Labirinto 2014­2015 Recomendacións Concursos Traballos Visitas nºX Revista do IES Chan do Monte Creado con Software Libre Scribus 1.4.5 S Labirinto 2015 umario Editorial 4 Dende o despacho 5 Día das Letras Galegas 7 Orienta-T 8 Traballos 9 Biblioteca 26 Concursos 36 Obradoiros 38 Festivais 40 Viaxes 42 A Graduación 44 Album 48 E ditorial 3.000 DÍAS EN CHAN DO MONTE Por Araceli Queiruga Para algúns, o centro de traballo non é máis que un lugar onde pasan unhas horas. A súa vida está fóra, onde están os seus seres queridos. Eu tamén tiña a miña vida fóra hai algo máis de dez anos, coas persoas que quería. Pero un día esa vida paralízase e xa non é túa. Andas pairando nun mar inmenso e logo pasas a ser unha persoa á deriva que só atopa ancoraxe no seu lugar de traballo, con outras persoas queridas, que son os compañeiros de profesión. Alí sentes que todo segue latexando, que aínda hai vida: os rapaces e mozas seguen correndo, berrando, rindo. Iso si, saes de alí e só hai un tremendo baleiro. As persoas que enchían a túa vida xa non están; só queda a súa ausencia, o silencio. Durante estes dez anos Chan do Monte foi o meu refuxio, o espazo vital onde podía sentir e dar afecto. É por iso que sempre me invade unha sensación de abatemento cando se achega o final de curso. Hai dez anos, paralelamente e este baleiro meu, comezou en Chan do Monte un proxecto colectivo: a publicación da revista do Equipo de Normalización da Lingua Galega, agora chamado Equipo de Dinamización da Lingua Galega. Quizais o de “normalizar” sexa xa unha batalla perdida e o único que podemos facer é dinamizar coma quen anima un equipo de fútbol, e acabaremos “amenizando” coma unha orquestra na sesión vermú... Nestes 3.000 días foron saíndo, baixo a coordinación de distintas persoas e coa colaboración doutras moitas, nove números da revista. Agora estamos a piques de editar a número 10 e gustaríame aproveitar este editorial para facer unha chamada á cohesión. Non deixemos que esgace o manto; quizais nalgún momento precisemos gorecernos nel. Como dicía Nick Cave na película 20.000 days on the Earth, “este é o lugar, aquí é onde vivimos”, e só unindo as nosas mans poderemos atopar a saída neste “labirinto”. P.S.: Quixera dar as grazas, pola implicación na elaboración da revista, a profesores de varios departamentos, especialmente a Elva Boullosa e Teresa Frías (Lingua Castelá), Teresa Moure (Ciencias Sociais), Sonia González (Lingua Estranxeira‐Francés), Mar Carballo (Lingua Galega), Lourdes Villanueva e Rosa Villar (Lingua Estranxeira‐Inglés), Ana Ginzo (Ciclo de Instalacións Frigoríficas e de Climatización), Mª José Cabaleiro e Isabel Vilas (Relixión Evanxélica e Relixión Católica, respectivamente), Marta Barreiro (Música), Idalia Novelle (Orientación), Verónica Sánchez (Pedagoxía Terapéutica e vicedirectora), Aquilino Cavadas (director), Yolanda G.Ulla (Ciclos de Informática) e a todos aqueles que compartiron un retrato da adolescencia con nós. Así mesmo, dou as grazas aos alumnos que colaboraron aportando traballos de creación (en prosa e en verso), aos que participaron na elaboración do roman‐photo en francés e aos que seguen o facebook da biblioteca. Finalmente, agradezo enormemente o labor do profesor de Informática José Manuel Domínguez Ventín, sen o cal non teriamos revista (polos menos estes dous últimos anos). Espero que o vindeiro curso poidamos agradecer tamén a participación do noso artista Juan Pastor como deseñador da portada. D Labirinto 2015 ende o despacho Prezado lector: O prometido é débeda. Con vento e ondas a favor Labirinto chega ás túas mans cunha mochila cargada de ilusión, de frescura xuvenil e novos ingredientes. Atoparás anécdotas, relatos, fotografías, poemas, sorpresas e páxinas coloreadas con matices diversos. Labirinto é unha obra coral escrita dende este Instituto para todo o centro. Sentímonos, por iso, orgullosos do voso ánimo, do traballo en común, do desafío aos desgustos e adversidades nesa exploración de novas posibilidades comunicativas, voando a imaxinación e espertando letras durmidas. Na súa produción artesanal e silenciosa, coordinadas polas profesoras Verónica e Araceli, colaboraron moitas persoas con esforzo, implicación e tempo desmedido ao longo de todo un curso. Sen vós e sen a man creativa do profesor Ventín, que lle dá forma material a esta publicación, a revista non sería posible. ¡Grazas a todo o equipo! Chegado o momento do merecido descanso, felicitar a todos aqueles alumnos que co seu esforzo e traballo acadaron o éxito e a excelencia académica. Agardando novas aportacións dos nosos reporteiros, esperamos que gocedes coa súa lectura. Vémonos o ano que vén. Aquilino Cavadas Soto Día das Letras Galegas 2015 XOSÉ FERNANDO FILGUEIRA VALVERDE naceu en Pontevedra en 1906. Realizou estudos de Dereito, Filosofía e Letras (alcanzando o título de doutor) e Psicoloxía nas Universidades de Santiago de Compostela e Zaragoza. En 1923 formou parte do grupo de fundadores do Seminario de Estudos Galegos, onde dirixiu a sección de Historia da Literatura. Desde ese momento e até a súa morte, acontecida en Pontevedra en 1996, o erudito pontevedrés mantería unha gran actividade na promoción de iniciativas culturais. Filgueira Valverde iniciou o seu amplo labor docente en 1927 no Instituto de Ensino Medio de Pontevedra. En 1935 gañou unha cátedra no Instituto Balmes de Barcelona e posteriormente exerceu en Lugo e na cidade do Lérez, da que foi alcalde. Pola súa dedicación ao ensino recibiría o alcume do "vello profesor". Membro numerario da Real Academia Galega desde 1942 e correspondente das Reais Academias de Historia, de Lingua e de Belas Artes de San Fernando, en 1972 foi nomeado vocal do Instituto da Lingua Galega da Universidade de Santiago de Compostela. Dirixiu ademais o Museo "Rosalía de Castro", o Instituto Padre Sarmiento de Estudos Galegos e o Museo de Pontevedra. No bienio 1982‐83 exerceu o cargo de Conselleiro de Cultura da Xunta de Galicia. Na