PDF, 9117 Kb

Anuncio
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
La Ingeniería de la Usabilidad: Retorno de la Inversión en concepto
concepto, metodología y metodología y
usabilidad. Una visión empresarial
Retorno de la Inversión
Toni Granollers
Director grup GRIHO
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Índice
• Presentación
• Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de la g
y
Comunicación
• Conceptos básicos: usabilidad, accesibilidad, Interacción Persona‐Ordenador
• Metodología: • Diseño Centrado en el usuario • La Ingeniería de la Usabilidad
• El modelo MPIu+a
El modelo MPIu+a
• El Retorno de la Inversión (ROI) en Usabilidad • Ejemplos y casos de éxito
• Conclusiones y bibliografía
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
1
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Presentación
• Fundado el 1991 (hace 18 años) por el Dr. Jesús Lorés.
• Equipo: 7 doctores, 8 titulados superiores y 4 becarios.
• Interdepartamental e interuniversitario (UdL + URV, UPC y UB)
• Grupo consolidado de la Universitat de Lleida (UdL)
• Grupo emergente de la Generalitat de Catalunya
• Miembro de la Red de Innovación Tecnológica (Xarxa IT) de TECNIO
• Miembro fundador de la Asociación Interacción Persona Ordenador (AIPO)
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Grupo de Investigación en Interacción Persona
Ordenador e Integración de Datos (GRIHO)
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
2
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
http://griho.net
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Visión
Investigamos y aplicamos nuevo conocimiento par que todo el mundo mejore su experiencia en el uso de la tecnología. Para nosotros la parte más importante de la tecnología son las personas que la usan, independientemente de
• Sus habilidades
• Sus conocimientos
• Sus capacidades
http://griho.net
Misión
GRIHO da soporte a los responsables que desarrollan Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
sistemas interactivos (SI)
• Aplicación de nuevas metodologías, tecnologías y desarrollos.
• Análisis y certificación de la calidad de un SI
• Adaptación de SI a:
• Distintas plataformas
st tas p ata o as
• Contextos de uso
• Diferentes perfiles de usuarios
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
3
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Líneas de investigación
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Diseño centrado en el usuario (DCU)
Paradigmas de interacción
Descubrimiento de conocimiento en base de datos
Interacción Persona Ordenador
Interfaz de usuario plásticas y colaborativas
Usabilidad
Accesibilidad
Ingeniería del conocimiento
Ontologías, Web Semántica e integración de datos
Objetivos de GRIHO
Objetivos
I
ti
ió e
Investigación
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Docencia y Formación Innovación Tecnológica
Transferencia de
tecnología a empresas
en el ámbito de la Interacción
Persona
OrdenadorMiembro
(IPO) de la
Relaciones
con
Ing. Técnica Informática
InIPO, Bloque IPO
Máster
Interacción Persona
Ordenador ((UdL))
Formación a medida
per las empresas
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Grupos de investigación
universitarios
Españoles e internacionales
Xarxa Innovació
Tecnològica del
TECNIO
Relaciones con
organizaciones nacionales
e internacionales
Relaciones con empresas
del sector
4
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Docencia y Formación
Investigación e
innovación tecnológica
Transferencia de
tecnología a empresas
Formación reglada pionera
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Única universidad que dispone • de una asignatura obligatoria
d
i
bli
i
(Introducción a la IPO), y de
• una asignatura de especialización optativa (IPO)
en los planes de estudios de ingeniería técnica en informática de gestión actuales.
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Docencia y Formación
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Investigación e
innovación tecnológica
Transferencia de
tecnología a empresas
• Único en español
• Oficial adaptado al EEES
• Colaboración de • Profesores de varias universidades
• Profesionales de empresas pioneras
• Metodologías docentes activas
5
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
Docencia y Formación
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Investigación e
innovación tecnológica
Transferencia de
tecnología a empresas
• New Trends on Human‐Computer Interaction. Research, Development, New Tools and Methods
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Macías, José A.; Granollers, Toni; Latorre, Pedro (Eds.)
• Springer, 2009
• ISBN: 978‐1‐84882‐351‐8 • Semantic Web for Business: Cases and Applications
d
li i
• García, R. (editor)
IGI Global, 2008
ISBN 978‐1‐60566‐066‐0
Docencia y Formación
Investigación e
innovación tecnológica
Transferencia de
tecnología a empresas
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Nuestro laboratorio de usabilidad
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
6
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Índice
9 Presentación
• Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de la g
y
Comunicación
• Conceptos básicos: usabilidad, accesibilidad, Interacción Persona‐Ordenador
• Metodología: • Diseño Centrado en el usuario • La Ingeniería de la Usabilidad
El modelo MPIu+a
• El modelo MPIu+a
• El Retorno de la Inversión (ROI) en Usabilidad • Ejemplos y casos de éxito
• Conclusiones y bibliografía
Evolución de las TICs
Máquina analítica de Charles Babbage
g
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
(concebida entre 1822 y 1871)
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Función
• máquina de cálculo de propósito general
7
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Evolución de las TICs
ENIAC
Electronic Numerical Integrator and Computer
and Computer
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
1945
El primer computador electrónico del mundo totalmente digital.
Construido, mediante tubos de vacío, para calcular las trayectorias del armamento.
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Evolución de las TICs
• 1950 – 1960 se sustituyen los tubos de vacío por transistores.
transistores
• Principios de los 70: Intel Corporation desarrolló el
primer microprocesador, el 4004.
• Mediados de los 70: aparece el primer ordenador personal el Altair 8800.
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
No disponía de:
• monitor
• teclado
• ratón
8
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Evolución de las TICs
• … se siguen mejorando los ordenadores.
• Los sistemas operativos y programas de aplicación empiezan a desarrollarse.
… también ….
… también ….
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Evolución de las TICs
• 1844
1844 se inauguró la primera línea telegráfica.
se inauguró la primera línea telegráfica
• mediados 1850 – 1870 se construyen los primeros aparatos de teléfono.
• …siguen creciendo las necesidades de comunicación (radio, televisión, etc.)
