p R o L o c V s: a n n t i e n d a , glonfin. in 1. qui reflitue» re,ff.de r e i u e n d i c a t i o n e , V i n c e n d u s de Fr an ch is3 dec if .12 0 .n u.4. Bo ba d il . lib.5. cap.3.nume.75. ^ Sé. in i i n . V e rum eft t a m e n , vt plurimum , caufas populum iujlo iu d ic io ,* i m o eft pr*do-* ni s, v i o l e n t i a , & p e c c a t l* ta l it e r ,f c n t e n t i a m e x e q u e n d o , N a u a r r u s i n Ma n u a l i , c a p . 2 5 . num .12 .B 0ba di H.i n fu^ P o l i t i c a , l i b .5 . c a p . 3 . n u m . 7 8 . n e q ; f e - ancipiti & probabili c a l c u l o , a d i t a ri,i ud ice fq ; in d e c e r n e n d o ,a u t hane, fus a p p e l l a t , v t clevera fe n te n ti a i u ­ d i c i s E c c l e f i a f t i c i , n e c a i u d i c e ftecu- aut illam op p o f i t a m o p i n i o n e m , amplcxari b q u * & fi c o n t r a r i * , i u f t * taraen f e n t e n t i * funt p u t a n d * : at fi appellantem I* fi o n e m nullam , aiir vi o le n ti a m perpeti in caufa pri ncipal i , aut in i e n t e n t i * e x e c u t i o n e con» lari f u f p e n d i t u r , fed ille c la m i t a t , R e g i u i n tu u m i m p lo r a n s a u x i l i u m , c o n traeum ,quititulo,& pr*textu,iuftliii d icis,h on orem d etrah it, ¿ b o n a ; hic v e r o , i l l u m tutatur,ac f o u e r , v i o l e n t i a a b ig it,v t iudex conferuatbr,ad tóllé- t i g e r i t , t u n c n o n relinq uitur lo c u s , iu di ci f e c u l a r i , vr de caufa per via m dam la:fioncm ,&violentiam ,deputatus. H i n c etiam f e q u i t u r , n o n l b l u m v i o l e n t i * c o g n o f c a t , quia vbi nulla eft offenfio, p r o t c d i o ncceffaria n o n eft , aut defenfio. S i v e r o , fenten» tia iudicis Ecclefiaftici, manifefte fue r i t i n i u f t a , q u ia f e ii i d i c e t t i i d o n e u m , & c o m p e te n te m in laicum R e g i * d i- l a i c u m , v e r u m etiam E c e l e f i a f t i c u m , fui E p i f c o p i fc nt en ti a g r a u a t u m , p o f fe i m m e d i a t e per viam v i o l e n t i * , ad R e g iu m tribunal, aduolare, non cxp e d a t o i u d i c i o M e t r o p o l i t a n i , aut N u n c i j A p o f t o l i c i , q u i a , v t fuprá di­ ti oni s, & in caufa mere pro phana enu tiat,poterit reus aliciiius c c n f u r * i m p a u i d u s , per viam v i o l e n t i * caufam ad R e g iu m tuumjMagiftratum d e f er - ’ re, vbi aut retineri, a u t i u d i c i fecula» ri, licitum crit de m an da ri , & remitti; x i m u s, in cafu opprefsi o n i s , aut v i o I c n t f e , i u r i f d i d i o ad fu u m , r e m e a t , & d e u o l u i t u r p r i n c i p i u m , qu o d p ra ff u ic iri l e g e n a t u r * , A r i t o n i u s Oiiuanus,' d e i u r e fi fc i , cap. 3. num. 77. G r e g o N T h o l o í f a n u s , i n f y n t a g m a , i u r i s , lib. c ü a p a r e a t l ? f u s , a u x i l i j Re gij im pl o r a tor; eft namq ue ta l i s f e n t e n t i a , iniu» fta quia c ont ra i u s , & dif ona opinio» c a p . 1 2 . numer. 15. i n q u o r e m p o rarij M a g i fi ra tu s j Eccl efi af tic is f e c u l a r i b u s ( i n o r d in e ad vitam p o l i - Í41 ne p r o b a b i l i , f u t i l i q u e & i n a n i f u n d a m e n t o iiififtens, cui c o n g r u i t , i l l u d Ecciefiaftcs, cap. 3. * F id ifu b S o U ,in loco iu dicij, tm p ie ta te m ,¿ in lo c o iu ftit u , iniquitatem, ¿ d ix i in cordi m eojuftu m ,¿ tm p im n , iudteabitDeuSi* Ma-' io r a mult ó patrant f la g i t i a , iu dic es if t i , quam publici p r * d o n e s , a b illis e n i m , a d D e i i u d i c i u m , ab his'ad ti» m o r a t o s i u d i c e s , eft r e cu rf us , qlii Vt a D e o m i f s i , i u d i c iu m illud pé r h o r 143 l e i c u n t , L u c * Ó. & Ma rc i 4. * Eadem m tn ju ra , qua. menfi fu eritis,rem en tietur vohis. * Pr?terea vt te ne t S a n d u á r h o m . 2 . 2 . q u * f t . 70. arr.4.ad 2. & a l i j plures T h e o l o g i , & lu ri ft * , fententia iuiufta no n eft fent en tia, fic A g i a , de cx n i b en d . auxil. fundamen. 23. & habet ur , D e u t c r o m i j . 1 6 . cap. * ludicent t i c a m ) m o d e r a b a n t u r , fic fe n ti u n t A g i a , d e ex hi b en di s a u x i l i j s , f u n d a m : v c r f i c . C o n c e d i m u s , c a p . b e n e qui» d e m ,9 6. d ift .i d e A g i a , f u n d a m . 2 4 . v bi d i c i t , q u o d ciuiiis M a gi fir at us , coepit t e m p o r e leg is n a t u r * , & pr* fuifíCj n o f o l i i m fp i r it u a l it e r , fed etiam t e m p o t a l i t e r & ciuiEfer., in his q u * ad Vita m p o l i t í c á f n ' a t t i n e b a n t , Marr. d c i u r i f d i d . i . p a r t i c a p . S . nu m e f. b. 10; v b i t e n e t , q u ó d i u r i f d i d i o Ecclefia» f t i c a , & t e m p o r a l i s , p o f t d il u u iu m , i u i t c o n c e i f a M o y f i , a t q u e i t a ,v b i nat u r a l i s d e f e n f i o v c f e r i c i , aut l a i c i , int e r p e l l a t , caufá r e g r e d i t u r , ad ciu ile m po te fta ter nf e qua o l i m p ro fl u x e r a t,v io le n ti* ,& iniuri*,vindicarficéi q u i a v t r e tu li m us !E c c Ie fi ia ft .i ó .^ fr# ■ ; f t e r iniuftias ¿ cotum elias,¿iniurias,ac diu er- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca F R o L o ¿uitrfos dolos transfertur Regnum de cen tc in <i(M em ,ff dabitur genti J a cie r t' t l fr u B m e iu s. * Matr.a i . v t tradit Mar: de iurifd. i.pa r. c.4. nu. 37.Qu.id enim in humaniiis, fi oppreiTo opus fuiíTet; E c c l e f i a f t ic o s c i r c ü u e n i r e , & percur r e r e Mag if tr at us, ab Epifcojpi ordina­ r i o , a d i p í ü E p iíc o pí ij ab E p i f c o p o ad M e t r o p o l i t a n ü , á M e t r o p o l i t a n o , ad N u n t i u m A p o f t o l i c u m ; á N o n tio, ad P o n t i f i c e m , eirct cnim patietis / vires a b f u m e r e , & halitu exaurire,ctipoíTec ab a m i co , & p r o x i m e ad ftaiiti, reme­ d iu m e x p e te re ,i n qu o forfam fpe defi 746 xerat,fera l i c e t , aut C a n i s auxiliaris, extítiíTet. Im p i u m c e r t e , & ferum eiíTet,fi d o m u s a li q u a , confiagaret in­ c e n d i o , c i r e u n f t a n t i b u s , vndique pu t e i s , a qu a cxhuberantibus ad Roma* n u m T i b e r i m , adaquantes repellere; fié i n q u a m ferinhm eife t,violentis, & i n i u r i j s , f u c e u m b e n te m oppreiTum, e ó impe llere ,vt á difficiliori , f e m o t o m a g i s , & d u b io , remedium exaptaret, t u t i o r i , & ' p ro p in qu io ri reliólo , vbi pr»fens gralfatur i n i u r i a , quód qui* ^^7 de m pa ci te mporalis R e i pu b li c » fum m o p e r e eft i n im ic üm .E xt im u ít C a i n , D e u m i m p r c c i i n t i i C e n . g . indoluitq; dicens: * Omnis qui inuenerit me, occe­ det m e fl a t q ; ita timo re p e i x í t u s , ciui t a te m e r e x i t , qua fe indemnem cótra infeótantes p r o p u g n a r e t , ex qu o tem p o r e , n i m i r ü á p r i n c i o mundi, ciuitatcs c o e p e r u n t , & R e g e s . Patamo , dc o ri g i n e Inquif.lib.3.q.T.opin.4. num. 1 4 0 . vbi t e n e t , C a i n fuiife pr imíiRegé in o rb e, q u o s v a i fa ll i j, in p r o te d o re s c o n t r a o p p r e f s i o n e s & violentias ad u o c a r c t f t e x . i n c . poftulafti.de homi ci d i o , A g i a . v b i fup.fundam.27.)(Si c u i u f u i s i n c l e m e n t i a , effugent. Ha?igitur R e i p u b l i c » f o r m a , i t a & antiqua, vt a C a i n p r i m o R e g e , & vrbiu c r e d o r e incoepit, ex A u g i i f .i / .l i b i d e C i u i t a t e D e i , fic i n g e n i t u r a h a b e t , & i n ( i t u m in R e g i b u s , f u a m repofitam effe tu te ­ lam, idq ue ex patrijs legibus conftat, v t n o u a p o c a r e c u f i m u r i a , fi q u o m i ­ Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca G V s. 3^ nus I » fo ,i n te rd i c er e tu r, R e g cm in t u ­ telarem f u u m , & p r o t e d o r e m i n t e r ­ pellare . H o c fa ne pr »f ta nt fupreraus R e g ib u s Magiftratus, & Re g ij C o n i i ­ liarij, qui citra judicialem o r d in e m , liihilfibi allegari pa tientes, a rt ic u lo s v i o l e n t i » inter E c c l e f i a f t i c a s , ¿ e f e tillares perfonas (vt veri iudices d o * d i , & é milibus e l e d i ) acurate per­ pendunt* (Qua p ro pt e r inhibere o p prefsis, rccurfum ad h » c tua tribuna­ lia, vbi artetiusfii? c o n f u l i t u r i n d e m liitati; pa ti qu e vt Ecc lefiaftica g r a datim per iu ftr ar e , no ua eifet, & g r a - uiora,m oliri in com m o d a ,fic vtprsr mole fti js, & fumptibufede iuftitia corii cidant, & d iff ida nt, o pp re if o deftitut o o m n i rem edio , i m p u n i t o q u c o p primente:fieretque,vt e x e m p t i o , q u » in Eccieriafticorum,aCta eft f a u o r e m , in e o r u n d e m rediret p r » i i id i c i u m , c 0 tra o m n e m prorfus rat ioh em natura­ lem , k iUris ireguias, quibus d i f p o n i i tur,i n t r o d u d a i n aiicUius fa u o r e ,n e u tiquara, in illius d d i U m , r e t o r q u e d a , I. q u o d fa u o rC jC . de l e g i b u s , h » c d e primo a rti cu lo fufficiat. E x h i s i a r a pr»ia¿íís , h o c fu pe re ft, f | i liciturri cife tu » Máieílari R e g i » , c u r á fí s, patet cOmmünis o m n i u m ( P r i n * c e p s e n i m pátcr c o m m u n i s d ic i tu r v t tfa dit F r a n c if c u s T i p i u s / in t r a d a t u d e p o te ft .P ri nc ip .§ .5 ;n : ¿3. in fin.Bal. tonf .460 : nUmer.a.lib.i.) pe rfc rut ari , de pre h en de re ,á c d e t in e r e , q u a i c u m que literas iu d i c is E c c le i ia f t i c if a d h i ic etiá & A p o f t o l i c a diplomata) C o u a r . pradicarurti q u » f t . c a p . 35. q U e m f e qui tur Fuluius P a cia nuS jC onf .fi n.p cr t o t u m , D o m i n i c u s V a ñ e z , 2.2. q .6 7. á r t .i .d u b .2 .& e g o dixi li b . q . c o m m . q . I . n u . 338.Bo bad il l. in fua P o l i t . Iib.2. c a p. i8 .n u. 20 7 *& 208.q u a n d o c x liniftra re la tio ne fuerint e x p e d i t a , aut in ma nifcftam pacis p u b l i c » , d e tu rb at i o n c m , p a t r o n a t u u m f e c u l a r i u m ab­ r o g a t i o n e m , a c de n iq u e in tertij pr»i u d i c i i i m , vc dicam in g lo f.d .e x n um 62 .y bi a fig na ui ru r r a t f o . N a m p r o t e ! E 4 (ibo, F R 0 L O G V s. ^ tedio f u b d i d o r u m , t o t iu f q u e t e m - Apoftolica d i p l o m a t a In Se na tu fu, poralis r e i p u b h c * , f u o innititur Pri nc i p e , & D e i V i c a r i o j i n temporalibus, p r e m o ac R e g i o , v t dicam in d. g l o f . 6 . e x n u . 6 2 . a u t e x leuitate c a u l * , a u t I.I. in fin. 1.5. titu k I'. part. 2. Francifcu s T i p u s , fup.§.5. num. 36/ & habet d cn it u d i n e m p o t e f t a t is , in te m p o r a ibus, quá po t e f tj i n f u o R e g n o , exercere Bald. conf.4 57 .nu m. 3.v ol. 5,Ro » d o lp h .d e poteft.Princ.c.2.num.3. S i c e n im , c o m pe lla n t leges p a r t i t * , atqj ex illius g r a u it a t e & p o n d e r C j & v b i q ; i*ei n e c ei fu m eft P o n t i f i c e m c o n f u l e r e ,m o ti u a q u e ¿ i r r i t a m e n t a , r e t e n t i o nis p e r f t r i n g e r e , atfi v e l i t , & iu beát; de illis etia m c e r t i o r a r ir q u o d fi c a u f e leues f in t, & n u ll iu s ferme rei, nec fibi referri i m p e r e t , o p u s n o n erit illum oifenfi fubditi defenfio R e g i j ¿ e i u s mi niftris,imminet ex o f f i c i o ; c o n tr a cuiufuis iudicis fuperioris Violetiam. Q u a r é cu m P o n t i i e x , f o n s f i t , ¿ o r i g o iu f t it i *, pié credendum eft, h u i c a if e n tiri p r i n c i p i o , vc e x e m p lo á G r a t ia n o a d d u d o , c o n ij c it u t j in c . N o s in c o petentem,2.qu*ft»7i ibi: * S i ergo animal mmum A 0 Í i c a virtute Propheta in fipientiam reprehendit, multo mágisfub'diti pofunt accufare pYdldtos fuos. * Re fert enim hiftoriam a f i n * P r o p h e t * B a l a a m , qui cu m D e i p o p u l o imprecatus pergeret, afina a l o q u u t a eft pro ph eta m illufque amentiam,redar» g u i t , q u * i n q u i t j i ita fe habet, vt fu bd i t u s , fuo pofs it d e t t e d a r e prelato; q u a n t o prius,id pot er it P r i n c e p s , ¿ temporalis D o m i n u s D e i Vi c ar i u s in f u a R e p u b l i c a , ¿ illus c a p u t , in te m p o r a l i b u s , q u * la ico s ambit,¿ E c c l e fiafticos? P r o f e q ü i t u r t e x t ü s , in Verñ c S c á n o iZ ; ih i:* Sunt dua perf ena quihus mundus ifte regitur,regalts videlicet, & facerdotalis , * ficut Re ge s p r * f u n t , c o n f u l e r e , q u i a i n t o t tá tif que rebus, q u * R o m * e x p e d i u n t u r , g r a u e eifet, fingula ¿ m i n u t a v i ti a dif cutere, q u * i n f c i o P o n ti fi e e ;m in if tr or u m malitia, aut in e u r i a , c o n t i n g u n t : p r * t e r q u á q u ó d hon ef ti us ¿ reuerentiusi exiftim a t u r , m ih i ft ro ru m d e f c d u s iupprimere, qiiam in ceif an te r, de illis c o n queri. Iure e t i a m , qui a l* f i p r o t e d o r ; n ó n par eft,id fi bi o n e ri s i m p o n a t , vt q u ó d e x p i e t a t e a g i t , & muneri alteri t e n e a t u r r e n u n c i a r e ; i d f i q u i d e m , reb i n t c r e i i , qu ia in iu f t é l*d itu r, fu am ex d a ra re íniuriá, t ü vltrájquia nullus v f i u d e x ,q u a n tüuis inferior, fui d e creti ¿ f e n t e n t i * caufas fuperiori d e ­ fc rib it jcu m e r g ó fupremus Magiftratus iu de x c o n f e r u a t o r exiftat,non fuü e rit ,h uiu fm od i cauf as r e d d e r e , p r * f e r t í m n ó e x i g e n t e Fó tif íc es atfi e x ig a t, reddi o p p o r t e b i t , l e u e s ¿ fifint, fiet au tem á fifcali R e g i o e x officio,aut f e f o id d c f p o f c e n t e . In caufis t a m é fupcr ior ib us , ¿ gra iiiotibus,in q u i b u s a d u m eft le g it i m a - ^ j * ^ ^ ^ 157 151? i 60 151 tS z in w u f i s f e c u l i , i t a Sa cerdotes, in caü c o g n i t i o n e , c it a ti s c o n c e rt a n ti b u s , tó D e i : ¿ q u * m a d r n o d u m , in fpiritua cx p e d it i f q u e e x e c u t o r i a l i b u s , q u i Ító^tó^fo5)nem habet bus pe rpe tu um i n d ic i t u r f i l e n t i u m , ¿ in fibi f u b d i t o s , ¿ i n R e g^e s , ita e tia m v n d i qi u e a Ap ip e l l a' t i o excluditur,!, J s.tit.' A . ÍKÍ R e x , in t e mp or al ib us pr o naturali o m j.TpaT.i.ihit* T d e l ju y zio queel Papa d ié ^ 3 n i u m d e f e n f i o n e , n e cu iq u a m v i o l e n - re,nofcpuede ninguno alear,* z iit c a u f e tia infligatur aut l?fio,ideóq; lex P a r - talis n a t u r * c x i f t u n t , v t de iure earum t i t * v tr u m qu e P o nt if ice m, fc ili ce t, ¿ c o g n i t i o P o n t i f i c i referatur, tu n c té}50 ¿ R e g e m D e i V i c a r i o s nuncupauit,a poris,fi d i p l o m a t a retineantur, n e c e f q u ib u s i n d ig n u m eft exoriri i n iu r ia , fario e x p e d i e t , ca u f as ¿ iufta naotiua qui vi nd ice s funt, ¿ o r i g o iu f t i t i * , c* reten tionis jin i u r e exprcifa P o n t i f ic i q u a li t e r ¿ q u á d o , de a c cuf ati on ib us, r e n u n t i a r e , g lo f . in c a p . q u o d transla¿ e g o d ix i , li b . 4 . q u * f t . i . n u . 338. t i o n e m , de o f f i c . d e l e g a t . v b i r e f e r u n - ^64 D u p l i c i e x caufa retineri p o i f u n t tur, 18. in eam a d i g i t , f u b i e d i o n e m rc ip u - Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca <P R o L <Ó G r S: fp r c ip u b li c » fpiritualis p r » f t a n t i a , a u thoritas#«& r e u c r e n t i a , deb ita ledi A p o f t o l i c » , quam inficiari # illius effet i u r i f d i d i o n e m , co ntra facrorum can o n u m dc c r e t a , & A p o f t o l i c a s literaá I6y pr»ripere,ac remorari. Pr pp te r c o m m u n e m e rg ó oppreíTorü d ef en íi on e, l a i c o fimul & c l e r i t o , ius ineft pe t e n di r e t e n t i o n e m , alias enim, n o u a p o tiú s,quám proficua e x é p t io cífet ele r i c o r u m , c o nt ra inten tio ne m P o n t P f i c u m , & C » f a r u m , q u i eam b e n i g n e Sdarf^é clericis indulferünt. D e i n d é cum R e x de i u r e , ad de fe ní io n cm c iui um fu » r c ip u b li c » o b f t r i n g a t u r , & E c c l e f i a f t i c i ( v t p r o b a t ü eft) veré fint c i u e S j e a d e m , aut maior, v r g e t ratio p r o t e g e n d i , E ccleíiafti cum ,qu ia p e í l o n a pub lica e f t, & D e o fa c r a , lex: fi quis in h o c g e n u s # § . f i t q i i e , C . d c f a c r o f a n d i s E c c l e f . & plura tradit Eran cifcus V i u i u s jd e e if . 3o.vbi num.y. d k c i t , q u ó d clericus iniuriatus ab alio c l e r i c o poteft implorare R ég is au xi liu m, quia iniuria illata cl er ico , D e ü t a n g i t , cap. nonnulli. 3: qu»ft. i . & f i p o te ft ab o m n i b u s v i n d Íc a r i Q ii . § . h u íusftudijdeiuñ.& iure, v b iD o d o r e s , & g r a u i ü s p e c c a t , c le ri c o quám la i c o iniurias, q u á b o n u m ípirituale a nimarum , & R e i p u b l i c » temporalis, q u ó d maius eft b o n b peculiari te mp o rali , ab Ecclefiafticis deriuatur , ac fluir, q u o r u m l»fio maiorá i n e o m m o i n i i n i c a t i o , q u » í u r c p o í í t Í u o e f t indu ifta. RUrfus i n f e r i o r enim(ius in q u am p o fi tiu u m ) no n poteft ab ro ga re , & re u o t ¿ e , le g em fuperioris,fcilicét iuris diuÍni,I.ná & Magiftratüs,ff de re ce ptis arbitris, l . i l I e á q u o i § . i n t c m p e f t i ? , üü,ffiad Treb el . Q u a re 6: fi ratio ha?e, v t e ü i d e n s , c o n c l u d a t , & pr»mar,ek verbis ipfius Bull»,cláriúsdeprehen*tíitur, q u » folum in i u r i f d i d i o n e fecclefiafticam im p e d ie n te s, inuehitür, 17^ n o n ín leg itimé de caufis v i o l e n t i » c o g í i b f c é t e s ,i ta d o c e t n o u i í s i m é l o fephus Sefe,de inbibition.iuft. A r a g : cap;8.§.3. num. 83. & 88. v bi h o c de c l a r a t , & C o u a r i item N a ü á r . & Á z e üedffup.&noüifs¡m éCcned.inqu»ri 454nui 11; c u m f e p u e n t i b u s , v b i dici t diíftám bullam n o n c o m p r e h e n d e r e R e g i o s Scnátbres. E t v t Verba p r» d i- 17Í <ft» b u ll » percurram, in qu a t u o r illis c á p it i b u s jt o t a h f c materia peragitur, a c á p i t e nempé . 13. vfque in iff. P r » mitro primúm,()mnia verba,pro q u o rum a d io ni bu s e x c b m m u íi i e a t i o im ponitur,Vt itxhzl*litcttrrüm ;definetft^ in íe ll i g é d a e í T e jd e adionib®iniuftis# íicSefe,vbiíup.c.8.§í3.num .i02.illc enim taiem prome ret ur e e n f u r a m : Sé li c ét fu pp of i t u m h o c, V t certa & not á eon clulio fuíficeret,patet vltcriús eui dent er in noftro c a fu ,n o n fólüm n o n ligare e e n f u r a m , veríim & c o n f ü k ó c x c c p i í r e P o n t i f i c e s , v t i n i l l o Cafu nó dareipublic»ciuiliportedit,& ideó, c l e i i c o r ü t u t e l a , attentius a Re gibus f u í c i p i e n d a ,q u i a D e i caufa eft,diftrid m s m h l b e n d o , ne q u » m perfonis, b en eficijs, aut bon is incutiatur,i n i u ria naturalem pr »f e rt im d ef e nf io ne m a u f e r e n d o , q u » in le git im a appcllat i o n e adraittéda , potifsimü confiftit. In t o t a m d o d r i n a m hanc, n o n irj r u i t B u l l a i n Co e na D o m in i. P r i m u m , qu ia c o g n i t i o per viam violent¡9,quá te ne ar,ficp utátclafici a ut hor es, Na üi i n manual,€¿27; hum.70i ve r f . 2 .C a n ? delabr.in e x p o f i t i o n e ' d i d » b u l l » , ca fu.14.Sefi fup. & e g o dixi lib. 4; c o m ; q u » f t .i ; num42yff; p e r p e n d e e r g o Ver baBull»: Excommunicamus omníS, qui ptutexemes friuoU m quandam apftllationem dgrauamine, f i a * vbi eo s D * fo lu m e x c o m m u n i c a t , qui a p p e ll a d o n i s f t i b o l » pr»tex tu caulas per viam v i o l e n t i » ad R e g i o s perferunt M a g i - r i t é & r e d é o b ti n e n t R e g e s , & P r i n c i pe s(f up eri or em i n t e m p o r a l ib u s n o n a g n o f c e n t e s ) de iure naturali d iu i n o e f t , q u ib u s p r » u a le r e no n poteft c x c o ftracus,pr o c e d i t enim in cafibus qui bus appellatio fribola p c s t e x i t u í t u c f i q u id c m , recurfus ad fe c ü l a r e m i u dice interdicitur,in noftro ve ro cafn É5 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca iufté. •y R o L o i u f t j & l e g k i m ? a p p e l l a t i o n i s , a p p c lla t i o f t i b S l a d k i f e n p o t e f t . f i d e i n iufta & manifefta v i o l e n t i a c o n ft it e rit 5 ibi n a m q u e d e fe nf io de iurc d iu i BO e f t , & n a t u r a l i , i n q u a n o n p r a e m i - '7 3 G V s. t o c u m habent^, q u a n d o c o g n i t i o f t . c a t a c f t , & fub fp e c ie a u fe re n d a v i o l e n t u e , a l i e n u m q u i d c m a t u a Maiefta t e ,a tu if qu c C o n f i b a li js , qui núq ua m a d f i a i t i a m s fed ad veram p ro pu lf aa - nctlexpoCtiua. damviolentiam.fe accingunt,Deniq; , . ccuincitur opinio M o f vcrbafcquen tia:» ,^ .»» E x q u i b u s l£infuoE inporio,tit.dciurifdia.2.q. i4.num.8.verr* h o d i e , v bi te ne t c e n furam B u ll » in C o e n a D o m i n i , n o n ligare,quiafupplicatum cftabca,cU - « > * m id e m r e c id u n t , q u a t c n ú s ,m e n ti tu m qu c m u i s c o l o r e m , & impoiititi um c x c lu d u n t .N o ft r a autem c o g n i t i o ,n ó c x a n i m is ,e n c r u i s , aut exaguis ius i n t e l l c d u s & in te rp re ta ti o de ui a t á tramite i u r i s , & veritatis. V e r b u m c t h m f i llu d f lQ u i p rafam pfarht,* d t no ta t iniuftitiam e o r u i i i , q u i e x ini* q u o a n i m o ,a b f q u e l e g i t i m a caufa di- eft,fcd f p i r i t u ,c a r n e , & ofsibus com * p a d a , a d d c f c n f i o n e m , fciiicet o p p r e f i i , & p r » c i p u e E cc l e f i a ft ic i , qui per­ f o n a pu bl ica c f t , & D e o facratá,tex.in ca p. P r i n c e p s , 2 3.qu »ft . 5 .S. T h o m .2 . plom ataim pediunt non l i c i t c , & c x autho ri tat e R e g i a Via c x t r a o r d i n a r i » c o g n i t i o n i s , per q u a m iurifdi* 2. q.7 3.art.,9*cuiusprotedionipar eft, v t q u i f q u e h o m i n u m , ft u d e a t & i n u i * g il e t . dio,& poteftas Ecclefiafticanoning fringitur.H ocpr»tcreaconiedare,li* *74 cet ex alijs verffis in c a p . i 4.ibi;^<^j(» rumsmnque txem ptiom m , v e l aliarum gratiarum , * quibus verbis i n d u l t a , & H u i c etiam re fo l u ti o n i , no n obftat d e c r e t u m f a n d i C o n c i l i j Tride nti * n i , in c.3. fef. 25. in illis ve rb is :* iVTf a s faculari Magijiratui,prohibere B tcle ftaftice iu dici, ne quem excommunicet, * e x e m p t i o n e s a b r o g a n t u r , tua e n im maieftasjtuiquc C o n f i l i a r i j , & C»te* ri P r i n c i p e s , qui in t e m po ra li b u s f u - k i h i f l Cum nan adfatularesfed ad E c cUjiafticos hae cognitio pertineat. * V b i co n ft it u it u r, no n li ce re iudici f e c u l a periori n o n f u b i u n t , i n a d u o c a t i o n e talium caufarum, & Bullarum reteti o i ie , n o n p r o c e d u n t , ex vi al icuius i n d u k i , a u t e x ep t io n is A p o f t o l i c » , f c d e x mero iure d iu in o n a t u r a l i ,q u o d i n o p p r d s i d e f e n f i o n e , & c o m m u n i pace temporalis r e ip u b li c » f p l e n d e c it . 175 Pr»te rea illud etiam ver bu m; d iu n t f viffientia E c c l c f i ? , & eius mini ilris;illata,pr?fe g e r i t , & c u r f u m Caufa rü Ecclefiafticarü imp ed im ét ííj atq u i cas f o u e t , a c dirigit, iniuriam auertit, v i a a p pe lla ti o ni a p e r it , quam iu de x Ecclefiafticus o b cl uf er at, ne ad Potili ^ ce^m vf q u e fiat g r a d u s , is alienam iurifdidionem nonproripit,quinim ó, fu á fu-idé ac pié e x e q u i t u r , vt verus A p o f t o l i c » i u r if d id io n is a í í c r t Q r , & fuo ru m fubditorum, c o nt r a iu di cu m ri pr o h i b e re , ne Ecclefiafticus iu de x, quemquam excommunicet, quiahui u f m o d i c o g n i t i o , no n ad f e c u la r e m fed ad E c c l e f i a f t ic u m i u d i c e f p e d a t . N a m v t c x verbis claré confpicitur,iit c o s folh m fulminat, qui iniufte iurifd i d i o n e m Ecclefiafticam dctardanr, aút E ccl efi af tic os iudices a b e x c o m m u n i c a n d o c o h i b e n t ,i n cafibus ,quib u s d e i u r e p e r m i t t i t u r , i t a Vt fermo lit de c o g n i t i o n e principali cau f» E c c l c fi a ft i c » , q u » d ir e d é ad i u di c e E c clefiafticum a t t i n e t , ex alio d e c r e t o eiu fd em Co nc il ij ,c ap .20 .f ef .2 5. de rc f o r m a t i o n e , & immunitate E c c l e f i a ftica,in illis verbis,*/wwí»»//„í?,¿. rifduhonem tm pediuntfl A t in his cali- Y79 bus nihil per te, ar per tuos Magiftratus agitur, nifi í o l ú m per viam v i o l e - i n k r i o r u m v i o l e n t i a r ü p r o p u g n a to r. 1 7 6 N e c ver ba illa poft m o d u m feqiua: fS u b p r a ie x iu prcbtbenda vielentia, * ti»,&cxtraordinari» cogn itionis,in t a d i s meritis c a u i » principalis, principalitér,aút ac cc lí o rié , i u r i f d i d i o n e Ewdc- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca T R o L Ecclefiaftica vllatenús violata;fic de­ cretum illud viri dodifsim i i n t a p t e ta n tu rA z e u e d o ,S a lz e d o ;,& B o b a d ijia,quos refero in q u * f t . i . l i b . 4 . c ó m . n u m . i 2 ) . & 13 Sef.de i n h ib it io ni bus.vbi fupra,quia verb a i l h : * V iola re iurifdickonem E c c le fia ftic a m * adapta­ ri ne qu eu nt ,a d c o g n i t i o n e m per v i o ­ lentia,in cafibus aiu re permifsis. Im ó & illam approbare videtur p r * fa tu m C o n c i l i u m , cap.20.fef.25. de i m m u ­ nitate E c c l e f i * , v b i R e g e s, ac P r i n c i ­ pes a l l o q u e n s , illis fa c ul ta te m h a n c to lle ndi vio lentias videtur impertiti, illis v é r h i s , * res E c c le fu jju a im pri m is authoritate J ac m um ficentia a u xe­ r u n t, nedum ab aliorum itiiuria v in d ic a runt. * Q u i a in d i d i s c a ii b u s , iurifdi- d i o Ecc lefiaftica 110n í o í ú m n o n o b ­ ruitur,verum ( vt probatu eft)ftat,fer ,gQ u a t u r , ¿ a u g e t u r . N c c o b f t a n t v e r b a v l ri m a ,d id i d e c r e t i , q u i b u s c o n f u e t ud o q u * u i s , a i i t p f i u i l e g i u m , i n c o n ­ trarium a b r o g a tu r , quia ius h o c , c o g n o f c e n d i per vi a m v i o l e n t i * , nó in üaluit e x p r i u i l e g i o , aut pe rm if si o ne P o n t i f i e i i m , fed ex iure d iu in o n a t u ­ rali p e r p e t u o ¿ inc orr up tib il i, quale e ftd d en fio l*ii,adpacem , & commu nem t r a n q u i l l i t a t e m , na nc if ce nd a m , q u ó d fi Magifiratus R e g ij adimpleat, t a n tu m abeft, v t in Ecc lefiafticam i n ­ c id a n t cé furam,vt potiús, f a n d é , p i e , ¿ hO nc fté ,q uó d fuum cft abfoluanr. N e c noftram hanc re fo l u ti o n e m , o p p u g n a t d ccifio ü la f a c r t e R o t * , ^ d i ­ ta a n n o raillefirao q u i n q u e g é t e íi m o ' n o n a g c f im o f e x t o , q ü a m refert l o f e ­ phus Sef e, de in hib iri on ib. iuft. Arag.cap.8.§. 3.nu. l o p l fub hac ve rb o ru m ferie. * V tra q u e parte in fo rm a n t e fup er d u b io dato, a ñ P a u lu s L e c a n u s fu e rit e x c o m m u ñ tcá tu s ob re c u rfu m a d -t r ib u n a l f e c u la r e iu jiit ia A r a g o n u m , in quo illtits p ra c u r a to t ob tinu erat fo r m a m iu rts a d in h ib e n d u m iu d ic i Ecciefiaftic», né appel la tione pendente a líq m d in n o u d r e t u r ,* ¿ i h i : * D o r n i n l re fp o n d e ru n t, illu m ipfo iu ­ re in c id ijfe tn f e n t e n t ia m e x c o m m u n ic a - o G V S: s e tio n is,q u ia reeurrendó ad iu d ic e s ¡ic u la res caufam pr/ihuu, v t immunitas. E e s k fta ftica v ÍB Ía reiu r,ex §. i6. B u lU in Caria ; D om tntFC w víx enim pratfedus iuftiti^ ’ A r a g o n u m iu d i c e m q u c nd a m E c c l e * fiafticu m ácognitione cauf*inhibe» r e t , ad qiiem reus o b vi o le n ti a m appella ra t,R ot a pr o tu li t, iu di c e m & rcü cen fur am B u l l * in Coe'naD o m i n i incurriífe,quia reus p r * u e n e r a t in h i b é ­ d o iu d i c e m E c c l e í í a f t i c u m , a n t e qua ille,, caufam pri nc ip al em agere c c e piífet 5 ne c iniuriam aut v i o l e n t i a m vllam potiiiífet ingere re ; vbi iufta q u i d e m prodijt d e c i f i o , eos Ómnes B u l l * cont ra xiífe ce nfu ram : at in noftro cafu l o n g é eft diuerfum, R e g i j enim S e n a t o r e s , nu fqu ü c o g n i t i o n e pe r v i o l e n t i a m a g g re d i u n t ur,nifi per a d d i a m i u d i c i o Ecclcfiaftico,iniurÍ3 ¿ v i o l e n t i a fatis p e r f p e d a , aut q ui a E ccl efi af tic us i ud e x ín caufa t e m p o ­ rali p'roceíferit.aút in Ecclef ia fti ca ap p c l a t i o n e r e i e d a , in cafibus,quib® de iiíre eft a d m i t t e n d a , in q u o cálu ipfa R o t a j u f t u eífe recurfumdeclarauir,* f t refert Se fe ,v b i faprá, num. n y . i b i ; * N am ifte recurfus ad defenfionem pro- p r k ^oftefsionis m n eft improbatus,* i á é q u e référt,nuiriéi78.¿ L a n c e lo t i is , de áttentat.2. par.cap.4.1irair.i.nu,]6. T u o t a n d e m , ¿ tuorumMagiftrat u u m i u r i c o n f u e t u d o imm em or ial is a p p l au d e t , qute in his Hif pan iar um R e g n i s , alijfque C h r i í l i a n o r u m p r o üi nc ijs in o le u it ,v b i c o g n i t i o per vio» l e n t i a m , ad c o m m u n e m praxim , e f t r e d a d a fub C a t h o l i c i s R c g i b u s , a c P r in ci pi bu s f e d e A p o f t o I i c * m o r i g e ­ ris, fub iu dicibus Ecclefiafticis ¿ f**c ü la ri bu s jd o d is ad m o d u m , ¿ t i m o r a t * c o n f d e n t i * , de qiiibus c e n f e n diiro eft,ad v n g u e m , & e x a d é , d e titu­ lis ¿ i u f t i s rationibus, huius c o g n i t i o nis iam dudü fibi co m pe rt um . A c c e ­ dit etiá, q u ó d p r * f e d u 3 iuftiti* A r a ­ g o n u m , vt veritatem hac accuratius, ''^4 p e r q u i r e r e t , triginta & feptem. inris prudentes, é p r i m o r i b u 3 , ¿ D o d o » ribus Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I ' p R o L 0 jribus illius R e g n i d c l e g i t j q u i o m n e s vn a n im c s aíTcnférc, c o g n i t i o n e m per «gri, via m v i o l é í i » , d e iure eííe natara?jnec -g G V s: f e t a n c a P r o u i n c i a , O lI u a n .d c iu rc E f- . ^97 ci,cap»3»num.3<5kin R e g n o A r a g o n i y , Se ie ,d e inhibit. iuft* A r a g . c a p . 8.5.4. illi im minere c e n f u r a m B u l I » i n C c e na D o m i n i , fic referunt varij a u th o res,Sefe,de in hi bit.iuft.A rag.cap.8 .§. 4.nu.ff.Bobadill. in f u a P o i i t . lib.2iC. I S.num a jp .q u » tot tátorumque h o m i n u m praxisdiutina & c o n t i n u a ann o r u m o b fe ru a n t ia ju s t u » Maieftatis p r o b a t , & firmat» n u m . 3* & § . 2 . i n R e g n o Ñ a u a r r » j A n to ni us de H e r r e r a , i n p ro b a ti o n i b u s p r o CG m cf t a l i, c a p *3 d ; in fin.Olanus, ]it.I.n lim .7 7.& lit.C .n u .3¿ Camilius B o r c l de R e g i s C a t h o l i c i praftantia, cap.81* nu.58. ac den iq# in alijs C h r i ftianorum p r o u i n c i j s , qu o ru m P r i n c i f ^ s in te m p o r a li b u s fup e ri o ri n ó f ub- S c d illud m a xi me o m n i u m c o n f c ie n t i a s a n i r a o f q u c tranquillat, h a n c nimirum per v i o l e n t i a m c o g n i t i o n e , n 6 effe d e n u o ac re cen te r R e g n i s C a f t e ll » i n u c d a m # q u i n etiá ifl al ij sC hri ftianorum Regnis#& P r o u i n d j s ferua tur,ac v i g c t , a t q u e i d e ó ius h o c p o t i o ri titulo tu » eft d eb itu m Maieftati, vt f u p r e m o R e g i , & alijs R e g ib u s mult i- i a c é t . Q u » í i i t a f e h a b é t , q u i d m a I i c ó - 199 m e r u é re H i f p a n i a r u r n R e g e s, q u i R e g na h » c propulfis inf ide li bus v i t » , & fa n g u in is d i i p c n d i o , f i b i compararOtj c re x e ru nt q # té pl a ( v t dixi in qu ^ ft ii. lib.4, c o m m . n u m . 36 0. &: 377. & pfo« ba t le x . i S . t i t u l . 5 . p a r t . i . his v e r b i s ; * E fiá mayoria j h h s a n los Reyes d tE f - z m f»rnifaprim era,porcjfie ganaron las n e - t u d i n c & qualitate R e g n o r u m p r » e x c c lle n iij t a Gafane.in cathalogo glo rÍ9 m u nd i, pa rt .y .c o nf id .3 7. ib i: * R ex H s jffm s omnibus alijs Regibus eft f rafe186 rendas, * E t pr»tcrqiiara q u ó d H if pa ni» h » c extat c o g n i t i o , C n u a r . p r a d . tras deles Moros ,y d e s fiz ie r o n lm m e z quisas , e h iz k r m las Iglefm s, hechm d» el nombre de M a h o m a ,* )t‘id e C a t h o l i ca f u p e r f t i te , f u m m i Po ntificis v n i Uerfalis E c d e i i » P r i n c i p i s o b e d i e n d a i n c o l u m i , dirutis M a u r o r u m m e z - /87 cap. 35. in R e g n o etiam P o r t u g a l li » , extat, N a u a r . i n cap. cu m c o n t i n g a t , x88 r e m c d . i . d c r ef cri pt is , & tradimus in 2. part,qu»ft.P3. num. fin.in D u c a t u Í89 adhuc B u r g u nd i» , Bo er, numer.23.in N e a p o l i t a n o S e n a t u , A i f i i d . dc ci f. z , ipo & 2 4.& G ram .decif.78.im m .2.inD ucatu Mi leuitano j R e b u f u s , in c o m m . Re g.Franc. j . t o m . d e p o f f . b c n c f . g l o f . 2.num. 8. G u i l l e r m . B e n c d i d . in cap. R a i n u n c i u s , i . p a r . v c r f . & vxorem,nu* 39. de tef ta me n. Rod ri gu ez, de annuis q u i d s , & D e o t e m p li s e x t r u d i s , & o b h a n c caufam R e g e s H i f p a n i » e u n d i s pr»fcrri,afirmat G ramat. c o n f i l ciuil» iff9.num.iff.Nata,confi638.num.i9, i n f i n . v o l 3 . C a m i l u s B o r e l de R e g i s Cathot.pi*9ft.cap.4 j . n u r o . 7 . Q u a r c ill u d r e o r p r o c e rt o h a b e n d ü , f i ius h o c 6e per v i o l e d a m c o g n i t i o v t c u m q u e cffet dc anathemate f u f p e d a j i a m d u dum tü,6¿ tui p r o g e n i t o r e s Reges C a t h o li c i, libi ipiis p r o u i d c n t e s , a b il lo deftitiffent,cófultis p r » fe r ti m t o t d o jQ i d ifs im is v i r i s , fu-premi tui Senatus, a li oru m qu e t r i b u n a l i u m S c n a t o r i b ® , q u o r u m aliqui,ii q u a n d o f u g g e r e n t e ali quo peculiari r e f p e d u , limites h u ius c o g n i t i o n i s e x c e f f c r i n t , e o r u m vi tium,non y q u u m cft,in to d u s R e ip u b l i c » damnum r e f u n d i: ha b e n t e n im d d i d a f u o s a u t h o r c s , 1. S a n c i m u s , C , ,de poenis,fat fit tr a n fg rc fi o ri b u s c c n furam b u ll » , fi c o n t r a h a n t & D l u a ifta c o g n i t i o p e r f e u e r c t , n o n e ni m • 392 193 I9A 79) }9$ Sabatid i » S e n a t u , M e n o c h . d e r c c u p e n pofi remed. i 5. n u . i 2 0 . C a c h c r . decifi 30, B o b a d i l i n fua P o li t . Iib. 2 . c a p . i 6 .nu, 9 0 . in Senatu M a n tu a n o ,S u r d .d c c if . i75.iiifin.idcm ierturin R eg n o G alR®*^ feo fi cig ue z, de annuis redditib, li b. i. qu»ft. 17 .num.71.in R e g n o EracÍ 3? f e H a n d r Í 9 P r o u i n d j s , R e b u f . f u p . A g i a , d e ex hibendis auxilijs fund.24. In C o m i t a t u B a r c h i n o n i s , a l i a s C o - abo- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 p R o L O a b o le n d i o m n e s iudi,ccs, q u ia e o r u m a l i q u i , á iu ftiti» tramite ffi^cbnenr, n o n p a tr o n i, q u ia n o nnulli abutatur m u n e r e ; ,non r e lig io ii,fiqu i reperiant u r , q u i á r e lig i o n e d e u i e n t , cum ad R e p u b l ic » p a c e m ; & c o m m u n e f f i r f á q u ilita te r n ,c o g n itio h?c ita expediar, q u » in p rim ? u o q u o n d a mundi e x o rd i o j c u m iu re ip fo naturali d im no c 5 c r e u i t , c u m H ifp a n i» c o n fu e tu d in e a d o Ie u itjV t mujti in fign efq u c teftant u r a u t h o r c s / A u e n d a ñ o , in c c . P r» to r .i.p a r .c a p .i.n u m .3 2 .S e i e ,d e inhibit. c .8 .§ . 3. num. 46. BorindilL in fua P o lit.iib .2 . c.28. i n í.p a r .i iu .i jp .v lí r á C o u a r . & N a u a r. R e g u l a h » c , f i c iu r id ic a ,& vera,ali q u ib u s c ir c u n ic r ib itu r li m i t i b u s , iñ 2^, cauiis pa rticu larib u s, iuftifquc de cau fis ne aut nim ium ,late pateat,ifta c o g 204 n irio ,a u r,n e a rc a n a ,re lig io n isirreu e ren tér p ro d e a n t in p u b lic u m , id e o q ; in cauiis Fid ei, ¿ c iiir iftiid ío n is fa n d i O fn c ij i n q u i i id o n i s j & in iu d i c i js F ifci,iilen t articuli v io le n ti» ,S iro a n c a s, d c C a r h ol. inftitut.tit. 36. n u, 2.Sal c cd. , a d B e r n a r d u m D ia 2 ,,c .i2 0 .iile n t etiá, ■205' e x pri u a to t u » Maieftaci s, d e c re to ,11» cauiis Íu b iid ij, vt;p a te t ex R eg ia Hngra.pha,d ataapud .fand uni Laureiitip, 4 . i d u s l y l i j ,. a n n i milícíimi q u in g e n - ,, tcfim i o d u a g e í im i tertij,cuius . ni in líb .4 . c,oramuii.qu»ft. i.'.nu. 286. I d e m c o n fíitu tu m eft per leg,e,m. R e g y 111,1.40. tir,6 .;lib. 2. R c c o p i l . ín cauíis v iín a tio n is!r,c ig ,ip ío rü m , né eorum e x c e ífu s f»eulai;ia.peruagarentur trib 'u n a lia ,n o n c x d e f c d u iu r ifd id io n is í e d e x pr»fátis caufts, q u » íirmant r e - . g u la m g e n e r a lc r a in c o iitra iiu m j J.cüp rK to rjff.d e iudicijs. 2ffy ■Iu s t u » M a ie f t a t is , ad c o g n it i o n e , iu a rtic u lis y i o l e n t i » l u c e cíariús cmi cu ic,n iiIlo h u c v fq u e a d u c r fa n tc , aút c o n u e lle r e a u d en tc veritatem , íic cer tam firm am ,tot rationibus fulcitam & fu n d a m e n tis ,d o ñ e e parcr A z o r S o c ie ta tis Iefu,lib .y .in ftitu c.m o ra l,c.i2 . v e r f . E x d id i s ,( q u e e g o i m p u g n o ,líb . G V s. 3^ 4 .comm*qu»ft.;T.nüm, 2'74. & S e j c j d e inhibition.iuft..A rag;cap.8.§.3,nu.55.& i66.)d úm a lt i ú s y o la i r a tto lli,iniul, rádi a n im o , n p u iíq iie v e llic a n d i opi^ n i o n i b u s , p t » l o iiuindauit, o p i n i o ­ nem oppoíiram , d o d if s im o n o f t r o : T o le t a n o tui íuprem í Senatus o lim P r» fid i C o u a r . quam his firmare n itt i t u r fu n d a m e n tis.P rim u m , q u i a R e - zog g ia poreftasincapax eft iu rifd id io n is/ in caiifis Ecclefiarticís, & inter p c r f o n a s E c c l e f i a f t ic a s , cuius oppofitura, n ec c o n fu e tu d in e , n e c p e rfc rip tio n e vlla ,p o tu it com parari .-quód fí a liq u a - > d o , c o g n itio h » c , per viole,otiám , in R e g ijs tribunalibus p r iu ile g io , aút t o lerantia P o n tific u m in o le u it, per bu l lá ín C a n a t ) o m i n i corruitce a b r o g a ' ¡ ta íü ir.T ü vltra,q u ia ii iu d e x E c c le u a - 2 oí* fticus iniuriam, aut vio le n tia m in tu i- . krit,aci íiiperiorem iu d icem E c c le fia ftici!m ,via a p p e lla tio n is ,e ft a c c u r r e n d u m ,d ein d c, a d M e t r o p o lir a n u m , ací N u n c iu m ApoftolicLur!,2c tádem , ad Romanurñ P o n tifice m , om nes gra d a tirrí pc rc u rreñ d o ,ita vt d efenfio natii ralis,latitudi nem babear,A’ graclus íuT ci:piat,fada priús e x c u iio n e ln E c c í e fiafticis tr ib u n a lib u s , ante q u a m , ad. R e g io s M agiftratus adueniarur. S e d m irum q iíid em , íi p o ñ le n t a m d iu iin á q u é peregrinatio,i\C;m, op.preíTo: niií“ei;o ( b o n is ac b e n c fíd js deftituto j lo c u m q u o íifte r e t, aduen erit; V n d e ' q u i r a tio n e s , quas attulim us, e r p e n - ' d c r i t , & Iium’s o p in io n is fu le ra a p p o f u e r i t , futilia eífe , & fine fu n d a - ; m e m o d epreh en det; aberrat enim ab. Origine huius c o g n i t i o u k d ú m in f o la c o n fu e tu d in e aút p riu ile g io , p u r a tín niti, cura e x iure natm aii d iu in o R e - . g i b u s c ó p e t a t , o p p re ífo s in p e rfo n a , ' aut in b o n i s , a v io le n tijs e m e r g e r e , q u » f i pro bé nofl'et E cclefia ftico s. cífe va íra llo s,& ciues tem poralis reip u b lic » ,á veritate ita c e r t a , & ftabili, n o n d edifceret. N e c pr»terire d eb u it ifta p rin c ip ia in fígnís T h e o lo g u s , li­ c ét , illu d de iu rifd ic tio n c q u ó d in ó uct I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca / • — 'p R0 X0 G V s: í l t t ’ e it i i ra r i p o f s i t , a culp» , p r o p té r iuris ig n o ra n ti a m , fi c u t & iurifpru n o n a d m i ( r a , t a m r t f t r i n g i t , & coar-. d a t , quam tui Kegij C o n fi li a ri j, qui de nt es, in T h e o l o g i c i s , p r o p t c t T h e o l o g i * i nf c it ia m jn a m vt fupra claré, & c u i d e n t c r re fo lu im u s, tui R e g i j M a g i fpoliatisyiana appellationis,referant, quain iude x Ecclefiailicusrepulfa ap pe i ati on e, pr* cl ui era t & caulas in R o ftratus , . n o n p r o c e d u n t in articulis v i o l e n t i * , ex vi i u r i f d i d i o n i s , qu ám certe n o n h a be nt ,i n caufis E cclefi afti cis d i r c d e ne c i n d ir e d e , p r i n c i p a l i t c r n e c a c c c i f o r i c , f e d per v i a m cxtraor» dinari* c o g n itio n is , & R egij muner i s , & naturalis d e f e n f i o n i s , ' t : a u a l c h . de br a c h i o R e g i o , K p a r . n u m . r 6 . S e f e , d e i n h i bi ti o ni b u s, c a p. 8. §/ 3. num. 5 5. & C o u a r r . v b i f u p r á , B o b a d i ll . in fua PoIit.lib.2.Cii8.num .i39.Qnarefil*fu s a l i q u i s , ¿ b o n i s fpo li a tü s, h o c Vel l e t auxil io p r o t e g i, d o m i , ¿ in patrijs f i n i b u s j i n i q u u m e i f e t , e ü a d ig e r e , v t b o n i s e x u t u s , ¿ t r u n c i i s , ex R o m a re m e d iu m acerferet. H o c e r g ó benefi* c i u m c o n f e r t ifta pe r v i o l e n t i a m c o g n i t io , f e c u n d u m patrias l e g e s , & c o m * m u n e m pra xim , t u o r u m M a g i f t r a t u ü , maniPontificisoblequiü,protcndüt, de bitam q; re ueientiam i m p e n d u n t : fu b cuius m o d e f e t i o n e ,& cenfura, e» uidens put o & indubitabile , ius t u * 21Z Ma ic ftatis,tuorumque Migiftratuum, in huiufmodi c o g n i t i o n e caufariiin, i l l c d i q u e pacis p u b l i c * ft u d i o , inter C h r if ti a n o s P r i n c i p e s , ¿ p o t e n t a t u s funda me nta ¿ rationes huius co gni» tionis T h e o r i c e , & Pratice c o n g e fs N m u s , i n lib.4. c o m m . q u * f t . i . á num. 112. c U m i e q u c n t ib u s ,v b i i l l u d a d i e cim us, te nulli Pri nci pu m in tempora I ib u s, vt fu p er io ri a if u rg c fe , Hifpania 213 riim Impe ra to rem merito compella* r i j t u * M o n a rc h i* á Pelagio Rege p r i n c j p i u m , ¿ multa a li a , q u * i n t u * Maieftatis p r * c o n i a redeunt ¿ d c c o rem ; v t latius etiam dicemus in d i d . v t f p o l i a t u s poH l e g it i m a i iT a p p e ll a t i o n e m , réftiíuatur in i n t e g r u m , a d i s t - u u u a u t n u u i d - i i u i u gloifa. i8. i a m er go quia in iinem noftra h * c -M• ■ - rt ■ n • 'r i 1 ' y - dis Apofto)ic»obfequ>un,,&diffuf.o « I rem iL.fd.ñionem illius. Quia f. in liisprouincijs,iud.cesEcclefiafticiin d c fe rio re s, fiias p o ffe n t CKcqui f e n t e n .ia s,a p p e !la tio iie o m n i n o t e i e ñ a ( in c a u l i s , qu ibu s de iure d e b e t a d m itti) aut nuil®,fc tm e c a u fs e fa c r a m d ubqs,m ature & prudcntc-t eu o iu t.s, c o g m n o m ift^>methodus p r p fip t u ^ & fo r m a .S ic ,E c c le fia ftic i l u d .c e s , & f ® c u la t c s ,f ic e t ia m ,li t e c o c e r t a n t e s , Uotamadirent, ita Oliuan. de iure flf. firm* cuidam ¿ inflcgibili attcnden- cap.11.num.54. vbi allegat confuetu* dincmnoftr*Hifpani*,¿ in num.36. tesregiil*, non vltra indcccrnendo, ¿profequendo caufas, abfcopo iu- refert ita obferuari,in alijs p r o u i n c ij s C h r if t i a n o r u m , it a q u e cum pateat le s^LWi. itim u l 4uv*w*a.vAv>v^-v/^«<./».Av.r siftius cogn itio 44iCa4cVa a vu« fi a , ¿ t iWtXVV« ^ ^ V • . ^ it. ni s , c o nf t e t q u e, o m ni a in pa ce m publi c a m , ¿ in fauo rem E c c cfiaftic? i u • '' • • I \ /ri fdi dr on iV rcf er rV ma gi s, m u lt ó f o r midare de bet cenfuram B u l l * i n C o e n a D o m i n i ) i udc x E c c l e f i a f t ic u s , q u i e x e q u é d o , legitima ap pe lla ti o ne f t h i * ¿ veritatis ab err ab un t.N ul lad e inceps R o m a n i Potificis miniftri, nul l a t u c Maieftatis Confiliarij,in _ -y j - r . D ^ e^i^o f r r - 1 -M r.. 1 . i .n icnfara,patrabiintabfurda, d u m i f t o rum quilibet pliis ? q u o fibi iurifdio • : _. . - ^^- t., /1! ^ _ d i o n ® arrogantes iuftitiam exterminant, ¿ p r o f l i g a n t . N o a enim in c o n fulto p r i u s , p r u d e n s , ¿ f u p r e m u s m u di Monarchas,noftris illuxifti t e m p o ­ ribus. p a u c ® , • ••T , Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ^ . t.. . • •. c o g - premaitend,lumina coimgit dom,nari,.urgiah«i&iurteia.onumdilcrimina.habcam, nodis omnibus, ac ,„.¡„5 ..-- -- I rt ! . 1 .. O____ - C . _ la - V 7 ..11 . 1 ' 'P R o ribus L ó G F s. GpulétifsimaRegna, ’A p o f t o lic » pe d ib u s fu b ie d a , fubfterneres.Indignura quip pe eft,vt M a ie fta tis C o n f illa n o s , de his v io lé t i» articulis,iuftc, vel iniufte c o g n o f cere: fiiuf te (vt fuprá c x i u i e naturali t a n t » r e i g r a u i t a s , d i u e r i i s opinionfi f lu d i b u s , v o l i t e t , ancipitiq#ac vario, circumferatur iu di cio , ita v t c u i u i s Iiceat(veritatCadhucfubiudicc») pro li b it o a r b i t r a r i . H i n c p u l l u l a n t , E c c l e d i u i n o , ^ i m m c m o r i a l i co iiietudine d e dux im us ) Ro m a nu s P o n t i f e x , A r c h i e p if c o p i , & ordinarij i u d k e s E c c le iia fti c i, fu is tene tur inferioribus, e d i c e r e , v t á talibusiniiirijs,& v i o l é - V t t o t t u a f e d i s *. , íi a ft i co ru m iudi cu m v i o l e n t i » , dum# tijs abíiftanr.H>veró iniuftc(quia nul? á d f e l a i c o r ü caüfasjineréProphanasj la irro g a ta iniuria p r o c e d a n t ) tibi & alterius ditionis,adifcunt#dumEcfcriiis p u g n a n d u m e f t , ne fub fpe cie d e f i a s fuas, e x e q u e n d o fentetias le g i t o l l e n d » v i o l e n t i » Ecciefiaftica:, iuti m a ap p e ll a t io n e rcpulfa, contra far i f d i d i o n e d ero ge tu r, literis,& maiicrbr um c a n o n u m ftabilimeta b o ni s, datis Á p o f t o l i c i s irritis, in animarum ac. beneficijs d e nu dan t,R om an o P o n iaciuram, & Ecclefiaftic» ce nfu r» c o t i f i c i , & f a c r » R o t » t r i b u n a l i appellatemptura. H u c i t a q u e o c u l o s aniraüt i o n is inftantiam pr»ripiunt# tu^ M a q u e adij cit e,& viri integri, d o d i , ex ieftati,tuifq# Confiliarijs Regiam iupertiqiie confcriBantur, qui his o m n i r i f d i d i o n e m abfumunt; Pr»terea in , b u s , e x a d e a p p e n f i s ,m a t u r o iu d i c io , R o m a n a C u r i a , liter» expediuntur pacems&confcienri» quietem ,R eiA p o f t o l i c » , tum, in pr»iudicium terp u b l i c » C h r if t a n » c onc ili en t. T e m tij5tura,finiftrarelatione a d fi i b it á ,i d p u s adeft o ¿ r t u n ú , res clamitat,fors n o n fentiente,neque anuente P o n t i i n f t a t q u » fi e xc i d e ri t, n u fq i ia m p o fice. R u r f u s , ad ru» Maieftatis M a g i ti or aliarefuraeturoccafiojqiiid eñim ftratus,cauf»(vt plurimum ) pe rv i a m n o n fperandum fub tali t a n t o q u c P o vio leti»,p erferu ntur, vbi diplomata,; tifice Pa ul q noftro. V i Doftrisaempor & mandata A p o f t o l i c a , alioru mqu e ribus , diuina prb ui d cn iía dato iilb Eccl efi af tic or um iudicum, fupprimu R e g e clemetifsimQ5pio,ac f a n d o , ita tu r jd o lo , fraude,ac finiftra relatione d e c i m a r u m , & b e ne fic ia li u m , prou ét u u m , f o l u t i o differtur, comparatis ad h o c , Regijs literis,vt, aut debitum i n f i c i a r i , a ú t f a lr e ra f o l u t i o n e m , va leant remoran# iucatis,nec verum re d o l c m i b u s . i n d u d i s , & coloratis rat i o n i b u s , q u » q u i d e m mala,innumera,& grauia ,in co m m oc la Ch rif ti an » R e i p u b h c » parturiunt. T u u ergo eft, R e x p o ra nt if si m e , qui Vraarius D e i eft,in t e p o r a li b u s , & Ch riftian» vn iuerfitatis M o n a r c h a f e a n d i i s i m i etiá Patris noftri indiuidui E cc l ef i » P a ftoris,ac D e i Vi car ij in fpiritualibus, & t c m p o r a li b u sC q u » bo n u m fpiritua le refpiciiint )veftrum,inquam, eft,tá t » c la d is , remedio incumbere, vnde , aút nulla maior reportari vti litas,aüt nullum grauius i n c o m o d u m , pote rit for mida ri.Qu ia aut fatendum eft,tu» r e l i g i o n i s , ^ cultui diuino a d d i d o . v t pro his fer uan dis, dum m o d o Ch rif ti , & É c c l e f i » , p a t r í m o n i u m perduret in 'éolum cjre gal e fuii profudit & exhaiifit. F id e n d u m quidem eft, pijísimo# d o d i f s i m o q u e Pontifici, totius G r e gis C a t h o l i c i capiti, id am ba b% qu ó á aiunt,veniscuraturonibiqucCathol i c o , & rcligiofiisimo P r i n c i p i , iurifd i d i o n e É c c l e f i a ñ i c a m , p l e n é , & ex in t eg r o ,q u ? tibi d ir e d é nec i n d i r e d é c o u e n i t , in vfum Pontificis re ii d u ro . HocTupercft, tui pr»ftcnt Confiliarij indubijs,adhuc R o m a n o cedetcs P o tifici, quia indubijs qu»ft io nib us pro i u r i f d i d i o n e Ecciefiaftica , eft iudicand iim ,pr opt er f u » poteftatis exc-1 lentiam . & morigerum obfeqi'iiim q u ó d f a n d » fe d i, d c om mu ni patri’ te ne m ur c x o lu c re , cuius paterna v i f cera , animarum falutem inhiantia, pacis, I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca , ’P R o . . . • J L O G V Si, & les falacis eloquenti* fraudes, afpeN j natur,ob q u a m rationem. D e u s optimaximus f a x i t , ciu fqu e gratia, o m n i ü a n i m o s , & c o rd a , illuminetur, p r o f u m m a r e i indigentia/ p r o v o t i s illudeftjLunam J q „*R eg i*iu rW ia.o « s,fym b o to tü o r ü , & exterorüRegnorum obtin^ pa cis ,& clémenti^jlegcsji i n d u c n , fu o potiús c e d e n t i u r i , qu a m in ti u p r » ri g o re infx uia nt. Solis c n i m _ nus,in q u o Pó tiíícia eluc et d i g n eft,Sítypus. Quare tu*Monarchi*, inpnc Reipublic* , dia c o n g r u e n t ia , a d i u n g e t e , v t tfii fimos eKÍtus,& m orum tem pcticm ,H dpan ^ n reducant, caufa colores quaentosjratione f textos dcíiderat,veritas fimpkxe 5^ Verborum ambages reíicit,& íbEti* polliceor, & Reipublic* Chrifiiana: auguror,qui tuam Catholicani MaU \tcm plutibus alijs, &locupletioA u g u f t a m , fc d i A p o - T o l i c * L r a n d ild iu tifs im é fel„et; fub cuius corre<9 ionCi ' ,vtfiliushumillimus,h*c fcriofimus. P Vale Rex inclité Hifpank Ríonarcba •erator. SEQVIUniversidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 6-1 I sE DtFFICILIM A, ET r e p e titio l e g i S r . j é NODOSA . t i t J.lib,' 2 . & le g is , 2 . t i t . 6 . Ii b . I. R e c o p ila tio n is , ^ In quibus to ta m ateria,cogn ition is p e rv ia m v i o ­ l e n t i * , Sc rcicurius ad R e g ia trib u n a lia , in caufís E cclefia fticis, ¿ intc rp c rfo ria s Ecclefiafticas, d ilu cid atu f, ¿ nouicerdcclaracur, c u m rationibus,dubitandi & d e c id e n d i,cx p lo fis, & feic«ft:is,Dodorum o pin ion ib u scon tran u m a iic ren tiu n i. S V M M . EX, p iU tid ccU ta m n 1L ex . l i i i t d . 6 .ltb . u Re» J R 1 V M . iudicat lib erta ti Eccleftafticai 6 Bonum Keipuhlica , non poteft tollere J libertatem Ecclefiafticar/h 1 7 Contributio clericorum ,non procedit, copilat. 3 L t x J ji t .x .lib i y R e c o p . 4 Relues Hifpama eegnofcm t p er v ia m v io le n tia m caufts teclefia fticts. j8 P raU ti Ecclefiaftici, funt la icis fupe­ 5 A d tolendam v im datur proitifto,*que fc llama la ordinaria, * 19 Sola n ecefsitas, non dat i u r i f i i j i o - f V erb a le g is ./6. referuntur. ]7 D ecem conclufioaes dedacúnm r; ex v e r b is legfs. 8 Argum enta p lu rim a , eontrancftr&le» . gts decifionem proponuntur. 9 Reges non pofunt fa cere leges,vel fta» tuta,eontra libertatem E cclefiaftici. ;jO P a ria fum in iure.qued aliquid fia t d i r e j e . v e l per obliquum. tione cha ritatis. riores. riem. 1 0 Nonpoteft vnus iu dex alterius iu rtfdiclioncm vfurpare. 2 t Immemorialis habet v im p riuilegij. z z Prtuilegium contra libertatem t. a i c fiaJiicam,non c(! prafumendum. ¿3 Contra deUgaiionem P o n tificis, nemo poteft acquirere lurij'dicííorum. 24 Poteftas data d Deo m n poteft m tnui, jx E xem p tio cleri eorum, nulla confuetu» d in e to lli poteft. 12, E xem p tio clericorum fiue ftt de iure d i ui»o , v e l pofitiuo non poteft talLi per Principem temporalem. 13 B u lla in C ana D o m in i, non exclu d it cognitionem legitim am per v ia m vio len tia . 14 Confuetudo U ic ilis non praiudttat Ecclefia. I f Przfcriptto mmemorialis: ex v i legis Imperantis, fed ex obliga» non pra» laicorum confueitidine. zS Defenfto omnibus eftpevwiffa. z 6 Defenfio naturalis,ettam contra Panficem eft p e r m if a. z j Difenfi» non eft a d m itid a , cum ftre» pitu ftgura iudtcij in his cognitio­ nibus, 1 % Solutio argumentorum tradiiar. 29 Declaratio legis adducitur. $0 C lerici fu n t emes reipul’iu& iemt>ora liUDf ofd irtead fellertd am vifx. F I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 31 Index Traftus de cognitione 31 l u k x R tg h s d ir e B e , ñeque indirebíe bus Ic gibus,Rcgcs noftri C a ft e ll » af- petcjhognofeere de meritis caufa prin firmantjde i u r e j & c o n f u e f u d i n e i m ! cipalis. 32 iudex Regíus ncn poteft daré formar» iudicandi iu d ici, EcclefiaJUco , ntft in men-iorialijliaberefacuJtatemj&co» ordine a dioilétidam v im . ff-Prafaripfto m em orialis a d ia n B a eum prafumcto priuelegtó,quando detítttt- lum pof ídem i. 54 N oua decUratio /id legem ntjfram traditur. 35 L a ic i non p ofu n t iu d ici E c c le f a fiie ej iu rifd iB ion em dare. 36 Argumentum propofttum a tu r é d i- foluttur. 37 MMíod e c id e n d ia d n o j r a m l e g e m t r M . d itu r. 38 Cognitio pervtarñ v io lentia , non efi perviamiurtfdiBionis. 39 'cognitio per v ia m vio len tia ,efi cogni- tío extra o rd in a fiá . 