Santiago en el contexto gallego, español y

Ilustración: Dani Suárez
ALBERTO NÚÑEZ FEIJÓO
MARIANO RAJOY BREY
Presidente de la Xunta
Presidente del Gobierno
Un corazón que nutre de
esperanza todo o país
Santiago en el contexto
gallego, español y europeo
asaron xa trinta e catro anos desde que foi colocado
no cemiterio de Mondoñedo ese fermoso epitafio
Pque acompaña para sempre Álvaro Cunqueiro. “Eiquí xaz alguén que coa súa obra fixo que Galicia durase
mil primaveras máis”. Ninguén dubida de que o autor
de Merlín e familia é un dos artífices de que a nosa terra
sexa perdurable. Da súa man, Galicia prolongouse nas
lendas, nos mitos, na fantasía, encarnándose en seres que
compoñen unha poboación que vive na imaxinación dos
lectores. Son, polo tanto, trinta e catro primaveras máis
pasa a página 2
l Día del Apóstol es un día grande para Santiago,
para Galicia y para España entera. Es una jornada
Ede alegría para todos, y muy particularmente para
quienes somos santiagueses o estamos vinculados, de un
modo u otro, con la capital gallega.
Precisamente por ser una fecha especial, yo quería hoy
tener el más cariñoso de los recuerdos hacia quienes ya
no están con nosotros: las setenta y nueve personas que,
hace ahora justo dos años, fallecieron en el accidente de
Angrois la víspera del Día de Galicia. Quiero decir que su
pasa a página 2
2
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
ALBERTO
NÚÑEZ
FEIJÓO
Presidente
de la
Xunta
viene de página 1
as que o noso país ten gozado, grazas ao legado cunqueirán.
Entendo, porén, que ese pensamento inscrito no mármore
tamén sería axeitado para moitos galegos anónimos que, sen
ser escritores coma don Álvaro, contribuíron a que Galicia
seguira presente no tempo. Non importa ó que se dedicaran
nin cal fora a súa maneira de entender o mundo. Sen falarse
nunca, sen coñecerse, eses galegos experimentaron o mesmo
impulso e sentiron que, máis alá das súas vivencias persoais,
había outra colectiva na que debían colaborar.
Esa forza común exprésaa moi ben outro creador, Salvador García Bodaño, cando define Galicia como “isto que vai
en nós e que nos leva”. Non se pode explicar a constancia do
feito galego a través da historia sen esa enerxía que fai de cada habitante desta terra un corazón que nutre de esperanza
todo o país. Abonda con repasar esa historia para constatar
que moitos pobos coma o noso esmoreceron vítimas do seu
esgotamento vital. O noso está en pé, disposto a afrontar os
retos que o mundo nos propón.
Diante desas encrucilladas que constantemente se nos
presentan, Galicia ten respondido sempre coa fortaleza
das árbores provistas de fondas raíces e coa flexibilidade precisa para abanearse. O noso país adáptase aos novos
tempos sen perder ese contacto coa terra que lle propor-
ciona identidade. Velaí a característica que máis
admiran os que nos visitan. Nin somos esa comunidade que quedou ancorada na idea de que calquera tempo pasado foi mellor, nin tampouco
aquela outra que borra os vestixios do que foi antano.
Mais aló de concretas xestións gobernamentais, é esa
facultade para ser fieis á nosa terra e ao noso tempo,
a que fixo posible as primaveras anunciadas na tumba de Cunqueiro. Primaveras que ás veces chegaron
despois de outonos e invernos duros nos que se puxo
a proba a nosa capacidade de resistencia. Pero mesmo
neses momentos aciagos nunca se quebrou a unidade
esencial do país. Unha inmensa maioría de galegos comprendeu que seguía vixente a advertencia de Curros Enríquez:
“Quen á discordia se entrega, vai direito cara á morte”.
Álvaro Cunqueiro falecía en 1981, no mesmo ano en que
se celebraron as primeiras eleccións autonómicas. A Galicia
que sobrevivira na imaxinación de tantos creadores tomaba
corpo en institucións que a equiparaban ás democracias do
mundo. Eses galegos que, sen coñecerse, traballaran moitas
veces en silencio a prol das mil primaveras atopáronse no
Parlamento, compartiron problemas e debateron xuntos as
solucións. O autogoberno será desde entón un factor engadido para lograr que Galicia perdure.
O 25 de Xullo é un alto no camiño para reflexionar sobre
o que somos. Todos os galegos gardamos entre as mellores
lembranzas aquelas festas do patrón nas que a xente se reunía, volvían os de fóra, disipábanse inimizades, contábanse
historias do pasado e facíanse proxectos de futuro. Ese día facíase máis visible a comunidade. O Día de Galicia representa
o mesmo espírito. Galicia faise máis visible a si mesma e ao
mundo enteiro.
Aínda que quedan moitas primaveras por esgotar, queremos outras mil máis e desexamos que os galegos que celebren a nosa festa grande no día de mañá digan que os seus
devanceiros do 2015 cumpriron co seu deber. Que así sexa.
eludibles que no se
pueden desandar y
el de Santiago, sin
duda es uno de ellos.
Galicia, España y Europa serían otras sin
la aportación de Santiago como eje histórico y vertebrador del
continente.
Por eso mismo, difundir la belleza y la importancia de la capital gallega es un acto debido hacia nuestra
memoria y nuestra historia común, hacia
todos aquellos que nos dieron lo mejor de
su legado. Pero también es un gesto de afirmación de cara al futuro, porque tenemos
la obligación de transmitir a las próximas
generaciones la riqueza del significado de
Santiago como ciudad clave en el contexto
gallego, europeo y español.
Santiago no se agota en un conjunto de
integridad monumental único en Europa. Al
contrario: santiagueses y gallegos debemos
ser conscientes de que, hoy como ayer, para millones de peregrinos de todo el mundo,
Santiago comienza con la decisión de hacer
el camino. Es un gesto inmemorial que forjó
nuestro continente, y que a Santiago le dio
el carácter, que nunca ha perdido, de ciudad
abierta y de acogida. Y hoy, 25 de julio, Día
del Apóstol, es un momento excepcional para renovar nuestro compromiso con el ideal
gallego, español y europeo que Santiago representa.
p
MARIANO
RAJOY
BREY
Presidente
del
Gobierno
v memoria sigue y seguirá con nosotros. Y
quiero también enviar todo mi afecto tanto a las familias de las víctimas como a los
muchos heridos que nos dejó aquel día terrible, al tiempo que agradezco la solidaridad ejemplar de los vecinos de Santiago y de
toda Galicia, y el trabajo extraordinariamente meritorio de los servidores públicos que
ayudaron a paliar la tragedia.
Creo que es común sentir un legítimo
orgullo de la ciudad en la que uno nació.
Pero los santiagueses, además, tenemos el
orgullo suplementario de haber nacido en
una ciudad cuyo nombre es conocido y admirado en todo el mundo. Lo dije hace apenas unos meses, cuando acudí a la firma del
Protocolo General de Colaboración para la
Restauración de la Catedral: Santiago tiene
una vocación universal. Y lo reafirmo ahora, porque Santiago y su camino han enriquecido el espíritu de millones de europeos,
y a los españoles también nos enriqueció, al
aportarnos una raigambre única con Euro-
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
3
4
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
i hay un viaje que marca y transforma al viaS jero es sin duda el que
conduce a Compostela.
Tenía razón Nicolás de
Bouvier al afirmar que
quien emprende un viaje no es la misma persona
que regresa de él y quienes
han conseguido la Compostela al final de su trayecto
seguro que comparten la
reflexión de este gran viajero suizo.
Porque en última instancia, el Camino de Santiago
es un viaje interior que conduce al peregrino allí donde no esperaba, más allá
del espacio y del tiempo. Y
por el camino, el que transforma y guía, el caminante
se encuentra con los mil
caminos que cruzan Galicia, con su cultura, con sus
gentes, con su privilegiado
entorno, con su magia. Pero sobre todo, y lo más importante, se encuentra con
uno mismo.
Pero el Camino también
se enriquece con sus visitantes. El origen de quien
lo transita, que puede llegar de lugares lejanos,
queda impreso en las ru-
ANA
PASTOR
JULIÁN
Ministra
de
Fomento
D mino de Santiago ha servido de enlace con otras
culturas, de vía de comunicación, de promotor de
la economía, y su éxito y
permanencia en el tiempo
ha de servirnos como referente a la hora de trazar
nuevas conexiones.
Y el mejor exponente de
toda la riqueza
que genera el
camino es, sin
duda, Santiago
de Compostela, cuya entidad
histórica y relevancia internacional es hoy
incuestionable.
Ciudad apostólica, promotora del arte y
referente arquitectónico mundial, cuna de intelectuales,
sede de una universidad
centenaria, Santiago de
Compostela atesora un valioso pasado. Pero lejos de
limitarse a vivir de ese impresionante legado es una
ciudad viva, moderna y en
permanente transformación, que no ha perdido
Uno cree que va a
hacer un viaje, pero
enseguida es el viaje
el que lo hace a él
t ! t tradiciones, su arte y sus
costumbres, creando una
unidad cultural que debemos tener en cuenta.
Más allá de la impronta
que ha dejado durante siglos en Galicia quienes lo
han transitado, el Camino de Santiago represen-
ta una de las principales
vías de comunicación, que
enlaza con tierras vascas,
cántabras y asturianas, pero también con otros pueblos, a través de la Ruta de
Plata –que comunica Gijón
con Sevilla– y con el resto
de Europa, principalmente
con Francia y Portugal.
"#$%&' ( $ ")'& $%*'+, (-.($ $) /'01. - $+ 2. 3 4%1.5141-
su identidad en el camino.
Compostela no solo es el
final del trayecto de esta
ruta centenaria para los
miles de peregrinos que
cada año la visitan, es también núcleo y nexo de comunicaciones, tanto en la
propia Galicia como de esta con el resto de España y
de Europa.
El peregrino, al llegar
a Compostela, inicia una
nueva ruta, despojado de
lo que le sobraba antes
de emprender el camino
y cargado de las experiencias vividas.
Compostela cuida su patrimonio y mira el futuro,
con ganas de seguir engrandeciendo su pasado.
Porque el Camino continúa, como dice el ritual
del peregrino:
“Cuando acabes, sal de
la Catedral por la puerta
Sur, la Puerta de las Platerías. Fíjate en la fachada.
En el parteluz, entre los
arcos de las dos puertas,
hay un Crismón, símbolo
de Cristo. Pero las letras
están al revés: la Alfa se
ha vuelto Omega, y viceversa. El fin se hace principio. La meta del Camino
es ahora el comienzo de
otro camino, de la nueva
vida que empiezas”.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
5
6
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
n año más, el 25 de
julio se celebra el
UDía Nacional de Galicia. Para todo el que es gallego o que sienta y quiera
esta tierra, Galicia le acompaña todos los días.
No se celebra lo que se
quiere y se valora un solo día al año, se celebra
todos los días del año el
poder contar con ello.
Ser gallego es un sentimiento más que una condición.
Galicia acoge, y no es un
eslogan, es una realidad,
y Santiago de Compostela
es una prueba palpable de
ello. Pero no solo Compostela, es toda Galicia la que
atrae y recibe y es la que generosamente se da a todo el
que la siente.
En esta ocasión, el 25 de
julio de 2015 me gustaría
centrarme en Compostela.
La razón de su constante
atractivo, sus misterios, su
historia hacen de ella una
ciudad con un protagonismo propio y singular.
Su propia fisonomía, las
personas que a diario la
hacen, esa cultura de tradición universitaria, sus
>?6 :qC8:F; 8 ;
JOSÉ M.
ROMAY
BECCARÍA
Presidente
del
Consejo
de Estado
Santiago, como Galicia,
atrae y recibe, se da
a todo el que la siente
silencios y sus voces y, como no, esa imponente y sobrecogedora Catedral que,
el día 25 de julio, cada año
asume una presencia aun
mayor, si cabe, que el resto
de los días.
La Catedral rodeada por
sus bellísimas plazas. La fachada barroca flanqueada
por la plaza del Obradoiro.
Es una imagen imposible
ta queda en la memoria para siempre.
Santiago de Compostela
no es solo el final del Camino de Santiago, es mucho
más que eso, es una ciudad de acogida, de entendimiento, de convivencia
pacífica.
Todo ese movimiento de
personas, ideas, criterios,
d6 789:d ;<= >?6 ?@; 9 6A 9: B
6G:BH6@F: ;
del Camino de Santiago
marcan, sin duda, la personalidad de Compostela.
El objetivo es hacer de
esta ciudad la puerta a una
Galicia dinámica e innovadora. Una ciudad abierta, de
encuentro, con un horizonte de desarrollo continuado
y sostenible, con el objetivo
de calidad de vida como seña de identidad.
Potenciar
su
proyección cultural internacional,
su enorme personalidad y fuerza.
Me gustaría destacar los versos de
Gerardo Diego que
en su poema Ante
las Torres de Compostela, nos dice:
“También la piedra,
si hay estrellas, vuela.
Sobre la noche biselada y fría
creced, mellizos lirios de
osadía; creced, pujad, torres de Compostela”.
La atracción que genera
Compostela tiene una razón de ser en la larga tradición de ser (insisto) ciudad
de encuentros, de personas
de diferentes nacionalida-
LI JIKMNOIQ NM RI TKVI WXY ZVM[\OM V[\X TM TKMY ZX]OM^XWMNXOI
des, ideologías y creencias.
Es lugar de unión.
Y es, precisamente, esa
necesidad de unión la que
hoy en día nos es más necesaria fomentar y afianzar.
Unidos somos fuertes, vitales; nos entendemos porque se hace el esfuerzo de
comprender.
Ante los problemas o
simplemente cuando surgen los dilemas hay que
plantear la respuesta sabiendo lo que se está bus-
F ;@d7 C;<; C7d 6< c ;88 ;< 8 ;
respuesta: si no se sabe lo
que se busca no se encuentra la respuesta.
En este año 2015 con sus
propios retos y dificultades,
de nuevo es la unión, el diálogo y el entendimiento lo
que nos puede dar la fuerza
para resolverlos.
Y con esa confianza, animo a todos a celebrar este
día grande para todos los
gallegos y los que sienten
Galicia.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
7
8
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
e uf wf xware ción creou o camiño e o
camiño ligando, elevando e afirmando ás diversas xentes de Europa e
do Mundo, foi o vieiro de
perfección da conciencia
europea”.
Xa dende a Alta Idade Media, o Camiño de
Santiago –o primeiro Itinerario Cultural Europeo,
declarado
polo Consello de
Europa en 1987–
exerceu un papel
integrador polo
que
circularon
peregrinos,
pero tamén ideas e
mercadorías, arte e literatura,
santos, truáns e
persoas de toda
condición e procedencia.
Un Camiño de
Santiago que nas últimas décadas recuperou
todo o seu esplendor ata
alcanzar marcas históricas e que se converteu
nun dos principais elementos identificadores
de Galicia no escenario
internacional.
o`` abf rifs
PILAR
ROJO
NOGUERA
Presidenta
do Parlamento
de Galicia
Manter viva
a tradición,
responsabilidade
de todos
n dos grandes humanistas galegos,
_Don Ramón Otero Pedrayo, escribiu no
seu célebre Ensaio histórico da cultura galega,
que “a historia do mundo concreta a súa enerxía creadora nalgunhas
llor –engadía Don Ramón– podería escribirse
unha historia sintética
do mundo citando unha
soa cidade ibérica: Compostela. Ela sen forza política e sen autoridade
dogmática dinamizou o
` abe bf g gf hf` ie gjk lm nf
yz w a gz{ `erbz z ye wlamento de Galicia foi
anfitrión da Asemblea
Plenaria da Conferencia
de Asembleas Lexislativas
Rexionais Europeas (Calre), nos primeiros días de
novembro de 2014, o fixo
desde o convencemento
de que, deste xeito, contribuía tamén a difundir
a imaxe de Santiago de
Compostela e a de Galicia
enteira máis aló das nosas fronteiras.
Difusión
internacional non só no Vello Continente –a Calre está
integrada por 74 parlamentos rexionais europeos que representan a
máis de 200 millóns de
cidadáns– senón tamén
noutros ámbitos xeográficos distantes que contaron con representación
institucional
destacada no foro celebrado en
Santiago de Compostela. Refírome aos Estados
Unidos
(representados
pola Conferencia Nacional de Lexislaturas Estatatais de EEUU –NCSL),
Taiwán (Foro Comunitario de Representantes Lo-
cais-TCF), Xapón (Alianza
de Conselleiros Locais)
ou Canadá (Asemblea Nacional de Quebec).
Pero máis aló desa difusión necesaria atopamos tamén o permanente
recoñecemento ao papel
do Camiño de Santiago
na construcción europea, e así consta na denominada Declaración
de Galicia, aprobada pola referida Asemblea de
Santiago, na que queda constancia de que a
Ruta Xacobea constitúe
“unha das grandes riquezas comúns a todos
os europeos”. A maiores,
a Declaración de Galicia
acredita que “o camiño
do diálogo, a concordia
e o coñecemento mutuo
que están na base do fei-
NA CELEBRACIÓN
DO DÍA DE GALICIA
NON ESTÁ DE
MÁIS REIVINDICAR
O PAPEL CENTRAL
DA TRADICIÓN
XACOBEA
to xacobeo son a esencia
tamén do intercambio
parlamentario e da permanente
negociación
que a construcción da
Unión Europea supón”.
Na celebración do Día
de Galicia, no que todos
ou case todos os camiños converxen en Santiago, non está de máis
reivindicar o papel central da tradición xacobea
na nosa historia, pero
tamén a especial significación desta data para
o conxunto dos galegos,
por riba de credos ou
ideoloxías.
Como escribiu Castelao
en Alba de Groria, “O día de
festa comeza en Sant_Iago.
(…) Pero hoxe as campás
de Compostela anuncian
algo máis que unha festa
litúrxica no interior da Catedral (…) capaz de dar envexa á mesma Basílica de
Roma”.
Hoxe, 25 de xullo, festividade do Apóstolo Santiago, é Festa Maior en
Galicia. Manter viva a rica tradición que rodea o
25 de xullo é responsabilidade de todos.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
9
10
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2014
Concello de Santiago quere chamar a
| toda a veciñanza
de Compostela a celebrar
o ‘Día Nacional de Galiza’
e dedicarllo especialmente, neste 2015, á lembranza e homenaxe de Camilo
Díaz Baliño e Isaac Díaz
Pardo. Pai e fillo ocupan
un lugar central na memoria colectiva da nosa
cidade. Ambos galegos de
nación, ambos da grei dos
bos e xenerosos, traballadores incansábeis, foron
quen de imaxinar un país
mellor. Imaxinaron, mais
non ficaron só niso, traballaron para que ese futuro co que soñaban fose
unha realidade.
A Camilo custoulle a vida ter imaxinado esa Galiza plena, ter acreditado
nos valores republicanos
e na súa terra. A Isaac
custoulle perder o pai
cando era só un adolescente, tamén lle custou
a tristeza de quen sentía o país e a súas xentes.
Hoxe lembramos as súas
figuras, a súa obra e o seu
esforzo ao servizo do colectivo. Non queremos
‰  Ž‡} ‚ ‚ … † ‚… } ~… ‡}
MARTIÑO
NORIEGA
Alcalde do
Concello
de Santiago
transformación que marque un horizonte máis
xusto para Galiza, para
as súas xentes. Un futuro
que só se pode construír
desde o ben común e en
formatos cooperativos.
Un futuro de benestar para toda a sociedade e non
só para uns poucos.
Camilo e Isaac, como
tantas
outras
persoas, loitaron
por todo isto e sabemos que sentirían un forte
orgullo de ver a
súa cidade liderar a mudanza
coa que eles tantas, e tantas, veces soñaron.
E neste sentido que o
25 de xullo de 2015 queremos dedicalo a dous composteláns que soñaron a
nación galega.
Camilo e Isaac, dous
galegos de nación
} ~€} } ‚ƒ
†…‡} ˆ… ~
‡} ˆ…~ …„~‰‚€ Š‚ … ‹€ ‰€ ‚… Œ
apagar da nosa memoria aquelas persoas que
quixeron contribuír a
mudar o sentido das cousas. Seguindo o exemplo
de ambos convidamos a
toda a veciñanza de Santiago a lembralos, a coñecelos e a divulgalos.
A memoria como exercicio de saúde democrática, así é como temos que
entendela. Só desde o coñecemento do pasado po-
„… „
Como cidadáns, como
persoas activas e comprometidas socialmente, é o
noso deber participar da
construción da memoria.
A nación dos galegos e
das galegas, que desexamos, é cívica, colectiva e
fraterna. Valores que nos
transmitiron Camilo e
Isaac e que hoxe nós recollemos. Compostela quere exercer como capital
do proxecto, está dispos-
* Este texto foi publicado como bando da alcaldía, o 24 de xullo de 2015,
o mesmo día que descubrimos unha placa na rúa
das Hortas 37, na casa na
que naceu Isaac.
. Foto: Antonio Hernández
/' +' .'&') ( $  +''5 ‘*'’ "'%( -
COMPOSTELA
ESTÁ DISPOSTA
A LIDERAR O
PROXECTO PARA
ACADAR UN
HORIZONTE
MÁIS XUSTO
A NACIÓN DOS
GALEGOS E DAS
GALEGAS QUE
DESEXAMOS
É CÍVICA,
COLECTIVA E
FRATERNA
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
11
12
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
o se puede ocultar una ciudad
ª“puesta en lo alto
de un monte” (Mt 5,14), decía Jesús. Nuestra ciudad de
Santiago es eco y memoria
de un universo lleno de significado y esperanza. En cierto
modo, pronto se convirtió en
referente de los valores de la
cultura europea, siendo “hogar espacioso y de puertas
abiertas”, que diría San Juan
Pablo II. Distintos caminos
desde los confines de la tierra llegan a esta Ciudad. Numerosas personas vienen a
venerar el sepulcro del apóstol Santiago el Mayor y a dar
un abrazo a su imagen cuyo
rostro se hace palabra llena
de gozo y confianza.
Escribe el papa que san
Francisco de Asís, “era un
místico y un peregrino que
vivía con simplicidad y en
una maravillosa armonía
con Dios, con los otros, con
la naturaleza y consigo mismo (Laudato si, 10). Esa
actitud define al genuino
peregrino que transita por
la ruta milenaria del Camino de Santiago, itinerario de
fe y de conversión, y en contacto con la naturaleza y en
comunión con los otros peregrinos, camina con sosiego hasta alcanzar la meta,
buscando la paz interior.
Esta singularidad de la
peregrinación jacobea es un
tesoro a preservar y transmitir, pues no es equiparable a
otros recorridos de mero, y
respetable, discurrir turístico. El verdadero peregrino es imagen del que quiere
“descentrarse de sí mismo”,
centrarse en Dios y dar sentido y plenitud a sus horas y
sus días, siendo testigo de la
perdonanza y de la misericordia, y volviendo a su lugar de origen con el bordón
y la mochila repletos de la
gracia que se derrama en el
encuentro personal con el
Señor por medio del apóstol
Santiago.
La sabiduría no nos permite ser agoreros pesimistas ni ingenuos entusiastas.
Por ello se hace preciso un
análisis sereno y ponderado del momento en que vivimos, de modo que no se
oscurezcan las luces que lo
iluminan ni se descuiden
las oscuridades que lo ensombrecen. No podemos
reinventar constantemen-
cones del mundo. Ya Dante
Alighieri, en el siglo XIII, dejó
escrito que la peregrinación
a Santiago “es la más maravillosa peregrinación que un
cristiano haya podido hacer
antes de su muerte”. Compostela empezaba a ser conocida como “la Jerusalén
de Occidente”, entrando así
en esa tríada sagrada e histórica compuesta por
Jerusalén,
Roma
y Santiago. La Ciudad, caracterizada
por las dimensiones
de la hispanidad y
también de la europeidad, alcanzó la
dimensión de la
universalidad con
el sello de la apostolicidad que le ha
otorgado la presencia de los
papas san Juan Pablo II y Benedicto XVI.
El apóstol Santiago, Patrono de España, remite primordialmente a nuestra fe,
que necesitamos reavivar.
Podría decirse que si queremos que “el hoy de los cristianos españoles” se acerque
o se ajuste mejor “al hoy de
Dios”, precisamos el ardor
¢££¢¤¥¢¤ ¦§ ¨©¦©« ¬ ©« £­¤
JULIÁN
BARRIO
BARRIO
Arzobispo
de Santiago
de Compostela
Compostela,
ciudad de
encuentro
”• –— ˜™š”›œ™— ž • Ÿ›š ™¡•
¤© ¢ ¬ ¢ ®§®©£­¢ ¦§¬ ¯°±«¨©¬
lucidez y valentía para esclarecer el misterio de la
existencia humana a la luz
de la revelación divina, y
para saber interpretar los
signos de los tiempos. La
experiencia espiritual que
se manifiesta día a día en
esta Ciudad nos ayuda.
Según Goethe, Europa
nace peregrinando en tor-
Santiago. Así es como Compostela refulge. El radio de
alcance de la peregrinación
jacobea a través del tiempo
ha ido influyendo por encima y más allá de nuestra
geografía. El fluir continuo
de las gentes al sepulcro del
Apóstol registra un aumento
constante. Hoy, las terminales del Camino de Santiago
y el coraje de una evangelización vigorosa, que sacuda
fuertemente nuestro sopor.
La apostolicidad que rezuma Compostela se debe al
aliento evangelizador del
‘Amigo del Señor’, testigo él
y mártir temprano del evangelio de Jesucristo.
“Haz que desde aquí resuene la esperanza”, es la
súplica que ponía Dante en
boca de Beatriz al apóstol
Santiago. Hoy, como ayer,
esta Ciudad tan emblemática continúa siendo foco de
atracción y lugar privilegiado para adentrarse en la búsqueda de la trascendencia
sin olvidar el compromiso
de trabajar por la edificación de una ciudad terrena
más humana, justa y solidaria. Esta es nuestra cruz,
nuestra tarea y nuestra gloria. En Compostela, ciudad
que mira a la Catedral donde admiramos el Pórtico de
la Gloria, vislumbramos el
misterio que fascina y sobrecoge a la vez. De ahí su grandeza que no es mero anclaje
en un pasado medieval sino
impulso permanente para
mantener viva y efectiva la
esperanza cristiana.
ÄÅÆÇÈÉÊËÌ ÍÎÏÅÐÑÊÐÌÒ ÓÓ
!$%!#'(')'*%!
²³´µ¶ ·µ¶ ¸ µ¹º²µ»º³¼½¶ » ³¼ ¹ µ¾³¿ ²½·ÀÁ³¼³¿ ²ÂÃÂ
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
13
14
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
ßàáâãä å ä æ äçèéèä êâå ëìí êâå
XULIO
FERREIRO
BAAMONDE
Alcalde
de
A Coruña
A Galicia
do común
on se pode entender
Galicia sen A Coruña
Þnin A Coruña sen Galicia. Lonxe queda, por fortuna,
ese illacionismo que en demasiadas ocasións se lle induciu
á nosa cidade. Por iso, para os
coruñeses e coruñesas é tan
relevante este Día Nacional
de Galicia, o correspondente a 2015, ano de ilusións, no
que se abre un tempo novo no
que queremos xogar, desde a
cooperación, un papel relevante, baseado no código aberto e
cun destino claro: a Galicia que
vén; a Galicia do común.
Cando falamos do común
facémolo das súas xentes. As
que vai sendo hora de que adquiran un protagonismo na vida pública que até o de agora
poucas veces tiveron. A Coruña
e a Galicia do futuro inmediato
ten que ser de todas e de todos,
participada, mesmo rebelde
cando a situación o requira. A
relación entre gobernantes e
gobernados debe mudar. Profundemos na democracia, un
concepto que non entende de
corsés e si de desborde popular; un concepto sempre sus-
ceptible de ser mellorado; un
concepto con raíces en Galicia,
onde –digan o que digan os tópicos– somos moito máis de comunidade que de caciques.
Hai uns días, este alcalde, o
da Coruña, presenciou desde o
Pazo de Raxoi o pregón co que
a futbolista Vero Boquete daba
inicio ás festas de Compostela.
Unha imaxe do máis lóxico que,
no entanto, pareceu rechamante pola súa carga simbólica,
que enviaba unha mensaxe de
cooperación, a imprescindible
ferramenta coa que queremos
escribir outra comunidade.
Porque Santiago e A Coruña
deber achegarse, compartir. Viven moi preto unha da outra; como Galicia enteira forma parte
da nosa cidade. Cando falamos
das xentes do común, referímonos tamén aos barrios coruñeses, eses que non se entenden
sen trazar a súa xeografía orixinal, que se trazou mediante persoas chegadas desde todos os
puntos deste país; traballadores
e traballadoras que deixaban as
súas procedencias para construír un elo novo, urbano, pero
non elitista. Nada máis lonxe da
as vellas ideas clasistas e desmemoriadas. Non. O que temos
por diante é un tempo de axuda e orgullo. E, por suposto, un
tempo de dereitos sociais.
Os países, e as súas cidades,
non se constrúen en base a datas simbólicas –malia a importancia que poidan ter– senón
sobre liberdades e participación. Se abaixo non hai nada
que celebrar, desde arriba
poucos festexos se poden
impoñer. Por iso, A Coruña e a Galicia que vén, a
do común, ten como prioridade a alegría, un sentimento que tamén conleva
obrigas para as administracións, que son as que
teñen que coidar daqueles que
sofren a precariedade, a pobreza, a desigualdade, o exilio económico. A celebración só ten
sentido desde o social. Coas
prioridades claras.
Galicia é un país construído
desde abaixo. Pola base da cidadanía. Porén, as institucións
que debían representala non
sempre viron nela o suxeito
ante o que teñen que render
contas senón un cliente ao
que lles quixo vender, baixo
calquera estrataxema, un interese particular. Esa é que
Galicia que demasiadas veces
foi, pero non é a que vén.
A Galicia que miramos no
horizonte, desde A Coruña, é
a Galicia da axuda mutua, da
solidariedade, da política por
e para as persoas. Para esas
xentes que hoxe celebramos o
noso Día Nacional, sabedoras
de que formamos parte dun
territorio diverso que non merece lamentos, senón unha
celebración. As das xentes do
común deste país. Aquelas sen
as que non se pode entender
a democracia. As que lle dan
sentido á Galicia do futuro.
Alcalde de
Ferrol
Un tempo novo
e ilusionante
A
Galicia do futuro non está por
vir; xa empezou a
chegar. Proveño dunha
cidade que fixo da resistencia o seu himno e
da fraternidade, a súa
fortaleza. Unha cidade
que agora asumo a responsabilidade de gobernar co inmenso reto de
camiñar cara a diante
coa obsesión de crear
emprego, rehabilitar a
ruína na que se sumiron
zonas e barrios enteiros
e devolver un halo de
ilusión á cidadanía coa
convicción de que outra
forma de facer e de poder, é posible.
Coa convicción de que
o Concello é a Casa do
Pobo, con maiúsculas,
non dun partido; de que
é por e para os veciños,
non ao servizo dos intereses duns poucos para
o abuso sobre os veciños.
Coa seguridade de que
esta mesma sensación é
a que teñen e comparten
os galegos, moi especial-
no local que encabezo
ten que artellar solucións dende o común
aos problemas cotiáns
dá súa cidadanía, que
afectan ao seus dereitos máis esenciais: a
vivenda, ou traballo e
mesmo ou sustento.
Non será sinxelo, sabémelo, pero estamos
decididos, sabedeo. E imos
facelo dende a
participación
cidadá e tecendo redes para
que ás solucións políticas
a eses problemas sexan consensuadas
entre representantes políticos e a veciñanza ferrolana, devolvendo para
Ferrol a estima necesaria
e ás condicións materiais
para avanzar en xustiza
social.
Temos un compromiso ético coa nosa cidadanía de gobernar
obedecendo, cumprindo
o programa pactado co
tecido social, traducíndoo en medidas que contribuian a má is xustiza
social, priorizando a cobertura social e consolidando e recuperando
ou público ao tempo que
se eliminan privilexios
e gastos superfluos. Ferrol será unha das pezas
a sumar en unha Galicia
vertebrada, xusta e solidaria. E imos cumplilo
baixo principios de tolerancia, de inclusión e
igualdade. O meu anceio
para Ferrol e que, hoxe,
especialmente,
quero
compartir convosco para toda Galicia.