• Finales 1960 principios 1970 emergen las redes de
computadoras.
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
9
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Evolución de las TICs
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Evolución del Ordenador Personal
Ordenador Personal (PC)
2001
1990
1984
1981
1975
Evolución de las TICs
paralelamente:
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• 1969 se construyó ARPANET.
• Durante los 70 y los 80 emergieron otras redes como ARPANET que conectaban universidades y mediante estas conexiones apareció Internet.
• Primeros
Primeros de los 90 de los 90
Internet empieza a estar
al alcance de todos.
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
10
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Evolución de las TICs
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
a la vez:
• 1990 Tim Berners‐Lee desarrolló un método para crear y visualizar documentos con hipervínculos.
⇒ Así nació la World Wide Web
i los navegadores.
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Los últimos 35 – 40 años…
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
11
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Evolución de las Tecnologías de la Información y de la Comunicación
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
PERSONAS
DISPOSITIVOS
INFORMACIÓN
Evolución de las Tecnologías de la Información y de la Comunicación
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
DISPOSITIVOS
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
12
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Evolución de las Tecnologías de la Información y de la Comunicación
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
INFORMACIÓN
Evolución de las Tecnologías de la Información y de la Comunicación
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
PERSONAS
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
13
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Evolución de las TICs
… junto a la evolución en la tecnología
A finales de los 60 empieza la preocupación por la
• A finales de los 60 empieza la preocupación por la relación persona‐ordenador (Shakel, Licklider, Clark, Shneiderman, Hansen y otros)
• Durante los 70 se crean HUSAT y el Palo Alto Research Center de Xerox, dedicados a la IPO.
• y ya se trabaja en aspectos como:
Interfaces de Usuario
Semántica de
e las conexiones de la info
ormación
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Evolución (rápida) de la Web
Semántica de las conexiones sociales
Fuente: Radar Networks & Nova Spivack, 2007 – http://www.radarnetworks.com
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
14
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Evolució de les TICs
web 1.0 Æ web 2.0 Æ web 3.0
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
15
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
http://theconversationprism.com
http://linkeddata.org
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
16
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Lo tienen/emos … y,
para encontrar la Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
FÁCIL las personas para utilizar todos estos tili t d
t
INFORMACIÓN
dispositivos?
que buscan/mos?
… y, y
pueden hacerlo TODAS las PERSONAS?
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Índice
9 Presentación
9 Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de la g
y
Comunicación
• Conceptos básicos: usabilidad, accesibilidad, Interacción Persona‐Ordenador
• Metodología: • Diseño Centrado en el usuario • La Ingeniería de la Usabilidad
El modelo MPIu+a
• El modelo MPIu+a
• El Retorno de la Inversión (ROI) en Usabilidad • Ejemplos y casos de éxito
• Conclusiones y bibliografía
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
17
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Interacción entre personas y sistemas.
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Interacción
• Proceso que se produce cuando una o más personas entran en comunicación con uno o más ordenadores o sistemas interactivos
• Incluye todos los intercambios que suceden durante este proceso comunicativo
• físicos, mentales, cognitivos, visuales, …..
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Interacción Persona‐Ordenador (IPO)
• Disciplina relacionada con p
el diseño, implementación
y evaluación de sistemas informáticos interactivos para uso de seres humanos y con el estudio de los fenómenos mas importantes con los que está relacionado
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
[ACM SIGCHI curriculla, 1992, p 6]
18
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Ingeniería del Software
IPO
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Definición:
• (1)
(1) la aplicación de un enfoque sistemático, disciplinado y l
li ió d
f
i t áti di i li d
cuantificable hacia el desarrollo, operación y mantenimiento del software; es decir, la aplicación de la ingeniería al software. (2) El estudio de enfoques como en (1).
[IEEE Standard 610.12‐1990]
• Proceso Software:
• conjunto estructurado de actividades requerido para desarrollar un sistema software (especificación, diseño, desarrollo y validación))
• Modelo de Proceso Software:
• Representación abstracta del proceso
Ingeniería del Software
IPO
• Modelos de Proceso:
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Lineal o en cascada
• Evolutivo en Espiral
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
‰
Rational Unified Process (RUP)
19
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
IPO
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
El Factor Humano
• Si queremos entender el proceso interactivo entre las q
p
personas y los sistemas interactivos inevitablemente debemos entender los factores característicos de los humanos
• Si solo nos centramos en la tecnología olvidamos el componente más importante del proceso comunicativo
p
p
p
• Conocer estas características influirá en la forma de diseñar las interfaces de usuario de los sistemas.
IPO
El Factor Humano
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Representación del conocimiento
• Los Modelos Mentales
modelo conceptual del sistema que el usuario tiene y
que incluye la representación de su estructura y su
funcionamiento
[Norman, 1983]
• El Modelo Mental en el Sistema Cognitivo Humano y sus implicaciones influencian el diseño de los sistemas interactivos
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
20
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• La tira tiene un propósito humorístico, pero …
• es un buena muestra de lo que son los modelos mentales de los usuarios; en concreto, muestran cómo los modelos mentales pueden variar enormemente en función de cada situación. Los tres tipos de interacciones que muestran son: • El usuario indica la acción que debe realizar el sistema. • El usuario indica la acción que queremos realizar nosotros. • El usuario indica la situación actual. • Curiosamente, todos esos tipos de interacción se utilizan y funcionan en dif
diferentes momentos, a pesar de que en ocasiones tienen t
t
d
i
ti
funcionamientos opuestos
• En el momento de su diseño se debería considerar si es posible que los usuarios tengan otro modelo mental que no se corresponda con el funcionamiento del sistema. Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Interfaces de Usuario
IPO
• Usuario es aquella persona que interactúa con el sistema lo controla directamente y que utiliza sus
sistema, lo controla directamente y que utiliza sus recursos
• La interfaz es la parte con la que el usuario entra en contacto
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
21
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Interfaz de usuario
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Interfaz de usuario
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
22
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Programación de la Interfaz de usuario
• Hemos intentado alguna vez contar el número de líneas de código
líneas de código
dedicadas a la programación del interfaz?
