Corpus Iuris Canonici notis illustratum tomus primus

D e E p irc o p is le f e t t o A n s
Decreti Secunda Pars?
liia: Eccleiia:.
^ « lo a
.
/ y i? Xiy*™v « » wwf&q fvfc «fVpcrt ¿M- fuerit, quando ipfe feiplum Antiftitis gtadu ptiua,,;.
? uív¿! ari # xp'áfffov «XEÍV .tV á ov cws&jM tw, nam,quara faóhs contempfit,dignitatem ampUuc
lS rT ¿JiáT a7P iaa ir* a «p «W /!« v,¿«v,W ra x^
petablt.
.
W « ; i « h, 3
'““ “' “ f
‘
' N o c fd p m u m im agtndm,mn ad qmtmfruanu
T Jm m
- aimmas ¿A^vaa- A«ito-v, afa
qmbufdam concednur.
“««¿3%
€0 7
^
- r
r. a- ‘
hui,„
u p im li leguntur hxc, Ex aftione quints Synodi Conflant
U T tf «
^
a ~
f
n .a fi^ .o to iiA i^ T © -, anne Papa oftauo.cuipKfuitietrus presbyter CatdinT
v« .7 -» fif y - i fc Paulus Anconitanus Epiicopus^_fc Eugenius oftie,,!;
dixerunt,Hoc nequaquam,fcc.
ÁM' i«* « 3>l'3 k) ííWl'yiVtK»
osctpás/.y.í:,
•'S¿H Tk! a» ¿K-aA.aajiijm.lixiWCrZjiMc Sí.yiOUf í
tíítíxaav tomÍu) ívsii/fjpuva ssfafi't uq/.m , iv*
. XLVI. ff Pro infeflatmibus malorum
non licet Epifcopogregm relinquere.
C aí
aaj /%íiío7uic
5 ¿AAi; T rfytípgíVMi «5'íá’ftítTii; ©Sfí 4 /Acyst/w» bíAafee
f nde Liberius Papa fcribit omnibus Epixitm tóvfiw j J¿;T5ai« fiíaav>íx;to775( ¿nyMpxiaw¡, ¡xm-n
fcopii, epifi, 2.
rirm f íip’;;<sgj',aw«c «w’aivtw'í&sy
¡y }S
{mcx-pSi
tnwÑrjtj ¿ViaayfisfesuaAiTi)» (jcií'SJITEifl?, i» ; su;'» flAraaVggeftum a nobis eft , qubd pro prsteritis laboribusifc
Ai'jc daeuíljiikí ,si 3 »i(,«cij»«v¿M«í, M a yw ixfiiím j -¿¡rriinfeftationibus, nonnulli veftium alfignatas fibiffletfc
Ñ'/Xoraq. cbs kY ®0'í»/«ra) , 3aOTi¿fopi|j.
w * a ^ sr V'áí*"
g3TO», íytTBA/y-o), ¡tj aro'.ul^a» iiiW^ouSjaa!» rit t t woí/z:1(VS' a Deo coraminas reliquant plebes, & in futura pfores te
.p»tEya!v, ;) csílcu.uvTEiJV ;¡.£Í)p:sv ísso.st
Sí 3 ale aaaa linquere velint eas,quas tueri debent,Ecclefias,& pto oui.'
bus fibi commiffis laborare negligam,& monafteiiotum fé
TtXf.iki( '©?*/« Tty / iüfxunv, i¿ £b«3v®<nv/ vito
vas 4'!?'»)f e •*'» stwvtiv ipyiiqgiinnob fcao^pívítí SaSjtwu^ ¿t sai quieti contradere feftinent, & vacationem ab Epifcopatus
s^sjc aá 'ayiiaigsí > S'ísf’, íld
tfyriii íi&íT(sry, *^»<í),Mrt nnso.- laboribus eligere, & in filentio, atque otio vitam deaeie
magis appetant,quam in his, qus fibi commiffa funt, pet,
f a ja .
manere, dicente Domino b [Beatus,qui petfeuerauetit vf.
Photius Patriarcha dixit, Quid cenfetis de lis,qui ex An- queinfinem.j Vnde namque eft beata perfeuerantia, tiifl
■tiñiium ordine feipfos in monachorum locum conferunt, virtute patientis f quoniam fecundiim Apoftolicam c pwNum qui feipfos fubieftos eife'voluerunt, poifunt adhuc dicationem,[Omnes,qui volunt in Chrifto pié viuese, petiidem idem in gregera impeiium teneie? Sanftiflimi locum fecutionem patiuntur, j Ideo fiatres chariffimi,non vos af.
tenentes antiquioris Roms dixerunt. Id apud nos minimé fliftionum amaritudo a pio mentis veftrs propofito coatfit,neque in more eft poíitum. Qmcunque enim ex Antifti- ffet recedere.Confidctate namque, quanta proabiolutione
tum otdine monachotum, id eft, pceniteniium ordini ad- noftia,& liberatione creator, dominufque, fctedemptot
íiuraeratus fuetit,is Amiftitis dignitatem nó poteft fibi ara- noftct pertulerit, quibufve fe contumeliis afficiendum tra­
•jiliuí vindicare BafiliuS;fc Helias locum tenentes Orienta­ diderit, vt nos a vinculis poteftatis diabolic,* liberaret. At,
lium fedium dixerunt: neque apud nos id vnquam euenif- tendite d itaque vobis, & omni gregi, in quo vos Spiritus
fe obíeiuatum eft, Nam contra quidem monachi ad Anti- fanftus conftituit Epifcopos, regere Ecclefiam Dei, quam
ftitum ordinem prouehuntui,at qui ex Antiftitibus, ad rao- acquifiuit proprio fanguine,vt non fit,qui vos deripiat.aut
machos deícendunt hi Antiflites maneie non poílimt. San- feducat in fabt-ilirate fermonis, vt plebes vobis commiffas
jfta Synodus dixittde hac etiain re canouvConftituatur.Nam relinquatis ,& alicui ptopter malorum opprobtiumhomi.
6 apud nos fspe hac de caufa dubitationes exoriuntur, num quieti vos tradatis, & vt vos folummodo faluetis, fc
■nonnullis quidem ita dicentibus, non prohiberi Antiftites, filios orphanos relinquatis,
quo minus ciim monachi fafti fuerint, Antiftitum muneri­
bus fungamui;; nonnullis verb hanc fentemiara minime
•Cap, XLVII. ff/« perfecutknihm Epifcopus
probantibus. Sanftiffirai locum tenentes dixerunt: fctatut
Ecclefiam fuam non deferat,
icanon. Sanfta Synodus dixit, Prsterea vetb squum duci­
mus ferri canones de laicis illis, qui eb infanis ac faperbis
/fcffiNicolaus iapa fJimifrido Morinenfis
deuenerunt,'vt Antiftites vel facerdotes Dei verberent, aut
Ecclefix Epifcopo.
•cuftodis tradant, & reliqua, ff Photius Patriarcha dixit. Si
veftra fanftitas iubet, legantur canones: eofque in manus S Cifcltaiis itaque pet Guldagaiium presbyterum, vtttiffl,
iumens Penus Deo amiciftimus Diaconus,& piotonotarius
ciim a Normannis de Epifcopio depellaris,debeas de es­
legit. Quamuis hucufque nonnulli Antiftites ad monacho • tero in monafterio conuerfati. In quo kias chariffito
rum habitum defcendentes, conati ftnt in Antiftitum fafti- frater, qubd, fi perniciofum eft proretam in tranquil­
•gip manere, cumque idfacetent,ea res neglefta eft.Sanfta litate nauim defetere , quantb magis in fiuftibus S V t
xwien.fc oecumenicahsc Synodus hancquoque negligen- non dicimus, qubd perfecutorum non fugiamus ( tnaxitne
iiamcorrigens, atque inordinatam hancaftionemadie­ paganorum)infidias,curaad tempus fsuiunt fc ob multitu­
tes,qus d.e ftatu Ecciefiaftico funt,ieuocans, ftatuit, vt fi dinem deliftorum noftrorum nocendi facultatem
, quis Epifcopus, ‘fme quis alius Antiftitis dignitatem obti- affequunfiii : prxfertim cum eis prodite vitro non deae ■sicns.ad vitam monafticam defcendere, & poenitentis lo­ mus, fc multos Prophetas, fc Apoftolos,ipfumque oi
cum implere voluerit, hic Antiftitis dignitatem amplius num huiufmodi fugiffe infecutores luce elatius con •
®.on retineat. Monachorum enim inftituta ad obedien- fed qubd prscipue nos q u i t a n q u a m a r i e t e s ducatuing
•tis, ac difciplins rationem pertinent,minim-e verb adma- gibus pr.vhemus, immo qui & horum paftores
^1 eti), vd prsfeftuis: atque eorum funt, qiii non alios auftore cum eis in periculis pro vitibus per'Q^re 1«°
pa cere led pafci profiteantur. Quocirca quemadmodum conueniat: & ciim tranquillitas reddua diuina tue L
1 um e /deceinimus,ne quis pofthac eorutn., qui in An\ Itum ca.alogo funt, atque in paftorum numero cenfennr,in eoium,qurpafountur, ac puenitenciam agunt,locura
fe transierat.Quod fi quis poft/romulgationem, ac notiaP0iyc.L4.tit.i3 . b MatthA 0, c 2,T¡moíh.h d
iMiH huiws qus flunc proiwtiatm-,fejueiui«jid fataeAufus
C /u n . i,
jat-e
S
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
5°9.,
Caufa V-II.
Qutert-1-
fu* Ecclefi*.
510
e , ac potiffimum
e!min cauieU oportet nos effe do boni fimul cum malis habitant, nonfunt deferendi boni
Lj, f. '.jjfentis
..,-,Ca*^ric fPmnArrc
AJ»» propter matosineperuers'e malos cuitando vincamus,quos fu­
bemus. Et
temporis rrtervm
commoda
;i luaii
gimus, ad gehennam, afed potius mali tolerentur propter ho­
fottaffis a m itt u n tffu tu r s '
0 “ “ »“ “ ■
■»- nos. Fnde Gregorius b [A b e l effe renuit,quem Cain mali­
biguitate peiripere fempiterna.
tia mn exercyt.-jfemm quippe noftrx mentis a i acumen non
poteftperuenire veritatis, nifi hoc alterm eraftrit lima pra^r.K X L V i n . fNon efi reprobatio,fedvhtHtis
probatio bonorum aduerfitas.
uitatis.Hinc etiam Auguftinus c]Tu bonus tokramalum,
0c.infrd,de tolerados malis in prima 1 caufa hxreticorum.]
Jtem Gregorius liby. eptft.i z6. a i
idem ait.] Maim malum in feparatione bonorum committi­
Recaredum Regem.
mus,qudm in coniuBione malorum fugimus,0 infrd. ^Tali
A Bueriitas, qu» bonis votis obiicitur, probatio virtutis noniwputatDeus fua peccata quia non fecit:notfalkna,quix
A e ft, non iudicium a reprobationis Quis emm nefciat, nonapprobauit.-non negligentiam,quianontacuit:nonfuper­
quam profperum fuit,qubd beatus Paulus Apoftolus bpr»- biam,quia in vnitate permanfit. ^Hinc idem i in Pfal. 94
dicaturus ad Italiam veniebat! & tamen vemens naufra­ [Quis dabit mihi pennas,ficut cohsmhD.nonaitficutcormi
gium peitulitfed nauis cordis in maris fluñibus íntegra Columba d moleftis quxrit amlare,fed dileBionem no amit­
tit, 0 fempergemit. Sk bonus vult fepararefe corpore, non^ y.párs,f/oc tuncferuandum intelligitur,quando inter fub­ amore, ab his, quibus nenpoteft prodejfe. 0 infrd. *{Sed ali­
ditos aliqui inueniuntur,quibus Prxlatorum vita proficiat,- quando ligatur,non vifco cupiditatis :fed cura,0 officio, vt'
quando nec fpecialiter Prxlatus quxritur,nec per altos tuta deferere nen poftit,nififoluatur.Qjiod-fi nonfoluitur,tunc di­
poteft ejfeEcclefix falus,ne fi deferere incipiat,quibusyrodejfe cat,Capio c diffolui,8c effe cum ChrifloiSed manete in car­
potefi, dicatur de ee, [Mercenarius c autem, & qui_ non eft ne neceffe eft propter vos :0 ft c eft meritum ex defiderw.
paftor, cuius non funt oues proprix, videt lupum venientem, !Ecce elongaui fugiens, non loco, ne rumpatur charitas bo;
0 deferit oues,0 fugit.'] Cumverb jpecialiterquxritur, fu­ norum, ne perdatur exercitium malorum,quos Dtusadmift
giat d exemplo Chrifti,qui d facie Herodis fugit in Agyptu: cet,vt ludam Apoftolisfquem f quamuis fciret furem ejfe,ta­
fugiat e exemplo PauH,quid fratribus permurunifubmifus men ad prxdicandum mifit,0 ei Euchariftiam dedit,dotentin Jporta.Fnde Auguftinus i ait f Fugiat minisier Chri- in Ecclefta tolerari malos, nec obejfe bonis malorum confor,ficut ipfe chrifius in Agyptum fugit:fugiat 0 quiJpecia- tia.Quando verb omniumfubditorum eft ohftinata malitiat.
Itter quxritur,dum per alios firma efi Ecclefixfalus,[Hincnécprodeft eis Prxlatorum prxfentia ,tm c etiam corpore Ik
etiam ait Dominus difcipulis.] Si $ vos perfecuti fuerint in cet ah eis recedere; ne 0 . illorum nequitiafemper in deteriusvna ciuitate,fugite in. aliam. [Hinc etiam idem h abfcondit proficiat, 0 ifti quidem frudum amittant, quem de aliorumfe,0 txiuit de templo,quando ludxi lapides tulerunt,vt ia- profeBu poffent inuenire.Sic B.BenediBus deferuife legitur,cerent in eum. Hinc etiam Auguftinus r ait de eodem in quos in meem fuam vnaifimiter viderat confthajfe,
I ! Vnde Auguftinus. ] Multa in hac dijfutatkne citat;
Pfal. 54.] Ecce elongant fugiens, illui tangit, qmd Chriftus
vitabatperfequentes,vt occafionem ira demeret,0 manebat Gratianus exAuguftm.quonim fententia quidem apud il­
in defertis orans,in qm docebat nos in fecreto confciettx ora­ lum habetur, fed verbaipfa ftinrin glofa ordinaria locis in­
re,0 quiefcere,cum d malis premimur. Cüm vero nb Prxla- dicatis. De hac verb quxftione, quando liceat Epifcopo rece»
iom tantum,fed totius Ecclefix falusquxritur, fides impu­ dere ab Ecclefta fua, dijftrit B. Auguftinus, epift. i %a. Ho­
gnatur necefe eft,vt ex aduerfo oftendat,0in die belli feipfos norato EpifcoPofcripta,
a !ln prima caufai] Indicat caufam vigefimam tertiam,
muru kfponant pro domo Domim,0 animas Ifuas ponant
pro ouibus fuis ,vt exemplofux paftionis accendant, quos fe-r- in qua primum de hxreticis ex propofiio agitur ; qui mos ckmone doBrinx diutius confirmare non valent.Ethoc quidem iandi habetur etiam 1 5.7,. c.mctffaria0 alibi.
de manifeftis perfecutionibus. E f i 0 aliud genus perfecutkCap. XLIX. ^Quando Uceat Pralatis fubditos
nk,in quo Apofiolus-laborabat,dicens m-. [Quis infirmatur,■ deferere, vel non.
0ego non infirmoriqMtfcandalizatur,0 ego nonvrorl0c,]
Hinc AuguFi.tt in Pfal. 101.[Ofa,id efiforñs quorum friHinc etiam B. Gtegorius Petro Diacono interroganti,,
xonumfunt, qui fcandalijantur.-tantum enim frigitur bo­
an liceat Prxlat.rgregemfemd fufcepnm-defenus,quantum amat.] Hinc idem in Pfal.io. [Iraftitur iurere, lib.i,. D'ial.c.?- rejpondit,dicens,
j m pro peccatis palearum, non tamen edit, inquo extingueretur oculus.-yemeipro interioribus-,qux ttlrbantur, quando
Bi adunati xquanimiter portandi funt mali, vbi iiiuíínec corripi pojfunt impij, quibus non 0 clamat , quia defecit
niiinturaliqui, qui adiuuentut, boni. Namvbiomnfe
in dolore xna,videns proficere quod prxdk-at. ! Hinc idem modo de bonis fruftus deeftfit aliquando de malis labor
ait p in Pfal.Ss.vtruKqfoocgenusperfecutionis difiinguens, fuperuacuus^^; maxime,fi é vicino cauf» fuppetant
[vox tribulatorum Chrifiofid eft, martyrum inter pafiknes ftiiñura Deo ferre valeant raelictera. 0
fftpenditantium , fed de capiteprxfumemium. Cüm illis vox (Sspeagitur in animo perfeñotum , quod fileniio prs-omnis lufthcui ex charitate, abundas iniquitas etiam Chri- ttteundum non eft- ; quia cam laborem fuum fine, fruftu:
tliancrum olfpafijoivt Loth corporalemperfecutionem d nui. effe confiderent , 'm locum alium ad laborem cura fruloin STmisfulhnuit,fed d malis faBis emm,cumaqui. ñu migrant. Vnde iUe quoque egregius ptadiator h
bns habitabat.Eft crgo perfecmk iufti,vel d leone in impetu,
qui diffolui cupit, & cum-Chrifto effe , cui i viuere ChrL,
vela dracone tn mjtdiis,vnde omnes clamant,Vkus in adiu.
ftus eft, & ijioii lucrum , qui paffionum ceitamina noa
folum ipfe appetiit, fed ad toleranda h»c , k aliosaaihdkium . h A B .iq . eIoan.i6 ftjV U ttZ T T B .
S. P Glof.ordm.ad.c.ii.i.ad Co-r.m fin.ex Aug,epifi, 80 accendit, Damafci ( perfecutionem paffus, vt poffit»
f
I
rCafiiod.
i Í T ck TExech.i}.
f i
^ m i.Cor‘ 11.
Glof.Ordin.ex
1 loan 10.
n G/oforT v r J- T T ‘ ^‘‘”'^‘T ''^ r i r i‘ntus.>ngemifcif.l
p Glofordin.Eadem ex eodem in prxfaikne Pfal.
5, cumnfuitdiBum,vi.mnibihabitaret.Glof.0rdm■
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a al.veniamus ad gehennam, h lih.i.M or.c.i9.0-l.9;
reg.epift;}o.i}.q,4 tuvonus. c G/ofordin.in c.S.adCor.in.
pn.ex AuguB.ferm..! i.ie verb.Domini. d.Glof. ordin ex.
Auguft-. ePhiltp.x.. {Glof.ihterlineark ex A u g .i a.yfri=
iA.2 i.q.4 tubenus, g vacuus.]Orig. h.Philipp. la .C er,
n. k A B .p ,
eiiaders
4-
De Epifcopis raoffio caluco
Decreti Secunda Pars
l.ibotantibns.
^ l i t e miimm, funem. fportámque qu» fuit féque latena n’ni voluit. Numquid a Fauliim mottem dicimus ti(r-rL am fe ipfe Pto amóte lefu teftatur appeteres' Sed
“ “ in eodem loco mfootem fibi fiuftum adeüe conipice‘ Tad erauemilabotem fc alibi cum ftuau feiuauit: fortis
!ienim pialiator Dci teneti intra clauftta n o lu it, ccttami-
C A V S A
5U
V III,
fi.bi ex teftamento mjiituitmde
cortm patrmmo in ‘ « m d e m E p ir c T jy fi''
appant, quando vimntihus
tur.-poft eUBionem pro indemnitate i t r
nomcts iuramentum prxbuit.-a c c V a t Z T T '
Epifcopk alq pofiint fdjlittih & quando non.
nia tanquam mumu ab obfequioprxfiiterit.an,» t
tentix d Ciertas fuk derelinquitur. fine litterk
7 '
a ad Ecckfiam fuam reuenitur Epifcopus
Q J & S T 1 o II.
Q
Vód autem ijio valetudine receptafuam pofiit repetere
cathedram,nulla auBoritate ratum habetur. Celebra­ i Secundo, an amicorum patrocinia in electione deL
conualefcere.
'“¡eant
tionem vero l'acrificimim.fi c infirmitatis caufa dimiferit,
mktudme recuperata exequi non prohibetur.
3 Tenio,an fiu habendus fmoniacus,qui poft ekBknm Im
iufnm i iuramentum Canonick prxfiat.
Ca?. i. { D o quodam Presbytero,qui caduco
4 Huartó,an liceat Clerick ante fententix tempus ah EiP
morbo laborabatcopofuo difcedere.
‘
y'nde Alexander fecundusfcri¿ií Gebonardo
5 Huintb,an fme literk Apoftolicis b debeat redire ad proyiuarienfi d Archiepifcopo.
priam Ecckfiam.
ctuis litteiis coníinebami ÍIc..'Hic Clericus otdinem
t Nhabet
Presbyterii: fed quia caduco morbo laborat,8í ipfi
Q .V & S T 1 o
L
ía ptsfentiarum hoc agnouiraus,non aufi fuimus concede;xe fibi.vt offerret,velM¡ñam celebraret. Quja vero languor
in culpa non eft , fuper hac re auftoticatis noftr» decreto
.■confulendo deliberauimus. Confulimus itaque, vt fi fte.quentet hoc morbo tangitur, ab oblatione,& Miífarum ce­
lebratione modis oranibusprohibeatur.lndecens enim eft,
peiiculofum, vt in confecratione Euchariftia: morbo vi.¿fus epileptico cadat. Si verb Dei mifericordia conualuerit
(quandoquidem non culpa, fed infirmitas eft in caufa)eum
íaítificaie iam non interdicimus.
t. fS^Vod autem Epifcopo fuccejforemfibi inftituere liceat
p . \ ¿ e x verbis Zacbanx ¿Papa coniicitur, quibus Moguntino Archiepifcopo permifit adiumem fibi ftatuere, aui
ti defwnBo in plenitudinem poteftatis fuccederet. ff /tem ex
verbk Symmachi Papxdicentk.[Si d tranfitus Papx inopinatus euenerit, vt de fui eleBione fuccejfork non poftit ante
decernere, fac.] Apparet, quod Epifcopi fucceffores ftbi injiituere pofunt. ff item exemplo B. Petri illud idem probatur,
qui B. Clementem fibi fuccejforem infiituit.
C a p I. {Huod Petrus Linum,faCktum adiu.
Cap. II. { A regimine fufiendatur Ecclefix,qui
toresfibi afciuit,fed Clementemfuccefforem.
in terr.trn frequenter eliditur.
Vnde loannes Teitius fcribit Epifcopk Gtmanix,
fa G allix, epiftola vnica, c.x.
Item GelafiusRufiico,faFortunato Fpifcopk.
I e Petrus princeps Apoftolorum adiutotes fibi afciuit
Linum fcCletum.non tamen poteftate Pontifici),aut fol­
«QTV.pet EoropopulenfisfEcclefi»Clerici,vna cum Sabino uendi aut ligandi eis noimamtradidit, fed fucceffori fuo
J N Epifcopo, & Pelagio, fc Lakis propria fuggeftione re- fanflo Clementi,qui Sedem Apoftolicam poft cum,& poieieraiuni, ptsfulem fuum graui quadam neceifitate vexari, teftatem Pontificalem, tradente fibi B.Petro, tenere prome­
cuius eum dicerent incurfionefrequentet elifum. Quod ne ruit. Linus verb,& Cletus miniftrabsnt exteriora, Princeps
icandalum fidelibus videretur ingerere , & Ecclefiam Dei autem Apoftolomm Petrus verbo, fc orationi infiilebat.
vbique.pofitam hac oifenfione turbare, prscipue, cijm eo­
dem ipfo volente huc fe petrexiffeiitmatent, ad dileftioC ap. II.
PALEA
■nem veftram fcripta direximus,vt Ecclefis, cuius reflor ta­ V N ie ipfe Clemens in epiftola f ad la a h m HUrefo.fli cafii tenetur aftriflus, vifitationem congiuam leddatis.
mitamrum mijfa,inter cxterafcribit,quod Petrus adhuc
Veriim, quia nunc idem venit huc Pontifexjfaifaqae omnia viuens Clementem in Epifcopum ekgiU
de feiaflata,diflcminat, fub diuini contemplatione iudicij,
ffSiraon Petrus in ipfts diebus,quibus vits finem hfei pi«vefttsque confciemis ,-exiñímationífque refpeflu, reium fcnfit, apprehenfa manu mea repente confurgens m auii'Sde foleitiffiaie perquiCta, fi aliquando fcilicet, vel in bus totius Ecclefis,hsc protulit verba; * Clementem hunc
domo, ve! in pioceffione, vel in alio quocumque loco pro­ Epifcopum vobis ordino,cui foli mes pisdicationis,fc obatur repente collapfus, vocéfque dediffe confuías, & fpu- fltins cathedram trado : quem pts csteris
n!',
mas ore iaflaffe, quanta fieri poteft examinatione qusta- Deum colentem,;homines diligentem,caftuts,dii«‘' i
tur. Quod tamen, fiue non poffit 'aliquorum faflum teftifi- diis deditum, fobrmm, benignum, iuftum,
V.
«atione firmari,fiue numqua contigiffe dicatur, nen putan. fcientera ferte nonnullorum, etiam ex his, qui« v ,
dum eft,polTe fufficere, fed certum, manifeftimque docu­ Dei inftituuntut, iniurias.
. - .
mentum,quia de tama te non fegnius agendum eft. Eaciat
Sed in Antiocheno Concilio,bec o m n i n o pmp/olem tuam diieflio, fratei Ruftice, fui moris,& aptam maghibeturin quo .c.i}.fic fta tu t u m legiiur.
C a p . 111 . { Epifcopo fucceforemfibi conjtiBO Pontifici, vt eum triginta i diebus tecum effe conftinns, eamque carnibus indifferenter vti neceffatia proba­
tmre mn liceat,
fibi
tione compellas.
j.-nPifcopog non licere pro fe alterum fucceff
^
vetufik Codicibus legitur,oStua- Jfcconftituere, licet ad exitum vits peruenia - Q_ ^
S
gmta.
a al nummum, b graui labore ad laborem. Orig.
c aiquam. d al.Fknnenfi. c l»o p.i.
i
aL
Foropopilknfis,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a al.Apoñolick. h al.ApoftoUci.
u
áDiftinB.qsi.fitranfiJiu. e - N n f iia - 'iT iy - T J jh a .
U n f l. I .c.3 C l e m e n s epift.i.*Omtmtur
g P o lj.U .ú t.q ,A n f.l. 6 ,C 'i 7-Si>V‘¡‘ ^‘<?-'
I
t t TTÍ OiiíTÍT T
r
Epircopoium fucccíTonbur.& quem quéEyif.
lUCCCllUlVrlll fibi
llG’l iureadfcifccre
*UAW a«aiv*a.Mv»w pofe.
©r
.
C lílllís . v i * * '
• *•
copum Ibccefforcm
V z c lU ia
.
n. huiufmodi
Wnfmodi conílituconftim. /' n i defematqui
'
y ;,
jriituiu
fit
iUonm v t U iu t m , non fua, lucra quau-ar,
o
tsle aliquid faflum fuit' ’ ¡^jjaftjcura, id continens, non qui Chriflo femen velit fufcitare,non fibi diuitias congregara.
tum. Seruetur autem i j ^
, & iudicio Epifcopo-1 Quod qui facere contempferit¡iure ab Ecclefitrepudiatur.
gponere j t o ^Ynim quiercentispoteftatem habent,eum |
C a p . V I U . <[
f ib i,& Ecclefi» prodefi,
vtroque pede calceatus intelligitur.
qui d
i g
n
u
s G ratian is etiam manufFn d e Auguftinus contra Fauftum M i nich»um , lib ,} i. c.io.
deguntur.
IV ,
D e eodem.
/ ic » er Concilio Mattini Paps, ac, Í. _
fi ,r,Pircopo¿ non liceat ante finem vits aliam in Ioco
X f u o conftituere fuccefforem. Si qms autem hoc vfut£ tentauerit talis conilitutio irrita etit. Non ergo aliter
leti oportet,nifi cum confilio,& iudicatu Epifcopotum,qui
noft exitum ptsdecefforis poteftatem habent dignú eligere.
”
C.AP. V.
( D e eodem.
Item Hilarius Papa infynodo Romana c c.5.
T,LetiqueSacerdotes *, in moitis confinio conftituti, in
1 locum fuum feruntur alios defignatis nominibus fabtogare.-vt fcilicet non legitima expefletur eleflio, ied defunfli gratificatio pro populi habeatut affenfu. Quod, quara
graue fit, sftiraate. Atque 1 ideo fi placet, etiam hanc li­
centiam generaliter de Ecclefiis auferamus; ne,quod turpe
diflu eft, homini quifquam putet deberi, quod Dei eft. Ab
vniuerfis acclamatum eft : Hsc pratfumptio numquam fiat.
Qus Det funt, ab homine dari non poffunt.
I "{Atque ideo.]//«c vfque ad verfi. Ab vniuerfis,’4¿¿itó
cap.
funt ex ipfo Concilio A rifd m o iP o ly c a rp o ,¿ l im e .
Cap. V I.
( D e eodem.
/íc w Hieronymus adriíM mjd c.i.
M Oyfesamicus Dei,cui t faciead faciem Deus locutus
eft, potuit vtique fucceffores principatus filios fuos fal;
«ere , & pofteris propiiam relinquere dignitatem : fed exírancus de alia tribu eligitur leiustvt fciremus principatum
in populos non fanguini deferendum effe, fed vitae. At
nunc cernimus plures hanc lem beneficium facere, ve non
qusrant eos in Ecclefia erigere columnas,quos plus cogno­
lcant Ecclefi* prodeffe: fed quos, vel ipfi amant, vel quolum fimt obfequiis delinitl, vel pto quibus maiorum quif­
piam rogauerit,& (vt deteriora taceam) qui vt Clerici fie­
rent , muneribus impetrarunt.
Cap, V I.I.
( D i eadem,
/tc » Innocentius Papa 11. in Concilio
Romano, c. 16.
A Poftolica/aufloritate prohibemus, ne quis Ecclefias,
X 1 .& ptsbendas prspofituras,capellanías,¿ aut aliqua Eceleliaftica officia hsreditatio iure valeat vindicare, aut expoltulareprsfiimat. Quod fi quis improbus aut ambitionis
po'ftulaTirMi'ff*^''"'^'*''^'’
preña mulflabitur, &
H i s omnibm auBoritatibus prohibentur Epifcopi fucceffores fib l inftituen. Sed a liu d eli de f u i Jucceforis eleB kne cu
fra m b rn deliberare: a liu d efl ex teftamento, tanquam fu »
dignitatis h » n d e m fi’o iqu»rere. lU n d fierip erm ittin trih o c
autem pemtus prohibetur. Illu d autem B .P e tri A o o fio li ab
lUis va let m argumentum ajfum i, qui tales ftbi fubifituunt,
qualem fib l fucceforem B Petrus qu»fm it. F e ru m quia ofna u m non v u » , fed fanguini capit deferri,at que adEpifcoía
p 7 is 'v e 7 ! 't f T f ‘ ' f ' ' ' '
n'’" ” *
^^•lodkftpo.
idcirco facris Cano
foiom.fedpopul, e le B m e qu» ra t» r, qui e o i u í ' v t ¿ 7 d i¿
lim iuffiis a eft frater pramortui fratris n o tc a
ducere, vt non fibi, fed illi fobolem fufcitaret, etufque vocaret nomine,quod inde nafceterar Quod fi tecufaret, difcalceatiis vno pede confpui folebat in faciem. Nunc
Euangelij quifque prsdicator ita debet in Ecclefii laborire,vt defunflo fratri, id eft, Chtifto fufcitet femen, qui pto-.
nobis raaituus eft: fc quod fufcitatum fuetit, eins nomen
accipiat. At verb qui eleilus ab Ecclefia minifterium euangelizandi r renuerit, ab Ecclefia ipfa merito, dignéquc
contemnitur. Qui enim & fibi prodeft,& Etclefi®,bene intelligitur vtroque pede cakeatus.Vnde illud.[Quám fpeciofi b pedes euangelizantium pacem,euangelizantiumbona.]
Qui autem curam lucrandorum refugit aliorum, diicakeaci
illius non figuratumfignificabit, fed in fe impletum porta­
bit oppiobriam.
( H k verba B..Mugujtinh& in fummam redaBa,¿ interdum mutata funt.quod aliis etiam locis efi adnotatum,
t ^Euangelizandi.] Sequebatur m vulgatis, fc baptizan,
d i: quafuns expmBa, quia in manufcriptis mn Leguntur,
fcut neque in Originali.
Cap. IX . (Locus regiminis ficut defiderantibut
eñ negandus, ita fugientibus eft
offerendus,
I t m Gregorius Papa in regeftoqlib.S.epift. ¡.fiue
cap. 169. Cyriaco Epifcopo,
c fctipturisd veftris vos magnopere requiem quzfiffc
INnarratis:
fed per hoc ad paftoralem follicitudinem vos
congtue veniffe oftenditis; quia ficut locus regiminis defidetantibus negandus eft,ita fugientibus offerendus, ^Et fi­
cut fcriptum eft e. [ Nec quifquam fibi fumit honorem,fed
qui vocatui á Deo, tanquam Aaion:] & rurfus idem pradicatoi egregius dicit. Si vnus/pro omnibus mortuus eft,ergo omnes mortui funt: fc pro omnibus mortuus eftChiiftus,vt & qui viuunt, iam non fibi viuant, fed e i, qui pto
ipfis mortuus eft,fc refuriexitifc Paftori fanfla Ecclefia dicitur g. [Simon loannis amas meiPafce oues meas;j ex qui­
bus verbis colligitur, quia fi is,qui valet omnipotentis Dei
oues renuit pafcete, oftendit fe Paftorem fummum minime
amare.Si enim vnigenitus Patris pro explenda vtilitate om.
nium de fecreto Patiis egreffus eft ad publicum noftrum,
nos quid difluti fumus, fi fecretum noftrum ptsponimus
vtilitati proximorum! ^Quoties itaque nobis ex corde ap­
petenda eftjfc tamé pro multorum lucro aliquando poftponenda. Nam, ficut toto defiderio debemus occupationent
fugere; ita, fi defit,qui prsdicet, occupationis onus libenti
neceffe eft humero h fubite.Quqd ex duorum Prophetarum
opere docemat,quorum vnus prsdicationis officijam vitare
conatus eft,& altet appetiit. Nam mittenti fe Domino Hielemias i refpondit dicési[A,a,a,Domine Deus nefcio ioqui,
quia pher ego fum. ] Et cum omnipotens Deus perfonam
ad prsdicandum qusreiet,dicens. [Quem mittam, & quis
ibit nobis!] vitro fe obtulit Efaias/dicens.[Eccc egoimitte
“ «•] En ab vtrifque exterius diuerfa vox prodiit, fed non d
diiierfo dileflionis fonte manauit. Duo quippe funt ptscechatitatis, Dei videlicet amor, & proximi. Per afliuam
a D eu t.i}. b Efa.^z.Rpm.io. c luo p.}.c.Fo. d al.
fcriptis. e H eh .i.N ’im .i}. f z.Corinth.}. g loan.u> h. ai-finimo. i H k r t .i. k Mfa.6,
>itttj
/
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
1
De Epiícopotamfuccrírotibus:&qu;mqileEpíf-
5^5
copum iuccefforcraíibi iure adícifcete polTe.
r
\
C
i
^
U C C f C t l f e C C U íld a P ^ r c
515
ágúui Tirom
f J A OPFiraatujr.] /» O y m lie jl, &
'
X d ica ó o n is' app«üt. ler contemplatiuara veto «iere- C t& us; fed obglofam non efiemend^um.
nc.
L a s amoii conditoris fm ledulo inhxrere delideians, ne
mittiadpisdkandum debeat, contradicit. Quod etgo lau­
Cap. X I I . ! Pro ingenio difcenthmdoBor
dabiliter vnus appetiit, hoc laudabiliter altet expauit: ifte,
moderetur verba doBrinx.
jietaciis contemplationis lucra loquendo perderetúlle, ne
damna ftudiofi operis tacendo fentiiet: fed hoc in vtrifque
/te?» Petrus a.
eft fubtilitet iniucndu«i,quia k is,qui recufauit,plene non
3.
^ P o r t e t e u m , q u i d o c e t , & in f t t u it a n im a s
™
leftitit; Sc is,qui mitti voluit, ante fe pet altatis calculum
talem, vt pro ingemo difcentium femetipfum
purgatum vidit: ne aut non purgatus adire quifquam facra aptare, k vetbi otdmem pro andicntis capacitate d
jninifteiia audeat, aut quem fuperna gratia elegit, fub hu­ Debet ergo prscipue apprime effe eruditus, k doan?-"®'
militatis fpecie fupeibe contradicat.
piehcnfibitis,maturus,pauidus b: ficut ipfi prohiftif ’ 7®'
hunc Clementem poft me.
‘ foic
CAP. X. f{Locui iw B k n is in vots,dignitatis
fmjrer fit in necefitate.
Cap. X 111. !
omnibusprxeftfirmlos
releuare contendat.
\it iS iin M oralihm ,Hh.13.cAi.ad c.^i.Iob
Item eifdem d.
ciendam fummopeie eft, qubd obedientia aliquando, fi
Lemens, tanquam qui omnibus prseffe te nouetis gn.
de fuo aliquid Iiabcat, nulla eft : aliquando autem, fi de
giilos, ptovt potueris,iuua,& fingulos tekua,qm k fm.
fuo aliquid non habueiit, minima. Nam citm huius mundi guloium onus Sc follicitudinem portas.
iucceffuspiscipicui,cumlocusfupetior impetatur,is,qui ad
percipienda hsc obedit, obedientis fibi virtutem euacuat,
Cap. X I V . ! Contra Chriftum faciunt, qvÁ
fiad hsc etiam ex proprio defiderio anhelat. Neque enim
gratia ,non meritis gradum Ecclefiale fub obedientia dirigit, qui ad accipiend.» huius vits ptoftkum trmmnt.
fpera libidini propris ambitionis feiuit.Rurfus cum mundi
Item Hieronymus ad Titum e, c.t.
defpefltts prscipitur, citm ptobta id ip ifd , & contumelis
Vifvosfpernk, me fpernit. Ex quo tnanifeftmneff
i«bentiit,nifi ex feipfo animus hsc appetat, obedientia fibi
»os, qui Apoftoli lege contempta, Eccleliafticum gia;
Hieritum minuit 1quia ad ea, qus in hac vita áefpeña funt, dum non metito voluerint alicui deferte,fed gratia, contra
inuitus nolénfque defcendit.5
/ fupsrm. « f Obedien­ Chriftum facere,qui qualis in Ecclefia Presbyter conftituétia ¿quippe vkrirais iure prqponitutiquia per viftimas alie­ dus fit,per Apoftolum fuum in fequentibus executus cil,
na caro, per obedientiam verb voluntas propria mañatuu.
Tantb igitut quifque Deum citius placat, quantb ante eius
GAP. X V - ! A d Sacerdotium non eligatur,
oculos tepieffa aibitii) fili fupeibia, gladio ptacepti fe im­
nift qui exteris & fanBior, 0
molat. Quo contra, ariolandi peccatum inobedientia dici­
doBior habetur.
tur,vt quanta fit virtus obcdieti» dcmonftretut. Ex aduer­
Item Hieronymus g in libro Leuitki.
fo igitur melius oftenditur, c quid de eius laude fentiaiur.
icet ergo Dominus de conftituendo priiftipeprscepifSi enim. [Quafi ariolandi peccatum eft repugnare, k quafi
fet h,k Dominus elegilíet,tamen conuocatur etiam Sy­
fcelus idololaciis,noUe acquiefceie,^©^ eft,qus fidei me­ nagoga. Requiritur enim in ordinando Sacerdote, & ptsritum polfidet,obedientia d : fine qua quifque infidelis effe fentia populi,vt fciat omnes,8c ceiti fint,quiaquipisftanconuincitur, etiamfi fidelis eife videatur.
tiot eft ex omni populo, qui doftior, qui fanftiot, qut in
omni virtute eminétior,ille eligitur ad Sacerdotium,k Eoe
aftante i populo, ne qua poftmodum retiañio cuiquam, ne
C A I. X I. ^Quiprxefe , 0 nonmdejjc defiderat,
quis fciupulus lefideiet. Hoc eft autem , quod k Apofto­
epifcopari non debet.
lus (prscepit in ordinatione facerdotis, dicens. [Opottet
autem illum Sc teftimonium habete bonum ab his, qui fo­
Item Auguftinus Hb.i9.deCm t.Dei,c.i9.
ris funt.] Ego tamen, Sc amplius aliquid video in eo, qued
Vi e Epifcopatum defiderat,bonam opus defidetat.Ex- dicit/quia conuocauit Moyfes omnem Synagogam: ;8cpuponeie voluit, quid fit Epifcopatus: quia nomen eft to.qubd couocare Synagogam hoc fitjcolligete omnes ani­
operis, non honoris. Gtscum eft enim,atque inde diñum mi, k in vnum congregare virtutestvt ciim fermo deiaceivocabulum qubd ille, qui praficitur, eis,quibus pisficitut, dotalibus factamentis habetur, vigilent omnes animi viifupeiintendit, curara corum fcilicet geiens, <>%' quippe, fu­ tutesjSc intents lint,vt nihil in eis fapientis,nihil fcientis,
per; mciroi verb intentio eft Ergo Epifcopos i , fi velimus, nihil defit induflris ; fed abfit omnis multitudo fenfuuni,
Latine fiiperintendentes poifumus dicereivt intelligat non adfic omnis congregatio fanftaium cogitationum : vt quid
le effe Epifcopum,qui pi^effe dilexcrit,non ptodeffe.ltaque fit Pontifex,quid'vnftio, quid / indumenta eius, conferens
» ftudiocognofcends veritatis nemo prohibetur, qubd ad intrafacrarium coidis fui, poifit aduettere;
iaudabile pertinet otium.Locus verb fupeiiot,fine quo Re! In hoc, 0 duobus fequentibus capitihus pro Origene ci­
f i populus non poteft, etfi ita teneatur, atque adminiftre tatur B. Hieronymus, harum homiliarum interpres. Quta
tur, vt decet, tamen non decenter appetitur Quamofeféi cur fieri potuerit',fuprd diñinB. 36. c. f quis,eft ainotatuUotium fanñum quxrit chatitas veritatis; negotium iuftum
fiiicipu neceffitas charitatisiquam farcinam fi nullus impo»
Gap. X V I. ^.Populi gubernatio diuina
ftitipcrcipftndsatqueintuends vacandum eft veritati; fi
eleBione prxfletur.
autem imponitur, fufcipienda eft propter charitatis necefIdem- m ex libro Numerorumntatoniriednec ficoranimodo veiitatisdéleñatiodeferen- r l ergo tantus ille , ac talis Móyfes non permittit «
**®!^ta"^fofo«ahatutilla fuauitas, k opprimatur 2 iufta '^cio fuo de eligendo principe populi, de conratu
fucceffore, quis erit,qui audeat, vel ex plebe, ‘l ' j f j — i_ ! Epifcopos.] A p u d S .A u g »fH n u m ,0 Anfelmum
a Inepft.Clementis ad lacobum. h al.impauidus. c aH
Latine fupetimend ere poffuprobabitis, d in ead.epift. e In Comment.ad ‘T T ' T í
conftituas per ciuitates. f Lue.io. g Origents homil. ■
;
* .c . 1 2 .
b'
tlbidtm . i,:abeñahOrmn,i.i-L eu itki. h Leuit.i. \ al.atteftante. ki.Tim ot.h
IPX. ia.Origeneshi)miU 3 .adc. 2 7 .iV m ‘ “
S
C
Q
L
Q
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
T
D c Eplfcopouitti fticccironbus:& quemque Epifco» . ^g
pum iucctlforem fibi iure adfcifcere polle, ^ )
¿} l' 7
non Deum propter Deura qusrentes, temporalia commo­
,
• „
„ .,t e n r e t iu m
o .
da ieflantes, lucris inhiantes,honores ab hominibus appe­
f lio r ij s
ad i g r e '"
’
¡
f e e t d o t ib u s .q u is e i i t , q u i fe
ye„ f o i e t : j U x p f i . s e n a m >a
^
¡
tentes. Hsc quando amantur á ptspofuo, & ptopter hsc
id o n eu m a d fo®c ad c j n
fem b [ A fla m e fetuitm Deo , quifquis talis eft,mercenarius eft,& inter fi­
mino reudetut i cm & Dros
hominem , qui habet Uos fe non computet.
ad t c m e t i p l u m j impones manus tuas ¡fuper ^Non ergo quipr»ficiuntur,femper exteris meliores intelliliguntur.
fp irim m D e i i n
- f
' ¿
:& p r ™
C a p . X X . ( E x eleBkne nmpr»ficiuntur epi­
e u j& feiucs j “ jtotiusfynagogs , fc prscipe de ipfo
fcopi , fed comprobantur.
e, datom c j f i eiajitatem tuam fuper illum,vt audunt
Fnde Hieronymus ad Titum a,c. r .
m T fH itffa e l] A u d is e u id e n te t ordinationem Pnncipis
Llud inferendum eft aduerfum eos,qui de Epifcopatu tnillum
O
_ vtpeneexpolitionenoD
tumelcunt,fc putant fe non difpenfationem Chrifti, fed
^ r , S a h ic p o p u li a c c la m a tio , n u lla co n fa n g j i t a t i s
imperium coniecutostquia non ftatim omnibus his melio­
5 . o n u lla p ro p in q u ita tis habita c o n te m p la tio eft. Pr j . n res lint,quicunque Epilcopi non fuetint ordinati, & cx eo,
n u is a n o t u m .fc p rs d io ru m re lin q u a tu r hatied j s . G lib ro quod ipil elefll funt, fe magis exftiment comprobatos: led
^ a d o p o p u li i í l i tra d a tu r,q uem D e us j g e n t , h o m .m fc ili.
intelligant propterea b quofdam á lácetdo'tio reraot8s,qui«
cet ta li,q u i h a b c t.fic u t fcrip tu m a u d iftts,in fem ettp fs fp m eos vitia liberorum impedierint: ii autem peccata filiorum
tum D e i , & pratcepta D e i in c o n fp e flu eius l u n t , & q m
iuftum abEpifcopatu prohibent,quantb magis vnafquifq;(e
M o y íi v a !d e n o m s ,& fa m ilia ris fu tid eft,in q u o f u d a n ta s
confiderans,& íciés,quia potetes potenter totméta patien­
tur,retrahet le ab hoc,non tam honore,quam onete.fc alioíegis & fcientk « P ® " ' " ' .
Cap. XVIl. (Nonexfauoreffled ex iudicio
tuai locum, qui magis digni funi,non ambiet occupare.
debet venire eleBie.
Caufa VIH.
‘ ■*
■
f o r t a íle e x c it a t is ,m
I
It e m
G r e g o r iu s c l e r o , ¿ c i n i b u s N e a p o lit a n is ,
lib.q.epifi. A<¡.
nouum,nec reptehenfibile cll,in eligendo Epifco­
N Ecpo populi
fe vota in duas partes 'diuiderc : fed gvaue
C ap.
c
eíl,quando in hmufmodi caufis non ex iudicio, fed ex folo
fauore venit eleftlo.
XXL (P ro gradu fui officij quemque melierem ejfe oportet.
Item eiufdem adTitum c,c.¡.
Q Valis enim sdificatio erit difcipuli, fi fe intelligat má-
gjftto effe maioiem!Vnde non folum Epifcopi, ptcfbyicrijfc diaconi debent magnopere prouidere,vt cunflum
populum,CUI prslident,conuerfatione, fermone & fcienti»
e l e g e r it ,i n t e l l i g k q u o d a l iq u a n d o q u i b u f d a m t r a d i t u r , q n o s
ptscedant,verCtm etiam fc inferior gradus,exoicifts,lefloDeus non elegerit.
res,sditui,acoIyti i,fc omnes omnino , qui domui Dei feiC a p . XV III. ( N o n e x a r b i t r i o D e i a l i q u a n ­
uiunt; Quin vehementer Ecclefiam Chrifti deftruit,meliod o d a t u r p r in c e p s E c c l e f i» ,
res laicos effe,quám clericos.
F'«¿eHietonymus.¿,
I f Acolyti.] Efi h»c diBio in omnibus vetufiis Gratiani
4. A Vdafler fortaffis aliquid dicimusitamen quod fcrip- exemplaribus,qu» tamen apud B.Hieronymum nm legitur,
fs./Itnraeft,dicimus.Non femper Piincepspopuli e , k
C a p . XXII. (Populus iudicabit Epifcopumfua.
Ecclefi* iudex per Del arbitrium datut: fed prout meiita
officia non agentem.
noftra depofcunt. Sl malí funt aflús noftii, & operamur
\dctsx
adTitum á,c.l,
Eiali|num in confpeflu Domini, dantui nobis Principes fe­
cundum COI noftram,Et boc tibi de fcripturis piobabo.Audi namque quod Dominus dixit / i Fecerunt fibi tegem, fc V Ereor,ne quomodo Regina e Auftri, veniens s finibutterrs audire fapieniiamSalomonis, iudicavuia eft ho­
Ko.nperme:principem, fc non per confilium mcum. ] Et
hoc diflum videtut de Saul illo , quem vtique ipfe Domi­ mines temporis fui,& viri Niuiuits aflapoenitentia ad prsnus elegerat, fc regem fieri iulTerat. Sed quoniam non fe­ dicationem Ion® condemnabunt eos, qui maiotem lona
cundum voluntatem Dei, fedfecundiira peccatoris po. Saluatorcm audite contempferunt; fic piiitimi in popuik
puli meritum fuerat eleflus, negat eum cum fua volunta. Epifcopos iudicent,fubtrahemes fe ab Ecclefiaftico gradUf
te,vel confilio conftitumm.Tale ergo aliquod intclligamus & ea qus'Epi’copo non conueniunt exercentes,
C a p . X X ' 11. (Q u i clericos fuos mn corrigit ft ctiam in Ecclefiis fieiii'qubd pro meritis populi,aut in ver
pulum corrigere mn valet.
bo , fc opere potens á Deo tribuitur reflor Ecclefis: aut fi
Item Ambrofius in increpatione adpopumalignum famt populus in confpeflu Domini, i talis Eclum,ferm.%%.
j f i s iudex datut, fub quo famem^ & fitim populus paVid autem ego vos arguo, ciim poffitis me vno fermO''
j ?“ , í
r
E
í
*■” »
ne conuincere! conuincot enim,ciim in hac patte ele­
ncos* vobis magis video negligentes. Quomodo enim pofi..