ÔÕÔÖ× ÔÕ ØÙ× Ú ÛÚÜ ×Ý
JORGE
SUÁREZ
FERNÁNDEZ
mente nun día sinalado
como este, sexa cal sexa
o seu municipio.
Procedo dunha xeración que viu como a
crise, as reconversións
industriais e a decisión
ou a falta de vontade política, en moitos casos,
botou a perder con décadas de conquistas en
dereitos e liberdades
que custaron sangue e
bágoas, e mesmo a vida aos nosos avós. Unha
herdanza que non temos dereito a dilapidar.
É un tempo novo no que
asumir que ningunha
xeración debe vivir peor
que a anterior, como
acontece para os miles
de mozos sen emprego
o con subemprego que
marcharon fóra, os desempregados sen protección e despiadados
retallos a educación e o
servizo de saúde, piares
do auténtico futuro para todos nós.
Ábrese, en Ferrol,
unha nova etapa ilusio-
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
15
16
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
ABEL
CABALLERO
LARA
MÉNDEZ
LÓPEZ
Alcalde
de
Vigo
Alcaldesa
de
Lugo
Vigo, máis Galicia
que nunca
Sentido
de país
igo trazou hai varios anos
a traxectoria que quere
îseguir. Quere seguir liderando a produción de vehículos
de España, quere seguir a ser o
primeiro porto do mundo en descarga de pesca para o consumo
humano e quere que as grúas volvan traballar arreo construindo
barcos coa tecnoloxía máis punteira. Pero en Vigo queremos máis.
Consolidada como a cidade industrial máis importante do noreste español e asentadas xa as
bases dunha incipiente recuperación económica, Vigo está preparada para seguir asumindo retos
desde o colectivo, sobre a base da
constancia, a esixencia e a unión.
Neste 25 de xullo, Vigo síntese máis Galicia que nunca porque está máis unida que nunca.
Os cidadáns veñen de dar o seu
masivo apoio a un proxecto municipal que compatibiliza desenvolvemento económico, calidade
de vida e solidariedade. Vigo é
agora unha cidade para traballar
e para vivir, unha cidade moderna, aberta, fermosa e, sobre todo,
solidaria. En Vigo sabemos que a
sociedade engloba as nosas causas persoais, que o esforzo de cada un cobra sentido cando hai
unha meta común: facer cidade.
En 1809, Vigo foi a primeira cidade española que gañou a súa
independencia sobre as tropas
napoleónicas, abrindo o camiño
que logo andarían o resto de pobos de Galicia e España. Hoxe,
dous séculos máis tarde, Vigo
Día de Galicia, Día Nacional de Galicia, Día
ï da Patria Galega, é certamente unha data especial na
que máis ca nunca debemos
contemplar Galicia cun sentido de país, pensando na articulación harmónica de todo o
seu territorio.
É innegable que os rápidos
cambios das últimas décadas
agudizaron o histórico desequilibrio entre –grosso modo–
a franxa costeira occidental e
as comarcas do interior: un
desequilibrio poboacional e
económico que temos a obriga
de atallar e reconducir.
Se non o conseguimos, a
perspectiva é terrible: unha
rexión marítima densamente poboada, cada vez máis de
costas a unhas comarcas interiores, potencialmente riquísimas pero debilitadas en
distinto grao, algunhas delas reducidas á condición de
verdadeiros desertos verdes,
orfos de xente, de tecido económico e de futuro.
O papel da cidade de Lugo
nesta política de país é verdadeiramente esencial. Ademais
de ser capital dunha provincia, Lugo é o centro –relativamente vigoroso– dunha gran
comarca, ou pequena rexión,
coincidente en liñas xerais
coa cunca alta do Miño, a cabeceira do Ulla e as serras
orientais. Unha cidade que
unhas políticas axeitadas po-
quere volver abrir camiños na nosa comunidade, neste caso, os da
recuperación económica.
Vigo, o corazón industrial de
Galicia, empeza a recobrar ritmo, con latidos firmes e solidarios
que osixenan ao resto do territorio. Vigo avanza nunha Galicia
que non quere nin debe quedarse atrás. Nunha Galicia do século
XXI que sabe que a forza económica e social de Vigo é imparable. Cada vez somos máis os que
sabemos que o futuro do noso territorio temos que escribilo entre todos, sumando na procura
dunha Galicia equilibrada e xusta na que todos os cidadáns teñan
as mesmas oportunidades. Vigo
eclosionou hai cincuenta anos
como a cabeza tractora de Galicia e sabe da súa responsabilidade. Afrontemos xuntos os retos
desta economía globalizada na
que só competiremos demostrando que podemos ser os mellores.
Desde Vigo e desde Galicia para
o resto do mundo coa industria,
a tecnoloxía, a formación, o coñecemento, a investigación, a capacidade de emprendemento...
Podemos chegar un paso máis aló
do lugar onde coloquemos as nosas metas pero nesa carreira non
podemos deixar atrás a aqueles
aos que a fortuna non acompañou, aos desherdados da terra.
Fagamos país, desde o convencemento de que a solidariedade é
o único aval da xustiza social. Fagamos entre todos e todas unha
Galicia para todos e todas.
c
unha importante cabeceira de
etapa do Camiño Primitivo.
Se traballamos ben, o futuro sorriaranos. Pero temos que traballar, con dedicación e intelixencia.
Lugo ten o privilexio de ser a
única cidade do Imperio Romano que conserva completo todo
o perímetro da súa muralla. Isto e outras moitas razóns fan
que teña un atractivo especialísimo para o turismo
cultural. Agora ben, é
certo que nos faltan aínda moitas cousas para
potenciala, e unha delas
é o gran Museo da Galicia Romana, para o cal
está destinado o magnífico edificio do cuartel
de San Fernando, nun proxecto
hoxe paralizado por causas ben
alleas á vontade do Concello, e
que o pobo de Lugo debe reivindicar como obra esencial para o
futuro da cidade.
O tirón turístico de Lugo non
é só beneficioso para a cidade
e o concello: éo tamén para a
rexión que nela se centra, e isto por dúas razóns ben claras.
Por unha banda, o aumento do
consumo que o turismo supón
potenciaría o tecido produtivo
e industrial desa rexión. E pola outra, o reclamo da muralla
funciona tamén cara á Grande
Comarca, interactuando con
toda a contorna, na que nin
sequera fai falla mencionar
a Ribeira Sagrada ou a Ulloa
co seu riquísimo románico, o
Castro de Viladonga, o lugar
máxico do Cebreiro...
No primeiro Día Nacional
de Galicia do meu mandato
como alcaldesa de Lugo quero expresar o meu compromiso coa tarefa de gobernar
a cidade de Lugo con ese sentido de país ao que aludín ao
principio, consciente de que a
nosa pequena e fermosa gran
cidade debe xogar un papel
moi importante na dinamización dunha parte considerable da Galicia interior, con
vistas á construción do país
equilibrado e harmonicamente desenvolvido que debe ser
o noso principal obxectivo político xeral.
ðñò ó ô ò õòö÷ø ùú ðò ðòûüý þ òÿ
den e deben situar como motor económico e social que
axude decisivamente a poñer
en valor todo ese territorio,
tradicionalmente agrícola, entre outras cousas para facerlle
recuperar o seu papel de gran
despensa de Galicia, naturalmente dunha maneira nova,
como corresponde aos tempos
que estamos a vivir.
É evidente que Lugo non pode
competir coa grande industria
de Vigo e a súa comarca. Pero á
parte das pequenas e medianas
industrias –especialmente as relacionadas co agro e a alimentación– que se deben potenciar ao
pé da produción, a nosa cidade
ten unhas potencialidades económicas moi importantes no
sector dos servizos, e nomeadamente no eido do turismo, que
veu medrando dun xeito moi notable nestes últimos anos, pero
que aínda ten un enorme percorrido por diante.
Parece evidente que Lugo
é, canda Santiago de Compostela, a gran referencia do turismo cultural de Galicia no
mundo. A Muralla Romana,
declarada Patrimonio Mundial, é un reclamo que actúa
no ámbito planetario, e cada
vez con máis intensidade. Por
outra banda, a importancia
dos camiños de Santiago acaba
de ser reforzada pola propia
Unesco coa recentísima inscrición dos Camiños do Norte
na lista do Patrimonio, e Lugo,
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
17
18
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
MIGUEL ANXO
FERNÁNDEZ
LORES
Alcalde
de
Pontevedra
d cenario social.
Desde entón, continuamos
aprofundando neste modelo
sustentábel, amábel, respeituoso co territorio, co planeta, coa cidadanía, cos nenos,
cos maiores, cos que se moven con dificultade, co comercio de proximidade e coa
economía terciaria da capital.
E non pararon de
chegar felicitacións
e recoñecementos
en forma de premios. O último en
New York, onde a
fundación de deseño urbano do exalcalde Bloomberg
nos puxo como exemplo do
que deberían aprender as cidades americanas para vivir
mellor. En Dubai nos premiaron por ser un dos exemplos
de xestión sustentable para
mellorar a calidade de vida
das persoas. Antes, a entidade europea Intermodes
nos premia por un modelo intermodal que centra a
súa mobilidade en camiñar.
Meniños nos elixe Cidade
Amiga da Infancia mentres
o pedagogo Francesco Tonucci, autor de A cidade dos
nenos, di que Pontevedra é
un gran exemplo para todo o mundo, xa que nenos e
nenas poden vivir sen demasiado risco as súas primeiras experiencias urbanas e
ir camiñando sós ao cole.
A DGT, a FEMP e outros
organismos relacionados coa
mobilidade nos premian por
un sistema de mobilidade seguro, capaz de reducir drásticamente a sinistralidade, e
o Cermi, entidade que agrupa ás entidades da discapacidade, nos premia pola nosa
aposta pola accesibilidade
universal. Ogallá que esta
maneira de xestionar a cidade, este xeito de proxectala e
de poñela no mapa fose o ritmo que seguise o noso país
para conquistar metas necesarias. Para lograr que os
galegos e as galegas vivamos
cada día mellor. Ogallá tivésemos que agardar poucos
vintecincos de xullo máis.
JESÚS
VÁZQUEZ
ABAD
Alcalde
de
Ourense
Rebeldía e esperanza
A Galicia que ven
isto o que pasa en Europa, visto o que pasa no
VEstado, visto o que pasa
na Galiza, non sei se teño azos
para realizar un canto de esperanza mentres vexo como o
aparato produtivo do meu país
foi destrozado, como Europa e
o Estado promoven a emigración e a miseria de Galiza, e
como fóron engañando á cidadanía con xestos de progreso,
mentres a globalización nos
recluía nos caixóns de cola.
Non me identifico coa resignación. Non concibo unha
Galiza sen pesca, unha Galiza
sen posibilidades de vivir dos
recursos da súa terra, unha
Galiza que abandona o a súa
lingua e a reduce a unha sala
de museo... non quero unha
Galiza coas mans atadas para
resolver por sí mesma os problemas que ten ante si.
Porque así é como vexo á
Galiza de hoxe, empobrecida
e chea de complexos, renunciando a sí mesma e entregando parte da súa enerxía a mans
alleas, que nunca virán aquí
máis que a recoller votos e entregalos no lugar do que nunca virá remedio ou esperanza.
Eu quero formar parte dun
pobo capaz de producir, de
enriquecer o noso ben común con algunha fórmula
económica que nos permita
ordenar os nosos recursos,
crear benestar, fomentar o
respecto ao planeta, ordenar
o noso territorio. Non podemos seguir entregando a nosa capacidade de consumo e
de produción ás redes globais
nha vez superada a
etapa máis grave da
Uterrible crise económica que temos sufrido, e
grazas ás políticas de sensatez e rigor aplicadas dende
o Goberno galego e estatal,
onde a creación de emprego
sexa o obxectivo fundamental que redunde na mellora
da situación das familias do
noso país, estou convencido
que Galicia afronta un futuro
cada vez máis esperanzador.
Un futuro no que, ademais, as cidades imos xogar
un papel decisivo como focos dinamizadores do territorio, como elementos de
estímulo e desenvolvemento das potencialidades propias, xeradores de cohesión
social, innovando e poñendo
o acento no desenvolvemento cultural. Por todo elo, debemos liderar proxectos de
consenso, definir prioridades claras e aglutinar en torno a elas ás administracións
e á propia sociedade.
En Ourense temos claro
que o noso papel é reivindicar a nosa condición de
porta de entrada a Galicia.
Unha realidade que abre
múltiples
oportunidades
para a nosa economía e desenvolvemento coa próxima
chegada da Alta Velocidade.
Pero tampouco debemos esquecer a nosa condición de
Capital Termal de Galicia,
que debe convertir a Ourense no destino desexado por
milleiros de termalistas
atraídos polos manantiais
sen recibir nada a cambio.
Queremos neste Día da Patria reafirmar a fe na Galiza
que máis queremos, a da xente máis dinámica, a dos creadores, a dos científicos, a dos
emprendedores que fóron medrando contra vento e maré,
redoblando a súa intelixencia.
A fe nos que axudan á economía deste país a facer máis
grande o seu PIB, ou a que
non recúe demasiado, aos
que apostaban sinceramente porque non perdéramos
tanto poder económico como
nos últimos anos, que quedamos sen banca pública gracias aos catro aproveitados
que as manexaban e á esgalla
de políticos do poder español
que decidiron acabar con elas,
renunciando a facelas viables
e limpalas de malos xestores.
Queremos unha Galiza dona de si, que puidera tamén
reflectir os estalos dunha das
súas máis sobranceiras cidades. Pontevedra quixo dar
exemplo a Galiza e ao mundo
de como mudar a decadencia
en optimismo, de como converter as sombras que a agochaban en luz que proxecta o
mellor de si mesma. Hai uns
10 anos organizamos unha
exposición sobre as reformas
urbanas baixo o título Imaxina Pontevedra. Unha das ideas
subxacentes era que algún
día, todas as cidades serán así.
Humanas e peonís. Con menos coches e máis saúde. Sen
fumes e con vida, con moita
vida na rúa, recuperando as
antigas tradicións europeas
da marxe dereita do Miño
e das propias Burgas, onde desenvolveremos o BIC
como eixo fundamental do
patrimonio da nosa cidade.
En torno a todo elo temos
que ser capaces, contando con todos os sectores,
de definir un producto turístico único e completo
que integre a nosa riqueza patrimonial, gastronómica, cultural e poña en
valor o prestixio da marca
Ourense como cidade cultural, de deseño e innovación. Esta é a nosa aposta
e faremos todo canto sexa
posible para que sexa a
de todos e todas. Pero temos que ser moi audaces
e aplicar políticas de innovación que se marquen o
reto irrenunciable de facer
cidades máis habitables.
Con maior calidade de vida e servizos aos cidadáns.
A cidade se enfrenta a vellos e novos retos. Estes últimos, fundamentalmente
circunscritos a catro ámbitos: sociais, económicos, políticos e medioambientais.
No ámbito social, os retos
principais teñen relación
coa mobilidade, a atención
social, a sanidade, a seguridade e a educación. No ámbito económico, os retos se
centran na xeración de condicións de competitividade,
no desenvolvemento normativo e de regulación e na
modernización administrativa. No ámbito medioambiental nos atopamos coa
s
dd s
a xestión de recursos naturais e a prevención de riscos
ambientais. Finalmente, no
ámbito político, temos pendiente resolver cuestións
como a eficiencia da xestión
pública, a accesibilidade á
Administración e a participación cidadá. A creación
de emprego será a nosa
máxima prioridade,
co fin de que sexan
as familias as principais beneficiarias
da nosa acción de
goberno, pois o reforzo das bases para a creación de emprego será un
eixo transversal de todas as
políticas levadas a cabo no
ámbito municipal.
Neste primeiro mes de
mandato municipal tiven a
oportunidade de participar
en varias reunións de traballo co Eixo Atlántico, nas
que trasladei a vontade do
Concello de Ourense de incrementar a colaboración
dende a administración local con eles e con todas e
cada unha das cidades da
Eurorrexión. Dende Ourense coordinarei un dos grupos de traballo, Cidade
Competitiva, na que se integran áreas como as de
Educación, Cultura, territorios creativos, turismo, emprego e universidade. En
contacto con outros concellos e administracións, trataremos de definir unha
reflexión certera e eficaz
sobre o papel que deben
xogar as cidades despois
da crise, A Galicia que Ven.
Temos retos conxuntos e
ilusionantes, temos grandes
potencialidades e, sobre todo, temos capital humano
para conseguir que a Galicia que veña siga sendo esa
terra única, entrañable e
acolledora que sempre foi.
E, coa colaboración de todos, unha comunidade que
reforce a creación de emprego, o crecemento económico e a calidade de vida de
todos os seus veciños e veciñas.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
19
20
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
ntes da conmemoración que supón
Aeste Día de Galicia,
é inevitable lembrarse
con afecto das vítimas do
accidente de Angrois e das
súas familias, que hai dous
anos tinguiron de dor esta
data para sempre.
O 25 de xullo, ademais
dun día de celebración debe ser unha data para a reivindicación e a reflexión
no conxunto de Galicia.
Unha xornada para reivindicar a nosa singularidade como pobo, pero tamén
para reflexionar cara onde nos estamos dirixindo
e que herdanza estamos a
deixarlle aos nosos fillos
como galegos do futuro.
Foi precisamente esa
singularidade plasmada na
nosa lingua, na nosa cultura e no noso territorio, de
onde xermolou unha identidade colectiva propia que
nos abrigou na emigración
e que nos mantivo con vida como pobo arredor do
mundo e ao longo dos momentos máis escuros da
nosa historia.
Lamentablemente, Galicia sofre hoxe un debili-
tamento estrutural como
non acontecera no resto
do período democrático,
con todas as fendas de risco posibles abertas para os
galegos e galegas: a demográfica, a do mercado do
traballo, a dos salarios e a
precariedade, a da caída da
produción industrial, a da
falta de oportunidades para a mocidade e a da ruptura do benestar universal
e a igualdade.
Un debilitamento que,
ao contrario do que sucedeu noutros momentos de
dificultade, nesta ocasión
tamén está a producir o
desprendemento do valor
cultural, lingüístico e mesmo político da nosa identidade. Algo que nunca
debería poder ocorrer.
Esta descrición, máis
alá dunha mera pero necesaria denuncia nun día
sinalado, constitúe unha
preocupación pola dificultade coa que nos imos
atopar os galegos e galegas para retomar a senda
do crecemento e do amor
propio como pobo, onde se
escacharon practicamente todos os piares que os
JOSÉ RAMÓN
GÓMEZ
BESTEIRO
Secretario
Xeral dos
Socialistas
de Galicia
De nada servirá a grandilocuencia no discurso se
a política galega segue a
adoecer de raquitismo institucional á hora de abordar os problemas reais que
abren esas devanditas fendas e non se articulan os
grandes retos que poden
sacarnos do ostracismo.
Galicia, tomando prestadas as verbas de Manuel
María, debe ser
moito máis que un
soño na gaiola.
Cómpre retomar
conciencia de nós,
tal e como ocorría
en Santiago hai oitenta e tres anos
cando a Asemblea
Rexional de Axuntamentos propoñía o primeiro Estatuto, e quedaba
claro que ademais de unir
culturas e civilizacións,
Compostela sempre tivo
a capacidade de liderar o
proxecto de Galicia como
país.
E cómpre facelo abertos
ao mundo, abertos ás xentes, porque Santiago encarna o soño da Galicia como
destino universal, pero tamén representa a realida-
O soño de Galicia,
o destino de Santiago
O máis grave non é que
se perdera parte do pasado, incluso que trema parte do noso presente; o que
realmente nos vai prexudicar é o completo abandono do futuro: a Galicia das
oportunidades de hai dez
anos converteuse hoxe na
Galicia das eivas e do empobrecemento.
Por iso cómpre lembrar
neste día que a unidade
arredor dun país non se
simplista, unilateral e case
folclórica da Galicia deste
século, obviando a diversidade política e ideolóxica
que a dotaron de identidade e capacidade de reivindicación ao longo da súa
historia.
Ningún país se pode
construír a base de promesas baleiras e oportunistas
que non duran máis do que
duran os períodos electorais nas que se formulan.
de da nosa capacidade de
erixirnos como pobo e organizarnos para defender
os intereses dos galegos
diante do resto de España
e Europa.
Por iso, a capital de Galicia non debe ficar só nun
destino turístico, non debe
ser tan só o final dun Camiño: debe ser o comezo
de onde se decide o modelo de país.
Un país no que se reflicta a diversidade que nos fai
ricos e desde onde se habilite ao resto do territorio
galego para desenvolver
todas as súas potencialidades a través do galeguismo que soñaron todos os
nosos devanceiros, dende
Otero, Risco e Castelao ate
Dieste, Seoane, Díaz Pardo
ou Ramón Piñeiro.
Un galeguismo útil que
ademais de na defensa da
lingua, o territorio e a cultura, afonde na reconstrución dun sistema produtivo
e económico de Galicia,
que nos permita volver
a xerar actividade, crear
emprego, reter poboación
e crecer de novo como país
e como pobo.
**+,
!"#$%&'(%)%%)
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
21
22
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
ublica hoxe EL CORREO
en exclusiva esta curioPsidade histórica: a semblanza que Xosé Manuel Beiras
fixo de Xesús Carro, o seu antecesor no escano da RAG, antes
da súa renuncia, provocada
polo recurso contra a Lei de
normalización lingüística incoado dende a Delegación do
Goberno, ostentada entón polo
proprio presidente da Real Academia Galega, Domingo GarcíaSabell. Case trinta anos despois,
o texto, deitado nos arquivos
da RAG, ve por vez primeira a
luz pública, na súa literalidade,
mesmo coa ortografía do orixinal de entón.
“É lamentabel isa postura dos
‘inteleitualiños’ co noso gran Daniel. Falarán canto queiran, pero
non son capaces, xuntos, de imprentar unha obra do valer, que
avantaxe ‘As cruces de pedra na
Galiza’. Que calen e teñan vergonza!”
Xesús Carro. Carta a Núñez Bua
do 4-XI-1965
“Pouco podemos facer os que nos
atopamos niste paraíso. Póñennos toda crase de trabadoiros.
Trátannos como abafados. Temos fianza, non embargante,
qu’istes padecementos algún día
seian semente dun amor máis
grande ás nosas cousas: a todo
aquelo que é noso”.
Xesús Carro. Carta a Luis
Seoane do 26-X-1959
É noite pecha de vran en Compostela. Fixo un día de calor
abafante que caldeou coma un
forno a fraga fósil da cidade, e
aínda destas horas o enlousado e máis o perpiaño de rúas e
fachadas desprenden un lentor
que ha durar deeica o mencer
se o nordés non se ergue. Nun
portal das Hortas asoma unha
forma humán, envolta en manteo máis mouro aínda cá noite.
Chantada na soleira, un algo
debruzada cara fóra, axexa e
mantense un intre á espreita.
A rúa está deserta e non se sinte nin de lonxe o ecoar siquera
de trouqueleo algún nin pasos
de alma viva. A forma humán
desaparece por un intre no oco
avesío do portal e deseguida
rexurde e bótase a camiñar cara
San Froitoso. Nesto que pasa ao
pé dun farol e a lus define a súa
silueta: é un clérigo, camiña escorado dunha banda, como lastrado por un peso lateral, e dese
costado o negro manteo fai uin
bulto amorfo, coma un bandullo descolocado.
Esta secuencia que ninguén
filmou e eu obviamente non
presenciei, pro que moitas veces imaxinei dende neno visualizando relatos orais do meu pai,
acontece unha noite calquera
das posteriores ao dazaoito de
xullo no vran do trinta e seis.
O crego é Xesús Carro, a quen,
fortuitamente, teño a inmerecida honra de suceder no escano
desta Real Academia Galega. O
portal, na rúa das Hortas compostelán, é o da casa onde tiña
a imprensa ‘Nós’ Ánxel Casal,
alcalde de Compostela polo
Partido Galeguista, un irmán
nacionalista que o dazanove
de agosto acaba de ser paseado
“nun trasanco a carón da estrada na parroquia de Cacheiras”
polos fascistas –a prol de Una
España Grande y Libre. O fardel oculto que abulta o manteo
de don Xesús é un feixe de pregos imprentados xa, anque sen
encadernar, da transcrición do
Codex Calixtinus preparada polo Seminario de Estudos Galegos e lista dende un ano atrais.
Carro, don Xesus Carro,
membro do Seminario e direitor
da súa seición de Arqueoloxía e
Arte, tenta desesperadamente
salvar os fondos editoriais de
‘Nós’. Non pode contar con axuda algunha: recabala de calquera dos poucos merecentes de
confianza naqueles intres siñificaría poñer en perigo libertade e até vida de quen se prestase
a axudalo. Il só, precariamente
amparado pola súa condición
e hábitos de crego, teima en facelo aos poucos e comeza polo
Calixtino, auténtica xoia e obra
póstuma do labor do Seminario
que non verá a lus até oito anos
máis tarde, baixo a cobertura
do Instituto Padre Sarmiento e
co pé de imprenta usurpado por
un prelo madrileño.
Pouco máis poderá poñer a
seguro don Xesús do armacén
da imprensa de Ánxel Casal.
O resto será case íntegramente destruído: o Xuzgado pecha
‘Nós’ e sela as portas da casa das
Hortas, mais pouco despois un
libreiro de Vigo merca os libros
e publicacións do seu fondo editorial e, chegados en caixóns a
esa cidade, energúmenos fascistas do Frente de Juventudes
préndenlles lume –relátallo Carro a Luis Seoane en carta do 24
de xaneiro do 1959–, na que non
se reprime de facerlle constar
tamén –pra que todo sexa dito– “a fuxida dalgúns traidores
naqueles momentos tráxicos,
pasándose ao mouro e renegando de Nós”.
A devoción de don Xesús por
Nós e Ánxel Casal permanecerá
tan viva ao longo dos anos que
eu, que o coñecín dende a miña
adolescencia mais nunca tiven
moito trato con il, lémbrome
de terlle ouvido falar adoito diles co meu pai. E cando Seoane
lle envíe un exemplar adicado
do seu ‘Fardel de esiliado’, Carro escribirálle na súa carta do
31-I-53: “Edicións Ánxel Casal
lémbrame o asesinato do probe Ánxel nun trasanco a carón
da estrada, na parroquia de Cacheiras. Calemos e recemos.
Tempos virán pra falar”.
Probe inocente don Xesús:
XOSÉ
MANUEL
BEIRAS
Portavoz nacional de
Anova, deputado no
Parlamento galego
e catedrático da USC
Figuración sen
mesturas de don
Xesús Carro García
p!" #"$%!&'& (& )"'"$ *+,+
compre e render homenaxe á
súa exemplar memoria os tempos seica non son chegados nin
siquera agora que xa se cumple
meio século da súa tráxica morte. Só por escrito a iniciativa de
Edicións do Castro froleceu na
publicación do libro de Francisco Fernández del Riego na
coleición de ‘Documentos para
a Historia Contemporánea de
Galicia’. Pro as voces que bradan nas rúas e nos foros públicos o nome de Casal, e Camilo
Díaz tan avincallado a il, e dos
demáis, só son as de algún supervivinte honesto de aquil
Partido Galeguista e as dos nacionalistas galegos que a actual
democracia española e os seus
menestrais ouservan con receio
e hostilidade: as do Bloque Nacionalista Galego. Toda unha
leición de desmemoria histórica interesada da xeneralidade das pretensas elites actuais
deste país: a antítese mesma da
fidel memoria histórica e lealtade ética de don Xesús Carro
García.
No intre da sublevación
fascista chamada polos bempensantes de onte e hoxe
Alzamiento ou Movimiento Nacional español, era presidente
do Seminario de Estudos Galegos don Ramón Otero Pedrayo.
E era segredario Bastián González García-Paz, catedrático de
Arqueoloxía en home do Partido Galeguista ben activo, que
fuxe esiliado a Puerto Rico. Don
Xesús Carro, coido que por prudente indicación de don Ramón,
faise cárrego da segredaría do
SEG como medida cautelar entramentras non se define o desenlace da Guerra de España.
Tamén nesta manobra, apostase pola cobertura de abeiro
que o sacerdocio pode dar ao
labor de defensa da supervivencia e continuidade do Seminario e do seu patrimonio
naquelas circunstancias -anque
ben saibamos todos que non
faltaron daquela curas perseguidos e mesmo fusilados entre
+' p+/*+' o/& &.0&.(&!+. + '"cerdocio cabalmente, é decir, ai
servicio dos humildes, dos desposuídos, dos espoliados, dos
perseguidos: do frente popular
en fin, na súa espresión política
do entón.
E non era sen razón, poisque
toda manobra precautoria resultaba necesaria e urxente: xa
o vinteún de setembro de aquil
fin de vran sanguiñento un castrón de purpurina –que non
‘d’ouro’– de mal nome Mas del
Rivero, asasino direito de varios
dos membros do Seminario
desaparecidos, constituido en
‘Delegado Gubernativo’, tenta
coaccionar a don Xesús pra espoliar ‘legalmente’ o cobizado
patrimonio do Seminario. Trunfa Carro naquel lance inicial,
mais non poderá impedir máis
logo un espólio progresivo.
Requisaráse, pra unha pretensa “ayuda a las víctimas de
la guerra” –da banda fascista,
craro é– toda a filigrana de prata compostelán do século XVIII
contida nunha das vitrinas do
Museu Etnográfico de Galiza
creado no seo do SEG, primeiro museo galego desa caste na
nosa historia, e que contaba
con valiosísimos materiais, desde pezas arqueolóxicas deica de
artesanato urbán –e mesmamente esceicionais coleccións
de prateiría compostelán e padronesa.
Tampouco logra don Xesús
manter incólume a biblioteca
do Seminario, que xa nos primeiros anos trinta sobardara os
cinco mil volumes, sen contarmos folletos, revistas e material
documental e bibliográfico: até
foron parar libros dese fondo a
man de ‘chicos’ do SEU, ágrafos
e analfabetos –cando menos en
galego– todos iles, por vocación
e principios ideolóxicos, amén
de estulticie. Algúns son hoxe
secretarios generales, gobernadores civiles et allia na transparente democracia española
actual.
Outro tanto aconteceu coa
colección de Arte Moderno Ga-
$&l+- ./0!1(" &. 2+" ,&(1(" ("'
aportacións dos proprios artistas plásticos que eran membros
numerarios do Seminario, e
doaban unha obra como aportación de ingreso na institución:
a maioría das pezas desa colección están hoxe en “ignorado
paradero”, ou non descoñecido
pro obxeto de apropiación privada, como no caso da famosa escultura de Eiroa tiduada
‘Nai’, que estaba considerada como a peza
escultórica máis importante do chamado
‘movemento anovador’ da arte galega,
que como tal presidía
a entrada do recinto
do SEG, e que andando o tempo sería mercada pra sí por Álvaro
Gil, sen que nunca se obtivese
dil o nome do vendedor.
De aí en diante, o Seminario
carecerá de actividade deica
a súa definitiva desaparición.
Carro non pode facer apenas
outra cousa ca contestar algunha correspondencia que segue
a chegar, e repregarse, trincheira após trincheira, na defensa
medúlica do tesouro cultural
que a sede do SEG acobilla. Pro
no 1940 comenza o asalto definitivo ao Seminario. O nove de
abril dese ano, o reitor-títere
da universidade, Ruiz del Castillo, chama ao seu despacho
a don Xesús Carro, don Paulino Pedret e, presumíbelmente,
Otero Pedrayo que, segundo
testemuña de don Paulino, tería escramado a seguida con
desconsolo: “Hoxe enterramos
o Seminario!”.
Non é iste lugar nin ocasión
pra pormenores: considérase
ao SEG fóra da lei (por non renovación de cárregos e incumprimento do regulamento!), e
propón Ruiz incorporalo á Universidade manténdose museu e
biblioteca na sede do Seminario. Nin siquera isto se vai cumprir, e ao cabo esíxeselle a Carro
a entrega das “cosas” do SEG.
Don Xesús mantén a espranza de recuperar a institución e
opónse ás esixencias reitorais.
Inútilmente, craro é: trasládanse os libros en sacos, sen control
nin reparo algún.