import
import
import
import
import
import
import
import
java.awt.Color;
java.awt.DisplayMode;
java.awt.Frame;
java.awt.Graphics;
java.awt.GraphicsDevice;
java.awt.GraphicsEnvironment;
java.awt.Rectangle;
java.awt.image.BufferStrategy;
public class FullScreen {
private static int counter = 0;
Algunos estudios Estiman este dato entre el
40 y el 60%
private static final int MAX = 50;
private static DisplayMode MODES[] = new DisplayMode[] {
new DisplayMode(640, 480, 32, 0), new DisplayMode(640, 480, 16
new DisplayMode(640, 480, 8, 0) };
private static DisplayMode getBestDisplayMode(GraphicsDevice devic
for (int x = 0, xn = MODES.length; x < xn; x++) {
DisplayMode[] modes = device.getDisplayModes();
for (int i = 0, in = modes.length; i < in; i++) {
if (modes[i].getWidth() == MODES[x].getWidth()
&& modes[i].getHeight() == MODES[x].getHeight()
&& modes[i].getBitDepth() == MODES[x].getBitDepth()) {
return MODES[x];
}
}
}
Interfaces de Usuario
IPO
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• En el mundo de los sistemas interactivos para el usuario la interfaz, es el sistema
el usuario
la interfaz es el sistema
Las personas no utilizan sistemas interactivos …
utilizan
ili
l interfaces
las
i
f
que estos les proporcionan!!
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
23
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
IPO es multidisciplinar
+ complejidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
+ riqueza
IPO es multidisciplinar
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Necesidades formativas de los profesionales de IPO en España y Latinoamérica
CADIUS
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
http://www.cadius.org/weblog/index.php?p=238
24
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Definición “coloquial” [J. Preece, 1994]
• Sistemas fáciles de usar y
de aprender
• Definición formal [ISO 9241‐11]
• la medida en la que un producto se puede usar q
p
p
por determinados usuarios para conseguir objetivos específicos con efectividad, eficiencia y satisfacción en un contexto de uso especificado” Usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
EFECTIVIDAD
USABILIDAD
SATISFACCIÓN
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
EFICIENCIA
25
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Usabilidad en Objetos cotidianos
Los objetos mal diseñados
pueden ser difíciles de utilitzar y
frustran al usuario
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Los objetos bien diseñados son
fáciles de interpretar y de
comprender.
p
Ejemplos de MALA usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Problemas de usabilidad en la F1 que hacen perder carreras
http://usalo.es/225/de-nuevo-mclaren-estropea-una-carrera-de-f-1-por-el-problema-de-usabilidad-del-volante
http://www.20minutos.es/noticia/360629/0/limitador/boton/mclaren
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
26
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Ejemplos de MALA usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Los tornos del metro de • Pulsadores monitor
BCN
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Usabilidad en términos de calidad del software
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
[ISO/IEC 9126-1:2001(E)]
27
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Usabilidad en términos de calidad del software
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Beneficios de la usabilidad
Beneficios para desarrolladores
• Reducción de los costes de producción
• Reducción del mantenimiento
• Mejora de la calidad del producto
• Menor soporte al usuario/cliente
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
28
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Beneficios de la usabilidad
Beneficios para los usuarios/clientes
• Mayor facilidad de aprendizaje
M
f ilid d d
di j
• Facilidad de uso
• Trabajo más rápido y eficiente
• Menos pérdida de tiempo
Mayor confianza en el producto
• Mayor confianza en el producto
• Mejor calidad de vida: • menos estrés y más satisfacción
Dia Mundial de la Usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
el pasado
12 de noviembre
http://www.worldusabilityday.org
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
2008
• 200 events
• 180 cities
• 43 countries
• 40,000
40 000 people
• Thousands of online participants
• Extensive worldwide media
coverage
29
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Énfasis en el comercio‐e
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
http://www.cdwow.com
“the conduct of commerce in goods and services, with the assistance of telecommunications and telecommunications‐based tools”
Roger Clarke
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Énfasis en el comercio‐e
!
• Primary interface to customers
Users expect instant gratification
• Users expect instant gratification
• Users experience usability before they are committed to buying
• Expectations arise from best site across industries
• Competitors are “just a mouse click away”
• Value of usability for the time‐constrained V l
f
bilit f th ti
t i d
information seeker
• Usability as the critical success factor for Web projects
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
30
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Énfasis en el comercio‐e
Forrester: “The Web’s Impact on In-Store Sales:
US Cross-Channel Sales Forecast, 2006 to 2012”
and U.S. Dept. of Commerce
Énfasis en el comercio‐e
• E‐Commerce Web site = electronic storefront
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Web site user interface = electronic clerk
• Online shoppers can afford to be less tolerant with an inept electronic clerk
• E‐Commerce Web site = electronic catalog for direct sales
•
•
•
•
Catalogs are convenient for mail‐ordering and large inventory
Too much focus on display and publicity
y/
g
Web site user interface = “read‐ability/usefulness” of catalog
How many paper catalogs get thrown away?
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
[Bebo White
Stanford Linear Accelerator Center]
31
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Accesibilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Capacidad de acceso y de interacción en un sistema o aplicación para cualquier tipo de usuario, independientemente de sus discapacidades y contexto de uso.
38 millones de europeos tienen alguna discapacidad
14.5% (10% moderada y 4,5% severa)
Fuente: EUROSTAT. Panel de hogares de la Unión Europea
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Accessibilidad en les TICs
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
32
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Discapacidades en Europa
Accesibilidad
• Las personas son diferentes entre sí
• Existen grupos de población con limitaciones de distintos niveles
i l
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
‰
‰
Físicas
Cognitivas
‰
‰
Permanentes
Temporales
• Una Necesidad General
•
•
•
•
•
•
Personas de edad avanzada
Personas muy jóvenes
Personas con dispositivos lentos o antiguos
Personas con dispositivos muy modernos
Personas con discapacidades temporales
Y … las personas discapacitadas
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
33
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Accesibilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Regulado por las leyes
• Norma UNE EX 139802, eEurope, Plan de Acción InfoXXI, Declaración de Madrid, ….
