra tio n e , q u ia m alus adm iniftcat o r o b d o lu m ,& c u lp a m , in q u ib u s vcifatus cft ¡11 a d ro in iftra iio n e ,p o ie ft,& d e b c t ca p tiu a ti.la te B ac^a d e
decim a lu to r .c a p .i. e x n .i 39. G ulier.de tu t e l.ft cur.Lp str .c a p .it.u .i9 .S c o b a t.d e r a tio cin .e a p .6 .n .j. f t 6 . vbi
q u o d t pacet etiam q u i c ft ta m p tiu ile g ia iu s .p ttu a tu t J
a d m in iftra tio n e b o n o ru m filij , p c r te x t.i» cap.q ua liter. f t q u a n te ,!, infin.eap.penule. f t fin u l.d e accufa.dc
q u o pu n tfto cciam latc ap u d G iuvb, ttJconfu et.M .'jSa ,
c -7 .g l.17.p a r . i.w .i.V aU n ^ u c. co n fli j 8 . n.2 i- C a ftillo
d e e t f iti.p a r .^ .G ia C .d e e x e c u .te lia t/ i.^ .fin .q u e fi.ij. n ,
2.cum alijs c itatis p e r G iu rb .i« e e n fu e .M a ffd n .c .i.g l.
t i . p a r . i . n.4. q u i cxprefic t Ic q -u m tu t dc e x e c u to ic 4
te fta m e m i.S e d h o c n o n p o t t f t applicari C o n filia rijs,
q u i n u n c fe iu , q u iq u e in f a tu r u m crunc,qui n o n fu e­
ru n t cle éli p e r tc fta to tc .v tip fe d icit,in pcrfoniSjCcd in
officio , q u o ru m ad m in iftra tio lin g u lts a n n is fin itu r,
ficu t offic iu m ipfum v elle au te m , -f cx m ala ad m in jftra tio n e C o n filia rio ru m p r^ c e ritu ru m auferri ad m ln iftra cio n cm h i s , q u i n u n c funt , q u iq u e in fu tu ru m
e ru n t.e ft v cllc.iftos debere lu ere p tc n a s illo ru m , q u o d
de iu re n o » p e r m itrjtu r.q u ia p o e n * feqni debenc fu o s
A a E o i t i , l fa n e im u s ,ffd e p c e n .c u m vu 'ga . d eq u ib iiS
laté p e r Farina.d# d e liB . f t p c e n .q u a fi.t4 .n .i.V a \ e iiq .
V e la C q .co n fil.it.n .6 i.ftfe q u e n .* /h i f qtió d ne g lig e n tia
ad tn in iftra to ru m n o n nocei fe m in a iio in iure ei q u * íicO fA y m .C tíia .c o n fiL ti.n .S .v h i T q u ó d ex cu lp a p a r ticu lac iu m n o n deb e t v n iu erfita s pu n ici,n ec fu o p tiu ileg io p riu ari. N e q u e fe b ro g a tu s t in p o e n a lib u s, fequiciir n a tu ra m p rin d p alis,/r» 8 /¿/.< .¿ « conditio, f t deW flw /fa.R ota R o m a n a re la ta p er F arina, de d e liB . f t
p ttn .d .q u cfi. t 4.w.(j5j. V iid e v id e ru r,b c n c p o fié parcem
iure pete re p u n ien d o s C o n iilia c io s prz cetico ru m an ­
n o ru m p ro fe a m ala a d m in iftra tio n e fed n o n c o s q u i
n u n c fu n t,q o iq « e e r u n t in fu tu ru m , ex dicfta illorum
m ala a d m in iftra tio n e , ea p riu a ri d eb ere , q u am cis
c o m m iiii te fta to r. E t pr*& ctea, t
te fta to r voíuír,
p e rp e tu ó fuam h * rc d ic a tc m ,& b o n a per C o n filia rio s
p rjtn u m , & fe cu n d u m a d ro in iftta ri debere, á q u a vo­
lu n ta te n o n cft facile re ced e n d u m ,im ó feruanda ranq u a m lex .v t in a u B sn .d e n u p .f .difpenah
tc n tio a u te m h u iu s p artis te n d it ad m u ra n d u m , f c
m u ta ri fa c ie n d u m cavn v o lu n tatem , n e * p
f
¿
7
Í
9
D e c ifio D X L V Í.
adm iniftratio fíat p et C o n fil.a n o s , q u o d n o n videtu r perm .ticndum ? n e m in i e m m ? licct (ncc tk m c iB tq u .d e m J in alcerius iniuriam , v o lu m a te m m u ralm cm iH er,n t,C .vn d e
d t h ' j , qui ven.
im pt.cixm altjs ad d u A isp e r V a lc n 9 a c .« » /r /.8 < .
j o i . P e t c x d e L a ra U tJ Ílim c , ita vt cu m ( e m p e n c c u tta s . in tra ñ a . de anniuer.c. 14
«• H o c cft
t o tu m . qiiod poffunt d.cetc C o n íiiia r ij. n o n cft ai.ud,
q a o s i l l s vaU-at fu ffra g a ii, p ro cilquc faceré , aicbac
n o fte r a A o t in caufa.
11
Sed h!s n o n ? o b ftan tib u s a rb itra b a tu r id .m aA o r,
poffe o m n in ó ex m ala a d m in iU ra tio n ^ C o n lilia iio ru in , q u i co tu n e vfqoc fu c ta n t , a a te rri ab n s qiil
lu n c e :a it, quiquc in fu tu m m c t a n t , ju s a d a u u iitta n d i h a n c h * rc d u a te m .
_
A d a u o d accipi=bac. q u o d in p rin c ip io d i c t b .t ,
rcftarorern n o n com cm pU irc p c rlo n a s (-.o n lilian o ru m , nec aliquid eiJ , vr ralibi.s, voluiffe c o in n n tte ie .
ied refpeaiffe ad officia, Sc offieijs eo in m iirerc m íendiffc , l b i : [ Y p a ia m a y i.rre g u lld a d , y r e c u a , de la
e x e e n c io n d e fte n iile lla ...e n lo , y v liira a voluur adn o n b iü p o r m is m acraellbrcs , ó a lb jc c a s a los dos
p rim e ro s C onfclleies dc ia C iu d ad d c ^ a i t i lo n a , n o
en p erfo n as, fino en oftieio , q u e co m o nu n ca faltará
q u ie n lo s ten g a , aíli no podrá falcar qm cn li ga po­
n e r en execuciuu toda m i v oluntad ,& c ] Vnue telulta re dic-.bat, hic n o n tta A a n , ncc tta A a ie co g itatu m ,
dc puniendis perfonis C o n filia rio ro m q u i lu n c c ra n r,
& po fteá eran t f u t u r i , ex dcliA is p crro n an im coium ,
qui anceá f j e r a n t , fed dc puniendis oftii ijs per priuatio n em adm iniftrationís, ex d c liA is , & firu faA is eo­
rundem officiorum , n o n p erfo n atu m , qu® illa o btíBueianr»
E ( íi q u z c i s , ? (a ie b a t] q u o m o d ó poíTotriis dicere ,q u o d officia d eliq u eiu o t, n o n pcrfon® , rcfpondcb a t, m u h u m benc, n o n per fe cu m n o n habeant , ncc
a n im im i, ncc fntellcA um ,¡ juxia 1.1 .§.i. f f . ¡ i quaáru.
pauper, f te t . elicé. cura fim ii.íed per eo s quia ea officia
1 j o b m m e r a n t, ad exem plum ? vniuerfiraiis, de qua di­
c im u s , q u o d vete, A p ro p tic n o n dicitut delinquere,
ñ e q u e teu e iá 'p o rcft d e lin q u e re , cx eadem raiione,
q u ia a n im o , & inicUcdlu c a re e , vcrum fíA c Sc aliquo'
m o d o , q u o d delinquat p erillo s R cA ores , &c G uber­
n a to re s , n egari no n p o te ft, 6c p rs tc r e a e a m fute
eiiam pu n ien d a m , probat text. in l. rr.etum ,} 3. animaduerrendum, vbi G lof. & a l i j . / . ^ W w#/.M «.prout
lacé probat Farin.
d elict. & poen.q.t^.n.y & feq.&c
late etiam N ic o l.L o fx .d e tur. vniuer.4. part. a aurner.
i .q m d i c u n t , tu n e , & in ifto cafu , vniuetlítatcm fuftiiierc vicem p e rfo n * , & ideó caderc ¡n cadeliA iim .
14
H in c videraus , ? vn iu cilitaicm fubiici quandoque
a ra iro .C o n d e m n a iu r ad m u ro ru m deftruA ioncm . A u­
fe ru n tu r ei priuilegia , & n o m e n C iu ita tis ctiam ei
aliquando to llitu r.n e am p iiú s n o m in e tu r,ñ c c fit C iu itas, & alias poenas p a titu r, dc q u ib u s apud D oA ores
fupra citaros, n o n o b aliam quidcm ra tio n e m , qu.,m
quia d eliquit p e r fi.o» G u b c riu to ic s , 6c adm in.ftra*orcs, & per (i. os cm cs, dc q uibus oim vbiis vide Bae51 d t tm pedeb i.c . , i.» « w .6 .M en o c h .d e arbn ,ud. caí.
G tatia».d,/##pr./•<.,#«/u , . ^
,
« /.a c C alix. R am .r.i» tr a ñ de U g r rg .$ .,6 . e x n x 6 Sc
fo n t dc h a c r c c e x .i W y í * / ../ 3« L / ¿ , b . G l u i l v e l
/ 4S . ,« ./ ,v b r
mod. v fi.e ftu ñ . armt. & i „ U u ,
ár
F . m i , & r o ™ n d ,,q u i m ipfos riici d jb c rs d d iq u in i
^ r v o s , q a . h aaurq.re
h a b a rr„ „ ,
'u m corG .nonicaio m ier eos co n filio , ficut di
iicituc
de dcÜAo vniuerfitatis, o m n ia fi:c c ¿ rm t, pares in m aT tm . / / .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
517
Ic a d m in iftta n d o fuerinc , vti hab e n tes officia , cuni
alias iiihil m his b a b e r-n n Seqiiicur c ig ó d ice n d u m ,
officia d cliquiílc 6c id eo officia fure p u n ie n d a , fi
p n n u io eft lix c q .is rim u s , n o n al.o quidcm m o d o ,
q u am auferendo qu am a b e is ad m in iftian d i iu s ,& p o teftatt-ni.vt in co p u n ia n tu r,in q u o d e liq u eru n t,
t t c o u i i d c r a n d x . t i e i n h .m c if to m o d o , c c f f ir e | <
d ic e b a tu r m t o n u c n i e n s c o n f i J e r a t u m i n i r n t i o * q u ia ,
n o n p ú n ie tn r v n u s p r o a lio , q u ia o ffic ia f u m , q u *
p u m u m u r , 1, ,ta d ic i p o t c f t , q u * f e m p e r ih n t e a d e m
t t l e u , v r p r o p i i u s lo q u a m u i . n u llu s p u n i t u r » fe d
t o l l i t u r l ilc a d m in if tr a n d i m o d u s , q u c m p r x fíx ic t c f ta r o c t a n q u a m p o f te á n o n r e p e r t u s c o n u c n ie n s .d u c m
li n c d u b io te f t i.o c m e tip fe „ o n r e liq u if f e r , fi m a ia in
a d m in .ft atic n t m , t c fen m alum adm iniftrandi m o ­
dum vidiftet, q n tm iiu iic tcp c iii ludcX.
Iftu d etiam e f t, ? q » u d la tia ira o calam o fcribit w
H c m i. R o lL iu a l. iu ir a iU e fe u i.c a p .to .t in c lu .^ ic u o t
p lu n b u s fequ en. vb. p a iiic u ia u ttr tra A a t dc p erfo n is
valfalloruin, qui n o n p ro p rio am m m fu o . fcJ pon u *
alieno n o m in e vaffalL fu n t, vt P rz la f o fu ra , Ecclefia­
ru m , 6c his fiiiulium ad m in iftra to ru m vniuerfitarum
C iu ita tu m , m .i[iti , v f.if uA u a tij , p a tiis lig itiin i a d m in if tia to n s fi::j fui, tu to tu m ,c u ra to ru m , p ro c iita to ru m , &:c.in quibus vnus ex deliA o alterius priuacuc
fc u d o ,c r d.concl.4 fin g u latitci lo q u itu rd e vn iu criítate,
t í fcu C iu ita te valfalU . Illud d en iq u e ? facic ad prOp o fitu m . q u o J dicur.us dc dec im a loluenda in m atlip u js a n ie q ü á in fiu A u s e x tra h a n tu r c x fundis ex eo fo.*
l o q u o d pt. b eiiiu r tó u iifiílé fta a d c s foluendo in g ra ­
n e ,; e r qn u fd a in de v n iu c ilit.u e , p rout cft apud G u'd»
P.ip d ee .iH q c o n tra zor.f. Aym . C ia u e .i i . c o n tra riu m
tcticiu is , & c g o etiam p lu iib u s d o c u i / a \ , d e p a ñ .
t1tfpt.cl.4gl. I c/.p.i.ptr.iot,
bi i g i t u r ? , 111 h;sci.fibus o b d e l'A a ', & m alam ad - ,9
m m iftia iio n c m p ru ia n u u vn iu crfitates lu;s ju rib u s ,&
vni p ixjudicaiK alijs , & q u i p ix fe in e s func . fu tu ris ,
cur n o n etiain d ic e m u s in n o ftro c a fu , diecbac aAoC
cx m ala ad in :n iftif.tie iic C o n filia iio ru m p r® rctito ru m ptiiM ii debere eiiam fu:ucoij N u lla cft dio erfita tis ra tio , pi xi'uppofico eos a d m iu iltia ie n u n i o p e if o nis, fed in < fficqs.
N c c debct t co n tu [b ..re, h ic videam ur tra A a re de ¿ o
n o n o b ie ru a n d a defu n A i v o lu n tate n n o de ea m uran­
da , q u ia id nu llu m in conuenicns re p u ta ru n t Icgcs n o ftr® , ciiin videt p i x t o r , c o ra m q u o res ag lu tQ ifp u fiiio n c m ic fta tm is n o n h ab e ie eum fclicem lucceffuin, quc n ille cx iftiin ab ai, prone dicit ele g an ter I.C .
»» leg. .f fv h i p«ptiednca.deh.\n illis vetbis,<i' ntnn unquar» a voluntate pa tris recedit P retor,
E x em p lo t poceft effe cafus illius tex. in q u o licct i l
te fta to r d ifp o fu c tit , & d ec lara u ciit m fuo te fta iu c n to ,v b i vellet p u p illu m ed u c a n J u n , fi tam en poftea
videt p i x t o r , eam ed u c atio n em fo rc pupillo d a m n o fam .vcl aliás n o n effe talem ,q u a le m ipfc ju d icab a t, 5c
vo le b a t,tu n c p erm ittitu r ci m u ta re fo im a m , & á v o la n ia tc te fta to ris recedere,AffliA.j/#f<y/»-1S j.V ic c n de
F ran c .í(# c.3 y o .M £ ÍlriU ¿ « .i} o . Sur.i. de a lim in .tit.4 .
quafi I i.n .4 .c H m fe q M e n .v h i numero S.dicic.ludicis perm lfu m ,? fx p e v o lu n tati teftacotisctm trauenifC .latif- 22
fim e Vz\eo<pte eon/il.}6Jt.io.S< e g o i n i .d e p A ñ aupt.
e l a u . s . g l v j f .i .p a r x i. ff.i u v b i S en atu s dtctftoA c h a c ^
m u ta tio u c v o lu m a ris te fta ti.c is .c o m n v tte n d o al j q n i
parer dixiffir.cx caufa,pupilli ed ucatione ; Er g c n tra ie
effc in o m n i m ateiia.poH c ludicenj ex c au fa recedere
á vulnnrateteft.noris.S ¿ fcu á difpofitis per cum ,colli­
g itu r íX iiadicis per G u tiérrez de tu it!.pa rt.t.8 .ex n.9^.
E t qu am u is t m h o c cafu dicat I .C .v id e ti P rx o - t )
rera á v o lu n ta ic p atris recedere , q u an d o aliam fo r­
m am ed u can d i pupillum p tx fc rib it , q uám illc d ifpofuetii c o n c u u c iu c ca u fa. M ihi tam cn (a A o r aie ­
bat) a l l u i c o n fta t im ó l a ifta m u tatio n e inteiuenrit!
X X
fin i
r:
loannis Petri Fontanell^^
518
fine d u b io te fta to ris v o la d ta tc m , n e c q u ic q u a m fieri
c o n tra c a m , q u ia íé m p e t d ic itu t concuccere, & n u n ­
q u a m deficere tefta to ris v o lu n ta s in e o ,q u o d e ft vecifim ile ipfum fa¿buium , fi v iu e re c , vel fi incercogatus
fuilTct,juxta g lo fi v u lg a re m in l .m l t p a S i u m ,& v l t f f .
d t pa Si.?\i(zt.eonf. 7 6 . « .8 . & d c hac r c c f t to tu s C a ftil.Sotom .ctfarr®«. iM r.fii. 4 , cap. i t . i S i ru rs ó s todem
*4 U b .c .j^ .ex n .i. vbi v o lu n ta te m ^ icfta co ris q u a iu u m c u n q u c firm aro, & exprcíTam , ex caufa p o fte i em er­
g e n ti, au t fu p e ru cn ic m i in frin g i, 6c alteraci, fiuc m u ­
t a r i, & n o n fecuari polTc, q u o tie s v erifim ile fic q u ó d
te fta to r ira voluiíTct, a u t c x p re ffiirc t, fi talero caufam
fduiíT ct.cam ué cogitalT ct.Idcitcó d icit
» .i .p o tc ft tccedi á v o lu n ta te te fta to ris cx caufa , q u * p o ft
e iu s m o rre m em e rg at, [ L . v tilita te m , & l. in confiem ando,ffide c o n f itm .tu to ,I:j. §.íi p atc r,cu m verficuJ.
ieq u e n , víque ad §, q u o d in tu to rib u s , ff. de a d m in ift.
t u to r. ] Sc piuca d e in d c is AuA ;or exem pla tr a d íc , in
q u ib u s ü b routacum rei ftaturo , licet á v o lú n ta te reftato ris recedere,& íllam n o n fe q u i.n e c fe ru arc.E t ifto
in cafu, {- q u a n d o aliq u a ac cid en tia Tuperueniunc p o ft
m o rte m te fta to r is , lu d e x dcbec faceré id q u o d verifiroilitcr faccrct te fta to r, fí viuerec, & co n ftitu c rc fe in
ius locum ,V I d icit Sutd.»» t r a ñ . d e a lim e n jit. 4. quaji.
j j . e x n . 3 / . & p ro b a r ex l.ta m dem entis, C .d e E p ife:
A u d i e n .& e x l. i .
tria lu m in a r ia ,v e rf & apud tum
*dueatur,ff'. de V en .infpi. fe q u itu r V a le n q .c o n f j6 .e x m
z i . 8c ex n o u a caufa fu p e ru en ic n tj p o ílé recedi á v o ­
lu n ta te te f ta to r is , p ro b a t b en e n o ftc t R a m o n te n f.q ,
» .5 7 .R e líq u a in fequenci.
A R G V M E N T V M .
D e e a d c m materia d e c if . p rx cc d cn t is .
S V M M A R I V M .
I
z
3
4
j
6
7
8
p
Caufa legitim a adm iniftratoris , v t rem oueatw ab
adm tnifiratione , qu alis debeat ejfe,non d iffn itum de iure.cP- ideo remanet i» lu d ic is arbitrio,
A d m in i/íra ter debet fa c er e,qua faeeret pro f e .
C au fa eb qua ifte teftator fe c e r a t C onsilia rios B a rehintna adm iniflratores,
A d m in iñ r a tio eommifta f u i t CofifiUarqs , v t bené
ejfet rebuf teftatoris,& ad meliorandum eas-.
V o lu n ta s teftatoris m e liu t e x exprejfis,quam a liu n ­
d e deprehenditur.
A d m in ifir a tio m ala in quo confiftebat i n ifto cafu,
A d m in iftra tio mala non to lltra n d e.
V olu nta s d e fu n ñ i non defraudanda,imo e r u d ele,&
rigarofum illa m offeHdi,tbid.
A d m m iftr a te r om nü e x m ala adm im ftratione,pat t f t ea priu a ri.
R em edium extra ordina riu m , cejfat v b i eft ordina­
rium .
10 Rem edium p r iu a n ii adminiftrateres ob malam a dm iniftra tiontm .eft ordinarium .
,
J ld a lu s fe m e l, fem per m alus io eodem genere m a li,
ibid.
I I A d tn in iS lra to rts m ali , non euU ant pcenam priuationte, efferendo cautionem ,de m eltus f e haben­
do.
12 Sa tisd a tio Mon prorfus r ed d it tutum tu s eorum,
quotum bona adm iniftrantur.
1 3 A d m in iftra tio n i mala,nullH m effea eiu s remedium,
quam remotie,
1 4 L ite s amputare.proprium lu d ic is o ffc \ u m ,& m u lta
eoynmodA,qna i n d i fequuntuv.
15 Remotio ab adm iniftratione malorum adm tuiftrato4etum p in g u iu s remedium.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
1 6 lu d e x in tu te lis ; & curis, & in tdaeatioue pu p it
, i i f , . . , p r .f r ,) , f i l ) , f r . l f i c r i , .
,¡ .¡ 4 , f i
...r ,
p ia eonuertendum:
17 M m i m j l r m t r ,,
18 lu d e x debet fa cere q uod non nocet reipu blic* ,
prodeft p a rti.
’
1 9 ty E q m ta s in confiftorio P rin cip is m a xim e a tten ­
denda.
2 0 A d m im ftr a to r ts fin e pila rio non m a lé fe r e u t f i
adm tm firatione priuentur.
D
e c i s i o
D X L V Il.
V
ld ca rtiu s, fi t
n o ftro cafu m ilitat c a u fa ,q u * |
ex p o ft riipccuenerit,qii* fa ciat n c difpofitis p et
tc iU ro ie m fit Ita n d u m .feq u en d o q u o d ipfc faceret, fi
n u n c viuercr,
a d m in iftta tio n c m fuorum bonorum
v id ere t.
E a n o n cft d iffin ita iu re,q u ia eft m ateria, q u * h a .
bcc fuam la titu d in e m , ficut plores a li* , &
erit
a r b itr io p ru d e n tis Iu d icis re linquenda.S olum d tcunt
D o é to tc s a tte n d e n d u m ,a n po ffii dici legitima caiifaj
q u * a lleg a tu r,q u ia fi talis ap p a ret,rem o tio n i finc du­
b i o d e b e b a t e ílé lo c u s.p ro u t ex m u ltis dicit C aftil.d«.
2 2 z .n .j .l i b .j.S i d icit vlterius R o ta G e n u * dK .i.n.39,
a d d ig n o fc c n d u m f h an c ca u fam ,& culpam , melius 1
re m e d iu m n o n poffe rc p e riti, q a u m videre fi adm iniftra c o r facit ea , q u * p ro fc fa ceret, fequendo A ngel.
i n leg .fed fid a m r.u m ,§. 1 .de pecui.
S a n cjtefta to r-t- (d ic e b a t iftc aé fo r^ ad faciendum 5
a d m in iftra to rc s p erp etu o s fu * h x c e d n a tis , & b o n o ­
ru m duos C o n filia rio s B a rc h in o n * p rim u m , & fcc u n d in n , m o tu s fu it ex illa canfa ih eo d e m rcftam cnt o e x p re ffa , i b i : [ Y para m a y o r íé g u rid a d y ce rtera
d c la cx e cu tio n d cfte m i te fta m e n to , y vltim a vulunc
a d ,n o m b ro p o r m is m arm e ffo rcs.ó albaceas á los dos
p rim e ro s C onfclleres d.e la ciudad de B aicc lo n a , no
e n p er(b n as,fin o en o ficio ,q u e co m o n o fa lta ra quiem
l o tcn g a .affi n o p o d r a f a lta r q u ie n h a g a p o n e r en cxe­
c u tio n to d a m i v o lu n ta d , y te n g o e fta co n fia n ^ a,q u e
c o m e perfonas p u b licas a c etaran efte c a rg o , en que
a b r á co fas,q u e to q u e n al b ie n , p u b lic o , y al fin p o d iá
f c r , q u e to d o lo q u e en efte te fta m e n to fe difpondrá
v e n g a c o n el tie m p o en co m ú n p ro u e c h o d é la repú­
b lic a en la d ich a C iu d a d . J Q u ib u s v c r b is dec lara u it
te fta to r ca u fam , q u * m o u iceu m ad h a n c a d m in iftra tio n e m c ó c e d c n d a m d u o b u s C o n filia tijs B atchinonas
füiíTe, q u ia co n fid e b a t p e r m anus eo ru m fuam d iíp o ficio n c m h a b itu ra m íec u rio rcm , & ce rtio re m executio n c m ,q u ia ficut officia n o n p o lfu n t d cficere.fic fper a b a t n o n d e fu tiiro s.q u i perp etu ó c u ra re n t,v t cxequcr e tu t to ta eiu.s vo lu n tas.
C o n f t a t d eindé f ex eodem c e ftam en to ,tefta to rem 4
c o m m ifírte iftu d o n o s ad m in iftra n d i fuam h * re d iia te m ,& b o n a dtsobus C o n filia rijs B a rc h in o n * ad b e n é m elio ran d u m ,5c a n g e n d u m , ac beiicficiandum ca ,
vci a p p a ret cX illis vetbis , i b i , [ L o qiiales fe j u n te n
c o n las o tra s m is re n ta s, y b ien e s, y affi to d o s iu n to s
q u ie ro las adm iniftren.y beneficien los d ic h o s m is a l­
b ac ea s p e rp e tu a m e n te , dc m o d o ,q u e p o re fp a c io dc
v c y n te y cin c o an n o s e n te ro s , q u e fc h an dc c o n ta r
d e l día de m i m u e rte ,h a fta el c u m p lim ie n to dc ello s,
to d a la renca q u e dc ello s affi ju n to s p to u im e te o íé
vay u crw pleando j y em p lee en c o m p ra r, n u eu a sren ta s ,ó bienes ra 'Z c s , fc g u n la o ca fio n íe o frecie re, y á
lo s d ich o s m is albaceas parecie re m as vtil para au ­
m e n to de los d ich o s bieneSjS?" ib i, m as la a d m in iftra c io n .y g o u ie rn o d e ello s.q u ic ro q u e n u c a falga de la*
m a lo s , y p o d er de lo s d ic h o s m is albaceas, fino que
c o m o p o r efpacio dc los d ich o s veynre y cinco an n o s
lo s a b rá n g o u e rn a d o p ar|¿aic io ía llo s,y ac rc ceiu allo s,
a f ll defpucs los g o u ic rn e n p crp ctuam cnte.S cc.
D e c ifio D X L V í í .
,
Scíim«ih"> I'F C . t ''O lunras ic ftjto tis crat co ram en ^ d ate b -na du o b u s C o n fib a l.jS B atch m o n at ad ra c b o n n J u m ea , S i pro
a d m in iftra tiu n e , <¡c
c u b e rn a tio n e , p ro u t c o n fta t cx dift'S . & cxpvcffis pee
cum & leu cx ta tiu n c expreffa pet illum , ex q u a m elia s , q ,iiT, ex alio vo lu n tas c o ll'g 'tu t./.J Ív v „ f i , . q m t
t . r i d , j . f d , h . r U . M , i V a le u í t» » £ d , ." » " ,7 . M an li.d ,
¿
H ic im e m io n c , t & v o luntare lalitei fuilTe tefta,o te ra d e f ta u d a tu m d ,c e b a tu ..p e , iftos a d m m .ftta .o c es , ée fe u p e t h u n c a d m iu ilfa n d i m o dum n o n entra
C o n lilia tio tu m a d m in iftra to tu m o m n is culpa, faltera
q u o d a i t i n c i ad coraratO ionem a lio iu iti e i a t lin e d u S r a . e t a t ta r a c ú m a x .r o a C o ii f i lia tio r u m q u o a d o m lU
í i o n e m . q u i a v .x fcieban. , v e l fc ite v o le b a n t fu p e t
h i s . q u te a g e b a n t u r . nifi e x c u fa tc i e o s d i l ^ n t i o m a t tiiita . & o c c u p a t,o nira.a c a u fa ta cx illis o f li;í)S e o n f u l a t t b - .s ; l e d q u d q u i d í i t . i d t c d u n d a b a t tu m a g ­
n u m a d m ii i i f t t a ti o n is h u iu s d e tiir a c n tu r a .;T a l] te r ( iU q u a .n ) d ic e b a t u t te f t a t o t c m tc m a n lilT e f .a u d a iu r o in
fu4 íntenH onc , & voiqiitate , v t cx adm iniftracione,
q u am co tu n e vfque pee viginti annos te n u e ra n t, app a ic .c c ipfos c a li.e c lc g e f f iir c in e a , vt impnilnis n i­
h il p cn itn s ex his ,q u * o td in a u e ia t lefta io r , (altem
lc lp í¿ lu e o t u m , q u * tendebam ad confcruaiioiicm
6¿ au g m e n tu m b o n o ru m , & ad bonam adm inillr^*
iio p e m illo ru m , com pleuiíTcnt : fed totum fucrat diilip a re , & m agis d ifllp a rc : deftruerc , 62 m agis dcíliu e te ,e x p e n d t:e , & m agts expendere , v fq ucadeo,
vt q u * debebar eííe op u lcn riflim a harreditas , íecund u m e a , q n * in jila repcriebaiitür c llt tu iic .o b ditftatn
m aiam ad m in iftra tjo h em . tam tenuis.quam q u * tc n uiO im a, arque ica , vr p ro foluéndis aiiquibus falanjs,
au t alijs expenfis , habuiíTcnt a d m in iftia to rc s accipe­
re pecunias cam bio fu b grauibus vfucis,vc erat iti pcoc c flu , & fperabatur d c p io x im ó , vt nifi fufficiem er
in p e r h is p ro u id eteiu c , o m n ia tu e re n t , o m n ia peníiús
deftruccgiar ncc nu m en íb lu m h s te d iia iis rtm a n tre t,
p ro u t co u íta ie faciebat pars q u udam m em onali 111 fa¿ to q u o d dabat ad p attcm , vbi fpccificé m uitum .cum
o ra n i v eritate d ic e b an tu r explican danm a , q u * jftr
a J m m iftia to re s caufacent h i t e , lita ti , & nj dies cauíáb a n t , cx q o ib u s rcfoltarc dicebatur tam clara , &
maiiifu-lla p ro b a tio m a l* eo ru m adm iniftrationís , &
iiio b feru a n ti* dülofae , & cu lp o fa voluntatis d f m éti , vt am plíus ad id defideran n o n poiTct ,
cum
eis ctiam d ic e b a ta a o r , fe rcm ouiirc om nem ptjéfum p t i o n e m , quam re g u la riter habent ad m inifttatores
p ro f e ,& p to fua b o n a a d m ín iftta tio n e , Soci ee«fit49.
tiu .i.v e r j.^ .lib .i.p e c jura Si. ra tio n e s , q u a ip fe refert,
d ec.G e-ueo.y 6 .n.9 . S c o h if.d e ratioe.c.iq « e ,i} .
7
C u m c rg ó cxindé f defraudari v iluntatcm dcfuii¿ tia p p a re te t . vt p ta tc n d c b a tu r , n o n videbatur per­
m itte n d u m , aui to lera n d u m , vt tra d it Liic, de Pcn,
t n l . i . C . d e expen ludor. h b . i i . P ere z d c L a ra deannit.c.14. ».4.qui a d d it , crudele fubucrtcre judicia
d e f o n a o ru in C a la n .« w /T jé . «B.44. vbi qi.ód rig o ro íu m oftcndi volim tarcm teftatoi is. Ex qm bus confequcnicc vcnite p ta re n d c b a tu t . n o n polTc no n repro­
b a n iftam a d m u iiftca tío n e m .icm o u c iid o ab ca C o n íilia tio s cx caufa fu p e ru en ie n ii , quam fi vidilfet te
f t a t o r , licui po fteá v idebat ludcx . qui in ems loco
e ta r, n o u eft d u b ium ,iU os tcm ouiirct , & ficta iitu m
ab e ft iftud elle c o n tra v o lu n tatem illius , q ’, rim ó íc
cn n d u m cam . quia v erifim ilitcr cft credendum ita ¿
8 ipfc feciiret, aut fa ceret, fi viucrct. E t fi ex m.iU + j
m im ftra tio n c , h.s. & fim ilibus aJm m ilh.-,tütÍbus ,um
p o iíc i aufecri & m tcrd ici a d m in ilh a n o . „ e e políé.,.
tem o u cri ab e a .U d e re tu r difpofitio juris n o to iia o u *
vult , o m n em a d m in iftra to re m , q u alifcunque i]le r
n o n faciendo diftintftiollcm in ter adm im ftiaiio n em &
a d m m iftra tio n e m .v lq u e ad P « rc m rc fp c a u íi.jj,tu iü S
Tom . II .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
519
ad m in iftra tio eft p tíu ile g ia ta p r * alíjs.Vt pro b a u im u s,
*
dec pulchr. ü o e r .^ i. rtHtn.i$. p o llc ex m ala a d m in iftra rio n e illa p riu a ri , q u o d fuicc ablucdum ; ft
au te m , ad d e b atu r , p ro b a tio n e s p e r h a n c p a rte m fa¿1* n o h fu fficeren t, n u n q u a m p u lle n t re m o u e ii.q u ia
p ro b a tio n o n p o teft al/tci fie n , nifi ex m ala ad ro in iItra tio n e pctfo n a ru m re g cn riu m officia , q u o d fo rct
m iq u u m , & in d a m n u in , & d c íltu ó lio n c m ad n iin iItra rio iiis n o io i ic ccdcrcc.