40 C o g n itio per v i a m v io le n tia fu it in - troduB», f a u o r e t u r if a iB tortis E c c l e fia ftic a * nitioncm tollend» vim, in cauíis Eccleíiafticis ad illum tffcdum, vt Índi­ ces Ecclefiaftici/ non exequátur fuas fentcntiasjappfllaiipne remota,in il­ lis cauíisjiii tjüibus de iure admitten­ da eft appellatio, quando vcró caufa eft temporalis & inter perfonas ftecuíares iuberur EccldiafticÓ iudici ,vc non fe intromitat in íimili cognitio­ ne,& íi illud de fado fíat, tune per viá violéti?(imploratoRegisauxiÍio)pro óeíTus originalis ad Regia tribunalia femititturjvbi reuocátur omniaada, executioni tradita per iudicem Ecclefiáfticüm , aduerfiis quem datur prouiíio Regalis , qu» dicitur ordinaria , * per quam obfCcratur ei/ vtabfoluat excómunicátÓS5&tbllat interdidú ( íifoítépoíitumfuéfit) vc expreífé cauetur Ín didis Icgibus Reg ni,de quorum validitate,& Regis pro 4r íle r t e i fa n t perfona publica D eoton^ í e d i o n e , a l i q u a vltra per nos tradita, fa e tm a . 4% In iu r ia clerico fa B a D eum tangít. in lib.4. c o m m u n i u m , in q u » f t . i . p r 9 notand a funt,vt facilius virtus, & p 6 * 43 tentia huius cognitioiiis/Afaluberri* mi beneficij cognofcaíur, quód quaft fubumbra,& in abfconditó, alijs tem poribus latebat , ob quam rationem j varij variá dixerunt/ íión attingentes Vcfiim tramitem hüiüs cognitionis, & pro perfeda declaratione refetam/f legis vcrba. Rex t e n m r elericis o p p ref tsfa u m aux il iu m p r a f a r e . 44 C ierict, f f la ic i fa n t Regi fu h d tti pro pter honum retpublica. 4 y Princeps pro communi vtilitate crea - fusefi . 4 6 L e x .s j.t i t .il.p a r .i . ded a ra tu r. 47 R e ip u b lic a g u b e r n a t io , pertinet ad Principem fa cu la rtm , circa v iu e n d i rm ionenh 48 Reges pojfunt exp ellereá Regno fu e , EccíejiafiicoS rebelles. 49 E e c li jh jf ic i tenentur 3Íura P o n tifcta 4 S * Por qúdnto afsi por derecho,como por eofiumbré in m em orial, nos pertenece a l- ^ car las f u e r c a i, que los ju e z e s E clefia fiicos, jo tra s perfonas hazen en las caufas ■ feruare. 50 L ibertas E cclefiaftica nori im peditur,fed augetur per hanc cognitienern p e r v ia ra v io ic n ú a . d eq u e conocen, no olorgando las ápelacio nes que dellos legitim am tm é fon interr. puéfias. Porende mandamos a nuefiros yerba l«g>* P r e fd in te s , y Ojdores de las nuefiras leferuutuf* A u dien cias de F a lla d olid ; j Granada, ' que quando alguno vin iere ante ellos, A Grediordifficilimam,explicado* “^^nem Rpcrin.rwi.Í6.1Í/. ' nem tcxt.de tcxt.de iure iure R e g i o , i w L l6 .tit q u ex a n d o fej que no f e le otórgala a p eU cfon que ¡uftam ente interpone de alguñ jd d'b.i.,RecopiLat. .iy R e e o p ü a i.E E ttlc lex. x .xt ..ttt. tit. c6..hhb. b. l. fflex .J .t/f'í-h b .^ .R eco píla ííatio tio n .líiq .ln q uü i- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ju e z E c c le f a fíco , f den nueftras carias en la form a acófiambrada t e» nuefiro: Conjejo, 1 per viam violenti *,G lóCi. 4 i Ctnfeffpara quefe otorgue U apeUcion; t y f ie l ju ez Ecclefiaftico no la otorgare, manden traer a las dichas nueftras Aud ien cfa selp rocep Ecclefitaftico original mente , el qual traído fm dilación, le f por ellesconftare, que la apeUcion efta legilimaméieinterpuefta, f a l E x q u a l e g e primo animadüerté? d u m e f t , de i u r e , & c o nf ue tud in e R e g ib u s c o m p e te re diétam c o g n i ’ t i o n e m in cauíis Eccleíjafticís# &dn ter pe rf o ñas Ecclefiafticas #ad effed u m t o l í e n d » vim# q u i a n o n eft in c o n u e n i c h s j q u ó d ius, & c o n f u e t u d o cando la f u e r f a , f prouean ,q u e el tal^ ju e z la o t o r g u e fi porque las partes pueda feg uirfu jufticia ante quien, f j come deuan, y repongan lo que defpáes della huuieran hecho] f y f i por el dicho procefo pareciere la dicha apclacionfer ju fta ) le gitimamenteintefpuefta,remuan t luego d ta lp r o c e p al ju e z Eclefiaftieo concodenacion dé cofias,f fi les parecierivard que el proceday hAga jufticia , * i d e m d ifp o ni tu r,i nl .2 .ti t.f f. l i b d . R c c o p i l a t i o n is ,i b i .* Los Reyes de Caftilla,]de antiqua cofiumbre,aprouAda, y v fa d a , y guardada,pueden conocer, y proueerde las m jurias,violentias,y fuercas que hazenentrelos Prelados) clérigos) Eccle[lafticasperfonas,fiobre las ígie[ias,o benefeios,] . y i f a , & i n t e l l e d a , l i t e r » le g is re T l e d i o n e , c o n c l u f i o n e s q u e e x e a de? d u c u n t u r , tales funt. Reges C a rt e l1 » , de i u r e , & antiqua coniuetudine# fimulconcurrant, vtdocetPacianus# Vol.2.de p r o b. c j^ - nu m . i p i , . S e c u n d o deducitur e x ifta l e g e , R e g e s Hi fp an i» habere d i d á c o g n i t i o n e m , de co n f u e t u d i n e i m m e m o fiali , in t a n t u m , q u ó d nbn habet o ri gin em # neque i n i t i u m , q u i a íi ab i n f i n i t o , fnitu ro t o l l a s , q u o d rcma net erit infínitum,Úi arbiter,f f de pro b a ti o n i b u s ,& in Iedura,num.fin. . . T e r t i o d e d i i d tu r j R e g i o s Se na t o r e s n o n habere p ri nc ip ali te r, neq# a c c c í í o r i é c o g n i t i o n e in caula pr in cipali E ccl criáftica,d iredé,ncq ue ind i r e d é , quia ilIud pertinet ad iu dices Eccl eiiaf tic os Éccl eíi », , Q u a r to deducitur , illam c o g n i r i o i i e r o d 'o l ü m c í r e , a d e ff e d u m to lle n d » v i o le nr iá ,q u? cauíatur in cauí i s o r d i n a r i j s ,i n é x e c u t i o n e fenrenti » , re m o ta íegi-tima appcUarione^ ád fuper iore m Eccíeiiaftieum inter- u e a n f t y q u » immeraorialis dicitur , ha be nt c o g n i t i o n e m in rebus Ecckíiafticis# & inter perfonas Ecclefiafticas , tolD eeem c o n - , ciufioncs lendi vim,qtiado n o n admittitur apquxexiegc p c R a t i o , ad fuperioremincerpoiitami pofita. ; í ^ i n t o co ll i g it u r, eam c o g n i t i o ­ ne faho rc i u ri ld i d io n i s Ecclcíiaftic? fiiiffe introdu/cam # ne i n c o n t e m p tum fuperioris E c c l e í i a f t i c i , inferior cunturixpu & excq ui tur f e n t e n t i a , appellatioiie .exequátur fuam fententiam,fprcta ap ta n tu r . rc m o tá j i n c a f i b u s , in quibus de i u ­ pe llati one , cüm damno.& fp oi io liti­ re admittenda eft, ad cuius effedum# g atorum , p r o c e d i t d i d a c o g n i t i o , v t fupremi ' deducitur , e x d i d a l e g e , S e n a t o r e s , videa nt an appellatio fit q u o q d i d a cognitiQ.folum pr o c e d i t legitima,v.el iniufta,in primo cafu, re f o - C ur ia R eg is ,a d e ff ed um , vt admitp o na t o i n n i a a a a . e x e c u t i o n i tradita, v• t‘ a- p U a t w rptofequatur., coramiu- rpre------1 d i c e E ccl efi af tic o, ad quem eft appel jat um. In f e c u n d o v e r o , q u a n d o i e n ­ tentia meretur e x e c u t i o n e m , remitti t u r p r o c elfus, ad di dt u m i udic c m E c£Íefíafticum,fada co n d em n at i o n e ex ta tura ppcllatio legit im e ad fuperiot e m jn t e r p hoiei o-li ta ---7, yt.appellans - '--rr quatur iuam appellationem, ■ S e p t i m o de ducitur., iudices Re? g i o s , nó poíTctoognofccre demeritis lenteti»,in caufa principali, a a f u e r i t ^ ^ iniufta, q u i a ilíud pertinet iufla,fiué pc&rum(liilli rifum fucrit)vicxpref jodifpomturuitotailliuskgiscotex ad ¡udiccs''Rd'iiiafticos.Sed fciñm conceditur diña cognitio relpedW F a Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I vihcari Trailatus de cognitione y i o k ' n t i a r ,q u * c o n f i f t i t in c x c c u t i o n c f e n t e n t i * , n c g l c d a a pp el iá tio ii e > i n c a f i b u s , in quibus'dc iurc eil: a d m i t t e n d a , & ex ec ut io retardanda, nifi aliter articulus v i o l e n t i * t e r m i ­ nari po fs ir, vt diximus i a K p a n q u * f t . fin, num. 6. O d a u o deducitur, quod proccf­ fus originalis catifatus, 'coram i u d k c c E c c í é f i a f t i c o , cft remittendus a d C u r i a m Regis virtute regalis pr o u i ­ f i o n i s , v t ibi videatur,an c o g n i t i o p e r tineat ad fo ru m Ecelefiafticum q u a n d o pr oc edi tur c ont ra laicos in r e ­ b us temporalibus tunc remittitur 8 cau fa ad iudic em farcularcm. S i v e ­ ro c o g n i t i o fit dc rc E cc le fi a ft ic a , & int er perfonas E c c l e f i a f t i c a s , & f e n t e n d a exequ át ur appellatione r e m o ­ ta, tii nc iu dic Cs fupremi tollunt v i m , q u * i n e x e q u e n d o confiftit, vt l i t i g a tores fine metu fpolij profe quátür ap p e lla ti o nc m interpofitam, coram fu p c r i o f c Ecclefiaftico , q u ó d fit fínú i h c p i t u , Sc figura iudicij. N o n o deducitur cailfira remit­ tendam eifc ad iu dicem Ecclfcfiaftic u m , q a a n d o V / i f o p r o e e i f u per i u ­ dices R e g i o s , c o n f t i t e r i t , appclia» tion em no n fuiife le g iti m e i n t e r p o i i t a m , quia caula erat e x e c u t i u a , c u ­ ius e xe c ut io non retardatur per a p pe iiationem fribolam, D e c i m o , & v l ti m o d e d u c i t u r , & c o m pr o ba tu r in didta l e g c , poífe R e ­ g io s A u d i t o re s , litigatorem qui i n ­ iufte implorauit Regis auxilium , in expenfis c o n d e m n a r e ,q u i a illa c o n ­ d e m n a t i o , eft a c c e i f o r i a a d caufam p ri n c i p a l e m , vt dicemus in gloft i 6 . n um .4 10 . v f q u c , 428. /r-Tumenta quia vcritas pcr contráría coTrTdid. ®3gis e lu c e f c i t , a d u c r f u s t o t a m h i ifioBcinifgis iUs noftr* legis decifionem plura fe trjduutui. offerunt a r g u m e n ta ; , ¿ difficuitat e s , q u * rem lieet a p e r ta m , faciunt dub iam . É t ih primis, c on tra pri ­ mum fu nd a m e nt um huius legis, qUattniis d e iu r e áffírmát. Regens ha bc - re d i d a m c o g n i t i o n e m per Viam vio l e n t i * , in caufis Ecc lefiafticis , ¿ int er perfonas E c c l e f i a f t i c a s , fic m f u r g o . Prin cipe s f u p e r i o i c s , ¿ Magiftratus c iu i le s , n o n p o ffu nt le g es fa c e r e , v e l ftatuta c o n d e r e , c o n ­ traria E cci ef iaf ti c* l i b e r t a t i , fiué difp o n a n t circa les E c c l e f i * , v c l c i r c a pe r f o n a s E cc le fi a fti c a s, eriam ii t a ­ lis difpofitio, ve r g a t in eius Viiiitat e m , & iit rationabilis t a l i s l c x , quia deficit po te ft a s, v bi datur riica pac itas in c o n d it o r e l e g i s , ita p r o b a t t e x t . i n c a p .2 . de i u d i c i j s , cá p. E c ­ c le íi a f a n d * M a r i * , de c o n i l i t u r i o n i b u s , & i n c a p . q u * in Ec c le fi a ru m , e o d e m titul. cap. b e n e q u i d e m , '96. j i f t i n d i o . E t ratio cft quia Prin ce ps laicus fcrcns talem Icgemjfe e x h i b e t f u p e r i o r e m , ¿ l e g i s l a t o r t m i n rebus E c c l e f i a f t ic i s , e r g o c o ip fo per t a ­ l e m a d u m c o n t r á e x e m p t io n c i n E c c l d i a f t i c a m a g i t , ¿ f i c fi lex q u * rei» p i c i t f au or em E c c l e f i * , eft c o t r a eius im m unitatem , refpcdu iu riid idioi i i s , q u a n t o magis e r k c o n t r a eius libc r c a tc m ,q i ia n d o iron r c f p i d t f a ü o r c r n , fed o d i u m , trahendo E c c l d i a f l i c o s a d tribunalia l a i c o r u m , p r o u t dirp onic noftra lex R c g n i , q u * i n tor­ t u m vid etu r co ntraria iibcriJ ti E c c l e fiaftic*. S e c u n d o fic a'rgumentór , paria ro f u n t i n i u r e , q u o d aliquid fiat dire* Argumcari d : e , v c l per ob li q u u m , l e x , n o u d u b i u m , C . de l e g i b u s , ¿ fic c u m t-x b ac cognitione d ircde , vel oblique E c d c f i a f t i v a libertas v i o l e t u r , pa» r ia 1’iint d i r e d é d if p o n c r e ■ , cóntrá li b e rt a t e m Eccl efi af tic am , v c l ali ­ quid ordinare,velftatuerc ad grau ani en c le r ic o r u m y quia licet ve rbis d ir e d i s i l l u d n o n appareat , ta m e n rc f i t , ficut dici tur qu is' Vi o la re l e g e m i n d i r e d é , qui legis ve r b a c o n i p l e d c r t s , c o n t r a legis nititur v o lu n t a » t e m , Vtin l, c o nt ra l e g e m , ff. d c l e ­ g i b u s 5 l e x ; no n d u b i u m , C . c o d e r a tit ul. q u ia v i s , Sc poteftas l e g i s , m a ­ gi s Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 pervianiV¡o¡efittó,Cíoí!i.' gis ín volúntate iuuentis, quam in verbis pofíta eft . H »c enim fraus feú indiredum grauamem / raulds modis íicri pOteft, qui non poteft fub numero eerto comprehendi; quia per humanam fagacitatem,¿c malitiam polfunt facile multiplica­ ri , qu iaíi illud fiatindircdé/ quod dircd»prohibitumeft/ circa perfo­ nam clcrici , magnum fignum eft indircdc violationis / k fie licet noftra lex diredé nondifponat con­ tra libertatem Ecclefiafticam , fufe ficit, vt illud indiredé fiat. vt fen* tir Caictanus, in fumma, verbo ex­ communicatio , cap. 31. vbi dicit, tune Icgcm ciuilem eífe contra,li­ bertatem Ecclefiafticam, quando per fc , & intentionem fuam contra il­ lam ten d it, quia voluntas,& inten­ do diftingunt maleficia , & fequitur Nauana in fumma,cap.iy. á num.i ipi & text.in cap. fin. de immunitate Eccldiarum, lib< 6i tt Tertio.aduerfus noftram legem. Argumenté quatcnus dicitur, ctiam de confuetertium. tudine / ad Reges pertinere didam cognitionem per viam violenti», íic argumentor. Exemptio clerico­ rum , nulla confuctudinc amitti, vei diminui potcft,tcxtus/in cap. cleri­ ci , dc iudicijs , ib i: * No» debet tn kac parte eaoombus pratudieium gene* f s r e Q textus ctiam in cap. curn tér­ ra, de cledione, vbi damnatur q u í ­ dam confuetudo contra Ecclcfiam i b i . * Q uia tn grauamen, ffperntttem Becíejiafiiea Ubertatis redundat, * cap. ad noftram, cap. cum inter, de con­ fuetudinc , Authentica,caía, dc facrofandis Ecclefijs, vbiomnis confuctudo, contra libertatem Ecclefíafticam irritatur, textus)in cap. nouerit de fententia excommunicationis, vbi Honorius Papa , omnes tilos excommunicar,qui conlu.-tudinesintrodudas , contra libertatem Eccle­ fiafticam íeruari fecerint, ergo fun­ damentum coníuetudinis de quoin noftra lege , eft nülíiiis momerití* cum íit contra libertatem Ecclefia’ fticam ,v t docet Rota, in antiquis ti­ tulo confuetudinc,decir.804. quarft, 10. vbi damnantur fimilesconfuctudines. Quarto fie arguitur contra nofe 12 tram decifionem , quia non eft daré Árgumentí medium, nifi quód exemptio Ecclcfíafticorura, i poteftate feculari, eft dciuré diuino, vél dc iurc pofiduo canonico. Si cñ de iure diuino(vt plurimi cxiftiroarunt ,v t diximusm prooemio, huius operis, cap. 5.* a nu* men 8.)fequirui , quód confuetudo humana aduerfus illud ius, nonpo­ teft praiialerc , quia aut illud diui­ num iu s, eft naturale , k fic confue­ tudo illi contraria eft iniqua,vt poté rationi contraria, k ideó non poteft ius inducere, neque auferre , vt iu capi fini de confuetudinc. Si vero il­ la exemptio non eft de iure diuino, fcd pofiduo , non poíTiiot voIunía-i tes human»Principum, quantocumquc tcmporc , vel numero multipli­ centur , contra Eccleli» mdniñros Ecclefiafticos pr»uálcre, vt indiót, cap. ad noftram, & cap.ad fi clcrici, quia talis cofuetudo cftiuri canoni­ co valde cótraria, k per confequens non poteft contra illud pr»ualere, quta inferior,non poteft tollcrc, ñe­ que abrogare legem fuperioris,íinc voluntare iPontificis , & cúm ipfc Pontifex, non pofsit ( ex voluntare, maximé prsríumpta) huic priuilegio in perpetuum derogare,in pr»iudiciu clericorum omnium, fine aliqua cau­ fa , ergo multo minus póterit ipfa cófuctudoinducere, quiaeíTct valdéirrationabilis, & multuir, derogans iu­ ri diuino, & fíe intali confuctudinc inducenda nonpoteft prsefumi taci­ tus confenfus Pontificis, quiain rc tam ardua, q u » licite non poteft honcftari,non poteft talis confenfus pr? fumi , nili pr»cedente magna dclihcrationc , k cauf» cognitione, 6c P 3 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I tune Tradatus de Gognitibnc, Vuhc dcroeatiOjnonrationc confuc» tudinis , fed rationc priuilegij derogationis habebit efcduin, quia quoties lex canonica non folum prohibet aaum,ied etiam abrogat confue» tudincm, non poteft pcr confuetudincm derogari; quia lex canonica pr*ucnit, & vires abftulit cohíiiétud in i, & alias inutilis cifetilla claufuIa"; * Non obftante eonfiiewdine, * quod dicendum non cft,vtin d;cap;clerid de iudicijs. Quinto aduerfus noftram legerii ArgamLa f a c it M ía i n Coena D om ini,vbi equintum, tiam neque pt*téxtu violenti*permittitur , vt cauf* Ecciefiaftic* dcferantur ad Curiam Regis, fub poena excommunicationis, quia femper fcdes Apoftolica per exprcffas decN fiones,& edidafeiiftit his confuetudinibus in d h d is, contra libertatem Eccicfiafticam ; & numquamJn his confuetudinibus inducendis ; poteft: pr*fummitacitus confehfusPontifi» cis, quia licét fortafse Papa j non ignorctPrincipcsfeculafesde h iscauiis cognofcere ,ih fuis tribunalibus ( contra íibeitátem Écclefiaíiieam) nbn ex eo poteft indiici tacitiis conienfus; qiiia fortaíTé illud permittit fine aliquo cxpreifo / ncquc tacito coilfcniu i ad obiandum periculum maioris m ali; quód non poteft tra» hi ad cónfcqucntíám ; maxime quia ius canOnicutii noii folum pr^l^ibcf confuctudinem , contra libertatem Eccicfiafticam,; fed: etiam reprobat illa ( quod fortius eft) quia poteft lex prohibere confuctudinem non quia per feirrationabilis fit,fed quia propter aliás caufas expedit illam , non permittere , & runc dicitur confuetudo irrationabilis/, quia prohibít a , non autem prohibita , quia rrrationabilis ,& aliquando lex prohibet confuetudinem, quia fupponit, illam cife irrationabilem , quód cenfetur facere, quoties prohibendo confuctudinem procedit ad vlterio- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ra , declarando, eifc irrationabilem, & m fuper cffc corruptela® j vcl abufum, vc in did. cap. fiu. de coniuetudine; oc hoc pbfteriori modo, prohioet ius canc nicum confuctudihes contra libertatem Ecclc-Íiáftícam, vtin cap; i. de conluctudine, ibi * CoHfuemdines qua Ecehfta g r M m e n tn d w e r e d i g n i f untur , ne» ftra m non deceret conftd era iionejim ttere,*iáo& non permittere , feii di» foluere j aut irritare ,& ficut icgcs contrari* immunitati Ecciefiaftic*, tamquaffl irratióhábiles reproban n i r , vt in did. authentica, cala & írritá; Ci de facrofandis Ecclcf, ea» dem ratio militát in confuetudine; qu * legi *quipáratür, vtin I. de qut» bus; ff de legibus. Vndé quamadmodum confuetudo reprobata pcf legem ; numquam poteft contra iegem pr*üalcféi fimilitér ctiam om» nis cqnfiietudo ,quarh lex canonici reprobat, veré irrationabilis habcnda eft; Ergo nbftiá lex Rcgni, qu* fe fundar in cóníiietudínejamuuara -d Irrationabilis; Sc libertati É'cc cfia»; ftic*co ntraria,non poteft pr*ualcr c , neque in ca Reges noftii Hifpa-f; hi* poifunt habere firmum pr*íí»í diurh,vt colliges, ex traditis per A-: zor,in fuafumma;toffi.rdlbi5.cap.i2» q u ift.i. §. fed dubitari pofsit ; vbi tc4 het contrá coníüetüdinemno» ftr^kgis Regni; Sexto aducrfus hoftram 1egeni* r-* facit, quia omnis confuetudo , in qua fundatur noftra l e x , eft confue/ tudo. laicbriim Principum ; vcl iudi» cum, qui pcr viam violenti*Cognoift eunt in caufis Ecclefiafticis , íedííío eft , quod confuetudo laicorum, liá ectpolsit iuri ciuili derogare , roft vero iari canOnico,ncquc etiam po-f teft clericis aliq jód dltiimentum in ferre ,& per confequens non potaa rit huic priuilegio immunitatis, dcm-f garc , quia non debet pUSs cpcrártí confuetudo qúam lcx, ied icxciuilii non ' I per viani vioIeftt®;GÍoí!w ' 1 4 4 , non poteft derogafe iuri canóhico,' liá ,'& 'c ú m de fíciatb Ó na fídes I n p r » nequé clericisgrauamem imponere, feribente,nó poteft caufari p r» fc rip neque prQudiciiam.ipferre, ergo, ñe­ , t fo , v t ln cap.p6íreirt)r,de re g u lis iur. que confuetudo de qua in noftralc- -libr,ff*cap. fin: de p r» fc rip tio ñ ib ü s, gej illud poteft operare,quia confue- m axim é ,q u iá p r» fc rib e n s n o n eft pér radp laicorum eft mere ciuilis, &fo- fona'C ap aX illitis rei,cüm iu d e x laicu s iürn nititur in authoritate ciuili# & n o n fít ta p a x # a d m in iftra tió n is re­ iepiporaii, & íic non poteft clericos ru m , vel pe rítínarum Ecclefiafticaru,' qbligarc ad eius obferuantiam , vt Sc per ób liquiírit d im in u e re tu r iu rif­ tradit Innocentiüs,in rubtic, de c ó n - d i d i o Ecciefiaftica,& a u ¿ r e t u r iu r if fuetudine,numcr.f Abb.in cap.quod didio fecularis, & fie ficut laici ndñ clerici, numer.2. dc foto competen,- poff.uit.ibla prtefcriptione, iuriidi ti# Felin. in cap. Eccléfi» fand» Ma­ d i o nem fuprá clericos acquirere, fir i » , de conftitutionibus,numer.too. militer etiá, neq# clerici pofTunt pro­ Azor, i.tom. lib.j. cap. i8. qu»ft: 12. pter pr»fcripribnem laicorurh , ali­ Couarr. prad. cap. 31, Qnod in tan­ quid dé fuo priuilegio amittere, quia tum proccdit# quod nec clericorum diminutio vnius iurifdidionis, cffet coniénfus aliquid operauituf #cum .augmentacio alterius.-Ex quibuLfefit qu»dam piiuata renuntiatio pri­ quitur, nullam-confuétudinem ; néuilegij,quaé eft nülliuseffícati»adin? que.pr^fcriptionemimméfnOrialem, ducendam confuetudinem, vttefol- contra libertatem Ecclefiafti cam pr» , , uirfvltra Felinum vbi fuprá) Paulus ualerepofle: ■ . Oitauo fic argumentor,fi ob alide Caftro , confil. 159. Vol.i.máxime quia tali confenfui clericorüm, nunquam-cáufám eftet atimittenda vio- Argum entu quamaccedit tadta# neque eXpreifa latip iurifdidionis Ecclefiaftic», & °¿íaúum. Pontifitis voluntas, ad inducendam .perniiiitenda dida cognitio per viam talenvcónfuetudínem contra liberta- ' ,Vi.oI§nti», ex ea potifsimum,propter tem Ecckfíáfticara. bonum reipublic» neteíTárium, cüm T5f , Séptimo , 'fie argumentor contra Argumentú noftram legem, íi confuetudo cftet eptimuiii, fufflcienslicét ( imtnemoriaíisad adquirendamiurifdidionem coritra li­ bertatem Eccleíiafticam) fequeretur etiam #quód per pr»fcfiptionem immemorialem, illud etiam adquirerctur,fcd fie eft quód laici,non poftunr,' pr»fcribere fpiricuaíia, vel qu? fpiri­ tualibus cócernOt,quatenus illis anne xa funt,vt tradit Abb.in cap.nouit,de iudicijs,cap'.i2. vbi Decius, num. 12. loannes Andreas, in cap. 2.depr»beiid.Iib.ff.& Dodorcs, in cap. 2. de poenitent.& remifionibus,libr.6. (per illum tcxtUm ) vbi probatur , quód facultas eligendi confcftbrem , non poteft pr»fcriptionc acquifi , & li­ cét iurifdidio fuprá clericum, in fe temporalis videatur, fed quatenus cadit in clericum concernit fpiritua- aliquando contirigere pofsit, vt ad tomiriuné bonum reipublic», rieccifarium fit aliquid agere contra immunitafern clericorü,& tunc #quod non éft licitum ih lege, necefsiras facit li­ citum , argumento teXtiis, in cap. ÍÍ quis propter hecefsitatem, de furtis, cap.peruenit,de immunitate Ecdefia' rtimvbi tempore magn» neéefsitatis nó excufantiir clerici á vigilijs in mfi ris ciuitatis, St fimik eft in materia tri butorum, quandb ad fubicuandairi communem necefsitatem, laici non fufficiunt,hifi clerici Contribuant# & in materia fori iudicialis folet efte comnnincexemplum, quando decft iudex Ecclefiafticus, qui fnuneri fuo incubat,& laici vel clerici magnO de­ trimentum patiuntur ,v t eft gloff. in cap. filijs vel nepotibus, iff. qi]»ft. 7. & m cap. qualiter,& quando de iito F 4 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I Traftátüs de cognitione. 'l’j negligentia,veliniqüitas iudicis Ec-dicijs. Sed inhis cafibus non debct clefiaftici timetür , qüam fecularis, libertas Eccleíiaftica violari/ ctiam cum potiús contrarium eífet p i»íu propter bonum reipublic» , ergo, mendum, cum pr»lati Ecclefiaftici nullo modo admittenda eft dióla cog fint fuperiorcs laicis, & numquam nitio per viam violenti», ctiam.pro­ iudex fecularis etiam Rcgius, poteft i8 pter bonum reipublic» neceíTarium, acquirere iurifdidionem ih clericoS; quia licet aliquando Ecclefiaftici te­ pr«textu necefsitatis, quandiú fit E¿ neantur contribuere in cómunibus, clefiafticus proximUs, vcl remótus} & publicis necefsitatibus, non pro­ qui pofsit adiri, ficut é cbnuerfÓ íu* cedit ex v iieg il imponentis tributa; dex Ecclefiafticus non póterit cog* .fcd ex aliqua obligatione charitatis, nofcere de caufis, k violentijs fa­ aut communi iuftiti», & tune, iuxta d i s , » iudice feculari,fiüé pr»fens^ canonum difpofitionem , & non ex íiue abfcns fuerit, quia iuriídiótio-' Icgc politica Regum,& ob hanc cau­ nes fu nt difti nd » , k feparat», 5¿ vfam in his caíibus nó cópeluntur clc­ nus non fc póteft intfomítíere in rici ad íatisfaciendum huic obligatio cauíis alterius , quia fola necefsi­ ni per iudices feculares, fed perfüos tas non dat iurifdidionem , & finé 19 pr»latos Ecclefiafticos 5 & fipr»lati nolint fuo muneri fatisfacere. ad iurifdidione non poteft iudicium Pontificem recurrendum eft, & fi pe­ vfurpari , maximé contra priuiicriculum fic in m ora,quia extrema j gium fori clericorum, k ratio for& grauis necefsitas occurrat, tunc tifsimacft, quia iurifdidio requirit non per modum iur.ifdi<ftionis ,íe d poteftatem , & voluntatem fuperio­ per modum defenfionis faciendum rem , á qua prouéhiat , k licét veft. fententia á fortiori procc­ nus homo indigeat co rred io n e, dit in cafibus occurrentibus in mate­ aut poena, & defit fuperior qui pofria iudiciali, quia iudex laicus prop­ lit illum coercere, non poteft alius 20 ter negligentíam iudicis Ecclefiafti­ iudex alterius iurifdidionis , víürci, non potefl; fe intromittere in cau- parc in illum iurifdidionem , quia íís clericorum , cum illa cognitio a li a s , non poíTet pax & iuftitia in manifefté repugnet facris decifioni­ humanaíbcietatc conferuari. bus iuris canonici, 5c íi iudex EccleNono fíe argumentor aduerfus , íiafticus fuerit n egligens,recurren­ decifionem noftr» legis , fi aliqua iiouu.üi» dum eftad fuperiorem, 5ffi ipfe eo­ ratione poteft defendi eius reíbludem morbo laboret ,ad Romanum tio,& difpofitio, ex ea videlicér,qiiia Pontificem recurrendum eft, in quo immemorialis confuetudo , in qua tamquam in fupremo capitc íiftendü fundatur, habet vira titu li, priuieft, quia licét ipfc negligens fit, non g ij,le x hoc iure,fedudus aqu»,fir, eftper Regem cogendus, fed rogan­ de aquaquoddiana & ftiua,cap.fu­ dus, vel cum debita fumifione mo­ per quiburdam,§.pr?tereá,de verbo­ nendus /prout facimus quando Rex rum fignificatíonc, maximé quia im­ temporalis negligens fucrit infube- memorialis confuetudo pr»fumitur nicndis publicis necefsitatibus,quia h cn efta, 5c á legitimo initio, & ori­ ipfe non permittent, vt inferiores gine defcendere, fine aliqua iuris re­ fibi fubditi, iudicia fua emendent, pugnantia. Sed fie eft,quód ncquc aut viupcnt, cur ergo volent iudices ralis confuetudo immemorialis li­ Rcgij Ecclefiafticas caufas fibi arro­ cet habcat vim priuilegij erit fuffígare, fubpr»tcxtu negligenti» iudi­ c ic n s , ergo nullo iure , difpofitio cum Eccleíiafticorum,aut curpotiús noftr» legis poteft fubftineri , quia con- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 perviam vblentlíjGlori.’ confuetudo reprobata per legem 'eil' hulla, vt tfladit R o e llu sje coniuetudiiie,jre<ft.7.num. 24. Sánchez,de ma»' tfimonioJirputQ/num. tqt xime,quia ralcpriaikgium eife vaf»i 22 dcodiofum,& 5ideónon debet pr*» fumi ,•hiil legitime probe tur iolus vfus quanriimuis antiquus, cum' ín h á ú 'Confiftafjftoiv probat fufficienteriu s, ncqvie- priuilegium, ¿ licel probaretur, &pr*iumeretur ex Ion» ga ; Sc immemoriali confuetudine^ poilet Pontifex illam confuetudN nem reuocarcv cum.non accipiat.vi» résá praffcriptione, fed á priuilegio! & pcr confequens priuilegiura á fu­ periori datum reuocari poteft, riiaxirae exiuxta caufa,& iic cenfetur re. u o c a tu m in bu lla ih Coena D o m in f, q u ia Pontifex poteft rcüOcáre c o n fuetudin em in d u d a m per p riu ile , A J- . i ■ g!um,cum talis iurifdktio lit delegata aPontifice ,& confequenter pen­ det ab eius voluntate , & contra eum & fuam fupremam poteftatem, ne­ mo poteft prMcribcrc, vr docct In­ nocentius, in cap. 2. de poftulatione prolatorum, numer. 2 .ibi; * a PspA ctrcafpiritualem pote limem omnia p o t e jl, ¿ p le n itu d in e m patefiatis hahet, ¿ nullas poteft quarerepojjef ionem, qua eip ra iu d itet cam tllam habeat d D omino ta n tu m , * Quam fententiam tradit *4 I gloiT.in cap.cum nobis, de prsefcriptionibus ,vbi Abb.num.i.& 12.Et iic Pontifex ex vi fu* potcftacis, quám aChri.fto accepit,poteft exemptio­ nem clericorum , vcl conferuare, vcl redintegrare, quotieicumque in aliqua parte fuerit diminuta. & pcr confequens poterit quaracQque con fuetudincm illi contrariam , rcuocar c , prout reuocat in dida bulla in Coena Domini, caf.i9. & in c ;p.clcricis, §. fin. de immunitate Ecdefiarum , lib.6. & cft ratio, quia illa po­ teftas qu* á Deo concefla eft, non poteft pcr confuctndines laicorum diminui , imó neque rpfe Pontifex Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 4il pd tef it afe abdicare, ciim fit de iure í diuino; quód ipfé non poteft reuo- i cafe, eum eam thabeat ad fiifficientem Ecclefi* gubernationem, & noa incilis damnum , & perniticm def» trucndo libertatem,& exemptionem ekricorum.-Ergo de primo ad vitimufii remanet comprobatum ■,nC-, que de iure; neque de conllietiidinc, née vircilfe priuilegij, poífe noftratii' legem proccderc cx rationibus,¿ ar^ gumentis de quibusfuprá. Decimufb argumentum erit, aduerfus noftram legem , ex quo tota Argümenrf ciüs decilio videtur nullo iure proce deciiaum. d€rc pofie, & argumentum eft huiuf­ modi,fi ob aliquam caufam h*c c o g » nitionem perviam violenti*proce-* dit,exea videlicet, quia de iure na» turali, licita eft defenfio , & vim vi, repellere lice t, quia defcnfio?in fuo genere omnibus icitaeft,fine:n€ceffa riaiit, ¿deb ito modo, cum mo­ deramine inculpat* tutcl*, fi'át,vt in ]. vt vira,ff.de iuftitia & iure, in tá» tum, quód etiara contra Pontificem permiífa eft talis defenfio, vc tenet Gaietanus, in fuo opufeulo de pote ftatc P ap *,cap. 27. ¿V ióloria, rela­ tione. l.de poteftate Eccidia’, nura. 8. feu pr*pofitio. 8. & ratio eft , quia illud principium, * V im v i repelle» re lic e t , * eft de iure naturali, cap.ius naturale, i. diftinótio. S.Thomas, 2. 2. qu*ft(96iart.4.cap.iignifiGarn, cl 2. de homicidio, cap. fi vero , el i . de fcntentia excommunicationis, quód maxime in hae materia cognitionis pcr viam violenti* proccdit,quia ni­ li h*c defenfio interdum adhibere­ tur fepius inno centes, tam EccleiiaEici,quam feculares grauifsimé op­ primerentur á fuis iudicibus, & pr*la tis,quia vcl oraninó,non poifcnt cau fa^s prolequcre,vel nóíine magno dif pt dio,ad fuperiores pr?latos,prefcrtiju ailRomaná Curiara longé diftan te poífeijt recurrere,etfi quilibet ho­ ra.» habet poteftatem vim vircppclF 5 lendi. [mtionei icEidi-i quando magis: Keges, k foij miniftri, ad hoe deputati habebunt iimilero poteftatem , leuni eius officiumN proprium ftt vim tollere ,icap. Regum , cap. Princeps, 23. qu»ft. y. 27 ca¿Maximiánüs /23. qu»ftio. 3. Sed cum h»c defeniio,non pofsit exercer-iiine a¿íu iurifdidionali, & line ftrcpitu & figura iudicij (vt defe patetiA: c um iudex Uicus non ha|>cát iurií* didionem iri clericum feqititur, er* go , non poífe propter ^fcnfioncm, lub-ditorura v ti iurifdidione i » 4 p* luráj/ áiducrrus conftítütiones cano* ' nicasvqtiia huiufmodi cognitio,fe* ré femper eft per vfum iufifdidionis/ quia exercendo illiüs adiones / dieunt iudices eum defendere qui vitri patirur j caufam ad fe adüocandó, & ada proceflüs in Ecelefiaftico tribunali formara, adfe afferri pr»cipuend o , & pofteá , caufam iuridicé examinando , &tandem fententiam de appcllatione iniufté negata, proferendo , vel cenfurá malé impofita/ veíaliá vi fimili iniufté illataproferendo/ q u » omniafunt adüs iurifdidionis / qu» non poteft aduérfus clericos exerceri/ etiam ek caufa defenfionis naturalis , neque eft rationiconfonum,vt fub nomine defenfionis, vfurpentur ad io nes, q u » re vera , non pertinent ad defenfionem fa d i,fe d a d defeüíiónem iürí* dicam , quam poteft exefcere iudex Ecclefiafticus , vtendo fuá iürifdidione , & non fecularis per adionem.illicitam,vfurpando iurifdidionem , non feruato modo defenfio•nis , moderat» tutel» , & vide alia , argumenta, de quibus, num. ip j. D 1^^- • /Sedhis non obftantibus, vera & toUusmaM- iiii'ídica cft difpofitio noftr» legis, i'íé. q u » inhis non de viatá tramite iuris !lfin*°uia™r ^ 1 ^ s degume?na*r!! claratione , & todus matcri» , quaperies.tnfi, tcnus attiuct ad illam cognitionem nehuiu^s^Pd perviam violenti», plurima pr»m.itsnx icnda/ .& confideranda funt , qu» num* raultum operantur/pro folationeat--, gUmcntorum . ,Primó s quia, noftra, lesiio n loquitur., jieque procedft;^} hc^iie pokft'-procedere rin adibus iiitifdidiOnalibus / iqui requirunt ordinetn iudiciorum ,¡-&,i]:rcpítum iu- . dicialem., q u iá iud^x laicUs omnino eft incapax huius iurifdidionis / in? ter perfonas Eeelefiafficas . Se gunn dó y quod noftra lex jin verbo, *. Por ¿¡recho,,* noninteílHgituf de iure pofitiuo,cúm poteftas ciuiiis/&;polirica/nihilpofsintftatuere, circa fpi-’ ritiiaíia,& Ipiritualibus annexa, &.fic, illa yerba / intelliguntur deiurc na-, turali / quó. infpedo vim vi repelle*re lic é t,v t in d i d . ’Lvt vim,deiüftfe tia& iurc, cap.iüs naturale, i . diftin; Tertió , quiá illud .verbum , * P er éofltim breflnon intelligitur de abfolu ta, & fimplici confuetudine,qua* tenus de per fe /iüs tfibuif pofsiden29, ti,, cüm confuetudo contra libertatem Ecclefiafticam íit corruptela,& non poteft prarüaléfe aduerfus ius canonicum , maximé/ cumeó confidcrato,damnentur tales confuctudiñes, & fie intelligenda funt verbá illa ,d e iure naturali diuino confirmatO/ &vfü recepto / confuetudine immemoriali, ciiiusinitium memoriam excedit. Quartó, quia lex noftra nonfundantur ,inpriuilegio Ponri«q fícis, quia licét poftet illud concedere fubfiftcnte iufta, caufa informa rra dita in prooemio, cap. 6, num. 16. lex noftra non lo q u itu r, ñeque proccfdir,ñeque nititurin priuilegio, fed in iure& confuetudine immemoriaí* l e , quód ius non eftreuocatum, indifpoíitione B u ll» in Coena Domini, quiá illa cognitio procedit d eiu re naturali , pro defenfione & protedione fubditorum , ihter qüos annumcrantur clerici / in ordiiie ad bonüm publicum totius communiiatis. Qui ntó , quia ifta lex diredé,, nequeindiredé,non concernit darnnum, ñeque violationem iurifdidionis Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 per viam violenti*,Glofi. ’ 3* nis Ecclefiaftic» , fed eius fauorem, vt appellatio legitime interpofita admittatur non exequátur fcntentia, appellationerem otajincontcmptum lurifdidibnisj Pontificis. Sexto , quia iudices feciilares nOn cognofcunt, neque poifunt cognofcere de mefitis caul» priu<^jp3ks,an iufta,vcl iniuftafuericfentcntia,fed folum an talis fententia fit exequenda appellatione rcmbta, in qiibaccefforie agi poteft de qu»ftioneiur i s , proptef cbiiferüatibnem cognitionis , & defenfibhis naturalis j q u » line illo a d u , non poteft exped ir i, vt diximus in 2; part; qu»ft. fiift numeriff. quia tunc omnia cenfentur conceiTa , fine qiiibus talis iurifdid i o , & dcíénfio naturalis exerceri non poteft. Septimo, quia iudicesnon debent excedere legitimum modum defenfionis , fed cum moderaraine in culpat» turei». Odauo, qiiia iirdex fecularis diredé , neque in ^ re d é , principaliter , nequé ac¿ f l o r i e , in caufa principali Ecclcfiaftica , nullam habct iurifdidioncm mfi m cxecutione fehfenti» appellatione remota , an iufté, vel iniufte fuerit e x e c u tra n iu a d it». Nono , quia didi iudices R egi), in articulis violenti» non poifunt conftituere formam ludici Ecclefiaftie o , qualiter debeat indicare,& teritiinare caufam principalem , nifi in ordinc ad tollendam vim vt vite- 45 vt dicemus in g lo .i 7 .ni:m. 4 .vbitota materia declaratur, D ecim o , quia pr»fcriptioimmemorialis,dcperfe,riiii adiunda,cum prafumpto priuilegio non fufficit' pro confirmatione tituli cognitionis per viam vio len ti» , vt d ixim iisin prooemio/cap 10. maxime in noftro ¿ f u J n quo illa cognitio defcériditá iure naturali, ¿t eft infauorem iurifRidionisEcclefiaftic» , vtf»pe diximus in Epiftola ad Regem noftrumi' Vndenon obftanrargumentapropoiita,vt latius&figillatira vides,ihnu, jSé.cum fequemibus. Vltimó, pfo perfcda decíaratíone huius le g is, eft animaduertendum duas conditiones r c q u ir i^ lic k tuhi vfum illius, principi) -z/i r e p e l l e n iuet. * PrimavU duaíis vis, ab altbra parte inferatur, & qüód vis fit clara , & manifefta. Secunda vtdefenlio fit cum moderamine in culpare tu te l»:& fic quód taíis Óefeníio fit neceffaria, & pcfitaa perfona E defiáftica , cjuia fi clericus magis voíuérit recurrere ad Ecclefiafticum fuperiorem, vttollatvim , non eft impediendus per poteftatem Regiam,cüm quilibet labeat potéftatem vim rolIcnd» inter fuos fubditos refpedu defenfionis naturalis , infpedo iure naturali , quód omnibus eft corn­ mune;Quód intelIigas, quando c6ntentio iuTifdidibnis eft inter perlbnasEcclcfíaífticás# vel fiiper re Eccle- 34 j.d d . b „ r f . d d d S t S r ™ : , : ; ; : ; TO v,m p rxcep ti. Et tandem iudex <Juiatunc,vdpoterit ftperiorE'ccJ# Ecclefiafticus poteot non feruato fiaftieusvi„uoUerc,veladinftantram confilio nequeforma.udicanditra- Fifcalis Regis, caufa poteftdeferr” dita, ad fuum l.b.tum proferre fcn- Sdtribunalia R egia, vt vis tollafi r tentiara,, & fic drcitiir m mandato quia ficut Ecciefiaffici non poffunt Regis, vel fuorum auditoium, fuo confenfu,tribuere iurifdiñ¡on 4 lui iiujuiionem _ c;cr^«í7 7í/>/>»^'»fe q'JÍftd>etvtrumq5 - . . J ----------------- iudicilaico, v t i n ca. fignificafti;i8.de faccrc.,mfialcernatiue.fcntctia Scn-a- foro compet.fimilitéretiám, ncq# ipfi tus,loquatur, quia tunc poteft iudex laicfpoffuirtribuércfiurifdidtroné iü Ecclefiafticus, vnam partem eligere? dici Ecclefiaftico in rebus profanis,-d tempo- I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 35 TráflatUs de cognitione fcéporalibus. Et fic fecundum hanc di noftram opinionem, Sc Sefe, de inhb ftinflioncmjSídeclarationemjcftpro bitionibus iuftiti* Aragonum, p p . csdendum in his caufis per viam vio- 8. §. 3* numer.55.& 56* per cuius áfcIcn ti*, feruáto legitimo modo de- cutioncm,ncquctolliturínequepr?fchfionis , cum moderamine incul- iudicaturEcclcíiaftkalibertas, neq; j>át* tutel* , fine aliqua violatione eius iurifdiétio , iino fortificatur, & immunitatis Ecciefiaftic?,immitten- ampliatur, vt in fimilircfponditfumido falcem immenfem alienam. . musPontifcx,in cap. dilcélo filio, ac Ncquc fupradiaisobftatdiffícui fentent. excommunicationis,lib. 6. - tas,tradicaper Suarcz J i b . 4 . de ira- quia porta claufa á iudice Ecclefiamunitate Ecclefiaftica, cap.34.num. ftico, exequendo fuam fententiam ap tar.&diiui- jy . Ihtcra D. vbi d ick , quód ficut pellatione remota, brachio Regio alaicus de fuo iudice feculari non po- pcritur, per iudes Regios, vt íit addi» teft co n q u eri, quód illi iníferat vim, rus,ad fuperiorem Ecelefiafticum,ad negando appellationem, ñeque pa- profequédam legitimam appellatiocicntér ferrec fecularis* vt iudcx Ec» ncm tollendo vim ,¿violentiá rcpocleliafticús fe intromittat, Sc autho > nendo omnia a á a , qu* appcllatiofitatcm fuam interponat, a<íta cau- ne remota, Sc in contemptum ñipefe poftulando fub aliqua cenEira, tioris Ecclefiaftici,fuerunt cxccutioa.d examinandum iudicandum an ni tradita , quia fi iniuriam laico faiudex fecularis vim f e c it , ncc nc; <ftam, poteft Rex tollere, quanto macjuódfimilitér iudexRegius, id non gisfi clerieo , quia perfona publica porerit facete tcípcém Ecclefiafti- eft,Deo confccrata,l.fi quis inhoc eorum. Quia huic dk'ficukati fatif» g c n u s , §, fitquejC .dc facrofandk fadum cít^in noftro difcurfu adRe- Ecckfi|s,lex, 5 i.tkul. 6 .part.i.c. non g e m , numer. 74. quia laici in rebus n iilli, 3. qu*ft. i. Vbi iniuria clericd temporalibus' non funt fubdki iudi- illata Deum tan gir, 6c fic poteft ab ci Ecciefiaftic o ( deficiente caufa pee omnibus vcndicari,!. i. §. huius ítuc ati) íicut clerici funt fiibditiRegiin dij, ff.dc iuftitia & iure. vbi Dodoordine ad tollendam vim , & fie ter- res. Et in terminis cognitionis per míni non funt *qualcs , vt dixi fu- viam violenti*, tradit Francifcus Viprá in difcurfu L atino, in introdu- u iu s, dcdíio.30. vbi nuiiier.y.rclold ion c huius operis, numer. 7T. & fi- u ít , quód clcricus iniuriatus ab alio gilatira,reliqua argumenta,nu. 568. clerico,poteft Regis auxilium jmplodiífoluuntur. rare , ¿ h * c dicitur defenfio charítá'37 Quibus fie fuppofitis huius legis t is , vt docct Marta, de iurifdidione, potifsima cft, quia illa cogni- ccnlura.i.cafu. 38. numer. fin. vbidiuoür.! tio per viam v io len ti*, non eft per ck,quód Rex tenctur clcricis oppreft.-aáita:?, & viamiurifdidionis contciitiof?, fed íisfuum auxilium prxftare, pcrmoa: eius atcia per viam vioicnti?,qu* dicitur dum charitatis.Etratio potifsima cft, latio. extraordinaria cognitio , vcl meiiús qiiiainordinc ad tollendá vim ,& ad charitatiuumremedium, vttradit O- publicamdcfcníionemtuendam,ram ^ lkianus,dc iure fifci, cap. 8. numer. laici, quam clerici, funt Rcgifubdí30. v b id ic k ,q u o d b * c e ft politica, ti, proptérbonum publicum totius &*conomica adminiftratio , ¿ n o n communitatis,¿dicunturciucsR eicognitio iudicialis, & contentiofa, public* temporalis, vt docet Vin& cam dicit extraordinariam cogni- ccnti us de Franchis, decifío.9. num. tionem, Mart. deiurildidione, cafü. 5.6c Francifcus Marcus ,deciíÍo.4y6, 39, numcr.í.cciuuria. i. vbi fequitur num.p. in prima part. Surd.confil. s. ¡m k Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 44 I perviam violenti»,Glofr 45 46 num; 7®vo lu m .3 . & nonirsime Marta, d e i u r i f a i a i o n e , 4 . part.num J I. G re go r. in 1. i. tir . i o . p a r t . a .A rus V a l a i c u s , confultati i o o m u .z ; & fin. Francifcus T o p i u s , de poreftafo Principis, §í3;nuin.i2.vbí dic it,quod Pr in ce p s prd co m m u n i vtilitate crea t u s e i f , l . I . C , de nOuo C o d i c e , ! , i. de lufti niano C o d i c e cofirmando, & eil: opt im a le x R e g n i , 1 5itio 1 3; part. 2.ibi i * Todo hame deae je r fometido a ÍOS Rejeiiporqiie ellos fon p e f o s f s é ráa7)0 de Díos ,• y el podeno que han , del lo reciben , * E t probat lex. i. & z. 4^ 49 in fín.titul.i.part.2. idem d o c e t V i n centius dc Franchis,in decif.491. nu, 4. Bobadill. in fua Po litica/libü.cap. i S . n u m . Ó ! . c a f u . 7. vb ir e fc r t p r a d ic a m , k e x e c u t i o n e m huius c o g n i ­ t i o n i s , & qu a li te rp ro c e d a tu r, c o n ­ tra E e c k í i a í t i c o s reb el les , qui no n obt em pe ran t Regis íui mandatis in d i d i s c o g n i t i o n i b u s , per Viam v i o le n t i a í , idem tradit M e x i a , a d p f a g maticam R e g i a m , c o n c iu f . y . n u m e r . 17. Bcrnardus D í a z , cap, 1 y.veríicul. S e d v l t e r i u s , M e n o e h i coníil. r o o o . num, 37. v o l u m . IG. & fie cúm cleiicí, & religioíi fint ciues Re i p u b li c » rcm poralis (in o r d i u c a d b o n u m publi­ c u m , totius c o m m u n i t a t is ) non eft mirandum , fi R eg es teneantur eos def end er e ab iniurijs , & violentijs, in q u o nihil i u r ifd id io Eccleíiaftica p t » i u d i c a t u r , i i n d magis veneratur, h o n o r a t u r , & ampliatur , vt fubiata c x c c u t i ó n e f e n t e n t i » , pofsit a p p c k lans , c o r a m R o r n a n o Pontifice p r o f é q u i f u a m a p p e l l a t i o n e m , & coratn fuis iu dic ibu s delegatis , & ad hu n c fíncm c o n f e q u e n d u m , in o r d in e a d r o l l e n d a m v i r n , f a d a f u i t , & c o n d ita lex noftra,36.titul.).lib. 2. R e c o p i ­ l a t i o n i s , qui a ad P ri nc ip em f e c u l a ­ rem (cui á D e o in temporalibus p o ­ p u l o r u m c u r a , eft demandata Jcxpcd a t , le g e m co n d e r c , i u x t a e a , q u » a d iuftam , & po li ti ca m viuendi ra tio ­ nem , pe rt in en t 3 & fu » Rei pub lic» 3? temporalis co n fe ru a ti o n e & p a c e m ; & t r a n q u i lí t a t e m fu b d i t o t u m ,i ta S o * iuftitia & iure,qu»ft.6. arAtOjlib.i.de lua Cicul.2. verfic. G » t e r u m / & i n l i b . 4; fent. q u » f t . 2 5 . M o l i n á / d e iuftitia & iur.dilputat. ? i . c o n c l ü f . 6 . v b id ic it ,' q u ó d l a i c i , & c í e r i c i , in c o n c e r n e n ­ tibus Rempublicam tcmporalerU,eüd e m h a b e n r R c d ó r e m Pr incipem téporalem cuius legibus gubernatur, & íit ut in fpírituaiibus tenentur iura P o n t i f i c i a f e r u a r e ,i t a in tem por ali ­ bu s,Pri ncipi p o li t i c o ,c le r ic i liibcür, in or d in e ad b o n u m pu b li c u m ,& p o ­ liticum totius co il n im n it a ti s, v t do-® c c i S,ThOm.!ib.t. de Reg. Princip. c, Í2. B elárminiu s, lib. i.cap . 6. Salc ed . adBcrnard.DiaZjCap. 55 * ^eriicui. V c libere dicam; S V M M A R I V M . I T ^ O g n ifio pervtat» violentia confir matur de turt diittne, % Regnum transf e h ú f de gente in g cn tt propteh im ujlitia s. 3 td p . li.O eu tJ e cU r a tu r » 4 Q u a lib e t res de f a c i li iéU eríiíd f wd Juar/i naturam . j C iu iiis magijlrattts, ccef tt temp ore le­ gis natura. 6 L o s Reyes ál principió del muhdoi rcgian lo eípirituaí,y temporal. 7 Cognitio per v ik m violentia fa tis coauen ttv ita p o h íica . 8 Rex p rim fs mundifu it C a in ,qu i e d j cauit ciuitatem* i Cognitio per viam v i o lm i á habuit orí ginem in principio mundi ,cum fit im tn em eriu lis, etusorigé. i o Reges funt iudices cotiferuátores fuor» ‘iraffdllorum,ad follendam v im . II Reges tenentur defendere perfonas E e clefiafiicas,ih omni vpprejstanc n Defenfio naturalis, fieninet ad Reges, ■ettamfioppreffus non ad,erit m dieem l i3 Perfona bccleftafhca tenentur feruari legesR ígaipolíticas,qu^nonfam contrariaim icanonico. 14 Lcrt Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I T radatus 'de cognitione. vim , & violentiam , cum proprium officiü,Regü fit vim tollere,vt in c.Re gfiofficium,2 3.qii»ft. i.E tfic dicitur Deutcronomij , cap. i^. quód data feii iurifdidio , * Ft iudicetur fofulus iufto iudicio . * Vndé nimirum fi de­ ficiente iufto iudicio fada iniu­ ria , & violentia #transferatur cogni­ tio , ad effedum tollend» vim ad Re­ j 9 L e x , i l . tii, il.fa r t.2 ,d c c U r a tu r , ges , & Principes, qui non recog­ xo C ogm tio f e r v i a m v io le n tia o h fe ru a nofcunt fuperiorem in temporali­ l u t m om nthus P rom nciys C h r i jii a n ó bus, quia qu»libet res de facili reuerrum; titur ad fuam prim»uam naturam #& originem, vt in 1. qui res, §. Aream, l LG l O S S A if. de verborum obligationum , & in terminis tradit Antonius OÍiuanus, ^Ad n e f i r a m l e g e m , in ^ e r h o ) * Pof de iure fifci,cap. 3. num. 77; & Gre­ ¿ z x t á i o i * d ec la r a t u r , gorius T oiofanus, lib.47. cap.i 2.numer. 15: & A x ia, de exhibendis aux® e Videar iterum repetere, q u » iijs,fundamentó,26. veríicuí; Con­ in libr.4. I. per me fcripta cedimus, & in fundamento # 24: vbi d icit, quód ciuilis Magiftratus coe­ funt , non referaní fundamenta de iure, & de confuetudine huius co­ pit tempore legis natur», & pr»fuifgnitionis s quiá ibi in.T. q u ^ io n e , á fenon íbíum fpiritualiter, fed etiam níirn¿Í76;reperies Ñ«res ftecifiones, temporaliter , Ic ciuilitér, in his qu» & fundamenta ex quibus comproba­ ád pdliticam vitam pertinebant,vt tur, & dilucitur conclüíió principa­ etiam difponitiirm I 6 .t it u l.i. parr. lis noftr» legis #ibi: * Aft f o r derecho, 2. ibi: * £ porende tos llamauan Rtjes, tomo por coftumhre inmemorial, *Cum forque regian también lo temporal, co­ vtroque iure #&titul. pertineat d id a mo loefpiritual, *Sc tradit Bobadilla, cdghitioper viani vio e ti»,& e a q u » in fua Politica, lib.2. cap.i7. numer, ad dcfenfionem ex naturali iure per­ 6 ) , Et pfofeéfó, quódhuiafmódi co­ tinent, íacius habes in glo.d.a n.135* gnitio per viam vioíenti» ( in caíi­ Sed vltra ratiqnes,ibi,perme tra­ bus in quibus de iure, & ratione Re­ ditas pcteft, confirmari dida cogni­ ges cognofcunt) fatis conuenit.yiq tio de iure naturali diuino,cx cap.io.- t » politic» , quia vt confiderauir# Ecclefiaftiei, vbi propter iniuftitias# Cduarru. pradicar* q u »ft.,c a p .,3 i. & iniurias tollitur Regnum# ibi: * Reg multum yoniienit quieti Reipublim m de gente ingentem transfertur f r o » c » C hriftian», vt Reges vtantUr hoct f t e r inuifitiaSi f i iniurias, f i coniume- remedio cognitionis per viatq Vio­ lta s,fid iu e rfo sd o lo s .* it obhanc cau­ lenti» , Si cum primus Rex mundf fam dixit Chriftus Dominus Deus fuerit Cain, vt tradit Auguftinus,lib. nofter * * Aufertur vohis Regnum. f i Tj.de Ciuitate Dei,& Paramo,de ori-; 3 dabitur genti facienti fruHus etus. * Et gineInquifit.Iib¿3.qu?ftir.opinion,¿ fic quemadmodum ,auifereturReg­ numii40. & primus qui edificauit ci-, num propter Violentias, á fotiori iu­ tiitatem ad fe defendendum, vtbabe-: riid id io , fi fiant violenti», & dabi­ tur,Gcnef.cap.4. i b i : * o m n i s qut intur genti facienti iuftitiam, ideftad- u en e r itm e, gccid etm e. Non efi alicnii miniftrantibus iuftitiam #• tollendo ab eo tepore Reges habere cognitio­ nem LextiAJit.t, f»rt.i.po»dermr, 15 E ctU fm p ci tenentur f eruar e p a n ifu x ftm , J6 L eges d iretiion is, f i rationis, ten en tu r c ie r e c ife r u a r e . /7 Lex rationis leg at i f f u m Regem, 18 LexLufttdhU, declarat hojiram leger»,inverh,*Vedáecho,* 74 N Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca S rimam. xo né a d to lle n d a v im fu o ru m d u b d ito rü , e x tra d itis in proo em io,c.ii. cum h*c c o g n it io fit de iure naturali,vt in I.vt v im ¿ d e iuftitia ¿ i u r . m axim e cum parr.r. & d o ce t M o r l a , in fu o E m p o - R exV iudex conferuator fuorum vaf faloru, vttradit Fufcus, in tradatu de v i í i t a t i o n é , cap. 32. nura. 5. ibi i* Rtx eJl conferuator fuorum vaJfdUruy v t nem ini iniuria f ai ne aTf iniurtá i n f er a tu r . * Ergó fi eft iudex conferuator fuorum vaífallorum ad tollendam vim, & violetiam, fequitur quód etiam cft iudcx conferuator clcricorum & laicorum , cum omnes fint ciues Reipublic* temporalis, in ordinc adbonum publicum totius comuriitatis ,v t fuprá prdbatuni eft, & ob hanc caufam dixit, Math*us de Afflid.decil';24.num.6.QnódRcxtenetur defendere perfonas Ecclefiafticas ab iniurijs fadispeflaicura,vel clericum, idem refoluit iii decif 85. num.2.&280. num.8. quodan-pliant Dodores, ctiam fi opprcifus non addierit Principem, cum ex precepto diuino fitRegibus commiiium, popü lum defendere ab opprefsiónibus de fad o,veldeiure, vttradit 01 iuan.de iurefiíci,cap.ii4.num,M2.¿Mi 3. Ex qua ratione dtfcendit pradica; ¿ obkruantia huius Regni Caftcll*, & difpofitio legis, 52. tir. 6. part. 1.1. i.titu l.2 5.h b ... Recopil iin. ¿ eleganter Francifcus Viuiiis, decif. 28. lib. i. vbidocet^ clcricos teneri obferuareRegiam pragmatica fub p?na peccati, & reftitutionis preij cij,& num. 12. refert exemplum notabile,quód in anno fterili contigit cie rico,& noftram principalem conclu­ fionem; tenet Couar.in regul.poifef. 2.part.§.4. num.9. verfic.g. Sarmienr. jib.7.feledarum,cap.i3.num.i.Surd. conf. 301.V01.3. Marta, de iurifdid. j . parr. qu*fl:. i. cafu. 7; num.6. Vincericius de Franchis,decif,4. nume.3. & Salced. in pradlcaad Bernaidiini Diaz,cap.5 5.verfic.Secundo dcducitur,&Bobadill. in fua Politic a, lib.2. cap.i 8.num.122. & ita obferuatur, & pr^focatuf quoad vim dircdiuam, & noncóadiuara,quiaJexdiredionis; ¿ration is J p f u m Regem obligat, vt 16 in].i¿.tií.i.p art.!.¿do cctM txia,fu-' pr^concluf.j.num.y^. ex quibus ciaJ ré deducitur, & comprobatuif omnes Ecclefiafticos,¿ feculares, eife Regi fubditos ,ricutxiuesReipublic* tem poraIis,¿ membra ipiius,vr edam tradidFrancifcüs Topius , dc poteftate Principis fecularis,§.j. num. 56. OIN «anus,deíurefífcbcap.9.nu.i.&x.io. n x x m .j.S i fuprá,num 22. Quibus fuppofitis pro ratione de» c id ^ d i ad noftram k g c m , verba ilRus declarare hbuit, v ú u c c mercdia- S í „a clarius , omuibus innocefcat, in « Y S í í nihilo aduerfari facris decifiouibusi neque Pontificum decretis, & con^ ftimtionibus. Et in primis confidetare debemus, nullum verbum iurildiitionale, eflein diSa Icgc aduerfus clcricos,vt docuimus i i procemio cap. i.E rfic clare Reges nobis infii nuant, non per viam iurifdidionis fed per viam naturalis dcftcnfion s ip procederc,quiaiudices fupremi, nec principaliter, ncquc accefforie nulla I u d e x 11 12 13 48 clertgps, comoperjonat E c c le ¡0 tc a s ,c o quibus vcibis proba turclencos cife obligatos ad obferuantiam legum Regni,quando rcfpic.untbonum publicum tot.us commun.tatisclcncoium & laicorum,vt tenet Menoch. conhl.iooo. numer. a7.1ib.t o.& Belarmin.fupraqui ft. s8. veilic.Tettiaptarpo .tio, Auendaño, dcexcquendismandatis,!. part.cap. I4.num. IS. M cxia.ad ptEgmaticam Reg. concluf.;.num .4,.M cnchaca, lib.i.dcfuccef.creat.-§.'io.num.<548. ¿itafu itlu d icatu pcr faiatum fecQduCachcr.dccir.i8í.¿M enoch.cof. 800. hb.8. & eft optima, /c.v. >47«. 5. m o fe g U r e s .* L ^ r io iuris,tit.2. de iurirdi.qu*ft.i2. nu. i z.& in term inis pr?gmatic* ta x ? panis, tradit G iitier. lib. 2. p ra d . q u *ft. habent Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 14 A d Gloífam primam. 