Carro non desespera. Aínda
no 1941 escribirálle a Chamoso a Madrid (carta do 17-VI-41)
en español por razóns imaxinábeis: “... he manifestado que no
entregaría lo que aún resta del
Seminario en tanto no se me
oficie, en debida forma, el acto
de la referida entrega. Ésta, además, será mediante inventario
y haciéndose la Universidad
responsable de todos los depósitos y compromisos que tiene
y ha adquirido el Seminario”.
E engade: “Conjeturo que esta
precipitación de la entrega del
Seminario depende de que los
enemigos del Seminario, al en-
terarse (de) que nos movíamos
y que tratábamos de reanudar
nuestras tareas, se nos adelantan y nos cortan el paso; porque
su ideal es hacer morir esta Institución, que honraba a su Tierra. Nos odian todavía, porque
se les demostraba que, sin necesidad de ellos, sabíamos trabajar. Conseguirán, no lo dudo, su
anhelo. Así ya no tendrán envidia a nuestros trabajos y podrán
descansar tranquilamente, panza arriba, como verdaderos zánganos”.
Esactamente así foi -pro durante moito máis tempo do que
seguramente o proprio don Xesús, mesmo lonxe de toda inxenuidade xa como se víu, podía
imaxinar daquela. En boa medida, a situación aínda dura: quen
traballan hoxe seria e comprometidamente a prol da cultura
galega na ciencia, nas artes, no
ensino, en calquer eido de criación cultural combativa, e que
apoio reciben das institucións
oficiais que destragan recursos
en seudo-investigación suntuaria, en encher bandullos agradecidos de ineptos e filisteus,
cando non poñen asedio de difamación e sabotaxe ao labor
científico-cultural dos bós e xenerosos darestora? Que vixencia non segue a ter o modelo
molierián do tartufo na escea
da cultura oficial ‘galaica’ presente?
Hoxendía, ter unha praxe nacionalista a prol da cultura e a
ciencia na Galiza séguese a pagar co ostracismo e a marxinación: o home bó coma o pan que
foi en vida don Xesús Carro non
podía imaxinar tan longa duración e sofisticadas metamorfoses prá aberrante obstinación
represiva que il vira padecer ás
auténticas elites coas que il solidariamente traballara e que tan
verdadeiramente ademiraba e
amaba.
“Quen non se sacrifica pola
súa Terra é un malfadado e un
verdadeiro lacazán” escribíalle
Carro a Seoane en xaneiro do
cincuenta e nove. Moito me temo, señores académicos, que
esta tosca pro elocuente sentencia de don Xesús Carro, o meu
a un tempo humilde e egrexio
devanceiro na posesión deste
escano olímpico, teña hoxe en
Galiza, e maiormente na Galiza da cultura e a política oficiais
e institucionais, unha vixencia
máis xeral ca esceicional. Que
neses eidos, empregando unha
lúcida espresión dun vello amigo de meu, sexan moitos máis
os que viven de Galiza, do que
os que viven pra Galiza –e non
temo, créanme, señores, desafiar ao testo evanxélico en ser
eu o primeiro que ouse guindar
esta pedra pra que caia alí onde
as deidades celtas dos meus antergos e Pondal decidan que deba caír, na testa que o mereza.
Compostela, primavera do 1986
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
35
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
25
APÓSTOL 2015
MANUEL
BALTAR
BLANCO
Presidente da
Deputación de
Ourense
A capital da
terra prometida
gran patriarca das nosas
letras, Don Ramón Otero
O Pedrayo, o Señor da Casa Grande de Cima de Vila, o dixo
claramente: “Hai unha terra prometida para os galegos: Galicia”. E
Galicia non sería Galicia sen Otero
Pedrayo pero tampouco sen Santiago de Compostela.
Escribir sobre Santiago para alguén que estudiou en Santiago, traballou e vivíu en Compostela é moi
doado. Todas as lembranzas veñen
cargadas de emoción cada día, e
son moitos, dos que volvo a esta
cidade que representa fielmente a
ialma dun pobo e dunha terra sin
límites. A terra da língua dos avós
que temos mortos, o pobo que fixo
da emigración e da creatividade características que sumar a súa actitude permanente de traballo. Unha
terra e un pobo que veñen definidas
por unha traxectoria e unha andaina de compromiso, de responsabilidade e de ilusión: de futuro.
Compostela non é só á da universidade centenaria, tampouco é
somentes cuna de civilizacións… é
máis que a capital de Galicia ou a
sede das nosas institucións de autogoberno. Santiago é festa e recollemento, traballo e lecer, patrimonio
vivo e o mellor espello dunhas xentes que nas súas pedras sinten orgullo de seu por pertencer a esa
venturosa condición dos que imaxinaron outras vidas nesta mentras
percorrían as súas rúas.
Santiago é poesía? Por suposto.
Santiago é lenda? Claro. Santiago é
música? Que ninguén o dubide. Pero
Santiago, sobre todo, é futuro. Santiago é forza e Santiago é vida. E facémola todos, vivamos ou non en Santiago,
porque Compostela é tan universal
que toda a poboación do Mundo é
residente neste espazo máxico para pensar e respirar. Este ourensán nunca esquecerá os tempos
da facultade, tampouco os anos de
traballo nin as vivencias e experiencia política no Parlamento de Galicia –imborrable o 25 de xullo que
acompañei á presidente da Cámara
Galega na Ofrenda ao Apóstolo– e seguro que queda na miña vida, nas de
todos os que están a ler esta pequena
reflexión, moitos Santiagos máis por
vivir. Sempre Santiago.
Esa Santiago Capital Mundial. Capital tamén desa Ribeira Sacra que
contará coa distinción da Unesco.
Esa Santiago da que tiven ocasión de
falar hai días en Oslo con Sir Paul Mc
Cartney. Esa Santiago, meta dunha
peregrinación mundial da xuventude que pensaban organizar Salvador
Dalí e John Lennon. Ese Santiago
eterno, inmortal, testemuña do paso
dos séculos, de vidas e de ilusións, de
sortes e de desgrazas.
Eu quero a Santiago.
RAFAEL
CUÍÑA
APARICIO
Alcalde
de
Lalín
Unha oportunidade
de futuro no 25-X
eguramente, nun país
medianamente norSmalizado, unha celebración como a do 25 de
xullo sería un motivo de festa e de orgullo do conxunto
da poboación. En Galicia esa
situación por desgraza non
se dá, porque dende idades
temperás, o ADN deste pobo fai que o evidente sexa
accesorio, e o necesario,
unha simple fonte de problemas.
Na Galiza desta segunda
década do século XXI, conviven dúas almas certamente
irreconciliables; a dos ga-
LA GAFA DE ORO
Si no ve bien… visite
5676 89 5:;<:====>?
anos de odios case
tribais, que fan imposible que as dúas
almas convivan en
beneficio desta terra.
Defender os intereses de Galicia por riba
dos egos cansinos de
idólatras das cadeiras
de poder ben mantidas é unha responsabilidade
histórica dos
que consideramos esta terra
como a nosa
“nai e señora”.
As mensaxes
de unidade baleiras, as proclamas a modo de berro sen contido, e a
hipocrisía dos actuais actores principais, fan que moitos esteamos desexando un
cambio de rostros, e sobre
todo de vontades, para que
o que son desexos dende a
boa fe, teñan a mínima posibilidade de pasar a ser realidades tanxibles das que
sentírmonos orgullosos.
De todos e todas nós depende este traballo e esta ilusión coa que imos celebrar
un Día da Patria que ten que
ser o berce dun futuro que
algúns nos negaron.
Plaza del Toral, 9 • Tel.: 981 58 05 17 • Santiago
legos que consideran a esta
terra como un apéndice necesario, e imprescindible da
gran España, e a dos que consideramos que é unha nazón
debido ás súas características
diferenciadoras do resto de
realidades do Estado. Ambas
posturas lexítimas.
Probablemente non sexan posible neste caso puntos intermedios de acordos;
seguramente non exista
vontade de acadalos tampouco... O que é pouco discutible é a necesidade do
liderado dunha nova xeración non viciada por tantos
•
•
•
•
Garantía
Calidad
Experiencia
Y buen precio
Les desea felices fiestas y agradece su confianza
34
24
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
XAVIER
VENCE
DEZA
Portavoz
Nacional
do BNG
Unidade
no Día da Patria
e no futuro
día da Patria Galega é a
data referencial da rei@vindicación dos dereitos
de Galiza como nación desde
que o instituiran as Irmandades da Fala naquela lonxana
data de 1920. Perto dun século
no que os nacionalistas acudimos de xeito invariábel a Compostela, salvo nos anos duros de
represión con Primo de Rivera
ou con Franco. Mesmo a pesa-
res da represión é recordada
a celebración ás agachadas na
carballeira de Santa Susana xa
a fins dos anos sesenta.
É unha data de especial simbolismo para reivindicar a nación e para xuntar a todas as
persoas que de xeito activo traballan todo o ano para fomentar
a conciencia nacional do noso
pobo. Todas as persoas que aspiran a que Galiza sexa recoñe-
BCDE BFGF HEBCIH HF GJHDF K
que poida autogobernarse de
xeito pleno. Todas as persoas
que partillan a vontade de sermos galeg@s e seguir sendo
galeg@s, mellorando as condicións de vida colectiva para as
novas xeracións e contribuíndo
en paz á avenza civilizatoria da
humanidade diversa.
A celebración do Día da Patria ten este ano algo singular.
Por primeira vez desde a caída da dictadura o acto central do
día 25, a tradicional
manifestación que
arranca da Alameda e
conclúe na Quintana
non vai estar convocada por unha forza
política só senón que
está convocada e estará encabezada e
presidida por un plural colectivo cidadán, secundado por toda
a cidadanía galega que reivindica a nación e un amplo abano
de forzas políticas galegas, nacionalistas e independentistas.
É, polo tanto, unha celebración
unitaria, animados polo manfesto Pola Unidade asinado por
miles de persoas.
O BNG, tradicional convocante desa sempre multitudi-
HEnCE GEHCLKMNEBCIHQ DKBCDCJ
este ano favorecer e impulsar
unha celebración unitaria que
permitise xuntar nun mesmo
acto a pluralidade de forzas
políticas comprometidas coa
reivindicación dos dereitos nacionais e, por suposto, de todas
as persoas e organizacións sociais, sindicais, culturais, cívicas, etc.
Creo que as circunstancias
graves polas que atravesa a nosa nación, quer no económico,
quer no social, no político, no
cultural e tamén no institucional requiren da unidade de
todas as persoas que consideramos prioritario antepoñer
os intereses colectivos do noso
país e do noso pobo.
A nación vai mal. A Unión
Europea e o centralismo español esganan as nosas potencialidades, impiden aproveitar os
nosos recursos e capacidades.
Nós non podemos aceptar
esa colonización financeira
que fai que o noso aforro emigre; que espolien a nosa electricidade e logo aquí teñamos
a tarifa eléctrica máis cara de
Europa; que controlen e colonicen os nosos mercados as grandes cadeas comerciais; que as
grandes empresas do lobby ma-
drileño vampiricen os nosos orzamentos públicos, nas obras e
servizos da Xunta, Deputacións
e concellos
Nesas condicións non temos
futuro; así non se pode crear
emprego no país. Por iso temos que mudar radicalmente
o marco. Hai que mudalo para frear esa sangría migratoria
que mata o país, que ten xa as
tres cuartas partes gravemente
despoboado.
Tampouco podemos aceptar
que a nosa lingua esmoreza,
que a nosa cultura sexa colonizada por unha cultura española
que conta co amparo do Estado
e dos grandes aparatos mediatico-culturais madrileños.
Os nacionalistas queremos
capacidade para decidir as nosas políticas, con soberanía,
para que a democracia teña
substancia.
Por iso hoxe máis que nunca
precisamos un proxecto nacionalista que defenda este pobo.
E tamén por iso temos claro
que hai que reforzalo con máis
enerxías, con máis persoas, con
xente nova que colla a bandeira
desta nación con ilusión.
No BNG somos moi conscientes da necesidade de sumar, a empezar para afrontar
retos de grande importancia
que temos por diante de xeito
inmediato.
Este ano vanse celebrar
unhas eleccións xerais que
van ser trascendentais para
o noso país e nós apostamos
por construir unha gran candidatura nacional e unitaria.
Queremos que todo o nacionalismo poida sumar forzas para facer un proxecto atractivo
para moita xente, nacionalista
e mesmo non nacionalista que
ve a necesidade de defender
o país con forza en Madrid.
Queremos conseguir colocar
un grupo palamentar propio
e soberano en Madrid para
defender os intereses da nosa economía e das nosas xentes para poder saír de verdade
da crise e impulsar un cambio
institucional que permita o recoñecemento como nación de
pleno dereito, para poder finalmente dotármonos das ferramentas dun autogoberno
pleno, coas ferramentas para
desenvolver o país e construír
un escenario de futuro digno
para as novas xeracións.
Por iso esperamos encher de esperanza e ilusión
as rúas de Compostela este
Día da Patria.
26
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
JOSÉ
MIÑONES
CONDE
Alcalde
de
Ames
Queremos
outra Galicia
G
alicia necesita un cambio. É preciso comezar
a construír un novo
país no que sexan os e as galegas os que marquen as liñas
e a dirección pola que debemos de empezar a andar, e
para iso debemos de saber escoitar, e sobre todo entender
o que a cidadanía nos reclama a viva voz. O pasado 24 de
maio neste país, ao igual que
no resto do estado, a cidadanía falou claramente e con
voz forte para dicirnos aos
políticos que queren algo novo e distinto, algo que agora
mesmo non representa o goberno da Xunta de Galicia.
En Ames, sen ir máis lonxe,
os veciños e veciñas dixéronnos que están cansos de
maiorías e repartiron os seus
votos entre as sete forzas políticas que nos presentamos ás
eleccións, dando como resultado unha igualdade máxima
entre case todos os partidos e
agrupacións. Non hai dúbida
que os resultados electorais
sempre teñen varias lecturas e interpretacións, dependendo do interese de quen os
analiza. Desde o PSdeG, interpretamos que ese cambio ten
que vir desde a necesidade
do diálogo e do entendemento entre as distintas forzas, e
sobre todo desde a transparencia das administracións
e a comunicación bidireccional entre os veciños e veciñas
e o goberno.
{|}~€| ‚ƒ~ „~|… †~ ‡€lítica onde a credibilidade das
persoas que nos dedicamos a
isto dun ou doutro xeito está baixo mínimos, e os partidos políticos, en xeral, caeron
a índices de desapego moi
preocupantes; e iso, quizáis
sexa motivado porque non
soubemos escoitar as reiteradas mensaxes que desde a rúa
nos enviaban e nos envían os
cidadáns. Erro que cometemos tanto os partidos máis
tradicionais coma os máis recentes e novidosos, xa que estes últimos intentan, a base de
demagoxia e de discursos ocos
e de escaso percorrido captar
o voto de maneira rápida, pero cando se atopan na necesidade de concretar e afinar a
mensaxe perden esa frescura
por ser incapaces de marcar
propostas claras e reais.
Os electores, e polo tanto os
veciños e as veciñas buscan
concreción nas propostas, e
queren que deamos solucións
en positivo para saír adiante e
mellorar a súa calidade de vida. Aos partidos políticos hai
moitas máis cousas que nos
unen que as que nos separan,
e debemos de traballar todos
en conxunto e con unidade,
sen demagoxias e sen facernos trampas para desenvolver
as propostas serias e razoadas
que a xente nos reclaman. Este é un paso fundamental para que a cidadanía comece a
crer en nós, quere que tra-
bfgghijk mf qrtuvwxy zjm
maiúsculas e nos deixemos
de propostas populistas e medidas cortoplacistas. É o momento de aplicar o sentido
común e ser capaces de dialogar, consensuar e amosar ese
talante do que todas as forzas facemos gala, en definitiva, gobernar pensando nas
persoas e non en siglas, cores
ou intereses. Sei que
isto soa ben e pode
parecer que é unha
frase feita, pero desde o goberno de
Ames traballamos
para que así sexa,
porque sabemos que
aos únicos que nos
debemos é aos veciños e veciñas e debemos desenvolver
a nosa política pensando unicamente neles, porque senón,
que sentido ten a política?
Nós queremos outro Ames,
un Ames no que sexa primordial a participación da cidadanía, e onde as portas e as
fiestras do concello estean
abertas para que poidan ver
dun xeito claro todo o que
estamos a facer, queremos
ofrecerlles uns servizos públicos de calidade para todos
e todas, e necesitamos sanear as contas públicas gastando dun modo coherente e
equilibrado; e para conseguir
todo iso é necesario que cambiemos os hábitos e os costumes de entender a política,
depende, polo tanto, das organizacións e dos partidos.
E a Galicia pola que debemos de traballar e que nos
reclama a cidadanía é iso
mesmo, é unha Galicia baseada no traballo conxunto
e no entendemento, no diálogo constante e na que ao
mellor todas as formacións
debamos de perder algo para que gañen as persoas. Un
primeiro paso é comezar
a traballar en fixar unhas
regras do xogo unánimes,
marcando unhas liñas comúns que nos sirvan a todos
e que teñan unha vixencia a
longo prazo, e iso ten un nome: un novo Estatuto de Autonomía.
RAFAEL
SISTO
EDREIRA
Alcalde
de
Teo
25X. A matria
galega
H
ai que recoñecer
que nos últimos
anos ten mudado
pouco a carga reivindicativa do día da nación galega, e mesmo as formas
empregadas polas forzas
políticas nos actos que
adoitan convocar ese día.
Semella que o status acadado a principios dos oitenta valeu ata agora do
mesmo xeito que valían
os principios da incuestionable transición española: os nacionalistas
lograban acceder á zona
vella en manifestación
a cambio de cederlles á
monarquía, á igrexa e ao
exército a gran praza da
cidade e da cristiandade.
Este ríxido inmobilismo, no que o máis
anovador do 25X foi a
celebración do Festigal dende hai unha década, perpetúa tamén
unha concepción de patria e de linguaxe cando menos cuestionable.
Podemos pasar todo o
ano denunciando o patriarcado,
elaborando
documentos sobre os
cambios na linguaxe e
nas estruturas mentais
e sociais, que cada 25 seguimos “celebrando” o
día da patria galega. Pois
non. Antes de consagrar
definitivamente
estes
ritos de protocolo ou
reivindicación políticafestiva, duns e doutros,
miremos ao país e decidamos. Empecemos por
mudar o nome e asumir
no concepto de matria a
capacidade feminina (interpretada dende a miña
subxectiva percepción)
de cambio, de ser decididas, de non deixarse
arrastrar polo “menos
malo” durante anos. Aveciñan tempos no que sobran abstencionistas.
Collamos despois o
taboleiro de xogo e recollamos as fichas que
xa podrecen defendendo posicións conquistadas sobre as casiñas dun
monopoly que nos fixeron xogar como o único
xogo posible. Eu teño 52
anos, non son un neno,
e non puiden votar nin
a lei da reforma política (15/12/1976) nin o referendo da Constitución
(6/12/1978), polo que non
puiden decidir sobre a
estrutura política dun
estado herdado dunha
ditadura. Temos un país
no que a gran maioría da
poboación (dúas persoas
de cada tres) fican, sen
poder decidir, enredados
nun xogo que outros decidiron por nós, porque
din que outra cousa non
eRT WXYZ[\e] ^TY_T `Ta
Non se trata de
golpear o taboleiro,
trátase de retirar as
fichas ancoradas e recolocalas. Como? Como decidamos. Quen?
Os galegos e galegas.
Hai case dous meses
empezamos a deixar
o taboleiro limpo para empezar de novo
neste
xogo
no que nos
vai a vida e a
da nosa prole. Na praza
do Obradoiro
aínda quedan
fichas das vellas, das que
marcan o paso. Pero temos fichas novas que teñen que ocupar a praza,
porque queremos, e porque na praza de todos/as
mandamos todos/as.
Os últimos tempos
aprendéronnos a xogar
ao límite, no tempo da
prórroga. A buscar mecanismos para artellar,
en días, as vontades frustradas durante décadas.
A artellar un novo país
dende abaixo e dende
a esquerda. E teño confianza en que este proceso apenas se iniciou.
A miña posición é clara. Todas as persoas son,
somos,
nacionalistas,
pero de distinta nación.
Todas definimos un territorio, xeográfico e social, ao que conferimos
a capacidade de decidir
de seu. Fronte ao nacionalismo español que
exerce o poder herdado, que reclama que o
ámbito de decisión é a
nación española, todo o
territorio estatal fronte á actual reclamación
catalá, por exemplo, eu
defendo a capacidade
de Galiza, da cidadanía
galega, de decidir sobre
o que facer co seu país.
Son nacionalista, como
todos/as. A miña nación
é Galiza.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
27
28
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
noso concello loce
orgulloso nun lugar
ˆdestacado dentro
da lista dos top cen de EL
CORREO GALLEGO, como
destino das paisaxes e patrimonio histórico máis importantes de Galicia. A nosa
xoia da coroa é o Castro de
Baroña, un dos asentamentos celtas máis antigos e
mellor conservados de Galicia, mirando cara a cara
a outro lugar emblemático
como é o Monte Louro. Pero as nosas praias, entre as
que destacan Fonforrón, As
Furnas ou Aguieira,
son
un patrimonio natural tan
necesario para o futuro
de Porto do Son como a riqueza marisqueira e pesqueira que ofrece a nosa
ría, o que nos obriga a coidar e saber aproveitar as
súas potencialidades, pois
diso depende o devir da nosa sociedade como pobo integrado nunha comunidade
histórica extraordinaria.
A conmovedora historia
de Ramón Sampedro, levada maxistralmente ao cine
por Amenábar, situou definitivamente a Porto do Son
‰Š‹Š ŒŽ‘Š ’“’‘‰”• ŒŠ
turismo nacional en comunidades tan significativas
como Cataluña e Madrid.
A apertura da Ponte
de Noia, ese pequeno Rande que nos mete de cheo
na modernidade e comunícanos co mundo, as novas estruturas portuarias
e unha política pesqueira
orientada a potenciar as
particularidades dos pobos
pesqueiros, as confrarías
e as súas organizacións
mariñeiras, colocan a Porto do Son nun referente
para o futuro inmediato de
Galicia.
Non en van, o turismo
será sempre un elemento
dinamizador do futuro na
nosa comunidade, polo que
se están a facer excelentes
campañas e investimentos significativos dende o
Goberno da Xunta e dende
Madrid.
Mick
Jagger elixiu a
praia de Aguieira para relaxarse antes do seu gran
concerto no Monte do Gozo, naquel extraordinario Xacobeo 93. Este feito
en sí mesmo xerou unha
LUIS
OUJO
POUSO
Alcalde
do Porto do Son
O Son, un concello
referencial para o
futuro de Galicia
TEMOS QUE
COIDAR E SABER
APROVEITAR
AS NOSAS
POTENCIALIDADES.
DISO DEPENDE O
DEVIR DA NOSA
SOCIEDADE
QUEREMOS LEVAR
A PORTO DO SON A
UN CRECEMENTO
SOSTIBLE E
DINAMIZAR O
NOSO POBO
EN TÓDOLOS
ÁMBITOS
‰”‹–”—” –˜™•‰”’” Œ
consecuencias moi beneficiosas para a difusión das
nosas potencialidades turísticas a nivel mundial.
Outras personalidades de
diversos ámbitos da sociedade visítannos cada verán
para descansar e gozar da
nosa gastronomía, dende
presidentes europeos ata
famosos da vida cultural e económica.
Porto do Son véndese só, pois a súa
beleza
paisaxística, o seu patrimonio
cultural
e as súas xentes
son
magníficos.
Non obstante, nestes tempos tan difíciles, a tarefa
dun alcalde é, sen
dúbida, xerar emprego e
comprometerse coa súa comunidade para impulsar o
seu concello dende todos os
ámbitos posibles.
Os sonenses déronnos
a confianza para que nos
próximos catro anos fagamos cousas tanxibles e serias para elevar o seu nivel
de vida.
Dende esas riquezas antes esbozadas e traballando coordinadamente coas
administracións e Deputación, queremos levar a Porto do Son a un crecemento
sostible no ámbito do turismo e do sector pesqueiro, agrícola e industrial,
racionalizar o crecemento desmesurado do sector
urbanístico, e dinamizar o
pobo no ámbito sociocultural sen que se nos esquezan as políticas sociais que
permitan a todos os nosos
veciños ter garantidos os
servizos esenciais para vivir con dignidade.
O futuro de Galicia pasa
por aquí: que cada municipio traballe para os seus
veciños pero dende unha
perspectiva común, facendo un país máis próspero e
dinámico, enriquecendo a
súa economía pero tamén
a súa cultura e a súa sociedade especifica. Por iso, é
importante ter unha administración rexional sólida e
con experiencia para afrontar os retos que Galicia ten
diante de cara aos próximos dez anos.
Feliz Día de Galicia
ª«¬­®
¯°±²³´´´
/012" Felices Fiestas del Apóstol
Feliz Día de Galicia
Tlf. 981 591 436 ó 981 592 016 • [email protected]
š››œžŸ ¡¢Ÿ £¡ ¡žŸ œ¡š› ¤Ÿšž›¥ ¦§¨§©
Feliz Día de Galicia
!"#$%&'()*+,-.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
29
30
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
JOSÉ
CRESPO
IGLESIAS
Exalcalde
de
Lalín
Galicia
como
un todo
e hai unha Festa representativa da nosa
µesencia, esa é a do 25
de Xullo. No Día de Galicia
estamos todos significados.
Sen exclusións. Porque cada un de nós contribúe a
facer Patria desta ou daqueloutra maneira. Completamente válidas as achegas de
cadaquén. O importante é
a visión de conxunto, saber
diferenciar o gran da palla,
e quedarnos co positivo das
cousas. Sumando e elevando
esforzos como fixo, fai e fará
o pobo galego, pertinaz e traballador, ao longo do decorrer das calendas romanas.
Manteño que os cidadáns son sabios e eles son
o termómetro da sociedade. Unha sociedade que demanda cambios profundos,
que quere ver con ollos propios e todos os días na política un servizo público. E
neste impasse de recesión
que levamos vivido débese
ter máis en conta a voz da
xente. O sentido común. E
o máis común de todos os
sentidos o que nos di é que,
deixadas atrás épocas de
sobreabundancia que moitos xa non volveremos ver,
aos responsables políticos,
igual que ás familias nas
súas casas, lles toca facer
economía de recursos. Pen-
sando no ben do conxunto.
A situación hoxe en día
aínda non dá para moitos
fastos, así que hai que conseguir facerlle un buraco
máis ao cinto. E para lograr
resultados con este método
de adelgazamento, produtivo
e beneficioso a medio e longo prazo, hai que aprender
a optimizar os limitados recursos dispoñibles.
Onde antes en todas partes había medios a doquier
agora están calculados ao
máximo. Por iso a clase política temos que saber adaptarnos aos cambios que a
sociedade nos está a demandar. Pídenos que deixemos a
un lado os parroquialismos
que tan adoitos son á nosa
quintaesencia galega –está
por descubrir o xen do individualismo dos galegos
aínda que son dos que pensa que cada un de nós ten o
bacilo, cousa distinta, é en
que grao máis ou menos
desenvolvido…– e comecemos a pensar Galicia como
un todo. Reflexionemos que
Galicia é única e tomemos
conciencia que o de “todo
para todos” pasou á historia.
É hora de racionalizar con
xeito, responsabilidade e solidariedade os recursos existentes. É difícil poñerlle o
cascabel ao gato pero haillo
¶·¸ ¹º»¸¼½ ¾º¿ ¶·¸ÀÁ º·Â¼Á½
Temos demasiados aeroportos cando un bo cumpriría
idéntica ou mellor función.
Pero dado que non é lóxico
tampouco pechalos cómpre
traballar de xeito coordinado
entre as tres terminais para
lograr un necesario maior
grao de competitividade.
Tanto do mesmo pasa
noutras ordes. Os 314 concellos son demasía
en Galicia, e xa non
entremos nas peculiaridades de dispersión territorial
e distribución poboacional. Temos
que reducir concellos para ser máis
efectivos garantindo aínda un mellor
servizo ao cidadán e a un
custo menor.
En definitiva, unha visión
integradora e de superación. Fronte a localismos, a
universalidade de Compostela. Santiago, cidade emblemática e universal. Canto de
civilizacións, sinal de identidade, berce de tradicións
milenarias como a da Ofrenda ao Apóstolo, símbolo de
europeísmo
consolidado
nos Camiños a Santiago, alicerce do libre pensamento
e representación vivente do
cosmopolitismo. Unha zona
de influencia, a da Área de
Compostela, onde se asenta Lalín que forma parte do
centro neurálxico de Galicia a todos os efectos como
se demostra en que a diario
gran parte da nosa vida a facemos con Santiago.
Galicia prepárase para celebrar o seu Día do Ano neste
2015 no que é merecente ter
un recordo ás vítimas de Angrois no segundo aniversario
da fatal traxedia que nunca
nos deixará indiferentes. Pero quedémonos sempre co
positivo e celebremos a universalidade de Galicia no seu
Día Grande nun exercicio de
pluralismo, convivencia e
liberdade. Para pensar primeiro, e logo facer, que Galicia sexa un todo.
XESÚS
PALMOU
LORENZO
Conselleiro maior
del Consello
de Contas
Compostela e
Galicia, camiño
a seguir
alicia, terra poliédrica e desde
Ãbordante
singularidades, pode gozarse de innumerables
xeitos. A través da súa
historia, da súa lingua e
cultura, do seu patrimonio, das súas paisaxes, da
súa gastronomía, deses
10.000 ríos aos que cantou Álvaro Cunqueiro ou
mesmo deses campos nos
que mora o millón de vacas que contou Manuel
Rivas. E, especialmente
nestas datas, pode gozarse a traves da súa celebración máis senlleira,
unha festa na que tradición, lenda e simbolismo
danse a man en Compostela para que toda Galicia
poda desfrutar do seu día
grande.
O 25 de xullo é xa unha
data marcada a lume no
imaxinario colectivo, non
só dos habitantes da capital galega, senón de todo
un país que, nestes tempos de tormenta, volverá
botar todas as súas olladas cara Compostela, na
procura de folgos renovados e inspiración para enfrontarse aos retos
presentes e futuros.
Galicia, terra tamén
de portos e homes e mu-
lleres que viven do mar,
garda no seu interior un
dos seus principais faros,
que cada 25 de xullo multiplica o seu brilo para
lembrar que os símbolos
tamén son importantes e
para ratificar a universalidade deste recuncho periférico pero de vocación
e forza centrípetas. Son
moitas as cidades en cuxo
pasado a bruma do tempo
permite albiscar orixes
lendarios, pero poucas
como Compostela teñen
sabido convertir ese nacemento case mítico no
seu sinal de identidade,
no seu principal motor
e no cemento cohesionador de todo un pobo.
O legado do milagre do
Apóstolo, do misterio de
Prisciliano e do impulso
atávico e ancestral de peregrinar cara Occidente
na procura de respostas
ás grandes incertezas da
vida e do mundo confúndense nas pedras milenarias dunha cidade que
Otero Pedrayo elevou, fai
xa máis de medio século
á categoría de “corazón
e eixe diamantino da Europa católica” e que hoxe
en día mesmo se reivindica como un gran punto de encontro sen máis
Á¹¸ÄÅÀºÆ ¿Å¿ ¸ÇÈÄ ·ÆÅÉ ¿Æ½
Se, como se ten dito xa
moitas veces, o actual
proceso de integración
europea supón, tras varias tentativas belicosas
fallidas e tráxicas, o primeiro intento pacífico
por construir un continente de pobos irmáns e
libre de fronteiras, Santiago pode erixirse en
auténtica precursora deste ideal
e nunha cidade
adiantada ao seu
tempo desde os
seus orixes. Fai
xa máis dun milenio que se comezou a converter
en motivo e destino dun itinerario
que regou o primixenio
espíritu de pertenza común e que, na actualidade, reverdeceu e ampliou
o seu alcance cunha espiritualidade aberta que
se volverá a poñer de manifesto estes días nunhas
rúas rebosantes de vida e
celebracións.
Nestes tempos nos que
a zozobra volve ameazar
o futuro común dos pobos do Vello Continente,
noque a brecha entre os
cidadáns e a Europa que
os debe representar semella cada vez máis ampla, e no que algunhas
voces comezan a cuestionar un proceso lastrado,
non tanto no seu espíritu
como nas súas ferramentas, Compostela o seu Camiño poden reivindicarse
como ilustrativo recordatorio de quen somos
e canda onde queremos
avanzar, un exemplo á seguir e un motivo de orgullo para un país disposto
a arrimar tamén o ombreiro nunha tarefa na
que os nosos emigrantes
teñen desempeñado xa
un papel calado pero crucial. Por todo elo, hoxe,
máis que nunca, hai un
bo motivo para celebrar
o Día de Galicia.