N c c d c a tu t t ra ic h a ta d lra ) n o n c l)i n ec cira riu ra, t
v t ta ra rig ü to s c cum his a g a tu t re m o n e n d o cos a b
a d ro in iftta tio n c .q u iir, rlli, ,c fta ,ó i in perp etu u m c o r a m ific.cum n o n defit aliud rc m e d iu m ,q u o fa cilé v ttifq a c co n fu la to t , dcfunóVo qu id cm , & illiu s d ifp o íi ti o n i , tc lin q u e n J o ad m in iftra tio n cm pen e s C o n íilia rio s,p ro u t ipfc volu¡t:52 p a tin n ft-n .i.c o n d e m n a n d o illos ad m in ifti c n t co m o d o , q u o reftato t difpofuit
b e n é . 62 leg a liter. E t c u m iftu d vltim um videatur
re m e d iu m o rd .iiatiu m , d o n ec i l M p o t t f t cx e rcc tt,
dcbet ccífarc e x tra o rd in a riu m d c priu an d u C o n filia rio s a d m in iília tio n c eis c o m m id i , arg . l.tn U hJ» , d*
tn t n o r , cum fim il.
Q u i a tcíp o n d e b a t, t rem edium , iftu d c o n c c in c n s 1®
te m o tio n c ra a d m in iftra c o ru m ,o b m aU m « d m in irtta tio iie m .n o n cíTc re m e d iu m e x tra o rd in ariu m : Icdinaó
o rd in ariu m : n ih il cn im m agis otdinaim iTi ,q u a m vc
a d m in iftta to r ,q u i n iin u s b etie , Si legalicei té geric
in adm iniftcacione, ab ea tem u u ea tu c , n laq u e p iiu e tu r, v t p ro b a tu m in in itio , Sc Ugcs vix co g n o u c ru iic
illud aliud rem edium c o n d e m n a n d i eo s ad b . n é vlterm s ad m im ftra n d u m ,q u ía cum icm el , 3c u c m tn , acque tte ru m fu c rin t m a l í , icm pet tales p r* f u m u n iu t
fu tü ti, m i ll o eodem g en ere m alí , vc d ic íc tc g u ía vul­
g a n s , 62 ideó p ro b a ta m ala a d m in iftia tro n c , d o lo ,
& culpa c o i n m , K ges n o lu n t dc eis a m p líu s c o n tidcrt» fc d ic m o u cn d ü s v o lu n c íb fq u e fpc a liq u a re affum cndi n e ru m adm iniftiaciuriem .
Q u * m ax u n c t
»fto « f u p rocedere d i t c b a n - l i '
t u r , in q u o co m p e rtu s crat dülus , ¿Ss cu lp a líto iu m
ad m in jftca to rn m i Sc aliorum in ea c o n c u rre n tiu m ,
qiii n o n o b fta n te , q .ió d in tefta m e n to h a b e re n t íc ripcum ro o d u m a d m in iftta n d i, a q u o n o n p o ic ia n r ,
nec ta n tillu m qniHcm tec cd crc , c o m p to b a iu m ta m e n fu e ra t im ó .o tn m c o n c tarm m , per .eos fa d lu m ,
in to le rab ilia d -m n a lie tc d ita .i , & a d n ^ n .ftra iio n i
ca u ían tes ; p ro u t crat in proccíTu m u ltú m a b u n d é ,
n o n cft c rg o , diccbaiui , v t am p h u s ditfti ad m m iftra re p eim ittc re n liK , cum legcs, vi dixim us , cx tam m a­
la ad m in iftra tio n e ,eos rc m o u c u d o s veiim ,v fq u e ad e ó ,
vt nec rc m o iio n c m cu itare , a u t cx..ufaic valcanC
c o n u ifti fem cl de m ala a d m in iftra tio n e , ta in ttfi , vclinr pr*ftuvc ca u tio n e m de benc p o fte á , S i feu m eliíts a d m in iftra n d o , Alex. in l. in.pe.otor , n . y . f . ad
trebel. F inel. i n U i . p . i . « .jS . de be. m m ie r .S c o b if. de
ratiocim.e.S. n .l 62 C a f t i l . ¿ e c . 2 1 2 .« •! i..qu*
q n itu r in cx e co io rc fcftam enci. E i cft r a t i o , t q u ia i *
íatifd atio n o n pro rsú s re d d it tu tu m ius eorum . q u o ­
ru m b o n a a d m in iftra n tu i. §.««* ( fu v e ,‘n fttt. d e M p te .
tutor
\ i-S c o h .d e rmitoe.e.6.n o .
er % .
E t eft certum . t d ic c b a a d o r , nullum poífc d a n ^ ^
efficax re m e d iu m p r z te r re m o tio n em , q 10 eílet
fu *
& h * re d ita c isin d e m n ita ti fatis c a u tu in iie lin oulis’ a n m s h a b t o t d i a s p f ” ft.lb n í.e vnara ra o Icftam litcm
cum C o n lih a ris a n n i p r * te titi í cfto
e n i m . S enatui v .d erctu t p t* fc rib e te eis c c t.u m a d m in iftran d i m o d u m iuxra difp o fita ín tc lU m c n io ,
n o n eft d u b iu m , q u o d n e n ad im p lere n t (em pcr ad
v n g u em . eo m o d o , q u o eis o rd in a b itu r , licut n o li
adim plciicrunt qui p i* c e llc fa iit , h c c t n io d u m a d ro in iftra n d u m
h a b e re m clarum Iri tcftarfiento¿
m áxim e cum n u llu m h a b itu ri clfcht fa la tiu m , firic
X z
qud
dec fo .n
loannis Petri FoRtaneilsE
520
^uo vix eft, vtfao muneti fatisfaccre valeant. Non
, 4 ig i iu r -J e l l iu ftu m , c la m a b a t, velle S e n a tu m h is liti'b u s , c o n tin u is m o le ftijs , & c o m ro n e c íiis im p lic are
p a r te m ,i r a o dcb a t eam a b iilis lib era re, q u o d cll: p ro ­
p riu m lu d ic is o ff ic iu m , v t eft in l. proptrandum , C .d«
iu d ic iji , q u i cu rare d eb et, v t q u a n tu m ficrj p o f l i t , li­
tiu m o c c alio eu itetu r, v i d ic iiS u r d . d e e .i ío .n .7 . ver­
fa tu r em m in h o c b o n u m p u b lic u m , v t d ic it «.8
p r o b a t ex d. ¡.properandum , & aU}s , & lu d ic is b o n í
e ft liciom d irím e te ca u fas, Valei>9.ccff/í/.7 » .».41. m ax im u m en im eft co m m o d ijm licib, n o n vexari , vt di­
x it G \ .in c .í.% .fia t M u m ,v tr h . lau d abile , d e v e r b . f i g n tfi. i n 6. de q u a re p ia ra apud eo s , q u o s eg o refero
i n i.d e pa ei.n típ .cl.4 .g l, 9 p .j.n .^ j.e ttm f e q .
JJ
M e liu s ig itu t , -f & fccurius v id etu r , illud re m e ­
d i u m ,q u o d c o n íiftit in re m o tio n e ifto ru m a d m in iftra ­
t o r u m ,q u o d leges in ttc d u x c ru n t ben c ftcío re ru m adm in if tr a ta r u m , Ck d o m in o ru m illa ru m , q u o d eft p o ­
te n tiu s , S i p in g u iu s p ro u id c r. S i o ro n c m fu fp ic io n em
in fu tu ru m t o l li c , ad tra d ita pec C $ f , B a rz i d e c .i j.o
1 6 e x n .9 1 . E t q u e m a d m o d u m f lu d e x q u a n d o trad la tu c
d e filio ru m a líctiu s tu tela , Sc e d u c a tio n e te n e tu r de
eis p ro u t d e p ro p rijs filijs f a c e te , fu m en d o p r o c is
m d i u s co n filiu m , vt eft ap u d Valen5.1até c o h / j 6. n«.
a é .fic h ic dcbec facere p ro h a c a d m in iftra tio n e .
17
E t eft ■} in h o c artic u lo , & c ir c a illu m a d u e rte n d u m , d ic e b a t a tfto r, lapfos ja m fuifle illo s v ig in ti
q u in q u e a n n o s , in q u ib u s v o lu e ra t tc fta to r , q u ó d re ­
d itu s fu® hffirediratis fc ru ite n t p ro q u ib u fd a m c a u ­
fis , & o p erib u s p ijs , n e c a p p lic a re n tu r a licu i p eríb n® p a rtic u la ri , p ro q u o te m p o re nec cfla rij era n t ad m ín iftra to re s .
ig
N u n c au te m , t q u ó d b o n is vti fru i d e b e b a t a¿bor,
& fui defcen d c n tes,q u i e ft valdc h a b ilis ad re g e n d u m ,
S c g u b e rn a n d u m , ac a d m in iftra n d u m h ® c b o n a ,n ó n
v id e n tu r nec elfa tii adm iniftracores 5c id eó re m o u c n d o e o s , n u lli v id eb itu r S e n a tu s p rx ju d ic íu m fa cere.
S i in a d m in iftra n d is h is b o n is d iñ u s a g e n s eft n e g li­
g e n s , n c c i ta fo licítu s , v t d c b e r c t, m in o re s f r u ñ u s
c o l l i g e t , n u lli d aran u m in f e r e t , fibi i m p u ta b i t , fed
n u n q u á m p o te rit q u icq u a m alien a re , cu m fit p r o h i ­
b itu m in te fta m e n to , 5c ideó o p tiro c poíTunt h s c ei
c o m ro itti,c u ju s e ftfu r u ru m c o m m o d u m . 5c d a m n u m ,
lu d c x d e b e t faceré q u o d n o n n o c e t R cip u b lic ® , S i
p ro d e ft p a ñ i , l . t . § ite r n v a r u í, f f . de a q u a p lu u . arce».
39 M a x im é f i n c o n f iílo rio P rin cip is , in q u o eft valdé
c o n fid c ra n d a « q u i t a s ,/ , t . f .f i q m j v l t r o f f d t q. R o d e r.
S u a r, e o n f,j,n .j6 .Y a \et!(¿. c o n f .y j .n .i j .
1 0 M á x i m e , cu m ifti f a d m in iftra to rc s n u lla p o ffin t
h a b e re fa ja ría , p r« te c q u afdam q u a r u o r falces cere a s , q u a s illis re liq u it tc fta to r : c la ru m p ro p te re á
e f t eos n o n « g r é l a t u r o s , auferri ipfis a d m in iftra t io n e m iftam , ím ó eft c e n u rn c e ttific a to s , & p e tf u a f o s , n o n p o fle h a b c re aliq u o d fa la riu m , ip fo s
m e t ipíbs a d m in iftra tio n c m reliifturos , 6c fi n o n re­
l i n q u u n t , peffiroc a d m in iftra b u n t , vt expecicm ia d o ­
c u it. A rq u e h « c de p rim o capitc. R e liq u a cu m dcc.
h a b e s íw /r ^ .
A R G V M E N T V M .
D c p ote fta cc Iu d ici s , circ a d a n d a m for­
m am adminiftratoribus , q u o m o d ó d e b ea nt adminiftrarc.
SVM M A R I VM.
1
V olu nta tem d e fu n ñ i adim plendam , te x d tfid era t,
2
Tefiator q m d iu b e t efi fa cien d u m , & e » mode que
& pracipif anxie
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
5
4
¡
6
7
8
9
10
11
12
13
jk h t.
lu d e x tenetur prouide-e omnia, qu» fu n t neeefari»
ad aliquarn a d w iw fira tto n tm .v t r e é ii ambulet,
tnax im¿ f i efi p u p illa r ü .
A d m in iíir a to r e s , ¿ r e x tc m o r ti tefiam enti equ ipa rantur tutoribus.
Form a qua debebat fie r i a dm in ijfra t io, dabatur per
partern.
A d m in ifir a to fíím obliga tiones in adminifirando
recenfentur.
A d m in ijíra to re s debent prauenire , quod accidero
potefi.
lu d e x v t i fuccedens in locnm pa rtts , debet facere
ea omnia q u tcverifim iliier i ll e faceret, fiv m er et.
lu d e x non debet ejje dem entior lege , fed tllarn ad
vnguem obferuare, etiam f i videretur rigorofa.
D ecifio Sena tu s in hac caufa f a ñ a , & nu jtq u en tib us quoad omnia cApita.
D is p e f ítio ,v t bona de qu ib u s fit maioratus , f i „ t Ík
perpetua adm inifirattone aUorum , non tuta.
V o lu n ta tes v ltim a hommum debent illum babero
e x itu m , quem tlli defiderarunt i & in hoc ver­
f a tu r bonum publicum .
V olu n ta tes hominum fuprem a » v t fertiantur (ffcñ u m , n ih il m agis hom inibus debetur, thideta.
D ecifio Sen a tu s quoad fecu ndu m caput littJ.
p E c I s I o.
D X L V lII.
V o a d fecu n d u m , j- in in itio p rated . dec. p ro p o - *
íítu m a rtic u lu m , diccbai atftor , vi cafo q u o 5e n a iu t v id ere tu r , n o » efl'e au fere n d am a d m in iftta tio ­
n em d u o b u s C o n filia rjjs B archinon® , eis p e t tcfta­
to re m com .m iflam (q u ó d n o n c red eb a i) d e b tb a t í'altc m ftritftiífim c p rx f ig e re fo tra a m a d m in iftta tio n i,
vt c o n fe ru a tc n iu r b o n a , n e c ru e re n t , 6c dilapida­
re n tu r , ficut f a ñ u m fu ifle eo u m c vfque d ic e b a tu r,
c o m p e lie n d o a d m in iftra to rc s a d fe ru an d u m ad v n ­
g uem m o d u m pratfcrjp iu m p e r tc fta to r e m , v ti le­
g is m in ifte r> & c x ecu to r,q u ® p e r m ittit d e f u n ñ is h « c ,
qu® fe q u u n iu t , qu® b en e h u ic cafui ac c o m m o d a ti' tu c , in a u ñ e n . d e hared. & f a l c i d .i .f i . ibi [H ® e nos*
v t co m m u n ite r o m n ib u s p io fin t h o m in ib u s Ic n p fim u s : q u a te n u s, 6c v iu en tes teliélis p o tia n tu r, 6c defi­
cie n te s curo fecuritate m o ria n tu r; ícientcs quia lex cis
e tia m fepiiUis m im ftrabít,8c q u a c u n q u e illi d ifp o fo c rinc , ad eíFeétum ip 'a perducec, ] la te P ere z de L a ra
d e anniuer.cap.14.nu.1 4 . lib .i. 6c deb e t fcm per f lu d c x 2.
pr® oculis h a b c re , n o n fufficerc facere q u o d te fta ­
to r jubec, nifi fiat vt ju b e t , l.fe d f i a n te.ff. ad trebelL
P é re z de L a ra de annmer.cap. 14. «»• J • h b . i . q u i p lu ra
in p ro p o f ito cu m u la t fuo cafu vidcnda.
Ec d e b e t fin aliter t lu d e x cx officio p ro u id e re j
qu ® cu n q u c v iderit h u ic ad m in iftra c io n i, vt t e ñ e a m ­
b u l e t , expedire ex e m p lo e o ru m qu® d ic im u s , feuote p u p illo ru m , circ a ad m in iftra tio n e m cucorum , te ­
n e r i Iu d ice m officium illo ru m fuftincre , 6c o m n in o
p rouidcre,qu® no fc at m in o rib u s ex p e d ire, p ro u t p o ft
B arr. P aul. 6c alio s in l.bonotum , C . qui a d m itti , tra ­
d it D ecia. c o n fil.S j. n.9. v o l . i . &¿ G u tic r. de tu tel. &
c u r . i . p . c.8 5 . ».9. ® q u ip a ra n iu rc n im f tu to rib u s ifti 4
a d m in iftra to re s , feu ex e cu to re s , fecundum la c o b . dc
C a n ib . in tr a ñ .d e ex tcu t. vltirn . vo iu n t.\p a rt.i. fo l.^ in ,\ o . q u e m re fe c t C a ftil. d e c .S i c i L i 2 i .n .4 .h b .iC irc a h u n c a rtic u lu m f d a b a tu r aliud m em o ria- y
le in f a ñ o , in q u o co n fid e ra tu m fucrac pofle ludi­
ccm eo m o d o q u o ibi c u n tin c b a tu r, p tofpiciendo h®r e d ita ti, & eius a d m in iftra cio n i , a r ñ a r c C o n h lia rio s
ad a d m in iftra n d u m , qu® v id eb a tu r fo rm a v a id c v tilis ipfi h ® ic d ita c i Sc
ex ea c o n ftq u u tu ti eran r,lin c d a m n o akevius,6c ideó a m p leñ c n d a.
D e m u m t an im a d u e v tc b a c u t, in h is fore
Q
, liis.qui fruñus
Decifio
D X L V IIÍ.
m u m in g c n i u r o . S c n a t u s t a m e n alT iietu s m a g n a a t t e n ­
t i o n e c u n d ia r i m a r i , & j u f t i f f i m a f t a t e t a n e g o t i a p e n ­
d ie re , f a t m s
d n x it
hunc
a ó to rcm
p c tfo D a m
h a n c , < li'3E om r a t i o n e , q u a m p l u r im a d a m n a o b u c n e r a n t h a ;tc d ita ti,()u 3 C r e f i c i e n d a p t t e t c n d c b a n n n p e r
p a r t i c u la r e m , 5c p riu a ta m , d e b o n o q a e p a r tic u la ­
r i, & p r i u a t o c e n a n t e m , f i n c c o n f o l a t i o n e , f a lt e m ta^
II, v r i p f c d e f i d c r a b a t , i n 'h o c d im it t c r c . q i r á m b o n u m
e o s v e l u i i q n ia t e d if ic ia h a t r e d it a i is c o l l a p f a r e f i c e r e
n o lu e t a n c , f a n a t e f l a n o n h a b u e r a n t . c i e d i .a n o n
e a e e c t a n c . o b q u i d f u c t a n t f a f t a d e t e r io r a , &
f it n i l ia ,
d e í ü i b u s l a t e p e r M n n n o e d e S c o b a r d , e « t .. ( t * ™ d r
« / . v b i f ig n a n t e r n . i i . d i c i t . t « d m l n if t r a t o t e s d e b e t e p t a m e n ir e . q u b d a c c id e t e p o t e f t ,a r g .
» .4 » .« / » . q u iJ
c i c u l a r i ie r a n im a d u e i t e b a i u r , q u ia
8
ra u fa p a rs
iT W gna: c u c a id
n o t a b a iit iit u e g lí g e m i* .
. • -n
„
F a c u lt a s p o u e n d i f f o r c r t a m in m o d o a d m i m í l r a n .
p u b l i c u m , p u b l i c a m q u e v t i ii t a t c m , q u * v c r f a l u t , f
y t v l t i m a h o m i n u n a e l o g i a e u ro h a b e a m e x i t u m ,q u e m
li
ip f i v o l u e r u n t , j u x t a l. v e l negare, ff.quemadmodum tef i » ” ien t. a p eria n .n ib il e n im e f t , q u ó d m a g i s h o m i n i ­
b u s d e b e a tu r q u á m fu p te m a s e o r u m v o lu n ta te s f o r t i i
r. e ffe flu m , l , . C d . d , / x r „ / i „ a .
cap.
‘. c l u . t a c . i . f c d e r a t i u d , , , . 5 « . / i , . > . C * l a c . B a r z i . ik
c n fU . c m c . fcfita . p.JI d c c ff. r.am .,S 6 . P c r c t d e L a r ,
d ea nm u er.U b .i. f . 1 4 . « H w .4 & c r u d e l e i u d i c a i u r f u b u e r t c t e j u d i c i a d c f u n { f t o t u m , a p u d m u l t o s q u o s r e fe r e
d i i n l u d i c e , c u a n d o v id e t n o n f i e n , p r o u c d e b e r c t
P c r c z d c L a r a de a n n iu e r J e lib .i.e .\ 4 .n .s . © ffc n d e tc ,
( q u a n d o n o n v id e r e t u r e i t c a n f ir e p e r r e m o t i o n e m , &
p n u a t ío n e r a . q u ó d n o n c r e d e b a t a ¿ lo t) d e p e n d e t c x
p r a d e c c l f o r u m , t ia t f t a b a t u r d c p r i u a t io n e p t * f c m i u i n ,
i l l i s , q u » d ii ii n iu s ,I u d ic e m f u c c e d e r e in l o c u m p a ñ i s .
&
& d e b c r c fa c e t e c a o m n ia , q u * v e iq íim ilite r la c e r e t
q u e i t a , c i r c a p r i m u m c a p u c , d e q u o / ft p f®
d en ti decif. d i x i t , & declarauit c x p r * d i< ft is S e n a t u s , t
p a r s . í i v iu e r e ir q u is a u te m d u b it a t , q u ó d f i v iü e r e t n q -
m a x i m e in h o c c a f u , q u o e x m a l a
a d m in i f t r a t i o n e
f u t u r o r u m i n n e g o c i o f o i i c o f i c fie r i p e r a l i o s . A r ­
í l e t t e f t a t o r , & v id e r e t h a n c p e r d itio n e m , n e d u m 111
a d m in i f t r a t i o n e fo r m a m p o n c r e c ,f e d o m n in o il l o s r c -
[ N o n f o r e l o c u m p r i u a l i o n i , & r e m o t i o n i a d m in i -
m o u c r e i ? S i c ig i t u r d e b e r f a c c r c l u d e x , q u ó d q u ia l a t ií I Í m é f u p c r i u s p r o b a u i m u s , h i c n o n e x t e n d o , v e r u m
t a l i o n i a u t a l t c 'r a t i o n i.íé d c o n t i n u a n d a m a d m i n i l l r a -
e f t , v i x r e p c r i r i .q u i lo q u a n t u r d c p o n e n d o f o i m a m a d -
t e f t a t o r , n o n o b f t a n t i b u s i n c o n t r a t i u m d e d u d b is.}
m i n i f t r d t io n i .f c d d e r e m o u e n d o e x m a ia a d m in i f t r a t i o n e , id q u e o p t i m a r a t io n e , v c v id e b a t u r a d t u ii , q u ia
h o c c f t d e J iiftu m , q u ó d d e b e r p o e n a p r i ú a t io n is p u n ir ijV t d ic u n t o m n e s , q u o s c i t a u i m u s . C u r e r g o e r i t c l e 5 m e n t io r t p ia I c g c ) I d n o n p o t e f t f f a c e r e ,c u m f i t i l ­
f t r a t o r u m .n e c f o r m * p t* lc r ip tá e p er t e fta to r e m m u á
t i o n c m f o r e p e t il la s e a f d e m p e r t o n a s , p r o u t iu fle r a c
C ew w w f
( & h * c q n id e m
q u o a d íe c u n d u m c á - | |
p u t , d e q u o e g im u s p a r tic u la r ite r [ i n h a c d e c ifio n e ,
c u m ,e a q u * p r o p r o b a n d a m a l a a d m in i f t r a t i o n e p r x d c c fe lF o r u m d i á i a f u e r e , n o n f u e r i n t v ifa fa t is a d r e ­
m o ti o n e m f u t u r o r u m , & c o ta le m
a d m in i f t r a t o r u m
l iu s m in ifte r . S e d d e b e r illa m a d v n g u e m o b fe r u a r c ,
e r r a d i c a r i o n e m , p o f t u l a c e f a l t e m e n i x e ( f i c loqu itu r
$.oportet,ia a u ñ e m .d e iu d tc.sliz m fi v id e r e t u r r i g o r o f a , 5 c d u r a .a d te x t.s » l.p r o fp t x itffq u * , & * q u ik C x C ,
5 « n < (iA / )iu d ica ta f u e r e .c a l e m f o r m a m p r z f c r i b e n d a m
d i ¿ l * a d m in iftr a tio n i , v c v o lu n t a s te fta to r is a c c u r a ­
t e o b f e r u e t u r , d a m n i s q u e e x a d i t i in i f t r a n d i m o d o h u -
B a tz i.d e t f .t
20
■ 5 2 .1
daba fa tío a em de plu rib u s neglígencíjs , q u * co m _ ¡ , f , nf® tendcbancaf , ta m p er C o n lilia n o s , q u a m
^
e orr u m p t o c u i a i o r c m . c i r c a a..Im
j m i^nniillrarín
l l t a i i o nn ee iin
n
H * c f u n t , f q u * a ¿ t o r r e p r e f e iit a b a c p r o fu a p r * -
. r e m io n e . t a m j n h a c , q u a m i n p r * c c d c m . d « i / ! C i r c a
T q u ic S e n a t u s refolutio f t i i t i n o n in f r i n g e r e v o l u n t a t e m
d c f u a if t i. n e c o r d in e m p e r e u m p r * ( c r i p c u m in a d m i­
n i f t r a t io n e lu o r u n a b o n o r u m
c u i q u e o b l c r u a t o p u l u l a n c i b u s o b u ia m f i a t ,
6i
d id la s
h * r e d ita tis a u g m e n to p ia f a ii q u c a ifto tis , a c fu o ru rh
d c f c e n d e n t iú n a in d e m n i t a t i p t o f p i c i a i u r ,p r o u t d e c c t .J
E t p r o f c q u e n d o S e n a t u s if t u d in t e n t u m t a l it e r l i ­
p e r u e tc e t e . C l a m a b a r
b e r ta te m a d m in iftr a to r u m , [ R e f tr i n x i c la r g a q u e h a -
a £ t o r ,d i c e n d o ja m d e u e n id e r e m a d e u m f t a c u m , q u o
n u l l i s o p u s e r a t a d m i n i f t r a c o t i b u s , v r p o t c la p f is ja m
b e h a s ,q u i b u s e i a n t in d á n ú h ^ r e d i t a ii s .a lT u e fa i ft i.m o -
p r i o r ib u s illi s v ig in t i q u in q u e a n n is , q u ib u s f r u é t u s
f iu a n i m i s e x i g e b a n t u r , q u á m
e r a n t d c f i g n a t i p r o c e r t o o p c t e p io f a c i e n d o ^ i c c o n -
r u p c if i a is
f t r u e n d o , & c x n u n c in t r a b a n t b o n a a d e u m c u m f u is
d e i n h o c l e c u n d o c a p i t c ,p e r q u o d c o n f c q u u t u s f a c i l e
d e f c c n d c n t ib o s i n p e r p e tu u n » , d c q u i b u s m a g is p r o ­
f u i t a d o r . q u o d h o n p o t u e r a t p e r il l u d , q u i a c u m v i ­
d e r e m a d r o i n if t r a t o t e s p a r u m a u t n i h i l h a n c a d m i -
c u l d u b i o c o n f id c r i p o t e r a t c i t c a a d m in i f t t a t io n c m ,
t a n q u a m d e r c p r o p r i a a g e n t i b u s , q u á m d c a d m in i -
d e r a u ic , r e g u l a n d o e a m t a m q u o a d ia l a r ia , q u s c x c e f i »
iti r e l i q u is o m n i b u s
v t q u o d n e g a u e r a t in p iim o .d e d e r it a b u n ­
n iiir a tio n e m e is p ro fu tu r a m
in p o fte c u m , f a c ile fe
f t r a t o t i b u s i l l i s m e c c c n a r i js , d e q u ib u s t a n t a e r a t in
c o n u e n e r u n t c u m a ó l o r e i d fu m r o e d e f i d c t a n t c . v i a d ­
m a lu m p r* fu m p tio > v t e x p e r ie n tia d o c u e r a t. E t p o ftq u a r a ca m m a l é fu c c e íT c ta t il l e a d m in if tr a n d i m o d u s ;
l e i i i t a t i b u s t e n u n t i a r e n t . E t f i c p e r h u n c m o d u m f u ic
c r e d e n d u m ,il l u m fu ftu lilT c c t e f t a t o r .v e l n o n p r * f c r i p -
i l l a h * t c d i t a s e x o n e r a t a ta r a m a g n o . i l l o . f i c u t i i n l b l i -
íiíT e t .fí f c i u il T e t .E t q u a n d o id v id e b a t l u d e x . i u d i c a b L
t o , a i m i n i f t t a t o r u m o n e r e , q u o d h a b e b a t i n fu i r o t a ­
t u r . c u m n o n m a l é f a d u r u m , fi it a c t ia m f a c e r e t . V i x
le m
m i n i f t r a t i o n i c u m d e c r e t o l u d i c i s , & a l i js d e b i t i s f o -
d c ftru d tio n c ro
R e la t o r
e ra t e g r e g iu s S e n a to c
1 1 p t * t c t c a t a b e r a t , q u in a £ l o t h a n c t e f t a t o r is d if p o f i -
P h ilip p u s V i n y c s . P a r te s L u d o u ic u s d e C o r U t a d o ­
t jo n c m , v c in p e r p e tu a a d m in i f t r a t i o n e á li o r u m , a c
m in u s d s L lin a s , E t C o n filia r i) p riro h s , & fe c u n d u s
c i u it a t is B a r c h i n o n * , a c H i e r o n y m u s d c N a u e l , e o ­
l U o r u m q u id e m e x t r a n e o r u m , & in c e r t o r u m , c u m i n
l in g i f t o s a n n o s f n u t a r c t u r .c íT c n t h * c b o n a d e q u ib u s
f a c c b a t p e r p e t u a m a io r a t u m i n f a u o r e f a m i l i * f u * ,Ita v t p et illo r u m a n u s d e b e tc t h a b ere fr u A u s & r e i
d it u s h * r e d u a t i s d ic e r e t in e p t a m , & id e ó n o n f c c
u a n d a m iu x t a l .t .ff.d e cond .inJia .P ctex d e L a t a d *
• 7 '' t
S o lh m h a b eb a t c a c u f a ,io „ c „ .
q a i a .f t a d e lo n g é prorpicicbat ; c .a t enim dn n G u ill
k r m n s dc S an t-C lim e n i nobililTm m s te f ta to t, cura
h * c fa cicb a t.m em ira te Praguar.apod R o m a m ira Im
p e ra to te n l p ro C a th o lic o R e g e o ra to t.S a n e .n o n d o .
te ft n egari q u in hare, j u n S a e a p etien tla m al» ad m i.
m ftra iio n ,, p r e te r ir » , ex q u a facile p o re ra, i„ fi,„ i ¡„
fu m ru n ., m u liu ra .r g e r e n , pon'en.quo,facili neg o tio
ft n o n f l e a e t e . lo rq u e re faltem q u o d cú rad n e opiw
Tbm. 1 1.
‘
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
r u m in a d m in i f t r a t i o n e p t o c u r a t o r . D i c s d c c la t a c io n is
l.I u n ij 1 6 3 4 .E c fc t ib a C o m c lle s .
loannis Petri Fontaneils
522
A R G V M E N T V M .
Í 5 c rc m in c i a t ío n e officij fecularisfaóla per
Procuraítorcm o b t in e n t is ü iu d te m p o re q u o la b or a ba c in e x t r e m i s , in fauo ­
r e m cercij,an fit valida,nec- nc.
Fu riofi , & d e m e n t e s ha be n tu r pro m o r ­
tuis.
I te m , laborantes in extr emis .
M u l t a d c Pr o cu r a t o r i b u s, & eo r um p o t c ­
ftate.
S V M M A R I V M .
1
X
3
4
J
(
ft
5
5
10
11
ii
JJ
14
1/
16
O fficia quadam in demo D tp u ta tio n ií fu n t v e n d i'
a lien a b ilia .
O ffieia Rem ana C u ria a lien a b ilia , eum beneplacito
Sa n Ü iffim i.
O ffieia dem uj. D ip u ta tie n is a lien a b ilia , folitm poffn n t a lien ari inter v iu o t, non lejla a íen te , imo
va cant n ifi in v ita alienentur.
Form a karum a lienationum , eft refígnationum , &
de eb lig d tion t in re/ignat'iane accceptanda, D e . putatorum .
D e p u ta t i tenentur a dm ittere renunciationes officio­
rum f a Q a t in v it a , atque itá declaratur quo­
tid ie .
R e tig n a tio n e s, & renunciationes officiorum p e jlu n t
f ic r i p e r Procuraturos í fe c ia lts .
S e d non per Procuratorem generalem .
F e r procuratorem pojfmmus omnia fa c e r e , qua poffmm u s per nos metipfos.
Cafu s h uiu s d etifionis.
Com raElus nu llu s sin» declarato pa rtiu m een fen fu M a tr im o n iu m pojfe effit sin e eonfenfu,nec lege P on­
tific ia p otefi effici,
Confenfus non p o ttft d ari in h is q u iin t e llt E iit ca­
rent.
F u rio fi , m ente e a p t i , tb rij , nen poffunt contrahere
n te teftari v t i i n u ll e ü u carentes.
S ic eft fecu n d u m a ttques in morte proxim is.
M o r t is in articnlopofttos , poffit f a c t i t aElus , quo­
modo in telligen du m .
Procurator non poteft fa c e r e ,n if i reprefentart p r in ­
cipalem in illo aElu , quem pro eo f a c i t eo modo,
quo e f t , eft- tx p lic a r e illiu s vo lu ntatem illo a flu
ec modo quo efi.
DECISIO
D X L IX .