• Ley 34/2002, de 11 de julio, de servicios de la sociedad de la información y de comercio electrónico (LSSICE)
• Real Decreto 1494/2007, de 12 de noviembre, por el que se aprueba el Reglamento sobre las condiciones básicas para el acceso de las personas con discapacidad a las tecnologías, productos y servicios relacionados con la sociedad de la información y medios de comunicación social.
• Las nuevas páginas web se tienen que ajustar al nivel 1 desde la entrada en vigor del reglamento (el día siguiente al de su publicación en el BOE, es decir, 22/11/2007) 22/11/2007)
• Las páginas web existentes se tienen que adaptar al nivel 1 en el plazo de 6 meses (22/05/2008) • Todas las páginas, actualmente existentes o de nueva creación, tienen que cumplir el nivel 2 a partir del 31/12/2008
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Accesibilidad TIC. (algunas) Entidades clave
http://ec.europa.eu/information_society/activities/einclusion/index_en.htm
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
http://www.w3.org/WAI
34
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Accesibilidad: Mitos y Beneficios
• La accessibilidad es solo para personas discapacitadas y el número de beneficiados es muy bajo
• La accessibilidad obliga a tener dos versiones de un mismo sitio web
FALSO !!!
• una con imágenes y otra solo con texto.
• una Web accessible es mucho más cara, compleja y requiere un gran esfuerzo.
• La accessibilidad obliga a hacer diseños primitivos y simples.
• Los sitios accesibles deben tener el mismo aspecto en todos los navegadores.
• Si MI SITIO WEB tiene un público muy específico y conozco el tipo de usuario ... no es necesario hacerlo accesible.
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Accesibilidad: Mitos y Beneficios
• Económicos: incrementa la cuota de mercado. Más visitas.
• Eficiéncia técnica: más fácil de mantener y actualizar, mejora el b
buscador del sitio web y se reduce el tiempo de carga de la página.
d d l ii
b
d
l i
d
d l á i
• Calidad: sigue los estándares, independéncia del dispositivo, multinavegador.
• Prestigio: demuestra responsabilidad social, diferenciación de la competéncia, refuerzo positivo de la imágen empresarial.
• Legalidad: cumple con las normativas.
• Posicionamiento: el esquema de la página es más claro y esquemático esquemático
Æ mejora el posicionamiento
Æ Mejora la Web semàntica (al añadir datos sobre los datos).
• Usabilidad: mejora la navegación, la experiéncia del usuario, mayor claridad y eficácia.
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
35
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Sitio web accesible
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Índice
9 Presentación
9 Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de la g
y
Comunicación
9 Conceptos básicos: usabilidad, accesibilidad, Interacción Persona‐Ordenador
• Metodología: • Diseño Centrado en el usuario • La Ingeniería de la Usabilidad
• El modelo MPIu+a
• El Retorno de la Inversión (ROI) en Usabilidad • Ejemplos y casos de éxito
• Conclusiones y bibliografía
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
36
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Metodología de Trabajo. Diseño Centrado en el Usuario (DCU)
• Se invierte mucho tiempos/energía/recursos tiempos/energía/recursos
en la tecnología ...
y muy poco en las personas
que han de utilizarla (los usuarios)
Los diseñadores y/o
programadores de aplicaciones
NO PODEMOS DECIDIR POR LOS
USUARIOS !!!
Metodología de Trabajo. Diseño Centrado en el Usuario (DCU)
DISEÑO CENTRADO EN EL DISEÑO CENTRADO EN EL USO USUARIO
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
•
Enfoque en el uso que el usuario hace/hará de la aplicación. • Basado en la concreción de modelos
• Implicación selectiva del usuario:
• Modelado explorativo
• Validación de modelos • Técnicas de revisión de la Usabilidad
• Diseño basado en la modelización
Diseño basado en la modelización
• Sistemático, procesos bien definidos
• Diseño basado en metodologías de Ingeniería del Software
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
•
Enfoque en los usuarios: en la experiencia y el grado de satisfacción del usuario
• Basado en la opinión del usuario
• Implicación substancial del usuario:
• Estudios de usuarios
• Diseño participativo
• Respuesta del usuario
• Pruebas con usuarios
• Se diseñan iterativamente distintos Se diseñan iterativamente distintos
prototipos
• Procesos muy variables e informales
• Diseño basado en la Ingeniería de la Usabilidad
37
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Metodología de Trabajo. Ingeniería de la Usabilidad
• Usability engineering is a subset of human factors that is specific
p
to computer
p
science and is concerned with the
question of how to design software that is easy to use. It is closely related to the field of human‐computer interaction
and industrial design.
http://en.wikipedia.org/wiki/Usability_engineering
• Importante Importante
• Utilizar la Ingeniería de Software mediante modelos de proceso iterativos
• Utilizar un modelo de proceso para sistemas interactivos
• Considerar en el proceso la usabilidad desde un principio
• Realizar un Diseño Centrado el Usuario
Ingeniería de la Usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Conceptos y técnicas para planificar, conseguir y verificar objetivos de la usabilidad de
y verificar objetivos de la usabilidad de sistema.
[Digital Equipment Corporation, 1986]
• Los objetivos “medibles” de usabilidad deben definirse pronto
definirse
pronto en
en el desarrollo del software el desarrollo del software
y después evaluarlos repetidamente durante el desarrollo para asegurar que se han conseguido.
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
38
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Ingeniería de la Usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Usability Engineering
[J. Nielsen, 1993]
DUTCH Model
[Gerrit van der Veer, 1996]
Design web sites that work:
Usability for the Web
[T. Brink et. al., 2002]
Situación del desarrollo software
Etnografía
Sociología
Psicología
Ergonomía
Diseño gráfico
P
Programación
ió
Ing.Software
Inteligencia Artificial
Documentación
Usuarios
Multidisciplinariedad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Interacción
P
Persona-Ordenador
Od
d
Ingenieros Software
Ingeniería
Software
El 71% de las compañías
encuestadas no sigue ningún
modelo de calidad, depende
de la creatividad y habilidad
individual de los profesionales
[ATI, 1ª encuesta sobre calidad
del software en las pymes
españolas, julio 2004]
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Situación
Predominante
actualmente
OBJETIVO
Desarrollo de
Sistemas
Interactivos
Ingeniería
Usabilidad
La
ACCESIBILIDAD
NO SE
CONTEMPLA
39
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
La industria del s/w todavía utiliza los modelos de la IS, ¿Por qué?