2 Cap. Regum offeiu m y il.q u a p .J .d ed j, habcnt iurifdidione in perfonas Ecratur. deíiafticas , neque de mcritis caufa* 3 R exprafiat auxtum in cafihus violenEcclcfiailicae , nec de eius fententi» íta omnibus apprefsis. viribus,ibi agitur, fed tátúm deui tol­ lenda , q u » in executione fententi», 4 Rattoprooemialis ejl attendenda, tnnq u a m f nalis. fpreta appellatione caufatur,quia íicutadiudicemEcclefiafticum perti­ i Cap.Printeps fetuli,2].qH A jl, q. d tcU ratur. net cognitio cauf? principalis Ecclc 6 P rineefs fic u U hahet intra Eecleftam fiaftic?,íimílitér ad iudiccsRcgios per poteftatem» tinct cognitio vio len ti», hoc cftdefenlionis naturalis, q u » co gn itio , 5c 7 Cap petimus» 11» quaft- i.deelaratur. protedio fubditorum,non aduerfa­ ’S Reoior P r»uin (ta ,fstfJÍtollere vio len tiam f a B a m U iC íi,f f clerico. tur canonicis decifionibus, imó tota regalis difpofitio, 5c noftr?legis ordi- f Q u tlíb e t K e íh r From ncia,deberet to ■gnofcereper v ia m violen tta tnterfuos nacio,vergit, 5c dirigitur,in fauorem JubditoS. iurii'didioais Ecclefiaftic», vttradit Morlu,in fuo Emporio iuris, tituL dc jo C ap .qu tdam m inaehi, 16. qtíaft.i, de­ cla ra tur, íuriídid. ti 2. qu»ft.i4. num.S» 31 Sacularis iudex,poteft procedere con­ Rurfus confirmatur h »c fententia, tra M onachum qui fin e licen tia fu p eex verbis noftr» le g is , verbo, * Por r io n s vagaturi. d er ech o , * vt interpretetur, * De derec l o natural, *Vt exprcííe cauetur in j l Cap,, omnes,E.quaft .1 . declaratur. legeLafitani»,2.tit. ordina- /3 Cap .p o jh la ftí,(ie homicidio declaratur. m eníi, ib i;* Faciéndoles f a e r p ,non 14 Regis auxilium potejl quis implorare gm rd aideles oj iereito fiaiuralfl 3c do­ cet Oliuanus,de iure fifci,cap.?.num. contra fubirahentes décim as. 47 .& eii 1ex n oftra H i íp an. 13.t irj 3.p. ay Cap filijs v e l nepotthus, t é ^ q u a ft.fje 2. ibi, * Defender a fus vajfallos, que no claratur. recíban m al, ni f u e r c a , * vbi illud te* 16 Iudex fecu la ris poteft a di,quando E e net Gregor.verbo, * f u e r p , ' » Nauar. clefiafticus efi negligens. In manuali, cap. 2 i.nu. 3 0 . 5c Couar. ly Cap. M axim tanus, 23. q m f . q .d e tia prad. cap.33. numer.10. Guticr. lib.i. ratur. Caao.cap. 34. num.23.&: lib .i. qu»ft. 1 8 Regia manus,eft a u x iliu m , f f nmrus 3 0 . num.i.Parlador. lib .3. diíf.9. §.4. Ecclefia, f f p a x clericorum. num. 24. Sefe, de inhibit. Rcg. Arag. 19 Cap. Chriftianus , 1 1 , quaft.j. d e d a ­ cap. 3.§. 2. num. 5. vbi dicic ,quód ita ratur. obícrúatur apud omnes Prouíncias 20 V tolentia eftin im ica leg ibu i. Cfiriftianorurn, 5ein §.4.num.d.refol- 21 C ap .adm inijltatores,ty. quaft^q, de­ uitjfic fuiíTe terminatum,per.37.aduo claratur. catos de grauioribus illiusR.egni,idé- X i Cap. R om m as,% .fane,de cenfibus de­ que nouiísimé docet i n fuis decif. 2. claratur, part. in decif. 114. 25 C a .R om ana,depieniSili.í.declaratur. SVMMARlVM. I ItuUss Regis trofiri H ifp an h^ i d cognofcendum p er via m vfale»*^ tU inter perfonas E cclefta fiica s, fu n ­ datur plu/iius rationibus* 2 4 Conceffo confaquem i, vid etu r conceffum antecedens^ perquoddeueufiur ad illu d . ■ 25 Periculum qtíahdo eft in mora.recedim u s tr e e u lts iur is communis. 26 A uthentic. de fa n cfifs. B p if :op. tn em nibuSfdteiaratur. 27 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca Era- perviam violentojG lofz; 47 VraHUa dandi pronifiones Regias^ u t a h fo lm n m excotm m nicM tdonee p r o cefus,rem ittatur a i Curiam. í 8 principes JacuUres fe re omnes habet eognittenemper viam v io ie n tu intelr E cclefiafttcoSjér »nm.2')2, 2 9 Papanunquam toUit has cá ú fis per 50 vt(im vioienit& . Retpublica in tereft , v t R e x e o g n o f cat, f i fu i auditores per viar» v to ien - t ia . 49 facilius opprimuntur,&: ad ca qu» fa­ cilius accidunt iura adaptantur,vt c5 ftat ex illo tex.* Peregrinis, pupillis, f i v td u ís,q u i fa c iliu s opprimuntur k poteú» íic nó excluditur,quod íi cleri cus á f»culari, vel f»cularisá clerico opprimantur,nó pofsit Rex impartiri auxiliü ad liberaiidü vi opprcftbs,ma ximé,quia defeníio clericorü. d t cau fa puidica,vt in Uíi quis in hoe gcnus, Sditq#, Cidefacroíándis E cckí.ibi; * S it curdiis laudabile fa cía s fa cerd o tí- G L O S S A IÍ; Y c th O y ^ P o r d e r e c h o .* bus iniurias v e lu ti crim en publicum pre Et íic nonexcludútur clerici, in didicap. Regum,quia ratio eft ge­ neralis,& prooemialis illius texus,ibi: f e q u i.* * Regum officium eft proprium facere iu - V R S V S, Verba noftr» Ic? ^ is ,v c t b o f t Por derecho,* yoC i. luntintclligiffleiurccanoniCb 5qúáfi dicatlex noftra #quód no n folum de iure,naturali.fedde iure ca n o n ic o : * Tienen los Reyes fa cu lta d , j poder de q u ita r ) a lfa r Us fuer cas q haze n lo s ju ezes E ctltfia fticos jC» no otor­ g a r la legitim a apelación que dellos fu e interpuejla para ame fu S a n tid a d , * VÉ inc.Princcpsf»culi,23.qu»ft.f.c.petimusji [iqu»ftí2é&ius iuris eanoni? ci fundamenta funt fequentiá. Et primó de iure canonico pro hac fentcntia,& noftri Regis Gaftclfeiu? rifdidionejfacittex.in díCap.Rcguin ofncium 52j.qu?ft.quinta,vbidicrturí * ^ o d R egum e f p t u m eft p ro p riu m f a . t e r e iu d ic iu m a tq u e iu ft it ia m , f i lib e f á r e d e m an u c a lu m n ia m tu m '^i oppreffos, & p e re g rin is ,pupiU iSi f i v id u ( s ,q u i f a c ¡ liu s o p p rim u n tu r a p e te n tib u s p rc b e re a u Ecce verba clara&manife­ fta, vbi Rex in caíibus vioienti»,pí ftat auxilium vi opprefsis# nec obftat quod ille tex.nó loquitur de perf jiiis Ecclcftafticis , fed de fecularibus, prout funt pupiUi,&vidü»,& pcregri ni(de quibusloquitur,rex.iHe)quia ra tio,tcx.cft generalis.& licét Hierony­ mus ponatcxéplum in pcreg-inispu­ pillis,& viduis, ex eo videliVci;, quiá Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I dieium atque iu flitia m ,fi liber are d em a nu cdu m niantium v i oppreffos, Q¿ód maxime,& á fortiori procedit, quan­ do in Regalibus tribunalibus ift» cau fe agitantur, ad tollendam vim iudi­ cum Eccleíiafticoriuiii Secundo, pro ifta fententia facit, tcx.ir, c d ^ P f'm c ip s f x c íilift iz é c m ii.q . y.vbi dicit Ifidorus, quód illud,quod facerdotes efficere docendo non va-‘ lentjdifciplin» terrore, poteftas fe­ cularis extorqueat,ibi Í * F t qui in tra E c defiam pofisi contra f d e m ,fi d ifcip lim agunt,rigori Principum conterantur i tpfamque difctpíinam,quAm\vtÍlÍtas E c clefix exercere n o n p r a u d e t, ceruicihus fuperb orti poteftas pH ncipalis im ponat, f i v t venerationim mereatur v th u te m . * k á n c n c oble­ ero verba pulchra Ifidori, vbi dicit, quod Principes fecuíi, habent intra Ecclefiampoteftaté, vt fuperborum ceruicescomprimant,quandc no cft< pr»manibus Ecclefiafticus, qui pr»-* beat auxiliujVtdbcct Marta,de iurifdicFione , 3.p.ar.cap. vigefimofecüdo, num.-1 o. quia alias ii ad redimendam iniuriam ,& tollendamviiri,eifet re­ currendum adPontihcem, maximas iniurias ,& expenfis vi oprefsipate-* rennir j & fic dicit liidorus, lib.teftio,deiummo bo.to, cap. t rige fimoQ quinto, poteftas im pattiatur l 4 Tradatu Sde cognitione 7 quinto,* Princip!! faiuli titn .v«q»am L t. e ¡ 0 ’ 4 ,p u ’L f l Í Y v t i n f vt ta Its t ó n S o natutahs fit, v t .„ h vt n » i e n , m , a t f „ e n i e « > f o u J h i m M i- vi c M a m EccUliaJhcam » « » « « . ^ Tem o pto hac fententu fac.t tex. in c. quaft.r. vbi ad q u eiclam,nondum laici , fed etiam c lc n ^“ “^ ^ 0 , ^ 1 licitum cftimplorarc ff conttadetinentes deci J J i 3 a a i m p m n r u v n i co, ' n „ d t i i n r a SccUfia decimas L t ó m officium interponere,vt co!ftko de violentia,teduc/t fpoliat o s &vi opptcffosad tuam poffcisio quod audiui fcruati d i confueLdffie,in Regno Portügali®. Vbi nó f d . m Regij auditores (fed quil.bet Regi® cotona,inTuaProuincia conrolcit dc limilibus caufis per violenti®, quod effet maximé hac H ilpaniai p „ t ,i.t t » p & f f ccte ffippomtPonnfex ibi,.déquc docet f f o f f F>Epffys.adLeoncm ugu u, ea, i,^ u .,im [c.a ,.rsn cm M cra d u ,ru u <« 4 - r c g m c m . \ c f n , a ., m , a d P c c l c p u fid .m c c f cMmam, v t aufr l nc anos co fn m cM ffS ioa iccym ltm m a d efn d a s ,& v .n a m fa ce m k s ,< ju a fm tla r U . U n jh,u as.* _ e ; to t cxpeniis litiga tor es v e x a r e t u r r ecurre ndo, ad iupremum C o f i l i u m , v d ad Ca nc cl la ri a s ex partibus rcmo ■ , S e x t o confirmatur de iure,iuftitia d o m in i R e g is , ex tex.in cap. filijs,vtl nepo ti bu Sji ó. qua rft .y .Vb i conftat de t i s , fed iam durum effet ab h a c ta m E pifcopis,& Arehiepifcpis,negligen u 8 i n P a c n t i t u o r v i a r o c o n u e n i e n s i n n o f t r a n e - 10 a ■r ' * ^ |¡ „_ in„p.poftulafti,de Yctuftiisima praxi r ece de re , m a x i - tibus p ‘u n i t i o n é i l l o í ü , q l t i b o n 1 s E c - t a n g i t fiupremam iuéídiétíonená:, & p r o t e d l o n c m . , q u * c l e li a f t i c is a b u t ü tu rip o ff e R e g c a d i r i ,' v t illo m alo medeatur, a lijs iudicibus i n f e r i o ii b u s n o n c o n ceditut'. . • V. ■ r. Q u a r t o fiuici.tur.iftaiententia in c. qiiid-am m o n a c h i , ! 6. q u * f t . i . v b i adyeriuwTionachQs,:.qui fine l i c e n t i a fu pcrioris vagantiir,poteft p o t e f t a s f e culai i i pro ce der e , p r e b e n d o á u x i l i ü aduerfus pertu rba tionem tr a n q u i l l i tatis ¥ x c k f íd e y lh if f S tM u ii.ig itu r f s f t » Ua Epifcopus agere tentef M etropoiiiano cía Synodus hos p rm iim commouert., v t ejc'eañhax tnde per d efn ffre-m com p elli, f c r í^ í K t ó c o m p r q t ó t jF . j in t e n t - i o - d ó . V i a d j m U ca reddant j 1Í ’ ' 13 14 ew i hxc infmtiari p ro cu ren t,fim m t M fr trop A tta m s ta lia gerat Reges hac .a u rih s intim are m n d iffer a n t , * vbi g l o f f vp cb o jeg is,in te lligit vbi Iudex E ccléfiaftieus ne gl igc ns cft, q u o d c p n t i n g i t , q u a n d o no n l o l u m propt er ne g li g e n t i a m , fed.prQpcer n o to ri a vio-r lentiam p r o c e d e n d o d c f a d p , & c o n tratius caufa defertur a d R e g a l i a j t i i bu na lia,v bi tollitur v i s , d o n e c ,c a u ia principalis de iure co rá R o m a n o Po,t if ic e -v e nt il et u r. In q u o inrifdictio. ^j 16 D e u m noftrum, pcH'ícqui ^i b i : f.(T%ms q>ii gem eha t, ¿ .¡v e x a b a t u r á Saal fugiebat, ¿ veniebat- ad D a u id , ft R ex pff:jn,ts,atque iíi.l¿,tfsimus D a u id f c i 12 retpeecatum efe fiigte.ntes.pei fe cu tjo n e .* E t h c proprium officium .Regis eft v i oppptffos, ¿ cos qui perfecutionem . . . huius opinionis,-tcxan cap. Maximip níanus,2 3. qu?ft.,3. v b i R e g e s , & Im»v pcratorcs tenentur. pr*ftare auxilium; R c c X t f í x f h i : * M a xim ia n u s Epifcopus.^ D.afienfis a u xiliu m petit- ab imperatore; C jiriJ íia n c , ctntra \mfles Ecclefia -, «#». tam fui. v lc ifc e n d i cauja , quam tuenda-. Ecclefia Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I perviam violenti»,G lo f 5. Uudanda paneritia; panem j r.. J„,,/tiis{utfct iMdanda cu b a rM a , q u i a jtti^ o n & eius auxilium eft mu manus n t g . . . , ---‘^‘^!’^! iifdmus E E ccccílceí if»a ,,eeft rusfortjfsimus f t ppax a x cclc* Jc* ricor um ,f ai us popu li / p r o p u g n a t u - fe d *7 18 D e c i m o facit text.in cap.Romana, §.fa ne,de cenfibus, ckp. R o m a n a , de poenis/lib.6. vbi A r c h i e p if c o p u s c o g popni Yk L r r ; ! ; A^’ ^'■‘^'^impifcopus c o ^ ^^^Pioecefibus íufFraganeorü r e l i g i o n i s , m a x im e h ^ l e viuíínte n o ftro R e g e Philippo i n . r c l l g i o n e pic-. tate, v t diximus 5Íib.4.cómínum.475.Ó£ia fte á f o r ti o r i ,d e b e t Co g no fc e re R e x qu ia vt b e n e re fo lu tu m f a i t i n d e c i f I A d e m o n t a n a , 3o;nu. 1 2.apud Oóta! Uianum C a c h e r a n ü , cui c o n c e d i t u r num.iin. qiubftione, I. O d a u o , f a c i t pro hac feu Y ^ a j t e x i in c.C hr i ftianiSjli.qusñ.i.ibi.'i^ Deo *^bnfequens vi detur c o n c e d i & a n r e cedcns,per queradeuenituradiílud l . a d l e g a t u , 1.ad rein mo bi le m , dc prO f t r m e m ib u s h en efitiu m n eg a re n o n c ó n * curatoribus/c. q u o n i a m dc fent en tia excommunicationis,lib.6.1.2.íF.deiu r i f d i d i o n e o m n i u m iiidid-goii nofter dora fe epprimi fer vioUm inm conque- E ti b i : * Et f b autheritmem Aegiam contra ieget publicas eum clerit a li c i n m b olim renerenmr aftrUh , f e r Archtdtaeenum vrhn G rum em ha efu t í ttemos,camcBnfteí ctim^qmceeleftemmi litem ftilfat non m ihi eius f o f u m debere fe iía r i. * Et ibi* * Sublimitatis íua t u b tiene v a le t u r ,ne quid illts ata fubrcBio, m t i n i m u i i legibus violentia,necefsita- íé tis im fo n a t,* E c c e vbi v i o l e n t i a , de quaRexpoteftcognofcere,cftinimic a l e g i b u s , & l k i u f t i s de cauíis,ad t o l lendam d i d a m violentiam( vtiüs fuü v n i c u i q , tribuatur) Rex nofter, k fui g r a u if s im i , & integerrimi auditores c o g n o f c e r e poífunt.In did is eaufis a d tollendam vim , fine pr»iudicio cauí»principalis,cuius c o g n it i o per tiner,ad iudices Ecclefiafticos, & no adfee ula rc s. T rt ' • , • , . ; . . N o n o aftipuktur h * c o p i n i o , & indubitatafentcnt.extex. inc.adffiiniftratores,2 3. qusft.y. ibi: * Admini' U R e x eft p r o c e d o r C h ri ft ia n» religio* nis ad liberandos vi o p p r e í f o s , c.20. fef.25* C o n c i l i j Trids & i i I u d e f t p r o * priiiin Re gis o f íi c iú , vt fuprá proba* tum eft de iurc, q u o m o d o e r g o c o g n o f e e n t iudices R e g i j , niíi per viarh quercl»/ c ó pa re nd o c l e r i c o s , co ram íuis auditoribüs/per viam v i o l é t i » in u c e a n d o Reg is auxilium, vt tollatur Vis,ac vi o le n ti a iudicLiEcclefiafticor u m ,c u Principes habeant poteftate in Eccleíiafticas perfonas in ordine ad r o l k n d á v i t b / v t in c. d i l e d o fílioj de fent.excc»mm. li b.6.pr»cipué, vbi fu pe ri or Ecclefiafticus, vel decft, vel n e g li g e n s eft,vel vim facit,vt in d. c. P r i n c e p s , p e r ic ul um e fti n m o r a , tune recedimus á regulis iuris,i.de pupilloj§iriquisri u o s ( v b i late laf.) íf.de noui o p c r i s n ü tiatiOne/Cap.cUmab Eccl efi a, de óffi . «. é . 1• A opinionem lequi lurifdtdiY^^j n m .n ,m ^ « ,,« « « ,« «/«</e ¿e" (y ’ c n d u m w U n e c e ji n a s e x p id itr n , d fq tK ncgligen- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca . i t 32 . & & qui ab ® L ! ( ) ; '“ di:oLft«etühabít,-;áter- £ c < le fi.,u m I com - Ium,pra?iidium,& turela Chriiiian^ m m t S f a.e f t-e r , a t q m Fv .m j mú . Mpnni t, .m n .a u ts m (e d c m M ise íe rb esso n p e n m r flT h eo 19 g^ m fl i n h i b e r e Epifeopis, & co. rij ne qncmquum exc 5 niu eanfa excommimica,js offendatur, v tili authftico,de k a i f e i „ u E p t f c o m « S . o » m t b * , ib i i E,st‘V U & t r“ h ' ^ y- . .- -G 2 tens »5 I i Traélatus de cognitione 26 t-eris kitirdicmus f e g r e g a r e aiiqutm i acra communione , antea quam caufa monftretur, prspter quam fántia reguh hoc ficrí íubent , * CK q u o text. defc c n d i t p r a á i c a , q u a v t u n t u r iu di c e s regis 5 q u i dan t pro uifiones R e g a le s , tam c l e r i c i s , quám laicis opprefsis, v t inter im , q u o d caufa pr o ccíTus mit titur ad C u r i a m R e g ia m , los defeomuiga d o s , y alcen las cenfuras, y entredicho por ochenta dias, * E t fí *7 28 i udeX Eccleí iaf ti cu s fuerit rebellis,& n o n pareat didi o R e g i o ma nda to ,íe u d e p r e c a t i o n i , datur f e c u n d a p ro u i ­ fio , & tertia fub poenis te mp or ali ta ­ t i s , vr tradit G ui lle rm u s Benedidtiis in c a p i t e Ra inuntius, v e r b o , & v x o ­ rem n o m i n e Ád e la fia ,c l 2.d e ci f í o n e , nu m e r. 4 6 0 .d e qu a p r a d i c a tcftis eft, O d a u i a n u s C a c h c r a n u s , fupra num* v i g c f i m o , i n fíne,vbí d i c i t o m ne s feré P r i n c i p e s fe c ul a re s ita c o n f u e u i f fe, v b i al le ga t, & laudat noftrum c o n c i u e m C o ü a r r i i . prad.q ux ft .cap .3y* num er . 3.& 4. qui poft alios fc ri p to res , ita r e f p o n d i t , quam p r a d i c a m re fe rt etiam N a u a r r u s , in c a p . c u m c o n t i n g a t d e r e fc r i p t i s , r em ed io pri m o , C a r o l i i s d e G r a í r a li s , li h . f e c u n ­ d o R e g a l. F r a n c i » , iure.7. Aüfre riu s in C l e m e n t i n . I . de of fíc io ordinarij, f a lí e n c i á . 3 o . regu la fec und a, &: n un ­ q u a m v i d im u s neque audiuímus c o n t r a r i u m i n h o c R e g n o Hifpaniarum, n c q u e eft a li qua pro hi bi tio R o m a n i Pó t if í c is , q u i expreífé has caufas v i o ­ l e n t i » t o l l a t , & cefsátc p r o h i b i t i o n e tacitusconíenfusprxfum irutM arta, d e i u r i f d i d i o n e , q.part centuria.2. ca f u l o i . n u m . i o . E c í i c e a , q u » n 5 mutánrur ftarc nom prohibentur,!. p r » d pi m u s, C . déap pellati.onibus,& o m ­ ni a in iure noftro ce n f en tu r permiffa, nifi reperiantur prohi bi ta,I.altius# C . de fe r u it u t i b u s, m a x i m é quia nec cxpreífa pro hi b it io nullius eftet m o ­ m e nt i, quia lex pofitiua n 6 poteft to l lere l e g e m n a t u r a l e m , ex traditis in p r o o e m i o , cap. i o . & i n p r o l o g o . H i c autem forcnfísvfus & praxis, qu a Re gis C o n c i li a r i j v t u n t u r , non fo lu m his rationibus iuftifícatur, fed p r » c i p u é propter maximamvtilitaté, q u » reipu bli c» accedit, prout expe­ rientia rerum magiftra d o c e t , & vetu ftas a nt iq u ifs im a fu a d e t, aliter enim fi h o c remcdiü & a u x il iu m , & aducr­ fus iudices Ecclefiafticos no n adhi­ b e re tu r, grauifsimé opprimeretur in­ n o c e n te s á iudicibus Ecclefiafticis, qui á R o m a n a G u ri a Ion ge diftant,& fic interim c ont ra c a n o n u m ftatuta, po teftate,& i u r if d i d i o n e Ecciefiafti­ ca abuterentur, e x e q u e n d o fuas l e n ­ te n d a s iuf tas, feu iniuftas, fp re ta , & ne g le ta le g it i m a appellatio ne. S V M M A R I V M . 1 Erbu de iu reintelligi poteft de iure ’ diuinoi 2 Reges de iur e diuino tollui v i m oppref fisfa tia m . 3 R e x dicitur Vicarius D ei,in rebus tem peralibus. 4 L e x .i.in fin .tit.i.p .i.in te r p r e ta tu r . 5 Regibus deponentibus depropriofatio eft credendum» 2 6 6 L ex. 3 .titul.\ . par A • Ponderetur pro noftra opinione. 7 Reges tenetur opprefis iuftitia facere,. 8 Virtus eft cognofcere per via violetU . Reges fu n t patres reipublica, . 9 10 Rex eft anima r e f G L O SSA III. In wcxho,*Por derechojUicxplkztuv. Lterius, & t e r t i o , poifunt d e ­ clarari illa verba le gis,ibi.*/’<??' d erech o,*\t interpretentur, de" mero iure diuino# quia co iure iufpcd o ad R eg es temporales f p c d a t Ube­ rare vi appreifos de manu calumniatium ,vt dif ponitur,Ierem.cap.i2.ibi: V * ludicate mane iu diciu m , f i eruite v i oppreffos de manu calumniatis, * i d é q u c d ifpo- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 29 * per viam vioIentii.eioCj.' difponitur in cap. 23. ibi .■*^ Audi dicare. & Ecclefiám defenfere. vt i„ uiLarc,o£i*rr,t-„. verbum V om m JiexIudd, q u i f c d a f f per fclíum D a m d ffm n em ftm a m , ¿ ¿ap. Maximianus Chriftíanorú.í i.o u ríi lieere ' t ó ‘^‘P^uperesdi íiitia 4 a>quii'as T r f o & iufta pf*cipere,& omnia cúm moderaminedifp6nere,cap. Si Éccleíia, J3- qu*ft.4 .Etift* omnes virtutes, leu obligationes exercentur in baa cogmcione per viam VíoIentJ*,qiiia QÜédo vimopprefs!s ;áclminiftrátur íuftítiajitigatoribus, virtaonfouentur,virioíi puniunrar; & Eccleíia d e fenfatur ; quód eft proprium Regis o f h a ú , quod debet cxercerc, in omnibus caiibus & rebus defenfionis fuofum fubditorum,quia omnes ñint ciues fu*Reipublic* téporalis , qu* dicitur política, & fconomicaadmN niftratió ; & non cognitio iudicialis, vt coníiderauit eleganter Antonias Oliu^raus, de iure fifci, cap. 8 . num,> 3^* Étcúm fit pater Reipublic*, tenctur filios fuos defendere, vtdoce,c Franciícujropius,de poteftate Prin dpis fecivíafis, §.5. íiunier¿36. Et Scñeca; ad clementiam Nerónis, lib*./. cap. . ibi: * Jn ím u s Reipublica ih es, ítherate vispprefas de manu ealumma» . is. * Ex quibus verbis illud ius Re~ de fore diuino ( vkrá ■ r ^ r n ^ l 13'tó.H.P^ri. 2.;do^rAzíued.Índ.l.36.Rodrigucztóe annuis reditibus, lib. r.qravft. 17. a num ’8 víque 75.vbi explicat matep r a d i c a m huius cognitionis; ívltr’’ C o u a r . c a p ; } 5 .¿ S ¿ íe ;v b i fu» prá ffiuódex eo maximé procedit; Quia Rex dicitur Vicarius Dei ín tem poralibus üeut Pontifex in fpiricualibus l.i.infín.titn.parr;2. ibi: * £ tiro fidíxeron k í Sabios müguos/ q u e e l E r J m d o r es Vicmode D u s eñ eí m p e n o , pata hazer juftnia em lo tempor al i bien afsi tomo el Papa én U e jp irn u a l. * Ergo cúm cognitio pet viam violenti* íit quid temporale, ¿ nontangatfpiritualia;principaliter, neque incidenter, fequitur Icgiti» moiurc, ad Regios Senatores per» tiñere dida cognitio, tollend* vira, cúm inhac cognitione no, agatur dé iuftitia cauf* principalis EcdeiiailN € * , neq,de eius cognitione direde; nec indiredé, principaliter, ñeque acceíforié,fed íolúra de vicolIcda,cu moderamine in culpat? íurel?,ift no» uifsimé poft h*c,fcripta traditCamii IP,Borrclli,de RcgisCatholici preftá tiajCap.yi.num.jM.verf.Odauus. Et ¿umRex nofter illud affirmet in hac lege,illi credendum eft, vt habetur in Cieiuenrin.i.deprobationibus,&in L32.tir.16.part. 3.ibi;^ Peto.fi P a p a , o Emperador, * ¿trad it loannes Garc/ de nobilitate, glof. 48. §. 3. numer.3. Etob hanc caufam dixit Gafpar Veiafcus , in repetitione legis Imperium,ff. de iuftitia & iure, numcr.98. quód inter ea qu* Re«ibus conuen iu n t, funt iuftkiam opprefsis fa¿ere, cap. Rcgum officium , ¿ cap. Reges. 23.qu*ft.5.& virtuofisbenigné facere, ¿ vicioíos ícuerioimé v lv t i n • " í-3 S í/ :;2 S ti' 5 illa corpus tuum , tib i enim p a ré is, curé Aufredus, in Clementin. i.'de offício ordin.rcgul. 2. falencia,30iCarolusGráfa]is,]ibñ 2.Reg.Franci*, iure y. Afíiiói. in fuis conftitutionibus,rub.56. niim. j.P a¿amo,de origine ínquiatofiim, lib, 3. qu*ft. i . opinione, 3. & eft icx. 5. tit.i.pár.2. vbi habes pulchra verba, v*: i'cferam,gíof.fin; num.90/ Exquibus ómnibus manifeftépro batum eft,ad Reges fuofque granifisiSenatores pertinere cognitione pet viá violenti? tam de iure naturali, quam d iu in o ,¿ canonico,& fic bene dicit lex noftra in principio: ^ por derecho y co fiambre inmemorial ,f?er a los Reyes alear las (aereas que l^zszen losjuezes ñcclefiafii,-os, * di íic 2,cl fccundum titulum dc quo in d.l. recurrendum eft. v id eris a lte ri parcere,* G 3 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 8 9 10 Tradatus de cognitione. SVMMARIVM. cit,quód confuetudo tribuit ius Prim cipib US ftecularibus, conferendi be­ J. TMmeníorialfS habet v'm tituli, f i p r i . neficia , ergó á fortiori poteft caufa­ ri confuetudo in dibris cognitionfi 't ,-^á:p r iu ile g io ‘a cquiripojfunt f m i l i bus per viam vio len ti», inrer perfo? tcr f i confuetudine tm m ew oriali, lias Ecclefiafticas #maxime, cum il­ 3.: Principi jxcula/jpot.eji P o m ifexco n - lud non,fit damnofum libertati Eccleíiaftic» , íed valde vtile , vt ex-; Jf Confuetudo tribu it ius conferendi beprcíTé tenet Xuarez, lib. 4. de immu? . nejicia Principibusfacularibus, n itateEcciefiaftica,eap.34. «uro* 43. $ uJd inducendam, confuetudinem fu ff - . in fin. & in fimili cóníuetudine, tra­ c iu n t,60. anni. . . : j ; dit Cachcranus,decifio. 30. num. 15. 6 Conjuetudo co g n o f :endiper v ia m v io -. vbi allegat noftrum conciuera,Co■ientia prdfumnniUr d e fu x if e a úluló. uarru.ideta tradit Antonius Thefaur, . pracedenti. ■ rn; , decifio. i 31. numer. 12. Ad quam in­ 7 Confuetudp co gno fcend i p e r v ia m v io ducendam fufficere fcxaginta anni, le tid , V iget apud-omnes nationes Chri yt tradit Prancifc-Marcus, decif. 552, Mb.2.in decif. 44. eodem lib.Felin.; . ftianorum . 8 R eg n a ,fi Proulnciain quihus.cognefin cap* irrefragabilis, de prxfcriprio. caiurper via m vioíéntidire feruntur.■ ib iy* P e r iflumte.Kt. d ic it C a r d in a iis , in 9 obferudntia, f i traditionis am iqyvfS.' eap.ft d ilig e n ti eo;tit.-Dom ifium f u u m co- 10 .DoBori afferenti a liquid de cenfuetudine credendum e j k - ': f u h d i t a Papa, (fi de p a trim o n io bcati P e - f u l u i f e , quod licét C iu ita s P e ru fm a ftt t r i j t a m e ñ potuit ipfa Cttíttas p rafcrib ere m e r u m , f i m ix tu m im per iu in fu o s ciues 'G L O S S A f I I I I . In \ t r h o 3 * to rh o fh rn b re in -- m e m p r i a i * . X His verbis • c o l l i g e s , q u ó d etiara fi deficeret naturale ius / i n d i d a é o g n i t i o n e , habere R é ges iuftum; & ¡egitimtnn titulura, q ü ó d caufatur ex c o n f u e t u d i n e i ra m e m o r ia li , q u » habet vira t i íL i ií , & prÍLHÍegij,!. ho c iüre# § .d u d u s a qu»,íR de aqua q n c t i d . & ftíua,cap. luper q u i b ü í d a m , §.pr?tcrea,de ve rb or um íi g n i fi t ari o n e,&ii c i 11u d q u ód e ft q uf íiüile priu ilegi o , poteft acquiri c o n f u e t u d i n e i mm cir or ial i:. , vt tradit D c c i u s , confil. :589.numer.2.&6^9.6: cum Rc m a nu s - P o n t i f e x poísit per pf itrilcgiuffi c o n c e d e r e laico P r in ci ­ pi capacitatem rerum fpirirualium, in aliqüibus c a f E u s , & o b iu f t a m , & ratíonabÜcm caulair¡,vr tradit A u frcd. d c p o t t f t a t . f » c u l. f u p e , E cc l ef . i c g u l . i . f a l e n c i a , 1 2 . G r a t u s , confil. ¿i . i iu m e r . 22.cc 23. vo lu m . i. vbi di- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca máxime cum h»c confuetudo, non fitEcclefiaftica. Et noftram confuetudinem Hifpani» confirmat, & probantÁuendafíusJn cc pp.s.part.cap. num. i2.vcrf. Decimus cafus, & in r. part. cap.!, num. 32. & iftam confue^ tudinem, aprobat Salzed.in pra ¿iíc. ad Bernar.Diaz,c.i0 2 verf.Hinc etiá, 6 Nauar.in manuaii,c. 27. á nu. 6 9 . & 7 o. G o r d o u.i n fu a í u m. q. 3 5. A z c ue d. in 1. 2. tit.ff.lib.i.Recopm nu.hn.verí. Setiis vero, Sefe,dcinb!bition. c. 8. §,3.nu.i58. Ioan.Garc.de nobil. gloí. 13.nu.5*i. Cenedo,coikkfanea, 6. ad decretum,Segura de Alíalos in diré¿torio iud.Ecclefiafticorum,2.p.c.13. num.yi.Lancellot.a.par.cap.q- num. 3ff. q n » confuetudo, ita vnanimitpr apud omnesRegeS;&Principes Chri ílianos obíeruata pr»fuirütui'defluxiíTe á titulo pf»ccdenti , lex qu»dam mulier ,íf. dc rei vendicat. 1. fia te , ft'. fi certum petatur, lex pv»dia, íf. dc acquirendapoíl'cfáione, & tra-’ dit 52. Dcrviamviolenti»,GIofA dodifsimus Sc-' k r b f a ó^cifio.incpiftolaRegia/ A k ^ rfirip ta verbo, V n k n t c s , num. 112. ‘^ N rc Vo .^,^¿0 c o n fu e tu d o ‘" t o l i s , f r a n 1 Uí-anfo habet vim,ficut r c? mira raii& docetPutcuSj L ' i & rioftraro coniueiudine, f L r o L f M a t t a , a r a ‘‘ ri«-VP-'‘ " - ' 7 ' 1? num ®.&4-Mcm docet Olanus,liGafpai R odP i"” ’'*" ' " ‘T T ! * G a t ie r .U b .i.c a n o n ic a r u m q a iE ft .C i 3 4 .n u m .2 5 .M ic h a d A x ia ,d e « h i- bendis auxilijs,fundameac.ayiAntonius 01iuanus,deiuichY/ eap. i 4 f riUtTicr.i5* B o b 3.dill ^5 Politics^ lib.2. cap.iSi num.i }9.»& cap. 19.nu. 2 u V i u a l d u s , in candelabro au ri, in t a l l a i n C a n a D o m in i,c a fu . 1 4 . Q u * co n fu e tu d o non folum v ig e t in n o . ftris Resuis H i f p a n i * , fed apud oin- t & in Regno Aragonum, Scfc, cap.8* §. 2.numcr. 5. & Qliuanus, cap. u . numen 34. & 36. idem in Regno Sab ü d i», vt tradit Antonius de Herre­ ra 3 * £ » / / » por ei Condeftable, * cap. 36. in fine /idem obferuatur in Regno Nauarr» , vt tradit 0 1 iuanus, vbi fuprá / litera I. numcr. 7 7 .lt litera A. numer.34. Et generaliter apud omnes Prouincias Ghriftianorum / vt docet Scie,vb i fuprá J cap.8. §.2. iuuri.5. k cum om­ nes iili grauifsimi Dodores / &fcriptorcs attcftantur de dida confeictiidine, credendum eft illis ,v t late rcfoluimusjlib. i.pradiicar. commu* nium contra communes ,qr.a?ftio. n Maxime quando nulla eft contra di­ d o , neque opinio in contrarium re­ cepta,neque apprpbata(contra hanc dcfeniioncm fubditorum) vt dixi* mus fuprá 3 in operis introdudionc, . , obferuantia ita, i n o m n ibu s p g m s vnlform is feruanda cU. I- qu id a m referunt, fi. de iurc c o . ' X & ... .... d i d i o r u m , i b i : * J maisribusncjlris nes nationes Ghriftianorum,vttra ditCouarüu. cap. 35. & Sefe, de in­ ebfa ua tum , * lex.i. dc officio qu»hibitionibus, §. 4. nüm.ó.did.cap.R f t o r i s j i b i , * Crehior apiiávíteres opi­ Bobadilla,did.nurn.139.idem obfer- mo; * 1. Athelctas/dc his, qui notan* tur infa /ibi i * Ita omnes opinantur,* dUNalliSran™ “ ' « “ e y c e d e n ie ™ refcriptis, remedio. I.idem in Reg- memoriaU . vtdlKimusmprooeimo, no Borgoniar /vt docct Boerius, dccifio. 6 9 . niimer.23. idcm in Scnatu ^ t, i xr Neapolitano, vt docct Afflidis, deS V M M A R I V M* cif.2.& 24»& Grammaticus, decif. 78. numer.2. Menochius, de recuperan* 1 ICT Jelentiafpecies pluresfunt* dapoíTefsionc,remedio, ij.numer. 2 ^ Fiolentiaahlatiuáí 120. & Cacheranus i dida decifion- 3 riolen tia expulfma. 30. ItRebufus, incom. Regn.Fran­ 4 F io len iia tur batida, ci», titul. de poíTefsio. benefíc. g lo f 5 Fiolentiaeom puifiua. fa, 2.nura.8.& Guillermus Benedi- 6 F io len tia caufatarfin executioné fe n ­ tentia appellat tone remota. dus, in cap.Rainiintius, i.parc. ver7 Vis fub fp ecie h f i it i a qualts eft. ficul. Ex vxorem , numcr. 39. de te8 I u d ic i p ro ced éti de fa B o poteft reffti, ftamcntis, in Regno Galeei», tra­ dit Gafpar Rodríguez, Iupra, libr. i. 9 Iu d ex f a c i t v i m . m a l } p ro ce d e n d e t n c a u fa fth i co m m tjfa. qUcvft.iy.num. 71. &in Regno Fran­ 10 F im fa c i t iu de.i, per fententiam i n i ' cia?, Oliuaniis, fuprá,cap.3.num.:6. quam, Rebuifus fup. & A x i a , fandameiit.24. G4. Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca II M Í9 Trañatus de cognkione j i Trnuriojum tft,quod iure non Jit. j i Defenfto eft in duíía de ture n a tiíra li. j j infttum eft á natura y v t qu'úihet to r pus fu urn defendat, 14 Remedium per via m violentid f u i t v » ú l i f i m u m , ¿ &quifs\mum, /5 L e x . 4. tit .lo - p a r t .j: declaratur. jS Iudex fa c it vim ,non admittendo ap» p tlU tion em legitim e interpofitam. j j Iudicium in quo aliquis condemna­ tur iniufte ffim ile eft violentia la tro­ num. íS +Voz del Rey tienen los juezes, y fi hazen c6 ella agrauios,y fuerzas, es graue delitoY 19 Muez injufto los daños que hazetó 20 ^HipócritaPrincipe,como fe pin ta,y conoce.* 21 R e x ,n o fo iu m v im propriam, fed v ifo i fubdHorum; tenetur repeliere. 22 L e x j . v e r f.lte m autem ff.d e in iu rijs declaratur. z] Rex eft caput ReipuHicd tem poralis, ¿ ftc tenetur fubditos defendere. 24 R éx pro communi v tilita te creatus eft. 2) R ex ómnibus opprefsis,tenetur p a tro - ciniumprdftare. 26 Regibus poteftas Á Deo tra d ita eft. 27 Reges tenentur fubditos ftefen dereffíue tn tu n a , confi fiat m f a jo ,jiu e in iu r e , ¿ ad hunc ejfccíum, congregauantur C on cilia . 28 Cap.dilecío, de fententia excom m uni­ cationis declaratur,¿ ponderatur. 37 Cap. fin. z y q u d f t . y ponderatur. 38 Iudices tenentur ad elef e n fione m ftih-, dit o rum. 39 Defenfio in foro confcientid,eft U cita. 40 Reges tenentur tn con fcien tia fu b d itos defendere. 41 Cognatio nam ralfsftnterom nes homi nes conftumtur. 4 z luftus nequedcbet.nocere, n eq u ep trm ittere,v t a lte n noceatur. 42, Intuftitid 0 e.ra duofuní. • . 4 4 D iju m C ic e r o m s refertur. .i' 45 Iniuriam repeliere-, eft opus v ir tu tis j ¿ o}lígationis. • t ■• ’ ' ^ > 46 Pcena fuos. habet authores, 47 Platonis refertur dicíum . 48 Reges ienentur,fubditorum in iu r ffs p r 'opuljare,rationc officij. ‘'d 49 Platonis le x , laudatur. 5 0 Solonts,lex refertur. ' q i E g jp tioru m ,li'xrefertur. y 2 R ex d icitu r a rU íé a g e n d o ,¿ rcgedo. 55 Reges antiquitus tjr a n i voca b a m u r. 54 Regis officium r e fe r tu r , ¿ in quibus 'confiftat bonum Reipublicd Regtmemi 55 Mex eftp rim üsin thr'ono hom inum ,¿ tn pcenis fi non fa c ia t tuftittam . 56 Anionq Auguftini verb a referuntur pro Regibus. 57 R ex non debet perm ittere hom inum opprefsiones: 58 ludices antiquitus ad portas iu d icá h m t , v t partes accederent fin e d iffificultate, ' ' 59 Defenfio naturalis quomodo in te llig a tur, z 9 Dim v i repeliere licet de iure cano­ nico. '60 Proximo etiam defenfionem debe- 3 o riicinum ,fuum tenetur quis defende­ re. ¿1 R ex nonpotéfi tollere defenfionem cü mus. 31 J ^ tlib e tp r iu a tu s ,te n e tu r v im v i r e - ptücre. 3 a Regesfu n t patres Reipuhltcd tempo­ ralis. y, Regum officium e fi,v im tollere. . 5 4 6áp. Regum officium, nouiter d ecla­ ratur. fit iuris naturalíS. ■ 62 ¡eno» defendit, cum pofsit pec­ cat contrapT/iceptum charitatis. 63 Sacerdos f e defindendo ín ter fa c r a M ffarum ,potefi reddere ad. a lt a r e ,lk c'et occiderit in va forem . 35 C a p .a b I m p e ra í 0r i k , 2 y q .] .d e c la r a t . 64 komo homífti.officium debet. 65 Defenfio bonorum eftpermtffa. 0,6 1 m u r t a [ociorum , a r m is eft p ro p u l­ 66 Clcricis non eftp etm ifu m a liu m $c- fa n d a . ctdere,nifi pro Áefenfionc, 6 7 D efen - Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ÍI ta • perviam vioienti» g ; Dcfenfi" * « " ■ J ch rijl» ’ i» V 4 1 Í M t" M H J f' cafibus in quibus admittenda eft a p ­ pel la ti o , v t in text.ibi;* A le a r U s f a e r eas qUe h a z e n los {uezes E c c l t f a f t c e s en no J.J iM m fd e r '> n L « « f Mk-.:... /.éii 'Ai Át^AeiUft diuino. yo D efen fo p sieffelle v e la bena. f f i n qúodtj m. jiD e ftn fio p u fh 53 otorgar U s apelaciones llos le g itim a m e n te f u e r e n V. in te rp u e f- tas . * enim eft vis no to ria fiib 'f p e c i» iuftiti» i n d u d a , vt optime -confiderauit C l a u d i u s de SeylellO,, in .r ep ed t i o n e, le g i s, vt vim, num. 36. ff. de iuftitia & i u r c , ibi: * A u t v e r u m 'juti appellatum G L O S SA que d e ­ S n o n ohf a m e appel­ latione iud e x v u lt p r o fe q u i, f f t m i c aut eft tale g r a u a m e m , que d n cn poteft repa­ ■Vcrho*k\<lM las fueras * r a r i per iu d ice m d q u o ,ft ' (u n c poteft de f a c f o / e f if t i, a rg u m e n t.l i . c u m t h i n o i a ' j is ,j f ;d c appeii'itio. rccip .l.o m n esft i , C . N T e x t . i b i : * Alear las fu?rcM que loi juezes Ecclefiafticos^ h a zfn e» U s caufas de que conoce..^ Q g o d intellige finé cognitione caufe principalis,ncqiie exercendo officium iu dicis,fed tanqifen miniftri l.egis na­ turalis, ad tollendávim,vt tradit Se(e, d e i nhibi ti 0 .i u ft. A ra g. ca p ,8. §.4. n u. i. Et pro declaratione horum verbo,r rum ,¿iimaduertendum eft plures ef- fc fpecies vi ol e nt i» ,& . iic plures def t f a .. ■r ■ . A i' r ■ ■ • bet aplican fpec es defenfionis, quia .. H . n T , - ■, t ... 'r alia eft vioíéntiaabláriua, vt quan do aliud accipitur per v i n i , alia cxp uliiUa, vt quando aliquis expellit alique ár e fua (quam iufto pofsidet titulo) alia dicitur vis turbatiua, q uá do quis perturbat aliquem in fua poffcfsio- 4 nc,aliadiciturcompiilfiua,quando de D e c iirto m h u s , i t h , 10. f f ita v o lu it , Petrus, D i n u s , C i n u s , B a U , i n d .l.om nes, f f tn i . V n d e v i f f tn l. A b e x e cu to re , C, q u o ra m d p p e lU t. non recip. B é ld . i n i . a d .editos, c .d e E p ifco p a li A u d ie n t ia , q u ia ju d e x m a lé procededo e iia m \ a c it v i m , * Et'vlrrá eum eft text.fingularis, in I. ioiiiriarum, i'3. §,idcm labeo,in fine. ft.de iniurijs,ibi; ^ tr g e f quis per tn ^:njemi'M'd 'd tx e r n , tdem e n i pro . m- • ' • vbi textus cxprtiie mnuit r • c ■ t» r q u o d p e r fe n t e n t ia m fi t in i u n a ,& ic declara illa verba, in d; 1.1. verficul. N a m , i b i ; * N a m cumquis in iq u e , v e l iniufte j\ fite m ia m d ix e r ti; ex eo in iu n t dt cam quod U re f f iuftitia car<t, * vbi glof; verbo, iniquitatem,inteiprcta- quis compellit aliquem ad reli.iqucn d a m r em ,q u a m iuftd tit ul o pofsidc- E t p r o f e d i o iudex qu; e x e leincr.tiara appellatione r , - uat,vt traditBofsius, in fua nraxi,tit. deplur ¡bu sV ioI ét ij s,C an tc ra, iii fni s qu*íHombuscrimíiialibus,cap.8.nir ‘' “ “ " " ' i ’ p a m s . >" « " ‘ "l’ ' 'u m i u d ic ls a p p e I la t io i ii s ( i n i l l i s c a (¡bus, t n q m b u s a p p - l l a t i o , n o n t n - 227 & d lx 'ta u L litrfc L m n M L M ^ i.num. 37S.& M il c a c d . v o l u m ; j . d c , 'u o la ,fe d ic g itim r c ft)v m fim ^ ^ iniuriam p a m , & fic r e a o luie l U - vm.i luas IWCLICS VIU : : b “ < r.ta G fa a a „o „fu ,ffet;v,in , ^ s. lud ex Ecclefiafticus exequitur fuam fententiam appellatione r e m o t a , i n t: f Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 7 P u r a t-u e f e l e otorouela a p e - « U eion flkih i, u - >i ft A lca n a M a fu crca ,p ucan 8 Tráélattis de cognitione Xo f í otorgue,f ara que la s a q u ifsm u m v i deietio fu h e m r i, fropter íartespUcdanftgt^H fu ju jH c ta a n tcq u ie , quod ad recuperandar» pojfej'sicncw koc 1 como d e u a n .* E t r a t i o e f t , q u i a g c n c imerdicrum pr oponitur. * E t f í m il i té r ra iire rlo q u cd o jo m n c illud,quód n ó f it i u r e , iniuriofum eft, & q u a f i p c r v i m f a ^ O , § . i . i n f t i t o t a , d c i ur e n a t u - ad re cu p e ra n d am poíTcfsio n e m , dc f a ¿ t o , & a p p e l l a t i o n e r e m o t a , fubl a? t a m , h o c r e m e d i u m , per r c c u r f u m , rali l.i.f f .d c iure iuf a n d o ,l.n in p r i n cipio*,ffdc n o u i o p cris n u n t i a t i o n e , v b i D ’o ¿ l o r c s , l . i , f í . f t c i n i u r i j s , i b i í & p e r vi ran v i o l e n t i ? f u i t i i i t í o d u ó t ü , a d f i m i l i t u d i n e m i nr erdidl i d e v i , & v i a r m a t a , p r o cpia f e n t e n t i a eft b o - ín iu r ia e k es d ttia eji, qubd no m e fia tti* n a l e x P a r m x . q . tirul. r o . p a r t . 7 . ilfti E t p e r c o n f c q u e n s l i c i t a eft d e f e n f i o iure naturali p e r m Í T t c n t c ,l .i .§ . c u m * Sientenje por agramados a U s vegadas los ornes de les ju y zio s de les ju zg a - A r i e t e s , ff. fi q u a d r u p e s p a u p e r i e m dores , 7 piden aleada fuerca d cU n te d d feciífc d icatu r, qucm texn declarat M e n o c h i ü s , l i b , 2 . d e a r b i t r . c a f u . ¿ 5* Rey tales ju e z e s , y ja q u e con gran fo heruia. o m a licia que a j en e llo s , o por & D u e ñ a s , r c g u l . i 9 2 . & probat c tia m [er muy dejentendides, que les non quic"- t e x t.in d.^v^Vim , & i n C lc m e n tiá » d c h o m i c i d i o Á i n 5. q u o d v e r ó i n f t i r e n d a r a U a d u iá m e s is s deshonran d izten d oles m a l, porende desoímos, que t u t . d e i ur e n a t u r a l i , & d o c e t T i b e r . D ecianust conf.20»num .2.volUí3.& qualquter ]u 7 g U o r , que ¡ghe ta l razan como efta ,f r ie jfé , o p ren d iefe , om a íá f- c o n f i 1 4 . n u m . 8 4 . e o d e m li b. & C o n C f e , o dcshonrafte algu» h om c, que deue gy.n um .47. v o h i . Stff3.num v23.v oU auer otra tai pena como f i f i z i e f e fuerpa z. i n t a n t u m q u ó d p r o d e f e n f i o n c r c rü p o t e f t q n is h o r a i n e o c c i d e r e q u á - eon arm as, porque muy fuertes armas ha p a r a fa z e r m al aquellos que tien en v o z d o a Ütcr d e f e n d í nÓ p o t e f t , v t t r a d i c del Rey , quando quiftcren v fa r mal h l C o u a r . in C l c m c n t i n a , f i f u r i o f u s , 3. lugar que tienen. * É x q u a l e g e d ü o p a f t . § vn i c o, r i um . f f . St p r o b a t u r i n I. notabilia d e d u c e n d a funt in p r c p o - F u r e m , ft'.ad l e g e r a C o r n e l i a m , d c í i t o . P rim u m , q u ó d iu d ic c s faciunt S ica.l.i.C .vn d c vi,cap.2.dchom icÍ- v i m , dc v i o l e n t i a m , q u a n d o n o n a d - -ij d i o , i b i : * Te m aque liberando , * m i t t u n t a p p e l l a t i o n e m , i bi : * N o n lis 3. e o d . c. d i l e ó l o , d e f e n t e n t i a e x c ó - quieren dar U aleada» * S c c i l n d u m , , 13 r n u n ! c a t i o n i s , l i b . f f . & p l u r e s r c f e r t Sc q u ó d a d R e g e s fpc(ftat,vt v i s t o l l a t u r , fe q u i t u r , pro hac f e n t e n t i a F a q u i n e - in n o n admittéda app e lla tio n e , quia tu s,lib r. i.controuerfíarum, cap.31. E t r at io e f t , q u i a á p r i n c i p i o , i l l u d efl: ánatuiratributum ,vtfua,corpufquc f im il i te r pars p r X i u d i c a t u r í i c u t íi armi s \ m \ y x ú h á -iím { Y n ,\ h i;* C o m o ftfi z i e f e fu e r cacan a r m a s ,* Si f i c d i c i t u r fuum q u ifq u e tu c a tu r, ex diuina p ro É c d d h ñ .C ííp .i2 .* / u d jc m m in q u o a li- u i d e i i t i a , a r t i f ic i o n a t u r » & ad c o n f e r n a t i o n e m i n d i u i d u i , & íi p o íT um quts condemnatur in iu fté , ftm iieeft v h le n tU latronum * i d e m d o c e t Saniftus m e d e f e n d e r e , m ulto fortius p o ífu m a d i re R e g e r a , v t rae d e f e n d a t , ab o m n i v i , & iniuria, per viam v i o l e n t i » , q u ó d rem edium fuit vtüifsiraura, & ? q u i f s i m ü , i n o p p re l T or um l e i i a m é , v t in intcr d i d o v n d e v i , p robat text.in l . i . §. h o c i n t e r d i¿ l u r a ,íf i de vi, & v i a rma ta , i h h * Hoc im er d ilíu m m e r p o- T h o m a s , 2 . 2 . q u » f t , f f p . a r t . 4 . i b i ; * Rrirt c ip o ñus in medio illiu s qnaft lupt raptétes pr4dam ,ad efendédum fanguinem , f i ideo ficut licét rejillerc la tron ib u s,itu ii» cét refiftere in ta íi caf» malts P r in ñ p iQ u « f e n t e n t i a m a n i f e f t a t u r , in did.l. Pártit» ,4.ut.ii.par.7,ibi:* ue m e r ¿í ju e z otra sal pena,como f t f z i t f »ttur ei, qui v i deiecius e ft, etenim f u t í f tfuerca conarmas ,porqne muy fuertes VCMr» a armas Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 17 p e r v ia m v io ie n tix , i8 Armas han pura fa z e r m d , aquellos que l ¿ eyj. * Etfic dixiindíítie tte n v oJz d d eeiE ^ Regem, nuro. 70. malas \uezes can reboca , 7 m d ca ea o .e c u r i o a d iu fíic/ r cb á n la ka»ra,j haztendaae-los litigantes ifonp ildoras d o fr - d a s ju e n - li tradit Bobadilla,in fua Politica,lib. 3i eap. 9 .num. 29. ' ' ^ 'Q¿i* brnnia non folum proccduht Los 21 Rcyss b íp cd u illius qui vim paífus eft,Vr loquitur dida lex vt vim , fed Réfpécftu tertij, maximé íi authoritate pu­ tíe'ia , y c u i iblica vtatur, vteftRex,&fuÍSenató- úfefedecins fes grauilsirai, qiiiá ad eos etiriiu fpet i e u e - i g a c i ó o b l i c' j c i c n c i . i niendo dentro d tp S i m , á m k a f b o j £Jckmbnea , eftan f e r defuera doradasijan fepulcros cubiertos de. d a h a ftr a , lo q m l cubren con caf a de D i o s , ^ Yt habetür in Pfalm. io3.num.:.2.2v-&RibaGeneir a j d e l Principe Chriftiano, cap. r. 19 lib. 2; fo ic o i. & illudjTgnifícant ver­ ba d id * legis partit*,ibi;* f a z e n m i porque tienen la v o z del Zey. * I(ic ft álithoritate Regiasñon verá, & iufta, & honefta,.fed violenta , vt tradit Oliuanusjde iure fifci, cap.14.num. 102. &• lofephus iSefe jd e ioliibirionibus iuft.Avago.cap.Ñ §¿3/ nu. mo.& cap. 9.§.i.num. za. C0L3. Et profedo íotius iniuíiiti* , nulla capitalior cft, quam coriim qui tune, eum rríaxitííé fallunt, id agunt, vt viri-boni dfe vi­ deantur, vr tradit Eobadilla ,in fua Politica, lib.2.cap. i>. num.Ta.&íiC dixit Períius, S & ty v a .y * Rftutam r api defferuat in pecíare v u ífe m J E x Oratitis in at tcPoénca, * N unquam ie f d i a n t anim t ju b vulpe latentes,* Et luuenal,' Satyra./q.f^íií t omne vitium fpecte v ir pater Ribadeneira, lib.2.dc Principe Chriftiano,capV 3.an n edit,h *c verba,* * / Principe m i s ,¿ v m b r a .* E x 20 bypocnta es v n monftruo cofuefio de v a ñ a s figuras , que parece oueja , j es lobo, tiene tlrojiro de hombre ,■ y el coracon de bttlpeja J a rija e n la boca, y ei cuchilló en lam ano, la v o z de Jacob, y la i manos de t fa u , da befo de f d f a p a z como Iu~ d a s ,p e r d efu era blanco,y dentro negro; lomo el ctfne , es camodas monas,que tmi tan las acciona del hombre , y f e quedan m o n a s, * Et quód ibi refertur de Prin cipe iniquo, intcllige idem de iudicé Eccldiaftico , vel fsculari, qui íub vdamcnto public* iuftiti*, faciunt iniquitatem ,&iniuftitias, aducrllis quos vim vi repeliere,Iicét,vc in fimi- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ■ j u f , a K, rodaopicao cfat n o n i o l i m i vim p r o p n a m repelle y vioieucia. f c i fed etiám viro fubdÍtorLimi,& íü ofüm'v aíl ál lo ru m, te x. in l . i . v e r í . Itera 22 autem,fí;cie iniurijs,ibi; * s fo é 'd a íá u M r 1' í h m a d n o s t n iu r t a / q u a e i s f i t l q u í ' v e i p o ­ t e f t at i n o f t r a , ' v d a f í j u i f u b i t c l t funt. * É t í i c tam ratione j o t e f t u t i s , qúara défeñ'íionis, d c b é f R c x vaíTallos íu os d e f e n d e r e , cutn fit capiií líeipüblica? t e m p o r a l i s , vrin I.26.tit. i 3. part. 2. i b í i * t p o r e f f o e s l l a m a d o c a h e c a d e l pue» cLim pro c o m m u n i vtilitare creatus fit, vt in 1. 1. C . d e n o u o C o ­ dice; & i n L i . d e l u f t i n i a n o . C o d i c e ' c o n f i r m a n d o , commuiiibus íbbdid o r i i m vtiütatibiis deber fucUrrere, v t tradit Nauarr.in man iiali, cap. 23. • n u m . 88. M c l í n a , d e i u ñ . & inr i, toiií. difput.' 31. verf. Ñ:xta c o n c l u í i o , Be■larminius, libr. i. de clericis, cap, 2 8 . ■Profpériis Fatinacius , vir d o d u s , .& i n o m n i b u s verfatus, tit. de í n q u i fitÍone,qu*ít¿8i núm.50. & íic oinnes ilfeíi de bent fcriiarijob Regis patro­ c i n i u m , vt authen. de q u * í l i o n i b . i ¡ i pri nc ip io ,i b i:* D e i a u x i l i o , v i j u b i e j í , a b e i u s c l e m e n t i a n o b i s t r a d i t i ?'/7Q f r r u e n i u r . * Q u ia á í ) e o R e p ú b l i c a , illis tradita e f t , v t in arithent.corftitutio q u f j d e dignitatibus,in principio,ibí: * A Deo tradita nobts Petpithlica,* A u ­ then.de armis, in principio,ibi:* ficé- 23 24 25 26 ieífo s omnes quorum Re 'gtmem noht’>de d it in aurhcnt.de pri­ uilegijs dotis, in principio,authent. vt diffcrcres iudiécs, i b i ; * E x quo nos r>eus Romanoprapoftuit Imperio, ¿ r 'i l’ tS commijfa nobis á Deo Retpubltcs. * Ei>’ ero cúm Reipublicaíit d D e o Rrgib .ls c o m m i íf aj e n c fequitur tenrri fnb'di tosab omni oppreGione defendere, nod 27 i l Trádatus de cognitione no folútn quádo iniuria cófíftit infa¿lo,fed etiam quando confiftit in iu re, exequen Y fententiam appellatio lie remota, in cafibus in qu ib us,ad mittenda eft appellatio ad fuperiore. Y en confírmaciondefta verdad, cfcriuio Gregorio M agno,aTeodorico Rey de Francia vna carta, prout habctur,apudLeliüEpiftolarü,Epifti 53.para que juntafeConcilio,y íc rcmcdiaífé los daños de la República,y ofenfas de nueftro Señor,diziédole, que el que puede remediar vn daño, y no lo haze,es participe de la culpa, y para obligarle ¡, refiere las palabras iiguientes; * Quoniam adhortationem noftram &Dio Regts animis veftris p er laudis pradicamenta pUemjfe f i g m f e a * ftis ,vt qutdquid ad Dei noftri eultu, quid qmd ad Bcdefmrum reueremtam ;quíd* quidadfonoré pertinere cognofctiis Sa^ c e r d o ím i, ¿r fiudiofeftaím 3 f f velitis in emmhus cuftodirfaiteratavos pro v e f t r » magna mercede;adkort/ationepulfamjiS3 v t 'congregat efanodum iubeatis, f f ficut dudim fcripfm us corporalia in Sacer-^ dodbtis v i ú a f f f i m o n i a c a harefaos^ram u t e m ornnium Eplfcoperum,diffinitioni damnari, ac qua de Regno v e f r o a m pillan faciatis. *EtinÉpiftol. 55. ad Ciotarium Regem ait,fic dicit:^ P e n m u s, v t pro mercéde veftra c o n grega re S'^jnodumfaciatis, v t ornnium diffinitionibuscomprejfa,ff radicitus amputata, nullas illic vires de calero in periculo a nmarumxmeniam . * Idem Epiíl. 64. ad Reginam Brunnisíildcm,ibi;*ffí//í'raprauiias, aut noftram animam, aut Regnum veftra peccati fai iaculo fe r i a t , ardentes xd hac vlcifcendad.euemus co n ctirrere,nepaucormn fa ci n u s , multorum ejfepofsit perdítio,na caufa ruina populi, fant Sacerdotes mali. * Et ibi: * Nee enim d i f simulanda fant qua dicimns,qui a qui em édan potefl,ffnegligtf participe f e proculduhiodelicii cofitimtproutdete , f f ft c anima vefira,prouidetene potibus quos cupitis regnare felicites fprouidete Promncijs.* Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca Pro qua fententia eíl elegás text. dc iure canonico, iii cap. diledo, dc fententia excommunicationis, lib.é. ib iflC u m tmnes Uges^emniaqttí iur» ¿8 v i m v i repeliere , fefe defenfare permutant.* Eribi: *Et quoniam aduerfas eius nimiampetenfemiam fa ffa ciens tempo? alis defenfio fibi forte mrj aderat ,p»tuit f e etiam gUdio videlteet vtendo Ecclefiaftico defenfare,ac recur* rere propter hoc ad armafpiyut{dia,quA fa m Eccleftapropropriaff profap d m i mine illis vti.* Et ibi: i*’ Cnmíiccat cui* Itbet f m vicino, v e í proximo pro repellé* da ipfms iniuria f m m m p a n i n aUxHtUf imofipouft f f negíigit videatur in tu fú tem fabere* ac effe particeps eius culpa, * cuius dcciíio íátis céforia eft noftrd inflituto,& confi'rmat iura rcgálía.Et eft etiam bonus text.in cap.olimcau fama z.in fine/vbi glof.verbo,Elíceí^ íiftis,dercñit, ípoliatorum. Ergo cü ex fupradidis quilibet priuatus, virti vi, repeliere liceat proximo fuo fa® dara,vr docet Oldrald.conf.Sp.ntini. 3.Pacian.eonfiíin.nüto.42.in tailíum, quód fi poteft, k non fcccrlt videtur iniüriantcm fobere,vt in d. cap. dile* do filio, infin, á fortiori ig itu í, h»c obligatio toIlcnd»,& propulfand» vitn,vrget in Regibus,cúm fint patres 5^ Reipublic» temporalis, & ciucs iliiiis funt illis fubditi,tamf»culares,quaiñ Ecclefiaftici,in ordine adbonumpu* blicum,quód confiftit in publica defeníione,&íicbencdicittext.in did. cap. Regum officium, quód R'eguiñ officium proprium eft, vimtollerc, quafi dicat textus, quód licét Regum 35 officium ad plura obligatoria extcndarur,tamen cum agitur de dcfeníionc fubditorum , Regura officium proprium eft, vim tollere, 6¿ licét om nes habeant ius defenfionis, Reges 34 habent proprietatem ad dcfcndcndum,& iniuriam fubditorum propulfandara , vtin text. i b i : * Proprtum, * quód verbum, haber maximum myfteriü, quiain nulla alia obligatione Regura, perviam violent®,Glof y; prturn,rct,&eft quali á naturain tlirura,omnes defendere,fua regali authoritate# Sc p r o t e á i o n e , v t i n cap. ab imperatonbusjzg.quxft.j. ibi. * /mperaJ idem Rarr in .t t refert, & feouitM in reperidone illin. Tamen reípeCfoReoX'üi - 1^ confcien /fi,J^ Z í lu n d m ^ p r op ü ra ffeH ton tm fa u p e-. re tenentur,in iuftitia, Jir & in r i c i m r t i m o U f i f i f i n e m e m i j t i o n e f m i - tia: quiatnrpe eft homini rationali, 36 f i m alis adempta fa cu lta s de linquendi p o fsit : f i bonts aptafucultus Ith ere con(u lerM Ecclefia m iniftrem r. S i c qui non cum cognitionem quandam, natura inta- onwies homines conftituerit, delinere iniuriatum cum pofsit iniuria? oblare , & reftftere,& íic dixit Seneca: * S iiu ft u s f ii,m n folum non nocehis, fe d etiam m centes p rohib eb is , nani fecit confennt. * E t Rurfus,in cap. fim n ih il nocere , m n efl iu ftitia . fe d abjHne ait Auguftinu ,V h \ m .'] u * Oftendit F ropheta , neque illo s immunes d fe d e r e #/>*4/®;//, * & Cyrus apud Xenophotem dixilTe fatentur: * N ih il efl míHus effe , qui permifferum C hnftum P rinctptbus m e rfce re ,cu m pro r n u ltm d w e ti- quam propulfaretniuriarn,aut pulchrius quám am icis fuccurrerc. * Et iic Cice? m eretur, fip fffe n t illos, afacl» ,¿Y fe.d confenfti liberare, d efn et oblare cu ro,de officijs,lib.i. elegantiisime dixit: * Duo efte genera im ufm i& , v n u m * vbi glof. verbo, Ofrendit,declarat,eos qui habent iurifdidlonemteneriad defeniionem fub ditorum. Ergo fi quilibet iudex parti cularis tenetur fubditos fuos defend tre, ab opprefsionibus ,& iniurijs-, quanto magis erit aftridus iudex iudicum, & Dominus dominantium ,& Reges,& Principes teporales, qui no recognolcunt fuperiorem in tempofi ralibusjVt in noftris terminis poft h?c fcripta tradit Cenedo,qu»ft.fin. nu. ffo.& Padanus,d.conf.fin.nu.42.per cap.petimus,io.qu»ft.i.Roland. c.of; 37. jium.i8.yol.4.Quódexiftimo , no folü procedere ratione offid),& protedio nis, fed in foro confcienri»,ne videantur cofentire, & cooperare in vio len tia,& opprefsionc, vt in did. cap. ab Imperatoribus , in fin. ib i; * Hoc qut non fa ci t confemn , * ÓÚnd» m ’ u m , qui inferum ydterum eornm, qm ab ijs, quibus infertur,fipsj'smí non propulfans iniuriam. * Vis igitur rationis in hoc.verfatur, an pofsint propulfare, quód fi pofsint iufta eft fequehqvt teneantur. Ergo cúm Rex pofsitinlurias caliimniantium propuifare{Re: gia authoritate,& protedionc) fequi tur quód tenetur, alias confentiet in violentia,& iniuria,.vt in d ..cap.ab Imperatoribus in fine , & fubiungk CicerOyVbifupra,*.^^!/!^/#/ non defe n d i t , nequeobflftitfiposeftiniuria,tam r J u r E c c le ( ia .* E ú h \ x * Bcclcjt&quod nunquam ejl ohim dum p eruerjis , f i i»~ iuriafoctorum armis eft propulfm dai v t 37 38 P 40 43 44 n p a tr ia m :d e fe r a t.T x x c p x o didto Am-^ brofius,fumpiit id , quód diciturin c. non inferenda, fup. * .^ o d n o n infe» renda,fe d repellenda in iu /ia d ex v irtu tis iniuriam fip o - eft, qui enirn non repellit i- te ft fta m e ft in v it t o , quam ille qut f a - Ht.* - ÍÓIÚ1U I 4i eft in v itio,q u a m fiparentes, a m ico s,m t cap.fin. i h i : * ^ i,d c f m e i oblare cum poNec pr?didis obftabitdiccre,quód ieft conftnm . * Et fic non folum in fo- expellere iniuriam.alterius, eft opus ro exteriori, fed in foro confcienti», virtutis,l-cd non obligationis pr»cifReges tenentur fubditos fuos defen- fe; & fic qui virtutem no n operatur, ¿ r e , a b omni o pp ref si on e, &l ice t quamuis iionmereaturpr»mium,p?ilUiurarefpedu aliorum intdUgaa- nam tanaen non.raetecur, quia poena Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 4^ | 45 Tradatus decognitione. ¿ fo lu m delinquenti datur, v t in lJ a n c im u s ,C .d e poenis. & id circo vide- * tur dicendum cum Platone, lib.5. dc 47 honorari debtt,qui vero nec alium ve-, d facerepatitur áuplicihonore eJlAignus, i l l i e n m v n i , hic vero m ultts hom inibm comparatur, cum Prtncipibus calerorum in iuriam n un ikv.op i autem v n a etiam eum magifiratus m u r ia m , quead potefi v lc ífe itu r yis magnus perfe0ufque m c iuitate vir^ raconio am fiifsim o celebretur,haehofpes a p d Platonem .