I T N d o m o D c p u ta cio n is, •)• & G e n era lis C aihalonlife,
J.fu n c n o n n u lla officia v e n d ib ilia , & alien a b ilia ad
nu cu m , p e r e o s , qui illa o b t i n e n t , dc eo ru m v i t a , Si
p e r a £ lu m in tc r vinos , d e alfenfu , & v o lu n ta te D e ­
p u ta to ru m , p ro u t difpouunc c.8 9 . é r e f i . noua refor­
m atio. G eneralis C a th a lo n ia , cur anni Í J 9 9 . ficut
^ d e o ific iis t R o m a n * C u i i s .e n c illa re fig n ab ilia,cu m
b e n e p la c ito S a n ¿ l i í l im í , dicic R o ta ¿<6.45) j
1 ia
reeentior. to m .x. R o ta S tta p h .d te .^ Z q . 8 .7 . vbi cur re­
q u iritu r in his re fig n ac io n ib u s a u é lo d ta s fu p e rio tis
3 h ic & i b i .N o n p o liu n t t officiales de officiis d ifp o ­
n c re te fta m e n to , v cl alia v ltim a v o lu n ta te , im ó fi
d ec ed u n t te iig n a tio n c , S i re n u o c ia tio n c in vita in
fa u o rcm alicuius n o n fatfta , vaccare illa d icu n m rj
& p ro u id e n tu r p c t D e p u ta to s , p ro u t in d i ^ i s capi­
tu lis Q u o d t p ra ilic a tu r . & praifticart folec h o c
m o d o , P o ftq u a m p arte s fu m in te r ic co n c o rd es , fit
rc f ig n a tio , feu ce nunciatiu officii p e r ubciu e n te m il­
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
lu d , in m a n ib u s D e p u ta to ru m , in fau o rcm N .f u p .
p lic a n d o co s , v t illi in vim di<a« re m in c ia tic n is , Cc
r c fig n a iio n ii c o lla tio n e m , Sc p ro u ifio n e m dc i l b
f a c i a n t , S i in poiU -lfionem m itcanc. E i fi p ctfo n a + J
c f t Iiabilis, n c c a lm d o b fta t q u o d aliks im p e d ia t, te ­
n e n tu r D e p u ta ti h u iu fin o d i rc n n n c ia tio n a m ,
tc fig n a tio n e m in fa u o rc m alte riu s fa«5ta m ad m ittere ,
&c c o lla tio n e m & p ro u ifio n e m illi fficcrc. E t fi re c u fa n t,q u a m u is m o ria tu r d cin d e officialis r e n u n c ia tio n e n o n adm ilTa,vel a c c c p ta ta ,n ih il in te tc ft , c o n fta re
fu fficit.fdirtc in v ita,& : fic le g itim o te m p o re te fig n a t i o n e m , S i re n u n c ia tio n e m fa A a m : co n feq u itu t
c n im rc fig n a ta riu s p e r iuH itiam n ih ilo m in u s offi.
c iu m arq u e ita
q u o iid ié . Q u ® p ro b a t bct i c , licec in beneficiis E cc lcfiaftic is , in quibus
q u o a d h * c nulla áxñestnÚA.FAx'xC.derrfig.lib.i. q .q , t x
8 . 24.6c L ótcr.dtf r t b tn e ñ .iib .^ .q . 1 4.8.4« .d - 41.
E t q u ia ifti f 'officiales fu n t fc m p e t in co n tin u o ^
tim o r e , n e , ficuc quocidió ac c id it .n a o ts eos tam ira p ro u ifo s rc u o c e t ad aliam v ita m , v t p e r fc iplos no n
p o f f in t diiftas r e n u n c ia tio n e s ,fl: rc fig n atio n csfacete,
n e c vix in te n d e re m a n d a tis ad eas faciendas conce­
d e n d i s , fo lc n t du m tem p u s h a b e n t , dare illa confi­
d e n tib u s lib era p a t t i c u l a r it e r , & exprefsc ad ten u n c ia n d u m ,& refignandurU o fficia in fa u o rem q u a tu m c u n q u c p erfo n aru m eis b cn c u ifaru m . In vim q u o ru m
m a n d a to r u m fp e cialiu m , n u n q u a m fuic d u b ita tu m
■quiupoifent h u iu fm o d i re n u n c ia iio n c » , & rc fig n a tio ­
ncs f i c r i , eltm v n i. d e rennn. efte.i.eo t i t . in b. F iam .
PzziC.de refig n.b en tfi. lib ,9 . t o m ,t i . q .9 . n .i } . eft' q .j. n .
9.
v b i dicic f alias p e r p ro c u ra to re m q u i n o n e ilct 7
fp e e ia lis, re n u n c ia tio n c m n o n poflc f i c t i , n c c v a le re t
fa d ta , id e m p arif, qu aftion .i6 .n u m tr.i.
E t e ft g en e rale p ro rfu s in o m n i m a te ria , v t o m ­
n ia , f q u * facere p e r n o s ip ib s p o lT u m u s, facere t
e tia r o p e r p ro c u ra to re m v a le a m u s ,/.1. in f i. C . d e p r e cu ra .eft l.etia m t.e o .tit.ffi. cu m alijs a d d u f lis p c r M o iin .n o ftc u m in traS i.d e r it. nu p. & p a ^ .in m atrim lib .
t.cem par4 .1 5 .a n .i . & eft exprelTa ju r is reg n.in 6 . p o ­
te ft q u isp e ra liu r n , tftc.
H o c fu p p o fito , t fu c te ffit h is p ro s irh is a n n is , 9
q u ó d v n u s ifto ru m o ffic ialiu m , c u m a b a liq u o t d ie ­
b u s cflec ja m in firm u s . n o n ta m e n tali in firm ita te ,
q u * o b lig a re t ad te lig n a n d u m , n e v ac ca ret 'pec
m o rte m , in c id it te p e n tc , 6c iiio p in a re in ta m g r a u e m p a ro x ifm u m , v t nec p u ifa re n t p u lf u s , n e c daiec
a liq u a fig n a v i t x , a d e ó vc a b o m n ib u s p ro m o rtu o
ju d ic a re ru t p r o r f u s , Sc h a b e te c u c , eciam á p e ritis ,
q u i ibi a d f ta b a n t. .Sed re m ifla a liq u a n tu lu m (v t cre­
d e b a tu r) illa tam g ra u i an g u ftia . vifus d ein d e fuit da>
te aliq u a fig n a v ic* , ica vt n o n m o rtu u s , ficut a n te á ,
fed viuus a c irc o n fta m ib u s , Sc v id e n tib u s fu e rit iud ic a tu s , 6c p ro ta li h a b i t u s , q u ia fig n a illa n e m o q u i
v iu u s n o n eifct p o tu ifle t facere : fcd tam en fenfus ex­
te rn o s , q u o s in itio p a ro x ifm i a m i f e r a t , n u n q u a m recu p e ra u e ra t, im ó fic c x ifte n s a b ib rtu s , p to u t fo len t de
p ro x im o m o rib u n d i fin e fc n fib u s , y iw m D e o fu p te m o re d d id it C ie a c o ri.
I n ifto ta m gra u i d ilcrim in e v it* e x iftc n tc o ffic ia­
li, ta lite r v t pro rsu s c a re t ic n fib u s , viu o tam cn ju d i­
c a to ab fta n tib u s , v t d i x i , cucm ric eius p ro c u ra to r,
q u e m a liq u o t a n te a a n n o s ad iftu d c o n ftic u c ra t , ad
fa c ie n d u m c c fig o a tio h e m ,& re n u n c ia tio n e m in fa u o .
te m perfo n a: c o n fid e n tis de officio illo , p to t fecit in
m a n i b u s , & p o l i i d c p i u a to t u m .D c q u a d u b ita tu m
f u i t , an valeret ,n e c - n c , q u ia D e p u ta ti tim entes ne
ille iam eflcc m o rtu u s , n o lu e ra n t ilm plicicer , Sc a h fo lu te re n u riciaiio n em ac ce p ta re , &i a d m itie re , c
c u m claufula,/» & q u a ten n t.ifte .n ec vlrerm s ad collario n e m .ic p ro u ifio n e m fa cien d a m procedere.
Iftu d n e g o c iu ra f u it di.i d iffu ta ru m in tc r n o s , K
id eó vifum m c m o i i e h o tm n u m v« p u lc h ru m .f c lu b j
I
D ecifio D L .
525
trabtre.
, " ‘ p ro n f o te c "
t « .in u a liJ ita K t c f i g n í n o n | a i « -
n t i a i quia
u . q c a reb
r _ _ r . VrL c k .a c
A tih n s.a
Patee,
a t o m n in ó fe n fib u s , & m
m ocibus,
q uu ii­
bus po tu iíT « declarare
fiuc fignificace fuam v o lu n *
.
íiní»
n
u
ilu
s
c
o
titra
,a .e m . & fuum c o n fe n ftm , fine q u o nnlfos c o n .ta - ñ u s , n u lla co n u e n tio . nullum 1p a ñ u. m L i . f .f ., . d eTK
^, . e .
UlU»,
f
ff. d V - a . & .tU g-ct^r, a l . j s a d d u a . s per M o ­
lin . n g ftru m ;» tr a íl* . d e r ti. « -p E
*
««f K.J
1 dcin d e numer.
ñ u s n u m e ra tu r , di3. q u ia m a trim o n iu m i i j i co
u ma ra------■•
ilc c
II
m ax im o li ñ t u m ,
co n d e ie. q „ a , fublato confenfu '. m a ltim o n iu n , i n fti^, a m e r e t : co nfenfnra auiera f i n his , q m .n ce ll= an
ca ren t . im poffibile eft dari poffie. v t dlcit tdem M o *5 lin.MOTO«iM.7. a m .i. Q u e eft r a ti o , f q- “ » "
u. ,
m e n te c a p ti, cb rij, quia in te lle ñ u c a rtn t, n o n poUm c
c o n tr a h e r e , n e c ad vltiraas v o lu n tates.fin t a p ti.ia rc M o lin . d . compara.'}. n.$^. late S urd. conf.89. n.} i .
& f e q h b .u
.
- .
^4
E r m ag is f in te r m in is , licet n o n neceíTanuro,
fatis pate n s res f i t , q u o d ij q u i fic in cxircrois lab o ­
ra n t , v ti carentes fenfibns , n o n p o ffin t aliquos a ñ u s
fa cere, probacut l.hae confu ltifiim a , ^fed.cum humana,
/ « >
citt necPontifice
,,
inrer
& ib> omnes, C .q u i tefiamface.pof.Ba1Ca.eonfil.40. nu.
7 i . lib .i.F a a a d e m c m e n .te m p x .j.n u .
v b if
qu® d icu n tu r de c o n ftitu c o in m o rtis articulo , pofle
a c c ^ fe ccce.dequo Jare p cr M olin n o ftru m d e r it. nup i. & p a ñ -in m atrim . conuen. lib . i .ctrnpara. i S.num. i .
S.func fic jntclligenda, fi ad h u c fenfus n o n deficit,
fed eft com pos fu® m e n tis in d ilp o u e n d o ,n o n aliter.
Si principalis t n o n erat in eo ftatu , qu o p o tu ifi
(et facete illum a ñ u m , nec illa m facere p o tu iile d i­
cendus eft p ro c u rato r , q u ia ille n o n p o teft facere
a liu d , q u ara rcptefcntarc principalem in illo a ñ u ,
illu m quidem talem qualis ille f i t , fiuc album , fiuc
nig tu m , fiue cla u d u m , fiue caecum , fiuc q u ocunquc
alio m o d o fenfu , Sc in te llc ñ u c a re n te m , Scc. Sc ex­
plicare illius] v oluntatem cicca illum c o m ta ñ u qu®
cu m nulla-fit dum eft in ifto ftatu f i c , n e vlla poffit
explicati pcr p ro c u rato re m , S tc p h . G ratia n . difcept.
/o ren .Sj } .n .6 i.itt j.v b i q u ó d p ro c u rato r do m in i pctib n am re p rc fe n ta t, im ó ipfa p erfona do m in i re p u ta­
tur. R eliq u a in fe q u en t..
A R . G V M É N T V M .
*« C a fu s J uperu tnU ntis fierdHs parum d ifía t a eafk
fitp er u ia ie n tis enimfcumque a lteriu s
p rtu a n tis infirm os fe n fib u s , & m ente.
tuo habetur.
t a S m . m i , . tír
nee omnino
tudicatur.
— te mortuus iuatc.UHr.
i j Infirm t laborantis m extrem is conditiones ,( i r q u a
16 T , x . in l . i j u i j i r n u n i f . i , n c ,¡ u i r .h o ; d .t 'x „ „ d i M
tn propofito.
D
S V M M A R l V M .
a ñ u s procuratoris, e.? a ñ u s principalis.
f y y d i , „ l n m f i n g „ n . d , fa-nn incm r.ndn .
. d a n , ,„ t n u n r o .d.nnn.i, „ „
4
F i ñ i o non c a d it fu p e r i m p e f i b i l i .
^
5
d l n o j m n p o j ln m n ip ,r
7
F ,u H .n m u n ,
5
M n n d n in n , u n u „ , r f n r „ , . ^ d „ n ,„ „ .
5
, n u „U n, p „
¡ „ ,¡ y „ ¡ „ f „
S
i n l . i . § . d e i t e i j f e , f . d e v i , & ' v i arrha , l. non id e o .C d e
accufa. cum f im il. Ec q u o d f plus e f t , p ro c e d it eciam ^
v b i a g itu r de pcena in c u rre n d a , n am & in h o c cafu,
q u i facit p e r f e ipfum , c .fi quis fu a d e n te , 1 6 . q u a fi i.
S u td . co n fil.}6 o . n u m .z i. A c illu d -f quidem o p tim a j
ra tio n e ,q u ia adlus ttib u iru t o rd in n n ti.n o n ex e q u en ti,
l . f i hares tefiam ento , f f . de a ñ ie n . em pt.l.item eorum,
f i decuriones
quod cu iu fque vniuer. nem. R o ta
LudouiC f/^fiy/r. 2 J 2 . n u m e r o q .S a s d .c o n fil.i^ .n u m .
j .& f e q u e n . S o to m a .d e itr tq s .c a p .Z .n u m .6 .
C u m q u e in ifto f cafu , n o o po ffim u s trib u ere
iftu m a ñ u m d o m in o ,& prin cip a li, nec dicere p er eu m
F dñum ilu m , q u ia n o n e r a t in ftam , vc p o flc t illu m
F a c e re , fcqui v id etu r dice n d u m , n e c p o tu iflc illu m
n o m in e prin cip a lis, Sc d o m in i ficti per p ro c u ra to re m ,
q u ia fta tim q u ó d d icem u s , p o tu in e fieri p cr p ro c u ­
ra to re m ,c o g e m u r fetctj fa ñ u tn per p rin cip a le m ,q u o d
n o n eft dice n d u m in ifto cafu, in q u o erat im p u ffib ile, fuper q u o n o n cadit f i ñ i o , l. g a llu s,$ .itle cafus, f f „
F n r in fn , f u m t r n o h n b itu r . i t i d t m .
F r u jn - u u .¡ n i , ,« i f . S l i d ¡ n .i J i , ¡ „
^
< • « # « , « » , m n f . u / l f r . u M i r i m n m m MÜ.
I
pofihum . l.q u i ad certum ff.h c a . cum fim il,
T erció ad h u c f
fo rtiu s ad h u c c b a tu r cx - ^
c m p lu m d e eo , qui p o ft m a n d a tu m ad rc fig n a n d u m
d a tu m , in cid it in fu ro rem .au t d em entiam , n o n en im
p o te rit d e in d é
p ro c u ra to r rc fig n a tio n c m fe cete .
nifi illam a n te i inc®piflet,&: fic res ja m n o n eflcc in - te g ta .q u ia in eo cafu t per fup e ru en ie n tiam fu ro ris , g
am enti® cenfcm r rc u o c a tu m m a n d a tu m , ficut
r e u o c a tu t p e t m ottcpn .q iiia futiofus p ro ro b rm o h a­
betur,/e£e p riw a > ife d fu r io fu s.D ig e J lis , d e atquirend.
illis
auc
“ l - p n r n r .t n r U i n -
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^
DL.
7 .n u .i7 .S c BatboC.axiom .p i.v t r b . f a c t r e ^ .i .
" ‘ ' i ' - ’ , fc c n n d n m
f i d d i f f ''
e c i s i o
E c u n d ó , t alia ra tio n e d ic e b a tu r in h a c m ateria
decifion. pracedentis,a& :uam fa cien d o ru m p e r p t o - *
c u r a t o r u m , cffic infpiciendum , fi principalis jpfcm cr,
& p c r rc ip fu m p o te ra t illos facere, vel n o n , vc p rim o
cafu finc validi, fe cundo v e r é non* Q u i a a ftu s .q u c m
facit p ro c u ra to r n o m in e altciiu s, n o n d ic itu r p cr cu m
f a ñ u s , fed p c r p rin c ip a le m , Sc d o m in u m Sc h u ic n o n
illi eft trib u e n d u s e x reg, iur. mota in cap. q u i per
alium , de reg, iitr, in 6 , in illis paucis verbis , q u tp er
a liu m f a c i t , p e r fe ipfuiiñ facere vid etu r , vbi vides lagiffiatorcm bis vci v c r b o , & fcm per illud ditigic
ipfi d o m in o ,n o n p ro e u rac o ti.id q u o d etiam p ro b a tu r
'alijs p lu rib u s iu rib u s , q u * eodcrh m o d o lo q u u n tu r
de Uber.
5
mw-
iv a jf.a .r ,
I
15 C . f u , qui cirea hae fuecelfit
a d d u ñ is late p e r C o f t a flferííré, tr a íl. .reg.4. ad cap,
¿1.w«w. I . vbi declarando f p o fte i d icit fiñ io n e m n o n ^
iiabcrc lo cu m ,v b i licc v c rd a s ip fa fccundum n a tu ra m ,
o p tim e in hac m ateria B arbof. in l . z . f . f i , n u m .it . €r
i } . f f . fo ln t. m atrim . E t fiiftragacuc f e tiam aiia re g u - ¿
la g en e ralis . q u o d n o n p o flu m u s p er n o s m e tip lo s
facere , n e c etiam p cr alios facere po flu m u s , qroa n e­
m o pJus luris. S cc. T u fc h .i» Ut. F .verb.Faciens. boneU
D e cadera m ateriad ccif,pr*ced cn iis.
X
X
m orbi
11 M o r t i proxim us, & de p to xim o m eriturus .promere
prfftff.lege fécú n d a .i fu riefu J .á e iu.codieil. I qui ad cer­
tum , D g eftis loca, vbi qni fu re re inc® pit, perin d e h a ­
b e tu r, ac fi d ec effiffc ti fic in re tn in is F lam in. P a i i f </f
XX' 4
refigna-
^
,
524
loannis Petri Fontanells
reftgna. b entfie. liiron on ^ ,t9 m .z.ca p .i9 .n H H H ro.i.& z .
ií
Q 3 © d idem f eciam c o n íirm a tü t vlcciiús exem plo
'^ titu m .q u x tra d u n t D o d lo re s in m ateria m a trim o n ij,
n c lic e a t p ro c u ra to ri an rcá ad c o n tra h e n d u m fpccialic e rc o n ftitu to , illud co n tra h e re n o m in e fui prin cip a íis fi ille d e in d c in cid it i n fu ro rem , auc dem enciam ,
p ro ’ut c o n tra T h o m . S a n c h . c o n tra tiu m tcn e n rem t f t
traS i. de'm atrim o. i i b . í , d ifp .i i . n. i i . (ft i z .p r o b a c
B afil. P o n e , d c L e ó n , in a lio fim t li traSl. de Tnñirim.
i Ü f . t .e - i j - v . t q .
N c c iftu d t v id e tu r eíTe arg u m e n ta ri á d iip ara tis,
Ted á valdé ,proxím is,quia p a rú m differt cafus fuperu e n ie n tis fu ro ris , vel a m e n ti* a caíú íupecuenient i * c u íu fc u n q u e alteriu s m o t b i , & a c c id e n t» p tiu a n tís infiernos fe n fib u s & m e n t e , p ro u t fu p e ru cn e rat
1 1 h u ic n o ftro , q u i p ro p tc rc á f fu it poficus in ftacu q u o
ap p a re re t m o rti p r o x im u s ,& .p ro x im o m o ritu ru s,q u ó
fie b a t vc p ro m o i tu o h ab e retu r , 5c h a b e n d u s eílet,
fic u t d ix im u s d e fu rio fo , Sí m e n te c a p to , 5c ad h u c
v c riü s , leg. h u ie ferip tura , & l.a tt le x , D i g e f t i t , ad
le g . A q t til. S tc p h a n . G t& tia n . d ifc ep t.fo re n f.y t v nu.
q u a ríe Itb.q. 5c M o lin . n o ftc t d e r tt. nupt, ¿ r p a cí, i'n
m atrim on. «enuen.hb-i c e m p a r a .it. nu m ero.iq.
C o n c lu d it tex, ‘f e le g a n s i» l.q u a fitu m .ff.d e rt iu d i.
p e r q u e m tex, o m n ia p to c e d im c m a fa éla c o n tra
g t a u i m o rb o affetSos , & fe n te n tia indc fe q u u ta fu n t
n u lla , n o n fecus, ac í¡ fuiffent fatfta c o n tra m o itu u m .
E n m a g n a m x q u ip a ra tio n c m m o rtu i, & m o ib o fí, d c
13 q u a r e cft to ta d ec .9 , N ic o l. G íz z a rc l. E t e g o -j* vidi
f in d ic a ii c e rtu m m a g n u m m in iftru ro .q u ia dec ce u etat
q u a n d a m ex e c u tio n e m rig o ro fa m c o n tra q u e n d a m
in firm ita te in leó to iac cn tem , 5c in cx irc m ís la b o ra n ­
te m , c o n tr a q n cm p ro ex e cu tio n e m ifctat m in iftro s ,
q u i in iitíus d o m o eam ex e c u tio n e m a d im p lere n t;
R a t i o h u ju s fin d ica tu s e ra t , q u ia licet p ocuiireni e a
p ro c e d im e n ta fieri reo fa n o e x jftc n te , n o n ta m e n fic
io firm o o b diip o ficio n em d .l. quefitum .
j
E t q u a n d o f n o lim u s fim plicftcrS c a b fo lu té h tin c
fic in e x tre m is la b o ra n te m h ab e rc p ro veré m o rtu o ,5c
v t talera ju d ic a re cum .V crürB n o n eft n e g a n d u m .q u in
ía lte m fit h a b e n d u s p ro ta lis fta tu s h o m in e , vc n e c
o m n in ó v iu n s , n e c o m n in ó m o rtu u s dici v ale a t, íe ­
c u n d u m B ald. i» i.eum nen fo lu m , in p r . num er.i 3. d t
bon. q u é Ub. fe q u itu r P h a n u .d e memen. tem p.e.C. nurn.
j j 2 . v b i te d d ii t ta tio n e m ,
, lingua
ineraffatur , a rticú la te ü loqui non poteft , e ffc n u r m u­
t u s , memoria m u tilita , to tu t languet eidem i m e lle ñ u s ,
prafum itnr anim i confúium non habere , ¿ zc . Q u o d
fu ífic e te v id e tu r , vc d ica m u s n o n eífe h u n c in ftatu»
i n q u o p ro c u ra to r aliq u is p ro eo re n u n ciac io n e m o f­
fic ij fa c e te v ale at, c u m in cffeiftu a b fo lu té , 5c fim pU cic er n o n poÚlc dici v iu u s,ficu t elle re q u iritu r.
S ic u t e rg o in fu rio fo , £c m en te c a p to , fcu d em eri­
t e te n e n t D o ó lo rc s q u o d eft fup rad n ftarn , fic patiteE
d ic e n d u m in h o c in firm o ta m m o rti p ro x im o , fenfib u s , 5c in teileó lu p ro ifu s c a re n te , & eis d e f titu to ,5c
a d h u c fo rtió s ,c u m m ag is ifte fic m o rti p ro x im u s, q u ia
c x illis m u lti v iu u n c , m ulci n o n ra ró re fp ifc u n t: ex
h i s n ih il férm e, 5c ideo m ag is m o rtu is aC nm ilaiuur,8c
p r o ta lib u s tc b u s d e b c n t habcri,6c re p u ta ri,
jg
A d d e d ú o s ■(■ tex. q u i in h is te rm in is lo q n e n tc s ,
v id e n tu r m irificé fa cerc p ro h a c o p in io n e . P rim u s
i n t. q u i feruum , 4 7
de aequir. v e l atnie. h éred . vbi
fic I .C .[ Q u i fcTuú fuú h * rc d e m in ftitu tu m ad ire iufí é r a t , p iiu s q u am ille a d i r e t , fu rio fu s c ftfa ó lu s . N e ;a u it teifté fc tu u m a d itu ru m , q u o n ia m n o n n ifi v o u n ta te d o m in i acquiri h * rc d ita s p o te ft,fu rio fi am e m
v o lu n ta s n u lla e f t.] Q u id c la n u s ? H ic n o n fufficit
p r i o r ¡lie d o m in i iu llü s tc m p o re h a b iii fa ¿ lu s , p rim a
illa v o lu n tas te m p o re h ab iti d e c la ra ta ,(éd v lterm s re­
q u i r i t u r , v t le m p o te execucionis cffet d o m in u s in fta tii e tia m > q u o p o ffet velle , q u o v o lu n ta te m Iw bere,
?
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
dici v ale ret,q u o d r ó eft ia n o ftro cáfu.S ecundú,+
/
f e q .t n c .ft qm s a ltt.eo .tit.d e a dqu ir.vel am it.haré vbi in '* ^
m a n d a n te b o n o ru m poH éíIionem peci, fie aic I.G
[Q u o d li a n te q u á tu ille p c t a t , is q u i m an d a u it p etc n l
UaiD , fu rcre in cc cp erir.d ic en d o m cft , n u n ftm im c i
ac q u ifita m b o n o ru m p o lfeílio n ero . Ig itu r b o n o ru m
p o llé llio n is p e titio ra cih ab itio n e debct co tific n u ti,]
vbi G 'o fd e e ia ra c ,lic é t n o n n cc en a riu m quia I .C .íaiis
ÍC expiicat :
fin q u it) p er fu riofu m fa íiu m
.fariém entts ,íc c u u d u m q u am d ifp o fitio n c m o p o rtu iffct iftu m d eindc in firm u m , cujus n o m in e fiebat icfig n a tio á p aro x ilm o rc u o catu s , recuperatis, fcnlibus,
ta ta m illa m h ab u ilfc , q u o d n o n fe cit , ncc facete po­
t u i t n o fte r g ta u is x g to ta n s , q u ia fie exiftens nulla
m m ario n e fa ifta vitaiu O c o re d d id it , vc dixi ,C re a io ti.H atftcu u s. R e liq u a in fequen.
A R G V M E N T V M .
D e f r a u d e . E t c j u a n d ó l e g i f r a u s íic ri d ic a ­
tu r
D e r e n u n c i a t i o n e f a ó t a p e r m o r ti p ro x v m u m » a n d ic a tu r fra u d u le n ta .
S V M M A R I V M ,
I
1
3
4
j
C
7
5
$
10
II
11
13
14
ij
26
Officia domus D e p u ía tio n is v e n d tb tlia , non poffiitni
a henari, n ift tm er viues.
Cap.%q.cttr.annt \ js>c,.ex p en d itu r,ib id im ,& infrá.
A lie u a tto in fra ud em inuahda'.
Fraus p rafum itur tn infirmo alien an te in v ita , quod
áe próxima per mortem vaecaret.
A L o n b u n d t i quando difponuns de h is efficijS» fe u
a h ] pro tis,non tam e x v o lu »taie,qua m quia non
pojfunt v lteriitJ tenere effictum .difponunt.
Fra u s probatur e x eo , quod q u ts proxim u s m orti
a lien at.
R e h g io n ts h a b itu m /k fcip ien s in morte , non credi­
tu r p r o fite r i , nec f e dedicare.
F ra u s prafum itur e x v ic in ita te aU us.
Arg u m en tu m a benefieijs ad officia va lid a m , & c .
contra.
C iS ^. cur,anni i ] 9 $ .e x p en d itu r,(ir fu p r a in pracedentibus.
P ro h ib ito vn o , cenfentur proh ib ita o m n ia , q u é i n
fra u d e m fie r e n t.
V i r e ñ b prohibiium ,non poteft f t r i per in iir e ñ u m ,
ibidem ,
F ra u d ib u s fem per obuiandum.
F ra u s qualiter f i e n dieatur.
Fra u s q u id s i i, & quomodo definiat uik
Fraudet» quomodo com m ittere dtcaniu r , qui per
procuratores in vU im e v ita tempore alienationes
effictorum fa c iu n t.
G o n za l,a d hoc expend itu r.
officij res ig n a tio fu it tn R ota declarata nulla , e x
quo quinque diebus ante mertem f a l la .
Fraudem facere q u is duobus m ed is dietiu r.
t> B c I s 1 0
D L I.
i r T L t i m a ra tio f f c o n tin u a n d o p ro c e d e n tia , furi- t
\
d a b a m t in fr a u d e ,q u * v id eb a tu r fic fieri capitu ­
lo c u n a 8 9 . in noua reform atione g eneralis, anni ¡ f 99'
q u o ad cuicandas fia u d c s, 5c abufus , q u ib u s officiales
d e fim J ib u s offici)s ta n q u k m d e p ro p rio p a tn m o n io a b u te b a n tu r , fu it illis fo lu m m o d o perm iH a re­
n u n c ia tio per v ia m a lie n a tio n is in te r viuos , per
d u m a.iie m v ltim * v o lu n ta tis o m n iro o d ó in terd iá a ; cum e n im f v iJ c iin t v x o t,& co .iian g u iiici liu m s i
Decifio D L Í.
íio ílrl in g rm i,ip rn ra de p ro x im o roo ric u ru m , a u t p o tiós jam m orienccm , fi iam ru n c n o n e ta t m o rtu n s,
officium q«e neccfl'arió per o b itu m v ac atu ru m ,ficq u e
prouidendum per D e p u ta to s,q u a fi d e eo d ifp o n eu d o
per viam fucccffionis.in frao d em d i a ¡ c a p itu li , prae­
fa ta m re n u n tia tio n e m , feu re fig n a tio n e m , q u * iam
n o n nifi p er m o ite m re fig n am is h a b itu ra crat efíc3 ¿ lu m ca u té , & d o lo sé p r o c u r a r u n t, q a o d oroiffis f
b rochacdicis dcfum pris ex l.fraus, de leg.c.quam o, de
d,uor.«.porro,de priH ileg.C plenque & e.fH tam quídam ,
1 4.fl«.2.probare videtur in te rm in is tcx. exprcflus in
c .i.d e renuneiat. in é .p e r loe. fig n an ter in illis v e r h s ,
i b i- r O u m m o d ó de ptreroilTa fraude re n u n ciatio n is
a p p a rea t , faltem per aliquas probabiles c o n .e flu ra s,
vc q u ia d í a * ten u n c ia iio n is tem p o re is q u i p r z b c n d am p in g u io rem hab e b at,in firm ita te g raui d etin eb a­
t u r vcl aliquid aliud im m in e b a t, pro p ter q u o d vaca­
re in pro x im o p ro b a b iliter cred eb a tu r,] S arnen. ¿ í
in fir m .q .u c o l.u fn ft. &
^ i
^ e r f / i d ifiu ,
M endoC .fup er eadem regul. C ancel q .i .n .\ . R cb u ft, in
p r a x .in eadem r tg .g l.i.n .i. D i c .c o t if i .i 4 .c o l .i :
4
E t ta tio h u iu s t
eft,quia refignatio,feu re n u n c ia tio fa tfta in h o c ftatu,non d icitu t p c n d c ie a v o lu n ­
t a te tefig n an iis.fed quia no n p oterat d iu tiú s illud tenere,3c id e e vult vt alius h ab e at p o ft m o rte m ,d ifp o n e n d o caufa m o tú s .itg .i ffid e donat.cau.mort. RebufF.
v b i p r o x tm e ,g lo f.14- Qu^e fuit etiam ra tio in tro d u ­
c e n d a regulsB C a n c e lla ri* d e infirm is re fignantibus
a d euicaiidum iftas fraudes , vt la te tra d it BarboC de
iure E ceU fia f.vniu er.lih.}.eap t j . d e rtn u n .& p erm u ta .
h en e fi.% .3 .n .iiZ . & tra d u n t etiam alij citati fopra n.
3 .iaper eam te g .ic tib e n te s .
Q u ib u s a c c e d it, f q u ó d tu n c de fraude dicitu r
co n fta re q u o ties proxim us m o rti a lien a t,/^ /n e m e a ff.
fo lu t.m a tn m .v h i G loft. & B atcol. C ard in . Parif. cenf,
^ I }.».j6.va/. 1. H in c fufcipiens -f hab itu m R elig io n is
i n m o rte ,n o n creditur pro fite ri, nec fe dedicate Bald.
Í» a u E en .fi qua m ulier,eoi.penult.ver ficui.feptim o qua7 ra , C .d e facrofanE. E cclefiis. & ra tio n e f vicinitatis
a¿luspr*fiiraicuc in ftaudem g eftu s, t.fi vtntrie , § m
¡
banii , jff. de priuileg. eredit. Rz\A. in leg. poji eontraEletm , f . d e donat. S ocin S en. confi. 16. num.4. f^ol. 3.
e o m agis cu m aliter n o n c o n fta t , vc in d . cap. z. d t
renunciae.lib.6. vbi renunciatio fatfia fuit p ro p ter in ­
firm itatem gra u cm , n c p r* b e n d a peruenirct ad cum
q u i habebat iu sopcandi , vc declarat P a r if d iE . eonf i l . i } . num ero69. volunt, i .
fi h * c theocica p ro ­
c e d it q u an d ó quis in firm itate g tau i opprclTus ad h u c
valens confenfum ,& v oluntatem explicare renunciet»
q u a m o fortius vrgebit vbi, p ro tu in ifto cafu , nulla
tem p o re ten im ciationis officij , de qu o ag e b am t voJum atis infirm i refignam is e x titcru n r vcftigia. S ané
m h ti d a r i u s , quám pizdiéfcaro rcnunciaiioncm faa z m per eius p ro c u ra to re m , fi no n iam m o rtu o illo,
cxiftcntc,dici debere o m n in o caufa m o ttis , & fic in
rio L T
volunta,¡S d ifpofi<ioncs,& q u * p o ft m o ite m fo itite n tu t tffc a u m T e i .
