MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO

Anuncio
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina iii
MANUAL DE
AIRE ACONDICIONADO
(HANDBOOK OF AIR CONDITIONING
SYSTEM DESIGN)
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina ix
ÍNDICE GENERAL
PARTE PRIMERA
ESTIMACIÓN DE LA CARGA TÉRMICA
Capítulo 1
ANÁLISIS DEL LOCAL Y ESTIMACIÓN DE LA CARGA . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESTUDIO DEL LOCAL. CARACTERÍSTICAS DEL LOCAL Y FUENTES DE CARGA TÉRMICA . . . . .
SITUACIÓN DEL EQUIPO Y SERVICIOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESTIMACIÓN DE LA CARGA DE ACONDICIONAMIENTO DEL RECINTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Cargas exteriores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Cargas internas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Diferencia entre el cálculo de las cargas de refrigeración y la de calefacción . . . . . . . . . .
4.5 Cálculo de la carga a grandes alturas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6 Hojas de cálculo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SELECCIÓN DEL EQUIPO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-3
I-3
I-3
I-4
I-3
I-4
I-5
I-5
I-6
I-6
I-6
I-7
Capítulo 2
CONDICIONES DE PROYECTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDICIONES EXTERIORES DE PROYECTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Verano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Invierno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDICIONES INTERIORES DE PROYECTO PARA CONFORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Verano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Invierno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Condiciones interiores para la industria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NORMATIVA ASHRAE RELATIVA A DISEÑO, INSTALACIÓN Y FUNCIONAMIENTO DE
INSTALACIONES DE CONFORT TÉRMICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-9
I-9
I-9
I-9
I-9
I-10
I-10
I-10
I-12
I-12
I-12
Capítulo 3
ALMACENAMIENTO DE CALOR, NO SIMULTANEIDAD
Y ESTRATIFICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ALMACENAMIENTO DE CALOR EN LAS ESTRUCTURAS DEL EDIFICIO . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-15
I-15
I-15
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina x
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
x
3.
4.
5.
6.
7.
TEMPERATURA CONSTANTE Y PERÍODOS DE FUNCIONAMIENTO DEL EQUIPO . . . . . . . . . . . . .
VARIACIÓN DE LA TEMPERATURA EN EL ESPACIO ACONDICIONADO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PREENFRIAMIENTO PARA AUMENTAR EL CALOR ALMACENADO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DIVERSIDAD DE LAS CARGAS DE REFRIGERACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESTRATIFICACIÓN DEL CALOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-16
I-16
I-17
I-17
I-17
Capítulo 4
GANANCIAS POR INSOLACIÓN DE LAS SUPERFICIES DE VIDRIO
RADIACIÓN SOLAR DIRECTA Y DIFUSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIDRIO ORDINARIO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Fundamentos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Ganancias por insolación a través de cristales ordinarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DIFERENTES TIPOS DE CRISTAL, CON O SIN PERSIANA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Coeficientes que se deben aplicar a los valores de las tablas para
diferentes tipos de cristales, con o sin persiana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Coeficientes que se deben aplicar a los valores de las tablas
para diferentes tipos de cristal, con o sin persiana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BLOQUES DE VIDRIO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SOMBRAS PROYECTADAS POR LOS SALIENTES DE LA VENTANA Y EDIFICIOS ADYACENTES .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Sombras proyectadas por los salientes y edificios próximos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-19
I-19
I-19
I-19
I-20
I-27
I-27
I-27
I-28
I-29
I-30
I-30
I-30
Capítulo 5
TRANSMISIÓN DE CALOR Y DE VAPOR DE AGUA
A TRAVÉS DE LAS ESTRUCTURAS DEL EDIFICIO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TRANSMISIÓN DE CALOR A TRAVÉS DE LAS PAREDES EXTERIORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DIFERENCIA EQUIVALENTE DE TEMPERATURA PARA PAREDES Y TECHOS
SOLEADOS O A LA SOMBRA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Fundamento de las tablas de DTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Empleo de las tablas de DTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COEFICIENTE DE TRANSMISIÓN GLOBAL K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Empleo de las tablas de K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CÁLCULO DEL COEFICIENTE DE TRANSMISIÓN K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PÉRDIDAS DEBIDAS A LOS SUELOS Y PAREDES DEL SUBSUELO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Empleo de las tablas de suelos y paredes del subsuelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COEFICIENTES DE TRANSMISIÓN, TUBERÍAS SUMERGIDAS EN AGUA O SALMUERA . . . . . . . .
DIFUSIÓN DEL VAPOR A TRAVÉS DE LAS PAREDES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2 Empleo de la tabla de los coeficientes de difusión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDENSACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2 Condensación en el interior de una pared . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3 Condensación en la cara de una pared . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-35
I-35
I-35
I-35
I-35
I-36
I-37
I-39
I-39
I-39
I-39
I-54
I-54
I-54
I-55
I-56
I-56
I-56
I-56
I-56
I-58
I-58
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xi
ÍNDICE GENERAL
xi
Capítulo 6
INFILTRACIONES Y VENTILACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INFILTRACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INFILTRACIONES A TRAVÉS DE LAS PUERTAS Y VENTANAS EN VERANO . . . . . . . . . . . .
ELIMINACIÓN DE LAS INFILTRACIONES POR APORTACIÓN DE AIRE NUEVO EN VERANO
INFILTRACIÓN POR LAS PUERTAS Y VENTANAS EN INVIERNO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AIRE DE VENTILACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-61
I-61
I-61
I-62
I-64
I-65
I-67
Capítulo 7
GANANCIAS INTERIORES Y GANANCIAS DEBIDAS A LA INSTALACIÓN
1.
2.
GANANCIAS INTERIORES DE CALOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1 Ocupantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2 Alumbrado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3 Aparatos y utensilios diversos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4 Motores eléctricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5 Ganancias debidas a las tuberías y depósitos abiertos o cerrados . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.6 Vapor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.7 Absorción de humedad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.8 Ganancia de calor latente a expensas del calor sensible del local . . . . . . . . . . . . . . . . . .
GANANCIAS DE CALOR DEBIDAS A LA INSTALACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Ganancias por los conductos de aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Fugas de los conductos de impulsión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Ganancias de calor debidas a los ventiladores de impulsión y aspiración . . . . . . . . . . . .
2.5 Coeficiente de seguridad y aumento de las ganancias sensibles y latentes del local . . . .
2.6 Recalentamiento y entradas de aire en los conductos de retorno . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7 Ganancias debidas a la bomba de agua fría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-69
I-69
I-69
I-70
I-71
I-73
I-73
I-75
I-75
I-75
I-75
I-75
I-75
I-76
I-76
I-77
I-77
I-77
Capítulo 8
EMPLEO DEL DIAGRAMA PSICROMÉTRICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6
7.