* L u c ju i- gis, vt v im , numer. de iuftitia, &¡ure. ’ H*c enim defenfio fubditoriím., ft vaífallorum, magis ad Reges , quam ad a lio s c x p e d a t , q u ia R e x á re d e a54 g c n d o , & á re g e n d o ,v o c a tu r:fie n im p i e , & m ife ric o rd ité r r e g it , m érito lubditoVtó tó x a p p c lla t u r .S iíiiis c a r u c r ir ,n 6 R e x fe d t y r a n u s c ft. A n t iq u ia u t e m , oranes R e g e s ty ra n o s vocab ant: fed po» fteá pié, & iu fté , ft m ifcrico rd ité r rcge n te s, R e g i s n o m e n funt a d cm p tL E t fic c u m R e x á r e g e n d o dicatur, b u s v id e tu r d ic e n d u m , q u ó d n o n íit p u n ie n d u s q u i ceíTat propulfare ín iu r ia m a lie n a m , q u a m u is h o n o r a n d u s lit , q u ie a m p rop u lfati Sed veriüs cxiftimamus, pr*cilTé Regcs,& Principes non recognofcétes fuperiorem in temporalibus, tene firubciitotuminiurias propulfarca-atione officii,cum Rcgum officium fie vim tollere,¿ iu r a , ft argumenta pro cedunt rcfpedu fodj ,non vero refpcófu fubdiiijIii.Si Ítem Diuus, verfi* Sibi vel fuis, ff. ad legem Corneliam, de Sicarijs,Dodores,ind*c.2í de hoinicidio,Abb. in cap.olim,de rcftitutione fpoliatorum, & probat text* in did.cap*diledo,de fententiaexcommunicationis,lib.d.lex vero Platonis ^ laudare,¿honorarevirtuté iubet,fcd npn hunc tacitum cófenfum execratur, ac punir. Vndé Solon diditare 50 í o h h u , * Beatam illam R em pblícam , cum quifque iniuriam alterius fuam exi» y?//»/«m.*Hinc íapientérlurifconful ti,publicas accufationcs,& populares adioncs quafdam effe voluerunt, vt in toto titul. ff. de popularibus aeJI tionibus. Et apud AEgypdos proditü eft,reos mortis effe,qui iniuriapatié tiopem non fcrunt,quódíin 5 pof funt accufare , tamen iniuriofosdebere, quód fi non fecerint, plagis, f t triduana inedia caftigantur. Quód 48 I* in ftitu tu m ,a rd ifsim u m focietatis hu m a n * v in c u lu m effe credebant , v t tradit S a lo m o n iu s,iiire p e tit.d id . le - Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca H p rim ó ci ílu d e n d u m eft, vt fem etipfum , fu a rn q u e d o m n m C h r ifti a d iü bante g r a d a , a b o p e rib u s n cq u a ca m e ® a c u lc t , b o n if q iié o p e rib u s e xu be- rare faciat: vt ab ca c^rcri fuHedi bo num exemplum femper capiant. Re­ gem non iniquum, fed corrcdorem iniquoruir.eílc opportet.IuftitiaRcgis.eñ nemínem iniufté per potentia ‘ opprimere , line acceptione perfonarum Ju d ic a re ad venis, ¿pup ilis, f t viduis defcnforcm eiTe,fliita cohiberc, adulteria punire, iniquos non exaltare,impudicos,&hyftriones,n 5 nutrirejimpios de térra perdere, par­ ricidas, & pcierantes, viuere non finerc,Ecclefias defendere, pauperes, eleemofynis alere ,iuftos fuper Regni negotia cotiftituerejenes & fapiétcs,& fobrios confiliarios habere,iracundiam differre, patriara ¿ fortiter, & iufté contra aduerfarios defcndcr e , per omnia in Deo viuerc,profperitatibus,non eleuareanimura,cüda ^ aduerfapacientér ferre,fidem Catho licam in Deum habere,filios fuós nó' íiiiere impié agere,certis horis oratio^ nibus infiilere , ante horas congruas no guftare cibO. Quantu enim iuftitia Regis in fa?culo valeat,intuentibus pcrfpicuépatet, pax populorOcft,tu tamen p a tri* , immunitas plebis,munimentum gen tis, cura languorum, g a u d iu m h o m in u m , tem peries aeris, i'e r e n ita s rn a ris ,fe c u n d ita s te rr *,fo latium p a u p e ru m ,h *re d ita s filiorum , ¿f ib i i perviamviolent® ,Clof 5. 55 no homin fie & in 5F • non.íeceiit eft, Et vltra ifta i r r : L o r o ' ' - p ‘' Y ‘ V'^ th o licis,lib .io .tit.2 .ca p .2 0 .ib i; 56 ^^U.cUre, Í „ .fd Í M JhA iimm u R c ¡m m . a í~ ¡u m ¡ m í f r o r u m , vhUntaquem dmft J r (io w f im F , euUem er lí im euertant. rn-dc & n m l w u m . Regnorum colU ffio k ü y u w v t e m n , m ftm i.& n ffe r u o r d u non habuerunt f i d i l m e n w m , ft in c a p . 21»dicit h»c t e r e y i j q u i s ceteris msrtaUhus lem fora U ttr m p c r a t , non ah íicminihus , f d a D eo E cgn um fihi commijjum c r e d a iy iu lti namque m uneri diuino, m uití c itá D ei permtjjunt regnant. / k ', (T iuft e f i m ifericordtíerregnat,jineduhiop er Deu regnat, qui vero f e c u s , noneiui muñere, fed permiffu tantum r e f nati Et idel.opcrie i,v t ipfe qui Iudex eft mdteum,pa$erpa í r k , caufam omniu ad f e íngre&t fa cia t; f i diligenter tnquirat,n£ forte iU¡,cjtH ñb eo conjitimi fúnt, f i vocem e»s agere d ehetHinpopuíodniuji'e; ñHt negligenter ho 57 58 mttíu epprefsiones p a ttperm ittat, in quo datur im eiligi,quod íeg m u s, antiquitus iudices, tdcirto imperta ad tudtcandum fed ijfe,v t nullus.accedendi d iffcu ita tem , éut.quifpiam c iu im tiv im , aut calumnia , 'Qiubiis fie intelleftis, pro perfefta 59 BtFcnfio na dcciaratione h u i u s m a t e i i » , dc c o g neceffehaherefubftm eret.* So*i3t°ú p e rv ia m v i o l e n t i » , circa inlii-'.ur. * terpretationcm , f t declaratione hui i í s le g i s R e g n i ,a n i m a d u c r té d u m e ft , q ú ó d non folum R c x tenetur fubditos fuos , ft vaíTallos d c f t n d c r r, vim v i r e p e l i e n d o , íed .quilibet priuatus teiictur ad dcfonfioné ak c ri us 5quia fi nobis defenfionem d e b em u s , vrún d. 1.vt vim, c o n fe qu e n s e f t , vt pr o xi riinüs,quá m,o debeamus,quem non mis nb's metipíbs diligere cogimur,in ra- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca \ tum , q n ó d non pofs it R e x defenfionem tollere , ciim p r o e e d a t de iure na tur ali , vr in C k m . c n t i n a Pafíoral i s , de re iu di c a ta ,q u ia natura omn ia animalia d o c u i t ad c o n f e r u a t i o n e m c u i u í q u e , aftus quidem, defenfionis á c c m u n i natura eft iuftiíftr adieólio h um a n o i n i ie n tí i. E t i d e ó l e g e i i u i u ,a p o t e f t , v t q i i o q u o m o d o q u i s. d e ­ f e n d e n d o occidat., non cu lpetur o c ciíio, vt h o d ié eft difpofitü, i n l . i . tit. z j . i i b . Rec opii.i bi; * S aiuofi lo matan e n fíid ejen ja i * Et i d e o , qui fc no n dcfeiidit cum poísit pee car cótra pt£ c c p tu m cha ritatisjin tantum q u ó d í i S a c e r d o s i n r c r S a t r a m í ílá r u m a g r e f.forem fuum fe d e fe n d c d o occ iderir, m o x rediré ad altare, intermlífaquc í a c r i f c i a no n p i c h i b e t i i r , vt d o c e t S o t o , l i b . 5.de iuft.& iur.cap. 15.nu. 3. .lulius C l a r u s ,l i b .5. receptorum, fent. §. Iiom.i'ddium,verf. E x c u la t u r auté, in,íin. & C o u a r . in d e m e n t . íi f u ri o íüs,3.p ar. §. v n ic o ,n iim .i . d e h o m i c i d i o , & S i g i í mundus S'cacia,dc appel. _qu»ft:.!6.á nutn. ,3. & opi ni on em iftá ,ten et , A b b . i n cap. clcricis, de vira,& hbnéftate cÍcrico rum ,que m fequitur Marius S a lo m o ni us ,in d.l.vt viiu,nu. iS. vbi numcr. 18. re fo lu it, qu ó d licet ob ligat io defenfionis p ro xi m i, nb fit.aftrióía v i n c u lo efficaci, vt c o n u c piri .pofsit, quia non íegimus q u ó d ,aftio,aut poena in his defeníionibus, fit c o nf ti t ut a, í e d e x quadam hum anitate,& focicratc ciuili, teiieri, no n d ub io , quatenus h o m o h o m i n i ofíicium deb et,vt ia 1. non foIum,de ap¿ l l a t i o nibus,iuxta t e x t u m j n dift.c. d il cf to ,d e fcnt.excoiTimunic.lib.ó.c. N o n i n f e r e n d a , 2 3.qu»ft.3. E t non folum pro d c fc nfí one perf o n » , afferunt licitum eííc qué o í e n dere,fed ctiam pro defeníione b o n o ru m ,v ti n cap.oli m ,fc cu ndu m D o f t o rc s, d e re ft i tu t. fp o li tt o ru m , l. p r o h i ..bir,um,C.dc iure b f d #vbi ponderar, ,Bar,t.lib.io.ft-inJ.D u o t u m j d d e M e t a k r i j S j l i b . u . q u ó d d c c l a r a t Claudi® de 60 61 61 63 6S Tradatus de cognitione ^5 <57 Argumcntúj eontja difcu fioné natura ie,& folatio pr«p0üitur. de ScifelOjnlim.izj. ind.l.vt lud procedere quantum ad poenam temporalem inter laico s, quia cle­ ricis non eft permiflum alium occi­ dere, vel mutilare, nifi pro defcnfione neceftaria fu* perfona; J aiioquin, non euadet poenam irregularitatis,vt in Clementiu. i. de homicidio, Abb* in c.ficut dignfi,dc homicidio,&in c . Üveio,dc fentent.excommiinicat. Sed aduerfus fuperiorem fefolutionem videtur dÍGendum„de iure di uinojdefenfionem efte iilicitam,quia vt habetur in facrofando Euagclio, * S i aliquis percutiat te in v n a m a x illa , debes ei d ia m offerre, * vt in cap.quod debetmgiqiquáftii. & fic timore hu­ ius difficultatis, glof. Ii verbo, Nam iure,expoiruir,* Sdiceiffert.^»on c c e li* Et fic inuit quodde iurcj cfli defen­ fio non fit licita, & aliter) & íccundó iliud intelligitjgloli fin, in d. Ci quod debet ur,dum dicit,quód illud cft po­ tius de confilio, quam de praecepto* Ethoc confirmatur) quia quando Chriftus á Iud*is verberatus fuit,di­ xit: * S i m d ed ix ifteffim o n m m p e rh ib e de m d o ffi 4Utem bcfi'e cur me c a d is.* E t fic non fcrbauit illud confiiium, vel pr*ccptum,de quo in did.cap.quod debetur, fimilitér etiam pendens in Cruce,dixit; * Pater ig m fce illis quia n c jc im t,q u id f a c ia n t .* Ecce quia ip­ fc Chriftus ( agnus innocens, f t fine crimine) noluit fe defendere, vim vi, repellendo. Ad éuiusfímilirudinem, 58 Í • 09 f t exemplum) nec nos debemus vim repeliere, fed modefte,omnia torm fi­ ta pari. Cuidiificultati refp 5 der,tex. in cap.paratus,2 3.qu*ft./. vbi referü tur,verba,Pauli contraipfum perciitientem, * Percutiat te Deus partes de albata,fuades me tudicare,fecundum le­ gem , ¿ contra legem iubes me per cu ti.* Et íic pro perfeda declaratione aduertas.quod defenlio poteft pluribus modis confiderari, videlicet de iiirc naturali5& de iure gétiü, videlicet de iure CiUiliCdiuerfisrefpedis) ná fico- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca fiderem* defenfio né rationc inftinctus natur*. Tunc cft de iure naturali, vt in l.i.§.fcd cQarieres,ff.ad 1. A q u i l. Si vero confideremus defcnfioneln, aviiniuriofa, tUnc dicitur dc iure gc tiuro, fi vero confideremus dcfeniionem , cum moderamine inculpat* tutcl*)tunccft deiure ciuili ,!. i. C. vnde vi,ita declarat Francifcus Curtius,in repetit, legis, vt vim,in prine. Sedprofcdo, quódhaécfoftindio non cneruat,neque diíToluit difficul­ tatem propofitam >f t fic álitér diftinguendu eft,quód aut defenfio eft pro >ria, vel aliena, vcl priuata, vel pualica. Si eft propria, aut agim® de per fedione aótus, vel de delifto punien do,in primo cafu, maior perfedio eft iniuria remittere,in íeciindo veró no incurritur p^na vcndicado iniuriam, CÜ moderamine inculpat^"tiitel*,vt fuprá probatu eft, & dixitnus,in lib.4i com.q.fin.n. 15j.cQ fcqq. Si vero de­ fenfio fit publicaCproiitdefenfio fubditorü,¿ vaífallorum refpeáiiKegis. j Tunc omni iurc,licita, ft permiíTa eft defenfio in vtroque foro , cum pro­ prium , f t genuinü- officium Regis fit vim tollere, vtlate fupra rcfoIutO eft. Qu* defeniio,nUllam continet iurifdiótionis conterioferpecicm,fed fo­ lum protedionis, f t defenfionis 9COnomic*, ft politic*, quia iurifdidio eft poteftas f t Imperiü,vt in authent. dc lenonibus,§. fin. f t tradit Ccpba), conf.441.nuro.8.Vol.3.qu* forma iu­ riididionis ¿ Imperij,deficit in Regi bus cotraperíbnasEcclefiaíHcasjqug funt alterius ditionis, ex quibus rema netcoprobñtú, ¿dilucidatO, offíciú Regis noftri eífe vim tollére,cüfit fub ditorü defenfio,& vaífallorum prote­ d io ,v ti nfinuat verba noftrjegisjibi; * j l c a r las fuercas q hazen los ju e z e s E cU fia ficos en las caufas deque conocen J Q u * verba,non lunt intelligenda per viam iürifdiífionis, fed folum protedionis, & defenfionis, vt nos cuftqdiatjfoucat, protegat,atq5 defendat. SFM- p er 1VÍ M A. R I Y M í S V M Aamna precedendoex eápite, t u m i g fio re ñ t í u r i s p r in c ip ia . irrdexE cclefiA pcm facitvm tnonai ‘ ^ m itte n d o a p p e ilm io n e m , » do fententiam appellatione remeta. / u . n í JApp i ^ ae.ll ai lo efi d efen fa ciu iiis. 5 A p elU tione pendente f n ih il e fiin n e - *“ fa it ím e n t a , v t iniquitas t f d i c a m u m , v e l im perttU corriga.: 6 Lex Y L ites m im m tu T ,per e o g m m n t m p er AppelU tioeft li'd t a , fuper declinatoff» . íf •' rf* ff-/ n a f e r i a d vtrum que J e B u m . ' •viamvielentU. VV>. r. T } ri. jó Appellatio efi fempér perwijfa,ntfi re - d e n te’ ,ff fper Viam vtolentta. ,: l. C a p . n o n folum^de appellationihuSylfh €.declaratúr.^ ^ . h te r U e u to r m 10 Appellati» a fententia qua nenhahet grauam em trreparahtle,non adm ittitur. . I .■ . . . pífcopi,t.q: r . • 4 , declara (^^ LQ ffotteSE tur, f f ponderatur j 2 Appellationi pendente ad Pontificem. ' „ o n p k e f i reus excom m unicari, ^^ r i s in fertu r de ture cm om co proce- , dendo appellattone rémota; ^Conocer por via déftierpa,es fauorecer la juridicion Ecleíiaftica, abriendo la puerta ái apelante,qué le cerró cl juez Eclefiáftico, fin tra íar delajuílicia de la cauía principal.* II Cap. 1 0 . f e f ‘ H ' Boncilif Tridentini decíaratur. . . . ' L e x , 5.titu.iZ.líh.^.recopilatientS) de claratur. 13 Lex.ii.titu.tl.par.^.declarmur. 14 b is reh u s fpeU an» ejt adm ittenda quando con eurrit caufa ordinaria cum execu:. 4 Appellationeirtterpofítaiemmadehent remanere in fu o p rim ofia m . il . ‘P‘ t " ‘- 3 Iudex Ecclejiaftteus fa c it v im exequen 9 , a f ep . i le g m MUm, tender Atur, f f de cUramr; 'W w m n r 17 viam violentiae.Clorí! Appellatione remeta, quando procede dum ftt. ^ 1$ Gap. Supereo, 12. de appellationibus; de claratur. , i5 Fiena f i a m a de iure ca n on ico, pofexequi de iure Regio, f f id em fia - Jé Appellatio in du bio,i» ómnibus eafa ^,^3. ciütlis,poteff cokdmhare m n icu m . bus,efi adm ittenda. ius ca­ Í 7 L c x ,i í .t m .i 8 .U b .4 . recoptlat.decla ^7 M atrim onium clanáéfiinum contra* 18 Appellationis iudex,qtii exequitur re- ,g L e x fn .titu .i^ .p u r.^ .p o n d era iu r. hem 'es,puniuntur de iure ciu ili. mota,app.punitur in io o o .m a ra u ed : . _. E.-/./:-/?;— ----— * j 9 Iudex Ecclefiafticus^ non punitur per R tgios Senatores jexequendo appella- Princeps potefi i "J' céndere léñem,pro deff /. i ff................. fen fan ep d ei,ad d in d 6 poenam lu n canoni c ó; 40 L e x R eg n i,d eq u a efi nofterferm o,efi tione remeta. RO Appellatio, non adm ittitur in cauía vÍfit*ttonis,ff correBionis. ^ %i C a p .u fe f.^ J e r e ftr m a íio n e d e c la r a tur. 22 Sentetia vifitation is, f f corrcBioniSi a u a n d o f t t e x e a a f ' H Í A t quando fit exequenda. 2j V ifitater qui excedit modum, non p e teft fuam exequtfentenúam . An - l , . . í a . A / ------------ ' • 1 4 fh e o ltg i vifita to resfa ciu m plurim a conformis iu ri canonico. 4I '"Raras caufas fueran a Roma en grado dc apelaCion,fifaltaraclre* médío por Via dc fuerza.* 4 1 Remediu- per via n ivtolen tia ,n on pro * ced itcx toUerantia Pontificis, quta efi r, /* ius regale. 45 Pontifex toUeréfc j'■ m axim us,5 non poteft .«..Nf rtm sd tu m p erv ia m violen tia , quia H Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I lex Tradatus decognitione. 44 le x p o fiititiA m n potefi tollere legem d tu in a m ,¿ riaturdem . 46 Bulla in Cqna D om ini,H onioquhur in iu fia cognitione p e r v ia m violen tia , 4 7 M o r U opinio reprobatur, q u id ic tt, quodnsn lig a t ce n fu ra B u lu , quia efl 64 Rex n o fiere fi iudex e on f e r u a t u r f t r - petUUSyCertcilij Tridentini. 5y Iu dic es n en obedientes mand atis Re­ g i s , ^ ofu n tp r iu a ri tem poralitatib us, ¿ e Regno eqci. ^ . 5 6 L ex.i'ó -titu l.^ .p a rt. \ .d e c la r a tu r ,¿ opinio Segura de A b a l e s , reproba­ j-'ií 48 Opinio loannis Petri F o n ta n e lU , ¿ et'AS concordia reprobatur circa cog­ nitionem per v ia m violentia^ 4 9 Optnio Profperi F arinacij , reproba­ tur , ¿ declaratur circa cognitionem p e r v ia m violentia. yo Farinacius deceptus f u it in in te llig e tta de ctfto nis Rota. yi Rota fenteniia, nan contrariaturnof i r i s cégniiionihus per v i a m v t o l e n - tu r . 6,7 M a r u opinie, reprobatur. 68 G en u en fe s, Ep ifcopum a b Alba ex p e l l e r u m á f u o R eg no , quia f u t t r e b e l ­ lis. 69 Dux operetur itt cognitione per v ia m v io ­ le n tia , 7 1 C ap. Pafioralis,de appellat, declara^ tta. 52 C o gn itio p e r v i a m v io le n tia , n o n pro ced it, fine p ra a m b u la a p p e lU tio n e a d t u r , ¿ h u m . i o 6 , i n f n . ¿ 10 9. 7 1 * Appellatione remota, * quando proce d a tu r tn refcrip tis P ontificis. F on ttfce m , 53 Appellatio n o n efi interp o nen d a ad R egem , quando p ro ie fim u r a u x iU u tH v io le n tia : ■ recurfus per v ia m v io le n t ia , ¿ re­ m ittitu r procefius a d iu d ic e m E c t le fia fiic u m . tio n ib u s per v i a m v iolen tia . 56 R e ffit potefi iu d ic i procedendo de f a j o , c u m tu n c fit p c rfo n a p a r t ic u ­ la ris. 5 7 C o g n it io p e r v ia m violentiaytton f u n ­ d a tu r in p riu ile g io F o n t if c is contra Fanez. 5% F ru fira p r& c ih u s im p e t ra t u r , qubd á ture c o m m u n i efi dtfpofilum . 55» 4:/^oris Op i n i o reprobatur, in h ts c o g n i iio n ih n s. . cultatem procedendi appellatione re-, rnota^nonpotefi v ti ea claufula. 75 C a p ,Super quafiionum .inprincipio,de 7 6 Claufula*app€llatiom s*r'em otx effe' ciu m . , ■ , . . . 77 c la u fu la ,* fin e retardatione folutionts p enfionis.* ' 78 c la u fu la ,* p a r ito iu d ic a to.* 79 claufula,*cbtra dicfores cbpefeendo.^ 80 Caufa commijja Cardinali in tellig itu r appellatione reniota. . §i c la u fu la fia lien a iio n ep ro p o fita .* 82 C ap.v t debitus honor, de a p eU a tisn k bus,declaratur,¿ num. 2 17. 83 Appellatio interpani potefl de iure ca­ 6 0 S u a r e z opinio re p ro b a tu r, q u i fe q u i­ tu r A z o r e m ,c u m a li y . 61 Optnio R o ta , d e cla ra tur, 62 B u ll a r u m retentio fie r i p o te fi , in f u ­ prem o R e gis Confilio. 62 Cau\& amnes, c o ra m e r it n a r i'S loco­ r u m tra tra ri debent. Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca L e x , t . § . f i n . f f . ^ i ¿ á quibus ap­ p e lla r e n on licét d e d a r. o f f c i o , ¿ p&tefi.m dids d eh g a ti. deci. 5) Rd ta d tcifio d e cla ra tu r ¡ in his. c o g n i- Cap. 20. fef, declaratur. 73 74 lu d e x delegatus ,a b eo qui habet f a - , 5 4 Ap p ella tio n e non tnterpoftta, cefiai 63 F erra ria , expelluit Epifcopum F erra ria , 70 cla ufula *a p pella tion e rem otafiiquid 24. C o n cilj Tridentini, nonico , ante fe n te n tta m ,¿ ftc ¿ fu tu ­ ro g rm am in e. J p e lla tio fr ib o la qUA dicatur. 85 e jfe c íi 4sfu fp en fiu u s,¿d eh o lu tÍu u sd a tu r tnapprlU tiom bus. §6 c la u fu la * appellationi 5 remot A,* ito» e x clu d it effecium debolutiuum . Cap.interc-atera , defentent i a , ¿ re iu d ica ta , declaratur. 88 N u l- per viam violenti»,G lo f ff. II' i'< aujftpdtíft^hamháicea ^ ad quem traliarL l o p ExcommunieaúoprolatanulUspracedentibus denmriatiombus; eji ««/_ -(.tiénotia h c o g n i t m e p e r v i d 90 i m t u n 3 .Mffnort a d m iítm r ^ J l i o Lexóo.tit. ouri. 99.par.i.ponit . . , . . . « « fex r « cafus . 4 . . in q m b m M U g m excommunicatio. 1 i i Iudex Uicus^quandojtt compotis ad /I^y.¡ jav .TOA »*»3 0sa -íiéji I 88 r e c u r jíis . ^ jP e n ttfe x n on r ■ j - habet[0periorem,ad q u e ^ ‘ ^ l^ i^ i* d á e x c o m m m ío n e m n u ila m . aiz Excommunicatio e ft de inre di* AppeíUm. . : ! . . . 92 Appehns afenteníta Pontificii, punitur. i i q UidexUicnsnon habet cognitionem tn rebus [pi/itualibus. ^3 c U u fd a fta p p e lia tio n e r e m ^ ^ ^ ^ I 1 4 T h e o d o ftm im p e r a to r m o n fmt a u fu s lu m i n t e l k g m r in caujA pr tn ct p a i t , d e v irth u s excommunicationis iu di- fed etiam in aeeefferijS data partíate eare |. Appellatio deuolah c m f a m ad fupe- 'Tridentim,de- o Ita,a 'ententta ex- ñicato declar. iiy.Fia tutior feqnenda eft in foro con-fcientia. xrS S em entiaffacitdedbó nigrum f i d e m gró albúm. 119 iudex Jacularis non hahetpoteftatem *' ^ornrnunicamhisyqfiardo habeat effe‘ tium fufpenfm m : 9 6 cap» paftoralis, §.fin.(declarAtar)de appellationibus. 97 Excommunicatio quando trahat fecu paratam executuném. Denuntiatio a cenjurís,anm pedstúr per «ppeíUtíoriem¿ 99 Cap. foler.de jen ten tia excom unicatio niSyiíb.é.dedaratur.E t an ppeilans te neamr profeqm fuam appellationi in tempore iu ris. JOO Iudexfacularis^anfít competens ad cognofcendum de mtUttate cenfurarurn. - . ri 02 Sententia exeom m unicattonisptiefi effe n u lla ,ex pluribus caufis. ' ?05 Sententia excom m am catiem s U ta Á ■íu d icer e eu fa to eftm lU . ^ ;i04 Pendente caujajufptttóms,ceffat iú nfidícñonU txerciitu m . f oy Sententia excommunicatioms U ta contra fo r m iegts e m lU . lO S E x co m m a n isa m p r o lU ia poft appel Iationem eft nulla. excommunicandi, ñeque abfoluendi. ,¿0 *Rogar alos juezes Eclefiafticos q’ucabíucluán, no es contra el C o c i l i o , fecus famente.* fi íe mandaífe prccif- U i P aria fú n t a liqu id fa cere ex cofm t» diñe im m em o n a li,v el ex prtuilegio, 12 2 P ontifex poteft concedere Im cisfa eu l tatem excom m unicandi, 125 Exceptio exctim untcationts,propeni potefi coram iudtce i a i c o f i q u a /L n e JaHii jaq Exceptio declaratoria fo r i, poteft e x «ffieioadm ittfin rébus E célefiaftid s. 125 Articulus e t l m incidens f i fu erií E c cleftAfticuseft remittendus. H 6 Iu d e x fteularis-tnadenterpoteft cog ,,ffcere de m llita íe excom m um catiomU ^27 Cáp.psftulafti,de hom icidio,declara­ t o 7 Excom m unieatio c o n d itio n a lis fin iíg a t pendete conditione,c*jic ante eius euentum appclUti» rrmanet fu fp e „. tur. 718 Iudex laicus poteft itscideníér cog nof cere dé re bus Etclefiafticts: ,fo. _ io8 Dlcíio,nifi,fácitdifpofitionem conditíonalem. 129 * Las cenfuras que manda alear el Confejo, y Chancillerias no"es contra^dcrecho.* H % 150 Jm- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I #8 i T ratlatus de cognitione 750 TntmemoriísUs fuppom t omnia faUm 1^4 Poenafemclcomifta rem itti no debet. Eurtum faciens,nen líber atur a pena niter acta tn fuo pnncipto; l/i Excepito fa cit tn rebus E clefia jlich potefi opont coram tuáíce la ico. 152, Exeeptio iu ris,p ervia m exceptionis p o te fi oppont coram tudice la ico tn d eli ¿ h v ju r a . fifu rtiu a m rem reftm a t. í 56 Optnio contraria dcfendhur , quéd poena exequenda ncn flt. I j7 Peena centra alienantes bona extra f a m i l i a m quar do flt exequenda, Jjj iu dexfa cu la rts de qu a fiion efa B ip o­ /5 8 Emphyteutaalienans rem,contra le ­ tefi cognofcere, 134 Perm tjfum ,fi m n potefi expedirifin é gem emphyteofis ,ft v e n d itio fu e rh nul la,no» incurr 'm rp «na. p rohib itio,tíic trahít ad f e prohibitu. 135 Inhibitio non efi obedienáá data per Depofttartus vendendo rem m n pu­ nitur fieam redimat. iudicem E cclefia fticum , contra fa cu la rem quando cognofcit de quaftionefa- j 6 o P eft humus f t viuo teft atore nafcatur, f f J ía tm moriatur, bares remanet. B i excommum cattonts: 1 5 6 lu d esfa cu ia ristén eiu r im partiri a é i6 i D uratio aB us requiritur ne» ttmpus momentaneum. xtiíu m iu d ícís E cclefiaftici. j / 7 E xecutor tenetur exequi fententia m I f f Selu iio momentanea non Itbtrat de^ iudicis^ etiam iñiuftami 138 iu d e x qui cognofcit de in iu ftitia ,p o ­ teft etiam de nullitate cognofcere, 163 I^ña conueníienalís,non dehetur,v i ­ j )9 Cap. P a fio r a lís,§ ,f n ,v b íg io f decla­ bítoremi tra id quod inter eft. j64 P^na compromiftorum reducuntur ad interejfe. ratur quatuor m sdis. 140 Scntem ia ex communionis iu fta , fiu} i é ) Pqna v ltrd m e re ffe,n o n eft petenda d v ir is probis. intufta tm c d a efi. 14/ Excom m unicatusjlftt d u h iu s, dehei 166 L e x .fin - t it.4 .p a r t.f dedaratur, feabfiinere» 1 4 1 Occafio feditionum efitollenda. 141 Poenapoftta in cempromiffo exequipé /57 Poena non díheturftlc'et reus non prafeníeiur tn carcere ad tertum diemy^ fed folum agííur a d tm erefe. teft appellatione remota. 144 S en ten tia cép rom if i exequitur appel ¡atiene remota. 145 Poena com promiforu^partivel fifc o , a p p licand a,intra a n m exequenda eft. L e x ,io th , \<5.Ub.5.Recop. f f le x .y 146 tit. íc B ib .S .H e co p .declarantur. J4/ Pwna conuenrionalis com itiitu r,fia tirn qu)d paSfíom nonfiatur. l4 8 ftem cn ti:t a rb n ri iu fta , fiu é im ufie ftandum eft quoad executionem. 149 Appellari poteft á fententia arbitro­ rum tur ti ad vtrum que ejfeBum, j 5 o Arbitrorum auíheritas,ex fe lá pana ■ pendet. /51 Píi'na com m ittitur ex fo U a p p ella tienefticecpofted patntteat appellans, 15a tondiiío v en fica iu r per momentum, 155 Mor.i purgatio non admttitUT quá­ do p a n a fu t í tn eaufa. G L O S S A VL Ibi: * m rg á n d o ¡as a p eU cm és que ¿ellos legim n a m en tefo n in" terpucfias.* X Quibus verbis colliges,iudi H cem Ecleíiaílicum vim facere, nó admittendo legitima appel lationé,exequendo íententiam appel lárione remota , quia appellatio eft fpecics defcnfionis, qu? nemini dene gari debet,c.cü fpeciali, §. porro, dc appellationib. Vincenci. de Francb. dccjf.i20.n.5.vbi nu.4.refoluit,quód in ómnibus calibos eft admittéda,vbi nó repetitur prohibitü,iuxta glof.ini. qui reftituere,Cde reivendicationc, in fín.& eft text. notabilisf&á meminc adhoc poíidciatur) in 1. legelulia. Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca per VIiam violentia;,Glof (í. lia,7. ff.ad legem luliam de vi publi­ ca , vbi iudex, vim publica facit exe­ quendo fuam fententiam appcllatio. ibi.'* Legí M iá d s vipuhlincfpreta.ibi.' ca tenetítr quicumquí caienctM! -j..— ^ mptriufn , pote» J l a u m v t haberetyCiittm Romanum aduerfus prout eaúoné, necauerit, verbera WTli >iítjferitvé tiUqutd fieri , vbi g lo f verbo,prouocatióncrn,declarat, U tfi quia a p f elíaberat reus ab eius m iuria. *Ecce textum cxpreífeproban­ tem ,vim facere iudicem,qui fuam exequitur fententiam,non obftante appellatione, vel proUocatione. Ec cum iudcx Ecclefiafticus faciat vim, exequendo füám fententiam appclia tionc remota,nimirüíiadRegem noftru,& fuos integerrimos Senatores pertineat,vim tollere, Be omnia exe­ cutioni tradita, repo nere,fed non in ■Vimiurifdidionis G6tentiof*,fed in Vim extraordinari* cognitionis, f t defenfionis naturalis, quia appella­ tione legitimé intcrpofirajOmnia de­ bent remanere ineoftatUjin quo erát tépore fcntcnti*,cap.no lolum de ap pelkn lib* 6. tex. in l.appcllaíione 3. C.de appellationibus, h i : * Appelíath n e interpofita, Itcetá iudice repudíala fit ,in peatudietum deliberationis, n ih il fieri debet , ¿ i n e o ftatu omnia e[fe,qub tempere pronuntiationis fuerut [tp ífsm é conjfitum eft. #Quia regula iuris eft quod nihil fit innouandum appella­ tione pendente, vt in L i. & per totü titulü.íF. nihil nouarijlfcicndumde appelIatio.recip.l./.§.fi. ff. nihil noui fíat,authen.vt nülli iudices,§.infuper iubemus, coled. 9. text. vbi glo f in did. cap.no folum , lex. 27. titul. 23. part. 3.ibi:* Otrofi dezimos.quefi elju ez del aleada fa lla re, que alguna de Us co­ fa s del pleyto es trafpuefia per fu erc a , , por engano, opor mádamieato del primer ju z g a d o r, o mudada del efiado en que fo­ lia fer, a la fazo» que tomaron el a íca. la,que la deue fazer tornar a (u U^ar. / Et fie illud quód facit iudcx appdíat:onis,iurifdidionalitér, in vim cón- Í9 tentiof*iurifdidionis, reuocSdo attétata appellatione remota(vt in cap. diledis,de appellationib.c. veniétes, de iureiurando, & in d.cap.non folú) faciunt iudices fupremi, in vim de­ fenfionis naturalis, fine cognitione meritorü caufe principalis,quando Ecclefiañicusexequiturfuam fentcn tiam appellatione remota, nonferua to iuris ordine,&indam.nüpartis, & incontcptü iudicis fuperioris, k quo appellatum eft,maxiraé,quia per hoc remedium cognitionis per viam vio lenti*,lites mi nuuntur,qu* eft Pon­ tificis,iníctio,vt in c.i .de appeílatio. lib.tf.ibi; * Cbrdi nobis eft lit is minuere^, ¿ á laboribus r e le u a r e ju b te jo s * E t ibi: * Accedant ad fedem Apofiolica , * & il­ lud verbum:* Accedant adfede, * intcl ligas fine damno, ft fpolio partis, & alitcr, fi fíat contrarium iufum eft, vt in eum iudicé,iurainfurgant,qui ios, & fuperiorc,& parte eludit.Et ob hác caufam,non folum reuocantur inno­ uata,poft interpofitam appellationi, á fententia diffínitiua,fcd etiá ea qu^ medio teimpore fuerunt executioni tradita, ft fic dicitur in prouifionibus Rcgalibus,per viara violenti*:* e lju e z Ecleftafítco riuoquelo attetado, y 8 executado defpues de la legitim a a^eU cf^,y en eltiepo qfepudo apelar. * Q f¿ o á deducitur ex verbis tex.in d.c.non fo lü,ibi.'*A!Í etiam omniaquamedi» tem» pore inter fententia, ¿ aepellatione, aua pofi modü im ra decem ditrÜ interp onttur ab ead e,cíím g it innouari, ac fip o fl appel * Et eft ratio, fecundo glof ibi,verbo innoua ta,quia íicut poft appellatione á diffínidua,nihil attétari debet,vt in prin­ cip, text.in d.c. non folum,íic ñeque pendente iure,quód competit condé nato,ad appellandü,vide icét, vfque ad decé diesiquód intelUgcs,in appel Iationc interpofita á fentétia diffíniti uSjVt in d. cap. non folum , fecüs íi fententia fuerit inierlocutoria , ft non contineatdamnum irreparabile: la tio n i eádem innouata fuiffent. El 5 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 7 quia IO l Traftatus de cognition U/a quia tuc non obftante appellatione, per viern violenti», debet caufa deBohu ad iudicem Eccleíiafticum,vt i u did.cap.non Non folum, & decla­ rat Guido Pap», in trad. de appellaíionibus, numcr. 11. verfícul. decima conclufto,Dueñas,regul. 42 .num.io. & ob hác caufam per iudices Regios, í e3e,didtur,* e l proeeffo no v ie n e er» e fta d o , j que f e rem ite a l j u e z , y notar;o,o qu e ei \ u e z E c le ffa jlic o no h a z e fu e r * ad hoc,vt pofsit« 'iudex profequé I r t • rc didaro tauíám, no obftante appel­ la t io n e ab inrerlocutotia. II Ex quibus venit intelligédus,texé Concilij Trident.c.ao.fef. 24. de re­ formar. ibi i * Ñ e q u e a p p ella tio n es ab iif d e m im erpofne. p er fu p erio res q m f w n o.iié r e c ip im iu r ,e e r u m v e co m m ifsio ,a u t : n h ib iñ ó fa [ ,n ifí4 d iffn itiu a , v e l a d i f fin titu a v i m h a b en te f i cm R t g r m a m e m Ecce textü probantem admittendam noii ■cfle appellatione,niii á fententia diffiniíiua #vel difíinitiu» vim habentej cuius grauamc per diffinitiuS repara­ ri non pofsit. Idcmq# eft difpoíitum de iure noftro Regio,inl.3.tit.i8.1ib. 4; Recopil. ih 'v. * Eft a h le c em o s , que de d d t jj t n it i u a r e p a r a r i n e q u e a t ,* 12 la s fe n t e n c U s im e r lo c u to r iá s , no aya a l­ e a d a , j'q u e lo sjíiz g a d o r e s no la otorgu e i n i í ' a d i h f a í u o j i la s ¡ente nct a s in te r lg e m o r ia s fu e r e n .d a d a s .fo b r e d e fe n fio n p e ­ r e n to r ia ,0 [obre a lg ú n a r tíc u lo que h a ­ g a p e r iu jp io e n e lp ie y t 'o p r in c ip a l.* \ ¿ é - difpofitü'deiure partitarum, in L iJ.tir.a j .p a r r . 'i b i . * E d e z m o s , quceft n q u e d e todo juy f i o afinado) f e p u e d e a le a r qi£Á¡qmer q f e muíerEp'Oir a g r d u ia d o d e l; n íÁ id e otro, m andecntteto i o ju y z io q u e fi- f o lo reuoca n lo executado, p a ra que l i ­ z n f f c e l ju z g a d o r ,.a n d m d o p e r el ju y z io brem ente fe ftguA la ap ela ció n ante e if u p e r io r Ecleftaftico ,ftp condenAr en cofa a m e s I d ie ftc fe n t'e cia d ifin iiíu a ,n o f e p ü e 14 íis,in repetitionelegisjíi fe fubijciat, nu.17d.fF.de iudicijs,ft’ alios habes i 11 l.d.tit.i8.1ib.4.Recop.& in glof.verb, Conftitutum,in I.3.C. de appellatio. ftinl.13.ft iff.tit.23.par.3. Exquibus ómnibus venit intelliij gcndusjicxt.in cap. fuper eo, el 2. & 12. in ordine de appellationibus, vbi de iure canonico licita erat appella­ tio ante fententiam difíinitiuá,quód eft innouatum, & declaratum per de­ cretum fandi Concilij Tridentinijti tiid; cap.2Ó.cuius decifioni,in vtro­ que foro ftandum eft,cura legcs Reg­ ni, illudmet difponant,vt non admit­ tatur ajppellatiojnifiafentcntia diffinitiuajvel difíinitiu» vim habente,vt docet Surd.in decif; 36.nura. 13. & eft íex.37.tit.5.1ib.2. R e c o ¿ Et indubio femper appellatio in 16 ómnibus caíibus ; eft amittenda, & éxecutiorctafdanda,vt docct glof. in l. quircñiíucre,ff. derei vendicatione,Amatis,decif. 7)í numer. 23. ft docet Maráta, de brdine iudicorum# tit. de appelIationibus,d.parft.numcr. 267. Alexánd.in í.i.ff.fi.quis cautionibuS5Socin.conf.39. nura. /. volu.4. Siirdusjdecif. 36. num. 2.1.13. tir.18. 17 lib.4.Recop. vbi ponitur poena.30. ñiillia marapctinorum , aduerfus iu­ dicem qui n o n -admittit appellatio- . nem, & exequitur fuam fententiam . appellatione remota ,qu»poenafó* let exequi aduerfus iudices F»cular e s inforo í»cu lari, fecus vero admerfus iudices Eccleiiafticos, qui fi­ ne metu poen»exécuntur fuas fenten tias: * T a f s t lo s trib u n a le s Reales Et quando procedatur appellatione rem.ota,tra­ dit A'uend. in cc.pp.i.par.c.6.num.4. Dueñas,regul.Yj.Bernar.üiaZjregül. 37.Conan.prad.2 3.nu.5.&6. Didac. PcreZjin 1.1. tir.i6.1ib,.3. ordinament. ft 8. caíusjicícrt Ludóuicus Burgen-’ á e ,n i'd 'ín e n in g u n o - a k a t , * Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca * Quia pu­ nitio delidi, exequendo app ellatiO'r ne reraota,pcrtinct ad iudicé Eccle­ íiafticum,coram quo poteft agí pars# adione de vi publica . vtind. l.legc íf. ád legem luliam , de vi publica, vbi ponitur poena aduerfus iudices, qui a lg u n a a l j u e z E clefiaftico. perviam viólentfeClor6; quifuas fententias cxecutioni, tra­ 20 dunt pofípoíita appellatione,quód non tangit articuiü violéti»,fed cau­ fam iu íliti», cuius cognirio pertinet ad iudicem Ecclefiafticum* illatio Qu» oiimiafuntampiianda>^tuó in isT ifi folumprócedant in caufis ciuilibus/ tationií, & q u »agitantürinforo Eccicíiaftico/ «nTdmkíi k d etiam in caufis criminalibus, &:i n tari caufis corredid!iis/& vifitationis, in quibus nó admittitur appellatio, nifi á íentbntia diffinitiua, vel diffinitiua) vim habente, vt hodié eft diipoíitiUTr per facrum Conciliú Tridcntinum/ in c. 10.fef.24.dereformatione, & i n cap.i .de ieformatione,ref.i 3. ibi;* I» ¡cmfís v if i t M is n is , f f co rre c H o m s, f a g it h a b ilita tis, f f ín h a b ílit q t is , n ccn on cria m i n d i h H s a b Epifcopo,feu i l l m i m f p t r i* t m lih u s F ie a r io g e n e ra li, ante d if f n n i'* u a m fe m e n tia m a h in te rlo c u to ria , -vel a lio quocum f g r d a a m i n e n on appellcttir neque E p ifcopus, feit F ic a r iu s a p p e lU t il m s h m íifm o d i t á n q m f r i u o U d é frrre teñe 23 t u r f l E t i h i : * N i f } g r a u a m é h m ufm o d r, tex.declaratNaúar.conf.iJeappell. &Acofta,tit.de iudicijs,c.i. n u .a ii. qui elegantéii& doéíé interpretatur jllum text*vt procedat quando v iíitator nó excedit terminos corredióuis circa mores, circa fufficienriS, vcl in fufficicntiam, circa habilitatem, feú inhabilitatem, procedendo de bono, & ?quo,fine ftrepitu,& figura iudicij, vtin c.adnoftfá,& in c.reprehenfibi lis,de appellationibus.Et in histermi nisjcorredioeft exequéda appellatio ne remota, vt difponirur in decretó ConcilijT ridcntini,& diximusin 2* part.huiuS tradatus,qn»ft.7z|.nu.24. Alioquin,fi Vifitator Ecclcíisfticus excedat modum vifitationis, & corre dionis, veluti amouendo pofteíToré trienalem,vcl declarando aliquem i 11 trufum,qui pacifice pofsidet, vel priuádo beneficio fine caufe c')gnitio* ne(vel cum ea)tunc in his t.a,bus, & fimilibus ,eft locus appellationi, & fententia viíítatoru, non eft exequen’ da appellatione remota, & íí illud fiat erit notorias articulus per viaríl violé tia?,vt pluriés pradicáui, máxime quá do funr Vifitatores Theologií qui iiul la callét iuriíperitia j & fie ex arbitrio fuo iura prónütiaht,iuxta teXiinGan, q.ih'vfl Bonus iudex ni­ hil ex arbitre fúo facts i ( e i iuxta ieget, f f iaraprontimías* ita aciiiertií Axia, de exhibendis auxilijs,cafuij.fol. 159. & íic cum fint iTieré Theólogifignofá do iürispri ncipia )áeí!iant vbiq/ á tra' mite veritatis,& iuftiti?,& cxcquQiiir pías volütates defiindoru., vitrá quia tu bonorü,etiáfi féftator,?el aioriés abinreftató relinquat fílios, cótra ius noftrum Rtgiü, quód eft feruáiídú in hac párle,in vtroq/foto,tüc enim in his caíibuájiicitáeft appellatio adfii* p'eriorem,ad Vtriimq/eífcdum. Et-íi non obftante appellatione/ didi viíitátores exequantur iüas fcntétiaspro ccdcndó per cenfuras Eccldiafticas/ (prout fsepcfolenQtiinc datur Icgiti-i inds fecurftjs ád Regáliá tribunalia, •per viám violenti», vbi omnia rcuor cantor qu? executioni tradita fuerfra Et aliquando pfdccífusrstinetür,Í! fic caufa temporalis, vcl femitrituradia dices r»culares,adhoc/ vt feciindmii legesRegias, íinedamnó íiliorüfnon excedendo quintum bonnrü)vltima horoinü indicia exitum habeant, v d fine damno parentum difponéndo', vltra tertiüm,Vt in l.é.Tauri. At veró,fi fententia celeritatem'de fideret ,vr in terminis, i. 6. tituí. 18. libr. 4iRecopilatio* tune executioni mandanda eft , appellatione remo­ ta, ibi: * S o b r e c o fa q u e » 0 fe puedagu-ar d a r , como f o b r e v u a s antes que eí v in o f e a fecho delías, o fobre micifes que f e lian de fe irar^ o fobre otra cofa f e m e j a n i e , que pereceportiempe^v ft f i e r e fobre qouierno de n i ospequeños:porqcftos la í e s p le jt s s ft fe ;do:t‘T .4lcn los p le jto s Por alead a,las cofas íiperderiarífS n a e r n d dello muchos H 4 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca da- 24 25 Traftatus decognitione, tradit Aucnd.incc.pp.i.p. cap.i9.num.2 4 .& cft glof.magiftra,!!! 1. 3.G.de appellationibus verbo 5C óftítutum,qu* ioquiturde frudibus, Bart.in l.i. ff.de glande legenda,& de clarat Scacia, de appel. qu*ft. 17;limitat.38. in his enim cafibus, & fimilibus non facit iudex Ecclefiafticus . . vim,exequendo fententiam appcliationeremota, & id circo fi appelktur per viam violenti*,pro cefiTus remittendus eftadiudicem,cum nófaciat vimj quia ift* cauf* dicütur executiué; vttradit Amatis,decif.75. nu: I Si vero concurrant du* cauf* cóiu n d * , quarum vna eft exequibilis, ¿ a lte r á non,tnnc appellatio invtraque caufaeft admittenda, vtfuit refo lutum in,Rota Romana,dccif. 323.in i.part.num.i. & docet Mcnbch.de re cuperandapoíTef. rcmed.9. num.322. ¿0ÓI0 cafus refcrt, Ludouicus BurgenfLsin repetit.kgis. Si fe fubijciat, num.i7¿.ff.deindicijs,in vol.i.repeti tionum ciuilium ,ad quos recurrendumeíi. , Vndé ciim ex fuperioribus,adRe^7 gem fpcdet fubditorum defenfio, vt tradit Caeheran.decif. 30. nmmcr.4. vcrfic.2. Cenedo,in coledanea, y.ad dccretüeftin qu*ft.fin. & appeílatio legitimé interpofita fit defenlio ( faltim ciuilis)vt docet Amafis,decif.i4. niim.ié. ¿ probatur in cap. cum fpccialis,§.porro,dc appellationibus, ¿ fuit inuenta,vropprefsisfubeniatur, 1. per hanc,C.de temp.appeliar.Bald. in l.licet, in princip.ff.de offício ordi narij,¿Surd.decií.36.num.5.Amatis, decif.66.nu. 15.vbi didt,qiiód appcllatió fuit inuenta, vt iniquitas iudica tíum,vcl eius imperitia corrigatur(¿ dicitur triaca aducifus iudicis venenum,vt tradit Baldus, in 1. vnica, C.fi dc momentanea poífe f .¿ Pctrus Sur dus,conf 1-63.num.7.vol. 2.) fequitur qucd fí iudex Ecclefiafticus faciat vim, non adreittcdo appellationem, exequendo fententiam apellatione Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca remota , quód iudex Rcgius, poteft vim to llere, ad illura effe«ftum,vtappellatio admittatur , ad fuperiorem iudicem Ecelefiafticum,vt expreífé cauetur in noftra le g e , qu* nihil de­ uiatattramite rationis, ncceftcótraria deciíionibus iuris canonici, neq; contra libertatem Ecclefiafticam, vt fupra traditum, & probatum eft. Si veró fententiafucrir interlocutoria fuper declinatoriaforijtünc licita cft appeílatio ad vtrumque Jffedum , vt füit decifum per Antonium de Gamma,decif. lyp.nuro.i.Meno- jp chius,de adipifcenda,rcmed.4. num. 822. Azeued.in l.j. tir.i8.nii. 10,lib, 4.RccopiÍ. quódproccditdc iure co m uni& R egio,vt affirmat Flores, in additionibus ad Gamma,dida decif. 159. verf.Concludituf,¿idem reíoluit Amatis,decif.7¿. num. i.¿ d e c if . 95 num.y. Et dicit optimum verbum 30 in decif./y.num. 24. quód appeílatio quando non reperitur prohibita,céfetur permiífa,máxime, cum íit introd u d a ob publicam vtilitatem, vr dicit Anton.Thefaur.dccif.246.num.3. quód eft menti tenendum. Ruifüs, pro confirmatione noftr* k g is in quantum probat,iudicem Ec clefiafticum vim facere, exequendo fententiam appellatione remota , & omnia executioni tradita eífe reuoeá da,cñbonustext.de iure canonico, in c. quoties Epifcopi,2.qu*ft.¿. ibi; * Etdum pradicíam Rommd EccUfiam appelUuerint ab ea [s audm popofcermtmullus eos,aut exsommunicare,am esrumfedes[urrtpere, aut res eorum au~ ferre,nut alíquam vim ei$ inferreprafum a t , quam amborum c m f a Romani Pttifcís^aat horitate termtnetur.qubdft ali úráqtto quamprafumptum fuerit: nihil erit, fed viribus careuit.* Ecce texr.no tabiícra exprefsé probantem, noftr* legis concluíioncm, vbi iudex Eccle fíafíicus,nonpoteft appellationepc dente ad Pontificem, reum excom-’ j municare , nequcres eorum qui ap^ pellant per viam violentisjGloftf'. 24 pcll ant auferre, & omnia exQutioni fradita5viribuscarenr,& quód magis cft vis fit appellantiexequcndo femé tiam iudtx,appcllationeremota,ibi: « Sí el \ u e z E cleñajiíeo haze fu et ea , en de¡comulgar a l que a p e l o al F u m i j i c e m axm o,y en qui la rle,jdefpeJfterU de fus bienes; noohfíü te U ^apelación ;iuJlo es que ¡ti M agefíñd, y fu s Confederas x e a lts ,qui¡en,y alcen e f ta fu e r c a , enconform ídad delodifpH eitoporlosfagrados Cánones, ayudando y fauoreciendó fu execucien, lo qual na es co n tra la ju rtd icon E cclefiñ jh ca ^ n tcoñ trafu Libertad, y minijiros; porque no fe (porque efiotoca a U cmfa- ,y a lju e z Bclefíu/ieo) finefóla m em edelar ticu io d ela execu eión , enmenofprecie de la a p ela cio n ,jd el tribunal dei fúmo Pon tific e , aleando la fu e r c a , y abriéndola puerta yque auia cerrado el ju e z E cléfiaf tico al apilante,para que no fiudiefe fe~ gutr fu apelación , de¡comulgándole , o bienes ( a p p e llm o n e priuandole de fus rem otti)paraquefindefpoj 9f i ¿ te 'me^ ^^A*fíicut erat tépore appellationis) las partes puedan feguir fu ja fiicia ante f u Santidad,y fus juezes ,yrnintftros E cle- 5J J/íyfifeí.* Quód profeóíó nihil aduer fatur facris Pontificum conftirurionibus, imó totúm vergit, in fauorcm iurifdifdiótionis Ecciefiaftic*, &ad meliorem exitum, & executionem mandatorum, & decretorum facrorumCanonum. Etpro perfeófa declaratione huius articuli poíTumus conftitucre exempliira,indeliófo íimoni* ,& vfurarü, &in omnibus deliófis,in quibus deiu re ciuili,&canonico, funt p a n * cóftitut* aduerfus reos delinquentes, &in eoqui matrimonium contraxit clandeftinc, aduerfus quos, ctiam de iure Rcgni íunt poeiif ftabilii9,in quo dióf* leges nihil contruriaruur inri canonico, cum difponant illudmec, Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 6 i - quód de iure canonico eft difpofitü. Et quando Jex ciuilis non fe iñtro. m i t i t , fuper fubftantia marrimonij, ñeque in rebus fpiritualibus ,íedtátum procedit adiubahdo,dccJar 5 do, . ampliando i pfum ius canonicum, ad pleniorem ipfius obferuantiam ( in hi squ *í unt prohibita dciure canonico ) túne licita eft Icx ciuilis, & cóftitutio Regia ( quandó non contra.riatiiriuri canoniCo ) ita docet glof. ín cap.cum íccundiimlcges,ríeh*reticisftib. ¿. verbo, cerfoqiic cafu, quá glof. opinionem fequitur Cardinalis,in 4 .opoíitione,PrGpoÍ!tus,nu. 6. niimer.44. Antonius Gomcz,in I.49, Táuri,niim. 2. vbi ponitur pcenaad.ueríus contrahentes raarriinonium cíandeftinum. Et nofter Couar.in 4. in 2.part.cap.3.§.p.num,2. Gutiérrez lib.2. praóticarum qu*ftioñü,qu*ft. i.íium .i 3.' & ob Iiaiic fationem dicútur caufe mixti fori, quia ab vtroque iure prohibentur. Pro qua fententia e f t óptima lex. fín.tirul.! 3. parr.q.ibi: * Porque auemos v o lu n ta d , quelo que la fa n ta Iglefia manda ¡ea guardado. * Ergo cum Reges noftri,& fui integerrími Senatores, intendant, in noftra lege Regia,iííndinet quod de iure ca­ nooícojcft diípoíitum,ind.cap.quoties Epifcopi,& quód feruetur,& exe cutioni mandetur illa deciíio,quistemerato iudicio poterit affirmare, legesnoftras, non eífeiuftas, fed contraríasiuri can o n ico ,cum in nihilo aáuerícntur, illius difpofitioni, pro qua fentétia fáciunt,tradita per Marta de iurifdiófione, 4 ,par. cafu.93.nu. fin.vbi dicit,quód poreftPrínceps ad occurrendum hum an*m aliti*, pro dcfenfione fidei, & religionis, atque iuris diui n i, condere legem mixtam, üh addendo poenam. Et pro ifta fcntcntia,cftoptinuim confiiium Celíi, yS.num.ó. vbi d icir, quód licét PrinH) - ceps 30 37 . 3“ ^9 Tradatus de cognitione ’ i^l tepsfecuíarikflon pofsit aliquid ftatuere, circa fubftantiam matrimonij, quód poterit prohibitioni Romani Pontificisjpoenas addere aduerfus de linquentes, pro qua fententia eftbona gloíTa, in Clementin. Ne Romani, verbo,ToIli,cle tur Couar. in 4.in 2.par.capi6.in prin cipio,nuroer.i8i& in terminis huius cognitionis per viam violenti»,illud tenet, Sefe,de inhibition. iuft. Arag. cap.8.§.i3.niim.2*Vndécumiexcanonica difponat, Vt in d-.cap.quotics Epifcopi, quod appellantes ad Pontificcm,non excommunicentur/ncqj illorum bona auferantur/ neque vis aIiqu^aeisfiat,&quó execntionÍtra* -I—4T-----------....... dita fint nulla, pende «¿5 ^PP^^^ktione, in contemptu iudicis fiiperioris, quid enim facit /aut difponit lex Regiá,aduerfusdiaamconftitutioncmi Qiiid obfecrant iudices Rcgij( quando in totum contrauenitur canonic» dccifiom)nifivtferuéturlus canoni* cum,& Pontificum mandata /vt con* ftat cx prouifiombusRegalibus, ibi; * Rogamos,y e n c a r g a o s que^alcenUs a n f a r j y repongan lo executado 3y M* m i t m U a peU cion ,p ja que fa pueda f e . g m r a n t e e j m r t o r E q m i f a e apeUdo J c^ux omma redo terep teccd Y r Ytm Y ftr a le g e , eft aifpofirum,& ahter,* Iju eft^ U exper te n a a ,m u y pocas caufas acudi. r s m a U c u n a R omm uen grado de ape Ueton, fi faltara eftc remedto por v m d e f u e r c a , el qua en todo e s e n fauor deU ¡urtatctonkclefafttca , fauorectendo, y executando fas decretos ,finentremeterje enlayurtdm ofaenlosm eruosdeU c m . fa p r tm tp a l,m )u ftftca c to n d e la fe n ten cta,porque efto t o c a d faper,or Eclefiafti c o , M e ¡e r e m e n las partes, quitando.,y dcanaolafaerpa,ydefaoyo,ycenfaj f t a s p o r e l y u e z Eclefmfaco,enper ¡uyzto de la legitima apelación tm erpuef a p a ra ei fuperior. Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ^ • t a. * G r e g o n y L o f e K . f f AuendanidamnA,tiir. ¥~^ X Quibus venit reprobanda |-H opinio doCtifsimi Grcgorij López, inl. ij.titul. ij.part. 2. Verbo,*iVi»/»crcMn medio, Aiieda ni, in cc.pp.*i. parr.cap.i.nuin;i3. cü fcquentibus,&: fequitur,Scfe, de inhi bit.iuft. Arago. cap.8. §.3. numcr.45 Azcucd.inl.z.tir.é.lib.i.Recop. Veril Item duodecimo,vbi confirmant hoftram legem,& confuctiidineexpr»fumpta voluntate, &toIIeiah tia Pori tificis, qui propter bonurh commun e ,J loucrataictam tolleratdidam confuetudinem nc coniuetudinem cognofcendi jier viarii Viblienti», cu videat in Curia piure^ proceifus, iri quibus cognitum fuitper viam viole ti»,qu ialicet illa peririifsio, eifet luftus titulus,ad inducenda hahc cog.n tioné,quia priuilegium feniel ob pubftcam caufam concciTura,n5 pofsic reuocari. vt docet gloi. in cap. quia 10.quieft.3.Antonius, in cab penic! nit,nu.i9.de cenfibus.Sdc, 2. part.in Epiftola ad Regem,nUm. 113. Paulus de Gaftro,coni; 146. vol.,. quia priui c c l e ConceíTura non íubdito, nori poteft reuocari,Innocencrinc.nouit d eiudic.& diximusinproa>nn ó. íó« & vidc Puteum , decif. 355. íib.t. vbi immemorialis cüfarna ptiüUegij dat iurifdidionéPrindpihdco,vt Pacianus,conf.fín. num.20.Tamen cumeii p^^te Regís,¿c auditorum,fit ius natu rale,& confuetudo immemorialis (vt hac noftra lege eft difpofítum) fequitur manifefté, quód etiam fidefícerettadtus confcnfusPontificis,& priuilegium, imó etiam fi expreíTé im peraffet Regibus, vt nó cognofcere. tur per viam violenti» pefRcgiosSe n.irores ( in cafibus in quibus deiurc licité,& redé cognofcere poíTunt)nó tenercnt(vt cum omni reuerentia, & corredione fand» matris Ecclcfi» lo qu.aij didis mandatis obtemperare, quia perviam violenti»,Glofff. Ji quialexpofiuuaPonrificia,non potellereiegem naturalem dcfeniio risfubditoruiiij&vaíTalIorumjin qua fundatur dida cognitio (ad rollédam vim, ft violentia iubditorum) vt diximusin prologo,num.id8.quia ilfud Regale,vr nouifsime tr¿it Cá imilliusBorel.deReg.Gatholicipr»ftantiajCap.yi.num. jS. EtctrmPontifex videat, quod illa cognitio non eft iuri canonico contraria,nihil diC ponit aduerfusdidam confuetudine, neque Bulla iu Coena Domini loqui tur in iftis cafibus,nifi quando^appd? t e f t ¥ i.u s ,c f t , ¥ 4Í interpofita,eftiniufta,ftfriboIa, v t l a te in noftro difcu rfu jf t p r o l o g o l a t i o 52 ges pertineat dida cognitio, in vim defenfionis naturalis, non poteftlex Pontificia pofitiua, in his cognitionibus impediendis, fe intromirterej quia eftet reuocare ius diuinum, ft naturale , & tollere fubdiiorum defenfionem. quoddeuiatátramiteVeritatis,vtlatein dido difcurfu ftpro logo probatum eft. ‘ f P p w i o loannis Iktri F ontaneÍ¡¿ notatur, . x- . Frtio venit reprobada ex pr»| d i d a reioliitione aiia opinio , ,1 . lo a n n i s Petri F o nt a ne ll », de adRegera noftrum, num.er.92. c o m : probatura eft , & num.i 86. p a d i s nuptialibus,glof. 1 3.par.¿miau lu la , 4. n u . 2 0 . ¿ i dubiiis de hac c o g ­ n i t io n e per viam violentia?, propter * Cpinio MorU rep roU uti fe E c u n d o etiara ex f i ip r a d i d a i e fo lutione,venit etiam reproban dif ficultates , tr s d i d a s per Azor , in fuafnftitut. moraliJibi i . cap. 12. per to r u m ,d i x i t , ha^ c ó n t e n t i o n e s ’inrer iudic em Ecclefiafticum , & f e c u la r e f e / da op i n io d e ú ié h r e n ti a M o r l ^ in iu o cmporio-iuriskití 2. dc iurifdid i o n e , quieft.iqmumi 8.in fiíü v e r fi d H o d ic tamen vbi non.atte nde s iufis fo omnibus c o ^ i i t i o n i b u s per viárá v i o l t u i t i » f p e r iudices árbitros a Potifice, & R eg o nom jnandos,eiie d C im e n d a s , & hanc dicit eíTe i uam fen- principia, huiiis cognítionís pef via vioIcntÍ»5<Íi^it,quód ex eo non ligat céfuradequainBuIlainCoenaDómi nijper cpjaniprohibctur recurfUs per viam violenti» ad.Regia tribunaliaj qua eft fupplicatum á.didis cenfuris# ft. ñipplicationc. pendente nihileft innouanduirí,quem fequiturnouiC firaé Cenedo,qu»ft,,4y..nunT.46.;qu^ opniio,¿lfinterpreta:tÍQ.veranon'eft# quia íüppouir.j.quód eft prohibitus didus recurfus;per:viam violenti», qupd Po ntifex, poteft illum prohibere,confirmare ftpermictere;&tér? timn quód eft fupplicatum i & quartum, quódpendente.^ fap.plLcatio,ne Regia tribunalia vfátúr co remedio. Sed falua.paee,iu totum cftfiilfadid a ppini9,&, meritópíóft h»c fcripta, aduerfus eiun, tenct Cenedo, i'n fuis qu»ftionib.in quKft.fin.nurc.40.quia cüm dc iure diuinO; §c naturali,ad Re tentiam, dum alÍuJ,'trie1i6rem 116 éxcogitauerit .\Scd faíüá pacc #ha?c ¿ 5 ? óordiamon eft necéíTarja# hu?adiffitukas'coníiñír,fin ture cognofccndi, veí non tognoíeé-ádiv'li lícita eft, ft iuridica cognkio per viam vidléntip, .feqoitiir, quódPowtifcx non poteft eam impedire JiiróneftliCita,réq'.iitur eóam quód neqüé iudex aiERer ex partéRegisjpoteftnomiiiari, ficut nonadmicteturin cognitionibus,per tinéntibus ad iudicium E cclefi»,& .ad fuam iurifdióti oné; quiá íi n'O’n- pó teft cognofcere per'vTám violenti», to^víe.potcritiudices;arbitros'hómtn'áre,vt fimul cum iudicibus á Pontifice nominatis cauí» violenti» decidantur.Pr»tcrcáfi cOgnitio elfst co­ tra ias,fimilitér & nominatio arbitrorum iudicum, fi vcró loqueretur refpcdu modi cognofcendi, tü'afimifterem cius íententir rc, vt dixircüs ,tn prologo,- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ' ^5 Traótatus decognitione. prologo;n ú .214. V n d c m c liu s eífer, v c l difccd cre ab hac noftra c o m m u n i , & recep tifsim a fententia ) q u a m f in e r c f o lu L n e iu r id ic a l'o q u i, p r o u t ipfe fe c it,im p u g n a n d o plu re s a u th o r e s , q u o s re fe rtn u . 8. vltra P e g u e ra q u i n o ú ifsim é ,in decif.9. nu m . 6. n o » ftram c o n fu c tu d in e m defendit, ratio ne d e fe n fio n is, & p r o t e d i o n i s , c x q u ib u s re p ro b a tu r o p in io lo a n n is A l o if ir r ic ij , q u i co n tra riu m tenebat rise ft in h o c cafu in ca p a x , ad c o g n o fc c n d u m in caufis Ecclefiafticis,& m te r perfonas Ecclefiafticas p e rv iá v i o l e n t i * , y t ip fe m a lc exiftim at,lirniliievcnt incapax, ctiam fí de malo, & in iu fto p ro ce íT u iu d ic is Eclefiaftici con ftitcrit 5q u ia cu m iu d e x fe c u laris nu llam habeat iu rifd id io n e m in d e r ic u m , neq ue R e x illam daré p o teft, n cq u c prop te r n c g lig c n t ia m iu d ic is E c c le fia ft ic i, vel in iu ftitia m , c o n tra O fafch u m ,d ccif. i8 o . i n c o l leda nea,d ecif,in c o U e d a n c a . 