I ^ D o m im .Q » v u lg a t is f e q m b a t u r . k t a le s p e r le u e r e n t ,
q u » f m t m d u B a a u B o r it a t e m a n u f c r ip t o n m , h o m iii» ip .
lum conigete filios,citra fratres emendate non poflumraui
qua fiducia fuccenfeam laicis, cum é con fortibus pudoris
m a n u f c r ip t o f u n t g lo f .
verecundia conticefcam! Ego autem fratres non de omni­
C a p . X IX ( N o n f u n t f i l ü f e d m e r c e n a r Ü M i h s bus loquof.funt certe quidam deuoti,funt & alij negligennorem ao hominibus appetunt.'
tes.Ego neminem nomino; conlcientia fua vnuraquemqus
I t e m Auguftinus traBatu q6.ad c .l0,
conueniat.
loannis.
C a p . XXIV. (Epifcopo ad falutem mnfafficit moribus,¿ vita populo
Vntbin Ecclefiaquidera prspofiti, dequibus’ Paulus
adxquari.
Apoftolus dicitHoa i qusientes , non qus lefu Chrifti]
ItemScáifuper Matthsurnu
Quid eft [fua qusientes! ] non Chriftum gratis diligentes.
C u m
a u t e m g u b e r n a t io p 'p u l i e i m
d i iu b e m r . q u e m D e u s
Q
S
3 al autgratia,autpretio fortpfi excitata. \>Num. 27.
a Intomment ad tum locum. [Siquis efifine crimine.ih
c Anfl.i.c.q.Polyc.l.t.tit.j .Sup.fi ergo, d Orígenes hom.
/,.in lib.ludicum ,¿ gloffa ordin ad c.q. ludie, ta li, populni Sap.s. c In commem.ai locum, [Nemo te contemnat.]d In
tommtn.ai ta verba,[Sed hofpitalem.fa Matth-«2,i Simi'
Ojee %. g Am os. %. h A n fl.q .u iA ^ Ó P h ü .i.
k qmddamauthor opcrk mpeifeB.inMatth.ham.AONec
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
5!5ataS™S£?rDecred lí.Pars, &:(p«
„
--
fo rem ,
- ...u a
no
—
nobi s de fingalis QUS ib i m o ta f u n t, k quom odo v o ta ptep e totius d ai.
fubrogare,.
Elpidio diacono concordaient. Vnde qnia de me.
morati v ili teftimonio dubitate omnino non poffumus, id.
circo ficut diñuffi eft Elpidiutn diaconum ad imc c-:.iU— ...uui ad nos facite
I propeiaie, nec expeñetis vlterius, vt admonitio ad eum
ta tis in
Q J A S T IO
Q
VOdarAem a
m
i
c
o
r
m
I I..
uLtcjmtujryiJucFHJnK.
cenualefceremndebeant,auBoritate beati GregorijPa- j dileftionem in ptsfenti iulfione fpecialiter°a|m
p» probatur,qui in fecundo libro Regefti,indiB.
ne cui fe aliquid dare, vel daturum effe p r o L u a ? / 7 * ’
fru c.Ci.fcribit Antoniofubdiacono dicens.
que de Ecclefiafticis pmetitis caufis'aliq^mTecnS
« ■M Í A i Kv m •niiHAAl- f? ir> A?/ 2
.
*
LU llva
Cap. I. •^in eleBione Epifcopi non munerum da­
cuiquam audeat facete, fme promittere
, aut quafi
fa ?
tio,nec aliquorum patrocinia
Epifcopus ea qus direpta funt non repetat,fed apud eos
conwalefcant.
quibus direpta Iunt,permanete libei'e patiatutffciens qffod
1 Llud ¿ quidem pis omnibus tibi cuis iit, vt inhacele- fi tale aliquid fecit, vel fecerit,nec a nobis omnino peimit.
Iftioncnec datio quibufcunque modis interiieniat prs- titur valere ipfa promiffio , 8: cum iudicij noftri, quod de
miorura , nec quaiumlibet perfonarum patrocinia conua- ipfo habuimus, damno, paftotalis confecrationis ordinemlefcant. Nara, ii quoiumdam patrocinio fuetit quifquam irometeti non poterit. D e Secundo vero cafu in
eleftus,voluntatibus eorum,ciim fuerit ordinatiis,obcdire, rant fecundi %'£»r.
^
reuerentia exigente,compelliturffieque fit, vt res illius mi­
nuantur Ecclefis, k otdo Ecclefiafticus non feruetur. Ta­
Cap. II. ^P oft eleBionem pro inde-m niute Eccle­
lem ergo,te admonente, petfonam debent iibi eligere,qus
f ix licet eUBo iuram entum
nullius incongrus voluntati deferuiat,fed vita, ac moribus
prxftare.
decoiata,tanto oidine digna valeat inueniii,
Cap. II. ^IneleBioneantiftitk communivtiHtaRtaldus Arelatenlis i Epifcopus,Narbonenfis Ecclefis
t i , non fuo lucro quifque profpiciat.
fuffiaganeus, Romam confecrandus ad dominum Pa­
Idem ad Clerum Medi'olanenfem,lib.z..IndiB.it.
pam Vibanum venit ifuiis quippe Archiepifcopus eum conepift.z9.feu c.5,8.
lecraie nolebat,quoniam poft eieftionem fuá propter bona'
lleftiffirai c fili) J officij noftri cenfura commoniti fua- Ecclefis conferuanda canonicis iurauit.Confecratus itaque
demus.vt in hac fufcipiendi.antiftitis caufa nullus vc- eft á domino Pap.a Vtbano , ante puigatus huiufmodi imaftrum.neglefta vtilitate communi,fuo lucro ptofpiciatjne, mento.De iuramento, qubd canonicis noftrs Ecclefis feci
Ji quifquam propria commoda appetit, friuola sfiimaiio- poft eieftionem, nullam conuentionem ante, n digeret,
ae fallatur, quia nec libero iudicio prsferendam libi per­ feci.Naibonenfis verb Archiepifcopus, nullius, prster id,
fonam examinat mens,quam cupiditas ligat.Penfantes igi. criminis caufa, confecrationem noftram omifit, me fcientut, qus cunftis expediunt, ei quem vobis diuina gratia te,neque mihi criminis confcius fum, propter quod'a facra'
prstiileiit, integeirimam fempei in omnibus obedientiam c me vnftione repellat.
prsbete. Iudicari namque a vobis vltra non debet femel I flj'Aielateníis.]/» manufcriptis etiamftc habetur.Sed vk
prxlatusifed tantb nunc fubtilitei iudicandus eft., quantb fum eftfubeffe mendum,quia bic Epifcopus^ vocaturfuffragipoftmodum iudicandus non eft.
neus Archiepifcopi Narbonenfis: in Concilio autemfecunda
A relatenfi, Arelatereferturadpnninciam Fiemenfem,
E t quamuis Guilielmus Durandi in fpeculo de auBor.
vfu pallfohoc citet,vt oftendat Arelatenfem Archiepifcopn
Q V A S T IO III.
fubeffe Narboneifl; tamen loannes And'rex in notis aa il­
Q Fod autém(tmomacus habendus nonfit,qui poft eleBio. lum locum exprefii fcribit, in hoc capitulo non aft de A r iy
nem pro indemnitate Ecclefix iuramentum prxftithjk- l a t e n f i t i r c h i e p i f c o p o . E t p r o b a b i l e e f t , p r o E l e B e n f i , f ‘ U E l a t e uLe probatur. A liu d eft enim ante eleBionem iuramentum f,qm vere]eft fuffraganeus Archiepifcopi Narbonenfis, corftcere,vd feftiBurumpafciciad hocvt eligatur: aliud efl, TMpfefcriptum
Arelatenfis,,
nulla prxcedente conuentione poft eleBi-n^ huiufcemodi iu­
ramentum offérre.ittud ab.offtcio tanquam munus impenfum
deikh;hoc autem cmfecrando nuRum impedimentugenerat.
Q.VASTIO
IV.
D e priore cafu/triiiiPelagitis Papa Clero Catinenfi.
autem clericis ante fententix tempus ab Epifcopo
Cap. 1. ^Qui in Epifcopum eligimr,de r é u s Ecclefiay ^ if u d e r e non liceat, probatur auBoritate Symmachi i
fikis aliqmm fecuritatem nulli fttfoat._^ _
FapT, dicentis,
»T'Afo®áquidém_ iamdudum aá fratrem
coepifcopum
t 5 Symmachi,]CjMi»y libellus Ennodij,nomine Symma1 noftium Eucaipum devifitatione Catinenfis Ecclefis
‘ aHiCuius reddita-eft ratiofup.dift.3 t .comnino, & 4°
fcripta direximus, vc in eis iudicium noftrum potuiliens c.non ms.
. r
.
agnofcesc.Vetumtaraen, quia quofdam ibi non fana mtenCap. t. f A n t e te-mpusfententix non Iket clericis
tioneffed prauis ftudiisdiffenfiones fufcitare , veftra etiam
^ ab Epifcopofuo difcedere.
N
relatione cognouimus, qui fcientes fe ad Epifcop®'"®
Ohne d direfta funt verba canonum , t Qmcunstate,ncc fcientia ,nec vits metitis, poffe perduci, ad hoc
q«e clericorum ab Epifcopo fuo ante fententis
tantummodo inquietare Ecclefiam volunt, vt fibi de bis, tompus pro dubia fufpicione difccfferit , manifeftum
qus ex ipfa-prsfumpta.funt impunitatem futurus promittat euni manere cenfuram 5 0 infra, f Lex Ecclefiaftica
A
D
afup.Apoftolica.hPolyc.U.tU.} Imp.i.c.129. c Polyc. j T ^ -k o ra ri.h Emendatum eft hic locus exAnfel'mo,&Pa‘
M .lm p , i, c . iio A A n f . l. i. c . 4 <i.poly.Li.iif.h.
ycarpo. i.al.facerdoHo me repedat. A:imp.6,c.34a. &
paniifl'
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
De oráinattomks áb e xcom
«2^2^
municato faftis.
_ )
plañhus habentur tamen invm valde emendatofin quopau,
pontificem ai) aliis accuficm priHÍgusni fub luce obiefla cx haberi folent.Prior autem hxc videtur efe fumma quxdam fequentis.
coníiiteriu', exigitnon leünquí,
I f Cssionum.JSic emendatfon efi ex vetuftis coikihus,
C a p . III.
PALEA.
Ennodioipfo, fa [mne, cumprius íegeretur. Decreti. Citare
IVnde Damafus Papa ep'fl.^ aitl]
autem Ennodius vcluh canmes, qui ante Symmachum de j 'p E t 3 illicitam manus impofitionem vulneratum caput
hac re editi erant.Hui veroinglofa citantur[ m t ex epifiolR ^ i illi qui videbamur aliquid accepiffe,habcb.'.nt, fcvbi
Pontificum Symmacho pofieriorum. In Carthaginenli qui. vulnus infixum eft, necefle eft medeciriam adhibete, qua
dera Concilio infin» in códice canonum efl vndecimusca- infixa fanetut macula , id eft,(reiterari neceffum eft, quod
mn,qui citamr infra, s i .q.i.c . f i quis presbyter, fa decimus legitimé aflum, aut collatum minimé probatur, fi petfenonus n ia m fup.4.q.i.c.quifquis Epifcoporum,fa vkefimus flum effe debebit. Nam quomodo honorem poffit retine­
y u m rn citatus ibidem c. placu.c, a i quod, fa p ric h u e re,qui ab illo acceperat, qui poteftatem date legitimé non
adpnmum videmrfpeBaJfe Bnmdm.
habuit,inuenire non poffum.
Sed excommunicati b h k inteUgendi funt, qui in ip''afua
ordinatione panam excommunicationis contraxerunt, qua
V.
Q j A ST I ©
nuquarn in numero Catholicorum fuerunt.Cxterum qui in ­
ter Catholicos prius deputati funt,fi poftea excommunicatio,
S lne litterk Apofiolkk a Epifcopus accufatus,fa dfanlia nk fententia notatifuerint ¡ordinationes tamen eorum, ah
fede v o c a t u s , ad fmm non reuertatur Ecclefiam.
Ecclefta mifericorditer tolerantur.
‘C a í , i. { a fede Apoftolica vocatus Epifcopus ad do­
mum non reuertatur,nifip»rgatm,
Cap, IV, { O rd ina tion es a b excom m unicatis,
fa Apoftolkk litterk innon [m o n ia c e fa B x ,e x m ife r k o y
ftruBus.
d ia toleran tur.
Vnde Sixtus Papa / . ah epift.x.c.i.
Vnde Vrbanus Papa fecundu*
Caú.to IX .
Q u s ft .
I
fcribit, dicent,
Vilibet h fratrum pulfatus,atque ab hac fan&s fede vo­
3 fe nobis
A A * ,.r . „ repracientauetit, ad Ecclefiam taQ catus,9 cum
„ 3rn literis
litetis Apoftolicis;
Apoftolicis , VCl
■men non ptius teuertatui, „quam
formatis pleniter infttuflus, atque purgatus fit,fi fueiit vn
deivt poftquam domum teuerfus fuetit, cegnofcant vicini
fui, qualiter fuam aliorumque caufam hic finieiittquatenus
eam ablque ambiguitate vlla nuntiate, & prtedicate omni*
biis poffit.Ab hac enim fanfta fede kfanftis Apoftolis tue­
ri,defendi,& liberari Epifcopi iuffi funttvt ficut eorumáifpofitione,ordinante Domino, primitus funt conftituti, fic
iiuias fanfts fedisfcuius difpofitioni eorum caufas,& iudiCia feruauerunt)pioteftione,futurÍ8 temporibus fint ab omnibus petuetfitatibus femper liberi.Vnde culpantur i j , qui
aliter circa fratres egerint, quam huiUs fedis tcftoiibus
placere cognoueiint.
.dVU|VIuiaiav
_
c excommunicatis, quondam tamen Catholicis Epif­
A bcopis
otdinatos Ti quidem non fimoniacé ordines ip fot
acceperunt,8c fi ipfos Epifcopos fimoniacos non fuiffe cqn.
ftiterit,ad hsc, fi cotum rcligiofior vita & doftrin» ptstq.
gatiua vifa fuciit promereri,poenitentia indifta,quara coiigruam duxeris, in ipfis,quos acceperunt, ordinibus perma­
nere permittas.Ad fupeiiotes autem confcendere non concedimus.nifi neceffitas, vel vtilitas maxima ftagitauerit, 8c
ipfoiura fanfta conucrfatio promeruerit.
Sed fa illud Gregorfi d ie nominatim excommunicatis
intelligitur,quorum ordinationes funt irritx, f i eorum dam­
natio non erat ordinandk incognita.
' ,
CAp. V. f S f t nominatim excommunicati f u n t f a qj4
aliorum fedes inuadunt, alios ordinare
non pofunt.
Vnde idem Vrbanus ait in Synodo Placentina, c.j.
9 Enteittia excommunicathnk notatus quidam¡Arfa fequentibus.
^chiepifcopus,aliquot clericos alterius Metropolitani
I ordinauit.-quendam capellanumfuifuffragand,illo
—
Rincofulto,depofuit, atque atiu in loco eius ordinauit. ^ R d ln atio n cs, e qu» ab hstefiatchis nominatim exI . H ic primum quxritur,an ordinatio,qux ab excommuni­ V-/communicatisfaft»funt8cabeis, qui Catholicorum
catis faBa eft,aliquo modopofiit rata haberi,
adhuc viuentium Epifcoporum fedes mualerum;itritas efls
i . Secudo,an liceat Epifcopo,-Archiepifcopo,Primati,vel Pa- iudicamusjniii probare valuerint,fe cum ordinarentur, eos
triarchx clericos alterius fint propriis litteris ordinare. nefciffe damnatos, ff Qui/ verb ab Epifcopis quondam cai,Teriio,an -Archiepifcopus clericosfufraganei fui,ilio incon, tholicé ordinatis,fed in fchifmate a Romans Ecclefia íépafulto,damnare valeat vel damnatos abfoluere.
ratis confecraji funt,eos,nimirum, cum ad Ecclefi» vnitatem redierint, fetuatis propriis ordinibus, mifericorditet
Q V & S T I O I.
fufcipi iubemus; fi tamen vita,& fcientia eos commendat,
ff Amodo I verb, quicunque k prsdiftis fchiimaticis, fanVod ordinatio,qux ab excommunicatk celebratur,nul- ftsque Roman» Ecclefi» aduerfariis fe ordinari permife/3i omnino vires obtineat, nec etiam confecratio appel­ rit,nullatenus hac venia dignus habeatur.ff Quamuis h au­
l a n d a ft,teftatur G re g o iiu s U b , epif t . i o . dkens.
tem mifericordi» intuitu m^gnaque neceffitate cogente,
...........................
C a p . i . ff
' Non poteft
" appellari
confecratio,qux fit
hanc in faciis ordinibus difpenfationem conftituetimus,
ab excommunicatis.
^ v O s c confecrationem dicere miUo modo poffunms ^ nullum tamen prsiudicium factis canonibus fieti voliirnuo
fed obtineant proprium tobur ,8c ceffante neceffitate illud
J N
qu» ab excommunicatis hominibus eft celebrata,
quoque ceffet quod pto neceffitate faftum eft. Vbienii»
C a p . II. ^
PALEA.
xcommunicati illicite manus imponunt; qui potefta­ multorum fttagcs iacet,ibi fubtrahendum eft aliquid feue»
tem ordinandi non habent. Vbi autem illicita eft ma­ iitati,vt: addatur amplius charilati .
( {Stiddatnts&cc.fHxcfuntqddita exConcilio ipfo.Ele*
nus impofitio, vulnus infligitur. Vnde reiterari neceffe eft
quod minimé probatur effe collatum.
’ Bio que^ nifid Catholicis faBa fuerit, irrita efe probatur^
CAVSA
I X.
E
{ H x c fa fequens Palea abfunt a plerifque vituftis exema al.ApoftoUci. b A n f.l.i. c, S. c Polyd.i.th,,*
(- 7 4 & M -C P Í 4 .
„
a fup.i.q.q.perillitam.bfup.ca.nosconfecratiomm.
c A n f.l.i 2.C,74.luop.6.c.4o6.dfup.ca.nosconfecratknie
^P oly.lib.q.th.ii.falib.i, tit.}t, C
p
>
&lo.fc. ii. ,
g C .J j.
C4P<e
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Dc oidinatioae clerici peregrini
fcu alterius dicccefeos.
J I^
D ecreti Secunda Pars*
C a » . V I. ( I n h a f it e leB io .q u » n m a Catholicu fa B a probatur.
F n d e Gregorius fcrib it M ediolanenfibus,
p .
E x t a t autem v t r m § in C o n c U k N a n n e te n fi, é* ex e#J
t a iu r hoc p rim u m in O e c re ia lib m , m . deparoch.c. i . J l
B u rch a rd o ,& iu o n e ,fic ^ emendatum e ñ , c m m e j ^
re t u r e x C o n cilio M d d e n ft.
Hh,». epifi.i}.
Os a in hominem qui non a Catholicis b eligitur,nijlta
CAE. V.
1 D e eodem.
pisberaus ratione confenCum-.nec.ft alicuius pisfun».
Ite m ex eodem C o n c ilio Nannetenfi. ¡
»> c.x.
gtionis vfurpatione faftut fuetit, iju locum vel ordineia ¡IN VU us P resb yter, aut i Diaconus alterius plebanum ¿
Inm iaceidetis fnldpimua»
( nifi in itinere fuerit vel placitum vbi habuerit) /
Miffam recipere audeat.
N
'1 f Aut Diaconus.}
c^vA sT io
n.
I.
F i d autem Epifcopus ¡ v e l q u ilib e t fu p e rk ru m cle rig s . v ^ c w a lte riu s f im propriis lit t e ris o rdinarenon debeat,
G aiixcu s Tl3p3 f c r ib it eptfi.z.ad Epifcopos G a lli» dicens.
C i » . . ( A l t e r i u s E c c le fi» pa ro cbia n tm n u llu s
iu d k a re pr»fum a t.
1
neque
eque in ca pitula ribu s,
ljÍ£du»voces.neqm
mC
o
n
cU
k
nefp a ¡u d B u rch a ra u m leguntur.
C A P . V I.
^ A d ordinatknem_ C le ric o ru m , v e l E c d
fia ru m a lte riu s Epifcopi, n ifia b e o i-m in u lt a m
non accedat Epifcopus,
It e m ex C o n c ilio A n tio c h e n o , cap.i
N Vllus c altetius wrminos vfurpet, nec alteiius paro-
chianum iudicare.vel oidinaie,¿autcxcommanicaie
iie !
pr®ihmat;quia talis iudicatio, vel oidinatio aut excommu­
mKnicatio, vel damnatio,ncc rata etit,nec vires vllas habebit:
quoniam nullus alterms indicis, nifi fui, fententia tcnebi- '
tnt, aut damnabitur. Vnde & Dominus ioquitut, dicens e,
Ne trangrediaris terminos antiquos, quos pofueiujit pa­
tres tui.
C A P .II.
EA LEA .
[ f n d e I V ib a n u s Papa.]
I^ L a c u it / vt deinceps n u lli Sacerdotum liceat qflem libet
i. com m iffum a lte ii Saceidoti recipeie ad poenitentiam
fin e eius confenfu, cui prius fe com m ifit, n ifi per ig n oran ­
tiam g i l l i u s , cu i poenitens ptius confeffus eft. Qui verb
co n tia h ac ftatuta facere p rs fu m p fe rit, gtadus fui p e ricu.
l e fubiacebit.
I
Vnde. ] A ntea CMijIdem, hoc eft C a lix t u s : q u ia ,
cum P a le a h » c nondum efet inferta, fequebatur ca, nullus
fiim is ,q u o d eft C a lix t i, H ane autem paleam cita t G r a t ia ­
n u s ex V r b a m fe cm d o ,in fra depcenit. dift.6. c.fin.
C A T . I I I . ( I n a lte riu s P a ro c h ia ,n ifi eo v » ca n te,n u U i
d iq u id agere lice t.
It e m Calixtus epift. z.
N V llu s f) Trim as, n u llu s M e tro p o lita n us, n ullú fqu e re­
liquorum E pifcop otum ,altetius adeat ciuitatem ,aut ad
poffcflionem a cce d a t(qu s ad eum non pertinet,& alterius
E p ifco p i eft P a ro ch is ) fuper cuiufquam d ifp o fitio n e , n ifi
v ocatus ab eo,cnius iu rise ffe dignofcitut,aut quidqnam ib i
d ifpo n atjvel ordinet,aut iudicet,fi fui gradus honore p o tiri
v o lu e rit. Si* a lite i prsfum pferit,dam nabitur,& non ib lum
iH i,fe d cooperatores,eique co n fen tientes: qu ia ficut o rd i­
n atio ita eis & in d ica tio ,& aliarum rerum difpofitio p ro h i­
betur. N am qut ordinare non p o tu e rit, qualiter iudicabit?
n u lla te n u s ptoculdubio iudicabit,aut iudicare poterit.
C A Í. IV ,
(D e e o d e m .
Jtem ex C o n c ilio N a n n e te n fi, cap. i .
I N 1 D o m in ic is , vel feftis diebus P resb yteri, antequam
Miffas c e le b re n t, plebem in terro gen t, fi alterius Parojthianus in Ecclefia f it , q u i proprio contempto Presbytero,
ib i M iffam v e lit audire. Quem fi in u en erin t, ftatim ab E cÜC&3 abdi cant,fc ad fuam Paiechiam iedire compellant,
1 j o c ¿ fequens_ caput abfunt d fex ve tu fiio rib u s ¿
m e n d a tto rib u s G r a t ia n i exem plaribus. I n c»teris a u t m
n a b e n tu r fin e nom ine P a le » quemadmodum & in excufis.
V liflm c Epifcoporum audere debere ex alia ProuincU,
Í . N ad aliam tra n fiiu n } face re , & ordinare aliquos in Ecclefiis,au t p io fe tie ad facrum m inifterium ,N e c d a b aliis
illu c trahatur Epifcop is;n ifi forte per litteras rogatus abie­
rit, non folum á M e tro p o lita n o , ied 8c ab h is , qui cutn co.
f u n t , om nibus ipfius p ro u in cis Epifcopis. Qupd fi nullo
in u itan te in o id in ath fu p e iu e n iat, ie a liq u o s , vcl ordinate
p i* furap fe iit,ve l quoilibet a flu s i l l i Ecclefi® competentes,
qu i ad fe m in im e pertm ent,vfuipate tentauerit, vacua quU
dem & inania erunt om nia,qu® gefferit,ipfe veibhuius tnd ifcip lin a ti aufus, & irra tio n a b ilis coepti dignas caufas ex­
pendat, e tamquam depofitus á fan fla Synodo, &,pioptes
hu iu im o d i p iafum ptionem iam prsdamnatus,.
( H » c eftprifca verfio.D io n ysq autem interpretatio,qu»
& C o n cilio ru m tomis efi inferta , ¿ d B u rch a rd o ,¿lu e n e
affertur ¡aptius exprim it fententiam Canonis G r» c i. Tamen,,
quoniam neque ipfa om m bus locis omnino rejfondet, vifumefi v e rb a G r » c a m u a tu m verfione apponere.l
MiiiAva f’ üm iiTm i m /jta t í q l ÍT»f«c is r» ^ u (t Í! íjvg^v puaaCtij-iii, ;['le,«rvví(» cs im itiBa. Tivúc « ; mpsa.ysiylu,' ristf-.
h ’ awiiot&qsm ieiziid in p p v í, i) //», mtgjOiXuatlt dfU*!(1o áik qqafAfjjtTtin tÍTí/ua'^jOTXÍnt, Xj f f i m ji dovf Shor-ói m , l í vfis T
orofiyeíli). et” 'j («»¿¿»65 xttKotmos intVSít
aráuTu; ’( íh'yeofoisaja.
, 15 itaiartt'tnl. ■/¡t)’ iutóanap»».
m q y y u í'm 'i |U» lappotini-iras dw ñf, éxog* «|> aáíatr. M ms3cy.-y/J¡M
, X) ¿ u m ¡j ytsdxe*''
úotí, i¡ f i
m p a M y v 'íhxeifíiantt tíw' -wpoammiui Jixiw , xcthxftfiptf b-
5
toSí» «(Tu ‘dnri ri ¿yiae otujódliu.
N u ilu s Epifcopus audeat ab vna prouincia in aliam trsnfire,8c in Ecclefia aliqúós ordinare ad ptomotiqnem lituig i s , /n e c fi alios vna fecura adducat, n ifi accitus vencnt
per litteras M e tro p o lita n i, & eorum , qui cum illoEpilcoporum , in quorum legionem accedat. Q god fi nemine vocante inordinate a d u e n erit, vt aliquos ordinet, ac ncgoti»
Ecclefiaftica ad fe m inim é pertinentia conficiat, irrita qui­
dem fu n to , q u s ab eo gefta fu e rin t: veium & ipfe fu*
p y id e n ti® , & in iq u i incoepti iuftaro poenam fubeat, hmc
U m á fa n fla Synodo depom us.
11
C A P. V
. ( A d ordinationem E ccleft» qu» f b i
commiffa non fu e rit,m in im e accedat Epifcopus.
It e m
ex eodem A n t io c h e n o , cap. 21.
" p Tifcopum g n on debere
in alienam irruere ciuitatem j
in regionetOiq»
A-»qus probatur n on effe fubiefla,neque
a P o l j c d .i .t h .i b C a t b o li c i s ,¿ m axim e d Longobardk.]
O rig. e A n f . l . 6 .c .i z a .i u o p - i A .c .q z .& p .} .c ,z i 6. d abeft
a l O rip e D e u t .i 9 .P r o u .z i. f fen-A .d ifi.zi.c.D epem itentia ,d ift. 6,c.fin . g al.pro igpaorantia.k P e l y c .l.z .t it .n .B u r c .
t. r .C.66. A n f . l .
a E t in c a p .l.i.c .x < ,% .B u rd ) l.2 ,c .9 i. "
p ■u
aLparocbianum . c S u r c h . l . i. c . io % . l m p . ¡ . c . u °
01, P a n .l. a. c .z i.in fra . p . i. c . io t . ex epifiola B on ifacq. d a l N e c a l i o / tUucffitr»
Í.C.119 .lu o p.5.c.t
c .E p ifco p u m .v erM m f i, i ext.de P m c h - .c .iffi}ir c ,k i, c .s a ,
luop,i,c.iaz.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
hat Epifcopos. e a l.e x d p ia t. t id efi fa c ri n tu n fi^ u ’
l B w c h . l . i . c j p i . l U D p s i. C . l l ^
ji
Caufa IX . Quasil.111
j d eius curam m in im e n o fc itu rp ^ titi* re ,a d a liq u id ; o r d i- .
nandum neque Presbyteros a ut u ia c o n o j co n fti tu e r e , a d '
alios i E pifco p o s pe rtin e n tes,n ifi fo rte cum v o lu n ta te , &
te ftim o n io 3 p co p iiq te g io n isE p ifco fo .Q u o ^ fía q a ifp km ,
íio ta m q u id tale facere v o lu e r it , ir r it a q uid em e tit h u iu f ­
m od i o rd in a rio , Sc q u x m alé 4 v fm p a u e rit, k S yn o d o a r­
g u a n tu r,N a m 5 IÍ ord inare n on p o tu e rit, n ullatenus ad a lio s
pertinentae ia d ic a ie p ctiiim a c.
I f A d a liq u id .J Inh ocukm Canone Dionysij verfio pu­
rior eft.'hic autem habet fupet otdiaatione cum[qaam,quod
Grxce efi:’/4ipf ’pniu w k , id eft,n q ue m p iam o rd in e t.
t ! Ad alios Epifcopos, Eodem fere medo Dionyfitu
Grxce lefitur, etf mVat Wifo '£ha»i:atm vmmfopivt, in locis
alteri E p t f c o p o f u b i e f t i s .
3 f E t te ftim o n io . ] Grxce tantum efi, u » y iifjx t , quod
Diornfiiu v ertit, cura c o n filio & vo lu n ta te .
4 f E t q a s m a le .] k c efi emendatum ex vetuftk exem­
plaribus, 0 ex exteris editionibus Conciliorum prxter hanc
poftremam quatuor tornorum,Dmyfius habet, & ip fe co6r'« ..-ra ,. - „ U i 7 rx c ie S , riéuih'éPnmiai-úsriirii
e f NamU ( jocanxc
t r ia
e x e m p la ri
v,.—
De ordinatione C le t lc l pcregflni
feu alterius Dioecefcos.
516
Cap. X. ! Clerici ah Epifcops alterius Parochia: ordmmgk
proprio in fuis ordinibus recipi pofunt.
D e his ita fcribit Vtbanus Papa Hugom Lugdumnfi
Archiepifcopo.
T Vgdunenfis«Parochi*6 Clericos,quos contra flatut»
l-?Caaonum ab altenus Parochi* Epifcopis ordinatos literarum tuarum fignificatione monftrafti, cun» graduum
fuorum honoie recipere religionis tu* prudentia poterit, &
eas ^iks Canonice, & line ftaukate aliqua ordinatos con­
ftitetit : Ü tamen eorum probabilem vitam id indulgenti*
perfpcxetis promereri. Legimus c quippe S. Epiphaniura
Epifcopum ex Dioecefi S. loannis Chryfoftomi quofdam
Clericos ordinaffe: quod ftnftus vir omnino non feciffet.fi
ei ¿detrimentum fore perpenderet.Quos igitur tecipiendoi
moderatio tua arbitrata tueiit, iniunfta, fatisfaftionis gtatia, ptoptei Ecclefiam, quam oftendeiunt, congrua p«nttentia miierationis intuitu in fuo quemque honoie reci.
pies,felua in omnibus Sanaoiu» Canonum difciplina.
..............
mamifcrtpta collata f u n t , mmime habetur.-
fed 0 prifca verfio 0 D m y f ia n a h a b e n t .S m lis fententia
legitur fiip.c.nuaus P rim a s .
Q _VA S T I 0
III.
Fod autem Archiepifcopus Clericos fai fttfroganei, iUS
inconfulto damnare valeat, vel abfoluere, ftc v id m r
pojfe probari. Sicut totius Epifcopatus Ecclefix in pótemete
funt Epifcopi, fic 0 Ecclefix totius Arcbiepifcopatus ad
Dicecefim pertinent Archiepifcopi. Focasitur enim Epifcopi
/te?» ex Synodo ConftantinopoliUna prima, c.ir
¿ Mettopolitítno Ín partem jhílicitudink, wo» in pkmtudi'_ TiPifcopI,qui extra Dicecefim funt,ad Ecclefias,qu* extra nem poteflatis. Sic quippe vices eis impertit, vtpoteBatem
JEierrainos eorum funt,non accedant,neque confundant, fuam fibi non adimat. Fnde 0 fim eius confilio n M ek
& petmifceant Ecclelias, Secundum i regulas ftatntas,Ale­ agere licet,ficut in Concilio Martini Pap.* e Ugitur,'c.4.
xandri* quidem Epifcopi ea, qu* funt in Agypto, tantum
CAP. I. ! Nec Epifcopi fine Metropolitani confenfu,
modo gubernenr.Orientales autem Epifcopi/olius Orien­
nec ille fine eorum confenfu aliquid agere debet.
tis cutam gerant feruatrs tamen honoribus primatus Ecclefi* Antiochen*, qui in tegulis Niccens Synodi continetur.
Sod & Afiaas Dioecefis Epifcopi ea , qu* funt in Afia, 8c i. 'p E r fingulas prouincias oportet Epifcopos cognofcere
i Metropolitanum f fuum,&ipfum primatus ¿uram fufqu* ad Afianam tantummodo Dicecefim pertinent,gubernent. Ponti autem Epifcopi Pontic* tantiim Dioecefis ha­ cipe* : nihil autem agere reliquos Epifcopos pr*tet eum,
fecundum quod antiquitus a patiibus noftris coaftitutura
beant curam.Thraci* verb ipfius tantummodb Thiaci*.
I ! Secundum.] A/kí«í« eft interpunBio,vt magis rejpon- cotinetur in Canone. ¿Propter quod Metropolitanus Epif­
deatGrxcoCanoni
nft fic x.mutc,n\ fif,
foue, copus nihil pr*fumptiue affumat h abfq; confilio c*teioiu.
Scc.quodDionyfius vertit,^ed iuxta Canones Alexandrinus
Antiftes,&c. In editione autem Conciliorum in tribus tomk Cap. 11,
Sine Metropolitani confcientia contra fiiam
Dicecefim nihil agat Epifcopus.
deerunt hxc verba, ea qu* funt in Agypto tantummodo
Jtem ex Concilio Antiocheno, c.p.
gubernent,Oiientales autem Epifcopi.
'C a p .
V I I I . ^ N o n accedant Epifcopi ad Ecclefias,
qux funt extra eorum Dicecefim.
Q
¡¡.p E r fingulas prouincias Epifcopos fingulos fcire oporA tet, Epifcopum Metropolitanum, qui prseft curam &
follicitudinem totius piouinci* fufccpiffe. Propter quod ad
N Oa inui^ati Epifcopi vltta Dicecefim accedere non ] Metropolitanam ciuitatem ab his qui caufas habent, coqdebent fuper ordinandis aliquibus, vel quibufcumque j curratur. Quapropter placuit eum,8c honore pr*cellere, &
difponendis Ecclefiafticis caufis,feruata reguiU,i qu*fupra 1mhil vltta fine ipfo reliquos Epifcopos agere,fecundum an­
fcripta eft de vnaquaquel Dioecefi. Manifeftum namque tiquum Patrum noftrorum Canonem,nifi hoctamhm,quod
eft, quod per fingulas quafque Prouincias Prouincialis Sy- vnicuique Ecclefi* per fuam Dicecefim competit Vnumnodus tdminiftrate,& gubernare omnia debeat,fecundum quemque fenim Epifcopum oportet habere iu* Diacefis
ea,qus funt in Nicsa definita.
poteftatem, vt regat,& gubernet fecundum competentem
.1 ^ Seruata regula. ] Ita in omnibus editionibus huius fingulis reuerentiam, & ptouidentiam gerat omnis regio*.
pnfcx verfionu.-fed in Grxco Canone h k eflinitium periodi
nis,qu* fub ipfius eft ciuitatedta vt etiam ordinare ei Pref0 qux fequuntur ex ipfo pendent,quemadmodum Dionyfm
vertit, feruata veib qu* fcripta eft dc gubernationibus b byteros & Diaconos probabili iudicio liceat, & de fingulis
regula,manifeftum eft.qubd illa, qu* funt per vnamquam ipfius regionis caufis cum moderatione, 8t pondere difque prouinciam,ipfius prouinci* Synodus difpenfet,&c ' | ceptat( Vltra amem nihil agete permittitur circa Me­
tropolitani Epifcopi confcientiam i : nec Mettopolitfc*
1. pars. Hts aucBmtttibus prohibentur quilibet Epifcoti
elencos altmufi'^ordmare,
¿jtéeeñtHrMcontintAt crita I í nus fine estero tura aliquid gerat confilio facerdotum.
qmbus Sacros Ordines diftribuere,an Ordinati « i Epifcopis
a lmp.6.c.i,\a. b al.Eccleftx.c Socrates l.6 .ffifi.e .\z .0
fuis tn propriis Ordtmbus recipi pofiint.
il.T riper.l.io,c.i'i.N ice.l.iU c.t i-d a t. eis. eincapitu
M artini Bracharenfts, c.4. i d - P r i m a t u m Metropolitani
ifispatuRutprimus, b é u flíi chuicinm,
'
~
Spifiopi.^ A p o ft.u n .i4 h d fibi afiumat.i
Cap,
IX .
Ite m
! D e eo d e m .
ex eodem, c,3.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
De ordinatione Clerici peregrini
Decreti Secunda Pars:
S
e^o
feu n.
áltenos
Diaccíéos. ^
I 4*' /
-fcu
—A.-------------A I ff
- Confcientiara.]1 G
/Zrá’Fe
Aluo c in omnibus Roman» Ecclefi» piiuilegig t
rx ci eU.ii-xfxi
eftjUpgr. r i UAJP'i'aólAtilt'é',
M n/t-rirm '¿hni*
Metropolitanus ablque ceterorum omnium comp,rrv, lUncA' ixriy af to TO> w Utyrih yniem- Itaqm eadem voce
yt&m vtitu r canon, tam in confenfit Metropolitani, qudm cialium Epifcopotum inftantia, aliquorum audiat canf'®’,
fuffraganeonm. Sed ob multas varietates placuit apponi quiairtic» etunt alitet aft»,quam in confpeftu eotum
nium ventilat»,8i ipfe, fi fecerit, coetceatuikfratribm"'’
wrba G rxca cum verfione noua.
T
ouf íü tj
Tovt
ftUSPJMJ
if a c lm ¡ m p p j i u v
'[ h m i o ivw ! e iM y,a ¡ y r i ,, 4 h r ñ
'
'» .....
m '
Cap. V.
ff De eodent.
Item AnicetusTaga Epifcopis Gallix, c.u.
mi
.
^ cvuoTfí^ .
ms 7ÍC
7 HÍ (orofÑst "hk r i á t í w^ovaXj
, ......., wtb^j'Sm
—
í'Mi*ne . o
oflc»
ijh p c K
K ijvi
x i TtMli'
vtuaeti^ei
m mfiypegMt-jfinai,
9w iéblt
71/)}
a
«¿puyfññiq «i/Tát, foiJím ufáflm cFeiTlly Tvvs Aomv! '¿h- A Rchicpifcopus nihil de Epifcopotum caufis
mómot h&iéim!, ifi) 4 of\ái<¡'i xf-Sirtaruff^
. ¡rtt7Í)ay
■ , ■ . n communibus,iuxta ftatuta c Apoftolorum ahfn
CUti.
•>!-*- ént
S™ n-í
ívrtmi ShIátAes
íJifiAXa nafoiiúa
i¿ ftoium illorum auar rnnfilin np<- ;il» «m
Jtiwo'va- > » TauTa ¡rita,
t í ínfiTaj
itufoma , ¡y
? llar’ kuTlri
' iíCSt^ta qS ‘tíitmomr i^em'ta
tcwri vafPMÍetf,diomfímHy
’édnCín-iurta'&iháSHtu,
twití
'Auyuuuu,, v.ufv.u*. yvy Teiytr?
.
......
~ ves-i -I..'
'-. i-C ori-r.'
d¡ ttoporata m tlBui im/m t ~í; '
TÍt
ib i a
t'twri
Aiv,
>«j>»75y«V atfitrCoTipfvf
G ap. V I. _
%De eodem,
XIVj áft>i; K¡
ly x^ifotoyiay
-uf-ctt,/,,,-,*, ¡i,
n, diaulm!, ¿ rfi) nfíovee
■-,
.
*. tofafluy n’ffbxotfay,
---- A üi
Jtem in eadem eptfi, c.j..
íitac» SlaXa/tCrioty. tt^afltfa) •’j■' U tiri
efícm if»w4?i« la e o tc c iT a W n m o T m , ly r iu i <ppp<nidtt ta
Xa r i
7H
iJUi'^tn!Q\iu(
¡ /tmil' áum áiAi 7¡¡i
Mi*
m t )túieatc.
Epifcopos,qui in vnaquaque prouincia funt, noffe opor­
tet eran, qui Metropoli prac^effi.vniuerfe quoque prouincia:
curam fulcipere.eb qubdin Metiopolin vndique conueniunt omnes, quicumque negotia habent. Quapropter plaCBÍi,& honote ipfum ptscelleie, & reliquos Epifcopos ni­
hil aliud a fine ipfo facere ( fecundiim veterem, qui viguit,
Patrum noftrorum Canonem ) quam ea fola, quacumque
sd cuiufque parochiam j ihbieftafque parochi» regiones
pertinent. In cuiufque enim Epifcopi poteftate effe, pro­
priam ipfius parochiam ,vt eam adminiftret pro ea,qu»
cuique conuenit,integritate, & vniuetf» regioni, qua fu»:
ciuitati fubiefta eft piofpiciat, confulatque: ita vt & Piefbyteros, Diaconofque ordinet, & fingufe qqaque cum iu­
dicio explicet. Prsterea verb nihi! quidquara facere aggre­
diantur fme Metropolitani Epifcopi; neque ipfe fme leli.
quorum fententia.
Nififorte Epifcopi ipfi. cemowos.in.Ecclefid fm ordinare
ctntempferint.
C a í. i i i . Metropolitanus conjlimat acimmos,.qms
Epifcopus habere neglexerit.
Vnde in feptima Synodo, c. t i .legitur,.
h fimus debltores omnes facias regulas cuftbdiifi,
C Vm
& eam, qu» dicit, in vnaquaque Ecclefia oeconomos
d autem aliquis Metropolitanorum inflatus fuetit, &
SIfine
omnium comprouincialium prsfentia, vel coníílio,
Epifcoporum, aut eorum,aut alias 'caufas,(nifi eas-taiuum,
qu» ad propriam fuam parochiam peitinent}agere,aut eos
grauare voluerit,ab omnibus diftiifte cotrigatut, nec talia
deinceps pi»fumete audeat. Si veto incoirigibiUs,eifque
inobediens appaiueiit, ad hanc Apoftolicam Sedem, cui
omnia Epifcopoium iudicia lefetri e pixcepta funt, eius
contumacia lefeiainx, Tt vindifta de eo fiat,8c ceteii fitaarem habeant.
Gap. V 11.
ff ü e e e im ,
ítem Calixtus n ^ t f Epifcopis Gallix, epiji.i.c.j-..
X I Vllus ¿Trim as,vel Metropolitanus dioecefani Eccfe
i N fiam, vel parochiam aut aliquem de eius paiochia pucu
fumat excommunicare, vel iudicaie, vel aliquid agere,abf­
que eius confilio , vcl iudicio : fed hoc obferuet, quod ab
Apoftolis, ac Patiibus, 8c prxdecefforibus noftris eft ftatu­
tum,& a nobis confirmatumiid eft, fi quis Metropolitanus
Epifcopus ( nifi quod ad fuam folummodo ptopfiam petti*
net parochiam ) fiiif confilio, & voluntate emmutnCom*
«-W.tow*.:-!!.—r M
T *1
prouin
cialium ÉpifcoiiorHm
extra aliquid.agere
tentauerit,
gradus fui periculo fubiacebit, 8c quod egerit, irritum ha,beatur, & vacuum. Sed quidquid de Prouincialium Cocpifcoporum caufis, eorumque Ecclefiarum, 8e Clericorum at­
que fecularium neceffiutibus agere, aut difponere neceffe
fueiit,hoc communi h confenfu Comprouincialium agatur
Pontificum, nec aliquo dominationis faftu, fed humillima
atque concordi adminiftratione, ficut Dominus ait. [Moa
veni miniftrari, fed miniftrare. 1 & alib i/[Q u i maioied
veftrum,erit.miniftervefter.] Similiter,& ipfi Coraprouinciales Epifcopi cunfta cum eius confilio f.nifi quantumad
parochias proprias pertinet) agant,iuxta fanftorum condi­
tura Patrum.?)" infrd.{ Vt vno animo,vno oie concoiditM
fanfta glorificetur Trinitas in fecula»
effe debere 3 modis omnibus inuiohbilem cuftodire debe­
mus. Et, fi quidem vnufquifque Metropolitanus in fua Ec«lefia conftituerit oeconomum, bene vtique efi. Sin autem,
ex auftoiitate propria Conftantinopoleos Epifcopis licen­
tia eft ptaponendi oeconomos-in eius Ecclefia. Similiter &
Metropolitanis, fi Epifcopi, qui fub eis funt, non fategejint oeconomos ftatueie in fuis Ecclefiis. Idipfum autem
leruandum eft etiam in monafteriis.
Probatur Bud idem exemplo A pofioli,qui fornicatorem
Corinthium impcenitentemfatanx tradidit .-.pofieapeenitenim Ecclefix reconciliauii, hoc tantum fcribens Corinthiis CAiP. V III. ff 7« fuffragand' parochia nihil abfque elM
Conftlio-Mempolhanus agat.
in prima c,fa fecunda epiftola, v t excommunicato non com­
municarent , fa reconciliato foda charitate copularentur.
Item Nicolaus Papa.|[í)¿ií/p>ha BimicertfiArchiepifcope,
Sed contra probatu*' auBoritate multorum,.
C i i . IV . { . Metropolitanus fine Epifcoporum confinf») ^O nqueftus / eft Apoftolatui noftro fiatcr noilei
y^Sigedodus Archiepifcopus Natbonenfis , quod Cle­
vefprxfentia alicuius eorum non audiat
ricos fuos eo. inuito ad iudicium tuum venite compel­
caufas.
las , & de rebus ad Ecclefiam fuam pertinentibus, eo
A h enim Higinus Papa á,.epift.i .c.i,c.24. e al.terminare. Í Concor..Lucius epift.i. c-i-Z E tiF
a «fetTTM.b Tuop.3.c.iqíf.Cont.Chaktd.ca6.fup.dift.Í9> ib id .l.i.c . 6s. luop.^.c.io.fa p.iq.c.pi.P a n .l.a .c.ip-A riqpiia in quibufdam,fa infr.i6.q.6.quoniam itiquibufdm*
t t .C o r .y i.C o r .i.if a m iu s f.4.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
l.i. c .ii. haLcum omniur»,lMatth,io,liMattb.i}-Ñfie>
p.i..c.q4 ,Pm,Uc»as*
J '¿ 9
C j3 .ljíh
iX f
III,
íncotiíuítOiquiGiatepatásrdiatustmdiípgnas: camhoí' quod íuilTe -r ■
jiec aníiguitas(cui Pattes fanxenint reuerentiamjhabeat,8c niaretur ’
clenci pciígnni
éicecel'eos, '
>Ptonunciatioinfirmarefurjautfir-
aufloiitas
facrorum
canonum
pcnirus
inteuijcat.'nifi
forte i nt ííiu
pro
caufis,qu*
apud fe
terminare
non poíTunt,
ad te quafi
i s xm’mo
é A Trfif A j % 7 >uxta quod fuiffet,pronuntiatio,
ad Patriarcham fuum pronocauetmc , vel fi Epifcopus fuus
M i
decelTem, m Eccielix uixludiao tuo diípeoíatevolue-.
?
™ ‘““‘«>s&c.
lint.Primates enim, vel Tnriarchas nihil priuilegij habere I
^ ^Pr'mafedes nufím iudi.
p¡* csteris Epifcopis, nifi quantum facri canones conce-1
r
dofubiacm.
' "
«nnluetudo illis antiquitus contulit, definífonocentius Vaoa.a
...........
3unt,& p r i f c a coniuetudoiiu^
pnmam
fedem.iuftitiam i temperare
«-' priuilegia
O— fer- i
musdta vt
fi Apoftolica fedes aliquam J ? deliderantem.Neque emm ab' Augufto,
Angufio,neq; ab omni,
uentur Ecclefiis : pr*terquam
p, fteciali-primlegio , clero,neque k reg.bus,neque k populo iudex iudicabitur.
Icclefiam, v e l i p f i u s Reñoiem q
P
í
^ In ómnibus vetufhsGmtiam exemplaribus citatur ex
decieueiit honorare^-^^
^
Jnnocentio. Sed fere eadem habemur in Concilio Romano,
fub Sylueílro,c.zo.& ex ipfb átant indican CoileBores.