Modelos IU y IS muy distintos.
Modelos de usabilidad incompletos, complejos,… … y no contemplan la accesibilidad. La usabilidad y el DCU no están económicamente justificados!! (visión empresarial).
• Falsa asociación de “buena presencia” con usabilidad (responsables de marketing)
usabilidad (responsables de marketing). • La accesibilidad es necesaria, pero nadie la lleva a la práctica. • Disciplina IPO: asignatura académica.
•
•
•
•
El Modelo de Proceso de la Ingeniería
de la usabilidad y de la accesibilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
40
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
Simple y flexible
Tres pilares
g
p
Organización conceptual
El usuario
Iteratividad
Adaptado para
equipos multidisciplinares
• Validado experimentalmente
•
•
•
•
•
•
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
Simple y flexible
Tres pilares
Organización conceptual
g
p
El usuario
Iteratividad
Adaptado para
equipos multidisciplinares
• Validado experimentalmente
•
•
•
•
•
•
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
1
2
3
41
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
Simple y flexible Tres pilares
g
conceptual
p
Organización
El usuario
Iteratividad
Adaptado para
equipos multidisciplinares
• Validado experimentalmente
•
•
•
•
•
•
• Análisis Etnográfico
• Observación contextual
• Análisis de Implicados
(Stakeholders)
• Clasificar a los usuarios
• Perfiles de usuarios
• Roles
• Identificación de Objetos
• Plataforma (posibilidades y
restricciones)
• Objetivos
• Funcionales
• Usabilidad
• Accesibilidad
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
Simple y flexible Tres pilares
g
conceptual
p
Organización
El usuario
Iteratividad
Adaptado para
equipos multidisciplinares
• Validado experimentalmente
•
•
•
•
•
•
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
“diseño contextual”
• Análisis de Tareas
• Modelo conceptual
• Modelos de diálogo
• Estilo
•
•
•
•
Estándares generales
Metáforas
Colores
Estándares particulares
• Diseño detallado
42
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
•
•
•
•
•
•
Simple y flexible
Tres pilares
Organización
g
conceptual
p
“prototipado contextual”
El usuario
Iteratividad
• Bocetos o esbozos
• Storyboards
Adaptado para
• Prototipos de Papel
• Maquetas
equipos multidisciplinares
• Maquetas digitales
• Storyboard Navegacional
• Validado
• Vídeos
experimentalmente • Escenarios
•
•
•
•
Lenguaje natural
Storyboards
Vídeos
Casos de Uso UML
• Prototipos software
MPIu+a. Prototipado ….
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Prototipos de Papel
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
43
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
www.paperprototyping.com
http://blogs.msdn.com/jensenh/archive/2006/01/06/510069.aspx
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a.Prototipado ….
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
storyboards
escenarios
44
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
MPIu+a. Prototipado
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
M
Maquetas
t
Maquetas Digitales
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Prototipado ….
Prototipos software
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
45
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
MPIu+a. Prototipado …
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Storyboard Navegacional
(wireframes)
MPIu+a. Prototipado ….
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Metáforas
Video prototyping
No es pot v isualitzar la imatge. Pot ser que l'ordinador no tingui prou memòria per obrir-la o que la imatge s'hagi malmès. Reinicieu l'ordinador i després torneu a obrir el fitxer. Si hi continua apareixent l'x v ermella, és probable que calgui suprimir la imatge i tornar-la a inserir.
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Casos de Uso UML
46
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Prototipado ….
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
•
•
•
•
•
•
•Inspección
Simple y flexible
• Heuristica
• Recorrido Cognitivo
Tres pilares
• Recorrido de Usabilidad Plural
• Recorrido Cognitivo con
Organización
g
conceptual
p
Usuarios
• Estándares
El usuario
•Indagación
• Observación de Campo
Iteratividad
• Grupo de Discusión Dirigido
(Focus Group)
Adaptado para
• Entrevistas
• Cuestionarios
equipos multidisciplinares
• Grabación del Uso (logging)
•Test
• Validado
• Medida de Prestaciones
• Pensando en Voz Alta (Thinking
experimentalmente
Aloud)
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
•
•
•
•
Interacción Constructiva
Test Retrospectivo
Método del Conductor
Ordenación de Tarjetas (card
sorting)
47
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
MPIu+a. Evaluando ….
Proyecto: WEB de Els Infants de la Paeria de Lleida
evaluador:
Marta Gonzalez
4. Control y libertad para el usuario
Los usuarios eligen a veces funciones del sistema por error y necesitan a menudo una salida de emergencia
claramente marcada
marcada, esto es
es, salir del estado indeseado sin tener que pasar por un diálogo extendido
extendido. Es
importante disponer de deshacer y rehacer
Sub heurísticos
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Impacto Frecuencia
a) Es posible deshacer una acción siempre que sea una operación funcional y
operativa.
b) En caso de un proceso de diversos pasos, es posible volver a pasos anteriores
del proceso para modificarlos.
c) Existe una salida de la página, del proceso o de la estructura de información
mediante acciones tipo "Desconectar" o "Cancelar".
d) Se inician de manera automática acciones que el usuario no ha solicitado
explícitamente.
e) Se utilizan animaciones no controladas por el usuario.
f) El scroll no ocupa más de dos pantallas.
g) Es posible guardar información.
Es
posible imprimir la información sin perder información.
h)
i) Existe un vínculo que permite volver al inicio de la aplicación.
j) Es posible aumentar y disminuir el tamaño de la letra.
k) El sistema se visualiza perfectamente utilizando diferentes resoluciones de
pantalla.
l) La interfaz no introduce tecnologías que requieren versiones actualizadas de
elementos externos (navegadores, plugs-ins, DLL's,…).