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
31
APÓSTOL 2014
AGUSTÍN
HERNÁNDEZ
FERNÁNDEZ
DE ROJAS
Portavoz do
PPdeG no Concello
de Santiago
ØÙÚÙÛ ÜÝÛÚÝÞßÙÛàáÝ ÚÙâÚÙ ãÞÛÞ bilidade nos aportan como
cidade e como país, quixera
determe nun dos sinais de
identidade mais arraigados
na nosa tradición e nas nosas
costumes, como é o famoso
e fermoso Abrazo ao Apóstolo. Invito a afondar nese
acto tan sinxelo que, sen embargo, agocha unha enorme
carga simbólica e emotiva
que, ao meu entender, vai mais aló
dunha simple cuestión relixiosa.
Porque sería quimérico pretender
que os millóns de persoas
que ao longo da Historia teñen rodeado cos seus brazos o busto de Santiago o
fan movidos polo mesmo
afán. Moitos, sen dúbida,
acoden dende o fervor, pero
estou plenamente convencido de que nesa expresión
tamén teñen cabida a tradición, a multiculturalidade e
mesmo certo sentimento de
concordia que vai mais aló
de motivacións relixiosas.
Gústame observar como
persoas doutros credos, ou
que sinxelamente carecen
dese tipo de certezas, en-
Un abrazo universal
ä'.&1' å- '+#0 $ ' %$4%$+$.&'51æ. ( - +$.&1% (-+ å')$å-+
s focos de toda Galicia
e de medio mundo viÊran cara a Compostela con motivo da festividade
do Apóstolo, unha cita que
apuntala a vocación cosmopolita, aberta e tolerante da
nosa cidade.
Cada 25 de xullo, e todo o
que xira en torno a esta data,
significa unha oportunidade
única e extraordinaria, da
que non gozan a maioría das
urbes, para expoñer as nosas
credenciais como sociedade
plural, creativa, con empuxe,
capaz de defender o seu, pero, tamén, disposta a abrir os
ËÌÍÎÏÐ Í ÑÏÒÏÐÓ ÔÕÒÖ×ÖÕÒÖÕtemente das súas crenzas,
da súa ideoloxía ou das súas
conviccións persoais.
E como capital do noso
país, temos tamén unha responsabilidade engadida. Galicia ten alma, ten corazón,
ten sentimentos, un xeito de
ser e de afrontar as cousas...
En boa parte, Santiago asume cara o mundo a representación dese sentir, e coido
que todos os galegos nos atopamos cómodos e mesmo orgullosos de que Santiago teña
semellante encomenda.
A raíz precisamente destas
tran na Catedral e mesmo
abrazan a Santiago porque,
lonxe de sentirse representados por unha determinada crenza, conectan cun
xeito nobre e universal de
sentir as relacións humanas. É un xesto, polo tanto,
que vai mais aló de dogmatismos, de posicións cerrís
ou de conviccións inalterables. En Santiago comprobamos cada día como os
muros da intolerancia derrúbanse cun só abrazo.
Precisamente por iso, as
persoas que asumimos cargos de representación pública
temos tamén a enorme responsabilidade, e por suposto
a obriga, de non traizoar esta
fermosa herdanza recibida,
de non trazar liñas ideolóxicas
infranqueables, de converter
as nosas ideas en oportunidades para a tolerancia en lugar
de construír con elas bastións
inexpugnables.
Cada un dende o lugar
que ocupa, e tamén dende
os seu lexítimo posicionamento ideolóxico ou político, debemos estar á altura
desta cidade universal e,
por suposto, aberta. Pero
aberta de verdade
32 PUBLICIDAD
EL CORREO GALLEGO
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
33
34
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
oxe é o día grande de
Compostela e, como
çmostra da importancia
da cidade e da impronta deixada pola súa capitalidade ao longo da historia, tamén é o día
grande de Galicia, o da Patria
Galega. Un ano máis, e xa van
360, a cidade vístese de gala para conmemorar a festa do seu
patrón, Santiago, o que lle deu
o nome a unha cidade que cada
25 de xullo devólvelle ao Apóstolo a súa fundamental pegada
cunha serie de actos que teñen
adquirido unha dimensión que
vai moito máis aló do estritamente relixioso.
A praza do Obradoiro, a que
cada día recibe a centos de peregrinos e que hoxe congregará
a milleiros –e non só peregrinos,
senón tamén a miles de veciños
O
25 de Xullo é o día de
Santiago mais, desde hai
case un século, é tamén
o Día de Galiza, ou como o definiría Castelao, a festa maior dos
galegos. Como de seguro que
haberá moitas persoas –infinitamente máis cualificadas ca
min– para falar do que significa
o Día de Santiago, permítanme
me referira –de xeito telegráfico– a unha parte do 25 de xullo,
que resulta aínda parcialmente
descoñecida para unha parte
importante da poboación: a historia e presente da celebración
do Día da Patria Galega.
Foron as Irmandades da Fala (das que o vindeiro ano se
cumprirá un século do seu nacemento) quen organizaron
o primeiro Día de Galiza en
1920, tras acordalo un ano antes no transcurso da II asemblea Nacionalista desenvolvida
en Compostela onde decidiron
“institucionalizar” como Día da
Patria “o 25 do mes de Santiago”. Convocábase coma un acto
G
alicia non avanza, e coa
crise económica que estamos a vivir, retrocedemos no tempo. Retrocedemos
tanto que parece que volvemos
aos anos 70 e 80 do século pasado. Aí está a emigración de
novo, o desmantelamento do
sector lácteo, a falta de industrias ou as enormes listaxes do
paro. Un dos problemas máis
grandes que resulta é a crise demográfica que reduce a nosa poboación de xeito tan dramático e
alarmante. Nos concellos somos
coñecedores desta situación,
porque a vivimos directamente, e notamos especialmente os
seus efectos, e apenas contamos
con competencias e recursos
para facerlles fronte a estes problemas. Nos concellos rurais sufrimos con preocupación todo
isto que nos pasa, conscientes
do grande abandono do mundo rural por parte de quen si ten
FRANCISCO
REYES
SANTIÁS
Voceiro do Grupo
Municipal Socialista de
Santiago
Consenso e futuro
e veciñas da cidade e turistas
doutras localidades de diferentes puntos do mapa–, exemplifica á perfección a realidade da
nosa cidade e amosa ao mundo
as institucións que teñen sido
–e seguen a ser– determinantes
no desenvolvemento de Comde afirmación da nosa identidade colectiva como pobo, cunha
proclama que remataba “¡E o
momento hestórico de ser ou
non ser prá terra na que fumos
nados nos e nosos pais i-abós!”.
A súa celebración sería interrompida pola ditadura de Primo de Rivera que impediu o seu
desenvolvemento. A proclamación da II República permitiría
que as Irmandades da Fala, restaurasen a convocatoria a partir de 1931, normalizándose os
actos na xornada do 25 de xullo
naquelas vilas e cidades onde o
nacionalismo tiña presenza.
Será na época de Castelao e
de Bóveda, en concreto no ano
1934, cando se organice o Mitin
das Arengas na praza da Quintana na noite da véspera do 25 de
xullo, do que dan conta as hemerotecas de EL CORREO e do que
só se celebrarían dúas edicións
até a súa recuperación simbólica en 1995 pola organización xuvenil Galiza Nova.
Durante a ditadura franquis-
postela. Así, ademais da propia
Catedral, símbolo do relixioso
e meta deses Camiños que son
un río de vida e fonte de riqueza para esta cidade e para todos
os puntos polos que estes discorren, nesta fermosísima praza encrávanse o pazo de Raxoi,
que supón para os peregrinos
a meta duns Camiños nos que,
dun xeito indiscutible, mistúrase o relixioso co estritamente
turístico. Uns camiños que se teñen convertido nun motor económico sen paliativos para esta
cidade e que deixan ao ano arredor de cen millóns de euros só
no que se refire ás persoas que
chegan a Compostela despois
de realizar algunha destas rutas
con centos de anos de historia.
E que, no global, supoñen ingresos de 450 millóns ao ano para
Galicia. Por iso é tan importante
facer unha aposta pola recuperación, potenciación e dinamización destes Camiños, e levalo
a cabo a través precisamente da
colaboración institucional e de
diálogo co resto de cidades e localidades polas que discorren.
÷èé øùð úìûð ü ùý îéþ ïþñþ
festexar, un día para poñer en
valor todo o que é e ten sido esta
magnífica cidade; unha cidade
acolledora e accesible, moderna pero que coida con agarimo
o seu pasado e a súa historia;
unha cidade á que lle unen lazos
estreitos co resto de localidades
galegas coas que mantén unha
intensa relación; e unha cidade
exemplo de solidariedade, de
liberdade e de respecto ás diferentes culturas e á diversidade.
Celebremos pois todo isto e
aproveitemos esta xornada tamén para reivindicar que Santiago non só manteña o que xa
ten, senón que recupere o papel
de capital que nos últimos tempos foi perdendo. Porque o merecen a cidade e as persoas que
viven nela. Feliz día.
ðý eþíðeì ýþ úìýñþ îð ìèþíéþ
de Castro en San Domingos de
Bonaval, pero habería que agardar até o 1968 a que a Unión do
Povo Galego (UPG), que nacera
catro anos antes, rescatará a celebración desta data baixo o nome de Día da Patria Galega.
En 1976, a Asemblea Nacional
Popular Galega organización suprapartidaria de carácter nacionalista, convocou a celebración
do Día da Patria Galega como
ªùý îéþ îð êìëóíótþòó ý ð íì ita contra a emigración, pola
normalización da lingua galega, pola amnistía e a liberdade,
polo dereito a ter institucións
políticas soberanas”. Non sería doada a súa celebración e,
tanto ese ano como os seguintes, múltiples militantes nacionalistas serían detidos pola
súa participación na mesma.
Tampouco foi doada a organización das mobilizacións a inicios
da década dos 80, especialmente en 1983, mais a constancia e o
tesón de moitos homes e mulleres serviu para que se marcase
no calendario este día de reivindicación nacional, de compromiso co país, de sentimento de
amor a Galiza e de loita por podérmonos decidir libremente o
noso futuro.
A partir de 1984 convocaría
de xeito interrompido o Bloque a tradicional manifestación polas rúas de Compostela
con mitin na Quintana e festa e
convivio na Carballeira de San-
ta Susana, só coa excepción do
2013 onde se decidiu cancelar a
manifestación en sinal de solidariedade coas vítimas do Alvia na
traxedia de Angrois e nesta edición de 2015, onde a convocatoria non parte do BNG senón que
é plural e unitaria entre as diferentes organizacións nacionalistas do país.
O Día da Patria en Santiago
de Compostela é lugar de encontro, de sentimento, de reivindicación e de loita pola liberdade,
que convive con multitude de
celebracións que veñen tamén
dende ben antigo e comparten
tempo e espazo cada 25 de xullo
na nosa cidade. Este ano, ás portas dunhas eleccións xerais cruciais que serán o comezo dunha
lexislatura na que a reformulación da configuración territorial
do estado estará enriba da mesa, cobra maior significación e
simbolismo. Oxalá que este 25
de Xullo sexa o preludio de que
Galiza teña voz propia nese debate.
ì oþÿþíóèêì ð ì êþíèóýì òþêbio no mapa político municipal
é un fito histórico e unha manifestación dun País que se resiste neste camiñar cara a atrás,
e busca impulso para cambiar
o paso. Un cambio político que
se sustenta nunhas novas ideas
de País, de conciencia nacional
e de rexeneración política, como piares fundamentais para a
outra Galicia posible. Outra Galicia onde as políticas fundamentais vaian dirixidas a cambiar as
condicións socio-economicas,
socio-laborais, socio-culturais,
que fagan realidade esa sociedade diferente e alternativa que
tantas veces soñamos, mais que
poucas veces tivemos a oportunidade de vivir.
Este Día da Patria coincide
nun momento de oportunidades
e esperanzas. Oportunidades,
porque temos unha cidadanía
disposta a loitar por transformar a realidade que vivimos, co-
mo se demostrou nas eleccións
municipais. Esperanzas, porque
se dan condicións para construír unha proposta política e
electoral á altura da demanda
da cidadanía, consciente e disposta a loitar por outras políticas posibles e alternativas.
A celebración dun Día da Patria “doutro xeito” e unitario, é
un bo precedente para construír
esa proposta política e electoral
para cambiar as cousas; primeiro no Estado, coas elección xerais, e despois en Galicia, coas
eleccións autonómicas. Unha
unidade nacional, que poña a
cidadanía galega no centro do
protagonismo, tanto no diagnóstico dos problemas, e proposición de solucións, como na
participación política. Unha unidade nacional na que conflúan
quen compartamos eses mínimos de transformación dende
o ámbito nacional de Galicia e
que se exprese nas formas que
acaen na actualidade, buscando esa identificación e adhesión
da cidadanía á proposta política
que se formule.
Neste momento, o nacionalismo debe participar nun proceso
político de confluencia electoral onde non haxa exclusións a
priori, achegando tanto a experiencia acumulada ao longo do
tempo, como a capacidade de
interlocución social e acción ao
servizo do País. Os nacionalistas
debemos dirixirnos á sociedade
falando dos novos tempos e dos
cambios, con mensaxes de esperanza e compromiso. É o tempo
de expresarmos o noso amor
por Galicia, sendo xenerosos, e
comprometidos co momento
que nos toca vivir. O nacionalismo é un proxecto de presente
e de futuro. Miremos o pasado
como historia, e non vivamos o
presente como pasado. Vivamos
como galegos e galegas do noso
tempo.
RUBÉN
CELA
DÍAZ
Portavoz
municipal
do BNG
de Santiago
Santiago e Patria Galega
ÿþ ÿñìý tìùèððèÿþ ñðóôóýîóòþòó ý que sobrevive na emigración
partillada con galeguistas no
exilio. Aí destaca, en 1948, a Alba de Groria de Castelao en Bos
Aires, no que Castelao volveu
imaxinariamente a Galiza, desde o exilio, construíndo unha
das súas pezas ensaísticas e literarias máis profunda, con este
discurso de celebración do Día
da Patria Galega. Na metade do
século XX recuperouse a misa
MANUEL
ANTELO
PAZOS
Alcalde
de
Vimianzo
Cara a adiante
eses recursos e competencias
para cambiar as cousas, a Xunta
de Galicia. Se non facemos algo,
o noso País vai difuminándose
aos poucos, e a impotencia e o
pesimismo poden correr ás súas
anchas dominando os ánimos e
sentimentos da nosa xente. Podemos consensuar manifestos
ao redor da lingua, podemos
concitar apoios ao redor do agro
èéêëìíì îì ïìîðñ òóôóíõ ì öìètal dos Reis Católicos, que na
súa orixe foi un hospital e, polo
tanto representa a importancia
dos servizos públicos para Santiago, e dun xeito especial, o da
saúde; e o edificio do Rectorado,
mostra do papel que xoga a educación, e nomeadamente a universidade, no avance e progreso
compostelán.
Polo tanto, esa Praza do
Obradoiro que hoxe e nestes
días festivos é foco de atención
para milleiros de persoas de
todas as partes do mundo, permite facer unha alegoría perfecta a esa colaboración e a ese
consenso institucionais que teñen que imperar para que a cidade realmente poida continuar
a senda do progreso.
É unha praza do Obradoiro
e da industria, pero corremos o
risco de que nos sirvan para
pouco, neste correr cara a atrás
que non cesa.
Galicia avanza en conciencia
e en compromiso político. As últimas eleccións municipais son
un claro exemplo dunha cidadanía que non se resigna e que
está por cambiar as cousas, por
cambiar os tempos, por superar
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
23
36
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
JUAN
VIAÑO
REY
Reitor da
Universidade de
Santiago
de Compostela
A garantía
universitaria
ai uns meses un bo
amigo meu mercou
Hun coche. Era un
dos seus soños e por fin tivo
os aforros necesarios para
poder mercalo. É certo que
tivo que pedir algo prestado, pero no tivo dificultades
para que no concesionario
lle desen un par de miles
de euros. Así, por fin, logrou poñer solución a eses
problemas que levaba tendo toda a vida. Por fin tiña
aire acondicionado para ir
traballar no verán, e a súa
lumbalxia vai agradecer
moito non ter que agocharse para meter aos nenos na
cadeira do asento de atrás.
O meu amigo, despois de
moito esforzo, logrou unha
mellora importante na súa
calidade de vida.
Ao cabo dunhas semanas
empezaron os problemas.
Un día, pola mañá, o coche
non prendeu. Disque foi
cousa da batería. Outro día,
observa que o chan estaba
manchado de aceite negro.
Seica era un problema dun
retén. Pouco tempo despois, ía pola autoestrada e
tivo que parar porque a
temida luceciña vermella
do cadro non deixa de alu-
mear. Desta vez o problema era algo da admisión do
combustible.
O meu amigo apela á
garantía pero no concesionario estaban máis preocupados de vender que de
arranxar os problemas que
agora ten o meu veciño.
Coa formación da nosa mocidade non pode pasar isto. Temos que crear
un sistema que garanta,
sen paliativos, a confianza
das familias, dos pais e das
nais, que poñen os seus aforros nas nosas mans para
que os seus nenos e as súas
nenas teñan a mellor vida
posible. Temos que garantir que os estudantes, en
catro ou cinco anos, van saber o suficiente para poder
iniciarse no mundo laboral.
Temos que garantir tamén
que nun lustro cambie radicalmente a súa vida, as
súas experiencias, e polo
tanto a súa personalidade.
E ese cambio sempre ten
que ser para mellor porque
xustamente entre os 20 e os
25 anos é cando unha persoa pasa de ser adolescente
a asumir os grandes retos
que se nos presentan.
A formación univer-
A s garantía e iso non se consigue coa petición constante de confianza, senón
coa plasmación diaria das
evidencias e dos feitos que
permitan a tranquilidade
de toda a sociedade.
Por todo isto iniciei hai
uns meses toda unha cruzada para reivindicar que
o financiamento universitario público en
Galicia
estivese
condicionado polos
resultados obtidos.
Creo que pasaron os tempos nos
que o urxente era
construír edificios.
Agora, o importante é aproveitar ao máximo
toda a nosa infraestrutura,
especialmente a dos nosos
traballadores, ben sexan
profesores ou persoal de
administración e servizo.
Non podemos permitirnos
ter nin un profesor máis do
que precisamos, pero debemos ter a responsabilidade
de manter os niveis de calidade que Galicia necesita
e os nosos estudantes nos
demandan.
Pero tampouco podemos permitir descompasar a nosa estrutura dos
resultados que se esperan
dela. Cada vez que se acende unha lámpada na USC
temos que ter claras dúas
cousas. A primeira é que
os cidadáns pagan case
tres cuartas partes do que
gasta. A segunda, é que as
horas nas que esa lámpada estea prendida temos
que facer o suficiente para que realmente merecera a pena acendela. Só así,
coa demostración constante de que facemos as
cousas ben, lograremos
ter universidades de calidade, e polo tanto, a mocidade formada que todos
precisamos.
SALUSTIANO
MATO DE LA
IGLESIA
Reitor da
Universidade
de
Vigo
Galicia. Terra,
mar e espazo
G') $å'+ $ å') $å-+ & $%,. '+ #.1-$%+1('( $+ æ +$# +$%-1’ -
C
ompostela é dende
a Idade Media unha
fiestra que abre Galicia ao mundo e o mundo
a Galicia. E segue a ser a
meta, o principio e a fin de
miles de peregrinos que cada ano descobren Galicia a
través do Camiño Xacobeo.
Pero Compostela é moito
máis que o fin dun camiño, é a capital á que todos
os galegos e galegas miramos hoxe, 25 de xullo, para celebrar o noso día, no
que reivindicamos con orgullo o noso bo facer como
pobo. Dende este recuncho
do mundo podemos mirar
con fachenda cara o pasado e cara o futuro. O esforzo de moitas xeracións por
conservar a nosa lingua e a
nosa cultura conxúgase co
traballo e a loita por poñer
a Galicia no mapa do mundo, cun tecido empresarial
e industrial que finca os
seus pés na pesca, na automoción e no naval que se
reforzan cunha firme aposta pola innovación e a I+D
que xorde das tres universidades galegas e dos centros
de investigación. Galicia recibe aos camiñantes pero
tamén camiña, e faino con
paso firme cara o futuro
apostando pola formación
das novas xeracións, po-
la ciencia como motor do
cambio e pola cultura como rizón para manter viva
a esencia como pobo.
Neste escenario, o sistema universitario galego
ten, e debe seguir tendo, un
papel primordial como xerador de coñecemento, de
profesionais altamente cualificados e de cultura, pero
tamén como firme aliado
para o crecemento, a innovación, o emprendemento,
a internacionalización e a
xeración de riqueza. A comunidade universitaria galega debe camiñar da man,
traballar arreo e con afouteza para facer deste país un
lugar de proveito para as
novas xeracións. As universidades de Santiago de
Compostela, A Coruña e Vigo forma xa parte da historia vital de moitos cidadáns
e formarán parte do futuro
de moitos máis, conforman
un patrimonio de Galicia
e para Galicia, son xermolos de pensamento crítico, de creación, de ciencia,
de innovación, de traballo
en equipo, de igualdade de
oportunidades, de cooperación e de desenvolvemento
no seu máis amplo sentido.
É este un capital humano,
cultural e científico que debemos reter no país, para
q!" #"$%& '# q!" (%)*+% neen o futuro de Galicia, para que se sintan arroupados
e apoiados na ardua tarefa
de crear futuro. Esas son as
universidades galegas, as
que deberán levar as bandeiras da esperanza, da liberdade, da identidade e do
país en momentos duros,
de dúbidas, de desenganos
e de desacougo. Un sistema
universitario forte
e co respaldo suficiente para poder
ser
abandeirado
dunha sociedade
nova, unha sociedade chamada do
coñecemento.
A universidade,
berce de ciencia, tecnoloxía
e cultura
Galicia está intimamente ligada ao mar e o propio
Apóstolo Santiago chegou a
Iria Flavia pola ruta do mar
de Arousa e o río Ulla. Esa
idiosincrasia marítima, mariña e mariñeira plásmanse
no campus de excelencia
internacional Campus do
Mar, no que conflúen as
tres universidades galegas
xunto coas do norte de Portugal e centros de investigación punteiros como
o CSIC e o IEO. Esta rede,
tecida con ciencia, innovación e sustentabilidade, é
unha mostra das potencialidades de Galicia e das sinerxías da eurorrexión e
dende ela trabállase a prol
da conservación do medio
mariño, a pesca sostible, a
loita contra a contaminación, etc.
Galicia é ciencia e é tecnoloxía, pero tamén é cultura. Estas son datas para
reivindicar o compromiso
coa lingua e fornecer os alicerces do país no que vivimos. Contamos con idioma
propio, ao que Manuel María, autor que será homenaxeado no Día das Letras
Galegas en 2016, lle dedicou o poema A fala do libro
As rúas do vento ceibe. O redor del se constrúe país.
Neste labor leva traballando a Universidade de
Vigo no último cuarto de
século. Neste 2015 cumprimos o noso 25 aniversario
e levamos durante todo o
ano celebrando esta efeméride que nos marca un camiño cara o futuro. Hoxe,
25 de xullo, miramos cara
Compostela con esperanza, nun día de celebración
e de reivindicación no que
poñemos en valor o pasado,
o presente e, sobre todo, o
futuro deste país. Nese camiño, Galicia, os galegos e
galegas, terán ás universidades ao seu servizo como
compromiso co progreso.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
37
38
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
Carlos
Pajares
Catedrático de
Física e exreitor da
USC
máis a autenticidade de cada un, despollándonos
dos
falsos persoeiros
que externamente
fumos construindo
pretendendo protexer a nosa vulnerabilidade. Dende
ese interior se contempla ao outro como un semellante
con similares vícios
e virtudes.
Dende ese
interior, se
contempla
tamén a
diversidade e beleza
da natureza no camiño.
Esta contemplación
esta na raíz da universalidade de Santiago de
Compostela e do seu
camiño. Esa contemplación que o mesmo
tempo aprecia a diversidade dos seres humáns
e a súa similitude e que
conleva a fraternidade
e a solidaridade entre
eles, respetando a súa
liberdade. Esos son valores universais potenciados en Europa e que
non deberían ser esquecidos. Por eso non podemos estar sempre o
redor dos problemas e
dificultades que temos
en Europa e mirar fora
dela, onde desgraciadamente afloran conflictos, guerras, e miserias.
Hoxendía hai 50 millóns de refuxiados que
viven en campos acotados para eles, sen futuro e con un presente
restrinxido a comer un
mínimo de subsistencia que non sempre esta garantido. A ledicia
da celebración do día
de Santiago e de Galicia e compatible dende
a universalidade dunha
mirada a prol desa humanidade necesitada.
Unha mirada de
universalidade e a
prol da humanidade
n torno do 25 Xullo
co gallo das festas
Ede Compostela e
Galicia a nosa cidade esta
chea de xente de todo tipo e condición. Hai xente
das localidades da bisbarra e xente dos Barrios,
conxuntamente co xente
de todos os lugares de España e das nacións máis
diversas. Nestos días leímos que procedían de
máis de cento seis países diferentes. Mirando
as súas caras e os seus
semblantes un pode xogar a adiviñar o seu orixe
así como o motivo da súa
estancia. Moitos deles
están xustamente polas
festas. Outros remataron
o Camiño de Santiago e
as súas facianas traslucen as experiencias vividas e sentidas ó longo
do camiño. Destos, algúns fixeron o camiño
seguindo unha especie
de inercia que dice que
hai que tomar vacacións
unha vez ó ano, e un xeito diferente de facelo e
andar algún tramo do
camiño, outros buscan
algo máis, quizais atoparse con eles mesmos
facendo unha viaxe o seu
interior o mesmo tem-
po que fan o camiño de
Compostela. A rutina de
cada día pode facer que
nos pareza natural que
todas esas persoas chegen a Compostela e non
nos percibamos a excepcionalidade do feito en si,
nin nos asombremos do
seu significado. Sen embargo, se miramos cara
a cara a esos peregrinos
empezamos a decatarnos da súa diversidade.
Non hai dous ollos, cabezas, semblantes, corpos
pernas iguais. E a asombrosa diferenciación da
especie humana. Todos
son diferentes. En todos
eles nos vemos reflectidos nos. Todos eles teñen
similares problemas, inquedanzas, ledicias e dores que nos. O cansazo,
e o silencio do camiño,
axudan ós peregrinos a
alixerarse das diversas
capas externas que as
persoas nos vamos poñendo ó longo da vida e
que non deixan ver a auténtica persoa que realmente somos.
Nese senso o Camiño
de Santiago e un camiño que busca o interior
dun mesmo, é un camiño para atopar cada vez
SENÉN
BARRO
Exrector de la Universidade de
Santiago de
Compostela
Compostela,
ímonos
morrendo, eh!
finais de 2011 tiven a fortuna
de vivir unha entrevista de
.Enrique Beotas a Isaac Díaz
Pardo, da que vou falarlles aquí. Así
podo tamén recordar publicamente a Enrique, viaxeiro daquel fatídico tren que hai dous anos xustos
descarrilou tantas vidas e familias,
ás que me uno na súa dor.
A entrevista á que fixen referencia foi durante unha entrañable
comida, uns días antes da morte
de Isaac. De feito, probablemente
aquela foi a súa última entrevista.
Recordo que cara ao final desta,
Enrique Beotas preguntoulle a
Isaac se sufrira máis que gozara
ao longo da súa vida. Este, aparentemente sen pensar, respondeu:
“Vivín, traballei e non pasou nada.
Somos intermediarios para que a
vida siga”. Tras non poucos segundos, nos que todo se detivo, o comer, o falar e, ata aparentemente,
a respiración, continuou dicindo:
“O importante é como imos vivindo e como imos morrendo. E é que
imos morrendo, eh!”. Unha forma
simple de sintetizar o que as persoas somos. Pero non só como individuos senón colectivamente.
De feito nunha cidade, un ámbito
ao tempo público e persoal, somos
e vivimos colectivamente. Ademais, algunhas cidades son tan
singulares e eternas que a colectividade que as constrúe e as vive é
o mundo enteiro. Así acontece con
Santiago de Compostela.
O/01234562/527456892/:;286:<
sobrevivir ás persoas que os crean
e que van participando neles e
por iso as cidades van vivindo e
morrendo ao fío dos proxectos
que acometen. Moitos temos a
impresión de que nos últimos
tempos Santiago de Compostela
foi morrendo máis que vivindo.
Recoñezo que esta opinión non é
o resultado dunha análise obxectiva da situación da cidade no terreo económico, cultural, social,
político ou académico, senón a
percepción de que moitos dos
seus proxectos máis importantes
fóronse adiando, cando non apagando. Isto levounos a unha percepción lánguida dunha realidade
quizais non tan negativa. A razón
diso explícaa moi ben Daniel Kahneman no seu magnífico libro
Pensar rápido, pensar despacio. Nel
dinos que a satisfacción coa nosa
situación na vida, co “como nos
vai”, depende menos dos logros
en se mesmos e máis de como estes se axustan ás nosas expectativas. Cando estas non se cumpren,
sexa no terreo persoal ou no profesional, a decepción adoita pesar
máis que a importancia obxectiva
do alcanzado, aínda que o logrado sexa boa parte do esperado ou
mesmo todo o que razoablemente poderiamos esperar. Acontece,
sen ir máis lonxe, coas notas dun
exame ou cos resultados dos equipos deportivos aos que seguimos.
Tamén cambia enormemente como valoramos o discorrer da nosa vida en función da tendencia
que esta leva, sexa no terreo sentimental, no laboral ou no económico. É dicir, adóitanos influír
máis como evolucionan as cousas
que nos afectan e a súa perspectiva de futuro, que a situación no
“día de hoxe”. Poñamos un exemplo doado de entender e de valorar. Cando as persoas ven que a
súa economía vai mellorando significativamente adoitan
ter unha visión máis positiva
da súa vida que aquelas que
perderon parte dos seus bens,
aínda que sigan vivindo mellor que as primeiras. Esta
percepción afecta tamén aos
colectivos e ao que comunmente chamamos sociedade.
España, por exemplo, ten en
termos absolutos unha situación obxectivamente envexable
no ámbito económico fronte á
maior parte dos países do mundo.
Non obstante, se un vai a Chile ou
a México, poñamos por caso, seguramente apreciará que moita
xente nestes países percibe que
vailles mellor que a nós.
O benestar nas persoas céntrase fundamentalmente en gozar,
sen padecementos significativos, contando co apoio e aprecio
doutras persoas, polo menos das
que máis nos importan. Pero
tamén necesitamos sentir que
podemos progresar e para iso
volve ser a tendencia da nosa vida o máis importante e que esta
apunte a metas anheladas. Esta
situación non é exclusiva dos individuos senón que acontécelles
tamén ás súas agrupacións. Por
iso unha cidade, un equipo de
fútbol, unha empresa ou unha
universidade, viven situacións
semellantes, e o seu ánimo colectivo só mellora se o fan os seus
proxectos, se se vai avanzando na
consecución dos seus obxectivos
compartidos. Por iso, nun día tan
significativo para Compostela
como o de hoxe, considero imprescindible que entre todos axudemos a fixar as metas da cidade
e camiñar cara a elas. Somos intermediarios para que siga a vida
do que antes outros crearon, xa
que doutro modo todo languidece. E ímonos morrendo, eh!
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
39
40
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
LUIS
CARAMÉS
VIÉITEZ
Catedrático
de Economía Aplicada
Ha sido director
ejecutivo del Plan
Estratégico de Santiago
Compostela
sostenible
ada vez se oyen con
más frecuencia laC mentos de responsables de ciudades que
temen por sus urbes. La
sostenibilidad está en juego y, aun contando con evidentes exageraciones, no
puede negarse que se dan
casos de muerte lenta por
éxitos desproporcionados,
no previstos o mal gestionados. La historia y el arte
en unos casos, la ubicación, el clima y cualquier
otra conjunción de factores, pueden acabar siendo pilares del crecimiento
y semillas de su declive, a
medio o largo plazo. La popularidad es a menudo inversamente proporcional
a la dimensión de la ciudad. Y si la administración
inteligente y coordinada
de los distintos ámbitos de
interés no tiene lugar, costes de variada naturaleza
pueden iniciar una espiral
de descrédito, amenazan-
d= >= ?@B DFIJF BKJ=KLBI
fue, y podría seguir siendo,
un referente cosmopolita y
un motor económico.