407. in R e g iu s iu d e x illam acquirat, ex v i iu ds naturalis,ñeque d iu in i, aut can o - 14. cafu. ^ <^um iu d e x la icu s íit in fe rior Ecclefiaftico , non poteft fupplerc 4, V a rtó ,e x fu p crio ri d o d rin a ^ B re fo lu tio n e v e n ir etiam re p ro b a d a alia o p in io P r o f pe ri Farinacij) cófi 68. in d c c ifio n ib u s caufarum crim in a liu m , v b i d ó c e t , q ü ó d re curfus a d iu d ic c s fíccularesjeft p ro h ib itu s,etiam quan» d o iu d e x E c c lc íia ftic ü s v im fa cit,có tra o p in io n e m C o u a r r u . cap.35. riu. E t q u ó d c o n fu c tu d ó re cu rre n d i a d iu d ic c s R e g io s feculares, n o n e x 4 c u fa ta b e x c o m m u n ic a tio n e , c u m iu trom itte rc prop te r d e fe dura iü ftiti* fo aliena iu r iíd id io n c , q u ó d eft falfo m , ¿ a ra tio n e alienum , cuftim rifd id io n e s fint d if t in ó t * , itaFrácifcusr Su atez,lib .4. de im m unitate Ecclefia ftfo a » c a p .i4 .n u ra .2 0 .in fin .E tfim ilile r licct g r a u a t u l u o n habeat c ó m o ­ «EtBtem recurrendi ad fuperioré E c c le íia ftic u m ,n o n a d q u iritu r iu rifd ifo n , vt d o cet M arta,de iu rifd id .q .4 i part.cafu.147. u u m .fín .q u ia c o m m o » ditas, ve l in com m o d ita s,recurrend i d e x la ic u s fit in c a p a x iu r ifd id io n is in pe rfon as E c c le fia ftic a s, & in corQ caufas, q u ia v t faina pace grauifsim i lu r ifc o n fu lti lo q u a r,illá c o g n itjo ,n o cftiurifdi<ftionalls*fed n atu ralis,q u * d ic itu r e xtrao rd in aria c o g n itio , quar fine d a m n o , & p r * iu d ic io iu r ifd id io n is E c c ie fia ftic *, exercetur), Vtfuprá p ro b a tu m cft. E t vltra d id a fundam é ta c o n u in c it u r illa o p in io , ex fuis p ro p rijs r a t io n ib u s , qu ia ibi d u ob u s c o n c u rre n tib u s adm ittit, recurfum a d C u r ia m fe cu lare m : p rim ó cafu, ü d ru p e rio rc m ,iu ftitia , veliníu ftitiá, v e l n e g lig e n tia , n o n dat iu r if d id io n c m ,in c a p a d iu d ic i,v f ex fuperiori» h u s co m p ro b a tu m eft, vltra tradita p e r A z o r , v b i fu p ra , ¿fíe p ro p rio ore c o n u in c it u r , c u m in illis d u o b u s ca(ihus admittat; recurfum ad C u r ia m fe cu lare m per viara v ío le n ti*,in cau fis Eccleííafticis, q u ia in illis ceíTat rc c u r i u s , ¿ i n noftro cafu eft adm ittc* dus, ex iu r ib u s , ¿ ration ib us, fuprá relatis, q u a n d o c o n f t a t d e m a lo , ¿ iniufto proceíTu iu d ic is Ecclefiaftici. Secun OeüfóTfotéedeclámur. d ó ,q u a n d o g ra u a tu s n o n habet com m od itatem re c u rre n d i ad fuperiores E ccle fia ftico s (vt ipfc tradit num. 6. & i4 .)c u iu s d iftin d io ,& r c fo Iu tio có u in c itu r ex e o , q u ia fi iu d cx fe c u U - T E c p r ^ d id is o b f t a t d e c if io R o ta ?,q u á ib ire fe rt a n n o 1595* X ^ q u ia in cafu illiu s l it is , n o n fu it appellatum ad Papam , fedad iu d ic e m aicum , ¿ i n h o c cafu vcrú eft quód Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca per viam violentix.C IoCíí. a m rccunu> rccurfus p n u ó d n o n ¿datur y e..r v i a m dzu^^ui,i.uau f í c e m , f e d ad i.uuiccs udices R e g i o s , .Y ipfi uegios,cv.,pfi lerti» fundatur in appellatio dPontificé,&inexccuiione(non ^bLrteappeUationej quod quidem L i e rlaré claré ccolUsitur, o l l i g i t u r , ex verbis didi lint incapaces cognitionis caufe Eccleíiáftic», perviamappelíationis,¿$c in diíHndé,nimirum íi ex ddcótu iurifdidionisA legitim? appellationis, - ...... ProfperiFarinacijjind.conf.óSmu.y. ih v L d e m u m p r o U ta fe m e r A h s n o n a p - & e x rationeincapacítatis,dencgetnr r e c u r i ü s / e r g o c e f f a n t e didta r a t i o - q u i f a t i s $i n e , r ecur fi is n o n d e n e g a t u r in d i f f a d e c i f i o r i e , p r o u t e x alia d e c i f i o n e S a l folet é d tk ¡: fe d ad juperiores v o lis m te llile r e d e ludtcihus fa cu la rih u s, prout poJfeaJacfefe d ecla rm it affg td oR eg ia s m a n t i n a , c ü f t a t a n n o 1 5 9 / . c u i us v c r b a í ' u n t , p ro ut refeít ipfc Farinac.nu. i j . & i q . i b i : * Jiefolmum fíiii Auicnw m prouifiones in foribus Cathedralis E cE t p o fte á f u b f e q i m n t u r v e r b á i e Sorta, manu tenendum 5 eum em m per rejignattonem f e l u i s fa c h m ín m m ih u s d e ci í io ni Sj ib i, * E x qmhus nihil alm d o r d in a r j, vacaret pújjéfsio cm om catus in ferri potefi mfi fa éd ipft iudtces v e lu t de ciufaEcclefiafiica cognofcere,quod efi de quo a fitu r,¡la tu ,d e renutiatiom', tn a» tiq uis, Cafiadorus,decif 4. m m , 3. de re~ modum abfurdum , cum iudex laicus fit fiitm ionefpoU atorum , potuit a ím s ta p e - incñpáX iurifdiBionis tn perfonas , f f eaufasEcclefiafticaunequit immemorm- re p o ffef icnem Antonius, f f eius pcjfefsio eft m a m tentbiUs'.neque ohjim qu'odaBi lis hoc cafu fib i fujfragat»r,D3Ífoi es in cap, caufam fieprafcriptíonibus, Felin. non ¡uní in tegra,quiarn tariu s tefiaturde com rio. Et non, obftat exceptio excommu in ca p .z. dem a iortta te, f f obeitentia^ Rota ín decif. 1 t.d e confuemd. m tiq u ts, nicatioms propter récurfus ad confilium Regium ,quia ij h rccurfus,hoc cajú de feu pracipue, cum i» S u lla in Ceena D om i- ficnem propríapojfejhionis, f f appellatio n i derogetur confuetudinibus etiam im - nxs admtfstonémon efí improbatus. Aqutí. m em orialibus.* E x q u i b u s ve rbi s t a m d e c if 56.de appelíationib.Frbanius enim d c c i f i o n i s , q u a m c onf il ij P r o i p e r i F a r inacij c o n f t a t , q u ó d a p p e l l a t i o n o n a g n ,cu m p o ftt,iu d ici d e fa B o procedenti 'defaBo etiam refiiftere, P a n f. confil fin. f ui t i n t e r p o f i t a a d P o n t i f i c e m M a x i - lib . 4. v t fu itd 'iBum tn illa rationc f i i l - mum i--u d --------i c e s f e c^ u-------l a r e s . V^n d c , , f t e d a dA i . ,1 1 - , larcrn, & q u ó d ll ii g/ eT /at c e n Of u. -r .a TBu ll ? i n Ur . d coram ...reuercndo im meo «ff v . fe f . . v Reus ................................................................. .........................................................l'o m . Decano. Praterei excomrmnii.etus dttur, pro defenrione fuapqjTe(si9--ns, c ap. im ellcgim us de m dicfis,M enoch.de r t ii- , ........................n e n d jr e m edJ ^ -num. 7 ¡ i . cum C\equentr- C o e n a D o m i n i , l e x v e r ó noft ra, ne q/ noftr? H i f p a n i » c o n f u e t u d o , n o n l o q u i t u r 3 n e q u e p r o c e d i t in c aí u i f to . C ú m prius d e b e a t a p p e l l a t i o i n t e r p o n i a d P o n t i f i c e m , vt d i x i m u s i n bus,* E x q u a d e c i i i o n c m a n i f e f t é c o l U g i t u r , n o n effe l e p r o b a t u s r c c u r f u s , a d C u r i a m f e c u l a r c m „ i n c a í ib u s v b i d atur v i o l e n t i a i u d i c i s E c c l e f i a f t i c i , i d e m q u e c ñ d i c e n d u m de alia d e c i - prooemiOjC.ii.in tan tu m ,q u o d fipro cc f fu s r e m i t t e r e t u r ad C u r i a R c g i s , n o n p r » c e d e u t e a p p e l l a t i o n e , v e l íi f io n e R o t » , q u a r n t r ad i t S d f e v b í l u p rá , ca p. 8. § . 3 . n u m . I 0 9 . d c q u d m e n “ t i o n e m f e c i m u s in d i f c u i i ü ad R e g é , inttrponereturdii e d é a d Regios Sen a t c r e s , n c n c o g n o f c e r c t de a r t i c u l o v i o l e n t i » , i m ó ftatim. r e m i t t u n t p r o c e f f u m ad i u d i c e m E c c l e f i a f t i c u m , * D U ien d o p u e n« vino en ejíado. * E r § 0 c u m i b i n o n fit a p p t i l a u u n a d P ó - n u m . i 8 o . q u i a y l t r a v b i tradi ta in p r o l o g o , n u m. 1 81 . n o n eít b o n a c o n f e q u e n n a , q i i ó d ibi n o n f ui t l i c i t u s r e cucf us ad t ri b u n a l i a R e g i a , e r g o n e q , in ó m n i b u s c a l i b u s e f t l i c i t u s , v t i n t e l ligít C e n e d o , q u ? f t .f ín . n u .5 i .& 52,& Sefe, l o N . - ' m Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I , peÚ m u ud Papam, eiufaue fa v B a m jtd e jp o ¡io líc m ,p r o u i regulariicr a p p elU ñ cQ Ipil lint incapaces iurifdidionis Ecclefiaftic», nimirum fiin eo cafu non detur rccurfus ad Curiam fecu54 63 55 Tradatus dé cognitione Sefe, fup.num. tyy.ft Lancd. 2. part. Opimo Gregor^ Sayri ordinis fmcdi 5 S e n e d í¿Í h r e p r o h a t m Vrfiis ex fuprá didis conuin’ citur opinio Gregorij Sayri Theologi,quiinfuothefauro cafuum confcicnti»jlib.3.cap.i8.nu, 6.pofquam approbauithac cognitio nem,& de iure naturali z o cedere,ft licitam eííe docuerit, illud limitat# quando alia via,pofsit tolli vis per Pontificem n|aximum,per viam re­ curfus ad eum, quia tu n c , fi dctur recurfus ad Pontifice dicit,ceflarerc curfiim ad Regem#qu» fententia ca­ ret ratione>& fundameto, & prPpriO ore conuincirur, cum nemo pluribus vddcfenfionibus prohibeatur,vt di? ximus contra eum in prooemio, cap4 fin.num.25;ct!mfequentibusi Opinio Dominici hamr. S8 repro^ Vinto ex fu^rioribus, venit, Ictiam declaranda opinio Do minici Vañez,2.2.qu3Eft. 67, te'T'art.i. dubio. 2. concluf.k vbi tenet Reges Hifpanisehabere pri? uilegium •Pontificis reuocadi caufas Ecclefiafticas, ad fua tribunalia per viam violenti», qitem nouiter (equi­ tur Suarez, lib.4. de immunitate ÉccIefiaftica,cap.34. num. 43. vbi dicit, quód non inuenit aliam viam ad iufti nenda iftam cognitione,niii Pontifi­ cis priuilegia,& tollerária,quód idé eft; quia refpondo quód illa cognitio neceifario nó fondaturinprinilegio Pocificis, neque in ciustollcrantiam, fed nuure regali cuius officium proprui eft vim tollere,quód eft ofibU?,& anira» affixum, & fic fruftra precibus impetrarcuir, quód á iure communi cftconceiTum.vt inh i.d e Thefauris, Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca lib-.io.ftfequeretur,aliud incohucnies,quodrcuocato priuilegio cxali qua caufa,cclfaret cognitio,quodveTumnoneft, nequc opinio Cenedi, in fuis qu^ftionibus canonicis,qu»ft. 4y.n u m .i8 .ftS efe, de inhibitionib*. cap.8.§.3.mum.44.ftin decifionibus 2.part.in cpiftol.ad Rcgé,á num.y/. & 74. Et iic refolutc eft tene ndum,de iure, & confuetudine Reges habere diftam cognitionem ,& nonexpriui legio J neque ex tacito confcnfu Potificis Maximi ( vt diximus in prooe­ mio,cap.i o.)quia ii bcnc intelligatur noftra cognitio per viam violenti», & dcfenfioniSjtota eft faborabilis iurifdiftioni Ecclefiaftic», & in nullo cafujdeuiata tramite iuris, & ratiónis,vt f»pc demoiiftratum eft; Opinio patris Amoris j rcprehatur: ’ ÍExtójhon eft admittendaopiNnio patris Azdris Societatis lefu, iii fua fum.lib.y.cap. i4.in i; Z rt.q u i non confiderans iurisprincx ¿o(tam quam iacr» Theologi»pro? feifor) multa iura inculcabit aduerfus noftras leges Regias,in caiibus cogni tibnum per viam violenti», contra Couar; cuius dodrinamlate reZobauimus,tnlib.4.commii.qu»ft.i.nu. 327. & in difcurfu,ad Rcgem noftiü, num;y 8.& poft mea fcripta, aducrfus illius opinionem tenet Scfe,dcinhibitionib.cap.8.§.3.num.) y.ft nu.iffff. & eo non allegato Pegucra.in fuis de cifionibiis, decif. 92. ft fic omittimus ea omnia, quia illius doctrina, folüra fundatur in cognitione iudiciali,in caufis Ecclefiafticis , & in illo cafü neque direóté, nequc indireété adRc giosScnatorespertin-et cognitio prin cipalitcr, ncque incidentcr in caufis Eccleiiafticis,& c o n t r a perfonas Ec­ clefiafticas. At vero in cafu legis no­ ftr», nüila eft cognitio iuriídiótionaIis,feddefenfio ad tollenda v im , quá faciant iudices Ecciefiaftid non ad­ mittenda V 56 í pervjamviolentií.GIors-. 6 ”4 mittendo appeJlationem ad Roma­ num Pontificem 3quód iongc diuerfumefl. ]*,non proccdirgeneraliter;.fed fe­ cundum intentionem operantis , 5^ iuxa ocafionem, & modum, vocandi in foro,pr*ter iii'iis caupnici diipofiOpiniópatris Franci{ci Suaren;Societa tionem , & fic damnat bánc confuc­ tudinem rcfpedu intentionis ope­ tis Jefu, reprobatur, ^ per plures ra­ rantis , qu* femper iufta debet indi­ tiones, ij) fundamentayorepro­ cari. Sed(|)arum conftans)\Tiiror,qua. prio conuincitur. re retenta hac noftra opinio ne,'& de»claratione (,qu* in omnibus, & per omnia,eft iuri,& rationi confona; re u l. foluit fupra num.32. quód eft difficiXEptimó,venit reprobanda alia limum illud applicare ad praxim,ciira opinio Francifci Suarez Socie- iudex fecularis, non habeat iurifdi3 tatis Iefu,inlibr.4. de immuni­ dionem ,in clericum, ¿ í i c propter tate Ecclefiafticá,de defeníione fidei defenfionem naturalem,non poteft Catholic¿ adueríus errores Angli*. vti iiarifdidione in ipfum, idemque cap.34. vbi eleganter á nu.3o.deten- fentitin hum.34.confundens, profe¿it noftram coníüetudtnemcognof- do terminos iurifdidionis,& defencendi per viani violenti*, in caufis fiqnis, ¿ protedionis, dicens, quód Eccleííafticis, fequendo Couarr.& poteftas Regalis,fere femper vfurpat Ñauar. & Abb. ¿ f f lio s , dicens illud iurifdidionemEccIcTiafticam, exer­ procedere,ex vi defenfionis natura- cendo adiones iurifdidionis, dicenlis , & dreiuftam, dummodo non fit Ho CÜ defendere,qui vim patitur, de­ exceís® in dida cognitioncjfed quód ferendo caufas ad tribunalia Regia, fiat cum moderamine inculpat^ tute­ vbiexaminetiir, & iudiceturf an in­ la , vt ibi;* S e x t a , ¿ v lt im a exm jfatio dex Ecclefiafticus vim faciar,nec ne, ejíífifta defenfio R e g n i, aut i n m centum & quód illadiftindio,& euafio quam v e lp r o p r t a , ¿ hj¡c eft, v a ld e Vfit ata i ñ foient noftri afsignare,inrer turifditiegijs trib u n a lib u s, q u id per f e , ¿ g e n e dionem iudicialem, & cxtraiudiciar a t m f p e lf a t a habet m a g n a m q u a n d a m liter, videtur verbis illudere, quia iii¡p e cie m illiu s n a tu ra lis a q u i t a i is , q ua m diciaiiter procedere, nihil aiiudeft, v i m , v i re jelíerelieet , n a m defenfio éx' nifi aduocata caufa,illam publice exa fú9 genere ó m n ib u s lic it a eftft nece jfa n d minare, & fententia, authoritate ier­ [ t t f ¿ debito m odo fiat: V n d e etiam c o n ­ re, deferendo caularn clericorum ad tra P a p a m Itc ita m efe R k g jh u s , v e l E c tribunalia Rcgia^ % 6o t¡efi-£,cum G atetano, in opufculo,de potefta te Papa, c a p . z y . ¿ V t ílo n a ,r e le t iió n e 1 . de p o te ji.ñ c c le fid ,m im Á . feu p ropóf 8, C o u a r. ¿ m u llís m o d ernis fcrip to ribus Ex quibus verbis claré col ligitur,perraiíTam eífe dicfani cognitionem(fecundum cumjduobus con currentibus: piimó,quod íit neceífaria defenfio 5 fecundo , quód debito modo fiat. Quód quidem ¿ertifsimü eft, idcm tenet iiurad. de ceníuris, dirpnr.2i.fed.2.nu.77.in cenfura,!^. vbi dicit,qaód excommunicatio Bul H if p a n iá .* I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ^ .2 . t x q u i b u s verbis,claré colligitur, •TLno n b e né i nt elii gi ffc i uri s pri n cipia,neque eius medullam; quiaaliud cftin iure,cognofcere de meritis, & iuftitia caufe principalis, & aliud de articulo violenti*(proptcrdefenuoné i uris naturalis) quia iudex Regius xn articulo violenti*,non cognofcit de iuftitia,vcl iniuftitia caufe principalisjiiequé habet iurifdidionem di­ redé , neque indiredé principaliter, neque T raétatus de cognitione ne'qué acccfl"ori»,niíi in ordírie ad fmc aUquaiurifdi<ftione,& cognitio­ ne caiif» princi lalis, cuius cognitio, tollendam v im , qu » aliter tollijnoti ficutpcrtinct a< iudicem Ecclefiafti­ poteft,vt dicemus in qu^ft.fín.á nu.6; nec reraiTsio procciTuslad cüriam,cft c u m . , fic notio violenti»,& protcftio, & charitatiuadefenfio>perfiiietad iu aftus iurifdiótionalis, fed pr»paratoriiis ad faciliorem expeditionem ar­ dices Regios# cüm i ple Rex in fua re­ pública,iit iudex conferuator omniu ticuli v io le n ti» , qui poteft exercen line aliqua cauf»principalis cogni' dubitorum, ad effeftum tolled» viro, in quo non violatur,ncque diminui­ tione(prout quotidie fit)quia protetur immunitas Ecciefiaftica, imó au­ ftio,& defenfiofubdkorum, non eft aftus,iurifdiftionis, fed defenfionis# g e t u r , &conferuatur(vt fepe demon& cüm ipfe admittat dcfenfioriera, & ftratum eft, & experientia rerum máproteftionem,non poteft contradice giftra doctt) & vetuftas huiuS cogni­ re eius exercitium, ponendo difficul­ ti onis fuadct : quia fi h»c defeniib, non adhiberetur, f?pius innocentes tatem, ftimpofsibilitate in vfuiZius defenfionis, fine aliquo aftu iurifdi? ¿rauifsiuk opprimeretur á fuis iudici ftionale, quia vt fepediximUs(&efl: b u s Ecclefiafticis'# quia vel omnino, ver 5)nunquam cxereeturaftus iurif- nonpoirent(vel non fine magno dif? diftionalis, in diftis cognitionibus pendió) ad fuperiores pr»latos rc? per viam violenti», nequc coccditiir currere , & pf»cipue ad Romanam iudicibus fupremis feciilaribus, vfus Curiam longe diftantera, ft ob haiic iurifdiftionalis, fed folum qu»da no? caufam omniaCacholica Regna, hac tio cauf» violeti»,& prOteftio,& de? vtuntur defeníione , vt diximus in fenfio fubditorum, vt contingit in iii Epiftola ad Regem noftrum, á nu.95, dice arbitro,in patre circa filium cle­ inlib. 4 .communiú,ftinprolog'ohü? ricum, in domino,circa famuliimjqui ius operis,num.iSfi nullam exercet iurifdiftionem , ad? «erfusfubditos,fedfolum notionem# & ad faciliorem vfum,& exercitium# I ) Vrftis Óonuincitur iÜius fcntenad cauf» refolutionem,& ad huc efetia,ft difficultas #quia ficut quod ftum iudices fupremi,vident proccf- vna via prohibetur, aiia non debet fum,coram iudice Ecclefiaftico cau? permitti,vt in regula iuris.Cum quid fatum, & probationes #ft proferunt lib.6. Ita,& eodem modo, vt contra­ fententiam#&h»comnia, profefto riorum eadem iit difcipiina,vtin l.r, excreentur, fine aliqua iurifdiftione# C.de Cuprefis, lib.i2.qiiód vna via vt dicimus de iudice arbitro, & arbi­ permittitur, no debct alid prohiberi# tratore, vt in l . i . if.d e arbitris. Etfic quia alias inutilis redderetur iuris dif licet iudices fupremi.videant omnia pofitio , & nullo modo poíTunt iftá afta proceiTus, q u » fuerunt caufata duo concurrere , in eodem íübíefto, eoram iudice Ecclefiaftico, ft profe­ vt iure natutali (it permiiTa defenfio rant fententiam in articulo violentig cüm moderámine , ft ncccfsitate (in (tollendo vim)non inde iCquitur, c? hac cognitione per viam violenti») xcrcere iurifdiftionem contentio- & quod detur irnpofibilitas in cogni fam, aducrfus miniftros Ecclcfiafti- tio n e, cüm n6 pofsit cxerccri(rccun cos, ft contra libertatem Ecclefiafti- dumeüm)finc ftrepitu,&figura indi­ cam,cum nunquam cognofcant, de cii, exercendo aftos iurifdiftionales iuftitia, vel iniuftitia,cauf^ principa­ aduerfus clericos, quód eft poteftari lis. Et fic refté applicari poteft aftus feculari prohibitu. Interrogo enim? huius cognitionis per viam violeti». quid operarentur pedes, fi vfusambuian-’ Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca perviam violeñttójGlofíí. bulandi prohibitus,vel impedioperaretur os, ii vlusmanducandi,&bibendi ¿lo quen d i prohiberetUr ? quid oculi, fi vfus vifus, vfus audiendi eifet pro» hibitus,¿ iic dc c*terisfcnfibus, ¿ aóUonibus, quibus horiio inouctiiN ¿fim ilitér pari ratione inailis redderetur noftra cognitio, fi vius illius propter cognitionem iudicia» riam eifet prohibitus, vt diximus in 2.part.qu*ft.íin.íiüm.6. E t in tántüm hoc eft verum; quod generaliter loquendo, coifCelia iurifdióbone, videntur omnia conceíía line quibuá jurifdiótio exerceri nonpoteft!vtin 1.2. ff. de iurifdiftione omniumiudicum,quod proccdit etiam ii id fit maius,vt docet Cephalus,coniil.406.na iner.io.volu.j. j in alia quceftiohe fiimlijidem docet Suarez, vbi fupra, jib.3.cap.2. num,42. in ffntibi; * Vndé f a c u e euam prima conjequentía efictiditur, quia nón jolum chrijius i/erits Drusi cutiis opera perfejaf'íintijéd e’ tiám fuHihet prudens gubemator, qúi vice.sfuaí ftlictii commiittt i v e l fuam poteftkiM delegat confequemér dm potejlatem,ád omnia qua ád finem talts comraifro ~ íits necejfariafuntsvc prudsñs ratio naií u r a l í i u r a ciuiíia, ¿ canónica diponüt. * Et cui conceditur Regnurn; necelfarió omnia cenicntur commif faíinequibus Regnum gubernari no poteft,vtdocct Moría,ex clirial.A.dc iurifdidione omnium iudieum , iu emporio iuris, i.part.titu. i.deíegi-i bus, nu.20.verfi. Quia cum Regnuni; jnaximc cum humana natura no n pof f i t cíFedcftitutamedijs ad fui confef uationem ncceíiarits, vt trádit ipfc Suarez,lib.3.de prim.atu fummi Pontificisjcap.i.niim.q.in fin. & dicit Phi lofophus;*jQi/ dai formam,dat ea qui coafequunturadipfam,'^^ Et cui conccd itu r, vel venditur fundus, cft etiam Via vendita per quam dcucnitur ad ñinclum,l.;.ff.dcieruitutibus ruftico rum prxdiorum,& cui conceditur fit u s ? q u e íT e t i d q i i i d a u r e s , f i I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca [j his,conceduntur eaperCjusdeuehi; tur ad finem,l.ad rem mobilem,!, ad legatum.if.de procuratoribus,lex, oratio,if.de fponlalibiis, ¿ cui conceditur ius fepeliendi in aliqua parrochia, conceditur per aliam parrochiam funera ipfa deferre, fi alitcr concefsio ho operetur eiicdum ,i.3. §.non perpetuo,ifidc fepulchro v i o lato.EtPrincepsconcedcndoiunidi ¿bo nem, videtur concedere merum, & mixtum ImpeHum j vt tradit Baldus, in hcuir multa, C ide bonisque lib. ¿ eft communis opinio, fecun­ dumlaiToncm, ini. imperium,tf. de iurifditóione oráhium indicum, numer. 1 1. & fic vidimus ; quód iudex qui de caufis criminalibus tantunl cognofcit,poteft etidm caüíam ciiiilera dirimere,ii in iudicium emergat; l.q.g, ii iudicatur, if.finiiim regundorum, ibi; * Si dicantur termini dcteñi, v e l exarati/ mdex qui de crimine co^noUtt, etiém definihtis cognofcere potefl, * ¿ écoiihcrfÓ iudex Ciailium caufaruin, fidccurrat caufacrirainaiispoteric dc ea íudicare, 1. nulliim, C.de teftibus, L fin. titul, 16. part.3. Coiiar ru. pp. cap-iS, num, 8. quid lícet íoriítiióbo íit limitata ad vnum' cafum' poteftiiidex de aHo cognofcere,qua* do alitér iurifdi ííio exerceri non poteft, vel redderetur inutilis, vt diximus, lib. 4 . communium qu>ft: r. hiímer. 960. aliás dura tnterprctatio Contra níentem iuris , ¿ rarionis,daretur,¿ contrá lcgem;Nullam iurisp24, íf. de legibus,ibi;* NulU iuris r atto, aUt Aqúitáiis heniinitás patit u r , vtquefalubriter,pro hominum vtilitaie iniroducunmr,ea ños duriori tmerpretatione, contra isfortim commodum proXucánln% a i feueritaiem: * & Í I C reducendo h*c o'mnia addioftrum pro politura) dató,' & conccíó, quód per per viam defenfionis naturalis (vim vi repellendo,poífent iudiccí Regij cognofcere perviam violenti*inter perlbnasEcleíiafticás,vr affirmat ipfe I pater Traftatus dc cognitione pater Su arez, d. n u m . 3o. NeceíTario etiam fatendü e f t , p o íl e i u r ii d i¿ t i o n é extraordinariam exercere in clericú, ad coní'equédum f í n e m j & e x e r c i t i ü , d i d » c o g n i t i o n i s , quan do deficien­ te illa c o g n i t i o n e , to t a defenfio fiibdit o ru m , & R e g u m p r o t e d i o re dd e ­ retur inutiUsjSi fruítratoria,maximé, q u ia maior, & f or tio r eft poteftas iu ns naturalisCin q u a fundatur illa c o g nitio , & defeníió per viam v i o l e n ­ t i » ) qiiam e x e m p n o iuris c a n o n i c i i n t r o d u d a fauore cle ric o ru m / q u i á l i c e t e lf e t d c iure d i u i n o , n u n q u a m ius diuinum tollit ius naturale, vt d o cctS.T hom .i.2.q ii£ cf t.i oo.a rt .8. S o ­ t o , d e iuftitia,& iu rc,lib.u q.4.a rtic.5. &lib.2.q.i.arr.i.cS£ Az o r ,li b .6 .i n ft i c u ti o .m o r a li u m ,c a p .i .d e le ge namrali, veríí.íeríio qu»ritur...Pr»cÍpué c u m c o c u r r a t m a i o r f t iu o t E c c i e íi a f t ic o r ú in hac p r o t e d i o n e , & defenfione n a ­ turali,pro ut c ó t i n g i t in hac c o g n i t i o ne per via m v i o l e n t i » , t o ll e n d o v i m cl e ric o iilaram,qu»faóta f u i t i n qx e c u d o o e fe nt en ti» appe llatio ne rem o t a .N a m in h i s caíibus illud p r o c e ­ dit ex vi i u r if d id io n is , & poteftatis naturalis / qui a q u o a d c o g n i t i o n e m exiftimandum eft Re ge s retinuiíl'e/. hanc p r o t e d i o n e m , in omnes c tia m c l e r i c o s , qui a ira crat ncceíTarium ad totius R e i p u b li c » gu b e rn at io ne ; Er ideó q u o a d hanc pa fte m n o n o po rtuit cler icos eximcí*e , cu m ill u d ne q ue ipfis clericis; n e q u e l l e í p u b l i c » íit vtile , i m ó d a m n o f ii m , v t f»? pé d i d u m e f t , & i n fimili tradit i pf e Su arez, vbi ruprá,cap.i6. num. 13, & fufficit q u ó d illa c o g n i t i o d e f c e n d a t 2 iurc naturali, vt cenídaiitur o m n i a c o n c d l a j i n e quibus i u r if d i d i o e x e r ccri no n p o í s i t , vt in cap. P r»te rea, dc ofn cio d e le g a t i, ibi;* ccpu pote flatem:* & h»C eft ratíO f u n cUimentalis,6¿lapisa n g u la r is , in q u a fundatur tora v i s , & poteftas huius c o g n i t i o n i s 5 per quam , non fo lu m n o n diminuitur i u r if d i d i o Eccl eíia- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ftica, fed potius conferuatur, auget u r , &quoadiuuatur, quod nullo iu­ re prohibitum eft, feruato iufto , & necefifariodefenfionis modo, prout femper feruatur in didis cognitio­ nibus, íolíim de fado violenti» cog­ nofcendo, &non de iure ,& iuftitia cauf» principalis,quia ipfa intada,& ill»fa remanet,iudici fuperiori Ecclefiañico , ad quem femper caufa remittitur , vt partibus iuftitiaini admiiiíftret',vt prudenter, & d o d é, in noñfa lege Regni'exprefse cauetur, q u » nihil deuiat, á tramite iuHs , ¿ rationis,imó in totumeft conformis decifsionibus iuris canonici, vt f»jpiús didum eft. X quibus fequitur ñon efte ve^ T'^rum dicere jquód fub nomine defenfioiiis, vfurpatur iurifdidio Ec* ciefiaftica , cum omnes adiones rc vera pertineant addefenfionem iu* fifdidionalem, qüam poteft praftartf iudex Ecclefiafticus íupefior,fua v* tendb iurifdidio ne, quia reípbndeo,' quód fi pars qu» vim patituf, Voluc* rit potiús recurrere ad Ecclcíiaftícum fuperiorem, vt tollat vira , nul­ la eft iUris prohibitio, nec illi poni­ tur aliquod impedimcntuir., imó eft eledio partís, recurrere pro dcfenfibne; ad iudices Regios, vel ad fuperiorera Ecclefiafticum, & íic non eft verum quod ipfe Suarez docet,nu. 38 quód eft difficile approbare hunc mo dum defehfionis,tanquam iuftum,ex íbíiús legis naturalis vi,qua vim vi re pellere iicet,cü iilud prbcedar quan­ do qu M io violenti» íit de iure exa­ minanda ; quia refpondeo , qubd íi illud verum eíTec, omninó reddere^ tur inanis,& inutilis dida cognitio, ¿¿defenfio fubditorum, fi tam iuris, quam fadi qu»ftio,fi necefsitas cauf» illud exígar, non examinetur, in crdine ad pro pulfandam, ¿¿ tol­ lendam vim (fínéaliqua cognitione cauf» nerviaroviolGnt®,CloCff,' 1 c a ü f» p r in c ip a lis ) q u ia illiu s c o g ­ n itio fem per pertinet,ad iu d ic e m E c d c íia ftic u m vt d ic im u s in 2. parte# qu5ftifin.num.64 S - k . R stc rc a n ó o eft etiam verum q, u.ó d i num. 37- q“od m Pipfc. refoluit, CoenaTx D __ omT-imníínriir in i, damnantur T B u lla i n iudiees fimilcs aótus exercentes , ft q u ó d per p rediftam B u lla m fint abro gata o m n ia iura canónica# videliect# c.filijs, v c l nepotibus, i6.q.7. c ¿ r in tcps,c.Rcgum offícium,c.adrniniftra t o rc s , 23. q.y. c. M a x im ia n u s, 23. q.3 c.BouiPrincipis,96.diftini(Cum íimi iibus) quia refpondeo , quód licct Pomifox pofsit tollere priuilegium Ílcgibusconeeírum,& abrogara om­ ncs decifsioncs iuris canonici , ta­ mcn refpcdu huius cognitionis na? turalis , deficerer poteftas in rebus pchinentibus ad lus naturale (ex quo iure prouenit harc cognitio# ft iub­ ditorum proteftio) quia licet Ponti­ fex fit fuprá ius pofitiuum , non eft füpráius naturale #quia iura naturalia femper firma, ft immutabilia per? manent, vt in §. fed naturalia, infti? tu. de iure natural gent.velciuili#Ci ius naturale #Ii diftinftione#& dixi? musin prooemio,cap.ioi Ergofih»e cogtiitio (prout ipfe Suarez etiam fa teturjprouenít de iüre iíaturaIi,quo? modo lex pofitiua ( próüt eft Bulla m Coena Domini ) poteft abrogare ius naturale,cum inferior non poffit tollerc legera fuperioris,l nam ft maz'ftratusj ff.dc rccepris arbitris# & quód conceditur Regibus, de iu­ re naturali,non potcíflex canoni­ ca Pontificia, abrogare,nec ipfe Rex poteft illud ius alten concederé, vt diximus in d. cap.ioiuu.fin.' ^■6. * ^ E c obftat iiuclleftus,qucm ipfe ^ ' tradit ad tcxtum, in cap. Hcgam offieium, quod intelligatur rdpKéiii fubditorum,& in fuo foro #quia ref­ pondeo,quód clerici etiam funt f a b diti Regis# in ordine ad bonura pu­ blicum, ft dcfenfionem naturaiém, cúm íint ciues Reipublic» témporalis,vt late refoluimus indidaepifto? la ad Regem noftrühi#num.2 i.fequen do Aluarura Vaíalcum# coníültat.100. per rotainiNauarr; in manuali, eap.2 j.num.SS. Molina,de iuftitia, ft iure,i.tomidifput.y nverfiíC. eonciufio,BeIarmíniiim#lib. i; de Clericis, eap.aSiVineeneium de Franquisjdc? c i l 9 .nuro.f.Sufdum#confi.i. num.y; volu. 3.Mcnochium,coníinooo. nu? mer.zy.lib.io.&coníilSoOí niira.21.’ lib. 8. qui omnes, & alij exprcfsé refoluunr,quód clerici funt cines Reipiiblie» temporalis, ftfubditi Rcgi? bus in ordinc ad bonura publicum totiüs coramunitatis,& oh hanc cau? fam dixit Imperator, in auth. dccerniraus#in princ. coló, ibi:* Studemus omnesfubditesnoftros, quorum regimern credidit nó bis Deus i lU f o s f i ftm cuiumniacuftodire;*éií\c,(\ eos Princeps fe Gularis, iudicialitér # • cognofccndo' demeritis fententi»#nó poteft defen-' derc,ergo dcfenfio debet cífc peí mif miíra,repedu prote<ftionis#ft defeníionis iuris nacuraiis,'roIlendo vim, induótam, córradiftumius naturale, q u » vistolicnda eft, in tribunali Re­ gio,& per fuos iudices, Senatores# ftnon per miniftros Eccleiiafticos, vtipfe Suarez malé perpendit, fun-' dansfuam opinioncrn inco,quód iif ra canonica,de quibus fuprá nihil iu­ ri fdi ¿lio ni s lai ci s tribu u nt#i n E c clefiafticos,q'tiód licét verum fit,non po teft ad noftrum eafum adaptari #quia deftnlio Ecciefiafticorum, non pro­ c e d i t per viam i u r i f d i C t i o n i S , f e d de­ fenfionis naturalis) quód eft diuerfum,prout fepé diühim cft)& fic pro­ prio ore tonuincitur ipfius opinio,& diéliimcap.Regum officiumdeclarat Cenedo ,111 collectanea,adiuscano? mc«m,eolec.5.ad decretum. I 2 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I 66 Rurfiifi Tradatus de cognitione, ideo nee approhárepofum,nec reprobare V 7 -, , ID Vrfus conuincitur, quód ipfe re­ fert, n.qa.dicens,quód iudices fe culares,non poíTunt adion.cs per viá violenti» exercere,fine iurifdidione fpirituali, q u » nullo iure diuino, aut naturali cópetit laicis,& quód etiá in r,e canonico femper á principio fuit laicis talis iurifdidio denegata, quia refp5deo,quód aíTumprum falíifsimü eft} quia ad cxercendá didam defeníionem naturalé,non eft neceíTaria iü rjídidio fpiritualis, quia fufficit dcJÍenfíonis naturalis facultas,&• cü Re­ ges eo iure inípedo, vtantur dida dc feníione, non indigent iurifdidione fpirituali,neq, eft neceíTaria ad exer­ cendam diílam defenfione, & prote* dioncm, & fie licet detur in Regio iu dice incapacitas lurifdióiionis conté tiofifjno datiir incapacitas huius cog nitionis,& protcdionis per viam vio lenticVjCÚm fit qu»dá defenfio, & pro tedio naturalis,qu » fine adu iurifdi­ dionis poreft exerceri, Se criara fine aliqüo priuilcgio5& permifsione P 5 tifícis,& Dodorcs, qui neceíTariüpu tanr,recurri ad priuilegium Apoftoli cum,non perfcde huius cognitionis tramitem fuerüt aífecuti, vt diximus de parre Vaáez: cuius opinione dam nauimusin princ.glof.é.nii./y.Idemque dicendü de patre Suarez, qui fun dat ius Regis,ín folo priuilegio Pontificis,& concludit qu»ftioné per ver baíequentia,ibi:*.¿‘/?»i?í>í R e g n o j a ­ m a s f ie rrm itlia p r n e x t u f im i- lis p r iu Ü e g q d e fe n d í,v e l r&ttone cmt{¡dá c o n c o r d ia , p t r P o m if c e m a p r o b a u , v é l £8ncefs£,doni c p e r fedem A p é j lo lu u m , a lia d o rd in e tu r^ ffre vera,ego a lia m n o n t m e n i o ,. q u a p o f in t f m il e s a d io n t s k v h l á í i s n i s exem ptione e x c u f a r i. Q n ia ve ra pendet hac exenfáiió,e.v fa¿fo,i4efi^ A n ,ta lia p r u i ll c g i a f i n t re v e r a his R e g . » ! S ,y e l eo y um p riK cip ihu s c o n c e fa ,¿r u n in f n a v ip e rfeíiere »t,fu erin iv e p e rp e tu a , de q u ih n s circu njia n tq s m i h i n o n eonfi nt. Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca huiufmodi fa B a , fe d illud Apojlolicafedi rem itto,felüm que aJ[ero,vtPrmcipes,vel magijirAtus ciuHes, tut a con fciem iap of fu n t hoc genus iu rifd iB ionis exercere, ne cefariu e fe ,v t de priuilegio quod eJi,ilU* fundam entum fa ffie ie n te fatisqueprehábtlem notitiam ha b ea » t,ff qu ed a Pontífi ctbus reuocatum no ft ,h a c autem notitia fuppoftd,cat¿raqua ad hanc matertá fit a B a n í,fu fficien ú r ex principiispofuis d if* f im r ip o fe e x iftm ti- . ■ p x quibus verbis clare colligítut, quód noftér Theologus omnia dc guftauit, &: nihil digefsit, fcd folurft quóddidavognitio proccdit ex pri* uiiegio Pontificis, vel ex eius tó'llerá tia,quód profedó verum no eft,ytla* te aduerfus eum rcfoluimus in profo! c.6.nu.fín.& c.io.per totO,& conüTncitur illius opinio,ex vera,& recepta refolutione ipfius, de qua in piirici-’ pió numerotreihta. PrcEtereá conuincitur illiiis opi* n io , ex teftimonio tantorum iuris peritorum, qui noftram ampledüntur fcntétiam, quos rcfcrt & íequitiir dodifsimus Seíe,in tradatu,de inhi­ bitionibus Rcgni Arago.capit.8. 0,46.vbi dicit, quod,37.aduocati gra uiísimi,rdblucrüt,de iure naturali ha berePrincipes)qui non recogr)©fcüt fupcrioré in temporalibus) illudm's cognofcédi pcr viá violenti». Etidc nouiísimé tradit,idcm Sefe, poíi:h»e fcripta,in decií.Arago in epiftola,ad Regé noftrü,& in decif.u4.in 2.part. per totam, vbi noftram ampleditur opinionem , iníéquendo noftra veftí gia, & tenét Genedojtn fuis quaeftionibus canonicis,qu»ft.fín.pcr toianí} qui proprio ore c 5 uincitur,ex tradi tisin cok./.ad dccretü,vbi dicit eífe neceíTarium priuilegium Pontificis, quod falfum eft. Et hanc opinionem nobis clariíis iníinuat, & probat lex noftra per viam violen te,C loC ¿. nDftraTegnl3¿.ri.5iÍib.2. recopribir* ¿7 fticum ,qui exequlturifuam fentetitíg farderefhoA eap b re.*E t lexP.ortuga non o.bítaiite appcllationeínon veró ii* de quain noftro diícurlu,ibi{*Atfr quádo iudex det’crcappellationi, yt dereifoHáturáíffin quibus iegibus nó a d o r euí mandatu executorififuirne derideraturpriuiíegiü j quod ita vcru gatO, cam profequatur corá íupei iocft quódfideíícerctvoluntasPontifi re: quia ipfa dcnegatio magistangic cism his cogpitionibus, & etiam nó iniuftitiá caui* pri ncipaJis(nón eseobftante Buiiain CanaDomiifoad- quendo, quód deiure habet paratani uerfus impcdiétes íuriídidtionem Ec executioné)quam violcriam, cü ipfa cieíiafticá,neque impediretur cogni- eoní¡íí;,ac,in excutionc fententi* aptioifta, nec caíus Icgitim* cognitio» pellatione remota,non veró,n 5 exenis per viam violéti*: quia folú dida q uendo,appellarioné ádmjífajVtcla^ Bulia,prócedit, ¿ loquitur quádo im re denocát verbadi^* legis,ibi, peditur iuriídidíio Ecclefiaftica ; & ju ez e s Eclefiajfícos hazen fuer css e n im quando pr*textu friüoí* appellatio cmffas/eñ no otorgar la apeiácio.^ft ibi; nis caui* dderüíur ad Regia tribuna *Denfe m e f m s cartas para | fe otorgue Íia,& ibi terminantur,nó Icruato leg-i k apeUcton.* Ergo fi iudex" Eecleíiatimo defenfionis iBoderamine;fecüs fticus defcrat appellationi, non facit Vero fi redo iure procedatur, cúmo» yioíentiá,fedimuftitiá,&fícíuper!or deramineiiiGulpat* tuteasquiatune Ecclefiafticus,demeritis cauí? princi defenfio,¿ protedio fubditorum,eft palis debet cognofcere,cuiiis cogniRegibus permiíTa í^ek rátione tex. in tio,vr íuperiüs traditu eft, non peitíc.diledo filio,de fent.excom.liká & net ad iudices Regios. Pró qua fenté cxfonte,& radice iuris naturalis,vt í| tia conlidero,quód qiiándo iudex Re pe diximus, & licet noftra cognitio giüs declarat, Ecckíiafticú vim face procederet ex priuilegio Pontificis, rtbdidturinfentetiafenarusrt^irri eífet titulus legitimus, & irreuocabi- ] ú e t otorjae,j reponga Verba inliSjVt in prooem.c.io.num. 20. tradic feri non poifunt in dióláfentétia per Fului.Pacia.conf.fi.& n.uo.quia hoc Regios auditores aduerfus decreta iu operatur ¡immemorialis cognitio, cu dicis Ecclefiaftici,quando ipfc negafama priuilegij, licct de co non con- hit executioné fententi*, vel contra ftct. Quia laicQ incapacem rerü fpiri- duS, ¿d etulit appellatio ni,¿ fic nihil lualiü reddit capacem, vt pluries fuit habet quod reponat, cü nihil fit excdeclaratu per pluresdecif.Rot*,quas cutioni traditum,¿ per confequens, refert Nicol.Gar.de benefi Kp.Gí2.ex ce|fatvis,cu deferat appcllationi,qu| 11.35.vfquc ad 47. ne alias impofsibi- profedo profequcnda cft coram iudi lis redatur probatio priuilegij,cx tráf ce fuperiori Ecclefiaftico,¿ non per curfu immemoriali,quod teñe méti. viá vioknti*,cü ccíTct v is ,¿ violetia Vnum tamen non omittá,quód mé in d id o decreto negatiuo-, quód eft ti femper tencndú eft,pro perfcdain raaxirai effeójüs.iu omnib'’ caufis cxe tclligétiahuius materi* , videlicet,g» cutiüisqn quibus appellatione remo n o DOteft d;irí rufnc vf t-ci ín pvpnirnríc.f^ft íjnnpliirin-. r iú ,¿ defertappellationiinterpoíitf, abadore(vt eam profequatur coram fuperiorc)quianoftrakx;zí'f«//iN>;í, titulo quinto,libro fecundo,í'olum loqui tur,¿proccdit,cótraiudicé Ecclefia alia caufam,admittat appellatione á fua fentétia interpofitam, non poteft ador,remitterccaufamadRcgaléchá c d l a t i á per viam violéti?,fcd ad ilt,pc ríoré Ecckíiafticü perviá appciUtio I 3 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca niS;t ■Tfeiftatus'de cognitioncc-: ' nis#vt tenet noutísííné p o ftb » c fcrip 'ad G o r in t .c .i o. & 13*ft ad Hébr^.f^í ta Séíé,dcinhibitTüfí. Arag.c.8i§Vt; nu.jffCfoia tune dcféclt fundamenta cognitionis pcrViaiti vióíéntisEíFih” Vbi répu§nantia# & Ñ ¿^perihfoñ Üenti'áíübditorumvLmimanorum Tt»látb.s v’etatur#cx pqtcntiáDciDó g e o b f e c r o , q U d d V irfo teB u llariira fo in io m m u ffijP i^ fe jN ''" - ;'' ApoltoHcatü pehfibni%'Ztittocxec u t i o feoram iudice exücütoré# <iüi vel non áeccrmt M ndatum execu Secnndo illüd eft ¿n tfo lib crtaf^ f t imrnmiitatem Eccfeiiafficam, qu^ data eft veré áGhríño Dóminó,vt é^ tiüm, v e lp o ft d á ’t u m fo ü o c a t execu? tibneffijcum deberet d ia a s penfionis B u lla sex c cu tio n ifra d e re remota aji pelladonc,vi tradit G igas,de pcniib? M .q .9 T & á b h a b d é ñ e g á tio ü cfo lu - re latio n e Petri teftatUrQüiütüs G fé mens#ft c o n fta t ex alijs iüuitis#facfe S crip tu t» , & Patruinréftifeónijs# de quo alíbi;fed íaltim,tüedfeta órigÓ:| iure d iu in o pr»dl<ft» 'p^^ h tió n is j^ le x e c u t io n is á p p H la tü r ab. aótorc, proteftandó auxilium Regale Cfefiáñíc^ n e g áriñ b n poteft; quia ád d e c ó r a f& »difícatiónem EecleÍ!» á | violenti» crctó negatiuo nullá éft vis nequc violehtia#&fíc, fíáb:Cxe'éutorea^pc'I iatio deferatur, libn ditbresvcognofcere de iniüftitiadi? a » fciiténri», fed remittere débent proceflum,ad iudicem cxecutpreril# vt ¿i-tes profeqüantur appellationis eaufam,cbrámfupérioréÉcclefiafti? co. Et ita fecundum hanc mcám o ¿ nionem fuit cafus deciíTus. taeft poteftas Pap'»,ft Pr»Íatis,ad E? phéfqiAd que fihém,eft maximé cfti pehiens exem Zib á láicis; Et fic atí initio Ecclefi»,vfqüe'mbd8#Zr omá néSPbnfifíces, ftCxxhCíliá,brdinatá eft.Inquibus omnibus füiífeerroreni nefas éft¿icere. ' n Tértiq#qiiia refiftétía füperibribus ¿tátur,R om .í3.& alias dataftcentiá' in quo uis cafü exercit» fupei-ibritaí tis,dafetur bccafío aüdatÍ5,& tollérc rt • • r> a • I O fm w D o C t o m Z p d reprobatur» tur fuperioritasjft o b e d ie n tia ,ftp a x pública. vuicuutójc-Lyux *1^ V rfü sG o u in citu ro p in iG D o ' Q n a ff o ,defecit áuthorim propriei |-C ¿toris R o » R o m » cxiftentis# tate,&bbfcufatioñc#Ín illa fua prgpo J , % qui aduerfus nbftra fcripta, . fítion e, q u o d E c c le íia f t íd , vt ciues in lib .4 .q .i.ft iu s r c g a Í 5 ,q u ó d c o m ^ ' font fübditi laic» p o teñ a ti,naturalist i f i n his cognitionibus per viam v io ter,quoad d cfen fion em , & fi non vt lenti». Libellum obieétionum nóbis E c c le íia ftic i, quoad iurifd id ionem . mifsit, quód impugnat feptem ratioIn q uo eft co n tra d id io : quia nemó nibus,quibus,& aíijsvndécim ,inprin éft fubditus,nifi iuriíd idionl alterius: cipio adudis,*Zoelariori intcUigen& quia poteftas Eccfeíiaílica,non orí tia huius materi»,fatisfaciam .Ef vertura l a i c a , v i diffinitur in C o n c i li o ba o b ic d ib n is fie fe habet; C onítantienÍ!,i 5.Gahi9.errore lo a n H ic authorí/i>c7« í ,f t k i iurequidé# n is,2 í.& p e río a n rjé ,2 2 . in B u lla eoit fed c ü in m c ífe m a lie n a tra M arídium ¿relata p e r T u rre c re * intrauit,d efe cit,non tantum in có clu matá,lib.4,de Ecciefiaftica poteftate, íione,fed in priiiciZ js materi»,¡urifcáp.ay.infín.Q ir.z.Et quia iure natudi¿ríonisnaturaIis#& Éccleíiaftie». rali nulla eft poteftas, neq# fu b ie d io . P rim ó , in principali co n clu íion e, politica.-quia omnes natura funtpade ]icentiá,& iu reauferend» violen res,vt dcclarauit S.Thom.2.2.qu5ft. ti» E cclefiafticoru m p er laicos,falli104. a r t i c . v & q u » ft. lo .a r tic .io .v b i tur contra principia poteftatis E c c le tantum excipit poteftatem parétum íiaftic», ex iure diuino,iuxta Paul. 2.in fiiios,& D c i i n om nes,naturalem. cx Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca perrviamvioleiíti»iGlof(5. ' 68 r éxaccufatíone ortam, qu» non pcrd net ad Principes .- arque ideó ilJi j,, f e oo sta s tantúm iu iu u iu laicos iia b e n t p o te íia té á R e p ú b l i c a , p e-t-«ffcríí(Tdíorum.& r íc g e s d íg c íío r u n i,¿ ^ a R e íp * a u c u , v jv .. .— ^ ReÍD,áDeo,Gencf.i.Sap.ó. &adRo iiian.i3.& Proucrb.S.&.ihbi.Qua; ta­ men n on dU n E ccld.aft.cospm p ter e x e m p t i o n e íupradiaa,&(ic i u i a , j j . qu rf;s.cap .R egm n .& aliiin ten i§u n tur,dc febdiriSé . Quintó,iío obftat, IUS naturalis defenüonis, quia non extédicur contra oidintiu charitaüs,dc mre natur»,v£ maiorapr»íerantur minoribus, fícuc miles non poteft attendere propri» defeiifioni,quando iubetiir deíendere RempubUcaim E t fie damna parti­ cularia,poftponenda fent, paci com* m uiufepradid»:quibus & obftari po teft per Ecciebam, & per diligentiam Prineipum, cü illa in cafibus ftriótis} neque fent facienda feaia, propter b o n a ,R o m .3 . Sexto,non obftat cofuetudo, quia Oponitur iuri d i u i n o , poteftatis, vcl libertatis Ecclefi». Et fie leges Prin* cipum in Codice/ erant tyranic», vt .Gregorius,&Aíubrbíiuscenfeerunt. Séptimo, non obftat turba feoétorum fauentiiun Principibus,ex feis fínibus,ncque releuat modus toilend? violen ti» ,circa ordinem ÍLidicij,iiOn circa febiftantiam cáLifeuquia in vtroque eñintrom iísio in Ecclcfiam, v e tita laicis incapacibus iiiriídidíonis B c c h fí s e . DtBor RoÁ. H »efunt verbaform aliá, oppofi* tionis,& contradictionis,contra nóftra fcripta.In quibus author ifte valdé dccipitur.-qma i nuóíuít iurifdidió nem,cum p rotedione, & defenfione naturali, cum fínt inter fé vaidé con-r t.raria,& d iu e r fa ,n e g a t cJericÓ's sí- í c ciues Reipublic» teraporalisjn or dine addefeníioné,&defendere elericos per poteftateRcgiam,effe con­ tra charttatem}& alia piurimajqu» fígilatim oftendenturs&.ílice meridia­ na clariüs contrariú niaaifeftabitur. Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca j Sed pro faciliori intelligentia hu­ ius defcnfionis,óperepretium eíTe du ximus,cíiicidare,quanrafides huic obicdioni, & reftificationi adhibenda fit, dependet ex cognitione au­ thoris ; qui (; Vt omnibus notum eft) prius lihriim integrum cornpoífuir, pro defenfione huius cognitionis per viam violynti»} eam ornní iurd Y't; ficltammftcndendo.Pofteá veró,* palinodiámre.caníans/contrarium di cere nonefubefcic, contra tex. inL Gyneraliter,in fín. C.de non numera tapecünia,ibi:'^ N im iu m m indignum q(j£ iudicamusjguo.d fua gajfque voí f ydi iuc i de proteftatus eft: id in cunde cafam infirmare, teftimontcft prpfrto rejiftere.* C ^ » verbatanquam íingularia refe* riintur,&: funt eanonizatasin cap.Per tuas,in fín.de probatio; |c ficut teftís yariuseftfefp.edus dc falfo, vt tradit BalduSjin í. í.g.tdirionesjin 2. notabi li,de edendo,Speculator, titu. de tefte,§.iam,de interrogatoiijs, vejíi & nütaíTiberiusí)eciani¡s,;relponí,9i, n ú tíi?I. V 0 I.3 . Ira podo.r,qui raq,do vnam opinionem,& ftatim contraria fequkur.-quia veritas eft conftaiis,.8¿ perpetua, & nonmutabiíis, cotrarias ampíedens qpinípnts,in vnaeádcm que rc, fine mutatione iuris,ñeque fá ¿ í i ; prout ipíe fecit adueriüs noftra fcripta.be quo non eft mifándícquid officium fuurn exercet rodendo noft ra s op i ni o n es, q ui a c um lio a y o c econueniuntnominarcbus.: . Et vt ordine procedam, aduerten* dü eft,quód in principio fe» opinio­ nis labijs me honorat , cíicens cííe,* d o ó h í m , ( f a cm íí* feddefeciífe in prin cipijs raateri» iunfdidionis naturalis, & Ecclefiaftic». Qu» verba funt nnútum difona, S; contr.aria,quianÓ compatiuntur in epdem fubieóío/ quód íit aiiquis doéíus, & acutiis, & quód deficiat in prlncipijs materi» de qua agitur: quta dodus fepponit omnia dodc,& perfcde,& confumatc intelligcrc,& acufus Inlimul, non í 4 íebet t u r , Tradatus de cognitione dchet ignorare iuris príncipiajin qui bus feexercct.Vndc íicut in fua opi­ nione eil iibi contrarius; fic etiam in fuis airertiombus,&pr’?ambulis. quia album,modo vocat nigrum>& modo nic^riim albuiin Et fic cft fibi paruili conftans,¿ nititur femper vaculo a» lundineo , quare fuis aflertionibus nunquam credendum eft : quiaillud quod fua vbcc dilucide confeifus eft, in'eundem cafum infirmat, teftimo» nioqué proprio refíftit.' Quibus fic fuppofitis, non obftaht diificultares,& argurnenta,qu* ipfé aducit, aduerfus nbftram refolutio­ nem. Quam., fi bene intellexiifet , f t perpCiiSifet, omnia omitteret, quá aduCifus noftra icripta recitáuit, re­ torquens in reprobum fenfum no­ ftra'fandamenta, confundens paffimjterminos iurifdidionis,& prote­ dionis. Et pro peifeda inteÜigehtia huius ñlaterí*,latendum eft, Principesfeciilarcs, nullam habere iurifdidione ii) Ecclefiaftlcas ptrfonas; neque dif;é¿íé, neque inclirrdé’, aduerfus eos vilam coercionem-habcre,prcK?f í'^pé HemohftrauimUs.Et hoe eftvefum,¿; á'nemine ignoratur,fiéqu^ cóhtfárid dcfendimus.Quare aduerfariusin tépeftiUe opponit aduerfus ea,qu* ne­ que diximus,n’eque fcripiimus; Et li» tet plurimi fcriptores affirment, éxdtaprioné clcriCdru eife d é iure di uino.alij verb'contrarium defendunt foVtifsimis' fíindamentis , prout ego rcfcrb., in noftro opere, f t latuVs iri hoc tradatu de cognitione per viam vibrciiíi*,in prooemio,c, y, per rotij;' fed modo vna opinio fit vera, modo. cohtraria;quid attinet ad impugnan­ dam hanc cognitionem,cum n 5 ver­ gat contra libertatemEcclefiañicam, ft d in eius faborcm: quia porta claufa per iudicem Ecelefiafticum (non admittendo appellationem ad fuma liTum Pbtificem ¡aperitur per Regiam poteftatem,vt iegititú* appellatiOur defcraturyne Vis litigatibus fiat.Qubd non repugnat Ecciefiaftic* libertati; cum nihil iurifdidionis continear, fed folum protedionis’, f t defenfio­ nis. Et fic non obftat primum argu» mentum; Nec obftat fecundum argumentu, 'quia tata rátio illius, fundatur in li­ bertate, & immunitate Ecclefiaftica, qu*fuit á Deo Pontifice data: quia; CÜargumétum debeat eife contraaffertionem contrariam,remanet iniiti le : quia contrarium ego non teneo', ncquc defendo in toto opere-[1110 fa tendo aifertioncm, docemus, licitam eife hanc cognitionem per viam vio» ■ le n ti* ,e x e o qiiiarion cft contra IN bertatetn Ecclefiafticam,quia proce-* dit exprinci^js iuris naturalis,vim vi repelendojferuato legitimo modo defeniionis.Quie non folum extra iudidaliter; fed eriam iudicialircr, po» te ft c o nt i ng er e, q uand o il 0 n ad mi t ti tur appellatio legitime interpofita: quoniam tuncdenegatur ins natura» le,& caufatur vis,& violeriti*vEr iic ■Reges in obfequilim ruris naturalis; tanquam iudices’ conferuatoreS'fuo¿ rum fubditorum ( vt diximiis in dif­ curfu iate,nu.)0.&'51.& 52. &in led. 'nu.3i.& 53.')poíftíntiftam vim tollef e,non folum illatam laieis, fed á foN ‘tiori Ecclefiafticis; cum bitmes fiift Yqiialiier ciiies Reipublice tempbri» ■1is,rei pedii'h ui u-s defe niio nis, ¿ p r o tsdionisyvt ex plurimorum Dodoni fe nÍe nt ij s,in ri 0 ftr0 d i ÍcUrfii, La rin o, &Hifpanito fbYmone concepto, coi-pi'obaumius,a n«.27.& in led.nii.y 3; Et clericorum defcrifio refpkir cau» fam publicam,vt rn I.ii quis in hoc ge nus,§ fiíqiic,G.dé facroiandis Eccle fijs, ibi: * F a j a s f a c e r d o tib u s tnmr('as\ V e l u t i e r im e n p u b l i c u m p r o j e q u i . * í i ’ú u 4 fententia nemo v-nquam reDufsit;¿ non cftbona coarequcntia : iiberta-i Ecclefiaftica fuk daia a Dc.o ,cigo' cognitio per viam violenti^,non no» tciiprocedere,cum ifte du« coodiia lio nes Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca D e ir iá m v id e n t® j G I ú f f e ’ ^ 9 X ffoncspofrínt'de iu-refubíiftére,ptouc -Ic n n D aeft H tre p u g n á tíá jn cq o e c o n in eis nuJla repugnátía,!! t r a d i é f i o i V t late p é rfe rie m to tm s o ? p e r i s com p rob atu m eft. N e c n o fttó re fo liitío n i, obftar ter' tium argumentum, inqtio intendit Dodor Roa íigniíi'carc, quod ex hac c o g n itio n e Ciygtixfc*%-ri--w crtáu — iatu f refífteri tia fü p c - rioribuSjft datur occáíio audati», & toilitur maidrítas,& obedíéria, ft pax publica;Quia Ubn tollitur pax pubiíeajimó cOní’eruaturjVt expcriétiarcrum magiftra d o c c t. Ncqu'é verünieft dicere,qííÓd tollitunnaibritas, & obedientia# quia illud faciüt iudices Eecleíiaftict,ó[uiexeqüuntiirfliasfen- ' Ñ e c obfíáf■qüarradifficiiltas c o n i tra noftram a iie r d o n e m , díccc. quA j V J:?” éft co cra ricra s,q u o d Eecle'íiaftici íint íu b d k i R e g i p o litic e j q u o a d proteé d i ’ó ne, & d e te n íió n e m ,& lio n q u o a d iü rifd ld ib n c m .- I n q u o valdé d c c ip ii e n J T , . , tur; q u ia R e g e s C a th o lic i# lisnt proce ¿ t o r e s C o n c ilij T r id é t in i, q u o a d o b ? icruaritiam illiu s,vc in cap.2 0 . fc ik y . C G n c ilij d iíp o ík u m éft# ft cánicn n ü l lam exercent iu r if d id io n e m in p e r -' fó n a s E c c le íia ític a s.E t o b h a n c can íaíi! p lu rim i F r ih c ip e s fe cu la rcs fu n t p r o t e d o ré s a iiq u a ru ih religionum #; p ro u t c ñ e x c e lie rk iísim ü s D u x de tc n tiV sT p Z Íla tio n e re m o ta ;q u i le r m a , & alij P ri n c i¿ ^ s farculafés, & E c c le íia f t ic i: & n u lla m c x é r c c n r iu - q u e n d o in con tem ptum fup erio ris tó U k ü r m a io rit a Q & etiam ó b e d ié n tia,q u » iu p e rio rib u s iu d icib u s debetur,vt in cap: vt debitus hoiióiqde ap pellationib.usi E t v t h » c o in p ia k ite gré,& fine dirain u tio n e obíeriientur# P o n tifici m a x im o , fuir in repú blica C hriftiana,hóc-rem ediu m c h á rita d ? uum ,ab o rigin e m u n d i in írod lidu m #. fau o re E ccle íi'a ftico rü m ,& vi o p p r é f f o r u m , ft etiam R o t » tribüháiis, v c l alterius iu p e rio ris Eccle fiaftie i, ad' quem de iüre appellatio d cu o lü itú r, finc c o g n itio h e cau f» principalis: q u ia tune caufafetúr maiorira'Sjft íh obediétía, íi-dém critis c a ú fe 'fím iíi» a'geretuf#cum appellatio fit de m in o ri'a d m aiofern íudfeem p ro'ú btatio. S e d in his c o g n it io n ib u s p"erviá v íb k n t i » , nulla eft p ró u o c á tib ,'fé u app d la d ü ad trib u n alia Regaliá, fed ad P o n tifice m , ergo n u llo modó; caufatur m aioritas , ñ eq ue in obedientia, im b prop te r reuere'ntiam trib u n a lis P o n t if id s j f t p rop te r dcfefifjoncfub.. d it o iu m , iu d ic is R e gíj c o g n o fc u n t, & t o llc n d ó vim ,ca u íam rem ittunt ací dióta tribu nalia, fine l» íio n e }ft dam n o partís ap pellátis,fcqucn do in o ra m b u S jS tp c r om n ia , veftigia iu ris harúr '!is,vt in h v t vim ,íf.de iiift. f t iu r . e.íus n a tU fa k si.d íftin ; H l d i d i o n c ¿ : x i r c a p crfo n as E cc le iia ' fíícas,íed íb lu in a d m ittu n tu r p ro ru i n o iíc ,ft d e íé n lib n e illo ru m , ab in iu - ' Hjs# & viq le n rijs.”É t fim iliter patres,' fó h t p r o r é d ¿ - e s , & tu itores filiorum , ft rainen rk ]la m c x crce n t iu r iid id io n é - V n d é fa ífú m éft d ke rC jq u ü cl p ro t é d ib eft a d u s iu r if d id ip n a lis , cum íít a d u s d e fé ñ íio n is fubciirorum , in q ú b b ú lla e x q rc e tu r c o n te n rio fa íu r i í d i d i o # vt late fü n d a u im u s in h o c trá ¿ía tu ,in le d .u ra ,á n u m .ip S .c o n tra Sfiarez, q u i aliu d a b fu rd u m tenebat, d íc b 'risiq u ó d p ó potéft exerceri adíus p r o íc d io n is s ft defenííonir,, fine ílre |trtu,& figura c o n te n tio r» iu r if d id io n is.E t licet illu d cftet v e ru m ,n o n e íí in c o n u e n ic n s, nec iu ri,n e q u e ratio-; n i'n a tü ra li, v d p c lit i cq co n trariu m , q u b d exerceatur a d u s iu rifd iC tio n alis,q u a n d o alitcr n o n p o ís it exp ed iri íftá c o g n it io per via m v io le n t i» , vc dice m us in qu»fl-.fín.nura.ó.quia c u i c ftc o n c e fta iü rifd id io ,c e n fe n tu r o in n ia e a c ííe conccíTa,fine q u ib u s iu rif'd id io exercéri n o n poteft , Y,t in 1. z» íf.de iu r if d id io n e o m n iu m iu tiicum : & fim iliter cui eft concefta dcfen fio, co ce d itu r ctiam o m n e illu d ,fin e q u o dcfenfio natural® cxe rccri n o n p o teft.Et licé t general]ter lo q u e n d o ,iu d e x 'R c g iu s], n o n p o ís it c o g n o fc e re I 5 ! Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca in f • I n a r t k « li 5 p e r lia r a v io l e n t a , ccri P6.diftih.c,<iup funt,i s.quarft.Ncdoquando ^ • a; Aa fiu»ft lité» ^ maioritatc, & obedientia; In non poísit,vtditemusin \ j i , ! cantum quód vna ab altera non depe litis ," ) ) !“ f in . n b 6 . v b ila t é c o m p r o b a a f a & Ito « « " f e « a if c u , f u , n u . , . l¡ c c t f a r c . y a d á a t u t ifta c “ lis,& ftüftatoria r e d * « t u r d id a c a g fenoreftaten. fpiri.uaiem cffe nraio. reprefcnratur in n itio . M á x im e iT f d L í T q^tí;™ i X r a T x c r a p r i : , ^ j & lu n a : q u ia fo l pr»cft diebus, h o d f t , fp iriiu a lib „ s,.a n a . n o a ., i l r ) : r e p o f a iu o , v c l d iu in o in c r S d o a 'a - a u ia ius d iu in u m n u n q u a m to llit S 'S r a ! c . v t d o c c t S . T h o t n . i . a . q . l o V a n . 8 t s l t o , d e iu f t it ia , & iu rc,libs q ; a t .5 .& l¡b .a .q ...a t t ...