5 prefse fueiunt p r o h ib iti.m a itim i cum validum + ftt
baut
c U « -t. g U . i o p . . , ,
eg o alii,, etiam p ,o d ,e ¡ r „ .z iz „ .
i l '
H a n c rattetncm fic p o n e b a t, q „i hanc p a r t e m defen
d c b a t,p ro u t fuptk vidifti.tnlti, ci d e f ra u d a ,tu N o fm ;
e g o h a b o , cum eo f i c , ipfc cum F la m in .P arifi, quo
m u tu a m , q „ * c u m q u c i n i , i , d t x .., & p o t e t a t p C
alta p e r o p ttm a tn o rn a tu m , & „ m c „ ta a tt, eum &
9
p ro h ib e t fu c ceffio n em p e r viam vitim ar v o lu n tatis
p o ffid e n tis v t p o ft m o rtem in alium ex ejus difpofitio n c o ffic iu m tta n s fc ra tu r,Q u o f it,v t f p ro h ib u ifie
etiam ce n íéatu r q u * c u n q u e in frau d em f i e r e n t , pec
fe tis n o taro in leg . non dubium. C. d e legtb.
i ro h ib itu m en im diredló n o n p o ie ft ficti p er ilid ite« u ro ,q u a le cflec q u o d in frau d em fi e r e t , l.cum ij, ff".
d e tranfoE .cum v u lg a .S u z d .d tc .zi .».4,& fraudibus +
Ic m p e r c ft o b u ia n d u m ,& v ia e ifd e m p ra e lu d e n d a ,/<£
fr a u s .D ig tftU d e leg ib u s.S iM d .d iE .d ecisi.x ,.« .r .F ta u i
au te m fieri d icitu r vc h a b e tu r: [I n leg. n o n d u b iu m .
C o d . de leg ib u s , & m legem co m m itte re is d ic itu r,
q u i v c tb a leg is am plexus c o n tra leg is r i t i t u r v o lu n tatem ,n e c pocn a s(in q u it)in fer.a s legibus euitabit, q u i
fe c o n tra juris fe n te n tia m farua p ra co g atiu a v erb o ­
ru m frau d u len ter exculat.] D e in d e , fraus legi fic in ­
q u it I .C .i» l.fra .ffid e Itg .yb i id fit , q u o d ficri n o lu it
ficri aurem n o n v e tu it, q u o d eft in effcdlu illud q u o d
d icu n t S cribentes frau d em definientes, aut defcribentes.vt fit t d e p erm iííb ad p to h ib itu m tcmJen'S occafio,vcl adlus m alitio fu s ten d e n s dc pcrmiiTo ad p ro h i­
b itu m ,q u o d eft v n o verbo dicere, q u a n d ó perm iflu m
a g i fim u¡3Ciu,& ta m e n veré ag itu r p ro h ib itu m ,v td e c ia ra tF a rin a .d e pesnü tem peran.q .ZS .».} j .
Ita faciunt t i f t i , & feu facere v identur, qui cxpe¿la fit in vlcim o v it* fp iritu rc fig n are officia pec m e­
dium fuorum p ro c u ra to ru m , q u o s an te ád eum cífc¿ lu m c o n ftitu u n tjv t ad u e n icin c ifta n c c e iiita te jc u m
iam ipfi officia n o n poiTunt o b lin e re ncc eis vti frui
o b im m in e n te m é v ita d ifcc flu m ,illa re fig n an t a lijs,
quafi p o ft illo tu m m o rte m ea h ab itu ris : cum cn im
fin t tam m o rte p r o x i m i , n o n v id en tu r fe c is exuere
v iu iv tillis fiu a m u r rc fig n atarij in vica ilio ru m , fed
p o ft m o n e m fta tim ,& de p ro x im o , pcout eft o rd in ariu m ,fu c u iu m :v n d c videtur m anifcfte fraus ficri ca p i­
tu lo & eius d ilp o fitio n i. Id q u o d in f term in is o ffic io ru m ned u m b en e ficio ru m tra d it clcganier G o n ^ a l,
in reg .Z .C a n ce l.g lo ffij.^ .1 1 , «.15. vbi quafi refpiciens
ad ifta n o ftra o ffic ia , Sc ad capituli p r* d i¿ li d ifpofitio n e m fic ait .-Et d a to q u ó d h u iufraodi officia fin t
re fignabilia,6c alien a b ilia ex a liq u o iure fpeciali, ve-^
lu ti fta tu to ,& c . q u a n d o re fignantur,6c a lie n a n tu r in
p ctio n am id o n ea m , cui a tte n ta tali re fig n atio n c o r ­
d in ariu s c o n c e d it titu lu m .5c co lla tio n e m fa c it.N ih iloroinus p o te ft E p ifc o p u s,íéu O rd in a riu s ex iufta cau­
fa d en e g are tale m a d m iflIo n c m ,v t p o te fi fieret te fig n a tio in fraudem im m in e n tis v acationis q u ia refign an s e ra t infirm us,c. z.d e re n u n .in é. & c.] C u r n o n
idem permiiTum hic D e p u ta tis , n o n ad m ittere re fig n a tio n e m ,q u * fit n o m in e ta m infirm i officialis} P r o ­
cedit viterius 'l' is A u d to r , adducens q u an d a m R o t *
decif. fadlam de a n n o i <>04.in q u a R o ra e x hoc cop.
te n u it re fig n atio n em faélam á q u o d am M i th i t l e n o ­
ta tio A u d ie n ti* E p ifco p alis , q u a n d o erat infirm us
q u in q u e dieb u s an te illius o b itu m , efle nuilaro , &
E pifcopuro p o tu ifie o b 'd ié la m caufam denegare d i¿ la m a d m illio n e m , & co n feq u en tc r vacaflc officium
p er o b itu m M ichaclis ad liberam Epifcopi d ifpofition c m ,& c ,fe q u itu r G fzi.d ifcep .foren .16 7 n .1 4 - lib A .y 1 d e in h a c f m ateria de fraude,optim am R o t* R o m a n * d ec .6 7 i.p er tot.in reeentior. tem . i . vbi fig n an te r,
q u ó d in fraudem facere .iicicur.qiiis duobus nnKlis.Óc
q u ó d paria fu m c o n tra legem facerc , & legi fraudem
fa ce re, q u ia a m b o z q u ip a ra n tu r. H ® ra tio n e s htiiui
p artis : audi a d u c ifas in fe quem i,
f i c b r e u i u s v id e b a t u r f c t m a r e a r n ,,
■ naotum tftitd a f r a u d e d d I t m p t n m . C a p i t u l u n , c u f i »
A fifQ V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
1«
11
ij
*Í
14
if
16
loannis Petri Fontanellse
5z6
a r g v m e n t v m
.
D c eadem m ateria d e c. p r* c c d . V b i plura
d c d em en tib u s,& fu rio iIs,& d e acq u ifitio n e eorum per alios.
D c varijs diíF erentijsin ter pr£edi¿los,&in ­
firm os graui quam cu m aisin firm itatc.
M a n d atu m ,a n per fu ro rc m fu p eru en ien tem cenfcatur reuocatum .
S V M M A R I V M .
J
i
3
-4
J
6
7
S
9
10
1i
12
ij
14
13
16
Refignamtm officium per procuratorem,/afficit /ro­
bare tunc viuum.
Aiandatum durat durante vita mandantis, & non
finitur ntfiptr mortem, aut reuecaiionem.
Voluntas mandantis durat, dum non confiet de reuecatione.
M andatarm s fin t temporis pr£fimtione,poiefi vti
quando v elit mandato.
Jlfandatum non finitur infirmitate quou/que moria­
tur principalis.
Conditio fi dieem Titio dederit,non deficit in v ita ,
nec etiam in extremo vaa.
Procuratorum vfit«,pro his,qHa, per nes facere nolu­
mus,aut non poffiumus.
^([on poffe aliquid me facere per procuratorem
quod non pofium per mc ipfum, quomodo tntelligatur.
Potentia in habitu, idtm operatur quod potentia in
añu.
Potentia quandoque confideratur,n6n ailus.
Procurator dementis non contrahit matrimonium,
fed bene dormientis.
Furiofi negotia an poffint fieri f i antea non erant
tapta.
A ñ u s fa ñ u s per procuratorem retrotrahitur ad
tempus eoncefft mandati.
Exemplum adprepofitum aceommodatum.
Solemnitatem fufficit adeffe tempore confiituttona
procuratoris,quamuis non fit tempore añus.
Renuntiatio retrotrahitur ad t empus mandati quan­
dof i t per procuratorem, & quomodo.
D e c i s i o
D L II.
D u ctfa autet» f pars in ca^Mpractientiumdecif
j t ^ i n fequentibus fundabat fuam intencionem.in
dcfeniionc-m refignationis per procuratorem in hac
graui irfitm itaie pro infirm o ipfo fa£ l*.
In prirais,non poteft dubitati ( dicebat) quin tefignationcs.tam beneficiorum ,quam officiorum ,& feu
renunciationes poffint fieri per procuratorem , ficut
fxohza m m s in prima huius materU dec. in initio , Sc
dum is qui fe fundat in refignationeptober,nincviuuin
principalem , quia eft f u * intentionis fivndamcntum,
nihil aliud ab eo ex ig itu r, prout bcnc ptobac Fiam.
Vaú(.de refign.benefiJib.q.tom.i. q u .iq . ex ».29. vfque
3 i.H ic autem iam probatum , quia neceirariumcum
talia opponeceniut éx aducríó, q u * ad id obligarunt,
ergo nih il vltra.
1
R a tio , quia f dum viuit principalis, durat mandalum .qu od non finitur, nifi reuocacione, aut morte,
reñé.Infli.manda.cum va/g/*.propter prafum ptionem ,
J t q u « eft conftans,& firma, voluntatem ccnfeti du­
rare dum de teuocationc.aut morte non apparet,c.wj<ftoreSiin fi.de bapiifij. cum quis ff.de praba.Sc in termi­
nis , quod mandatum datum ad renuntiandum non
I
A
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
expiret^ n ifi rcuocaiionc,aur m otte ctiam , CaiTad.,’®
reg.Canctll.tit.de renun.decif.\.n.i.V\axx\.Pztff.de refi..
gna.benefi.lib.q.tom .uq.i }.n .i.e^
q .i^ n .i .
Accedit his , f mandatum fuifle conceflum , vt eo 4
polfet vii mandatatius fim pliciter,& abfolute,quando ci videretur. V n d c fequitur , eum fine aliqua tem­
poris pr*fin itio n c , & lim itatione poniiflé iUo vti,
V.nlen9ae.Velai.co»/iti.M.9.Ec mandata ifta ad renun­
tiandum admittuntur, & admitti debenc etiam fi finc
confcdta m uho antea tem pore , quia cadcm voluntas
ccnfctur durare doncc dc reuocatib.appareat, Parif
q .i j.n .i.
V ulc vltra t
aduerfa , finiri etiam mandatum J
infirmitate quando cft ea,tam grauis, vc fcnfibus ex­
terioribus priuel infirmum.Sed iftud nullibi fcriptum,
ideó non attendendum : certi enim lunt modi,quibus
reuocatur , & reuocatum ccnfetur efle mandatum ; ¿
quibus n on eft ifta quantumcuuque grauis infirmi­
ta s , im ó pracualct pr*furaptio ducationis voluntatis
vfque ad m ortem . A liás non oportuiflec, vt jurilprudcntia noftra curalfct de exiinélione mandati pec
m ortem , quia vix finiretur vnquam per eum modum,
cum nullus fitfcrc,q u i per aliquod temporis interuallum , faltem per illud dum eft in agonia mortis,fcnfibus exterioribus non priueturaiitequam m o riatu r,&
fpiritum emittat vlcimum ; hanc etiam extinólionem,
& finitionem m andati vti ordinariam fine dubio tradidiflcnt lu rifco n fu iti, fi talis datetur ,a d quod t cft ®
tex.fatis ad propofitum j quem in hoc ponderat Mar.
G iuib.i» eonfue.M affan.eap.z.gl.j.part.i.n.i. tcx .fin .
q u a m )i» ifi-ff-dt condi.injli.vhi conditio,fi decem T i­
tio dederit , uon deficit vitio cxiftentc eo, 5 ¿ fi in ex­
trem o v ir * , quia per alium nom ine filij (inquit textusjconditio adimpleri potcft. V u lt ctiam f pars ad- f
ucrfa, & (eu volebat , non poflc fieri aliquem aAum
per procuratorem , qui non poflct fien per principa­
lem. N ih il abfurdius,fi fim pliciter. Si abfoluté id accip ia s, im ó vfus procutatotum ad id inuentus,vt per
eo s,qu * per nofm ctipibsjvcl nolum us.vcl non poflum us.peragerc valeamus, ju x t a /. 1. in fi.ff.de procurat.
vnde fi e g o R o m * ,v e l ahbicffe non poírum,quÍ3 in­
firm or in IcA o jacens, auc alias.tunc licet m ihi quod
non per me ipfum , facere pet alium.Illud folüm f 8
procederet , quando eg o mandaturo alicui darem ad
aliquid iacicndum ,quod m ih i, nec tunc foret licitura,
veluti ad contrahendum matrim onium , quia rclig iofus.vel jam vxoratusjaut quid fimile, Flam in. Pacif.ííe
refigna.henefi.ltb.^. tom.i. g. i . ».22. vbi exemplum in
m inore,qui non poteft per fe.Sed hic non ita,dederat
poteftatem refignandi,& rcm m tiandiquipoteratrcfignare per fe ipfum .Et licetfcu n c o b gcauitatcm m or- 9
bi non poflct aAum facere dc faA o , nih il intcreft in
h o c calh , ficuc in pluribus alijs potentia in habitu
idem operatur quod potentia in a A u ,HyppoI.de M ar­
fil. conf.i8.num. \ o .d r ad l.fi quis percufforem, n .i. C.
ad l.Cernel. de Siear. quem in id adducic , Si fequitur
Auguft.Bacbof.aAr/ow^. 1 S4. Potentia Poffe, numero 4.
N ec cft -j- nouum confider.iri quandoque potentiam , 10
non aA u m per ea q u * tradit Surd. decif. 96. numero
Jó.condücit illa difFeremia, quam adducic Bafil.Pcmf.
de Leon in traSla.de m atrim .ltb.i. c. i / . numero 14. Si
inter dementem , t & dormientem : quamuis enira ‘ *
in illo neget poteft.-itcm procuratoris antea confticuti ad raaciimonium contrahendum in hoc veró c o n c e d it, quia (inquit) ille incapax efi ad ta ­
bendum confenfitm , hic vero minime ; capax er.at hic
nofter infirm us, ergo Scc. ad quod forlan
inuiiliier poflum us . facere illum ccx. »« l. final, jf. de
eondi. infli. i b i , [ A n veró q u * potuit, eciam cxticroo
v ic * m om ento im p leri, v elu ti, fi T it io decem ed e ris, filius h *res efto , q u * co n d io o (inquit) no­
m ine filij per alium im pleti p o te if ]
c o n ce d i
D e c ifio D L I lí,
M DCtáiturhnic in sxrietr.o vit« co n fticu io , qualis
dicituc qui lie ís irt'n s
loulilur, ptoul m oncbalui bic nofter,*! declarar G iurb.ís. ra«/»ei.A í a / - " ' ” P r jri. ( .par- ■ ■pnUé p ü alicni facerc, qut/d non
q it'ell per le ¡pfnm a flu : qnanró magis in praifenli,
ib i ptíccdcbac drclarata voluntas conftitucntis , vc
ouandocunquc per pro'c.itacorem aftus fieret,abfqiK
;i,cu)ns temporis ptifin itio rte, & fie dura vita conituaeiiti Co m es ellct.
,■ j •
, »
Aducrfa nars f vo lcb at . vt vld.ftl w u e x hto d e a f u M m , applicare lilis illa , q u * Ci'»» D o a o r c s tra­
dunt debiriofis , & amentibus, vt nifi negocia eorum
lint coopta pet ptccutato.es antéfutctera, & demen­
tiam poilea lucccdfi.era.non poffint ea deinde me.pi,
A d quio vlt.á jara aliis pec nos ttaJira m euerfioneni
huius contrarij, duo nunc ego dicam peo m ajori matctiei intelligentia,& declaratione.
.
Primiicnmon elle taro ccrtiim quod
provt conftat exeodero Flamm.Patif. ad iftud adduñ o ,i« trañ de refigMUnefiUb.^. tet. t . qnaft, l? - T f
tet. vbi dicit plures eíTc . qu¡ comcatiom « n em alierentes, infolcicndum tempus mandan dati, hadtenus,
vt fufficiat dantero eo temporc faiifc fan® mentís. Id
quod bene confirmant Mtnoch..derteHptratt.remed.\.
nnm.x7í.cHm d u o b u s fequtn. Idem Parif.dereftgna l*b.
9 .raw .2 .9 « tí/.ij.« » w .i.& Siephan. G iatian. d.fcepi.
\} fortn.400. num.jC.
in quibus lo a s , f
«'
ñ in n per procuratorem rcttocrahi ad diem ,& tcmpus
mandati,ita vt ex tune ceufcatar jam fa ñ u s ,& habea­
tur pro fe ñ o , quamuis ft.itim procurator non fit vfus
»4 mandaco: Q a a racioné f Menoc.vbi fiiprá cradit ele­
ganter in propofito , quód fi quis dederit mandatum
renunciando.^ pofteá ipolíaturab adueifario,& poft
fpolinm procurator rcnunciat.runc non poteft fpoliatus agere de ipolio, ncc petere fé ceftitui,qiita(inquit^
confticuendo procuratorem adrenunciandum,videtuc
volulítc rcm pro dereliño (equuta renunciatione ha­
bete,& ifto cafu renunciatio trahitur ad diem confti­
tutionis,cum hoc dependeat ó nuda volimtate,argum,
s
4
s
F'in-kfi.lt- a m ,m ,,cln f.n tn r ix ladim v ulua m ilM
qua antea.
qo» ciJfM vilnn-
*
7
8
9
habes in ft-
A R G V M E N T V M .
De eadem materia dccif.priccedemiura.
S V M M A R l V M .
F ..u r
,
fqr^y.,31,„ i,,
‘
filT id ift
Turiofr, iijncapii.p,, fiiHm í'runm.ihid.m.
Fnr,ofi, accin,ri,„r
tgnorantibus.
^
M andatum finitur furor e ,& fuprk dee.j 4y.„,Z
Rauhabnto non intrat nifi vbi non erat manda­
tum.
10 N e c reintegraturm andatum reintegrato fen fu ,
I i A u ñ orü in hü de/iderium.
I t infirmus non aquiparaturfuriofo.
1 3 Furiofi,& amentes in ttlltñ u carent.
N e e dicuntur v elle,am eonfentire, nee quidem taeit€,ibid.
I4
ij
16
17
18
19
ao
21
l e g e P a u Ih s ,a lt a s p e r p r o c ttr a to r e m ff.d e a eqH ÍrJcered i.
t í Et fi eft data f poteftas ad aliquid fpccialiter facien­
dum , fi imerucnit folcmnitas a ftatuto requifita, non
opus eft poftea illam adhibete quando procuratot
contcahic.infeicituc cnim tcmpus conftimtionís,ptovt
1 6 optimé ttadit PatiQoeoátate. £ t denique in his t renundationis terminis dicit Parif.vé» fMprk, renunctatfonem bcneficij fañ am per ptocutatorem > ttahi ad
diem co n fcñ i mandati,ita vt videatur amiflum bene­
ficium quoad proptietaiem, & poffcffionem tempore
quo fuii confcñum mandatum , & ibi adducit ad id
pcobandum pluresytaciones , & inftamias videndas,
'r i f
corroboratuc ex vna parte , & ex
aliahbcitur non malé opiniopro validitaterenunciatioms, quam hic comprobamus, & finalitec his adiuuancuc ccliqua , q u * hucufque pro confirmatione
527
Furore durante pójfant per aliós pro furiofo fiert
añus.
Fu rtofu s taeite videtur conftHtirevbi n on efl neetjfarius exprtjius confenfus,fed ceffare prohibi­
tionem.
zt
13
14
zf
z6
17
H ia m in i x ttim o v iu .p m f a m lm tm - h tlis
mentü.
Senio confeñusyprafumitur fana mentis,ibid.
Sana mentís quilibet prafumitur,ibid.
Contrarium de in fim is, ne prafumatitur fana mtn->
tisfuT.t qui teneam.qui reprobantur.
Furor,^ dementia infirmitates animi,& mehtit.
Reliqua infirmitates corporis.
Sim ili nullum efi idem.
Tale efie,aut haberi pro tali differunt.
Furioforum.dementium, mortuorum,
infirmorum
aquiparatio infauorabiiibus.
infirmusgrautter , aquiparatur mértuo in / h ifa u trtm.
M orientespotiui qukm mertui dicuntur » qdi ten­
dunt ad mortem.
Imb mere viuere dicuntur fteundum diuum B afil
ibidem.
Furioforum,
valde infirmorum aquiparationettii
nulla lex facit.
Vifcurritur per leges , qua pro d iñ a aquiparatione
allegamur.
Furiofi,& demtnles viuunt,ibidem.
Pofiunt habere,& relinquere filios,
infirmis etiam morti proximis quicunque aHus Ugitim i permittuntur,
OfiiciapofiuMt transferri in alios inarticulo mortiti
Idem efi in beneficys Ecclefiafitcis de iure eont'
muni.
D i c i s i b
D L I I i.
bdebat vnus dum t de h is trañaremus , & a d - i
u crtcbat, infpicicndam rationem , qua Parif.
m oucbatut ad tenendum , Sc defendendum contratiara opinionem . q u * eft , vc declarauit i . f i p i t i l ..
« » a i. 19
ex quo pet furorem . «: dementiam
fupccucnientem expirat, & feu teuocatut m andatum.cum imb ("dicebat ifte>idealuc in cis durare ni­
hilominus,eum duien. adhuc,& durate dicantur leltq u i* prio.is voluntatis, Sc eonfcnfus, & dicantui adhuc in illa p rio ii voluntate manere dum viuunr,
^ mutalTe non pcatfumuntut fo iio fi , & de- j
m . n t e s . c x G I 0 C & B a t.i» l. 4 »i^^»«»>,4 7 .#.deqc^«ir.»d fierrdim. elegans text. in h g , p .t n f m i t f i , ibi,
^«.fi,-Joiu.l.tit r.Iijui/i in fm itfi, m M .m tím .f.tjú ;
f a m f u i , & e . l * g i i.§ . v o lu n t a te m , ibi, [ quafi ex volun­
tate fili* videri pairem experiri , 'f i hitiofatn filiam .
h a b eat, nam vbi oo n po teft pet. dementiam co n -
A
tiadice
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
5 2 8
lo a n n is Petri Fontanell^
tradiccre.conftntire quis sam tnttitb credat,ff/oluiionem arrim o n .j.J qu i v idn u t fortiOiiuus , Sc coticludcctuaim us in ptitpoftto teat.qoia concedit voluntat«m in fu n o fo ,& dcn;enteetiain de eo,dc quoniiilam
conceíTcrat am cá poicltatcm , nec aliquam fuam vtfe
lumarem dcclarauetat : & prztcreá ifte text. ac icx.
5 etiam in lege }.f.(ifurio/i,de uegot.geft.ptohanii-t du­
rante futore poílc aílu s agí pro futiofis,non dico per
curatores, fed per alios etiam, qiiod mulcum percutir
cafum noftrum ,idquedicit G lof.í» d iE eft.fi furioft.m
4 fin e , eíTe, -f Si. fuftentari ex tacito fuuoli conlcnfu, &i
G l o ó » lege in negotijS.ffi.deregula i« m ,d icit vbicun­
que non elt neccifánus exptcflús conlénlús, fed lufKc i t , fí cclTat prohibitio , foriofum haber i pro coufcnticnie.inligm s Covzvta.variar.refilMionumtlib.i-cap.
5 ij.8 .4 . verfie.nec oberit, vbi clare dicit f am entes,&
fuiiüfos in eadcm volúntate permanere , quam habe­
bant eo tempore, quo furor eos oppreffit, nec furore,
licc amencia, nec íom no, aut ebrietate ccílare vo lu n­
tatem ,ad quod ptübandnm adducit qu*dam ¡uta me­
lio ra dcm undo,acim prim ís texr.i» l.ft is qui animo,ff,
i de acquirend. poffef. vbi qui t
furorem incidit, non
próptereá deíinit auimo poffidere, quod antea p o ílidebar, 8 e texc.in lege f i fetuo,ztff.de vfucap s bi futiofuro per fcruum fuum , cui á non dom ino, ttadita res
lit.illam vfucapcrc. D em u m ,& finaliter,e<íp maiores,%.
vliirn.de bapiif.áicit iftemct A u ¿lo t probari,quod di­
xim us, amentes , Sc furiofus in eadem voluntate perfeucrare,quam habebant tempore quo furor eos com ­
prehendit. V ides,quám lo n gé ab extiniftione,finitio.
ne,fcu teuocacione mandati per furorem ,6 ¿ amentiam
ftjperuenicntcm , in quibus fe fundabar Parifius 2
AHud certé fúadent iura prxdi¿>a abfque cauilíacíune,autiergiuetfatione : crgó dicendum,bene poiuilTe,
Sc pofle fe procuratorem anteá conftitm um fuo vti
m andato.
7
V idetur tibi f iftud fatís íuftificatum, an aliud ex­
p e l a s ? Siftc, & audi vltccius luteconfultum in l. >.$.
Ítem aequirimusff. de acquir. v el amtt.poffef vbi claré
ex cauíá de peculio nobis etiam ignorantibus , & furio físfqu o d nunquam accidat)acquiri per fcruum,aut
ñlíu m poUeffionem, ea ratiene, ai cende qma (inquic)
fiofira volúntate im tlliguntur peffidere , quod eü peeu~
lium haberepefmiferimu¡.En,qfaá\ñti iüi ,q u ib u s d e ­
dimus in fana mente poteftatcm , nobis acquirant ín
vim illius , etiam dum fumus ignorantes , vel furiofi
pofteá cíFcdli. Q u o non poteft dici quicquam aptiiis
in propofito, etiam fi admitteremus «quiparationcm
defurioíbjCum noftro infirmo.- hoc cnim quod dicit
liu .C o n fu 't.d e furioíbjtnultó magis procederet in noftco infirm o, vt liceret procuraioti.in vim iüius peio­
ris voluntatis,ifturo aéluin facete.
8
Sed fcrupulofa f tes eft non modicc(aliu$ dicebat)
velle controuertcre, Sc teuocare in dubium, quod di¿lu m de rcnocaiione , Sc extinólione mandati per iu .
pcr’jeniem em futorem ,& dementiam ,cum vltraParif.
ad iftud i» T'.f® his ¿eci/adduiftum, dicat ctiam idem
Glof.»» l.ft quü alicui,vey bo^acquifitam, de acquirtnd.
haredita.MozTÍ.de centraE titul.de manda.rub.quxbus
tned annui.n.í l. M edí.i» traEa.mors omma foluit.part,
í.consluf.64. n .zo 6 . Alcia,con/'.i4.».4. //¿.S. Strac.¿<
merca.tit.de manda.n.49 Gtatian difciptai.forenf^^z.
n.i.Cft 5.Gozadin.cs^yTiS.».8.M anti.de tacit.tft ambigu.conuen.lth.7. titu .zz. «.49. Sc veré doa:us Ludoui.
lAoWn.de primogeK.Hifpart.Ub.x.cap.j.n.49. vbi iftud
probari d'l.Jtquis «/««ñqu® eft 48.1//0 titff.de aequi9 rend.haredita.Sc non Inepté : f
neceflárfa ratihabitio , q ’iam requirit tex.fi mandatum dura­
bat ; cum ea non ímret nifi ad fupplcndum dcfe¿lu m mandati vbi non erat,d¿ regul.ratihabitionem,de
10 regul.iur.in 6. eutK concordantibus Plus dicit Bald. f
in l.fi quis a litu i» tam vete ce u o c a ti, ceuocatumque
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
cenferi in hoc cafu mandatum , vt ncc pofteá reinta
grctiir reintegrara mente.cx i.fina.%.,aU.C.de curat.fn.
rief.Sc ibi C yn . N tc qua; m ox confidet ata fuere , Sc
adduéla in contrarium,ex verbis illaiuro legum.quas
citauimus,&: diclis Doéloruni.qiiüs allegauimus.taiui
facienda , vt illam regulam á nemine fqu od viderim)
c o n tra d ié la ra .d e ftriia n t.E g o td e iid c ta íIe m vt aliquod
ex n o ftiis b o n is iu g cn ijs in his co m p o n e n d is íe exer­
cerer aiiq a a n tu lú m ,v t m e la ltc m aliq u o m o d o á ta n ta
o n cre , quale m ihi p ro o itm ib u s im pol'ui , vc m ulcis
prodeHl“m ,íelcuarec. In h o c.ftu d u m i neccllarm m et¡c
tu in cu m b as v iu á ,fi veritatem inucnice cupias , quia
eg o cum alia h ab e am ,q n ib u s lianu pacicm iiieat,pto«
p o firio n c m q u * d id la i, m an d a tu m extm gui,;^ reno*
c a rifjro re ,a u c deincncia i perucuicn te. relinquam , p ro - '
v tja c c c fim p lic ifcr , <5¿ p r o y r c a m n o b is ;ciiqiu-iim t
m aiotes n o f t r i , t i b i oiiu s c.im tx am in an d i.fc decla­
ra n d i,fi cum h o c aiijs p ro d e tle voJueri',.
Secundum ígítur , -f quod hic diccre ftatui , per
quodque exiftiniaui rem diffiniri pollc. abfque rcgnli*
furoris, & dem enti*, de quibus tot tantaque in fupctioribus , eft qiiiaefto fntet ita , \ t Tupeims dixinuis
mandatum folui fii^ut m o rte , fic furore ,& amcniia,
non fie cft in infirmis quacunque graui itifirroitate,
atque ita non aptam applicationem demcniis,& infir­
m i in materia hac,quia in demente concurrunt diiicrfim o d * rationes. In ptimis in hoc infirmo non dubitatur , nec poteft dubitari dc ptrfcuerantia mandati
anteá dati, ficut dubitabatur de dcmcnfe , Si fiitiofo,
ac proindé non poteft applicati taiio extinélion)S,fin
fimtionis m andat:,qu* ibi confidcrabatur cum txpe¿Ict mottemmec offiifcatur, ncc obumbratur infirmi­
tate , id quod iam iupra probauimus,non opus viera,
Sc fic remanente mandací' fiemo,& conftanii,videtur
co polTi- vci mandararium quocunquc icm poie ,dum
m andansviuii,
D e in d e ,t de faiiofis , & mentecaptis, cci tum eos 13
in'elleélus defeéliim pati, Itge fi furiefi. Códice de nu-
ptqs,üdibo{.in Itgt fecunda,^ fina.numeio z i . ff.faluío
matrimonio. N ec poicíl dici vetic, aut conicniue eos,
lege fi tibi.S.^.vntus, ff.de opinione /egrf.Nec etiam laciicjege qui adcerium ff.locati, Rarboí.vF» fupra,num.
i . & z z . Q u o d no» dicendum in noftris infimiis,
quia f ctiam 111 extremo v ii* fan* mentís eflé p i* - *4
fumuntur.Ioíeph,Ludoui.cowjmíí/jí conelufiene 14.1/lar,
195. vbi criani dc eo,qui fuerit fcnío coufe¿lus.M .antic,¿« ecn'uEura vltima valuntatis,'ib. i.jtiulo
} .& 4. Sicut generale eft in cjuoñbcc alio,vt m dnbio
habeat de hoc quod -eft cfic ían* mentís , prslum ptionem pro fe.capiie vUimo de fucccffione ah intcft,tege nec codicillos quidern. Códice de codictll. L u d o iii.&
M antiu ín fupra. A tliu s in traEa.de infirmitate,parte
\. capite 14, numero 11. Uge fanum. Cedtce de ttan~
f,£ L l,g ,
C. e¡u,
nié Ludu.Gum .(8 reg.de trfirm.refig q. 9. pnuileg.in-
fir.%9 .
Et quamuis , f tdeni Ludoui. Gom .»« d.reg.de in- 1/
Jirm.repgnan.qu4fi.ij. in fin. Sc Flamin.Parif, de refignabenefi.libro i z . tomo i .q u a fi.j. »«»». 18, dicant cxprcísé contratium , nerape primus,infirmos graui in­
firmitate laborantes,non praefumi elle in fana mente,
& íécimdus , adhuc acrius, regulariter conftitutus in
infirmitate ( nota ioqui de om ni , Se quacunque fine
diftinéiionequid magis á ratione deuium , Sc á com ­
muni experientia lo n g iu s ? ) non pv*fuiTjitur fan*
mentís : ambo tamcn iftud dicunt ex Salice,qi«m fo lum alleganr,«« l.furiofum. C . qui refta face.pcff. quem
fi v id i(len i,n o n ira loquuti f u i f i c n t , quia quod dicic
ifte Aiiélot <•« d,E o loco.n. j . in fi. vbi dc hoc ttaílar,
eft quó d fi difpofirio alicuius cft ralis , quam ren o
fan * m entisfecjUét.nifi p r o b a r e t u r iu ftam caufatr íic
facicndi habuiíTc, talis oidinaiio aiguens irabetd.ita-
Decifio D L I V .
tciTi confilij probat eum n o n / á n * mentís tune fuifle,
tc maxuné in infirm o,vbi vides qualícet non dicat jfte
Aa£tüt idad qiiodalIcgatur,ad quod vidcn,nofter R a ­
m ón pro hac prxfum pcjonc ía n * raeniis in quibufi
cunque infirmis, ctiam cuiufcunque grauis infirmica.
tis,5 í in articulo morcis , R aroon(ioquam ) in pleau
Jé eo n f.4 4 .& 4 i.L t cñ. zai&as t ratio d iffetenti* ínter
iftos cafus,quia furor, Sc dementia eft infirmitas anim i,5c mcntis,quod non eft in alijs ¡nfíi mitatibus.qua:
funt corporis, in quibus de ncccífitatc alienatio m cntis,non prteílimítur, qtiínimó fanicas m entís, vt dixim u sp ro u t egregie declarar G om eC in hac propria
m ateria refignationum .vi» fuprk, qtttfl 10. qui plura
ad id jura allegat quibus probat íftud.V ndc quamuis
aliud ftacucrecur in mente c a p io ,& furiofl’ ,non fic in
ifto infirm o , quia in, illo cerciffima mentis alienatio,
in ifto non ita, qui licet pet aA u s exteriores vi infir­
m itatis opprcfliisnon valeat fanitatis mentis clara, &
manifefta figna dare, oon p ro pieiea illius expers dici
debct fed im ó compos , vt dixim us , pr*ium cndus.