década de trinta foi colaborador habitual de El Pueblo Gallego e Logos, publicación esta última en que mantería unha sección de comentarios bibliográficos asinados co pseudónimo J. A. Para alén destes artigos, a súa obra literaria atinxe a narrativa, a poesía, o ensaio e o teatro. Así, na súa producción figuran o libro de relatos Os nenos (1925) e a semblanza O vigairo (1927); o texto teatral Agromar. Farsa pra rapaces (1936) —estreado en 1932—, de novo asinada por J. Acuña; as antoloxías Cancioneiriño de Compostela (1932) e Cancioneiriño novo de Compostela (1969), en que recolle composicións do medioevo e etapas posteriores que fan referencia á capital galega, ou o volume de prosas literarias Quintana viva (1971). Porén, a maior aportación de Filgueira Valverde constitúena os seus traballos no campo da investigación. Moitas destas prosas, espalladas pola imprensa diaria, foron recollidas polo autor nos nove volumes editados baixo o título xenérico de Adral entre os anos 1979 e 1996. As súas aportacións ao coñecemento da lírica medieval verían a luz en 1992 no libro Estudios sobre lírica medieval: traballos dispersos (1927‐1987). (Copiado de Biblioteca Virtual Galega) Labirinto 2015 A Orienta‐T túa imaxe persoal Pode parecer inxusto, pero hoxe en día, as persoas deben presentar unha imaxe persoal impecable, debendo coidar tanto o exterior coma o interior. Moita xente relaciona o tema da imaxe persoal con algo superficial, externo, con estar pendente da roupa, da moda, ou do frívolo. Porén, a imaxe persoal é moito máis ca iso e abrangue un exterior que se ve, mais tamén un interior, invisible en si mesmo, pero moi visible a través da imaxe que reciben as persoas coas que contactamos. A persoa que nos ve por primeira vez percíbenos do seguinte xeito: un 55% recibe unha imaxe visual, composta polo noso atavío, aspecto xeral, aseo, linguaxe corporal ou non verbal e porte, o que se adoita chamar presenza. Un 38% da percepción é auditiva, no senso do ton, da cadencia e o timbre de voz. E só un 7% corresponde ao discurso, ao que dicimos. De maneira que se ten unha imaxe global das persoas. E se o analizamos ben, isto ten senso, porque co discurso podemos mentir, mais co corpo non. Tal como nos sentimos internamente, as emocións que temos, os nosos pensamentos habituais, reflíctense na cara, na postura e, créase ou non, na roupa que poñemos, no corte de pelo, na combinación de cores que usamos. Somos unha totalidade e actuamos como unha totalidade. Cando alguén ten que elixir entre varias persoas con capacidades semellantes, a diferenza faina a persoa que se ofrece. Por iso, no mundo actual un non se pode permitir o luxo de ofrecer unha imaxe que comunique unha mensaxe equivocada ou discordante coa súa actividade. Pódese xestionar a imaxe que desexa proxectar, algo que se pode traballar, creando un estilo propio ao potenciar o mellor dun mesmo para que se faga visible no contorno. C Traballos Departamento de Francés alligrammes. Raisons pour étudier français Os alumnos de 4º da ESO crearon uns magníficos caligramas para expresar diversos motivos polos que deberiamos achegarnos á lingua francesa e estudar esta materia. Traballos Departamento de Francés ROMAN‐PHOTO: FAIS ATTENTION À CE QUE TU SOUHAITES Os alumnos de 1º de Bacharelato crearon na materia de Francés un “roman‐photo” (fotonovela) sobre as aspiracións académicas e profesionais duns estudantes de ensinanza secundaria e a consecución ou non dos seus obxectivos. Neste breve relato fotográfico faise unha recomendación moi útil ao alumnado: “Fais attention à ce que tu souhaites”. Os alumnos que participaron na elaboración do “roman‐photo” foron: Lucía Agulla, Marta Carregal, Borja Carro, Celia García, Ángela Gestido, Laura Iglesias, Helena López, Raquel Martínez, Ángela Piñeiro e Xiana Santiago. Algúns profesores colaboraron aportando material e coñecementos: Digna Lampón (de Física e Química) e César Pais (de Bioloxía). F Traballos Departamento Lingua Galega río, situación de tranquilidade, non perder a calma sen afecto nin sentimento nin trampa, temperatura que mide o benestar da alma Insomnio, provocado por unha reiteración do desvelo, pranto inocente que provén do ceo, terra esquecida, mundo alleo Deseperación, pensamento que leva á loucura, necesidade inmediata de tenrura, instante inevitable de amargura Morte, primeira solución que se nos vén á mente, pedindo piedade pola súa xente, vivindo unha pobreza permanente. Celia García Santomé (1º Bacharelato A) No cume do odio, nos límites do temperamento, situación intrigante, segundos complexos de sentimento. Solución imprevista e resolta de maneira un tanto vehemente, arrebatando toda luz presente, deixando a tensión revolta. Paradoiro descoñecido, momento de suspense corpo inerte do mundo illado, desgarro sanguento voluntario, frustrado e inxenuo malogrado. Fin e abater da vida dun desgraciado insensato, vinganza esperada dun varón, discreto e silencioso asasinato. Celia García Santomé (1º Bacharelato A) Traballos CSCM Inglés Como cada ano, o alumnado do CSCM, ten que facer un proxecto de fin de curso na materia de inglés. Os alumnos, por parellas, prepararon unha entrevista de traballo, na que un simulaba o rol de Director de Recursos Humanos e o seu compañeiro adoptaba o papel de candidato preseleccionado para a entrevista final. O proxecto supoñía, en primeiro lugar, a elección dun posto relacionado cos seus estudos e, logo, a preparación das preguntas e posibles respostas por parte do entrevistador e o entrevistado. A entrevista incluíu un suposto práctico no que o contratante lle pide ao candidato que lle venda un bolígrafo de forma convincente. Tratábase de avaliar as súas calidades como vendedor. Hai que destacar que os alumnos utilizaron estratexias moi variadas e imaxinativas. As fotos recollen o momento no que algunhas parellas estaban realizando a presentación. Por suposto, a conversa realizouse enteiramente en inglés. L Traballos Departamento