3
MEDIA
3
MEDIA
Persistencia
1
Thinking Aloud
0
1
0
1
0
1
ALTA
0
1
notas del evaluador:
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
cuando pulsas en la opción de enviar no hay la posibilidad de cancelar. Lo envia y ja está.
cuando pulsas en la opción de enviar no hay la posibilidad de cancelar. Lo envia y ja está.
si, en el banner informativo
cuando he impreso toda la banda inferior se ha girado!!
Si necesita el plug-in del Macromedia Flash, pero es muy habitual.
Heurística
MPIu+a. Evaluando ….
Focus Group
Accessibilidad
Jornada Usabilidad Web © T. Granollers ‐ 2009
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
48
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
MPIu+a. Evaluando ….
Accessibilidad
Jornada Usabilidad Web © T. Granollers ‐ 2009
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Evaluando ….
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Card Sorting
49
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Análisis de logs
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Evaluando ….
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
50
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Test de Usabilidad
• Proceso que permite aprender de los usuarios el grado de usabilidad de un sistema l
d d
bilid d d
it
informático observandolos mientras lo utilizan.
Ver ejemplo
j p
Laboratorio de usabilidad
Observación de la Experiencia del Usuario
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Un laboratorio de usabilidad es un espacio especialmente adaptado para la realización de pruebas de evaluación de la usabilidad. • En el se registran y analizan las interacciones que los usuarios realizan mientras utilizan el sistema o producto a analizar.
• Para ello es necesario disponer de equipamiento específico • Instalaciones adecuadas a las actividades que se van a realizar en condiciones lo menos intrusivas posibles para el usuario Æ simular las condiciones reales de la interacción • Software especializado
S ft
i li d
• Personas bien formadas
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
51
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Laboratorio de usabilidad
Observación de la Experiencia del Usuario
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Diversidad de productos y servicios • Diversidad de usuarios finales
Diversidad de usuarios finales
• entre los que se pueden encontrar personas de edad avanzada y personas con discapacidad. • Un laboratorio de usabilidad • Debe considerar también las condiciones de acceso para p
personas con discapacidad, para poder llevar a cabo pruebas de usabilidad y accesibilidad que respondan a las necesidades de cualquier tipo de usuario Nuestro laboratorio de usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Morae
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
52
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Nuestro laboratorio de usabilidad
EyeTraking
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Nuestro laboratorio de usabilidad
EyeTraking
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
53
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Nuestro laboratorio de usabilidad
EyeTraking
Ver ejemplo
http://www.youtube.com/watch?v=lo_a2cfBUGc
Nuestro laboratorio de usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Jaws (Evaluar la accesibilidad de S.I)
http://www.washington.edu/doit/Video/wt_dis.html
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
54
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
•
•
•
•
•
•
Simple y flexible
Tres pilares
Organización
g
conceptual
p
El usuario
Iteratividad
Adaptado para
equipos multidisciplinares
• Validado
experimentalmente
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
•
•
•
•
•
•
Simple y flexible
Tres pilares
Organización
g
conceptual
p
El usuario
Iteratividad
Adaptado para
equipos multidisciplinares
• Validado
experimentalmente
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
55
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características. Iteratividad
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
•
•
•
•
•
•
Simple y flexible
Tres pilares
Organización
g
conceptual
p
El usuario
Iteratividad
Adaptado para
equipos multidisciplinares
• Validado
experimentalmente
Distintos
Modelos
Mentales
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
56
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a. Características
Simple y flexible Tres pilares
Organización conceptual
g
p
El usuario
Iteratividad
Adaptado para
equipos multidisciplinares
• Validado
experimentalmente
•
•
•
•
•
•
Integración con la Ing. del SW
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Actividades de protección © Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
57
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
http://www.mpiua.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
MPIu+a
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Índice
9 Presentación
9 Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de
la Comunicación
9 Conceptos básicos: usabilidad, accesibilidad, Interacción Persona‐Ordenador
9 Metodología: 9 Diseño Centrado en el usuario 9 La Ingeniería de la Usabilidad
9 El modelo MPIu+a
• El Retorno de la Inversión (ROI) en Usabilidad • Ejemplos y casos de éxito
• Conclusiones y bibliografía
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
58
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Sin embargo
La facilidad de uso no se consigue
tan solo
deseándolo !!!
El ROI o el Retorno de la Inversión
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Break
Even Point
Market
intro
+$$$
-$
[Karat, C. (1990),
Cost-benefit analysis of usability engineering techniques]
http://www.upassoc.org/usability_resources/usability_in_the_real_world
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
59
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
El ROI o el Retorno de la Inversión
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
ROI = (Beneficios / Costes) x 100
(
/
)
• Medida relacionada con el ratio Coste/Beneficio • El coste es sencillo de calcular: • siempre sabemos cuanto nos estamos p
gastando • Lo complicado es calcular el beneficio
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
El ROI o el Retorno de la Inversión
• Además, NO es suficiente con calcular los costes versus los beneficios
• Incremento de la productividad (P)
• Incremento del factor de conversión (FC)
• Disminución del ratio de abandono en procesos de compra‐e (A)
• Reducción de la utilización de los servicios de ayuda (H)
• Reducción de los costes de formación (
Reducción de los costes de formación (F)
• Reducción de la curva de aprendizaje (CA)
ROI = (B/C)x100 + ΔP + ΔFC ‐ (A + H + F + CA)
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
60
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
¿Cómo calcular el beneficio?
¿Cuál es el valor del Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
incremento de incremento
de
la satisfacción de un/a usuario/a o cliente?
¿Cuál es el valor de incrementar el tráfico
de una web?
¿Cuál es el valor de que ciertas características de un website se utilicen más?
El coste de la usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• El coste de la Usabilidad NO AUMENTA LINEALMENTE
con la misma proporción de la totalidad del proyecto
con la misma proporción de la totalidad del proyecto
• Muchas actividades “de usabilidad” requieren la misma cantidad de tiempo, independientemente si se trata de un gran proyecto o uno de pequeño.