*7
/Equiparatio f ptatcreá m ortuorum , dementium,
fuiiohiru m ,& iftorum,fic grauiflim e «grocum ,quam
dixim us,non eft fic valida.fortis, & potens, vt prsetcr c i vnus debeat om nino tranfiie per regulas alterius,
tum quia nuiium (im ileeAidem J.qupdN eruaffde/o18 ffcu m fim ilibus, Sc aliud cft 4 elfe tale .aliu d habcti
pro cali.vt communiter dicimus , & tum etiam , quia
^9 iftud incdligicur f in fauorabilibus , non autem in
odiofis , íecundum Hippol.de Mai iil.»» prañic. §. fed
'^qu.a n.j y.cir feqHent.Tbovaa^i A ólius dt infirmi, parte
i.eapiteis.num 9.&C antea «j». 14.«. 14 vbi dicit.m orbum c furore differre,qiiamuisfinquir^quoad iuris cffcAusaequipatentur, ample enim ipfis ftu io fis ,& * .
grotantibus iura confuliieruos. Scc'Sc in locis quibus
comprobauimus aquiparationem .de furore agebatur,
prout fignantet in iila l.quafitum, d t re tttdic. de qua
ao praeedtm. vbi grauitet f infirmus squtparatut qui­
dem raortuo, fed in (ui fauorem , non é contra, cum
ficuc nec contra mortuum polBt praeferri lententia,
ncc fieri exccutio. Q uaci idem eciam multis extendit
la d o . Damhauder.i» ltb.part.& fim il.verbo , mortuus,
& fHrtofus.Hic in rc oiiofa.qualis am iflio officij, nifi
pec procuratorem fieri potuiflc dicamus tcfignationem iftam Sc rcnunciationem. Q u ia notum cft;
fi non valeret idifpoficio , diceretur non difpofuiirc,
quo cafu applicateiur geiieralicate, juxta cap. 89. cnr.
a i «»»n.ií99*Mütienrcs potius f quám mortuos iftos diccndos.qui fuiit in articulo m ortis, & ad moricm tcndunt.dicit idcm A a m sv b ifiip r k n.io.Sc D .Bafil.m ct c viuos adnuc iftos iudicat, de ‘S aptift.c.q.his verbis
quas refert L a rreartD ec.G ran a tcn ^ o 'n ./ j.Q u , prol
p e mortuus eft non cft mortuus . (cd a d h u c ^ i i , &
qin prope vixiiTct.non viuit,fed mortuus eft.Et adhuc
i i U t* t *qu.parationcs, cum mortuis, nec proprié nec
.d e a u .c e fiunt re(p ea„ fctio fo rn n ,,& dementium, i
qutbut a.gumentum luraitut
,a ld c inficf r f
r
" ' ' i » " - ‘I - L
c o n t r a r i u m V id e t u r
« t.
diccrc
,
q u i. t l l Z
S
f n l u m f u t in f u m f ,! i^
^
,
:::f : r
nuentt. quotum vtetque . i u „ = & futm fi.at d^nem '
rtu etc reu et. dicuntu. | -b e „ ic ,„ ,
meus qu' ,d neguuetit) i .
. ^ . , f i ^ „ r , s v ..„ .C .d .
bete. & telutquete l.betos, l.
529
rentias, quales fuerunt co n fid crat*,& per confcquens,
cura in infirmis non fic date teuocationera mandati,
eo poterit v ti mandatarius quandocunque voluciit,
ex do A rin a ejulHem P acif quem f*p c contratium in
his habuimus in m ultotics eita . tem. i . d e rtfig n a tion. benefie. li b . t i . qu aft. i . num. 18. vbi dicit ,
t infirmis quibufcunque eciam m orti vicinis aA u s ay
legitim os perm itti 7 . feniu m , f . qu i ttftsm e n t. facere
ptJJ.dr L i - f f tefia m ent. C u r ergó Sc iftc non perm it­
tetur eis faciendus pet legitim um proeutacorem? A d ­
dit t Lu dou i.G om .Í»re¿.dí in firm .refig na n.qH a ft.it. 1 6
» .t .& p o m t hanc inter altas differentiam inter bene­
ficia,& officia ,v c h * c poffint vendi , & transfctci in
articulo m ortis in ahum , non fic ilJa. Intelligitur + 1 7
pr*fupp ofita regula Cancellaria*, alias non dubium
quin dc jure communi licita: ctiam fint renunciatio­
nes beneficiorum Ecclefiafticorum in articulo mor­
tis,prout poft m ultos, quos allegat, ptobat Batbof. d e
iur. E c c le f ia f i.V H t u e r . U b . j . d e r e r .u n c ia t. & p e r m u t a t ,
b e n e fie .c a p it e i J.«. 1 zy.qu i roultain id adducit viden­
da Sifto.R cliqua in fequcnti.
A R G V M E N T V M .
De eadem matcríadecif prxccdcntium.
De DifFerentijs inter ca , quae rcquirutlt
confcnfum , &ca in quibus {ufiicit fola
nonconcradidio.
S V M M A R I V M .
I
A ie d iu m in u rv e lle ,& n elle,q uoi eenfiftit in nen
contradi Bione.
1 Voluntas alicuius quando requiritur, neeejfarium de
illa conflare pofiiíHe , feeus quando fufficit nen
contradiWio.
3 A f lu s qui requirunt Voluntatem , non eadunt ia
furiofis,ffr amentibus,nec in aliis quibus deficit
iudicium.
4
Secus in illis añibuSyin quibus fuffcit non centradifiio,in quibus fufficit nen contradictre,& n.fequen.
3
Exem plis magis res declaratur.
6
Relocatio non inducitur refpeflufuriofi,qni non po­
teft cenfentire.
7
Relocatio tacita inducitur ex confenfu locatoris
pra/umpto..
8 Furiofit filia dotem potefi pater pro illa petere,quia
nen exigitur ad hoc tllius eonfenfus.
t> Procurator v t poffit aSíum nomine alteriusfaceres
non requiritur alius confenfus principalis.
10 N on eontradiñio dieitur adeffe eum de diffenfu, &
eontradiñiont non conftat.
11
M a tr im o n iu m v e r p r e e u r a t o r e m a m e n t i s , n u l l u m ,
fecundum aliquot , & validum fecundum
alios.
Coneiliatio pradiñerum.
2 } AuUoris judieium.
14 Mandatum reuocatur furore, & amentia.
IJ ^ d d u f la fupra,non neceffaria ad cafum nofírnm.
11
D ecisio
& polTun t b .
J ,
¿
D L IV .
^Ed
nLTr,", K
mot,U.S. m ultó mi-
/7
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^ o ffe ­
qu id tam t
^ in p ro ced en tib u s
circa rem hanc, de qua &
! Accedat nobis (dicebant qui
hanc partemtuebantur (doAiffimus Petrus BatboC
in l. t.^ .fi n.x.tF rarius H .ii.eum duobus fequentibus,
ff.folu.matr.Sc diftinguar nobis materiam,in quo focUV y
ciilimutTS
530
lo a n n is Petri Fontanell®
ciffimura eius ingenium rem p etexp erim u t,& ex ejus
d iftis optim é ptobabimus intentum. D ieit ifte trit fa .
piens.ccttum effe in jnte.iuxta G loffii»
ff.de tribuí, .¿bit. dari médium ínter n o llc , 6c velle,
q u o d qiiidem médium confiftit in fimplici catentia
»oluncatis,6í noluntatis, ideft iu non.contcadiñione:
quo fír.vc muUum difFeíanr.reqoiri alicuius voluntaicm ad añu m ficicndum ,vel fulKceic illius non co n * tradiñionern;uam ,qaando lequicituc voluntas ali­
cuius , requiritur pofiriué de ea confiare : vbi autcm
fufficit non contrad iñio , non tequititiir confíate dc
cjas voluntate,fed taniúm non confiare, curo expref­
se repugnare , Sc contradicere , pcout probat tex.eiegans in l.Pomponius 40.ff.de procura.
3
Inter h®c,-{-eaeíl differencia , vt a ñ a s qui requi­
runt voluntacem : non cadant proprie in furiofo » Sc
ámente & generaliter in his, qui quomodoliber catcnt
iudicio , & m ente, Sc ideó videntur non polTé habcre
velle,aut nolle pcoprié, & p reñ are confenfum : fcctis
4 eft -f de alijs añ ib u s , in quibus fufficit non concrad iñiojin quibus cum nulta requíracui exprcQIo volun­
tatis, nec vllus exprcíTus confenfus , nec aliquis añ u s
pofitiuus,qui proptic,vt dixirous.non cadunt in futioííSiSc alijs,qui carem mcixc,fed non concradicerefufficit.quod optim c poteft applicari illis,ideó in his in­
trant furiofi, Sc ali) quicunque , qui voluntatem alias
explicare non pununt,nec pr®flare confenfum, Sc illa
n o n co n trad iñ io in hac fpecie eundem pcoculdubio
habec eíFeñiim, ac fi verus , Sc exprcflus confenfus il­
lius intcrueniífe't.H sc eft huiusceicbrisícw ptoris ele­
gans in materia diftinótio pluribus lícci diiscata ver­
bis,& probationibus.qu® á trc om iílá, vt brcuior fie­
rem ,& facilis fit adeum A u ñ o rcm rccuifus.N onm illa
eciam in hac m ateria, in iiiflificaríoncm pisd íñ ® diftin ñ io n is, 6c theotíc® , adducic Peer. A iig. M oría in
empor.iur.parte 1. titul.q.de contrahen.twpi.n.yi. cirea
médium.
5
Sed quia per exempla f folent materí® meífüs
Sc pleniús declarari,6c ab om nibus percipi, leg.prator
alias lHÍíanus,^.quoties,Digt{lü de colUt.bon ib¡,quod
dico exemplo, v i manifejiiu» fiat. Bz\Á.confil\jj8. hb i.
vbi,quod txernplít ficut digitus rem ofietidunt,cam alijs
citatis per Barboí, axioma.86. ideó n o sad huius cla­
riorem intelligentiam , vnam adducam pro vnaquaque parte pia.*diñ* diftinñionis.
® P ro priore , f eft anifnaduetienda difpofitio /. qui
adeerturn,ij.D igefiis /oM r.quadifponitur.quód fi fa­
ñ a locatione alicuius prsdij.loc.'uov ipfc efficiatur furiofus.non inducitur ex poft tacita teconduñio,quam vis permittatut cond uñori aliqua continuatio , ficut
in d u ñ a fuiílet,fi in illum morbum locacot non incidilTec, v t »» eadem
dicitur. Qu® poteft effe ratio?
7
t tacita rccÓ lu ñ io quando induci(ur,5 £ feu in ­
d u ñ a cenfetur,ideó eft,vc dicit eadem ¿íAr.quia intelligitur dominus.cum patitur colonum infundo efle, cx
integro locare; [Et huiufmodi contrañus (inquit) ñe­
que vccbj,ncque fctipcuras vrique defiderant, fed nu­
do confcnfii conualdícunt.SvC] quod idcm dixctat an­
teó etiam lur. Confuí.»» l.preceden, in fi. ¡bi. hoc enim
ipfo,quod foluerunt,€onfenfijfe videniur.e^aod eft dícetCjin hoc contrañu requiri confenTumjCtiara refpeñu
reconduñionis,8¿ nou® locationis,faltem tacitus,finc
quo non pocuit redintegravi lo e a tio , qui confenfus
ctiam tacitus, cura non detur in furiofo, nec poffit in
Co fingi, ficut neceíTiim eft fingere tune intcrceffillé,
com co n d n ñ o ri permittitur perfeuerate in locatione,
ideó tneritóea noua locatio,qu® diciturcom m uniter
recondu ñio, cum furiofo in d u ñ a non cenfcnir.quam
rationem non eft opus qu®tatmis apud aliquem A u ­
ñ o rcm cum tn ea Um ipfa, /.cam legamus daris ver.
bi.vbi poftqu.im dixit I.C .illa verba,qu® fupió pofuinms ad htteram ex d.l.qui ad ctrtum fack dcmdc con-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
fequentiam dicendo: E t idee(qazCi d icere t, quia confenlu opus eft,qui n on eft in futiofo {ft inter im dominus'furere c&perit.vel decejjerit.fieri m n poffe A fa tctllus á it,vt locatiortdintegtetur, bcnc BaiboC.vbi fupra,
n.zy.tSr 14. 6c M oría etiam diñ -n .yi.zc M o lin . de raett.Qranibig.conuen.de loca.df cenduSh.tit.ij.n.io.tSr 26.
A tq u e h x c de prim o exevnpIo,quod fetuit pro primo
mem bro diftinñfonis.
Pro poftetiore f veró parte , feu m em bro diftin. S
ñ io n is , efl d. l .i . ^. fi. ff.Jblut.matr.vbi non obftante
quód filia in furorem incidet it, poteft patcr dotcm petere pro illa.iSc dicitur habcre añ ionem dc dotc-Qu®
iatio?quia ad id non exigitur confenfus fili® , fed non
co n trad iñ io fufficit, qu® non co n trad iñ io cum non
requirat aliquem añ u m pofítiuum , cadit bcnc in fu­
riofis,6c am entibus, 5 c in eis repetitur, ¡.fi furiofi,C.de
nup.pcovLt. in eadem le.í.§.fi.folut.m atr. hxcorania be­
né probantur
explicant Barbof. & M oría in ¡ocis
fup.cita. H o c e f l fccundum exemplum fecundi mem­
bri diftinñionis.
V idendum reftac,f cuius í^ c íe i materiam hic tra- 9
ñ em u s vt videamus,cui raembro diftinñionis fit ap.
plicanda: fané,non poteft dici nos eíTc im materia pri­
m i generis , quia cum non trañem us nifi folum de
vna facienda refignatíone , 5 c renunciatione per pro­
curatorem ad id (pccialiterconflitutum , ad quod jam
ó principio mandar,s dedít procuratori cam orancm
potcftatera.qu® neceíTatia forct ad añ u m faciendum
abfque interucntu principalis,cujus non legitur neccffarius alius dcindé confenfus,nec expreflus,ncc fiñ u s,
quando añu s efl facjendus , 6c mandatum cxcqucndum,fequitut nihil intercíTe cflét infirmus tile tune ca­
li in fíim rtate, qua non valetei confenfum alium explicaie,cum fufficiat non co n trad iñ io , qu® ineffe di­
citur f dum de diflénfu, & co ntrad iñio ne non appa- 10
ier,ad quod videtur tex.clarus, Sc manifeftus in l.fina,
deprecara, in 6. vbi dum non reuocatur mandatum,
fufficit ille prior confenííis, qui durare pr®ruit»icur,
viden, M olin, nofter j« traÜ de rit.nup.<¿ pafl.inm atri.conuen.lib. 1.com para.ij.ex n .i$ .
Et ex hac t difttn ñ io n e , 6c differentia pntabam 11
aliqui conciliari poffe,6c im cllígt illas diffidentes , &
contrarias opiniones inter illos graues Patres T h o mam Sán chez. Sc BafiÜum Pontium de L co n , circa
validitatem aut inualidi atem matrimonij in furore
aut demencia principalis,pet procuratorem ad id fpecisliter antea conftícutum , co n trañ i ,q u a m validita­
tem concedit Sánchez , fed iieg atB a filiu s : fi enim
jlle co n c e d it, -f e fl quia non putat neceíTariiim, 12
nifi non concradiñionem temporc contrañus matrim onij fi im ó negat alcer , quia neceffartus
confcnfus , quem n ec veré , nec f iñ é , poteft pr®ftare,occ haberc furiofus. auc dcmens. Sed ego f ve- »5
riüs loquuium Saiichium ccnfcrem , fi hinc metienda
res forer, quippé qui non videam qualiter fit alius
confenfus neceilarius in matrimonio pr®tcr illum ,
quem pr®flac procurator illius nomine in co n trañ u
jpfius mactimonij in vim potcftatis ei anteó ttibut®,
qu® perfeuerate adhuc pr®íumitur , Sc vigerc
quarauis principalis incidat in furotera , auc de­
mentiam , per Ca qu® fuperiíts tradidimus. Suf­
ficit ergo non co n trad iñ io , Sc non reuocatio , auc non mutacio voluntatis , femel antea
prxftic® Sc explicat® , qu® eft Sanchij opinio , Sc
fententia , qu® non m alé vlteriusconfirroatur in dilpofiríone citat.cap.fina.deprecura.in ó.qii® dum non
reuocetur mandatum,nihil prorfus requirit am plius. _
Sed ex alia ratione, -f-quam non coniídcrarum ifti
P a ire s, non videtur opinio Sánchez fiiftiironda quia
fcil.ce .f.,ro t!.a u t dem ínria ruptruvn.v.i.c ■fm'
catum mandatum vt probaiiimus , qoa rcuccacione
fiante iam tune procurator no a potciat vti
Decifio DLIV.
I f
P r s d iA z
f íubciUrer d r c^ a , &
a d d u é la p e r B a r b o C
c c J c b . c 'n q u i d e i » A u é l o r e m , f e d m a g j s p r o f u t u r a i n
aJiqao
ín
a iiu c a (u , q u á m
ilT o , q u o h a b e m u s m a n d a ­
H jibftirdum quod feqHtrttttr t k alié iuterpretationt
hmus eap.
1 4 Decifio in bae caufa f.iEa.
t u m fir m u m .d c c u n fta n s , n e c r e u o c a tu m , q u o p o te ft
f í n c d u b i o v t i HJan l a t a t iu s .d u r o p r i n c i p a l i v u a c o r n e s
£C 1 s 1 o
D L V I.
c f t . q u o d f u f f i c i t i n p t o p o í T i o ,p r o u t c x m i il t js in ( u p e r i o n b u s e l n c e t c l a r e : n o n f iim u « i n f u r io / b p o f t e á
e f f c c t o : m q t i o v e r e o t j q u ó d q u i d a g c r e i u r , v eJ i n t r a ­
r e t d jf t m ¿ lit > ,c u r o r e u o c a t u m p c c f u p e t n e n ic n r c m f u ­
r o r e m c e n f e r e i u c t n a n d a t u m .S e d i n f u o c a f u n o n p o ­
t u i t q ir is r a e liü s c o g i t a r e , q u á m B a r b o f . i f t e d o é t i í E t n u s v ír .
E x quibus videtur apparere deioftitia huius opintonís, quar defendit aAuin reiinnciaiionis, fiéiu'Tt iu
infirm itate hac graui per procurarorero am e j conftiturutn aliter »on reoocaium , 6c pet pr*di¿la d i íf 11cum piimurn contratium adueifa: partís,Sc eiplem ílim c facisfaétum. R cliqua rcquitc ín fcqucn. cum deciíionc.
A R G V M E N T V M .
cadco materia dccif.
Vbi fignanter refpondctur atgumcniis
in aüjsdccif foai circa f aodem qn* m
his dicebatur f ie r i dilpoluionic.SíJ.Cur,
anni
Dc
S V
t
t
3
4
¡
6
7
%
9
10
11
11
1}
M A R I V
C iy-eUfAfini xjqy.decUratur.
M o r s f» f i a t u j o
d c V tr a , ^
reaL ^ m »
dt fiQa.nee ¿e eim.u
M tH ieépituli iam d>Elu& tiusdntentia qua fuef 'i ’
Conctjfiigtntralis inetudit omnts caufas,
cafut,
etiam f t in vno ejftt maior ratio.
Stylus itpHtationis tn itfitmorefignante,nonaliuí
quam vi¿tr$ fi rtsignans iH»t
Confuetudo noioria non probanda.
N oionum habet vim íenreniia ibid.
R-.'jignationos in General* Cai.h*lonii.ainiittUntwr
etiam ierun¡,qHortm rnlla (pes vite,
Vuh-tratus mon je re squiparamr mortuo.
eJM oriifeie vulneratus quanu'o quis dicatur.
Resignantu/Hperuiuttttiaper aliqutt dies nea reqttiriittv.poji renU'.ciattanem in offieqs.
Resignationti beueftcierum valde difftrunt a resi~
g n a t »n,bu* -ffitiOrum.
Offi ia íeíMUriaequiparantur bonis patrimoniali­
bus.
Officia feeuUria imputantur in legitimam.
Ó
>4 M o r t is in jía n tis f,er*cuLumn«n eltc it fufpieioHem
in con troE bus.
i j
H a eo n fu ttu d tn e f Eunt o b ferua nd a,^ feq u tn d *.
16 C 8 9 eu-,anmi 1^99.late explicatur.
1 7 Fraud m neminifaeit qut fuo vtitur iure etiam f i
aU] d4v»»nn9 tr.de eueuias.
18 M.itr¡mo»ium ad eonitahondura vbi m n teeceffariafolemnitatis data Optra pofjunt contrahentes
Xft MatrimoHium eontrahentes in articulo taortis , vt
1‘OS Itg tiraent non dituntur id in fraudem
tUteuar» fatere,
l o Fraudem committere, & in fraudem facere uon di(UmtHr qui iure permiitontefaeiUAt.
a i Fraudtm non cemmittit,nee in fraudteafattte dici­
tur qui quaeivna v ia prohibitum, fa eii alia nou
prohibita.
X1 Frauí quando e.S9-eur.a>ini iS99-fieridi«a(Hr^
T o ra . I I .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
T T a q u e veniamus f ad examen alterius . & fccilncíi t
A c o m ta rij.q u o d vcr(abaiiir,vt v id .lli.m pracedc nnbus.circa pratccnfam V.audem. qn® l u c vía ficic. eap t iu ’0 8 9 . curtarum anni 1 5 5 ., fi adm uteiem ui fie
giauitet infirrai ad renunciancium cfficia,vt vid-fti in
pi «cedentibus. D .cm ius. 6¿ feu d ctlw t pars q u » le nunciaiioncm dtfen d cb at, tam btagé cífc vi nocerec
diípofitúid.f.quim m ó.fiirom é profi. ctw ad intcm iim ,
id quod patcte ait bat, quia m eo conceditm cxpreisc
pt-iíT-diaec uffii-ia amiqua rcminciari.dk alienari m vi-a
quoiiíque vacem peí morcrm. Intcrim ig itu r, dum
q u ii viuiifSc non m orhur,rcm intutiim cciftas,& alie­
naciones facere putcft fi non per fi-, quia pi® infirmi*
late habear fi-ufiis cx cinosobtu fu s, & tm baio s, per
fuum proctiriiorem . Er lUrutum | quod loquiciu de %
raorteciim fti.tTara iii namra recipiat im cip .ctatio nem , iiuciJigendum eft dc muñe vcia,reali.<Sk cu ip o rali i aqn dc m o n e fifta.talifcr vt nili verc,& tcalucr
anima íit fepaiata á coipure , non debeat quis q .jn tumuis gtaui infirmitarc o p p rclfis h..bbn in icrn iih i
fta:uii,piO inottuD, l.ft.C.de hisqui v na a . mpnta.
C:iúan.dif.epf.f6ttn-46\. c.?6 I b M -r.Giuib.iw ron*
Jiie.M a ffiw .cy .g lefj p.i.n.8 \ b' late : R. t.- Rom ana
in recemior-p-i. dec.jqK. vbi plura Je b s.& lignaniet
quód mors ciuilis non vci.ic appella ioiic munis»
nrc procedit aiquiparano , uiii jn calibus a jure cxprtílis.
Imentum f capituli f iit co n ced tie officialibus |
quod antea nonh; Dcbanr,nf inpc rcminciaiu»neni,«5c
ni enationem nfficioium libcram in vitaqucnrque vetc>dk lealitet vacnvcnr per obnum , vipotc quia in v i­
ta dd eis non tfiét facía ddpoIiGO , qu® ei-m ii> bi ó
cafu per iígitin;um ptot-uratorcm faciii f-éla 10 vha
officialis, non al.iid qt)®iCi-idum. Ifti h®c f.»ir m tiuij
&. vcibisc.;p,rati}.faélurn -Et concefio vno,quis dubi*
tac,conceirum cuam fu.ll'c poile etura peí ptocitutoáres legitim e c'^nftiti.tos id f-ccr e . cum fi¡ aélus ifte,
q ti per procuratorem etiam cxp. du i p o ic ll , ncc ic*
quiriiur p'®fi‘ncía peilonalis c>us qui icim n c'an o*
n cm .& refign lioneni faceré poteft, & al.tn atkm cm ,
vt prubauimus tnim tio-. Sí confi qoentr I'ociam procurarores hábcre conftjiutos ad cum
.m expe­
diendum fi fortccontingerci cum per fe ipium faceré
nollc.vel non pofic, quia conceíHo -f- gcucialis inclu- 4
dit om iics caulas,& cafus. etiaro fi mai -u ui vno cilcc
ratioqiiátn in alio /.1. i,, quod auitinffi.ae aUaterobus.
Siird dectf} 13.W.1. Id quod f quoriduna cxpcrienna, p
vfu , ¡U confaerudine , iijcoucufsé o b fira a iiin dom o
D eputationis doccm ut , qma D cpuiaii nunquam in
hoc aliam feccnm t diligenr/ani,q'iaiid.> per prncm atorcm vul. aJ quis infi: mus,facere reminciatmnero in
fauorem alieruis.quam mittere qui videam, an u qui
vult faceré renunciationem ,fit tunc v m u s.v d n o n ,&
lu b if.i relatione d cvicain qiiocuiiqueftaru fu.A rvcrfctur*. ctiam lí m o x m o titn iu s. approb.-ur rennnciaríóneni ¿k admiturn , adm inereque iolem e.am inirepiidc q u * confuetudo hic d i gnbatur . ¿k f P‘ * é
tendebatur cara vti n o tci iam non clfc alúef ptobandain.ncciuftificaudam , fcd fuffíccrc allegare , ¡uxt4
G lo f í» CUtuen. appellanti, verbo , aUae. de appella,
Sútd. decif. i¡ 9 - n.14. ''bi vlcenus d.cu quod noto­
rium habet vece vim fei | nti®.
E f quod plus eft t ( dictbac h z c p i r s ) viJatnilí 7
quotidie renunciationes de co n factidin e gencrah
apud nos etiaro admitti , quando offidales fuoc in
•oftatu inficrnítaiis , vt appateac de neceffi.ate eos
Y y
a
Ái
^ ^2
loannis Petri Fontanellc
de proxim o morituros , S i videmus p eifa p c cod cm
d ic, & quandoque inter paucas horas, é v iu iseo s de­
cedere , Sc his diebus adiíiifí'a fuit renunciatio R a tio
nalis , qui cft cx pr*cipuis officialibus Depi r a t i o n i s ,
Sc Generalis Cathalonia:,qui tam m o rtifcic erat v u l­
neratus iA a cuiufdam bicuioris fclop cti.vi euideuter
conftaret cum inicr pauciilim as horas m oriturum ,
8 prout co n tigit ftauiu.H uiic -j quis diceret non * q u iparam m m ortuo ? Caaihaudec.dfp-iri^.iT- fimtl.verko
mortuus,marialiier VHlntratu4,\zúQ\\xii: Mar. Giurb.
cenfuetH .M affinen.cap.zgiof.j.par. t. a n .i i . cun.Je-<, quen. vbi innumeri alij cicaiuur , Sc dcclaiatuc late t
quando quis dicatur m ortifere vulneiatus dicendo,
qu a n d o cura cft im p oílíbilis.vel cum m agn ad ifficu ltatc.qualis eratifta,quam ncc tentareaufi fuerant ch icurgi^re inter curandum,prout fa p c fit in taliter v u l­
neratis, in manibus eorum vitan» redderet A liiflim o .
E t tamen, quia m ors cxpcA auit rcnunciationem , adn iiílá ea fuit,n=c faA a difficultas. Q u o apparet, apud
n o s ceíláre quod dicebatur de fraude , qua: fieri v idccuc im m inenti vacationi pet moccem , pec hasrenunciariones : n on enim attendimus,nifi vt fic viuus o fficialis, ncc pro iftis f officiis requiritur certorum die­
rum fupecuiuenria.polt rcnunciationem ,vc alias dicic
11 Gxzúan.difcept.for en. 16 7.num.i j.U b .i. V a ld c enim f
in ter fc differunt rcfignaiioncs beneficiorum , Sc ceffiones officiocum .vt dicit R o ta Scraphin. decif. 389.
SÍ.4.& G om .in reg.de injjr.refignan.quaft. l i . PzxiC.de
re/igna b en efi.h b .il.tom .i.que/f.i.n.jy. Et errabis , ii
fin c d iftin A ion e volucris h * c equiparare , & ab vno
ad aliud argumentati , cum plurcs finc inter ea diffe­
rentia: , de quibus apud pr®JiAos A u A o rcs. & n on
« ih il nos eciam in difcurfibus , m axim e in h a c m atcria ,& pacticularitcr cefpcAubcncficiorum E cclefiafticorum , q u * func prorsus extra humanam difpofitio n em ,q u o d nor» ica in officijs fccu laribu s.qu* func
in com m ercio hom iniim ,haAenus,vc dicant S cribcn j ^ tcs,ea fere f *qiiiparari bonis patrim onialibus, vc eft
apud eandcrn R o t.Scrap h in .».6. (¿r fequen. Sacn en .i*
reg.de infirm.re/ig»an-quefi. l i . n . z . vbi h * c verba ;
[N a m in officijs fecularibus c u ri* , non eft prohibita
iijcceilio ex q u o illa vendi polIunc, 5 c per conlequcns
in articulo mortis transferri canquam res profana .]
C o n c lu d it : [ N ih il eft igitur,quod ibi dc fuccefllone
illicita, vel dc fraude otdinariorum ,vcl cx p cA an iiu m
1 } rufpiccm ur, Scc. ] H in c eft im putari f in legitim am
h « c officia, & aha habent, q u * id indicanr, prout i»
d iñ a diciy7Seraphi.habccur,& in recentior.tom.z. decif.
45)j.«.2 .Q aanco magis, quod fi aliud feruatur in E c cleliafticis beneficijs.cft o b reg. Cancell. de infir.refignan. quia alias dc iurc com m uni vfque ad m ortem
licita infirm o refignatio , prout diximus fupra dee ./ jjo .
^
N e c etiam inftaniis f rnortis periculum in contra
A ib iis elicit fufpicioncm .prout late ptobat M o ljn .n ofter de r it.n a p .^ p añ. in r/jairirno.contien.comparatione
1 8, ». 2. H * c apud nos obieruan tur, vt fiipia fuit diA u m M inim e ergo mutanda,Scc. A p p ro b a ta s,& -j-feqiiendas huiufmodi confueiudm es in huc materia,
dicit R o t. in recentie. tom. z.d tñ a dectfione 4 9 J . nu­
mero Í .
jg
Et c ft ■¡•(dicebatur pet hanc partem ,)cxtra om nem
rationem .Sc iuris fom entum ,dicere h * c fieri.aur fieri
poilc in fraudem c a p itu li, cum cis q u * de fraude di­
cuntor in agumencis contrarijs,non applicentur, quia
h ic non proceditur,ita,quando quidem in capite illo,
folum duo ftatuuntur vnum , poflc in vita quem tcrm nciare,& alienare officium ,in quem v olu erit.E t iecunduin,vt vacante co per m cttcm , non poH int a m ­
plius ij.qui poftea prouifi fuer iit dc o fficio difponerej
iuxta quas difpofitiones fraus túc fieri diceretur capi­
tulo, quando vacaifct feraci officim n per m ortem , &
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
prouifus p o ftei vellet per fimiles renviciationes alfqu*
adhibita cautela.prout fit non raro, illud in fauore al­
terius renunciare, ic in alium transferre. Sed hic no»
cft jta,ftd fumus in oificio,quod adhuc durabat anti­
quum , Sc ca latione alicnabilc , quia durabat adhuc
vita eius , qui vti antiquum illud acquifiuerat ,
vti
tale obtinebar,quod nunquam vacauerat per mortem.in quo cafu licita renunciatio, alienatio,Se refignatio,
iuxta dilpofitioncm d tñ i capttuh. V ndc hoc cafu-f- 17
fuccedunt omnes ill* re g a l* , qui fuo iurc vtitur, nul­
li dicitur faccrc fraudem, lic c t , quod plus cft , damnum alteri fequcrctur, rr¿H/<í nullut.videtur,j y jf. de
regula tur, hb.\.ver.his tamen ff.de lib. exht. opcihnts
textus in l. I .%.itcm ventuntfi.de aqua pluuiali arcen.
V alendae. V elaf. c e n fj6 .n u .i4 ’ & eon/. 8 j. n. i i j ,
Su td . decifio. ¡0 . numero ¡6 . R anw u conf. ¡ 4. xunero.44.
Lcrq u a m reg iila m t d o A iffimus & claboratiffi.
m u s Societatis Icfu infignis alumnus paici Tliom .
San ch. »» rrañ. d t tnatrtrn. lib- 3. dtfput.\8. «. 29. d e­
fendit > quod licct aliqui data opera ne coram Paro­
c h o , Si teftibus teneantur contrahere ruattimoniura
iuxta Tridentinum.adcanc loca vbi polline illud abfqne d iA a folemnitate contrahere , non propterca di­
cuntur infraudcm Trid entini facere , quia fuo iurc
Vtuntur , vbi etiam *f adducic exemplum dcconctaheutibus matrimonium in articulo m o rtis, vt filios
fic legitiracnt in fcaudem fubftitutotum , dicens hanc
fraudem licitam , cum contrahentes vtaiicuc iurc fuo,
& fic filij remanent le g itim i, ac fi quocunque alio
tem pore co n iiaxiflin t.
Itero qui ■
}■iurc perm itiente aliquid fa c it, non dicicur facerc in fraudem. C * fB a r z i.¿ « í/ . 1 S.».7-Surd.
d. d ec.jo. ex »»»».3 ó. R ot.Lud ou. 401.nurn.14. Ec finaliter-f in fraudem legis fieri non dicitur quando
vna via prohibitum ,fit alia via non prohibita,Ram on.
d,can.}4.n. 34. qui eft punAualitcr cafus noftcr.cum
capitulum folum prohibeat iftas alienationes, & refignationes in fauorem, quando ic m c l, vacaflcnc o ffi­
cia per m ortem ,non autem quando anieá , im ó per­
m ittit eas in d iA o cafu.