8.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PARÁMETROS FUNDAMENTALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
OPERACIONES BÁSICAS PSICROMÉTRICAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Mezcla de dos caudales de aire húmedo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Calentamiento sensible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Enfriamiento sensible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Proceso de saturación adiabática . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Humidificación con aporte o extracción de calor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Deshumidificación por enfriamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Deshumidificación química . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8 Rociado higroscópico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CICLO DE EVOLUCIÓN DEL AIRE EN VERANO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Descripción del proceso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CÁLCULO DE LOS PARÁMETROS FUNDAMENTALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Obtención de la temperatura de rocío de la UTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Obtención del caudal de aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4 Obtención de la temperatura del aire a la entrada de la UTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.5 Obtención de la temperatura del aire a la salida de la UTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.6 Obtención de la potencia frigorífica de la UTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
HOJA DE CÁLCULO DEL BALANCE TÉRMICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROCESO DE ACONDICIONAMIENTO CON RECALENTAMIENTO DEL AIRE DE SUMINISTRO . . .
PROCESO TÍPICO DE ACONDICIONAMIENTO DE INVIERNO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-79
I-79
I-79
I-81
I-81
I-82
I-82
I-83
I-83
I-84
I-85
I-85
I-85
I-85
I-86
I-87
I-87
I-87
I-88
I-88
I-88
I-88
I-89
I-89
I-90
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xii
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xii
9.
10.
11.
CARGA TOTAL DE REFRIGERACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APARATOS QUE SE EMPLEAN EN LA CLIMATIZACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2 Lavadores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.3 Baterías . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PSICROMETRÍA DEL CONTROL DE CARGA PARCIAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.2 Control de recalentamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.3 Control de by-pass . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.4 Control de volumen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.5 Control por "todo o nada" del equipo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.6 Control por "todo o nada" del equipo de refrigeración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.7 Control de capacidad de refrigeración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.8 Elección del tipo de control . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-92
I-92
I-92
I-92
I-93
I-94
I-94
I-95
I-95
I-96
I-96
I-96
I-96
I-69
Capítulo 9
CONDICIONES DE BIENESTAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CALOR GENERADO POR EL CUERPO HUMANO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BALANCE ENERGÉTICO ALREDEDOR DEL CUERPO HUMANO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TEMPERATURA EFECTIVA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDICIONES DE BIENESTAR O CONFORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Efecto de la distribución de temperaturas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Efecto de la velocidad del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
I-101
I-101
I-101
I-102
I-103
I-104
I-104
I-105
I-106
PARTE SEGUNDA
DISTRIBUCIÓN DEL AIRE
Capítulo 1
ELEMENTOS PARA EL TRATAMIENTO DE AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
UBICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Consideración económica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Consideraciones de nivel de sonido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Diseño preliminar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EQUIPOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Rejas y persianas de aire exterior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Reguladores o amortiguadores de persiana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Reguladores de alivio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Equipos para la purificación del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Baterías de calefacción (serpentines calentadores) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Baterías de refrigeración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Pulverizadores y separadores de gotas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8 By-pass del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.9 Ventiladores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.10 Motor y propulsión del ventilador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CARCASA DE CLIMATIZADOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Conexiones a tabiques de obra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Desagüe e iluminación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Aislamientos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5 Mantenimiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II-3
II-3
II-3
II-3
II-3
II-5
II-6
II-6
II-7
II-10
II-10
II-10
II-12
II-13
II-13
II-14
II-15
II-15
II-15
II-16
II-17
II-17
II-18
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xiii
ÍNDICE GENERAL
xiii
Capítulo 2
PROYECTO DE CONDUCTOS DE AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
GENERALIDADES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Tipos de los conductos según la forma de su sección transversal y dimensiones . . . . . .
2.2.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.2
Conductos circulares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.3
Espacio disponible y aspecto decorativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Factores económicos que influyen en el sistema de conductos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.2
Ganancias o pérdidas de calor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.3
Relación de forma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.4
Pérdida de carga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Consideraciones sobre el montaje de conductos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.2
Transformaciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.3
Reducción de dimensiones de los conductos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.4
Obstáculos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.5
Codos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.6
Derivaciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.7
Regulación del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.8
Condensación en los conductos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5 Accesorios del sistema de conductos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5.2
Cortafuegos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5.3
Compuertas de acceso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CÁLCULO DE CONDUCTOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Preliminares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.1
Gráfico de pérdidas de carga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.2
Volumen de aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.3
Diámetro del conducto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.4
Velocidad del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.5
Pérdida de carga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.6
Presión dinámica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.7
Conducto metálico flexible . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Pérdida o ganancia debida al cambio de velocidad respecto al ventilador . . . . . . . . . . . .
3.3 Pérdida de carga en un elemento del sistema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Método de cálculo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Cálculo de la pérdida de carga en los conductos de baja velocidad . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.2
Equilibrado del circuito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Sistemas de conductos de alta velocidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Procedimientos de cálculo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.2
Velocidad constante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.3
Reducción de velocidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.4
Igual rozamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.5
Recuperación estática . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.6
Comparación de los procedimientos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8 Soportes de conductos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.9 Proyecto de conductos para grandes altitudes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.10 Pesos de los materiales de conducto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II-21
II-21
II-21
II-21
II-21
II-21
II-22
II-22
II-22
II-22
II-23
II-24
II-24
II-24
II-24
II-24
II-26
II-26
II-26
II-29
II-30
II-30
II-33
II-33
II-33
II-34
II-34
II-34
II-34
II-35
II-35
II-35
II-37
II-39
II-39
II-40
II-40
II-41
II-48
II-48
II-50
II-50
II-51
II-51
II-52
II-52
II-52
II-52
II-53
II-53
II-54
II-54
Capítulo 3
DISTRIBUCIÓN DE AIRE EN ESPACIOS ACONDICIONADOS . . . . . . . . . . . .
1.
FACTORES A TENER EN CUENTA PARA UNA BUENA DISTRIBUCIÓN DE AIRE . . . . . . . . . . . . . .
II-57
II-57
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
11.
PÆgina xiv
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xiv
2.