I ! Iuftitiam temperare delideramem,]5¿ce»«»j¿»/>;?.
normiaex Syluefíro. Sed invulgataCsncilq editkneeft,
re -; quoniam omnes fedes a prima fede iuftitiam defidetans
--------- J;!;auiiit,ne fine eius
^ I n M a ordinariaíklegit»r,ic Angelo.id eft,Epifcopo
fcribit: de manu cuius peccata fubditomm requirit, & fine
cuius confenfu fubditos iudicare non prslumk ipfe loan-
Cap. X I V .
De eodem.
^
Item Symmachus Papa.
liomm ¿ lioininum caufas Deus voluit hommes ter­
minare,fsd fedis iftius Písfulis fuo,fine qusftione, re»
feruauit arbitrio. Voluit beati Petri Apoftoli fucceíTotes
^ Sola emm Romana Ecclejia f ia auBoritate valet iudica­ coelo tantum debere innocentiam,8c fubtiliftimidifcuffotiste de omnibmde taverb nuüi indicare pemittimr.
indagini inuiolatam exhibere confcientiam, Nolite sftiCap. X .! Apoftolicx fedis iudicium a nemint
mare cas animas inquifitionis c non habeie formidinem ,
eft retraBandum
■quas Deus prs csteris fuo referuauit examini. Non habet
Vnde Nicolás Papa «á Mkbaelem Imperato­
apud illum leus de allegationis nitore fubfidium, quando
rem tn epiftola,cuius initium
ipfoium fañoium vtitut eo tefte, quo iudice. Dicas forli[Propofueramus.]
tan, omnium animarum talis erit in illa difceptione conAter¿ profeñbfedis Apoftolica:(cuiusauñoritatema- ditio:replicabo,vni diñum á,[Tu es Petrus, 8c fupet hans
i ioinon eft) iudicium a neraine f*re retraaandum:neq; petram sdificabo. Ecclefiam raeam:8c quscumque folueris
íuiquamde eiusliceie iudicat*mdicio:iuxtaquod i Inno­ fuper terram,erunt foluta 8c in coelis.] Et lurfus fanñormn
centius Papa Ruffo,& csteris Epifcopis per Theffaliam cÓ- voce patet, Pontificum dignitatem fedis eius, fañam toto
ftitutisjfcribens, ait. [Nemo vnquam Apoftolico culmini orbe venerabilem : dum il li, quidquid fidelium eft vbique,.
(de cuius iudicio non licet lettaftate) manus obuias auda- fubmittitur :dum t*tius corporis caput effe defignatur. De
ñer intulit, nemo in hoc rebellis extitit, nifi qui de fe vo­ hac mihi videtur diñum pet prophetam, e ¡Sihsc huinilialuit iudicaii:! 8c beatus Papa Geiafius c. [Nec de eius iudi- tnriad cuius confugietis auxilium f 8c vbi relinquetis glp-.
cio(id eft Romans Ecclefis) canones vmquam prscepetut liam veftrami
C ap *XV.
^De eodem,
iudicari, fententiaraque illius conftituerunt non oportere.
item Anterus Papa Epifcopk prouinciarum.
diffolui, cuius potius fcquenda decreta namdauerunt.]
Bxticx, 0 Toletanx.
Caput hoc apui exteros etiam ColkBores, multis verbk
omifiis,in fummam quandam redaBum eftI ynnocentius.] In epiftola Nicolai, 0 apud reliquos Col­ F Aña f fubditorum iudicantur k nobis-.noftra verb iudi-.
cat Deus. 0 infra. ^Deteriores ¿ funt qui vitam, mokBores cj?,Bonifacius. Ferum neque in Bonifacij,neque in
Innocentij Epiftdk inuentum eft qmd h k affertur. In ta lefque bonorum corrumpunt,hisqui fubftantiasaliorasii
vero epiftola Nicolaus refert etiam alia quxdam ex epiftola fisdiaqne diripiunt.
Bonifacij ad Epifcopos per Theffaliam.
Cap, XVI.
^De eodem.
Cap, X l.efjA b alik damnatos,v d excommunicaItem Gclafius Papa ad Faufttm legatum.
tos Apoftolica foluit auBoritas.
•rift fc funt canones, qui appellationes totius Ecclefis ad;
Jtem Athanafius Patriarcha Papx Fe­
1 huius fedis examen voluere deferti. Ab ipfa verb nuf­
lic i fecundo d..
quam ptotfus appellari debere fanxerunt: ac per hoc illam-,
de tota Ecclefia indicare; ipfam ad nullius commeare iudi-.
yit e fempet veftis fanñs Apoftoik# fedi licentia in- cium : nec dc eius vmquam ptscepeiunt iudicio iudicari,,
iufte damnatos , velexcomraunicatos poteftatiué fua lententiamque illius conftituerunt qon oportere .diffolui,.
auñoritate reftituere 8c fua eis omnia reddere, ic illos, qui cmus potius decreta fequenda mandarunt.
tos condcmnauerunt, aut excommunicauerunt, ApoftoliC ap . XVII.
D e eodem. .
eo punite priuilegio : ficut etiam noftris, 8í anterioiibus
Idem
omnibus
Epifcopk.
i
cognouimus aftum temporibus.
^ Vnña (per mundam nouit Ecclefia, qnbd faCrofanña Cap. X II.
^ D i todem<,
W Romana Ecclefia fas de omnibus habeat iudicandi,
_
Item ibidem pauto inferius.
A Ntiqms f leguUs fancitum¿ eft, vt quidquid (quimuis
± X \si temotis, aut m longinquo pofttis prouinciis ) fupet }ftylueftermCenc.Rpmano,c.io.Poly.l.i.tit,i6.Deufde" ■
Epncoporum querelis, aut accufationis agetetuqnoi, plus d t t p iA n f.t .i.c .i 9 .0 l.4 c.3 9 .Pann.l.4 C.3 .h ln lih .E ñ c.z¡,Mop.3.c.ig.Pann.LA.c.'i.t
t.añandura,vel accipiendum effet,quam ad noriñam Im * *>6dq,Poly.ibld.
dttnquifttionibus. d Matt. i6 .e E fa .s o .fP o ly .c .k i.,
fed.sveftts fuiffet dednñum vr M .ls mftorirare .Tum !
-A n fE i .c. 53. g Supra,6.q.t .c. t o.ex merito.}, cim feq. Nt~
aG :T.ord.iLeum lv:
/ f . h .^nf.¡-,c yt.Im t. m.al.Mjchaélernepifi.q.Anf.l.z.c.íS-.Iuop. 5,.c. 9, hSuo.
3.c.t!).Pan.l.4c.3i, c Infr.' ;a u-ftfunt [ L necde e iiís .ijn ea patet in fin.i In epifl.ad Epifcopos per Dardaniam conftii t m u k Polj.l. h t U . A 4 l ’'^ti-AT&lá .c .ii.é - 24' Pon
Zmts Con.«
i j . f ihid. g aUinfttnin.
A
F
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
.JUtcy.i
Dc o i d i n s f e " " p i t c g t i a i
ffcu
c u a
ltetius (liceeefcos,
altetius
(licecefcos,
tu £
i e q u e c u iq u a m
"d
illa m
de
e iu s l ir o a t
D ecreti Secunda Pars.
in d ic a t e i u d k i o ,
d e q u a lib e t m u n d i p a n e a p p e lla n d u m
S iq u id e m
e ft , ab illa
m
n J r n lk k c r d iB m
; m
[
n
U
4
[ n ih iU g a m
3 a ffu m a t a b j
a
-appellate
iin f a te u
e n n if lu s . Y
Í S je d n e c tUa
i l l a ptarteri
o tste n autem nemo\ eft
petmii&s.
raus nubd A poilolica iedes line illa Synodo prscedente, &
foluendi, quos Synodus inique damneuerat 8c damnandi,
e
i c ,,, j
m
.......: :
J Z
.5 )1
t
™
p rfa fu m p .io m s y U m u r m p ro b a tu m non ofS i / Z
S t c & A p o f io lu s , q m a C o r m t h k s v i d i l L e l f /
c o rre B io n e m f o r n it a t o m , f u a a u B o r it a t e
•’n a '
TinUa e x ilíe n te Synodo,quos o p o rtu it,h a b u it fa cu ltate m k
l o a n n a v e rb ,q m a Epifcopu m E p h e fm u m v i d i } . ^ ‘^>*h
.hoc n im iru m pro fuo p rin c ip a tu , q uem beatus Petras A p o - .co rrig e n d a v i i i a fu b d it o ru m ,(in e eiu s a u B o rit
ai
■ f t o lu s D o m in i voce 8c te n u it fe m p er,& teneb it.
rig e r e n o l m t ; fed iR u rn ta n tu m de em sm c o r r Z
(Omnia,qu» in boc capite iegunm, habenturin epifiola mnt.
C ü a s 'ú ad Epifcopos per Dardaniam: fed nan eodem, wdine
■compofita.Caput-autem feques,in quo multa huimipfius ca­
pitis verba continentur.in eadem epifiola eodem prorfus mo­
C
A Y S A - X .
do habentur, ¡taque fieri potefi, vt ex aliaepiftola caput hoc
jumptu-mfit-,qua non extet:aut Gratianus h»c dm wnquS,
L^^mlauushaftllcamdfefaBamk dk e
■ d iu e r fa capituk referat,quod apud antiquiores etiamCodenalegefegngare qum t t Epifypm Ec t f '^
Bores difiinBa repererit.in epifiola etiam Nicolai ad Epif
cumomni dotefua adfuam difpofitknStZ
■mpos Galli»,qu» nuper efl impreffa in appendice bibikthec»,
nere contendit: tandem euincitEpifmZ Z
ÍJOC ckamr en Gelafin.
per p m ch m militibus comkatus J Z /
C ap .X V IH .
(Deeodem.
defamt qu» Ecclefi» funt, tamquamfibi debita, ¿ Z ’'
contendit.
’ Murpare
Idem Epifcopis pir Dard.tnia-m confikutis.
jp Y n fla per mundum nouit Fcclefia, quoniam quorumli, i , M o d o p r i m l m q u » r i m r , a n i a f i l m c u m o m m L t e f u . ,
^ b e t fententiis ligata Pontificum, fedes beati Petri Apoa d E p if c o p t o r d m a t m e m p e r t in e a t .
lo l i iu» habeat refoluendi,vtpote qua dc omnt Ecclefia fas 1 . S e c u n d b , a n r e s E c c l e f i a r u m E p i f c o p i s v f u r p a r e l i c e a t
fcbeat iudicandi&c.
3 . T e r u o , q m d n o m in e c a t h e d r a t ic i a f u is f a c e r d o t ib u Z Cap, XIX.
De eodem.
g e r e v a le a t ,
.Itm Sixtus Papa fecundus H ifpam rm
Epifcopis,epifi.}.C.A.
< Q J A .S T I0
I.
i^Ratres 4,qao5 timore terreno iniufte damnauiftis,fcitoX te 3 nobis iufté elfe leftitutos: quibus ex fanfli ietii 5c
Apoftolica aufloritate omnia,qua cis ablata funt, integeriimé reddi prscipimus,fi non vultis fc vos & principes ve& Í a collegio noftro, & membris Ecclefi® feparari.
Cap.. XX. ( Cuiuflibet Ecclef» cfaricos Papavalet o-rdinare.
Item Stephanus Epifcopns Gualherto,
Pamarch».
h verb keratb tibi fcribimus,nolentes alicuius Ec­
N Vnc
clefia priuilegium infringere, licet Apoilolica prsiogatiua poffimus de qualibet Ecciefia clericum ordinare:
-define iam cuiufpiam zelo Caraenfis i Ecclefia Antiftitem
protelaretqiiia fi piotelaueris, & eum confecrare iam toties
monitus non maturaneris, ptoculdubio ad nos veniens,
■confecratus abibit.
^Cumenfis,].fic e tim Anfelmmffeiapud luonem plevfm Define iam cuiufpiam zelo cieflum a clero,fc e.xpetitú
«populo LintuaidumCumenfi Ecclefi® antiftité protelare
Cap. XXI.
( D e eodem.
Item Nicolaus Papa Michaeli Imperatori in epk
fiola,cmus mitium [Propofm rm m .]
C ap. l , ( B a f iH
•
c a , q u » c o n f e c r a t u r , a d ie e c e f íH a
le g e m n f e g r e g a t m .
r i ex laicis quifpiam á fe fañam bafilicam confecrati de.
*^fidctat,nequaquam eam fub monafterij fpecie, vbi congregario non colligitur, i á dioecefana lege audeat fcne!
gare.
°
I
^
C o llig it u r .] I n
q u it u r , v e \ r e g u la a b
C ap. ü
C o n c ilio
im p r e f f o , a c m a n u f c r ip t o f e ­
E p if c o p o n o n
. ( E c c le f i» c u m
c o n f t it u it u r ,
i o t i h u s f u i s i n E p if c o p i
p o t e f ia t e c o n f if ia n t .
7fe»
ex ConcilioTolmtio s. cc.tv.
Q Ic qnidara contra omnem aufloritatem Ecclefias, quaí
teadificauerint,poftulant confecrate.vt dotem, quam ei­
dem Ecclefis contulerint, cenfeant ad Epifcopi ordinatio­
nem non pettinere.Q^d faflum táliter i in prstetito cor­
rigatur , vt & in futuro, ne fiat,piohibearat;fed omnia fecnndtim conftitutionem antiquam, ad Epifcopi ordinatio­
nem,fc poteftatem pertineant,
_ _,
i^Taliter.]i'¿ce^ i n a n t i q u k f i h w e i k m ¡ b u s , & m o b u :
F t t k a n i s C o n c ilio r u m
to m o n tm
c o d i c i b u s :fe d i n C o b n k n f i q u á t m
e d it k n e , ¿ in c o d k e L u c e n f i R e g k , &
in C t n c m
U Etc principalem beatorum apoftolorum Petri & Pauli, y'^i'matknfi, ¿ M eg u ntm ,
i de qua fupta partim expofuimus poteftatem , ius habefafluni, fc “ pisteritum difplice
m u s ,n o n
f o lu m
m o n a c h o s , v e r iim
d e q u a c u m q ; d io e c e f i , c u m
re, a t q u e
e t ia m
q u o ilib e t c le r ic o s
E c c le f ia f t ic is e x ig e n t ib u s o p p o r t u n it a t ib u s in u i-
ta rc .
S e d a l i u d e f i , q m d e x t e m e r it a t e - a f f u m it u r p r » f it > n p t io n ¡s ,
a l i u d q u o d e x n e c e f iit a t e g e r i t u r c h a r it a t is . C u t r u f u f f r a g a n e i
'k r c h ie p if c o p o r u m f u b d i t i s f u i s a d
a tq u e c irc a e o r t m
C a p . I I I . ( E c c le f i» , &
n e c e ffe f u e r it ,a d n o s c o n u o c a -
m a lu m
fa u e re
c t e p e r in t s
c o r r e B io n e s , n e g lig e n t e s e x t i t e r i n t , t u n c
o r d in a t io n e m
o m n ia iu r a e m m
Ttem ex Concilio fecundo Cabiloneu»
Ecretum c eft, vt omnes Ecclefi® c u b i dotibw
>J )
decinais,& ommbus fuis i in Epifcopi ptAf"’ '® /
ÍÍ ttS3Í ^^ u*w**-»«
—
-•
^ M
M/ A
1.(^ffis.fln vulgatis fequebatur,.iatúas,
D
a h o m n i b u s c o lla t is m a n u f c r i p t i s , A p u d
'H c e t m e t r o p o l i t a n i s p r » t e r i l l o r u m
a m
n a e ¿
m u m »
v o lu n t a t e m , ¿
r e c o n c ilia d o s a b f o l u e r e . C iim
c h m t a t is a c c e n fi b o m s v e rb o &
¿ t n a U r t im
tii
E p if c o p i p e r t in e n t .
lu o n e m , « 7
lig a n d o s
v e r o E p if c o p o s [ e lo
e x e m p lo » d if ic a iit ,
v i t i a a f p e r a in c r e p a t io n e r e d a r g u n t , a h k u e
ta -
p u m - C o n f ilt o n o n I k e t m e m p o f i t a n i s i n e o r u m p a r o c h ia a l i -
c b a rd u m
c j? ,o m n ib u s t e b u s f u is .
C ap, IV. ( r n
a fta q u e p a m h U
E p f f o E F ^
u i f i o n e r e g a t u r . _____________
a Supra ead.perfingulas.i.Sup.c»»fimfisipr4 at^
» g e r e ., v e ld if p o n e r e . F n d e i n f i n e c a p - it u li M a t t in i P a p ®
b S u p r a , E p if c o p o . t E i i n
A n f . l. t .c .i^ .P o ly .l.t .t h J .B u r c h J .t .c .is i. I m
#. $ • * .
A n f.lM .F d » o p ,} c.ii.cfu p .iM i..A n f.l,u c. 3 x
L l» * !'
Burch'.l.i.c.za.Iuop^jc.iiJ’smnffxoi'i^'
1 4 6 .ln o p .iM p .z ii.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
F o r m a t t e n f ic . «-
M o g u n t in o f u b A r m lf h o . c . A -
ti m *
Dc.tdium factarum .■>dmlniflratione& Epi*
,
fcopormn viiitationibus.
) ? 'i‘
D Eceriiiniiis, a vt antiqu» confuetudinis otdo feruetur,
5J 5
& annuis vicibus ab Epifcopo dioeccfes vifiteiitui,&,fi
/ c o iS iF w W ”
. ^ Ij p t o u if io n e , ac qua forte bafilica fueiit reperta deftituta, ordinatori i eius
w E genda ^
v e l c L e i o s c le ric o s, repararipr»cipiatur,quiarertia pars ex omnibus, per anti­
J v t u it t o n e E p ilc o p p
_,n „¡rie iii-, c u i iu re p e rtin e re v i- quam traditionem,vt accipiatur ab Epifcopis,nouiraus elfe
ftatutum.
I ff Ordinatori,]/)!Mcw/itoiéríf Conci/i/' imprefiis, fa
manufcriptis,aptd Burchardum, fa luonem legitur,otáma*
tione';ipfi’ns.je¿ obglop.m non eft mutatum.Reliqua verb ex
iifdem funt emendata.Burchardus autem , fa luo addunt
/ r c w a v G o n c il io A n tio c h e n o C.24.
v * c u m a u e r fes E c c le fi» fu n t,c o n u e n it c u m q m n id i- prxterea in extremosa principibus nouimus ftatutum.
*
i fc
- »bona fide,
cj*. qu» n
r t n w qai
i nmnia
z.paisSiautem Epifcopus inualetudine impeditus,diceceiigentia.
Deop debetur,
omnia
fesfuas per femetipfum vifitare non poterit, vifitationis ofr
piwidet,atque iudicat,, gubernari, ^
Cio & poteftate Epifcopi, cui totius pkbis anim» videntur fidum committat aliis.
C a p . XI. ff InualetudinegrauamEpifcopus-,
effecommiff».
, ™
.vifitationis officium a lik
I . f Quacunque, [Grxce ftgmpcantm, ra r
, ia
committat.
\uuri)-p>-aTliSmj Niy>ig.)Aetx‘‘
refté habet qu»
Vnde m Concilio Toletano quarto>
Eccleii» funt,ipfi Ecclefi» fetuari oportere.
c. 35. legitur.
C a p . VI. {Bajilkartim conditores tn rebus Ec•wPifcopum, ¿petcunftas dioecefes, parochtafque fusS'
iSper fingulos an,nos ire oportet,vt exquirat,quo vnaqu*.
bere cognofcant.
Ouerinti conditoresbafilicarum, in iebu», quas eif­ que bafilica in reparatione fui indigeat. Quod fi ipfe auedem Ecclefiis confeiunt,nulIam ie poteftatem habere languore detenus, aut aliis occupationibus implicatus id,
fed iuxta canonum inftituta, ficut Ecclefiam, ita & dotem explere ncquiuerit, piesfeytetos probabiles aut diaconos,
mittat, qui reditus bafilicatum, Sc iepaiatioi,cs, Sc minieius ad ordinationem Epifcopi pertinere.
fttantium vitam inquirant.
C a p . VII.
ff De eodem
y.pass.Vifitantes autem Epifcoft,quid a clericis fuis exqui-.
Item ex Concilio Aurelianenfi.i .c. i f.
rere debeant,fa quid eos docere,lu Concilio Bracharenfi fe­
e his,qu» parochiis ittteiris,vincis.mancipiis, atque cundo,c, i ./ft/fewiiOM/cgifiir.
Cap. XII. { Hux vijitantes Epifcopi d'i
peculiis quicunque fideles obtulerint, andquoruin ca.
clericis fuis exquirere debeant.
sonam ftatuta fementur vt omnia in Epifcopi poteftate
«onfiftant.De his tamen,qu» altatio aeceferint,tertia pars
lacuit c omnibus Epifcopis, vt pet fingulas Ecclefias,
fideliter Epifcopis deferatur.
Epifcopis fc per dioecefes ambulantes primum difcutiai
Cap. V III. ff De his,qux in dtdrio deferuntur»
cleiicos,quomodo ordinem Baptifmi teneant, velMiffamedietatemfibi vindicet Epifcopus.
mm,fc qualiter qusq; officia in Ecclefia peragant. Et,fi re­
Item sx eodem.c.i6.
ta quidem inuenarinr, Deo gratias agantifin autem mininé,do
debent ignaros,fc hec modis omnibus piacipe-' A Ntiquos canones relegentes, ptiora ftatuta credimus me,docete
Areneuandaivt de his,qu» in altario oblatione fidelium re,ficut antiqui canones iubent, vt anteviginti dies Baptieonferuntui^medietatem fibi Epifcopus vindicet,8c medie­ rai,ad purgationem cxoiclfmi concurrant catechumeni, ia,
tatem fibi difpenfandam fecundum gradus clerus accipiat quibus viginti disbus omnino d catechumeni fymbolum
tam de propriis prsdiis, quam de omni commoditate ia quod eft [Credo in Deum patrum omnipotentem j fpecia­
Epj|copoiu_m poteftate durantibus.
liter doceantur., Poftquam eigo in his fuos clericos difcufC a p . iX. ff De Epifcopis,qui diceceftmfuam vljttaferint, vel docuerintEpifcopi, alia die, conuocata plebere contemnunt, fa ad redimendas manfiones,.
ipfius Ecclefi», doceant illos, vt enotes fugiant idoloium,,
yel diuerfa crimina id -eft,homicidium,adulterium , peiiuneos cogunt.
lium,falfum teftimonmm, & reliqua peccata mortifera, &
Itemex Concilio Toletano.
quod nolunt fibi fieti alteri nc faciant, fc vt credant refurleftionem omnium hominum,8c diem iudicij, in quo vunf’
Elata d eft coram fanfta Synodo qneiiraonia plebium, quifque fecundum opera fua recepturus fit Et fic poftea
XVquod fint quidam Epifcopi nolentes ad prsdicandum, Epifcopus de Ecckfia illa pioficifcatui ad aliam.
vel ad confirmandum fuas pet annum parochias circumiicmui tamen exigant vt manfiones, quibus in profeftione
Gap. X III, {Oblationes Ecclefix Laicis vfúrvti debuerant, aliqno e pretio redimant, qui parare debepartnon licet.
bant.Qu» duplex infamia, negligenti»,& auariti»,fanfta
Item Hieronymus in epiftola e ad Damafum:
Synodo magno fuit horrori.Statueiunt itaque,ne quis vltra,
P apam de ohlatmihm altaris.
exerceat id cupiditatis ingenium, & vt foUicitioies-fint
Epifcopi de fuis gregibus vifitandis.
Via/facerdotes pro omnibus ©rare debent i qiiov
{ In libro manufcripto primlegtonm EccleRxToletanx
-<
■
jurt-m ekemqiynas,&
oblationes accipiunt, qua fron­
refertur hoc,tanquam caput 15. quarti Concili) Toletanhfed
te
prslmnunt
laici
oblationes,quas
Chriftiani pro peccatis,tn duobus ipfm exemplaribus ex Hifpania mtfiis,non habeluis ofternnt, vel comedere, vel aliis concedere, cum ipfi,
non debeant ex 2 oflicio fuo pro populo orare. Ob fioc,?a-'
pa gloriose, mittere oportet illos pr»famptoresin excom­
C a p . x . {A n n u is vicibus Ecclefix ab Epifco­
municationem perpetuam, vt & csteri metam habeant, fc
pis vifitentur.
amplius, ,l)»c in Ecckfia ne fiant.
Item ex Concilio Taiiaconenfi.c, i,
J ff Debem.j /» v u l g a t i s , f a i n e p i f t o l a i m p r e f a l o g i w r , .
Caufa
Q_uíeí^I. .i .
N
D
c
P
Q
ta.Burch,l,i,c.% s Ju o p .i.c .t^ i.ta L fio ,
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
dl-D.ela-
‘t- Eurebarius L%,c.t}.iuop.e.¡t. hBurch.l.t.r, 87. luo
q i.fa p .c. ips.
vonfec. dift. q, ^ f , ¡ ¡ x'igimi.Á al. ormus. c Tomo 4.
I Pa/j./. 5,» i.j,
■s A
fckot-
De jJminlrtatione tctum Ecclcííaflí.
cai'uni) alienatione K precariis,
r mc ■Cedinpl»M ue rnM ufcripiisGm km exempUribitó.,
T p d x a rp o , d e b e n t. S k etim Lupm in regula Monacbofcriptis coUeBdcJé
conumplatme,ora.
•um ex Hieronymi
H ieron y m i fcriptis
coUeñacM contemfoattone,m.
.Sacerdotes
t iL , & k B m e M
c rio ie s quoque pro ómnibus orare de.
. .... r". ..
(Tm*A recipmnfe
r\11«li h.
lent q’terti® eleemofynas.oblationefnuc
j ! EX officio fuo, ] H x c abfunt d plenfque Codicibus
Q ratiani,& epifiola ipfa,& Polycarpo.
Decred Secunda Pars.
CAL, X I'V. •^M m rném fefanturdLáicisobla­
tiones altaribus,velkrucibm faBx.
Item calixtus Papa fecundus t .
riA-sñorura a Patium Canonibus confona fancientes, obijlationes de faciatiffimo & reucrendiffimo altari B. Pctti
'& Saluatoris, 8c fanñs Matis rotunds, aut aliis Ecclefiaíum altaribus fiue crucibus, a Laicis auferti penitus inter­
dicimus,& f»b diííriñione anathematis ptohibemus;8c Ecelefias k Laicis incaftellati, aut i» feruitutem redigi auñotitate Apoftolica prohibemus.
I !Secundus.]^áe¿!í»?« hoc eft expler'tfjue vetuftk.Ne.mie verb primus ejfepoteft, c u i u s tempore nondum P antheon
Vocabatur templum fanBx M a rix rotutidx. Bonifacius
■.enim fuit,qui tempore Phoca ImperatorU Hlud heatxMarix
•0 omnibus fanBk dkauit.
•CAP. X V. \Eccleftavum oblationes fub Laicorum
dominio non detineantur.
Item Damafus Papa.
A n ci confuetudinem, qus contra fanftam Ecclefiam
Catholicam augeri c videtut omninb interdicimus, vt
Sulio modo vmquam oblationes, qus intra fanftam Ecclefiam offeiuntur, fub dominio Laicorum detineantur: fed
tantummodb Sacerdotibus, qui quotidie Domino fetuite
vMentur, liceat comedere, 8cbibereiquia in vetere tcfta■metito piohibuit d Dominus panes fanftos comedere filiis
ífrae!, nifi tantummodb Aaron,8t filiis eius:qui panes lon­
ge erant ab iftis panibus, qui nunc in fanft» Ecclefia offelum ut: quia illi fub vmbra legis erant, qui verb modo fub
gratia Spiiitus fanfti, toto mundo Euangelico cotufcante,
lucidiores effe videntur. Qua fronte, aut qua confcientia
oblationes vultis accipere,qui vix valeris pto vobis ne dum
prp aliis Deo pietes offerte; quiaprauum eft,8c contta DomiTiicuin ptsceptum, 8cdetrimentum anims fus infert,
rqni illud agere conatur, (quod ei nulla ratione conceditur.
Q^iaomnibus fanftis Patribus, noftrifque prioribus pla­
cuit hanc fanftionem fieri, 8c nos fimilitet in eifdem per.
'Sfteie volumus, vt nullas audeat irtitum facere hoc, quod
conftitutum eft,fi in perpetua damnatione noluit peififtete.
'Si quis verb contra hanc regulam noftram, 8c contra regu­
lam fanftorum cccxvirj.Patrum, qai in NicsnoConcilio
"hoc conftituerunt, temerarias prsfumptot fuerit, 8c de
estero oblationes de facris Ecclefiis auferte molitus fue-xitjfubanathemstis vinculo fit coIligams,8c condemnatus.
'Scfponderunt omnes, fiat, fiat.
Prxmifik auBoritatibus, Ecclefix omnibus rebus fuk ad
Epifcopi ordinationem pertinere,wonBrantm\ 0 tamEccle%x,qudm oblationes, 0 facultates earum,a Laicorum dijfofttmeprobantur efe immunes.
H
Q j & s r
10
n.
ft' ^ E d cum in Epifcoporum poteftate facultates Ecclefix
^s. Oconfihmi€ elfe dicanturj potefiors dijpenjkndi mtdi¿en'éa eft, non diftvabendi,vel dilapidandi.
C a p . l. f. Res Ecclefix aliquo modo Epifcopk
, .
alienare non licet.
C
commendata fideli ptspofito, integro Ecclefi,'
deant, id eft, neque vendere, neque per qih>fcum7 P"Sitraftus res,vnde pauperes vinunt, aUeuate p rd ? " ® co„.
I VPtsfumant.] In aliqmt melioribus G ? ;
'•
bmpoft hoc verbum fequitur.S.qwi fi neceffit?
fm m , (qui nunc haletur infrd eAd. ád finem p J
m oA i]0 Jtc legit, quia cafumfcripfit,
“‘“‘“ huiaf.
C o dkk lib.i.tit.de facrofanBkEcclefik.UM Cani--
mim] Imp.Iuftmia-mi[exceptavideLcaufa caftiuZ^»tCap. i i .
^ De eodem.
Impp. Leo & Amhemlus.
enim, qus ad Beatiffims Ecclefis iura penih» .
£ Avela pofthac
forte petuenerint, tamquam ip fL r, '
ianftam 8c religiofam Ecclefiam, intafta comaeuit v e ? '
biliter cuftodiri.
»“«««
Conftitutio noua.
Hoc b ius porteftura eft ad omnem venerabilem locum
omnéque collegium, quod aftio pia conftituit, vtnectfs’
eorum pignoremur. Et hoc perpetuo feiuetur in his lebu»
immobilibus, qus ab Impeiiali domo pisdiftislocij appli
cantut.In csteris eatciius excipitur,fi debitum vtget flh i'
terek c,fi habeat fupeiflua vafa,cum debitrix fit,nec aliuni
dé foluere valet, ne quid immobile alienetur, vel difttaha'
tui ea geftis habitis coram eo,cuius eft loci ordinatio, ¡Y»
tegra, vel aliis locis venerabilibus oblata dentur, vel coa"
flata cuilibet alij vendantur Qu] autem hsc acceperit con'
tra d hanc obfetuationem,iifdem poenis lubiaccat,qu* s ia
rebus immobilibus prodits funf.fi autem debitum cx mobilibus folui non valet, primo res immobiles fpedalitct
dentur pignoti,quarum fruftus creditor fibi reputet tamia
fortem quam in vfuras,vfque ad quartam centeiiais.Qubd
fi nolit creditor ita accipere, tunc ordinator domus apud
eum, a quo ordinatur, habitis abfque difpendio geftis, iu- •
ret, (maioie parte ibidem feruientium confentientejSe de­
bitum vrgere / , nec eg mobilibus folui poffe. Qiio fubfe­
cuto, per viginti dies rem Ecclefis venalem efie publice
notum fit, vt plus offerenti detut, pretio modis omnibus
pro debito dando. Aliter enim res cmptoii non conceditur,.8choc infcribatur, nihil effe faftum in ea re ad dam-'
num diuins domus. Emptore verb noninuento, lesaftimata diftrifté creditori detur in folutum, addita in pretio
vniuerfssftimationis decima parte, & accedente confen­
fu ordinatoris 8c maioris partis ibidem feruientium. ty
men ea res mediocris inter esteras, infpefta ipfius qualh
tate 8c quantitate, k onere. Et is creditor hic intelligatut|
^qui quod credidit, probat ift vtilitatem diuins domus pt(
ceffiffe. ! Sicut ¿autem a l i e n a t i o teium Ecclefis imeidicitur, ita prohibetur, ne qua fterilis ei detur poffeflio, ant
alioquin onerofa, veluti fifcalium nomine, vel onere!liem h prsdium propter onus fifcale inutile alienatur, ge­
ftis , vt fupra conficiendis, eodem iuiamentq pisflito ; i
eft, quod alia de caufa non alienatut, nifi vt immunitas
iufdem venerands domus feiuetur. f Sed 8c t perm"
te princip licct pro re maiore , meliore, vel
’
refp. hoc exf ofcit, & pragmatica forma fuper ¡'<te P
cedente. ! Item fibi inuicem refte P ® ' ? ?
vtiiufque indemnitate , eotum fcilicet eonfenm ‘
ueniente , qui fupra referuntur, *. pars. Petp
a ,i i r . 1 ./ c .I> í i í .2./ e,m hem u s.ver.fckn tes h T f l f i e d .
h o c iu s lu lia n m an tec.co n fi.’j .c .t c
7 } ,Y V l
Iit.lu lia n u s c o n ftit.iz o .§ fin . ia l.c it r a .
fu prd citat, f a l exiftere. g A u t h .ft fu e n t i. f t {
-u ,
r-u ^ r ie m Agathenfi Concilio, c.y.legitur.
Alellas, vel mancipiola Ecclefis, Epifcopi (ficut prifca
Ganonüm piscipit auftoritas) vel vafa minifterij quafi dm m Auih.Jed0pem utare.Burch.l.}A^i.Iuop.}' •
i Autbfequenti.Iul.flOuB'ifl'd^’^BD'''^ fe'
't Fo.lj.l’}<tit.s,hPo_^dbl4 .-t «Lvrgere. d
it Afkh.perpeiUO'
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Caufa X , Q u ^ ft. Jf,
„
quoqueemphyteuiisin his pcrmittju c T ) u s ,f i« s in e o . ,
precariis.
'ro rt„„p ,rn „;c,„
’
U o
‘' " ' " ‘“ ‘' “forarerdicitur
'"''■í'onnmo eiaf.
üiuiíív
-—
Hi^minuta lueru ,
GumittuiG »íglcuu¿íic , am vuuraie , vei in viuiruciu j vci uiígcl*
temraut G ob cladem “
¿etuj, Qubd fi res pretiofa | venditione aliquid difttahatut, apud duos, vcl tres com ■
nunc penfione in
» aut nihil prsft^r penfionum , res ^prouinciales, vel vicinos Epifcopos caufa , qua neceife fit
q u i d e m eft,proum tam
,
gjjjjjc penfio iufta conftitua- ¡ vendi, primitus comprobetur, vt habitadifcufllone faceifubiilitei
dentur tn emphyteufim, qu® ad hoc | dotali,eorum lubfcriptione h qu® fafla fuerit venditio, vel
tut. Ea tamen lota ^
aliis gubernatoribus. ^Qui i tranfaflio,corroboretur Aliter fafla venditio,vel tranfaflia
congrua '''.5 " “’ v*L¡,¿yñam, vel in emphyteufim acce- ¡ non valebit ¿ infri. ^Miniis verb vtiles pofiefitones peregnntsy clericis,faluo Ecclefix, in vfum ptA’ftairpctmita
rem aut
ñut’ emphyteuticum
emphyteuticum canonem ¡ grinis,vel
ptam
fecerit deteriorem,
per biennium non foluerit, hac lege repelli poteft, vtta timus,
In aliqmt vemftls exemplaribus,in quibus paitc» fm t pa­
men loium
foluat totius
id in quo rem I®
men
lu im . temporis
. . —I — penfionem.&
^
üt,tek:cht,non repetiturus, fi quid impendit nomine me le» . continenterpoft vltima verba fupermis capitis fequun­
liorationis. f Si ¿quas verb ruinas habent memorat® di- turfine vlla diftinBkneverha huius, quemadmodum ¿ m
uins domus, quas tesdificaie non valent, & hs in emphy- ipfa lege codicis.In duobus autem vetuftifimis ¡inquibus fe­
teufim dentur perpetuam, emphyteuta vfuro materia ha­ re mtlhe funt pale»faepfl prior pars huius capitis , vfque ad
verf. completo fpatio.C<eííMt'ero leguntur coniunBe cum.
bitationis depolit® domus, vt penfio diminuatur inter-,
____
•
- - I*
-J
/'-..A J fi
I.„V «,««
tiam partem ab ea, qu® ftantibus adhuc adificiis'colligeba- U m e m r i b / a d v t r f . c a U fi neíeffitas.Mí» h k ver
tur.aut prjus co resdificante, ex additis illis pet sftimatio. \futtlm,tn Iifdem exemplmbus ,m n hoc loco,fedfutra e a d /
cafellas habetur.vt
habetur,vt ibi eft notatum.
„« „; Nam
Wom I rafellas
nem penfionibus, medietas detur religiofa adomui,
I 5'Nara.] f i» c vox non eft in authentica, ¿ in_vetufik
priore cafu , ab initio emphyteufis prsfta.nda eft penfio.
<|' Qui c verb res iam diflas non gratuito alienationis titu­ Gratiani codicibus pro ifta voce eft , N .C . & fignificatwr ^
lo citra formam legis accepit, rem quidem cum omni in­ nouella conilitutio.
cremento medi) temporis reftituat ; eius autem quod de­
Cap. IV, ( Ecclefiafticarum rerum pre­
dit , nullam aflionem contra venerabilem locum, fed ad­
cari» qualiter fieri debeant.
uerfus eum,qui allenauit, habet, Donataiius autem & rem
cum omni caufa, 8c fniflam reftituat, & aliud tantundem.
Item ex Concilio Mediomatricis c,
Creditor quoque reftituta re pignorara , crediti aflionem
contra folum pignoris datorem habeat. Emphyteufis ac- j.p R e c a iisffa nemine de rebus Ecclefiafticis fieri pr®'ceptor.fc ab ea cadat .nec,quod dedit repetat; immo ftatim 1 fumantur : nifi quantum de qualitate conuenienti da­
foluat, quod foluturus eflet vnoquoque anno,fi iure coh- tut ex proptio,duplum accipiatur eX rebus Ecclefi», in fuo
traxfffet. ^ Sed melius dicitur omnino denegandas efle tantum qui dederit,nomine,fi res proprias & Ecclefiafticas.
afliones huiuimodi acceptori. Imp. Leo. ^ Si oeconomus d vfufmftuatio tenete voluerit.Si autem res proprias ad prs­
Ecclefis profpexeiit expedire, vfdefidcranti cuiquam cer­
fens dimiferit , ex rebus Ecclefiafticis triplum ftufluario
tarum poffeflionum atque ptsdiorum ( vrbanorum fcilivfu in liro tantum quis c,nomine fumanquia fic eas quem­
cet, fiue rufticoium ) ad ius Ecclefiafticum pertinentium,
que traflare oportet, vt rerum Ecclcfiafticatum difpenfatemporalis vfustruflus pofieíTio pro ipfius petitione prstorem, non vt propriarum largitorem i *j' Decteuit f etiar»
ftetut,tunc eius tempoiis, quod intet vtrofque conuenerit
^
fme in diem vir» fu.c ab eo,qui defiderat,poftuletur, pafla fanfla Synodus, & Imperialis aufloritas denumianit, vth
i nulla poteftate^qnis cogatur facere precariam de rebus
cura
tuiu co,qui
tu,qui hoc
uut elegerit,
cicgciir, ineat
lutai oeconomus, atque confcri i píoprié Deo & fauflis eius dicatis, cum ratio & vfus obtib t, per qusfc tempj , ^ j
P
'P ^
’ neat neminem, cui» non suit, contravtilitatem, & raftatuatur, fc manifeftum fit I q
ft -ft
F
tionem cogi a,de proptio faccre beneficium.^ Nec fe com»
inuicem.
municatior.es rerum, vel mancipiorum Ecclefiafticorum
_
...
t a lea
quslibet peifona fine licentia, fc confenfu icgio i facere
■
prsfumat.
Viufmodi
c
benefici)
gratia.
prsflando
quidem
Eccle( Citatur hk canon ex Concilio M e d io rn a m d BurH
fiaflici Dtsdi) pto tempore , vfumftuflum , poft ftatu- ohario autem , & htme ex conctlk BeHmcenfipr»ter v ln tum autem tempus , & placitum f ipforum redituum pm -; mumyerftculurn.ÑeccommntauoRei.quem citant ex M a prietate ad dominium & ius Ecclefiafticum recurrente fir- | XHceny, tn concilio etiam Meldenfi, cap. 23. refertur ex eomitenita fcilicet,vt fiue conrpleto fpatio, quod fueiit inter ¡ demConctlto beuuarenfi.^Extat in capitularibus eawis un­
cos conftitutum , feu mortis fu® tempore (fihoc quoque | >toftartoregniCanliregis, ¿ Ludouici Imperatoris /ilq m
conueneritjisjqui polfeffionem Ecclefi allicam ,fc certorum ¡
Coloni»,cap.}/ .non efi autem mutatus titulus , qm/t
icdituum vfumfiuflura habendi gratia interueniente pa. \ fat idem iri omnibus iliis Conciliisnpetitqwod in Germa-.flo fufcepetifinon minus,quám alterius tant® quantitatis, tn c/sG a llicis qu» extant,pepe faBum cognefcitur. A l i quantam acceperat , reditus cum ipfoium pr®diorum do- qttid etiam de precariis habetur in concilioIihemenjuc.}6.¿
minio,fc rebus immobilibus,eorumque colonis , fc manci& fe Concilio Moguntino fub .srntilpho,eap.io.
piis Ecclefi.® derelinquat: Nifi enim hac conditione pafla
> ^Latgitorem.]rn Concilio Meldenfi, & capitularibus.
inita fuerint, ea quoque deccririmus non valere. Nam 'f j ^ c wc¿í<m/’e^r<i{MrceHt!Kcnte>', & á nulla poteftatft
hic g vfus priftatio locum babct in omni domo re li-' ftuiscogatu£j&c,/{neDerte;’¡¡}sbjcfeteriefl'ls,fMcr«míá-giofa. Quo finito, res vtraque pleno iure perueniat in do- '
a Authen,quirem.eod tit. b Authen. f i quas cA u th en
q u i r e s . h í o p . cod.tit.U.iubemus i.faneomnis.tibidem continuo, f al-placitumtcmpoTUmproprietate..z A u then.H»cvfus.eod.tih
\
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
*
■ a Authen.quihufcunqM in cmc- Agathenfijap. 7. h al
profcripticne.c In Conciltj Meldenfi,c.z z.in adieBis caphu-^
H,c.iJ. d Poly,l.c.tit.JA.Burch.l.i.c.s6q,Iuop.3,c. 228. 3
al.qmfquistz.Burch.l.3.c.i6%.Iuop.i.,c.ize>.%al.qui.kBur’'
chd.c.z}} luop.$ c,i}.¡.¡ reHgknkIu.o.
S- J,
De
D í * C t * í * f l t í t ^ ílV s
Sc ftiKXQ
ftic«um,aHenatione& P«catns.
A i.i d io .
nenilis Epifcopoann
U (\
Jen fimilia aprm m r d Burchardo & luone adverf. Nec fcytet,de rebus Ecclefiafticis aUquid pr¿,mpfe’,it v i i
CfcIC» ipia» luucicua pioyn*leuauiase cogalur, fc ín „
,. •! ^
Ao, lio Emfcopoiumdeüciamr auditus.fc 2 conmaus 5,
f
'; « oumbus vemfiu e o d m b u s 9 "“T
ouam furti,aut lattoctmj reas íuo gtiuetut honote.
i.ffC o f V "
M ddenft,& C a p m U n ,& ft
Lucenfi regio leghur,Mdo Cktg
M íldollA.íed't'
.-»■■-■- PALEA.
j ff Bt conuiftus. 1 H x i m voces nonfunt in uphuU
CAP. V.
{ D e* eodem.
Item ex concilio Belluacenfi.3
U r t i n i , n e q u e a p u d B m h a r d u r n , n e q u e a p u d l u n e r n . p a r.
,e t e r ú a . P a n e a u t e m
jj, TJ R e c a ri» dc quinquennio in quinquennium fecundum
i antiquam confuetudinem fcauaoiitatem lenouen« r.
CAP. V I.
ffl>eea¿eí».
PALEA.
fitem ex Concilio Carthaginenli i.]
q u i n t a a b e ¡ i p r x t e r e a t > o x ,a u d it u s ,
u f iis t a m e n o m n ib u íG r a t ia m
c o d ic é m o n u e n it c ü v u l,,,;.
Q J Í 5. S T I 0
III.
quaá reaoribiisEcclefiaium irrationabi­
Deliterb precariis,
fiebant, fcfe , fnofque fucceíTores poena graui
cmdo legitur.
i ‘mfe.
obligabant,vt faáa ipfotura nequiuiílent dilfoluere, pracU
C a p . I. ff Prxter honorem cathedratici nihil
jiimus, vt ncmo fucceffor in antecefforis fui poena fit obli­
Epifcopus per dioecefes exiga t,
gatus ; fed fu» ptouidcnti» fit conceffum vt fi anteceffot
«tus res Ecclefi» irrationabiliter diüiibuit,ab eo ad ius EcLacuit ,vt nullus Epifcopotum pet fuas dioecefes imbu
clefi» eiufdem reuocentur,
lans, prxter honorem cathedr» fu»,id eft,duos foUdos'
I ff Carthaginenfi.] E « ' 3 ?«ííi Decretalibm, tit.depreca­ aliud aliquid per Ecclefias tollat meque teitiam partem ex
riis ,citamr ex Concilio Cartlmgmenfi; fed m nullo ipforum quacunque oblatione populi in Ecclefiis parochialibus leefiinuentum.-pomt efealhuius illanmprouinciatm Con- quiratifed illa tertia pars pro luminaribus Ecclefi», vel se­
cÜij'.extat autem in legibus Longohardtcis,lib.¡.tit.%.l. a, i paratione fetiiemr,& fingulis annis Epifcopo inde ratio fiat
Cap. vu. {Res Ecclefix difpenfandipotefiatem
Nam fi tertiam pattem illam Epifcopus toUat,lumén,& fas­
habeat Epifcopus.
ta tefta abftulit Ecclefix. Similiter fc paiochiales’cletici
Item ex Cpncilio Martini íap»,c. i «.
feruili more in aliquibus operibus Epifcopo a feruire nan
coganturiquia fcriptum b eft[Neq;vt dominantes in dcio.]
qnPifcopus c habeat poteftatem in tebus Ecclefi», vt
Cap. II. ff Bafilicarum reparationi proficiat
js,£/dirpenfet necefiitatem habentibus cum omni renetertia, - quam- Epifcopus accipere
xentia, fc timóte Dei. Participare etiam eum opottet, qu»
csnfueuerat.
neceffaria funt. Si tamen ipfe, aut qui cum eo funt fratres
Item ex Concilio Emetitenfi,c.ii.
indiguerint aliqiio, vt necefiitatem nullo modo patiantur,
fecundiim fanftam Apoftolum dicentem d ig/iftu, fc tegu­
Rifcis quidem c canonibus erat decretum; vt Epifcopus
mento,his contenti fumue.lSi autem res EcclefiafticasEpide patochianis d Ecclefiis tertiam confeque tetut c, cui
fcopus in fuas voluntates vfurpaie voluerit, fc locaEccle- fua plenifTime fufficere r poffuntiPlacuit huic fanfto Con­
ii»,& fnifttis agrorum non cum presbyterorum, vel diaco­ cilio,vt nullus prouincix Lufitan» Epifcopus fentcnti» hunorum confilio contaminauetit ?,aut fratribus, velfiliis,vel is terminum excedat nec \ qualibet paiochiana Ecclefia
■quibufcumque propinquis fuis dederit poteftatem, vt peí tertiam auferre prxfumat : fed qu» 2 exinde confequi po«os latenter Isdantur tes Ecclefi», tune oportet obnoxium teiat,totum in reparatione bafilicarum proficiat,
efle Concilio ; fin autem i Epifcopus, vel qui cum eo funt,
ff Caput hoc in codicibus Gratiani etiam manufcriptis
piesbyteri,aut dia.coni accufentur, quia ea, qu» vel ex redi­ corrupte citabatur ex Concilio Merech. Eft autem in Emetu,vel ex quolibet aduaEcclefi» veniant,in finus fuos col­ ritenfiiC.i b.cuius Concilq duo exemplariaadS.D.N. Greligunt,& pauperes fraudant, & fame conficiunt, hos coitipi gorium A l l í , mifia funt.HumConcilq,& capitis meminit
■opottet,fecundiim quod ordinatum fuerit a fanftoConcilio Innocentius unius in epifiolis Rom x impreffus,lib, zEpiJkI ff Sin autem j/n capitulis habetur ,ümÚMs:fed melior la Petro Compoftellamfcripta,his verbis: Emeritenfeyero
Sridetur leBio duorum vetuflorum Gratiani codicum, fm Concilium authenticum effe multis rationibus aftruebas,
■'¿Ii tcLpropius enim accedit adGrxcam ConcilijAntiocheni, tum quia cum aliis Conciliis continetur in libro, qui cot­
sap.13.vnde hocfumptum efiú Ñ ¿¡ Í xku! id efi, fi autem & pus canonum appcllatur,quem A l e x a n d e r iapa pet inteilo-^
aliter,w infra 12.7.2,c Epifcopus.
cuterem authenticum compiobauit, tum quia de iplo Con­
iJjiAftu.] Ffxc vox in fimili re hahetur infra, 12.7.2, F«/- cilio fumptum eft capHt.]Prifcis quidem canonibus.] quo
rewic.yulteran» Ecclefi» aftus,vel patiimoniumiGpitce efi continetur in corpore Decretorum.