& A z o r , lil? 6 in f t ít u t io n u m m o r . c . i. d e le g é in verfi. T e r tio q u a iritu r.V n ficoncunat e x e m p t io c le ric o rú , efctcm p oral.b us. E U .c m uñera (nnt d iftin a a .q m a Sa ce rd o s oratjRex im pcrat.-Sacerdospeccata dim ittit,Rea p u n it d d . a a , v t e r q u e « m e n d i u i ™ . le g is e x e c u to r eft: ita v t neque ta p e rato r rára P o n tific a tu s arripiat, nc-, q u e P o n tife x n o m e n Im peratoris vfurpet. . cuto d e fe n fio n e naturaU ip fo ru m , & n o n p o fsit v tru m q u e feruari j dcb et , N e c m in u s obftat, q u o d ip fe affes r it , q u o d d e iH r e n a iu r a lin u lla e ft fu c i'is naturale pr»üakre,&defenfio,eft ¿cicnda,licetvtendo terminis dcfen fiónos iúsPoiitificium, «clericórura cxemptioAiioktur.Qui^^^*'^^^^^ rus D eiis, cuius opera pérfcóta funt/ ¿o u ilib e t prudens gubernator /qüi committit vices fuasAlicüi, vel fuam poteftatem delegat/ cófequentér dát pótcftatem s.d om níáqü» neceíTaria í" A 'ad Ene'm talis commifsionis, vt dccet Suarez dibi^.de libcrt. Éctleft c.22.niim,4.!U íin. Éx quibus conftat, quódpoteftdari fubic.ótiofiné iurifdi d io n e,vr dicimus de iudicc arbitro, refpcÓtu litigatoru: de filio refpcdiu patris:de famulo rcfpeóTü domini. In quibus cafibus datUr fubiedio, abíqj iurifdiélionc contentiófa. Eu fie cum Princeps politicus íit caput Rcipubli c » temporalis,S¿: Omncs fatculáres, & Ecclefiaftici fint membra illiüs (i ñor diñe ad dcfenfioncm, & protedione naturalem) fequitur, quód dida defcnfio poteft excrceri abfquc iurifdidione,fine ftrcpitUj&figuraiudicij, prout contigit in tribUnáli Regio in his cognitionibus per viam violen tiK.Nequc ex hoc feqiicretur, quód poteftas Eccleíiaftica orierctur álai- bieólio,ñeque poteftas politica, quia omnes natura íunt pares: quiadefen ííoncm Regis circa fuos fubdito.s,nó dicimus eííe de iurc naturali, fed fccundura ius naturale, ex e.o quia no fcfpicit tam fubiedionem, & rcglilas iuris naturalis,quantum cibirítatis óbligatíoricm, vt probat tek; in cap. tex. in cap., diledo,dé fentétia excóm, lib.éábi;* Cam omnes legeSyom.htaque tara,vim vi. repeliere, caniHs fefe defenfare vtrmti* quia proptcr madmam po? tentiam alicuius, non poterant cuses íé dcfendere,permiííüu)fuit vt hab.erent rccuríüm ad Principes témpora ks>vt dicit tex.in d.c.diÍc¿io,ibi.-* ¿r n d a t u é r a l i , _ ^ quomam aducrfas éius rJmiam potens.Ui ¡fpér/tlis defenfio.(ibi forié no» aderat,^ vt dixímus ib prooemio, c.i. In tantúm,quód non folum Reges,, (quorum proprium officium eft vini' tollere) íed quilibet priuapis,fi iniuriam non propiiiíaueritfcum poísit) videtur iniuriantem fauerc , & eííe particeps dus ciitp;i»,vt docct Pontifex ineOtex.ibi;® Cum lú e a : cuílibet f a i vicino,velproxtmo,Bro rcpeiiendaip. Jius iHmriafanm m x n iü m p rn u ri: vM fafjicíens f i pOí efi, Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca per y Crtuilib.efllceti fc jq u a n t b magis talis t ó n í i o á a Re gos ptenebit,cuiüs.prppriui)U )ffi^ CíuiH-eft,yimtollere, vtin c a p . R c g ü bfficiuin,23.45-Etiljum tbXtüm re^ íiringeré j;ad folos laicos, ¿ non ad clerkos)eftpcauus4nrelledus,&fom niuipj.¿ ditíinatio:quia magis, tencnttir Reges defendere Eccléíiafticos) quamrfcujaresjVtii! d.l.ii quisa n hoc genus: & p5 tam rationé iubiedionis (quiafunt membra- Gapitis Rdpublir t. ^ c*,in ordíne ad defeníipnernj quam fecundum ordinem ch^ritatis, & pr* cepti,Ytin d.c.diledp.Et.patio naturaiis illud didatiquía turpe,eft homi­ ni naturali definereiniuriatum,, cum pofsit iniilri^ obuiarcj vt diximus in hoe tradatu,in lectura, iiu.s/lcumfe-^ queiitibus, víqueaclnu, Í22. Etcum appellatio íít fpeciesdefeníionis,qu.9 nemini debet. negari, vt in cap. cu m fpecialij.-porróje appellat.¿ tradit Vincenc.de Franquisjecif. 120.11.5:. diximns,&in prooe.G.i I.fequitur íudicem Ecelefiafticum, non defei edo appellatio ni, vim facere, & perconfe qucns licitum clfe'Regibus,vim tolle re ad illum effedum,vt admittatur ap pellatio ad Pontificem maximum inte-rpofita,prout ius canonicum difpo nit, in quo nullaeft violatio iuriídi¿tionis Ecciefiaftic*, fed ampliatio, ¿defenfio,&coníeruatio,vtf*pé di aum eft. Nec obftat quintum argumentum: quia, aut non intelligo ipfius diffícul tatem,aut fatis ftulta cft,vt dicit Con íultus,inl.Doraiciuslabeo,íf.de tefta mentis.-quia opponere, quód defenfio iuris naturalis, eífet contra ordincm charitatis,eft quid contraíium, ¿ abfurdum. Quia fi defenfio eft fccundum ius naturale, quomodo poteft eífe contra ordiné charitatis, fub ditos defendere?Imó,rdpicit non fo lum ordinem charitatis, ftd vinculú Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ¿ j f l xlc.RcEi{m officfom J ’ P^um oÍficiii|n'R e.um rc.Eígo'íequiturjqyQ^fkgdtoilen* do vim,;n6 poífuntfacer.qarinm Goij tra Qráijjem chám.íLñ^jdRin tamé fefá u etu r icgitimus .modu s, tó fe níi o m Ét licet .maipr debeat p.ráforri minorijfec undum iits nat.ur^nomjeq.nitdq inde; minorem nqp pqffe.,4eímjefd maiorem, quando fperk oppreíílisi im p /qrú p ri, titulo s:crie tur inferí o r,j fopsri;pkm,dcíend(;rp;quia ad dcfeníipnis nu.nquamj j i . a a u ri.tatisjfed chaifra'ti4qu*.n.on relpi-, cií mcmkum,neque. d ig n i ta te m pe rlo na ru m .É rí ic no n folum Rex íenétUr cleric os defendere.,, t-ÍN^ ciues' fu^ Rei p u b l i c * téporalisjS; fub ditos refpctón defenfionis, fed ipíiiin Poncific e m m a x i m u r a j i c e t íitm.aiór R c g e r q.uiadeíeniio nó n fuadatru i a í u p c riofi tatc ,íed in.chaí;itaíe,&obligaíio ne R e g a íi. E r jic d icit .tcx. offi eft v i m t o U e r e c j ü o á pmni iure eft permifíamfec in dm.üil.efco,ibi:*OW!í leges, o m ma f f i tura, v i m , v t repelierepetnnítmt * aiias erit particeps culp*, vt diximus in folut, adquartura. , Nec obftat rextiim árgumentum, excludens coníucrudinem tanquam iuri canonico cctrariam.: quialus ca nonÍGum,non excludit hanc dcfenfio nem naturalem , ñeque .lex noílra Resni, qü* loquitur de cóíuetudine, fundatur foluni in confuetudine cpg nulcendi per viara v io len ti*, fed i n iure naturali, vt diximus in difcui lu; ¿ h o c ius naturale eft confuetudine obfernatum; ¿ f ie cognitio,non íinidatur in pr*íidio coifuctudinis ,m d in iure naturali, quatenus miponit, vi® repcHcq Ucet.Ep ob hanc cau fam, diximus indiícui fu Kilpánico, ¿ Latino,non obftarc Bullam in C a na Domini, qu* non loquitur de nis licit u m , prcpTíum cogiiitioñe licitis cosmt!onibus,feafolíim,quádo p r * « lt u vio len ti*, cauf* deft- vcró fi rationeyonaan.chtalesfiibfiflat.cum ««lo tv d in e authoru(proot curiam Regis, & lic e t d efa m n oftro difcu.fu dem onftratur,& a b T h to e rc tu re K p L fs c .q u ó d Rete s n ó pofsint cognofcere perviam 5to1en-i* non efl'ct bbfcruandumi «toa l e ! pofitiuaPontificia, non po. ¿pft tolkre ius nátura'k: imó>nec ius diuinumipfumtollit, vt tradit S.Th; i.2.q.98iSoto,de iuftitia,i&iur.lib. i . q*u¿ñ.4.áft.5.Azorjin fua fumrra,libi 6 .inftit.*mor.c.i* dc k g e naturaii,ver ¿ . f c d tcrtio qu?ritun Et dixi in hod meo tradatu dc tognitioné pervíain Violénti'»,in prooemÍD,c.íínüifíri. Nec obftat feptima difficultas, de turba Dodbrutñ, fequcntium noftra opinionem,diceñs/illam tenuiíTo ex fuís fíníbus:quia fcfpondéo,quodin dubio pr»rumptió eft pro m aiori nu mero D odorum , quiá íntcgtum eíl íudicium,quodpluHmorum fentententijs confirmatur ,v t tradit Ponti* fex,irt c.pfüáentiam,2í.in finé,de o f fíelo delegatiiquia vt dicit ibi/gloíía/ verbo, pluriraorüíperfedifsima veri* tas perampliores homines reüelatur/ vt in l.fin.C.dc fidei cómiisis/in fin*C é confcientiá,64idiftin. & cü viera cen ttim authorcs, tam ThcóIog»,quám Iuris canohici ,& ciuiiis profcíTores íequantur noftram opinionem^ ma* gis credendum eft/ illam tenuiíTe ex íuis finibus particularibus /qua tres, aiít quatuor Theologi D odores mo derni/ qui, fequendo nouas d o d riíias vltrafuam profefsioneni/CGntrariam fequuntür,ignorando iuris ptíñ dpiaj& confundendo terminos iu r if didionisj&prótedionis? Et licet cx multitudineauthorum,quód mcTiüs, 5 £»quius eft, non fit iudicandum, cü pofsit vnius forfam, & deteriores fen tentia,& multos,&maiores in aliqua partefuperare,vt in l.i, C. de vetere iure enucleandorilla fententia proce ir, quando aliqua opinio,folum detcnditur, ex multitudine authorum, UneaiiquarauonefundamentalkAt ponderatur)tunc magis credendum e f t p '" ''* '” Doaor.bu 5 ,qi.ampau. cionbus,pront contingit innúmero teftium. Et cum contraria opinio,fit ratíonc, & Dodonbus deftitutá,itiaiorfideséftadhibtndaaffirmantibus» quam negantibus,& magispryfumen dum eft, errare paucos Dodores mo dernos/qúam plurimos antiquostqui fine aliquo t d p e d u , cognitione per viam violenti» intér perfonas Eccle fiafticas,licitam éíTe defendunt, cx ra tionibuk 0 quibus in noftro opere, Nec obftat quód pofteá ipfe Roa dicit,qüód non rekuat modus tolléd » violentia?/ circa ordinem iudicij, & fubftantiam cáufe/cumin vtroque cafu íitintromiísio in Ecckfiam, vetita laicistquia refpondeo, quód di? Uerfum/ & ícparatú eft, cognofcere iudices laicos demeritis caufa? prin? cipalis Eccleíiaífic», vcl dc articulo violchti»» Quiain primo cafucñintrodudio in rebus Ecclefiafticis, in quo eft iuris Cándriici prohibido,feCus vero iil cognitione per viam vio lenti»/ q u » non tangit merita cauf» principalis/& íicütiuftitia iílius pcrtinctadiüdÍG£sECckfiañicos,cogni íio violenti» pertinet ad í»culares/ non tamen priuatiüc, fcd acumulad«é,proutqüifque OppreíTus voluerit eligere; in quo nulla eft prohibido canonica,cum tune nulla exerceatur contcntiofa iurifdidio ínter perfonas Ecclefiafticas, fed Iblum cognof cicur de articulo violcnd» fa d »,ín executione fententi» appellatione remota.In qua re,nulla eft intromiffío in Ecclcfiam, fed defenfio ipíius, & charitaduum fubfidium Ecclefíafticorum, & vi oppreíTorum: & alias tam ipfí,qium tora Rclpublica, plurí ma damna parerétur, prout expcricn tia rerum magiftra docct, 8c vctuftas huius antiqu» cognitionis fuadet. Ex t u n m a d Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca per V iam violentix,G lo . 7¿ .,nrti<-Hi¿umDodorem Exquibusco inutilia Roa minus noftram recepps^poluilie, doótiísimis tifsiraamrerolationem, Eceleriafticamjicetlcx, refpidatíVuorcm Eccleíí*. Etíi.hoc eft vcrum quando kx,cft condita fauorc Eccle íi*,quanto magis, habcbit locum con tra eius libertatem, quando-non rcN " " 't t 'h ^ c Y e r k a s ,’ luce meridiana clarkr manifeftetur, decreui alta tor l Lrgo»enta,dc-quibus inpHncf p ío prcloncre,qu®ab alijs fe # ™ » ru slo k n t refcrmqaiafccundutn Bal du p, viam ferro apeiit,qui per cótpa firiar»umentaproccdit.:Et vltra feprlmdlfficuliatesfuprapropolinscSU tra iftam cognitionem per viaim vfou ‘ ° prcitiauorem, k d odium traíiendo Ecckhafticos ad tribunalia laicOru; pouttrahuntutm h.scog„,tio„.bus p « v u m v,oknt,®,:Vnde nonoftdaK madm . quuauitahsd.fpofitio eft -buorabilis, vel od.ola,led neutro ca fo efl valida,vt fupra probatum eft,er go aeprimoad.v rrmum,taliscogrtitio non eft adnuttenda neqiic m Republica Chriftiana tolieranda; O a a u ó íic ar gu me nt or- La icn i no boteftconquendcfüoiudicrfeciila . D e c i m o lie arguincntor.ParÍa íunt in noftro i ure ,qu od a l i q u id fí a td i r e - t i licet illi inferat vira,non admitten d o appellationem ad fupcriorem,eraoiufoUtér no'n:poteft conqueri de ¿ C v e J per o b li q nu m , L n o n dubium, C . d e k ' g i b u s . E t íic cum ex hac c o g n m o n e d i r e á c , . vel i n d i r e d é E c c l e - iudice E c c kf ia ft ie o ,á q u o vis fuit il» k t a : & fie autteqiialis debet eífe c o g nitio í cum in, vt r o q u e cafü fuW iftat defcníio naturalis ). aut.neutro táíü; fiafticaiibcrtas viole tur , trahédo per IbnasEc clcíiafticas a d íribunaíia R c g a li a .( L ic e t leges Re g ni permitteres hanc c o g n i t i o n e m d i t c d e nihil d if- léd in primo cafu n o n e o n c e d i t u r hu i uí m o d i 'c o g h ií ío per viam rcturíus, ¿ v i o le n ti * ad Ecelefiafticum iudicem,ergoíÍmiÍiter,neque infecundoa d .í k g i o s Senatores. p o n a n t c o n tr a libertatem E cc le íia ft.icam|íulíicit v t illud i n d ir e d é fíat, d d p o n e n d q in caufis E c c k í i a f t i c i s , ¿ in re rp e r lo n a s É c c k fi a ft ic a S í VíideéiraÓ áducmfus c o n fu e tu d N Nono fic árgumentor.Princcpes,’ ctiam fi non recognoícant fuperioré in temporalibus, non poliant leges facere,vel ftatuta cóiidere contrarias Ecciefiaftic* libertati, fiuc diípoíino' lit circa res Eccidi*,íiué circa perfo» ñas Eccleíiafticas, ctiam ÍÍ talis diípo fitio vergat in eius vtilitatem ■; quia defecitpoteftaá, vbi datur incapacitas in legis conditore^vt in c.i. de iudicijs, c.E cck fi* S an d * Mari*, de conftitutionibus; ergo licet ifta cognitio per viam v io k iu i* vergatinud litatem Ecclefiafticorü, & vi opprcífotura, non poteft Princeps politicus leges coudcre,ad hanc cognkionevrt pettinentes; quia Princeps laicus ferens takm legem,íe demonftrat Icgif latorem,& fuperiorem, & per conkqueasdicitui agere cótraiibertareín Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca rieraintrodu¿;ani , cognofcendi per viaravioienti^fic a-rgumcntor.Exep tio ckricorúm ynulla coniuctadine admitti,vel dimitri porcft,rx.in cv ele rici,de iudicijs, ibi* N o n d eb et tn h ac f a r t é , c m o m b u i e x d i q u a í c n fa e iu d in c rexs.in c. cum terrajde eícdione, vbi dánatur qu*dam confuetudo contra Ecckfiam, ibi. * t n g r a u a m e m , ¿ p er» ciem p y n ú d t c n in s g e n e r a r i. ^ L c c U fía fiie A líb e r ta tis r e d ü d a h a t . * t x s i in cap.nouerk,de fenten.excom. vbi Ponikex., omnes illos excómunicat; qui confaetudmcs iutrodudas con­ tra Ecckiialtrcám libertatem leruare fecerint.Ergo beúéfequitur, íundamentum coniuetudinis, eífe nullius momenti,vt tradit Rota,titul. de con füetudine,in antiquis dccift804.tj.10 Vbidamaiaatur íimiks confuetudi­ ne s,' Trádatus de cognitione cultas, aducrfus noftram cogtlitionc héSiquafi iuri canonico contrarij. Duodecimo íic argumentor. Quia perviam violenti»,quia confuetudo non eft daré médium, nam exemptio inqua fundatur eft laicorumPrineiEcclcfiafticorum á poteftate fecuk- pum,& íudicú fecularium.Qu» conrij aut eft dc iure d iuino, vel de iure fiietudo, licct pofsit iuri diuino dero pofitiúo canonico.In primo cafujicj garc,non vero iuri canonico, ncque quitur quod confuetudo humana ad poteft clcricis aliquod detrimentuín uerfus illud ius pr^^ualcrc n© poteft, in fcfíi: quia non poteft plus operari fi eft de iure pofitiúo, fequitur quód confuetudo#quam lex,fed lex ciüilis non poíTunt volútates human» Prin- non poteft derogare iuri canonico#, dpum,quantocumque tempore, vcl neque clcricis grauaraeriimponeré# numero multiplicetur,contra Eccle- quia confuetudo laicorum,folum nk li» miniftros pr»ualere#quia inferior titur in authoritate ciuili,& témpora pon poteft tollcre legem fuperioris li,& per confequens non poteft cleri line Pontificis voluntacc;Et cum ipfe eos obligare ad eius obleruantiami Pontifex i non pofsit in perpetuum, ncque in hoc cafu clericorü confenhuic priuilegio exemptionis deroga? fus aliquid operabitur,cum fit qu»dá re,fine aliqua caufa,vt refoluimusplu priuata renütiatio priuilegij, qu» gÍÍ: ribus citatis in noftró tradatu, in pro nuíliüs momcn tí, ad inducenda con? cemio5,cap.ffi nUi rr» Ergo multó mi? fuetudinem in pr»iudkium libeftánus ex confuetudine illud poteft in? tis Ecclefiaftic»» Efgo manifefté íéquitur, leges & cóhfuctudincs lait'O* troduci 5quia cífct irrationabilis, multum derogaret iuri diuino. Quia tum eííc nulliús momentú quóties lex canonica,non lólilm pro Decimo quinto fie argumentbE hibet adum , fed etíára abrogat con? Si confuetudo, licet immemorialis, fuetudinem incótrarium indudarrii cílet fuffíckns ad acquirendam iurif non poteft talis confuetudo deroga­ diüioncm contra libertaré Eeclcfiare diuino iuri,ncq# poíitiuo, quia lex fticam#fequcrctur abfurdü,quod per canonicapr»uenir# & vires abftulit pr^fcriprionem immcmoriálem illud confuetudini. Et alias inutilis cífet il etiam acqUiriretur. Sed fic eft, quod la claufula,* Non obftante confuetudine láici iiOn poíTunt pr»Tetibere fpirí? contraria,* v n d e cum lex Regni fün? tualia,velqu» ilkconternunt, qua? detuf in cófuetudine, cognofcendi# tenus illis annexa funt,vtin cap.2. de fequitur nullo modó poííc proccde- poenitenu&rem.liKs. Máxime# quiá rejeiusdecifsioncm. pr»fEribens#neque poteft hábcrebo Décimo tcrtio,obftat noftr» rcfo- nam fídem #ncquej eft perfona capax íutioni cognofccndi per viam violé- circa cognitionem, vcladminiftratio ti»,BulÍain CoenaDomini,vbieriam riera rerum ípiritualium .• & alias per ñeque pr»textu violenti»,permitti­ obliquum diminueretur , iuriídiáio tur, vtcauf» Ecclefiaftic» deferan­ Ecciefiaftica, & augeretur iurifdiffio tur ad curiam Regis i fub pcena ex­ fecularis.Et fic ficut laici,nó poíTunt communicationis : vbi etiam dam­ folapr»fcriptione iurifdidionemfu nantur omnes confuetudines contra pra clcricosaequirere#iimiliter etiam rium diíppiientcs#& confuetudo quá ncque clerici poifunt proprarpr»!lex canonica reprobat, irrationabilis criptionem laicorum,aliquid de fuO eft, tex.in cap. fin. dc confuetudine, priuilegio amittei-e# qiiiadiminurio & per confequens non eft admitten­ vnius# eifet augmentum altcriiis. Éx da. quibus comprobatur# nullam conluc Décimo quarto corroboratur diffí tudinem, neque pf»feriptionem im? memo Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca perdam violenti»,Glofe. m em orialem contra libertatem Eccleíjañícam pr»ualere poile. D e c i m o fexto fic a r g u m e n to r . Si o b aliquam caufam eifet admittenda violatio iunidi^m tis Eccldiaftic», Keipublic» neceiiarium, c u a iiq u a n do contingere pofsit, vt ad commu­ nem bonum Reipublic* ncccCfarium flt, aliquid agetc contra immunitate clericorum:& tunc qtio.dnon tftlic i tum in lege,iieccfsifas fac.t licituro, capifi q u i s propter necefsitatera,de fu n is,c.p eru en it, de immunitate E c c l e f i a i u m , c a p i U ) s , v e l nepotibus, v b i s l o f i é q . 7 . c . Qualiter,& quando/ de ludiciis/Sed in hiscafíbus non dcbetiibertas Ecclefiaftica violari,etla pro pte rb on um Re ip it bli c» , ergo nul l o m o d o eftadmittenda d i d a c o g n itio, etiam propter bo nu m Rcipublic » neceíTarium: quia quando neceflitas occurrat, tunc non per mo du m ÍCC.V c u - i c - i s V. t i c i i s 1\ V g , i u a , poteft acquirere iurifdiófionéin cíe ricos prretextu neceísitaris/quíafola necefsitas non dat i u r i f d i d i o n e m , & fine iuriiclid:ione,no poreft iudicium viurparijOiaxiroe contra priuilegium f o r i clericorum. D e c i m o feptimo iic argumentor. Si aliqua ratione poteft permitti di* d a c o gn it io ,e a vi d el ic e t, q u ia p ro c e dit ex priuilegio Pótífícis,ve l ex cori' fuetudine i m m e m o r i a l i , q1 u » habet v i m pr i u il eg i j, curo prtefuiTuitur defcendere ex le gitimo i n i t i o , & o r i g i ­ n e , fine aliqua repugnantia. S e d h i s n o n ob ftantibus, titulus huíus c o g ­ nitionis non eft iufficiens / quia talis c o n fu e tu d o non accipit vires á prmfc ri p ti o n e ,f e d a priuilegio, q u o d cen fetur r e u o c a t ü i n B u l l a i n C c e n a D o m i n i : quia P o n ti fe x poreft rcuo car c c o f u t r u d in t m per pr i u il e g i u m , cum talis iuriíüióíio ccnfcatur d c lc s a t a á ^ Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca --- Pontifice « r r o n n . ,, . eius volutate & rn n f f u p r e m a m potcPnret^^ ^^^^' ^ pr»fcri 5 ere- nni-a ili i ® ?eo ^ A l fuctudinem la icorum climiiiui^neque e x p r o p ri o pr iu il egi o, cu iuri í'didioiiem in Eccl efiafticos habeat P o n t i ­ f e x , ad bona m EcclcficT g u b e n ia t i o nem, á no n in eius damnuin, & pcrnitiém, deftru endo libertatem E c c l e i iaf ti cam , & e x e m p t i o n e m c le r ic o rum. ,/ , D e c i m o o d a i i o iic argiimentor.Ra tio fundarnent _ • s is• huius n ' c o^g n i t i o n i s per viam y . o l e n t i * , eftius paturale, q u o i n d u d u m eft, licitam efle d e f e n ­ ( i b n e m , v n n l . v t v! m, ft.aeiuftitia, & Íure,c.ius naturale/ndiftin. Sed h » c ratio non eft fuffideils, quia talis d é ­ fcnfio n o n poteft exerceri i i n e a d i i iuriididtionis, & í i n é ftrepmi,& figura iiidicij,ciim recurfii pc iio n? E c c l e iiaftica’ ad tiibiiiiaiia Regia. E r g o cu J .\ V g l V - . , , |J 1 U js/L t. ( U i. i v i< ' iioncm naturalem, vti i u h i d i d i o n e in c l e r i c o s , a d u e r f u s c o n if i t a n o n c s c a n o n i c a s ; curo d i d a c o g n it i o iern'pcrexerceatur p e r vi u m i u r i f d i d i o ’nisjde fcnd édó eum, qiii vim patitur, in Regijs tribunalibus, caufamquc ad fe ad u o c a n d o , & omnia a d a p r o c e f— -.......coram iudicifus originalia,formata b u s B c c le ri a fti c is tc o g np fc e nd o p r o ­ tcrea an fententia iit iufta,veliniiifla/ q u o d eft neceíTarium ad intelligendum an appellatio fuerit j e g í t i m é i a terpofita. Qua’ omn ia n c g a n non p o f f u r i t , quin fint aólus iu rifd idio nis, qu » non poreft aduerfus Ecclcfiafticas pcrlonas exerceri: neque c o gr u it rationi,vt fub nom in e defeniionis na turalis vfi ir p c nt ur a di o ne s, qui re ve ra non pertinent,ad d e f e n f o n c m fadi , f e d ad dcfenfiOneminris, qua? per­ tinet ad iudicem Eccíefiafticü fuperiofem,¿¿ no n ad iudices R e g io s . H»c Xrádátüs decognitiohe, H*c funt,DoaotRoa) qu* magis difficilem , reddunt noñram iuridicam aírcrtionem, & qu* prima facicj faciunt rem dubiam, [non vero qu* per te oppofita ifucrunt : & fic tu es qui: potiús videris in hieíTem alie­ nam intrare ^ ¿ deficere , non tan­ tum in ratione J e d in princjpijs ma­ t e r i* , iurifdidionis, & protedionis, & defenfionis. Qu* cura intei fe Ionge contraria, & diuerfa fint(vt fuo loco demonñrauimus; f*pe confun­ dis ifta vocabula,defenfionis,& pro­ tedionis , pro iurifdidione*, quod falfum eft, & conuinceris, ex cap.20, fefsione,25, Concilij Tridentini, vbi imperatores, & Reges,&Refpublic*, qu*non recognofcum fuperio­ rem intemporalibus,funt protedores libertatis Ecciefiaftic*, ¿tam en nullam habent iurifdidibnem in rebus Ecclefiafticis:; ergo longé dificrt protedio,& defenfio á iurifdidionci E tíicui co nceditur protedio, & de­ fenfio EccIefiafticorum,concediturj etiam iu rifd id io ;fequeretur abfur­ dum , fcilicet Imperatores, & Reges iurifdidionem habere, ex decreto fandi Concilij in perfonas Écclefiaílic a s ; qu* confequentia falfifsima eft, & ratio ex qua fequitur: quia iu­ rifdidio, ¿p ro te dio funt diuerfa,& fcparata. Sed Vt fortiús tu Roa carperes noftra fcripta; omnia Rodes, quia conucniunt f*pé nomina rcÉus, ¿ fie diceris R oa,a Rodendo/ Profedo quidem meliústibi eíTct, vt tua fcripta circunfpiceres jquia e*lum,nonaniraum mutant, qui tranfmare currunt: tu verb mutatione c*li,& pari4,mutafti opinionem,quam fauore iurifdidionis Regalis fcripfiñ i. Cuius rationes í’allifsimas eíTe, mihi per plures dodosviros, nun­ tiatum fuit, quia ego nunquam vidi ópustuiim, neme coníiitucret va­ rium , & inconftantem. Bene enim compatiuntur, quod aífumptum fir yerum,& rationes aífumpti falf*; ¿ Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca fie deberes radones corrigere , qui­ bus fundafti ius Rcgum in his cogni­ tionibus, non vero difcedere,á pri­ ma opinione,omninb fequendo con . trariam: in quo profedb adulatoris officium exercis 5qui omnibus di­ cir,* Sdue, * prodigios vocat libera­ les ; auarbs parcos; fapicntcs, lafciubs,curiales, gárrulos affabiles,obfti hatos conítantes,pigros, maturos, ¿ granes, vt tradit lubenalis ,fatyra, 3. cuius verfus refero, lib. 4. commu­ nium qu*ft, 899. num. 2O0. vbi plura tradimus,adueríus adulatores Princi pum.Et alia congefsit Mafcardus,vo lum.i.dc probationibus, conclufiyí. vbi adulatores vocat apertos hoñcs, & d i c i t , mel iorajunt vuk era d i ligenits j quam ofcuía hlapdtentin* de quorum numero fuCrunt illi,qui Ale xandrurn Magnum, modo Ibbis fi­ lium,modo illum egregis'geftis Hcr» ciilem fuperaffe didabant.Quare iiüquam adulatores debuerant eífe in confilio Principura;qüia illi nequio­ res funthoftibiis, qui apcrto Marte nobis congrediuntur.Vndé Brias Pia nus, interrogatus,qiibd eífet animal bmnium máxime noxium^ Si deferís (inquit)pcr contrais »tyranos, fi demitíbus,adulator. Aduerfus quos no ffralcxRcgnij^. titu,13.pare 2. refcrt ifta verba: Efi el dixcfiepalabras q el Rey emendiejfie qtie fuefjtn delifonja, no le deite traer configo. * Vbi Gregorius; verbo,lifonja, dicit quód Blandus Adulator, eft vulpes pefsima;¿ melius eft inciderc in coruos, quá in adula­ tores, quia corui non comedunt nifi raoríuos,adulatoreíEm viuos deuorat.Ét nulla poteft efte raaior Princi pis adulatio, quam modo vnam, opiniOnem fauore illius, modo contra­ riam doccre: prout tu DoétorRoafe eifti.Quia cum eftcs in noftra Hifpania,hbrum integriim corepofuiftiin fauorem noftri Regís,defendendo ii citamefte cognitionem perviam vio Ico ti*, & ob hanc caufara, audio pr*' per viam violenti*,Glofff. • m 5Re<^c noftro rrcc p iífe .P o cum Romam ¡res, c*li mufa ínlindo Pontificem maxirau, c Z T a r i i r a f e n t e n t i a m c o n c i¿ f i n c m u t a t i o - eleraftiíPtoütco 4 1 rtri>rnpnerunt,de » - ’ quibus C “ nS b S appculicis. Sed h£c omnia omittimus# Vt argu pro contraria parte ^nouiter vltra ,íaiisfaciámus,ne ref difficultas cotrá noftfá refolutionem, veritatem. Quohra íblutioncs reperics in fine huius ¿ i ? m » partís,glof fin.n. 140; Et tu Roa, Vale,nofcei&iSnofcei j n e n t i s a d u a i s ) t e m a n c a t a l i q u á retentio i n f f p t e m J ''»‘" '7 / Z / k í. " " ' f ‘T >-*. '’i f í-'N penlo indició confidcrauitAd.ua ab E iq u iu d , in tradatu de eonc.Ujs, a. par.cap. 29. & ob hanc caufam,ad o? blandas mbdkoru m mokftias, dar&4> tür quotidie prouifiénes Regales im fupremo Regís fenatu, que f e k w » feí Bt4Ílas,yfelkue& 4 Con[e\e,oyen dt , j citk n M U spanes;faro c y e fe v c a f e n ü e u d a f f f m g n ^ n a i a s , ron f a i f a , y fim eftrd reU ek ny en d er o g a n o d d d fa n i »Conc ñi o, f ac a»di Al os f uhdf t o$de f u f l t i r o y domteHio,yprouimAs, obligancuya defenfa, j protección tocadlos. Rc- __ ^ X quibus Ómnibiis# Vtad noftrum iriftitutüm reiiertamuf linfcroVquód cum Rex íiófter íitprOíeéior Concilij Tridcntini# v¿ ín cap.20tfcfione.i4.de refort.& dixi inuslib.4.qii»ft.i.ánumi3¿.adeura fpcdat fubdkoriím #tam laiCoriim# quam clericorum ZotC(ftio,Ót deferí lio.Et bb hanc rationem fiBulfe Apo ílo lic» expediantur Cbnfra iüs,&fa? cros Cánones#& Concilia genera? lia,&in manifeftüm damnum Reipub lic» temporalis #turbando ¿ c c m fubditorum, vel traíicnclb eos ad va? ria tribunalia in prima ínftántia,cbri tra formam Concilij Tridcntini, cap* 20* feíione, 24. vbi cáufe oiiiries debcnttraótari coram loconim brdiñá? rijs,& noncbram camera: Apoftoli? C»jauditore (nifi fpecialitcr PontifeX contrarium difponat)aliás#ríccdi<ftUs auditor, ncc alius iudex Román» cu? tí» ,potcrit in prima inftantia cognof cerc,ñeque monitorias decernere,ad cz^hcndoslitigantes áfuisdomicilijsjcompelíendo eos per cenáiras ín curiaRománalitigare, cuius contra? jiumfandifsimc eft difpofitú indiCtb Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca decreto C o n c ilij , ad euitandas inflni tas lites, & importuuas moleítias, & vexaciones, qu » a curialibus, & alijs curtóniinilhisfobant.CiKidquidem in, máximum damnum Reinublicae yei,comoprÓteHore$ d e f u R efu h li cá t' er h p o r a l, y j u e z e s c o n fer u a d o r es , a d t a llen'- i/s/wto>.*Lo qual no es contrario al cap;delá Bulla ín Coena Domini# vbi poftqüam etiam pr»tcxtü violenii» ¿o h ib ctu r detentio Bullarum, limiktUr,qu/ndo caufe retentio nis pro? ponuníuf córam fuiiimo Pontifice, vt ponderat Suarez,de cenfuris#tbm¿ 5» difputat.21. nüm. 75. Styg, hc dicam#nüm. 318. áttradit Simancas,dc Cath;Ínftitut.tiru].45. deptsnis, numer. 34. cuius verba retulimus, tan? quam iingularia,inlib. 4:pp.qu»ft.i; a num.362. verfi¿ cx qua rationc, vbi alios rcferb; Et vltra ibi allegaros, doCet ín terminis iftám fententia Fio res de Mena#lib.i¿vah q i ik nu.8. vhi numto. refert.fequentia verba,, ibi: * Ejlqu'e Rex n o jie r Catholicus f i tnattitfti mus tex Bullís, f i p r t m l é g i j s li o m a n e r u m Pontificum , per p et u u s iudex co n fe r u a t o r d i c ñ COnciliq , f i i a r i u m r i u s f i i n a Ijjs t r i b u n a li b u s fu p r e m i s , v b t d e litibus B c clt fi d fti cis i p e r .i>/am r e c u r j u s , qaod v u l g o d t cim us*^ í\ icv qa ., * eogn ofc it ur ,f t pnries co tr a q u a s d i ct e I t t i t r x i m p a m u r , qu oru m p r a i u d i t i u m im p ti rantes » v t á n t u r , coram. exeemorlbus, v 4 Tradatus dccognitione M « « « .« {» > ,*i¡w «í «//.»«}»•; «w .K ». M M a’ í L o rd im tM fM I * ñ l4 .,m d U g » i,M iU m » M lM tk « ¿ , « ^ o e tím lim fm u iM I d U m * t x p r e i i s f a U Á P fé llÁ ttin ib u ^ execu tio tfJm p ro e e d u J, d e iU r A w r v im f i e r i , & c a u fa m iñ p rim A i» ílA ñ tÍ A eognofceridS, c r d in a r io r e m ittu n t, v t l iu b e n t eos re p e fte re A tten t At A , f f A fP e llA íÍ 9 ñ i $ i A j l A , f f n o ñ C A lu m n i ó f a d e f e r r i f l Qu» omnia fítint pérRcg'em fíóftru/ & fuosfenatbres grauifsimos/ in virti protcdionis, & “naturalis defenfíbnis,vtRomanus Pontifek meiiulinfbrmatufodirponat illua/quód magis Rcipub;Ghriftian»conuéniat,ípedá ta fecQda iu fsione, vt cauetur in cap; íi quádo,de refcrip. authen.de mand» Prin.§.deinde}CbI.}i5ícfttcxíine.ca teneamur,depr»beiid. 5¿ plurackem pla in propofito, refcrt Bala. Rub. in trad.de benéf. vacan.iu cür.á num.7. vbi dicit,quod non eontciíiiiitmandatiim íuperiorisjnec poénam,vel c é furas in eo contentas, qtíándb ádcft Iufta caufá non obtcmperádi,& adim plcdi: qüia iilud authoiitate legis fir; Et piüs dicit,quod fi Papa aliquid pr? eipiat fieri} fub poena excommunicationis,quoties ex mandati execiltibnc,timeatur ícandalüm in Repub.vei alia mala íutura,quód tune fíne metu excomunieationis, licité poteft man datariusreícribere Pap»,& indefufpendere executionem Íittcrarum,do nec véniat fecunda iufsio; vt docet ctiam Anchar.confi.241. Nec ób hác caufam Pont.Maxidebetqu»relláad üeríus Principis cóíiliários propone re, nec aduerfus Bullarüexccutoresj quia illud nó fit inGÓtcmptfl, fed pro bono,& quiete Rcipub. Quia quemadmodum Pidor, licet peritifsimus,' non poteft in tcnebris,imaginé egregié pingercjfed ncceíTarióOi vult pro dignitate irtraunere fuoverfari)debet lumé adhibere,quo pofsit illam pidit Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca Mm.othiiesaue íius (saHcs pcni,¿, cui qué párti éxpcdiat, tura oculis, rum étiam m en te,& tatione percurrerf. EodeM inodoJónt.Max;Vmucrral,s EccléCiéCaíhoh;c*Paftor,quantum uis ingéhlj ácuimY j > & fauditatc cxcelíat 5 hullo módÓ póterit ad rélátionérá alíéfiuá, fuo offiéio fatisFaceré, & muníri aDeó fibi iriiühdó. Inlb lacebit in tCne^^ liusqiic caüfájs pubM^Sj^Y notas nbn fiábéat: qüiá tpfá íéi cogni tio,cft Veluti Itímé,íine quo opusfícri nonpoteft. Vt quid Principi tñágis conducat animo cernat,neq; áperte/ vrilitátes,,ac detrimenta vídét/qu* pbíTunt ad ftaium Reip.peruenite;nc que argumcntá, & ratibncs firmas ñe mo inuenier,quibus hác partcmprobarc,&iiláimprobarequeat,niíiaüJitis rationibüs,qu» prb vtraque par : te poffunt fübfiftet-e. Quiá nec ipfc P©ntifex,licct infcrinibpédbtis bm niá iüra habéat, póterit contra ináú? dkam partera, aliquid iUfté diffinire, vt ipfc docet in c. u de cáufa poítef. & proprietatis. Et hanc nbftram ien* tentiam,in nbftris tcrminis/ tenet Pa ter Manuel Ródr.i tom. qu»ft.regül. qu»ft.<f.artic.8. Vbitcfoluit Regts; ¿í Principes,qüÍ nOii rccognofcüt fiipc riorem in téporalibus; k fubs graüiffimos cofiliarioSjpoíTe fíne timotecx cóütünlcatióhisBulfe inQOená t)ñi detinere executioné Büiíirü Ápofto íi carum,fi notüm illis fítjillud cónue nii'e,pro conferuatione, & pacé Rcipub.temporalis: fiue illud fíat ád inftantiárripartís, vel fifcalisRegij coiv fííij(cuius munüs hodíe ¿xcrcet,'illc' dodifsimus,& fapientifsimus vir,in omnium litterarum genere ornatifsi iüus,& notabilitate pr»clarus,'licen-; tiatus Gilimó dela Mota,Regis confí liarius,&racritifsiraus,fifci patronus) & iftam fentcntiam,docct Cérola; in fua prax.§. litter» Apoftolie»,dices: Non perviam violehtiae.CloCó'. N o r t « é o io d ic « R e g .o s .n e u r r e f e ccnruramBull?,cum illud non (¡atad ,w d i e n d u m , i c d a d examinandum ri“ Lffdia® Bull® Apoftol.c® conti X J n l alíquam fubrep«onem,ve! ob rcptioncm,idem docet Hier. Llamas s.L .m e tb o d i.c . 7 .§.ií>.&nff!<^ff'' poft h*c fcriptaitcn« Cencd.in fuis pu®ft.q.4S-nu.<’-vct(i.fupradiaa. Nec obftat quod aliqui dicunt, óuod fecundum naturam magnorum virorum,illud eíTe,vt femei ab ijs pro pofita non deíeraíit,quódcx illorum dignitate, non fit, íententiam mutare,quia rcfpondeo,^ fiin meiiús, mu tanda,magnum hoc prudenti* argiimentum eíle,& áfanótis virisffioc fepiús faétuna íuilfe. Nam Dauid Rex, monente Abigáil, deliberationem emendaui£,vt habctur, Reg. i. cap,2y. ¿ Apoftolus Paulus,quamuis decre» uríftc daré íe in theatrum, acquieuit tamen amicorum coníilio,aliter fuadentium,, vt habetur in A d is Apoft. capit. Ip. Quinimb incommutabilis P e i i s , fepé legitur in facris litteris, niutaííe promiíiá:,vt in cap. non de'ber.de conf,& affín.&pro mifericor» dia temperaífe fentcn tiam,vt in cap. incommutabilis,2Kquseft.4.1icét vc­ rum íit,quód tune non mufetDeüs adum interiorem voluntatis fu*., vt fa hd us G reg.; de c lar at,lib. 2o. mo ral. cap.2 3.& S.TRom. 1 .part. q 11sft.19.ar tic.y.ad.:. Q uod & alijs multis exem plis fandi Patrés nobis teftatum féliquere,vtitítciligercffiiíS, viri perfe* d i eífe, nihil abfolütc diffinire, quód non vriliori, fapieñtioF¿q.ué propofit o pofsit emendari, pt^cntum qué morcsjfalubribribus, cedere cófilijs, cum id,nonicuitatisjfed maioris cha ritatis,& prudenti*, fit argumentum. V nde riimirum,íicxecUtio Bullarum fn fufpendcnda ob iuftas, ¿ ratio» nabiles caufas, doncc Rom. Pont. íit certioratus,& o b lianc cáúfamjccun daiufsio eft fpedanda, Vtind. cap.fi quando,dérefcrip.c.C[ualiter,¿quá» Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca do, de accufa(¡ónibus,& díaimús, i(i lib.4.com* qusft.i.á nu. 262. cum feL qucntib. Et iftam opinionem docct eleganter InnOc.in c. In q u iíitío iiis, de fent.excom.in fin. vbi dicit, q u ó d íi ex prscepto iniufto Pap*,pr*fuma tur vehenícntériftatum Ecclefi* tur» bari, vel alia mala ventura eífe, tune non eíTeparédiim mandato, cura de­ beamus futura mala prsecauere. i m ó pcccaret qu is, obediendo, v t tradit Palac.Rub.vbi fupr.§.i i. in íin.& Pa» GÍanusjConíi.fin.nu.4 (5 . cuius verba ic feramdii num.3ip. N e c fu p e rio ri r e fo íu tio n i obftat, q u ó d fum m us P o n t i f e x , om n ia iura c e n fetu r habere in ícrin io p e d o r is f u i ,v t i n G .r .d e c o ftítu tio n ib u s ,lib .¿ . &ÍÍC om nia p e r f e d c dií'ponere,ciim 111 Papa íu m m a íit p e r fe ¿ tio ,& rei per f e d * , n ih ila d d e n d u m fu p e re ft.E ríie íicut folis fp le n d o re ft'ellarum lu m e n o b í cu ratur,¿ o f f u n d i t u r , íic ad furo» m iP ó tifíc is o fa ciila ,d ig m l v id e tu r ,v t aliorú v o c e s ,¿ fu ffr a g ia G Ó tic e fc a n t. N a m r e fp ó d e o ,q u o d e x e o q u ó d P ó » t i f e x plus alijs v i d e t , ¿ i n t d l í g i t , , e b plus fibi ipíi d i f f i d i t , cú fcriptum íitj P ro uer. í 4 ¿* S 4 p k m tim et, ¿ declinat,* ¿ e t i a m initaris {'a p ie » tíA íú A ffftE r o u A * A i 4die»sfñpíens fa p ie iiíisr erie^Bí E c c lc .¿ .* fe í attende ris m ih i,d tfce s*8 í E c c l e . 3 2.*iV (?fis fa» piens apud te ipfum ,* ft P ro ü . 1 2. * a m é fapícns éfl áudií confilia,* f t P r o u . 1 agunt omntá cti confilio regu»» tu r fa p ttm ia fifts ib id .* D ifip a m u r co» gitationeSyvbi ne» t jl cenftlium tvbtvera Junt plures confilia r ij confirm antur.* E t ob hanC caufam d ixít S.Bernar. lib.2* de có íid eraf.ad E u ^ c n iü t* v b id ix ifti: M eus fen fus fu ffic it m ih ig h i d e fc ifii:v b i mo confiliop líicttifttfibiperijfiifift ra tio traditur P r o u . r v b im u lta c o » filia * .Q u s e in P o n t.m a x .n o n fuíit d e f p ic ié d a ,c flin eO m agis florefcátp ru» d c n tia ,v ig ila tia ,c ir c tin fp c d io ,d o c iH t a s , ¿ r c l i q u * i n f i g n e s v i r t u t e s .E f il­ lud q u o d d ixim u s, de fumo P ó tífic is K 2 p e r fc . Traílatus dc cogn ition e. p e ife a io n c , in rebus g c r c n d is in t c lligas & re fp o n d e o cum D iu o T h o m . . 2 lq . i8 4 . a r t . 4 ; Q u ó d p c r f e a io d u p li cité r'co ttfid e fa fi poteft:tum ra tio n c ftatus,& oíficijjtum ra tio n c p e rfo n » . ccfsitatis confilij a c c íp ic n d i ( v b i res p o ftu k t)p o te fte íT e in fe rio r,& v tta lis a ¿ u u a r i. C u m v id ra m u s f a n d is etiá v iris,n o n n u lla in alijs re g e n d is q u an d o q u é d cfu iíle ,vt tradit S a n d u s T h o E a q u » pertinent ad ftatum , n o n in c o pofita GÍijVt plena rcrum o m n iu m c o g n it io n e affluát,ac p e rfe d á rcruiri deliberand arum fcientiam # a t q u e v fum te n eátjq uon iam h » c alijs q u oq# m asj 2. 2.q u » ñ . 47 .a rtic ;i 4 .a d .i.E t íic a lio rü fententias libe ntéf aufcUltaíTe# e o ru m q ü e ihd uftriajvfu s fuiífe. Q u ia q u i ve ré fapiens eft # n o n m u ítu m la b o ra t,q u o m o d o c u m q u e vtilitati p u - p o ífe n t in te rd u m efte c o m m u n ía .V c ru m in eó fita eft ¿ q u o d v n iu s f a n d » fe d is A p b ft o lic » # fu m m iq u e P o n t ifí- b lic ? p ro fp ic e fe pofsit, íiu c per verio­ tatem jfíue p e ro c c a fío n é # P e u m p r » b c u lis fem per h a b e n d o . E t lie cu m cis p r o p n u m eífe # atque fuprá a lio s ftatusom nes em inen tifsim um (vid e li cet) q u ó d fídes illiu s n u n q u á dcbeat defícerc,vthabetur,Luc.2 2. Q u ó d d e necefsitatefalutisíit#vt_eum táqu ain caput É c c le íi» o m n e s fideles a g n o fcantjVt in extrau aganti,vnam fandá# P o n tific is o p in io , in his rebu s p o lit ic is,& gratibfis g e r e n d is, p o fsit per alio r u m fu g e ftio n c m fallí, nim iru m , fi p a tr c s R e ip u b lic » tem p oralis, & c o n feruatore s ad to lle n d a m v im , p ro ü t funt R e g is ccnfiliari;, & fui fe h a to rts g ra u ifsim i, q u o ru m d ig n ita s n ititu r d c rcliquijs, & ve n e ra tio n e fanétorú. E t q u ó d ipfe altos iüd icct, & á n c m i.fíe iu d icctu r,vtin C. c ü n d a p c r m u n d u m ,9 .q .3 . (^ ó d t a n q u a m a g c n s v n i uerfalejEcelcíia c b tin h c a t,v tin c a p , d u o , 96.diftini É t q u o d ífin c e xcep tio ne) fo lu s ifec o m h iu m peccata fq lu c re 5 fpiritualcm que. in b m n é s iú H fd id io n e m # va le a t cxercerCjVt in cap.fb lite , de m a io rita te , & o b edicn tia, & fic dc áiljs rebu s,vt i n c4 per v e n e ra •bilcm, q u i fílijs fin t le g itim i,c.patet, cap.ném o,cap.aliud, 9 .q u»ft. 3. A lt e ? ra enim p e rfe d io ,q u » . p e rfo n » d ic itur, cum íit gratia gratum fa c ie n s, & in a d u charitatis cbnfiftat # n o n nece íran ó ,& femper o m n im o d a p ru d é t i» p o litic » v irtu t e m ,feeüín é xigit, c o n filio ,authoritate,rationc,fentent iá f q u » ih fenc p o tifsim u m re p e riü tur) p r» c a u e a n t d a m n a R c ip u b iie » , c u iu s c o n filía rio riim natura, vt m u bus fu u m pbftulat,eft, v t íe m d if c ü tiant,exarniiienr,& q u id v tiliu s v id e a tur in ín e d iiim afferant. E t íic h o n fo lum partes veri confiliarij e x c q u u n turjfed ctiám o b c d ie n tí» Icgeifi im ­ plent, vt ih d id .cap . fi quahdo,',de rc fe rip tisiV b i fecunda iu fto e x p e d a n d a cft.O b qiiam ra tio n c m ^ re d o ;iu re ,n o ftri fe n a to fe s,& con filiarij R egij#p offu n t P o n tific i m axim o- p ro p o n e re , iquod eidem vtiliu s,t u iiu s , a c ia n d iu s iu fú fuerit, v t prQ a rb itrio fuo#explu fib u s ab eispropo.fitis , p o f s it d c c e r nere, q i i ó d m a g i s T a b j s & q u l a i R é k q u ir iin rcru m publicarum , g u b e rn a tio n e ,& a d m in iítrz io n e ,a lib rQ q u o q u e o p e ra , & a u x ilio f» p é ind igeat: & fie d ix itim p e ra to r, in auth. de n u ptijsjcol.4. * Non É n i m e r u h e f c m u s , ft p u b lic » C Z iftia fl» ,ra ü to u e h ia t.,,,iii q u o ip fi fe ^ t b r c s j f n t e n d u n t p o Jió s á P o n tific c im a x lm b 4 u;e;i,quamiííílm du e e re ,cü videát, ita go rQ offíeib, ac p ru d é ti» ,tu m c tiá a lio ru m exem p lo, atqj V tilitati p u b lic » có u e n iti. Q u ó d Q u id e m n ih il r e lig io n í d ctrahit,cü ni h ild c c a u fa fid e id ifc e Z e tu r,fe d fo lu de ijs re b u s p o litic is, q u ib u s b o n a a d m iniftratio p o p u lo ru m co n tiq e tu r, & q u » varia fepé h o m in u m iu d ic ia quid in meUus,etiam e g r u m q u i p r i h , d i x i ñ í u s , a d i m e t i i a m u s hoc f e n t i r e f i c e m fetentempriorthuSim ponerecorretitonei ñeq u e ab alqs ex pecí ari c o r r i g i . Q u ia li¿ t P o n tife x rationé fu » dignitatis,' íem p er fit fu p crio r,ta m e n ration e ne fufci Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca perviam violentlx,CloC¿.' S r ific e m ,ille ™ llit.q iu fo o c o a filio o c c a fio n e m A materiam ei prf- r .f A i.V M d e lib e 'a n d i.a c fo fin it f d . ? F f o r i s C h r k a n 'a r e b g i o r f f '’ datur,atque avnplifi«tur, (imuiquc Apoftolicadecreta,&concefstones facilius ab omnibus recipiatur, & o b feruentur, c o g n ita rei ventate. P r o cuius rei confirtnatione n o n deíTuiit vetera multorum, tum Pro» phetarum ,tum S a n d o ru m Patrum cx e m p l a ,q u i fuo inftituto nos r e d é d o c u e r u n t,a liq u a n d o á P rin cip u m placitis defiderc,ne quid eorum cui» tui quidquam prorfus a b r o g a r e , i n ­ te r q u * fufficiat illuftrare illud exem p lu m ,q u o d in A d i s A po fto lo fu m ,4 i le g itu r de P e tro , & l o a n i i e ; quibus cum denuntiarent Principes i u d * o r u m , ne ea de C h r i i b D o m in o pr*» d ica re n t,ip fire fp o n d e ru n t!* S i iu jU eft m con fp eju Dei.vospotius Audire,quá D em niudtcate? Non enimpoffumus qtm v i d m u s , ¿ m diuim m n on lo q u i* o J o l o c o nullum verbum cxafperans,nul lum im p a tie n ti*, aut d e tra d io n is fig num animaduertitur,fed cum fumma m odeifia, fumma etiam tiic n d * v e ri­ tatis c o n ñ á tia ,o ffid u m d ig n o fc itu r. S i c ctiá D iu u s H ie ro n y m u s, A d u , 5. A p o f t .a d m o n e t ,q u o d quando illud q u o d p r * c ip it P rin ce p s m a lu m , & d am n o fum eft, refpondendUm efte:*^ Oportet oh.edireDeo ,magts quam homim h m * Vt iri cap/im peratores.^.dift. & ob h anc caufam iaudatur A n tio » ch us R ex, 3. A f i * , q tii in o m riib us vrbibus fui R e g n i fcripíifife traditur q u o d fi in litterisqu e eius n o m in e fc rib e re n tu r, eifet aliquid q u ó d le­ gibu s aducrfari videretur, cred eren t fe ign orare d id a slittcra sfcrip ra s f u i f fe, ¿ propter ea ^ eis non parerent, v t refert A n d .G a i!;lib .2 . p i a d i c . o b feru.c,58. nu. 10, vb i ¿tia dicit, q u ó d R ex A g c f i l a u s , n o n aliter p r o m iifi praftare v o l u i t , q u a m f i i u f b cifen t, q u ó d ¿ A n a ü a í i u s Im perator fa n c i- uit,ini.fin . C . f i c o n tr a i us, v e l vtilit* p u bli. E x quibus n o n de f a d o , f e d de iure, i n f p e d a ratione fin is, d etinentur B u l l * Á p o í f o l i c * , i n fuprem o confilio-*cuius i’ci rationes co n c lu d e n te s manifeftant quia ad b e n é o p e r a n d ú ( v t d o c e t S .T h o .2 .2 .q .4 9 i art.y. & q . 5 i.a rr.i.a d .3 .)n o n foliim p e rip icien dú eft,quid fiat, icd q u o m o d o id fiat, n o n cafu ,n o n im petu, non carnis aff c d u , n o n p ro p rio feh fu ,fcd re d a ele d i o n e , & c o n g ru e n tib u s medijs. R utius pro p e r fe d a d e c la ra tio n e huius m a te ri* anim adiiertendum cft q u ó d fi dc f a d o co n ti n gat,vt iu d ic e s E cclefiaftici fint rebelles, n o n o b e ­ d ie n d o mamdatis fupremi confilij, in d id i s c o g n itio n ib u s per viam vio le n tig jp o íriin tR c g ijfe n a to re S jC o s á R c g h o expellere, ¿ t e m p o r a l it a t i b u s p r i liare (vt aliq u an d o legim us fa d u f u i f fe) quia aliter nullius m om enti eíTec R e g is ,¿ defenfio naturalis fu b d ito fu m ,a rg u m e n io le g is ,2. ff.de de iUrifdic. o m nium iudic. I.fin.ff. de o fficio p ro cu ra to ris, c * C a ris ,lq u ic ü q u e , C . d e E p i f c o p i s , ¿ c le ricis,vb i il lu d n o ta t Paulus de C a f t t o , ¿ d icir, q u ó d habuit de [ f a d o , ¿ tcn et Ber­ nardus D i a z , in p r a d ic a , cap. 122/ vb i S a lc e d o , l i t t e r a . A . ¿ G afp ar R o ­ d r íg u e z , de annuis redditibus, c. ry. n u .6 7 .É n riq u e z,in fum.lib.ff.de regu Íar.c.í2*nUi6i& S e ie ,d c in h ib it. iuifi. A r a g o n i * , ó8.§.3inu.9S. C o u a rr.p p . c .3 5 .B o b a d illa ,in fu a p o lit.lib .a .c .iS nu.62.vbi refert cafum de f a d o c o n ­ t i n g e n t e m ,¿ p r o b a t U - a p a r t iS A / ^ jit . <).|>/rf.i.¿diximusin lib.q.co m .q.Sp p n u .i 7 3 .& in c p i f t .a d R e g e m noftrum, nu.71.alias 6 4 .id e m te n e tB 0 b a d i.v b i f u p . c . i 9 . n . ? r . ¿ c .iy .n .é S .O liu a n u s , d e iu r e iifc i, c . i i . n u . q y . l i t . P . & i t a o b í e r u a t u r ,¿ p r á d ic a t u r ,q u id q u id nquifsimc co trariQ tcncat M art. dei-tirif d ic .a .p a r t .c .íq - n u .jq .v b i t e n c t c ó t r a C o u a r r . A b e n d a f i u m , & alios. Sed hoftram o p in io n e m tc n e t C o r f e t u s , K 3 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 111 M H T radatus de cognitione. 67 iñ trad a tu de poteft.Regai. qufft.34. in 3.par.nu.6o. & fíe G eniienfes E p if co p ú ab A lú a expellerunt,& A lp h o n fus vííiraüs D u x Ferrari», E p ilc o p ü Ferrari» e xp ellit, quia íi alitcrfíeret iniurilis eíTet p r o t e d io , & defenfio naturalis fubditorum (quód non eft d ice n d u m )& poft h»c fcripta noftrá fententiam tenet eleganter, & d o d c , C e n e d o ,q u » ft.4 ). num.23. vbi num. a q .d ic ifo q u ó d licet Reges n o n j i a b eant in Ecclefiafticos contétioiara, 8c iudiciaí'em iurifd id io n em , habcnt tam en ditionem oeconom icam , ¿e p o litic a m , idem tenet M cn o ch iu s, conli.iooo.num .98.H um ada,iril,65. titu./.part.r.glof.S.num.y. & Bobadi Ila ,fu p .n u .6 2 .v b i dicit,quód ifta eft poteftas p o litic a , & oeconomica como deí paire defamilias,qpuedi echar defa cafa ufa hijo clérigo tnohédiemefl Pr»tereá poteft defendí h?c op inio & c o n í u e t u d o , & p ra d ica generalis ornnium prouinciarü C ^ if e a n o r u ; hom in e,de iudicijs, vbi D c c i.n u .io Nauar.in manuali, c.zz.nu.83.de in c* nouit.notab.3. nu.31. de iudicijs,Iu! lius C larus, reccptarO fententiarum §.fín.q. 28. nu.6. & concludit Suarez* vbi fuprá,d.nu.r j.in fin.noftrampriu cipaíem conckifionem , p crh » c verhafl Denique adhuc modufuh hac fpecie defenftonis^excUfantur alt&cofuetudines, vt excludendi clericú d curia Regís, vel éttam iRegne,vel alia fimiíes,quM nunc examinare non 'efinofiriinftitmifed v i* deripóffum DoBores allegati ,prafenim flzorflo.i. lih .5 c.i5.ff i^.Hthriquez, lih .ije irre gú la n t.c.ii.n u .é . lit.P. d fequemih V n d é c u m h f c ómniafiaht ‘i n ordine adtolícndá vira p r d a t o ifr & pro defenfione fubditorum & n o n per m o d ü iurifdidionis co n te tio f» fequitur, quÓd Eccléfíaftica libertas’ non paíitür aliquod p rsñ u d iá ü nec’ violatur eius immunitas,cü non exer ceatur aliqua iu rifd id io contétiofa cótra clericos rebelles/cd folü qu»! quia illa expMfio» non eft co tra lib e r dá defenfio iuris naturalis, quarenús a te i^ c c le ík ftm a m ,c ü n o Y Y r^ ^ ¿ tur a d u s lu jifd id ion is/ fcd defenfiom s ,v e lR c ip u b lic » , veH nnocéntum , & quorics defenfio , eft neceíTaria, & ea vtuntur princeps, cú d ebito m odc ramine, non fitp r» iü d iciu m libertati Y r t e c c ín ifia ,& co m ie n ié sJ d to lie n dam ,& repellédam vim:vr habetur í n cap.56.in curis de Madrid, de q u o ia groí.fín.iium fin; . . . . - Optnto Segm d Ornalosreproheiiur. E c c k f a f t t o * , v t tradit Franc, Suarez lib.4.d cnu m u n,t.E cd cfiaft.c.34.nu . 1 3.& 1 4 .& 1 5.vbi ex hac ra tio n e iuíf? d e fc n fio n is , d e f e n d i t co n fu e ru d in é , t o lle n d i arma c lc ric is, tc p o re p rq h ib ito ,d ü r a o d o i líu d n o n fi a t p e r v fu m i u r if d i d i o n i s ,y e l punitionís/quia hu iu fm o d i fa d a d i r ig ü t u r ,& o rd in a tu r, ad im p e d ie n d u m a liq u o d d e l i d ü , & fie dicit,ceíTare v io la t io n e m É c c le fia f t i c » libertatis, q u ia h » c o rrin ia tú Ile rantui',& iuftificantur, per m o d ü d e fe n íio n is,n a m e x p e d it valde R d p u b , -C h riftia n » ,v t im pediatur d e lid a . E t lio c munus vid etu r máxime c o m m iffum ,m iniftris iuftiti» f» cu la ris,vt d o cet P a n o rm it.in c .v t fam ?,de fen ten . c x c o m u n i c . i i b . 6 . & i n c .c u in n o n ab X quibus cau íd u m eft, a b ó « | h nione S eg u ra Dállalos,in fuo d ir e d o r io iudicum Ecclcfiafti c o r iim ,c a p .i3 .n u m .5 i.v b Í non bené perpendes huius c o g n i t i o n i s p e r viá v io le ñ tfe m a te ria m ’jdixir, iudices Re g io s habere pr»fcriptá iu r ifd id io n é , a d u e rfu siu d iccsÉ ccle fia ftico s.Q u p d falfum eñ/quiá‘niiliamh'ab ent iurifdi d ió n e m ,ñ e q u e iiir ifd id io E c c le fia ííi ca,pr»fcribi poreft per R eges téporá le s ,v t d ix im u s in prooe.huius operis, c ./ .Id é q ; tenet BOjbadi.in fu a p ó liti. 2 .p a r.c .i8 .n u .i3 9 .q u ó d fa lfu m c ft k ü nulla detur iu rií'd id io ,fed p r o t e d i o , & defenfio naturalis, & p o li t i c a ,f m e a liq u o iu r ifd id io n is v e ftig io , vc f»p e re p e titu m eft. Vltim o Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca » perviam violentiae,G Ió r ¿ . jQ Vltimo pro complemento huiiis m j u U f e t a f p e l h t h H i m fru ftra ton S , & declaratione totius materi? R ka m ft » o » fa r ffc U » k b iu , negoü^ S i i - ?ognit’ionlsp=r viamviolenti®,ani- M c s , h , p c i , n »->■>1“ ": S e r t e n d i i m eft, ? l*pe fepius, in U n p m , c a m , m k i m « r r m u ! r i ^ „ ^ terlie praiti maa p^tjdcisftblet apponi claii a tnre non m dulgem r exoreffi, fedfíápx hac c o g n i. ’ cbj?dte á p p c lk tk n e , T fip / iU tio n e p o fp o fiia j A fp M a tk m s nbfliculo, m obffanieftA ppM dM ne in hibtta * a p e l l M f o r i e e e fa n te * S a b im ap p ellm tertú ih ftM u U fiA p fciU th T íiscefd 7 ttd tlfa ñ o .* e c la u ftikt íd le n ta p 5 c\U V| M I * .'.* 11p o ni in rcfcriptis PótiíicisjVtinc.Paftó ralis dc appellationibus,c.fin aurem, cod.tit.c.i.decohabit.clericor.&rau Íieró,cap.accipimLde padis, c.Pafto ralis^§.Pr*tereá,de offício delcg.c; E x tua,*dc filijs pr*sbytcrorú, e. f. de Tefcriptis,c.pro illorú,de pr*bend. c; adaudiétiam; de Ecclef. edifican.l.i. §iTíff.quibus appellare non licet,I.ab executorc,G. quorum appellationes non recipiatur; c; eum appellatio,de appellationibus;lib.6. l.i.G.quorum appellationesnó recipiantur. In qui bus cafibus fi iudex ordinarius, vel c» xecuror refcripti; exequátur fuá fen» tenttam,appellatitíneremota;}icétin terponátur appeílatio, & proteftetur auxilium Regale, & proceíTus remit» taturperviara violenti* adEiatribu nalia, non debet impediri executio fententi*,imó iterum caufa cft deaol uenda,ad iudicem execiitorem , qui nonfaeit vim exequendo, cum illud procedat virtute; & facultate illius elauful*, ex Pontificis eommifsione; ¿d eleg a tio n e,que efttant* virtutis; ft. potenti*,quód Iteet aliás iudex dc iure,non haberet niíi cauf* cognitio ' nem ordinariam: mediante illaclaü» fula,habet éfiam cxecutionem,& nó facit vira, exequendo appellatione poftpofita,vt in d/c.paftoralis, 5 3. dc appellationibus,euius verba íingula» ría funt:* Paforalis o ffc ijdiligen tt a ,ft i n f u ,* .^ a f iu ijr i vtrum qttando in hibeitir appellatio inrefcripto fru jlra toria tá * tü in h ib itiv id e a tu r .N os igitur atienden Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ñmujmodt per fuperiorem poterit em n ~ <^^r/.<^Qii*decifsio Pontificia, f t alia plurima,origiiiem tráhu nt á iure ciui li,vt in l;i §.íin.íFiqui,& áquibusiipPelare non li c e t . V b i VlpiahusreíjáÓ 74 djt; p e ra to fe tn in te rd u it]; f e p í k i ^ fIm í ------------------------------------------------------ mefoierc ita iudicem daré , Vtab eó appellare hó licet. Quód quidem pró tedit ex paritate potcftatís iurifdidionis refpcdu illius elauful*, rcfe^ rendoíinguía íingulis.-quaíihoc vuO fo-Ex hisque fuprem* poteftariS ré» - ‘ fen u ta fu n t, & vfque adeó his duobus folis ín vfu iuris cómu nis fit dandi iudicis ;v í nullo modo abeo prouocárc liceat quoad effedum fuipen fiuum.Et in tantüm illa poteftas eft né ftrida, vt neque carum vicem gcrentibus id permittatuf,imó ñeque legaÜ tis de latere, quamuis Jenifsimam le gationera habeant; nifi illud expref» fé, ¿ fpecialitérin rcfcriptis conceffum fit,{iropter eius fpecialem poreftatis notam, vt habetur in c.i.dé offi ció legad,lib.6kap;i. de o ffido delé gati;quiaeaqu*fpeciálitcrPap?,aut Principi feferuata fu n t, mandata iurifdidione generaliter nó cótinétur, l . i . f f J e officio eiuscui mandataeft iurifdidio, & fi dc fad o procedatur*, erit recurfus ad Regios fenatorcs per viam violéti?.Ex quo etiam cft,quod iudcx datus á Pontifícc, vcl áRege, eum claufula#. Appellatione r e m o ta ,* etiam íi alium fúbdele.gare pofsit, vt in cap.Quoniam Apoftolica, de offieio delegáti,l.