Sed quid egemus f -alijs ? Capitulum ipfum fatis
clare dicic quandó fraus fieret ei, nerapc quando poft
vacationem pet m o itcm , non fieret quidem e.xprefse,
Sc palira refignatio i» fauorem tertij,quod cft pro h i­
bitum fed fimpliciter, data tamen fide pcr Deputatos
d c prouidendo alteri o ffic iu m , quem vellet rtnuncians,tunc vere dixit capitulum fieret ei fta u s: extra
cum autem cafum , non confidcrat capitulum fcau­
dem ? fed cxprcfsc vult, & ab id etnanaiiit.vci poflcnc
ficti quzcu nquc alienationes,& refignationes in vita,
jn fauorem cuiufcunque. E t nifi -j- ita intclligcremus
ré hanc,vt poflbnt officiales in infirm itate,& fi graui,
renunciationes huiufmodi facere capitulom,quod fuir
fa A u in fui fauorcm.rcrorquerctur in illorum odium,
quod no eft permittendü,í® rtg.quodfauore,tírc.Fztci,
qnia officiales, vt beneficio capituli gaudete p o flin c,
ncceíTariú forcr,vt an tcquá infirmaremur renunciatio­
nes,& alienationes faccrenr, Sc fic officijs feípoÜaiét
Sc priuarent tepore quo ea exercere poUcnt ¿c de eis
viu erc.Q u is dicct.cam fuifle capituli mentem ? V n iicqucretur aliud inconuenicns manifcftú,quia femper
o fficia tranficcnt dc manu in manum , nunquam pe­
nes vnum durarent, quia* qui pecunia illa cmcrunG
iKjllenc fe ponere in periculo ea amitttcndi per infaimitatem .cx qua pofteafucccdeiet m o rs, arquc ita in
faiiitatc ie eis exuerent ,
poftea cis opponeretur, tt
in fraudem capituli exiftentcs in co ftatu , alienatio­
nes fecerunt , q u * ellcr mifcriima res, Sc «m
*
m ente capitulUliena.,quod ariipUm
•
diftingucndo inter ramim,& *grum
libu» officioiim i difpofiuoijcm , Sc alicna>»o
Atque
D e c ifio D L V J I,
Atque ita nihil hic gcftum contra capitulum , & ín
illius ftaudcm. Soluro e ig o difficultas rcfidec tota in
e o , an in iilo ftatu putoeiit procurarot facerc pro in­
firm o rcnunciationem , quandó talis iiifínmis millos
videbatur habcre ícn íü s, cui difficultati fu it latcin
fauocem tciigoatarij in íuperioribus faiisfañurn.
24
H®c omnia | ego >
Aduocatus rcíignatarij,indefcníionem tcíignationisparaueiam , q u z la tiflím cdifcuíra Sc examinata fuere per AfU lTbres G e ­
neralis C a th a lo n i* coiam quibus cauCa d-iccba ur,
t & per eadem motiua , q u * cg<> potui »»¡u p e r o n h a s ,
q u sfu cru n ca p p ro b .u a , díctj'a caiifi f.iit dem ente
Nouem bris 1 6 jy .in fauorem iclignationis.*: renunciaiionis, declarando eatn Icgitim jm . Sc val.dam cx
eo quod piobaíum fü ffic ia ictn im ic viuiim cum teniiijciatio fañ a fuit per c usptocuratoicm ,cuius m an­
datum non cxpirauciat per infirm itatem , quanuiis
grauem.fcd raorte,6c íicpotuera procurator co v t ,6c
li principalis.eflet in cxtreraís,maximc quia in pra-iu.
diculibüs non pote.ai dici * q iipaiari tnortuo , nec
poterat conliderati aliqua fa u s fa d a c 'p m d o Ü9.CUriar.anni i J99. ex eifdcin rationibus , quas ego ictuli
fupiá.j H anc ego decifioncm ftami pónete ínter reli­
quas egregias noftri Scnatuijquia me íudice,vix pote­
rar fieri etuditior.Sc ideó vií'a fuir merci i.vt intev erudíciflimas collocaretur. Parces erant Francifcus loanncsCoftafrcda notarius Regías-, Sc O n o fn u s Ciuiana Canonicus Gerund*,fijpcr officio cuadjuroris pri­
mi ícribani* maioris Generalis C a th a lo n i* , quz->d
anrcá obtinebat Nicalius Caftellat notarius publicus
B archinon*.
AR G V M E N T V M .
Procurator R egij pacrim onij . an poirufe
o p p o n e r e , pro fuo intereíTc, in caofis
aliorum ,finc folcm nitate co n ftit.5.tit.de
oflic.de A duo y procura. F ifcaU .requircnt¡^ vocum duorum D o ñ o ru m Rcn^ii
C on filij.
SVMMARlVM.
»
Fañum huius decifionis.
2 A d uocatu s Fbfcalü in Senatu fecundum conti, mn
crdinat M qu im peiuionam.vel dtmandam.nift
de voto duorum Senatorum.
}
Aduocaius,& procurator F.fcalü tenentur par,icu-
’
IO’ *
,¡, j ,
7
l i p i i i d i t .¡- .n ió fiít u , f .
fifZ u L s
^
i»
4 Qonfttt. tam dtSia procedit, (¡ue per Ce felCn,
> i Refpondetur M itr.noftrt.
OecifioSenatu,.
^
T om . I I ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
r
D
e c i s i o
533
D L V II,
O V ccu b u et.ai \ in Scnatu a ñ o in quadam caufa j
k jgr.-iiidfim a.inqua tationc quoiundam vinculorum
an.iqii ulnioram vindicabat qusdaro egregia bona,
Com iiatum ,B aronia5.C aftra,& alia locain h o c prin­
cipatu fira.&: rupplicauerat a fententia contra fe lata,
111 qua caufa ptocuiaii it,vt procurator R cg ij patrimonij.ci le opponeret pro fuo intercllc.adiuuando illum,
co quód in cifdcm vinculis repericbantui vocati vltjino Sereniffim i Reges Aragonum deficientibus
omn.biis defcendentibus teftatoiis , S c extinña de­
mum cora profapia illorum, vt fic caufam fuam a ñ o c
faio iabilio rem redderet propter jinccelTe doniini
R egis, quod fpctabat defendendum pcr Fifcales totis
vitibus,5c pr*tcrca votum A duocati Fifcalis,qoi illud
inter nos habet deciliiuim , non dcfiuucum forfan
crcHebai. F añ a o p p o fifio n e , ftaiim habuit contra ic
Adaoc.itus Fifcalis patrimonialis,de cujus co n filio ,&
ordinatione fuerat fa ñ a ,judicium contrafañionis da­
tum per partem imctellaiam pr*teiidcntem , non 1¡cuilTcei facere hujufmodi oppofitioncm co m odo,
quo fecerat, qiiinim o in h .c contrafccillc generalibus
conftuutionibus C a th«lu ni*.
Fundamentum erat t in eonjiit.j.tit.dt offic.de A d - 2
uoc.y procur.fifcah, m nojins conjiirtittohibus, qua ftacuicur, n^n ticcre Aduocatu filcali ordinare Frocuratori patrim oniali afquam pcciciuiiem,vcl demandam
de aliqua rc.quam putc-t ad dominum Regem (peña­
re,nifi confiihii. duobus D o ñ o rib u s R c g ij C o n filij Sc
habito voco ab illis in fci ipris quod non obfcruauerat ifte Aduocatus filcali.s,qaia fine alia confulratione
oppofitionem fecerat pro iuieiefie R c g io , Ec illud f J
Iam firmiter obferuandum voluit CMÚzm d. eorfinut.
vt ordjnauerit,Procuratores,& Aduocatos fi(cales,obferuantiam conicntorum in ea,jurare debere particulatiter jii ingtefiu (uorum officiorum , vltra juramen­
tum gencralc,quod folcnt de obferuandis confticution.bu siij diñciingrcfib pr*ftare.
Rcijiondebat Aduocatus -f fifcalis, conftitutionero 4
apené loqui de pctitionibas ptincipaliier faciendis
per Fiiciim,noD confcniiendoeas fiet i, contra aliquem
finc p r* d iñ a folemnitate . non de oppofitionc, q u *
fieret liti pcr alium introduñ*,& : cum Iit conftitutio
odinfa , non eft extendenda de vno cafu ad alium :
odium autem confiftit in hoc, quia obligat dominum
R e ge m ,&: fuum Fifciim ad iftud confilium antea h a bendum,nec fufficit illud,quod dat ei fuus A duocatus
fifcalis pr*cct illud , quód feruaiur in qiiibufcunque
alijs,qui alterius non indigent confilio ad mouendum
caulasquarcúnQue,pi9terquam fucruin Aduocatorii.
A d có eft odiofa t conftitutio h « c , in opinione ^
M ier.noftri fuper eodem, u. »0. vt aufus fuerit dicere,
hanc cffc forfan vnam conftitutiohcm dc illis, in qm­
bus R ex fuit deceptus , vt dJxit in al*o lo c o , & fuiilc
fañ am tempore necciTuacis triginta gaicarum,6cc.ia
quo fuic multum nimius iftc A u ñ o r , quia in C a ­
thalonia nunquam h a c q u * temeré . dicit , S c
magis liberé quara decerer, fuccellcrunt, ncc fucccdcnt in «ternum. E o maximé , qiria non eft
materia in qua palfct cadere dcceptioR egis ,c u m
cx hoc q u ó d , vt matudiis procedatur in fuis caufis,
requiratur prius votum duorum aliorum fuorum iti­
dem Confiliorum , nullum vnquam ei poteft aliquod
cucnire damnum.
Et h * c extenfio t
''"® cafu ad alium tantó i
magis in pr^ifenti eft explodenda , cum videanyis
non militare eandem rationem in vno arqui in alio,
q u * rationis identitas folet aliós elTe cauia harum exlenfionum , im ó diuerfa admodum , qoia conftitu lio fundat fe in quiete R cip u b lic* , «d tollendum
Y y }
vcxatitJ-
lo a n n is Petri Fontanell^.
5
3
4
fc eonftitutionem com prchendete.Sc ccompcchenfa m
vexationes, & a d cuitandum im penfaseoru m , qm
intclligere.
conueniuntut per F.Tcalcs, q u * (unt rationes exprciN c c fidas t
argumento fuperius f a - i j
f * in cenftttMtione, q u * in ca lii, de quo mdiuidudli£bo, in quo dicebam us, ceftarc pradufta in opp o fitiotcr loquitur conftitu tio, quando Filcus cft ipfc qui
nc quando cft alius, qui m ouit litem , cum (luc cum
caufam naouet, optim e applicantur , fcd non in cafu
filco fiue fine eo , non poffit pars cuicatc tnoltftiam ,
oppofitionisjcum camctfi ctlfaret fifci o p p o litio , ni­
6c iitipcnias litis, quia diucifum cft certate cum annis
hilom inus non tclcuaremut partes á m o leftijs,
squalibus,prout quando inict aquales, vel cum aimis
ucc cxcufaremur ab impcnfis in caufa faciendis, quia
inaquahbns, v tlu ti cu m fifcb , qiii fine dubio habec
jam lemancret parspriuata, q u * litem moiiit,
propottntiorem m anunv.conltinuio lam vidctui p i* u i.
l ^ u i t u t , q u * diétas moleftias , & impenfas caufadiilc hunc cafum ctiam ,cum luquiiut nedum quando
rc t; crg o n u lio m odo videtur conftitutio extendenda,
ipfc folus m o u cie vult cauiaro tcd etiam quando cum
fed accipienda in cafu de quo loquitur p r*cise , non
aho,volens iu vtio q u c calii necelfai ianr loitinnitatem
adcum ad quem iliam ducere voiumus.
COiiftitutioius , ibi ttrobant. que per lt dtt. Procurador
7
Atquc ita -f Miercs , quem cordatum conftitutiofífc a i, 6 alere, volent, fe r pati ab ell , ft c . N u n e ig o
num interpretem habtm us.feotír fuper e a , nurner.j.
cxcufat ab iA)úiuaiiti.i coultuutionis , aliuni clie m
in i.part.eollat. to.fol.4 3 .non procedere conltiiutiocauia , Si ea luuwiif m olcilaiutuni p a u tm fine fifco,
iicm ,quando procedit hfcus.uon per principalem m o ­
a cnotes c.ii:m,&: dn rioits multo lunt m o L tli* fiici ,4
tionem litis , Si primam pct cioncm , 3c demandam,
m o .cft'js ahoiuip , fiue lic folus m caula . /luceum
fcd p cro p p o liiio n cm ca u l* pet alium im roduCl*.
al.o . N ec iiu t ic lli dictbacur, t M ier. noftjum tene- >S
8
Sed replicabatur, f nullo roodo p cilcdici , dilp o te co m iaiium , qma non loquiint multum aflcriiuc,
fitionero confticutionjs huius, clle odiufam fcd fauoftd dubitariuc fatis per verbum , cre¿<?, i b i , forte non,
labilem , cum vt cadani ipfad icii, lit hicta pro qutcquia quod vna via prohibetur , ft c . Cjntranum tamtn
cc R cip u b lic* ad tollendum vcxr-tiones , q u * jiixra
credo ¡dummodo tejfet fraus , vbi vitetius v idcs poni
aliam conftit. Strem/fimi Regis M aru nt, qua eíl.7.$nlimiracioncm , ft fieret inf.audtm , quod in pr*lcnii
eip.Pertolre.tir, dt apptil. Colem elie non pa u c*6 c ad
G f/sconci/iicrc exiftim abafur, cum filco d irc^ o non
rcicuandutn partes ab im pcnfis,quas fuitincre habe­
hciiifict mouerc caulin* curo ejus fiicccffionis cafus
rent conu cnt* pet fifcum , & ad id principaliter at­
non cuenifict pendens cx adimpicmento plurium contendit, non ad aliquod filci odium ,licct aliquod ei red iiio n u m ,& ideo ante tempus agere non poterat, vt
fultct, minus principaliter tamen, & fccundatió,quód
probauimus in a l f s decijf.'\hi clií¡.mtau!nuis, an fucnon eft attendendum per ea,qii* ego probaui late ex
cc/Tor poffir petere dcclaiari ral/s ante aduentum caapprcbaiiflim is Autftoribus , quibus non mihi ,eiedas
fus fu * fucceffionis , quarfimt dec. 1 j 5;
15 ó-»» 1.
velim , in I.de pi-U.t.upt. fUuf.q.gl-offiZ. part.4. ex nu.
ncq u ccrg o dib tb a c licere ci fo fie molcftare alium
v b i. cx principali in tentione, fi fuic
}* i ii.di.c^ um per viam oppofitionis , ne vt dicebat
erga o d iu n i, vel cigafauorero , h * c m etui : vide lo ­
M icr quod vna via p ro hibetu r,& c.
cum , vbi copiose habebis forian q u *cu n qu c 111 hac
Scnartisiun£t s i cbffibiis multos dies tuminauit
materia defidctarc potes.
in icm l.ar.c , ¿k tandem , vo iis hcci d'ffi.im ibus,fc9
C u m ergo conftitutio f exprimat caufas jam diq.iufus A iitr. doélfinam , & nommUj txcn plana,qui£fas, q u * dcdccunt occafioBcm , vt ipfa fieret, vb icu n ­
bas conflabar , dmcrfas diuerfis tcm potibus fuific
que ill* concurrent,& concurrere potciu nt, ibi etiam
f.-.élas íimi'e-s oppcfitioncs fine d.éía ioltm niiatc
CO I, ftitutio intrabit , & ejus difpofitio ; c a tn im c ft
al-fquf-co qu . d fii ilct co n tia d id u m , declarauit pto, .p
natura.&c vis rationis expccll* in difpofiiione, vt caiim>ncomrafa€i:one , femícns hunc cafum non efie
fct extentionem de vno cafu ad alium , in quo viget,
fub d iip cfit.o n c conftitutionis com pitheiifum dc
& feruic pariformitcc tatio exprelTi,& fcu,vt propnus
mcnfc N o u c n .b , iC.) 3. in caufa d o m n * Guiomar®
i c loquamur , coroprchcnfionem , cx his t q u * in pul­
V..
^ ^ C o m iiilla de
de Aym eric , & C iu yllcs , cum egregia
chro cafu de patificatione nullius dotis, vcl paru* do­
M om agu t. C o g ita , quia m atci.am fatis amplam ad
tis ad eíFeéluhi habendi quartam ex auEen. prattrea,
id habes in fupiadiélis.
C.vnde vir, eft vxor , ex quo ratio expreílá 1« auüent.
ipfa,teCpe£i\i nullius doiis , viget etiam , & feruic in
cafu paru*, & m o d ic*,n e conjux fupetftcs in oppro­
A R G V M E N T V M .
brium beretranU tfti rnatrimonij mendicare cogatur,
tradit C * f r Barxi. decfio. Bor.cn.tzZ. nu.4. f t 6.&c
pulchre cti m M antic. ¿e taeie. f t ambigú, conuent.
lif c o s an poflic fe o p p o n e re in caufis alio­
lib.\l.tit.4t.r.umer.\3. &i nouiiTime loan. B aptift.H orum p ro fuo in te rcfle , deffcnfurus vnum
dierna ad l hac ed iE a ti, quajl.i. «nwi.yp. f t 60. Cod.
cotum .
de fecund. nupt. per l.his folis , Cod. dt reuoc. donat. Sc
D e maceria tertio ru m oppofitorum ,6c e o ­
pet alia jura pct cum ibi citata,, & ego ctiam aliqua
rum n atura.
hotum tradidi »■
« z.dtpaE.nnpt,clauf$.gloJf.i. p an .z.
t1u.9j.Sc lutCos clauf.7. g lejf.j.part.j). ex numer.16.
S V M M A R IV M.
I I concutrcce autem f hasrationes, & vigere, ac feniire
vbi fifcus vult venire per oppofitioucm , ficuc fi veni­
1 JuJ.ices caufarjitn appellationum, f t fuppHcationtim
ret principaliter , nullus non videc , quia in co etiam
habent iurifdittionem limitataTnadpcrfonas,ft
cafu poterit vexare partem , & multimodas m oltftias
pes prirna inflantia.
illi caufare.iimul cum pluribus impeiifis : nullus cnim
1 Ap p ellation is.ft fnpplieatienu in caufa non ccgnoft ig n o ra t, Aduocatum fifcalcm habere ctiam votum
cendum de neuisperfonis, f t tebus.
in caufis fifcalibus, & habere imerelTcntiam dum traOpfoftierü tertij nulla facienda mentio in feteten¿lantut ,S¿ votantur , & quod fi videt , n on benc pro
tia.quando venit ad coadiuuandum alium ibid.
fiico caufam currere, poteft illius cinfum , & expedi­
Oppoftior tertius veniens ad defendendum
tionem impedire , tc detinete dum procuramur me­
differt.rr.uhum ab eo,qui pro fuo iMereJfe,ibid.
dia m contrarium ,qu» poiTunt proficere,6c alia quam 3 Affifiert alten tn lite pro fuo inttrejje, nerno prthtplunm a poteft tentare contra partem , q u * erunt ci
betur.
infiniti damni , & infinitarum m oleftiatiim : dicen4 Legatarius poteft ajftftere alteri fr»
dum ergo videtur, fic hunc, ficu tillum cafum voluif-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Decifio D L V I I
i» .8 . H o n d c d c r o » / » / . 2 j . « t. Andre G a y l . e b f t r a .t z i .
nuTntr.S.lib. i .a c S c i p i o R o i ii t . d e c . 1 .«.3 j . o p t j m é d e c l a ­
flam tm i ia <¡«. vKMar.
Í
F .r a . p p . f i " ‘ p ” f " ’ < » " " / ' • d 'a m t a d a a d t . a d m a a a d u m a i m m . . f u a m a i , „ m h a h iM
f i r a u m m , fo tu m i x
d u h iitr u , , a a i: p . 0 i
S
prajudieatum tri.
M m a u , aual.tati, la u fi uon p „m m itu r ,« .ud,£M app.H a,i,m , . au, juppl,ca„oa,j.
A t p , l l . „ . u „ , i , u f i p , l , c . , m a „ caufa , d , b „ ,¡fc
9
Oppofitor tn ttu i no» adm.titiurn j i tnjtutu cah,a,
7
,,u fd ,m uatura ,p f,u , p r iu c p a lu .
n e c a d p lH S ^ qu a w p r in c ip a l I-
10 Oppofttort u r ,io vta / e c H k , q u ^ d o p r a d u a
prip>cip*-i, nec potejifacere ompt u s.v t h.e U te
C m fi.iu iic,.,,
dc ,„,i¡sc p p c r„cr,i,u s. cxpcnau tur.
1 1 FilcuíAiiPdi'hit caufas od fuum fr u m .
} C i« * F
fe c im d a n ó ad c o a d m u a u d u m v n u m c x c o n t e n d e n t i.
b u s , & in t e r m in i s , v t c t i a m ift i u s f p e c ie i t e r t i u s p o l l í t
i e o p p o n e r e in c .iu f a a p p e l l a t i o n is , p r o b a t O l d c a . tonf.
a j y . c u m a l i j s a d d u i t i s p e r C a n c . n o f t r u m m i./jHr.i/.*»',
refol c I 6.de Ser.oppof.ex n .p^ .i» cod,cib.addm o.im \bas
a d d . ^ z r .in eonfsl 9 9 .^ ,! ,
N c q u c e t i a t n t p o c e r a t r e jic io p p o fitio c x c o q u c d Í
f if c u s h i b c r c t j u s n o u f u i m a c u m , fe d v a ld c r e m o t u m
d e p e n d e n s c x c o n d it io n ib u s , q u s c c ia n c a h ie a a d im pU i i d * , p t o i u d ix im u s , q n i a id n o n i m p e d i e b a t : n e
tu s, n i.ix im ¿ c u in to r a c o h t r o u e r f ia c o n fifte tc c in h o c i
a n t d c t fta n d u m t e f t a m e n to , v e l d o n a tio n ib u s . &
e ra t
ia m
d c c la c a i m n
p ir c b a c n o :o tiu m
n a i s v k apHd n o s r r a t le n » " .
14 A d u -e-zus fpfcahs debet i m t r t f f e , «T fuum votUm
pr. h-htrt t» tanps, u qu-hus z.ec -fi acior,»epjHt
rem. ‘ e i tertius oppolitt»- joiiim
Ij
q u i v e n it p r i m ó , & p r i n c ip a l it e r p r o p t e r fe,t 5c e i i m . q u i
i p l c p o iI c t d e f f c n d c r e t e f t a m e n t u m , i n q u o c i a i v o c a ­
per dtfcurfum.
,i
t
r a n t e s , a c d if F c t c n t i a m in h o c f a c i c m e s i i i i c r t e r t iu m
p ro d o n a tio n ib u s , vn d e ap -
f ii c i p r x i u d i c i u m & i l l i u s i n i c i e l -
fc , p iu q u o v c n itb a c a u d ie n d u s , c u m n e m o a ffifte l e p r i n c i p a l i l i t i g a t o r i p r o l u o in t e r e f f e p r o h i b e a t u r
r e g u l a t i f c r , i n . o lu p e r - .n it t a u ii u b c r a l i t c r tn c .fi» . v t
h t penden, tn 6 . ib i , [ I a n e .id d c f t l n f i o n e m ip l iu s l u i s ,
O p p " f i - 9 r V Ctru a ñ o n s f u f t u u t .
1 6 F . f t i s cpp'fitor . f i et-.A'p, cuandu, quando 'T im e-
a l i q u i iq v jt n u m j n i c t c t i i j p e n c r i n t a d m i t t i c o s in c o f t a ­
dio liris fe njftrt cstano p tri.s , CT iti hoc traIL tiu V pers.
1 7 Fifius d ffi ilts oond-fionis, alta eptteta habet.
18 Ttrttus oppefi’ or uicoadiUUiindHi» ai qutrn , od>o/u j. O* 4tsare.
19 Aduocatus f i f t vbi non bdbet Vi>ium,non tam odtrf'S .
%Q D ecif 0 Senatus in hac caufa.
1 1 A io 'ua fententia.
^ Ftdticommtjfartu*. etiam ronditional's , dieitur ha­
bere ius t n /pt proh.'b.le , rb‘ dcm.
i.1 Creditor ¡epotefi opponere tn aiu'a alterius creiitoi-ts , ¿r opponere defenfiones , ¿r excepiitneJ
om Jias.
t u , in .p i > i p i j i i i i n u e n c t i n t , d e c c i i i i m u s a d m i t t e n d o s . ]
D E c
D L V II.
t !
E c d c l e g a t a t i js , f q u o t u m m r c i e f t t c f t .m ie iu u m fu - 4
liitie i i c x q u o c is d c b c n tu t
litc T fc o p p o n e t c p r o fiio
l e g a i a q u o d p r - ffim f i m i -
> iiic .tll'.;
aJ
d e fe n d e n d u m '
t e f t a m e n r u m p t o b a t l.fi f u fp c ñ a , de inrffibio.tefi.im .
C o u a r , l . i i c tn p rañ.q u a fi. f n . c. i j b c n c A n J r c . G
y l.
o h f f '.i 'c ih b . 1 .L ii d o u .d t c .l 'e T u f i 6 .L i d c f id c ic i m i r i i i
liU- js -f e n a m fe a n te i c i n p i i s o p p o n e n t i b u s , f o r c é i s ;
a d in u u n d a m
o p p o fic io n c m
ad
a lliffc n d u tn Vni p ro
i u ) n i i c i i f f e . M i C i . p o f t G o m e .< ¿ e maiora, p a r.4 quaflk
1 4 .n it.CT" 1 4 . S i CxZÍkú.SoioiXiZ. quotid controUerf iu r,
lem.'y.c i j j . n . t j . & 1 8 . v id e N ^ c h o l a . A a t o n . G z z a r e l J c i f t i s t e r i 'j s o p p o f i t o r i b u s , q i u n d o , & q u > m o d o
a . ! m ii t c t ) d 's .t o t. d t c .A t .^ >bi a u d i t i o . E t in t e i m i n i s ,
t fiu • o p p o f i t f o n c m a c !ir.n tc .n d a iii a d a d , u u a n d v i « S
v n n . 1 nd v i A o r i a m , q i i a u J o ip ! e h a b e t a l i q u o d i i u c -
^ T ) O f l : d : f f i - i i t u m . f & e x p e d i t u m a t t ic u l t im , d e q i io
r e l i e , .. c . n o n f o i m a t m n , &
e x t o fo lo q u o d d u b tc -
X
'X) pracedem t ¿ei)/*, c i r c a p t ^ / c ia la m c o n t t a f . A o '
n c i n c o n u i c u t i u n i s , in o p p - l i ' 1 .'i>c f ifc i f o i t a . b .¡'le
f ü l e m n i ia r e eonfi j.iit .d e »ffi .d e A a m c . ty precur Hf.
fc q u K iir C a b i '1 m r efo lu t.c ritn .c a f it'8 .e x . tm .O.ct.itu.U
q u i t r a A a b « n i t i e p a r a t im a c a u l a
N e cig L . n i c U i l i ' d e . c n o i i s , c o n c ii t io i i s , q u a n i a i ij ,
par», ad p c o l e q u e u d a m c u m
q u a a d i i c i f f f f u s
p r i n c i p a i i , ied *}t
filc o fu a m
c a u l a m , ;iS
c p p o l v i i t , n n n p o lio pr< le q i ii
c t im p r o c i n a r o c fifo a li , q u i a n o n e ra t Ic g ic im a , ¡j¿
in c a f u p e r m i l l b f i d t a c a o p p c f i i m . t x a i js c j u I i s pr® t e r d o e u A a s t n p r a c td tn t t.ó s q u ib u s p o i t i a t , &, d e ­
b e b a t r o g n o l c i ili i l l o in d ic i o .
r u r , cx li'c
in r c r p a r ic s a liq u o d
in t e r e f f e p .j f l e o i u i
f i l e o . rra..fi: V i n c e n t . d c F r a n t ii . a e n fi.t « 7 , n u m er.z,
v i d c n i r n o n p o l i - c i p t f t i .b c t i h * c a f f i f t e n u a , l i a liu d
n o n t 'b e í íc ’.t.
S t . l d,!!!:!!!:.-!-; c n t t
m t u a - i o n e n a t u r .e c a u fa ? , «
fi f i f c o s a d m i t t e r e t u r , n .n n a ;;a s r t s u o n h a b u if f c i v t laiT) , l ic ii r e n m c m i J i b r i p r i u a r i o p p u f i ; i o a d m i t t e r e t iir a b i c p ie e o q u o d d u b it a t e c v lK ir., l i c & : f i f c i n f f t
H * c o p p o f i i i o , v t b f c u i r c r a g a m u s , d n b ir a n d o
f o j u m c i r c a e a . q u * o p o r t e t . n. .11 p .i t e ia t i m p u g n a .
p c r m iffa ,
ri ex e o q u ia f if c u s n o n f u e r a t i ñ c a u 'a p n i i . * m f t a n -
p r m i i s , c a u f a m a p p e i ! a - i o n . s . 5 cfi--u f a p p l ic a t i o u is e ffc ,
t i * d ic e n d o ,
& c l l c d f b c r c d u U i ™ q '. . . i l i t a t i s .
I u d i c e m c a u f * f u p p l i c a t i o n i s , f ic u t a p -
p e l l a t i o n is , h a b e r e ¡ u t i f d i A i o n c m
l i m it a t a m
adeas
ta n tu m p c t f o n a s , & ad c a ru m re s , & ad c a m c iiia
d e q u i b u s c o g n o u i t l u d c x p t i m i t i ii it s in c u iu s lo c u m ’
f u c c c d i t , B a l il . i» l.poji hanc, nnn». 2 0 . C .d e ten.por efi
repara.
. y 5. « .y . B e r n a r d i.M u fc a ’ d
g i^ f p a r u s , ».3 y .
3 6 . & d ixi’
m a l JS d e c if n v b : deeifionibus Senatus o r n a n i , 6c fi<7
n a n i e r d e c i f , i n . u in p u l c h r i s c a f i b u s ib . t e U ii s
q u i a c u m h lc i i s n o n v e n ir e t p r i n c ip a l it e r . & d c p e r fe
p r o fu o in te r c iT e , f e d a d a f l i f t e n d u m f o l ü n , c a u f * &
d e f e n d e n d u m p a r te s a A o r i s . v t v i n c e r e t p r o f iJ e ic o i n
m . i l o , m q u o ip f c h a b e b a t iu t e r c l T e , n u n c r a r c o ^ n o
1 f c c n d ii m t n e c d c n o u a p e t f o n a .n e c d c n o u i s p r í t c n / io n i b 15 , fe d d e e if d e m , n e c in f u i p c r f o n a e c a i f c n
tentia concipienda, ncc de co in fententia fac¡cnd¡
« c n tio .fe c m d u m Innocen. in , . eum fuper , n u . j . ^
6.de efficdelega. Sc ibidem A n t.d c B u t.« .ie.ac Panor
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
h*c
n u u a t i o n a n u * c a u fa : t i m c r t t n r , q u * n o n e f t
vr,
p r o b . ib i m u s .
Ad q.iod t
p rx lu p p o n e
m- g
S c i i a c x , q u a lis
e r a t t a u f a t - li n c i p a l is , u a v i « »1» c " ' f m i i r a a n a , i i c
& a l i a , f i c t . m n . a l i s f i m i i n c r , Ik f ic J e t e l i q . m I q u i a
c a n ú i a i .r i H a l i'U i is n ™
u l i n m c i f m ic ll .'Z a ^ c .i c Fralich. dcc. f o M i c l u .
F it t.i ... •.F'clífcr.c.VJi-^-A''
' dcpuB uup, cluufu> a e './ iin . .uu:<c.7,- t“ cr. f ^ucn. & dix; Ciiam m
alij. dcculc.i. Iv iS q j u d . l o u Jcbco hic l e p c . c i e . iSC
( ¡ g , . . ; , t u i d r t . . 7 U i» ..íS iiU c a u ila í ,
S e c a n Jó pr® ii p p o n .ie .t h •..•¡c m a teria m ad m itten ­
di te rtiu m ad r.flilU -inh.ni a ittr i , vt v in c a t & co.<d. ^
h iiia n d iim e n n , c i f - u :u ’. u m lis.iira^c c o n c c lfim , Sc
p c im ilIjiT i & lig n .i.u c r d n m n io d ó i.i .ilunio n o n ! * d atu r jus illiu s, c o n tra q u e m f i t 'ip p j fi io , n c c p r o in ­
de fi.ic i l l i u s c o n d f o d ;i r lio t . V ndic v M c iv n s fo liu n
ad m itti in fta 'ii c.m f;c a b f ; c i e e o i^Jo l pi (Tr plus f.j«
cere q u á m p r in c ip a lis , p r o u t c ft V iiifa . e . f f v t l i t i
p en d d n 6 . Sc u u llu s eft c x c ita tis l u ^ á q u i id n o n d o 'i y 4
«ca*
5S6
loannis Petri Fontanellse
ceac, ad m ittatqu e,& p t* te r c o s , laiiflim c M ac.G iurba dee.S ctl.i -per tot.tx n .í6 . vbi pratcluia t via pi itic ip a li, pr*ciufam ctiaai initllig i ccitioad caufam ve­
n ienti , neqoe minor icltiiuitur ad ptubandum caufam e iaiH leit j com párenos dici annexam cum caufe principali vt vna eadcmqoc lententia lerm iuan vtraque debear,lihim item tertnun e(Tc eandem petfon am cum principali, non adur tfam, neque iftum lercium polle opponere exceptiones d tatotias vel decli­
natorias ex fua pcrlbna , requ c pofle fta>um caufx
m otare, & denique conftituii tegulam generalem ifte
A u ñ o t dicens,uon habeic Ulum tciTum' potu>raiura,
qiióin principalis,neque añ o ris coiidiMoncni polle (iccredeterioroni,viden.Canc nofter i» t.par.var.rtjal c.
i6.d e ttr.oppofit.n.j ,tn codic-b.addt.Si alq fopta cji.iti.