.
•
S %Í? ’írifoí 'rog?<jiáeíi»csatóa77ttc7a»c, id e/í,vel etiam ex qua­
1 ffSufiiccte poffunt.] Sublata eft negatio,
libet alia caufa,fc occafione Ecclefiaftica,
vulgatis, qmniam & ah vtroqm exemplari
^
4.pais.5i vero contra hanc prohibitionem aliquamUe re- tuftis Gratiani codicibus abeft:fa b o c modo magis conumi
. htts Ecclefix Epifcopum vendere contigerit,fa res ipfa Eccle­ cum ratione legis.
, „
i..;,„vSed
f ix reftauranda,fa ipfe gradu fuo deiiciendus decernitur,
2 ffSed qu» exinde.]/ « exemplaribus
C ap . y ill. ff De Epifcopo,qui nulla necefiitate
quxque exinde confequi potuerat, totum in P
res Ecclefix vendit.
Fnde in eodem Concilio Martin! Pap»,
—,
..
..
c . 14. legitur.
partem, nifi dirutas Ecclefias repar
V ¿ qms Epifcopus niíüa Ecclefiaftic» rationis neceffitarare voluerint.
ecompulfus, in cieto i fuo, aut vbi forte non eft pref— I^
•
/ y
.2« fi.evt A* H* ' ri
Toletano,1.6,04.
a Meldenfi.
onc T ° .'^c.u
{‘ -deprecariis
169. [
° ” ®ffi*wngregaiionis /decernit , atque inflii.T3 -c.i;o.ext.i
im Z T - Z i - c i z f i . fiJlN anim Bi-acijarerás fuge ufe
antiqui canones de parochiis
ex conc, -• -'^'‘aminaumfTfJT'^BtfiEcclefi.tfikarum. credi4 •
.Epifcopis
ccnfuerimt
fi eas exigendas
s -!
eunt, ab ipfis
Epifcopis
dirutx , Ecclefi»
reparend
u i .iun.o.anaminamrit.]codex regilis.i al.aliqua. In
iifdem capit, g Burc.l. i.c .iig .fa /.j.c.i S ii» o p .i.C .ifa a al.Epifcopl b s.Pei.3, c al.quipve. d al.pmchiianis,
P
P
^fm eretur.JO rk. ia U d u n J m is .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
m
ffi4l
wauia
X . Qjftjcñ. m
«tíietós &rtípcncliis
Cania
tur. Sin veio eas maiuetintcedcrc, i b eareffldem Fccleíla-. f¡c¿i, f f o m s e f i ^ T ^ ^ o p o w m .
¡am
cülioribus llib curs Sc í'oliicifiidine fui Fontificis, re-1 exaftiones diot r
dominantes in Oiero ]
a patochiis
habeie
eifdem eñ adhibenda baíiUcis, Qubd fí omnes 7 ( excepto quod veteium conftitutiones
damnaiiifligaiit;ideb
cenfemus
" ■"
'"''''"'^■'"''""^«^oarcchiishabcie
paratio eildem e¡t auim™,.— Ecclefis aut incólumes fuerint , aut qtis dituts erant,
icpatats extiterintjíecuiidiim antiquorum Canonum infti
luta, fl tenias libi debitas VHafquiíque Epifcopus affequi
voluetit,facultas illi omnímoda e titi-a videlicet, vt dtra
ipfas tertias nullus Epifcoporum quidpiam pro regiis in
quifitionifaus a parochianis a Ecclefiis exigat, nihilqae dc
prsdiis tpfatiim Ecclefiarum cuiquam caufa ftipendij daré
prsfumat. ^Sed ir hoc neceíTarib inftituendum deligimus,
rt plutes Eedefis vni nequaquam committantur Presby­
tero ; quia folus pet totas Ecclefias nec officium valet perfoIlieie,'nec populis facerdotali iure occurrere, fed nec re■“'»¿’i'íft/'Af YíJtí
bus
impendere,
mtiobu5 eatum
earum neceffatiam
ucttuaxiaiw cutam
........
^ --------- ,ea
ne,vi Ecclefia,qus vfque ad decem habuerit mancipia, fu­
per fe habeat iacerdotem ; qus verb minus decem manci­
pia habuerit,aliis coniúgatur Ecdeftis.Si quis fanb Epifcoporum hanc noftram confiitutionem patuipendetit, fpatiis
duotu menfium fe nouerit excommunicatione mulftati i .
Caput‘,hoc eft pars quarti CanonisConcilq 16.Toletani,cu­
ius duo exemplaria mijfa funt ex Hiffarita: ex quibus non­
nulla funt in hoc capite emendata, 0 addita. Habitum ve­
rb efl Concilium hoc A r a D C C Á X X fl.c u m iüudEmeritenje habitum fuerit A r a D C C IV .
1 !Mulftari.]/« cencilio fequitur,ha nempe,vt poftquam
ab excommunicationis interdifto ad ordinis fui lemeauerit locum, cunilas huius Ganonis fanftioncs modis omni
bus ftudeat adimplere.
¡.
iubeni Epilcopos ) vtalia , qus illis hucufque ptslumpia
funt, denegentur, hoc eft,neque in angariis Presbyteri, aut
Diaconi, ñeque in aliquibus fatigentur indiftionibus, nc
videamur in Ecclefia Dei exañotes potius, quam Dei Pon­
tifices.nominari. Hi vero Clerici,tam locales,quam dioece.
fani,qui fe ab Epifcopo grauari cognouerint, querelas fuao
ad Metropolitanum deferre non differant, & Metropolita­
nus non moretur eiufmodi prsfumptiones coercere é.
C ap.
V I !• Aparochiank ftipendia non nifi cum
charitate Epifcopi exigant.
Item ex Concilio Cabilonenfi z, c.14.
C Auendum eft, ne cum Epifcopi parochias fuas pera­
grant , quandam damnofam erga fubditos feu erga fo­
cios tytannidem exerceant,nec(quod abfit)cura charitate,
fed cum quadam iudiciatia inueftione c ftipendia ab eis
cxigant.Obferuandum etiam modis omnibus,vt fi quando
eis peragrands parochis neceffitas incumbit, in confir­
mandis hominibus, in inquirendis rebus emendatione dig­
nis , in pradicatione verbi Dei, in lucris animarum potias,,
quam in deprsdandis & fpoliandis hominibus, & fcandalizandis fratribus operam dent. Et fi quando eis ad pera­
gendum miniftetium fuum a fratribus, aut fubditis aliquid
accipiendfi eft, hoc fummopeie obferuare debent, ne quem
fcandalizent,aut grauent.Tanta ergo in hac le difcretio te­
nenda eft, vt 8c verbi Dei prsdicator, vbi proprij fitmptus
C a t . 1 V.
^D e eodem,
defunt, a fratribus accipiat, & item fratres illius potentia
Item Pelagius Crefconh iUuflri.
non grauentut, exemplo Apoftoli Pauli á , qui, ne quejiv
LIud h te volumus modia omnibus cuftodite,ne quis Ip i- gtauaiet, arte & manibus viftum qusrebat.
Icopotum Sicilis de parochiis ad fe pertinentibus nomi­
C ap. V l l I . ft Vltra duos folidos dparochiank
ne cathedraticiampliiis quam duos folidos prafuraant ac.
Ecclefiis Epifcopus mn prxfumat
cipete, neque compellere Presbyteros, aut Cletum paro­
accipere.
chiarum fuarum fupra vires fuas cis conuiuia prspaiare,
Jtem ex ConcilioToletano feptimo, c.4
I
C ap . V ! Baptizandis numerus fton imponatur,nec
cathedraticum vltra vetuflum morem exigatur.
Item Geiafius Papa Fabiano Epifcopo.
Ec numerus baptizandis iufté credimr Imponendus
NJ cum quanti petierint, vel ad regenetationem feftina-
uetinr, non fint pto alterius voluntate tepellendi. Et ideb
ftatet chariffime , huiufmodi fuperfluam confiitutionem
modis omnibus remoaebis, vt vnufqurfq; aut in vicinafibi
Ecclefia, aut in elefta pro fus mentis baptizetur arbitrio.
Cathedraticum etiam non amplius quam vetufti moris ef­
fe conftiterit, ab eius loci Presbytero nouetis exigendum
& de his, qus die dedicationis fuetint offerentium deuo
tione collata , confuetudinem , qus generalitei omnibus
Ecclefiis efi prsfcriptafetuabis,
2,pats. Cathedraticum, quod hk auBoritatibus Epifcopk
permiptitur exigere, prxter medietatem, vel tertiam partem
oblationum,qux etiam pro varia Ecclefiarum confuetudine
ex prxtnifis auBoritatibus Epifcopo debetur, intelligendum
ejhnec iUa pars oblationum omnium generaliter melligtnda
eft,fed vel anniucrfaria dedkationk,vel quorumdam etiam
falemniim dkmm provt inter Epifcopum & Sacerdotem
tempore dedicationis conuenerit. De hk verb Epifcopk, qui
p » parochias fu,V crudeliter defxuiunt, ftc eftftatutum in
teitiq Concilio Toletano, c.zo.
Q
Cap. V 1. ^fVltra morem antiquum a paro­
chianis Presbyteris, Epifcopi nil exigant.
Via c cognouimus Epifcopos per parochias fuas nen
facetdoialiter fed crudeliter dcfeaiie,& dura fctiptum
al.parochiam:, b Im f j . c . i j S . c /«sy.j.c.ijT ?
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
jN te i esteta denique, qn» communi confenfu nos coir»Ifette competenter oportuit, querimonia etism parochialiume, Presbyterorum Gallis 1 prouincis foleitiffimediicetnete decuit, quas contta Pontificum fuotum rapacitates
necefiitas, vt competimus tandem compulit )in publicum
examen deferri. Hi enim Pontifices, vt euidens inquifuio
patefecit, indifcteto moderamine patochianas f Ecclefias
prsgiauantes, damin;exa£lionibusfupeiflui¿fleqnentctexiftunt, pene vfque ad examinationem extrems virtutisquafdam bafilicas perduxiffe probantur. Ne etgo flat de
estero, quod conftat haftenas inordinate prsfumpmm,
nen amplius quam duos folidos vnufquifque Epifcopf
pisfats prouincis per fingulas dioecefis fus bafilicas iuxt»Synqdum Brachaienfem annua illatione fibi^cxpetat iafe tii: raonaftetiotum tamen bafilicis ab hacjolutioms b
penfione feiunais-^Chm vetb Epifcopus dioeeefira vifitat,
nulli pi* multitudineoneiofus exiftat, nec vnquam qumquagcnaiium 1 n u m e r u m c u e f t l ó n i s excedat, aut aroplms.».
quam vna die pet vnamquamque baftUcam remoianoi li­
centiam habeat. Q u k u m q u e v e t b Pontificum eotumdemalitet quans decernimus agendum pisfumpfeiit, correptio­
ni ptotul dubio canonum fubiacebit, tamquam tonftitutclum fynodalium tianfgteffoi, 8e piifcoruin Patium edittO'
rum i coiiugtoi.
a\i.Petr.3.th aldiñriB'e cdércen. c al.inueBione.
T .T h e jf .i, e al.parochiam rum .Anf.l.q.c.isi.
s al.parochiianas. gal-fuperfluis frequetes.Stip.ea placuit;
h al folutione penlmk, Burch.l.i.cM .Iuo p.i.c.H .
z a U iB i.
^
i. f Gah
S 4
De foro competenti, & apud quem
e ¿t
C lcrici conucniri poflint.
I f G alli»'] InConcUis imprefiis & diqm t G ra tm i
exemplaribus lefitm ;Gi\\m x.lnaíiis autem,& emendatioQ V A S T 1 0 I.
■ l J atque in códice Conciliorum Lucenjt regio habetur,
Gafliñan® prouincis.Al^w eo temporeArchiepifcopus Narhonenfis, & ekts pnukcia Epijcopi ad Spnodos Toletanas r, r^ffiod Clericus apud facularesiudices accukna
conueniebant, quod exfubfcriptionibus Toletani tenij appa­ ps. V i» * J C’ *"’
ad Felicem E p i/Z y ““(i
c./].
ret. In eo enim Nigetius Narbonenfis Mempolitanus,Ser- cundofr.bu.dHens.
nus Epifcopus Carcaffonenjís N ebrid m Epifcopus A gaCap. i. ( A p u if a c u la r e m iudicem nullm
íhenfis,& procuratores Magsilonenfis ¿ Nemaujenfis Epif­
C im c u s commiicttuY.
coporumfubfcribunt. Eiufiem 'quoque Metropolitani,¿ ipEmo vmquam Epifcopum apud iudicem ferui
aut alios a Clericos accufare prafumat
“ «««
fitwprouinck Epifcoporum fubfmpiiones in quarto ¿fexto
' Toletanis Conciliis imprefiis leguntur,v t iü» qu» in manufcriptis habentur, omittantur.
C A P .II.
palea.
1 ^Quinquageuarium,] ín variis editmibas huius Con- V TVllus h Iudicum, neque Presbyterum, neque Dbru
ci.'ij /eg«i<r,quinarium. Fen m in Codice Lucenfi regio, vno
num, aut Clericum vllum, aut iuniores c Ecclcfi® f
Faticano, ¿a lte ro Bibikthec» Dominican»manufcriptis licentia d Pontificis pet fe diftringat, aut condemnare o'"'
¿ vetufiis exemplaribus Gratiani & Burchardo, ¿ luone fumat. Quod fi fecerit, ab Ecckfia cui iniuriam
efi quinquagenarium. E t hanc leStimem^ fecutus efi Inno­ dignofcitur,tamdiu fit fequeftratus,quovfque reatum fLm
®
centius I I I . in Concilio Lateranenfi, c.cttm Apofiolus, ex­ agnofcat, fc emendet
( A p u d Burchardnm, ¿ in aliqmt Gratiani Codkihus
tra, de cenfi. ¿ exafl.
C ap . i X. (Sacerdotes ab Epifcopis fuis
ex lis , qui hanc Paleam habent, ¿ in Decretalibus tit de
vitra modum mngrauentur.
foro competenti,c.z.citatur ex Concilio Parifienfi, c.io Fc
/fem Gregorius Epifcopis Sicili»,lib.i t,epifi.lo.
riim in Concilio }{hemenfiTreJleiano.c.6 . refertur ex Cam'.
Elatum eft nobis fanbts memori® decefforis mei tem­ laribus,in quibus habetur bis,id efi,1. 6. c . i n . ¿ l , n j . '
poribus pet feruum Dei Diaconum, qui tunc Eccleiia- Simile quid legitur in Concilio Aurelianenfi q. c.io J
■ftici patiimoni) catam geffit, fuiife difpoiitam, vt facerdo* A n tifikd oren fi, c.Ai'
íes per vniueilas veftras dioeceies, conftituti, quoties ad
CAP. IU .
^
( D e eodem.
Item Marccllinus e Papa, epiji.i.
confignandos infantes egredimini, vitra modum grauari
minime debuiiTent Summa enim prsfixafuerat, vobis, vt ij.p L c ric u ra i cuiuflibet f ordinis abfque Pontificis fd
audio confentientibus,qux ab eifdem facerdotibus pro laVte permiffu nullus prafumat ad fscularem g iudicem
bote Claricorura dari debuiflet. Atque hoc quod tunc pla­ attrahetemec Laico h quemlibet Clericum liceat accufaie.
cuit ficut nunc dicitur, minime cuftoditur. Vnde fraternita- ^ 1 ( Clericum.] In epifiola M m ellinifecunda,¿Conci.
£em veftram admoneo, vt fubieflis veftris non graues ftu. Ho A urelian enfi } .vbi hoc repetitur, ¿ i n Pannormia fic
dcatis exiftere.
leghur.Chtkw cuiuflibet ordinis abfque Pontificis fui per.
Cap. X. ( Secundum loci mediocritatem
ffliffu nullum prafumat,fcc. Ferum obglojfas, ¿ citationes
Epifcopis conuiuia parentur.
doBorum n ihil eft mutatum.
Item. Pelagius Crefconio lilufiri.
CAP. IV . ( A h eis quifque iudicandus efi,
quos fibi iudices elegerit.
Llud £ magnitudinem tuam minime volumus ignorare
quod Syiacufan® ciuitatis Epifcopus intet alia,qua in cau­
Item ex Nicano Concilio.
Vdices i autem alij efle non debent, quam quos ipfe, qui
tionum fuarum pagina fpopondit,hoc etiam fpecialiter fub
impetitus-, elegerit, aut quos fuo cura confenfu hscfaninterpofitione pcenx legitime piomifiííe legitur,numquam
fe á quolibet 1'us Dioecefis Presbytero vitra duos folidos ■fla Sedes, aut eius Primates aufloritate huius fanfla Sedis
cathedratici nomine petituram, nec per quamlibet aliam I delegauetint.
( I n Concilio N ic»no hodie Canon hic mn habetur; fti
occafionem quidquam in eius fe difpendio effe gefturum.
Quod magnitudo tua, non lolum á ptadiflo Epifcopo, fed fuiffe olim plures Canones illius Conciiij fupra dijiinit. <•
de omnium Epifcopotum Sicilia pcifonis competenti fol­ C4p.feptuagima efi adnotatum Quorum partem refert Iitlius
licitudine cuftodire non deCnat, nec ipfa quoque prandia in refcripto contra Orientales vbi numero 30. habetur Im
enormia fieri,fed fecundum mediocritatem vniufcuiufcum- caput .-¿ e x e o citatur in Polycarpo.
CAP. V. ( AdfaculariaiudicianuUs
que loci Epifcopo ad confignafionem venienti fufceptionis
Clericus efi pertrahendus.
.
praparati conuiuium: quia ncc eo pratextu pauperibus in^ O n t in u a le g e iancimus, vt nulius Epifcopo“ ®>
cuti damna volumus,aut qualibet ratione permittimus.
de o rum , qui Ecclefis necefiitatibus leruiuiit, ad iudm»
liue ordinariorum, fiue extraordinariorum iudicum per­
trahatur. Habent illi fuos iudices,ncc quidquara his.pubuC A V S A
XI .
ds eft commune cum legibus./«w.^Conftantinus / Imp"'
I Lerkus aduerfus Clericum qu»fiknem de pr»- rator prsfidens i in fanfla Synodo, qus apud Nicaaffl co^
[ diis agitauit.quem ad ciuilem iudicem producere i gregata erat, ciim querelam quorumdam conlpicerct cora
hvoluit; reus mn nifi ante iudicem Ecclefiafti- I fe delatam , ait. Vos á neminediiudicaripoteftis.q“ ’
^ cum ¡lare vslebat.-aBor verb potentia ciuilis iu- I Dei folius iudicium tefetuamini.
„
• dicis illum d pojfefikne fua deiecit. Quo audito, '■ r (T x x M e m .iQ u d m h u m ilite r ibifegejferit Confiantm
Epifcopus eum ab offickfufpendit.ille contempta Epifcopi fen­ j docent Eufebius 2. lib.de vita ipfius,c.io. Socrates, • • •
tentia,officiumfuum adtninifirauit.Hoc comperte Epifcopus Theodoretus 1. 1. c.q.
jtnefre refihutknis in eum fententiam dedit.
aal.niiquis. b Extradeforocom ptt.c.z.Cap.íib ^ cMé^
I fiKprim um qu»rhur, vtrum Clericus ante ciuilem iudicemjn producendus,
¿ l.q.c.\}i.Burc.l.\6.c.\i. c al minores.
®
digna fu f 'tpermifu. e E t in Concilio A u relia n .}.c.}t• q.Latco.
' iz.TíU hl.A .'c.ís, g al.feculareiudicium . h z-O
Je
t T m k , fi digna non fuerit, an contemptoremfententi» fui
Epifcopi irreparabiliter oporteat deponi.
Decreti Secunda Pars.
N
R
I
I
Í
14
Aifd.ffc.i pi. Poly. . ,tii.ii,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Rftfjino mBore.
CM
544
545
Caufa X I.
!•
De ioro competenti, & apftd qacnt
Clerici conueniii poilint.
546
Noite&ei conjiitutio a.
[ Epifcopus nonflagitetur ad teftimonium iurehranio, i
fed Euangeliis tantum coram pofttis. ! Item [Sed b iudex
mittat ad eum ex fuis miniftris, vt propofttis facrofanfiis E uangeliisfecudum quod decet S acerdotes,dicat qux nouerit.
t ! lureiurando.jD/iiris bxc non eft in nouella E t verba
G rxca, qux ad hoc faciunt, funt hxc, vl\r> <A' '¡W ofyotTm
'íl{íga¡viv;beapiMgtim( ohm-.Troii tunyiffiii «S
m/ayaiSai ^ v Jqiéfxt/ ¡sítfnelM, id eft. Ptstetea nulli
magiftiatuum licebit Dei amantiflimos Epifcopos cógete,
vt perhibendi teftimoni) caufa in ius prodeam.
p a l e a .
C.AP. V I.
^ D e eodem.
Item ex Concilio Matifconenfi l.c. 8,
]).]».■» Vllus a Clericus alium Clericum ad iudicem fsculaI X r e m accufare, aut ad caufam dicendam trahere quo­
modo prsfumat; fed omne negotium Clericorum,
cumque modo ■ - ■
-- cum Archidiacoai
n,».i,vri.fnnim
aut /in Epifcopi fubaut piesbytetorum
cum Archidiacoai
prsfentia finiamr. Quod fi quis Clericus hoc adimplere di------fiulerit, ii minor fucrii, vno minus de quadraginta
tñus b
accipiat, li veto honoratior trigmta dierum inclufione
¡--¡..r.
mulileiur,
CondlioMatifconenJi
legitur,.
I ^Autin
!Aut in Epifcopi
npui-1/,^. fui.ji»
—..J ...-----,
u.....-: aut in
i„ Atcfiidiaconi
ir^ iir fia c n n i
Cap. X. ftc lerkus ad ciuilem iudicem Clericum,
aut in E p ifc o p i fui, aut in Presbyteri,
perducens, anathema fit.
prsfeiitiafiniatut: Veriim in prima colieBione Decretalium
Item Sylueftet in Epilogo Concilij Romani.
Bernardi,tit.de foro competenti,c. i.caput hoc refertur eodem
modo atque in hac Palea.
I quis Clericus accufans Clericum in curiam i«ttoietif,
Cap. V I I .
ftDeeodem. P A L E A .
anathema fit.
Item Matceiliiuis i. epift.fecunda ad
Subaudiendum eft,fi publicorum iudicirrum cognitionem
Epifcopos Orientales.
Vscumque c contentiones inter ChtiiJianos otts fue­ p e tie rit: Epifcopale namque iudicium nihil obefi ab impera­
rint, ad Ecclefiam deferantur, 5c ab Ecclefiafticis viris tore pofiulare.
terminentur.Et fi 1 obedire noluerint,quovfque obedianr,
Cap. X I. ftProprkptiuentur honore,publici iu ik q
a liminibus Ecclefis excludantur
cognitionem ab Imperatore pofiulantes.
I f itera Marcellinus.]/» vulgatis citabatur ex Bonifa­
Vnde in Carthaginenfi Concilio V 111. c. legitur.
cio Epifcopo G a llix, fe i in aliquot vetufiis legitur, Marcel.
Eft enim boc caput in fecunda epifiolaMarcellm,S“ ipfi-tri­
Lacuit, vt quicumque ab Imperatore cognitionem pu.
buit Im.fequens amem efi,quod in vetuHis Gratiani exem-1 P
' ■■....... - r> - :r.., . , : blicotum iudicioium petieiit, honore proprio piiuetut
a burcbfoao,<iriftflrie
«« I 5j
£piPggpj[g iudicium ab Imperatore poftulauetit
Epifcopos GaUix,vt ibi etiam dtcemr.
. ‘
»i nhfir
2 ! Et fi obedite.] Hxcvfcjue adffinem non legunturm j
Sic 0 fequentes auBoritates intelligendx funt,quibus Cle­
ipfa eoifiola.- funt tamen apud Burchardum 0 luonem
ricorum caufas non nifi Clerici cognofcere iubentur.
Cap. V I I I . ^Neque pro ciuili,neque criminali
In antiquis etiam Codicibus citatur Carthaginenfe oBacaufa Epifcopus apud ciuilem iudicem
uum , quo mmine videtur fignificari Concilium Mileuitaproducatur.
num, in qm caput hoc extat. c.i j.
Item Bonifacius ad EpifcoposGaUix.
Vllus d Epifcopus, neque pto ciuili neque pto criraiC ap . X I I . ft A fxculari iudice Clericus
nali caufa apud quemuis iudicem, fme ciuilem, fiue
nen eft audiendus.
miiitaiera producatur, vel exhibeatur. Magiftratus enim,
Vnde Geiafius Papa fcribit E^ecbix d Comiti,
qui hoc iubeie aufus fuerit, amiffionis cinguli condemna­
Htiftianis gratum femper debet efie, qubd ab eorum
tione pleñetur.
pofcitui dignitate ptsftandum : quia Deo fetuieniibus
ftHoc adfcribebatur Marcello:fed vt diBum efi in proxk
ma fuperiore notatione, in vetufiis Codicibus Gratiani- 0 beneficium negare non conuenit. Sylueftet e itaque atque
apud Burchardum 0 luonem p.3.0.37}. tribuitur Boniffo iauftinianus, qui fe a cunabulis Clericos confitentur, k
cio, 0 fic eft mutatum.Fere eadem habentur apud Iuiianum Theodora fc opprimi per violentiam conqueruntur; quia
anteceforem, Nouel. 124. cap.10. quod in aliis qux nomine dicunt fe ingenuos:atque Deo auftore,priftins conditionis
Bonifacq citantur,folet euenire. E t Iuo eadem parte,0.369. nexibus abfolutos in fortetti deterrim?iterum feruitutis ad.
hoc ipfum caput citat ex libro confiitutionum, additis non­ dici,& pet auftoritatem regiamcontia leges publicas,cum
nullis verbk, qux funt apud Iuiianum.
clericali cingulo tenerentur adfttifti , pet Archidiaconum
Cap. IX. f Quilibet Clericus non eft in
vrbis Gtsmentin.s elfe conuenros, cum conftct cum, qui
publko examinandus.
coeleftem militem pulfat,n5 nifi eius forum debere feftati.
Item Sylueftet Papa in Synodo Remana,c.i4
Et ideb dileftefili, depcnfo falutationis affatu, fupradiftos
Eftimonium e Clerici aduerfus Laicum nemo recipiat: elencos tibi commendo,vt fi ad delegatorum iudicium eo­
nemo enira /Clericum quemlibet in publico examina­ rum aduerfatij /venire contempferint,fublimitatis tus tui­
te prsfumat, nifi in Ecclefia.
tione vallentur: ne quid illis,aut furreptio, aut inimica leftln SynodoRpmana fub Syluefiro,c.i4 0 in Pannormia pbiis violentia neceffitatis imponat: quiajqui iudicium relentur eodem modo,atque apud Gratianum,ac propterea ni­ rugu apparet, cum de iuftitia diffifum.
V
hil efi mutatum. Verum in Epilogo eiufde Concilij habetur,
C A P. X 1 1 1 . ft Non nifi a i Epifcoporum
Teifiindnium laici aduerfus Clericum nemo recipiat. £r eo-’
iudiciumClericus vocetur^
modo legitur in Capitulis Hadriam, c. 72. in ConciUo
Idem Crijpino, g 0 Sabino Epifcopis.
Tnbmten.t,c. 4 0 ex ipfo apud Burchardum 0 luonem.
rt e m C o d k is lib .i.t it .d e f t p irc o p is 0 C U ria s lm p .r h e o .\S u ^ ^
S
Q
C
T
, -----
dicendumflagitetur,-'] ^Item dixit ] Epfcopum ad leftimoniumdicendum admitti non decet.Nam 0 perfonadehono- preffione pulfari, fibique in Clericatus officio pene a cuna­
bulis feruientibus,etiam manumiiTiore viuente,in eode aftu
r -tur, g 0 dignitas Sacerdotis exceota h confundetur.
nihilominus conftitutis, diuinis minifteriis i impendere
a E u rc h .l.i 6 .c.zi. b aiiB ibu s. cBur.l.}.c.i¡9.PuQp ^
'■
i»*» ..
a Nouel.i z}.^.prxterea nulli, apud lulianwm nouel. 1ip
caes- á A u th . nudui Epifcopus. Cod.de Epifc. ex Clericis.
B u rc .l.i.c . 6 t.lu o p . 3.c.Z7 } . 0 160, e B u rc h .l.i.c.io ^ . j^g 0 . 9 . b Amh.fedtudex.Ced de Epifcopis 0 Cler. c In M k
p.O .c.iqi. (al.eri.zm Pann.l.4 c .} 9 -tit.%.l.7.0 ineod.Thed. kuttano,c.\9.0i.g ^ f r ic .q i. áal.Zek. e-Inf.ead.Syl-ue‘ii.tit .s .ib id . $ iUnhono'catur. hal.exm pti.
fler. ( al.aduerfaria vnire contempferit, gal.Crifpo.
h A n f.l.s.c.io i, 1 myileriis.
,
feiuitiuBl
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D c fofojcompetenii & a p u d q u e m
Clctici conueniri pofiint
iciuuium non Ucere, cum(petitioncin writas fubfequatut)
a d u e r fo , a g itu r d e l a k i s q u iE c c le fia r n ,v e l C leru m /
comía patiis, & auíboiis luí taflum venientibus,vt ¡nd¡g-: o jk n d it in p riore d iB u m elfe d c C lericis , qu í Ñ ^
«t,
n is, haceditas legibus auícratuí, nec eis lieeat hxtedita-1
E pifcopi f u i L a ic o s p u lf.ir e n t,& c u m O rigin ali c o c o r d T f f '
leni capientibus contra auftoris fui profiliie iudicium. Et
ideo írattes 3 cliarillimi, quoniam le etiain ab Atchidiaco.
C ap . XVIII. { C l e r i c u s f m i n é e d i e n í E pifop o
no diíl» Ecclcíi» quetuqtur opprefíbs, qui per eorura abdepofitus c u r ix tr a d a tu r.
’
iemiain moderatoris iudicium ptomiíit eos elle fectitos,
Item rius iapa, epifi.i,
calcatis omnibus rationibus, b &c contra leges diuinas, &
S T a quis Saceidotum, vcl reliquorum Cleiicoxum f
publicas pulfatis, forum fuum putauit aufari in veftro iu­
Epifcopo inobediens fuerit, aut infidias ei patauetU,/T
dicio, quifquis ille eft, qui Clericum lacefiic, adueniat, vr contumeliam aut calumniam, aut i conuitiaintukni &•
Ecclcli» iura, qu» vetufti Principes ailidua fanftione fit- conuinci potuerit, mox depofitus j curi» iiadatm, fc
matierum,impetitis Clericis non negentur.
piat 3 quod inique geffit. .
_
54*7
C.AP. X I V . { A n t e iudicem m Uem Sacer­
dotes non accufentur.
Itern K le a a n ie i omnibus orthodoxk, per diuerfas
promncias C h r ijk Dom ino fam u la n ­
t ib u s ,e p ifi.i. c.s,
R Elatum eft ad huius fanitsfc Apoftolic» Sedis apicem
( cui lummaium diipofiiiones caufarum,& omnium ne­
gotia Eceleiiarum ab iplo Domino tradita iunt) quafi ad
caput, ipfo dicente Principi Apoftolormn Petro (Tu esc
Petrus, fc fuper hanc petram sdificabo Ecckfiam meam)
quod quidam sm uliChrifii, eiiilque fanfts Ecclefi» infidiatoies, Sacerdotes Dei ad iudiccs publicos accufate pr»fumant; ciim magis Apoftolus d Chriftianorum caufas ad
Ecclefias deferii,& ibidem terminari pixcipiat.Talitei ptsuaiicantes gioeuaricati funr in Deum iuuin , fc non obe«liunt ptsceptis eius.
Gap. XV. { A clor forum rei fequatur.
Item Pelagius Benegefto DefenforiE xperienti» c tu» prsfenti auftoritate mandamus, vt in
caufis, in quibus qualibet Ecclefiaftici officij peifona
loco petitoris exiftit,quenquam Laicum pulfatura,apud fug
piouinci» iudicem fuas proponere aftiones non deferat.
In iis vcib negotiis, in quibus Ecclefiaftici officij perfona
pulfaiur,tjOtius fubmoto puifationis obftaculo ad Epifcopi
velPiesbyterorum,inloco vbi qusftio vertitur, conftitutoium,occurrat indiffeientei examen.
C ap . X V I.
{ D e eodem,
hem f Sergio Cancellario.
C l quifquam Ckiicus,liue inferioris, fiue potioris gradus
Opetiror exiftat, & contra laicam perfonam fuas dirigat
aftiones,ifte modis omnibus non alibi,quam apud prouiriii s iudicem negotium fuum difturus occurrat. Si quis au­
tem laicus Clericum cuiufcunque gradus duxerit effe pulfandum, ad Epifcoporum-iudicium in eadem ciuitate, vel
territorio conftttutotum,proponateas, quas fe habeteexifiimat aftiones. Quem ordinem legibus per omnia conue.
niemem,atque conlemaneum demonftraii, illa regula maJiifeftat, qu» prscepit aftoiemforum femper fequi pulfati.
Clericis verb pulfatis in¿ Epifcopali iudicio forum fompelcre,principalium quoque fanftionum defignat auftotitas.
Cap, X V I I . {Epifcopo non permitiente apud
/xcularem iudicem Clericus pulfari
non debet.
Item in Concilio Agatlienfv.js./egiW.
; »)'^Lericum h nullus pisfumat apudr»culaiem iudicem
v^Epifcopo non permitiente, pulíate: fed fi pulfatus
fuerit,uon iefpondeat,vei i proponat: nec audeat ctiminak negotium in fsculari iudicio proponere.
{InConcilio Agathenfi.c.¡i.inprimapartelegitur,Cle*|cus nec quenquam prsfumat, & c. d?-poShrior eiufdem cafitpspars [qux habetur fupra. $.«.6. c.fin.) in qua quafi ex
a Sup.ead.chriftianis. b abefiam ultis, e M a tth .iS ,
i i.C o r .s . e P o ly .L i.tk 2 i^ u d c m . g Sup.3.q*ne-
ysmem. h Im p.S. c.¡Sq.mfraealCUr¡cum nullus.
} al. nef.
\
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D e a cti Secunda Pars.
I f Aut conuitia intulerit.) 5:c etmm i
a p u d A n fe lm u m , & P o ly c a r p u m .fe d
2
n
in epiftolaipfa,f a
Imnem non habentur iftq verba.
Viepsüm .]A btft ifta d iB io ab O r lg in a li,fa
,
’ f f,
3 ffEt lecifim.] In epiftola, Polyearpo, fa apud ^nfel
Qui autem facit inmriam,recipiat hoc, quo¡
m u m leg itu r,
inique geffit.
Cap X IX . { P r in c ip a li cogatur auBoritate
q u i p leb em in u a fa m non v u lt deferere.
It e m ex
Concilio Caithaginenfi b 111. c.i g.
P Etifflus, vt dignemini dare fiduciam, qua c neceffitate
ipfa cogente, liberum ut nobis refifoiem mnai»**:- r
commo-nitus,fecundum quod ftatutum fuerat, xelin
temnit, vt qui miti admonitioni fanftitatis v e ir a ^ g S
cere noluit, & emendate iUicitum, auftoritate iudiL
protinus excludatur. Aurelius Epiicopus dixit. Semata for
ma difciplin», non aftimabitut appetitus, fi ! veftra chari*
tate modcfte d conuentus,recedere detreftauerit, ciim fue'
iit,fuo contemptu, fc contumacia faciente, etiam auftori'
tate indiciaría conuentus. Honorati» & Vrbanus EpifcoDí
dixerunt,Hoc enim omnibus placet.Ab vniuerfis EpifcoBk
diftumeft, Iuftum eft, Placet.
I ff Qui pkbem.jZ/.cc'u/qiíe ad ver.commnl,funt d Cot.
leñore ex verbis in eodem capite prxcedentibus huc comportatapne illa omnia referenda effent.
C ap . X X. { A principibus corrigantur,quos
Ecclefia corrigere nonvalet.
Item Gregorius Papa.
Stud e eft quod a vobis popofcimus, & nunc iterum pa,
ftulamus, vt Paalinum Aquikienfem Pfeudoepifcopum,
fc illum íiíediolanenfem Epifcopum ad dementiffimum
Principem fub digna cuftodia dirigatis, vtfc ifle, qui EpiL
copus effe nullatenus poteft, quia contta omnem canoni­
cam confuetudinem faftus eft alios vltra non perdat; & il­
le, qui contra morem antiquum eum oidinaiepisfumpfit}
canonum vindift» fubiaceat.
ff Hoc capitulum in Polyearpo refertur fine auBoris mmineñn lib.autem feptimo, titulo quinto fimile quiddam re­
fertur ex Gelafio ad loannem magiftrum militum, [ei in eo
libro fxpe pro Pelagio,feribitur Gelafius. Anfeimus quidem
integram epiftolam Pelag} refert, cumpmrpars efi Im 'ca­
put, pofierior vero c.ip.nec licuit, fupra difi. ty.
C ap . X X \.{Prdpriumgtadum amittant
Clerici coniurantes,vel confpirantes.
Item in Concilio Chalcedonenfi f c .i i.
C Oniuiationumjfc confpiratiouum crimen(quod apu
Grecos dicitut
legibus ccttum
eft penitus inhibefe Hoc multo magis in fanfta Dei Eccle­
fia ne fiat,conuenit abdicari. Si qui verb Clerici,vel mo»“(
chi inuenii fuerint conitiiames, aut confpiiantes, aut p iiatiia5,vel faftiones componentes aliquas fuis EpikopiSj au
b E t in
Poly.L4.tit.14, Anf.1.9. c.iq. Im p .i.c.i4 i- « -'2""'
'ic.c.is.
c
al.qmniam.
d
al.modeftius
e
A
n
f l- is r
A fri
.41. Poly.Li.tit.i 5. f E t in Vormacienjt, c.74
Infra, eai. f i qui C krici.
C a u fa
X I.
Q u s f t .1
I l i .a
.
XXU. (C lenci confirm es proprio m ifo
eudii/eirudanm rin carcercm:c»ten
excommunicentur.
It m Calixtus Papa Epifcopu GaUi»,epift.z. ^
c o n f p i atenum « crimina veftns m parubus vigere
Cfudiuim us. & p leb es contia Ep.fcj o s fuos co j. t a r e
■^auuiuu > r
^ i« nisaftutia non folum inro
cateris legibus piohibita. Et idcitco hums crmnms
Kos non folbm E c cle fia ftic sfe d etiam feculi damnant leges •& non foliim confpirantes, fed euam confentientes
’ Anteeeffores verb noftri cum plurima turba Epifco«oruai, quicumque eorura in Sacerdotalkhonore funt politraut exiftunt Clerici,honore qno vtuntur,catcere b praeeperunt: esteros vetb communione priuari,& ab Ecclefia
extorres fieri iufferuut, omnéfque fimul vtriufque ordinis
vitos infames eife cenfueiunt, & non folam facientes, fed
fc eis coafemientcs.
& a b
eis.
C a p . X X I I I . ^ Clerici aut monachi coniurantes,
proprio priuentur honore.
Item ex Concilio Chalcedonenfi, c.i 8.
I qui Clerici, aut monachi repeitt fuerint coniurantes c,
aut confpirantes, aut infidias ponentes Epifcopis, aut
Cletids d, gradu proprio penitus abiidantur.
H ic Canon eftpars Canonis 18. Conciltj Chalcedonenfis
qm paulb ante c.coniuratiomm,integer ex alia refertur verfione.
C ap , X X IV .
Deeoctem
Item ex ConcilioToletano.
I e Cletici aut Monachi inuenti fuerint confpirantes,
aut per coniurationem calumniam machinantes Epif­
copis, vcl Clericis, proprium amittant gradum.
( luoetiam,&auBor Foljcarpi citat ex Toletano.-fed in
nullo eft inuentum , ¿ efi idem Canon cum priore ¡ verbis,
tantum mutatis,
CAP. XXV.
De eodem.
Item ex Concilio Aurelianenfi 111. c.r.
s . r l quis Clericorum ( vt nuper multis locis pet fuperObiam,diabolo inftigante,aflum fuiife perpatuit)iebelU
aufloritate ie in vmimconiuiatione intercedente college­
rint & , aut facramenta intet fc data aut carthulam conf«liptamfuiffe patuerit, nullis excufationibus hsc pr-sfumptio elabatur f fed re detefla, cum in Synodum ventfi fue­
rit , in piaiumptoies iu-xta perfonarura & ordinum qualita.
tem, á rontificibus¡qui tunc in vnum collefli fuerint, vin,
dicetur; quia ficut charitas ex prsceptis diuinis g cotde,
non catthuls confcriptione, vel coniurationibus eft exhibcnda,ita qu* h fupia facras adraittuniui fctipturas, auflodtate & difttiflione pontificali funt reprimenda.
CAP. X X V I. f Inter Clericos ¿ Laicos cauf»
exort», ab Epifcopis audiantur.
/ie»» Innocentius Papa ad F iB rk iu m Rpthomagenfem epift.z.c.3.
I ;qus caufs vel contentiones inter Clericos, vcl i in­
ter Laicos & Clericos, tam fupeiioiis ordinis,quam etiá
inferioris fuerint exorts : placuit, vt fecundum Synodum
Njcsnam,congregatis omnibus / eiuldem prouincis Epif■copis, iudicium 1 terminetur.
I •[ Vel inter.]5 (c in editione Concilkrum tribus ‘tomis.
S
S
S
a Voly.1.4 tit.io. Anf.l.% .c.il.Burch. l . i 0,c.6a . luo p
I I C..85 ¿ff6.c.3A6. b al.cadere. c Sup.ead.coniuratkmm . Poiy.l.A.tit.}A.Burc.l.io.e.6%. luo p.n.c.c.iq. d al
Cenclericis. e Poly, ibid. Bure. l.io.c.Ss, luo p.¡2,
A n ü . i. c . i i. f aipraualeat,al.praualetur.] g aj.D m ir.icis. h al.qtiod amittitur , eft reprimendum, i Cap. 1.6
td iZ n lb M ^ '^ '^ ^ '^ ^ ' *
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
Da foro competenti,& apuJ quem'
•
Clerici conacniri poffint.
_
In illa autem quatuor tomorum abfunt h »c, vcl inter Lai­
cos & Clericos, in Gratiani Codicibus legebatur ¡eomeationes inter Clericos & Laicos.
z ^Iudicium.] Inaliquot editimibm ipfius tfifiJfs
Anfelmum in capitularibus ¿ in epiftola Nicolai Epifco­
pis Galli», in appendice SanBorum Patrum , in qua capuf
boc refertur,legitur, iuigura.
Cum ergo his omnibus auBoritatibus Clerici ante ciui­
lem iudicem denegentur producendi,(ciim nifi prius depofiti,
vel nudati fm rint)curi» non fint repreftntandi patet,qubd
ad fecularia iudicia Clerici non funt pertrahendi.
2, pars.f/zi ita r e f ndetur.Clerici ex offtcioEplfcepo funt
fuppofiti:expojfefiknibuspr»diorurn Imperatori fm t obnoxij.
A b Epiftopo vnBknem , decimationes, ¿ primitias acci­
piunt ; ab Imperatore verb pr»dkrum poffefiknes nancifcuntur. Vnde Auguftinus ait fuper loannem. [Quo a iure villas
defendis?dmino,an humano?]require inprincipk, vb i diffe­
rentia fignatur inter ius naturale, , ¿ m confiimknis.
Q u i a e r g o , v t pr»diapofiideantur. Imperiali lege fadum efi,
patet, qubd C k ric i ex pr»diorim poffeftknibus Imperatori
funt obnoxij.
C a p .X
X V I I . f Imperatori tributum Ecclefi»
denegare non debet.
Item Ambrofius centra A u xe n m m ,in oratione
detrahendis bafilicis.
I ¿tributum petit Imperator, non negamus,agri Ecclc-.
fis,foluunt c tributum. Si agros defiderat Imperatorio,
teftatem habet vindicadorum.^c paucis interieBJs.(Tollat eos, fi libitum eftdmpeiatoii non dono,fed non nego.
S
Cap. X X V I I I . (PoteBatibus tributa non
fimt deneganda.
Idem in commentariis ad c.3.Luc»,lic.A.c.penult,
•jtyrAgnum quidem eft , fc fpirituale documentum, quo
iVLchiiftiani viri fublimioribus poteftatibus , docentur
debere eife fubiefli; ne quis conftitutionem terreni Regis
putet effe foluendam. Si enira cenfum d Dei filius foluit,
quis tu tantus es, qui non putes effe foluendum?
Item ApoBolus e [Omnis anima fuhlimkribus potefiaiibus fubdita fit]hem Petrus f Apoftolus generaliter omni­
bus fidelibus fcribit ;] Eftote fubditi dominis veftris fiue regi
quafipr»celitnti,fiue ducibus,tanquam ab eo mifiis a i vin ­
diBam malefaBorum,laudem verb bonorum,
C a p . X X I X . (D e fecularibus negotiis Epifcopus
cognofcere mn debet.
Item ex cpi/?.i,Clementis ad lacohum fratrem Domini.
quidera oportetirrepiehenfibiliterviuere, fc fumX m o jd io niti,vt omnes vits huius occupationes abiici j n e fideiuffot exiftas: ne aduocatus litium fiasmeve in
vlla alij a occupatione prorfus inueniaris mundialis negoti) occali
perplexus Neque enim iudicem, aut cognitorem Iscuiaritim negotiorum hodie te ordinare vult Chril'
prsfentibus hominum curis,non poffis
verbo Da vacare, fc fecundiun veritatis regulam fecernere bonos a mj s . Ifta namque opera, qus tibi minus ccngmeie luperibs expofuimus, exhibeant fibi inuicem vafaTuromffib'Z
occupet ab his ftudiis, pcr qus
'•
Laici.jl» epifiola Clementis legitur,áikens.id eff Laici:fed Gratianus etiam infra pofi paleam,ckC j jllu m eotew wsdn % 'i «ryw feic.
CAP, XXX. ( Jn his, qu» ad communis vit» vfum
Pertinent, Laici fihi inuicem operam dent.
Item ibidem continenter.
a Dift.%.quo iure. b L}.epiBolarumpoBepiñ.xz. c al
Concilkrum foluant. ñ M n r , 2. eRom .i}, f x.Pet.z,
8 Inducitur Pitrus loquem Clcmmti,
Sicut
p e foro competenti)& apnJ quem
Í( í
”
clerici conucniripofl’
D c C f C t í S c C U t lc l^ P a f S ,
conucniri poíl’mt.
i Icutenimtibiimpictrois ciiineneft,negMÍ8 vcrbiD
gligere forré nondebeat, mclius expedir Eccfer
S a„¿íí5 follicitudines fufcipere fxcuures: na oc ynicmqj quam forenfe iudicium.
icun-,
h ico tu m peccatum eft,nifi inuicem fibi etiam \n
m bis, qus
Non aitpropter criminalem tantu t.fedgenerar,
ad communis vit»vfum pertinent, operara fideliter dede- quamlibet caufam,tam ciuilem,quim criJm aU m fnJZF
lint Te verb fecurum faccre ex his. quibus non debes in•ftate, a omnes communiter elaborent. Qubd fi forré á fe.
Cap. XXXV. \C ukm que licetfaerofana.
snetiL's hoc laici non iiitelligunt, per diaconos edocendi
Jedis .Fnttftitis iudicium eligere,
& n t, vt tibi foiius ecclefis follicitudines derelinquant.
rn d e Theodofius Imperator a.‘
E x his omnibus datur intelligi,quU in ciuili caufa cluicm ante ciuilem iudicem conueniendus eft. S ’.cut m m ec- r f c Vicunq; litem habens,fiue poffeffoifoue pctim, #
clefiafticorum legum ecclefiafticus iudex eft admíniftrator, '-Q v e lin ¿initio litis,vel decurfis temporum curti r " "
¡taé^ciu iliu nonnificm lk debet efe execlitoroSicmuim f ue cíira negotium pe rora turfiuecíim iam coeperit
Ule folus hahtt ius interpretandi canones, qui habet conden- ¡ fententia, iudicium elegerit factofanas fedis c Antifl°*'
di eos: ita Ulefo b : ciuilium Itgnm debet ejfe interpres, qui \ illico fine aliqua dubitatione : etiamfi alia pats tefiaeH*’
eis ius, & auBoritaiem impenit. In criminali vero caufa ad Epifcoporum d iudicium cum fermone litigantinm
■“ ‘gantium, d;!
non nift ante Epifcopum efi clericus examinandus .Et hoceft rigantur
I
"i Dirigantur.]/» Cod.TheodoftanoJ.i 64,
illud,qmd legibus & canonibus fupra definitum eft,vt in criiudkio.L 1.qus repetimr.l.S.Cap.c.i 81
m i n a l i vidfticet caufa ante ciuilem iudicem nullus clericus producatur,nift forte cum confenfu Epifcopi f u i, veluti \ V alentiniffub Lothario, ¿ apud lm nem , ¿ A n f e l J j
quando incorrigéiles inueniuntur, tune detraBo eis officio,' fequuntur h s c : Multa enim qus in iudicio captiofe p»?
curis tradendi funt.
criptionis iuriculanon proiuntur,inudligat,8cptomitfL„‘
* ^
A
*■»Atp religionis
r^l í <TÍrt©»íc 'in
^ A rí fíe ac
atrO-en-l^
lanfls
aufloiitas,
ftatim dneBiturc.fmteZ
Cap. XXXI. ^QuiEp'fcopo infttdiatur,femóOmnes itaque caufs.
'
tus a clero cutís tradatur.