áiudice,C.de iudicijs, pari taraé poteílarem cum dida claufula fubddcgari Appeílatio 74 ne rem ota,* vt probar texs.ifi c. fuper qu*ftionum,in principio,dc officio, & poteftate iudicisdclcgati;qiiia per fonalis cenfetur dida delegatio , f t K 4 non cognitione ^ -g tton egreditur- perfonam arguméto, ThirarartificeS,ff.derolutionibus,vbi 'inodores " Vndé in tam frequenti huius po? k íla tis V fu ,m e r itó q u » r itu r ,q u ¿ fít principalis poteftas illius clauful», * % p c l l m o J r e m c t a * an illa quem ver ba priefe ferre videntur i vt onanino anpellare non liceat, & fi contra fiat, íiulíus prorfus fit appellationis effedus,aut litic^atores videantur appellationi reimntia;re, Vr in L i. §. i . ff. á quibus appellar, ooniiceat j v t habemus exemplum, ab executione jVt,in 'i.ab executkne# C.quorum appelbtiones non recipiantur,&acorrcdib n e ,v tih cap.ad noftram,de appellat, ,& in C o n cilioT rid en tin o ,c.i.fef.i 3 . appcllationkdeferre debe'at, & fi nó deferat,afupenpriuaripofsit,vtinc. ' de priore, de appellationibus, l.quoniam iudicesjC.cod.titu.etiam ficau fa a p p ella tio n ere m ¿ a,m d k ifitm a n data,quafi h u iu fo o £ cbuful»*^.,^, u a p p e U m o m s f i infit h»c conditio, fme exceptio, ii expreifo iure appellatio nó fit permiffa,vt vis, & effedus generalis ciauful», non pertingat ad ea quae fpecialem Habent notam, & nominatim,lege,cauentiir, vt in* l.fan diolegum#ff.depoenis,l.dcli claufiiia,deverborri obligationi, quia ficut generaliter loquendo generi perfpe ciem derogatur, v tin I.in totoiurc, deregulisiuris,c.generi,eodem titu» 77 & q u » in fp e d e ftatutafuhtad geneih h * I n .c a u jíS v ífíía íio m s ,fic o r r e H io ralem iuris dirpofitionem h onpcrtk tt is ffS i ih l:* No0 a p p e L le tu r fiu v v n c nent,idqiie in alijs claufulis conftitW ,que iudex á quo prouocaturálli defer hirn eft,vt quando dicitur in refcrip? re,vt in c.i.de refcriZis#rieqüc iudex 'io * E xceptione quacum que non obftm •prouocatus illam recipere pofsit, vt i e f é í z ú s m , * S in e r e ta r d m o n e fo lm id cknfui* in 1 . Ii C . quorum appellar, nori reci- h t s p e f t o n is f f S if ne retardatione(dlBtio “ 'F* piantur, an illa ,;vt dumtaxat fribola, ms alim eterum , * & eft etiam claufula- t^oncmr» .feiifrufiratoriaremota,feu ¿ o h ib it a que (foletapponi,videlicei,; * P a m o quanáo ap. eenfeatur,anvero fi ex clauliila,qu»- iu d tr a to .* Q u x claufulg ad friuolas c i ‘5 libet appellatio iiifta,&rationabilis. ceptioncs,&appellatiónes.&iureno bijftantíbas X/uibus omnibus refponditPontifex, , expreíTas,non edarn expreffas fpeciá ‘in d.c.Paftoralis,defruftratorianul- lidifpoíitioné extendatur,vtin capi ^ ■lamdubitatio-nem effe,illiusque non exparte,el,2.deofficio deiegati.Simi ^ admittcnd»,fcd reijciend» omnibus liter eft alia claufula, quf in refcriptis poteftatem effe,obid,quod illa in vni V o n ú ñ d 's ih k ú f C o n t r a d íb f o r e s comi ^ uerfum iuris authoritate, fic re m o ta, V t n e c iuftitia illi deferar, nec deferri patiatur,vt in cap cum a p p e lla tio n i■bus,de a p p d la t i o n ib u s ,& r ic e o r e f p c d u f u p c r u a c á n e a , & fin e o p e ra tio n e fit cla'ifula#*ive»?i?rii appellatione,* cu iu sp o tc fta tc ra f i c c i r c u n ic r i u it P o n t i f e x , i n d i d o cap. P a fto ra lis , vt illam ccn fe atu r rem ota a p p e lla tio , q u » c u m q u e ,e tia m i u i i a , & p ro b a b ilis,qLia? e xp reffo, ac r ¿ c i a l i iure in dulta,prc)bata, feu co n ceffa non eft: h o c e f t ,v t e x q u a c u q u e c a u f a v f q u a m in iu r e c o n f t i t u t u m , aut declaratum eft,ap.pellari p o ffe ,fe u appelládi cau fa m effe-iuftam,aut p r o b a b ile , iu d e x Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca p efce n d o ffe u non m d i c n d o f f q u ia ifta v e r b a ,& fimilia# n o n ce n fetu r exc lu fa illa c o n r r a d id t io , quam in s ip e c ia litc r p e r m itt ir ,& id e ó ad fa d i,n o ti v e r o a d iU n s c o n tr a d id io n e r a ,re ftr iii g a tu r ,v t d o c e t g lo ffa ,v e r b o ,c o n tr a ? d i d o r c s ,i n c .p r o illo r u m ,d e p r » b e n dis. Q u o d fub in te llig o q u a n d o caufa c o m m ittitu r C a r d in a li, appellatio h e re m o ra, q u ia n o n friu o la tantum , fed q u a c u m q u e appellatio i n t e r d i d i c c n fc t u r ,v t d o c c t A n t o n i u s C h u c u s lib. i.iu ftitu t.titu .q .d e C a rd in a lib u s , n u m .i0 3 .S td ic e m u s in q u » ft.fin .v b i plura n o ta b iiia ,e x p lk a u im u s . Rurfus ©onfirmatur- noftra fenten-tia. ‘ . '• 1 p e r v ia iD v io le n t ig e ^ C lo fó , -tiá claufula, qu» foIct in iníti lifft o n ib 'L beneficiorum plcnin^ue • í !„dcHcct; * Jnrí-llífcínrMr JinferljV i ? ) k Ll h i h i t A * Vt non inrelligamr «¿iKita iJía,qU» aliquo iuré fpeciá i! ? e M t t it U H Vtin cap. ad aurcs, dé husEccléfi» non alienándis,gloír& in I obe's aliénum, C . de p r » Y ' nofum & ddcet Ancha'rránü'sjéoníí. 102 num.i. ¿fTícin propofita ípecié q u a n d o i n refcripto infcritur claulu a r o n i n i * - " , ^ _ _ _ / 4 p la * Appellatione r e m o ta fld lli^ cn n l é - icr;« n M fe h ía n d a fe n té a iu ra , & c a ■tulo de appellationibus proponütur, v t in cap.poftrem oj cap.ex parre tua} cap.fisnificantibus, & alibi pafsirn,vt D e o d a n t e d icem us,inquc»ft.nn. Sed aduerfus om nia íuperiofa,vigj d eturobftare d iíp o fitio te X a n c a p .v t Cap.vt dV,/n1JV/A o r ; 5de t : a p * v i adele c i c debitus U G U U U 5 l iÍ 1 v«w appellationibus/ aus honor, ybi f i í u o l a , fcu fruftratoria appc'lladccwtatux*.'* tio ,r e m a n e n te ,in perpetua iuris pro fiíKíríñnp. generaliter apnprííütíVcuique rniíillPpermit nV'rmif hibitiónc, titur appellatio, ex rationabili,& pro babili c a u fa ,q u » in íu o g e n e r e lc g it i ma reputatur, etiarn ante fententiam ^ d iffinitiuam , & fic quis erit adieOfe b u iu s c la u fe l» , nunc v í u s , aut pote* ftas, in ta m ,g en era li,& exprefta iuris p e rra ifs io n e , vt fo la friiftratotia per eam ,rem ota vid ea tu r,fed fine fe e c ia iifru(ftu,cüm aliunde generaliter pro h ibita ce nfcatur,ctiam non addita illa claufula,in q ua r e ,g l o f .i n d . c.P afto ralis,verbo ,expreííe, in fin. & verbo,*£»-;í«¿¿/ín,*exiftimauir,ius abro garum ibi referri. Q u i intellcóíusprdr babilis non eft,n eque ex locis cam vi cinis illud d cd u ci po teft,& fic m érito H o ftie n fis ,in d . c . v t d e b itu s h o n o r , v e r b o , ab íq u c rationabili caufajdam n a tilla m im -c rp rc ra tio n e m ,& íic v e riús dicendum eft,quÓd illa iu ra,n o n íin ta d u e rfajíe ííco n rra ria .q u ia lib c rtas eft appellandi, etiam ante fen ten tiam diífínitiuam, ex quacur.’ qu e le g itim a ,p r o b a b ili,feu rationabili cau i - J .—■ '• ^ 1* í 3 d S l I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 i . . .. - ' /L L a . ' X y y ía, in ipfa appellationis formuía exprcffa.liue i la in fpccic á iure indul;gcatur,(iue iiln s fcrip tis fpeciali p o f‘iltiont* h e r n p difei nm ^‘ 0rvt«l'l in ;\r®fe r.-o_ ‘íitione npm robetur, tamen genere probabilis íit.Sed’ 1¡bo-iús quidem , & cum maioris iuris eíFcófedí cum claufula,* A ppelU nonis Í ' S c a u f a mandata non íit, eo cnim cafeyvt appellandi poteftas l»fo,ira qiióqadéden ri iudici d e fen e r í n c s , ren d e i n t e r p o f i t » a p p c ll a n d n i,n é c e f .fitas e f t m á i d r / V t enim i u y f r i u o l i s app e lla n o n ib u s d e f e r r i n o n p a t i a t u r . ferri p r» c ip it, vt in d. c. de priorc, de -appellation ih us,at,add íta cla u íu la ,* R e m o ta a p p e lU iio n e fla p p c íh n d i ex ra tio n a b ili cauía, quam uis in iure vfquam non exprcífa/ erit q u id c m p o te fta s, fed inférp d fit» appeilatidnis m in o r c ffe á u s , ea in p a r t e , 3qu ó d iu* A tid e x qui fic d a tu s é ft,appellationi de, É ., y-k <1 o l-v'» Ij ' ff®.' > ® ff. A i * I forre nó cogatür,«& fic ca non ob ftáa fp: \;ae1l te,Vp] v e l nrí adPYpriirinn>m e x e c u tio n e m Ipritpnfiivi ie n te n ti» ,v ad vlteriorem c a u f» c o g n itio n e / pro grcdi poísit,fine p e ric u lo , iam p a m » a lic u iu s ,quám áttentati,feu inn o iiati,cu m eó e ffe¿íu ,qu ód caufa ad fe p e ’ i r i o r e m p r o u o c a tü deferatur. E t i f t o C)idiñe reriiatd,cafes violentia? ceííauit,cu m iudex virtute iliius cla u íu l» n o n faciat vim , e x e q u e n d o appellatio n e rem ota, illud c n im o p e r a tu r ín h o c cafu appellatio int erl)OÍira,ab eó iudice,qU i itá datus eft,vráb-eo prou c e a re líc ca t ad eífeóíum d e u o lu tiuum ,fed n o n fe {p c n fiü u ra ,c ú vtriufq iie effe¿ lu s fit,vbi fine illa claufula, iu d e x dátus f u c r i t , q u ó d eft fem m é n o ta n d u m , pro p e r fe d a d e c la r á iio ne c o g n itio n is per viam v io le n ti» , q u » ía'pc in non adm itteda legitim a -a p p e lla tio n e c o n f i f t i t , v t i n n o í h a l c g e R eg ia difpofitum vid etu r , & vid e p lu ra tr a d ita p e r Francifcumi V iu iu m lib .i.d e c if.^ o .d e e ffe d u cIaufel»,*.í/> p e lU t ie n e rem ata: * & no uifsim é Mar* ta / d e c la u fu lis , claiífela, i r . & quid K 5 re fpe ^ Tradatus ele cognitione 'quLx hac cognitione remane u iS n 'fic a tu m iuLppellantisi fed f o u m f a f p e n f u m ,d o n c c caufa ad fitp e t lo t e m d e u o l u lt i i r ,c o r a m q u o , p o teft aai d c iniuftitia fe n te n ti® , v t d o c e t t e x .i n d .c a p .P a f t o r a li 5,in fin ,ib U * S i d i i m i l l i i f " " " ?'■.»«* in ia jlc.g r» uamem huiufmodi p tr fu fe r i orem p oterit (m en d a rt.*Q u \b ü s c o r r c fp o n d é t v e r - .^7 b a tex.in c .in te r c * t e r a J e fe n te n tia , & re iu d ic a ta , ibi; * c u m entufa a liq u a a p p clla tm ie rem ota,com m iitituf, & fe n tentia fer tur in iq u a ,eam euaquari opor» 88 Sp m .^ Q i i ó d nuiio m o d o fu p e rio r fa c e re p o te ft, nifi caufa a d e u m fu e rit de» 110 u ta ,p e r a p p e I la tio n e m .H u iu s ita q u e e la u fu l* poteftas j i n e o p o t i f s i mum co n fiftit, vt per e a m i u d i c i n o n lic e a t deferri a p p e lla t io n i, fu p e r io r i tam cn p r o u o c a t o , Vtiqiie l i c e t e a m r e c ip e r e , h ei cuius ( cum le g e fe» q u e n ti; ff.de appellar, re c ip ie n d is , & c o n ñ i í ó , q u ó d fentétia fiicrit in iq u a , p o t e r it etiam cam r c u p c a r e ,a u t p e r tiam.el.j.de Eccleff ®dih'candi, vU; Pontifex poteft tollere appellatione, y td ix .n ,n s ,l|b 4 ic o tn .q u ift t .n u .g jy E r g o (i p o t e t e o l l e r e appellatioiK m , 1H v n o cafu, ieq u itu i , q u o d etiam ia o m n i b u s ,q u i a i d e m i u t i s e f t d e t o t o , q u o f f to tu m , q u t e d c p a r te , quoad parte,vt in l . q u * de totájtLde rei v e a d i c a t : ¿ in h o c caiu p r p k c t o ceííánit recu-rfus,ad tribunalia Regalia, fecun dutii noftram legera.E r ratio eft,quia to ta vis, ¿ p o t e f t a s , huiu^ c o g n itio nis per viam V i o l e n t i * , conhftit, in n o n adm ittenda appellatione ad fu| > e r i o r e m ,¿ in e x e q u e n d o appellarioiie rem ota,in cafibus in quibus J e i u r e , adm ittenda eft. Sí ergó iudices E c c le fia ftic i,h á b e re n rfa c u lta te m , ¿ iurifd iélio n em p ro c e d e n d i, appelláñ o n c remota-, nulla eft ¡ara vis in cxe c u tio n e ,e r g o ríc-xccurio p ro c c d it de iu r e (v ir tu te iÚius ela u fu l*) fequitur q u ó d ceíTat recurfus per viam vio le n ti^ 5 ta m ¡n p rim a in fta n t¡a ,q u á m ¡n fe v iá nullitatis,VeÍ a p p e lla tio n is ,id e n i cunda,in prima patet, cum iudex or» q u e petí p o te ft,c o ra m e o d e m iu d ic e dinarius non faciat vim, e x eq u e n d o , q u i n u lli t é r i u d ic a u it,v tin l.fi e x p r e f appe^jutionercm otadn f e c ü d a á f o t fim,ff.de a p p e lla tio n ib u s , l.fi v t pro» tiori ceíTat vis, cum P o rífex ad quem p o n a s, C . q u o m o d o , & q u á d o iu d e r ; fuit ap p ella tu ,non habeat fuperioré, q u i a c u m f i t f e n t e n t i a q u * m anifeftá a d q u c m a p p e lla t i o d euoluarur,quia c o n tin e a t in iq u ita te ,¿ nullitati c o m cumftá ipfe indicaturus á nemine eft parctur, in arbitrio l* fi cft,vtrum fu» iudicanduSjVt tradit ¡iffim iü cafu A n p c rftitio ia a p p e lla tio n e vta tu r,p e te n d o hanc e m e n d a tio n e m á fu p e rio ré , an ab c o d é iu d ic e ,q u i l* fit,v t de caufa ,e x in teg ro iu d ic e t, quafi priüs iudi ca tu m n o n fitjq u ia p a ria fu n tn ó e ire j v e l in u tiliter eírc,l.quo ties, ff. qui fatis daré c o g a n t u r ,¿ d o c c t M a r c .A n to n iu s P e r e g r in u s ,d e cif. I28.CX n u .i v b i b e n e dcclarat hanc materiam. tonius Chucus,titii.2-.defum rao Fort tific e ,lib .2 .n u .5 ? .v b id ic itq u o d neqj ad Deum ipfum , á Pon tificis maximi fcn te n tia,ap p ellatio n em dari,imó ap p e lla n s p ü n itu r, v ttr a d it C a iera n u s, v e r b o , e x c o m m u n ic a tio ,M e n o c h iu s de a rb itic a fu ,4 5 8 .n U ij8 .¿ fic dc pri» m o a l v l t i m u m , remanet c o rap ro b á tu m ,q u o d in h o c cáfu á me m e d ia to , 90 . Sed p u lc h r a lim ita tio p o te ft c o n ttmitatioad t ig e te , c x i n fe r t io n c diift* e la u fu l* , ¿ á r a t i o n c c e í í a n t c , n o n ha b cfa itlo cum ,recurfus per Viam v i o l e t i * , ncc SrcoT* d ifp o fitio n o ftr * l e g i s . Q u ó d tené m e n ti, quia eft n o u u m , ¿ f i n g u l a r c , pro d e cla ra tio n e, & lim itatio n e n o ftrelegis.á ceíTante ratione ¡pfiusrfed in h o c r em o ta j'in his c o g n it i o lioais, pci jj‘ ^us per Viam v i o l e n t i * i q u ia cum Tiam Yíoié. ^ o u t k e x habeat p o te fta tem c o n c e t ». d e n d ir e fc r ip ta a p p e lla r ÍG n c te m o ta , Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 9i 92 violenti*,C lo f ó . duos laicos eifet in h o c ca fu ñ in ite r d u o s Jaieos c n c i c o n t e n t io coram iu d ic e É cc lcíia ftic o , l i c e t ip ñ confentianr^Sc n o n p i o teftetur Regale a u x iliu m , n e c in te r­ p o n a tulir a p p ella tio , p -jf-r . ro c e d it c o g n i ' n t ia m ,& diK irur recu rt i o per v io le d abirurrec fu fim iliiPercgriiia.deca-H Sper l.arbitro, ff.qm latis dare c o g a n ti & tradit A re tin u sjc o rifi.io y .c o l.y . verfi.fecu ndus effed us, quia n 0 n v a ­ le t c o n u e n tio inter la ico s,vt ie lubijciant iiiriid id ib h i E c c le fia ft k » , vt tradit P eregrin.d ccif. i49.nii.¿ a r g u ­ 93 m ento tex. in cap. fi diligenti# & cap» li2nificafti,de fo r o c o m ¿ t e n t i . _ V i t i m ó , pro declaratione huius ’c X a n t t A x f Appellatione remota f cpiq in tio n is , q n id o p e re tu r. habetur in j . 21 .titu.p.par. i , vbi G reg. v e rb o jfe a lc e ,q u o d e x p lic a tD ü e ñ a s, fe g u b q z m u m .S .A c e u e d .in .l.z .titu .y , lib.8. r e c o Z la t.n u .4 ; G u tié r r e z , 2.p. c a n o n ic a ru m , c . k 5 . nu m .2 1 . cum fe­ quen tibus, & d icem u s in 2. parte h u ­ ius op e ris,q u » ft. 140. E x q u ib u s c o ll i ¿ s , q u o d a u t ap|iellátio fuit ih terpoflta ante fententiam e x c o m m u n icarionÍs#& fi¿ a ffitu fo Z a u á m i n é , & tím e a p p e íiá tjo f u f ¿ n d i c eXcom m u h i c a d ó n é poftea latam:an vero , fen­ tentia e x c o m m u n ic a tio n is fuit p r o ­ lata, k poftea ab appellatu eft.ín h o c é nim cáfü#did;a fe nte n tia e i c Ómro unicadÓ nís, trahit fecum paratam exe c u t í o n e m , v t i n d .§ .fín . & hanc d ic it co m m u n e m o p in io n e m G u tié r r e z , fupi á , & q u o d in praxi obíeruatur. $ ¿X hac refóiiitio n e in feft nu.zi.&de^•clarar n o ui rsimé M arta, de i e rifdi ¿tí ó ne#3.parf:.cap:i2. de appellationibus á cehíÜrisjdt c. 3. vb i d eclara b a n d c nuiftiatio c x c o m m ü m c a tió n is fit fac i é d i a p p e lla tio n e p e d en te,v b i etiá d eclarat Ror^ d e cifío íiem ,& fíe in no ; ¿ l l a t u m, Z u é ar d u s,i n 1. fi n, 11u m .4 3ó; ftro c a fu ,fi clcricus poft le g itim a ap? C .d e ediÓtó D i u i A d riá n i to líe n d o j pé llá tio n em á fein terp o íitá , d e f a á o Q u o s refert, & fequitur décifiÓ R o t» exco m n iü n icetü r(cü ffi de iuré no fit R o m a h » , i .part.decif. í ooinii.zp;. vbi tx c Ó m m ü n ic a tu s ) q u ó d lic e t poftea agit de claüfuía,*jP4Q/e M i o a t o f i c p i q cclebret#no ri e r k i rreguíari s#etiám fa idem o ¿ r a t u r , q u ó d , * A p p 'd ÍM io n e re ¿t a den u n ti atió n e,p o ft a p p eílati o n e , m ota,* & quand o per appeílaiio n em éx tex.in c.ad.pií»feáti;a#í ó.& in capi d e u o lu atu r caufa principalis ad fupe d i l c á í s fiíijs, 5 5. de .appellationibus# riorem ,tradít S u fd u s ,d e c íf. j . p nu.7; & probát etiam tex.in c.foíet,de feri? & N rc o ía s Garcia# i.part. d c b e n e f i tentia excom..lib:6.' ibi: * ' E xtra iúdtcijs,c.5.nu. 570. & 574. vbi pertotam ' ciumveroytn ó fficfíp oftu íation iltu s, co lu m n a m refert decif. R o t» , vb i eleHiónikus,ac alijs legitim is atfihus-,ni fo íu tio penfionis pro ced it appella­ tio n e rem o ta,v t tradit Gigans,qV95.'. hiU m m us adm itim ur f f 'cpaia cu de appellatro n e i nte rp ofifa co nfí di t, fe cu­ . Exquibus infero, q u ó d cumfenté Appellatione remota * ) v t p í b h a t t x .h i d.c.Paftoralis, §.fin. de a p p e lla tio n in ib u s ,v b i lic e t e x co m m u n ic a tu s, ab e x c o m m u n ic a tio n e appeU et,nihilominus denudari poteft, ib i:* N o n ita - Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 que refpondemus, quod cum executionem excommunicatio fecum t r a h a t ,* idem refcriptis inferi fo let, aniraaduerten-, dum eft,quód non folum operatur r f f e d u m fufpehfiuiim in caü fa ¿ i n c i pali,verum etiam,in caufa in cid en ti, & dependenti ab ca (data identitate rationis,ipfíusnegoti|principalis)ita tenet Baldus,in l.incerti, in fin. C : de in tc rd id is ,& in l . i . vbi SaíiceH nu.4.’ 'C.íi de m om entanea poífe.fuferit ai)- Appelktioi c¿óm;unicationís,trahacíeGum; fenteutia ex parata cxecutione (proüt claufula,* c o m m u n ic a 78 ré ceíebrat(vt priusj& fequitur'Naua rrus,in Cap.cum cotingat,de refcripd s , Abb.in d.cap'.Paftoráíis, §.fin.nu. Í5.vbiDo¿torés,Pariííus,coníi.2 8.nu mer.30.lib. 4.' quia excommunicátiís poft legitimam a p e lla d o nem,nó eft excpmmunicatiis# Fráncusfin d.cap. Pafto- 96 97j - M Tradatus de cognitione TaftoraUsj! 5.fin. L a n c e lo tu s,d c attentatis, C.I2. ampl.S.num.y. Q u ó d d eclara, ü appellans pro fequatur fuá a p p e lla tio n e ,inttá tem pus á iure fta­ tu tu m ,fccu s vero alias,quia tune va ­ lid a eft e x c o m m u n ic a tio n is fenten­ tia, & fi c d c b r e t etit irrcgularis, & p o teft denuntiari lapfo t e r m in o , & eft v ita n d u s, v t in c a p .licc t de fen ten tia e x co m m u n ic a r.lib .6 .& hanc dicit c o m u n e m D o d o r u m fententiam , G u ­ tiérrez v b i fuprá, nura.27. & fecu ndu h a n c d ift in d io n c m , po teít appella­ t io in terp on i per viam v io lé ti» , q u ia fl appellatio fuit po ft e x co m m u n ic a ­ t i o n e m ,iu d e x n o n facit vim ,cúm tü c hab ca t paratam e x e c u t iqnem ,fi v e tó priús fucrit appellatum á futuro grau a m in e ,& e x c ó m u n ic e tu r appellans, n o n poteft iudex ad vlterio ra p r o c e ­ d e re , imó appellatio eft adm ittenda, & e x e c u tio n i tradita r e p o n é d a , v t in noftra le g e czv in m y ih iflO to rg m d o la Apelación,* 100 S ed pulchrum dubiü eft in hac ma Aü indes Re gi.ui (it cora teria,an fi co ram iudice l a i c o , o p p o ­ f€t;s ad co* natur a d o r i,a liq u id p e tc n tijq u ó d fit Qnofecduni cx c o m m u n ica tu s , & ipfe n c g e t e x c o d:; nuilitatiCentura m unicatum fuiífir, v e L e x c o m m u n ic a rum. tio n is fententiam á iu d ice E cclefiaftico latam,fuifte nullam ,an iudex lai cus,fit c o m p e te n s, ad c o g n o f c c d u m tOI dcnullitatibusc.enfurarü , & a n cau­ fa rem ittenda íit ad iu d icem E cclefia ñ ic u ra ,q u ó d q u id e m .e ftv a ld é n eceffa riü in hac materia .c o g n itio n is per viam v i o l e n t i » , in q u a fe p é . dantur regales p ro u iíio n e s, v t c x c o ra m u n ic a tia b ío lu an tü r, & pofteá v i f o p r o ceíTuj^'fí ruega ahfalmr alos defcomúl gAdoSyj que fe d cen la scen fu ra sy j entre­ dicho f l Q ü d á quidem an de iure pro* 102 c e d a t vid en d u m eft. E t in prim is anim ad uertend um eft, plures eíTc cafus, in quibus fe n té tia e x c o rn m u n ic a tio nis e íl milla. V e lu ti fi lata fu crit á ín­ d ic e rc c u fa to ,p e n d e n te recufatione, ' " lo a n ­ nes A n d re a s,in c.legitim a ,n u m .3.d e Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca a p p e lla tio n ib u s ,in princip. M iles, ift fu o r e p o r to r io ,verbo,iuris: k eft txs. in cap. per tuas,de fententia e x c o m ! m u n ic a tio n is : ^ ratio eft,quia pende t c f u f p i t i o n e , ceffat o m n e exercitiy i u r ifd i d i o n i s . Id em q u e eft in iure de ciíTum, q u á d o iudex contraform ara le g is , v e l c a n o n is fententiam e x co m m u n ic a tio n is p r o f e f t , v t i n c . i . d e f c n te n tia ,& re i u d i c a t a ,D o d o r e s ,in c.i. de co n ftitu tio n ib . T ira q u e l.d e v tro ­ q u e rctraduftn pr?facionibus,nu.73. M a x im é íi poft a p p ella tio n em interp o fit a m , pro la ta fu erit e x co m m u n ic a tio ,q u ia tiin c nulla eft,tex.in c. ad p r» fe n tia m ,v b i Francus, de appella­ tio n ib u s, & in c. f» p c , in g lo f.ve rb o , rata,n um .3.& in c.periicn it,in 3.00tabili)Cod.ticu. L ap us,allegat.i.nu.2. A n g e lu s ,c o n fi. i88. Francus,in d. c. fo le t,d e fententia e x c o m m u n ic a tio - 104 ¿OJ n is ,lib .í.R o t a ,decif.20.de appellatio nibus in n o u is, L a n cc io tu s,d e atten­ t a tis ,2.par.c.i2,.ampliat.8.nu.3.Quód á fo rtio ri p ro c e d it, m exco m m un ica tio n e c o n d itio n a li, q u ia fi ante adue tum c o n d itio n is,V c l te rm in i,a p p e lk tio in te r p o n a tu r, intcrim non ligat e x c o m m u n ic a tio ,c]uód eft notaiidS: 106 * P a r i los mandamientos, con cenjuÉiií, que dan los jaezes E c le fia jlu o s ,j conferuadoreí,dtztendo,que fino pagare a cier­ to term in o te d é c la r e n f lq ü h ú m t tcm- pus,(i appellatio in terp o n atu r,non ii, gat e x co m m u n ic a tio ,-vttradit'Fran* ciis,in d.c.p r»tereá,num .4. in vltimo n o ra b ili,d c a p p e lla tio n íb u s (p o ftío á nem Andreaiii/ in cap. is cui, num. 4. d e fen tétia cxcóm u n ica íio n is/U b .é ) quia d i d i o , N ifi fe * ^íri?,*appofita in fe n te n tijs,fa c it dit p o fitio n e m c o n d itio n a lc m , v t d o ce t D e c i u s , in c .p r» te re á ,in I . notabili/ per illum tex. de ap p e lla tio n ib u s, & L ap u s, allegat.73.nu.4.R ota,d ecif.4. in fín.de d o lo c o n tu m a tia , in uo v i s . Q i ó d a fo rtio ri p r o c e d it, fi e x có m u n ic a tio la ta fu e ritn u llis p r » c e Y tibu s m o n itio n ib u s , q u ia tune e x c ó muni* jo S I p 0 j* y i2 in i V Í o i^ D t lX jO • ft info iure n u lla, vt tram u n ic a t io j lt ip d it M iik ) ® JU 0 p fallir, q u i tatio nifefté iu d ic e m lá ic ú m , n o n habere c o g n it io n e ,cúm in rebus fpiri tu a lib u s,q u a c u m q u e carent facUlta- 10 7 d i c i t i t a tenere R a p p e l l a t . i n n o u is,q u in d e c if.i. d t te. c.bené q u id e m ,d iftin .9 ¿.c .q u a n jy jjc e de- t©,de iud icijs,c.íi iu d e x la ic u s,d e fen te n tia e x c o m m u n ic a t io n is ,lib. & jo 8 le fa to nulla® tradit fopi 5 * 113 oh h a n c caufam T h e o d o ft u ; Im p e ra ^ q u i J le g a t „ ’ decif i o . ¿ 23 t ó t ó c ifo m c ft in W t o r fuit, á f u o o rd in a rio E p if c o p o ex c o m m ü n ic a t u s ,q u t a u f u s n o n f u it d e v ir ib u s e x é o m h fo n ic a tio m s iu d ic a - 114 re,vttr.aitCordoua. lib.q-q. THeoff£<}ujff.o._ <^ ® fen. 5 t U h o d k e f t no 11$ III m u n ic a tio fe -. ¡n c.prtefenti, dc fententia exco m m u m c n i o n i s / l i h i 6 , fumma A n g e lic a , v e r b o ,e x c o m m u n ic a tio ,4. §.19. N a uarr.il) m a h ú .c .2 3.011.4. ¿ v i d e B e r n . D i a z dc Luco,regul.243.íim it. 6. Q uibu s fie íu p o íitis , dubium eft an iiidex Regius', vel f e c u l a r i s , co» ram q u o ; á ^ tu r de nullitate excom » municationis p e r f o n * l á i c i ; fít cpiti» petens ad c o g n o fc e n d u m de nullitate ipfiu s, in cafibus á iure c a n o n ic o exprefsis,adeüm e ffe d u m , vt non e^ J u d á tu r aétor ab a g e n d o , per e xce p tion em e x c o m m u n ic a tio n is , o p p o fi tam per r e u m , & pro parte rei facit,' q ü ia a d o r ex co m m u n ic a tu s cft á iu» d ic e E c c l e f i a f t i c o , ¿ fiue iufté,fiue irt iufté,no n poteft iu d e x fecularis f c i n tro m ittere circa valid itatem , íeú nuí’ litatem e x co m m u n ic a tio n is ; cum ex c o m m u n ic a tio fít res mere fpiritüa-' li s ,q u * f c r t u r a u t h o r i t a t c D o m i n i n o f t r ile fu C h rifti,p e rM a ttíl.c ; iS.ibi;^’ Am en dieo vohis, quacum queligaueritis , m a g íftra m p ro h ib ere E cc le jia ftu e w d ihhne q u m excom m unicet, m t mandare, "vt latam excom m unicationem reuecet, fu b p r a te x íu , quod contenta in p r ffe n ti deereto,non fu erin t obferuata,cum no ad fa c ü la r e s , fe d a d E ccléfta jik os cognitio E t f i c cáufariulIitatisexcQ m u n ic a tio n is ,n o n p e rtin et ad iu d ic e fe c u la r e m ,q p fe maxrma eífet c o n fu fio,in rebus E cclefíá lííícis; íi c u ilib e t d a r e t u r fa c u lt á s d ifc e file n d i escora» m u n íta tiÓ n is v a lid ita te m , quia, a u t e x c o m m u n ic a tio eft Certa,vel in c e r i i , & v t r o q u e cafu d é b ét e x e o m m u n i catus tiracrc, & fe g e fe ré pro e x c o m m a n ic a to , & a b E écléfiafíicis facra» merttis fe a b ftiiie ff, *Vt cft d ifpofítum in c á p . i l l u d ,§ .l i c a ,d é c le r ic o excoirt , ^ m u n ic a to m iniftránfe, ¿ tradit H o f tienfis;in fum m a;titü.de fententiaéx^ c o m m ü n ic .§ .q ú a lic é r, ve ríí.v n d c ín d u b io ,q u ia h * c e ñ via tu tio r, q u á é l i gen d aeftfau ó fe a n im * ,c .iu u e n is ,jj fporifaÍíbus,c.íignÍficáfti;el,2. de h o - ¡u p e r te r r a r n ,e r u » tlíg a la ¿ in c d o 'A x h i m i c id i o ,m á x i m e quia e t ia m i n c a f i i g l o f .e x p o n i t ,* anathematis,*: ' d u b io ,p ro valid itate fententi.* íüdi» v t h a b e t u r i n c . n e m o c o n te m n a t,! í . q u * ft. 3. e rgo cum exco m m u n ic a tio ’ fit de iure d i u i n o , & n o n p o fitiu o , v t m a lc e x iftim a b a tjC o u a rr.lib .i.v a riá . re fo lu t.c .i8 * n u m .5 .& in c ap .alm am á te r ,§ . I.in fin.de fentent. e xeo m m u n i cat lib. . & T ira q u e l.d c retrad . lig» iiagi§. í . g lo f.9 .‘nu.267. Se q u itu r roa» 6 I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca cáiídúm eft, Vt in l.in g e n u ü , ff.de in g , ¿m á n u ;m ifsís, & d o c e t R o m a n ú s , i n l.fc i e n d u m ,f f .d e v e r b o r u m o b lig .v b i Álctóndcr,num > 2 2 .B u triu s,in c . b o n ^ j u r n . 42. de é l e d i o n e , F e d e ricu s de Sen is,co n fi. i44 .Q u ,ia fen teritiá fa cit de aíuo n igrum , & d e d e b ito in d c b i t u m , ad e ffe d u m , v t c i pareatur, v t ini - g Tradatus deeognitionc ^ ; 121 in I.Iu H a n u S jfr.d e c o n d ic io n e In d c b ir i. V n d c cu m poteftas fe cu la ris^ n o habeat poteftatem e x c o m m u n ic á d i, ñ e q u e a b fo Iu e n d i,c u m fit in ca p a x re r u m fpkítüi.\iumjex,7-tit(i’9-p"t,x»íc q u itu r,q u ó d c a d e m in cap acitas fu b ­ fiftat, fi a geretur de nullitate c x c o m m u n ic a tio n is coram iu d ic e fecu lari, & Iicet R e g ij fe n a to re svid e á tu r illu d faceré,p roccd it,p er via m de p recatio n is,ro g a n d o 5 & o b fe ru a n d o ,q u ó d n ó c x c iu d it c o n c iliu m s íe d fo lú m q u á d o iu r ir d id io n a lit c r , in v im m andati íU lu d faciu nr,vt in tex.ibi:*iV®^w#’^,<r.v£$mm«nicet yAíit mandaref l q u o d n o n fa c iu n t R e g ij fe n a to re s ,& lic e t c o n ­ trarium fa cere n t, illud po teft proce­ d e re cx p riu ile g io P o ntificis m axim ij de q u o lic e t n o n c o n f t e t , cfluxifte c x c o n fu e tu d in c im m em oriali prxfa m i t u r , & ctiam ti t u lu s , & P o n tific is, t o le ra n tia ,l.h p c iu rc ,fi.d u á u s a q u » , ff.de a qu a q u o t id . c. íuper q u ib u fd á , ^.pr^tereá/dc verborum» fignifícatip. cum P o n t i f e x p q ftit e x c o m m u n ic a ­ tio n is fa c u lta tem ía ic is c o n c e d c r e ,v c d o c c t P r » p q fit iis ,in / .§ v e r u m (p er i l i lu m tex diftin. i q ív b i qxcom m m nieádi. p o t e ft a s f u i t f o e m i n » c o m m i f í a , c . ;in M e n a , z . q . j . G . c k r i c ü n u llu s, y b i g l o f . i n V e r f i c ,f e ;c u la r e ,a llc g a t .c . i l i i i d , ! i . q . j . Se píi g lo f.in c, d e c e rn i­ mus,verri.pr«fumen,E.de iudicijs, vbi Q o ifo o re s,B a ld u s,iak re fcrip ta, C .d e pim cjbus Im p e ra to ri ^offerendis,Ioánes Fabe r.in authcn.ftatuim us, C .d e E p i.fco p is,& clcri cis, A r c h id ia c o nus im c . a b a rb itris:,de o ffício d elegati libfe.Sc íic á fo rtio ri po teft perm itte- rjflQueferuegueaUsjuezes Ecclefia. fij.eq-Syque ahfuelttá^y alcen las cenfuras.* J2 3 , S e d in q u » ftio n e propofita. v id e ­ tur d ic e n d u m ,q u ó d li c x c e p tio excÓ m u n ic a tio n is p ro p o n a tu r coram iu ­ d ic c l a i c o , q u ó d no il: flt admittenda,, led r e m ittc n d q a d iu d icem E c c le fia í í u m , v t m terminis d o c e t Baldus, £ r ÍUílicijs;vbi Paulus .dc C a ftr o ,n u .7 Y a I ic e tu s ,n u .2 .Q u ó d am p lia, ctiam , fi c x c e p tio declinator ria f o r i, n o n fu c rit oppofíta, qu ia iu. de x e x o ffic io fuo, tcnetur caufam re '25 m itte re a d iu d ic e m Ecclefiafticum, v t t r a d it G u ille rm u s de C u n e o , in 1. p ia c e t,n u m .i o. C . d c facrofanólis E c c le fijsjG c m in ia n u sjin c.fi quis,nu.io de c x c e p t io n ib us,lib. 6. A b b .in c.Pafto ra lisjn u .i2 .e o d .titu I. & Paulus de r C a f t r o , c o n íil.i2 . v o lu m . i. quia ar­ t ic u lu s etiatn in cid e n s,m e ré Ecclefia fticu s re m ittitu r cog n o fce n d u s,a d iu d ic e m E c c le fia ftic u m , v t in c.tUam, de o r d in e c o g n ir. c. la to r q u i filij fint le g it im i,& ita ob feru atur in tribu naÍib u s,v t tradit F ran cu s, in decif. 512^ V a n c i u s , i n traiftatu de nullitatibus, titu.de n u llit.e x d e fe d u iu rifd i ft.num er. 54‘ S e d c o n tra ria m o p in io n e m in q u ?* ftione p rin c ip a li, tener glo f.in I.i. C . de iu ris,& f a d i ign o ra n tia , v b i docet iu d ic e m fe cu la re m poffe incidenter, d e n u llita te e x c o m m u n ic a tio n is,per v ia m e x c e p tio n is cog n o fce re , quam g lo ffa m ,d ic it fingularé laffon. in Lá; C . d e f a c r o ía n d is E c c ic fijs,& e a m c ó m e n d at B a ld u s,in d. c. intcllexim usj d e iu d ic ij s , d in c.cura con tin gat, de d o lo j d c ó t u in a t ia J k o q u a o p in io n e eft tex.in c. poftulaftijdc h o m ic id to í I2á 127 y b i e x c o m m u n ic a tio fuit op p o fifá coram ^Regc, d fic coram iu d ice feeff la ri.Q u e m tcx.pro hac fententia,pon d e ra t Io a n n c s A n d r e a s ,ib i,in i. nota b i.G e m in ia n u S jin c a p .i.§ .2 .c o lv j.d e e x c e p tio n ib u s, lib.év B ald us, in kfíñv C -.fia n o n co m p e te n ti iu d ic e fu é rif ap p ellatu m ,A g ia , de e xh ib e n d is aux ilijsjin fe c u n d o cafu,foI.i54. & n o u ifsim e p o ft ha?c fcripta fe q u itu r hác o p in io n e m C a m iliu s B o r e lli, de R e ­ g is C a t h o lic i preeftantiavcap. y í. nii; 5 7 5 .l.a p u s,a lle g a t.9 3 *Q u ?.o p in io fü l' c itu r c x e o ,q u ia iu d e x la icu s in c id e n ter de E ccle fiafticis caufis c o g n o f c c rc poteft,vt trad it B a ld ü S jin 1.2. C . d e C a r b o . e d id o , & in a u th c n .q u i iurat, jium.26.vcrfi.tu c ó f u g e , C . J e b o n is, a u ih e n Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I iaro violenti*,CIoCff. authoré iudi. ‘’ i “ ? Bmrius in cap.cum fit gcnctalc,íle fo ro comp” «"«>Komanus,c<>hfil.y3. Craunr.conf.j581 & íequrtur iflam „¿„ion:miMcfiochiut;aerct.ue„da paífe&i6ne,Rcm. 4.C. J. " “ ™U 5|5D c c iu s , in cap. q u a m o , " " ® - f 129 dicijs, Guido Pap*, dECif. 138. Vide obfecro in quanta varierate 0^010num,conftitutum ius nqítrum nt, cQ vnufquifq# ctiamip rc graui# habc^ jPácultatcmcontradicendi, & íic quia ifte articülus eft valdé ncGeíTarius in hác materia cognitionis, per viam violentiseicum nihil, tatóáfsiduuni lit,qüám rogare eccleiiafticos, vrreüocent excommunicationes, & ab... íblüatcxCommunicatós, *Ibi; T re­ D e fie n d e fc gamos a lóseedeftAjlicoSi que ¿bjuelum) l o s t r ib u n a y alce» Us cenfuras, y quiten e l entredi­ les R e a le s , q cho,puejíe por el jue¿ eeíeftaftico, qúando r u e g a n a lo * cehftadeU nullída d, # inju/ictade U e c le f ia f t ic o s q u e a b f u c l - fentencia de excommunUn, 0porque fue uan a l e s puefta contra legos,in rt prófúna, c con­ d e f e o m u ig a tra clérigos, poj} appeílmoftem: y en el d os. tiempo que f t pude apilar, * vcl álijs cauíls,de q u i b u s In d .l.lo jií.ft.p a r. i. la p t a t ic a d e Qu» praxis déferidi poteft ex feqq; Primó, ex opiriione fuZá rela­ ta ex gíof.iri 1. i.C.dc iuris, St h ü i id norantia. Secundo# quia Contraria opinio proccdit, qüándo principali­ ter, &iurifdi¿iionalitér agítufdenul lirate céfürarum, fecus íi incidentér, & perviatricxceptionisj & defcníionis naturalis#vtin cognitionibus,per viam violenti» contingit. Tertio, quia decretum Concilij Tridentini# hon loquitur iri his coZiitionibus,vt fepe refoluimus.'Quarto, quiah»c immemorialis habet vim tituli,& pf{? uilegij Pontificis,vt in cap. p'r»terea, S.fuper quibufdam de verborum fignificatione,l.hoc iurc,§.du¿tus aquj, 130 iF.dc aqua quotidiana,& 5ftiua,& pariafunt conftarc de priuilegio Ponti ficis per infpc<ftionem ipfius, vel per immemorialem,qii»fupponitomma fokmnitera<fta,in (uo principio", vc Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 1 80 diximus in prooemio, cap.t 0.per to­ tum, maxime quando concurrit fa? ma priuilegij. VIcirao, quia in didis cognitionibus agitur de qu»ftione fad i,& non principaliter,fed incidék r ,& n o n per viam a d io n is , fed per viam exceptionis, & defenfionis na­ turalis, & quód magis eft nunquam agitur de meritis cáufe principalis excommunicationis, fed folum rcf¿ íftií defenfionis naturalis,quatenus Cogriitio cftheceíFariá ad tollendam vim, qüárido dé.hegatur recurfus ad fuperiorem Ecclefiafticum, vel dene gatur appellatio, qubd eft diuerfum i qu»ftione pr opofita, in qua funt 0piniories coritrari». A t v e r o i n t e r -hainis huius cogniiioriis; (feruata for ma,leZs nófti’» ,& naturalis defenfio hisjnullam reperio caufam duBitandi,& in qu»ftione principali, quan­ do cxceptio excommunicationis, fuit propofita coram iudice feculari, q • (iri qu»ftionefa<fti) redó iüre poteft ^ incidentér per viam exceptionis cog n o fccfc, vt diximus in exceptione vfur»,qu»per viára exceptionis po­ teft opponi coram iudiCe feculari,vt in q u » ft.i.lib .4 : cora, num.óyg. vbi 132 Zuribus citatis defendimus exccp.tionem vfurarum# qu» prinCipálitér : rióri poteft tradari corám iudice laicó,pófícincidentér, & perviam cx? ¿eptióriisjVt tradit, Agia,de exhiberi disauxilijsfundainento,i7.coi. 3. & 4J qui allegat Guid.Pap» coníil. 180. num;2. vbi per viam exceptionis p o­ teft opponi cxceptio iuris in crimine vfur» corám iudice laico, idemque iudicandum eft iri noftro cafii # quia Vt dicit Bart. Sc Barbofa,i a 1. Titia,ff; foluto matrimonio, quod fi corám iu dice feculari negetur matrimonium fuiffe contradum de pr»fenti, adraic ti debet pars ad probandum iadum; Secus fi qu»ftio iuris ventiletur. Ira Baldusjin l.filium, ff. dchis qui funt fui,vel alieni iuris. Idé diximus quan ■ do agitur dc iuramento pr»ftito t d Con» cognitione «contradu,& n o n de v irib u s ipfius,vt tradit Hieronymus G a b r ie l, confiK d o , f íiu d c x E c d e fia ílic u s inhibeat Tarculari / vt non c o « n o fc a r de caufa 2.& 4. & confil. 13. & conffl. 59. vo l. f a d i e x c o m m u n ic a tio n Ís,n o n e fto b tem p erand a il l a in h ib it io , fed debet iu d e x appellare ad P o n tific e m ,& pro leftare R e g is a u x iliu m per Viam v io I c n t i * , v t i n R c g i o S e n átu caufa íu T.& q u o d iu d cx fecularis de q u x ftio ^15 líe f a d i , fiihil iu ris habentis mixti^ p o fs it co g n o fce re q u a n d o in c id e n tér & ne rvia:m e xce p tio n is illu d tra» d a tu r tenet G e m in ia n u s; ih c.fi q u is verfic! Iftu d credo veriüs, dé excep» ti o n ib u s,C a piel üSjde cif. 7* num . 2* Ferretus;cauteUa ,5 3.CráuetaVconfiU 253.nüVn.Í!. ¿ 'conf1l.257.numv1.Abbi ■ in cap. poft m iferabilem d e vfuris, & in cap.cum fit generale, v b i F e lin u s, de f o r o c o m p e te n ib R ip a jin cap.a.m 17.dc iudicijs, M a t t h * u s d e A f lid is d e cir.2i9.R o landu s;coh fil.22.n u.24. a r tic u lo v io le n t i* te rm in e tu r, & cft t a t io 'n o f t r * c o u c lu lio n is, qu ia quan d o a g itu r de q u s lH o n e fá d i, n o n po teft iu d e x É ccle fiafticu s inhibere, né fe c u la ris; iu d e x de caufa cognofcat. It a C a g n o lu s , in í.z-.num.da. C .de pa d i s i n t c r em ptorem , q u e m fequitur B a r b o f.in did., 1. T itia ; num . 54.4. folu t o m a trim o n io , co n tra C o u a rru u . 2 .p .d e fp o n fa lib u s;e a p .8 .§.vk im o ,n . v o !.2 . V a n c iú s de nullitate ex defe» d u iu r ifd id io n is , n u .5 4 .in fin; vcrfíi * tfe iq m ftk f^ jin ó ñ iu r is* S a n d a ,.fin g u la ri 9 ¿. & fín g u Íari,58.& han c dicit co m m u n e m o p i n io n e m ,C o u a r.in e p it o n ie j e ip o h " faüb us 2. pancap.8. §. 12-. hU rai3.Vi» lia io b o s, in fuis c o m m u n ib u s o p in ib b u s jv c r b o , iu d e x laicus, n u .i 07; (cú íe q u e n tib u s)m a xim é quiacatifa p rin c ip a iis pertinet ad iü r ir d id io n e m í * cu iarcm ,& litigatores,tara a d o r , quá reus fn n t iu r iid id io n is fe cu la ris.V n » dé n im iru m fi per reum fuerit a d o r i; op p o fitu m q u ó d fit e x c o m m u n ic a tu s,& q u ó d n o n po te ftin iu d ic io c ó parere, p o fsit a d o r o p o n e re per viá c xce p tio n is, vel rep licationis; q u ó d n o n eft cxco m m U n ié atü s,ve l q u ia ia ab fo lutu s fuit á cenfuris, vel q u ia appellatum f u i t , anteaquam p r o la f * fuilfcnt, vel q u ia iu d e x erat recufatuSjVel q u id fim ilc ,q u o d per c u id e n tiam f a d i conftare pofsit; fine aliq ua c o g n it io n e i u r i s , q u ia q u a n d o p e r* m iflu m ,n o n poteít expediri fine pro» h ib ito , tu ne trahit adfe p ro h ib itu m , v t d o c e t Z in u s . in líq u o t ie s , C íd e iu dicijs, ¿ f i e cúm iudex fe cu laris dc. fado jéc e xtra iu d icia litcr po fsit cau fam e xco m m u n ic a tio n is iudiearc,ad c fie d u m adm ittendi a d o re m in iu d i P e tra Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca j.ad finem ;& num .q. tenentem co n * trariu m . S i v c ró 'c á u ía é x c o ra rtiiin ic a tio n is fueritintentatá,ct)rám iu d ice E c c lc fiaftico; & íp f é in u o C á u e ritb ra c h ia fá c u la te ^ fup er e x c o m m u n ic a tio n e p u b lic a n d a ,in h o c cafu,licct o p p o n a tur c ótám iud ice laico , q u ó d cxe ó m u h it a t io fie h u lla , ad im p e d ie n d a in u ó c a t io n is a u x iliu m , in h o c cafu h ú lla m habet iiir ifd id io n e m iudex f? c u la ris,ad c o g n o fc e n d u m de nullita te c x c o in m iin íc a t ió r tís ; argum e nto te x t.in cap; P a lto ra lis,§.q u ia veró dc offíc; de legati,v b i p ro b a tu r execütó 137 rem debere e x e q u i íe n te n tia m ,& ia ih íiin iu ñ a m eífc f d u e r it , v t d ó ce t N a u a rru s,in capvcum c o n tin g a t,in i. re m e d io ;n u m . 6. V b i refoluit feculare j ü d í ccm , n o n poífe de iuftitia, v c liu iu ftitia fc n V e n ti* iu d ic is E ccle íia ftiei tradiare, q u ia im p e d ire tu r pax R c ip u b lic * , fi V nus iu d e x fe introraittcr e tin iu i-ifd id io h e á ltc riu s. N e c fu p e rio ri re fo lu tio n í obftat, 13Í d o d r in a glo f; ift d id . cap. Paftoralis, g .q u ia v é ró , v b i traditur, q u ó d iudex q u i n o n c o g n o fc it de in iu ftitia ; p o teft d c nullitate fe n tc n tia ru p c o g nofC cre,quam g lo fa m e x to llu n t D o d o r e s p ro iu r ifd id io n e laico ru m , & cífc c o m m u n e m tradit F c lin u s,in ca. " d e c *- I pervkmvioIcntk,CIoCf:G dc C íttro , column. I. dc iudidis, quia ilia gloia, loquitur dc iudice «M inatio, corámquo e¿rdinario" coram quo petebatur peteDajur ' — c*. xecutio fententi» iudicis de legati ecclefiaftici, & vrarque erat capax lU rifd ia io n is ,& ííc non valet a.gu>35» mentum, d e vno cafu, ad alium, de iu d ice capaci, ad incapacem , b t q u a tu o r in te llc d u s refert ad il um tex­ tum , & g lo fam , A g ia : de exh ibend is a u x ilijs , num er. 154. vel aliter, & fe c u n d o poteft refponderi, quia ad­ mitti poteft exceptio nullitatis, ex defedu iurifdidionis, & falfarum li­ terarum, quód eft diuerfum in cafu n o ftro , & fic n u lli laico priuato fas eft co g n o fce re de nullitate e x c o m ­ m u n ic a tio n is, q u ia cuilibet daretur facultas d ifccrn e n d i, an excom m u­ nicatio valida iit,vel ne, & m agna co fufio,& fchifm a oriretur in Ecclefia D e i , p ro u t tradit fa n d .G re g iir.h o milia. 26. trad ans illu d lo a n n is, cap- j 0 2 0 ,* quoS remiferiiis peccata , ffc . * Propterea Ecclefia p r» c ip it, vt fen­ tentia e xc o m m u n ic a tio n is iufta, fi­ ne iniufta,fir tim e n d a , k remedia iu ­ ris, q u » ra t c x c o m m u n ic a tu s, k i t e ­ rum pareat, vt tradir S o t u s , libr. j. 141 de iuftitia, k iu re , quxftione.y. ar­ ticulo, 4. prope finem , k fi quis ha­ beat dubium,an fit excommunicatiis, debet fe p ro excom m unicato gere­ r e , v t in d id . cap. illu d , §. licet de clerico excom m unicato miniftrant c , <5¿ fi Principes laicij, non permit­ tunt fubditos fuos co gnofcere. de 142 nullitatibus fententiarum tempora­ liu m , vt in I. 64. Tauri, vbi non o b ­ ftante nullitatis exceptione, fenten­ tia cx fequitur,ne detur occafio feditionum, quanto magis h»c ratio pro cedit in fententia excom m unicatio­ nis, lara ab eo qui ligan d i, & fo l­ uendi, ¿ D e o Optim o Maximo, ha­ bet poteftatem , k iu rirdid ionem , & in eum qui procer anim» falutem credere debet eífe cxcomraunicatum, k a iudice Ecclefiaftico ab- Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I folutionem petera o - ^ fario iudicio & ! ’ '™ ie 'W i c e l a i c c y e i S " '" * / ® '! » ! Éeiuen- ti» excom m unicationis difputare, ad im pediendam , k retardandam e x e c u tio n e m , ¿¿publicationem , ¿¿ debiti folutionem , k iic refoluend u m e ft , quód ft incidenter, ¿/ per viam exceptionis j agatur de nulli­ tate excom m u nicationis, coram iu­ dice la ic o , n o n d e iu re , fed de fa­ d o , difputando, erit iudex co m p e ­ tens faecularis. Si veró caufa agite­ tur principaliter, coram Ecclefiafti­ co , k per viam requifitionis,im plo­ retur brachium feculare , tunc c o ­ ram eo non poteft agi de nullitate fententi», etiam inter laicos , fed ad iudices Ecclefiafticos recurrendum eft. Qui eft iudex competens huius controuerfi». Diximus fupra de potentia, k vir­ 14J tute claulul»,^ appellationis remota* q u » fo lc tin refcriptis inferi, cuius virtusexcluditrecUrrum ad fuperiorem per viam vio le n ti» , vt dicemus in 2.part. qu»ftionc fin. N u n c autem opere precium eíTeduximus, aliqua de virtute compromiftbrum referre. C u iu s ea eft efficacia, vt fententia Ia ta virtute co m p ro m ifsi, fit e x ecu ­ tioni mandarida,non obftante appel­ latione, vt hodie eft difpoíitum dc iu r e l l e g i o inL4,tit,ii.lih.4 recop.quam vltra A zcu .ib i declarat Olanus,litera I.n.4é.Couar.Iib.2.var.c.í2.n‘. í . Gre go.inl.23.tit.4.p.3.Gutier.in 1. nemo po teft,n.42S.delegatis,i.Parlad,lib.2. rerum qnorid,5.p.§. 11. n. 24. Paz, in fua praxi,/. par.i.tom .c.i.u ^ ^ A uendaiio,in tit.de las exceptiones, 11.34. 144 Idem C u tier. de iuramento confirra3totio,i.p. c. 36. nnm. 12. vbi dicit quód non folum fententia eft exe45 ciuioni mandanda, fed etiam poena parti aplicanda, v e l f i f c o , fi ea nori obftante, appellatio interponatur, a fententia arbitrorum, cuius execu­ t i o , tft petenda intra an n u m , vt in L /.10. ' ^ 9 » ^' fTradatus de cognitione na debeatur,& fic foluenda eft,prft,s cum ipio principale,antea quam, dc Q u ib u s fic ru p p o (itis ,d ff lu m cft=anfi appellan s,poenitentia <Juaus,conien meritis appellationis cognofcatur. ^4^ quia flandum femper eft fententi* tfa? fententiam , & r e n u n t ia a p p d la tionUan n o n o b fta n t c c o n fc n iu , a p ­ arbitrijfiuc*qua eifet, fiue iniqua, 1. dicm,S. ftare, ff.de receptis arbitris. p e lla tio n i c o n tra riu m , fit fententia, Maxime, quia ex 1. i.C . de arbitris, q u o ad p o e n a m , e xe cu tio n i m a n d a n non licebat ab arbitris appellare,nifi ^4? d a ,& an iu d e x v im faciat,cxe q u e n d o fórtéeífent arbitri iuris, aut iudices fentétiam c o m p ro m ilsi, q u o ad p rm c ip a le , & q u o a d p a n a m , d e q u o a lifpecialiter delegati, quia in hoc cafu ab ijs appellandi facultas erat,l.arbiT q u á d o v id i dubitatum .Etfi lententia, q u o a d p o e n a m ,p o te ft m andari exe­ trijff.qul fatisdare cogantur,ca. arbi» tris,de officio delegati,lib. 6. Sed iu­ c u t io n i , nu lla eft vis in exequendo, fi v e ro , n o n m ereatur exe cu tion e m re noftro, arbitrorum authoritas ex fola p cena pendet;qu* ftrido iure ob v is eft n o to ria , ¿ p e r v i a m re curfus ad R e g io s Senatores, vis to lli debet. feruatur, vt fiquid in.l.compromirsi E t quiaveritas m agis elucid atur,dum peccatum,frvin dicetur,fruftra ad ar p e r contraria proce d itu r,fu n d am e n bitros omiifa iuditiorum feuerltate na ta, pro vtraque parte referam ,¿ q u id recurretur. Itaque fi publicc,intercft iu d ic a n d u m fit, cum cafus de f a d o arbitrariairapune, non violari, ¿ fi co n tin g a t, n o n folu m in caufa p r in ­ contra arbitri fententiam, aut com­ cipali, verum etiam ,in articu lo v io pro mifsi authoritatem fiat, poenatii l e n t i * , ¿ pro parte a d o r is ,q u ó d n o n exlege compromifsi comitti, vt ne­ fo lu m fententia arbitraria fit exe­ que á iudtce appellationis,venia inqu end a , in c o n d e m n a tio n e p r in c i­ dulgeatur, nec vllapoenitenti* excu pali,fed etiam re fp e d u p o e n *,in com iatio,admittatur appellans,quia poe- isr prom iiTo p o fit * , faciu n t fequentia. na ftatim appellatione interpofita ad P rim o , q u ia dióta poena cft c o n u e n tniifa fiiit,¿femcl c 5miifa,iure debe t io n a U s A co m m ittitu r ftatim, q u ó d tur,& poenitentia pofteá fecuta, non 147 p a d io n i n o n ftatur, q u oties, vel ali- releuat,quia fortafis, peritos aduoca Primaopinio q u id c o n tr a fidem tó ta m g e ftu m eft, tos, confuluitappellans, ¿ arbitroru pt»pon«ur. conucnit,ftatuto lo c o ,a u t fententiam,*quifsimam eife coropete m p ore ,n on pr*ftatur,ita tamen, vt ruit, &cum nullum cx appellatione fi q u * m ora, vcl culpa adm iifa eft, ea frutóQ fperaret, appellatione ,vi coap u rg a ri p o f s it , d u m m o d o in c o n t i­ da,vult omittere, itaq; h*c non poe» n e n ti debitor, fidem a g n o f c a t , ¿ pro nitentia voluntaria eft, fed confui­ m ifsis fatisfaciat,lex.fiitaq u*ftio. §. rá prudentia, eius qui ab appellatio­ fo la , ff. de verb o ru m o b lig a t io n i­ ne recedit, non compromifsi religio bus, lex, ¿ fi poft tres, ff. Il q u is cau­ ne,fed ex neceifaria *qui iudicij obtio n ib u s; ¿ ho c cft, q u ó d in iure d i­ feruatioiie. Poftqua iuftam arbirrorü citur, celeri f a tisfa d io rc jp o ile debi fcntentia,nuilo appellationis grauatorem fibi c o n fu le rc, v tin cap. p o ­ mine,cóuelli pofle,aniraaduertit.Vn tuit. de lo c a to Poenam autem q u * dé nimirü,íiad pQenateneatur,quiali ex com pl-om iifo procefit, c o n u e n cetdfiftiu ab appellatione,verüefteQ tio nalem effe conftat, ¿ iit fi appel­ appellaíTe,& ex folainterpofitioneap latio interpofita fit, in te n d e n s iu d i­ pclIatiomi,panafuitGÓmiífa,¿ parti catum controuertere, ¿ a r b it r o r u m applicata, & quiaveritas alicuius rei le n t e n ti* re lu d ari, ¿ k ap pellatio­ magis exeplis declaratur, animaduer ne infiftere-dubium eft^quin poe iamus,g)ii res aliqua vxorilegata fit Í46 fub Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca perviam violentisiG loCd 8i ^ - t meif dolum I-r feceris A. ri»-cum v en d id it * e i ín h h ^ c c o n é n ú o n c f f e u r » liberes haZriri/rM.» cenfetur res í c g ¿ a , in P ^ P / iueris, e r is r 15* d e m q u e ,n z f n ¿UoVhifouerfo^^ m úÜ .& acquifita le x , cum v x o r i, C . ftatim dvv. .j titridccefscr , ^ q u a n d o d ie s lega ti cedat. P r» tc rc á h » r c s inftitutus fu B concjitibnc m a- tj'imonij,h»res manetj& ii nón duret ra a trim O n iu m ,I.iiq u is hared em , C . d e ih ftitiitio n ib u s, & fu b ftitu tio n ib u s .R iirfu s ii tcftatorfideicom m iíTo, h a n c c o n d itio n e m a d ie c c H t,* doni} binos liberes uducdueris; * ii quis cx Rb e n s d u o s f i lio s p ío c r c a ü it,n c q u é fii o e rftite sre liq u it, v id e tu r fid e ic p m S rio n ^ * re ^ tn p r i n c i p i o , f f .a d Senatus c o n fu ltu t h T fe b e llia n . i n noftro v e ro cafu, d c pcenaiure c o m m iffa,& fem el par­ t i acquifita agitur, le x autem# lion eo ta n tu m cafii poenam ex com proroiff o deberi vult# li appellatio durauei i t j & i n e a psrfifterit, fed & fi appellarurh, v d a l i q u i d co n tra cornpromifsi fidem geftum effe diceturi í u q u ib u s cafibus # neque poenitentia?, iieque mora? p u rg a tio n i lo e u s eífe p o te fti V n d e ii arbiter intra K a k n ? d a s S c Z c m b r i s Z r i i u f f e r i t , & d e b i­ '1 5 m a „' c i p i u m ,e a l e g e a lien a tu m f u e r i t , ne v e n d e r c t u r ,a d i e d a q u » f n e n t poena, & ea n on o b fta n te ,fe ru iis alienatus t o r ftatim. poft ic alendas fo lu tio n em . offerat, com m iíTaferaei pdéna, p e r ­ p e t u o d e b etu r, & fo íu i d e b e t,I G e l iiis, ff. d e receptis arbitris, I. traieClitiá,ff. d e a d lio n ib u s, & o b lig atib n ib , & fic ille , qui a p p e lla n d o , eomprOihifsi fidem , & a uthoritatcm viola? uerit,ctiam fi ¿ r a t t i m fc dicat,ab app e la tio n e r e c e d e r e , f c i a p r o f e é lo e f t poenitentia: & iic poena fem cí c o m iriiffa, & parti acquifita, rem itti non d e b c t , v t dicim us d c e o ¿ j i furtum fe c i t , c u i n o n Z o d e f t r c m reftituerc fta tim ,a d cuitand am poenam , 1. n on p ro d e ft,ff. vi b o n o r u m raptorum . Si m ilite rq u e li depofitarius rem d e p o fitam v e n d i d e r i t , cam que poft redim crit, & res d ein d e ferie d o lo malq p erierit. R e fp o n d e t V ip ia n u s iii Í. 1 . §. fi rem d e p o fita m , ff. depofiti, teneri cum d c p o f i t f a á í o n c , ibi: * jtí- f i t f f t a t im q u e t e d e m p t u s , nihil fa c it re d e m p tio ,q u im pOena fem el c o m iffa d ebeatur, lex,fi d u o b u s, §. V en d i­ d i,ff.d c d iucrfis,& te m p o ra lib u s ¿ f e crip tio n ib u s. E t iic ne pluribus exem p iis res certa d c m b n ftr e tu r , d ic e n ­ dum v i d e t u r , a b e o die q u o fa d u n l r .: ' rr o ............ 2 f o li t o te m p o ris m o m e n to c o m m iffam fuiífe. , , / 1 t 56 S e d his n o n obftantibus Contraria Conctam ó o p in io vid etu r m agis » q u a , & ratiorji, & pietati c o n fo n a , q u ia durum , ¿C a cerb u m v id e tu r, cre d ito re m , qui 157 n o n l i n s v i d o r i a c o n te m p tu s eft,ied & poenam i n f u p c r c ¿ fo la v o c is abp.eliátióiie ( in c o n fu lto c a lo re e m ifl a j c o n f e q u i fperat ; quia licct app e iia tio in te r p o fir a fu it , ftatim p02n itu it, n o n f o lu i t it a c i t e , fed certa, a d q U c a p e rta a riim id e c la ra tio n e exprefsit i. lpfam que a p p e lla tio n e m prd d e re lié ta, & d eferta liabuit, & le x v o lu n ta te m eum eífcétu, n o n ip ­ ium n u d » v o c i s f o n u m , v e l in a n em fine erfedlu,animi d e ftin a tio n em , caftig arc,& c o e r c e r e f o l c t , le x c o g ita tioniSjff.de poenis, H in c fit,Vt fiquid, extra fam iliam a l i e n a r i , fub poena p ro H ib ea c u t, & a liq u id ea C o n d itio ­ ne alien etur, vt in c o n tin e n ti d cb ea t fa m ili» rcftitui , non in telliga tu r poena cqm raitti # n e q u c d e b e r i , vt d o co t A n g e lu s , in 1. V o liin ta s, C . de fideicom m ifsis , fic c t ia m , qui patro n um in itis v d c a u i t , fi cum p c e iiite a t, & actio n em re m itta t,ce ffac p u n itio , 1. quam .uis, ff. d c in t Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ^ 11 fu it co m pro m iiT ura, & p*er appellat i o ¿ n i # fuit fe n te n tia violata" ilpoenp fu it com m iífa# nec fid a poenitentia, n c q u e alia e x c u fa tio n c re u o care p o te ft appellans, q u o d feniei tommiffum, fu it,ciim fatis fit c o n d itio n e m fem el cxtitiiTc, & poenam z iu3 l liis V o c a n d o J & ead em ra tio n c fi q u id in c a p a c i d o n a t u m , v e l l e g a ­ tu m f u e r i t , fe d ca c o n d i t i o n e , vt itatxtu i e i t i c u a t , d iip o fitio illa n o n c e n fe tu r n u l l a , fe d v a l e t , & fubiift i i d o n a t i o , te xtu s.in J. c o g i , § . his q u i f o i i d u m , ff. ad Sen atus c o n f u lt u m T re b c llia ii. l.fi c o n fe n tie n te , C . d e d o n a tio n ib u s ante nuptias , fimilitc r etiam fi e m p h y te u ta ,in c o n f u lto d o m in o , c o n tr a legcra e m p h y ­ te o fis a lie n e t d o m u i n , nullum effedtum h a b e b it , v e l quia foleronitas a liq u a le g e m u n ic ip a li requifita d c e r a t , v e l aliam o b caufam , res a l i e n a ta r e ititu ta ftatim fu e r it , li c e t em ­ p h y te u ta , v e n d e n d i anim um h a b u e ­ rit , c a q u e vo lu n ta s ad a d u m a l i ­ q u e m p r o c e ife ric , tam en q u ia v e n ­ d itio fine e ffe d u rem a n fit, r e fo lu it Baldus.in 1. 