• Un proyecto grande solo tiene más coses a probar (más usuarios, más pantallas, más tareas, más interfaces, ...)
• Cualquier prueba individual requiere del mismo tiempo de planificación, ejecución y análisis
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
61
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
El coste de la usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Los cuatro principales factores determinantes
de los presupuestos destinados a usabilidad
de los presupuestos destinados a usabilidad
son:
1. La madurez de la organización respecto a la usabilidad 2. Gestión del compromiso de la calidad para cada proyecto específico
proyecto específico 3. La habilidad en conseguir recursos por parte de los implicados en usabilidad
4. El dominio del proyecto
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
El coste de la usabilidad en Metodologías DCU
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
• No
No se puede calcular el coste se puede calcular el coste
económico ni temporal del proyecto hasta que la fase de análisis de requisitos esté muy definida
• Si lo hacemos antes NOS EQUIVOCAREMOS
• Si lo hacemos después … ¿qué pasa con los recursos ya dedicados al proyecto?
62
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
El coste de la usabilidad en Metodologías DCU
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• El desarrollo de sistemas interactivos siguiendo modelos DCU es más costoso:
i i d
d l DCU
á
t
• Por ejemplo, el coste de un test de usuario en un laboratorio de usabilidad incluye
•
•
•
•
•
Las tasas del/os evaluador/es
Compensación a los usuarios
El número de tareas a evaluar
Amortización de inventariable (MORAE, Tracker, …)
….
El coste de la usabilidad
Presupuestos de proyectos vs presupuestos de actividades de usabilidad
2006
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
2001
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
63
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
El coste de la usabilidad
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
La proporción de La
proporción de
los presupuestos de proyectos que se destina a la usabilidad está entre el
entre el Tipos de Conversion influenciados por factores diversos
Target
Inappropriate
Audience
A conversion rate is loosely defined as the percentage of Web site visitors who complete a desired action
h
l t d i d ti
USABILIDAD
100%
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Unclear
Marketing
Message
Slow Page
Load
Clumsy Site
Navigation
In e‐commerce: “the percentage of visitors who become customers”
Unengaging
“Look & Feel”
%
of Site
Visitors
Fuente: The Bo
oston Consulting Group
10% y el 13%.
Inadequate
Selection
Ineffective
Presentation
Uncompetitive
Price
No Access
to Real-Time
Help
Long Delivery
Times
Ineffective Tools to
Assist Selection
Credit Card
Validation
Error
Excessive
Shipping Costs
Customer
Acquisition
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
First
Impression
Merchandising and
Selection
Order
Conversion
Rate = 1.9%
Checkout
Process
64
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
El futuro de invertir en usabilidad
•
•
•
•
•
Competitividad
Retorno de la Inversión
Cambios de Audiencia
Internacionalización
Market+user research
El incremento de la competitividad pasará por incrementar los requisitos de usabilidad.
• Los usuarios rechazaran usar sitios web que no
usar sitios web que no sean tan fáciles de utilizar como los mejores sitios que haya en la Web
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
El futuro de invertir en usabilidad
•
•
•
•
•
Competitividad
Retorno de la Inversión
Cambios de Audiencia
Internacionalización
Market+user research
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Está ampliamente reconocido que el ROI de la
reconocido que el ROI de la usabilitat es mayor que el producido por cualquier otra inversión que pueda realizarse en un proyecto de Internet.
• Los sitios que más invertirán en usabilidad
invertirán en usabilidad serán
más fáciles de usar y incrementaran las ventas.
65
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
El futuro de invertir en usabilidad
•
•
•
•
•
Competitividad
Retorno de la Inversión
Cambios de Audiencia
Internacionalización
Market+user research
El continuo crecimiento de Internet y de las TICs en Internet y de las TICs
en
general, genera mayores audiencias de usuarios menos sofisticados. • Los primeros usuarios eran “sabios tecnólogos”.
• El éxito actual recae en gran El éxito actual recae en gran
parte en la facilidad de uso.
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
El futuro de invertir en usabilidad
•
•
•
•
•
Competitividad
Retorno de la Inversión
Cambios de Audiencia
Internacionalización
Market+user research
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
El proceso de globalización configura un
globalización configura un contexto cada vez más multilingüe, la mayoría de usuarios no es anglófono y, por tanto, es necesario un gran esfuerzo de usabilidad en la internacionalización.
66
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
El futuro de invertir en usabilidad
•
•
•
•
•
Competitividad
Retorno de la Inversión
Cambios de Audiencia
Internacionalización
Market+user research
“bringing together the
market research and and
user research teams
under the umbrella of Customer Experience
Research & Design”
No es fácil, pero los ,p
beneficios pueden incrementarse sustancialmente si se consigue
Robin Beers
UX magazine
(Volume 7, Issue 2, 2008)
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Índice
9 Presentación
9 Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de
la Comunicación
9 Conceptos básicos: usabilidad, accesibilidad, Interacción Persona‐Ordenador
9 Metodología: 9 Diseño Centrado en el usuario 9 La Ingeniería de la Usabilidad
9 El modelo MPIu+a
• El Retorno de la Inversión (ROI) en Usabilidad • Ejemplos y casos de éxito
• Conclusiones y bibliografía
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
67
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
ROI: incremento de la productividad
American Express Call Center Software
After
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Before
Original application was 18 windows which users
had to scan, remember, manage on desktop, etc.
80% of calls can be answered from a single window
ROI: incremento de la productividad
ConocoPhillips Intranet HR Portal Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Before
Incoherent portal with inconsistent and unorganized
navigation. Help desk was inundated with support
calls…
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
After
Help Desk calls reduced from 300 to 0 per day!
68
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
http://www.slideshare.net/createwithco
ontext/how-people-really-use-the-iphone-pressentation
Caso de éxito evidente
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Casos de éxito
http://www.slideshare.net/aquentweb/web-design-for-roi
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
69
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Casos de éxito
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Casos de éxito
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
70
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Casos de éxito
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Casos de éxito
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
71
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Casos de éxito
RESULTADO: REDUCCIÓN del 20% en la TASA de ABANDONO del PROCESO de COMPRA Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Casos de éxito
Conferencia
inaugural
Interacción 2003
Vigo
BSCH BBVA
• primera caja de ahorros europea y la tercera
institución financiera en España
• 4.553 oficinas
20.697 empleados: media de edad superior a los 40 años.