de Lingua Castelá eyendas Miguel Ángel Barros Soto Quiroga 4ºESO: Reflejos del cielo Acaeció hace muchos años ya, en estas mismas tierras en las que nos encontramos, el relato que hoy os quiero contar. Era invierno, uno de los más fríos que recuerdo, estando yo en mi casa tranquilamente, ultimando los preparativos para el año nuevo que llegaba, me hicieron asomar a la ventana los gritos de un muchacho del pueblo vecino que corría por las calles vociferando. ‐¡Un milagro, señores míos, un milagro! Venid todos, aproximaos, que os he de contar el portento que he hallado en lo profundo del bosque. En un abrir y cerrar de ojos, el pueblo entero había dejado vacíos sus hogares y las gentes se enfilaban a la plaza del pueblo donde el joven pedía calma y orden a todos los curiosos que deseaban oír la historia que les traía. ‐¡Calma señores, tengan calma! Ahora les contaré mi hallazgo, pues, esta maravilla, ha de ser bien narrada y no deseo que se la pierda nadie. Una vez que estuvimos todos los del pueblo reunidos alrededor del chico, que a duras penas logró pasar entre la gente hasta alcanzar la fuente del centro de la plaza, comenzó a narrar su historia. ‐Señores, lo que les voy a contar quizás lo crean invención por lo fabuloso que es, pero les juro es tan cierto como esta nieve que cubre el suelo, el frío que nos hiela las manos y las nubes que cubren nuestras cabezas. Viniendo yo, desde mi pueblo a visitar a mi hermana, me separé del grupo de mercaderes del que iba acompañado, no conozco bien este lugar y acabé perdido en medio del bosque, traté de regresar al camino, pero acabé peor que al principio, y entonces cuando ya oscurecía y temía tener que pasar la noche a la intemperie, oí una voz, una voz clara y algo lejana que me llamaba; creí reconocerla, pero no estaba seguro, la seguí hasta llegar a la entrada de una enorme gruta, que jamás imaginé que hubiese una así de grande en este lugar, y al fondo se veía una luz clara que provenía de una pequeña abertura en una de las paredes de roca. ¨Mi salvación¨ pensé, pues la luz que de esa cueva emanaba, no podía ser otra que la de un fuego, y donde hay fuego, está el hombre. Corrí y atravesé toda la gruta hasta la grieta de la que salían los destellos de el fuego, y, cuando entré no me creerán lo que encontré, una gran pared cubierta de un hielo tan brillante que no tenía nada que envidiar e las piedras preciosas o a las más delicadas gemas, y que lo convertía en un espejo. Pero no reflejaba solo las llamas que ardían en dos pequeñas hogueras situadas a los dos lados de la estancia y lo que tenían enfrente, en el pude ver una imagen, una figura borrosa que no lograba distinguir. Me acerqué para verla mejor, a medida que avanzaba la imagen se hacia más clara y cuando estuve lo suficientemente cerca como para distinguir quién era, quizás no lo crean, pero lo que vi fue el rostro de mi madre. ‐¿Viste a tu madre? Eso es increíble, pero yo no diría que fue un milagro. ‐El milagro no esta solo en que hubiese hallado a mi madre en aquella cueva inhóspita, sino que mi madre murió el año pasado, la misa en su honra es precisamente la razón de que hiciera el camino hasta aquí. Todos nos quedamos asombrados, las preguntas no tardaron en brotar de las personas incrédulas que oyeron la historia. ‐¿Cómo es posible?,¿qué te dijo?,¿era una aparición?,¿dónde estaba? Se armó un gran revuelo, todos tenían preguntas, pero el muchacho no parecía tener respuestas, por su tardanza en contestarle los aldeanos se pusieron de acuerdo en que era una mentira, el muchacho trato de explicarse. ‐Lo que sucedió fue que me desmayé de la impresión, hacia un año que no veía a mi madre, cuando me desperté estaba junto al camino que trae a este pueblo. ‐No puede ser cierto, te lo inventas por llamar la atención‐ le dijo un hombre. ‐O lo habrás soñado‐ añadió otro. El muchacho se enfadó y dijo que todavía recordaba la gruta y las montañas en las que estaba,que iría de nuevo y que podía acompañarle quien quisiese.Esa misma tarde él y unas pocas personas más se enfilaron por el camino que lleva a la montaña hasta la gruta en la que se encontraba el milagro. Ya había sonado la última de las doce campanadas de la iglesia cuando regresaron, reunieron a todo el pueblo en la iglesia para comunicar algo muy importante. Todos estábamos intranquilos, nerviosos y algo enfadados, tras haber sido arrancados de nuestras camas a esas horas. El chico que nos había contado lo sucedido esa mañana, el alcalde y las personas que les acompañaron estaban enfrente de todos nosotros. El alcalde levantó la mano, pidió silencio y nos contó lo sucedido, por increíble que pareciese, el alcalde nos dijo que, aunque les había costado bastante tiempo, cuando comenzaba a oscurecer encontraron la misteriosa gruta, y en su interior la gran pared helada, pero no vieron sola a la madre del chico, sino a muchas personas de las que ya casi no tenían memoria, familiares, amigos, conocidos.Todo tipo de personas con una cosa en común, ninguna estaba viva. Se discutió sobre que podía significar esto toda la noche, unos que si era obra de Dios, otros por el contrario pensaban que parecía más obra de el diablo. Tras esto, se decidó que se prohibía la entrada a la gruta a todas las personas del pueblo hasta que se supiese que sucedía. Al día siguiente supimos que no todos hicieron caso a esta advertencia,en la casa de Pablo un chico del pueblo encontramos una carta en su puerta que decía así:“Debéis disculparme, amigos míos, pues sabéis que no puedo quedarme de brazos cruzados sabiendo que tengo al alcance la oportunidad de despedirme de mi amada Rosa, me marcho esta noche, oculto tras las sombras para encontrarme con su reflejo en la gruta, y decirle lo que no tuve valor para decirle cuando aun vivía.” Fuimos todos a paso apresurado a buscarlo, pero lo único que nos encontramos al llegar a la cueva fue su cuerpo sin vida con la mano derecha pegada a la pared de hielo completamente congelado, y