Compostela viene desempeñando sus diversas
funciones con éxito desigual. El sector del turismo se consolida, al tiempo
que demanda mucha más
atención que la que se le
ha prestado hasta ahora,
precisamente para esquivar posibles
colapsos,
probables
más
por gestiones rutinarias que por
saturación en sí.
Desde el punto de
vista político-administrativo, Santiago es
un referente de lujo para
toda Galicia y una señal inequívoca en el firmamento de las c omunidades
autónomas. Ciudad monumental, abierta y bien
conservada, no es en este
ámbito en donde el futuro
trae más riesgos. Sí existen y pueden ir a más en el
campo científico-universitario, sin que la ciudad por
sí misma pueda hacer lo
decisivo, aunque su papel
/ -04-+& $)' , 51#('( 0 -.#0 $.&') 4$%- '
JMBKB ?@B IBN PQI FLJMR=
al lado de las reclamaciones justas e imprescindibles, de las instituciones
ligadas al conocimiento.
Compostela está llamada,
también, a integrar de modo horizontal su cooperación con las instituciones
locales del entorno, para
S1 $%&' ') T#&#%-
poner en valor patrimonios naturales e históricos, en una perspectiva de
red, contemplando los servicios y las inversiones a
una mayor escala territorial. Está casi todo por hacer en este objetivo. Y la
gobernanza de Santiago
requiere, para ser eficien-
te, no permanecer ajena a
la de su hinterland.
Más cosas son relevantes para la ciudad de hoy
y la de mañana, pero una
imprescindible es contar
con un mínimo de planificación a largo plazo. Algunos parecen entender que
las ciudades históricas no
la necesitan, lo que constituye un gran error. Los
gestores han de conocer
bien los puntos fuertes y
los débiles, en términos
de diversidad, base de empresas, creatividad, recursos humanos y capital
social. Y atender simultáneamente a lo que otros
hacen, importando ideas
útiles. Cada vez será más
relevante, tanto por eficacia como por legitimidad
democrática, implementar procesos sistemáticos
y participativos para pensar el porvenir, convocando a los diferentes actores
para encarar las grandes
dificultades de la complejidad. Santiago no vive de
su pasado, se inspira en él,
pero sabiendo que su tiempo, el de hoy, está siendo
ya el de mañana.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
41
42
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
maginemos un día de finales del verano, de un
Uaño atemporal, y también un número mágico, el
13, nací ese día, hacía calor,
ese calor de finales de verano y las primeras hojas rojas
y de un amarillo intenso hacían prever un otoño agradable y cálido. Compostela era
la ciudad donde solo iba al
médico, los más ilustres se
concentraban allí, una ciudad donde la Universidad era
lo más importante, y los universitarios la población flotante que paseaban por sus
empedradas calles cargados
de grandes tomos de libros.
Cae la noche, en la lejanía
se escucha clavelitos y los
corazones de las estudiantes femeninas vibran fuertemente. Cada vez que venía
era un Día Grande pues ¡faltaba al colegio! Después, como no, la Catedral y ese gran
incensario, el Botafumeiro,
me sobrecogía, siempre me
ofrecían al Apóstol. Mis brazos delgados no podían abrazarlo, me aupaban y al fondo
veía la puerta del Obradoiro,
¡grandiosa! Luego poner la
mano y dar con mi cabeza,
los croques, que a veces ¡eran
buenos chichones¡ pidiendo siempre volver y curar,
lo primero se cumplía, lo segundo no, de broma llamábamos a Santiago la ciudad de
compóntelas como puedas.
El tiempo fue pasando y
como cualquier chica de mi
edad vine a estudiar a Compostela, viví en la rúa nueva...
Las rúas, preciosas, estrechas, con leyendas y misterios, donde los soportales
te valían para guardarte de
la lluvia. Pasábamos las noches estudiando y, detrás de
los tunos que eran unos buenos tunantes!... Cuantas veces me lavaba la cara para
despertarme en la fuente de
Fonseca, esa fuente rodeada
de bancos de piedra, donde
ataba mis zapatos antes de
salir corriendo para no llegar tarde a clase. Yo tuve la
inmensa suerte de estudiar
en Fonseca, fuimos la última
promoción que se formó allí
y, cumpliéndose la canción,
durante unos años se quedó
triste y muy sola. Mientras
ese orballo caía insistente
en ese Santiago, donde la lluvia es arte. Hoy Fonseca está
mucho más cuidada personajes ilustres y grandes científicos dieron conferencias
en ese salón siempre señorial
donde se acababa con el coro
de la universidad entonando
el Laudeamos Igitur!
No sé si me gusta más
el campus norte o el campus vida, cada vez que se lo
muestro a profesores de fuera quedan maravillados de
nuestro verde. El atardecer
abraza a Fonseca en medio
de ese claustro y él piensa
en la cantidad de personas,
alumnos, docentes, turistas
que se sacan fotos mientras
ríen, lloran, hablan. Observamos ese ambiente tan dinámico que solo ciudades
europeas tan entrañables como Santiago puede presumir,
de unir a culturas, Reyes, políticos, erasmus, semejando
una torre de Babel por la cantidad de lenguas que se escuchan en ese cruce de rúas...
Santiago se basa sobre tres
pilares Universidad, Iglesia y
Mª JOSÉ
BUCETA
CANCELA
Directora de la
Unidad de Atención
Temprana de la
USC
La respuesta está
en las estrellas
VWXYZY[\]^_Y`Z abcfY_^g hi
que me maravilla es el equilibrio que logra mantener.
Cuando un día cualquiera voy
a mi aula para dar mis clases
me cruzo con el estudiante
que aún no se acostó, con el
peregrino que con el sudor
en la frente y sus pies llagados se arrastran tambaleándose por ese empedrado que
tan difícil se le hace a algunas personas discapacitadas
pero que forma parte del encanto de la ciudad, tiene que
llegar a la misa de las nueve
para culminar su camino y se
cruza con el trajeado político
que con su maletín y corbata
se dirige al pazo de Raxoi, ¡y
no pasa nada! Todos conviven
en armonía. Siempre, vayas a
donde vayas, te cruzas con las
personas que forma esta ciudad bañada por un tenue sol
que con esa llovizna del amanecer forman el arco iris del
Campus Stellae.
Hoy, mirando atrás, no miras con nostalgia. Hay que
dejar camino a nuevos investigadores, a nuevos escri-
\i]j[k l^m npj _]jj] jZ j[i[
alumnos que cada principio
de junio llenan los campus,
para empezar una vida distinta, buscar piso, casas, pensiones, residencias. Sí, queridos
padres, vuestros hijos crecen,
¡tenéis que dejarlos volar!
Correr tras sus sueños. Conseguirán llegar a lo que quieran y trabajaran en lo que les
guste. Mirando ya desde fuera como estudiante, madre,
profesora y fuera pronto de
la USC, os diré siempre que
si lucháis por lo que soñáis
triunfaréis. En definitiva, amigos que me estáis leyendo, el
Santiago que quiero recordar
es el que al recorrer el camino uno se encuentra, uno se
abre, uno forja amistades del
camino, de diferentes culturas, razas y religiones. En esta ciudad tenemos que velar
por los estudiantes a los que
la vida no les es tan fácil, tanto estudiantes como profesores discapacitados, nuestra
Universidad velará por ellos.
Nuestros gobernantes darán
empleos a todos con igualdad
de oportunidades porque esa
es su responsabilidad y más
en esta Ciudad Universal a
la que todos miran, lucharan
por una salud pública y una
enseñanza pública porque es
una ciudad culta, erudita del
saber, a veces parece que se
nos está olvidando un poco
pero Santiago mira al Mundo y el mundo entero mira a
Compostela.
Al final de mi recorrido la
vida me enseña una cosa, el
movimiento se demuestra
andando, igual que el camino
se encuentra al pisarlo, para
cambiar tendría que pasar el
gran incensario por encima
de todos nosotros, para recuperar lo de hace años, limpieza de nuestro cuerpo, de
nuestra vida interior. Magnífica y Grande, lo dice bien su
plaza: la Catedral lugar de encuentro de peregrinos donde
caemos de rodillas ante el dolor, la tristeza o la soledad; el
Hostal, antiguo hospital que
nos recuerda que un día u
otro todos vamos a ser débiles, dejar pues vibrar el tiempo, vivirlo sentirlo, amarlo,
disfrutar de los pequeños
cafés que inundan sus rúas,
oler el chocolate (pues Santiago huele a hogaza de pan y
chocolate); el Ayuntamiento,
donde se forjan todas las decisiones que ojalá vayan encaminadas hacia la sociedad,
las obras sociales, la cultura,
la música, nuestras raíces y
la gente que lo forma, el Fogar de Breogán, cariñosos,
complacientes, acostumbrados al turista. Santiago es del
mundo no es solo de sus gentes porque una ciudad tan dinámica donde en la misma
plaza, conviven el Apóstol,
el mimo, la vendedora de las
brujitas de la suerte y el político, la hace Patrimonio de la
Humanidad. Toca ya la despedida, dejamos para el final
poder soñar con la grandiosidad del Campus Stellae,
estamos en la Ciudad de las
Estrellas, que lucen en el firmamento con fuego y olor a
pólvora, doradas y brillantes,
aunque a veces no las veamos por cuestiones climatológicas o lo que es más triste
porque no sabemos ver. Al final de mi camino cae, cómo
no, el orballo y cruza un rayo
de sol, es septiembre, os invito a subiros al arco iris que
forma el agua y el sol, donde todos somos iguales, pero
amado peregrino, que te quedas en los sueños, los recuerdos y las almas, te costara
dejar Santiago pero te llevas
en la retina su magia, esa magia de esa figura que se ve en
la Catedral. Abriré la caja llena de sueños, donde todo el
mundo es acogedor, amable
y sale una mariposa blanca
que se pierde en el infinito de
la Inmensa Plaza, porque la
mariposa simboliza muchas
discapacidades pero ninguna de ellas nos impide volar
y soñar, por eso como voy a
pasear más, hagamos una
ciudad más adaptable a los
discapacitados. Que todos
los días, se conviertan en 25
de julio, donde llueva o haga
sol, Reyes, Reinas, políticos,
peregrinos, estudiantes, niños, vendedores y curiosos se
juntan y hacen un día grande. Al abrir esta caja surge el
Campus Stellae. Por tanto la
luz, la vida.
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
43
44
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
arlomagno peregrinó en sueños hasta
rCompostela, descubriendo el Camino de estrellas, la Vía Láctea, que
conduce hasta la tumba
del Señor Santiago, de cuya inventio se comenzaba
a hablar por todo el orbe
católico. Todavía hoy, en
Aquisgrán, el sarcófago de
Carlomagno conserva esculpida la leyenda del Camino de Santiago como
camino de estrellas. El emperador había intuido que
las rutas que llevaban hasta Compostela unirían a los
pueblos desunidos
El camino jacobeo, en
sus inicios, aparece como
un sueño anticipador de
un mundo nuevo. El sueño
del emperador, así como el
himno O Dei verbum, Patris ore proditum, recogen
el sentir –simbólica y poéticamente– de que Santiago es “cabeza refulgente,
defensor y protector familiar”. O como había escrito
Adelmo de Malmesbury (s.
VIII), Santiago es el evangelizador de las gentes.
Santiago, pues, no está ausente de la liturgia, del arte y de la literatura. Por eso
Carlomagno protege, apoya y cuida los caminos. Y,
como él, Sancho el Mayor,
Doña Mayor García de Navarra, Sancho Ramírez de
Aragón, Alfonso VI de Castilla y León y los monjes
de Cluny consolidan el Camino, que se convierte en
principal arteria de comunicación por encima de localismos y fronteras.
El Camino a la ciudad,
que después de 1065 recibiría el nombre de Compostela, se hace camino público
por excelencia. Y para que
por todos sea transitado
se construyen puentes y
hospitales al servicio del
peregrino. La labor de ingeniería arquitectónica desarrollada en el Camino del
peregrino muy pronto –no
podía ser menos– es comprendida como un camino
uv wxvyz{|u }|v w~wz€z
una constelación de santos
caminantes, que para siempre quedarían asociados
al Camino jacobeo: Santo
Domingo de la Calzada, S.
Juan de Ortega, S. Lesmes
de Burgos... El espíritu se
reflejaba en las realizaciones visibles, lo tangible no
estaba contrapuesto y reñido con lo invisible.
Reyes y santos favorecen que por la arteria que
une a Europa, los caminos, comience a circular
la sangre vivificadora de la
intercomunicación creadora de una civitas y societas
cristiana armonizadas. La
fuerza unificadora del Camino –Santiago y su tumba– es suficiente para crear
e irradiar cultura, aquello
que cultiva y engrandece al
hombre. El culto a Santiago
dignifica, antes y ahora, los
espíritus de los hombres y
mujeres de todo el orbe.
Nadie podía presagiar
que la pequeña y humilde
domuncula en que fueron
depositados los restos del
Apóstol Zebedeo, sigilosamente oculta y silenciada
durante siglos, llegaría a
ser el punto de arranque
del más importante movimiento de piedad y cultura, origen de las más
grandiosas construcciones
artísticas de toda una civilización. En el Camino de
Santiago se manifestarán
todos los cambios estructurales que acompañan a
la expansión del cristianismo occidental a partir
del año mil. Compostela de
Santiago será foco de arte
y cultura, tierra nutricia
bien dispuesta a acoger y
hacer crecer los valores del
espíritu. La cada vez más
numerosa afluencia de peregrinos se hace notar en
el crecimiento de la ciudad
y Basílica jacobeas, alcanzando la cima de su esplendor en el s. XII. Es todo un
símbolo que la casa del Señor Santiago, con el Pórtico de la Gloria a la entrada
SEGUNDO L.
PÉREZ
LÓPEZ
Deán de
la SAMI
Catedral
de Santiago
El sueño
vivo de
Compostela
y €v~~~ ‚|‚ w|v~{‚ yz
de noche ni de día. La Basílica jacobea permanecía
abierta como abierto era
su Camino.
El peregrino entraba a
visitar a Santiago por el
Pórtico de la Gloria. Es una
indicación de que Compostela y su Camino hacían posible plasmar lo celeste en
lo terreno, la eternidad en
la historia y el tiempo. Bien
lo testimonian, en el s. XII,
el Codex Calixtinus o Liber
Sancti Iacobi –primera gran
guía europea–, la Legenda
aurea del genovés Jacopo
de Varazze y la Historia
Compostelana, mandada escribir por Diego Gelmírez.
Liturgia, hagiografía, arte e
historia se tienden la mano
y nos dejan constancia del
milagro de Santiago, maravilla que se hace respetar por Almanzor, admirar
por el emir Alí Ben Yusuf y
por todos los que “non solum Hispaniae” aceptan y
recorren el mismo camino
durante siglos.
Las Cantigas de Santa
María del Rey Sabio, los
romances, las canciones
itinerantes, la grande ckanson, los goigs catalanes, la
Pernette recogen con sobriedad los temas jacobeos
ƒ vx v‚{~v„v€v~ uv x‚ wz‚das del peregrino: “En el
Camino de Santiago iba un
alma peregrina / una noche tan oscura / que ni una
estrella lucía; / por donde
el alma pasaba / la tierra se
estremecía ...”.
Creaciones
literarias
ininterrumpidas
hasta
nuestros días supieron recrear y secundar con el andante el Camino. Poetas
como Gerardo Diego, entre otros, no han resistido
silenciar el halo misterioso
que rodea al Camino y su
meta: “También la piedra,
si hay estrellas, vuela. / Sobre la noche biselada y fría
/ creced, mellizos lirios de
osadia / creced, pujad, torres de Compostela. / Cam-
LA FUERZA
UNIFICADORA
DEL CAMINO ES
SUFICIENTE PARA
CREAR E IRRADIAR
CULTURA,
AQUELLO QUE
CULTIVA Y
ENGRANDECE
AL HOMBRE
pos de estrellas vuestra
frente anhela, / silenciosas
muestras de porfía”.
De igual modo que en los
lejanos y oscuros primeros
años del s. IX Teodomiro
había descubierto en medio de la maleza una tumba
olvidada, en la segunda mitad del s. XIX, en la noche
del 28 de enero de 1879, se
redescubre el cuerpo santo
del Apóstol, escondido por el arzobispo Sanclemente en
el s. XVI por temor
a que fuese robado.
Se investigan las
reliquias, se realizan investigaciones arqueológicas
en torno al mausoleo romano que,
cual cofre venerando, había servido de faro y
atractivo a decenas de generaciones y sustentado incontables empresas.
El 1 de noviembre de
1884, el papa León XIII,
desde la sede de Pedro, con
la Bula Deus Omnipotens,
anuncia a la Catolicídad el
reencuentro de Santiago
en Compostela e invita a la
revitalización del Camino
y de la peregrinación. Ningún documento de la época moderna resumió mejor
que la Deus Omnipotens el
significado y la historia del
culto al Apóstol. La ciudad
de Compostela, una vez
más con el apoyo de los
Obispos de Roma, volvía a
ser orientadora para Occidente.
Antonio López Ferreiro estudia la Historia de la
Iglesia Compostelana. Se
investigan las amplias dimensiones de la peregrinación jacobea (Vázquez
de Parga Lacarra-Uría), al
tiempo que esta resurge
con un nuevo vigor. Se emprenden nuevas campañas
arqueológicas (1946-1959)
en el subsuelo de la Basílica compostelana con las
que nos es permitido contemplar una riquísima necrópolis en la cual se abre
’
! " una página, a modo de secuencia continuada, con
elementos que van desde los primeros siglos del
cristianismo a la alta Edad
Media. Vestigios romanos,
suevos, ovetenses... y las
iglesias de Alfonso II y Alfonso III, y muy cerca del
mausoleo la lauda sepulcral del primer obispo de
Compostela: Teodomiro.
Lo que para muchos era
leyenda, y para algunos
fraude, ahora se presentaba como un hermoso relato convertido en innegable
testimonio pétreo con la indicación del día, mes y año
de su muerte: “Teodemiro
20 de octubre del 847”. En
las últimas décadas la investigación sobre el Camino de Santiago alcanza un
apogeo fecundamente extendido a todos los países
occidentales, contribuyendo con ello a fijar los ojos
en Compostela y a recuperar su valor simbólico como
elemento configurador de
la deseada unidad europea.
Pero ninguna voz ha centrado con tanto acierto el
significado del Camino de
Santiago como la de Juan
Pablo II el 9 de noviembre
de 1982 en la misma Compostela. Su alocución constituyó la más espléndida
síntesis de jacobeísmo y
europeísmo. La intervención del papa, en aquel inolvidable atardecer, ante
los abades de las principales abadías benedictinas
de Europa y representantes del mundo de la cultura
y de la política, es como la
Carta magna de la conciencia europea y su Camino. El
grito de Juan Pablo II: “Europa, vuelve a encontrarte
a tí misma, sé tú misma”,
se dirigía con toda nitidez
a perfilar el papel que ocupó Compostela y su Camino en la construcción de
Europa, y a centrar, sin ambigüedades ni equívocos, el
lugar del cristianismo como raíz de la identidad y
unidad europeas.
…†‡ˆ‰Š†‹ŒŽ  ‰‹ŽŒ††‘ˆ Ž
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
45
APÓSTOL 2015
a circunstancia en
el día de la Fiesta
“celebración en la
que coexisten en pacífica convivencia la Ofrenda
Nacional al Apóstol Santiago Patrono de Galicia
y de todos los pueblos de
España, y el Día da Patria
Galega, es oportuna para quitarse las sandalias
ante la tierra Sagrada de
Galicia y de la Ciudad Singular que es su Capital, y
mirar como tantas veces a
su presente y entregarnos
a su futuro, aun antes de
que este nos haya vencido
y convencido con la fuerza
de su fecundidad.
Es ya lugar común hablar
de Santiago de Compostela como berce de Europa
y recordar con renovado
empeño las palabras proféticas de San Juan Pablo II,
en nuestra Catedral, el 9 de
noviembre de 1982 –¡7 años
antes de la caída del Muro
de Berlín!– sobre el papel
de Santiago y el Camino en
la historia común del continente, que es como decir
de la llamada civilización
occidental.
Durante el proceso de
elaboración de la Constitución Europea, la Comisión
presidida por el Presidente Valéry Giscard d’Estaing
con sospechosa neutralidad
cuyas raíces son bien conocidas y cobardemente silenciadas, boicoteó la inclusión
del término “Dios” en el tex-
to y despreció igualmente
los adjetivos cristiano, cristianismo, cristiandad, etc.,
comenzó a fraguarse un
cambio sustancial en el sentido del llamado “fenómeno
jacobeo” y de las motivaciones que traen hasta la Ciudad a los peregrinos; hasta
tal punto que un reciente
documento de los Obispos
del Camino Francés afirman que en la antigüedad
se recorría el Camino con
sentido peregrinante y se
observaban ya quienes lo
hacían “acuciados solamente por una temprana afición
turística”.
Ahora en uno de los momentos más tristes y oscuros de la Unión Europea,
no es cuestión reivindicar
la respublica christiana que
está en el origen de la realidad hodierna ni siquiera
lamentar el desmantelamiento de Europa desde el
momento en que olvidando el espíritu de los “padres
fundadores” y el humus de
postguerra en que nació
el proyecto de raíz común
y sensibilidades diversas
del Continente, se propicia
una unión desraizada de la
concepción filosófica y jurídica greco-romana, del
patrimonio religioso judío,
del legado del cristianismo
y de la cosmovisión centrada en Jerusalén, Atenas y
Roma, que dió sentido al
nacimiento de las nacionalidades europeas, justa-
SALVADOR
DOMATO
BÚA
ž¡•¢—Ÿ¡ ™•› £¡¢¤žvo Histórico Diocesano de Santiago de
Compostela
Compostela y su
futuro merecen el
respeto de todos
”•–—•˜ ™•š™• •› œ”ž–Ÿ ™•
peregrinación a Santiago,
Jerusalén y Roma.
Con ánimo constructivo
y mirando al futuro, desde la lealtad a los principios que hicieron grande
el continente, los valores
cristianos, vista Europa
haciéndose sin los pueblos
y lo que es más sangrante,
aunque sea, hoy por hoy
minoritario, en contra de
los pueblos (cfr. Grecia y
sus irresponsables y egoístas servidores públicos),
Santiago de Compostela y
el camino pueden y deben
postularse como un factor clave en una búsqueda
de soluciones a los pro-
©
«¬¬­®­¯
RECFRETOR, S.L.
°±²³´µ´²¶·¸ ¹ µ°±º¶ ¹ ³¸°»¸
"&""01
"!"&""
&"2!"
"&""
3!"4"
!"#$
%&'()#$*#*+,,)#$*,,-*.$*#)-/
¥› •”š •¦¡Ÿ§•Ÿš ¨¦• ¥ sándose más en el poder
de las ideas, que en el de
los intereses puramente
económicos y menos aún
políticos, vertebre de manera más segura la realidad. Lo que se propone es
complementar el llamado
Fórum Ambrosetti o Fórum
de Cernobbio, consistente, como es sabido, en un
encuentro internacional
de discusión sobre temas
principalmente
económicos, que se celebra cada año desde 1975 en la
primera semana de septiembre en la Villa D’Este,
sobre el Lago de Como, en
la localidad de Cernobbio,
con la participación de Jefes de Estado, Ministros,
Premios Nobel, Economistas, etc.
Una Ciudad Universitaria como Santiago de
Compostela, deberá tener
en su seno personas capaces de llevar adelante una
reunión similar al Fórum
Ambrosetti, centrada en las
ideas e inspirado en el humanismo europeo
y en su capacidad
creadora de filosofía y reflexión sobre el hombre, sus
capacidades y su
destino, convocando para ello a título
personal a personajes egregios, líderes
políticos, representantes religiosos de
las 3 grandes religiones del
Libro –¡piénsese en la inmigración musulmana a Europa!– escritores, etc.
Por otra parte, en Galicia hay empresarios con
conciencia de que el mecenazgo es una manera de
devolver a la sociedad, adecuada a cuanto de ella reciben, haciendo verdad la
permanente apelación a la
conciencia da galeguidade.
Siendo obvio que el
nombre del encuentro
pudiera ser algo como
Fórum Santiago de Compostela o similar y, acaso, más original, y que en
Santiago debiera ser su Sede Permanente, se propo-
ne la Isla de A Toxa, como
el lugar de celebración del
encuentro. Conviene saber que el Fórum de Cernobbio congrega cada año
más de 400 periodistas de
todo el mundo el mundo
y que las cadenas de TV
realizan diariamente conexiones y Talk Show de
profundización en los temas tratados y entrevista
en directo a los participantes difundiéndolas en
todo el mundo, para caer
en la cuenta de lo que un
proyecto de este tipo reportaría a la Ciudad.
Es absolutamente preciso, centrar la Ciudad y
el Camino de Santiago en
una dimensión nueva, en
una reflexión permanente
sobre este fenómeno de la
peregrinación jacobea cada año creciente y las indudables preguntas que
plantea y que ciertamente, no se pueden responder sin alturas de miras y
sin olvidar motivaciones
afincadas en proyectos
alejados de los orígenes,
cuando no abiertamente
contradictorios. En Santiago, cuanto prescinda de
la Memoria, origen, desarrollo y realidad de la Ciudad y el Camino desde el
aliento cristiano, es convenzámonos, pura y llanamente coreografía.
La Ciudad y su futuro merecen este respeto por parte
de todos sus ciudadanos.
46
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
omo cada ano, neste
25 de xullo celebra¼mos a grande festa
de todos os galegos. Neste día, no que poñemos de
manifesto o amor pola nosa terra, abogamos unha
vez máis por valores como o respecto, a convivencia pacífica, a tolerancia, a
cooperación ou a solidaridade como fundamentos
da Galicia que estamos a
construír. Unha Galicia que
todos queremos que sexa
cada vez máis moderna e
universal, que non renuncia á súa identidade nin ás
súas tradicións.
É tamén unha boa data
para reflexionar sobre onde
estamos e qué camiño queremos tomar nos vindeiros
anos. Despois das dificultades dos últimos tempos,
cómpre agora sentar as bases do noso crecemento a
medio e longo prazo. Hoxe
máis que nunca temos que
seguir loitando por esa Galicia que queremos deixarlles aos nosos fillos e netos.
A cada un de nós, no noso
ámbito de actividade, correspóndenos traballar cada día para construír país.
MANUEL
GÓMEZFRANQUEIRA
ÁLVAREZ
Presidente
do Grupo
Coren
ÈÅ ÇÆ ¿ËÃÁÆÌ ÍÄÀÃÈÅ¿ÆÄ ÅÄ
bases para seguir medrando. Pero aínda nos quedan
asignaturas pendentes, entre elas a de lograr un sector
agroalimentario rentable
igual que noutros países europeos, como Francia, Alemania, Bélxica, Holanda...
O sector primario galego é unha fonte de riqueza pola que merece a pena
apostar nos vindeiros anos; non
facelo sería un
erro moi grave. O
que nos falta agora é darlle o valor adecuado aos
nosos produtos,
como o leite ou a
carne. En Galicia
producimos con
grande calidade,
á altura ou incluso por enriba do que outros países
europeos e, sen embargo,
os prezos son moito inferiores, en ocasións incluso por
debaixo do seu custo de produción. Un sector primario
competitivo empeza por pagar aos nosos produtores de
acordo a outros países da
Unión Europea, e a Administración debe tomar car-
Comprometidos
para seguir
construíndo Galicia
Non é unha tarefa doada
nin exenta de obstáculos,
pero somos moitos os que
estamos convencidos de
que Galicia ten aínda moito
camiño que andar.
Por iso, como presidente
dunha cooperativa agroalimentaria que leva o nome
de Galicia por todo o mundo, gustaríame aproveitar
estas liñas para facer unha
ÏÐÑÒÓÔÕ ÔÕÖÕ Ò× ÖØÏ ÖÒ ÙÚÛÛ Ï ÜÚÝÛ ÞÕÓÏß
!"#$%"&'()*+,-+.,$/(
½¾¿À ÁÀÂÀÃÄÅ ÁÆ ÄÀÇÈƾ ɾÊmario como un dos nosos
camiños de futuro. Nas últimas décadas, Galicia experimentou un proceso de
modernización moi intenso
e un importante desenvolvemento das súas infraestruturas, que nos permite
dispor actualmente dunha
rede de autovías, portos e
aeroportos que nos conec-
Î) T#&#%- 4'+' 4-% #.' G')151' 0-($%.' 3 ' )' -$’ #.1-$%+')
tas no asunto para garantir
que así sexa.
Acadar uns prezos dignos é o primeiro paso para
xerar a riqueza necesaria
que nos permita seguir medrando, evitar o despoboamento do rural e a marcha
de moitos dos nosos mozos
a traballar noutros países.
Este é o paso fundamental
para apoiar ao noso sector
agrogandeiro, que debe vir
acompañado tamén do correspondente investimento en I+D e dunha aposta
decidida para dar a coñecer as nosas empresas no
CERVEZA DE BODEGA
éê ëìíîë ïðñòóòêô ò íì ê õóîêïòö îô óîíôð÷ìö
0#,12%
"(*+,-11.1.
exterior e vender por todo
o mundo.
Son un firme defensor de
que o sector primario ten
futuro na nosa terra, e que
será un piar básico desa
Galicia que estamos a construír entre todos. Cada un
de nós debemos traballar
cada día con ilusión e esforzo, poñendo en valor os nosos recursos e aproveitando
de xeito sostible e respectuoso os nosos potenciais.
O futuro da nosa terra pasa
polo compromiso de cada
un de nós para acadar unha
Galicia próspera.
à áâãäåæçè
• Platos combinados
• Ensaladas
• Bocadillos
• Hamburguesas
• Perritos
• Sándwiches
• Menú del día
• Comidas para llevar
52
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
JESÚS
ASOREY
CARRIL
P de Comercio, Industria
e Navegación de Santiago de Compostela
ùúûüùýþýÿ r ý ûþ þ r
manter reivindicacións firmes e argumentadas.
O aeroporto de Lavacolla pechou o primeiro semestre do
ano crecendo significativamente, sobre
todo en viaxeiros internacionais, cunha
cifra total superior ao
millón de
pasaxeiros, o 55,52
por cento
de cota no
contexto
galego. A
nosa terminal amosa unha e outra
vez a súa supremacía e centralidade, pero seguimos
a demandar o funcionamento e operatividade do
comité de rutas, coordinación efectiva que sempre
defendimos. Materias pendentes seguen a ser a súa
conectividade por estrada
e outorgar un novo uso á
vella terminal. E deixo para o final a imperiosa necesidade de avanzar no
proxecto dunha estación
intermodal, que debe estar
afinada coas demandas dos
vindeiros trinta anos, e que
dea resposta á esixencia de
coser, ou sexa, unir e facer
transitable, esa gran área
surleste que conforman os
terreos das Brañas do Sar, o
ADIF e a Pontepedriña. Esperemos que a nova Corporación municipal sexa quen
de progresar por esta senda.
A modo de coda, gustaríame suliñar que a Cámara
de Comercio de Santiago de
Compostela é unha organización empresarial que está
pendente dos asuntos transcendentais que lle afectan a
Santiago e comarca. A nosa
entidade caracterízase polo seu rendemento, estabilidade e solvencia. Así que
estamos preparados para
conquistar o futuro neste
século XXI e sempre a carón dos santiagueses e galegos. Feliz Día de Galicia!
Santiago: universidade
centralidade e Camiño
s vítimas da traxedia ferroviaria de
øAngrois permanecen no noso pensamento
e corazón: vaia para elas a
nosa solidariedade e afecto.
Pero tamén elevamos unha
lembranza por Marlén, a
peregrina luguesa que foi
arrolada en Arca o mes pasado. Así que saudamos con
esperanza a decisión das
autoridades competentes
de pór remedio efectivo a
tantos puntos perigosos das
rutas xacobeas. O Camiño
de Santiago vai a máis ano
tras ano, como fenómeno
universal da peregrinación,
pero tamén como referencia e destino indiscutibles.