C a p . XXXVI,
Fnde Fabianus Papa ait epift.z Epifcopis
Item ibidem,
Orientalibus.
tatuimus ¿,vt C quis clericorum fuis Epifcopis infeílus, ^ Mnes e ¡taque caufs,qus vel pistorio iiiie , vd ciullí
autinfidiatorfuerit,eofquecriminari voluerit; aut con- ^ Wtraflantur,Epifcoporumfententiistcrminaisperpetuj
fpirator fueiit, raox ante examinatum iudicium fubmotus , ftabilitatis iure firmentur, nec vlterius liceat retraftarenea clerorfuris tradatur, cui diebus vitsfus defemiat, & in- gotium,quod Epifcoporum fententia deciderit. ^Teñimdfamis abfque vlla teñitutionis fpe permaneat.
nium etiam,ab .vno licet Epifcopo perhibitum,omnes iudi.
Quia ergo ifte non in crimmali,fed in ciuili caufa clerkñ
indubitanter accipiant; nec alius audiatur, ctrmteñíi
ante ciuilem iudicemproduxit,non eft iudkandus tranfgref- | monium f Epifcopi á qualibet parte fuerit repromiffura, Iifor canonum, nec eft dicendus pertraxijfe reum ad iudicem ; ludeft enim veritatis aufloritate firmatum, illud incornon fuum, quia de ciuiH caufa non nift iudex ciuilis cognof i ruptum, quod á facrofanflo homine confcientia mentis i¡cere debet.
_
_
libats protulerit. Hoc nos edifto falubri aliquando ceiifuij.pars.. E contrata,qus inaBoris defenftone diBa fu n t, musihoc perpetua lege firmamur, malitioíalitium femina
veriftmiiia quidem videntur , fed pondere c carent. Sacris ' comprimentes
enirn canonibus',¿ forenfibus kfthus,tam in ciuili quam in
H s c fi quis antiquata contendat,quia in luftiniani codi­
* * ./.
«y/
. . . . . . . .J.
/
crimin.ili
caufa clericus ad
ciuilem iudicem pertrahendus
ce non inueniuntur ita inferta, per Catolum renouata cognofcat,qui in fuis Capitularibus,! á.c.a 81. ait inter csten.
negatur.
C a p . XXXII. ^ Fratres apudpresbyteros
Cap. XXXVII.
iudicentur.
■r T Olumus y,atque prscipimus, vt omnes ditioni nolirs,
Fnde in epiftola prima Clementis ad Iacchum
V Deo auxiliante,fubiefli J tam Romani, quam Franci,
legitur.
Alemani,Eauari,Burgundiones, Saxones, Turingi, FtifoI d qui ex fratribus negotia habent intet fe apud cogni- nes, Galli,Britones, Longobardi.Guafcones, Bcneuen.
rores fsculi non iudicentutifed apud presbyteros Eccle- tani,Gothi,Hifpani,csterique nobis fubiefli omnes, quo­
fis.quidquid illud eft,dirimatur.
cunque videantur legis vinculo confirifli , vel conCap. XXXllI. *{Nullus clericus propter ali­
fuetudinatio mote connexi, hanc fententiam , quam «.■;
quam caufam intret curiitm.
fe.xtodecimoTheodofij Imperatoris libro,capitulo videlicc!
Item Syluefter Papa in epilogo Concilij
vndecimO;3d interrogata Ablauij Ducis illi,¿omnibus teiRomani.
criptam i fumpfimus, & intet noftra capitula pro lege te­
4.TsTVtlusf clericus,vel diaconus, vel presbyter propter nendam confultu omnium fidclmm noftrorum,tam de cle­
i\q uam lib e t caufam intret in curiam, nec ante iudi- ricorum,quarfi & laicorum poiaMirasdege h cunfli perpetui
icm ciuilem caufaiudicereprsfumat.
teneant id-eft.Quicuno^aditem habens, fiue pofCeffoi, uue
s ^Cmlem.ynepilogoSj/nodillpmansfub Sylue(lro,vn- petitor fuetit, &c. [vT upra.]
de hocvideturjumptum,legitur,cmüum, cingulo enim mili­
r. ^ Refctiptam fumpfimus.l S i c e f l e m e n d a t a m e x . c i f i tes,ac magijlram ab lmperatore donabantur.
t u l a r i . A n t e a l e g e b a t u r , p e s fcipturam mifimus.
CAP. XXXIV. ^Eccleftaj}icum,nimformfe
C ap, XXXVIII. ^ P r e s b y t e r a p u d Epiftoiudicium peenitens expetat
pum tantum iudicari debfa.
.
.
Item Leo Papa ad Rstftktm epift.90.
Item Gregorius lib. 11 .epift. 5A.Ioanni defenfori eun ^
al.91.c9.
in Hiffaniam,monendo dicit.
A Liudy quidem eft, debita iufte repofcere,aliud,propiia
.Opetfeflionis amote contemnere. Sed illicitorum v e -!
e i perfona presbyteri hoc attendendum eft >
tiiairi pofiulantem oportet etiam a multis licitis abftinefi quara caufam habuit , non ab alio tenet , ^
l e , dicente Apj o l o fcfOmnia mihi licent,fed non omnia
cxpedmnt.j Vnde fi quis poenitens habet caufam, quara ne.
a Cod.Theodofl. 16 .de Epifcopali iudicio.l.n f- ft
6.
lu o p . '
..... de iudic.c.nouit.Capit.l.6 .c.i^i M n f l ■c-^° )
extr.
cu m eC s
t vocare.-lO rig.h A n f l - i - c a p . 1 39 .P 0l J .A M u 3 . . c a l . C.31a.,b al.inter initia, c al.legis. iaLEpifropum "
•'i-S'j
pondere v e n ta n s , i P o ly .L 5.tit., .lu o p .6 / 3J . J n f . L 6 . c . p in ib i-A n fib illm ih id . P a / L ¡.c.
A n f.ibid. h lege cunBis perpetuo tenendam.JOtigi I
... «A
íiki
kíc
S
S
D
C A .q u ic m q u e , i A n í - l - i T - 9 k N o u e l l a í i M f t ' i jp-ffcopus
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
«5
C aufa X I . Q u sll:, I.
Egifcopas ipfius íáiriáebuitfficut noueUa coilííitutio ma. Et Propheta - f l ?
í f 4.
niíeííar, qus loquitur de ranaiffitais,& Deo amabilibus, jc f & legem reaulre? .
^^cesdotis culiodm t C c ic m il
leuticndiífimis Epifcopis,Clericis,& Monachis, [ImpJufti.' cituum
’
« oie
cius, quia
Anaelus
J ”digne-*
eft.]*Quidetgo
miiura,
’fi illos
veftra nn
pietas
eos
nianus Auguitus Ferro gloriolHmo prsfeño i pretorio. tur honorare,quibus in fuo eloquio honorem tribuens,
‘íii cxer
aut Angelos, aut Deos ipfe etiam appellat Deus J Ecclefia­
Si quii eontraa¡iquemCiericUHi,autmonaciium, aut diacoitüTam, aut monaftiiam, aut aiceiriam habeat aliquam ftica quoque hiftotia teftatut; quia ciim pis meraoii* Con- .
añionera, doceat a príiis faiiñillimnm Epifcopum, cui ho- ñantino b Principi, fciipto oblats acufationes contra Epif- «
lum vnufquifque (ubiaceí, Jlle yero ctal'im ínter eos diiu- copos fuiffent, libellos quidem accufationis accepit, & eaf­
dicei Et íi quidem vtraqucpaas his,qua ¡uditata liint.non dem , qui accufati fuetant Epifcopos conuocans, in eorum
acquieuerit i , iubemus per loci iudicem hsc ¿ executioni confpeílu libellos quos acceperat, incendit, dicens ¿ Vos'
perfeae mandari,&c.]Ne c verb obficiatur,quia de Clerico Dij eftis, á vero Deo conftituti: Ite,A intet vos c a ¡B vehoc loquitur non de Presbytero/cicndum eft,quia Euperius fttas difcuiiteiquia dignum non eft, vt iudicemns 9m$. in
qua tamen fententia fibi magis ex humilitate, quam illis
in eadem conlrirutione lib. Cod. i. d legitur appellatione
aliquid ptsftiiU ex teuetentiaimpenfa. ^Ante eum quipps
Clericorum «ianitre 8byiero5,&Diaconos contineri Verba
autem ¡egis itafunt.j Presbyteros auté & diaconos,¿ Suh pagani in lep. principes fueiunt, qui vetum Deum nefcicnces, Déos ligneos A lapideos colebant, 8: tamen eorum fa­
diaconos, Cancotes, k Eeñoics, quos omnes Clericos J
cerdotibus honotem maximum tribuebant. Quid ergo mi­
pellamus, & reliqua.
E'
rum,fi Chtiftianua Imperator veri Det Sacerdqj^s dignerat
r !íi* M o p r» io rio .] Hwcce/Í,«97e',7í. t ó v
honorare, dum pagani, vt prsdiximus, fencipes honorem
e jí,ra ag iítro d tum o ru m n o ftro rn m O fficiom m
impendere Sacerdotibus noueiunt, qui M s ligneis, A kp i.
Non acquieuettt.Qn AmhcnmdefinBiJf. Epifcg.
deis feruiebant) Hsc. i ergo non tantum fp«ialiter, q " » tura jcneialitei pto omnibus affAimus faccraotibus; quo­
niam adhuc ncfcimus, quis in terribili iudicio Dei qualig
CAP. X X X I X . ^C lerkuí C k ric m ad publica
futurus fit.Etcnim Paulus egregius prsdicator dicit g] No­
indicia non pertrahat.
lite iudicare ante tempus, donec veniat Dominus, k reli­
Item Gregorius lib.s.ípjfi.}i,Romano
qua. Nam funt multa, qus de iudicio illius homines igno­
defenfiri Siciiia.
rant : quia fortaffe, qus Vos laudatis, ille reprehendet, k
Efuetiit adnos, quod fi quis contra Clericos quoflibet qus VOS reprehenditis, ille laudabit.
I !H s c ergo.jTic etiam habet locus hic apud Nicolaum
caufam habeat defpeñis eorura Epifcopis,eofdera Cle­
ricos in tuo facias iudicio exhiberi. Quod fi ita eft, quia epiftola cuius m itium , propafueramM '•M in Originali pro
valde conftat elfe incongruum, hac tibi auñoritate pisci- J tftk hxc leguntur. Hsc ergo pietati dominorum , non pro
pimusjvt denub hoc facete non prsfumas: fed fi quis con- me,fed pto cunñis facerdotibus fuggero.Ar multk interit.
tra quemlibet Clericum caufam habueiit,Epifcopum ipfius B is, qux hic non referuntur, fub dit. Nam adhuc nefcimus^
adeat, vt aut ipfe cognofcat, aut certe ab co iudices depu- quis fibi,qualis fit,& Paulus egregius prsdicator. Ac. prxp
tentur, aut forte ad arbitros eumdura cft-upaites ad eli- jiatque omnino integrum ilium locum [egere Apoftolicx ligendos e iudices ab ipfo executio deputau;f ompellat. Si ^bertatis pknum.
quis verb Clericus, vel Laicus contia Epiicopum caufam ‘
habuerit, tunc te interponere debes, vt inter eos, aut ipfe
C a p , X L 1 1.
pma feriam Clericus CUrh
cognofcas,aut certe te admonente fibi iudices eligant.Nam
cum ad fxcularia iudkia pertrahens. '
fi fua vnicuique Epifcopo lutifdiñio non feiuatur, quid
luem cx Concilio hiilcuitano.
aliud agitur, nifi vt pet nos, per quos Ecclefiafticus culio■j-Nolita d pwfumptio vfque adeo illicitis aufibus additucfc,
i i r i debuit ordo , confundatur?
ipatefecit, vt Clericis Conclericos fiioi, teliño Pontifice
C a p . X L . ^ A Laicis iudicibus Clerici non
fuo, ad indicia publica pctttahant. Proinde ftatuimus ho«
funt opprimendi.
de estero non prsfumi. Si quis hoc prsfumpfeiit facere,
Idem lanuario Epifcopo Caralitano Hb. j . epift,: 6
conuentus i k caufam perdat, k a communione efficiatur,
extraneus.
TjRatris & Coepifcopi neftii Felicis ACyriacl Abbatis te! In Concilio M ilem tam ,qm d habetur nihil tale extat.
A latione cognouimus, qubd in Infula Sardinia Sacerdotes E x ipfo tamen citatur etiam ah lumcentio I l L i n c.ft d ilih laicis iudicibus opprimantur,A ftaternitatein tuam mini­ geti,extra de foro compet.Habetur autem inToletano s .c -ii.
ftri fui defpiciant : dúmquefolumíimplicitatia vobis ftuI ! Conuentus. ] D iB io ifta in nullo Conciiij exemplari,
dettir, quantum videmus difciplina negligitm.
aut imprejfo aut manufcripto eft inuenta.
P
fl
CAP. X L I. f Sacerdotisa Regibus funt ho­
C a p . X L I I I . ^Clericus apud cmleni iudicem
norandi , non iudicandi.
iudicari non debet.
Idem Gregorius Mauricio Imperatori,
/iem ex Concilio Catthaginenfi lil.c .p .
lib.4.epi[i.}ifeu c.qy.
i.p L a c u it enim c, v t quifquis Epifcoporum, Ptesbytetoá
;^Acerdotibuf/autem non ex terrena poteftate dominus
_1 rum.A Diaconorum, feu Clericoiuta, ciim in Ecclefia
noftet citius indignetut, fed excellenti eonlideratione ei v,i,uv.nugm,
intentatura , vel ciuilis caufa
caula tueiit
crimen fuerit intentatum
fuerit comptoptet cum, cuius ferui funt, eis ita dominctni, vt etiam raoia, fi dereliñ» Ecclefiaftico iudicio , publicis iudiciis
! g eloquiis
eloquii. ¡purgati voluerit, etiamfi pto ipfo fuerit prolata fententia,
debitam reuerentiam impendat. Nam indiuinis^
Sacerdotes aliquando Dij,aliquando Angeli vocamur.Nam
& pet Moyfen de eo , qui ad iuramentum deducendus eft, locum fuum amittat. Et hoc in criminali añione. In ciuili
dicitur h ; [Applica iUum ad Deos,id eft, ad Sacerdotes. Et vero perdat, quod euicit,fi locum fuum^obtinete maluerit!
rurfus fctiptum eft:] Diis non detrahes fcilicet Sacerdotibus fiquidem t ad eligendos iudices inique de Ecclefis confottiq iudicat, qui de vniuetfa Ecclefia male fentier.do, de
a adeat.] Orig. b al.hoe. c In eadem Nouel §. Presbyte- 'udicio fsculari pofcit auxilium: cum priuatorura Chriftia».
tos,apud Iuiianum , c.io. d d . L .i.c .id e fi, c.yi.Nouellx.
a M a la c.i. b Sup.ead.c.continua.LitemConBantinuft
aAuth. de fantlijf.Epifcopis. Presbyteros, e eligendum iudiS.Atiguft.epift.66. c t.CoM . d In To let.i.c.tq , E t in
(em.] Orig. f Nkol.epift.q.ad Mkboiltm Im p .c.ii,
Concil.apud Palatium Fermis habito, ( , i k
I Exod.2i, h ibidem.
e ¡H0 p .y .c.í^ ií.iím p k w W i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Dcfüto eompetem! & apud quem
D c C r c t í S e C U lld a P a íS
conuenm pollint.
f íg
Anoftolus ««iaiiaad Ecclefiam defem, at-; arbitras ex vttaque parte eleftos audiatur ncgotl,,, l
norum “ maripiacipiat.
I qu'S vero contta hacfeceiit, canonum fubiaceatco
íc-'omMera 1I n cxterk C o n cU io n m dlm m bus,& vno nibus.ff Et fi clericus aduerlus fuum, vel aüum
/erííw, 5
Iiabeat. caufam, apud audientiam Synodi prom?
r'n rH c fis coBfc'tie dubitat,velleque Ecclefis confoitt.;m conquiratur, f Si verb contra ipfius piouinci» m e tZ r
* A iÑ ta k ii('í* Ía tiü ,k c .In re ce n tk n M t m quatmr to- ; num Epifcopum Epifcopus fiue clericus habeat contm
T T T e d im t e hoc modccai enim ad eligendos iudices yu- fiam,pergat ad ipfius dioecefis írimatem, aut ceité ad r "
* ^oue patet aaSoritas , ipfe fe indignum fraterno coníoi-, ftantinopolitans regís cmitatis lídem, vt eorum ih;
‘
tili iadicat.qaUc vniuerfa,fcc,ecdemq«efíré medí e/¿«ei)........
- exquiratur a,
tium
‘ ®rum,ibi nego¿ ? ' 7 »cc»/t % / í , & rcfem r h C m ílio apudPaiafim
I ffVel certe fi fuerit.]Gw e efifyv, qe&m
V o r í¿ J t 7 bito,c.it.
m , -Tttíf’ ais « Wi/-tí'»Tse!twa/Eá3.o,TO,
V j t i P . X L ir. {C lm c M non acctifitur,mjl
nuhaqSd c//,vel certe ex ipfius Epifcopi fententia ahui'*''*'
ante Bcclejlajikunt iudicoK,
quos vtraque pars voluerit, ea qus ad iudicium petth,
It m ex eoáem.
_
y
• ■
agitentur Nec longe aliter vertUDionyfim cum v e A ’
e b diuerfis ordinibus Ecclcfis ferulentibus, fi qms ib attulerunt Burchardus, fa Iuo,fa Innocentius extrl 7 T
caufam criminis incurrerit, & abnuerit mdiCHim Ec- ro comp.c.rSententia vero,qux hoc loco ex prifca verfm> r
clcfiafticum,debej periclitari,
_
.
.
.
citur,habetur paulb pofi'inverfic.%i fi clericus aduetfiis f *'
ff Efi fumma cipm lipxcedentk 3 & t» C m ü m olm Sfaan non bene hic inculcatur,fed obglojfam non efi mmZi
Colomx ac^utem imprefikdmbm,exemplamus Vaticanis, & Codke cat^mm omnino efi locofm m x, nec multo
C a p . XLVII.
EALEA,
a,l'¡3§r apuiluenem p,6,c.i6i.
.
.
item ex Concilio Agathenfi
C a í . 3Í L V . f f Q í ! cnm elenco Impum mbe»,
C.3J.
Epifcopmipfius adeat.
> j . p Leiicum b nullus pisfumat apud fsculatemiudicem..
/«»jconllim tione 74.c.i.,
VJ/ Epifcopo non permútente pulfare.Sed fi pulfatus fue
a. o l e quis ciim cítrico ligitium habuerit 3 liquidemoe rit,non refpondeat nec proponat, nec audeat criminale n?
U caufa pecuniaria,adeat prius Epifcopum, cuius ludicio
gotium iudicio fsculari proponere, ff^/ígej? ) pkrffqmveclericus fuppofitus efl.Illc enim fi*e damno,8í fine duatio- tufiis exemplaribus,fafrujhd hic repetitur,quod plane idem
»e competentem finem liti irapofitutus eft. Si autem no­
habemr,fup.ead.c.Cterkumnuilus.De leBionis amemveriluerit I Epifcopus litem dirimere, tune ad ciuilem iudicem tate ibi notatum efi.
difceptatio caufs peiueniat, Vbi autem Epifcopus caufam _ F x his omnibus datur intelligi, qubd clericus ad publica
«iiiimere vult,fine fcriptura omnia procedant, ícffiíSniti- iudicia nec in ciuili,nec in criminali caufa efi producendus
«a fententia finefcriptis ab «oppoferatur. 2 ff jQubd fi de nififorte ciuilem caufam Epifcopus decidere noluerit,vel m
criminali 3 caufa litigium emeiferit, tunc competentes iu- criminali,fui honoris cingulo eum nudamrit. {Illud cami
fiices in hac ciuitate,velin prouinciis interpellatis confen- quod in Epifiola Clementis diBum eft, [Non cognitorem,fxlaneum legibus terminum cacfs imponant.- ita tamen, vt cularium negotiorum te vult D eus ejfe, '\ ex Epifcopali vnifiifceptatio litis duoium menfium fpatium non excedat, a Bione intelligendum eft.Non enim in Epifcopumvngitur,vt
iitis conicSatione nuraeiandum. 4. Item [ff In criminali­ cognitof fecularium negotiorurn refideat, fed vcprocurambus veib caufis numquam fine fcriptura procedere debet. animarum, & diftributor fpiritualium exiftat,. Prohibetur
Non aliter autem puniatur clericus,nifi obnoxius repertus, ergofxcularibus negotUs-occupari, non ad tempusfequtfter
faceidotio nudatus fuerit ab Epifcopo fuo vel clericatus fieri.Vel fxcularia indicia,non de rebusfecularibus,fi fecu-.
Jhonoie. Sin autem crimen Ecclefiafticum e ft , tunc fecun­ larium virorum intelligenda funt.Iudicia derebusfeculari­
dum canones ab Epifcopo fuo caufs examinatio & poena bus,fecularia appellantur,iuxta illud Apoftoli d' [Sxculark.
procedat, nullam communionem aliis iudicibus in huiuf­ intur iudicia ft hahmritis,contemptihiles,qisifunt in Ecdepa,conftituite:]Iudicia verb fxculariumjfxcuiaria appellan­
modi caufis habentibus.
I {Nolaesit.]Itaetiam apudIuHanim ,&Iuonem , fa tur , iuxta illud Apoftoli in Epiftola Clementis; qmi ex
f c legit auEíot gloffx ; f d in m w U ipfa lufiiniani additur, fubfequeniibus datur intelligi,. ciim dicitur e [ Hxc opera-,,
qux libi minus congruere diximus, exhibeantfibi micem
irel non potuerit.
a ffPiofefatui.]7»neííc//3Ífe'4/cy«»«í»'biíCi nlfifctte vacantes laici.] Prohibentur ergo clerici d cognitione ««]«partes voluerint, vt in fcriptis ea inferatur. Quodfi,8cc. tiorum fxcularium virorum,non fxcularim caufarurn.iftA p u d Imnem loco
proferatur e|?,inferatur, quod gotia quippe clericorum fiue criminalia fue ciuilia fuermt,
fufpkionem facit,intermedia firiptoris vitio deefenon nifi apud Ecclefiafticum iudicem ventilanda funt,
3 {D ccúm nali.'jlnnouellalufiinianiadditur, ciuili
%
iam en.
C a p . X LV IIL {N o n nifi in forofuo audia­
4 ffNamerandum.]gMii fequuntur vfque ad verficul.Non
tur clericus.
ilim,neque in nomUa, neque apud Iulianum,aut Imnem,
Vnde Hadrianus Papac.yS'
neque in vetufiis Gratiani codicibus habenturfiéd ob doBo^L erid us f,fiueLaicus,fi crimine,aut lite pulfatus fueiit)
4 um citationes non fm t expunBa.
V J «on alibi,quam in foro fuo ptouocatus audiatur.
C a p . XLVI. { Clerhus aduerfus clericum n*{'D e eodem
gotium habensfecularia iudkiam n
C ap. XLIX.
exerceat,
Idera ibid.c,4<3.
Itemex C o n c ilio Chalcedonenfi, c.9rieticotum caufa,huiufmodi formaferuetur,nc quen-iquara eotum fententiainon fuo iudice difta conftimg**
Res veri in litigio pofita anu legitimum cognitionis etten«oncurtat-.fed pfnis negotium a g i t e t u r apud propimm tp .
«opumivel certe 1 fi fueiit negotium c ipCus EgiuopL“P“ ®
D
Silip ii- e n K S S j.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
rWm«« ......
f a X I.
‘ ‘ fo
557C a ?. L . ^
n u llm tranferaturperjtnm n s
in iitigh pofta mte agnkknis
euentum.
Vnde. 6<lifms ?apa Quingefe i Eftfcoft.
vi* res in litigio poCta in nHlIam tranferii pete/l om.,^nÍBO perfonam doneclegiti«iscognitionise»entu,cui
petias debeatur iudiciaria difceptatione peffit-agnofci, ex
eadem re quifpiam no« iinatar exigere ptufiones : fedin
eodemftatu,re eadem pofita, in quo videtur ( ftcut diflum
«ft ) ante conftituta, tt qaifquis fibi puta/ quidpiam poffe
coiñpetete, iaiidico puifet examine priiudiciis omnibus
•competere
snde fubmotis.
t ^Quingefio. 3 In antiquis exemplariiuspartim eft ijii
vex.panm Lucio panim L.panim Qj.mquagciirao.
Q^VJLSTIO
558
I ne
tiA rjim
«fl©« miiirrntiA
npvroll-ayie AnYailfÍTí»
4<» pro
flPA Vflilia
cum ea pari
mucrone percellaris
fententis,ac
vnius
n,
raulieiculs paffione vinfluSj 8c obligatus ad pereirne tia^
haris exitium. Deterius quippe in populis Ptslati delinquunt;ac pet hoc ipfi crudelius,quám csteti puniuntur, vt
ait beatus Gregorius[Scire enim Prslati debent,quiafi perueifa vnquam perpetrant, tot mortibus digni funt,quot ad
fubditos fuos perditionis exempla tranfmittunt, Vnde ne­
cefle eft , vt tanto fe cautius á culpa cuftodiant. quantb pet
praua,qus faciunt^non foli moriuntur.ei?í/¡f»-4, ^Csterum
prscaue, ne quando nobis fecundum Domini prs,ceptiiia
duos,auc ttes teftes adhibeamus, immo verb,ne hoc'faññ»
Ecclefis dicamus,&(quod non optamus)de estero fidlP^unflis ficut a ethnicus,& publicanas.
"f Sumptum eft caput hoc ex epiftola Nholal, qus incipit.
Audi to renertente miffo veftro,¿? extat Boms in monafte­
rio Deminicanorum:eft autem quafi in epitomen redaBum,
multis verbis omifiis. H uius epiftola bonam partem refm
Regino l.z.Chromconm.
' ■■
Cap. IV.
fi.T>eeodem,
Item ex Concilio Sordicenfi ¿.f.i 7.
vero íMífn
culpaillafufpffionedignaftt,ex
capitukillo
P oMaho veru
-J
Q VMileuipaniConcilq
liquido coftauSi enim communione
pnuindus e fi, qui clericum a i ciuilem iudicem crediderit
I cEpifcopiis quis forte iracundus(quod effe non debet)
pertrahendum, multb magisfufpenfiene dignus e f l, qui fu i
citb & afpere commoueatur aduerfus presbyterum , fiue
Epifcopi iudicium inmpeliantem a i iudicmmfsaslareper­ diaconum fuum, fc exterminare eum de Ecclefia voluerit,
trahere non dubitauit.
prouidendum eft,ne innocens damnetur, aut perdat com­
munionem. Et ideo habet poteftatem is , qui abieflus eft,
vt Epifcopos finitimos interpellet,& caufa eius audiatur,ac
Q V & S T IO I l l i
diligentius ttaftetur:quia non oportet ei negari audientiam
roganti.Et ille Epifcopus,qui aut iufte, aut iniufte eum abi. m E i ponam,qubd hsc culpa fufpenfieneftigna no fuerit.
iecit, patienter accipiat,vt negotium difcutiaturtvt vel pro­
IOS. Oqusrhurfpvtrumfit deponendus, qui officium contra
betur fententia eius á plurimis, vel emendetur. Taftien,
prohibitionem Epifcopi celebrare aufus ffi.Sed quodfententia
priuiquam omnia diligenter,& fideliter examinentur, eum
Epifcopi,fiue iufia,fiue iniufta fuerit, timenda fit,Gxtp,oims
qui fuerit á communione feparatus,ante cognitionem nuU
homilia la .in Euangelia tefiatur, dicens,
Ius alius debet prsfumere,vt communioni fociet.
C a p . I . •{Timenda efi fententia paftoris.
^Canonhic eodemfere modo refertur in Concilio A f r i­
S Entemia paftoris„fiuc iufta,fiue iniufta fuerit, timenda cano,
c .l 0 1 .vfque a i verf.ffomen.Sed Grscus Sardicenfts,
eft.
qui
eft
decimufquartus, paulb cepiofior eft , ¿ aliquot locis
Ipfa prorfus B.Gregorij verba leguntur. Infra, ead. c. mn
diuerfa etiam fententia. Proptereavifum eft verba G rs c i
félimverf.vtrum iu fii,
cum verfione noua apponere.
,
C
. II.
fuo Epifcopo excommunicatus,no%
0'crt®- o5iwo«©.er3TV,'7i)'3 W 'ifjí pis modi, stOTiiasrJottjfo
eft ab alio recipiendus.
cee/xfi.eiTic iSijst:o7t&.
Algiracirp , Irfa ¿x
c»
Item ex Concilio Antiocheno,c c.6.
C I ¿ quis á proprio Epifcopo excommunicatus eft, non mlrtf AtJjii TTsWs&s iSiq, x, vtyj-xi aivxfb aepicftunpsu, «
ixxrmxc md Ibíxiatn , n»;v'.>inoy
Oeum ptius ab aliis debere fuftipi,nifi aut á fuo fueiit re- xj'vs xivaflci!
sríl itrÍToy
,
y) r xoimia; ¿.‘irt^ífiSrí/,
teptus Epifcopo,aut Concilio faflOjEpifcopis s occurrat,& |M»
¡«¡sto
'¿‘•B i ifoWsyizv
refpondeat, & fi Synodo fatisfecerit, quod e ftatuerit fub msaitt dfiixgtm ó
alia fententia eum recipi.Quod etiam circa laicos, & pref- ri ptUTpoTrlxutt ri doTtli ¡orafyjs; ¡(¡auqivyeii. ei 'j i ri /c»*
byteios ,& diaconos, & omnes,qui in Clero funt, conuenit 'tfo'xoMxt angii, 'SB 7®'} MüvrÍT^igyv rji-Tarplx^i, %¿/isJ'y b*
plf ixgxSeiqs Mird iffmifxavp ri n»'S.yf.tst.‘
yS ¡j.x hniyfl
obferuati.
s ¿JAr ^Epilcopis.'] A pud auBores indicatos prior tantumpars TO5'nxtac vñt df liban, xjI m us 'j h ‘IBaxeom! ó
huius canenk refenur,¿ ex verftone Dionysijtqus etiam in m ; ¿«Caxav ípistjv , -Risitet ipif.fr If ú r f , ha s ifiraoie
toto hoc loco longe melior cji.aut cexth{inquit)ad Synodum, TO 'itfflypiinof ■ffv'oq, x, 11 n c f o S f á w r i s ámpame , d J) pqus congregatur,occurrens pto fe fatisfaciat,& pétíbadens S'ííaíctí'nyy, arecr § ’íBpuvitXj fjF m^iut IgtctttlETOt&f, 9
Cbncilio.fententiam fufcipiat akeiara.Gx«ce enim eft, orti' 4 'iyxpi rij} xonmhji opj; ri Siayt&cnat r i sr&yVFnt s*(i«
v f ¿X
ixitxeii ri Ko/y»vi«.
vasTíTÍul ovnedliVjXttTOfllsimsrigjcv «sróí«o7t.
Ofius Epifcopus dixit. Qaod autem me vndequaqiis
€ AP. III. ^ Excommumcatianis meretur fencommoues , talere non debeo. Siquis Epifcopus exi­
Untiam,qui exctmmunieatis comftat ad iracundiam procliuis ( quod quidem á tali vitb
mupcat.
longe abeffe debet ) & cito aduerfus presbyterum, vel
Jtem Nicolaus Tapa ad Lothariim Regem fo Epi­
diaconum commotus, ex Ecclefia quemlibet eiicere vo­
ftola cuius imsiumlAudito.]
luerit , prouidendum eft, ne is repente condemnatur , &
communione priuetur. Ornnes dixerunt. Qui eiiciRscipue f Gualdraás pellicis tus , 8: iamdudum á te tur, facultatem habeat confugiendi ad Epifcopum merepudiata communionem declina ; excommunicata eft eropolis eiufdem prouincis : fin autem iHetropolit*enirn, & vfque ad ptsfentiam «aftram ab omni Chiiftiano- nus abfit, finitimum adeuddi, ac rogandi, vt ipfius caufar
lutu contstbernio fequefttata. Quamobiem cauendum eft,
diligenter cognofcatut. Minime enim decet ames nou
S
a p
P
gran.i
f-'
i.(.6i.R£¿int Cbran.Ui.Paftir.p.¡.(r.¡,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
a Matth. t t . h E í ifl A fric , c, lo i. c P c ^ i. A 7. tit. **
A n fd .t.c.q i.im p.sxrt^H '
ptsbiff
De fcritCBtüs Epircopoltitti
& carum eíFcétu.
J5?
Decreti Secunda Pars'.
R ibete roffafttibus.Et ille veroEpifcopuíjqiii iure,veUnmfia iuftum eiecit, generóse ferre debet cauíara cognofci.ip.
(iufaue fententiam reí confirmati,vel corngi.Veriim.ptiufquamdiligenter,ac fidditer fingula quxque examinata fue­
rint , qui communionem non habet, ante caufe cognitiodebet fuo fibi iute communionem vindicare,
Ca?. f .
_
eodem,
ítem ex Concilio Catthaginenfi II. c.í.
prliis non Uceat ei nccin alio ConciUo fpem recontiii,,nis habete,nec vltta recolligi -.a fed etjam eos,qui e i T '
mumcaucrint, omncs ab Ecclefia refpui,maxim'e eos ?
fciebant,eum effe deieaum. St autem pcimanferit t u rL r
A concitans Ecclefiam pci fotmfecam i poteftattm,oJ;
tet eum ftcut feduionattum ab omni plebe expelli.
I «[Eormfecam.] In aliquot Gratiani & Concilfoodk;
bus eft, fotafticam. In canone qmnto Concilij >íTííí¡(ícWbí'
vnde hocfumptm eftkgitur,Mm¡^u^íCs¡mgi..qi(,fQ:f
nyfUi/ veruty2^i goteftates exteras,
5 1« qv-s presbyter ab Epifcopo i fno correptus fuetit,de-
b#ii, tique apud vicinos Epifcopos conqueri, vt ab ipfis
«iuscauíá peflitaudiri, acper ipfgs íiioEpifcopo reconri-liari.CQuod nifi fecerit,fed fupetbia(quod abfit)inñatus, fecernendum fe ab Epifcopi fui communione duxetit,ac fepa ratim cum aliquibus fchifma faciens,factificium Deo ob­
tulerit,anathema habeatur,& locum amittat.At a fi queri­
moniam 5 iuftam habueiit aduerfus Epifcopum, inquiren­
dum elhb
1 ! Epifcopo.]/« fecundo Cathaglnenjt c.i.cim AHpius
fropomtfm Itgimr, Si quis forte presbyter ab Epifcopo fuo
correptus,aut excommunicatus, &c, Sed cum ab vniuerfis
Epifcopis canon fertur,loco Epifcopi affertur nomenprxpofitt,
0 in Carthaginenfi codke canonum,c, 1 1. legitur fi przpolito fuo cwteptus.Hr.icc e ñ , ávfíiaya yidv'K ua’my'iói&i
id eft, in fua c vit» agends ratione condemnatus fuetit.
Burchardo autem 0 iuoni conuenit cum Gratiano.
2 f At fi-/» codke canonum, 0 Carthaginenfi Grxco,0
otpudCoUeBores nihil hk eft interkBum.Verum in exempla­
ribus Concilq imprefiis, 0 manufcriptis ante iftam claufalam,hieci>tfermtuy;FíiKúom\ms,de ciuitate, & de congregatione,in qua fuCtit,longius iepellatnt,ne vel ignorantes,
yel fimpliciter viuen tes ferpentina fraude decipiat;quoniam.
fecundiim Apoftolum d Ecclefia vna eft, vna fides, vnum
baptifma.Et'fi querimoniamj&c.
J fAcliquctiHioniam. ] Z o iu sh k ita hahet apui Surfhardmn 0 Imnem Si quetimoniaro mftam aduerfus Epif«opam non hahaeútina¡mteYíiütneüt.Grxceeft.<fH,¡T¥'‘’
f/.irimnyffov 'EhaHimiM/Afo ¡yei Ik jiia s .ii eft, hoc confidcraio, nunquid aduerfus Epifcopum iuftam habeat expoftalationem.
C ap . VI. f Dc his qui damnati d'Synodo facra
minifteria contingunt.
Item ex Concilio Antiocheno c,c.4.
j . r i quis Epifcopus damnat* s a Synodo,vel presbytet
aut diaconus á fuo Epifcopo aufi fuerint aliquid de
minifterio facro conting«e,fiue Epifcopus iuxta pr»cedentem confuetudinem,fiue piesbyter,aut diaconus,nullo modoliceatei,necinilia Synodo refiitutionis fpem , autlo«am habite fatisfailionis:fed & communicantes ei omnes
abiici de Ecclefia oportet,f& maxime, fi poftquam didice­
rint aduerfum memoratos prolatam fiiifle fe»tentiam, eif­
dem communicare tentaueiim,
I !Damnatus.]Gr.cccí//,ií5i^fíS'*''í) c^,depofitu$.
C ap . V il. ^Smefpe f t reconciliationis,qui exemmunkatus communicare prxfumit.
Item ex Concilio Martini Papx g, c.j 7.
« ii- r l quis Epifcopus in Concilio excommunicatis fuetit
•Dfiue presbyter,aur-diaconus a fuo Epifcopo, & poft
«kcomnmnicationera prsfumpfeiit, fine Epifcopus ille aut
Dtesbyter,aut diaconus faceteoblationem,vel mutationem
aut vefpeitinum faciiiicium,quafi in officio fuo agete,ficut
C a p . V n i . ^ D e E p if c o p is , qu i in n o m te s
minimis caufis culpabiles ex- tiaut.
communkant.
Item ex ConciUo Agathenft b. c.j
c , fi/acerdotalimoderatione poftpofita
E iifcopl
centes, aut mimmis caufis culpabiles excoramuni/
pi»fumpfeiint,autjd gratiam baptifmatis i feftnantesfm
talfe recipere noluerint, avicinis Epifcopis eiufdem d om'
uincis literis moneantui:& ft parete c noluerint, commu"
nio illis vfque ad tempus Synodi \ reliquis Epifcopis dene
getui: 2 ne forte ptopter excommunicationis/peccatum
excommunicati longo tempore morte pixuenisntur.
1 ^Baptifmatis,] J ic c it » i» M«íH.(/cWpííí 0 DtBorr
eam vocem agmfcunt.Ferum ab omnibus editionibus Conciliorum, 0 duobus codicibus Faticanis, tam in Conciik •
Agathenft,qum inFormatienfi,c.i4. (vbi capmhocrettm ur) ' 0 d Éurchardo , 0 Imne abeft ea diBio. Et cm hie
de excommunicatis agatur, videtur ejfe loms eis tantum qm:
funt hapi%ati,0 ad gratiam, id efi, neoncUiatmem cum.i
fuo Epifcopo feftinant.
2 ^Denegetur ]Sic hahet luo , 0 Panmrmia,0 antlquieres Conciliorum editiones, 0 duo Fttkana exemplarkA ■
ieturque huic fimi(e,qmd legitur fupra i.q.i.c.ftnjed inncentioribuseditionibus eft,non denegetui.
C a p . IX. ! D c his qui temporefux excommuni­
cationis communicare frxfummt, Item ex Concilio Africano.
g vniuerfo Concilio, vt qui excommunicatus
Placuit
fuerit pro fuo negleñu,fiue Epifcopus, fme quilibet cie-iicus,& tempore excommunicationis fu» ante audientiarn;
commiuiicaie h ptsfumpfetit, ipfe in fe damnationis iudU
cetur fententiam piotuliffe.
^In Concilio, quod hodie infcribitur Africanum capui
boc mn habetur;fed in Carthaginenftinferto in codice can^
num, 0 in Grxco c.ip, c, 2 9 ,0 nfertia'in quinta Synouo,
feftione q.inepift.Firgilq.
Ca? . %:^Deponantm Epifcopi qni excommuni­
catis communicant.
/tci» Nicolaus Papa.
v - rto
‘irEugnaldura (Treuerenfem, A Prtmltc® BSlg' P '
i uinci»,A Guntharium Agrippin»
/
pos,coram nobis. A fanfta Synodo fub
tione,qualiter caufam Lotharij regis, A duatum , ’
eius,Theibergs fcilicet,A
L
dicaueiint, fcriptum fuper h o c propriis
^ ^
tum o f f e r c n t e i , n i h i I f e p i u s , v e l minus,a u t m i t e t
proprio m u ltis c o ra m pofttis affirm antes A mn ■D,,'fonis
quara a fede Apoftolica in Engeltrudem
-i-ggpus
fanftiffimus frater nofter M e d io la n e n fis A
^ :,|cnThado. & exteri cocpifcopt n o ftri petm etan
^
ttaLreconcUiart.hEiin Forrnat.c.14. cBurc-h
'a 3 im h.l,2 .c.i9 4 'Iuop.S.c.i} 9 . A n f . l . i 2 ,c.3 i.Polyc.l, D ‘op.ij^.c.t6.0 %i,Pan.l.i.c.i2%. & al.cumftibct.e alparg.tit.i.o al.erh. e al.infua comerfatione condemnatus, d e ere. f a l . e x c o m m u n k a t o r i j v e r a ie B io . 6 , q. 2, c .f i n . pam
Eph . 4 ^ E t
'.0.47.extra,dechr.exc.depo.c. i . 0 z. r i t e r a p u d B u r c h . 0 lu o n e m , c . 81. g B u r c h . l . i . c .i^ o .
JVk.Papaepift i.Po/yc.ibid.3urchi,i.c.isip.Iuop.}.c.}62. l A ' t t 3 f t 4 . A n f . l . i 2 . c . 2 7 , p o l y c . l . q . t i t . i.h a l . c o m m u m e S y n o d o R o m a m , C.2. it a L l h ie í g o n d u m , I u o
A n f.l.ti.í.C ia h ifi¿ m u ltk .% lfic a iU td k M m m P ríi'
wM njiSi
i^ i.le f t f u g g e f t w m h
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Caufa XI. QiKft. IIL
Sione
Dc rentemil.^ Epifcoporum
& catum eflcftu.
_
-/ )
C a p , X llI. {Simulatavirtutumaffeciknea,
• obedientia Epifcopo non denegetur.
Item Ambrofius lib.i.de officiis,0,24,
í in auibus omnibus inuenimus exceffiííe,
'ÍZ lrm Z n e q u T te r temerallé, omui iudicamus
facmfetij officio manere penitus alienos-,íauft. Spiritus iu­ V. r I quis verb non obediat Epifcopo, extollere atque exdicio, & B.Petri per nos aa&onute, EpiTcopatus exui os rev3 altare fefedefideians, qusrensfetiam obumbrare me­
g i m i ? c o n i i f t e i e a d efinientes. F r s d . a is autem d e p o litis
rita Epifcopi finiiilata affeftione b dofttins, aut humilita •
Ik e n t ia m concedim us E cclefiam in g r e d ie n d i, & com m u
tis,aut mifciicGidis,,is k veto deuius fuperbitiquoniam ve­
„ i c a u d i , f i c u t l a i c i , f c lo q u e n d i fuas v tilita te s
rio n autem ritatis e eft regula, vt nihil facias commendandi tui cau»
tu rb as c o n c i t a n d i , v e l Ica n d alum fo ll.c it a n d i, illis trib u i
fa,quo minor alius fiatmeque fi quid boni habeas,id ad de­
* ir.u s facultatem . Q uan tum autem ad E p tfc o p a k m inifte - formationem alterius, k vituperationem exerceas ffNon
riu m f p e c i a l i t e r pertinet, n u lla eis fit lic e n tia c o n tin g e n d i: defendas iinprobumiSc fanfta indigno committenda c non
fic u t n o s cum fa n fta Synodo ia m d e c te u ifle c o n fla t.
arbitreris.ffNeque iterum arguas d k impugnes eum, cuius-ff Caput hoc luo citat ex Nicolao Epifcopis & A rcbie- ciimcn non deprehenderis.
pifcopisper GaUiamJtaliam,Germaniam ,atquevniuerfas
prouincias confiitutis.in qua Epiftola videtur retulife, quid
C a p . XIV, {Epifcopo non obediens,dxmonum
ore difcerpitur. _ ^
,
in Concilio afcR s”':^ habito, deMetenJi Synodo penitus
abolenda, fadepofttione Thietgandi & Guntharjftamtum
Item Anterus Papa Epifcopis Hifpanix, .
fuerit.De quo quidem Concilio, fa borum Epifcoporum depofimne,I{egino lib.i.Chronicorum accurate bocfcribit. lute, A Bfit.vt quidquam finiftrum de his arbitremur c , qti¡¡
rea Thietgaiidus , & Guntharius Archiepifcopi Romam
Apoftolico gradui fuccedentes,Chiifti cotpus facro ore;
profefti funt,ea animi intentione,vt Regem innoxium prs- conficiunt,per quos nos etiam Chriftiani fumusiqui claues
difto fafto demonllrarent, ac fe cum csteiis Coepifcopij. regni cslorum habentes, ante fiadicij diem iudicant. Ve­
Ecclefiallica atque Apoflolica exercuilfe decreta: lluhitis teri j; quidem lege habetur: quicunq; facerdotibus non obquidem elogio decorandi , qui illam Petri fedem aliquo temperaffet.aut extra caftra pofitus, lapidabatur a populo,
ptauo dogmate fallere polfe arbitrati funt.qus nec fe fefel- aut gladio ceruice fubiefta,contemptum expiabat cruore, h
lit.nec ab aliqua hsrefi vnquam falli potuit. Itaque cum in Nunc verb inobediens fpirituali animaduerfione trunca­
pisfentiam Nicolai Paps venifient, libellum obtulerunt, tur,fc eieftus ab Eccleiia,rabido dsmonum ore difceipitBi,
in quo continebantur gefta rynodalia,qus iuMediomatiico
Vrbe,fc Aquis ab eis ftatuta fuerant.Qui cum k notario coC ap . XV. {B u iim Papa efi immicus,his nec
jam omnibus recitatus elTet, inteirogauit Pontifex, fi hsc
loqui debemus.
fcripta verbis confirmarent? Refponderunt, inconueniens
Item Pettns w ordinatione Clementis.
videri, vt quod propriis manibus loborauerant, verbis
infirmare mallent. Etfic neciepulfa, ncc admiffa eorum S I inimicus eft" ifte Clemens i alicui pio aftibus fuis, vo»
affeiiione, iuffi funt ire ad hofpitia fua, quoufque reuocanolite expeftaie.vt ipfe vobis dicat.&c. vt fupra in tralentur.Paucis interpofitis diebus ad Synodum, quam Papa Batu ordinandonm vbi agitur de obedientia minorum erga,:
iongrcgauerat, funt acceifiti: vbi eorum damnata k ana­ maiores.
thematizata funt fcripta, & ipfi omnibus adiudicantibus
G ap . XVI. {Excommunicatus efi,qui excom­
Epifcopis,presbyteris,& diaconis,lunt depofiti,& omniEcmunicatis communicat.
defiaftica dignitate priuati.
Item labianus Epifcopus,ep//?.i..
I ffConfifteie.]/n fecundccapiteConcUijlocus hk ita ¿3¿£t,confiftete:Diffinientes,qubd li iuxta prscedentemcon­ C lc tt /Apoftoli ftatuerunt dicentes; [Gum excommunifuetudinem tanquam Epifcopi aufi fuetint aliquid de facro Ocatis non eft communicandum: & fi quis cura' eifcom*
minifterio contingere , nullo modo liceat eis, nec in alia mnnicatis.aduerfando/regulas, fcienter laltem i in domo'
Synodo reftitutionis fpem, aut locum habere fatisfaftionis. femel locutus fuetit,vel oiauerit , ille communione ptiueSed & communicantes cis, omnes abiici de Ecclefia & ma­ tur.]
xime, fi pofteaquam didicerint aduerfus memoratos prolaI ffSaltem.] In Epiftola Fabiani e]?,fcientei pfallat in do~utn fui.ffe fententiam, eifdem communicare tcmaueiint, ino,aut firnul locutus,fcc.Vcd leBio Gratiani videtur ma­
fa funt verba ftmptayx capite.fi quis Epifcopus damnatus gis confentire cum canone Apoflolico,e?w btom iiaipiA ss
fupra eadem,ex Concilio Antiocheno.
ohie mw&fr-rnj,Sm ipcesbli^-qux Dionyfm vertit, 'si quis
G a p . XI. ff Clerici fa laici.qui non obediunt^
cum excommunicato,faltem in domo, fimul onuetit, ifiv
Epifcopis infames efficiuntur.
communione piiueturi
Item Clemens epifi,; .omnibus Coepifcopis..
G a p . XVII.
{ D e eodem..
Item Calixiiis Papa.e/i^.jiC.z.
rlautem vobis Epifcopis ».non obedierint omnes presby-
i S ;r r ;r r
ir .,
qui populi, nonfolkm infames, fed & extorres a regno cum eifj
Dei.fc confortio fidelium ac a liminibus fanfts Dei Ecfe- nicetmec A.? !
°
jjj^jJ'LA'^eisdicatiquia quicunq; in his, vel aliis pro&x a "lie n i• e ru n t.
Aunft 1 '®'“ ‘ *«‘‘communieatis communicauerit Iuxta*
C a p . XU. { i n Chrifiumpeccat,qui veritatis
ni fiib ife e ™
‘P*® ‘‘ “ ' “ i excom rau nicatiedoBorem contriftat.
Iten Petrus in ordinatione Clementis, b
,rf f f ‘Baiione. h al.affeBatione. caicommittendaarcontriftauerit doftorem veritatis, peccat in n - ' T ‘‘hvsgeas.Hieronymus ad Heliodorum, thquar]
Chtiftum, V p-tiera omnium exacerbat Deum Dtonte^Mammodo ante;'] Hieronym. g Deuteron. 17. j i
V
— L :.
> £ ‘ “ r ‘ *r , nitlcpoMp 1
- . r , , . . . . . _.• . a ,
quodI & vita —
caiebi:.