el reflejo de Rosa y Pablo abrazados y alejándose mas allá de lo que nos permitía ver la tenue luz de las hogueras que ahora se consumían. Nunca más se volvió a hablar de esto hasta hoy, convirtiéndose, así, al no quedar ningún registro escrito, en una leyenda. Presentámosvos a continuación unha serie de redaccións que realizaron os nosos alumnos de 1º de ESO: “Mi parto”: o seu nacemento contado en primeira persoa. “Taro”: relato dunha experiencia de implicación emocional. MI PARTO Un 12 de abril hubo un parto, el mío. Después de llorar hasta que se formaron lagos, mi madre rompió aguas. Estaba claro que yo estaba bien donde estaba y no quería salir. Me succionaron para sacarme a la luz, pero yo me resistía hasta que pararan. No me confié, no cedí ni un minuto. Me preparé para esa guerra. Sabía que iban a volver a atacar. Estuve atento a cualquier movimiento. No me distraje ni un momento, pero me cogieron, me raptaron, me secuestraron. Yo luché por quedarme allí, pero me sacaron por cesárea. Diego Martínez – 1º ESO TARO Hace dos años que Taro llegó a casa. Taro es mi perro, mi única mascota. Lo compramos para mi abuela, pero prácticamente es mío. El día que lo trajimos a casa estaba muy asustado y no dejaba que lo tocaran. Pero al cabo de una semana se fue acostumbrando a nosotros. Un mes después ya le había cogido mucho cariño. Todas las noches lloraba y yo lo apoyaba en mis piernas, lo tapaba con una manta y se quedaba dormido. Nos llevó tiempo darnos cuenta de que saltaba el portal y escapaba. Me puse muy triste porque en nuestro pueblo hay perros muy agresivos y tenía miedo de que le pasara algo, y así fue. Unos días después de las vacaciones de Navidad fue atacado por dos pastores alemanes. Yo estaba sola y no sabía qué hacer. Había mucha sangre, mucho silencio, solo lo escuchaba a él gritando y llorando. Busqué a mi madre, cogimos a Taro, presionamos la herida, lo metimos en el coche y mi hermana lo agarró. Al llegar al veterinario, directamente lo metieron en el quirófano, y nos pidieron que esperásemos fuera. Mi hermana estaba llena de sangre y yo no podía parar de temblar. Unas horas después nos dejaron verlo. Le habían traspasado el pulmón izquierdo y desplazado el corazón. Tardó un mes en recuperarse del todo. Ahora solo tiene cicatrices por debajo del cuello, y cada vez que ve al dueño de los perros le ladra y se esconde detrás de mí. Sigo teniendo mucho miedo al pasearlo y sobre todo por las noches cuando lo oigo ladrar. Le tengo mucho cariño y él a mí. Clara Rey – 1º ESO Traballos Lingua Castelá Unha das actividades propostas aos alumnos de 1º de bacharelato foi a narración dunha historia ambientada no medievo e relacionada co mundo literario. Nada mellor que a creación literaria para coñecer e afondar neste período das nosas letras. Os mozos deron vida a trobadores, xograres, goliardos, alcaiotas, serranas, amanuenses, celestinas... Ángela Gestido 1º Bacharelato Un relato que cuenta la vida de dos personajes en un mismo margen de tiempo hasta el encuentro entre ambos. En una época de enfermedad, de desigualdad, incultura e injusticia. En una época de abuso por parte del clero. En una época donde la evolución se vio estancada por el exceso de poder ideológico de la Iglesia y el fanático cristianismo que provocó el acomodamiento de la población, su adaptación a la situación de arbitrariedad y cuyo objetivo era el beneficio de las clases pudientes, existió: El uno soñaba con el otro, y el otro con el uno. Parecía que una mirada había bastado para unirlos para siempre. Cuando por fin encontraron un momento y lugar adecuado para estar solos, tal fue el arrebato de pasión y amor que el aire disipó todo el odio y la maldad acumulada, todo el odio del que se deshacían cada vez que estaban juntos, toda la maldad que sus vidas arrastraban. Se olvidaron hasta de la venganza y de la lucha por los suyos. Cada vez que se veían, él preparaba una canción dedicada a ella, cada una de las cuales era totalmente diferente a la anterior. Siempre tenía ingeniosas rimas sobre su forma de caminar, su sonrisa, sus ojos, su pelo, su habla, su todo. Pero un día la muchacha no apareció. Es increíble cómo se puede acabar tan rápido todo. El tiempo es algo valioso, y no lo valoramos. S A Í D A A O C ON C E L L O D E C E L A N OV A O x o v e s 1 6 d e a b r i l o D e p a r t a me n t o d e M ú s i c a f i x o u n h a s a í d a c o s a l u mn o s d e 3 º e 4 º d a E S O , 1 º e 2 º d e B a c h a r e l a t o a o c o n c e l l o d e C e l a n o v a . O p r o g r a ma d e a ct i v i da de s i n cl u í a : ‐ V I S I T A A O M O S T E I RO D E S A N S A L V A D O R. F u n d a d o p o r S a n Ro s e n d o , é o p r i n c i p a l mo n u me n t o d a v i l a d e C e l a n o v a . T r a s a d e s a mo r t i z a c i ó n d o s é c u l o X I X , s e r v e c o mo c a s a do co n ce l l o e i n s t i t u t o . ‐ V I S I T A Á CA P E L A D E S A N M I G U E L . C a p e l a mo z á r a b e s i t u a d a n o i n t e r i o r d o mo s t e i r o d e S a n S a l v a d o r . É o ú n i c o r es to a r qu i t e ct ó n i co da é po ca f u n d a c i o n a l d o mo s t e i r o e , a p e s a r d o r e d u c i d o d a s s ú a s d i me n s i ó n s , t r á t a s e d o me l l o r e x p o ñ e n t e d a a r q u i t e c t u r a g a l e g a do s é cu l o X . de pe dr a ” ) . ‐ V I S I T A Á C E L A D O M O S T E I RO o n d e e s t i v o r e c l u í d o o e s c r i t o r C e l s o E mi l i o F e r r e ir o du r a n t e t r e s día s e t r e s n o it e s d e 1 9 3 7 ( o r i x e d o p o e ma “ L o n g a n o i t e ‐ V I S I T A D O S C O RO S E C O N C E RT O D I D Á C T I C O N O C O RO A L T O . D o s d o u s c o r o s q u e h a i n o mo s t e i r o , o a l t o é o má i s a n t i g o . E s t á p r o v i s t o d e 5 6 s i t i a i s o n d e s e n t a b a n a n t i g a me n t e o s mo n x e s . O c o r o a l t o e s t á d o t a d o a d e ma i s d u n ma g n í f i c o ó r g a n o q u e f o i r e n o v a d o v a