A Unesco vén de facer patrimonio da humanidade
as rutas do norte, mérito
polo que debemos congratularnos, se ben nos obriga
a protexelas e dotalas das
infraestruturas acordes co
seu rango. A Cámara compostelá sempre soubo que
o Camiño é un valor incontestable, de aí a nosa tradicional preocupación polos
distintos itinerarios físicos,
así como pola marca.
A nosa cidade debe ser
quen de afrontar novos horizontes, sen esquecer os
vellos proxectos estratéxicos. Vinte cinco anos logo
da segregación de Fonseca,
as universidades galegas
viven unha etapa de cam-
þý ûþüýþý þr ý ýüûúsivas normativas do ensino
superior, pero sobre todo
de axustes presupostarios
cando as tres reitorías están a negociar coa Xunta
de Galicia o plan plurianual
2016-2020. A nosa centenaria universidade vive momentos delicados, debido á
xubilación case masiva de
profesores que non se poden repoñer, unha débeda
excesiva derivada de investimentos subvencionados
por Madrid e Bruxelas –que
posiblemente tivo que facer
cara a manter a súa competitividade no ámbito da investigación– e a un criterio
primario de reparto dos fondos autonómicos onde non
se teñen en conta axeitadamente os resultados e rendemento académicos.
Desde a Cámara de Comercio e o Foro Cívico Empresarial traballamos para
defender os intereses lexítimos e razoables da USC,
en primeiro lugar, e procurar devolver á nosa histórica institución a proxección
e posición que lle corresponden no concerto galego, en segundo lugar. Por
tanto exhortamos á comunidade universitaria a facer
un esforzo pola excelencia
docente, innovadora e administrativa; e, aos seus
dirixentes, a lograr a máxima calidade na xestión dos
b
JESÚS
CHENEL
NOYA
Presidente de la
Asociación Área
Empresarial
del Tambre
Compostela
é máis
o Día Grande de Galicia,
no Día Grande de ComNpostela, quero compartir
con todos os lectores de EL CORREO GALLEGO unhas breves
reflexións e unha grande paixón
por esta fermosa cidade.
Permítanme que comece dicindo que Santiago é sen dúbida
unha grande cidade empresarial,
non podía ser doutro xeito sabendo quen lles fala. Temos un tecido
empresarial con empresas consolidadas, baseado nas Pemes e Micropemes, empresas familiares
(as razóns sociales fan, en numerosos casos, alusións aos apelidos dos fundadores), salpicado
con grandes empresas, punteiras
e referencias mundiales no seus
sectores, que confirman a excepción da regra.
Esta é unha das nosas grandes
fortalezas pero tamén unha das
nosas debilidades que incide na
necesidade de estar xuntos, de
colaborar, de aunar esforzos e
xerar sinergias que nos axuden
a competir a manternos nun contorno tan competitivo.
E con un grande potencial de
crecemento, agora, despois de
moitos anos, contamos con solo
empresarial, chegou tarde, pero
chegou. Toca enchelo de empresas e aí estamos a traballar coa
Xunta de Galicia e co Concello, para atraer empresas de alto valor
engadido. Con outras patas que
iremos sumando, estamos seguros
de que pronto haberá resultados.
Pero Compostela é máis, Compostela é Universidade. Unha ins-
titución con máis de cincocentos
anos ás súas costas, referente na
formación de grandes profesionais. Un organismo vivo, que se
está a renovar a grandes pasos,
desenvolvendo unha actividade investigadora inxente que se
traduce, como vemos a diario na
prensa, en innovación, en patentes, en creación de proxectos empresariais, en emprego, en riqueza
para a sociedade. Un elemento
que forma parte do ADN de Compostela, sen ela Santiago non sería
Santiago, ou alomenos non sería o
Santiago que todos coñecemos.
Pero Compostela é máis, Compostela é Patrimonio, dende fai
trinta anos Patrimonio da Humanidade, galardón máis que merecido. Unha alta concentración de
riqueza monumental e artística
por metro cadrado nun casco
antigo do que só unhas cantas cidades poden presumir; historia
e tradición que hai que mimar e
revitalizar.
E xunto a él a modernidade.
Nos últimos anos, arquitectos de
fama mundial foron deixando a
súa pegada en Compostela, obras
admiradas e ao mesmo tempo
denostadas. Fago unha mención especial a Cidade da Cultura; actuación controvertida dada
a coincidencia temporal con un
dos escenarios económicos máis
tráxicos que sembramos. Non
obstante, unha gran potencialidade que hai que poñer en valor
e que está chamada a converterse noutro dos grandes atractivos
da cidade e de Galicia.
E no” o patrimonio rural. Lugares
de beleza inmensa nas ribeiras
do Tambre, nas do Sar, nas do
Sarela ou en calquera dos regatos que serpentean polo Concello. Vales frondosos, outeiros
que nos ofrecen vistas espectaculares: un paseo ata o cumio
do monte Pedroso e sentarse alí
a contemplar as vistas tería que
ser unha das actividades “obrigadas” para os turistas e para os
compostelanos.
Pero Compostela é máis, Compostela é Camiño, Compostela é
Destino.
Compostela e Camiño deberían aparecer coma sinónimos
no diccionario, tal é a súa identificación e a súa indisolubilidade.
Esto que parece unha obviedade
non é tal: a historia, o presente e o
futuro de Compostela están ligados ao Camiño e do mesmo xeito
non pode entenderse o Camiño
de Santiago sen Santiago.
Na partitura que nos toca interpretar nesta sinfonía, temos
que facer que os millóns de persoas que nos visitan, que con cada sofrida pisada se achegan a
nosa cidade, sintan o xúbilo de
chegar ao Obradoiro, acollidos e
un pouco composteláns. Esta será a mellor campaña de marketing que poidamos facer.
Pero Compostela é máis,
Compostela é luz, a luz dos foguetes na noite do 24 de Xullo,
o sol recortando a silueta da Catedral, a luz da noites nas que o
Camiño se reflexa nas estrelas.
Compostela son sombras e escuridade; sombras dun peregrino agardando preto da Porta
Santa, escuridade nos templos
románicos que convidan ao recollemento e a reflexión.
Compostela é exemplo de solidariedade e resiliencia, de cómo unha traxedia pode sacar o
mellor de cada un de nós e superala, empuxando todos na mesma dirección.
Pero Compostela é máis, porque Compostela é a súa xente,
os composteláns de nacemento
e os adoptados, os visitantes e os
que se quedan, os sentimentos,
as emocións que poñemos en
cada pedra,…
Compostela é todo iso, e máis.
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
53
APÓSTOL 2015
JOSE Mª
FERNÁNDEZ
FERNÁNDEZ
Empresario
ternacionalmente.
En el caso del comercio creo que
aún está parcialmente pendiente el
reto de la diferenciación, la apuesta por
la calidad. Cada vez
son más, por ejemplo, las tiendas de
recuerdos “diferentes”, que
van más
allá
de
las piezas
anecdóticas y más
o menos
globalizadas. ¿Qué mejor suvenir
de Santiago puede llevarse alguien que una pieza
de artesanía, una muestra de nuestra excelente
gastronomía, una parte
de Galicia realizada con
esmero y dedicación?
Por fortuna, este tipo de
establecimientos comerciales están prosperando
y comienzan a demostrar que pueden llegar
incluso a revitalizar calles un tanto alejadas del
circuito más turístico de
la almendra.
El paso del tiempo y
el propio mercado han
ido definido claramente
las zonas comerciales de
Compostela. Ahora es el
tiempo de detenerse un
momento a pensar en
cómo potenciar las habilidades de cada zona
y conseguir, así, que el
turista medio haga algo
más que pasear por la
zona vieja y marcharse. Una oferta comercial potente y atractiva,
combinada con la programación cultural y el
conocimiento de otras
Compostela, mucho
más de lo imaginado
o es casualidad
que el Día de Santiago sea también
el Día de Galicia, el de todos los gallegos. Desde
hace siglos Compostela
es una ciudad de acogida, abierta como pocas
al visitante, habituada
como casi ninguna a recibir a gentes de todas
partes del mundo. Su
urbanismo y desarrollo
general han estado históricamente vinculados a
la Catedral y a la universidad, verdaderos motores del crecimiento, y al
hecho de ser ciudad meta de peregrinaciones.
Pero también es cierto
que su estructura económica se ha ido desarrollando determinada
por su gran capacidad
de atraer a visitantes de
todo el mundo: el comercio y la hostelería han resultado fundamentales
en el pasado, y lo siguen
siendo en el día a día de
sus habitantes.
Estos dos sectores, con
sus aciertos, muchos, y
sus errores, que algu-
n
!
!"#$% &n'#n(! n
catalizando la actividad
económica de Compostela, además de su condición última de capital
de Galicia. Potenciarlos es un deber bastante
evidente; redefinirlos y
adaptarlos a los nuevos
tiempos es un reto que
conviene no retrasar más
de la cuenta.
El desafío es que, partiendo de dos sectores
tan afianzados, la experiencia en Santiago de
Compostela sea diferente y más completa. Una
apuesta razonable sería
la del turismo de calidad
y de lujo, que mundialmente está en auge y del
que deberíamos saber
favorecernos. El telón
de fondo lo tenemos, y
no uno cualquiera, sino
uno con el que difícilmente compiten otros
lugares: una ciudad vieja bien conservada, una
Catedral y unos monumentos sobresalientes e
inolvidables para quien
se detiene ante ellos y
una historia conocida in-
dade da Cultura o los
muchos museos con que
contamos, podría servir
para prolongar las estancias, una asignatura
pendiente desde hace
demasiados años.
En lo que toca a la
hostelería,
pensemos
por ejemplo en la gastronomía. Santiago de
Compostela es, sin duda de ninguna clase,
uno de los lugares en
los que mejor se come.
Sin embargo, los establecimientos excelentes
no son probablemente
los más favorecidos en
el imaginario colectivo.
Es el momento de superar complejos y apoyarlos
abiertamente,
pues en cualquier ciudad son este tipo de establecimientos los que
sirven de referente para
el resto de iniciativas y
de atractivo para el tipo
de turista que, en mi opinión, más puede aportar
a nuestra ciudad.
Porque Compostela
tiene mucho más de lo
que la mayor parte de los
visitantes se imaginan.
Piedra, arte e historia
son sin duda sus atractivos más evidentes. Pero
no lo es menos ese relato
con más de un milenio de
trayectoria que nos hace
conocidos en prácticamente todo el mundo.
Démosles a los foráneos
la ocasión de conocerlo y
el incentivo para quedarse el tiempo suficiente
para apreciarlo, porque
lograrán conocer mejor
no solo Compostela, sino
al pueblo gallego en su
conjunto.
m! )! *#++! , & m +! -#
JOSÉ MANUEL
BELLO
REY
Presidente de
Compostela
Monumental
Recompensar el
papel de Santiago
E
n ocasiones, charlando con algún turista, me
pregunta qué significado
tiene para mí Santiago de Compostela. La respuesta se hace
esperar, continúo la conversación, y a medida que avanzamos, según el cariz de la misma,
voy respondiendo, poco a poco,
como la lluvia; tan presente en
nuestra ciudad, pero siempre
distinta. Así siento mi ciudad,
siempre la tengo presente y
siempre la veo distinta.
Santiago es una fascinante y
maravillosa ciudad bajo un brillante campo de estrellas; una
ciudad histórica, mágica, llena
de encanto y belleza monumental, que no permanece anclada
en su memoria, en su pasado;
que vive con intensidad su presente, y encara con optimismo y
determinación el futuro.
En ocasiones realizo un recorrido mental, invisible y
silencioso sobre las calles. Contemplo los grandes edificios históricos; disfruto de La Plaza, las
plazas y plazuelas. Escucho el
susurro del agua de sus fuentes mientras el tañido de las
campanas me recuerdan que el
tiempo pasa y no perdona, como
nos advierte Valdés Leal en In
. Subo y bajo escalinatas
y veo como en los patios y tras las
tapias la naturaleza ha penetrado
en la ciudad. Recorro las calles y
contemplo las tiendas y comercios. Unos mejor arreglados que
otros, pero todos contribuyen al
sustento de Santiago.
Es posible que muchos no den
importancia a este hecho, pero
en la historia existen ejemplos de
ciudades que crecieron y terminaron siendo abandonadas porque
quienes las habitaban no fueron
capaces de alimentarlas. Por ello
me produce tristeza oír desde tribunas autorizadas comentarios
injustos y negativos, que si los rótulos, que si los escaparates, que
si las fachadas, que si la decoración, que si la mercancía, que si
los turistas, que si el suvenir, que
si tal, que si cual.
A mí me gustaría que desde esas
mismas tribunas se reivindicase
la terminación de la Cidade da
la Cultura; se potenciase el aeropuerto de Santiago en proporción
a su relevancia; se demandase
un Plan Estratégico como dios
manda para el casco histórico…
En definitiva que se reconozca y
recompense el papel de Santiago
como pieza principal en el desarrollo de las políticas turísticas.
i./0 1 .02i
48
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
tempo pasa vertixinosamente, sen que
Oapenas nos decatemos. Nestes días, pensando
sobre o tema da miña colaboración no suplemento
especial que EL CORREO
GALLEGO publicará o 25
de xullo, reparei en que hai
exactamente vinte anos a
Universidade e a Cidade
estaban a preparar a inminente inauguración do V
centenario da USC.
Dende que en 1888 a decana, Bolonia, organizase,
baixo a dirección do poeta
Carducci, a conmemoración
do seu oitavo centenario, foron varias as universidades
europeas que se viron en
circunstancias semellantes,
como lle aconteceu á nosa alma mater ao longo de
371 intensos e produtivos
días, comprendidos entre o
21 de setembro de 1995 e o
27 de setembro de 1996. A
inauguración foi presidida
polos reis e contou coa asistencia do presidente da República portuguesa Mario
Soares. A clausura, pola súa
banda, correu a cargo do
entón Príncipe de Asturias,
acompañado polo secreta-
rio xeral da Unesco, Federico Mayor Zaragoza.
Dende que o reitor Pajares presentara, a finais dos
oitenta, o compromiso ineludible do V Centenario,
deseguida asumido polo
seu sucesor, o historiador
Ramón Villares, foron incontables as adhesións que
o proxecto tivo por parte
dos membros da comunidade universitaria e do seu
Consello Social. O resultado
foi unha conmemoración
fundamentalmente participativa, da que dá fe a implicación nas súas actividades
dun millón de persoas, das
cales case 750.000 corresponderon a visitantes da
magna exposición Gallaecia
Fulget: cinco séculos de historia universitaria, e 30.000
a participantes do Salón internacional do Estudante.
Deporte, cinema, teatro, música, conferencias,
reunións de antigos alumnos, debates, publicacións,
homenaxes (como o rendido ás primeiras alumnas,
profesoras e doutoras da
USC), exposicións, programas radiofónicos e televisivos, doutorados honoris
DARÍO
VILLANUEVA
Exreitor
da Universidade
de Santiago de
Compostela
Vinte anos do
V centenario:
Gallaecia Fulget
nais como a 46.ª conferencia bianual da Conferencia
de Reitores Europeos ou a
reunión do grupo de traballo
sobre Doutorado Europeo,
configuraron un programa
susceptible de provocar tan
ampla adhesión participativa.
Dentro desta concepción
pluralista da programación
destaca, non obstante, unha
c345 36 7849:;95 :9 <879 3c: =
ca, resumible na cifra dun
centenar de congresos e
reunións científicas nacionais e internacionais que
os diferentes departamentos de Humanidades, Ciencias Sociais, Tecnoloxía,
Ciencias experimentais e da
Saúde realizaron en Compostela e Lugo co propósito, finalmente logrado, de
>37c3?3 @8A 3?3 3c3?B>:
atraer profesores e investigadores de todo o mundo
para que coñecesen a nosa
Universidade e a súa historia ao tempo que intercambiaban resultados das súas
pescudas científicas.
Isto outorgoulle á USC
unha proxección exterior
extraordinaria cuxos efectos non deixan de percibirse mesmo agora, dúas
décadas
despois.
Non por azar senón como resultado daquel esforzo
conmemorativo de
1995-1996 se produciu un considerable aumento na
captación de recursos externos para
actividades de investigación, transferencia
tecnolóxica
e
posgraos, que en 1998 alcanzou a cifra de 3.626 millóns de pesetas, así como a
crecente demanda de presenza da nosa universidade en foros, internacionais.
Pero o recordo imborrable que gardamos daquel
ano ten que ver coa integración solidaria de esforzos
públicos e privados para
facer certo, todos a unha,
o lema do V Centenario:
Gallaecia Fulget. Especialmente intensos foron o recoñecemento e apoio que
a Xunta, co presidente Fraga á fronte, e o Parlamento
de Galicia deron á conmemoración. Santiago, e o seu
alcalde, Xerardo Estévez,
envorcáronse así mesmo
na aventura, cunha intervención moi de salientar
do Consorcio, do Estado e
o concurso, cando foi requirido, do Arcebispado. Outro
tanto cómpre dicir das deputacións da Coruña e de
Lugo, así como deste último
Concello.
Visto coa perspectiva que
dá o tempo, aquel ano –de
setembro de 1995 a setembro de 1996– ofreceu, para
beneficio da USC e de toda
Galicia, un exemplo admirable, que ogallá se repita
sempre que sexa preciso, de
colaboración nun proxecto
común, digno e plausible,
de todas as administracións
e da propia sociedade civil
por riba e máis alá de calquera diferenza de idearios,
sensibilidades ou posicionamentos de partida.
50
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
s investigadores sobre o Patrimonio
Cultural temos a responsabilidade de transmitir á sociedade o senso dos
traballos, proxectos e obras
de restauración que acometemos, pois o Patrimonio
Cultural é un ben común
e, polo tanto, o acceso cultural da cidadanía a el debe
ser facilitado, xa que é esa
mesma cidadanía a que lle
confire valor Patrimonial a
calquera Ben Cultural, que
o é precisamente porque
é produto dun proceso de
patrimonialización cultural e fidelización social dun
grupo humano. Aproveito,
pois, a plataforma que me
facilita este periódico para
dar conta dos como e porques dunha restauración
que, aínda sendo de pouca
relevancia económica, suscitou en todo o equipo que
a acometemos un debate e
contraste de criterios que
sería aplicable a actuacións
de maior entidade das que,
nunha cidade como Compostela, se acometen a cotío. Trátase da restauración
do campanario de San Martiño Pinario, derrubado por
un temporal, recuperado
nunha intervención oportunísima da Consellería de
Cultura rematada hai apenas dous meses e sometida por min, aquí e agora,
á opinión da cidadanía co
intento de contribuír ao acceso cultural a este Ben e á
continuación do proceso de
patrimonialización cultural que ven xerando dende
antigo respecto a el.
A orixe desta aventura foi
que unha mañá de xaneiro
2013, no campanario situado ao fondo dos claustros
do mosteiro que se dan as
costas o temporal desprendeu o pináculo que remata
o cupulín e este, xunto coa
cruz e a veleta, caeron tropezando na súa caída coa
balconada que está no remate no fuste do campanario e levando por diante as
dúas copas con “bellotas”
da ala suroeste da baranda.
Por sorte, non había xente
na casa e non houbo danos
persoais, pois os cascotes
do pináculo que non quedaron na balconada ou no faldón da cuberta do Claustro
das oficinas seguiron arrastrando outros na súa caída
polos andares inferiores.
Tanto pináculo como copas e bellotas, baranda e
logo impostas son inmediatamente obxectivos obrigados de restauración, así
que días despois houbo
que acudir a observar a situación. A primeira impresión ante os cascotes era
C
GHIJ H KLMQLR KLSTD rados con motivos sinxelos
e elegantes releves artísticos limpos e clasicistas en
pezas diferentes repetidas,
pero de varios bloques diferentes. As imaxes anteriores ao colapso reportaban
un pináculo formado por
zócalo, basamento, primeiro corpo, segundo corpo,
oxiva e cruz-veleta. O que
non se sabía daquela era
que o primeiro e o segundo
corpos estaban formados
por gallos, ao xeito dunha
laranxa.
As actuacións posteriores centráronse na torre do
campanario e tiveron como
principal obxectivo restaurar os elementos derrubados, así como a limpeza
e restauración das fábricas, sillares e xuntas deste,
con eliminación de sales
e hidrofugación dos seus
elementos saíntes máis significativos.
Os fragmentos dos elementos deteriorados foron
acopiados no obradoiro
de pedra existente nunha
das dependencias do Mosteiro de San Martín Pinario e alí permaneceron ata
que, unha vez aprobado o
proxecto de restauración,
foron trasladados ao obradoiro da contrata. Cos fragmentos recollidos, no taller
procedeuse á montaxe parcial das pezas do pináculo
para observar en qué medida estaban deterioradas.
Fixéronse en obra varias
propostas de reparación e
reposición dos elementos
e determinouse cales pezas se reintregarían e cales
debían ser restauradas par-
“carrete” feito dunha peza. Esta peza quedou en
moi mal estado e debido á
súa importancia estrutural
acordouse substituíla por
unha de nova execución.
Logo replantexouse a
posición dos puntos de co-
nexión do basamento cos
gallos do primeiro corpo,
que antes foron completados un a un procurando
conservar a maior cantidade de material orixinal
posible, agás un deles, que
estaba moi fragmentado e
decidiuse substituílo por
un novo sen aproveitar nada do orixinal para darlle
a esta peza a maior resistencia estrutural
para o conxunto.
Tallouse á man e
con algunha axuda mecánica o volume con forma e
relevos escultóricos e logo abuxardouse. Non se veu
necesidade de simplificar as formas
para diferencialas
dos orixinais, pois
a documentación
directa era completa. No interior
do gallo queda, sen
embargo, indicado que é unha peza actual.
Os restantes gallos do primeiro corpo foron completados cos anacos orixinais
(anastilosis) e/ou novos
procurando conservar a
maior cantidade de material orixinal. O perímetro
entre o novo e o vello deli-
A ORIXE DESTA
AVENTURA FOI
NUNHA MAÑÁ
TREBOENTA
DE 2013, NO
CAMPANARIO
SITUADO Ó FONDO
DOS CLAUSTROS
AS DISTINTAS
PEZAS DAÑADAS
FORON
RESTAURADAS OU
SUBSTITUÍDAS NO
CASO DE ESTAR
DIMINUÍDAS NA
SÚA ESTRUTURA
qDF
\]^_` ad efgd
IAGO
SEARA
Arquitecto
Restauración do
campanario de San
Martíño Pinario. A
unidade potencial
da obra de arte
cuperar a materia imaxe e
a materia estrutura da unidade do sistema.
Ese é un sistema formado por un cupulín no que,
na súa clave exterior, apoia
un toro semicircular. Enriba del apoia a base do pi-
UMHS LD QLQHSKFVQF WHXH XF
DERRUBADO POR
UN TEMPORAL,
FOI RECUPERADO
GRACIAS A UNHA
INTERVENCIÓN
MOI OPORTUNA
DA CONSELLERÍA
DE CULTURA
VYUDSLZ qDF QFV [L XKH TF
mitouse cunha incisión significada. Logo recolocouse
a coroa de oito puntas que
xungue aos gallos entre si.
Do mesmo xeito que
no primeiro corpo, no segundo houbo que repoñer
outro gallo completo, pois
o antigo estaba moi fracturado. Esta peza labrouse e
tallouse completamente á
man partindo dun sólido
capaz escuadrado, procedemento que se suxire como
mais adecuado xa que desta maneira tamén se recuperan a factura e os medios
contrastados-artesanais incorporándoos para a continuidade do proceso de
patrimonialización e fidelización cultural do Ben tamén no senso construtivo.
A reposición total desa
peza era posible xa que a
observación directa previa permitía deseñala e reconstruila e era necesaria
para garantir mellor a estabilidade e a autenticidade do “todo” construído,
un “todo” pretecnolóxico e
artístico moi singular. Logo o remate do pináculo
ou oxiva foi restaurado incorporando material novo similar a un fragmento
orixinario que se atopou na
balconada do campanario.
Nos outros traballos de
estrita conservación-restauración que houbo que
acometer destacan os de
forxa, xa que veleta, a cruz
e o seu fincado, a coroa e os
enchumbados esixían una
tarefa delicada e sabia porque a forxa e o ferro históricos desta pequena xoia que
é a arquitectura do conxunto do campanario tiñan un
valor pretecnolóxico moi
singular que debía ser coidadosamente
recuperado como exemplo puntual
que é da historia da ciencia
e a técnica da construción
en Galicia. A simbiose do
granito, morteiros e forxa
deste campanario, cupulín e pináculo, coas súas
xeometrías intelixentes e
sabias e as súas artes no
funcionamento mecánico,
formal, técnico e artístico
dan, aos que a contemplamos dende a actualidade,
unha seguridade que se
comprace na excelencia do
tempo histórico no que foron realizados con criterios
de seriación, case de prefabricación, e facilitación de
montaxe.
Campanario,
cupulín,
basamento, gallos, coroas,
oxiva, cruz-veleta, todo
partes, pero, en definitiva,
unha unidade no todo. En
cada unha se comprende a
unidade potencial da totalidade da obra de arte final.
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
hjklo pstuo uj v w tsxypzv
sintetiza pretecnoloxía e
arte singular na construción orixinal dun sistema
singular onde as pezas conforman na parte interior
un baleiro cilíndrico de
20cm ocupado –sen tocar
as pezas– por un cilindro
de madeira que se encaixa
por baixo nunha trabe, tamén de madeira, apoiada
nun resalte do interior, no
arranque do cupulín. Logo, cupulín, toro da clave,
basamento, os oito gallos
do primeiro corpo do pináculo, a coroa de forxa
invertida con oito brazos ,
os catro gallos do segundo
corpo cos seus pequenos
vástagos na base e catro
buracos na cabeza para a
coroa de forxa que xungue
as catro pezas e outros catro mais para coser a oxiva de enriba, teñen unha
xeometría que conforma o
citado baleiro do interior
para o discurso do poste de
madeira. Coa salvedade de
que os catro gallos de granito quedan macizados da
súa metade para enriba,
dando a entender que se
pretendía que ao suprimir
o baleiro o material de cada gallo se apeara en dito
poste para que cargasen
menos nos outros oito gallos inferiores. A xeometría
desta coroa de forxa situada na cabeza dos gallos ten
diferenza coa inferior. No
pé dereito de madeira, ademais, fíncase o pico inferior da cruz-veleta, xa que
a oxiva de remate e a metade superior dos catro gallos teñen un buraco lineal
e vertical que permite o
discurso da base oculta da
veleta. É, por tanto, unha
unidade, un todo, formado
de partes intelixentemente
articuladas de pedra, ferro
e morteiros.
Resumindo, as distintas
pezas, con perdas de volume por causa do accidente
que implicaban a perda da
imaxe arquitectónica e polo
tanto impedían a lectura do
todo arquitectónico, foron
substituídas se estaban diminuídas estruturalmente,
restauradas unhas veces
con morteiro de reparación
e outras con pezas de granito novas enxertadas cando
a posición do volume perdido era de importancia para
a materia-estrutura, para
a imaxe da peza ou para a
estruturación do resto do
contorno inmediato, sempre deixando ver a xeometría do encontro para que
esta actuase, ademais, como indicativo da autenticidade do resto orixinal da
peza.
A cidadanía somete usualemente a escrutinio as intervencións no Patrimonio.
Por iso, como dixen ao prin-
cipio, considero unha boa
práctica poñer as miñas no
seu coñecemento, xa que
iso redundará, sen dúbida,
nunha meirande facilitación do acceso cultural ao
Ben Cultural e, porqué non,
axuda ao debate positivo e
enriquecedor sobre o Patrimonio de tódolos usuarios,
xestores e administradores
deste.
{| v}vlv|
Consellería de Cultura. Xunta de Galicia.
Dirección Facultativa
Director de obra: Iago Seara Morales
Director de execución: Carlos Ángel Lago Sánchez
Empresas participantes
Empresa construtora: Pecsa.
Empresas subcontratadas
Renovatio S.L.
Forxas Chago
Obradoiro de Pedra Castelo
Carpintería González.
Técnicos participantes na obra
Restauradora: Asunción Terroso Hernández
Consultoría de inxeñería: Incubed. S.L.L.
Estudio Iago Seara: Elena Bello
Alzado final oeste
51
54
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
Coordinador
Institucional del
CSIC en Galicia
La cruz llamada de
Santiago, símbolo
también de Galicia
a universalidad de
Santiago, ciudad y
~meta de la peregrinación jacobea, hizo que
una insignia de origen y
sentido ajenos adquiriera
aquí una nueva y firme significación, a partir sólo de
una conexión coyuntural.
Se trata, claro, de la cruzespada llamada de Santiago, propia de la vieja orden
militar del mismo nombre,
que todavía hoy ocupa un
lugar importante en las representaciones emblemáticas alusivas a lo jacobeo y
compostelano.
El primer antecedente
de este emblema está en
la cruz latina roja, símbolo de la Cristiandad, usada
por los guerreros cristianos que luchaban contra el
islam. El proceso seguido
en su formulación gráfica
se caracterizó por la tendencia a ensanchar o dar
mayor volumen a los cabos
o extremos de la misma,
ría por entonces las trabas
o manijas de caballo, o la
portuguesa de Avís, que incluiría a su vez unas aves
(en ambos casos el carácter
parlante o la proximidad
fonética de los aditamentos
es bien evidente).
Pero, más allá de esta
cuestión puramente formal, interesa resaltar que
las veneras tenían
ya por entonces
un sentido alusivo
muy claro: eran el
emblema identificativo –la señal
cabría decir con
más exactitud– del
Apóstol, cuyo nombre comenzaría a
llevar la propia Orden tras consagrarse sus primeros miembros
como vasallos y caballeros
suyos; esto ocurrió durante una solemne ceremonia celebrada el viernes 12
de febrero de 1171. La adición estaría presente en la
nueva enseña de la Orden,
bendecida por Gregorio XI
en 1375: un paño rojo en el
que también se figuraba la
imagen de Santiago, que
cabe suponer cabalgando
y blandiendo su espada.
Pero también estaría presente en los mismos escudos de los caballeros de la
Orden, en algunos de cuyos
linajes se perpetuarían después como armas propias:
ocurrió así, cuanto menos,
en los casos bien conocidos
de los Rivadeneira gallegos,
los Daza castellanos o los
Ovando extremeños.
Se ve, sólo con lo dicho,
que los emblemas, como
cualquier otro tipo de signo, no permanecen inmutables en el tiempo, sino
€‚€ƒ€ „ …†‚ ‡ˆ‡‰… †„ €Š€‹Œ
EDUARDO
PARDO DE
GUEVARA Y
VALDÉS
compensando los vanos
que producía la separación
progresiva de los brazos.
Surgieron así las cruces ensanchadas, típicas de los
siglos X y XI, y también las
que a partir de muy poco
después se representarían
con los extremos rematados en florones trifoliados;
estas últimas son las que
cabe asociar a las primitivas insignias o emblemas
de carácter genérico que
portarían los distintos institutos militares surgidos
por aquellos tiempos. El
paso siguiente, por lo que
hace a la cruz llamada de
Santiago, consistió ya en
cargar ese elemento genérico con otros específicos:
cinco veneras, dispuestas
en el centro y en cada uno
de los brazos o cabos de la
cruz. En este aditamento
se descubre un indudable
interés por diferenciarla
de las que usaban las otras
órdenes militares; la de Ca-
Ž‡ ‡ƒ † ŽŒ†€ ‘ ’“† ‡“„
que con independencia
de su formulación gráfica,
en la cual sí hay una relativa continuidad, su significación –los conceptos a
los que permanecen unidos– varía y se adaptan al
contexto cultural. De esta
forma, se comprenderá fácilmente que la concha o
venera, cuyo simbolismo
genérico se consagraba en
el Liber Sancti Jacobi, pasara a significar después
la visita cumplida a la tumba apostólica y, en breve,
a referirse directamente
al propio Apóstol. Y, por lo
mismo, que esa misma venera sirviera después para
conformar el emblema de
la Orden de Santiago y, todavía, que este último llegara a incorporarse a las
armerías de algunas familias que habían tenido cierta vinculación con aquélla.
El proceso, como es bien
sabido, no concluyó aquí.