‘tbscvone.fEIteronym. 'iClemens
epift.t.Anfd’tb.í.c. .3. luopxr.tSfC.ii.diJiinB.^. fiinmicus.Ca,apofi.i ¡.Burch.lib.'s,
a al.vna. b Clemens epifi. ad lacobum, fa AlexandcY c -i 3-Pan.lib.3 :c.9 3 .kP oly.Lq.tit.í.A n f.lib.i 2 .c.s 4 -id i,
epift. I .fa in Conc.Aquifgr. c.9.
-'^“ xanaer m rtendo'm B unh, lib. I S A i i . l M p a r . i 4 . c . n &
G a j*
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
De fententiis Eplfcopotuiíi
& earum eíféílu.
CA Í. XVIII.
1 De eodem.
Item ifidorus in regula monaehorum,c.i%.
Dccretl Secunda Pars)
& in cotde eius non 4 fe diligi,fed aut auatitia® ' 4
dinem.aut laftantianijaut alia huiuimodi •ift,,- ’
lib
. . . .
D o n i i n u s ttadit fatans. Q u p m o d o e u m traHi,r*’ fo“ icfe
^ V m 4 excommunicato ñeque orare,neq
.-Krefusit
iu g u aco
:q;Ioqin,(nifi qus cedit á mente eius, & aueitit fe,&
á cn.‘■'^nHf
inent 1 nec
si. defideriis
AxbC.a^m.' •A
' ..- 8c
« refinacogita#:«...
i> a d eandem excommunicationem pertinent)
nec veftci
vefct, cius malis, 8c
indignis,
a,.uf’ fenibus
liceat.Si quis enim i cum eo aut palarn, aut ablconse loca-1 dis eius vacuam.
^ " "«nium corcor
tus fucrit, ftatim cura eo communcm excommunicationis _ f /» boc ¿fequenti capite citatur
contrahet poenaim
Ipfe has Origen is homilías Latinas fe cit.
q’ l’ rior pars huiuf capituli vfque ad verf.8\ quis enim,¿4- dijh6.c.fiquis,eft adnotatum. ‘
ietur in regula fanBi lfidori{qus miffa eji ex Hiffania) c. Cum ergo per fententiamfaui nominatus fuerit
lí.e x quacitat boc Smaragdus,inexpofttioneregulsS.Bene­ municare mn debemus. Cum autem falo reatu J ’? !"
diBi,c. 26.excepta tame ifta claufitla,niR qus ad eandem ex­ mnnicatmiscontraxeritpanam.-non efiab eiu sc^ ^ ^ 'f'
communicationem pertinent,
neqne in regula B.ifidori ne ceffandum Vnde Dominus b in Euangelio
legitur,ñeque apud Smaragdum. Eft tamen apud Burchar­ peccatorem dixit habendum¡k m ethnicum a’.i. bí.c '
dum ,¿luonem .
cum Ecclefiam audire contempferit.Apoiiolus'c.Z^’*'’’!
I "(Si quis enim.] Hscvfque adfinem refert Smragdtis ait,fiquis frater efi fornicator, fed [ft quisfiater
ex quodam magifiro monachorum>quod notabitur infra ead, fornicator, ¿ c . ] fententis nminationem intellkenJu^'^
c fi quis ftater.
etiamFrbanusPapaII.GuitmundoEpifcopo. [ L '
’
C a p , XIX.
•{ De eodem,
fuper Ricardo, ] Require in caufa d, Quidam £ p iZ T -‘^
/íew ex Concilio Caithag lV.c.7 J
hsrefim lapfus. [Hm c emm Chnftus in EuamelL , i
uzank
dixit effe toleranda vfque ad meffem.]
IV i b communicauerit, vel orauerit cum excomrauni"to,fi laicus 1eft,excómunicetutjfi cleiicus,deponatur,
Cap. XXII. \ M a li ¿bonis penitus feparari
‘ "jSi \úc\xs,]lta .apud Burchardum.¿ luonemp. 14.C.
non pofunt.
i 9 i . ¿ m Pannormia. Sed in Concilio ipfo cum variis codi­
cibus collato,¿ apud luonem eadempaneic.ii.legitur, fiue
H in c etiam Hieronymus.
clericus,fius laicus excommunicetur.
C a p . XX. f Excommunicatorum nomina vicinis
Ollte e recedere á Domino in hodierno/die*i w
omnibus palam ,¿ publice
efl,doñee feculum ftatroftendat ergo mihi, quomodo
amuncientur.
Hiebufsus, doñee feculum ftat, habitet cum filils ludain
ttem ex decreto Honorij Paps.
Hieiufalem; quippe cum ne ipfi quidem filij luda habitent
C Vrs c fi't omnibus Epifcopis, excommunicatorum om­ in Hierufalem. Ideo ergo nec illud verumeífe poterit
nino ¿nomina tam Epifcopis vicinis, quám fuis pato- qubd Hiebufsi cum ludsis habitent in Hierufalem, quan-’
cbianis pariter indicare , eaque in celebri loco pofitaprs c doquidem ne ipfi quidera habitant in ea.Sed nos intelligaforibus Ecclefis cunflis conueiiientibus inculcare, quate­ mus hsc fpiritaliter.aífumentes Euangelij parabolam, qus
nus in vtraque diligentia,8c excommunicatis,vbiqueEcde dicit de g zizaniis [Sinite vtraque crefcere: nefortéciim
fiafticus aditus f excludatur,§c excufationis caufa omnibus vultis eradicare zizania, eradicetis fimul cum ipfis etiam
auferatur.
triticum.]eir< infra.^ Audi ergo fcripturam h dicentem,quia
^Burchardus etiam. A n fe lm u s,¿ luop.iAc.t 13 .citant non potuerunt filij luda difpetdere Hiebufsostfed habitaíA- decretis Honorq.-Sed idem Im eadem parte,c. 6 ¡.hoc ip- uemnt cura ipfis vfque in hodiernum diem in Hierufalem
ftm tribuit loanni oBamin Concilio apud Rauennam.
Vnde deprecor vos, qui fideles eftis, vt ita vitam veftram,
-2. pars. Ferum hoc de nominatim excommunicatis intel- 8c conuerfationem feruetis,ne in aliquo vel ipfi fcandalum
iigitur. Excommunicationis enim psnam dupliciter fubi- patiamini, vel aliis fcandalum faciatisifed fit vobis fummi
m u s,¿ dum reatum incurrimus,¿ dum fententia notamur ftudij fummsque cautels,ne quis in hanc fanflam congre­
C a p , XXI. ^ Duqbus moits aliquis fatans
gationem veftram pollutus introeatme quis Hiebufsus ha­
traditur.
bitet vobifcum. Vides ergo,quia dicit fcriptura, qubd non
Fnde Hieronymus in lib. lud. homil.i.
potuerunt eiicere filij luda Hiebufsos de Hietufalem.
' A V d i|denique Apoftolum dicentem de co quipecca- Hiebufsus autem interpretatur conculcatio.Ergo,quia non
<Q.ueratlTiadidi b,inquk, huiufmodi hominem fatans in poffumus eiicere iftos, qui nos conculcant,eos faltem,quos
interitum carnis,vt fpiritus faluus fiat.] Vides ergo, quia nó
poffumus, quorum peccata manifefta funt, eiiciamus. VM
iolum per Apoftolos fuos tradidit Deus delinquentes in enim peccatum non eft euidens, eiicere de Ecclefia nemi­
manus inimicorum, fed 8c per eos,qui Ecclefis prsfident nem poffumusme forte eradicantes zizania, eradicemus fi­
ÍC poteftatem habent non folum foluendi, fed etiam ligan- mul cum iplis etiam triticum. Monet me tamen quoddidijtraduntur peccatores in ktedtum cainis,cum pto deli­ xit,quia non potuerunt dicere Hiebufsos, ideft, eos,qui
flis fuis á Chtifti corpore fepatantur. Etvt mihi videtnr, interpretantur conculcatio; & ideo videamus, qui funtm
dupliciter etiá nunc tiaduniur homines, de Ecclefia in po­ Ecclefia conculcantes. Illi fine dubio de quibus dicit Do­
teftatem diaboli.Vno modo quo fupciiiis diximus, citrn de­ minus in Ettangeliis. »[Nolite mittere fanflum canibus,
liflum eius manifeftum fit Ecclefi»,& per facerdotes deEc- neque margaritas veftras ante porcos, ne fotte conculcet
■clefia pellitur,vt notatus ab ómnibus crubefcat, 8c conuer- eas pedibus fuis, & conuerfi elidant vos.jlfte eft ergo H i'
íb conueniat illi illud, quod Icquitur, [vt ¿fpiritus faluus bufsusconculcatioiqui indigni,/audiunt verbum N"*’
■fiatin die Oemini noftii h.sv Chrifti.] Alio autem modo
maudierunt, neque vt infideles difcedunt,neque pe® '
j i s traditur diabolo, cum peccatum eius manifeftum non nem,vt fidclesifed percepta myfteriomm notitia, 8t n
fit hominibusíDcus aatein qui videt in occulro,perfpiciens noftrs fecietioribusfcrutatis, conuerfipoftmjumimP '
«ms mentcm,8c animam, vitiis acpaflionibusferuientem. gnant nos, 8c contradiflionibus fuis c o r d a "
punt, conculcantes veibi Dominici margaritas, x
N
'” -L F a .f4 /.4 « ¿ « » r. iQ rm m sh o
m l . iM cap.i.Mieum, h u o r.¡, i ibidem.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a non folum amoremfsculi,fed.] Orig.fi Matth. 1
■
Corinth.¡.Fideinf.ead.c. Admenfam.]innotatione.
•
q.i.fanequod.tMalach.}.0rigeneshom.2¡.ade-'fi ">
f al vfque in hodiernum diem, g M atth.i; . h /c/. 15■
iM m h .7 .
¡genti
Caufa XI.
QuíEft. IU-
) J , .
, , „ Df iftis «20 dicitui,quia non go-1 qui catheoumenus eft, etiamfi monachus fit,non efi ftatci;
icn ta fidei maculantes. De iftis « | 0 aiciiui,q«a nu..^u- qui vero fidelis eft,etiamfi fecularis fit,fíate» eft. [Si quis,.
íaerantfili/ luda eiicere Hicbafsum de Hicmfalem víque inquit,-qui frater nominatur.] Neque enim veftigium tune
monachi erar: fed omnia ad feculares loquebatur tunc ff.
in hodiernum diem.
Paulus. [ Si a quis,inquit, qui frater nominatur, fuetit forCap. X X i n . ^PorcU & canibus fanñA non
nicator,aut auarus,aut ebtiorus,cum huiufmodi ncc cibiiin
[m t committenda.
fumete.] Ciim autem de Grscis ageret non ita, fed [Si quis
voíat vos infidelium.[Gt»cos fignificans [A vultis ire,omItem idem fup» duodecim a Pnphetas. ^
ne,quod vobis apponitur, manducate.] Si quis, inquit, qui
Q Vando etgo vit Ecclefiafticus,& piudens atque ínteíli- ftater nominatur,fit ebriofus.] Paps quita diligentia! Nos
gens,multas impietates in ea,qus vocatur domus Dei, autem non folum non fugimus cbriofos, fed etiara abimus
efle cognouerit, A non folum multas, fed A fortes, & quas ad eos,vna fumpturi qus ab ipfis.
Euidenter itaqm eis prxmifiis apparet, qmd eorum com­
opprimere polfint íuftitiamjA in tantum doftorum rabiem
proceflilfe, vt accipiant ptetium in ¡udicio, & omnia pto munionem vitare non cogimur,qui fententia notan non
muneribus faciant, pauperes quoque deuitent in portis, & funt. Sed ipfius fententix notatio multipliciter imelHgitur.
audite contemnant,taceat in illo terapoie,ne deti fanftum ^Aliquando enim arcetur, quis d liminibus Ecclefix, 0 i
canibus, & ne mittat margaritas ante porcos, qui conuerfi communione corporis 0 fanguinis Chrifii, veltefie confcien­
tia, iuxta illud Apoñoli. b [Probet fe homo, 0 fic de pane
conculcent eas,& imitetur Hietemiam c dicentem [ Solus
Hk edat, 0 de calice bibat: quia qui indigne manducat 0
fedebam,qaia amaritudine repletus fum:]& illud in Pfah d
bibit,iudicium fibi manducat 0 bibit.] Item illud Projperi
[Singulaiiter fum ego, donec tranfeam.]
facilius fibi Deumplacahat,0 c.]requke infrd caufa xxxiq.
Maleficiis impeditus,q. i ,depmitentia. Fei'fententia Ecelefiañka;ficut fxnitentes,quibus temporeprxfim o benefi­
cium reconciliationis impenditur.Hxc fententia excommu­
nicatio v o u tu r: quia d communione corporis 0fanguink
C h rifii nmtuprohibet:fkut0 a b A ia m efu ligni v itx excomunicatus
efi,Domino dicente c'Fidete, ne forti fumatis
Dmenfam quippe Paganorum fi volueris ite, fine vlla
h
jflptohibitione permittimus. 0 infra- f [Si c enim quis de ligno vitx.] Qua fententia non feparatur quis d confortio
frater, inquit, nominatui intet vos.] fratrem in hoc loco fidelium. Eft & alia fenteatia,qux^ anathema vocatur .•quts.
emnem fidelem fimpliciter intellige, non monachum tan­ quifque feparatur d confortio fidelium, de qua fuprd [Cum
tum. Quid autem eft quod facit fraternitatem,nifi lanacru excommunicatis nolite communicare.] 5 Hanc d ifiin B klegenerationis, qaod facit poffe vocati Deum patrem ? 0 nem licet cuique aduenere ex auBoritate loannis Papx
infra. fSi quis inquit,nominatus i fuerit frater fotnicator, [EngeltrudemvxoremBofonts,0 c.]repire fuprd i.ln cau­
aut auarus ,aut ebriofus, cum huiufmodi nec cibum fumc- fa [Jiuidam Epifcopus d propria fede deieBus. ] Item ex aare.] Cum autem de Paganis ageret,non ita.-fed [Si quis vos Boritate eiujHem [Siquis domum D ei vklauerit, 0 c. [revocauerit ex infidelibus,(paganos fignificans)& vultis ire, ; quire infra in caufa xvfr [Quidam Presbyter infirmitate,
omne quod apponitur vobis,contedite.Si quis frater nomi­ grauattis,] f/ic i» ex auBoritate Sylueftri Papx [ Prxfenti
natur ebriofus,Ac.] O quanta integritas/. Nos autem non decreto cenfemus,0c.]requke fuprd in caufa.ln infamia cu­
folum non fugimus cbriofos, fed etiam imus ad eos, parti­ iufdam Epifiopi.]Imta igitur hanc diftinBmem intelligen­
da efi illa auBoritas Innocentij Papx / /, [S i quisfuadentf
cipantes cum eis.
/ ! Nominatus. ] Gratianus putauit Chryfofiomum. eo diabolo,0 cfivt 'mfrd in caufa [Quidam Presbyter.,vt iux­
modo interpretari ifiam vocem,' qm ftre interpretatus efl. ta etymologiam vocabuli, anathemati, id e fi, feparatkni
Á Hguftinus,fuper i.q .i, c. multi. Locus integer G rx ci fk fubiaceat,qui in ediBum iUud inciderit,quid corpore 0 fan­
guine Chrifti, 0 ab ingrefu Ecclefix fe alienum facit: qui
habet.
Ksp 00J i h n«i/Aov JiJiunic, eit fr tnbácet 'tpkmftat, et fio- ; impias manus in Clericum inikere aufus fuerit,qut etiam i
\olftASm,,axa\im iwyyapoijina «mSeiv, rii j wc sW
^nuUo Epifcoporum ahfolufrid efi, more pmitemium reconci­
liari poterit, nifiprimum Apoftolico confpeBuife reprxfenOÚA fioxcfkwi icirru. ritv rit tlJix<pof
f»
« .Axeri cimD.5w Xsjisv W tw t mgii awASit, oú d’
vi’ tare curauerii.y Illud autem Petri de Clemente. [Si inimiy S lb ii TOtSv 4 JAxfoTtmtA Mwtflv fl vtCKifrinsias, ti J i- citóBiifte Clemens,0 c.] de fententia notatis intelligendum
téliSíj
waripa. t .ftwv. wvs ¡ (flf
, A /ao- eft,ftcut 0 illud Frbani,Quibus Epifcopi nen communicant,
ta-Xk i?,isx riAX(]!)cj g jnjo'í, xA xtojuixit iT, ¿Axíoc ^y. amt, 0 c. [v t infra'm eadem caufa. Cxterhm falfum efet illuS
qiiiny, ifr.\<pK ói»|U5!^ó/x[u^. olJi )S tgsQ. viti ^wvrifoywc Im, JTifenfsQConcUijfecundi} SitmtumEfiffoffiu^Mknlfci'^
ri/Xa yra'yi» aopk ¡moju-IHíOs J)i\‘.yin> i ¿««lyegMC curo! , £«v tj/, Uris fe confcium nmit. Item ^ iUnd [Placuit,vt f i <]uand&)
<f»riv,áAX03t
í OTívot,if TrAmíiítiis, ofkSvvo!, ti! Epifcopus,0 c,]require fuprd in caufa,. [D m fornkaiores, 0
v iiiv a t /i /M 'j n u jiA in y , « M ' ¿ H Í íiíf l íd s ) x U á x t síÍTOt,a tk ' sáy Tit infamia »oí«í/.]
Cap. X X r V. ^Cum Pagano comedere,fed cum ex-,
communicato minimi Iket.
Item loannes Chtyfoftomus, c .i.i.
epift. ad Hebrxos.
fe a s -^ X s c i;
íiTngiov ( t n ) 'ifxhjJoc XÍjtíy) 19 Ss’xsrE yiof A'Sj,
57oy TVm.favÍÍu^6vtíA<i ISim. k'vTit ¿A xfrt
V ¡ m , f iS ^ 3o; fiJCoq ’iríao é ri.tg/feisij.íftri'f J oü/wvsy ti) g & jy filjj
TOJ! í«&u'cJiK,
¿j
’mplt.rjToic,
iTOf' g
id e ñ , Et néque Eaulum veritas es, ad men.
fam quidem Grscomm fi voluerimus ite, non prohiben­
tem í ad menfam autem auarorum , A aliena auferentium
ne volentes quidem permittentem. (Nam fi h quis, inquit
qui ftatet nominatur Ínter vos) fratrem hoc loco dicens’
omnem fidelem fimplicitet, non monachum tamhm. Quid
autem eft, quod facit fraternitatem ? lauacruroregenerationis; id quod poffumus Deum rocare pattem. Proinde
Cap, X X V. Communicare non licet iis,qui excom­
municatis communicant.
Item Gitgoii\xi-Clero,0Populo. Salonitam ii,
* ! Saionitano.] Tn regefto- B. Gregorq lib. 5. c .i.48. le.
guntur hxc verba in epift, 4%. fcripta Clero nobilibus, acpo>fttloladerx confiftentibus. al, ladeitino,,
T) Ogo, hoitei, & moneo, vt b prohibita vos coramtid
iXnionis confortio per omnia fufpendatis ; ne cuU
a I. Cop. 10. b i.CV-H* C Ge«,i. i fuprd ead.multk
a H'ier.in A m os Prophetam,c..9.circa medium, b Mait, capitihus habetur fententia.}. q.4. c.fin. 17.5.4. quifqm iJi
7. cHier.19. d Pfal.49: e i.Corinth.s. i al.dUigentia idem f i quis domum.i.q.M>3',iq..q:4, fuprd ead,.
ka(iQm. z.itiHtnnenfieft:
Iv uC m nth -u
i e í.o,í.c.a*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
t
a
'
D e fententiis S p ifc o p o rn n t
« 5 7
fc
c a tu m
e t fe d u .
Decreti SecundaPars.
Sacerdoti,fuprafcripw Maximo communicaatia coti­
l a animam fuam qu ilquam veftiura communicare pr*fumat.
Cap. XXVI. { N uIIimC h rkorm velLa koru m
5«8
CAP, X X X. ff (¡m fententiam Epifropl puta,
imuiiam recurrat ad Synodum
/iew ex Concilio Catthaginenfi lv'c <<
p Letkus quiEpifcopi circa fe diftriftionem ini m
V > tat, recurrat ad Synodum.
‘“‘“ftampn.
ad domum excommunicati accedat.
Item ex Concilio Toletano primo, c.i j*.
I n quis Laicus abftinetut, ad hunc, vel ad domum
CAP. XXXI. ff Vincula Ecclefiafika non funt
bcius, vcl Clericorum, vel religioforura nullus accedat.
contemnenda.
‘ ‘
Similiter & clericus fiabftinetur, \ clericis deuitetur. Si
/ i m loannes Chryroftoraus,/3omi/.5.3(¿
quis cura illo colloqui, aut conuiuaii fuetit deprehenfus,
epiji.ad Hebrxos.
etiam ipfe abllineatur. Sed hoc pertineat ad cos clericos, ii.vT-Emo 3 contemnat vincula Ecclefiaftica
.
qui eiufdemEpifcopi funt,& ad omnes,qui commoniti fueteftatem dedit,fcdommos fecit homines tanti
jitit de eo,qui abftinetut,fiue Laico quolibet,fiue clerico,
3. pars. Sed boc ffecia/iterin bis, qui excommunicatis mCAP. X X X 11. ff 5’3i 3n<e traditur,qui ab Eccleiia
minatim communicant. Vnde Vrbanus [Sane quod fuper
excommunicatur.
‘
Item Augu ftinus de verbis Apoñoli fermone o í
RichaPdoj&c.finfrd b in caufa.[Quidam Epifeopus in hxreMnis b Chtiftianus, dileftiffimi ,qut a SacerdotiL,
fm Upfpis, ] /«»2 Nicolaus Papa in cap. ] Excedentifsimus
communicatur, Satans traditur c : quomodo? ftii
Rex Carolus fac.] Infrd circa finim huius caufx.
quia extra Ecclefiam diabolus eft,ficut in EcclefiaChrift"’
GAP. X X V I I . {Sententiapaftoris timenda efi,
ac per hoc quafi diabolo traditur,qui ab Ecclefiaftica co”*'
licet iniufri liget.
munione remouetur. Vnde illos,quos tunc Apoftolus Sau
ItemXshinaoomnibus Epifcopis C.3.
ns elfe traditos prsdicat, excommunicatos k fe effe de'
Vibus c Epifcopi non communicant,non communice- monftrat.
tisi&quos eiecerint,non recipiatis. Valde enim eft ti{Sicetiam citat luo p .H .c .iO .fe d p. i,94.coniunB ecum
ineuda fententia Epifcopi,licet iniufté liget.
multis altts verbis videtur citare ex libris de vnico bao.
tifmo,
‘
CAP. ' X X V I I L ff Excommunicationis contrahit
CAP. X X X I I L
{D e eodem.
panam,qui excommunicatis communicat.
Idem traBatu tq.adc.6.loannis.
/icm ex oftaua Synodo
^ I h i l Cc debet formidate Chiiftianus, quam feparati k
ivij.Ql quis frater aut palam,aut abfconsé cumd excomcorpore Chrifti. Si enira feparatur a corpoie Chrifti
Omunicato fuerit locutus, aut iunftus communione, non eft membrum eius. Si non eft membrum eius,non ve*•flatim cum eo excommunicationis contrahat poenam
getatut fpiritu eius.Quifquis auteiminquit Apoftolus d,fpi.
ffC3»o» hic neque habetur in oBaua Synodo.quxhabita ritum Chtifti non habet,hic non eft eius.
fuit tempore Nkolaiprim i, neque in alia,qux fa ipfa nomi­
Item Hieronymus i . [Quorum e remiferkispeccata,fac.]
natur oBauafub loanne oBauo celebrata,qux in bibliothe­ id e ji, quibus Ecclefiam interdixeritis, nifi reconciliati per
ca Vaticana feruantur. M ultavero, qux a Gratiano ex fatisfaBionem fuerint,ipfis ianua regni ecclefiis claufa erit.
oBaua Synodo citantur, 'm regulis Bajtlij, ifidori, fa aliis
I ffH ieron y m u s.]H íec»o»/ íí«t inuenta apud Hierony­
fcriptis ad monachos pertinentibus iuuenta funt. Hoc qui­ mum fed in epifi. i.Eutychiani quem citat Im.
dem fupra ead.c.cnm excommunicato.firit tributum Ijidoro
CAP. X X X I V . ff V icini Epifcopi audiant eos qui de
quemadmodum etiam d Burchardo,fa luone. Sed Smarag­
iudiciis Epifcoporumfuorum queruntur. ,
dus in expofitione reguix B.BenediBi,c.26xum anteagifiet
/icw cx Concilio Mileuitanof, c. 12.
de monacho,dfuo Prxpojito excomunicato, hxc fcribit valde pResbyteri^, Diaconi, vel csteri inferiores Ctóri >
fimilia.Wmc quidam magiftei monachorum aitiSi quis ve­ i caufis quas habuerint fide iudiciis Epifcopoiúfuoiuin
rb frater, aut palam, aut aKconse cum eo fuerit locutus, quefti fueiint,vicini Epifcopi eos audiat, & inter eos,quidaut coniundus, communem cum eo excommunicationis quid eft , finiant, adhibiti ab eis ex confenfu Epifcopotuai
icomrahat poenam. ] qu,e leBio conuenit cum leBione Bur- fuorum. Qubd fi & ab eis prouocandii putaueiint,noupro■chardi fa luonis.
uocentnifi adAfricanaConciliavel ad Primates prouincia­
tum fuarum.Ad tianlmatinaau'efflquiputaueiit appellan­
CAP. X X I X .
{ D e eodem,
dum, a nullo intra Africam in communione fufcipiamr
ff H u k capiti in vulgatis CodicUpus prxpofitum
/iew cx ConcifioCaithaginenfi Il.c.y .
men P a l e x : fed in o m n i b u s vem fiis G ratian i exem plarim
habetur. Citatur autem fupra, i.a. 6.c.placuit.
Vi c merito facinorum fuotum ab Ecclefis pulfi funt,
CAP. X X X V . {Iniufta Enfcomum damnatio
fi ab aliquo Epifcopo, aut Presbytero, vel clerico fue­
irrita ejfe cenfetur,
iint in communione fufcepti, etiam ipfe pati cum eis cri­
/ic»a cx Concilio Carthaginenfi lV.c.28.
mine teneatur obnoxius, refugiens i fui Epifcopi regulare ■tRritam h effe iniuftam i Epifcopoium damnationem j
iudicium.
.
1 idcirco a Synodo retraftandam.
.
.
I 'ffRefugiens.] In Concilio cum multis imprefiis,fa maCAP. XXXVI. { S u i caufx fux adeffe,fa mnocenttam
nufcriptis^ codicibus coUato legitur, iefagiens:3p»¿ Burcharfuam ajferere voluerit, intra annum excommu­
^um vero,falumem,tefapem\)\xi,quod conuenit cum canicationis hoc faciat.
noneGrxco,qui efi nonus: omnia vero hxca;er¿3,ieftlgien/ic»J cx Concilio Carthag.V./f.t®'
. <
tts Im Epifcopi regulare iudicium, in recentioribus ConciVtfHS conftitutum eft,vt quoties Clericis conm >
torum editionibus non funt hoc loco, fed poft verf fufrepth
i confeifis in aliquo crimine vel proptet
^
■‘ ‘“ “ npautem codice RegisCatholici omninb ahfunt.
a
'i
;
'
i a luo p.tA.c.Ai P a n l.i.c ii b luo P.2 Z.C.9 4 & M d Rom.i. e
M b .6 .c .tii.fa lih 'T 'c l
V
; c-so. c aUrad-.,citur. J.Tim.i.Cor.s.
.placuit Prtff
A
‘ ■‘ •‘■^'Eurch.ltb.tt.c.t.luopar.iA c.
O
Q
Q
R
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
jSq
Caufa X I.
Q u » /í, f / í .
verecundi»patchux, vel propter Ecdefe opprobrium, aut i
¡níblemeiD inlhltationcm bsieiicoíum ,atquegentilimn, fi
forte cau!» iii» adeffe vohieiinc, & innocentiam fuam af.
ferere,intra annum excommunicationis hoc faciant.Si verb intra annum caufam fuam purgare contempíerint,nulls
eorum vox poftea peniiiis audiatur.
t *!'Ie[.] In omnihts locis indkatk legitur, k . Sed ma­
nufcripta Gratiani exemplaria,concordat cum vulgatis. In
aliquibus tamen eft, conuifli Clerici vel confeffi, Á f u d
luonem vero legitur, vt aliquoties Clerici conuifli, & con­
feffi, ¿ vocem, aiiquodes,habet etiam Burchardus,
C ap>. X X X V I I . \ Audientiam fibi negat, qm
excommunicationis^ caufam agere intra
annum differt a.
lItem
9x.nk Gelafms.
Vicumque ¿ intra anni fpatium ciuiliter, fiue publice
caufam fuam coram fuis excommunicatoribus no per­
egerint,ipfi fibi aditum audientis claufiffe videatur. Qubd
fi obftinato animo fine communione defunfti fuetint, nos
eorum caufam, iuxta B. Leonis c prsdecelToris noftri fen­
tentiam, diuino iudicio referuantes,.quibus viuis non comjBunicauimus i, nec moimis communicare debemus.
cíFedíu.
V f id e m M m
TALEA.
7 0
"*®Wenlj Concilio, c.jtf
Emo 4 Epifcoporum quemlibet fme certa fc raanife' Ecclefiaftica.
*
fta peccati caufa communione piiuec
Sub anathemate i autem fme confcientia Archiepifcopi,
aut Coepifcopoium,nullum prsfumat ponere,nifi vndeCanonica docet aufloritas: quia anathema eft steins mortis
damnatio .fcnon nifi pro moitali debet imponi crimine, fc
illi, qui aliter non potuerit corrigi.
2 "[Sub anathemate,] In Concilio Meldenfi, & adieBk
capitularibus Csrolifilq Ludouici
Anathema autem
fine confenfu Aichiepitcopi, aut Coegifcoposum, ptslat»
etiara Euangelica admonitione, nulli imponat. Csteri aute-mcolleBores parum a Gratiano difcrepant.
N
Cap. X L I I . ^Propaucis,&leuthuscaufisnuilm
communione priuetur.
Item ex Concilio Aruerncnli.
Q
C ap. X X X V I I I .
Í
'
"VT Vlius Sacerdotum qnemquam tefls fidei hominem pr»
i. > paruisjfc leuibus caufis á communione fufpendatipis.^
ter eas culpas, pro quibus antiqui Paties arceri ab Ecclefia
iuffeiint committentes.
"[/» Concilio Aruernenfi,qm d extat,non habetur,fed m
Aurelianenfi i F . c . i . ¿ in Vormatienfi,c.i 3.
G a p .X L U I. ^ Prtxhls tribas criminibus quilibet
communione priuetur.
Item ex Concilio Tributienfi.
Ertum b eft pro his tribus criminibus aliquemexcom»
municaii debere ; cum ad Synodum canonice vocatus
venire contemnit ; aut fi poftquam illuc venerit,faceidotalibus refpuit obedire prsceptis : aut fi ante finitam caufir'
Cap. X X X I X . f Tardius recipiatur ad ventam,
fus examinationem h Synodo abire c prsfumit.
qui Sacerdote iubente de Ecclefta
4,pars.2>c his inquam,¿ huiufmodi prsmijfe auBorita;.
exire contemnit.
tes loquuntur, non de iniufte fuffenfts, Qubd autem iniufts
■Item ex Concilio Hileidcnli, c.io.
fententis parendum mn fit, multis auBoritatibus priobatuv.
Vi / iubente Sacerdote pro qualicumque culpa ab Ec- Quarum prima eft ilia. Hieronymi á,fuper Matthsum lib.h
^■Qclefia exite contempferit, pro noxa contumaeis| tar­
CAT. X L I V . % Sententia Paftoris reum , vel
dius recipiatur ad veniam.
innocentem nus conftituit,vel facit.
Sed qusritur, f ante damnati abfolutionem Epifcopum
Vomodo e Sacerdos mundum leprofum non facit,Epi^
mori contigerit,vtrum damnatus poftea valeat abfolui.
fcopus,vclTiesbyter,n5 alligat eos,qui infontes funt,,
Cap. X L . * { A fucceffore foluam , qui poft mortem
nec foluit noxios; fed pro officio fuo cum pecCatoium va­
rietates audierit, fcit qui ligandus fit,qui foluendus.
Epifcopi remanet lictus.
Dehis itaftatutum eftin Concilio Epaunenfi,c.i8.
•{Farié hic locas legitur apud colleBores. A p u d B .fJie .
ronymum fic b4¿ct.'Legimus in leuitico de leprofis,vbi iu­
«j. Q lb Epifcopus ante damnati abfolutionem obitu ra- bentur, vt oftendant fe facerdotibus, fc fi lepram habue­
opiatur, coireflumaut poenhentem fucceffori licebit rint, tñc á faceidote immundi fiant;nOn quo facerdotes leabfoluere.
profos faciant, fc immundos; fed quo habeant notitiam lePrsmifUs auBoritatibus, quibus in in fis ^ te n tis vfque piofi fc nonlepiofi,& poflintdifceinere qui mundus,quivS
ad examinationem vtriufque partis parere iubemur, ita ref- immundus fit Quomodo ergo ibi leprofum facerdos mun­
pmietur. Gremius non dicit fententiam iniufte latam ejfe dum vel immundum,facit, fic & hic alligat,vel foluit Epif­
feruandam, fed timendam, fteut ¿ Vrbanus. Timenda eft copus,& Presbyter,non eos qui infontes funt,vel noxij, fed
ergo,id eft, non ex fuperbia contemnenda. Reliqus verb au- pro officio fuo,cum peccatorum audierit varietates, icit qut;
Borhates ie excommunicatis loquuntur, qui vel vocati ad ligandus fu. quive foluendus..
Synodum venire contemtferunt,vel calliditatibus aduerfantium occurrere ntfcientes, iniuftam fententiam a iudice reCAT. X L V .
^D e eidem.
TALEA,
fortauerunt,vel qui negletlu fu s v its ftniftram defe opinio­
[Item Augufiinus/«pcr Matthsum.]
nem nafci permittentes, fententiamin fe exceperunt. Hosftqiiidem folos excommunicationis ftnte itiaferire licet.
R idiculum eiV, vt eum mundum effe dicamus, qui vin­
Cap. X L I . ^Quibus culpis exigentibus aliquis ftt
culis peccatorum fuorum ligatus eft , propter ¡íop
communione pritt.indus.
foliim, quod Epifcopns dicirui habere huiufmodi potcftatem, vt foluti ab eo, foluti fint in cedo, & ligati in
» aidifim ulat. b Polyc.ibd...fnfl.i.c.cA.Runh.l.tt'
e.AT. lu o H A .C .iit,P a n n . L ¡ c.t¡o. c ZA.q.t.c i. d al.
, a EtinadieBis capitularibus Carolif t ljD d J t k i'E m .
•mortuis communicare non poffimus. * Polyc. n,: ‘. A n f. I t t c.io. im PU4.C.80, Pann.l.¡.c.93. b al. Decretum.
ibid' e al.latebras iefenftonis. f Swrc.l.i t. .q; :uop.iq.
Polyc.l.q.ttt.¡. Burcd.i s.c.qqHuop.! q.c.siz.Pann. l.yc,
c .iti.e x eiufdem Geir.sij decretis, ^ al.conturr-':.».
í2í.^ c al.profr.gitubm. d lncommen.aie.i6. e Pc/yc,.
k Burch.l.n.c,i9.lm p.i^.cap.iiA.Pann.l , u i ,
ln .i> !.i.A n f.i.q .c .S i 9 ./m í.i4.;,q.Pann.L¡.c.%6.
Vi * verb excommunicato fcienter communicauerit,
amodo faltem in domo fimul otaueiit,aiq,‘latebras c,
quominus ad fatisfaflionem perducatur, pisbueiit, donec
ab exccmmunicatore poenitetiam accipiat, corporis &. fan­
guinis Domini communione piiuatum fe efle cognofcat,
q:
C
Q
T
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
j
tiiiisa-
57,
Dccreti Secunda Pars;
,
¿ n i ! riM tiCntihcalo;fit ergo iricptclienfibiaj.qui alte- abfit á Chriflianorum itdicio, eaquímaledi
m m liR aTairtfofofoC A P . X L V I. !
n
•
-
• •
confifta credimus, in
%
¿V o » e fi f t t e n d a f o l u t i o , ( u m m i q u ¡
fo *
f e r m
It m
j r,
Ó e la fim s
f e n t e m
571
fcoml
lo fu fp ic io n is a d d u c i; q u ia ex fa cri e lo q u ii
« e m u s .v t m a io t a m a la
a .
f a p i E p if c e p u O r m t M u t n,
, a , c te d i n o n
i,c b m fo r fit a n
d e b e a n t,
fed p r o b a t a
d
S
c it iu s
‘“ "da*
^
^
i o
.
!
vl/ro'I'P'oba
d e d a m n a t t a n e i Dtofcon.
([ h » c ig itu t d ix ¡,v t n im i» elle le u ita tis o í l e n / ' ’ ^ '" W
„ , V i ¿ eft iU ata fe n te n tia ,deponat e rro re m , A va cu a e f t , ' m ala g ta u ia credere ftu d c s t,q u s p ro b a ri n o ?
fed fi iniufta eft, unto eatn curare non debet, quanto : de fanftitas veftra debet mentein fuam 'a
VnDeum & Ecclefiam eius nemiuem poteft iniqua gra. minum rumoribus, atque obteftatione difiuncere'?-''®*
uare fententia. Ita ergo ea fe non abfolui defideret, qua fe qu» ffitern» vit» fimt, atque ad vtilitatem fubLo’
>»uUatenus peifpicit obligatum.
ficiunt, cogitare
_
“ """nito.
, ! Damnatione Diofcoti. ] Sic e tlm i» mmtfcñptUI ! Maiora mala.] T/cc»,end«tnmé/?>xOrifi» /•
A p u d luonem eft: Communione Acacij vitanda.
Nicolao. & fxpe in hac Epiftola repetitur,ti\Ai7 ’ ^
E t Diofcoms quidem in Chalcedonenfi Synodo , & ¿ A n tea legebatur, mala maioium,
S'auia,
fanBo Leone primo damnatus eft, Aeacius amem a, Fe­
lice tertio, 0 Geiafo ipfo.
C a p . L I I I . ! Fruftra damnatur ah homine,
Deus tufttftcat.
'
Cap.XLVU. ! D eus mnnocet,nttm eeu aliquem
liem Auguftinus in Pfal. .¡6. concione,. adverf
patitur iniufte.
[Nec damnabit eum.]
t « fi ad tempus i damnaris ab horaine,& dixit feiut ■
Item Auguftinus de fummo hono. c
tiam Proconful in Cyprianum , alia eft fella terte
Ecunditra d Catholicam fidem, & fanam doarmam , k aliud tribunal calaram. Ab Inferióte accepit fentent/*’
intelligentibus perfpicuara veritatem, nec natur» Dei é fuperiote coronam.
nocete poteft quifquara,nec natuia Dei nocete iniufte cui- _ I f Et fi ad tempus.] A pud B. Auguftinum, de dmm
«quam , vel nocete iniufte e patitur quemquam. Qmcnim tudicto agentem, ftc legitur. Quando ergo ventum fuetit ad
,ttocet(ait Apoftolus f ) recepit illud quod nocuit. _
illud iudiciura,nan eum damnabit: & fi ad tempus yidetur
C a p . X L V iII. ! IniuB a vincula difrumpit
damnari ab homine, & fi dixit fententiam.
iuBitia.
Idem fermone l i. de verbis Domini.
C a p . L IV .
Zipiftiy habete fratrem tuum tanquam publicanum;
ligas illum in tetra; fed vt iufté alliges, vide. Nara in­
Idem in Pfal., j.ad verf. [Quoniam in te fteraisi,
iufta vincula difrumpit iuftitia Ciim autem correxeris., &
.concerdaueris cum fiatrc tuo, foluifti illum in tetra. cum
Vftodi h intus innocentiam tuam, vbi nenvo opprimit,
folueris in terta, folutus.erit k in cotlo.
caufam fuam. ftxualebitcki te falfum teftimonium
I ! citm .aatera.] Em endam , &lociipletatus£fthk fed apud homines, Nunquid apud Deum valebit, vbi caufa
ioeus exDriim ali, Imne, & Pannormia.
tua dicenda eftlQuando Deus iudex erit, alius teftis,quam
confcientia tua non erit.fntcr iuftum iudicem,& confcieiv■Cap. XLIX. f Tetntrkas iudicandi mn e i, fuiiudicatur, tiam tuam noli timere, nifi caufam tuam.
fed,iudici nocet.
Idem defermone Domini in monte, .ib, i.c .if.
•Cap, ly . ! Non hominum Hngitiu, fed confcienttat ^
Ecierarium fc iudicium plerumque nihil nocet ffi.de
curare debemus.
quo temere iudicatur. Ei taraen, qui temere iudicat,
Item Cregotius Faga Palladio Presbytero,
ipfa temeritas neceffe eft vt noceat.
lib,i.epift.4 iC a p . L . ^ Non obeft homini iniuBa fententia.
I Nter verba laudantium, fiue vituperantium, ad mentem
^ Uem ad Clerum Hipponenfem, epift.i}q.
' fempet tccntrendutn eft;A fi in ea no inuenitut bonum,
Vid i obeft homini, quad ex illa tabula non vult eum quod de nobis d dicitur,magnam triftitiam generare debet:
«citarihumana ignorantia,fi de Itbio viuoium non & lurfum fi in ea non inuenitur malum,quod de nobis kofium delet iniqua confcientiai
mines loquuntur, in magnam debemus kfitiatn profiliie.
•Cae. l i .
Deeodent.
Quid enim,fi homines claudent, k confcientia nos accaItem in libro contra Stcundinum Manicheum,
feti autqu».defcet effe ttiftitia, fi omnes accufcnt, & foU
eap-1,.^
confcientia liberos nos efte demotiftret! Habemus Paulum
Enti (d « Auguftino,, quidquid libet: fola me in oculis dicentem / [ Gloria noftra hsc eft, teftimonium confcienDei confeiemia non accufet.
ti» noftt».]lobyquoque dieitlEcce in coelo teftismeuslSi
Cap. L I L ! Quos confcientia iuftifcoi, aliorum
cfgo eft nobis teftis in coelo, teftis in cotde, dimittamus
maledfSamn timeant.
ftultos foris loqui, quod Volunt, Quid aliud detrahentes
Item Sregotius Conftantino Mediolanenft Eplfcopt,
faciunt,nifi quod in puluerem fufflant atque in oculos tuos
l.6.epift,te,.f(ucap.t7%.
terram excitant ? vt vnde plus detiariionis perflant, miie
lyN l cunñis,qus in hac vita aduerfa pioueniunt, fota eft, magis nihil veritatis videant. Vocandi tamen etiam lun^
1 ficut noftis, omnipotentis Dei diftriñio penfanda,atque
ipfi,aut tranquille admonendi, eifq; fatisfieri raodis omn"
■«d cor femper proprium recurrendum, vt nuUius nos ibi bus debet: fcientes,quid de ludsis veritas dicit H[ne ®
-ingua implicet, vbi confcientia non accufat. Quem enira
fcandalizemus eos.l Si autem fatisfieri fibi ex ''“'" “te!',-*
«onfcientia defendit, & interaecufationes iibet eft : & li- luerint, 'habes coniolatienem, quam in fanilo Euang
???!
accuiitione effe non poteft,fi fola,qu» interius confpicias. Cvim enim Domino diftum fuiffet. [ Se'®
,
'Cit m , confcientia accufeY De veftta igitut fanftitate Pharifiel audito verbo hoc, fcandalizati fimt t ^ refpon
[Sinite illo s: c»ci funt,& ducese»cotuffl.]P.mfosfl“" l . j
ftrittu r aliqug ex parta in tomo Gelasüde Apeftoks admonet,dicens / : [Si Seri poteft,quod ex v
T L T T J
H .C .V cl3 .d e n a tu ra b lj.
! 'r , T !
^
veftra leBio. i Coi.,.
. .
a jm op.i^c.1 0 . 1 t'Oiy.
cSut.J'c-" ■ '♦■“•tJ- b 7uO p .t 4.0. 14, ca l. prxuahiit.Etin
i}t..i.ruo p .iM .ii.i Im P . 14.C .Ü 1 \Nicolaus.epiftJ,. ad i
Ill.d a l.v o b is ta l. omne.f i.C or.i. gIob.t6.
apud
E
S
C
C
T
Q
S
M iéaekm Impet. mal..audit%
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
n M atth.17. j Matth. 1 7; {_M atth.¡¡.l Rom,n -
Su»
J75
Caufa X L
Q üíeí!. l l l
D i fcnrcmiís Epifcdpormn
C Jd .
Sr. ceram efFcdu.
_ _ . 1. .
In ¡udicio,,Sc 9eus fanflos/anflificabitutin mftitia,
eft cum oiJinibas JiemiBiiias partm habentes.) Diflucus tuum
qaippe (Cam oinnibns paceni habentes,) quia h»c difficile
Cap. L X . Ligandi,foluendique poteftatefeprluatt
elfe proXpexit, pr.tmifit, (ft fieri poteft.} Sed tamen adiitnqui hanc iniufte exercet.
xit.quod poffit fieri,cirm dixit (qaod ex vobis eft ) Qnia ¿
Item Giegotius hom il.ii.in Euang.
nos in mente charitarem erga odientes femare cupimus,
etfi illi nobifcum facem noa habent, nos tamen cum illis
I T Pfe 4 ligandi atque foluendi poteftate fe
qui ba«c
fine dubio habemus.
fuis voluntatibus, Sc nen pro fiibieflotum moiibui
IfQaid tm m .jA ddrnffintnonm lkex tplftoU B.Grego- I J pto
af
r'ij-&partim etiam Sixti tertij, in qua idem fere repetitur. exercet.
Cap. L X i.
^ Dé eodem.
m c inter eos obferuandtm eft<qui paratifunt/kffkari,
Idettvibidempaulb inferius.
'
quod nortviderH,paratifemper repehedere,nunquam imitari;
apui años autem confcientia ep neceffaria nobis, fama illk, iVdicare b de fubditis digné nequeunt, qui in fubditoiaaa
Icáufis fua vel odia,vel gratiam fequuntur.
C a p . L V I ^ C o n f c ie n t ia n o b is , ¿ f a m a p r o x i m i s
e j i n e c e ffa ria .
Fnde Aagnfti nus Uh.de bono vlduit.c, i j ,
On a funt audiendi,fwe viti fanfli, fiue fcemin», quan­
do teprehenfa in aliquo negligentia fuá, per quam fit,
rt in malam veniant fuffidonem; vnde fuam vitam longé
abeffe fciunt,dicunt fibi coram Deo fufficere confcientiam:
cxiftimationem hominum non folum impudenter yertim
etiamcfudclitercontemnentes, fom occcidant animas
aliorum fiue blafphemantium viam Deifoguibus fccundiim
fuam fufptcionem, quafi turpis, qus cafta eft,difplicet vita
fanflorum j fiue etiam cum e.xcufattone imitandum non
quod vident, fcd quod putant. Proinde quifquis á crimini,
bus ñagniotam, atqj facinorum vii^m fuam cuftodit, fibi
brorfacmqmfqms autem ctiS famam,& in alios mifericors
«ft, Nobis,n.neceflaria eft vit« noftia, aliis fama noftra
N
C A I. L X n . ^ Non eft vera prsfentis abfolutto,
niftfequatur arbitrium interni
c iudicis.
Idem ibidem pau lb inferiut,
Vnc veta eft abfolutio prsfidemis,cum intetni d fequi­
tur arbitrium iudkis- Qubd bené qttatridiiani mortuii
refufcitafio illa fignificat: qus videlicet demonftrat, qui*,
prius mortuum Dominus fufcitauit, & viuificauif,dicens e t.
(Lazare veni foras ] k peftmodum i s , qui viuens fiieiaii
egreffus,á difcipulis eft folatus, ficut fcriptum eft.
T
C ap.
L X U l. \P r m le g h m r e t K r exui qui
Ideraf» r^eft'0.
pR iulligium f omnino mer^uranuttcie, qui peimiffg
1 fibi abutitur poteftate.
C a p . L V I I . ^ A p u d Deum maledicitur,qui moribus
In rtgefio B.G ngorq, ex quo citatur, non efi inuefltum.
dijfenam profertfententiam.
Habetwe autern in epift.i.Simpticij Pap»,eui etia Nicolaus
Jtem Hieronymus fuper c epift.ad Philemonem
« I d quisdixetitiufturainiuftum, &iniuftum iuftum, I.in epift.ad Hincmarum,cum initium eft. Epiftola beatk
Oabominabilis vterque apud Deum eft. Similiter, qui fan tudinis tus. ¿Burchardus,¿ J u o ,¿ aliquot vetufia Gra­
fluin dicit effe non fanflum, & ruifum non fanflum affe, tiani exemplaria tribuum ; fuprd etiam dip.qq.e.vhi}. nam.
primleffium, citatur ex eodem Simplieh. Simile eft qnod B.
lit fanflum, abominabilis apudDcmn.
AmufHnusfermontdeiemponiA-j fcribit, Iudicio enira*
legum, iure ab obtenta dignitate deiicitnt, q8i priuilegio ¡
CAP. L V I f l .
Chriftum violat,quifanBum
fibi conceffo abutitun
mn fanBum,vel non fanBum fanBum
GAP. LXIV; f Is, in qitem CaURmica non fertur
effe crediderit.
Idem ibidem paulo fuperm
^ fententiapmam nm debet ferre
Iv. Q l quis hominem, qui fanflus non eft.fanflum effe crecanonicam.
VÍ diderit, k Dei eum itinxerit focietad,ehriftum violat,
Item Gregorius Amonto Subdiacono,lib.i,
cuius coipoiis omnes membra fumus, ¿ in fra , "j Omnes,
indlB.i I. epift.».
ciedentes, fecundam Apoftolum e, Chrifti corpus efficiun­ N On debet is poCHam iuftitwre canonicam, ia cuia»i
tur, Quj in Clirifti corpore errat fllabitux,afferes membrum
damnatione nón eft canonica prolata fententia.
eius vcl fanflum efle, citm non fit , vel non fanflum effe.