r i a s v e c e s . A c o mp a ñ a d o s d o ó r g a n o , o s a l u mn o s i n t e r p r e t a r o n c o a s f r a u t a s v a r i a s p e z a s : “ O f o r t u n a ” ( d o s C a r mi n a B u r a n a ) , “ O s o n d o a r ” ( d e L u a r n a L u br e ) e “ Ca n o n ” ( de J o h a n n P a ch e l be l ) . ‐ V I S I T A Á B I B L I O T E C A D O I E S D E C E L A N O V A C E L S O E M I L I O F E RRE I RO . A b i b l i o t e c a t e n o s e u e s p a z o f í s i c o n a a n t i g a b i b l i o t e c a d o s mo n x e s d o c l a u s t r o n o v o d o mo s t e i r o d e S a n S a l v a d o r . A l í o s a l u mn o s t o c a r o n n o v a me n t e p e z a s d o r e p e r t o r i o a c o mp a ñ a d o s d o p i a n o q u e teñen nel a. ‐ E X C U RS I Ó N P O L O C A S T RO D E C A S T RO M A O . E s t e d e p ó s i t o a r q u e o l ó x i c o s i t u a d o n u n o u t e i r o a 7 3 2 m s o b r e o l u g a r d e S a n t a M a r í a d e C a s t r o ma o , d e n d e o q u e s e d o mi n a u n a mp l o h o r i z o n t e n o v a l d o r í o A r n o i a , c o n f í g u r a s e c o mo u n r e c i n t o f o r t i f i c a d o pr o pi o da I da de do F e r r o do N O pe n i n s u l a r ( s é cu l o V I a . C) , n a e t a pa h i s t ó r i ca c o ñ e c i d a c o mo c u l t u r a c a s t r e x a . ‐ V I S I T A Á C A S A M U S E O C U RRO S E N RÍ Q U E Z . A F u n d a c i ó n C u r r o s E n r í q u e z t e n p o r o b x e c t i v o p r o mo v e r e d i f u n d i r o c o ñ e c e me n t o d a v i d a e d a o b r a d e C u r r o s , a s í c o ma d o s o u t r o s p o e t a s e e s cr i t o r e s r e l a ci o n a do s co n Ce l a n o v a . A ca s a é u n e di f i ci o de ca r a ct e r í s t i ca s a r qu i t e ct ó n i ca s t í pi ca s du n h a co n s t r u ci ó n v i l e g a da G a l i ci a do s é cu l o X I X , qu e s e u n i u , a t r a v é s du n pa t i o i n t e r i o r , c u n h a v i v e n d a d e t i p o l o x í a má i s r u r a l d a q u e s e c o n s e r v a u n h a f e r mo s a l a r e i r a . N a p a r t e p o s t e r i o r d o e d i f i c i o h a i u n h a h o r t a ‐ x a r d í n o n d e t a mé n s e f a n a c t i v i d a d e s . ‐ E X C U RS I Ó N A V I L A N O V A D O S I N F A N T E S . A e d i f i c a c i ó n m á i s e mb l e má t i c a é a s ú a t o r r e me d i e v a l d e d e z a n o v e me t r o s d e a l t o , u n d o s v e s t i x i o s da f o r t a l e z a e r g u i da n o s é cu l o X po l o co n de G u t i e r r e M e n é n de z . A t o r r e f o i d e r r u b a d a e n 1 4 7 6 t r a s o u s o q u e d e l a f i x e r o n o s r e b e l d e s i r ma n d i ñ o s . V o l v e u s e a c o n s t r u í r a x i ñ a e h o u b o v a r i a s mo d i f i c a c i ó n s p o s t e r i o r e s . V i l a n o v a d o s I n f a n t e s f o i d e s c r i t a p o r M a n u e l C u r r o s E n r í q u e z n o s e u p o e ma “ A V i r x e d o C r i s t a l ” . N o s a n t u a r i o d a V i r x e d o C r i s t a l a t o p á b a s e u n h a mi n i a t u r a d a V i r x e d e n t r o d u n c r i s t a l , c o n s i d e r a d a a i ma x e ma r i a n a má i s p e q u e n a d o mu n d o , p e r o h a i d o u s me s e s q u e f o i r o u b a d a . VISITA AO MUSEO MASSÓ (BUEU) N o me s d e n o v e mb r o o D e p a r t a me n t o d e X e o g r a f í a e H i s t o r i a o r g a n i z o u u n h a s a í da di dá ct i ca a B u e u pa r a v i s i t a r o M u s e o M a s s ó . N e s t a s a í d a p a r t i c i p a r o n o s a l u mn o s d e 2 º d a E S O e 1 º d e B a c h a r e l a t o d a M o d a l i d a d e d e H u ma n i d a d e e C i e n c i a s S o c i a i s . O o bx e ct i v o de s t a a ct i v i da de e r a v i s i t a r o a ct u a l M u s e o i n s t a l a d o n a s n a v e s i n d u s t r i a i s d a a n t i g a c o n s e r v e i r a M a s s ó I r má n s . O s a l u mn o s p u i d e r o n v i s i o n a r u n v í d e o n o q u e s e r e c o l l í a a h i s t o r i a d a a n t i g a co n s e r v e i r a e a s ú a co n v e r s i ó n e n M u s e o . O i n t e r e s e po l a h i s t o r i a da n a v e g a ci ó n l e v a a o s s e u s a n t i g o s pr o pi e t a r i o s a cr e a r u n h a c o l e c c i ó n d e l i b r o s i mp r e s o s e n t r e o s s é c u l o s X V e X I X , i n s t r u me n t o s n á u t i c o s , c a r t o g r a f í a , d o c u me n t o s e ma q u e t a s d e e mb a r c a c i ó n s h i s t ó r i c a s q u e c o n s t i t ú e n a a l ma d e s t a c o l e c c i ó n . E n 1 9 3 2 d e c i d e n t r a n s f o r ma l a e n M u s e o e i n s t a l a l o n o n a n t i g o e d i f i c i o d a c o n s e r v e i r a f a mi l i a r . C o t e mp o , o s t e s t e mu ñ o s d a s f a c t o r í a s c o n s e r v e i r a s e b a l e e i r a s e a a c t i v i d a d e p e s q u e i r a i r á n c o mp l e t a n d o o p e r f i l d u n mu s e o ú n i c o e s o r p r e n d e n t e q u e c o n s e r v a o e n c a n t o d a c o l e c c i ó n o r i x i n a r i a . E n 1 9 9 4 , d e s p o i s d o p e c h e d a f á b r i c a , o mu s e o f o i a d q u i r i d o p o l a X u n t a d e G a l i c i a . H o x e n o M u s e o M a s s ó c o n v i v e o p a t r i mo n i o ma r í t i mo e i n d u s t r i a l c o e s p í r i t o e r u d i t o d o c o l e c c i o n i s mo d o u t r a é p o c a . O s a l u mn o s d o c e n t r o p u i d e r o n f a c e r u n p e r c o r r i d o p o l a s s a l a s o n d e s e e x p o ñ e n o s i n s t r u me n t o s d e n a v e g a c i ó n e ma q u e t a s d e b a r c o s , e a s a l a d e s t i n a d a á i n d u s t r i a c o n s e r v e i r a e a s e x p o s i c i ó n s t e mp o r a i s . T er es a Mo ur e P ena Departamento de Francés TEATRO EN FRANCÉS: LES TROIS MOUSQUETAIRES O 21 de xaneiro, os alumnos de 3º e 4º da ESO e de 1º e 2º de Bacharelato que cursan Francés asistiron á representación da adaptación teatral da novela Les trois mousquetaires, de Alexandre Dumas. Os tres membros da compañía (de nacionalidade belga) interpretaron, con axuda dalgúns espectadores, os