13:09
1.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2 Temperatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3 Velocidad del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4 Dirección del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5 Pérdida de carga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PRINCIPIOS DE LA DISTRIBUCIÓN DE AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Alcance o flecha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Caída . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Inducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Dispersión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5 Envolvente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6 Zona de estancamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7 Influencia de las guías (aletas o deflectores) sobre el rendimiento
de las bocas de impulsión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.8 Influencia de la velocidad en el conducto sobre el rendimiento de
las bocas de impulsión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.9 Importancia de una correcta distancia de propulsión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DIFERENCIA DE TEMPERATURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MOVIMIENTO DEL AIRE TOTAL EN LA HABITACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CLASIFICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Clasificación técnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Clasificación morfológica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APLICACIÓN DE LOS DIFUSORES DE TECHO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Distancia de propulsión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3 Pérdidas de carga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4 Disposición del difusor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5 Obstrucciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LIMITACIONES DE RUIDO EN LAS BOCAS DE IMPULSIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
UBICACIÓN DE LAS BOCAS DE SALIDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2 Difusores de techo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3 Bocas de salida laterales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.4 Bocas de salida en ventanas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5 Bocas de salida en el suelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CASOS ESPECIALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1 Difusores rotativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2 Toberas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3 Techos y paneles perforados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4 Totems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
REJILLAS DE RETORNO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2 Retornos de techo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.3 Retornos de suelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SELECCIÓN DE LAS UTI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II-57
II-57
II-57
II-57
II-57
II-58
II-58
II-58
II-59
II-59
II-60
II-60
II-60
II-61
II-61
II-62
II-62
II-62
II-62
II-62
II-63
II-63
II-63
II-63
II-64
II-64
II-64
II-64
II-64
II-65
II-65
II-65
II-65
II-66
II-66
II-66
II-66
II-67
II-67
II-67
II-67
II-67
II-68
PARTE TERCERA
PROYECTO DE LA TUBERÍA
Capítulo 1
PROYECTO DE LA TUBERÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
GENERALIDADES SOBRE EL PROYECTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III-3
III-3
III-3
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xv
ÍNDICE GENERAL
3.
4.
5.
2.1 Materiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Limitaciones de uso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Dilatación de los tubos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Soportes y sujeciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5 Aislamiento antivibratorio en sistemas de tubería . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ACOPLAMIENTOS (CODOS Y UNIONES) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VÁLVULAS DE USO GENERAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Detalles de construcción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.1
Conexiones entre el casquete o sombrerete y el cuerpo . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.2
Desplazamiento de la tija o vástago de la válvula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.3
Tipos de unión entre tubería y válvulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Válvulas de compuerta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3.2
Constitución del disco de cierre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Válvulas esféricas, angulares y de tija inclinada o en "Y" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.2
Configuración del disco de cierre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5 Válvulas del tipo de macho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6 Válvulas para refrigerantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7 Válvulas de retención . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8 Válvulas para servicios especiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PÉRDIDAS DE PRESIÓN EN LAS VÁLVULAS Y ACOPLAMIENTOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xv
III-3
III-3
III-3
III-7
III-9
III-11
III-12
III-12
III-12
III-12
III-13
III-14
III-15
III-15
III-16
III-16
III-16
III-16
III-17
III-17
III-18
III-18
III-18
Capítulo 2
TUBERÍAS DE AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS DE TUBERÍAS DE AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Sistemas de retorno de agua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Normas y reglamentos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Tratamiento de aguas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROYECTO DE LA TUBERÍA DE AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Pérdidas por rozamiento en las tuberías . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Velocidad del agua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Pérdidas de carga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Longitud de tubería . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Variación del caudal en la tubería de agua. Factor de diversidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Selección de la bomba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ACCESORIOS DEL SISTEMA Y PROYECTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Accesorios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.1
Vasos de expansión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.2
Filtros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.3
Termómetros y manómetros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.4
Salidas de aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Tendido de tuberías . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.2
Batería de agua (serpentín) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.3
Enfriador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.4
Condensador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.5
Torre de enfriamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.6
Depuradores o lavadores del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.7
Batería de pulverización . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.8
Tubería de aspiración de la bomba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.9
Instalación del vaso de expansión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2.10
Tubería de la línea de drenaje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III-23
III-23
III-23
III-23
III-23
III-24
III-25
III-25
III-25
III-25
III-26
III-27
III-27
III-28
III-33
III-33
III-33
III-33
III-34
III-34
III-34
III-35
III-35
III-35
III-37
III-37
III-38
III-39
III-41
III-41
III-43
III-43
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xvi
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xvi
PARTE CUARTA
REFRIGERANTES, SALMUERAS, ACEITES
Capítulo 1
REFRIGERANTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CICLO DE ABSORCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CICLO DE COMPRESIÓN DE VAPOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
REFRIGERANTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Derivados halogenados saturados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Derivados halogenados insaturados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5 Mezclas zeotrópicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6 Mezclas azeotrópicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7 Hidrocarburos saturados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8 Hidrocarburos insaturados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.9 Compuestos orgánicos no alquílicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.10 Compuestos inorgánicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IDENTIFICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Standard 34 de ASHRAE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROPIEDADES DE LOS REFRIGERANTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3 Propiedades físicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4 Propiedades químicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.1
Inflamabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.2
Toxicidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.3
Seguridad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.4
Compatibilidad con la carga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.5
Compatibilidad con los materiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.6
Compatibilidad con el aceite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.7
Estabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5 Propiedades termodinámicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5.2
Estados de un fluido frigorífico en un ciclo de compresión de vapor . . . . . . . .
6.6 Propiedades medioambientales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.6.1
La capa de ozono . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.6.2
La radiación ultravioleta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.6.3
El efecto invernadero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.7 Índices relacionados con el medio ambiente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.8 Normativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LUBRICANTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. 1 Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. 2 Propiedades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.1
Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.2
Viscosidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.3
Punto de congelación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.4
Carbonización . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.5
Floculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.6
Acidez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.7
Rigidez dieléctrica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.8
Punto de inflamación y punto de combustión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.9
Estabilidad a la oxidación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.10
Tendencia a la corrosión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV-3
IV-3
IV-3
IV-5
IV-7
IV-7
IV-7
IV-8
IV-8
IV-8
IV-8
IV-8
IV-8
IV-8
IV-9
IV-9
IV-9
IV-9
IV-9
IV-9
IV-9
IV-10
IV-10
IV-10
IV-11
IV-11
IV-11
IV-12
IV-12
IV-12
IV-12
IV-12
IV-12
IV-13
IV-13
IV-13
IV-13
IV-14
IV-15
IV-15
IV-15
IV-15
IV-15
IV-16
IV-16
IV-16
IV-17
IV-17
IV-17
IV-17
IV-17
IV-17
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xvii
ÍNDICE GENERAL
8.
xvii
7.2.11
Contenido de humedad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.12
Color . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESPECIFICACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Apéndice 1 - Propiedades físicas de los refrigerantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Apéndice 2 - Protocolo de Montreal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Apéndice 3 - Diagramas termodinámicos de algunos fluidos frigoríficos . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV-17
IV-17
IV-18
IV-19
IV-20
IV-21
Capítulo 2
SALMUERAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SELECCIÓN DE SALMUERA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMA DE CONDUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PÉRDIDA POR ROZAMIENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
POTENCIA DE BOMBEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROPIEDADES DE LA SALMUERA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV-29
IV-29
IV-29
IV-30
IV-30
IV-32
IV-32
PARTE QUINTA
TRATAMIENTO DE AGUAS
Capítulo 1
TRATAMIENTO DEL AGUA. GENERALIDADES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VENTAJAS DE LA DEPURACIÓN DEL AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROBLEMAS QUE ORIGINA EL AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESTUDIO DEL MANANTIAL DE AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Características y componentes del agua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.2
Valor del pH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.3
Alcalinidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1.4
Dureza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Forma de analizar y expresar los resultados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESTUDIO DE LOS SISTEMAS DE AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Sistema de agua perdida (que circula una sola vez) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Sistema cerrado de recirculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Sistema abierto de recirculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4 Características de los sistemas abiertos de recirculación de agua . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.2
Evaporación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.3
Pérdidas de agua en los sistemas de rociado (Windage) . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.4
Ciclos de concentración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.5
Control de los ciclos de concentración por drenaje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V-3
V-3
V-3
V-4
V-4
V-4
V-4
V-4
V-5
V-5
V-6
V-7
V-7
V-7
V-7
V-7
V-7
V-8
V-8
V-8
V-9
Capítulo 2
CONTROL DE INCRUSTACIONES Y DEPÓSITOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CAUSAS Y TIPOS DE LAS INCRUSTACIONES Y DEPÓSITOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INCRUSTACIONES DE CARBONATO CÁLCICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INCRUSTACIONES DE SULFATO CALCICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DEPÓSITOS DE ÓXIDO DE HIERRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V-11
V-11
V-11
V-11
V-12
V-12
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
12.