2. C . de iure e m p h y t e o tico , & i n i a b tm p tio n e/ C . quan­ d o lic e a t ab e m p tio n e d i f c e ^ r e , p a n a m n ullam e o caiu c o m m i t t i, n e q u e e m p h y te o fim iure fuo cade-® ^ r c , & imniicer fi depofitarius rem d e p o lita m v e n d a t , etiam fi co n tra fidem d e p o fiti d e lin q u a t , exeu fa tu r tám en fi r e d i m a t , ita vt res fine dam ­ n o ad p o te fta tem d o m in i r e u e r ta t u r , 1. fequ itu r/ §. irem L a b e o / ff* d e v f u c a p i o n i b u s , I e x h o c , § . ait Prator,!!'. de a lie n a tio n e , iu d it.iiiu t. ca u fa f a d a . S i c ctiam a b f o l u i t u r a pccna,illicG p o ft a c c e p tu m iu d ic iu m e a q u e v i , aut m » tu a d em p ta f u e ­ ran t, reftituere paratus e ft, J. h o c e dicüo, f f . d e P u b lic a n is / & f i p o f t h u m us v iu o tc fta to rc nafcarut/ k fta­ tim d e c e d a t , m an et h x re d is iriftit u t i o , n cc id e o m inus h » res f c r i p tus haTeditatcm c o n i c q u e r u r , l . p o fthumus p r» te ritu s ,in p r i n c i p i o , ff. de in iu ito ru p to . Q uenoad m od um c t i a m , cum teftator v x o r e m rerum leg a taru m pro prietate p riu a t,a d ie d a h a c c o n d i c i o n e , * j i n u p fcrit, quanqucm vnicutn dhi piius qtt-— ' -- defuntius r tliquerat v mmt f l Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca nupfu vidua, viuo fi- i i o , fed filius ftatim p o ñ t á deceffit , nulla c o m m ittitu r p r o h i b i t io m s p a n a , n e q u e priuatur v x o r re­ b u s fibi fub ea c o n d it i o n e 'legatis, au th en t. de n u p t ijs , §. Q u o n ia m 'in firmans, a u th e n tic o , de n o n c lig e h . di fe c u n d o n u b e to .§ . i . q u i a ,v t pde na c o m m itta tu r, le x f p c d a r e fo et, no n id q u ó d m o m e n to fit , fed quód d u r a t , & e f f e a u m a liq u e m habet/ g l o f l a , in 1 q u o t i d i e , v e r b o , c o ­ g e t u r , d e t r a n f a d i o n ib u s , q u ia noti d ic itu r v e r fu m ,q u o d n o n durat vefo f u m , 1. li pro p a r te , §. verfufiV/ ff. ÍÍ2 de in rem vci-fo , & fatifd atio q u » n o n d u r a t, fatifd atio n o n e f t , 1.1» §. q u ó d ait P r » t o r , ff. q u o ru m le» gatorura. S o lu t i o q u » ftatim repe­ titu r , ea n e q u e vera fo lu tio c e n fe ­ t u r , n e q u e lib e ra tio n e m in d u c it,!, q u i fic fo lu it , ff. d e fo lu tio n ib u s . E x quibus r a t i o n i b u s , n o n d e b c t app ella tio veré interpofita ind ica ri, q u » n o n d u r a t , n e q u e appellatio * nis e ffc d u m io rtita eft, q u » magis in im i c a l o r e , in terp o fita d e b e t iudicati ,'quara Vt a ib itro ru m fe n te n ti » authoritas, p r » iu d ic iu m nulluni fieret. E t flt b o n u m , & » q u u m d e ­ bendis a t t e n d e r e , & o b h a n c caiifam A u e h d a ñ u s . in ifiio d id ib n a rio } v c f b o , * p m a conucneionati * & M a tthcus de A f l i d i s . d e c ifs io n e 135. refo lu u n t , q u ó d de ftyllo C u ria ru m , n o n fit c o n d e m n a tio p o e n » c o n u e n tio n a lis , nifi qu a ten u s in tcreft n o n vltra / q ii» o p i n i o placet G u tié r r e z de iuram en to c o n firm a to rio , i . par­ t e , cápit. 36. numer. i o . vb i re fert cafum de f a d o íii>i c o n tin g e n te m / & quid fu it iu d ic a tu r a . Id e m i p ft refoluit in fuis C a n o n i c i s q u » f t i o - • n i b u s , 2. párte capit. 20* num. 5 . & tg O etiam d ixi libr. 2. p r a d . q u » ftio n u m c o m m u n . co n tra c o m m u ­ n e s , in q u » ftio n e 687. numer. 3 . & 6. & S a rm ien to, libr. 3. f d c d a r u m capit. . numer. 10. A z e u e d o . i n L 4. tit. 2 i.lib.4¿ K e c 6 p .a i 5 7 .V b i dicit, quod 6 ip e r v i a m v ío I e n t iíE jG I o T / i itfj q u o d p o e n * I e g u m partitarum h o d i c n o n g r o c c á n n t in c o m p ro m ifsis; q u ia tota poena re d u c itu ra d inrerei e partis,vc tradit M e n o c h iu s; de arb itr libr.2.centiiria 3.cafu32iO;miim. I p . ¿ p o n i t exempluiti A z e iie d .iiip . num o'S. q u ó d mihi ia tir ia d t, v i d e ­ lic e t, quia aut res ipfa propterquam c o m p r o m iffu m , vel tranfaéhim eft rem anet poencs p a rte m ,n o n c o n trá iienientcm compromiíTo,& tunc ndti: poena co n u e n tio n a lis,fe d e x p e n fe li tis e xiftim a b u n tu r, cum nihil aliud intereft. C u m habeat rem petiram, fí Vero res rem aneat poenes par: em,cí 3» tra u e n ie n te m tra n fa d io n i, vcl c o m promiiTojtunc ipfa res debet ri pro intereife aiterius partis, f t f i c poena ad res petita reducitur,& ad l i ­ tis expenfas. E t fi poena non iit adic» lia ,tu n c ad intereifc agi poteft,¿ fi ip 166 16 7 e ftc d u res petita non debebatur, ñe­ q u e pertinebar de iure parti co n tra ” • 'T" ‘ ^ r ucnienti, nullum intereife ei fo lu c tur,quia nihii intererat ei co n u e n ire ; partem aduerfam pro cotórniífo. Itá S o c i nu s;c o níil. 2 5 5. nu m. 2 2. Padilla; in Lli quis niaíór nura. 26.Cede tran» faólionibus, quia in honeftum eft v i­ ris probis,poenam vltra intereife pe» tere, vt tradit Ñ a iia rru s ; iri manuali; cap.2 3.num .68,& fic eft in tellige n d a k x fin. tit.4 :fa r . 3. & tradita per G u ­ tiérrez fupra mjraer/ f in .v b i dicir, q u o d peti po te ft poeiia appoiita in c o m p ro m iíT o ; ii petatur intra an* num, quia illud in telligitu r in q u a n ­ tum poena,non e x c e d it intereife par tis, fcciis V cro in e x e e f l u , q u i a t u n c talis poena c o n u e n d o n a lis non d e b e tu r,n e q u e v id e o , q u o d peta tu r, n e ­ qu e fiat c o n d e m n a tio , nifi r e ip e d u . _ • * • rx d1am ni, in q u o .conhftit rxn*q iiita s, & ratio naturalis,qua d ifp o n itü r,v t nul lus cura ia d u r a aliena ío c u p le c e tn r; le x n a m h o e iiMUra,ff.dc c o n d it i o n c in d e b iti, ctia m fi d e r i s o r e iu ris poena d eb eretu r,a p p ella tion e in terpofita.Yí iu d ic a u it Senatus F r a n c f e f §3 a n n o 1582. v t t r a d i t A n e i Bobérti;. lib. 3 .ca p . 8. in fin. rerum iiid icatarum. i n n o ftro v e ro R e g n o H ifp a n i * , vb i m agis x q u i t a s , quám iuris a p i c e s , in tribunalibus E ccfe fiaftid s ; & fe c u la rib u s , confideratur, pri­ ma o p in io feruanda eft, & áb ea n o n eft re ce n u e n d u m in iu d ic a n d o , & G o n fu ien d o , in v tr o q u e fo r o , & fic cit fo rm an d us, v d n o n j r t i c u l i i s , v i o le n t i * . E x qua re (o ln tio n e v e n it cleclaradaiSr fe íó ln é d a ,a liá q u ? ííio ,q ii* de fa (fto rcm.p verfatur in trib u n a lib u s,E c ciefiáftícis,& f?cu laribu g J c e o qui fe o b lig a u it prxfcnrare T it i u m in carcerCsad certum diem fub certa poena f o lu e n d a t r á n f a d o die, finé aliqua re q u iilíio fie jq u iá lic é t prá fcn teru r trá f a ó to te rm in o jd u m ius c r e d it o r is , ex illa mdra n o n fic c fté d u m deterius, n o n po te ft aduerfus fidei íuífores ex e q u i c o n d e m n a tio pcenariira.Et ita in f p e d a hac ^quitare fuit iudicatum in R egali C h a h c c ila r ia P i n c i a n a , v t tradit G u tierfC 2 ;3 ,p ar.d e iu ra m e n ro c o n firm a to rio ,c a p 4 7 .n u íh .io q u o d fe p iu s iu d i c a u i, tanquam i ii d c x , ¿ (íefeildi ta n q u a m adúocátiisi SVM:MARIVM/ I D Ecurfus a i (rihunaliá R c p ú é ff ' ^ p e r é i j f u i j e r B e c le f t a J iu ó s ,¿ J a » cnlares. í A pp dlátié eft fauórabiUs j ¿ p r o a p peüm teprafium itur. y Appellatio habet effejtim fáffténfimm. 4 Recurfus ad trihíinali 'á R eg ia , non eft ' p e r v ia m tú r ifd iiiio n iifte i e x tra ó r d k naria c o g n u i o m s . 5 itidfxE eeU fm fticus f a c i t vÍm f» on ad» m tte r J o appelUtionem a d ja p e m - 6n ,, ,, , s ¡ U e f rem édU m vio len tia , ^ 7 Cognnio per via m v to le n tu frocedit de me , i 3 t Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca - r j r a n ! , o Prin- 168 Traélatus de cognitione S Princeps tem poralis non poteft prohíbe re[tíbdttis appellationem ed Papam. 9 l u r ifd itiío h c í l e f i a f t i c a y o » v io U i u r i n his cognitiontha sjper v i a m v i o l e n tta» 10 l u r i m i o ) k i u r i fd ic e n cl o d t e m r . 1 1 S u tp U c A m y o a d m ítm u r a declara q u ó d quidé,iuri c ó fo n ü eft, vr tradit C aqu era n '.O faf.d éd f.3o .n .4 .& :íiii.v b i d ic it q u ó d lic é t C l e r i c u s , non p o f fit recu'rrerc ad P rin cip é fe c u la r é , v t c o g n o f c a t de caufa p r in c ip a li, v t i n /jUoAnonftt defería. c .p t a c u it ,c l.i .& 2 .i n iiIquKÍ'.i.Cquia P rin cip e s fe c u la re s fun t incapaces il liu s iu rird ié lio n is ) illud tam en licitu g l o s a e ft,q u a n d o recurfus eft,per viá extra o r d in a n » d e F e iiíiq n is,v t eft violétia, & i n iu r i a b p p r ‘e fo fa d a já iu d ic e eccle f io n e S e n a t t é s f ih is c o g n r n o m h u s . , i A p p elU tiot» dubio debet decíararp, vil ílu ex á n d o feiq u e no f e la apelación,jae yfam ente micrponeipor algún ]ue:K. Fclefafleo»* i Ib ií* ^ X hac l e g e , 6e ex v e rb is fupra relatis c o lli g e s 5 eífe permij'sú á rc cu rfu m ad trib u h a lia R c g iá , n o n fo lu m per ia ic b s (q u a n d o caula te m p o ra lis a gitatur corám iu d ice E c le íia ftic o c b n t h l a i c o s V & iu d e x ta c ité ,v e l c xp rcfsc p r o c c d it ad v lie r io r a , v t i n l . a ’i íRde app. re cip ie n d is G u i d o P a p » ,d e c if. i o. R o ta Rom» d e c i f é i i . I o a n . A lo y fijC o lle iftá n e a 1306. q u » fe n te n tia nó fo lu m vera eft, q u a d o auxilium R e g iu m im p lo ra tu r per la ic o s ) ,fed etiam ¿ r c l e i i c b s j & per io n a s E c c le fia ftic a s , q iía n d ó graliantur á fuis iu d ic ib u s É e c lé í ia fticis, n o n d e fe re n d o lilis a p p e lla tio t fio,quia aliter c ó m itit iud ex vim pu , b licájV t in l.le x p u b lic a jff.d vi publi n c le g itim é interpbíitá,ad tribu naliá E c c í é lia í li c a ,& íic Ú m t t e x ' * ,^ u exd dof e y no f e les otorga la a p d a cid n im er p uefta.*(ffüla iñ d u bio pro app ella tio ne p t» fu m itu r, & habet effebtQrufpé fiuu,yt n o ta t g lo f.in c .v t d e b itu s b o no r.d e appelL & n o ta t D e c i .i n d .l.vt v im ,m 2 y .v b i d ic ir, g, p o te ft reíifti i u ­ d ic i,q u i a p p e lla tio n e rem o ta p f o c e d it,q u ia .cü per a p p e lla tio n e ,íit fufpé la eius iü riid iélio ,iá p r o c é d i t i in c x e c ü tio n e rentóti.T,tánquá priuatus, & n o ta q iiá iu d e x , & {¡c licita eft d e fe n Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 4 fiaftico to lla tu r,vc alijs citatis c ó p r o , b a t G a q u e ra h .fu p ra , (fe q u en d o C o uar.c;35. n.y.) cuius o p i n io li é in n o f tris term inis, renet nóuifsim é d o éÉ f. ¿ m u s Senatoi* R e g iü s Se fe , de inhibí t i o n e m a Z ftta to s i u ftiti» Á r a g .c a . 8, §. 3.11.105.& 106. & eft b o n a deciíio M a tth .d e Aíli(ft.24vvbi idé com pro* b a tu r vltra n a d i t a ,C o u a r , d. capQ f, p e r totÜ5& B o u a d il.in fua p b iit, libr, 2.0.18.11.140'. & pro h a c fe n fe n tiá plu res refert C a r o lo s de G r a fa lis ,lib , ,2, R e g a lF r á t i » i u r c ,7 '.D i d a c .P c r e 2 ¿ b , g .o rd in a m c ti, tit, 3# p a ^ 7 1 8. H um ad a ,in I.i 3,tit,i 3,p,2.& jL á c d b tl dé at*. tc n ta tís ii.p .4 .d e cla ra tib h c ,n ;3 6 ; vbí a p ro b a t h á n c d e fe n fio n c m , & pro ie¿ tio n c , & Ñ a u a r,in cto ü c ó rín g a tjH e fe fcripris# r,rem ed íbfcáufa, 16, dices i t a feruari in m ultis partibus, Gafpar R o d r i g u c z ,d e annuis redilibussiib.r, q . t 7 . n , 7 r , & v e rb a h uius n oftr» legis r e fe rt S c fc ,v b i fup,n.dp.qui fequitur n o ftrá fententia, 6c noiiifsím é idé tei* n et F uluius Paciárftcófi. fin; per totü, nu.42.d[uia iu d e x E cc le íia ftic u s, q u i n ó d e fert app ella tio ni iiift», v io le n - f tiá facit# partíjdc iu d ic i fú p e rio rí, c6 t r a q u a c ó p e t i t ii o c r a l u b e r r i m u m de fe n fio n iv re m e d iü ,a d u e rfu s d i d á o p ’p re fsio n é , k y io íé h t iá , n o n folfi íaicis facía, fed C l e r i c i s , qui fu n tá R e­ g ib u s m agis o p itu la n d i,vtiní;-5i/tít. o. p a rt. I. ibi# * E t comoquier) qúe tó'dos loshom es de »en fe r la tierra por derecho de- fe g u r o s , mucho mas d e uen I perviam violentiaEjClof/d e u e n d e r eftafegundad los clérig os, * vtPacianus, íupra,& Oliuánus,de iure fífciicap.i t.num. 5 0 .& cap.14.nu. i o o . v b i m monent o n e ü t i u iudices u i v . v .0 E ccleíiafti^ íiue indireae.funt contra libertatem Y clefiaftica m , cum auferant íaiciS, leú E ccleíianicis,caqu » deiu recotn petunt,coníra cap.íin. dc rebus E c - c o s né afligant C l e r i c o s e x e q u c n a o appellátióric r e m o t a ; quia tota pax turbatur,& rixé fufcitan - c le íi» non a lien a n d is,cap. n ó ucrin r, de k n t c n t i a e x c o m m u n ic a tio n is , & in c a p .E c c le fi» f a n d » M ari», dc c ó - tui- ft k u t io n ib iis .V n d e n o ftra le x ,h ó n fo 1 0 R e 0 v i p I n b u i b q l i c u a » cognitione, & p roted lo ilé íuití, n o n p roh ib er laicis a p p d la t ib - p o n fein trorn iítitSen átusR egins,in nr et m , l e u r c Xc i ! r r E ! m , a d P o n t i f í c é , i Am A Xó I W d id isoprefsion ib usjpcrviam óid iiia ri» , vt --------inálé exiftimái .l « t iuriídidiónis 3 b á t ,A z o r .v b i íjipra i fed per modiim cxtraordinariir co g iiitio n is, & d c fe n fibnis.vt vitn repellanr, & oppreííutrt fubleiicntjVt per h iin c m o d u m fte d u c á n tE c c íe fía ftitu m iudicem , a d tra ih item lcgitim u m iuftiti», deferendo a p p ella tio n i le g id m » . In q u o nequé im ped iíur, neljué Vfurpatur iurifdi-' d i o Ecclefiaftica, im ó p ó tiü s a u g etür,raaximé,quia illud faciunt, iudices R e g ij,n o iliu b e n d o , fed obíecran do,& róíándo,vtii1 ooftralege caue tür,ibi: * T roJm bSy j ericá'rgkmbs,* Sc Inu dex Ecclefiafticus im.pediat a p ­ p*cllan . tesp1er - cen fü ras, Vel aliow m 14.oVdo/vt non prd feqiiatür apfiellatíó le g itim e in tc r p o ín a , ad P o n tific e m ina xim u m fe é c H ra t noftra íex^ q u ó d did u s i n d e x fa c it v im ,n o n ad m itten d o ap p cllarid n ein , & ad illum eíFedum, Vt appellatto adm itíatur. Se v i s t o í a tur c o n c e d i t u r ilíe r c c u r f u s , a d 'C ü fi a m R é g i a r ii , per Viam d efenfionis nátu ralís,n bn vero , ád exercendarrí irripediéndüm, iiequé to llen d am lu ­ rifd íd io n e tri iudicis E cc lefia ftic i, qü»ill»fa rémaíiétih priiua,& feeun da, & vltcrioribus inftantijs. In qúo nihil p r » iu d ic a tp r ii!r iíd id ¡b E c c l e fiaftica, íiéc Violatur bilis authoritas, ¿¿libertas,curn de iuftitia,vcl iniuftitia fbntentiaé, non a g a tu r, fed fo lu m de m ero f a d o e x c c u tib h is fc h te n ti» cofiftcnti, ih tolledá vi,defe rendó ap pcllatio ni,(vt in noftra Iegc).In quo J l U l l AU l l i L l fl i b i , * le o j’ó r j e l'a apelación.* N e q u é iurium auth driiatejiftaire- cmfus,* ad Regia t r i b m d i a ,* tíl'deItitutus, q u ia id c r a caíietür in cap. P rin ce p s ,23.qu»ft.2.cap .petim us,i i; qu»ft.i; cap; nos in competenter, 2. qusft.y. cap: fifi] jjs t e , qu»ft. 7. V b i Princeps fecularis poteft adifi,vt mo déretiir Pr»latorum negligentiá, & fic bené procedir noftra IbX, ibi; * Q u fx a tid o fe que nó les otorgan la apelac i e n ,* E x qualege nonprohibetur recurfusadPontifíccm, per appellatio n e m , Velpef v ia m a tte n ta td n ím , imó cotum cdiirrafiiim,&: licét A nto nius de P etra in trádaril de p o te fta te P rin c ip is ,c a p .4 . nutn; i o i & c a p . 6 i num er.Sy.refoluat, poífe d o m in o s té p erales ftatiiere,ne iic e a t fuis iu b d itis appellare ad P a p a m , illa o p in io non eft vera, n e q u é tenenda, & íic re d o iu rc,e a m im p ro b a t Marta, h p n calu 92. num. T. quia illa» o rd in a rion e s,& e d id a ,v e i ftatiua, fine d i r e d é ndllusaílus íurirdidibnáliS dícrcctur,& eft ratio euidens, quiaiurifdid i d ,* a iü n fd iu n d o , * dicitUr, 1 . 1 . dámus,ff.dc fufpeáis tutbfibus, & eft qu»dam facultas adminiftrand» iuftiti»,&»qu¡tansftatubnd»,& p o ­ te fta s qu»datn gubern an di p ó p u lu m 1 lo iü re,ac íegitíús, vt dcclarat M arta db iu rifd id id tíéíp rim a p irs,c a p .8 . niíni. i : Q u » definitio hó n c o n u c n it e o g - cogninoin_ n itio n i per viam v i o I e n t í » , ( d e qua p«par.. vi® eft n o fte rfe rm d ),c tím n o n agarur dé iu r if d i d i o n e e x e r c e n d a , fed tanrum de v i to lle n d a . E t fié b en é ddm ittit ridftra lex recurfum a d R c g ia tribuna li a , a d i l l u d e í f e d a m , Vtvappellatidad m itta tu r á iu d ic e á q a o . á vis in e x e L 4 Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 9 c u tio ítc I Tradatus XI n M c u tio ne f e n t e n t i * f a d a t o l l a t u r , á q u a d e c la ra tio n e , & fe n te n tia S e n a tu s ,n o n a d m ittitu r f u p p l i c a t i o , n e c appellatio ,. V ttr a d it A b e n d a ii u s , in c c .p p .c a p .1 . num .32. verfic. E t q u ia p r o u ifio ,q u ia ibi c o g n o f c i t u r iim p li c ite r ,& de p la n o ,fo la f a d i ve rita te in f p e d a om m ifsis a lle g a tio n ib u s,fi Ve ro fent en ria fit translata in rem iu d ic a ia m , q u ia a p p e lla tio fu it d e fe ira tu n c iu d e x non fa c it v im ,c x f c q u e n ­ d o a p p e lla tio n e re m o ta, V ttra d it C e p h a lu s,c o n fil. 7 5 8 .v o l u m .5. & in d u ­ b i o iu d ic a n d u m e f t , a p p e lla rio h e m n o n fuifte d cfcrram , vr d o c e t p lu ri­ bus citaris,M afcard us, d e p r o t ó i i o n ibus, c o n c lu f. 1 1 7 . M e n o c h iu s, lib. 2.d e p r'* fu m p . i n p r * f . 9 ¿. R o ta R o ­ m á n * , d e c i i . J i nuim 3. i . p a r t . & i t a fu it iu d ica tu m in S e n a tu , vt tradit A n to n iu s T h e fa u ru s, j u * f t i o n u m f o r e h fiü m ,qu *ft.¿6.n u m .|in . & e g o d ixi in l i b . 3, pp. cG'm. co tra c o m u n e s 'qu*ft¿ 1. nu!l!i24. . ' tó . S V M M A k i v k . . ' . ralidades a les Perlados rebeldes, y echarlos de ¡US Reynos. j I Cédula Real del fenor Rey don Pedro, en coñferuacíon defu derech odcp a irt nazgo d e la Igle fta denuejlra Señora ' de Guadalupe. I i Segunda cédula R eal d e ife fe r Rey den-Pedro. j¡ b I fenor Licenciadodon Diego Co­ tr a l de J te lU n e I t f cal del Supremo Cofejo,alego las dos cédulas Rtales'en fa m r del patronazgo R e a l, contra ÍA Colegial de U v illa de Bfealona, 14 E n E jp a ñ a no fe admite deragacien. del patronazgo Real. 15 N o v a le la imptra de los beneftcios _ que fon dei der ce ño de patronazgo , ^ R eal. pg Los Reyes de Efpana ames i e Cari» M agno; tenían el patronazgo de las Iglefias Cathedraies,y antes dei Con - . cüíoToledmOyanno (,19. jp E l Rey E n g io Reyno e n e l ano de 679. en tiempo del Pontifice A g a ío n j entocesfue elprim er C om ííto Toledano, Los Reyes deE fpaha foñp&trones de Im Ighfias CatkedraieSypor auer qui­ i y R m if io n R e a i f o r V í a de fu erca , 2. Cédula R eal para íornar las Bula's tado dellas las mefqutias. de M oros, y d if " d e Rema/que fed efp a ch a n conf a if a r e laciof!. jp Derecho Real/es pfefentarlos R ey es. S L e x z ) j i t j . lih .i.r e c o fille í d ecia ra , . tur. ng L e x i8 ,jit:q.p .i.decla ra tur. _:¡ I I Cédula Real por v í a de fu erfa d e i 4 Los R ejes quieren y y mandan que fe R eal Confejo de C am a ra, en'defenfá ^ delp aíro nazgo Real de ia cafa dejan guarden los mandamientos de f u S a n ­ tid a d . ' 5 Patronazgo R ea fn o f e ha de [derogar por Bulas Apoftolieas.. 6 Lós ejlrangeros nopuedentener benefeios,m penf¡ones en eftos Reynos. 7 Calongias Do£l orales ño f e pr ouecn por Roma. 8 L o s Beyes tra ia n d é quitar efcandaloS enf u República. 9 Los Perlados no pueden executar m an datos de Roma endcrogacion dtld ere Perlados en las Iglefias CathedrdeS. L a z a n d e Toledo.., > Z2 L a Real Cam arade fu M ageftad a k -, ca la s cenfuras, como el Confejo Real, ■ quando f e vapor v ia d e fu e r c a e n rtc- ., fe n fa delpátronazgo Real. ¿3 L as cafas que eftandehaxo de la pro - ,; tecd o n Real, aunque fea n obras ptas¡ • eftanfugetas a fu M ageftad enlas cue . tas,y no a l ordinario, y las toma la ju f t teta Real p or fu mandado,por laley 4 .tit. 6 ,U b .urecop . ' depatronazgo de ios Reyes, fin fu conjuísa. 3 j j ^4 C a .8 .je fzz .C o n cilij Trtdent.declara ia L es Reyes puedctfpriuar de las temp a z 5 HoffitAÍ de fa n L a z a re de Coim hra, tur. es dcl Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca i perviam violent¡x,GloC8. ‘ y .p ; a p ú n » ^ ,r X 6 i . « í z , ««.?»««'■ . t o / y '- f " ® / " 4i '’ h m d e f e g u i r en lo sdefpojo s, j enUsquejiiones d e facto.q no to ca n a l d e r e ­ ch o p r i n c í p d , a m e j i i M a g e j h d , y Co» f e j o d e Camara, L o s n ejes han de defender en fu s tria h und es U s mercedes qu eh izteren , Ú cante a fu patronato. 2 9 Los ReyesfonproteBoresde las catd fa s E eclefia f icaSjj defu s m in ifro s, j para efadéfenfa^afsiflian én tos Con­ cilios,y losjuntauan, yo E h e l Concilio Toledano Próüinciali a fsifio porelRey D .Felipe lí.n u e fr o E l Confejo deF a luio PaciutíOy fe h izo en fm o r de la lg lefíM G L O S SA ik \ * n ^ r VIII. a 1 r D en jem efira s canas en la fo r . fna acojíambrada en nuejiro Cpnjejod^ & fo rm a pro uifio n is R egalis (vc ó m n ib u s Goriílcc, etiam cxtcris qualiter expediatur in Su­ p rem o R c g is Senatü talis eft. feÍier,don Francifcé de Toledo, Virrey q u efu ed elP iru , 31 Los E c le fia f icos eflan dehaxo de U ProU ifón R e d por v ia d e fuerca,y fobre carta. protecion de los Reyes, para librarlo j de las fuereas,y violencias; Phelipe por U gracia de D io s,R e i d e C a fiíla ,d c L eón,de cios dei Jrcobifpado dtBurgos g fc hM A ragón, délas dos S ic ilia s , de 35 L as Bulas Apefiolicas no f e retiene p a , de Portugalyde Nauarr a y de Granada;de Tcledéjde F a len cia , de G ali 34 Paciano,muy elegantes, en confirmaciondejle derecho Real. 35 Siempre ol EceUftafiico hazé fucr-ea eomctendo contra legos en caufa pro­ fana. 36 Siem pre que los ju e z e s exceden de f u K bN 32 L a cofiumbre de proueer los benefd ra otro efeto,fn o es pMrá inform ar a \ fu Santidad de la verdad. Ponderanjé vnaspalabras de Fulmo. jurifdicienfie hazenperfonas particu 37 Cofiumbre general es e x m in a r U s Bulas Apofiolicasen el Confeso,prim e ro quifeexecutenr 38 E l que f e opone a v n injufio decreco, no pierde'el refpeto al fuperior, aconfe jando lo qué esm as conuenáénte d U p a z de la República. j 9 L a libertad E c c le f á f tea no fé quebranta,por r c jiftr alos mandaiós,qí/e z ia ,d e M atíorca,dle S e u illa fie Cordoaa, dcC ercega,de M u r c ia , de j a é n , Conde de F la n d e s je T ír e l¡ffc . A vos el L ic e n ciado don Gonfalo ch a cen . Canónigo de alu d ,jg r a c ia . B ien fd b e is, tomo nosm andamos ;y dimos para vos vn a nue f i r a ca r U ,y prouifionfelU dacofí nUefirojéllo.y li b ra d a p e río s delnUéfiro Confejo, d el te­ n o r f guíente. D o n P h ilíp e p e r la gracia de 'Dtos^Rey de Cafiiílafde L een , de A ra ­ gon,de lasdos Sicilta s, de letufalem , de Portugalfie Ñ a u a n a ,a e Granaaa,dc To ledo,de F alen cia,d e G a liz ia , de M allor­ ca,de S eu illa ,d e Cor deua,de Córcega, de M u rcia , de laen,Conde de Flandes, d t T i r o liffc . A vos él q u eo sd ez isfe r jise z Co feru a d ord el M enafterio de la S aa tifsim a T r in id a d d e la ciudad de T oledo, y etro qualquierpucz Conjeruaáor,que aya executados turbaran la p a z de la Reconocido^o conozca del negocio, éeaufa publica. — Ly que I Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ' " I ’’ ‘> to r:¡a rU lS u U ,ia „i-_ ,l,J A i.:i publico. tenciofajino leníiaqityjn''’ proUccíonl [ ' " " AM rt n j r 4 7 L a s e m j d d)d 1 py.a- t*IM ronazgo R eal, j e 28 4 ¡ . „ ú r u e i ,r c S ' L ’ s m b „ d ,s E e d , ¡ j f l Z ¡ Í Z ■ li/ if fd h l,M ‘ >‘ ” ' " ’’ g ” P “ '“ " 8j Tractatus dc cognitione m t d t p f o en tft a nae fir a cn ria fe h a z e r a U nueftra Cam ara , 4 efcrmano, l no- m ención,! á cada vno de v c s f a lu d y g r a c i i. Sepades; m e Bartolomé M a r t ín e z t n nombre de U m V ig il de p i ñ o n e s , m , o a n teq m cn h a p ffa d o .en cujo poder eft», ^ciitro ael dicho termino lo Ueue,o embic ante los dichos uueftrs Pre(i- v e z in o de la v illa de Sefeila,nos h i l o re la e io n k u e fnndo fuparte lego,y reo y j de dente,y O iA o re s,fcy ti,y para lo que dieho es;que a lapcrjona que lo llenare ellos la iurildicion B e 4 ,laparte dei m onafte; le ta jja ra n y mandaran pagar ei f 4 a,to rio,m m as,y£onuento, d e la S a n tifsim a Trinidadide ia v illa de dos Barrics;auta q m p o r ello omere dem erjuftam ente; y en el entretanto,que per ellos fe v e , cd e- ganado vueflro mandamiento con c e n f t e r m t m , l o quefe d e u e h a zer,por efta nue r a s ; .para que fu parte dentro de tercero ft r a carta; * q es rogamos,y encargamos; ■ d ia p a g » p A dicho m o m fterh cien to que ft algunas cenjuras, y excemuniones y cinco redes;que dezia,qite d eU ia fu p a r Jobre la d ich a caufa muieredes pueftasj* te h Jfdbti de Heredia muger lib rc; de y fu lm im dá sj^ cr termino de ocheta d ia s : q u im e l dicho monafterio de f i a tener e e f prim er QsftguieHs U s dceiSryquitas,j/ib fton ,con ja fercib im u n to, que paffado le m r ia d e spor defcom dg id oi el qual dteho foU m isdfufodicho,y á iasdemasperjorMS q fobre ello tuuicredes dcfcomyJgadm,q mimdamierAole am dftddnOiijitado, y e f en ello m s fe r u ir tn . Tctroft mas d U - iaua d e f comulgado, r porque no era 'p - parte d cuyo p ed m icm o procedéis en U ' fto ,q u e [tendo lego,y la caufa m e re p ro fa - dtcha caufa,qdctYo d eld u h o term ino en na,fe diefjeíugar a lo fufodiche, y nos f i - q mandamos licuar el dicho proeeffo 'an- d io y fu p li cole mandajfemo s dar n u eftra telos dichos nueftro Preftd-enie: y O iio - c a r ta ) prouif o n para que os in h ib í effe- rekvaya,o em bicante ellos fu procura­ d a del conocimiento de-la dicha c a u fa ,y la remitieffedes 4 juet^ fe g la r , que della dorffficíente^confiipoder baftm te bien inftíturdo ; ¿inform ado en fegumiento-. podia,y demacoocer,y abjoluieffcdesd fi* : p a rle,*0 emhiafedes eí procef o*y a u tos; d 4 dichopleyto,y c m ff,y a d ezir,y infor mar en el, y de ju derechc,j ju ft ic ia , con a la nutftra C ha ncillerta d e V a lU d o lid ; apercihim ienio que U ha zem os,q u effd e- o como nueftra merced fueffe» l o q u a l v i fto por los denueftrts Cof f ej e fue-acordad tro del dicho te rm in o » e fh r e ,o imb'iarc, ffg u n dicho es-fos dicho nueftro Prfidcn- do,que deummos de mandar dar efta n u t te;y Oidores,verán tld ich o ¡}egoíiis,y d r ftr a carta para vos en lá dicha r a z ó n , y term inaram en eí lo que hallaren por cu­ nos tummoslopor hiemPor la qual m an é ftic ia . damos,que luego,que con eila fu ered es re tra merced,y de d ie z m il marauedis pap 7 mandamos fe p e m de la n u e f ‘ queridos,no com zca y s,n i os entrom etáis ra la nueftra Cam ara i qualquier efcr'i- a co n cc er d e la d ich a ca u fa , de^ q»e f f f o v a hecho m éctony U rem ita ts a la s nue* uano la n e tijiq u e , y delío dé teftimonio, pbrque m s fepamos como fe cumple nut* ftta sju fttcia s,y ]ti€ ze s que dellas pueden y deuan conocer,par a que la vean, y hagü Jiro mandado: D ada eh M adrid a cim o del mes de M arco de m il y feis cientos y jufticia:á. dentro de qutnze dias p r im e rosfíguientes, de como os fea n otificada, embiad a nteel Prefidente,y O idores, de doze años,don h a n de Acuña,y e lL tcen ciado den Francifco de M e m S&rrienue u o ,el Licenciado don Diego Aldercte, el la nueftra dicha Audienctafi C h m c i lle - D oéhr Antoníó BonaUel L tcicia do M a r fia d e V alladolid,elprocefo,y aut CS: que [obre la dicha cafa au eis fech e, e h a z a s tin F ern a n d ez Poriocarrero. E yo Joah Aluare?^ del C/darmoí efcriuano de C d- originalm enie., pará que por ellos v ifto proucanloque fea ju ftitia . E l qual d i cho procefo mandarnos fopcnade la m e f tra merced,y de d ie z m il marauedis p a - mar a del Rey nueftro feñor U fiz e efcriuir por fu máhdad.o,con acuerdo de los de fu Confeso. L a qu 4 dicha nueftra ca r ia fe p r su tffñ ,p a re a osfiue m ufic^ da y d c ff Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca perviam violenti.'E,CIoC8, , drfpxiidemcrh ihtdtciioceittinca- gicndnm tindim p/ihm rdicitn t . ta m ien tod eu íd o,en qm m oa ¡H bed.queel Licenciado G d im o n d e k M a m ientorefpondiftei, quefuphcam des de- ta ,F ,fc a ld e l m iCou[ejo R c sl, m e ha he- lla,por las razones queje d e g a n a n ante m s:J eflo parece que diftespor vuejira rej eho relacion)diziendo:queficndo el A rio h if fa d o j ígléfia M etro v clita m de T o l/ p uejla , fegun nos dello:y aora el diccto luan Vtgtl Ae M jf i/¡enes nos h izo rela ción } que aunque la l a a m a A e s ^ ^ d e m tp a t, onazgo R e a f f tocando a Id prem inencia de todo,el excrcicto de la m rifd iri ñTt ñr/1Fu»eriA*jc< /*.. . Í ^ curnpituo,aanao ta a icn a r e j- rtfdtcion ordinaria,y del dicho p a tr e ñ a i puejiafuplicandonos le m anm fem os dar g o ,e x im ir fe d e fu ju rtfdicio algunas ¡u le fóbrecarta della,con cofias,y mayores pe n ¿s,fa ra qu e laguardaftedes, y cu m p h e f fid es jo como la n u e p d m tr c e d fu e p . L o fia s,y mucho mas v illa s,y díjiritos, é íte ci^im em e para a p lica r la ju rifd icio n a qual vtpopórU s delnuejlro Confejo, fu e dignidades,en que ayan detener, y tenga patronazgo o tr o ster ce ro sfa v en id e a no acordado, que demamos de mandar dar^ puejlra carta para vos en la dicha razo; ficta d eld ich o m\ P tfea fq u e, F\ ha faca » do indulto,y Bulas de fu S a n tid a d , para y ñ is tuuimoslo por bien: Por la q u a lv o s e rig ir Igfefia Colegial con A b a d , D tñni- rnandamos, quelúego queco» ella feats fe q u e r id o ,v ía isla d icb a n 0 rqeartA ,y prouifiorjquedefufo vaincorporada , y ¿ a je s,y Canónigas,que ayan de fe r , { q u e exemptos d e la ¡u r ifd icio n d e los Ar» 'de Toledo,e x e n t e n h ¿líos f m m U r g o d e U r c f f a t p ^ o r vos a c iU dada,finfontr c ,: m ,[c ,.( a ,m d n M ,m a l f u i i f t 'r h ,,, J h d i a . H o r q S f i g u M .U g m r d m ,,m g U n tn to d . , p r M o ,t o m , tn M a g m u c m , , i c U - B .^ lJ iM d ild ú h .m iM o d l /> ¡„ r a r c t m r a j a it a t r ., fcrm a m v » , s , n , p f f m « m a n „ a , l g M a , ¡o p t m d t U A r í , í , f p l , m i ¡¡c fliti d í' 4a , m te d a , m tftr a m erced,, d t d u z m i m arm tdH . erapX a c s U a m fia t ,,d ,lh d t ,t j!,m c a ,c ,p r t , q ,,t m s ¡ ,la m o s ,„ « r c [ f c u m ¡ lc g i ^ c a i C a . T qu t r s c fc r c , ¡jM ft d t s .1 t r » t ,¥ t d t s a d ,ic ,m , w an a 0. , , _ . \7 # a v . ^ f c**. - E L : r i ó f á ' I « ‘ R E Y . V A L B S J ^ l E R Juezes,y ]uftícíd ld e flo s mis R e y n o s{fe h sr io s ffifia m i cédula,ofu trasla '} íg .k d o de efcr ufano, fucredes reqúeri Q Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca M a s dicha , m d í f , a ¿ ff , /« /« //* « dm i lá ñ u eftra m erced fu ejjeiy yolo he temdo C édulas R eales, que íe d cíp ach ^ cn cl R e al C o n iejo de la C am ara para to m ar lasBúláS A p o ito lic as, y ex am in ar en lá fo rm a, qu e fu ero n defpachadas. I t i d ic te , f , p r a U m c ftr a c .a m a m -ío U q u d d u h , f t „ , r a d g a m c c a g d p c r r cfcr.aaaa por bten:y asm ando, que luego como fu e redes requeridos en éfl a m i cé d u la , e fu traslado fignadoycomo dicho esfiom eis'ft hagaistom ¿rdepoder de qualefquier per o * » // L ' í n * t a i t A l i t t J F l a c U a l ' l / t ' i a r A ^ r ^ 1 ^ fonas,donde las h a lla red es, qualefquier Bulas,y letras A p oflelica s,q u efe huuiéré tratdofo truxeren de Roma,é» razón dé la éxerción d e la dicha Igle fta Colegial, las quales con los aufos. q u e e n fú execúcton fehuu ieren hecho,o h iziéren , émbtar'eif originalm ente al dicho mt Conjejo dé f i Cam ara,a manos d e F r a n c if :o G onzález de H éredta,m i Secretario ea ei,y aráqd e v iflo fe f n u e a lo q u efea ju flicta .y no ¡34/ gatslo contrario en manera algún j . F'ed cha Trañatus de cognitione. é a n M M d a fris d t Hthrtrt i t m il y C t i f t i m m J i m t m o s . r o BL BET. e t r m A « i J o i t U f i m tfinS tíor.frA r, tiUo G e n c d t ^ d t H t t t i U * > T f t s o ¡ o u if io n e % & f h e d u l* R e g í le . habcnt o r is in e m , & d e d u cu n tu r, t x l it.íín j.líá . 1- u c m U t u n is ^ v H H t é/ídifpoíiíum-cuii*s verba fu n t-* Portes ¿ o e ir a d o r e s 'd e h s c m d a d e s,v ilU s,y lu f f a r e s d e f t o s nueflrts Reynos, y fo r parte K osttrt» d ille diffotiir,,afsit„^ uim [, d tr o g K tU y m m a ’C u d e m c ftn fn ,,, R td gitld trtée d tftm n ^ g. d ‘ % « . « ' » t ’ » ‘ <d‘ d h j > > i w t , d , , f a . M j . e w x í - » » tfir m g m i e ft e s e . UoStni lo í n a m t d t í d e lío s , gordcreíbo auido deios taies eftrm g eros, n ie n U q to c a a U s C ffu g r a s D oiorales^ym agifir ales de m Iglepat catedrales deftos délos Grandesyy Caualleros, y hijos d a l- Rey nos, y a tos beneficios p a tr m o m d H po Vde todo s les eftados en eftas Cortes, m e h ez im o s m ia v illa de M adrid,fe nos en ios Obifpadosdondelos at,porque qual q u ier cofia qm jeproueiejftc por fu s m i - han dado muchas querellas de los agra- dad,yfa s mtntftros\en derogado» de U s m asque cadadia tecihen eh eftoS nueftros K€jm s,deprom fiones, que fe defpa* chan en Corte de Roma, eaderogacíonde eófa s fufo d ich a s,tra en a muy gr rindes, y notables tncom cn iem es, y d d lo p o d n m nacer ejcandaios, y cofasqu e fu effe n en r U s preminencias dellos^jde U coftumbre inmemorial-, fuflicandonospor el reme- deferm cie de D ios m e jh o Señor, 7 nutftro dano.j deftos Reynos, y naturales dc- ^ dio, lío s , ' * Tporque nueftra intención,y volu n P o h n d e mandamos a los dichos tad es,como fiempre ha [ido,y ferá ,q u elts PreU des,D eanes,y Cabildos,y Ai>ades,y mandamientos de fu Santidad,y fa n ta Se Priores,y Ar cifre ftcs,y a fu s Fifttadores, de Apoftolica,y fus miniftros fean obede- Prouiforts,y Ficarhs\y otros qudefquter tiáos,y cumplido con to d a U reuertncia, oftciaU s,jperfonas legas,que quando a l- y acatamtemo Áeuido-.y afsi lo tenemos en cargado,ypor efia encargamos,y manda gunaprouifton, b letras v in ic n n d e Rom a,en derógactó de.hs cafos fufodichos; mos alos ArcebiffoSyj ObifpoSij a iodos bde qualquiér ddlbsfo entredichos fo cefa los C a bildos,j A b ad a,y Priores, y A rel- fatio a dtuints, en execucion de las sales preftes deftos nueftros Reyno 5,y a fus jue'- prom ftóncs,quefobrefeáencicum piinñd- zes,y oficiales que afsi lo hagan,y que to'* das las letras ApoftoUcas que v im e á to deltas,y notas exeeuten,ni permitan,fii den lugar,quefeari cúmpltdas, ni executa ten de Roma tn lo que fu erén fafta sjy ra zonables,y fe pudieren buenamente toUa das,y las emhien ante noS, c ante Us d d meJíroCónféjojpa'raque ¡e vea , y pr enea rar,ias obedezcan, y hagan obedecer , y cumplir en todo,y por to d o , fin poner en la orden que eom enga, que en ello f e hd. d eten eriy n efa gad es endealfopena de la ello imp-edmemo,ni dilación a lg u m ,p o r ttueftramerced,y dé .caer; ¡in c u r r ir l o j que nos terniamó spor deferuidos de lo co tr ario,y mandaremos proceder con todo fu eren PrdadoSiy perfonas B'jccUfiafticas por el mefmo fechpfftngUefeaneceffario^ rigor contraías inehedientes.T afsi como 'esjufto proueer le fufodicho,lo es afsi m t f etrafteclaracion alniñaiñdS deftaque Oq u i f e há ze,e» perdimiento de-todas las t f mo proueer en lo que por parte de Us di* chos nuejiros Reynos nosesfuplicado en poralidades, y naturaleza', | en nueftros R eynostttuierentyU shazem os ágenos,y que tienen razon ,y ju ftieia , que f e guarde,y cumpla U concedido porlos Pontift iftranot delU s,para que no puedan g oza r de ios benefteios,m dignidades en eiios,ni ces paffados,A n os, y a Us Reyes nueftros de otra cofa,que los que f o n naturales pue predecejjores de gloriofamemoria,y a Us dichos nueftros Reynos, y á la coftumbre inm em orial,queen efto ha auido,y ay y dengo'zar, fegun las leyes, e prematfcas deñucftros Reynss,y los mandáremos í-, char delíos,y a los legos q u e e n e f t o fucré , lo que las leyes, y prem atieM deftos Rey- culpantes en qualqUier m anera, E n te n ­ dieren Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 9 10 perviam violentix.CIoCB. 4L gos en perdim iento de todos fu s bienes-, le a y u d c d c s en to d as las c o f a s , qi® v u ic r e m enefter v u c ílra a y u d a , en m anera qu e el ay a el d ic h o P r io r a z gOo f c g u n l o huiio h a f t a a q u i, é non c o n fin ta d c s ,q u e o tr o n in g u n o fe lo c m b a r g u c ,n in d e fap o d e re j y fi a lg u ­ n o , y v i n l c f f c o n cartas, en qu e fe c o los quales aplieamos defdeMorad u u tjtra Camara,y F ifco. Tdem ás defio,la p cr t e n g a ,q n e o tr o a lg u n o aya el d ic h o P r i o r a z g o , to m a ld e la s ca rtas, é fa- fo n a fe a a nueftra m erced para m andar h a z e r della lo que fu irem osferu id os. T f 4 .áQ,*qítantoenojo,em 4 pudtendes en ta i m m e ra , a que non v e n g a ,) mas con mandamos a los d el nueftro Confeio,Pre- d lá s,n in otro alguno fe a íreu a a ganar tet ftdeñte, y Oidores de las nueftras Judien^ les cartas,pues la dicha Iglefia es m i p a - fia s ,y a lo s Alcaldes de n u e f ta C a fa , y C o r t e ) ch a n cille ria s, y a todos los Cor» d ron a zg p ,j eidicho. Frtorazgo es mió de d a t * . Y n o n de o tr o n i n g u n o ,y es mí rigídoret, Afsift entes,G oúernadereS) A le a ld e s ,a lg u a file s , y otras qualefquier v o lu n ta d ,q u e el d ic h o T o r i b i o Fer-; n a n d e z ,a y a eí d ic h o P r io r a z g o , y n o fagad es c n d e a l ,á c ¡ diereit ennotificar las tales letras, oprouifiones,o en que feexeeutem , o f i a n n en la s ganar,o a ello dieren fa u o r , y ayuda en qualquier maner a ft fueren notarios, q prccaraderes in curren en p em de m uer­ t e ) perdim ieníode bienes, j ¡os otres le» m tftrasyufticias, que anft lo guarde » , j T eum plan, y executen,y co n iríello no v a ia n ,n i pafifen,. Segu n da cédula R eal. P rim cm ceduíaR Íalfeacía én d o l d e A g o ]lo ,e ra d c iffy i.p o r c líé n d r R e y d b n P édro. II O N P e d ro ,& c .A lo s C ó n CejoSj A l c a l d e s , y oficiales Ic s d e lfe n o r d e T á k u e r a , é de T r u x il lo , é Rejrü.PeaiO! e n c o n f in e á a lo s h o m e s b ü e n o s , q u e a u e d e s de. c io n de f c t á ü c r f a c i e n d a , de c a d a v n a d e k s d ip a tro n d e Jas I g l e f u s , d e f chás villas, é á q u a le fq u ie r de v o s j q d c la e r a d e efta mi carta viered csjfalud jy gracia. B ien fábéis en c o m o la .* Iglefia de fan P r o n ifto n e s y c e d u la s r r a ta M a n a de Guadalupe,es mío patronaz gofeencomo Tertbio Fernandez ini cié» r ig o ,P r io r de la d ic h a Iglefia, é a g o r a a lg u n o , qu e fc entre m c t k en ganar eí á\c\sb*Priof a zg o en Corte de R om a,* é que tráya cartas del dt.ceronm e, Papa para auer el dicho Prtora 5jg o ,e e i di ehoTorihio Fernandezem biom e ap ed ir p o r m e rc e d ,q u e lo amparaífe, é q u e i o d e f e n d ie í f e , en el d ic h o P r i o r a z ­ g o , c y o tu u e lo p o r b i c n , p o r q u e v o s m ád o q vifta efta mi carta, qu e ampa re d c s ,y d e fen d a d e s,a l d ich o T o r ib io F e rn a n d e z ,e n e l d i c h o P r i o r a z g o , c Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca \ 0 N P e d r o ,& c . A l o s C o n .^ ^c c jo S jA k a íd e s ,ju e z e s , alg u a z i l c s . é a dtros bficiaies q ua- le fq iiie r d e la ciu d a d de P la z e n c ia , é de T r u x il ío ,é d e ,C a c e r e s , é dc T a la ú eta , c de k P u e b la de fanta M aria de G u a d a lu p e , é de las otras villas, y lu g a res que fo n en co m a rca de k di» cha Iglefia, ó q u a lq u ie r de v o s , q u e efta mi carta fuere moftrada, o i u traí la d o d e lk # fa lu d ,y gracia. Sepad es, q m e d ix e r o n , q u e lo s qu e reraud an lo q p erten ece,^ á fe Cam ara del Papa,*: y de a lg u n o s C a r d e n a le s en ío s m íos Reynos>que fe e n tre m ete n a d e m a n ­ dar ío cjue a la d ic h a Iglefia p e rtc n e c e ,é de p ro c e d e r c o n tr a e l l a , y c o n » tra e lP r io r d e la d ic h a I g le fia ,'d iz ic n d o , q u e lo han de a u e r, y p e rte n e c e para la Cam ara del Papa, é de Los dichos. Cardenales: efi a jsi e s fim a r a u iU a d o ff f e entremeta ninguno a lo demand a r, ni proceder c o n tr a ^ dicho Prior, nm cen­ tr a l» d ic h a l g lefia ,fa h ú d o como es m ía, y mi p a t r o n a z g o , J el Rey don Alonfo miópadre,c)\xQ D i o s p e rd o n e , la d o tó de te rm in o s d é l o s d ic h o s lu g a r e s d e T ru- Í2i Tm ñatus de eognitionil é Truxillo, y Talauera, porque vos ma do (viíta cfta mi carta, ó cl traslado ddlajqfialgun ojóalgunosclerigos, n Ifpos.é otros hom csoualefqukrfc fí»s C d r e d k c s d t p s Reyñtsi, j nos pcrm e s e l s frefem /tfiendc los A nohtfnji des,O htfisdos,jPreU cU s,jA hídjns\*,, ---Moridiasda/Dn Rtmnot cem anaar, uxwj« .gieua i.it^.tm y.parr.j.iniinclevidiYT. pertenece,y h ad eau er.oh ad ep ro atim priuilegium , & iJ I „ d T ? * ' ceder contra k fa c iia mi Iglefia, a el CD uarr.praaicatum qifvfliT. P n o rd eU a.q u eyio d efen d ad es,efc 3 d .n u m 4 v b id > S fc lo non conpntades tomar,nindemj- panos non admittuntur d c m f ’ dar.Ui proceder enmanera, porque ««rár¡spatronatus,&fequi S “' lad rcb am ilglelian orecib aagrauio « p iiiM n em H am in ib .d eL fo L !“* m uguno, e li aísrfacerlo uo quiferé, ne beneficiorumilib.2.qu*ft f preudeldes los cuerpos, e reneJdos ,i.& 47.«luod¡n t a n r u m V c T u 'S prefos y bien recaudados, bafla 'que procedit,quod fuprema R c g i S u y o embie a mandar íobre ello,lo que nália, & qui Regio «omine fa iT » " ' lam im ercediuete.y pongaytal efa ti*m itiiíieriop?rfuD t,lfatim Á T fe caim iento, porqueoiros ningunos, licasliteras elim inantes M pZ V no au featreuan , iintcmAHn te T f *1« c c c t apaírareoiraia v . c t « » ^dicha « i mcandem c i u esecutionem cxccLitioricm, m ilK le& .n ico ,u ram n g u n acofad e DiiúsluDDbVarfnn. „ i m iIglefia,nicoinran.ngunacofadc P>idsrupplicatione,ad iprumPorri lo fuyoiy no íaganendealporningu ficem, niejiusin&rmatum, vt , S ' "''‘ ueia. CáraiJ. Bbrdií. de Reoi. r ^ Eftas dos cédulas Rbálés alegó el prrfaniia,cap.rj.„um?r.3.F - Í S ’ Mageftad,y fuFifcaK cqpsletras ref plaudccen en nueftrosRcynosy tüc ra ddlos)en conlra d D u! r ¿ y , el pleyto T- r — oue dcEfcaloiia, fobreaucr f„„T . que dc Eícalona, fobreaucr funda? * “ ‘^“ '’ ' ’ '>S'''” M a Á p o l t o l i c a c o I legiat* E cd elie vili* i f S m & nos tradimiK ín I.K . qu*B f tu m477, T , t & 4Sr.ybi 'i “ “ “ “traJí. ‘E qudru. i .Ianum. Zmus , ! ediñum Camii 7-.HCrfe.; S ^ V b ,utradir íe oUl iiceuciado Co xcxññor ^i..ui,xtx.u o .uon i y irgo del ac^ UO íll V ArcllEOO dvl G o r í í c i o Hr fn a'7 /ft 5 J T r L conftl.a u*. & u L T á¿ g fe' 'g conui.21i ,.„ i.nuiii.11.&ÍIC ñü-per ¡Pi-n %i_ o .. doIglefiaCoIlegJalenladichavilJai por fer eoi.tra el parronárgo Reali ) en fu confirmación alego también la hifloria del feñor Reyb.Atófo d Onzeno,capíi7iá dondcnoconfín* marumReeisranno tÍ n n u n c i a u V v t S fiÓm p S nerMppfiíL o a i im h te?& T S v : ! '’'’T r íronatii<;R«>»; • pa- tieron los tutores delRcy,que el Ara trañus ar- p o b ifp o d e S a n iia g o v fa íe ie ria tocante á la bazienda Real. Todo lo qual es de mucha confideracfo! para defeníadc fu Real patrón ai »o T n o f c o o L f t T ’ !l'‘ “ r ’f la d Wa u T c pafsiin iiuorum executio Lr l u i m L Í i c“ r“ ’ i f 'v “ 'p c n c o n lir r o a c io n d e la s lc y e s d c lR e } R e ip u b f if » Bulas que auia impetrado, en ma«- 7 “ ‘ *'f°§?'’*°ncs,con- ^ ...c .v a a a n t I M lU S lC tU r » . no (como patrón üe ias Iglefias eatc* d r a l e s ) p o r las caufas que refiero en cl proemio defte libro en ci cap. lo» & inulta fcandala orirentur, num.42.& 57. Magnutn,yt optiiné probat, & dcfen hs p»;"’"* dit(c 5tra alios) CamiliusBorcllb de Regis C ath olici pr»ftantia,capit.5o, ‘“ixeiet '-» ex n1im.36.vbi dícit,quodpr«fentan d i ius,& nominandiPrarlatosfuit ai> £ t f a intelligenda ejl lex i. íií.g» Uh. l . r e c o p d b v f l P é r d e r e t h o .y Antigua cofa íiím h e,y juJl8Stiíidos, 31coneeftones Ap» fó íiíA sfa m o sfá tro m s déteáns U s/g lt- Ét hoc ius pr»fcntandi Prseíátós habcnt Reges Hifpani» ante Carolú »0eir^ Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca I perviam violenti*,G lo fg , no elrcítér67?.in anno, i. Agatonis Pap*,quo tempere fuit faClailla declarado,777 it.Concil.Tolet. in quo di citurlongo ante temporeJlud ius Hifpani* Regibus compctiíle, & ú - "R egn zuit,d.m »o , 6y 9‘ f t ñ c per cen- i.num.qo.Roder. SantlUs Zámorenlis de origine prineipiunij i.part.col 35*foh57*Aifonf.Aluai-ez in fpeculo Romani Pontificis, capit. 3 1 .& dixímus, i» p rocem k huius g f m s , c a p . j o . 47’& d o c et lex .par.i, i h i : * r e f ta m a i o r i a ,y honra m los Rey es d e E[pa’^ ^ sP o r q u ega n a r ola tier r a d elo s M or os Jud C o n c il. fu it in prim .anno. R e g is E ru g ij, q u i tem pore A g a t o n is P o n t. ■^ gg tum v ig in t i v n o , circiter a n n o s , a n - Tkesfzieronlas mefqHitasfehifferenla] teaquam Carolus Magnus podretur Imperiodam noftri Hifpani* Rcg es, illud ius pr*fentandi Pr*latos obtinebant, ex ratione per me trádi- ^^^^íkñechando el nom bre d e t j d a h e m a I.9.dt.2.]ib./.ord.ibi:*/’oy/4 eonqui/la que h i z i e r o n , d e l a tierra.* tainproam io,cap.io.ex nu^m.47.idé C éd u la R e a l,tó c a te al patronaz» 20 go R ca W K a cu ra d csL za ro d c v b i dicit hanc co n fu ctu d in e m n o m i i8 ip T in ib ie n d o a los E cleíía Y r i f a n d o Jas cenfuras co n tra cl A d m in i- n a n d i Praelatos, eífe iram em orialem ante n a tu m C a ro lu m , ann. 695. tem p o re R e g is E riiig ij,g o th o ru m , v ttra dit A lfo n fu s de C artagen a, A r c b ie p ifc o p u sB u rg ic n íis, in A n a c e p h a le o fillifp a n io ru m R cg. cap. 4 0 . & R o d e r.A rch icp .T o le t.líb .3 .d e R e g ib u s H ifp a n i*,c a p it. 12.lo a n n e s M a g n u s A rc h ie p .V p fa le n fís.in h iñ o ria g o th o rum ,lih.i6.cap.23.q u o d m inim é C a ro lu s de G rafalis negat R e g a liu m D e la g o u e r n a c ío n , y .• 1 V ifir a d o r d e lA r p o b ifp a d o d e T o Patr&nazge - J - le d o . B a rto lo m é A lu a r c z de P ra - dcias caías d o ,en n o m b re del hofpital de fan L a fan Laza. F r a n c i* , libr. a.iure 3. in fíne. E,tiñe n o m in a tio n e s,& p r*fe n ta tio n e s pr^ i^arodeftaciudad, q ü e e s d e m ip a t r o n a z g o R e a l,y del R e to r del,me há he Ia to ru m ,d ic u n tu riu ra R e g a lia , cum fint lu d s p a tro n a tu sR e g u m , v t n o h ifimé tradit C a rn illiu s B o r c llí , V M c h o relación ,qu e auiendofe dado en C o n fe j o de la C a m a ra fentencia en reuifta,enfau.or dcl d ic h o b o í fupra.cap.;. n u m .7 .& in n u m .2 6 .'re fo u k jR e ge s H ifp a n i*,h a b e re o m n ia R e galia,e iu fd e m R c g n i, ¿ i n t e r R e - p ic a l, y contra el c u ra d e fa n líid r o deíTa d ich a ciudad, en qu e fe le m and ó boluiftc al d ic h o R e t o r la lla u e q galia tradit han c c o g n itio n e m per v iam r e c u r fu s ,¿ v io le n t i*, v t in cap. 7 r.n u m .5 8 .q u ia o m n ia iura,iuris p a tro n atu s a ttin g e n tia , va lid ifsim is arm is p ro p rio fa n g u in e fu fo , i n u ió lo M a rte , & C a t h o lic a a n im i p r*fta n tia , ab A r a b is , M a u ro ru m , Sarrace iioru m , ¿ i n f i d e l i u m fa u c ib u s erip u erin t,v t in capit. A d ria n u s, 63.d if t in ¿ io n e , ( ¿ dicam in glo f. 18. n u m .i6 o , p o ft In n o c . in c a p . fi n e c e f fe.de d o n a tio n ib u s inter v i r u m ) ¿ tra dit G u ilk lm u s a M o n tc fe rra . d u b io te n iad e la c u fto d ia d e lfa n tífsim o S a cram ento,d el d ic h o h o fp ita l, y qu e n o le im p id ie íT e d h a Z e rfu sfie fta s de q i® fe d^eípachó nüeftra executoria. Y que tá b ie n e n fu c u m p lim ie n to íe apreraiaftcs, al d ic h o C u r a , á q lc en tregaíTelallaue,cheziftes|prenderal d ic h o R e t o r , y lc t u u ift e s p r e fo m u ^ños d ias,có v n par de grillos,fin q u e rerle tom ar f u * o n f e f s io n , y a u n q j e p r o t e ft ó e ld a ñ o q u e fe fe gu ia al d ich® h o fp ita l,n o le q u e íiftc sfo lta rh a t ó que p allado m u c h o s dias k ío lr a fíés Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca ftt a d n r ^ ^ ■ , Y: íi j . R e yLV rr paña,jPorm T raílatus de cognitione. fíes en fiado: y l u e g o en c o n t in e n t e libraftcs c o n tra el d o s m a n d a raie n t o s , para q u e cxhibielTc a n te v o f o tros las lic e n c ia s o rig in a le s qu e te ■nia para adminiftrar lo s fa n to s Sacra m e n t o s jfu fp c n d ie n d o lc d e l c x e r c i- des en ¿ a caufa c o fa a lg u n a hafla fu d e te n n in a c io ñ j ¿ o s e n t r e m e t i e í f e des inas en la adm iniftracion del díc h o h o fp ita l, ni en lo to c a n te á el y a b f o lü i e í T e ^ s lo s e x c o m u lg a d o s ’; v au ie n d o fe vifto en el d ic h o mi C o n dellas: y las qtie te n ia para ped ir lim o fn a , fin q u e quedaíTe e n íu p o der, traflado dellas, fu fp e n d ie n d o - / e j o de la C a m a r a ,o s m a n d o ,q u e lúe g o c o m o c o n efta mí cédula fu e redes re q u erid o s em bieis, a el e l p r o - felas c o n c e n f u r a s , y otras p e n a s : y diftcs c o m m ifsio al O b ifp o d e T r o y a para vifitar Vná m em oria q u é d e x ó el L ic e n c ia d o R i b e r a , R éd lo r que fu e c e í T o ,y a u t o s q ü e e n r a z o n de lo fu -fo d ic h o íe han h e c h o , y caufado to do ello o rig in a lm e n te c e rra d o ,y ce? lia d o en m anera qu e h a g a f e e ,’ y os d e l d ic h o ho fp iral, para lo s p o b re s q en el fe curan de la t i ñ a ,f a m a ,y o tro s m a l e s : Y afsi mifm.ó diftes m andain ien to c o n tra lo s c o fra d e s d e n u eftra S e ñ o ra de la P a z ,y de las anim as, inhibáis de fu c o n o c i m i e n t o ,y no os entrem etáis en e l l o , q u e y o p o r ia p r c f e n t e o s i n h i b o , y h e p o r in lu b id o s : y fi p o r efta caufa eftuuieredes e x c o m u lg a d o s a l d ic h o R e d o r ó q u e efta fita de tiem po m u y a n tig u o en el d ic h o h o fp ir a l, para q u e ante V o fo tr o s e x h ib ie fs é to d o s l o s lib ro s, otras p e rfo n a s,lo s abfo luereis li b r e ­ m ente. Y otrofi m ando á la perfona ó perfonas a q u ien to c a , ó p u c d e t o - c o n ftit u tio n e s , y demas p a p e le s q u e tienen de fu fu n d a c ió n , t o d o lo qual es n o to ria fu e rza , y a g r a u i o ,y en mu c h o p e rju y z io de mi p a t r o n a z g o R e al, por ferio del d ic h o h o fp ir a l,y l o a el a n e x o ,y d e p e n d ie n te ,y q p o r auer le d e fe n d id o el d ic h o R e d o r , c o m o l o d euia h azer p o r ra z ó n d e l d ic h o fu o fic io ,p r o c c d e ís co n tra el m u y ap a fs io n a d a m e n te , p r o c u r a n d o c o n eftas in q u ie tu d e s n c c e fita r le , p a r a q ga fta d o , y o p rim id o o s d e x e i n t r o d u z i r e n e l d i c h o h o f p i t a l , y ju r ifd ic io e n d a ñ o del, pues le quitáis q u ie n ad c a rlo fo b r e d ic h o ,q u c d é tr o d e q u in ze dias, c o m o efta mi c c d u la le s fea notificada en ius perfonas p u d ic n d o fer auidas, y fino ante las puertas de las cafas'dc fu c o n tin u a morada diz i e n d o l o , ó h a z ie n d o lo fa b er a fus cria d o s,ó v c z i n o s mas c e rc a n o s pa* r a q u e l e l o d igan , y hagan fabei v e n gan,ó em bien en fe g u im ie n to del di ch o p le y to , y a d e z i r , y alegar en el, de fu jufticia,t q u e fi parecieren , f e r á n o i d o s , y en otra manera,en fu rcbeldia fe notificarán Ies autos en lo s eftrados del d ic h o mi C o n í e j o , q u e cío m iu iftre lo s fantos S a c r a m é t o s á l o s p a r a d l o o s f e ñ a l o , y l e s pararán ta n p o b re s ,y la li m o fn a que fe r e c o g e en ro p e r j u y z i o , c o m o fie n f u - p e r fo n a c l,d e qu e tienen po ífefsio n in m e m o fe n o tifíca ífe n . Y m a n d o á q u a lq u ier rial,fin pertu b a cio n alguna.-y las l i c é mi efcriuano la n o tifiq u e , y d e llo d é c ia s e n virtud de qu e fe pide fo n de te ftim o n io , fo p c n a d e la mi m erced , mi C o n f e j o , y del de la fanta C r u z a y de d iez mil marauedis para mi C a d a :y que c o n efte mifmo in te n to pro mara:y no hagais lo c o n tra rio en ma curáis quitar la dicha C o f r a d ía , q u e n c ra a lg u n a . Fecha en L c r m a ,a v e i n es de m u c h a v tilid a d , y rem ed io pa- - r e y v n o dc O rubre de m i l y fe ifc ien r a lo s p o b r e s , to d o á e í c t o de que fe t o s y d i c z y fietc años. Y O E L R E Y . pierd a,y acabe el nóbrc de m i p arro- P o r m andado dcl R e y nueftro feiíor. n a z g o R c a l , fu p lic ó m e le mandaíTcl o r g e de T o u a r . m os dar mi Real cédula, c it a t o r i a , y Efta cédula Real c s m u v im p o rc o m p u lfo ria , y para que no in o u a ífe tante para la defenfa de lo s p a tro n a z o Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca 22