distintos personaxes e conseguiron, dun xeito moi divertido e cunha posta en escena sinxela pero innovadora, somerxer aos nosos alumnos na historia de D'Artagnan e os seus mosqueteiros. Despois da representación, da que gozamos todos moito, os actores prestáronse a responder a algunhas preguntas dos alumnos sobre a peza teatral e sobre a súa propia actividade artística. ALUMNOS DE 1º E 2º DO IES CHAN DO MONTE E 1º DO IES ILLA DE TAMBO EN ARMENTEIRA O día 23 de abril un grupo de alumnos de ambos os dous institutos fixeron a ruta de sendeirismo da Pedra e da Auga en Meis, ruta que remata no mosteiro de Armenteira. Aproveitamos para ver este mosteiro e rematamos a mañá cunha visita ao contorno do mosteiro de San Xoán de Poio. ALUMNOS E ALUMNAS DE 3º E 4º DO IES CHAN DO MONTE E 4º DO IES ILLA DE TAMBO EN TUI E BAIONA O día 8 de maio visitaron a vila de Tui para logo facer unha visita guiada á catedral. Posteriormente dirixíronse a Baiona e alí chegaron para xantar no porto desta vila mariñeira. Despois foron visitar a Virxe da Rocha onde puideron apreciar as privilexiadas vistas desde lugar. Temos que salientar que, ademais do importancia dos aspectos culturais, arquitectónicos e relixiosos do contorno que visitaron, valoramos positivamente o enriquecemento da convivencia con outro alumnado veciño. A Dep. de Lingua Castelá e Literatura EXPOSICIÓN DE CAMILO JOSÉ CELA O roteiro literario: O fogar de Valle e Cela Citas de Camilo José Cela “La duda, esa vaga nubecilla que, a veces, habita los cerebros, también puede entenderse como un regalo. Y no es ‐lo que queda dicho‐ una aseveración, ya que, sobre ella, Así o ven os nosos alumnos Camilo José Cela es un hombre entrado en años, de estatura media. Su postura es erguida, pero su columna dibuja una sutil curva. Su cara está surcada por profundas arrugas y su ceño esta siempre fruncido, como si estuviera enfadado con el mundo. Su nariz es pronunciada, redonda y a ambos lados sus ojos oscuros e intimidantes miran con seguridad y malhumor a tengo también mis dudas”. “Lo malo de quienes se creen en posesión de la verdad es que cuando tienen que demostrarlo no aciertan ni una.” “Los mismos cueros tenemos todos los mortales al nacer y sin embargo, cuando vamos creciendo, el destino se complace en variarnos como si fuésemos de cera.” la nada. Su forma de ser es un tanto singular, destacaríamos de él su rebeldía ante lo que le es impuesto; su forma de llamar la atención, que muchas veces va unida a la mala educación; su gusto por lo erótico, el cual nunca escondió; su mente llena de ideas originales e historias que contar; su gran constancia en su trabajo, que lo lleva a ganar importantes premios y reconocimientos; su espíritu viajero y su crítica hacia lo que no le parecía correcto. Todas estas cosas características describen un hombre peculiar, único, con una gran personalidad y, sobre todo, con un gran don que hizo y hace disfrutar a muchas personas que aprecian la literatura y se dejan llevar por los mundos que su mente e ingenio crearon. Carla García Garrido. 4º ESO A “La muerte llama, uno a uno, a todos los hombres y a las mujeres todas, sin olvidarse de uno solo ‐¡Dios, qué fatal memoria!‐, y los que por ahora vamos librando, saltando de bache en bache como mariposas o gacelas, jamás llegamos a creer que fuera con nosotros, algún día, su cruel designio”. “Me decía un cura gallego amigo mío, muy sensato: ’Mira Camiliño Josesiño, eso de que tenemos que ir dejando los vicio, que dicen mis colegas, no es verdad, no hagas caso.¡Ya son los vicios los que nos van dejando a nosotros!’ Tenía razón.” O roteiro literario: O fogar de Valle e Cela Departamento de Lingua Castelá e Literatura "Mi perro" Tengo un lebrel , se llama Caravel es un caro recuerdo de Marquina. . Nada le agrada tanto como dormir debajo de mis pies cuando se enoja y le largo de mi lado vuelve sumiso a lamerme la mano. Como sé que lo estima, se la entrego busca después mi mano cercenada, y hocicando en la manga, da un gemido ¡Llora por una mano que lamer, y yo lloro, señor, porque quisiera darle una parte de mi humano ser!". Tenía mi abuela una doncella muy vieja que se llamaba Micaela la Galana: Murió siendo yo todavía niño: Recuerdo que pasaba las horas hilando en el hueco de una ventana, y que sabía muchas historias de santos, de almas en pena, de duendes y de ladrones. Ahora yo cuento las que ella me contaba, mientras sus dedos arrugados daban vueltas al huso. Aquellas historias de un misterio candoroso y trágico, me asustaron de noche durante los años de mi infancia y por eso no las he olvidado. De tiempo en tiempo todavía se levantan en mi memoria, y como si un viento silencioso y frío pasase sobre ellas, tienen el largo murmullo de las hojas secas. ¡El murmullo de un viejo jardín abandonado! Jardín Umbrío Por Mar Carballo Se pensamos na creación poética, a todos os que lemos poesía ( e seguramente dun xeito máis nidio aos estudantes de 3º da ESO e de 1º de Bacharelato) nos veñen á memoria uns versos de Rosalía: “mollo na propia sangre a dura pruma[...] i escribo..., escribo..., ¿para qué?[...]¡Que a man tembrosa no papel só escriba/ palabras, e palabras, e palabras !”