13:09
PÆgina xviii
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xviii
6.
7.
8.
9.
10.
11.
14/09/2008
BARROS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PREDICCIÓN DE LA TENDENCIA A LA FORMACIÓN DE INCRUSTACIONES . . . . . . . . . . . . . . . .
ÍNDICE DE SATURACIÓN DE LANGELIER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ÍNDICE DE ESTABILIDAD DE RYZNAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PREDICCIÓN DEL pH EN SISTEMAS ABIERTOS DE RECIRCULACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PREVENCIÓN DE LAS INCRUSTACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.2
Método de drenaje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.3
Preventivos de incrustaciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.4
Empleo de ácidos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.5
Eliminación de la dureza del agua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MÉTODO DE TRATAMIENTO DE AGUAS PARA CONTROL DE LAS INCRUSTACIONES . . . . . . . .
V-12
V-12
V-12
V-13
V-13
V-14
V-14
V-14
V-14
V-14
V-15
V-15
Capítulo 3
CONTROL DE LA CORROSIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TIPOS DE CORROSIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Corrosión uniforme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Corrosión por picaduras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Corrosión galvánica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5 Corrosión por pilas de concentración o celdillas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.6 Erosión-corrosión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.7 Otros tipos de corrosión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CAUSAS DE LA CORROSIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTROL DE LA CORROSIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Los cromatos como inhibidores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Inhibidores de polifosfatos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Inhibidores de nitrito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5 Inhibidores para torres de enfriamiento de aluminio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6 Depósito de una película de carbonato cálcico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7 Control del pH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8 Eliminación mecánica y química del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIGILANCIA DE LA CORROSIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Colocación de las probetas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Método de la resistencia eléctrica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CORROSIÓN EXTERIOR DEL CIRCUITO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Corrosión de los serpentines de las unidades de ventilación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Corrosión de las tuberías colocadas bajo tierra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3 Corrosión de las tuberías de agua fría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V-17
V-17
V-17
V-17
V-17
V-17
V-17
V-18
V-18
V-19
V-19
V-20
V-20
V-20
V-21
V-21
V-21
V-22
V-22
V-22
V-22
V-22
V-22
V-23
V-23
V-23
V-24
V-24
Capítulo 4
CONTROL DE LODOS Y ALGAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
CLASES DE SUCIEDAD BIOLÓGICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTROL DE LA SUCIEDAD BIOLÓGICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Substancias químicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Métodos de tratamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LEGIONELA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V-25
V-25
V-25
V-25
V-26
V-27
V-27
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xix
ÍNDICE GENERAL
xix
Capítulo 5
SISTEMA DE TRATAMIENTO DE AGUAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONSIDERACIONES SOBRE EL PROYECTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Factores de ensuciamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PRODUCTOS QUÍMICOS PARA EL TRATAMIENTO DE AGUAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Equipo de alimentación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Métodos de alimentación de substancias químicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Manejo de productos químicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LIMPIEZA DE LOS SISTEMAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ANTICORROSIVOS, CONCENTRACIÓN INICIAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TRATAMIENTO DEL AGUA POR MEDIOS NO QUÍMICOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NORMAS Y REGLAMENTACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TRATAMIENTO DEL AGUA EN SISTEMAS DE POTENCIA FRIGORÍFICA SUPERIOR A 250 kW . . .
8.1 Sistema de agua sin recirculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2 Sistemas abiertos de agua con recirculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3 Sistemas cerrados de agua con recirculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TRATAMIENTO DE AGUA EN PEQUEÑOS SISTEMAS, HASTA 250 kW DE
POTENCIA FRIGORÍFICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1 Sistema sin recirculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2 Sistema abierto con recirculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3 Sistemas cerrados de agua con recirculación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NORMAS RECOMENDABLES PARA EL TRATAMIENTO DE AGUAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1 Condiciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2 Términos de la propuesta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.3 Control de la corrosión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.4 Control de incrustaciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.5 Control de lodos y algas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.6 Suministro de productos químicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.7 Realización del servicio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
V-29
V-29
V-29
V-29
V-30
V-31
V-31
V-31
V-32
V-32
V-32
V-32
V-32
V-32
V-32
V-34
V-35
V-35
V-35
V-35
V-36
V-36
V-36
V-36
V-37
V-37
V-37
V-37
V-37
PARTE SEXTA
EQUIPO DE TRATAMIENTO DEL AIRE
Capítulo 1
VENTILADORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4
5.
6.
7.
TIPOS DE VENTILADORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APLICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NORMAS Y REGLAMENTOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VENTILADORES CENTRÍFUGOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Ventilador de aletas curvadas hacia delante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Ventilador de aleta curvada hacia atrás . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Ventilador de aletas radiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VENTILADORES AXIALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
GENERALIDADES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Clases de construcción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Disposición del ventilador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CARACTERÍSTICAS DEL VENTILADOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI-3
VI-3
VI-3
VI-5
VI-5
VI-5
VI-5
VI-5
VI-6
VI-6
VI-7
VI-7
VI-7
VI-9
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xx
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xx
8.
9.
10.
11.