II
Ec cum his etiam f concordat nofti um ius muni­
cipale, vbi flmil.iet mu tu m ll.iifte ponantur, q u * de
tertiiS oppolic<'t :bus bi ftatuuncur , legibus euiin t»
trib. esnjiit. itHus ttt. denegari in ptmus euocacioijes
caufarum ad Regiam au iiem iam , & pcxtercaphis in
probación bus faciendis, quam principalibus litigato­
ribus, ad quarum conftiruuonuiu cxplitac oncm plu­
ra habcs ap'id Ferrer n.dlrum in fuie vbferuan
J I I.& noftrum eiiam don. A c ca f dc R ipidi.R..gium
C o n filian tim v^ r re^ol.C ip ^.de except.ex w.: 41.
la­
tius nofter eri..m Car.c. de his agii in tir.fnpra.hilo de
ter éppef.per i«f. bxiia . fi, lila
G izzarcl. 4 1. fu p ii
citata.
II
His pr*fiippoflris. f clarum eft.iftam caufam ,qiix
inter priuatas p; ti«->na$-iiic-ba ur , & rañabatur tam
in prima quam m fecunda inilantia , ordinariam cau­
fam fote, ¿Sc cllc,ac dict : fi autem ad.nittimus fii'cum,
eft certum muraiuram naturam, q u iacx ordinaria ef­
ficietur fií'calis, & feu^patrimon'alii , quod ex co pa­
tet, quia ftatim vc fifcus habet in aliqua caufa inictcfie , sctrahiceam ad fuum forum vbi trañancur caulx
patrim oniales, & fifcales. Capi, dtctfi.is.teta, G tam m a. ¿ íc / .i i.B o f g n i C a u a l.d e tlji.8 ./>«»■»« i. M atta dt
iu n fd iii.p a rt.a , centur.i. caf.14. ex numer. 1 8. 5 c late
d o n Garcias lA á ltú .d e magfira. hb.i.cap.4. txnutneJ ra I i.p c r tex. in Ug.r.tp- t. C / aduer'.fifc. & Ug. nec
’ quiequant, de cffic pracon/ul. eum fim il. licét apud f nos
no n extrahat á R e g ia Audientia,qu® eft iftarum caufarum quantum ciinquc in cis habeat fifcus interefle.
lu d ex com petens , nili in certis cafibus in vim cerc*
R e g i * p ta g m a tic * , q u * vtinam nunquam edita,quia
nullus Iu d fx m riiü c,ím ó n ec cx m ulto *qu alis R e g i*
A u d ie n ti* , fid m ibi trañantur , cum h o c tamen nc
quidquam agatur finc inteicflentia, & voto Aduocati
fifcalis quod eft figm im , haberi has caufas profifcalib u s & pairim onialibus , ex quo vocatur in cis Aduocat.fifcalis.
14
E t deb crcf etiam Aduocatum fiftalcm poftcó inte­
refle , & (uum voium prttbcrc in his caufis, in quibus
eft (bium afliftens, fiue oppofitor fifius ficuc in alijs,
in quibus eft a ñ o r , vel reus probat late C a bcd o dee.
J j PortMg. 1 I 9.n.6 p .i.e a ratione,quia f oppofitor vicem
a ñ u tis fiiftin ct, cx Bal. in l.fina, n.y. C. de edit, diui
A d r ia . tolle». Sc pars eft &: dicitur efle in proccflu,
j6 adeo vc f cum pofteá oportcr parces cx aliqua cauia
denuo cita n d a , cicaci eciam debcac fifcus oppoficoc
ficu t leliqui prúicipales litigan tes, cx Bal. pet illum
tex.*» /.I C.ft tutor,vtl euratcr falf.allega.excHf.fit,Qzbedovi-» fupra,n.y.
17
E t exindé etiam nullus dicer, quin conditio illius
lirigacoTis,contra quem comparet fifcus,fiat valdé de­
terior quia h ibet alium aduerfarium, ac illum quidem
m u lto potentiotem , quem communiter dicim us efle
difficilis conueniionis, l .z . f f . defideiujf GloiT, 1« l ,i .
f f qui fattfda.eeg\ kSi\S i.d ec.ZZ .% oU in confiit S * '
ba ud .tit. de m ppthxgl. ,7 .
A lio s titulos , qui
n o n mulcum iafU ficaat ¿ fc i bonam coaditioncm .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
quos eg o non audeo referre , tradit qui bcnc nouetat VCI Aduocatus fifcalis,nofter lacob. á Cali.t» marg.
fif.dub. }. num. jo . verf. , 8 . & voiantibus fgpcraddilu t v u u s , ncm pc qaando nou eft dc R cgio C o n filio
Aduocatus fiic.*lis , de quo cum cauf* oppofitioncm
ipfe confulucric, ¿5c ahas , quia fcmpct ifti folcnt efle
fifco fauorabiles , dubitare poteft facilc pats contra
ipfam, eum futiuum ,q u * ratio ctiam militat in Adoocato fifcali , quando t ft de R egio C o n filio , quia
in co n e c dcctil affcñ io , q u * loiet clfe in his , q u *
nos concipimus cx nobis , Sc quando non ita, fufficit
fic preliiincrc pofle partem cum iudiciis nihil melius
quam tollere fuipiciones,
O nues om nino t D o ñ o tc s abhorrent multum jg
om ue n hiiiuimodi tertium oppofitorem , qui poffit
aliquod pio;j jdiciuni quaniumiiis minimum facete
p a ici, v e l iiluisconditioucm icdderedeicnorcm , vt
vuiiiims : omnes dicunt non co gi añorem cura tertio
litem lu/iineic animo nouandi , fed folum admittere
eum VI limplieem dcfenforem , p ro b a t, loqucns de
venditore fc opponeute ad caufam co n n a emptorem
m otam , VmcCn. Hondede eo n f.ij nu.y.hb.i.
Et fi 6c vbi m Senatu N eap olitan o , prout eft
deei. Vtncen. dr F-anc.i 17. admiíTa diciiur hu'ufmodi
fi ici oppofit lo uon laiT) grauc , qtiia ibi Adnocatus fifcinu n habet votum, ficut liiclcd (oluin affirtcntiam,
q u * non eft tanti p i*jud icq , uec tan t* mutationis
cauf*, Sc n atu r* illius.
Scnatus pondeiauir
h * c pondeiationc debita,
cui poft m agnum ftudium , futt vtfum uon drbeie fi­
fco denegar i quod nulli alq , opponeic fe polfe m hac
caufa admiiando añ o re m ad viñ o tiam pco fiio inierelTe >ne aliquando euenieme ca.u fu * fucceffionis,
o b defeñum aliorum anieá in vinculo vocatotum ,
& vulente inirarefifco , opponeretur ei de fenccntia
facri Senatus contra vincula , quamuis enim puflec
tu n ; p r« ie n d i, fententiam fiicum non afficete foi fan,
vti non vacaturo, aut alias, verum , vt dicebat in pro­
pofito Vincen. de Franc. ctta. dtc, 1 1 7 . arca fin. non
poteft negari quin pcr declarationem , feu declaratio­
nes Tribunalis tam m ag n e auñoritatís ius hfi.i effi­
ceretur deterius : maluit eigo Senatus tcanfire pcc ia conueniencia, fi qua erant in damnum alterius pattis
ex adiunñionc noui com petitoris , & mutatione na-tu r*, q u * non poteram negar j, quám relinquere f i t
cum finc dcfcnfione pco co quod in futurum poifec
fuccederc,concedcpdo ci, quod alijs fideicommiflarjjs
non denegatur , 60 m axim é, quia fifcus non poiccac
fc exuere fiiis pr*rogatiuis nc pto fuo intcrclTe interuchirct fuus Aduocatus fifcalis in caufa , nec erat in
fua manu id cuitare , Sc ideo non debebat indé dam­
num (cntitc .• Sc in fiimma, przponderare in prxfem i
vifum Senatui fuic, imcrcíTe fifci in oppofitionc pto
dcfcnfione fui juris qualecunque eflct , & circa caro,
damnp, Sc feu prsjudicio , quod inde parti poflct fuccedeCe ex illa im eruentione , Sc fuic confideratum fic
etiam pto filco declaraflc Senatum N eapol.cuius quáta fic audoritas.m illus ignorat in tlla dec, 1 17. V ine,
de Fran.& quamuis ibi fifcus nó habeat votum ,nihil
incereft.idcm finedubio fcci(Tet,fi h a bu iflct,& idcirco
cleanuo i6j6.<i\e y.April. Relatore egregio Senatore
G abiiete Beratr,& fcnba Dufquecs, admittendam op­
pofitionem fifci judicauir,verum eft inierpofitam fuifle fupplicationem ab ea prouifione ad aliam Aulam,
fed cum modica ipc vincendi, prout ita fucceifit, vc
videbis infra.M otiuum principale fuic quia non dc- n ^
bebat fifcus clfe deterioris conditionis, quám cflenc
priuati,quibus ctiam fi fim fidcicommiflarij conditionales.ctun dicantur habere ius in (pe probabile in bo­
nis fideicom m iffi condicione pendente.abundc G iutba in eonfuetud. de Adaffanen. cap. t -gleff- i
' •»*"»•
62. & V in cc u .d c Fular, de fub fiit. quaffxy 2. per tet.
Dcciíjo D L V I II.
caro Ifocralftet h « c concedebantur,quod cft argum cnturu, quo fapius pro fifco viiincuc ícribcntes , & fig ­
nanter Pcreg. in hac eadem fei é materia , Áeiur.fifc.
i t hb-4.
num.47. vbi traiflans qiizftionera , f an fí
cum inter dúos priuatüs com cndicur , poftct fe oppo­
nere fifcus creditor vnius ilionim pro fuo intereílé,&:
lití aíÜfterc, & proponcte exceptiones , qiiaS ille o p ­
ponere om ifii, 3c refpondct afiLmachic, nam (inquit)
& priuacas creditor pro fuo imcrefle itidem facere
poceft, leg.fi t u i . Codice de non nume. pecten, fic Paul.
d c C a f t r .i « / .i.C .» e fi/.
benc. Admittendam oppofiiionem didum fu ic , in eo tamcn ftatu in quo erat
caofa tempore oppofitionis. Senatus (vc dixi) ffiropfir
roociuum jam diélura , fed nihil dixit ad obicAíoncSj
qu® fiebant dc motatione natuf® cauf* , & de potentiori adueiTario,qiK)d ego defiderabam. Et licct dein­
de incaufa fupplicationis , & in fecunda inftantia in
alia A u la , relationem egregi) itidem Senatoris M ichaelis C árteres, magno fuiifct faifta vis ih im pugna­
tio n e huius oppofitionis , nihilominus die 1 1 . M aii
■J-163 y .confirmata fu it prouifio, q u * illam admiferat.
A R G V M E N T V M .
Quseilio, an fifctis fic in aliqua caufa, inter
priuacos citandus , non pocefl: rraélari,
necdiffiniri nifi interueniente Aduoc.
fi/cali.
Quid fi re q u ifitu s n o l it in te r c flc .
S VM M A R IVM .
I
i
3
4
f
6
7
Cafui dec. huius.
Ftfei eaufa non traBanda , nifi cum Aduocato f ifealt.
Caufa fifcalis non petefi dici antequam fit caufa.
.Aduoeatus fifcalis vocari iubetur folum tn dectfiouúduocatugfifcalis non appellat profifco tn Cathalonta,quta habet votum in caufis fifcalibus.
Aduocatus fifcalis , v t folum in diffinitiuis votet.
Videntur tenere DoSlores.
Solemmtatesmagna non funt introduEa pro rebtis
exiguis.
8
Decifio Senatus in fauorem fifci Aduocati, Vocan­
dum tn quafiione, an effiet citandus.
9 M otiua decifionis.
10 F .fm . „o „ fc& m p nU b tM r .p p d U ,, k
« lt , f ld ctu m ab iem liem iri/, , ^„1.
emmfffis,
I I a j « x a ,a ,
. . r J . “Z
^ V in iiiid u m
11 C o m m n acajacncom um acm fra fim m ,
a.
Fl^aam m i ttmenm m ta u tn t jidmulm-firmatis
14 In S ln n ^ iamcn na„,¡ua „
¡it firin h , „.,a rc , £? p r .M p p , „ , d , „ , a r fin .
1 $ Decifio alia Senatus de eadem re
D 1c 1s
.R
DLVMl.
I F f t i , d e F i f c o v e n i e n t e v o l u n t a r i e n m C .J -
«nj ad m d i c i u r a
,„ ie ,
aliosccpiura 7 Z t Z "
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
5
3
7
litigatorum , quatremes de hccefiaria, f it v t ordinaria
qujcilione, in materia , En , quod nullus ludicum de
Senatu , quando petitur ad aliquam caufam fifci cita­
tio, prouidec cana folus, fcd fadto verbo in Aula , vbi
traftatut , ac difputatar, an eacitatio fic ptouidcnda,
62 decernenda. Q u z t it iir , an ad id fic vocandus fifci
A d u o ca tu s, vt fiiura det votum , ficuc reliqui in &
fupet eo articulo , an Aula ibla id determinet fine eo.
H s c decifio f erit breuis, ac bicoillim a, & cft ta- i
lis cius m ateria, & cale airumptum , vcncfciam pror­
sus vnde incipiam pónete difficultates & nifi vidiiTem
in terminis de hac re in Senatu dubiiatum,eft cercara,
nihil de hac q u * ftio n c dixificm.
^
V n de igitu r ratio dubitandi potuit oriri non v i­
deo, nifi dicam us, leges qu® de affiftentia fifci patroniloquuntuc, q u s fu iic l.fina.C. de Aduocat.fifc. l.j.fi
aduerfus fifl.n o n intelligitur,§.D>uur , & l.f i fifcus,ffi.
de iur. f i f tanthm iratftarc de neceíTuate huius affiftenti® in decidendis caufis fifcalibus, 52 patrimonia­
libus qualis 1 h®c dici non poteft , cum adhuc fifcus |
n on fit in ea, fed litigatur inter duos priuatos fine fif­
ci patroni vocatione, aififtentia, 62 vo to , in qua fi in­
cidit ifte articulus de citando , vel non citando fifco
vna partium id peteme, non videtur confilium peten­
dum ab ipib citando ncc cum monendum , fed decer­
nendum per Iudicis illius cauf® ptiuatorum , in qua
incidit articulus , an huiufmodi citationi fic dandus
locus, nec.ne.
Si declaratur citandum , ipfe com p arcpit, & o p ­
ponet quas voluerit exception es, 62 deducet de fuis
ju rib u s, 5 ¿ tunc cutn ptopric dicatur caufa effeifta
fifcalis propter illius citationem , 62 agatur dc intercffc fifci in condemnando , vel abfoluendo , iincabunt
leges pr®di(ft® , vt nihil fifci patrono inconfulto de­
cernatur, antea autem non eft qu o d ca diligentia fiat,
fed omnia expediantur per proprios cauf® priuatorum
iudiccs, inter quos non erat fiici patronus.
Ec confiitut. etiam f nofira.j.tit. de appella, folum 4
loquitur de fifci patroni affiftentia,82 voco in dccifione cauf®,non alias,ibi,[com lo Aduocat fifcal toftems
fia en lo C o n fell. honc ia fcntcncia fc acorda.ehi do­
na fon vot hoc eft, cum Aduocatus fiicaiis fcmpcr fic'
in C o n filio , vbi fuper fententia proferenda capitur rcfolutio, Sc in cafuum perhibet votum .] qu® eft ratio,
^ ob quam fifcus in C athalonia non ap p ella t, nec j.
fupplicat á fcntcntijs^qus contra eum profcrunt,quia
Aduocatus fifci intetucnic, Sc votat in eis , prout diiponit cadem co nftitu tio , 62 nos habemus inconciifse in praética , vide plura fi vis , ad h®G confccentia,
d ec.111. f t t S t . » » I .
Ec pr®terea , t qui D o¿loces de ifta fifci affiftcn. <5
tia, i?2,illius neceffitate verba fa ciu n t, folum viden­
tur loqui reípeélu fentcnti® diffinitio® , cum ftatim
difpLitem i an hac folemnicate omiffa femcncia
" “j*
U, nec ne , prout appacet ex loan. García in traE. de
mbilita.o\offi.3.i n p r in .n .i i .& U - C a b e
1 1 9 . num.s p art.i. Peve^.de iur. fifc. h b .j.t t t .t . don
Gixcizs-MtíÍTA.de.magiftrat.lib.s. c.8. ex numero 78.
& ceregius Senator Btxazuin ifecu l. v ifita .ca p .ii.d e
f i f c . AdH oca.exnum .ii.c\am a\V)s
Dem dé . Ifta citatio t
pv^iudi- ^
cii poteft eife fifco . decernatur . vel non , 62 cft pt®ter/áneceffiacia, nullus enim mihi prohibere poteft
quin in caufa citati faciam quem pretend o m ihi
tentum . Sc obligatum , ad illud idem , qubd á me pe­
titur in ea , nunquam autem magn® folemnitates
fuerunt introduit® pro tebus ex ig u is, ad per me tra­
dita i« x.de p aE , nupt. ctau .i. n.8. vbi qu®dam h o tum exempla.
H x c aliqui t o b ijc ie b a n i de anno 163 j.in quadath g
ca u fa , ih q u a mc Aduocato , petebatur fifci citatio,
Vtrúná ád decctnéndum earri , cíTec Aduocatus fifci
Vocandus
5S8
loannis Petri Fontanell^
vo can d u s, vtfuarncum alijs votum perhiberet. Q u iin illo procelfu , cutn h * c non fiant per prouiíloncí
t bus n on obftaw ibus Senacus , vocandum illum refoin eo, fed alitet exttajudtcialitei tiañantur.
iu ie, nec quicquam finc eo detcrmi«andum , ratione
E t in hujus rei t conform itatem
, & 16
5» manifcfta qma I c g c s .f qu® dcaíCftcntía fifct p a tro ­
prañicatur eúam inconcufsc in S cn atu , ne fi quis
ni loqum » fu e ie , n on le leftíin sctu n t ad fcntem ias
priuatus vult contta fifcum m ouctc aliquam caulam,
folura, fed ad qiicnicunquc añ u m , in qno dc eius in aliquid contta eum decernatur circa citationem , auc
tciclfe fii agendum , prout ex carundem Icñ u ta ap­
aliás nifi cum inceruentu , & voto Aduocati fifcalis,
parer m auileilc n cceriam D o ñ o re s dc hac re fcri& firma illius in Uctctis inde expediendis, & h o c jure
bentcs iu alia opinione , nifi quo d in otnni a ñ u , ih
vtim ur.
quo de interelle fiici agitur.icquicitur ejus afliftcntia,
VI fuis rebus profpiciat. N cc elt m inoi raiio , vt de­
beat alhftcvc g cu ciaiiict ir» omnibus añibus » in qui­
A R G V M E N T V M .
bus dc«ebus , & negrnijs fifci trañatur quám in fcn l o tcntijs folum dilfinitiuis. Ad quod f feciunc q u * dicit
D c tran sfu fio n e vnius o b lig atio n is in
M ier nofter in confi Rtg. M »rtt. in euna Barchinoaa
aZ.ntfifco lice.ApptH .ts n.j^.cctl.Z. iti.x.p.fol. yo.co!.
a lia m , an fiat cum ciu id cm priuilcgijs,
4 .vbi q u * i ic , an conftitutio prohibens filco appella­
& p iirrogariuis prim ^ , fine rcfcruatiotionem contra ipfuin prolatam , ccnleatur iilam pro­
n c , Sc p rotefiatio n c.
hibere folum á diffiniuvia , an ctiam ab in teilo q u u io D e fiñ o o c b r e u is m anus , Sc quid iila fic.
ria, &■licét conftitu tiA loqu atut fim plicitcr, Sc in d e­
D e l. fingularia,fF.de rcb.cred .
finite de ftntcncia, cujus appellatione regulariter, &
proprie venit foiiim diñiniciua , nihilom inhs rcfoliiit,
S V M M A R l V M .
[conftitutionem intclligcndam tam d c v n a , quam de
a!ia, quia prohibitio fundatur in affiftem ia , & voco,
I
Fañum huius deeiftonis.
q u a ra, & quod Aduocatus fifcalis jiabet in Scnaru
X Prior tempore potior efi iure, etiam in date.
cefpcñu caularum fifcaUuni , quam affiftcntiam , S i
3 1'u b ia duo retweuda in leae caufa.
votum habec tam in intcrlocutorjjs , quam in diffini4
“Tifouatio vihtl aliud , quara vmats ebUgationis in
ciu««, quia (inquit) Aduocatus fifci debet inceiuenire,
aliata tranifufto,
fcmper f it vbt efi ta tranfi
& eíT epicfcn s tam in interloquurotia,quam in diififi,/!..
nitiua , qnam etiam in to to exarainc , vel ad fifcum ,
J
E
t
in
tfib
cafu
extinguiiur
prior eontraUus.
C o d vbi ca u f fifcal, & c.aliás eft nullum quod agitur,
6 Nouationis materiat» hsc non intrare , funt qui te­
vt ibl not. D o ñ o re s , & c . Sc ka (pergit) non iolum
nent.
iu lententia,fed in om n i exam ine ca u i* fifcalis di b et
7 Protefiationes nihil faciunt in koe cafu,ne extinguaefle p tsfcn s fifci Aduocatus, vt dicit 1.vitim. C o d , dc
tur prior contrailus.
Ad uoc. fifc.] H añ en u s M icr.quibus fetis probatur iu8
Tempus fecunda obligationis in hic attendendum
tcnrom de inteicfientia , & vo to in omnibus om nino
‘Ji.
J I a ñ ib a * & fic in ifta citatione. A d dit poftea f vnum
9
T ext. m l .i . dt priuiltg. creditor, expenditur itt
idcm M ier. qnod eft notabile , quid , futurum , fi A d ­
prcpoftio.
uocatus fifci requifitus, vel nolit affiftcre,vel affiftcns
1 o T ext. tn l.aliavi-.ff. de nouat io, adducitur ad inJfitHv o tu m date,cefoluitque po lle lu d ice,ad vlicrio vap ro runii
cedcre,tam .id diíHníciuá, quam ad alia q u *cu n q u e,a c
I
i Priuilegia prioris obligationis, non amittuntur no­
J2, fi pr*icnsfu'irer>& votam dcdiflcf.quiat contum acia
vatione,& transfufione in aliam fa ñ a , nifi adfit
in ifto cafu facit eam p tsfe n tcm , Sc tunc n ecfcn tciia
animus.
erit nulla ,n c c ab ca licebit fifco polfe appellate , fed
I I Cafus nciier in terminis declaratus apud Franc.
feruabitur conftitu tio,ac fi ¡p fcp i*íc n sfu iííer, Sc v o Aitla/‘ tn.
lurn ded ifict, atque ira dicit Ic pluries vidille obferN euatio non inducitur vbi añus fu n t eompattbiles,
I } uari cum elTet lud cx G cru n d * , arguitque ad iftud , t
ihidern.
quod obferuatur in arbitris,quando vnus cx cis requi1 5 Debitura femper dicitur debitum ex veteri caufa
iitus non vult afiiftere , polle reliquos procedere , Sc
quamuis transfundatur in ahud.
pcoccdim cnta font valida , cap.vt quaftiombuj. infirr,
14
Contrañus quando tranfit in ahum , tranfire di­
de arbitris, cum ibi vota, (¡r concordan. Q u o d tam en
citur (Um ommbut futs qualitatibus , zn praroergo t in Sciiaru nunquam vidi prañ icari ciun fifcagatiuis.
Ics , nunquam ad id viderim fe talircr difficiles reddiI j A ñ u s femper confideratur it quo pendet nego­
dilfc, vt h o c remedio v ti o pu stftct tvctn m eft , quod
tium.
aliquando cum quodam filcali extraordinario , in lo ­
16 Priuilegia, qua habebat primtsf coetrañus tranfcum alterius, propter impedimentum fubftituto , quifu fu s iu alium ab homine , non trarftunt in fenolebat ccitatn intetlocntotiam fis m ate, ficut teneba­
eundum , fecus in tis , qua refpicium fauorem
tur, negotium diutius d lfcrendo,valdc e g o hanc pracaufa ex natura contrañus ex difpofitione
ñ icam M icrcs inftiti, fed non potoi «bcinere.in m ag­
tegis.
num partis prxjudicium , Sc dam num ,attendant ad id
17 N uU us prafumitur votu'Jfe recedere a meliore obli­
quibus actinc«,na aliquando expediret h o c rig o re vti.
gatione per aliam.
In negotio igitur f p rin cipali, quod h ic trañ a1 8 Stipulati» nouat pricrem obligationem, caterutn iuvt
rm is, refolutio Senatus eft , vocandum Aduocarum
eisdem qualitatibus, cV conditionibus.
fifcalem , vt afliftai, & fuum votum prceftet, ficiir re­
NsfisHto irt dubio,nonprafumitur nift exprefse con­
liqui,nec talis citatio decernetur alitet quam cura co>
fie t de animo, tbidem.
pcr quem cum relatore poftea firm antur litter* fi cx-f pedtend* («m,atquetca d ix it dc anno p r s d iñ o 16 j /.
D e c i s i o . D L IX mcnfe Noucm bris in caufa vniuecfitatis de C o p lliu ic
contra Magiftratum Confulrum L o g i * M arh oppidi
Ororem nurtui t tradebat frater, rnormo p a-r
Pctpiniani, relatore egregio Senatore M ichaele C ár­
trc , & 'iili pro Icgirioia , & ahj® junhus ei iD o teres,fctiba M a llo l: vcrqcn eft quo d id n on tepctictui
nis p a tris, q u * poffidebat . conipetcutibus^.^^fe-
S
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
Decifio D L IX .
ciebat donationem pro dote , dc tribus m ille lib rís:
& cum m illc ex cis non cíTe-nc in promptu ,a lio capit u l ü fcparato.in eodem tam cn inílcum em o , prom it­
tebat lilas folueic, hoc m odo , r t in fatisfaAionem il­
latum vendctcc ii!¡ quoddam cenfuale mortuum pre­
tii, & proprietatis cacundcm mille librarum , & penfionis annu* tot folidorum , ficut rcu cii vendit cum
alio inftturaentoad p a ttem , cum obligatione o m ­
nium bonorum , & cum fcriptura tertij, &, alijsclaufulis exccutiuis. Om iferat tamen notariu s, quod fuit
m a g n * confufionis caufa , apponcce folitam claufu­
lam , non animo n o u an di, fed fine prsju d icio p rio ­
rum obligationum , tam quoad juris potiorhatcm ,
quam quo ad temporis prioritaicro , Sc a lia s; parcat
illis D eus, qui tot partibus mala caufanr.
C e llts quibufdam penfionibus ccnfualis, foro r, Icu
qoi ejus jus habebat, ccepit agete contta ftattem , Sc
ejus b o n a , Sc fcu paterna , alia enim non habebat,
via exccutiua , oppofuit fc executioni vxor ftatcis o b ­
ligati ,p t o iua dote , Sc fponfalitio ad impediendum
executionem , donec ex bonis v iti efTecin fuis juribus
fatisfaAa , juxta priuilegium mulierum , dc quo in
vulgata R egia pragm. in i.vol. eonftitu. fn b'tit.de iur,
dot. Q u c fiiu m fuit, an vxoris prstenfio fubfiftetct.
4
Sauc. pr*fuppofito, t iftam mulierem, q u * fc op­
ponebat executioni, docete de fua dote pet veras, Sc
legitimas probationes , & fimul fc cilc priorem tem ­
pore fotore viri in illo ccnfuali, Sc in illa obligatione:
jam enim erat vxoratus fiarer cum illam o bligatio ­
nem faciebat, oppofitio nullam videbatur habere difi
ficultatem, qciia in h isexprcilis hypothecis ,q u * cum
inftrumcntis comrahunttir.conftanciffimum eft,prio­
rem tempore, potiortm effc jure , nallúraque in hoe,
n cc dotem habere ptiuilegium , prout ego latiffim c
probaui in i.de pañ. nnpt. clattf.y. g l o f f i .p .j. ex n .i.
^ rnrfus part.4, ex n.6. Et iftud fufficerc vxot ifta atbicrabatui,contra fratris fotorem.
J
Sed aliud-f altera confiderandum dicebat , ncmpe obhgatiouem pr«diAam defccndiffe cx anteiiori
obligatione , qua frarcr rci h *res patris tenebatur il­
li foluere fiiam legitim am , ac etiam dotare illam,
prout dicebatur in inftrumento , fe fcilicet facere do­
nationem pro liberando fc á diA is obligationibus , Sc
pro folutionc jurium in bonis patris foroti competen­
tium , qtv> rcfpcAu anterior creditrix videbatut.focor
vxore , quoniam non erat attendendus dies obligationis vltim ó f a A * , fed origo illius , o b quod oportuit
m caufa dubitare dc duobus.
P n m u m , vtcum prfor oblig atio mille librarum,
CUJUS ratione fuit venditum, & creatum ocnfuale.fuctic per fecundam in totum cxtinAa.ita vt non poffit agi
cx prima obligatione ad dcbicum m ille libraturo.
Secun d um , v tiu ro , cafu quo demus di Aam exiinAionern , Sc nouationem , rcmanferit faltem pri­
ma caufa debiti cum fua anteriotitate , Sc alijs n r*.
rogatiuis.
■
' ‘
* dini*'
(<ii«baiat)pcr ven.
.r S S ’ ?
primnra debitum
íiÓ ñ / í r
u "'
T '" Ptim am obligaD
" “1“ “ "to lm ion o ifti terultfnt
e f fla t ,,. Ptim b.m duci nouationen, peioris obligation is .q u » m ltila lra d e ft. quem itansfufio vnius debit l i n aliu d , quatrcmpcc inducitur . quoties fit difta
, transfufio etiam 1, non dicatur. Secundó f ex,innui
om nino peiorem c o n .r a a u .n ,& remanere fccundun,
nec redditur vnquam ad primum, com fint incoraoa'
tibilcs, nec poffinc liraul ftare. H » c cft d u « rin a om
nium qu» videri poieft laté inicr alios apud C » f b ' /
ei.d«.ao.».S. don G a r.M c ftril.d « .4 0 .„.,.
^ '
■iffim^"'*
'f
*• & omnium la^
man
R or. R o>• *£■/.. w « i 7 i . » . 4 í . m pythum . F u r w ,,.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
5
3
9
1 . vbi latius quam in alijs locis in, caufa grauiffiniji,
reperies hanc itaA atam , Sc difculfam m ateriam , V e ­
rum cft , t don lo an . dei. C a ftil. dec. S ic il.j. num.40.^
adiiertere vnum pulchrum, quod eft, propriam mat«n'am fingaUria , de reb.tredtt. in qua fundantur q u *
in his traAanc Sctibcntes, non eflc proprie materiam
nouationis, fed conucrfionis vnius debiti in aliud , Iicet ex hoc (inquit) fumpta ocafionc ttaA ent etiam dc
nouatioBc, & delegatione, inter awxantea ».54.0011fiderauerat quardam difcrimina.
Q u o d cft adeo verum , f vt ncc mille proteftatio- 7
nes luificiant ad impediendum pr*d iA o s ju tis effcA u s .e x quo cx ncccifaria juris difpofitione refultanr,
folura poifunt operari quoad temporis anterioritatem
fcu priuilegium ca u f* refpcAu p tzla tio n is. Am ato
cx multis, vbi fupra, 17.19.
ic * & fiu.fi.eireafi. M e^iú.d.dec.40. b .l.
Secundum eft, quod ? videtur haberc difficulta- 8
té ex h is,q u * d iA a func in ptim o , & circa illud, quia
fi fit transfufio prioris contraAus in fecundum fi fic
nouatio extinA iu a, prout dicunt citati D o A o res , ita
vt prior,com raAus cxcinguatur om nino, Sc folum re­
manet fecundus,nec aliqua adcft prorcftatio,qu * co n fcruct priuilegia cauf* quoad anterioritatem, & p r* lationem videtur inde dicendum fore in hoc cafii jus
metiendum á dic in iti* fccund* obligationis,& crea­
tionis, cenfualis, q u * fuit pofterior obligatione v x o ­
ris.
Sed his non obftancibus.fcorttrariuro viriliter p r« - 9
tendebatur per fororc,ad quod,quia roagissftim antuc
Sc xftiraari debct d o A rin * in terminis,qua argumeta,
adducebantur
tcxtus,& D o A o res in terminis hujus
articuli, illum pro fototedctcrm inantes. Q u o a d text.
eft vnus illéque elegans in l .i.in verfic.paruiqut, ibi:
[Paruique referre dicamus , qua aA io n e hic fumptus
reputatur funerari*, an fa m ili* hercifcund* an qua
alia dummodo fiimprus funeris caula ^ A u s fir. Q u a ciimqiie ergo aA ione ‘c b funeris fumpcum vtaiuir
ctiam funerariam ei com petere,] quod interpretatur
G lo lf id efi funeraria priuiUgium Et in verfic ftquent.
fic dicic : [Q u a re fi in ftipulatum funeris impenfa dedu A a fit, diccndiim cft locum elfe ptiuilegio.fi m odo
quis non abijciendi piiuilcgi) caufa ftipulatus f i t , ff.
de ptiuil.credit.
A lius eft eciam f lext. adhuc clegan.tiojr, & clarior 10
in L aliam, f . de nouat. ibi , [Petit priuilegium dotis,
& tu tel* , fi poft diuortium dos in Ilipuiationcm de­
ducatur, vcl poft pubertatem t u t d * aA io nouetur , fi
id Ipecialicer aAum cft.