E x bis datur in.teüigi, qubd iniufta fententia nullum adi- ■
cum fit,videquali crimini obnoxius fiat. ,V.t(ak Efaiasj f gat apud Denm , nec apud Ecclefiam eius aliquis grauatur.
quidicu’nt dulce amatum, & amatum dulce,ponentes tene- iniqua fententiafficut ex g Gelasq capite habetur. ■Non ergt
bias lucem, & lucem tenebras.] Dulce puto effefanflimo- ab eius communione abfiimndum eft,nic ei.ab officio ceffan■dum',in quem cognofeituriniqua prolata fententia. Cur erga,
niam: amatum,quod fanflimonis contrarium eft.
capitula Carthag(neníi.f,¿ Africani,atque aliorum Conci-^
Cap. L l X. ^ Aternum v s mahilBionis inueniet
Horum, prohibent iniufte damnatum in communione retipi.
qui bonos ■mahs9¿ malos boms
ante h iudicij examinationem)e u r ¿ iIHid in Concilio Mo*dixerit.
Z'^tiúsitnR ftatutum eft? i ItemfdaiaSjCap.i,.
Cap L X V . ^ Qui damnatur a Synodo 3 quomodiini
\ j S . g qui dicitis,raalum bonum, k bottfl malum, poncnfecunda innoceñs repareturV tes tenebras lucem,& lucem teoctas. ¿ paulb fuperius, pPifcopus / , Presbyter a u t D ia c o n u s a. grad u f a e ii » qPtoptetca captiuus duftiis eft populus meus, quia non ha, ■piufté d e ie flu s , fi. in fecun da S ynod o in n o c e n s repe-buit fcientiam : & nobiles eius interierunt fame, & multi- j natur
c amTiffosc
ria tu r ll ,, non
n o n poteft
poteft effe
effe quod
ouod fuerat,
fu e r a t , n if i -gradus
tudo eius fiti exaruit, Picptereádilatauit infernus animam) recipiat coiara altati de manibus Epifcoporum: fi Epileo
fuam.fc apeiuit os fuum abfque vllo teiminoifc defccnde» ‘
runt foites eius,8c populus eius,& fublimes, gloriofiq; eius
4 ‘>eadphiunqu(.Palyc.l.T.m.t.Tm p.i a».)-Pann.
ad eum; & incBiiiabitui homo.fc humiliabitur vit, & oculi
, ’f f ’^fd.Pann.l.}.c.%o. cal.xtemi, d «temi.l
fublimium deprimentur : fc exiltabitui Dominus excici.
* 1 i a77IJ777~r~i~~7 — :— ! jYfffaMplerur^ue.luoibii.Pann.l.i.c.-il, t loann,
*
b aUecMunt. c A d l o c / J J
TpI V J v Z '
aH.cui efi. h Suprdead.fiE p if'
IGratias ago T)eo meo.] d Jm p■’ M6.Pann.l.3.c.
J*»- «%j i ¡r T/ovr l I' caqpus.)¿(Pu^„fa
. ) \J In
. . .•..........
.
I n TTooku
k tnaelV
n e.c.zq
lF c iq. . i B u J l . l t . .
tur.iq.fecundmif,. e R¿rnan.ii.i.Cormb.6. iEfa.¡,.
$ Eqd.c*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
0 c fententiis Epircopoilim &
C7 C
earum effeftu.
C ap . L X 1X. ff Ratio debet corrigere, m d f i ^
nus eft orarium,annuluiti.Sc baculumtfi presbyter,«rarlum,
promulgatum eft.
m re
r lanetamifi Diaconu8,oratmfn,& albamifi Subdiaconus,
Vm apud Theifalonicam feditione exorta nuU
p a t e n a m , & : calicem.Sic & tcliqui gtadus in reputatione fua
ex militaribus impetu fuiffet popuU' futent' *" Vtc
r e c i p i a n t ea,qus ciim ordinarentur,
perceperant,
{M o c habeiur 'm Concilio T o k u m IV . c. J 7. cx quo ci­ ftus,TheQdofius repentini nunci| atrocitate litccenT''"'
tant luo f-V c.i^q.faPolycarpus l . i. t t f .jí.Idem tamen ludos Circcnfes inuitari populum, eique ex imptouT ’
[uo par.6.C.I i !•& Burchardus tribuunt Concilio Mogun- cumfundi milites, atque obtruncari paffim vt quif
.tino.-auBorautem Pffnnormix,& Moguntino,& toletano. curtiffet,gladio iubet,& vindiftain dati,non crimini
.”
3. Pats ■5 / ergo iniufti deieBi, riec etiam per Epifcopos re- roniob hoc,ciim a facerdotibus Itali® argueretur j
.^arari pofunt,nift de mambus eor» recipiant qux amiferant, dcliaum , culpámqne cum lacrymis profeffus p u b T ''
qmmodo fua auBoritate cui% licet iniuñe ligatis commu­ poenitentiam in confpeftu totius Ecclefis egit 'a & ■ T®
nicare, fa eis,non petita abfolutionefua celebrare 'officia, fi­ fibi tempus afcriptum abfque regali faftigiq patient!! i
cut Gelafius videmfmtire? A d h o c refpondendum^ eft qmd plcuit. Quibus omnibus iliud quoque mirabiliter adie -'
fententia aliquando eft. iniufta exanimo proferentis, tufia Lege fanxit in pofterum,vt fententis principum fupet 7 "'
vero ex ordine fa caufa.: aliquando efl iufta ex animo fa maduetfione prolats, in diem vigefimum ab executotib '
caufa,fed non cx ordine; aliquando iufta tx animo fa ordi­ differrentur, qub locus mifericordis, vel, fi res retuliff!!
ne» fed non ex caufa.CUm autem ex caufa inmflafuerit,ali- poenitentis hon periret,
■.quando nullum in eo omnino, qui accufatur deliBum eft ■.
■quodfit damnatione dignum: aliquando non eft in eo illud, C ap . L X X . { In diBandis fententiis reBores nullo furm
fupra qmd ferturfententia,fed ex alio notandus efi.Ex ani­
Item ex b d'tSis Gregor'},
mo efi iniufta,cum aliquis feruata integritate iudiciar'q ordi,nis in adulterum., vel in qaemliht criminofum, non amore r Vmmopete c ptscauere debent redoles Ecctefiatum &
iu B itix fed limre oiq,[vel pretio,autfiimre aduerfariorum j vJqui publica iudicia exercent, vt in diftandis fententiis
.induBus, fententiam profert.Vnde Beda fuper epifiolam la- nullatenus leuitate, aut furare dufti fint ptscipites, fed
cobi ait. ff [ Ir a a enim v iri iuftitiam D ei non operatur: ] caufis prius diligenter ventilatis,chm res,qus ignorabatur
quia qui ira m in aliquemfententiam profert, etfi ille qkan- pleniter ad notitiam venerit, tunc diuina, fc humana 1?
.tum a i fe, iufiam reportetfententiam.: ifk tamen, qui non lefoluatur d & tunc fecundam quod ibi conftitutum eft,
amore mflitix,fed liuore odij in eum fententiam dedit, iu- remota perfonarum acceptatione,definitiua ptofcratur fen­
Jiitiam Dei,in quem perturbatio non cadit,non imitatur.
tentia. Hinc eft, qubd Moyfes e querelas populi femper ad
Dominum tabernaculum ingteffus referebat, fc iuxta quod
■Cap. L X V I . {Sententia iuftitix non efi pro prxmk
Dominus imperabat,iudicia proponebat: nimirum nos inferenda.
ftiuens,v t non ex cotde noftro, fed ex ptscepto diqino c».
Item Gregorius.
deranationis, vel iuftificationis fententiam proferamus.
Vi b refti iudicat, k prsmium inde remtmerationis
ff De nonprxcipitanda fententia,leguntnr nonnulla apui
.expeftat, fraudem in Deum perpetrat; quia iuftitiam, Gregorium, ¡ib. ty. Mor.cap z;. ad ea verba
Caufam,
iquam gratis impertiri debuit, acceptione pecunia vendit. quam nefciebam áiligcntiffiraéinueftigabam,& lib, n .reBonis male vtuntur,qui iufté pro temporali lucro iudicant. geft.epifl.26.fa alibi.
Tales quippe ad veritatem,non iuftitis defenfto, fed amor
pismii c prouocatiquibus fi fpesnummi fubtrahitui confeCAP. L X X I. ff lufium iui'tciim véndi non poteft.
ftim a iuftiti| defenfione recedunt. Acceptio nummorumd,
Item Auguftinus a i Macedonium tpift. 34.
ptsuaricatio veritatis eft.Vnde & pro iuftodicicut. Qiri exreutit manns fuas ab omni raunere,iftein excelfis habitabit. N On /licet iudici vendere iuftum iudicium, etfi licfc
aduocato vendere iuftum patrocinium: fc iurifconlulff A p u d B. Gregorium non eft inuentum fed apud ifidom m ,Li.de fumm.bon. cap.3i.quem citant Burchardus, fa 10 leftum confilium.
_ ,
■Beda infcintillis.
ff PropriaverbaB.Aupsftinireferuntminfra,
Cae, LXVII. ff In Prxpofiiorum operibusfihi totum
c.fin.verfic. fed nonideo.
ratio vindicat.
It m Giegorius lib .i. epifi. i z, ad Guid'ifcakum.
C ap . L X X U ._ {Deeodem.
Lla e Prspofitorum follicitudo vtilis,illa eft cautela lau­
Jie » Ifidorus /¡¿.3. defummo bono, c.3 ^.
dabilis,in qua totum ratio agit, & furor fibi nihil vindixau Reftringenda fub ratione poteftas eft, nec quidquara f ) Auper r dum non liabet quod offerat, non fbltim audir
«gendum ptius, quam concitata ad tranquillitatem mens i contemnitur, fed etiam contra veritatemoppr>m>
zedeat. Nam commotionis tempore iuftum omne / putat Cito violatur auro mftitia,nullamque reus peitimelctt c
.^uod fecerit.
pam,quam redimere nummis exiftimat,_
Cap. LXVIII. ff Grauiter delinquit, qui ex ira
H u ic itaq^fententix, qux non amore
fententiam profert.
qualibet caufa fertur in qutnquam,humthter ohedi
Jtem Ambrofius libro de fanBo lofeph, c.i 3,
Ra fspe etiam innocentes in crimen abducit; quia dum C A f . L X X I I I . ff Non recipiantur ab aliis >
iufto amplius irafcimHt,& volumus alienú coercete pec­
■rum Epifcoporum contrahunt offenfam.
catum, gtauiora peccata committimus. Ideo Apoftolus g
ait. [Non vos ipfos vindicate chaiiifimiifed date locum irs,
V nde in Nicsno h Concilio, c. j.
Í10C eft,declinemu5 eam, ne nos illa corripiat, Vnde Domi­
nus h t«svs dimittens,ad Euangelizandum difcipulos, mi- rStuetut 1 ift.s fententia, vt hi,qui ab al»s
'rc?
-n eos fine auro, fine argento, fine pecunia, fine virga ,.id 'c a n tu r, ab aliis ad communionem non recip
•
gft, vt fc incenifua litis, & iuftrumenta eriperet vltionis. quitatuv fané, fi forte ex aliqua indignationi/ • __ _
DecretiSecundaPats.
C
Q
Í
i
a M u ta tis yerb'is, fed falu a fententia. Ia c .i. b ffid o m
fententiarum de fummo bom lib.3. c.jii. Beda in fdn tillis,
V.71 B urch h b .M .c a p .n . xt a l.pecu n ix. 4 a l.m u n e rm .
B f a . ii. e B u rc h .L ii.c .z s .iu o p A U .ia .is U .ira .
g
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
h lH c .$ ,
1. 1 3 . 0. 13 . d reu olu h u r. e E xod .i 3 . ^ T
lfid ,ib id .c a p . 3 ¡), g B u r c h . L i 6 . c. i t . k ^
1. ¡ . ¡ it - icap.42. i B u r c h .l,ii.C .i 9J u o p i 4-'^t<ip.ioo,J of l . •
k /niíítiív7i/3.
«nitíí*
Caufa XI.
-77
Qumft. I I I .
Dc
íéntintüsEpiícoporuin
a
^
^ ^ ■'•'•r inAtAvntit vt,nttryj}iA>e suee 57
rt'vuyv.
Lteatione,
iacquaUbeyalicommotme
aqui
Ep¡lcop¡fiú
iontentionc
demumh<
hife
obculpas
culpas| fiV
■ - j • r• r- j ’ ' f' Vt itademum
i ob
r t tnnmm M
i qn T T í T eb
: Tliget
T Paftor,Paftork
r ? l í ‘ T P - ta.me
^ fenten­
*
tufieanmtuftc
®
abftenti ¿ fmt. & ?
' * ¡pg^fas meiitb contraxerunt,di- tia gregi timenda eftjfubfecum etdiecit.[Ne k,quifubeft, 0
cii imufte forfitan Hgaturfiofam obligationis fux fententiam
ex aha culpa mereatur. Paftor ergo vel abfoluere indifcrete
gos fo'te fonientiara.
verfione,qm efi in coUeB'me timeat,vel ligore.l-s ante aui fub manu Paftoris eft,ligari tf>
meat vel iniufte , nec Paftork fui iudicium temere reprebtnr
l
incora- datme,etfi iniufte Hgatus eft,ex ipfatumidx reprebenfionis
íftderh& ha
,nuha ahur in altera vul- ftmrbia,culpa,qux no erat,ftat.] ^Aliquando nullum fubiudkk, vel faBiom inimicoZ I w in e . G r x c é efi, f o m
Afo, ejt crimen, 0 fjrnen %,ei
rum oppofttumftbi fententiam damnationk in fe exciph,
I
e l renuntia efiiniufia exordine quando non feruato
Cap. L X ^ Y lU ., »jQ^gfyno4 khumanitm m d iiu d ic J t ofdme,quilibetpro fua culpa damnatur.
cium peruertitur.
Fwtle Gregorius «k.
C a p . LXXIV.
dubia non definiatur certa
■ '
fententia.
^ V a t u o r modis peruertitur humanum iudicium: timoVnde G K im u s fcribit Cqnfianth M e d id m n ft
'-Qre, dumraetu poteftatis alicuius veritatem loqui petti*
Epífcopo,lib.i.epift.io.
mefcimus; cupiditate dum pismio animum b alicuius coi^ R a u e fatis eft.íc indecens, vt in ie iu b ia certa detm c rumpimusmdio, dum contta qucmiibeteduerfarium cm»limunamote, dum amico, vel propinquo complacere coa>
C jf e n te n t ia .
,
/
. . . .
tendimus.
C a p . LXXV. ^Non credantur,qux certts tndtciis non demonfirantur.
^ A p u i G re g o riu m non eft Inuentum .fedapud Iftdorum
Item Auguftinus in libra depm ittnthsi c.i.
[quem citat B u rfih a rd u s )0 p a u lo e tia m p le n m :0 fe q u itu r
Vamuis e veta fint qnatdara, non tamen iudici funt / nonnullk in te rie B k p ^ caput qui reBe fup.ea.
credenda,nifi ceitis iudiciis demonftrentur.
Q u im v e rb fca u e f it odio,vel a m kitiayvel m etu,vel mu­
Q
'
LTiYl.ff^Anuquam exam m nm r,
aliqui non iudicentur.
Item Dzmafüsfipaepifiolafexta,
Orum,gqui accufantur,caufas difcuteie non Iket,ptiufquam canonicé vocati ad Synodura veniant, & piaifens
pet ptsfentera agnofcat veraciter, b 8c intelligat qu» ÍI
abiiciuntat.íQuod bene,8c pet fapientiam» Salomonis i d¡ur; [Antequam fcruteris.ne reprehendas. Intellige prius,
tune increpa. Antequam audietis, ne refpondeas.} Et li­
cet apertiífima lit contrariorum rcprehenfio, veruntamen
oportet ab his, qui dati (funt ad corum examinationem,
ordinem feruari.
t !Salomonis.lCíí«f librum fapientix Sirach,id efi, Ec'Jefiafii:um,nomineSalomenis.Eific citatur etiam dB .G rt ■
gorioji.q.non efi putanda,& d Cypriano Hb.i.ad Quirinum,
c.20.0 d Clemente Alexandrino Stromatum lib.q. 0 ah
Origene hom.i i.inNumeros, 0 H ilario inpfal.iq, 0 ab
otitis Patribuf.-cuiusrei rationem reddidit B.Augufiinus,
l,2.de doB,Chrifiiana,c.i,0 alibi,
Cap.
E
Í
CAP. LX XV ll. ^Qulfalfumdealioprofertf
0 k qui crimina credit,vterque
efi reus,
n ere,vel quolibet modo iu d iciu m perm rtere.teftam .Ü kio nymus in d A m o s ,c . i.d k e n s.
Cap. L X X IX . d[D« iis,q ui aliquo modo
iu d ic iu m peruertm t,
aut confanguinitate , aut amicitia ,&
QVicunque
trario vel hofiili odio,vel inimicitiis in indicando do.
econ-
citur,peruertit iudicium Chiifti,qui eft iuftitia, &fruñum
illius vertit in amaritudinem.
CAP. LXXX, 4f D e ik ,q u i 'metu poteftatk
verita tem occultant.
7 ic»i Auguftinus adCafulanum .
emetu cuiuflibet poteftatis veritatem occutQVifquis
tatfirani Dei fuper feprouocat; quia raagis timet ho­
minem,quam Deum. 0 pofi pauca, ^Vterque freus eft, &
qui veritatem occultat,8c qui mendacium dicit, quia 8c illeprodelfe non vult, & ifte nocere defideiat.
^Caput hoc non efl inuentum apud B .A u g u ftin u m ,tu m
pofterkrem partem citat etiam Burchardus ex d iB is A n g u ftm .S m illin ia leguntur in eodem Hb. te rtk .c .is ,
Cap. L X X K I,
*)Dteodem.
Ium,
liem es oftaua Synodo.
l foliim ille leus eft,qui falfum de alio profert, fed
N On
& ii,qui aurem cito criminibus ptsbet.
•¡DehachffcriptkneoBaua Synodi¡notatum efifup, ea­
dem. q. i. c.ji quk fiater.
« pars.Cii»! ergofententia yx ordine iniufia efi, nec tunc
fb ea recedendum «fi.-quinetiam antequam fentítia daretur
tn eum,pro qualitate reatus fui ligatus apud Deum tenebatur.Contingit aliquandogot adulterfententiam profacrilegio
veportet,cum reatum in confcientia mn habet. H x c fen­
tentia etfi iniufia f it , quia non efi in eo crimen fuper quod
tata eft fententia , tamen iufte ah eo reportata eft, quia ex
reatu adulterq iam dki apud Deum excommunicatus fue­
rat E t m hoc cafu meiigenda eft ilU auBoritas G r L r ii
m [Sententia p4 orts,0 c.ftufiamfententiam vocat,quaJ o
frmenfubeft-,ruperquedfertur.inmfiam, quando illud non
fritfi.q iM tamen tmenda.vel feruanda eft,quia «x alio iam
iij.
peritorum,, aut prudentium putet,quod rainuf
IM C t periculum in veibis ,linguamentiendo , quam
manibus fanguinem fundendo. Melius eft autem pro veri­
tate pati fuppUcmm quam p ro adulatione recipere ben^cium,
CAP. 1-XXXII.
<f D e eodem.
Item Pelagius Papa II. epift.i.Bwigm
' Archiepifeopo.
yNicuiqueproaiciendum eft,ne aliquem iniufte peifeV quatut.mdicet.vel pmiiatme lefum peiiequatui, ludicet, vel puniat.
H ic quoque,qui veritatem pro pecunia negat, v e l falfum
k ftm m iu m contra aliquem d k k , D eunti negare,vel vende>'e probatur.
-----------------------------
..
..f
E uan .lfid orus L3.de fum.hono,c.A¡t.Burch-^
a i d i i . h al, excommtmcati.lTnmdytiyi. c abdicatur,
áal.poénitentix medicina. xIm p.9.c,i4q,Pann.L4.c.f\4. iib .t «.C.2 8, b a l.m m e r k a lk u m corrumpitur. \ If iio . c affi
Ificilefunt.[O rig. A liq m tv e rh k mutatk. g A n f.l.).c . a d u e rj. d S im ilia apud Í fidorum eo.l. ?. c. 57. e f
B.
. h al.veritatem. Ecclef. .fecundum,qo. al,deputati, Ifie r.m ^ m o s ,c ,6 .a d illud. [Quoniam conuertiftk in aman tu d m m .] g D e t if ie d il P . i. B u n h . l , i& . c M . iE x t u d i ,
i Ifidorus h iS f o r ik m
Sp}.ta.c,i,
<I
i
i
(<i i - «
i
crm.Jklfi.cap.i,
J
c
CAtt
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a—»
De fententiis EpifcoporDni &
carum efFcflu.
CA P L X X X H T .
Qui falfum tefi'm m ium dkm t,
¿ ■mitatem pro fecunianegamfcekris
partkipes funtFnde Beda ad a c.14. M a rá .
A íiit b rudas ad fuñamos Sacerdotes,& crnílhuerunt ei
pecuniam fe áatuios.] í iiíulii hodie ícelus lud»,quia
Dominum ac magiftrum, Dfúmque fuum pecunia vendidejintjVflat immane, & nefarium exhorrent: nec tamen ca­
nent. Nam tiim pro maneribus falfum contra quemlibet
teftimonium dicunt, profeflo, quia veritatem pro pecunia
íregant,Be«m'pecunia vendunt.Ipfe enim dixit-.tlEgo fum
veiitas.) Cum focietatem fraternitatis aliqua difcordi» pefie commaculant,Deum produnt: quia Deus d charitas eft.
Qui ergo chatitatis & veritatis iuíl'a fpetnunt, Deum vti.
que,qui chatitas eft,& veritas, ptodunt; maximé citm non
infomitáte, vd ignorantia peccant, fcd in fimilitudiním
lud» qustttnt e opportunitatem, qualiter arbitris abfenti.
Ius, mendacio yeritatémivirtutem crimine muteiit.
GAP. LX XXiy. ^Chrifrumnegatquiperucrftsfe
fecium facit.
Decreti Secunda Pars*
,
peifecmione quis á gentilibus comprehéfus, fe tenuerit
«fie Chtiftianum. Sed ecce Apoftolus /omnibus, qu» petncifa funtjfaflis, Dcutn affetit denegati. Chiiftus fapicntia
íft,ÍBfiitia,vei¡tas,ranflitas fottimdo.Negatur per ir.fípientiam fapientia,pcr iniquitatem iuftitia, per mendacium velitas,pet turpitudinem fanflitas,per imbecillitatem animi,
fortitudo. Et qiiotiefcumque vincimur a vitiis atque pec­
tatis, toties Denm negamus: fc é contrario, quoties bene
quid agimus, Deum ccrfiterour. Nec arbitrandum cftin^
die indicij,illos tantum a Dei filio denegandos,qui in matsyiio ChiiftBm denegarunt,fed h & illos omnes, quotum
«pete,vcl fermone,vel cogitatione Chriftus negatus negan,
vel confeffus confitetur. De hac puto confeffione, & difcipnlis prscepit, dicens, i ( Eritis mihi teftes in HierufaJetB, fc in omniludaa, & Samaiia, & vfque ad exticmum
icn ».)
Cai.EXXXV. ^ Qui Chriftianumfe negat, c h riftu m
negare conuincitur.
Jtem
Auguftinus tra B . r t q . a d c a p .i S. lo a n n is ,
.
Item loannes Chtyfoftomus,/ Ideft mBor
■
imperfeBi, in Matth bom.14,
olite a timete ee* , qui occidunt cotpus • )« . f
ptof tft timotern mortis non liberé dicatis a u o rf'
diftis J nec fiducialiter prsdketis emnibus, quod
foliaudiftis, Sic etgo ex his verbis oftenditur qffV'*"
folum ille proditor eft yetitatis, qui tranfgrediensv
tem, palam pro veritáte mendacium loquitur,
ille ,qui non libere veritatem pionunciat,quaia,’iibe,"Y”^
n u n t i a r e o p o t t e t , aut n o n l i b e r é v e r i t a t e m d e f e n d i t au
liberé defendere conuenit,proditor eft veritatis. Nam fi"*
facerdos dabitor eft, vt veritatem, quam audiuit l Deo7*
beté prsdicet; fic laicus debitor eft.vt veritatem qua® 'J'
diuit quidem á facerdotibus probatam in Scripturis J '
fendat fiducialiter. Quod fi non fecerit, ptoditoi eft kn"
tatis. [Corde c enim «editui ad iuftitiam, oie autem M
feffio fit ád falutem.; _ _
_
H a c fententia potius iudicem U d it, quam eum, in quem
temere fertur.
'
N
Item Hieronymus ík epiftolam 4dTitum ,c.t,
in extremo.
E xiftimant qnid'am in eo tantum Cbriffttm negati, ft in
C h v . L t m . \F m ta te m p ro d it,n n fM ^
pro ventate mendacum loquitur, fcd
qui veritatem mn liberi pr»dkat.
Cap.
LXXXVII. ^ Inmjle aliquem anathematizans,ftbi non aliis nocet..
Fnde AuguflinusuuV.
Elud c plane non temeré dixerim qubd fi quifquam fide­
lium fuerit anathematizatus iniufté, potius ei obctit.quf
facit,quam qui liancpatitui iniutiatti.Spiiitus enim fanflus
habitans in fanflis, pcr quem quifque ligatur, aut folnitur,
immeritam nulli ingerit poenam. Per eum quippe diffiinditur charitas 'd in cordibus nofttis, qu» non agit perperam..
Pax t Ecclefi» c dimittit peccata, & ab Ecclefi» pace alie­
natio tenet peccata, noh fecundum arbitrium hominum,
fcd fecundum arbitrium Dei. Petra enim tenet, petra di­
mittit : columba teneijcolumba dimittit: vnitas tctietjvnitas dimittit.
• "f Pax.) Hrecparsfnam fuperior nm eftimuMaapud
B.Auguftinumjex ipfo efi emendata, ¿ nonnihilauBa.
Item Salomon f ( ficut auis in imertum volans, ¿pafi
fer quolibet vadens: fic malediBum frufiraprolatumiVenitfuper eum, qui mifit illud.)
I
Culus vita officio tiencongrnit,alios ligatus foluit,
CAP. L X X X y ill. f
Hem Giegotius Papa hom.z6¡in Euangelia,
N On foliim abnegat Chriftum , qui / dicit eum non plerum que contingit vt hic iudicisy locum teneat, cuius'
eJTc Chiiflum : fid illeetiam, qui cum fit, negat fe
tffe Ghiiftianum. Dominus / enim non ait Petro, difcipuluin i»cnm)te negabis, feft'( me negabis.) Negauit ergo
'ipfum, citat negauit,effe eius difcipulum. Quid autem aliud
Mo modo, quám Ic negcuit cftc Chriftianum l Item i.
lr a f i. 66 . Timendo mertem carnis tu», mortem dabis anim»tu». Quanta enim vita* eft confiteri Cbiiftum,.tanta
mors eft negate Chriftum. An Apoftolus Petrus (ficut eum
quidam faiiore peruerfo excufare nituntur) Chriftum non
negauit, quia inicnogatus ab ancilla, hominem fe nef« le lefpondit S
s 'rem ) In dnolus vetftBis G ra tia n i exemplaribus hoc
tft a liu d caput , ¿ rubricam habet, De eodem, eli enim ex
ir a a . 66; tn lo a n .
t ad locum vita minime concordat: ac proinde ftpe agi­
tur, vt vel damnet immeritos, vel alios ipfe ligatus foluat,
f»pe in foluendis, ac ligandis fubditis fu» voluntatis ma­
tus,non autem caufarum merita fequatui,'Vnde fit,\t ipiw>
ligádi,; aut foluendi poteftate fc piiuet.¿? irfra.*! Sspe nt,
vt erga quemlibet proxinm odio . vel gratia moueatiit p ■
ftor Indicate /autem digné de fubditis,fcc.Vnde recte p
Prophetam i dicitur. ( Mortificabant
'
riebantttt, & viuificabant animas, qu* non viuunt.)
morientem quippe mortificat, qui iuftum damnat ; fc n
viflmuni viuificaie nitituv, qui reum á fuppUcio
"
conatur. Cauf» ergo penfand» funt, & tunc ligaiicHj q
foluendi poteftas exercenda Videndum eft,qu» culpa p
a M a t t b .t o .b R o m .io ic M -f.l.n .c .ii.i
3rE ta d e .z S .M a tth . h A /a r.iA .A Íá ttb .iS . c Ie a » .¡4 .
t
tiitiatth.i 6 : i T h . t . g M a fh .i„ ,
fi al.fed p er.om m aop tra,ferm on ts,cog itation es ChriH us
f i/ iin e g a m ,¿ t . lA B o r . i,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
(i-ne authoris nomine, d R o m .f.eA u t
Donatiftasd .}.c ,\t.t ProH i 6 .f t i paulo aliter. %ai
!m p .i A.c.3.Panj.i.e.qMq9-&
h al. hac ipfa. i
,• u
"
.
kSi
C ^ u í^
I»
I I Í ,
Epircopofutií
p
ceflíts & qas fit poenitentia fecata p«ñ citlpam : vt qaos r bentis obrenu/«i'/.vM'^™”’ y T '
^
-«mniinftionisgtatiain
vifitat,vimat,iuos
tilos de Aftibus
■
- Apoftolonim
5 v “ “ « ‘‘•
(« 11)13
á,„„„aionis
gtattam
3 '“[ Vfeonwitiin.rerpandeeiiiUid
Obedire opottet Deo magis
omnipotens
“Z ^ n c T enim veta eft abfolu- quam hominibus. ] Hoc ipfiiin & de feritis íntelligamus
paftoris fententia abfolu
confideratione intuendum eft apud dominas, & de vxoribus apud vitos, &de filüs apud
tío, &c & '« / « - T ? L r paftotalem auftoritatem lol- patentes,qubd in illis tantiim debeant dominis,viris,paren­
quod illos nos ^‘ bemu P cognofcimus per fufcitantetn tibus efte fubiefti.qu® contra Dei mandata non veniunt.
aete.quos auftotern n
ffygnMt ¡taque foras mortuus,
I t Titiim.] 5 /c emendatum cx Polyearpo, cum antea Bgratiam v>uificare£
^Lentem veto fora¿ tarettír,aa Ep\\dio%.emendato etiam, fa nonnihil locuple­
id eft, culpam CM
j^jjojgjgcdefis ei poenam debeant tato Ipfo capite ex Originali,
foluant dilcipu ■
• ^on erubuit confiteri quod fesmouetet]ua
¡ ¿¡„6 bfeuitct dixetim.vt fub maCAP. X C I V . Non funt audiendi, qui contra
Deum aliquid rubent.
, . l f o lu ^ t o d a .,,
Idem Ambrofius.
vel ligare.
TViianus 6 Imperator , quamuis effet apoftati habuit ta­
im en fub fe Chriftianos militestquibus ciim dicebat, prop , X X X I X . { V'm btiscm tfm untk
duciteaciem pro defenfioneteipublicsjobediebantci.citra
iniufté proiatít,
autem diceret eis, producite arma in Chriftianos, tuncagftern Calixtus Papa epifí.i.ad BenediBum
nofcebant Imperatorem cceli.
Epifcopum.
{In frd eadem t.Imperatotes i- leilhimsffiahetur hxc fen­
TNiufium c iudicium & definitio iniufta, regio meta, am
I¡uffu,aut cuiufcumque Epifcopi, aut potentis a iudicibus tentia ; fortafeque ex eo loco mutatis verbis, confeBum efl
otdinatá,vel afta non valet. ffHomini religiofo parum effe hoc capitulum.
debet ipimicitias aliorum non exercere, vel non augere
C.4 ?. X C V. {N o n iubet aliquid m»fium,qui
malé loquendo, nifi etiam éas extingúete bene loquendo
Deum timere probatur.
ftuduetit. ff Melior eft in malis fiftis humilis confeflio,
/icwFabianus
Taqa,epifi.t.omnibus Epifcopis.
quim in bonis fuperba gloriatio.
Q Vi omnipotentem Denm metuit, nec contra Euange­
lium, nee contra Apoáolos,nec contta Prophetas, vd
Cap. x c . {Prxm ium meretur, qui iniufté
Linftotum Patrum inftituta aliquid vllo modo agere conmaledicitur.
fentic.
“
Item
fuper P fa l.iii. a i verf [Fítciens
CAP. X C V I. { E t quipeccat,ir quipeccanti
mifericoriiíts Dominus.]
confentit,merque reus eft.
Vi iuftus eft. Si iniufte maledicitur, prsuiium illi redItem Nicolaus Papa Lotbario Regi.
(litur
fJic etfi,vt diBum efi,non teneatur ligam apud Deum, jT a e corporis tui cedere motibus confenfifti fc relaxatit
fententix parere debeune ex fuperbia ligetur,qui prius ex pu­ i voluptatum habenis temetipfum in lacum raiferis, & in
lutum fscis prohibitum deiecifti, vt qui pofitus fuEras ad.
ritate confcientix abfolutus tenebatur. _
gubernationem populorum , effeftus fis ruina multorum.
7.
pats. Idem eft, quando contra xquitatem fententia fertuvveluti quandofubditi non poffunt cogi ad malum.fcien- Probat hocThiegualdi.dfcGuntharii dudum Epifcoporum
us obedientia non ejfeferuandam Prxlatis in rebus illicitis. legitimus cafus: qui pto eo, qubd te minime competenter
erudierunt, quinimmo quia prsuaricationem tuam tegete
argumentis fuis, fc fi,b quadam iuftitis fpeciefucatisquiCap. X C I. ff Non eJ? obediendum Epifcopotquipro
bufdam cxqaifitis inuentionibus squitatem obruere fiuhxretkis Mijfam canere iubet.
duerunt, noftra funt Apoftolica depofiti auftoritate, & ab
Vnde Eutychianus i Papa ait.
l d quis, Epifcopus aut Abbas Presbytero, aut monacho omni Epifcopatus regimine regulariter fequeftrati,
CAP. X C V I I .
{ D e eodem.
fuo iuffetit, Miffas pto hsreticis 2 cantare, non licet, k
non expedir obedite eis.
_ Item k\x},añimsferm.6.de verbis Domini.
Vi e tefiftit poteftati.Dei ordinationi refiftit. Sed quid f
1 ff Eutychianus.] Burchardus & Iu o referunt ex Euty.
fi illud iubeat,quod non debeas facetelHinc fané con­
chianofimul caput hoc,facfi quis. i 4.0.1, quod tamen Gra­
temne poteftatem, timendo poteft atem. Ipfos humanarum
tianus citat ex lulio.
2 ff K<eKútK;,Cxterico!leBoresaddmt,nmiú$,quam fcgumg gradusaduettite. Si aliquid iufferit curator, nonne
faciendum eft,tamen,fi cStta Proconful b iubeat,non vtiq;
vocem hk auBorglofx fuppleuit.
C a p . X C U. ff Prxceptis non obedire
ronteranispoteftatem, fed eligis maiori feruire. Nec hinc
multqfies expedit.
debet minor irafci, fi maior prsltta eft. Rurfus fi aliquid
Item Aüguftmus.
ipfe Proconful iubeat, & aliud iubeat Imperator, nuraquid
•pQrOti e femper malum eft non obedite prscepto ; cíim dubitatur ilis contempto.lUi effe fetulendumíErgo fi aliud
enim Dominus iubet ea, gsx funt contraria Deo, tune imperator, & aliud Deus, quid iudkatis 5Solue tributum:
ci obediendum non eo.
efto mihi in obfequium ; refté, fed non in idolio. In Idoli®
{ Huius capitisparthnverba ipfa,partim fantentiaha- prohibet, Qiiis prohibet} Maior poteftas. Da veniam : t®
benturapud fí.Am brofitm , lib. de Paradifo, c.6,
carcerem, ille gehenaam minatur. Hie iam tibi affumenda
C .A P .X C in ._
{ D e eodem.
eft fides tua tanquam i fcutum,inquo poflis omnia ignita
Item Hieionymus in epift.adTitum,i.t i.ver.
iacula inimici extingúete,
S , , iSerui dominkfuis fuháitifint,]
ff Emendatum fa locupletatm efi: caput hoc ex ipfo Oriominiis ea i«bet,qusnon fimt aduerfa Scripturis fat». ¿n a li.
C A P .X C V n i.
{ D e eodem.
i>lr m “ ■''“ ^ « ‘ totuus domino. Si verb contraria prsciF ' . mag.s obediat fp'uitui.qukm corpotis dominc.^p infra
\tem Donatifiisi mft.\66.
(■}■
bonum eft.quod ptscipit Imperator, & Ptsfes
iu■wMpeiatoies,
/ fi in errore elPent, ( quod abfit) pre errair e fuo contra vetitsteii» leges datent , per quas iuft}
Q
S
Q
■c A n f . l . ¡1 .c .ii.P o ly .L ¡ a it.v lt.
x A B . j. h Infra,ea.Imperatores.q.Iulianus. slmp.% .
t.iiq .P Ja l. 1 9 . d Sup.ea.Teugaldum, e BedaRpm.ts. Poly.Li.th.tj.Rom .}. f fedfi ori. % al.rerum. hal.ProcmIfisltm. i Ffhéf.9 . k S}p.dift.9rt.j: P olydhii
U p to b *
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
y
Col
De fententiis Epifcoporum
Sc earum elTeítu.
Decreti Secunda Pars.
& p/ob atentar & coronarentur, non faciendo quod illi fo.
bcicnt quia Deus prohiberet. SicmiuffciatNabuchodono.
<01 „ yt aureaílatuaadoiaretui ¡quod qui facere.noluejunt, Peo talia prohibenti placuerunt. Quando autem Impeiatores veritatem tenét, pto ipfa contra errorem iubenc.
Quod quilquis co/icmpfcrit, iple ftbi iudicium acquirit.
Item i i Ínter homines poenas luit, fc apud Deum lottcm ¿
non habcbitjquia hoc facete noiuit, quod ei pet cor Rcgis
ipfa vctiias iu llii; ficut ipfe Nabuchodonofor polka mitaculo falutis ttiura puerorum commotus.-atque mutatus, pro
veiitate contra errotemediflum propoluit, vt quicumque
¿lafphematent Deum Sidtac,Mifac,fc Abdenago,in interi­
tura itent,fc domus eotum in difpetíionem. Et non vultis,
vt . aliquid rale comía vos iubeant Imperatores Chtiftiani,
ciim fciant á vobis in eis, quos rebaptizatis, Chriftum exfoífiari? Idem in Pfalmis.c. ^lulianus extitit infidelisImfeiatot Nonne extitit apofiaia,iniquus,idololatra! Milites
Chtiftiani femíeiunr Imperatori infideli. Vbi veniebatur
ad caufam Chrifti,non agnofccbant5nifi il!um,qui in calo
etat.Quando volebat,vt idola coleiét.vt thurificaient,prsponebant illi Deum.Quando autem dtcebat,producite acié,
contra illam gentem,ftatim obtemperabant.Dlftinguebant
Dominum ateinum á Domino temporali: & tamen fubdi­
ti erant proptei Dominum stcinum etiam Domino tem­
porali.
S a p . X C I X . ^Perohedkntkmbommdefmre}
malum vero numqum facere iicei.
Item Gtegoiius, c .ii.lib .) ¡.In lob.
re.
Cap. C i. f
efi obediendum, q,¡oi
contra Deum precipitur.
/íeí» Ifidorus.
I is,quiprxeft,fecerit,aut cuiquam quodá Dom¡„hibitum eft, facete ¡ufferit, vel,quod prsceptum eft
terierit, aut prsteriie mandauerit, fanfli Pauli a A n*'
fententia ei ingerenda eft, dicentis. [Etiamfi.nos a5 t ‘‘
gelus de calo euangeíizauetii vobis, pistetquL .
vobis euangeUzauimus,anathema fit.] /deOT.[Si quis
hibet vobis, quod á Domino pisceptum eft,vel turfus*'*^'
perat fieri, quod Dominus ptohibet, exectabilis fu om""'
bus, qui diligunt Díura. Idem. «| Is.qui prseft,fl ptíig
luntatem Dei,vel pisterquod in fanflis Scripturis cuideT
ter prscipitur, veí dicit aliquid, vet imperat, tamquam fat
fus teftis Dei, aut facriíegus habeatur.
' % lnregul¡sbreum ibm B .B alil¡j,c.ii4.¿ }a¡.fimili¡,)¡leguntur htfce ómnibus, qu» in hoc capite continentur.
1 ^Si quis prohibet.] In lib.B.Bafüijde mñitutis Mo.
naebo-mm.Rufino interprete fere eadem habentur,c.q.quem.
admodum vltimus verf. is qui prseft. ihid. c.i í.,
Cum-ergofubditi excommunicantur ideo,quia ad makm
cogi nen pojfunt, tnnc fententi» non efi obediendum; quk
mxtaillud Gelasq b [iVec apud Deum, nec apud Ecclefiam
eius, quemqumgrauat iniqua fententia.]
8.
^s.Qupiautem fupra,communicantes excommunicatis,
de Ecclefta abiici iubentur, nonde qmlibstmodo communi’
cantibus inteliigendum eft,.
S
Q Vid ergo mirum , Chorno peccator fe cbedi entiara
ptafentis vita breuitate fubiicit, quando femc mcdiariel & hominum tenuii, tenendam prscepit, fccura
obedientes remunerat, non relinquit! Sciendum verb eft,
qubd numquam per obedicntiam raalum fieri, aliquando
autem pet obcdientiam debet bonum, quod agitur, inter­
mitti. Neq;enira in Paiadifo aiboi mala extitit,qiiara Deus
homini,ne contingeret, interdixit: fed vt melius per obedientis metitum homo bene conditus ctcfcem, dignum
íuctat, vt hunc, etiam á bono prohiberet, quatenus tanto
verius hoc,quod ageiet,viitus elTet, quantb & á bono ceffans auflcii fuo i'e fubditum humilius exhiberet.
i «[Tenuit, fc tenendam prscepit.] H»c abfunt ¿plerif­
que manufcriptis, ¿ ab Originali. Simile quiddam legitur
apud B.Auguflimmfftrm. ¡ . ad fratres in eremo. Nec miTum inquit,fi nos peccatores obedienti^ fubiicimur,quando
hanc mediator Dei & hominum etiam in morte non defeSHiijfc ei fe fubiecit,qui per omnia erat gatii squalis.
lo t
p€ap.. C. *¡Afud Deum mafppáicim, qui
peccantibus confentit.
Item Ifidorus.
Q Vl d confentit peccantibus-, fc defendit alium delin­
quentem ,.malediflus cric apud Deum & hmnincs, &
«otripietur increpatione íeueriffima. Bine etiam quidam
fanflilTimns Pater ait. Si quis peccantem defendit acriusquám ille,qui peccauit,coerceatur. Hinc & alius Pater ait.
Siquis altetius ettori confenfeiit, & illi confilium dederit,
vt íe tatdius humiii« , fciat fe cum illo fimiü modo iudi«andum culpabilem.'
y rima pars huius capituli vfque ad tiecetK,feueriffima,
habetur in regula B.Pachomlj,Rom» edita. Totum vero ex­
tat apud Smaragdum in expofitione regul» B. BenediBi. c.
«9, Citat autem BafiHum, quemadmodum ¿ Burchardus,
CAP. G il.. «[De hk fiieumexcommunicatk
communicant.
Fnde Nicolaus Papa Hincnmo Rfiemmm
Archiepifcopo,
Xcellemiftimus c Pax Católas Apoftolatum noftrum
conruluit,qui agendum fit de his,qui communicat, cum
his, qui cum Engeltmde d fxpe damnata ícemina commu­
nicant : quoniam eam eum communicatoi'ibus fnis, & faatoi'ibus pari vinculo anathematis conftat effe adfttiftam.
Quapropter nunc bsatitudtni tus iniungimus,vt fupet hqi
noftraáuftoiitate fretus,curam de his fumeie ftudeasiquia
dofla diuinitíis fanflitas tua valdé nouit, aliud effe ex neceffitate, aliud ex ignorantia, atque aliud', quod ex ftudio
delinquitur .iftudque'pofterius duobus prioribus diftrifliüs
effe puniendumúdciicb-rolerter inuigilet, & cauta difcietione fingulotum modos d'iiudicet: quatenus qui es necei­
fitate, aut ignorantia delinquunt, aufloritate noftra pet te
abfoluantui; fi tamen ipfa eorum ignorantia,velneceffit®
veía,fc non fimulata,vel non ex volúntate ptoceffcrit,quia
vt bene nofti, plerique funt, qui poffunt quidem, fed noluntiefla noffe. Vnde Pfalmifta e de huiufmodi [
inquít j intelligeie, vt bene ageret.] Illos autem quiñudio
fuo obligantur,& contemptu intetdifla noftra poftponunt,
non nifl digna fatisfaflione prsueniente volumus a te
proisiis abfolui.
Cap. C 111. ^D e ik,qui fme culpa excommunicatk communicant.Item Gregorius V i l . lih. ¡.Regtftiin Concia o
Rom» habito.
,
,,
Voniam f multos peccatis nofitU exige
F
,caufa excommunicationis petire quotidie c
mus, partim ignorantia , protin/nmfi’
Y;# Y
partim timbre, partim etiam necefiitate, demfli m
cordia , anathematis fententiam ad tempus , j't®’' ”
fumus, opportune temperamus. ApoftolicA naque ^
E
Q
aDaniel.i. b al frontem c /n Pfal.izA.adver. ^*oa G al,¡. b Supra cap. cui efi illata c l u o p.io. c . A
«jár» non derelinquis.] Beda ad EphJt. d Sniaragdus c.69- Pann.l.¡.c.iaS, d B . G r e g . l . ) 4 . . m o r x a p , l 6 . e P}al.}iA n f d . i i . c i , B u r é ,l. ii, c .4 i, lu o p . i4 , c . i i» .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
C a u fa X I.
De fententiis Epifcopotura
Q u s ll:, I I I
58^
& earum effeiftu.
.
^.Vo.t$,Excottí^unic¿ttÍQnk auUMfoTfti(i}& tnodufj(ít‘jtíe
aoiicite ab anathematis vinculo hos fubtrahiraus .•videii- ■ reconciliationis h k eji.
cet viores,libetos,fctuos,ancillas feu mancipia,necnon rú­
nicos feruientes,& omnes alios,qui no adcb curiales funt,
C iíf.C Y l.'^ M o d u s j^ fo rm a excommunicationis.
vt eorum confilio federa perpetrentur,& eos,qui ignorane x c o m m u n ic a t is cotammicant, fiue illos qui commu■pvEbent a duodecim sacerdotes Epifcopum circumflare,
nui excommunicatis excommunicant. Q ui.
ter
lucernas ardentes in manibus tenere J
in conautem orator fiue peregrinus, aut viator tn terraiB
m lm unicationum deuenent, vbt non poifit emete, vel clufione anathematis ^ yel excommunicationis proiicetc
debent in terram , 8c conculcate pedibus: deinde epiftol*
?on habeat vnde emat. ab excommunicatis accipiendi liper parochias mittatur,continens excomraunicatorum no­
ceniiam damus.Etfi quis excommunicatis non a m fuften.
mina, & caufam excommunicationis.
rationem fupeibii, fed humanitatis caufa da/e aliqmd vo­
A p u d Burchardum,0 im,nem ea,qux in hoc capite conti­
luerit,noa prohibemus.
nentur, 0 multa dia. eodemperimentia, citantur ex Con­
cilio Rpthomagenft.IncoUeñiont vero Canonum incerti auC a í . C Í V . * [ D s B o n if a c io , q u i e x c o m m u n ic a t is , 0 1
Bork manufcripta, iifdem verbk quibus hic, refertur e»
P fe u d o e p ifc o p is f e m n c o m m u n ic a t u r u m
Zacharia Papa.
iu r a u it ,
Jtem B o n ifa c iu s U attyi'Vacbarix Papx in epift.
q m incipit\Paternx.]
k Nteceffot b ptsdeceffotis vejlri venerandas mcmotise
i \ Gregoiius, dum me indignum ordinauit,.& ad pr»dicandunt verbum Dei Germanicis gentibus mifit,facramenÍ0 me conftrinxit.vt Canonicis, & jufiis Epifcopis, ic iie fbyterisjin vetbo,faño,confenfu,aftipulatot fierem,8c adiuloc, [quod citm diuina gratia adimplere lludni:) falfos au­
tem facerdotes, hypocritas, ^ feduñores populorum vel
corrigerem ad viam falutis^vel declinarem, & abfiinerem
h communione ipfjm m ; quod ex patte feruaui, & ex pane
cuftodiie,& implere non potui:fed fpirimalitet impleui facramentmn , quia in e confenfum, & in conlilium eorum
tion venit anima mea, corporaliter autem ab eis omnino
abftinete flon potui. Dum enim venilTera ad Principem
Erancorum cogente Ecclefiarum neceffitate., non tales ibi
repeti,quales volui: fed tamen in fanda communione cor­
poris Chtifti illis non communicaui'.
I f Et Ffeudoepifcopis, ] Hic in aliquot vetuftis antea
/cfc¿«íí!íj',escommuaicatis á Pfeudoepifcopis.
! Epiftola, in qua habetur capitulum hoc, edita eft per
Laurentium Suimm in vita S.Bonifacij LegatiGermanix,
& Martyris. Emendatior autem extat manuJcriptaRpmx
m Bibliotheca monaftcrq Dominicani.
C V IL
^D e eodem.
Item ex Goneilio Araufico.
Anonica b inftituta, & fanftorum Patium exempla fe­
quentes , Ecclefiarum Dei violatores i auftoritate Dei
& iudicio fanfti Spiritus a gremio fanft» matris Ecclefi»,
& l confortio totius Chriftianitatis eliminamus,quoadvfq»
refipifcant,& Ecclefis Dei fatisfaciarit.