7.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2. Leyes del ventilador (leyes de semejanza) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COMPORTAMIENTO DEL VENTILADOR EN UN SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1 Punto de trabajo del sistema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2 Consideraciones sobre la presión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3 Estabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ELECCIÓN DEL VENTILADOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2 Correcciones atmosféricas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3 Accesorios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTROL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. 1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2 Persiana reguladora en la impulsión (damper) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.3 Álabes de geometría variable en la aspiración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.4 Motor de velocidad variable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.5 Cambio de transmisión motor-ventilador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INSTALACIONES MÚLTIPLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI-9
VI-10
VI-11
VI-11
VI-12
VI-12
VI-13
VI-13
VI-13
VI-14
VI-15
VI-15
VI-15
VI-15
VI-16
VI-16
VI-17
Capítulo 2
APARATOS DE ACONDICIONAMIENTO DE AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
UNIDADES AUTÓNOMAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EL ACONDICIONADOR DE VENTANA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONSOLA CONDENSADA POR AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONSOLA CONDENSADA POR AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EQUIPO PARTIDO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
FUNCIONAMIENTO EN RÉGIMEN DE INVIERNO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PRODUCCIÓN DE CALOR MEDIANTE EQUIPOS DE BOMBA DE CALOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EQUIPO VERTICAL DE GRAN POTENCIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EQUIPO HORIZONTAL DE GRAN POTENCIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EQUIPO DE TECHO («ROOF-TOP») DE GRAN POTENCIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CENTRALES ENFRIADORAS DE AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
UNIDADES TERMINALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.2 Fan-coils . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.3 Inductores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.4 Climatizadores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.5 Unidades VAV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TORRES DE REFRIGERACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DISPOSITIVOS DE CALEFACCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2 Utilización y selección . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3 Prevención de la congelación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.4 Colocación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI-19
VI-19
VI-19
VI-20
VI-20
VI-21
VI-21
VI-22
VI-22
VI-23
VI-24
VI-24
VI-25
VI-25
VI-25
VI-26
VI-26
VI-27
VI-29
VI-30
VI-31
VI-31
VI-33
VI-35
VI-35
Capítulo 3
FILTROS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
INTRODUCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTAMINANTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CRITERIOS DE CARACTERÍSTICAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NORMAS Y REGLAMENTOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TIPOS DE FILTROS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI-37
VI-37
VI-37
VI-37
VI-38
VI-38
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxi
ÍNDICE GENERAL
6.
7.
8.
9.
xxi
5.1 Clasificación según la norma UNE-EN-779 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Clasificación morfológica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Filtros viscosos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Filtros secos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4 Filtros electrónicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APLICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SELECCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INSTALACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MANTENIMIENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VI-38
VI-39
VI-39
VI-40
VI-41
VI-41
VI-42
VI-43
VI-44
PARTE SÉPTIMA
EQUIPO DE REFRIGERACIÓN
Capítulo 1
COMPRESORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BASE TEÓRICA DE LOS COMPRESORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Trabajo de compresión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Compresión por etapas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COMPRESORES ALTERNATIVOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Rendimiento isentrópico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.2
Pérdida de carga en las válvulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.3
Pérdidas por rozamiento mecánico y refrigeración defectuosa . . . . . . . . . . . .
3.2.4
Variación del rendimiento con la relación de compresión . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Rendimiento volumétrico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Tipos de compresores alternativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.1
Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.2
Compresor abierto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.3
Compresor hermético . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.4
Compresor semihermético . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Control de la potencia frigorífica (capacidad) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.2
Descarga por elevación de la válvula de aspiración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.3
Derivación («bypass») en las culatas de los cilindros . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.4
Control de velocidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.5
Unidades múltiples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5.6
Desviación o «bypass» de gas caliente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Controles de seguridad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6.1
Control de segundad del aceite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6.2
Control de baja presión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6.3
Control de alta presión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6.4
Control de seguridad del agua enfriada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6.5
Relé de retardo de tiempo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6.6
Control de temperatura del motor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6.7
Protectores de sobrecarga del motor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Funcionamiento del compresor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.2
Métodos de control . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7.3
Efecto de un ciclo corto de funcionamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COMPRESORES VOLUMÉTRICOS ROTATIVOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Rendimiento isentrópico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII-3
VII-3
VII-3
VII-3
VII-4
VII-4
VII-4
VII-5
VII-5
VII-5
VII-5
VII-5
VII-6
VII-6
VII-6
VII-7
VII-7
VII-8
VII-8
VII-8
VII-8
VII-8
VII-8
VII-9
VII-9
VII-9
VII-9
VII-10
VII-10
VII-10
VII-10
VII-10
VII-10
VII-10
VII-10
VII-11
VII-12
VII-12
VII-12
VII-13
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxii
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xxii
4.3
4.4
5.
6.
7.
Rendimiento volumétrico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tipos de compresores volumétricos rotativos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.2
Compresores de tornillo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4.3
Compresor en espiral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5 Control de la potencia frigorífica (capacidad) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TURBOCOMPRESOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Aplicación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Controles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.1
Control de la potencia frigorífica (capacidad) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.2
Control de oscilación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.3
Control de seguridad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3.4
Control de demanda eléctrica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ELECCIÓN DE LA MÁQUINA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Tipos de máquinas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.2
Unidades compactas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.3
Unidades partidas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.4
Pequeñas unidades de ventana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2.5
Bomba de calor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3 Elección de la potencia de la máquina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4 Eficiencia energética del sistema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.2
Eficiencia estacional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4.3
Eficiencia energética global . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIBRACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2 Base teórica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.2
Cuerpo con un grado de libertad sin amortiguación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.3
Cuerpo con un grado de libertad y amortiguación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3 Tipos de aislantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.4 Tipos de anclaje e instalación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.5 Bancada de hormigón . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.6 Cálculo de la carga y localización de los anclajes de una bancada . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.6.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.6.2
Localización del centro de masas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.6.3
Bancada rectangular con cuatro apoyos simétricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.6.4
Bancada rectangular con seis apoyos y eje de simetría . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.6.5
Caso general: bancada cualquiera y asimétrica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII-13
VII-13
VII-13
VII-14
VII-15
VII-15
VII-15
VII-15
VII-16
VII-17
VII-17
VII-17
VII-17
VII-17
VII-17
VII-17
VII-18
VII-18
VII-18
VII-18
VII-19
VII-19
VII-19
VII-20
VII-20
VII-20
VII-20
VII-21
VII-21
VII-21
VII-21
VII-21
VII-23
VII-23
VII-24
VII-24
VII-24
VII-24
VII-24
VII-25
VII-25
VII-26
Capítulo 2
MÁQUINA DE REFRIGERACIÓN POR ABSORCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII-27
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APLICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CLASIFICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NORMAS Y CÓDIGOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DESCRIPCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ELECCIÓN DE LA UNIDAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTROLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2 Control de temperatura del agua del condensador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3 Control de temperatura del agua enfriada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.4 Control de la fuente de energía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.5 Control de seguridad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII-27
VII-27
VII-28
VII-29
VII-29
VII-30
VII-31
VII-31
VII-31
VII-32
VII-32
VII-32
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxiii
ÍNDICE GENERAL
8.
9.
10.
11.
12.
RECOMENDACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS DE TRES COMPONENTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LA MÁQUINA DE DOBLE EFECTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
REFRIGERACIÓN SOLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TRIGENERACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxiii
VII-32
VII-33
VII-34
VII-34
VII-35
Capítulo 3
EVAPORADORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII-37
1.
2.