Q u o a d D o A o res , fané pro hac opinione eft Batt. ’ *
qui valet pro multis in l. fi quis cum aliter, n.4. verfic.
prtterea.fif. de verb.oblig. vbi fic eleganter ait ; [P r* terea fuppofito quod nouaret primam , cam tamen
nouat cum omnibus fuis qualitatibus , & priuilegtjs,
q u * habebat prima cx natura contraAus , vcl rci m
o bligationem ded u A * , nifi animo abijciendi pri­
uilegium fint faA® , vc leg. ali-im infra , dc nouat ]
in qmbus locis vídes'ad amiffionem vcccns pnuilcg i j , requiri animum'pcrdcndiiHud , al:as non amit­
titur.
.
. .
Secundó adducebatur t in terminis noftris p r o - t x
prijs in cafu quo pro debito pr*ccdem i erat ci*atum , Sc venditura cenfualc, Franc. Milanen. dec. Sicit.
14. incip.. Allegabatur , & i.U b .t. n u .z \ .& 21. vbi
agebatur ficut b rc.d e prom iffionc dotis,& co n n a A u
ceufualis in eifdem capituli* in folutionem dojis proroilf® . & dicitur remanere bypoi hecas & o bligatio ­
nes,ac prxrogatiuas prioris obligationis,& quod p o fl
funt ft.ire am b* obligationes fimul : Sc poftea arguit
is D o A o r mentem non fuilfc tollendi primam obli­
gationem ,& dcinde in finc affetie ira fuifle judicacuii).
Q u id amplius ? M aximó cum fimus in obligatione
540
loannis Petri Fontaneli^
n o n incompatibílí curo prima , quo cafu nondaiur
n o u atio , vc con/ídcrai in ifto proprio caíu , M ilanen.
v b i fupra, Sc gencralicec eciam jn om ni matpria, Barzi
deeifio.íO.num.íOé Sucd.
num. |S. Gcacian.
difetpt. 7i8.».i8./<¿.4.coin alijs allcgatis pct Arnaco
variar. re/hl.Sq.nu.i i.in .i. R o ta L u d o u if.d w .76 . v bi
ttdditio »«7». 8 .
D o n loan, del Cad ú .d ec.j.nu 37. v b i , licet vnuro
dcbitum transfundatur in aliud,& lingatur numeratio,
tam en ícropct dicitut debcii ex veten caufa,& ex príroa.non cx fecunda, nec prima dicituf cxtin íla.pcftea
14 co n clu dit,» .38.qiioties t co n tiaélos ctanfit in a'ium ,
tranfit cum óm nibus fuis q u aliiatibu s,& priuilegijs,
q u * prim o inerant,idem poftea tcpcnt ¿W.17.W.5 1 .^
34 . vbi quod h * c eft cotninunis opinio. In cujus rei
com probationem adducit B.itc. C o rn .C u re. M ilanen.
A lex . Alejar. C a g n o l. Sutd. in diuciíis locis , C apí.
A rc tin . 5 c N eg u íl videndos.
D o n Garcías f Mcftril.deti/ío. i 19. libro i . n .S .ft
16. vbi , dato fuilfct induéla aiiqua nouatio, attamen
cx ptim a aéiionc agí poterat,q aia fempcr coníideratur
aélu s , 4 quo dependet negotium.
Ifti latis d a te pi'*tendcbantur loqui in propofito.
N e c dicat-ur apud eos fuilTe protcftatiun de rcferuacione jurium , 5c priuilegiorum prioris conttaélus. V eru m ,S ed vtrumque caiunf traétant. Prim o , quid fine
itoteftationc.Secundo,quid curo e a , 5e in vtróqu ecau concludunt pro hac epinione , 5 c qnod dicunt de
proceftatioiae. tradunt per claufulam > rnaximé diEa
proteftatient fiante.
16
Sed quia h * c f adhuc remanent obfcura.cum non
facilc fit creditu fim pliciter, 5 c abfoluté onm es quali­
tates priotis debiti transfundi in fecundum nouatum,
6c extinélHn3,aticnde ad diftinélionem B art.quam fa­
cit fuper h o c articulo in locis citatis pct Sutd.t» confil,44j.nuTH j7.rcfpond end o cuidara contrario »antea
n u m .io .h b .} .idsm Surd.eowyil.407.nw17j.4S. eodem Itb.
Sc denique confil.169. num 17. qui dicit in diéfis lo­
cis , diftinélionem cíTe communem , com m unitérque
approbaram , C a p i. decifio.iZ}. num .j. D iftin élio eft,
aliqu as efie qualitates, Sc priuilegia, q u * concernunt
fauorcm p erfo n* 5c a!ia,qu * fauorcm c a u f*, 5 c q u *
prim um debitum habebat ex natura co m ra élu s, vcl
rei in obligationem d c d u é l* ,n o n exdifpcjfitione h o ­
m inis, fcd cx lcg e. P iiuiiegia, q u * refpiciunt fauorem
p c tfo n * cx difpofitionc hom inis , q u * habebat prior
o b lig a t io , non tranfeunt in fecundam , bene tamen
q u * lefpiciunt fauorcm ca u f* , q u * ínfunt ex natura
contraéius, vel rei, non ex difpoficipne hominis , fed
legis. Priuilegium , Sc qualitas quod, Sc quam volcbac
foror ttanfijíTe ex pnori obligatione in fecundam,
era n t, v i exiftim abat, cx fecunda ípecic.nem pe fauo*
te c a u f*, 5 c ex natura re i, q u * eft dotalis,6c leg'tim fc
d e b it* in bonis pairis , m ulto antequam cjus h sres
contraheret matrimonium, 6c obligaret fc v xo ri,n ihil
habentia ex difpofitione hom in is,(ed totum cx difpofitio n e legis , q u * obligationem tradendi legitim am
filijs, 5 c dotandi filias induxit in paientibus, 5 c eorum
h *re d ib u s. Ergo fcquitur inanifeftc,dicebat b * c p a ts ,
ca priuilegia tranfijlfe in fecundam obligationem .
E t intclligendo hoc m odo M ilanen Caftil. 5 c M eftril. fupra citatos dicebatur ca q u * ipli tra d u n t, ad
q u * q iic fuerunt addaéli,nullam habete difficultatem,
fed cifc certiffima dejare.
J
Adjungebatur t «lu^d optim e vitra p r*d iéla tra­
dit idem Surd. confil. ?8y. num .iy. vbi ad tollendum
o m n em nouationis pr*fum ptionem confiderat id
eííe velle recedere 4 meliore , & tutiore obligatione,
& cx confcquenti ciTct jaélare fuum , Sc demum fa­
cit regulam generalem , non przfu m i nouationem ,
quando aélus tenderet ad pr*judicium creditoris, fi
clTct iiiduéla nouatio.Bene Am ato za nar, refolHt.%9.
numer. 7. lib .i. vbi citat eundem Sutdi locum , cum
alijs ad probandufn , in dubio non ptafuroi nonationcm , nec nouandi animum in danmuin creditoris,
C * fa r .B a r z i. deciyio. 10. «««. 14. Scrapb. d ecifio .iit,
tium.y. K.OZZ Rom &nz decifi.4j6.nmn.\. v b i, no n f.iii;
fe faélam nouationem , nifi ex conjcéluris roanifchc
appareat partes voluiife facete nouationem , fequitur
O clauia. Zu ccard.dw .Aw ciw .14. r.utn.j%. cum multis
per eum adduélis , C onfideretur quam longé diftabat
intentio hujus vere n o biliffim * mulieris ,a b ifto tam
rragno p t*ju dicio fibi inferendo.
D em iim cft optimus t locus apud Ancon. Fab.
i
fuo C .lib .i. tit.4. de tranfaE. vbi lic facit diftcrcntiam
tn i. defin. inter itanfaélionem , q u * hic non iiucrce ffit, 5 ¿ fimplicem ftipulationeni, M ator í»ÍM(iiiquit
in fine)[hac pane vis cft tranláélionis , quam Itipulacionis,qu® cum citra tranfaélioncm fic Jicct aélionctn
ex teftamento n o u c t , cafdem tamcn qualitates, &
conditiones retin e t, q u * actioni ex teftamento inef.
fcm ,] ad quod allegat l.i.^.fiquis fub venditione, ffi.vt
legat, nom.eauta. vbi h * c in propofito imentum val­
de probantia vctba.- [Si quis iiib condicione legatum
ftipu latus, pendente conditione decefletit : ftipulatio
cu an e fc it, quia ncc legaturo tranfmittitur , 6c huic
ftipulationi eafdem caufas,& conditiones inclTc fciendura cft.JRcIiqua habes in fequent/.
Í
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
A R G V M E N T V M .
D e ead em m accriadeciíT.príecedcnr.
D c cransfufionc o b lig atio n u m .
E c d e fic lic n c breuis m anus.
S V M M A R I V M .
F iE io breuis manus. & fiE io tonga nanus.
Conftiiutum transfert veram poffiejficnem licet per
aEum fiéium.
^ FiEio breuis manus fi.ngit veram, f t perfeEam folutienem, ibidem,
i
Cenfus potefi crean ex debito antecedenti, f t de ra­
tione.
4
F iE io breuis marus in dote data infunde afiimate
f t quom.do,
¡
Solutione eius quod debetur , tollitur emnis obli­
gatio.
6 Obligatio prior quamuis extinguatur per eonuerfionem in aliam , oon propterea extinguuntur
prarcgatiua, f t priuilegia illius.
7 SolutiofaEa fimpliciter , & abfoluté animo extinguendi obligationem , omnia haberentur pro e.vtin E ü cu m aecef o r ii s tlhus.
8 FiE io breuis manus, f t ccnuerfio vnius obligationis
in alium qnando fit , vnus folum dtcitur faE u s
coniraEus, non plures.
9 Cabella vna, ideo folum foluitur ex eo.
Transfufiontm vnius contraEus fieri in alium,funt
qui negant, ibidem.
1 0 Pater tenetur dotare filiam , f t eam nuptui tra­
dere.
i r Frater hares patris, tenetur fororem dotare.
I I Bona fideicommiffio fubtcEa , poffium aUenari pre
dote.
1 3 Obligatio pro dele, quando transfunditur in aliam,
non f i t nouatio extirE iua , m f i q u a t e n u s f rodeffie
potefi,non qnando nocere, qtiamuts nulla fit prottfiatto.
14 Utra primana reuiuifcunt fauore dotis.
I
I
i j Nouationem m commenti
v a luiffis
facere partes.
Decifio D L X .
ló
»«* prafumitar tx-ecmraSln poSltriore
fáSlo in txfcuttonem priorü.
i j Ittrarnemtum iffc it , v t accmauUta videatur potius.
tbhgatio obligationi.
, 8 Donans bona fua.zV feu tedens,ea,vt foluantur eius
debita,potefi deineops explicare,qua illa fu n t,&
fiatur illius ajfertioni.
J9 Ratio quia habet hae confifilo aliquod veritatis
indicium, quod effct debitor.
2© Conf rf io mariti dt dote recepta, quando noceat cre­
ditoribus.
21 Applieatioad nofirumeafum.
.
j
22 Exteffum in ahefii^tione vltra qhad quupofet de­
bet allegans probare.
2J E xitus huius canfa.
D
e c i s i o
D LX.
1 " v T ^ c mihi t dicatur (addebat h®c foror in m ajo1 > eraconfiiinacior.em pr*Jiñotum ) quod bcec
H ñ.ü femper in effeñu fiñ io fic, ac illa quidem con­
tra veritatem,vt dictt Vincent.de Franc.
j 6.«.J 8.
q j i ponit exempla in fiñione poiliiminij , & lcgis
C o rn e li* , «i quudncc h x c quidem fiñ io ,q u x dici­
tur bteuis xRiiwssvlslegiefingularia.ff.dt reb.trtd.eñagiat na:uram,6¿ nomcii v i t x tielionis , cum per eam
id.quud femel ranruin eraJuur.pro bis,tradito babeatur,juxra Lli.¿tff.de iur doi. vbi de bicuim anu fitexprclfam entio, quod forian alibi non rtpcriesad dife
feicaiiam fiñ io n islo n g x manus,qua id, quod reuera
mmquam iuU traditum, pro tradito habeatur , vt der clarant Fib../#M«r/¿7 ./,i- t^.cap.^.Sc PziúBuMo.de peitii.tor.qua fiunt in eonti.hb.i.tap. S4. Sc m rerminis
2 R ota Ludouii. dteifio.suZ.num.J & 8. H .c tamen •jtam poientet operatur,vc fingat fouuioncm , ac illam
quidem vetam (olucioncm , nou fiélsm ,quantuimiis
fiflu s fit modus , non fccus atqui in couftituto, q-jo.l,
,vt(jgnanter ego multis ^robaui <« \. dt pail. tmpt.
c U u f 4 .g U f.i7 .n .j.& 6. licet fic modus fiñus traden­
di pofieüioiicm , vecé tamen , nun fiñ é operatur,
veté & non fiñ é per conllicutúm dicitur tradiia,
ptouc eft apud Surd. eonfil. 16 1, mum. 4S. & apud
Muram dac.1,4, n.6.& ftquent. Stephan. Gratian. d t f
J
f 'i 'e n f .jn .e x n.w.tutnftqutni.ZQta inuliis, quos
adiicint. Er l i j c eft ratio , f ob quara admittitur vt
cenfus .q u iie q tu rit prpmim in pecunia numerata
juxta bullam 1’ ij , polJiticieati cx pecunia antea de­
bita alias non , quia k x fingit primo veré , Sc real iter
iliam eflé foliiiam crcdiuiri . & ^ lo x pci eum loco
pretij traditam debitori ccnfum vendenti , prout ex­
plicant quicunque á nobis funt fupra rclaci , quibus
adde IntngUo.„W¿«/./>9 q 9 7 & ibi larga.additfo,Mu/ if« w r. Surd. co n fil.i6i. ex n.jZ.
lib.i..hU (in].ditifio.i(,i.lib j . '
4
Ec hac ctiam t ratione explicatur , qu6 fiat vT
quando dantur in dotem bona aftim ata ea xfliniatione, q u * fapit cmpricncm , n cn cenfeatur res data,
cd prcEmm:& non illa/cd iftud veniat in reftitutionem.quia in ifto cafu bona cenfcmur vendita ma fio
fuiffi pecunia cenfetu t, &
hngitm .ftanm vxorera cam pecuniam receptam nn
c.endo com raétiis,v.„m o cc.ilt..m , & alium man.fi,num & fiu vnum o ccu l.an d o A ahum exprimendo
occuiramr cn.m conirafloa emptioni,. & exptimi,,?;
c o n tr a * .., doti, & cticti manu tranfit de vn*^ “
-etnm. ptont pulehri declarar Surd.
7'
pcr me addndll i „ i.d , p*7,
M.C.V «..8. « eft de hoc fam olu, rcar. ¿ f j f
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
541
ñ o s,a g it laté V*u\.Bt\\o.depottff.ter. qua fiunt eanti~
nenti, eap.i^.U b.t. Solucioneautem t ejus quod de- 'f
becur.collimrornnis obligatio , Infiit.quib. mad.toUii,
foludo cum fuctit fa ñ a in excin>
ñi'»ncm prim a:obligationis,’-*licct dicenda eft extinxifte eam,vt nihii ex fila remaneat, prout optimé tra­
dit Gratian ¿i/cepr/w ia/fi^i.n.} i.v b id c folutione iii
cxcinñioiicm prioris focictatis,difcurrtcns late in ma­
teria Amaro rcfol.yx.„,t },Sc dcinde t x n . j j . in z.
rLc;(n iqnaru ('t dicebat foror,mihi non opponan- g
luv - a . funr u-i* fortiiis poirum opponi.qm aicfpondebojcx c'is folum ii.fcrti.vt fateri dcbeam us.extinñioncni pnnu conitañ us.ac prim* obligationis, ftd non
priuiicgiorum, C, prsioganuarum illius . qiix rema­
nere aihuc,probauirmis hicnlentcr.
Si folutio fuiflet t fañAfim phciter.Scabfolutéani- f
m oextingucndi omnia,clarum cft.vxtinxirtec dcb'l.ú,
6c cuiu co om ucs qualitates illius,qux suc accE-lHiri®
ex reg aeeejjoriuio, de rtg iur.in 6.ca:tecum i» prafcnti
non filii tahsintentio,kd v: remaneret quidc debitum
non co modo,qiio antea erat,fed trausfufum in aliud*
& totum id fmt fiiñum vno inflanti,& vno co n tra ñ a
cx pr*ccdcm i p a ñ o inici p-ru s , vr confidcrat Barr*
in eit.i.fi quis non aliter,n.4 ff.de ve>b oi>fi^,ihi:Quando in eodem contrañu tit emptio (k pcc ftipulatjone:n 61 prom ilfio, illa ftipulatio ,q'.'a? tft xqualis ad
e m p tio n e m .v e n d itio n e m , non nouat, nifi exprefsé
diñura íir, l.fin, C . de nouat. & c,] in quatrans-fufione
11011 pereunt priuilegia,vt prriB.immus Se juribus , 6C
D o ñ o n b u s , prout poltea p> ft p rx J iñ a Bsrc. com iTiuacíué ponit vi tbpra retulimus,vt etiam fi conceder9*!ii]s nou 3 riunero,adLi.jc eilet fiuc exiinñiune priutlcgioruin,vt vidimus.
¿ t m « itó quidtni,4 quia licet fingantur páirrs co n - S
irañus, vnus uroen fi/lns refuliac , mainnre iempcr
eodem.debiiotid crtenim quod dicum coinruimiiec
fcribcntes de pluribus aél.bus, liue coatr&ñibus correrpeñuiis, 5 £qnando vmjsoLculiaciu & aliusdem onftiatviijVt (oiuiii fit vnus contrañus pro quo proptcreafvna fola g ibella dcbtimsvt dicit Montcr.»///.* n. 9
$ Sc ego k riu i forfan, quara alij txpiicitniw i.dep.ril.
nuí't.cL 4 gtof.vnic.p.i.n,! j.Sc G 'Z i'el. poft nos,dcc.
N eapol.io.n.’Í .Q zÚ zn . confti. 10. «.180. M ilantn.i»
cuat.dec. 14 » .i 1. vbi in tci minis,non ob ftarc dicit il­
lud de fiñ io n c breuis rn.iiiusV de qua fupra Ec Aluar.
Vtflafq.de iur.tmphyr.qud.fi.\9.n.8.\h\ m ultisoftendit,
&: manlfi-ftnr, quam piiiim ci placeant ift* d o ñ o ru m ,& fcribemium coniidcracioncs citca transfulioncm , Si miuationcra vnius co im añ 'is in alium , di­
cens Itfges nou fiiccie has metamorphofcs , fed p o ­
tius prtefumunt illum ma'’ is voluifle. coiitiahcm esce­
lebrare contrañum » cuius effcñus in pañum dedu­
cunt,qust» aiiuro,qui dumptaxat nominatur.
Sed quid lam multis,Exclamabat h x c pats,in noflro
calu :es eft indubitata cx alio, licct finaliter tcincidat
in illud idcm , quod diximus fiip ii »qn<> confidcrato
n oncflet neccllarium ingredi quxftionem fupcrius
in a b a ra ñ o rr.iñaturo , licét non poffit fdiccbaí} co
modo qoo fuit r e fo U a . d.ffimltartfni haberc.
Confideremus t
mulietein nob.lem , elle íi- 10
I^-im.qno fiebat . vt pacer de fuis bonis tencretuream
1 illud crai ,. Si, eft
offidotare , paternum - .........
f-,.
,
cittm dorare filias . &r cas tr-idcre nupmi , l. filia , de
leg.j.Cr I fi.vtrf.virumquc C.de dot.promf CxCOarzi.
d tc .c 9. Barbüfr» /•- ri"-- 4 - « - 4
iCUmCt''Y o n n d c r c n n is t fi-cumlA , hanc dotandi uijh'ga- ■«•
tioncro poft nioittfin patris tm nliillc in illiustíUum,
Sc hxredcm , qni dc bonis illius tenebatur (btorem
dótate ficut tenebatur patcr dum viuebat , & ad
compcll«"dum ad doiauduiH competebat forori aZz
ñ id
542
loannis Petri Fontanela,
d. i . d t pttñ. nupt.eloH.s
A io pluribus e g o probaui
«.48.
N c c a b hac t obligatione poterant (e pater & fi­
lius cxcufare pixtextu bonorum fideicom m ifib fubieAorum , quia nuiiim eft.ca pro dote pefle alienari,
fiue conftuuendo.fiue rcftiitietid3,t'«/^ auRen.rts q»a,
C.eommuma de /í¿.<.go vbi proxim e p .i . <x n.x. Sc de
h o c nih iiad vxoiem .
I)
CoiifidcTcmus finaliter t fratrem vt fatisfacerct
huic obligarioni/cciííe fororj donaitonem .pro legiti­
ma, & alijs iuribus ei in bonis patris competentibus,
pro dofc de tribus m ilie libris , vc eft in capicuiis i»atrimoiiialibus.
E x qti-bus colligere d eb em u s, nosf/Te in mareria
doialijUim cx to qcod didiim cft , pattem obligatum
futfie ad dotandum , & tjus o b ligatio rem trausfufam
in fiiium,ab eoquc adimpletiam : lum ciiaro.quia non
fo te ft negari p io dote donaianj futilc pet fraticni ilJsm quaiHÍt&itrR,quod fufficit. In qua, in confeilb cft
apudiom ncs.vi qusndo debitum p io daiciransfunditur in aliud dctH'um,& c bligatio illa in aliam obliga*
tionem ,func nulla fit extinA iua nouaiio »;li quatenus
doti potcft piodefle,nou quando o btíl?,quamuis nulla
adfir proteftatio, doArina cft I5ar.»n Ug.fxngularia, n.
cen.pita C a ftillo tita .d tt.j .n.4,o,tir /¡x.ac (equ.
M ar.M uta ¿ee.jj.w .ay.qu i inicr alio s citat R im in.iun.
cen fi.io i .n .iz.& feq .lib .i.b en h Soid.eonf.i6si-tx n.i6.
14
N c c id rnirum,-f cum fauore dotis rcuiuifcant fetnperprim xua iuta fi ei c o n u ^ t.S c illius conferuationi
expedic,vt iatc e g o ex probatifllm is A u A o tib u s pro*
baui $H i,depail.nup,<U u.j.glof% .f»r.x 4, t x ».89 &
c la u ff ■gloffi.p.j. « x n .jp . Adde Am endo, poftea vi­
fum,ad Vincen.de Franc. d«c.yo,».y.
xy
D c io d e ,t eft bonaeonfidcratio,om niacire fa A a in
eodem contraAu , nempe prom illlo tcium m ille librarum,&; conftitutio ccnfus vndc co llig i poteft,non
fuifle vifas patres voluifle facete in continenti nouationem , ficut confiderauit C a ftil. d e cifj.n .jp - de qua
IC eg o plura dixi tn i.d t páñ.nupt.tUuf.xq.&fin.gloJf.
vm e.p a r.i.tx rt.ié. adde Gizzarcl.ldee.¿\7Mpí/.7©.o.d.
2g
N c c ctiam eft t ‘« ala confidcratio M u t* 1« m .t.
áecifios.j 5.».2?. htincfecundura contraAuro faAum
videri in executionem ptimi fim p licite r, & id eó non
videtur induAa nouatio.quia fecundus reputatur ta».
quám paAura, quod eft pars alterius Carf. Barzi.detijio n .io . «.icj.cum alijs lacc adduAis pet A n th o u in . de
Am ato VAr.refil.j7.Tt. I é.ltb .i.
17
Dem um f eft confiderandum, in hac vitim a obli­
gatione adcfle juram entum , quod efiicit.vt videaruc
poc;us accumulata obligatio o b lig a tio n i, vc in termi­
n is noftris dücei R tniin. iuii. inciea.cc/t/it.iot. n .io .
Itb.j.Sc M ar.M uta d (Ucijíon.j x.n.-ts.
iS
N equ e etiam t obftai e clfCibaTir aliud quo d op­
ponebatur,parrcm vellc (circ,& drputaie, fi totum id,
qtiod donatum fi/ir,& afljgnatum prrfratrcm fotori,
erat legitim a,& feu dos-quam debebat frater , vcl fi
erat aliquis excelTus quia pro exccilu , S¿ tc/pcAu il­
iius,clarutn cft ipfam eflc potiorem creditricem fororim ariti
N am refpondcbatut,id no« poflc impedire exccu­
tionem , qu® fiib u tin vim infttumenti gnarentigij
contra maritum &: fratrem rcfp cA iu c , quia fufficic
ira confefliim fuilTe fratrem in inftrum ento, iftud
prom itti pro illo jure legitimae , pro parte fptjnfalitij materni , Sc alijs juribus , cüi cenfefltoni
eft ftandum , etiarn in pt*judicium vxoris ante diA am confeffionem duA ® , & hypothecae ip fiu s, ex
eleganti doArina Pctr. Pau. Parifii» eenfil.jS. «x 0.8.
par.t.Se Ioann.Coevhal.toB/i/.ii.ex n,etiata S.aflcrcntium quód fi quis donauerit bona fua , & feu de eis
fecerit ccOSonem alteri cum obligatione fbluendidebita fua,fi pofteá donatot,6c cedens conficeiut aliqua
14
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
debita,dc quibus aliás non conftat,ea confeflio hocc’
b ii ceffionario quamuis po/Ict, confiteri in fiaudcTn,
& dolose.confiiando in ph» quám deberetur. R atio­
nem adducit t C ccphal,optim am :quia ftante huiuf- l a
modi(inquit)referuationc,dcptchcnditat aliquod veri.
tatis indiciú efl’e ,faliem debitorem in genere : adducit
deindé t exemplum dc m aiito confitente fe dotem 26'
recepifle, vt li fiat fine capitulis naactimoniaiibus
prarcedcmibus , non nocet vxori c o n fiflio , c«ictüm
fi prasccdcbant, propter primordium vcriratis , quod
eft in capitulis , ftaiiic confcflioni fubrcquut*,
etiam in prxiudicium creditorum qui habebant
fuam hypothecam ante confeflionem , dc qua r*
late A ftliA . detificn. 401. Sc Aluar. V c l t z .«»/»/. j .
numero 9. &c nos in i.tU u fu l. 14. gla/f.vm, parte 1,#®
»»»1.11.
H ic cft cafus tu ftf r f nam non eft dubium , quin n
fili* in bonispaii):. } ci tiaiten. poilcfiis , debebatur
legitim a, &: k u des : quaiiia illa tfitt , foliini potttat
dubitari , pro ca didit fr.irt rtrcs mille hbras , Sc fcu
pio m ifil eas , n cii p o ttll redaigni cur id fcecrit, ncc
pratcedentcs cicditores polllim quidqium opponcre,
cum habeamus principium veritatis in eo quod cft eflc
debitam leg)iim.im , Sc ftn dotem : vnde f i t , vt non
pr*rum atur,ncc prafutr.i «’ cbeat ftau s,n ccdol'usjnaxim cin dom o tam principali , in qua ires millc libr®
vix funt confidciabilcs in vr.a filia.
Eciem per vxoii t opponenti de excciTujihcunihc.
ret onus probandi illum , cx late traditis pe» DoAores,
Sc decifionem Senatus á nc rci.atos , & rclaram in 2.
depañ.nupt. ciauf.j. g lcjf.t, parte fecHtida , numer.4^.
vbi alleganti , donatorem cxcefliflc in co quód potS.
terat alienare, incumbit oiius probandi , quód non
poterit facere in hoc judicio exccuiiou» Refoluitur
itaque tota harc difputaiio in duo puiiA a , vcl qnód
non fuerit ind uA a nou aiio , vel fi induAa , cum cildcm priuilegtjs. & piarrogatiuis , q u * antea debitum
habebat. Q \ i* func tam plcnc fupra probata, vt nihil
videatur amplius defidcrandum.
H*c,caul.a •{■primó diiccb,itur ín cutia V icarij Bar- * 5
chínon coram delegaro ludicis retroclamcrum , qui
c r a t ,& cft certe doAu.s,& inadm iniftratioae jo ftiii*,
quam aliás innm liis negotijs h abuit. Se h a b ct, non
m odice veriaius, cui non v.fum, admittere oppofitio- 't'
nem vxoris tanquam icnjporc pr lle tio iis, & jure de­
terioris ,a d impcdienduni exccutionem infl-itaru pcr
fororem viti prouifione faA a dic 14. lanuarij i j j i .
fcnb* R oflcllo.
Sed poftea euocata caufii ad Senatum in ftatu » fn
quo erat, aliud m agtufico RcU turi (vnúm erat ex bo­
nis Senatus ingtnijs fine controut-rfia) foli tamcn,
hon enim fcccrai verbum in Aula,/Hi/ vifum é contra- T
rio , admittiiidam Icijicct forco p p o fiiicn tro , Sc im­
pediendam executionem , quia piimntn creditum fblu tio n e,& in fcluium darioneextinAur» fu era t,& cx
noua cenfualis creatione , noua orta o bl'gatio » quar
(oror jura primxna ]egtnm*,i3ec p a A o ,n cc aliás co n feruauerar.Prouifio faA a i4.Septem bris 163 i.A A u a r,
Prats.Partes domna Anna O lm era, & ftu eius ccffionarius,& don LudoU.Sc domna Maria dc Rcjadcll.
Supplicatum fuit in Aula , coram alio Relatore ab
hac piuuifionc , Sc atidiui ego áqiiibufdam cgicgijs
A u i* Senatoribus poft m uitascnm Aduocatis habi­
tas difpurationes , Senatum inclitiaire pro prima pro*
uifionc. Sed non fuit faA a declaratio , quia parte*
concordarunt.
ARGV
Decifio D L X I,
A R G V M E N T V M .
Exceptio noo mimcratac pecunise, &íeu
non íolutx dotis, ao poffic obijci mulie­
ri rcpctonti illam qoando rcuerá non
fuit foluta.fcd compenfaia cum alia fimilí*
S VMMAR I VM.
i
D os in M u í matrimOnf aquaUttr ad inmeetn
£0v(htut4i,qu»müJo probatur fotuta.
X Seluttm Jieitur quoiíúnque dt qua f t fátií/teit crtditor.
3 S(ítitfaeere.& foiutrt i parí procedunt.
4 Seluera verbum magis ad. fubftantiam ohligatienü,
quam adptcunu folutionem refertur,
f
Seluere dieitur qui eatupenfat.
Campenfare idem quod foluere, & eft fpeeití foluttonis eomptnfaito, tbid,
6
Comptufatio eft dtbiU ,& cvedtti ad huieem emtributio.
7
Compenfatio eoatra rtpetitionem dotis , an admit­
5
4
3
confimiU dote fili® f u * ,& fa ilis iftis cautelii, & fecuritatibus micc ipfos ad iimiccni,dixi cx lioc icm anti»
probatam duiis lolatiuueni ad fuo calu cxaéiioncm ,
& ccpciinonem confaqucndam.
H o c meum f votum fuuJaDam , quia folurutti di- i
citur crcditouquQ-.únquemcd»' Íír e i ütisfrélu m , / . 4 ,
ffaitpraeor , f t §.ftla ,jfe.f. u re ludic.¡.(iretuy^.amiies,
f t l.iolutum,§.foiutumff.ae p.g.aE.Et catio'cati nis cft
t in promptu.qu.a laiisfaccte.fc fuluete 4 oa i proce- .
.d ih t .id .ll.ijilm a .f f cc
cH fm il de qua rc late
^ t C arol.dc Gl alfid. , * „ p , , j.„,,s4 .cf- , i j . i . latibs
n .t.v b i pratierca , t qubd inag.s ad fubllantiaro obliltionis , quam ad pccuiiiic lolutioncm fo lu ircv ct«m lefenat,l.felutfenis ft.de folut.
H in cicft.t cutn dici ioluctc qui com pifat./ tx cau- ^
faXdoíLdt tomptnfat.compénsate enim idem cft qobd ^
(o\ntit,t.¡uliarH iaitffi'.ütcondi.&deruonfir. l.fo.ui.on isffi de folut & cft fpecies folutionis,/./i Ucbiior.ff.qui
polio in p gn. kab. & quando com penfatio fic intcc
duos,qttoiam vtc-qne cft creditor,& dcblt.ot,*quiparaiut v er* fotucioni>pro(it ttadunr Qvx(. 'extepi. G.tx
n.9. Se Giut\3.ad diSdU confuet. M affon. eap dg'effi.^.
p a rt.i.txn u m 3. q ui reliquos adducunt abunce. £ ft
com penfatio t debiti, 5c crediti inuiccra conrributío; tenda.
G xiíV d.exeep .i6 .n.i Sc G h n h .d g'ajf.^.part.i.n.f.
5 Cirruituj inutilsí vitandi.
N c c huc intrant
D o A u tcs tcaéi tnt de admit- 9
Confus poteft crtari ex pecunia antea debita.
rcndaivcl repellenda corapentatione adiKrfus dotem ^
10 Csnfns poteft redimiompenfando.
quando
raulicr
traélat
dc
exigendo cam , de qua
k i Compenfatio aqué liquida admittitur aduerfus inq u * ftio n e apud V in ccn t.d eF(anc,diti»/!64i.&ibi adfiruntntum gHarentigiatUfn.
dcnces.Gt ilfiarw pf. t 6.W.78. R o ta Ludoiiil. aec. 76 8.
12 ídem eft r eíftE u obligaiionü iameralis.
« .1 1 .^ iz.G iu tb a in confuet-MiJfan.ca.i6.gUff-z.part,
Cemptnfatto adm tifinr, non obftante ftatato repel­
t.n .i 2 Q u ia diuctfa rescft velie contra muli- rem re­
iente omnts exerptiones.ibid,
petentem dotem , vt iterum nubere valeat tx^eptione
1 j Detijio Senatusfuptr hae queftione.
1 4 M otiua deeifíonií,
com penfationis cam iiibmoucre , & adhuc m h o c
cafuapud prxditftos videbis qual -ct coutra eatticon­
t j Decifiones nen ditmntur,fed decifiones qua fiunt faper rtbus inxiubitatisyft claris.
cludant, quaJitcrquc Rouiruis dotftus addt.ions
Descargar