. Houbo outras voces que tiveron como motivo temático das súas composicións o propio feito da creación literaria, mais non acadaron a forza emotiva dos versos rosalianos. O venres 15 de maio visitounos a escritora Dores Tembrás para achegar o alumnado de 3º e 4º da ESO á poesía, ou mellor sería dicir, ao feito extraordinario da produción poética. Desde o inicio da súa disertación, o alumnado percibiu que esta non ía ser unha “charla” axustada ao concepto que eles teñen deste tipo de acontecementos. A súa voz encheu un espazo familiar para eles, a biblioteca, que, grazas ao ímpeto das palabras que ela ía deitando nos oídos sorprendidos, se transformou nun obradoiro literario. Algo insólito e máxico. Dores Tembrás animounos a pensar nas palabras, a procurar aquelas que sintonizaban cunha emoción, cun estado anímico ou cunha acción. Daquela, oíronse outras voces e as reticencias iniciais, manifestadas a modo de tímidos monosílabos para responder as provocadoras preguntas da poeta, deron pronto paso a un diálogo no que había unha explícita vontade de dicir. As intervencións dos alumnos eran aplaudidas (en sentido figurado) por unha escritora entusiasmada coa complicidade que o seu discurso atopaba no improvisado “taller de poesía” que acababa de organizar. Aconteceron momentos de gran emoción: Dores Tembrás falaba dende o corazón, o único espazo emocional no que se pode situar o artista que procura a comunicación espida; isto é, crear sen prexuízos; permitir que o regueiro de pegadas que a vida vai pousando en nós, se espalle nunha inmensidade verbal que unicamente ten nas palabras a súa xénese e o seu epílogo. morreu de peste o limoeiro vina chegar dende a fiestra tantas tardes as follas negras os citróns secos ula prata aceda? as espiñas da infancia aínda infectas de palabras repetir cada signo dentro da cuadrícula papel en branco pozo infindo as palabras esvaran por iso sempre cuadrículas para salvalas pequenas casas onde vivir para sempre "Soy Daniela Orbe, nací en Quito - Ecuador. Desde pequeña me gustaba dibujar. Estudié Diseño Gráfico, Animación 3D, teatro y vine a Pontevedra para hacer un máster en Libro ilustrado y animación audiovisual. Ahora me dedico a la ilustración de cuentos infantiles, a la decoración de habitaciones, y a realizar todo tipo de trabajos gráficos. Tuve la oportunidad de venir al centro a dar un pequeño taller de creación de personajes, y de cómo juntar el texto con la imagen, en carteles o cuentos. Me llevo la mejor impresión de todas. Los chicos son muy creativos, talentosos y trabajadores. Me queda por felicitar al colegio por dar la oportunidad a los alumnos, de recibir estas clases vinculadas con el arte y que ellos sepan reconocer sus habilidades en un futuro." CONCERTO DO GRUPO CON TON EU SON A comezos de febreiro tivemos a oportunidade de escoitar no noso instituto o grupo formado polos estudantes de conxunto 5 da ETRAD (Escola Municipal de Música Folk e Tradicional do Concello de Vigo) que se fai chamar Con Ton Eu Son. Son tres voces, violín folk, acordeón diatónico, requinta, gaita, arpa céltica, violín e percusión. No repertorio había temas compostos e arranxados por eles durante os últimos dous anos. Este foi un concerto moi especial porque entre os intérpretes estaba a profesora do Departamento de Música do noso instituto, Marta Barreiro, tocando marabillosamente a arpa céltica. FESTIVAL DE NADAL A profesora do Departamento de Música, Marta Barreiro, preparou varias pezas cos alumnos de 2º, 3º, 4º da ESO e 1º e 2º de Bacharelato para interpretaren no festival de Nadal. O concerto resultou moi emotivo porque tocaron algunhas panxoliñas moi populares e temas tan líricos como o famoso “What a wonderful world”, de Louis Armstrong . Os alumnos empregaron varios instrumentos (frautas, xilófonos, trompeta, violíns e mesmo guitarras eléctricas, baixo e batería) e foron acompañados co piano pola propia profesora. Por ANA GINZO A madrugada do 29 ao 30 de abril comezou a aventura dos alumnos de 4º ESO e das profes acompañantes, Yolanda García e Ana Ginzo. A iso das seis da mañá, aínda sendo noite pecha, arrancamos cara a Santiago onde colleriamos o voo que nos levaría ata a Cidade Condal (inda que era moi cedo, os alumnos estaban ben espertos; non así as profes que tiñan un pouquiño de sono). Xa en Barcelona, despois de un voo agradable (o primeiro para moitos dos nosos alumnos), dirixímonos ao porto onde nos esperaba un “xigante” barco; era o noso cruceiro que nos levaría polo Mediterráneo (a primeira experiencia para todos neste tipo de viaxe). Os nervios, as ganas de entrar e as expectativas que nos creaba o grandísimo barco fixeron que a espera na cola nos resultase un pouco longa. Pero ás tres da tarde xa estabamos todos cos camarotes asignados e tomando contacto coas instalacións do cruceiro. Comezaba de verdade a aventura! A iso das cinco da tarde partimos de Barcelona con destino a Niza. Apagamos os móbiles e comenzamos a gozar de todos os atractivos que tiña o barco, piscina, jacuzzi, casino, ximnasio e, como non, dos cócteles e da carne á grella que poñían na cuberta 11. Cansamos de andar escaleiras arriba e abaixo, dende a cuberta 4, que era o noso punto de encontro, ata a cuberta 12 onde se atopaba a discoteca. Ao día seguinte erguémonos cun pouco de néboa e orballo, e cun saúdo do capitán dicíndonos que cambiabamos Niza por Montecarlo polas inclemencias metereolóxicas. Alí fixemos a nosa primeira parada, visitamos a cidade sen deixar de fotografarnos na “famosa curva da Fórmula 1”, onde pilotos como Fernando Alonso aceleran para ser campións. Comemos un bocata aos pés do Palacio monegasco, onde reside a familia real Grimaldi, e tomamos un xeado e un cafeciño polas exclusivas rúas de Montecarlo. De volta ao barco, empezamos a notar un lixeiro balanceo que se foi agudizando conforme avanzabamos. A cea ese día foi un pouco revolta, para algúns máis que para outros, polo que a cuberta 11 volveu ser punto de encontro para todos os mareados do cruceiro. Cando as augas xa estaban calmas e o sol comezaba a saír, démonos conta axiña de que estabamos no país veciño, Italia, no porto de Civitavecchia, a uns 120 km de Roma máis ou menos. Atracamos e saímos do barco, onde tiñamos un autobús esperando para levarnos ao país máis pequeno da UE, a Cidade do Vaticano. Paseamos, fotografámonos e compramos uns souvernirs polas proximidades do Vaticano; e dende alí cruzamos o Tíber para pasar á cidade de Roma. Pateamos polas proximidades da Fontana de Trevi (sen auga porque está en obras), comemos unha pizza italiana (moi rica) e uns xeados artesanos italianos. Dende a Fontana fomos camiñando ata a praza de Venezzia, onde nos recollía o autobús para volver ao cruceiro. Tivemos que conformarnos con ver o Coliseo dende