3.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CLASIFICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DESCRIPCIÓN DE LOS PRINCIPALES TIPOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Temperaturas características . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Coeficientes de transmisión de calor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Evaporadores para enfriar líquidos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.1
Evaporadores de inmersión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4.2
Evaporadores de circulación interna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Evaporadores para enfriar gases . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Otras clasificaciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Evaporadores para enfriar y secar el aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII-37
VII-37
VII-37
VII-37
VII-37
VII-38
VII-39
VII-39
VII-39
VII-40
VII-41
VII-42
Capítulo 4
CONDENSADORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII-43
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
9.1
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TIPOS DE EQUIPO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ANÁLISIS TÉRMICO BÁSICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ELECCIÓN DEL TIPO DE UNIDAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDENSADORES REFRIGERADOS POR AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Elección de la unidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Equilibrio de los componentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4 Control del condensador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.5 Instalación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDENSADORES EVAPORATIVOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Elección de la unidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3 Control del condensador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.4 Funcionamiento invernal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.5 Ubicación e instalación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.6 Agua de reposición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDENSADORES REFRIGERADOS POR AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2 Elección de la unidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3 Control del condensador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TORRES DE ENFRIAMIENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2 Selección de la torre de enfriamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3 Control de la temperatura del agua el condensador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.4 Funcionamiento en invierno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5 Agua de reposición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.6 Ubicación e instalación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
FUNCIONAMIENTO CONJUNTO DE LA UNIDAD DE REFRIGERACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Curvas características . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2 El evaporador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII-43
VII-43
VII-43
VII-44
VII-45
VII-45
VII-46
VII-46
VII-46
VII-47
VII-47
VII-47
VII-47
VII-48
VII-48
VII-48
VII-48
VII-48
VII-48
VII-49
VII-49
VII-49
VII-49
VII-50
VII-50
VII-51
VII-51
VII-52
VII-52
VII-52
VII-52
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxiv
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xxiv
9.3
9.4
Unidad condensadora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Funcionamiento conjunto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VII-52
VII-53
PARTE OCTAVA
EQUIPO AUXILIAR
Capítulo 1
BOMBAS CENTRÍFUGAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LA BOMBA CENTRIFUGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Ventajas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Clasificación y designación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Componentes suplementarios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.5 Materiales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
FUNDAMENTOS DE LA BOMBA CENTRÍFUGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Teoría fundamental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Leyes de semejanza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Presión requerida (NPSHr) y disponible (NPSHd) en la boca de aspiración . . . . . . . . . . .
3.4 Cavitación y corrección de esta disfunción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Vórtice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Influencia de la viscosidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Influencia de la presencia de sólidos en suspensión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8 Influencia de la presencia de gases disueltos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LA BOMBA CENTRIFUGA Y EL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Curva característica del circuito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Punto de trabajo del sistema bomba-circuito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Regulación del caudal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Asociación de bombas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5 Edificios altos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6 Presión de trabajo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7 Ruido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8 Selección de la bomba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.9 Selección del motor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INSTALACIÓN DE LA BOMBA CENTRIFUGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Instalación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Aislamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Instalación de la bomba y aislamiento en el suelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4 Puesta en marcha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII-3
VIII-3
VIII-3
VIII-3
VIII-4
VIII-5
VIII-6
VIII-8
VIII-9
VIII-9
VIII-9
VIII-10
VIII-13
VIII-15
VIII-15
VIII-16
VIII-16
VIII-17
VIII-17
VIII-18
VIII-19
VIII-20
VIII-21
VIII-21
VIII-22
VIII-23
VIII-23
VIII-23
VIII-23
VIII-24
VIII-24
VIII-24
Capítulo 2
MOTORES ELÉCTRICOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VIII-25
1.
2.
3.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONCEPTOS BÁSICOS Y RELACIONES FUNDAMENTALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Tensión, intensidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Potencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Factor de potencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4 Motor eléctrico: conceptos básicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MOTORES DE CORIENTE ALTERNA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Consideraciones generales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Motores trifásicos de inducción o asíncronos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Conexión de los devanados de un motor trifásico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Curva par–velocidad de un motor trifásico asíncrono . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII-25
VIII-25
VIII-25
VIII-27
VIII-28
VIII-28
VIII-30
VIII-30
VIII-30
VIII-33
VIII-34
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxv
ÍNDICE GENERAL
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
3.15
3.16
3.17
3.18
3.19
Curvas características del motor asíncrono . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Característica mecánica de la carga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Punto de funcionamiento de un motor eléctrico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Clases de servicio normalizadas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rendimiento de los motores asíncronos trifásicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tipos de motores trifásicos de jaula según NEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Corrección del factor de potencia de los motores asíncronos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Arranque de motores trifásicos de inducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Variación de la velocidad de motores de inducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Motores monofásicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Motores para equipos herméticos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Averías en motores eléctricos de inducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aparamenta de mando y protección de motores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Clase de aislamiento en motores eléctricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Grado de protección de los motores eléctricos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxv
VIII-35
VIII-36
VIII-36
VIII-37
VIII-38
VIII-39
VIII-40
VIII-41
VIII-46
VIII-47
VIII-49
VIII-49
VIII-51
VIII-53
VIII-54
Capítulo 3
CALDERAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VIII-55
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TIPOS DE CALDERAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CALENTADORES DE AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Agua caliente a baja temperatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Temperaturas medias y altas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
RENDIMIENTOS DE LA CALDERA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Rendimiento instantáneo y rendimiento nominal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Rendimiento estacional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BALANCE DE MASAS Y DE ENERGÍAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TIRO Y PRESIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COMBUSTIBLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDICIONES DE FUNCIONAMIENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTROLES, MONTAJE Y UBICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CHIMENEA O ESCAPE DE GASES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SUMINISTRO DE AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TRATAMIENTO DE AGUAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NORMATIVA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII-55
VIII-55
VIII-56
VIII-56
VIII-56
VIII-56
VIII-57
VIII-57
VIII-57
VIII-58
VIII-59
VIII-60
VIII-60
VIII-60
VIII-60
VIII-61
VIII-61
VIII-61
PARTE NOVENA
SISTEMAS DE ACONDICIONAMIENTO Y SUS APLICACIONES
Capítulo 1
SISTEMAS DE ACONDICIONAMIENTO Y SUS APLICACIONES . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
ASPECTO GENERAL DEL PROBLEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
REQUERIMIENTOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EL ESPACIO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CARGA TÉRMICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Estructura externa del edificio y condicionesque lo rodean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Elementos interiores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Carga parcial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX-3
IX-3
IX-3
IX-4
IX-4
IX-4
IX-4
IX-4
IX-5
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
PÆgina xxvi
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xxvi
5.