La cruz y veneras propias
de la Orden de Santiago,
que sólo se representaba
en las enseñas y escudos
defensivos, conviviría con
la cruz en forma de espada que traían los caballeros
en sus hábitos y sellos. Y
porque la frecuencia de las
representaciones es fundamental para la afirmación
de un signo, se puede entender que esta otra cruz
(la denominada cruz-espada) no tardó mucho en
imponerse y desplazar a
la cruz floronada cargada
de veneras, asumiendo en
consecuencia su protagonismo y hasta la propia representación de la Orden.
He aquí, pues, un nuevo e
interesante testimonio de la
relativa continuidad de las
”•–—˜™š ›™•œ ˜›™ž ›™ Ÿœž ¡œ¢£
T
å
¤'1 4$ %'. 5¥ + ( $) +1 ) - ¦§
¨©ª«¬ ­®­¯ª«°±² ­®³´¬¯©± µ¶´·
Î+&'&#& - ( $ G')1 51' ¸¹º»¼½
formas y de su adaptación a
significados nuevos. Pese a
ello, hubo también algunos
cambios en el diseño de la
cruz-espada, los cuales se
explican por la pérdida o
anulación de su referente
exterior, por lo que en su
repetición –siempre a partir
sólo de un modelo anterior–
aquélla tendió a formularse
cada vez más claramente
como verdadera cruz. Pero mucho más importante
que esta cuestión, de índole
estrictamente formal, es el
nuevo y decisivo paso en el
proceso que a grandes rasgos he intentado recomponer. En virtud del mismo, la
llamada y reconocida como
cruz de la Orden de Santiago –a la cual el vulgo llama
lagarto, como escribía Caro
Torres por 1629– comenzó
a identificarse con el propio
Apóstol y, por esta nueva vía
de asimilación, acabó por
incorporarse al repertorio
de emblemas de la Iglesia
compostelana y de la propia ciudad, como todavía
es notorio y visible. Menos
conocida es su contigua e
indeclinable identificación
con Galicia, la cual tuvo su
origen en los juegos de naipes heráldicos que tanto
proliferaron en los siglos
XVII y XVIII, permaneciendo vigente en las representaciones hasta tiempos
todavía no muy lejanos.
Hoy, la cruz llamada de
Santiago sigue siendo una
insignia familiar, cotidiana, pero nada de lo dicho
parece recordarse o quiere
sospecharse, pues el valor
significante de la misma
ya no radica más que en su
sola forma gráfica. Por eso,
no figura sólo en los hábitos de los capitulares de la
Iglesia compostelana o en
los uniformes de ciertos
funcionarios municipales,
sino que circula libremente –y a veces muy inoportunamente– en los logotipos
de conocidas asociaciones benéficas, estrambóticas recreaciones, equipos
deportivos, colegios de
enseñanza, industrias, comercios, productos… y hasta en la llamada tarta de
Santiago.
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
55
APÓSTOL 2015
¿À¿ ÁÂ ÃÁÄÃÁ¿ÃÅ ÆÂÇÂ ÈÁ
JOSÉ MANUEL
GARCÍA
IGLESIAS
Catedrático
de
Arte
El Camino de
Santiago 2015, un
nuevo impulso a la
peregrinación
uando en el año
1993 se recono¾ cía, por parte de la
Unesco, al Camino Francés como bien cultural,
a incluir en el Patrimonio de la Humanidad, se
estaba dando un paso,
trascendental, en la promoción del culto jacobeo
en lo que es, sin duda, su
vertiente más reconocida: la de la peregrinación,
todo un movimiento que
transita por una buena
parte de las tierras europeas orientando su andar
hacia Compostela.
Pues bien, ahora, en el
año 2015, la Unesco –en
su 39.ª sesión, celebrada
en Bonn en este mes de
julio– ha hecho un nuevo
reconocimiento, en una
parecida clave, al añadir,
a los denominados Caminos del Norte, en ese mismo listado de excelencia
cultural. Así el Camino
Primitivo, y el Camino
de la Costa, además de
los denominados Camino
Vasco-Riojano y Camino
de Liébana se han incluido igualmente, como bienes culturales de igual
relevancia. Todo ello suma, nada más y nada menos, que 1.500 kilómetros
a estimar como este tipo
de bienes merecen.
Una vez más la unión,
y coordinación, de diferentes comunidades autónomas, en un objetivo
común, ha sido clave ya
que Asturias –que ha liderado esta iniciativa–,
La Rioja, el País Vasco,
Cantabria y Galicia, con
el apoyo del Ministerio de
Educación, Cultura y Deportes, han hecho la debida propuesta, con todo
el aporte documental, y
demás gestiones, que ello
supone. A partir de ahora cabe pensar que esos
caminos septentrionales
serán más andados por
los peregrinos; son muchos los que han llegado
a Santiago por el Camino
Francés que se animarán
a andar por esas sendas
ahora reconocidas y que
guardan, para quien viene, mil maravillas.
Una parte muy significativa de la actual provincia de Lugo ha de
tener un tratamiento
consonante con la importancia que la Unesco
ha reconocido. En el caso del Camino Primitivo
las diferentes etapas a recorrer llevan por las tierras de A Fonsagrada, O
Cádavo, la propia ciudad
de Lugo y San Román da
Retorta para llegar a Melide, en donde enlaza con
el Camino Francés.
En lo concerniente
al denominado Camino del Norte transita,
ya en tierras gallegas,
por Ribadeo, y discurre
por Barreiros, Trabada,
Lourenzá, Mondoñedo,
Abadín, Villalba, Begonte,
Guitiriz, Friol, Sobrado
dos Monxes, enlazando,
con el Camino Francés,
ya por Boimorto y Arzúa,
o por Melide, a través de
Toques.
Hoy, que festejamos el
día grande de Santiago el
Mayor, todos estos lugares de Galicia deben celebrarlo especialmente
porque verán pasar muchos más peregrinos, algo
que los diferentes niveles
administrativos han de
valorar y, por supuesto,
afrontar, sin prisa y sin
pausa. Sería una temeri-
reto, a tratar debidamente, el hecho de que, en un
futuro inmediato, estas
dos rutas van a ser mucho más transitadas, con
el desarrollo territorial
que ello implica y que ha
de ser consonante con la
esencia de la peregrinación. Toda la experiencia
acumulada, fundamentalmente a partir de 1993, debe
de ser tenida en
cuenta,
perfeccionando aquello
que se ha hecho
bien y enmendando, en lo posible,
lo que no ha sido
tan oportuno. En
cualquier caso, y
antes del próximo Año Jubilar
–2021–, estas dos
sendas –más protegidas y reconocidas–
debieran de contar con
un tratamiento similar al
que tiene, actualmente,
el Camino Francés.
Los caminos de Santiago en Galicia, como
bien se sabe, cuentan
con otras rutas: el Camino Inglés, el de FisterraMuxía, el que proviene
de Portugal, los que transitan por la provincia de
Ourense –enlazando tanto con tierras portuguesas como con las del sur
de España–, la denominada Ruta del Mar de
Arousa y Río Ulla… Todo
ello configura un mundo
gallego-jacobeo a poner,
todavía más, en valor.
Implicar a las comunidades de Extremadura
y Andalucía, además de
a Castilla-León, en la valoración de la Vía de la
Plata, como Camino Jacobeo, resulta importante. Fomentar que fuesen
Extremadura o Andalucía quienes lideren el
reconocimiento de esta ruta, por parte de la
Unesco, bien pudiera ser
el modo más adecuado
para proponer su valoración al respecto, como
también parece oportuno
que Portugal, fundamentalmente en sus territorios septentrionales,
apueste por un objetivo similar, asumiéndose
así, desde un Estado diferente, el apoyo a un tema que interesa a todos.
Se precisa una estrategia, gallega, que cumpla
un fin: que todos los Caminos de Santiago, en
nuestro territorio, sean
igualmente reconocidos.
Y es que toda Galicia es
jacobea.
ÇÀ Ê
MAXIMINO
ZUMALAVE
Director de la Real
Filharmonía
de Galicia
O concerto
inacabado
mpezou a chover e
non puidemos reÉ matar! Esta era a
resposta que eu lle podía
dar a quen me preguntaba polo concerto do pasado día 3 de xullo no patio
de San Juan. O programa
que dirixía á Real Filharmonía de Galicia conformábano as tres últimas
sinfonías de Mozart; tres
obras compostas nun
período de tempo moi
curto, por iso a idea de
unidade aínda dentro do
contraste tremendo entre cada unha delas, e
as tres obras mestras de
alguén que, ademais do
xenio que xa demostrara
desde neno –aprender é
recordar, ensinaba Platón–, achegaba aquí toda unha experiencia de
compositor que conclúe
o seu ciclo de corenta e
unha sinfonías.
Non é este o momento de escribir sobre elas,
sobre a súa altura compositiva e artística, sobre a técnica ou sobre a
emoción que a súa beleza esperta. Tampouco de
presumir do moito que
significa para un músico
poder programalas e dirixilas –fíxome reparar
neste detalle un cultísimo médico compostelán
a mesma mañá do concerto. Si é momento de
compartir con quen me
lea a sensación que eu
experimentaba no concerto inacabado: nos momentos en que a mellor
música soa na nosa cidade todos estamos acadando que Santiago sexa
máis grande. Grandeza
non é só extensión, tamaño –moitas veces excesivo–; grandeza quere
dicir tamén profundidade, “elevación do espírito, excelencia moral”
(dicionario RAE).
En todas as partes
Mozart está no seu am-
biente. Un escritor con
suficiente imaxinación
poética dicía que, “se as
figuras de Rafael de Urbino cantasen, cantarían
melodías de Mozart”.
Pois en Santiago tamén
Mozart está na súa casa.
Hai intérpretes que o saben aloumiñar e sempre
hai público, de aquí e de
todos os lugares, que o
ama.
Sen ter que chegar ao
punto de comparar cidades con carácter propio
moi definido, cando penso no atractivo de Salzburgo, a cidade natal
do compositor, cidade
con edificios barrocos,
pero dun barroco moi
diferente do noso, cidade que no pasado estivo
sometida a arcebispospríncipes –tremendo o
que padeceu Mozart– e
cidade musical por excelencia, doume conta
de que, malia a distancia xeográfica, Santiago
tería tamén moito que
nos ofrecer como marco axeitado para a mellor actividade musical,
e estou convencido do
enriquecemento que supón para ela facer soar
esa música marabillosa nun patio renacentista moi preto da gran
fachada barroca da nosa
catedral. Orgullo san de
compostelán saber que
moitas persoas de aquí e
de fóra gozan da mellor
música nun recanto de
tanta beleza como o patio de San Juan do Hostal dos Reis Católicos.
O espazo limitado deste patio non permite moita cabida. Unha pequena
parte do noso público habitual mesturábase con
público de fóra. Despois
de tocar durante o tempo
que puidemos, natureza
e choiva só nos concederon tocar case dúas das
tres sinfonías do progra-
Ä ËÌÃÁ
ÂÍÂÅ ÄÈ ÁË¿À ¿Ã
de falar con asistentes ao
concerto procedentes de
varios países de Europa
(Noruega,
Alemaña…).
Os eloxios escoitados a
estes agradecidos oíntes
por unha vivencia tan
especial como a que gozaron no concerto vaian
agora a todos os que
fan posible esta realidade musical e aos
que nos sentimos
orgullosos do bo
que temos e do
excelente
que
aínda
poderiamos acadar. Que
boa imaxe é esta
experiencia para a proxección e para a
valoración de Santiago, o
indiscutible corazón da
nosa Galicia!
Sen perder a nosa arte propia, a nosa cultura,
todo aquilo que por ser
“diferente” ten e pode alcanzar unha importancia universal, é necesario
seguir facendo nosos, é
dicir, de toda a humanidade, os valores perpetuos das grandes obras
de arte. Esta é unha idea
que intento transmitir sempre alá onde estea. Hai poucos meses,
ensaiando en Brasilia a
sinfonía corenta e un de
Mozart, a que no pasado concerto quedou nos
atrís sen soar, díxenlles
aos profesores daquela
orquestra: “A música de
Mozart é tamén de vostedes”. Hai bens universais
da humanidade máis aló
da distancia xeográfica e
temporal que poidamos
ter coa súa orixe.
Na admiración pola
música de Mozart quixen
exemplificar a miña admiración e cariño para
os demais valores do noso patrimonio. Cada xeración temos a obriga de
conservalo, enriquecelo
e transmitilo. Dárllelo
a coñecer e a gozar aos
doutras partes e ás seguintes xeracións. Isto é
un compromiso acadado
hai tempo e intento que
sexa lema da miña actividade profesional.
Significou algo que non
puidésemos rematar o
programa do concerto do
pasado día 3 de xullo…?
Moitas persoas insisten
en que habería que rematar o concerto inacabado. Deixo aberta aínda
a resposta á pregunta
formulada. O que si teño
meridianamente claro é
que coa arte grande Santiago e Galicia teñen aínda máis grandeza.
56
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
n el último mes he tenido
dos vivencias que me han
Îllevado a plantearme esta
reflexión: ¿conocemos realmente los santiagueses y todos los
que aquí vivimos, nuestra ciudad, Santiago de Compostela?
Esta pregunta por extensión podría hacerse a todos los gallegos.
La primera vivencia tuvo lugar un fin de semana a principios del mes de junio. Tuve la
oportunidad de recorrer el centro histórico de Santiago con
dos conocidos. El, había visitado Santiago hacia algún tiempo
pero por razones profesionales.
Ella, vivió en Santiago hasta finalizar su carrera.
Visitamos diferentes monumentos, iglesias, la Catedral y ya
cerca de la hora de comer, entramos en San Paio de Antealtares
con la idea de visitar la iglesia y
sus cinco retablos repletos de esculturas policromadas. Cuando
ya estábamos a punto de salir,
vimos un cartel que anunciaba
el museo y llevados de la curiosidad nos dirigimos allí. Tengo
que reconocer que a pesar de
vivir en Santiago de Compostela
desde octubre del año 1969, momento en el que comencé mis
estudios en la Facultad de Medicina, nunca había entrado en
este museo que según nos informaron, estaba abierto al público
desde el 24 de abril de 1971 con
una pequeña reforma realizada
en 1999.
El museo, no pudo sorprendernos más. El Cristo Crucificado, talla de rasgos románicos
del siglo XIII y góticos, porque
fue remodelado en el siglo XIV;
el ara de Antealtares y su soporte, que según la tradición formaban parte del altar primitivo
levantado por Teodoro y Atanasio sobre la tumba de Santiago
el Mayor; el Archivo de Antealtares; todas las representaciones
de la Virgen y de sus advocaciones, especialmente el óleo de
Nuestra Señora del Rosario organizado en torno a un rosario
con los quince misterios de la
vida de la Virgen, representados
en pequeños medallones circulares; los santos y las santas benedictinos, con la exposición de
una rareza bibliográfica de La
regla de San Benito, editada en
1610 o el cuadro anónimo, del
siglo XVIII, que muestra a San
Francisco entregando la cesta
de peces de río al abad de San
Martín Pinario de acuerdo con
la tradición medieval, durante
su visita y estancia en Santiago
de Compostela.
Por motivos onomásticos,
tengo un especial interés por
los cuadros y tallas dedicados a
San Miguel. Siempre las busco y
concretamente en Europa las
encuentro con gran asiduidad
dada la gran devoción que en
países como Alemania, Austria,
Suiza, Francia, etc., tienen por
este arcángel. Las he visto de
todos los tipos y variedades, con
espada flamígera o con espada
convencional, como la estatua
de St. Michael de Martin Frey
(1588) en la fachada de la St.
Michaelskirche en el centro de
München y en el retablo de su
altar mayor que es ocupado por
un grandioso cuadro dedicado
a San Miguel, en Hamburgo
en el tejado del Ayuntamiento
o en la fachada de la Iglesia de
San Miguel, o en el suelo policromado de las ruinas de la Kaiser-Wilmelm Gedächtniskirche
de Berlín, destruida en 1943 y
de la cual sólo quedan los restos de la torre frontal. También
aquí en España, y por supuesto,
en Galicia, como la escultura
con espada flamígera en la catedral de Tui o la pintura también con espada flamígera que
se encuentra en el Pazo de San
Lorenzo en Santiago. Mi sorpresa fue grande al encontrar el
San Paio de Antealtares, una talla de este santo, del siglo XVIII,
que además de representarlo
vestido con indumentaria guerrera y su espada, en la mano
izquierda sostiene una balanza
con dos platillos, en los cuales,
hay en uno una pesa y en el otro,
un alma representada por una
pequeña figura. Esta talla ha sido relacionada con el taller del
escultor Compostela Gambino.
Difícil, expresar con palabras su
belleza. Cuando terminamos la
visita, comenté con mis amigos,
cómo era posible que nunca hubiésemos visitado este museo.
Lo malo, es que personalmente,
MIGUEL A.
CAÍNZOS
FERNÁNDEZ
Catedrático
de Cirugía
de la USC
de cultura y de universidad.
Es curioso que esto sea así, ya
que cuando uno se interesa por
este tema, se encuentra con verdaderas obras de arte plasmadas
en libros dedicados a la ciudad
de Santiago de Compostela, que
deberían contribuir a nuestro
mejor conocimiento de esta ciudad universal. Estoy hablando
de obras como Santiago somos
todos editada por
Teófilo Edicions en
2010, obra de enorme calidad iconográfica que abarca
todos los rincones
exteriores e interiores de Santiago
de Compostela. Lo
mismo se puede decir del libro
Santiago meu amor publicado
por la misma editorial en 2014,
una magnífica edición limitada
de 2.407 ejemplares en los que
no es posible encontrar algo de
Santiago de Compostela que no
esté allí recogido con una gran
belleza iconográfica. Angeles de
Compostela. Facsímil de los Manuscritos Originales de Gerardo
Diego, publicado por la Xunta de
Galicia en MCMXCVI o el Santiago de Compostela de Xosé Filgueira Valverde y Manuel G. de
Vicente publicado por ®Ir Indo
Edicions, S.A., 1989.
Por supuesto que la Catedral, en general, y el Pórtico de
la Gloria, en particular, han sido
objeto de innumerables guías y
de grandes obras como O Pórtico da Gloria contado a Mozos
e Nenos que nos dejó Serafín
Moralejo, editado en 1988 por
Ediciones Xerais de Galicia o
El Pórtico de la Gloria, Misterio
y Sentido de Félix Carbó Alonso, publicado por Ediciones
Encuentro, S.A., en 2009, o el El
Maestro Mateo y el Pórtico de la
Gloria en la Catedral de Santiago
de Ramón Yzquierdo Perrín,
editado por ©Edilesa en 2010.
Personalmente, soy un gran
admirador de la obra La Berenguela publicada por Teófilo Edicións en 2012, coincidiendo con
el III Centenario de la muerte de
Domingo de Andrade y en cuyas 143 páginas se lleva a cabo
un viaje por los aspectos “macroscópicos” y “microscópicos”
¿Realmente
conocemos Santiago?
do esta sensación.
La segunda vivencia tuvo lugar a principios de este mes de
julio. Participé en uno de los
Cursos de Verano de El Escorial y aproveché unas horas libres por la tarde para visitar de
nuevo el Monasterio de San Lorenzo de El Escorial. Lo había
visitado por primera vez a los
catorce años, pero aunque he
estado posteriormente en El Escorial, nunca tuve el tiempo necesario para revisitar esta obra
magnífica del siglo XVI. Afortunadamente recordaba bastante bien un alto porcentaje del
edificio, de la pinacoteca y de
la biblioteca, pero me produjo
una gran satisfacción poder visitar esta obra que impresiona
por varias cosas, entre otras,
por su magnitud. Pensaba en
ello cuando salía del edificio y
rápidamente me acordé que el
monasterio de San Martín Pinario sólo es superado en tamaño,
precisamente por este monasterio de El Escorial. Una vez más,
mi cerebro estaba poniéndome
de relieve la magnificencia de la
ciudad de Santiago de Compostela, nuestra ciudad.
¿Somos conscientes de estas
realidades? ¿Conocemos realmente los que vivimos en Santiago de Compostela, nuestra
ciudad? ¿La conocen bien los
gallegos? Cada uno debe contestarse esta pregunta, pero personalmente tengo la sensación,
de que a veces y quizás no tan
ÏÐ ÑÒ ÓÔ ÕÖ×ØÑÖÔÙÑÚ ÛÜÑ ÝÑÞÑÏ×
ÕÐßÔÒ ÙÑßÑÒà ÕÐáÑØÐÒ ßÐÏÐßÑÖ
mejor otras ciudades europeas
o incluso otras todavía más distantes, que lo nuestro, lo propio
y por otra parte lo único, con lo
que convivimos todos los días y
durante años y años.
Esta misma semana, he conocido un estudio realizado
en la Universidade de Santiago (USC) por el Grupo Galabra
de la Facultad de Filología y financiado por el Ministerio de
Economía, en el que se concluye que el gran auge del Camino
oculta la oferta cultural y patrimonial de la ciudad al turismo.
Según sus autores, la imagen
de Santiago de Compostela se
centra en exceso en la Catedral
y el Camino. Es interesante destacar que para realizar el estudio, los autores entrevistaron a
más de 3.300 personas, entre
las que estaban incluidos no solo visitantes y turistas, sino también vecinos y comerciantes de
Santiago, Teo y Ames, los dos
municipios colindantes más importantes. Esta información me
ha parecido de gran transcendencia y sin duda pone de relieve la realidad a la que me he
referido anteriormente. Parece
claro que el Camino y su lógico
final, la catedral, con el esperado encuentro con los restos del
Apóstol Santiago y el magnífico
conjunto de la plaza del Obradoiro, no permiten ver toda la realidad de una ciudad Patrimonio
de la Humanidad, llena de valores arquitectónicos, de arte,
(aquellos que a cierta distancia,
casi no son capaces de ser percibidos por el ojo del observador)
de esta torre , así como el reloj y
las campanas y que termina con
un capítulo titulado Santiago y la
Berenguela con fotografías de increíble belleza, muchas de ellas,
nocturnas. Por lo tanto, es evidente que disponemos afortunadamente de mucha y buena
bibliografía sobre esta ciudad
patrimonio de la humanidad.
Pero creo que igual que cualquier especialista en márquetin
estaría de acuerdo en que habitualmente no se compra lo que
no se conoce, también es cierto que es difícil querer lo que
no se conoce. Y aquí creo que
es necesario hacer un esfuerzo para que todos los gallegos y
especialmente los que vivimos
en Santiago de Compostela, la
conozcamos mejor, la conozcamos de verdad.
Esa será la manera de que esta ciudad única, sea valorada en
su integridad y sea junto al Camino, realmente el primer itinerario cultural europeo. Camino,
al que la Unesco acaba de reconocer como Patrimonio de la
Humanidad los cuatro Caminos
de Santiago del Norte Peninsular: el Camino Primitivo que se
inicia en Oviedo; el Camino Costero; El Camino vasco-riojano
que comienza en Irún; y el Camino de Liébana, lo cual viene
a unirse al reconocimiento en
1993 del Camino Francés como
Patrimonio de la Humanidad.
Desde aquí, me gustaría hacer
un llamamiento a todos aquellos (Ayuntamiento, Consorcio
de Santiago de Compostela, Universidad, prensa….) que pueden
convertir este deseo en realidad:
Quizás sea necesario desarrollar y articular algún foro de información cultural permanente
y accesible sobre la realidad de
la ciudad y de su camino. No sé
cuál sería el mejor sistema posible: aulas culturales, simposios,
debates, cursos universitarios,
etc…, quizás todos ellos, pero lo
realmente importante es que
ningún gallego sea ignorante de
esta gran realidad universal de
la que todos somos propietarios
y responsables.
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
57
APÓSTOL 2015
apital de Galicia,
Compostela se ha
âconvertido en símbolo de unidad mundial
gracias a la repercusión
adquirida por el Camino
de Santiago como ruta milenaria de acceso a la ciudad de piedra a la que ya
aludía Valle-Inclán en sus
obras. Una ciudad de acogida que permanece eterna
a los ojos de los peregrinos
que la visitan y que cautiva
a las grandes personalidades de todo el mundo que
sucumben a su paseo por
la historia: desde máximos
mandatarios de Estado y
Gobierno, a premios Nobel
y líderes empresariales,
culturales y académicos.
Y, como reza el dicho, “Caminos a Santiago, tantos
como peregrinos”, la ciencia también tiene su propio camino. Galicia es cuna
de grandes científicos en
distintas áreas de la salud.
Gallegos número uno, embajadores de la comunidad
que contribuyen con su trabajo y dedicación a posicionar a la medicina gallega
en el ranquin de la excelencia sanitaria. Y lo hacen
conservando su idiosincrasia como sello de identidad
global.
Por ello, se debería promocionar –todos deberíamos hacerlo– Santiago
como ciudad de congresos,
especialmente en el campo de la ciencia y la salud,
un hecho que contribuiría
de manera notable a la riqueza patrimonial de la
ciudad. Su Facultad de Medicina, una de las primeras
que se construyeron para
la Universidade de Santiago, con más de 500 años de
antigüedad, o sus centros
de investigación como el
Cimus o el IDIS, avalan el
prestigio científico de esta
ciudad que ha dado sobradas muestras de preparación para albergar algunas
de las citas nacionales e internacionales más importantes en el campo de las
distintas
especialidades
médicas como el 38.º Congreso Europeo de Tiroides,
que reunió el pasado año a
más de 1.200 especialistas
procedentes de más de 60
países de todo el mundo, o
el Congreso de la Sociedad
Española de Cardiología
FRANCISCO
J. GÓMEZULLA DE
IRAZAZÁBAL
óôñ äíõîñ
ö÷ã ôíî
ã äå
Instituto Oftalmológico
Gómez-Ulla
El camino
de la ciencia
ãäå æçèéê ëìä íîïðñäðò äï
la capital de Galicia a más
de 2.000 cardiólogos de España y América, por citar
algunos ejemplos.
En el campo de la oftalmología, por un lado, el
fuerte incremento de las
patologías oculares debido, entre otros motivos, al
envejecimiento de la población y al aumento de
enfermedades propias de
países industrializados como la diabetes, y, por otro,
åîø ñùúôã îø ûüûïí äø äï ñätina médica y quirúrgica
han motivado que la actualización de los profesionales deba ser continua para
mejorar sus conocimientos como expertos. De ahí
que sean muchos los especialistas de todo el mundo
los que visitan Santiago de
Compostela para actualizar su formación en visión.
Buen ejemplo de ello fue el
XXI Curso Panamericano
de la Asociación Paname-
ricana de Oftalmología y la
Sociedad Española de Oftalmología, que reunió a cerca
de 700 expertos europeos
y americanos, y más recientemente el Encuentro
Retina Santiago, que organizamos desde el Instituto
Oftalmológico Gómez-Ulla,
que reunió, el pasado mes
de abril, a más de 200 retinólogos de gran prestigio
nacional e internacional en la capital
gallega, congresos
que contaron con
el aval de la Fundación Retinaplus+,
la Sociedad Española de Retina y Vítreo y Oftared.
El camino de la ciencia
se convierte así en un ir y
venir de profesionales que
comparten un objetivo común: mejorar la calidad
asistencial de los pacientes
a través de la actualización
permanente de conocimientos. Un camino en el
que también tiene cabida
la colaboración interregional entre las instituciones
sanitarias, sociedades científicas y universidades.
Traspasar las propias
fronteras para abrirse al
mundo permitirá hacer
progresar a la comunidad
en el campo de la oftalmología, promoviendo la
innovación y la investigación a través de la colaboración en ensayos clínicos
y proyectos investigadores
a nivel tanto nacional como internacional. Trabajando conjuntamente se
podrá prevenir, diagnosticar y tratar las enfermedades oculares a través de
una atención médica integral de excelencia. Tan sólo así se logrará mejorar
la calidad tanto del capital
humano como tecnológico
y promover la formación
constante dirigida al mayor número de profesionales posible, de diferentes
especialidades, para poder aumentar el número
de pacientes atendidos.
Fin de camino, para
unos, y punto de partida,
para otros, Galicia está llamada a ser piedra angular
de la ciencia en general y
de la oftalmología en particular, una pretensión para
la que continúa su andadura con paso firme.
ýþÿþ
!"!# $ %! $!" "
!"#$%&"
"'()*'!+*,
58
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
ecuerdo que en los años
60 cuando estaba estudiando mi carrera de
Medicina en Santiago de Compostela, la ciudad se publicitaba
al mundo con un eslogan que
decía Santiago, en donde la lluvia
es arte. Me acuerdo también que
en aquellos años era normal que
ese arte comenzara a caer en
septiembre y no paraba hasta
mayo del año siguiente.
Con esa persistente caída de la
lluvia, las grandes losetas de granito amarillo gallego que tapizan
sus calles, mezcladas con la luz
amarillenta y mortecina de sus
vieja farolas se convertían en verdaderos espejos, o como decía
Celso Emilio Ferreiro en “mar de
piedra” en el que se reflejan las
fachadas, convirtiendo los suelos
en imágenes espectaculares que
aparecen enmarcadas por las
sombras de los majestuosos soportales. Efectivamente, la lluvia
se había convertido en arte.
Santiago es, sin duda alguna,
una ciudad que imprime carácter, da igual si eres Rosalía, probablemente su lugareña más
ilustre; si viniste a estudiar, como fue el caso de tantos, incluido
el mío, o si empleaste uno, diez o
treinta días en peregrinar hasta
aquí. Santiago, siempre te cambia la vida, en definitiva, resume
R
esa vocación abierta, cosmopolita y viajera que define a los peregrinos y, en general, a quienes
somos y nos sentimos gallegos.
Desde siempre, desde hace
1.200 años, Santiago resulta un
insondable misterio y una ciudad de vínculos. Con su multitud
de iglesias, hospitales, monasterios y conventos. Como dice Ramón Villares, “Santiago es una
ciudad hecha poco a poco, con
ritmos de cantos gregorianos y
cuyas obras tienen asegurada
la inmortalidad”. En aquellos
tiempos, las dos entidades que
centraban la atracción y el flujo
de gente hacia Santiago eran: la
Catedral y la universidad.
La peregrinación a La Catedral impulsada por su atractivo
espiritual estaba enormemente
incrementada por el atractivo
artístico que supone tener una
fachada románica como la de la
plaza de las Platerías, la de la Azabachería, entrada del antiguo camino francés, con su mezcla de
neoclásico y barroco o la plaza de
la Quintana con la Puerta Santa
ubicada en ella y que tan solo
se puede abrir en el año jubilar.
Y como no, la torre Berenguela,
que es un eslabón de unión entre esta plaza y la de Platerías con
sus campanas de más de 9.000
kilos que son las que marcan el
DIEGO
MURILLO
CARRASCO
Presidente de
A.M.A. La mutua
de los profesionales
sanitarios
tro de esta multitud aparecían
unos compañeros que tenían
un aurea distinta y, fácilmente
reconocibles, eran los seminaristas. Eran tantos que tenían que
cursar en dos centros distintos,
primeramente, en el seminario
menor, y si superaban esa primera criba, pasaban al seminario mayor. Regentados desde la
máxima autoridad por
el Cardenal D. Fernando Quiroga Palacios, de
quien se llegó a decir en
su momento que era “papable”.
Hoy ya no es lo mismo,
la proliferación de campus universitarios por
cada rincón de nuestra geografía ha provocado la diáspora y
la desconcentración del mundo
estudiantil universitario; y esto
ocurre de forma más evidente
en los estudiantes eclesiásticos y
no precisamente por la excesiva
proliferación de seminarios.
Aunque quizás todo esto en la actualidad se haya visto un poco paliado…,
compensado por la elección de
Santiago como capital de la comunidad autónoma Gallega.
Y termino recordando que
ayer, hoy y siempre: Santiago,
Jerusalén y Roma son, sin duda, las ciudades santas de la
Santiago, ciudad que
imprime carácter
p
p p
y p
tal y como lo definió Torrente
Ballester “Compostela se hace
entorno a la campana, la campana lo va creando todo día a día,
siglo a siglo, sin más que dar la
hora... Y la niebla es el caos de
donde la campana va sacando
las cosas poco a poco”.
Y seguimos a la plaza del
Obradoiro cercada por las cuatro
obras maestras de arte espectacular, el Colegio de San Jerónimo, con su portada románica, el
Palacio de Rajoy exponente de su
exclusivo neoclasicismo, y como
siempre, el majestuoso, imperial
e imponente Hostal de los Re-
asombrarse ante la fachada barroca de esta plaza, construida
para cuidar con exquisito mimo
en su interior la culminación del
arte Románico, que es el Pórtico
de la Gloria.