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
72
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Casos de éxito
Locales Organizaciones científicas y profesionales
Internacionales
Cadius
C
Comunidad
id d profesional
f i
l virtual
it l
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
2001
2005
Asociación de ámbito
universitario y profesional
1999
2001
Publicación digital independiente
Grupo de colaboradores
2004
2001
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
73
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Asociación Interacción Persona‐Ordenador
http://www.aipo.es
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Índice
9 Presentación
9 Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de Breve evolución de las Tecnologías de la Información y de
la Comunicación
9 Conceptos básicos: usabilidad, accesibilidad, Interacción Persona‐Ordenador
9 Metodología: 9 Diseño Centrado en el usuario 9 La Ingeniería de la Usabilidad
9 El modelo MPIu+a
• El Retorno de la Inversión (ROI) en Usabilidad • Ejemplos y casos de éxito
• Conclusiones y bibliografía
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
74
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Bibliografia bàsica
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Human‐Computer Interaction
[A. Dix et. al., 2003]
Prioritizing Web Usability
[J. Nielsen & H. Loranger, 2006]
Design web sites that work: Usability for the Web
[T. Brink et. al., 2002]
Designing the User Interface: Strategies for Effective Human‐
Computer Interaction
[B. Shneiderman et al., 2004]
Interaction Design
[J. Preece et al., 2007]
Don’t Make me Think
[Steve Krug, 2005 2nd ed.]
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Bibliografia bàsica
Diseño de sistemas
interactivos centrados en el usuario
[T. Granollers, J. Lorés y J.J. Cañas,. al., 2005]
http://www.mpiua.net
La Interacción Persona‐
Ordinador
[J. Lorés et al., 2001]
Llibro virtual disponible en la web de AIPO
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Designing Interactions
[Bill Moggridge, 2007]
Designing Interfaces. Patterns for Effective Interaction Design [Jenifer Tidwell, 2005]
Homepage Usability:
50 Websites Deconstructed
[J. Nielsen & M. Tahir, 2001]
75
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
(algunos) Enlaces de interés
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• ACM SigCHI: http://sigchi.org
• Jakob Nielsen:
• http://www.useit.com
• http://usalo.es
• http://www.webstudio.cl/blog
• http://www.portalsocial.net
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
(algunos) Enlaces de interés
•
•
•
•
•
•
•
•
•
http://www.usabilityfirst.com
http://www usabilitynet org
http://www.usabilitynet.org
http://www.usability.gov
http://www.ainda.info
http://www.upassoc.org
http://www.interaction‐design.org
http://uxnet org
http://uxnet.org
http://usableweb.com
http://www.humanfactors.com
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
76
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Bibliografia
• Usability Return on
Investment (ROI)
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Jakob Nielsen, J.M. Berger, and Shuli Gilutz
• 2008
Group Report
• Nielsen Norman Group Report
• http://www.nngroup.com/reports/roi
Bibliografia
• Cost‐Justifying Usability
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Bias, R. G.; Mayhew, D. J. ,
;
y
,
1994
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
2005
• Web Design for ROI: Turning Browsers into Buyers & Prospects into Leads
• Loveday, L.; Niehaus, S.
• 2007
• http://www.wd4roi.com
77
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Bibliografia
• Project: Usability in the Enterprise
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• The Usability Professionals' Association
Through collaboration among UPA members, we intend to ,
collect information about the impact of user‐centered design processes on the business performance of organizations.
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Conclusiones:
Los usuarios perciben la calidad de un sistema mediante su interfaz
sistema
mediante su interfa
• El futuro de la informática y del desarrollo de los sistemas interactivos en general pasa, sin ninguna duda, por investigar en el campo de la Interacción Persona‐Ordenador.
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
78
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Conclusiones
• La calidad de un sistema software recae en gran parte en la Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
calidad de uso
• necesidad de realizar un esfuerzo hacia la usabilitat de las interfaces
• Aunque ... NO debemos vender usabilidad sino beneficios (la usabilidad en sí misma no tiene valor !!!)
• Calcular minuciosamente el coste del retorno de la inversión (ROI) en usabilidad no es nada fácil inversión (
) en usabilidad no es nada fácil
• … por no decir IMPOSIBLE !!!!.
• Sin embargo, estudios demuestran que está
sobre el 10% del coste del proyecto
Conclusiones
• No hay forma de comparar el beneficio real
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• C
Comparar el desarrollo de un mismo proyecto ld
ll d
i
(siguiendo criterios DCU y sin estos) es imposible
• Incluso, es perfectamente viable que un desarrollador o diseñador web experimentado realice una interfaz más usable sin seguir un DCU • Aunque ya dependemos de sus capacidades artísticas
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
79
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
Conclusiones
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
• Sin embargo estoy totalmente convencido que:
• Los sistemas desarrollados siguiendo métodos DCU son de mejor calidad y
• El RETORNO DE LA INVERSIÓN ES POSITIVO
• Invertir en DCU y usabilidad es rentable !!!
y
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Conclusiones
• “The old computing is about what computers can do, The New Computing is about what d Th N C
ti i b t h t
people can do”
• Leonardo
Leonardo’ss Laptop
Laptop
• Ben Schneiderman
http://mitpress.mit.edu/main/feature/leonardoslaptop/index.html
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
80
European Software Institute
"Jornada Usabilidad Web"
GRIHO
Grup de recerca en interacció personaordinador i integració de dades
www.griho.net
© Toni Granollers (20/11/2009)
[email protected]
Toni Granollers
Escola Politècnica Superior (UdL)
C/ Jaume II, 69
25001 – Lleida
Jornada Usabilidad Web
b © T. Granollers ‐ 2009
Gracias por su atención !!
su atención !!
(+34) 973 702750
@ [email protected]
81
Descargar