13:09
ESPACIO NECESARIO PARA EL EQUIPO Y SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Unidades autónomas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Centrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SELECCIÓN DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Aspectos económicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDICIONES AMBIENTALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1 Temperatura y humedad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2 Limpieza del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3 Movimiento del aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.4 Acústica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
NECESIDADES DE CONTROL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESTRUCTURAS EXISTENTES O NUEVAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2 Tipos de sistemas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS DE EXPANSIÓN DIRECTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS TODO-AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS TODO-AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS AIRE-AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APLICACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2 Instalaciones para una función única . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.1
Residencias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.2
Establecimientos de comidas y bebidas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.3
Tiendas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.4
Estudios de Radio y TV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.5
Salones de belleza y peluquerías . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.6
Auditorios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.7
Salas de baile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.8
Fábricas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3 Instalaciones para función múltiple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.2
Edificios de oficinas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.3
Hoteles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.4
Hospitales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.5
Escuelas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.6
Grandes Almacenes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.7
Bibliotecas y Museos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.8
Laboratorios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Recuperación de energía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX-5
IX-5
IX-5
IX-5
IX-5
IX-5
IX-6
IX-6
IX-6
IX-6
IX-6
IX-7
IX-7
IX-7
IX-7
IX-7
IX-7
IX-8
IX-8
IX-9
IX-10
IX-10
IX-10
IX-10
IX-10
IX-11
IX-11
IX-11
IX-12
IX-12
IX-12
IX-13
IX-13
IX-13
IX-14
IX-15
IX-15
IX-15
IX-16
IX-16
IX-17
PARTE DÉCIMA
SISTEMAS TODO AIRE
Capítulo 1
SISTEMAS TODO AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ASPECTOS DESTACABLES DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS DE VOLUMEN CONSTANTE Y TEMPERATURA VARIABLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMA VAV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONSIDERACIONES SOBRE EL PROYECTO DE SISTEMAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X-3
X-3
X-3
X-4
X-6
X-6
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxvii
ÍNDICE GENERAL
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
Carga de refrigeración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Carga de calefacción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aire de suministro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Proyecto del conducto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aparato climatizador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Control . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxvii
X-6
X-7
X-7
X-8
X-8
X-8
Capítulo 2
SISTEMA DE INDUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROPIEDADES DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DESCRIPCIÓN DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APARATO DE ESTACIÓN CENTRAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
UNIDAD DE INDUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROYECTO DEL CONDUCTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTROL DE LA UNIDAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X-9
X-9
X-9
X-10
X-10
X-10
X-11
X-11
Capítulo 3
SISTEMA DE UNIDAD MULTIZONA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROPIEDADES DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DESCRIPCIÓN DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Aparato central . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Equipo discrecional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Funcionamiento del sistema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Zonificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Carga de refrigeración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Aire de suministro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Carga de calefacción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8 Aparato central . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
FUNCIONAMIENTO EN VERANO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
FUNCIONAMIENTO EN INVIERNO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VARIANTES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X-13
X-13
X-13
X-14
X-14
X-14
X-15
X-15
X-16
X-16
X-16
X-16
X-17
X-17
X-17
Capítulo 4
SISTEMA DE CAUDAL DE AIRE VARIABLE (VAV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROPIEDADES DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DESCRIPCIÓN DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROCEDIMIENTO DE PROYECTO DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Carga de refrigeración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Caudales de aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3
Selección del ventilador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Batería de refrigeración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROYECTO DEL CONDUCTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AISLAMIENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTROL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2 Aparato central . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.1
Funcionamiento en verano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.2
Funcionamiento en invierno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X-19
X-19
X-19
X-19
X-20
X-20
X-20
X-21
X-22
X-22
X-22
X-23
X-23
X-23
X-23
X-23
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
PÆgina xxviii
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xxviii
8.
13:09
DIMENSIONADO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X-23
Capítulo 5
SISTEMAS REFRIGERANTE-AIRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DESCRIPCIÓN DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VENTAJAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LIMITACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONTROL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
RECUPERACIÓN DEL CALOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EFICIENCIA ENERGÉTICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
UNIDADES INTERORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CONDUCTOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DIMENSIONADO DE LA INSTALACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
X-27
X-27
X-27
X-28
X-28
X-28
X-28
X-28
X-28
X-29
X-30
PARTE UNDÉCIMA
SISTEMAS TODO-AGUA
Capítulo 1
SISTEMA DE FAN-COILS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CLASIFICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DESCRIPCIÓN DEL FAN-COIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
FUNDAMENTOS DE LA CLASIFICACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Fancoil de dos tubos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Fancoils de tres tubos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Fancoil de cuatro tubos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMA DE DOS TUBOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMA DE TRES TUBOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMA DE CUATRO TUBOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DIMENSIONADO DE LAS INSTALACIONES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APLICACIONES DEL SISTEMA DE FAN-COILS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XI-3
XI-3
XI-3
XI-3
XI-4
XI-4
XI-4
XI-4
XI-5
XI-5
XI-6
XI-6
XI-8
Capítulo 2
SUELO RADIANTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
FUNCIONAMIENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PROPIEDADES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INSTALACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Cajas de colectores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Absorbedor de dilataciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Circuitos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5 Barrera antihumedad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.6 Panel aislante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.7 Mortero de cemento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.8 Montantes y tuberías de distribución . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.9 Grupo de impulsión y generador de calor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INSTALACIÓN DE CIRCUITOS EMISORES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XI-9
XI-9
XI-9
XI-9
XI-9
XI-9
XI-10
XI-10
XI-10
XI-10
XI-11
XI-11
XI-11
XI-11
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxix
ÍNDICE GENERAL
5.
6.
7.
8.
9.
xxix
TEMPERATURA MEDIA SUPERFICIAL DEL PAVIMENTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TEMPERATURA DEL AGUA DE IMPULSIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CÁLCULO DEL CAUDAL DE AGUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CÁLCULO DE MONTANTES Y TUBERÍAS DE DISTRIBUCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CARACTERÍSTICAS ESPECIALES DEL SUELO RADIANTE PARA REFRIGERACIÓN . . . . . . . . . . .
XI-11
XI-12
XI-12
XI-13
XI-14
PARTE DUODÉCIMA
TEMAS ESPECIALES
Capítulo 1
BOMBA DE CALOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CLASIFICACIÓN DE LAS BOMBAS DE CALOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DESCRIPCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Bombas aire-aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.2
Inversión del circuito refrigerante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.3
Inversión del circuito de aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Bombas aire-agua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Bombas agua-aire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Bombas agua-agua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BASE TEÓRICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESCARCHE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AHORRO ENERGÉTICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Ahorro energético anual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3 Elección de la potencia de la bomba de calor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AHORRO ECONÓMICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
RECUPERACIÓN DE ENERGÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2 Recuperación de energía del aire sanitario de ventilación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3 Recuperación de energía en piscinas climatizadas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.2
Desecación y calentamiento del aire recirculado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.3
Aire sanitario de renovación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.4
Agua de renovación de la pileta de la piscina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BOMBAS DE CALOR GEOTÉRMICAS (GHP Geothermal Heat Pump) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2 Circuito de agua geotérmica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3 Conexión térmica de las GHPs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XII-3
XII-3
XII-3
XII-3
XII-3
XII-3
XII-3
XII-4
XII-4
XII-4
XII-5
XII-5
XII-6
XII-7
XII-7
XII-7
XII-8
XII-10
XII-10
XII-10
XII-10
XII-12
XII-12
XII-12
XII-12
XII-12
XII-12
XII-12
XII-13
XII-13
Capítulo 2
COGENERACIÓN DE CALOR Y ELECTRICIDAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XII-15
1.