o autobús, así como o Arco de Constantino, o Circo Romano e o Foro Palatino. Zarpamos rumbo á Illa de Sardeña. Esa noite o mar estaba calmo. Era sábado, e iso notábase tamén no barco, pois rimos e divertímonos bailando a ritmo de cancións tan coñecidas para os nosos rapaces como “Taxi” e “Bailando”, de Enrique Iglesias. Xa pola mañá, atracamos en Porto Torres, en Sardeña. Era domingo e era o Día da Nai, por iso os alumnos e as profes, aínda que estabamos lonxe, chamamos as nosas mamás, e penso que todos lles trouxemos algún regaliño da Illa de Sardeña. A visita nesta vila foi curta, pois quedábanos só un día para voltar a Barcelona. Cando regresamos ao barco, agardábanos unha grata sorpresa: había unha festa na cuberta 11, con grupos como La Union, OBK, ou Danza Invisible, cantando para todos os pasaxeiros do cruceiro. Sabiamos que era a última tarde (boísima, por certo), así que a aproveitamos ao máximo. Fixemos a nosa propia “cea de gala” vestíndonos para o momento como a ocasión o requiría, guapos e elegantes. Finalmente chegou o luns. Deixamos os camarotes ás oito da mañá. O barco estaba parado e Barcelona xa petando na porta; pero...comezamos a escoitar as primeiras voces de alarma: O porto de Barcelona está pechado ao tráfico mariño ata novo aviso! A néboa invadía o mar, non se vía máis alá duns metros. Non imaxinabamos o que se nos viña encima...Pasaban as horas e todo seguía igual. Os alumnos cansos, tirados na cuberta 4; as profes buscando cobertura e intentando falar co guía que nos esperaba en Barcelona. Pero as cousas non cambiaban: o porto seguía pechado!!! A iso da unha do mediodía os comedores do barco comezaron a encherse de xente. Todo o mundo andaba desesperado, os cociñeiros e camareiros non daban feito e a paciencia estábase esgotando. Sete horas despois, tras un aplauso xeneralizado, ás catro e media da tarde conseguimos desembarcar, e rapidamente nos diriximos ao autobús que nos levou ata a Sagrada Familia. Fixemos unha visita exprés e acabamos de mercar os últimos agasallos para as nosas familias. Había que marchar para o aeoporto, convencidos de que nos tocaría volver a esperar debido á néboa. Con dúas horiñas de retraso e cun aviso de “turbulencias”, saímos de Barcelona rumbo a Santiago de Compostela. E como non, a choiva e o vento estaban agardando por nós. Non podiamos deixar de cantar no último traxecto ata Marín, despois dun día tan longo e tan cansino. Á unha da madrugada chegabamos a Marin, ao mesmo punto de partida catro días atrás. Con sentimento de morriña e alegría, fomos recibidos polos nosos familiares. Aquí remataba a Viaxe de Estudos polo Meditárreno 2015!!! P.D.: A sensación de mareo inda durou un par de días... Por Mar Carballo Un ano máis , durante o mes de maio, activouse o “protocolo de actuación urxente” para a celebración dunha cerimonia que, ano tras ano, se está a converter nun día esperado e relevante no calendario non lectivo do noso centro: a Graduación dos alumnos e alumnas de 2º de Bacharelato. Despois de xeiras, encontros e desencontros, sesións fotográficas e a conciliación de opinións diversas sobre o restaurante idóneo para a cea‐epílogo da celebración, chegou o venres 22 de maio. O gran día. Con puntualidade foron entrando no vestíbulo o alumnado e as súas respectivas familias, así como os profesores e os representantes instiucionais (da Escola Naval, do Concello e da Policía local de Marín; da ANPA do IES Chan do Monte e, como máxima autoridade da Delegación de Educación de Pontevedra, o Señor Román Latas). Se se me permite darlle a esta breve crónica un tinte “amarelo”, direivos que observei, con agrado, menos brillos e faralaes, do que viña sendo tendencia, na indumentaria dos nosos bachareles. Aínda que, debo recoñecer, neste tipo de eventos a emoción prevalece sobre a indumentaria( aínda sendo a elección desafortunada). O acto desenvolveuse segundo o guión previsto e, tras unha elaborada presentación a cargo do xefe de estudos, don José Manuel Portela, fóronse sucedendo as diferentes intervencións. Quizais a menos institucional fose a de dona Natalia Piñeiro Piñeiro, profesora de Tecnoloxía, dirixíndose aos graduados nun ton confidencial para animalos a gozaren da nova xeira que inician e lembrarlles que, con tenacidade e constancia, calquera obxectivo, por moi inalcanzable que pareza a priori, será factible. O alumnado recibiu, aparte do Diploma de Bacharelato e a Orla, unha copia do vídeo recordatorio e un agasallo da ANPA. Debemos mencionar, con satisfacción, que dous alumnos, Andrés Otero Carballal (2º BAC‐A) e Martín González González(2º BAC‐B) foron recoñecidos pola súa excelencia académica co premio extraordinario e a Matrícula de Honra. O discurso final de clausura foi da man do director, don Aquilino Cavadas, quen quixo recoñecer o labor académico desenvolvido polos alumnos e agradeceulles, tamén, a súa actitude responsable e colaboradora co profesorado na tarefa docente. Traballo non sempre comprendido nin valorado. Despois de dúas horas, todos os presentes foron agasallados cun ágape na cafetaría do propio centro. A continuación ofrecémosvos unha pequena e entretida actividade relacionada coa lectura de A Catedral. Localiza na seguinte sopa de letras os termos que se corresponden coas seguintes definicións: 1. Parte do templo abovedada e semicircular, que sobresae na fachada posterior e onde se instalaban o altar e o presbiterio. 2. Último libro da Biblia que contén as revelacións escritas polo apóstolo San Xoán, referentes na súa maior parte á fin do mundo. 3. Expedición militar contra os infieis, especialmente para recuperar os Santos Lugares. 4. Persoa que pertence a unha asociación secreta que usan emblemas e signos especiais, e se agrupan en entidades chamadas loxias. 5. Pertencente aos xudeus. 6. Diaño, Satanás. 7. Moeda española. 8. Antigas doutrinas e experimentos, xeralmente de carácter esotérico, relativas ás trasmutacións da materia. Álbum Alumnado ?? ? ? Álbum Os profes