La otra afluencia importante de habitantes hacia Santiago
era la llegada de los estudiantes
hacia finales de septiembre para afrontar un nuevo curso académico. La plaza del Castromil
frente al Hotel Compostela, se
inundaba de autobuses abarrotados de jóvenes con maletas,
enseres y las cosas más extrañas
que nos podemos imaginar. Den-
Cristiandad. Insondable misterio, ciudad de vínculos. Santiago
tiene docenas de iglesias, hospitales, monasterios, y conventos. Como dice Ramón Villares,
“Santiago es una ciudad hecha
poco a poco, con ritmos de cantos gregorianos pese a lo cual
sus obras tienen asegurada la inmortalidad. Santiago, Jerusalén
y Roma, sin duda, las ciudades
santas de la Cristiandad
Santiagos hay muchos en la
geografía mundial. Todos los
que hemos tenido la suerte de
vivir alguna vez en esta ciudad
extraordinaria tenemos nuestro Santiago personal. Lo tienen
también quienes alguna vez hicieron el Camino. Llegaron hasta la ciudad, se detuvieron ante el
Obradoiro y terminaron pasando
por el Pórtico de la Gloria.
Santiago es de las ciudades
que imprimen carácter. Da igual
si eres Rosalía, probablemente
su lugareña más ilustre; si viniese aquí a estudiar, como fue el
caso de tantos, incluido el mío,
o si empleaste uno, diez o treinta días en peregrinar hasta allí.
Santiago, siempre cambia la vida. Resume esa vocación abierta, cosmopolita y viajera que tan
bien define a los peregrinos y, en
general, a quienes somos y nos
sentimos gallegos.
62
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
XOSÉ MANUEL
SÁNCHEZ
AGUIÓN
S !" #
Sindicato Nacional
de CCOO
Cambio político...
e económico?
ntes de nada, quérolle agradecer ao
director de EL CORREO GALLEGO a oportunidade, un ano máis, de
dar voz ao Sindicato Nacional de Comisións Obreiras
nesta publicación especial
centrada en Santiago de
Compostela e no Día Nacional de Galicia. Dedicarei
esta colaboración ao que,
para nosa organización
–non podía ser doutro xeito–
é a principal preocupación:
A
o desemprego, e apuntarei
algúns eixes de actuación ao
respecto.
Ademais de ser a capital de Galicia, Santiago de
Compostela ocupa o centro dunha gran comarca e unha ampla área de
influencia. Igual que EL
CORREO completa as necesidades informativas da
poboación da área compostelá co suplemento Terras,
o noso sindicato defende os
traballadores e traballado-
ras desta extensa bisbarra
desde a Unión Intercomarcal Santiago-Barbanza, que
abrangue desde Ordes ou
Tordoia no norte ata Padrón ou Rianxo polo sur,
Melide ou Toques polo leste
e Ribeira ou Corcubión polo
oeste. En total, trinta e oito
concellos que suman centos
de quilómetros cadrados.
Segundo os últimos datos do desemprego,
nesta vasta área
hai case trinta mil
persoas no paro, en
concreto, 28.294.
Isto significa que
de cada cen galegas e galegos que
procuran un posto de traballo, doce residen
nalgún dos 38 concellos de
Santiago e O Barbanza. No
caso do concello santiagués,
o número de persoas desempregadas é de 7.227, ou sexa,
a cuarta parte do paro da comarca. Por sectores, o groso
do desemprego procede do
sector dos servizos: o 61,39 %
na bisbarra e o 72,38 % no
municipio compostelán.
Así como a maior parte
do paro do último mes se
concentra no sector dos
s$% s& ' ( ( -
tece coas contratacións.
Na comarca, oito de cada
dez contratos rexistráronse
nese sector; a proporción
elévase a nove de cada dez
no concello santiagués. Isto
constata, un ano máis, que
non se logrou diversificar
abondo a economía nin reducir a forte dependencia
económica de actividades
con emprego estacional e
volátil como son o comercio, a hostalaría e o turismo.
Tan acusada dependencia
de sectores moi concretos conforma un modelo
produtivo e de desenvolvemento extremadamente vulnerable e suxeito á
evolución da temporada
alta turística. Nun segundo
chanzo de contratación, a
industria creou case o 10 %
do emprego no último mes
nesta bisbarra, o dobre ca
en Santiago de Compostela,
onde ten moita menor importancia en termos relativos (só o 4,46 %).
Como digo, o emprego
creado é fráxil e, diría máis:
con data de caducidade. O
94,27 % dos postos de traballo que se crearon na co-
marca no último mes son
eventuais, algo máis dun
punto por riba da media de
Galicia (93,2 %). Daquela,
danse moitos paralelismos
coa situación dos dous últimos anos: no mes de marzo
comeza o descenso do desemprego –coa proximidade
da Semana Santa–, diminución que se mantén durante varios meses ata que en
outubro, coa fin dos últimos
contratos do verán, o paro
comeza a subir de novo durante case medio ano.
Sen dúbida, o comercio, a hostalaría e o turismo son as actividades con
máis peso, pero cómpre
unha maior diversidade
da economía para que os
composteláns e as compostelás poidan traballar todo
o ano, non uns meses. Aquí
hai, sen dúbida, un vasto
horizonte de potencialidades, de viveiros de emprego
polos que se pode apostar
para lograrmos esa diversidade, como o sector das
TIC ou a rehabilitación de
vivendas, entre outros.
O MOMENTO DO CAMBIO.
Tras as eleccións munici-
pais do pasado 24 de maio,
a cidadanía dixo alto e claro que quería un cambio de
políticas en Galicia, tamén
en Santiago de Compostela.
A situación convulsa da última lexislatura, con tres
alcaldes máis preocupados
por atenderen as obrigas
xudiciais que o seu compromiso coa cidadanía, traduciuse en catro anos
absolutamente perdidos. O
cambio político que agora
comeza deberá ir de par
dun cambio na planificación económica. Da boa
marcha da economía e do
emprego en Santiago de
Compostela depende tamén a evolución no resto
da comarca, pois, non se
esqueza, no concello capital concentrouse no último
mes o 25 % do paro, pero
tamén o 40 % dos novos
contratos.
Malia que o teito de gasto e a reforma local do PP
deixaron moi minguadas
as competencias dos municipios sobre o emprego,
aínda queda moita marxe
de actuación. Para iso, só é
necesario que haxa vontade política.
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
61
APÓSTOL 2015
esulta difícil dicir algo de
Santiago de Compostela
que ninguén mencionase
xa previamente. O berce galego, a
cidade de todos, e ao mesmo tempo, a cidade na que se pode gardar
un curruncho para un mesmo e
ninguén máis.
E é que, este orgulloso lugués de
nacemento, tivo sempre en Compostela un recanto de acollida que
non parou de sorprendelo desde
entón. Cando de neno visitei por
primeira vez a Praza do Obradoiro,
mirando fixamente á maxestosa
Catedral, aínda non sabía o importante que ía a ser na miña vida cada pedra desas construcións.
Agora, desde a posición de
presidente do Consello de Administración dun dos equipos deportivos máis importantes da cidade,
o Rio Natura Monbus Obradoiro,
a perspectiva non cambia demasiado. Sabendo sempre de onde
vimos e utilizando a plataforma
de comunicación que supón ser
parte dunha liga de primeiro nivel mundial, os meus compañeiros de viaxe e eu queremos levar
a onde vaiamos os valores que a
cidade do Apóstolo nos inculcou
sempre. Eses non son outros que
o esforzo, o compañeirismo, a
loita Porque nunca cansaremos
de explicar que Obradoiro significa “lugar onde se traballa”.
Parte dese traxecto continuo é
tamén o proxecto O Camiño Acaba en Obradoiro, que en mans dun
club que quere ser máis que baloncesto para esta cidade, leva a ruta
xacobea máis venerada de tódolos
tempos tan lonxe como este deporte llo permite. Non se pode obviar
que o magnetismo de Compostela
pasa polo Camiño ata ela, como recentemente a Unesco recoñeceu
sumando as rutas do norte ao Patrimonio da Humanidade, acompañando así tamén ao milenario
traxecto francés.
Os encantos da cidade coróanse
coa súa Universidade, a xoia que
locen os actores do futuro galego.
Grazas á miña presenza no seu
Consello Social, puiden gozar deste organismo desde dentro, non
podendo senón, sentirme marabillado coa súa función e funcionamento. Os seus anos de ardua
labor seguen a dar hoxe os froitos
coa mesma frescura que o primeiro día, fai xa 520 primaveras. Son
precisamente eses froitos os que
modelan Santiago, parte da súa
maxia característica.
E aínda que, desde fai dous, con
este Día de Galicia tamén se nos
vén á cabeza un dos momentos
máis amargos que esta terra viviu,
debemos tratar de conservar na
memoria os xestos de unidade e solidariedade que nel se sucederon.
En definitiva, Santiago de Compostela compila de maneira maxistral a beleza da nosa Galicia e a
calidade da súa xente. Neste día
festivo, camiñemos todos xuntos
para resaltar máis que nunca a súa
esencia: a dunha cidade sen mar,
pero chea de portos.
)
RAÚL
LÓPEZ
Presidente
del Rio Natura
Monbus
Obradoiro
O Camiño
acaba
en Obradoiro
* *+,-./0,/123+423- .2 5/36/7824-
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
59
APÓSTOL 2015
as historias para
ser ciertas no necesitan ser reales
y, de una forma u otra,
así se escribe la historia de nuestra Ciudad.
De nuestra Cultura. De
Compostela. Historia escrita, de forma indeleble,
en textos y piedra. Ambas formas con un mismo propósito, como lo
describe Paúl Eluart, “le
plaisir de durer”.
Los escritos, la literatura,
siempre
han
cumplido la misión de
funcionar como un instrumento para el intercambio de experiencias
y conocimientos, ya que,
en las palabras ha cristalizado la historia de los
que han sentido la necesidad de comunicar a los
demás lo que saben, sienten o lo que sueñan. En
el fondo, por eso es por lo
que se escribe. Como dice Sánchez Salorio, “por
necesidad, por puro narcisismo. Por la necesidad
de ser renombrados”. La
palabra escrita, la obra
en piedra, es siempre una
apuesta contra la muer-
L
t9: ;< =9>9? t@< BtCDEF?
como ineficaz de que no
sea la muerte la que diga
o tenga la ultima palabra.
De alcanzar, de algún modo, la perennidad que la
biología nos niega.
Al igual que en la Iliada, nos cuenta Homero,
como Aquiles abandona
Itaca camino de Troya.
En la historia y tradición,
podemos conocer porque Santiago abandona
Palestina camino del Finisterrae. Ambos Personajes lo hacen, aunque
con fines diferentes, lo
hacen por amor y transcendencia. Sobre Troya
Galeano hace la siguiente reflexión: “No había
nada ni nadie. Ni fantasmas había. No mas que
piedras mudas y alguna
que otra oveja buscando
pasto entre ellas. Pero el
poeta ciego supo ver allí
la gran ciudad que ya no
era. La vio rodeada de
murallas, alzada en la
colina y escuchó los alaridos y los truenos de la
guerra que la había arrasado. Y la cantó. Fue así
la refundación de Troya.
JUAN
CUEVAS
ÁLVAREZ
Expresidente del
Real Aeroclub
de Santiago
Troya y
Compostela
/ -04-+& $)' , #.'
G
1+&-%1' $+5%1&' $. 41$(%'
Troya nació de nuevo parida por las palabras de
Homero casi cinco siglos
después de su exterminio. Y, así fue que la Guerra de Troya, condenada
hasta entonces al olvido,
paso a ser la más famosa
de todas las guerras”.
Para lo que nos ocupa,
nuestro particular Homero fue Isidoro de Sevilla con su tratado De ortu
el obitu Patrum, ayudado
por el inglés Aldhelmo de
Sherbone y el Beato de
Liebana con sus Comentarios sobre el Apocalipsis.
Estos personajes, son los
que instigan la búsqueda
de la tumba de Santiago
en el Arca Marmarica en
Bisria (Iria Flavia), allí
donde confluyen los ríos
Ulla y Sar. Son ellos los
que propician, con su influencia, la búsqueda de
los restos de Santi Iacobus. La búsqueda de la
tradición y de la palabra.
La más grande de todas
las palabras escuchadas
hasta ese momento en
Hispania. Y, así, como dice Séneca “Ningún descubrimiento se haría si nos
contentamos con lo que
ya sabemos”.
Desde estas líneas, me
gustaría invitarte a leer,
a conocer mejor la historia de las piedras que nos
rodean. A escuchar lo
que nos quieren contar
de lo que han visto y oído
a lo largo de los siglos y,
de esta forma, aprender
juntos el porqué de la necesidad de la trascendencia. Comprender el qué
y el cómo, la desolación,
la decrepitud, la muerte, la nada, no son obras
del tiempo, si no que es
el olvido quien las genera. Como el conocimiento y la búsqueda pueden
hacer que nuestra historia, nuestro pasado se
vuelva tangible. Comprender lo que el hombre
siempre persigue con sus
actos y en su vida. Superar su condición finita y
limitada. Trascenderse a
sí mismo, de una forma u
otra, en un intento banal
de alcanzar la eternidad.
Y, como cita Chesterton,
“lo más increíble de los
milagros es que, a veces,
ocurren”.
60
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
APÓSTOL 2015
UVWVXYZ[ \] Z^Z_]`ZabY qVX dXWX^UZ V^Z eZdaZ -
MANUEL
GARRIDO
RIVERO
Estudioso
del Camino
e historiador
La fuerza del
Camino
de Santiago
H
an pasado ya 22
años desde que
echara a andar
el Camino Portugués
a Santiago de los tiempos actuales. Un grupo
de pioneros peregrinos
coordinados por José
Antonio de la Riera y
el apoyo decidido de la
Xunta de Galicia hicieron posible el renacer de
este itinerario jacobeo.
Como el resto de los caminos de peregrinación
a Santiago, había caído
en desuso durante los
últimos 200 años. Solo
transitaban algunos peregrinos por el Camino
Francés, la mayoría extranjeros, debido a la
gran labor realizada por
Elías Valiña Sampedro en
colaboración con otras
asociaciones
jacobeas
de Europa. El conocido
como O cura do Cebreiro
investigó, señalizó y difundió el itinerario jacobeo entre Roncesvalles
y Compostela desde los
años sesenta hasta su fallecimiento, a finales de
la década de los ochenta.
Con paso firme, el Camino Portugués fue creciendo
en
extensión
hasta completar su trazado desde Lisboa a
Compostela en el año
2006. Su principal impulsor en el país vecino
fue el historiador Álex
Rato. Progresivamente
la Xunta de Galicia creó
una amplia red de albergues. En Portugal estos
fueron fomentados por
las cámaras municipales
y asociaciones de peregrinos. Mientras tanto,
el número de caminantes fue aumentando año
tras año de manera considerable. En un principio hubo una mirada de
desconfianza hacia el
peregrino. Se le considera como un turista pobre que pocos beneficios
podía dejar. En otras palabras, pedía mucho y
dejaba poco.
Pero esta visión ha
cambiado para la mayoría de la población. Ahora el Camino se percibe
como un producto en alza que hay que explotar.
En algunos casos se hace de manera exagerada.
Según los datos de la Oficina del Peregrino de la
Catedral de Santiago, durante el mes de junio del
presente año, obtuvieron la Compostela 4.911
caminantes que optaron
por utilizar la senda por-
las estadísticas que elabora Protección Civil de
Valga, en el mismo periodo el 70 % de estos peregrinos eran extranjeros.
Destacan los colectivos
de Portugal, Alemania,
Brasil y Estados Unidos.
El desarrollo económico que ha producido
el Camino de Santiago
se puede ver con
claridad en Padrón. En los últimos años muchos
negocios de hostelería se han
orientado hacia
este sector en la
villa del Sar. Pero esta mejoría
en los ingresos
económicos también se
deja ver en otros ámbitos, como farmacias,
zapaterías supermercados, entre otros. Según
Carmen Fernández, que
atiende la pensión Jardín, “la mayoría de clientes que tenemos ahora
son peregrinos, vienen
muchos extranjeros. Lo
mismo constata Carmen
González,
propietaria
del mesón Os Carrisos:
“principalmente nos visitan peregrinos y turistas. A los extranjeros les
encantan el pulpo y los
pimientos de Padrón”.
Juan y Marga, propietarios del restaurante
Ruta Xacobea, se muestran encantados. “Los
peregrinos –dicen– son
nuestra razón de ser. Tenemos un menú propio
para ellos”. Además Marga está aprendiendo alemán, porque “aquí puedo
practicar con los viajeros
que hablan este idioma”.
Incluso el hotel más lujoso de la zona, Pazo de
Lestrove, tiene en los peregrinos un mercado clave y en alza, según nos
confirman.
Pero los peregrinos
no sólo se alimentan y
duermen. Sara Catrain,
cia en la villa, lo sabe
bien: “Atiendo a muchos,
la mayoría por ampollas
y piernas cansadas; son
las molestias más comunes”. Otra farmacéutica,
Noelia Mayo, comenta
sonriente que “algunos
de ellos se pesan y descubren que han engordado.
Será nuestra gastronomía”.
También visitan el supermercado. Pilar, la
encargada de un establecimiento lo confirma.
“En temporada alta atendemos una media de entre cuarenta y cincuenta
peregrinos diarios”. Para caminar, el calzado
es una cuestión primordial. Según comentan las
dependientas de una zapatería, “vienen muchos
peregrinos a comprar
zapatillas. Estos quieren
afrontar la última etapa
con comodidad”. También algunos se acicalan
para presentarse ante el
Apóstol. ”Hace unos días
le corté el pelo a un australiano”, se asombra el
conocido peluquero padronés Amado.
Puede parecer sorprendente, pero hay peregrinos que incluso se hacen
análisis clínicos en Padrón. Arturo Reboyras,
propietario de un laboratorio, lo certifica: “Algunos vienen a realizarse
extracciones de sangre.
Suelen ser peregrinos de
largo recorrido con patologías crónicas”.
Y mientras tanto Padrón espera con ilusión
que el Camino Santiago-Padrón sea considerado oficial por la Xunta
de Galicia. Ya cuenta con
un albergue privado. En
palabras del empresario
de Boiro, Francisco González Lojo, “el Camino
de Santiago es la principal industria de Galicia”.
Que no lo matemos de
éxito.
FRANCISCO
MARTÍN
MICÓ
Presidente de la
Federación Galega
de Baloncesto
Orgullosos de
todos os nosos
clubs deportivos
Baloncesto Galego celebra un ano máis o seu
particular encontro coa
nosa orixe e idiosincrasia. Dende a Federación Galega de Baloncesto sumámonos a ledicia
que supón poder festexar de
novo un 25 DE XULLO coa nosa especialidade deportiva como parte importante do motor
deportivo do país.
Nun día como o de hoxe,
Día da Patria; sentímonos orgullosos de todos os nosos
clubs, federados e integrantes
da nosa gran familia, auténticos artífices do impulso cara o
máis alto dos valores positivos
da nosa comunidade a través
do ámbito do deporte.
Galicia goza de gran saúde
no seu Baloncesto, disciplina
na que se atopa ben representada dende a base da pirámide,
con todos os equipos de formación, ata a elite. Bo exemplo da
súa forza atopámolo no punto
máis alto, dende o mesmo corazón de Compostela, onde todos
os seus equipos, dende a base
ata a ACB, exportan a imaxe da
capital galega, sede milenaria
que hoxe conmemora a súa vitalidade e a súa inconfundible
apertura ao mundo.
Cada ano que sumamos, a ligazón da Federación Galega de
Baloncesto con esta Compostela crece, ramifícase e consolídase. A cidade do Apóstolo é
O
cHIJKM H KHNHKHIcPQ TQKQ Q IM-
sa entidade, a cal vén tamén
de inspirarse no espírito libre
de Santiago para crear unha
competición de referencia a
nivel nacional, a Jamboree Minibasket de Clubs.
Esta cita, novidosa para o
baloncesto galego e pensada
como homenaxe ao mesmo,
atopou en Compostela un escenario perfecto no que conxugar a práctica do deporte co
carácter amigable da cidade.
Con dous anos de vida ás súas
costas, trátase dun evento que
agardamos poder continuar desfrutando xunto aos santiagueses
os cales, sen dúbida, fannos sentir en casa. E como irrefutable
proba deste compromiso podemos valorar o palmarés definitivo da súa segunda e última
edición da indicada Jamboree,
liderada por dous equipos da cidade: Pio XII Fedesa en categoría feminina, e Fedesa Rosalía,
en masculina.
Por esta, e outras tantas motivacións positivas, hoxe sumámonos á festa grande de todos
os galegos e, en concreto, de todos os composteláns. Gocemos
desta data tan especial para todos nós. Dende a Federación
Galega de Baloncesto, con toda
a forza que o deporte da canastra atesoura, convidámosvos a
desfrutar GALICIA! FELIZ 25
DE XULLO!
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
49
APÓSTOL 2015
P
ara toda clase de
males hai dous
remedios: o tempo e o silencio”
ª
Alejandro Dumas
A
s institucións prestadoras de asistencia
sanitaria, e concretamente os hospitais, son organizacións de extraordinaria
complexidade no que á súa
xestión se refire.
Na Xerencia Integrada de
Santiago, traballamos máis
de seis mil profesionais de
diferentes categorías; profesionais, en moitos casos, cun
elevado nivel científico-técnico e recoñecemento internacional. Contamos ademais
cunha boa dotación de equipos de alta tecnoloxía médica, destinados ao diagnóstico
e tratamento dos nosos pacientes. Cada día realízanse
miles de consultas e probas
diagnósticas,
previamente programadas, nos nosos
Centros de Saúde e Hospitais, ás que hai que engadir
centenares de intervencións
cirúrxicas. Simultáneamente
préstase asistencia e coidados a máis de mil pacientes
ingresados nas diferentes
áreas asistenciais dos nosos
hospitais, pacientes aos que
debemos atender, ademais
de nas súas necesidades médicas, nos aspectos residenciais, de aloxamento, hixiene
e alimentación en moitas
ocasións de forma individualizada e personalizada.
Xunto con todo o anterior,
cada día, préstase atención
nos Servizos de Urxencia
Extrahospitalarios (PAC) e
Hospitalarios, a varios centenares de persoas que acoden aos mesmos de forma
espontánea ou ben derivados por outros profesionais,
con necesidades asistenciais
agudas e urxentes, que se
ben é posible prever en canto ao seu número, flutuante
ao longo do ano, o é menos
no que respecta á franxa horaria de solicitude ou a gravidade e complexidade das
patoloxías a atender se refire.
Neste marco, complexo
pero habitual para nós, chegou como cada ano o día 24
de xullo de 2013, agora, 720
días despois as emocións, xa
repousadas, permiten analizar con quietude aquela
xornada: incertidume, me-
og lg€j omlng‚ €j ƒlrj„u
LUIS
VERDE
REMESEIRO
wxzx{|}~
Integrada
de Santiago
de Compostela
24 de xullo,
720 días despois...
fgh ijkl j mnigojkrmlu vk- j‚ol…lng‚ kg mk‚olkoj n†m‚
certidume sobre o alcance
do acontecido, medo a unha situación nova e imprevisible, pena e impotencia
ante as familias que buscaban un dato, unha noticia
que lles permitise respirar.
Ese foi o peor dos momentos. Cando non se dispoñía
da información que os familiares dos accidentados
solicitaban con angustia.
Éramos conscientes de que
‡ˆ‰Š‹‰ŒŽ‘ ’Œ‰Œ “ ”ˆ‰•–Œ —ˆ‹˜™‰šŽŒ
crítico. Había que facer o
posible e o imposible, para
facilitar a información solicitada, necesaria para que as
familias souberan que facer,
cal sería o seu seguinte paso.
No plano asistencial, sabiamos que estaban nas mans
dos mellores profesionais.
Así que abrumados pola
magnitude do acontecido e
a responsabilidade ostentada, pero tranquilos en can-
A magnitude do acontecido supuxo a necesidade de
mobilizar, nun curto espazo
de tempo, diferentes recursos e dispositivos asistenciais
(PAC, transporte sanitario,
hospitais, centro de transfusions, etc...). A necesidade de
atender a múltiples víctimas
non desbordou a capacidade
asistencial do noso Sistema
Sanitario, en ningún momento, pero
someteuno a unha
dura proba durante
largas horas. Proba
superada grazas a
dispoñer dunha rede asistencial ben
coordinada e un
modelo de organización coa “elasticidade suficiente”. Estas foron as claves
fundamentais da resposta sanitaria que se deu ese
día a pacientes e familiares.
Agora, coa perspectiva do
tempo, hai algo que cando
pensamos naqueles días de
xullo de 2013 asoma sempre, e é o recordo do silencio dos días posteriores. O
silencio como resposta ao
tremendo impacto do vivido polos nosos profesio-
›œœžŸ ¡ ¢ £¡ž
+
!"!
#$%&
%
'(
nais xunto coas víctimas
e ás súas familias. O silencio dos que tiñan quenda de traballo ese día, dos
profesionais que acudiron esa noite a ofrecer ás
súas mans e que despois
de deixar o seu esforzo pasaron a un silencio respectuoso, reflexivo e doloroso.
Calados, sen facer ruído,
sen queixarse, sen exisir
nada, asumiron a volta á
realidade cotiá e empezaron a dixerir o impacto do
que lles tocou vivir e asistir.
Como se nun pacto previo
decidiran que o silencio sería o xeito de loita e de defensa fronte o sufrimento.
Unha frase, pronunciada
por unha das persoas que
traballou
intensamente
aquela noite, resume exactamente o espírito do vivido
“fixemos o noso traballo”.
O respecto a todos os
profesionais da Xerencia
de Xestión Integrada de
Santiago e ao conxunto das
persoas e institucións que
contrubuíron a paliar o sufrimento deses momentos,
estará sempre pegado ao
recordo doloroso daquel
fatídico 24 de xullo.
#$%&
!"!
!" )))**
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015
EL CORREO GALLEGO
PUBLICIDAD
47
especial
El Correo Gallego. SÁBADO 25 de JULIO de 2015
63
APÓSTOL 2015
n ano máis, imos conmemorar en toda Galicia o
25 de xullo, Día da Patria
Galega, que en Santiago celébrase cun especial fervor por ser
Compostela a capital de Galicia
e por estar en festas.
Como o ano pasado dáseme
a oportunidade de achegar as
miñas verbas á cidadanía compostelana, e galega en xeral, a
través deste xornal, e véxome
na obriga de lembrar de novo
á cidade de Santiago como un
icono do mundo da cultura, arte, historia ou educación. Como
un cruce de camiños ao que día
a día chegan centos de peregrinos procedentes de todos os lugares do mundo e admiran as
súas rúas que non deixan indiferente a ninguén, esas pedras
que falan dunha historia infinita e onde, como se dixo dende
sempre, ata a choiva é arte.
Hai un ano cando escribín
nestas mesmas datas facía
referencia á gran unidade
europea, á gran Europa, pola que todos apostamos hai
anos e na que algúns seguimos crendo, a pesar de que
o malfacer duns poucos a
deixou mancada e ferida de
morte. A que esta Europa
que queremos tiña un fiel reflexo na Compostela plural,
¤
JOSÉ ANTONIO
GÓMEZ
GÓMEZ
Secretario xeral de
UGT-Galicia
tantes de intereses económicos
e financeiros bastante espurios.
Pedía naquel entón que se achegaran a Compostela, miraran a
través dos seus ollos e trataran
de reconstruír unha Europa desarmada e mancada.
É evidente que non foi así e
Europa deixou a Grecia humillada, condenándoa a aumentar a carga da débeda pública,
á permanente insolvencia e sen
ningunha expectativa de futuro. Pero é
que como europeos
temos que reivindicar que, para a economía da UE, a saída
de Grecia do euro sería un desastre sen
precedentes. Perderíase a confianza na moeda
única, esa que circula por Compostela cando os peregrinos se
achegan e convírtese no mellor
símbolo de que as fronteiras en
Europa xa non existen, alomenos
física e monetariamente, porque
as diferenzas seguen a existir, os
poderes europeos seguen a estar
interesados en que haxa unha
Europa puxante ao fronte e unha
Europa pobre e sumisa. Europa
demostra co que está a suceder
con Grecia que carece de mecanismos internos de solidariedade, un dos principios básicos que
Compostela, referente
para Europa
¥¦§¨¥©«¬­ ®¯«§°¥±§¥ ¬ ²¥ ³´¬ µ¶·¸¹º¹»¼¹½¾¿· ¶À¹Á¶ ÂÀ·¹¶ ü
ninguén se sinte forasteiro.
Falabamos tamén de forxar
un destino común entre os distintos pobos europeos sobre os
valores do respecto e a dignidade
humana, liberdade, democracia,
igualdade e estado de dereito.
Pero é que hoxe, máis que
nunca, esa Europa está ao borde de resquebraxarse, ou alomenos, de quedar mancada. Grecia,
un país emblemático da Europa
que añoramos, e que se hermana
con Compostela polo seu inxente fluxo de arte e cultura e que
peregrinaxe cultural de medio
mundo, está nunha encrucillada
con difícil saída.
Xa hai un ano denunciaba a
actitude das institucións que
marcan a estela e o rumbo de
Europa polo seu malfacer e que
nos estaban levando, sobre todo
aos países periféricos como España, Grecia ou Portugal, a un
rueiro sen saída pola ineficacia
dos dirixentes políticos que conforman o Consello europeo, a
Comisión ou o Banco central, así
como, unha serie de represen-
#%4'/5/!6'
./
012'3
www.alquileresreyca.es - [email protected]
ÑÒÓÔÕÖÒ×ÕÒ ØÒ×Ò ÙÒ ÚÛÖÜÝ×ÔÚÚÕÞ #$ !
facilitaron a creación da UE.
Convén lembrar que o diñeiro que se lle transferiu a Grecia ata o de agora foi utilizado,
sobre todo, para estabilizar ao
sector financeiro e non para
mellorar as condicións de vida
e de traballo dos cidadáns deste
país. A UE e o FMI deberían buscar outro tipo de compromiso
viable e flexible para Grecia en
canto á reprogramación e alivio
da débeda que permita cubrir
as emerxencias sociais do país e
reactivar o investimento.
Hoxe é Grecia a que está na
picota pero somos moitos os que
estamos no punto de mira dunhas institucións europeas que esqueceron o xermen baixo o que
naceu Europa, a solidariedade.
Unhas institucións políticas e económicas que nos afogan cunha
inxente marea de recortes e que
están a provocar unha realidade
que facía anos que non víamos
tan de preto. Familias traballadoras, que sí teñen un salario e,
incluso ás veces dous, pero que
sen embargo viven no limiar de
exclusión e da pobreza. As condicións impostas fixeron que traballar hoxe en día en moitos países
europeos xa non sexa suficiente
para poder vivir con dignidade,
recortáronse os salarios e pensións e o acceso a moitos servizos
Ä ÅÆÇÈÉÊËÆÉÊËÌÍËÊ Î ÏÐÐÊËÆÉÆË
!"
#$%
$
&
#'
('
$)
&
*
$"
)
+*,
-'
públicos vése limitado ou faise a
través do copago.
E, nós, como galegos non escapamos a esta realidade que hoxe
vése no espello de Grecia pero da
que non estamos tan afastados.
Hai que lembrar que en Galicia
máis de 656.000 persoas atópanse en risco de pobreza ou exclusión social e a pobreza severa
afecta a 90.000 persoas. Todo elo,
no contexto de forte incremento
do número de fogares sen ingreso algún, do aumento do número
de parados de longa duración e
da redución das taxas de cobertura no sistema de desemprego.
Pero é que hai un sector da poboación no que as taxas de pobreza póñense máis de manifesto,
entre os menores de 16 anos, onde a pobreza infantil ascende en
Galicia a un 27,4 por cento, o que
supón que 95.000 nenos e nenas
son vítimas desta lacra.
A Compostela das culturas,
o punto onde conflúen a diario
centos de persoas procedentes
de todos os países do mundo, a
mostra da solidariedade entre
culturas e da igualdade, debe
servirnos a todos para reflexionar. Se hai un ano as cousas estaban mal, hoxe non están mellor
e de novo apelo a que todos nos
miremos no espello do espírito
de Santiago de Compostela.
+
64 PUBLICIDAD
EL CORREO GALLEGO
SÁBADO
25 DE JULIO DE 2015