2.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INTERÉS Y BASE TEÓRICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Interés energético . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.2
Sistema convencional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.3
Sistema con cogeneración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3 Interés económico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XII-15
XII-15
XII-15
XII-16
XII-16
XII-16
XII-16
XII-16
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
4.
5.
6.
7.
8.
9.
13:09
PÆgina xxx
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xxx
3.
14/09/2008
2.3.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.2
Coste energético del sistema convencional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.3.3
Coste del sistema con cogeneración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS Y EQUIPOS DE COGENERACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Sistemas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Equipos de cogeneración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.1
Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.2
Motor de combustión (MC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.3
Turbina de gas (TG) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.4
Turbina de vapor (TV) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2.5
Ciclo combinado (CC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MOTOR DE COMBUSTIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Motores de dos y cuatro tiempos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Motor Otto o de explosión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Motor Diesel o de combustión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.5 Ciclo real . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.6 Características . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.7 Ventajas para su aplicación a la cogeneración . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.8 Balance térmico y calor recuperable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TURBINA DE GAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Teoría . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Características . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4 Influencia de las condiciones de admisión y descarga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.5 Influencia del régimen de trabajo fuera de la carga base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TRIGENERACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ELECCIÓN Y DIMENSIONADO DEL EQUIPO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2 Curvas de demanda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.2.2
Días tipo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3 Curvas de demanda y cobertura de la misma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.3.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ESTIMACIÓN DE LA PRODUCCIÓN ANUAL DE ENERGÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1 Curva de frecuencias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2 Curva de frecuencias acumuladas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3 Análisis de las curvas de frecuencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.2
Modulación de la potencia instalada y control todo o nada . . . . . . . . . . . . . . .
8.3.3
Regulación de la potencia instalada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AHORRO ENERGÉTICO Y AHORRO ECONÓMICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XII-16
XII-17
XII-17
XII-17
XII-17
XII-17
XII-17
XII-17
XII-18
XII-18
XII-18
XII-19
XII-19
XII-19
XII-20
XII-20
XII-21
XII-21
XII-22
XII-23
XII-23
XII-23
XII-24
XII-25
XII-26
XII-26
XII-27
XII-28
XII-28
XII-28
XII-28
XII-28
XII-29
XII-29
XII-30
XII-30
XII-31
XII-31
XII-31
XII-31
XII-31
XII-32
Capítulo 3
ENERGÍA GEOTÉRMICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XII-33
1.
NOCIONES BÁSICAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2 Magnitud y origen de la energía geotérmica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3 Transmisión de calor y temperatura del subsuelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.4 Recursos geotérmicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5 Clasificación según la temperatura del fluido . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.6 Clasificación atendiendo a la naturaleza del yacimiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.7 Evaluación del recurso geotérmico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.7.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.7.2
Estimación de la temperatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.7.3
Estimación del caudal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.8 Estimación de la vida útil del yacimiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XII-33
XII-33
XII-33
XII-33
XII-34
XII-35
XII-35
XII-35
XII-35
XII-36
XII-36
XII-36
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxxi
ÍNDICE GENERAL
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
EXTRACCIÓN DEL AGUA CALIENTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2 Doblete geotérmico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COMPONENTES DEL SISTEMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Central térmica productora de calor (circuito primario) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3 Transporte y distribución (circuito secundario) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4 Puntos de demanda (circuito terciario) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
BOMBAS DE EXTRACCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 Bombas verticales lineshaft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Bombas verticales sumergibles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.4 Bombas de accionamiento hidráulico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TUBERÍAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2 Materiales utilizados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3 Velocidad de circulación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4 Aislamiento térmico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
INTERCAMBIADORES DE CALOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2 Intercambiadores sumergidos Klamath . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3 Intercambiadores de calor exteriores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.1
Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.2
Intercambiadores de placas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.3
Intercambiador coraza – tubo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.3.4
Intercambiadores de plástico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
DISIPADORES DE CALOR FINALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EQUIPOS DE MEDICIÓN Y CONTROL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2 Detección de presencia de incrustaciones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3 Agotamiento o sobreexplotación del recurso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.4 Ensuciamiento de intercambiadores de calor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AHORRO Y VIABILIDAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2 Coste unitario de la energía útil generada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3 Ahorro económico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4 Viabilidad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxxi
XII-37
XII-37
XII-37
XII-38
XII-38
XII-38
XII-38
XII-38
XII-38
XII-38
XII-39
XII-39
XII-40
XII-41
XII-41
XII-41
XII-41
XII-41
XII-41
XII-41
XII-41
XII-42
XII-42
XII-42
XII-43
XII-43
XII-43
XII-43
XII-43
XII-44
XII-44
XII-44
XII-44
XII-44
XII-44
XII-45
XII-45
Capítulo 4
INTRODUCCIÓN A LA ENERGÍA SOLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XII-47
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
INTRODUCCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LA CONSTANTE SOLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LA RADIACIÓN SOLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2 Influencia de la atmósfera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
POSICIÓN DEL SOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2 El movimiento Tierra - Sol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.3 Ángulos básicos para establecer las coordenadas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IRRADIACIÓN SOLAR EXTRATERRESTRE DIARIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
UTILIZACIÓN DE TABLAS DE RADIACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
COMPONENTES DE UNA INSTALACIÓN SOLAR TÉRMICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7.1 Descripción y funcionamiento de una instalación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EL CAPTADOR SOLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.1 Descripción y tipología . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XII-47
XII-47
XII-47
XII-47
XII-48
XII-48
XII-48
XII-48
XII-49
XII-50
XII-50
XII-50
XII-50
XII-52
XII-52
Carrier_PRIMERAS_FINAL.qxp
14/09/2008
13:09
PÆgina xxxii
MANUAL DE AIRE ACONDICIONADO
xxxii
8.2
9.
10.
Componentes del captador plano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2.1
Cubierta transparente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2.2
Placa absorbente y tubos de intercambio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2.3
Aislante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.2.4
Caja contenedora o carcasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.3 Conexionado de los captadores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.4 Balance energético . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.5 Rendimiento térmico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8.6 Área total, área de apertura y área de absorbedor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
EL ACUMULADOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.1 Descripción y tipología . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2 Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SISTEMAS DE REFRIGERACIÓN SOLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1 Introducción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2 Clasificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.3 Sistemas de absorción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.4 Sistemas de adsorción . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.5 Sistemas de refrigeración solar mediante desecación y refrigeración evaporativa . . . . . . .
XII-53
XII-53
XII-53
XII-54
XII-54
XII-54
XII-55
XII-55
XII-56
XII-57
XII-57
XII-57
XII-57
XII-57
XII-58
XII-58
XII-58
XII-58
PARTE DÉCIMOTERCERA
BIBLIOGRAFÍA
BIBLIOGRAFÍA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XIII-3
Descargar