I ^Violatores.] I n eadem colieBione, 0 apud Burchar­
dum, 0 in dmbus vetuftk Gratiani Codicibus fequitur.N.
A b alik tamen Gratiani exemplaribus, 0 ab Imne abeft
nota ifta.
Cap.
C
C A%. C V 111. ! Modus reconciliationis
excommunicatomm
Ite m ex eoiem.
C Vm c aliquis vel excommunicatus, vel anathematiza,
tus, poenitentia duftus veniam poftulat, ft emenda­
tionem pfomittic,Epifcopus,qui eum cxcommunicauit, an­
te ianua's Ecclefis venire debet, & duodecim Presbyteri
cum eo qui eum hinc inde circumflare debent, i Et fi ille
teir» proftratus veniam poftulat, & de fututis cautelam
fpondetj tunc Epifcopus apprehenfa manu eius dextera, in
Ecclefiam illum introducat , & communioni Chriftians
reddat,& feptem Pfalmos poenitentiaies decantet cum iftis
precibus, Kyrie eleifon: Patet nofter. Saluum fac fetuum
tuum. O ra tio , Prsftaqusfumus Domine huic famulo tuo
Cap. C V, ^Excommunicatis nonummmiCAt,
dignum poenitenti» ftuftum,vt Ecckfi» tu» fanft»,a cuius
quieisanimo non confentit. __
integritate deuiauerat peccando, admifforum veniam conJic!» Zachatias Papa Bonifacio M a rtyri tn epift.
fequendo reddatur innoxius, per, ftc.
im tium eft,[BemdiBus Deus.]
1 ^ D e b e n t.]A u d Burchardum,qui eiiam ex Concilio
a^ V o A d prsdeceffoinofteibeatxmemoifeGiegonus, Araufico citat, hxc fequuntur. vbi etiam adeffe debent
N/huius fanteSedis Apoftoltcsptsfal?'” "
J
. illi,quibus iniuria, vel damnum illatum eft, 0 multa alia,
canium verbum Euangelij tuam mififfet fratern
. qux omnino perlegenda fmt.
lo.pars. Presbyteris verb qui excommunicati facrum mtGermani» partibus,Si gentibus iilis paganis.ver " P , '
nifterium contingere prxfum»nt,qux pmitentia jit imponen­
lationis illam voluit ante effe munitam; e ita vt 0
da,loannes V Ill. Clero & ordini Saionitano i fcribens, de­
xos Epifcopos, Ftesbyieios, vel quofcumque
finit
, dicens.
tniffes in verbo exhortationis perfe&os , ““ P ?
mares 8c eis comunícales (quod di faftum eft.)u q
Ca p. C I X .
ftt pmitentia Sacerdotum, qut
feduftorcs Epifcopos,auiPfeudopiesbyteros,velqu q
excommunicati
facrum
minifimum contin­
xefto fidei tramite deuiantes teperiffes, nulla tibi
gere prxfumunt.
_
effet commumio ; qubd te , folatiante Deo, vfqu® ^ P '
e e illis Presbyteris, qui tempore fanftimmi pisdeceffens Ipiiitualiterfeiaaffe confeffus cstvel,
J '
foris noftri domini Paps Nicolai excommunicati fa« r piincipalem, & humanum fauoiem gentis Eta"“
’
dum ad eos accelfiffes, corporaliter abftinere non voim tb erum minifterium/contingere prsfumpferunt, ipfi in fc
damnationis(ficut facriCanoncsftatueruntJfentemiam in­
iogeme Ecclefiarum Dei neceffitate, attamen
tulerunt. Tamen, quia miferatio Apoftolica veniam folet
«onfilio & confenfu communionis anima tua non e
ptsftare cotreftis.ob multitudinem mifericordis illis hanc
qutnata, Itaque proptet hoc, quod eum eis
indulgentiam exhibemus., vt fanfta communione faginatl
non confemiens iniquitati eorum, nullum tibi eft
«tentum coiam Deo.
r n., ftudeant tribus continuis annis pet hebdomadam omai e
^rn m llola praceiunt hxc verbaff^gtffitJta(]UttkffiT fecunda,ft quarta, & fexta fetiaa z vino,& a came penitire
fraternitas tua in fuf, apicibus,qubd pi^deieffoi noftet,cec.
a Burch.l.i.c.3.Iuop.si,.c.q6. h B urc.lin .c.q.Im p.i.
caí6. c Burch.l.li.c t. d al..Salernitano. e luo p. 14.
3 riinfuBentatknem, non fuperbix. b lm p,i.cs% .
D
^ G x n . 4 i . i lm p.a,c. 9 i : i d . m
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
uii.P atm orm .l,% .c.\o 4. i al.my fimum.
kiunai%
5^7
De Clericorum vita & bonis & rebus E c c ic
fiafticis ab Epifcopo diípcnfandis.
Decreti Secunda Pars.
ieiunate, & vl»a lugenda nequaquam committere.
CAP. I I . {Omnibus Clerick communis efi
I « O m n i f e c u n d a . ] , / n o n e ) » , -ueí »feruanda.
fiis Gratiani txempimbus leghur 3 omni fecunda, & fexta
Item Clemens in epift, 5.
feria. 1» vno autem, omni quarta fc fexta feria.
lleftifllmis 3 fratribus, & condifcipuUs,
•i ff A vino.] In Pannormia e[i, aut a vino,aut a carne:
í
• . A-^cum dileftiffimo fratre lacobo Co?ifcopo hat"
apud luonem, á vino aut aceto.
bus,
Clemens
Epifcopus.
Communis
vita, fratres n
c¡!¡i autem excom-munkatk communicant ,pro modo pec­
neceffaria eft, & maxime his, qni ©eo irtepteheníl!”í “®
cati p&nitentiam accipiant.
militare cupiunt, & vitam Apoftolorum, eorumq; dif
lorum imitati volunt.ffCommunis enim vfus omniu?'^“'
C A f. CX. Pro modopeccati puniantur,qui excom­
funt in lioc mado,omnibus effe hominibus debuit. Sed^”^
municatis communicant.
iniquitatem alius hoc fuum effe dixit, & alius illud T 7
V n d e V i b a m ll G e n e b a ld o iC o nfiantienfiE pifcopo.
inter mortales fafta diuifio eft. ff Denique Gi*comiu ■
QAnftis h quippc Canonibus cautum confiat, vt qui ex- dam fapientifiimus hsc ita fciens effe,ait,commnnia de
Ocommunicatis communicauerit,excómunicetur. Ipfius c re effe amicorum omnia, f In omnibus i autem fum
íamenpoenitentis, atqueablolutionismodos eo modcra- dubio,& coniuges.] Et ficut non poteft, inquit, diuidi T
itnine decetRÍraus,vtquicumque feu ignorantia,feu timore, neque fplendot folis: ita nec reliqua, qus commuuitei ¡„
feu neceffitate negotij cuiufquam maximi & maxime ne- hoc mundo omnibus data funt ad habédum,diuidi debete”
ceflatij eorum fe conuiftujfalutatione,oratione, ofcúíátio- fed habenda effe communia. Vnde & Dominus getiiopKe'
ne d contaminauerint, cura minoris poenitentis medecina tam b loquitur, dicens; [ Ecce quam bonum, & quaut i ? ■
fociétatis noflts participationem e fortiantur. Eos verb, eundum, fcc. ] ff Iftius enim confuetudinis mote retento
qui aut fpontanee, aut negligenter inciderint, fub ea volu­ etiam Apoftoli, c eorumque difcipuli,vt pisdiftuin eft, vni
mus difciplins coercitione/fufcipi, vt cstetismetusin ­ nobifcum & vobifcum communem viam duxere. Vnde vt
bene noftis, «tat multitudinis eorum cor vnum, & anias,
cutiatur.
vna:nec quifquam eotum, aut noftrum de his qus goCTidebat,aliquid fuum effe dicebattfed omnia illis fc nobis etant
communia : nec quifquam egens erat intet nos. ffOnines
C A V S A X II.
autem,qui domos,vel agros poffidebant, vendebam eos, k
{ Vidam C ierki propria relinquere v o im t : defttts pretia eotum,fc reliquas res,quas habebant,afferebant, po­
\&Eccle¡tx rebus teftamentum conficiunt, de re- nentes ante pedes Apoftolomm d ( ficut nobifcum quidam
veftrum cognouetunt, fc viderunt;) fc diuidebantur finga' bus Ecclefix mnnuda largiuntur..
■ Modb primum quxritur,vtrum lieeat Clericis lis, provt cuique opus erat, ff Ananias eutem vir aaftetus,
& Sapphita vxor cius,qui mentiti funt Apoftolis de pretia
proprium habere,
2 Secundo, an res Ecclefix, qux ah eis datxfunt, poflnt agrorum fuorum, quos vendiderant, nobis pisfentibasin
confpeftu Apoftolorum propter peccatum eomm, fc raem.
confiare aliqua firmitate eis, qui eas acceperunt.
3 Tertio, fi ante tempus ordinationis fu x , qui nihil habere dacium,quod fecerunt.mortui elati funt ambo. Cstera qus
videbantur,fa poH ordinationem aliqua inuenifé m f de talibus cognouimus & vidimus, nec recordatione, nec
cuntur, an pofiint ea relinquere quibus voluerint: demonfttatione digna funt.Quaproptes hsc vobis cauenda
mandamus, & doftrinis, fc exemplis Apoftolomm obedirs
an non.
4 Cjuano,fide fuis fa Ecclefix rebús aliqua acquifife mf- prscipimus;. quia hi, qui mandata eoriim poftponunt, non
cmtur,an vtrique communiter, an fingulariter Eccle­ folum tei, fed extorres fiunt. Qu* non folum vobis cauenda,fed & omnibus grsdicanda funt.^r in frl ffVnde confi­
fix vei Sacerdoti, iureproueniant,
lium dantes, nftram prudentiam hortamur, vt ab Apofto­
i Sfuinto, f i tefiamenta ikeat ek conficerelicis tegulis non tecedatis:fed communem vitam ducentes,
& fcripturas facras refté intelligeates, qus Domino vouh
ftis, adimplete fatagatis.
Q V A S T I O I.
I ffln omnibus autem funt fine dubio & conmges.'jrff.
i . J ^ l e r k o s nihil pofiidere, multk auBoritatibus m- ba hxc abfunt ab Originali, in recentioribus C m m m »
editionibus impreffo, fa duobus ipfius manuferiptK Codici­
p .K y b e tu r $.
bus, vno Vaticano, altero bibliotheca S . M ara Florenti ,
faahAnfelm o. Hanc verb fententiam a P U m e accep­
C&?.!. {Impuberes,fa adolefcentes in vm contam , hxretici quidam volebant in Chriftianam
elaui manentes probatifiimo fm iori
inuebere. It a enim fcribit Epiphaniushxreft it.
quidem, quod ipfe Epiphanes cum patre mo fc
.
A h enim Toletanum Concilium quartum,e3p.í ).
Mnis b stas ab adolefcentia / in malum prona eft. Ni- ftite Catpoctate, ac fodalibus eius, communes eflfeomtO 'bil enim incertius, quam vita adqlefceotium. O b - noc num vxores fandait, ex Piat, de lepub.libns occmi
«onftituete oportuit,vt fi qui in d « o impubetcs,/aut ado- naftus,& propiiam concugifcetiam
lefcentes exiftunt, omnes in vno conclaui atiij comma­ veteres etiam Chriftianos hanc vxerum f
, „ps;
neant /,vt lubrica statis annos,non in luxuria,fed'in difct- hementer damnari foHtam,Tertuaianus
plinis Ecclefiafticis agant, deputati ptobatvffimo fenton, denter teftatur hts verbis. Omnia
f? ,!? :
quem & magifirum difciplins, & teftem vits habeant. prstervxotes. In illo loco confordura folmm ’ il o
ffOgod fi aliqui ex bis'pupilli exiftunt, lacerdotali tutela io csteti homines confottium ®*®«‘ í“ ,TV T an«icis P»'
folummodo matrimonia vfurpant, fed « m
■^
foucantui: vt fc vita eotum a criminibus intaila fit, ^
ab iniuiia improborum. Qui autem his ptsceptis lefulta- tientiffimé fubminiftiant,ex '' 1®
Catoni»
Kerintjtnonafteiiis deputentur,vt vagantes animi^&^tof®*' tiffiraoiumdifciplina)Grsei Socratis, fc ^
i i feueiioii regula
qui vxores fuas amicia communicauetunt, KC.
„
C A V .U I. { iuxtaEcekfiamClencormclauftra.
n
a al.Gebehardo. b Juo p.iit.e.43-fann.l.6.c.ft7. ‘
ipfi. d al.ofcuióve. e ai.panhipi»m. f al.coinkne- § W'
approbatur. b iA n fl.q .e.v. %Gen.6.fa i-Prouetb i^!'
i d - pt&ttts, l d m m m im m .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
confiituantur.
Item Eugenius Papa IT. & Leo l V. c - i lA n fib id ,. b P f a l.H i.
c
^
_
Dc C íd co íu m vita & bonis & rebus Ec*clefiafticis ab Epifcopo difpenfandis.
?/
deii^nat coEona in capite. Hanc coronam habent abiniri^,Eceffatia 4 etenim res exign^, ^YLTdikipüffisErok- tutione Romanse Ecctefiai in iignum rcgni^quod in Chrifto
Z n ib u s vnum fit tefeflotium , ac ' cxfpcftatur, Rafio vetb capitis, eft temporalium omnium
depofitio.Uli 4 enim viflu & veftitu contenti,nuUain intet
fe proptietatfm habentes, debent habere omnia commu­
nia. Aliud vetb genus eft Chiiftianotum , vt funt laici Zmt
enim grsce, eft populus latiné. His licet temporalia poflidete, fed non nifi ad vfum. Nihil enim mifettus eft, quam
propter nummum Deum contemnere. His conceffum eft
vxorem ducere, terram colere, inter virura fc virum iudi'ec ¡n amo t-cucji»:
,
care,caufas agere, oblationes fuper altati apponere, deci­
mas reddete;& ita faluari poterunt, fi vttia ttmen benefa­
r AP IV f iVcc In atrio Ecclefi» nifi clericorum
ciendo euitauerint.
ad ifck ponantur.
H«dc Nicolaus Papa.b
CAP. V III. ^ Clerici nihil proprium
poflideant.
Vlla c sdificia in atrio Ecclefis ponantur, nifi tantum
,89 Caufa XII. OEf^-
f
leiuntur in Concilio Salegunfiadienfhc. 11.
quod habetur in fine coReBionk Surchardi ¿ r e f e r m a b
ím n e p .i}.
Cap. V. ^Clericus nihilfeculare pofiiieat.
Item Hieronymus ad Nepotianum,
/clericus,d qui Chrifti feruit E cd efis, interpretetur pri­
v a mb vocabulum fuum, &mominis definitione prolata,
nitatuiefte quod dicitur. SienimxAüfofgrsce, fots latine
appellaturjpiopterea vocantur clerici,vel quia de forte funt
Doraini, vel quia Dominus fors,id eft, pars clericorum eft.
Quja autem vel ipfe pars Domíni eft, vel Dominum par­
iem habet,tal em fe exhibete debet, vt & ipfe polTideat Do­
minum, Sc poífideatur i Domino, Qui Dominum poffidet,
fc cum propheta e dicit ; [Pars mea Dominus,]nihil extra
Dominum habere poteft. (^ b d fi quidpiam aliud habuerit
prster Dorainum,pars eius non erit Dominusrverbi gtatia,
íi auium,fi atgentum , fi poffeíliones,fi vatiam fuppelleflilem, cum iftis paitibus Dominas fieri pars eius non dignatur.Si autem ego pars Doraini fum, & funiculus hsredita­
tis eius,nec accipio partem inter esteras tribus : fed quafi
leuita,fc facerdos Vino dc decimis,& altari feruiens, alta­
tis oblatione fuftentoi. Habens/viflum & veñitum, his
contentus ero,fc nudara crucem nudus fequar. ■
Cap. VI. ^N ihilpr»ter Deum debet curare,
qui in eius fortem eligitur.
Item Ambrofius defugafeculi, c. z.
portio Deus eft, nihil debet curare,ni(i Deumtne al­
C Viterius
impediatur neceifitatis munere. Quod enim ad
Item Gregorius Augufiino Anglorum Epifcopi,
rejponfionum c . i . & i .
Via btua fraterftitas monafterij regulis erudita, feorfum non debet fieri c a clericis fuis in Ecdefia Anglo­
rum,' qus auflore Deo nuper ad fidem petdufla eft j hane
debet inftituere conuerfationem, qus in initio nafcentis Ecclefis fuit patribus noftris:in quibus nullus eorum cx
iis,qus poffidefaat,aliquid fuum effe dicebat;fed erant illis
omnia communia, "f Si d qui vetb funt cletici extta factos
ordines conftituti, qui fe non poffunt continere, fortiii
vxores debent, & ftipendia fua exterius accipererqaia & de
eiidem patribus, de quibus prsfati fumus, nouimus fcriptum,e[qubd diaidebatur fingulis, ptout cuique opus erat.]
De eorum crgoftipendio cogitandum, atq¡ prouidendum
eft;& fub Ecdefiaftica tegula funt tenendi: vt bonis mori­
bus viuant,& canendis pfalmis inuigilent.fc ab omnibus il­
licitis cor , fc linguam, & cotpus Deo auflore confcmcnt.
Communiter f autem viuentibus iam de faciendis portio­
nibus,vel exhibenda hofpitalitate , & de implenda mifeti*
cordia nobis quid erit loquendumícum omne, quod fupeteft.in caufis piis, ac religiofis erogandum eft : Domino k,
magiftto omnibus dicente, [Quod| fupereft, date cleeinofynam, ecce omnia munda funt vobis.)
Q
C a í. V III. ^ Clericis omnia communia elfé
debent.
item Vibanus Papa omnibus CathoHck,
epifiola vnica,c.i.
cCim us h vos non ignorare, quia haflenus vita comratialia officia confertur, hoc religionis cultui, atque huic no- vJnis interomncs i Chriftianosviguit.fc adhuc gratia Dei
ffro officio decerpitur. HSc enim vera eft facerdotis fuga , viget: & maximé intet eos,qui in fortem Domini funt eleabdicatiodomefticotum, & qusdam alienatio chariifimoid eft, clericos : ficut in aflibus legitur Apoftolorum/
fum;vt fuis fe abneget,qui feraite Deo elegeiit.g]
[Multudinis autem credentium erat cor vnum, & anima
vna,nec quifquam eorum, qus poffidebat,aliquid fuum ef*
Cap. VII: •{Clerlck,& Deodemtk,nec caufas
iedicebjfed erant illis omnia communia,
agere, nec aliquid proprium habere licet.
cunque/veftrum communem vitam lufceptam habet, &
Item Hieronymus a i quendam fuumLeuitam,de
vomt fe mhi! proprium habete,videat, ne pollicitationem
duobusgeneribus hominum.
fuam irritam faciat: fed hoc, quod Domino eft pollicitus,
Vo funt geneia Chriftianorum. Et autem vnum ge­ ndeliter cuftodiat,ne damnationem, fed prsmium fibi acnus, quod mancipatum diuino officio,& deditum con­ quiratiquoniam fatius eil non vouere, quara votum, prout
templationi, & orationi,ab omniftrepitu temporalium cef- melms poteft,non perficere.Gtauius enim puniuntur, qui
fate conuenit:vt funt cletici, fc Deo deuoti, videlicet con- votum fecerunt,aut fidem perceperunt, fc votum non petue£fi,«,\»pij{ enim grsce,latine fors. Inde huiufmodi homi­ 'Kceruni,aut in malis vitam finierunt, quam illi,qui vitam
nes vocantur cleiici,id eft , forte elefli.Omnes enim Deus hne voto finierunt aut fine fide mortui funt, fc tamen bo-- '•
in fuoselegit.Hi namque funt reges, id eft, fe, & alios in na egerunt opera,
virtutibus regentes: & ita in Deo regnum habent. Et hoc
a A u g frr.z i .adfiatres in eremo, b loan. diae, in vita.l,
a A n f.l.q .c.i.& l.fac. z. b In conc. Salegunt. c. Im p . z.c.i7..Mnfl.q.c.3.calviuere.á ¡z.difi. (Iquiverb ReJf i.
e A cto r.4. f al .Communi autem vita, g Luc.i t , h A n f.
iS . c . iq i. i Deufdedit p.i. A n fl.q ,c.l,Im p .6 » , i. e p f a i
l.q. C.4-IU0 p.i.c. 139.1 aLbonos, k A f i. 4 .
e¡A i,T im ,i.$ g efiit,}O r;g .
l In ead. epif.i6,
CAP.
D
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
De rebus & prafdiis Ecclefiae difpcn»
<■01
C a p . X.
Decreti Secunda Pars.
fandis & alienandis.
^D eeodm ,
Jtm Auguftinus inferm m de i communi
vita clerkomm,
aliqais de vobis inueniac male viuendi occa^ fionem.Prouidemtis enim bona,vt ait Apoftolus,¿non
loliim cotam Deo , fed etiara coram omnibus hominibus.
Propter nos, confcientia noftra fufficit nobis: propter vos
fama noftta non pollui,fed pollere debet in vobis, Tenete
quod dixi,atque diftinguite. Du» res funt, confcientia ft
fama. Conicientia neceffaiia eft tibi, fama proximo tuo.
Qui fidens confcientis fuse negligit famam iuam,crudelis
eft, 0 infra, c ! Nulli liceat in focietate noftta habete ali­
quid propiiuraifed fl forte aliquid habent,nulli licet^ft qui
habueiint,faciunt quod non licet.^N ¿«/-«.Enthecam nobis
habete bon licet.Non enim Epifcopieftfemaieauium, &
a fe lenocate mendicantis manum. Qratidie tam multi
petunt,tam multi gemunt, tam multi inopes nos interpellant,vt plures ttiftes lelinquamusiquia, quod poffimus da­
re omnibus,non habemus. Non habeamus etgo enthecam
0 infrd e ! Qui habere voluerit proprium, & de proprio
viuere, ft contia ifta.prsceptafacete, paium eft;vt dicam,
Jio n mecum manebit,fed nec Clericus etit. Dixeram enim,
& fcio me dixiffe, qubd fi nollent fufcipete vitam focialem
mecum, non illis tollerem clericatum: fed feorfum mane­
rent,feoifum viueient:quomodo noffent, Deo viuetent:&
tamen ante oculos pofui, quantum malum fita propofito
cadere.Malui enim habere coecos,vel claudos, quam plan­
gere mortuos. Qui enim hypocrita eft, mortuus eft. Quo­
modo ergo quicunque voluiffet extra manere & de fuo viuete, non tollerem ei clericatum:ita modo,quia placuit il­
lis,Deo propitio , focialis hsc vita, quifquis cum hypocrifi
vixerit,quifquis inuentus fuerit habens propiium, non illi
peimitto, vt inde faciat teftamentum; fed delebo eum de
tabula clericotum. Item fupra fQ m i non vult mecum
manere,& in communi viuere, habeat libeitatem j fed vi­
deat,vtium habete poffit felicitatis hsreditatem.g
! Initiumhuiui cafitis vfque ad Verf.Qm habere voluetit,legitur in fermone z.de communivita clericorum,feu 52.
ad fratres in enmo.cxtera vero partim in fermone 93.ad fraires in eremo,fueferm.3 .de(ommuni vita clericorum,partim
ineodem 91. fiuez.de quibus fermonibus adnotatmn eftfu­
pra,difi. 8«. Partem huius capitistefert Bedain cemment.
1 .Cor.c.9.fub boc titulo,Ea fermone de vita ft. moiibus cle­
ricorum.
I ! Qui non vult.]/»/er»io«cipfoprxcedit e>certe ego. in­
fra,eodem, 0 paucis interiefiis fequitur, qui hoc ñon vult,habeat libeitatem,ftc.
G a p . XI.
licet habere proprium Hs qui fuis
renuntiant,0 communiter viuere frondent.
Idtta fermone ferris t de communi vita,
clericorum.
On dicati: aliquidproprium : fed lin|vobis omnia
communia, 0 infra ! Quicunque autem in tantum
ptogreffus fuetit malum, vt occulte ab aliq'-o litteras ,vel
quodlibet munus accipiat,fi hoc vltib cbn.fitetur, parcatur
iiiijft oretur pro illo. Si autem deprehenditur, atque con«incitui,fecundum arbitrium presbyteri, vel pupofui grauius emendetur. 0 infra. fCiim i huius nofti» congrega,
tionis frattes non foliim facultatibus,fed voluntatibus-proptiis in ipfa ordinationis fufceptione renuntiauerint, ftfe
j?er ptomiffam obedientiam penituS' aliotum poteftati, &
imperiis in Chtifto,& pro Chrifto fubdideiint; certum 2 eft
N
eof, nihil habere,poffidere, dare, vel acri J j
S.q.enotri licentia.Qubd « fi propinquus, Te
quuibet fratrum cuiquam aliquid offerre io lu?
^
qmdem
Priori infinuetut.ft fic fufciuiatur
fi
> Phnic
' .....................luiciDiacur.li
ídC*
lic.Dcauo
nihil fiataliud,nifi
fiaraii.tvi «¡n quod\ ^
:De quo tamen
tamen nihil
\Caput boc fumptum eft exfermone ¡. <fc c ? ^focuetit.
clermrmi,m qua regula B. Auguftini comine lT ^ '^
mureptñ I gg.fed m ea ad monachas oratio d l ’ te/s. !Cum huius noftr».] H<ec
nonfunt inuenta apud B.Augu¡iinum.
“fi;
2. ! Certum.]H;cc habmtur in prima remla <■a
C ap . X II.
D eeodL
Idem traBatu 9o.ad c.12.loannis.
xemplum Domini accipe conuetfantis in tem n
habuit loculos,cui Angeli miniftiauetunt,„ifi
ciefia ipfius loculos luos habitura emtiQuarefure™ /
fitjnifi vt eius Ecclefia fures patienter tferetl
C a p ,X III. ^Ecclefiarum Pr^pofetiyerum dif.
penfatores efficiunmr.
Item Piofpei b devita contemplatiua,lib.i.c.9,
E
■p Xpedit facultates Ecclefi» poffideri, & proprias perfe.
J-/ñionis amore contemni. Non enira propri» funt, fed
communes Ecclefi» facultates: ft ideo quifquis omnibus
qu» habuit,dimiffis, aut venditis, fit leifus comeniptor’
cum Pr»pofitus fuerit faftus Ecclefi», omnium,qu» habet
Ecclefia,efficitur difpenfatoi.Deinde fanftus Paulinus, vt
ipfi melius noftis,ingentia pt»dia,qus fuetunt, fua vendita
pauperibus erogauit: fed ciim faftus effet Epifcopus, non
comempfi t EcclcC» facultates,fed fideliffime, difpenfauit.
Quo fafto fatis oftendit ft propria debere propter petfeftionera contemni, ft fine impedimento perfeftionis poffe
Ecclefi» facultates,qu» c funt ptofefto communes poffideti.Quid fanftus Hilatiusi nonne & ipfe omnia bona fua aut
parentibus reliquit,aut vendita pauperibus erogauit: is ta­
men citra metito perfeftionis fu» fieret Ecclefi» Arelatenfis Epifcopus,qu» illa tunc habebat Ecclefia,n5 foliim poffedit, fed etiam acceptis fidelium numeiofis h»teditatibus
ampliauit.lfti d ergo tam fanfti,tam petfeftipowificts, fa­
ftis euidenter clamant, poffe, & debere fieri, quod fecemnt.Qui vfique homines tam fecularium,quam diuinatum
rerum finé ambiguitate doftiffimi, fi fcirent tes Ecclefi.»
debere contemni:nunquam eas debuerant, qui omnia fua;
teli queiant, retinete c.
Cap. X iV.ffD iaconi, vel qux libet reUitofeperfonX'
regularem vitam ducere cogantur.
Jtem Gregorius Felici Epifcopo de A cropolt,,.
lib. 3 .epift.2 9 .
Q
Voniam /Velina,Büxentina,& Blandina Ecclefi», qa»tibi in vicino funt conftitut»,facerdotis nofcimtur va­
care regimine, propterea fraternitati tu» earum folcnnite^
opt.am vilitationis iniunximus, itlud pt» omnibus com
monentes, vt vbi prsfataium Ecclefiarum,««“
earum,vel diaconi, vel religtof» perfon» inucnt.» imn
diftrifté,canoniceque viuant.
G ap.
X V .! Quare in prmltiua Ecdeftaprxdia vendebantur.
Jtem Melchiades Papa.
TjVturam ? Ecclefiam in gentibus ApqfioU
■A fcant : idcirco prsdia in ludsa minime mn
fed. pretia tantummodo ad'fouendos: egentes.
r
a Ser.92. adfiratres in eremo. In conc. Aquifgr. c. 112.
a In prima regula,.c.4. b 0 in BomyFqmfgft-)Aj-^^
A nfl.y.c.S .b Rp.ii. 0 i.C or.i. t.Beda i.Cor. 8.11..0.3.
non funt audiendi, d aliquid ] Orig. e inf. 1.5. vobis enim. funtprofeBb communia.] Orig.dAdffita
Burch'
ie r . 9 3 -tie rm . ¡i.inextremo.saUternitatem, b'£tepifi fula. tal.fúfcipere.iAnfel.l.7.c.T.% P o ly ,A tiU ir» u
i« » M monachas,
'' ’ i . M . 0 ¡,luop.i.c. 4 .0 7 .Pcinn.l.2 .c.}‘
^„„4
fZ.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
. raufaXII.
594
COj
v -íc lw
,jj-y,,£tei'ceietEcclefia, i dibuebat.TuncprimumEcclcfiafticqpeíiinisformaeñiniaüt intet tmbmes,& ad«em
tes,fed etiam Romani j ftituta, vbi intelligercmus, quod prscepit, non 3 cogitaneoufque peruenit, yt non lolum
tenebajit, ad | dum eife de ciaftino,non ad hoc fuiíl'e ptsceptum, vt nihit
principes, qui pené totius ot '
concutreient. E qui- pecunis feruetur a fanftis: fed ne Deo pro tila feiuiatur, Sc
Idem Chrifti, fc baptilmi baciara
y,aiw[s proptet inopis timorem iuftitia deferatur,
bus v it teligiofiflimus Con , ,
„„iuesfumorbemj, i a.-go. Hisom nlbus auBmtAÚbm d m t , f ú d C k m k
patenter adeptus, liccnti
chriftianos, fed ( n uh modo licet habm quidpnprim.-quodfihabuerim,non
fub fuo degentes
¿ pj^dia tribuere poffe confti- C k ric i erm t m n tamen Clericam ek tollendus efl.
etiam tobticare Eccle i
iinmenfa c6*T‘
‘ffh d ím tempii ptims fedis beati Petri Pnncip.s
tulit, & tofe' L ‘ itadeb , vt fedem imperialem. quam
i S p S poffederant, relinqueret fc beato Petro,
?
T n S u e 3 fuis flto&tutam concederet. Idem vero
S d e n s b in fa n fta S y n o d o , qu* apud Nycsam congteU eft cíim querelam quorundam confpiceret coram fe
fd!tam . ait =Vos k nemine diiudicaii poteftis: qma folius
Dei iudicio refetuamini. Dij etenim vocati eftis: fc idcirco
S,n poteftis ab hominibus iudicari. Ab illo etenim temnnre fc deinceps, viri religioliffimi, non foluro poífelliones& prsdia, qu* poffederant, fed etiam femdipfos Do­
mino confectarunt, sdificantes baíiücas m fms fundís in
honoiera fanftoium Martyrum per cmitates, ac Monalte_
ría innúmera, in quibus coetus Domino feruiemiura con^
ueniret.
ff Cxteri etiam colleBores Metehiadem eitant.-quod con­
fiare non poffe reBe animaduertit auBorgloffx. F it enim in
boc capite mentio N icxnx Synodi; qm tempore ( vt ex ipfa
SynoiojEufebk & exterk hifiorick affaret)iam Melchiadxs obierat. Habetur autem integrum in fcripta deprimitiua ECclifia¡fa munificentia Cotfiiantini: quod in colleBio­
ne ifidori, Lw utix bis impreffa,fequimrftatim poft decreta
Melchiadk,quemadmodum fupra,difi. 88.3¿ c,decreuit, adnotatumpft.
Cap. X V 1 1 1. ff Clericam m n tollitur ek,qui volunt
hab ere aliquid proprium.
fefjííc Auguliinus inferm .i. b de communi
vita Clericorum.
Eite ego fum, qui ftatuetam, ficut noftis, nullum ordi­
nare Clericum,nifi qui mecum vellet maneretaut fi vel­
let tecedeie a pd>pofito,refte ilU tollcteraCiericatum;quia
deferetet fanftae focietatis promiffuiii, coeptumque confottium.Ecce in confpeftu Dei,fc veftio,#nnto confilium. Quj
volunt habere aliquid pioprium, quibus non fufficit Deus,
fc Ecclefia fua, maneant vbi volunt, & vbi poffunt non eis
aufero Clericatum : nolo habere hypocritas. Malum enimeffe quis nefciat J Malum eft cadete k propofito : fed peius
eft fimulate piQpofitum.éi" pe/i paua. ff Si non d leiuat lanftitatem foris, dimidias cecidit; fi verb intus habuerit firaulationem,toms cecidit. Nolovthabea* neceffitatemfe-i
mulandi. Scio quomodo homines ament Clericatum. Neimnieum tollo nolenti mecum communiter viuere.
Econtrifm p a lix auBoritates,quibus conceditur p n p m '
habere non folum a l£s, ftdxtiam Epifcopk.
C
X 1 X-. \ Berehusproprik,yelacqmfitkEpifcopf:
hxredibus fu k derelinquant. _
F«de in Concilio Agathenfi,c.48./e¿««)'.
íifcopi de tebns propriis, vel acquifitis,vel quidquid dfr
Caí. X VI. ff §¡uareprxSafidelium,{¡odie ah Ecclefia
ptopiio habent,tóiedibus fuis, fi- voluerint, detelin.*
mn alienentur.
quant. Quidquid vero de pionifione fus Ecckfia fuciit ,
/ i m Vrbanus Papa, epifiola vnica ,t .s ,
fiue de agris, fiue deftuftibus,efiuede oblatiotúbus>ois>cidentes c autem fummi Sacerdotes, & alij,atque Leui- niaiai ibte Ecclefia refiuuaii Benfuimus.
ts,& leiiqui fideles,plus vtilitatis poffe confetie;fi h*«ditatcs,fc agros,quos vendebant, Ecclefiis, quibns prsfi€ a p . X X.
ffZ>¿ eodem.
debant, Epifcopi traderentjeo quod ex fumptíbus eorum,
Item ex Confilio Ma«iniPaps,g c.i u.
tam prsfentibus, qukm futuris temporibus plura, & elegantiora minifttate poffent fidelibus communem vitam d M Aflifefta autem debent effe, qus ad Ecclefiam-peitla
ducentibus, qukm ex pretio ipfoium receperunt prsdia» &
nent, his qui circa ipfos funt,Preibyteiis,8t Diaconis;
agros,quos vendere folebant, matrieibus Ecclefiis tradere, 'Vt fi Epifcopo contigetit inopinatus ttanfitus, tes Ecclefia;
k ex fumptibus eorum viuere, ff ipfs verb res in ditione nullo modo poffint minui,fc perir»,nequefes propria Epif*
finguiarum Parochiarum Epifcopoium ( qui locum tenent copi importunitatem patiantui pío lebns Ecckíi's : vt negr
Apoftolorum) erant,& funt vfque adhuc, & fututis femper Ecckfia incurrat damnum,ncc Epifcopus in fuis sebtts pyo >
debent effe temporibus. E quibOs Epifcopi, & fideles dif- rebüs Esckfia piofcxibatur,
penfatoies eorum omnibus communcm vitam degere vo­
lentibus,miniftiare cunfta neceffaria debent, provt melius
CAP. X X 'I.
{Deeodem..
potuerint,vt nemo in eis egens inucniatur.ff Ipfs enim les
J t m ftatutum cfíin Canonibus ApoftáUoarab',
fidelium oblationes appellantur, quia Dómino offeruntur.
f .4». vbi leghur.
efi infrd c J. ff Memoratis ergo augmentationibus, ac cul­
tibus in tantum Ecclefis,quibus Epifcopi prsfident,Dorai- rjiit-f) manifefta tes ptepris Epifcopi; ( fí tamen hkbéív
no adminiculante cieuerunt ,& tantis maxima pars earum '^proprias) fc manifefta Dominica: vt poteftatem habeats
abundat lebu» , vt nullus fit in eis communem gsrens e de propriis inoiien» Epifcopus ficut voluerit, & quibus vovitim,indigens: fed omnia neceffatia ab Epifcopo, fuifque
hierii, deielinqueremec fub «ctafione Etckíiafticaium re-,
miniftris percipit. ffldeo,lI aliquis extiterit modernis , aut
iam €33 qns Epifcopi effé probantur,mteicidant ;ÍQitaffii*
fututis temporibus,qui hsc auelleie nitatur,iam diftadamenim aut vxorem habet, aut films, ant propinquos, aut leí-,
4(ition»feriatur.
uos. Et iuftura eft hoc apud Deum fc homines, vt nec Ec­
ckfia detrimentum patiitm ignoratione rerum PoatrficiSs
Cap.X v n .
B e eodem.
nec Epifcopus, yel ehis propinqui fub obtentu E tclefii;
Item Auguftinus ftraB.6z. in loannem;
'
profctibantur, & in caufas incidant, qui ad eum pemaefit,
Abebatj Dominuslloculos, & k fidelibus oblata eon
moifque ems iniutii» mala fams fubiiciatui,fciuans, & fuoium neceflitatibus, fc aliis indigentibus
I ff Moilque C m .fA n ti legebatur, moitifqiie cldj iaa
a al.fuifa^prxfulibus. b ti-y.;. c AnfeLq.e.ó.Surc.l.t. • a ¡Aatth-6. h alitet 31, adfratres in mmo. ¡c A n f 1»
c.S d al fidem, e aUligeus.-]al.degems. i £ t c.S; d Sfferuat.]Oriqp. c alittrfrugibusx f al.omitia iure.
3 t i x 0.dc»\i.lo.^)hilo]f£tO riinu
■rlnc.MarmiSracharenfext 4 n.4 .CeneU.AliMíbemr
g A n fd . 5, c.j-i .fo ly c .iijii.z ^ » .
hkifedfdluijsm m iii, \t A r> f.U .i ii9 . ■
C ap .
E
V
H
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^ DecretiSecundaPars:
-« ,.0 ,
fQ g
iutiis infametitut. Reflkum efl locuf exprifuvirfone^cui f i tamen indiget,nónne patenter ofienditur, quodEpl
wum reliqmm caput conuemt. G r» a eji, rj m m i
hahat Ubere propria? Dicendo emm[fi. indiget r e b / p ’/ f i
coy Dc^ J a t a
, d eji, fc ema mots malediflis fi»]m tat eum habere propria, qu» fonaftfuis necehtJ:p
vndique appetatur.
r„(fíc¡mt.Quomedoergo C Uncus,ftproprium h a b J Z
nanMtC
FoiC—... habenspm
<• '
iitertt ) Chw.us
clerkitsm
nerit? ¿rm Epifcopus
rj'^á.
C a p . X X I I . f E x rebus Eccleji» Epifcopus,¡ImHget ftbi, foliim non definit ejfe Epifcopus, verum etia m cu n j'”'"^
¿ fuis necefma fumat.
ciefiafticas facultates in fua, iubetur ¡ubere poteilutA^ff'
Hem in eifdem Canonibus, c.41.
notandum efi Epifcopos Orientales vxores habere /
quofdam autem ex noflris partibus, cum in U k / f J
X bis autem, quibus Epifcopus indiget { ii tamen indi- minoribus ordinibus conftimiphabeantvxores
get)ad fuas neceflitates, & peregrinorum fratrum vfus fme morte vxoris intermnknte, fiue con tin en t/zf/ ’ ’
fcipfe percipiat, vt nihil ei i poffit omnino deelTe. Lex b ferua.ta,adfacros ordines accedere. H is omnibus conce
enim Dei ptscipit, vt qui altario defetuiunt, pafcantur de habere propria ad fuos, ¿ fmrum vfm. Qui autem/ i ■“*'
fantkfacr» m ilitif tradinfmt,nulio modfek peraiiF
ipfo.
I "fEi poifit;] Legitur etkm,th pollit.iVííW & in Gr»- habere propria: quia nuda efi eis excufatk pnprmatk .‘i%
fortaffe reti nendofua,¿fumptihus Ecclefi» abftineant 9! j
eit codicibus partim efi M partim ¿ow i\
fieri pojfe Prolpec. devita contemplatm, l.i. c.iz.teftafj
’
■Cap. X X I I I . «fi/erEcclefiafilcasEpifcopusclifpenfet. dicens.
item ex Concilio Antiocheno, c c. 2 s•
CAP. X X V . ^ De eis, qui tam infirmi funt, vt fuk
rebus renuntiare non pofiint.
iteiifcopiis d Ecclefiafticarum rerum habeat poteftatem
iladdifpenfandum erga omnes, qui indigent,cum fumma
-leuerentia, & timóte Dei. Participet autem ipfe quibus in- T L li autem,qui tam infitmi funt, vt poiTefflonibus fiiis re,
diget(fi tamen indiget)tam in fuis quara in fratrum,qui ab Inuntiaie non poffint, fi ea qus accepturi erant, diftenfa!
eo fufcipiuntur, neceffatiis vfibus profuturis j ita vt in nul­ rori relinquant nihil habentibus conferenda, iine peccato
lo qualibet occafione fraudentur, iuxta fanflum Apoftq- poffidentfua : quia fc ipfi quodammodo fua relinquunt
lum e fic dicentem. [ Habentes viflum,& tegumentum,his quando propriis contenti rebus, nihil eorum, qu» ia¡jgj¡’
contenti fimus. ] Qubd fi contentus iftis minime fuerit, vel ordini fuo deberi arbitrantur, accipiunt.
’
•conttertat autem res Ecclefis in fuos vfus domefticos, fc
Derebus vero Ecclefi» q iiic rim , an liceat eas ¡
eius commoda, vel agrorum fruflus, non citm Presbytero* hendas diuidi,vt annuos reditus quifque fibi fpecklittr vin
tum confcientia, Diaconorumque pettraflet ,'fed horum dicet.\Hoc non pojfe fieri,argumenM ¿ auBoritatepnham
poteftatem domefticis fuis,aut propinquis, aut frsttibiis, fi- Clerici fucceffores eorum funt de quibus dicitur a.lMulthii.
iiifque committat, vt pet huiufmodi perfonas occulte i res dinii autem credentium erat cor vnum ¿ anima vna.]NtIsdantiirEcclefis, Synodo prouincis poenas ifi-e perfoluat. cefie efi ergo, vt eorum fequantur vitam qmrum in Ecclefia
'Si autem & aliter accufetur Epifcopus, aut Presbyteri, qui gradum.adwiniftrab.tnt.Non ergo aliquid propriumfibi v'meum ipfo funt, qubd ea qus pertinent ad Ecclefiam, vel ex dicabunt, fed ermt eis omnia cornmmia.
Agris, vel ex alia qualibet Ecclefiaftica facultate fibimet
CAP. X X V I . ^Res Ecclefi» quafi communes
Epifcopus diffenfet.
J/futpent, ita vt ex hoc affligantur quidem pauperes, crimi­
Item Vrbanus Papa ait in epiftola vnka,c.z.
nationi verb,& blafphemiis tam fermo prsdicationis,qaam
I Es h Ecclefis non quafi propris, fed vt communes, k
ij qui difpcnfant,taliter exponantur,fc lios oportet corrigi,
c Domino oblats, cum fummo tiraorC nonin alios,quara
fanfla Synodo id quod condecet, approbante.
I ^ Occulte tes,]/» Der/time Dfowjj-!//egttMrjVt pei hu­ in prsfatos vius funt fideliter difpenfands.
iufmodi peifonas occulte csteti f Isdantur fratres Eecle- CAP.XXVII. Non liceat Epifcopo res Ecclefiarum in
propri\ vfus conuertere.
& concordat cum alia antiqua verfione, qu» ¿ ipfa efl
Item ex Synodo habita Roms ab Eugenio
in tomis Conciliorum , vt per eomm fecteiam diligentiam
P ap a ll. c. 16.
Ecclefiaftici Isdi videantur. Gr»ce in codicibus qui leBi
VlIi Epifcoporum liceat res mobiles,aut immobiles dt
funt, habetur, a’r to Tlf at/ovmi Xixn^rtiif
fubieflis plebibus, aliifque piis locis in proprio vfu ha­
ri km siofM iefi, vt ex his rationes Ecclefis latenter
•Isdantur.
bere : ne maiores enormiter locupletentur, & mineres mi
faflo paupere: inueniantur.Contia agens,Canonica sed®*
■G a p , X X IV . ^ I(fi Ecclefi» fint in Epifcopi potefiate. „ litate coarflatus exiftat
„
.Si ergo res Ecclefi» non q u a f i proprkjed quafi re®®'*/
habena» fm itcum áecomrnuninuñnsdÍMt,hocmu fa
Jiew jn Canonibus Apoftolorum, c.41.
nec de rebus Ecclefi» h»c eft mea,potefi ajiquts "“ ' j
pE.scipimus, y vt in poteftate fua Epifcopus Ecclefis res deatiir non imitari charkatem iliorum, in q u a num
A habeat, Si enim anims hominum ptetiofiores b illi funt erat .•roprmm,fed c erant illis omnia communia.His itatfi•/redits, i multb magis oportet eum curam pecuniarum ge- pondt ur. SkutperfeBione charitatismanente, fecunduM
I(ere,ita vt poteftate eius, indigentibus omnia difpenfcntur difcrctknem Ecclefiarum , d ilk ih m k fit Ecclefiafticarum
pet Presbyteros & Diaconos, & cum Dei timore, fc omni faruhatum . dum aiiis 00ffefiiones htms Ecclefi» ad aifpmtkllicitudme/ rainiftrentur. Ex hi! aatem, quibus indiget,
^a-vt fupra.
:lle:Communes,prmum larnai.¡.‘' nw r- ;
.
Citm ergoJn Concilio Agathenfi, & M urtini,& Cano- deferuien tibus necelfariafdhrninlfiret. d reltqua , ¥
¿p r» b en d » nfiG
minifiraturus .■
:kita
a ¿pr»bena»
nmjis Apofidorum dka tu r; { Sint manifefi» nspropri» fun: fidelium vfibus .«;„;fírat„vux
Z*’‘
Canonibus, ¿ in 'Concilia A n - rm . tadem charitate manentc pié ¿ religiose poffunt difinafanopr»eipktm,vt i Epifcopus participet res m Ecclefi», bui, ne tunc rebus Ecclefi»,vtpropriis, fed v t c o m m u r i t / t i s
huris:vt ex his , qu» ftbi afiignatafmh
ria percipiat:f i qua vero fuis n e c e f i i t a t u
E
I
N
d a l.E p ifc o p u sfu h m in iiira t.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
p.xxiufo
I
CauQ. X I I
JJ7
C a p .
X
X
V 1 1 r,
!
D e eodem .
Q uxÜaI I
. - 50 .
, n o n illa
m u n ic a tio n i fu b ia ce a t.
nobis íufScíat, n
5
noftra funt,fed paupeium: quorum procurationem quo­
dammodo gerimus, non proprietatem nobis vfurpatione
CAP. V. ^ Sacrilegq crimen incurrit, quiprxdU'
Ecclefiajtk* vexat.
d í m n i b i l i v in d icam u s.
O f ie n fn m
am m odo
e fi,q u o m o d o i k e a t C l e r ic i s h a b e r e p r o p r iu m , 0
m n .
It e m , qm m od o
598
a lie n a t is .
vt inuafert*t,vel de re fto tu m deprauato,feu v itlo fo con ferífu te n u e rit, n i f i eadem p r s d ia E c c Ic IH s íc íiiw e x it , e x c o m ­
V n d e A a g u ñ io u s a d B o n if a c lu m C o m it e m e p ifl.
1 apimitatnbpoSideanis,qa'oi
De rebus Ecclefe
Item Yim Y&pa,epift.i,
r e s E c c le f ix p e r p r x b e n d a s
P Rsdia a diuinis vfibus tradita, quidam humanis appli.
¡lin t .
eant vfibus, & Domino, cui tradita funt,ea fubttahunt,
vt libi b inferuiant. Quapropter ab cuunibus illius vfnrpaO y ¿ E S T IO
tionis contumelia depellenda eft:nepr»dia vfibus fecreto-:
I XT
quxritur ,fi facerdotes altqua de rebus Ecclefix rum coeleftium dicata, a quibufdam irruentibus vexentur»
¿ N é d i f i e nofcuntur, an his, qui eas acceperunt, aliqua Qjtod fi quifquam prsfumpferit, vt facrilegus habeatur.
firmitate conflabunt. Quod res Ecclefix nuüo modo diHrahi
poflint, & diflraBx pofiideri, multis auBoritatibus proC ap . V I.
^ De eodem.:
II,
^^Cap. I. ^ Ecclefix pecunias auferens velut homicida
damnatur.
A i t enim Stephanus Papa.
Vi c Chrifti pecunias,& Ecclefi» aufeit, fraudat,& lapitjvt homicida in confpeftu iudicis deputabitur,
q epiñolis Stephani prim i, qux extant, caput hoc non
h a b e t u r : fed in epiftola prima A n a d e ti, ex quo citatur ¿
Burchardo, 0 luone, 0 in Concilio Triburienfi, & infra
ead. c.qui ahfluleru. Idem etiam legitur apud Lucium Papam.
. ,
f ,
C a p . 11. 5 Quidquid defacratts vafis vel minifierij
d quolibet Clerico vfurpatum fuerit, Ecclefix
reflituatur.
Item Pelagius Hofiilio Epifcopo.
' A Vguftino noftrs fedis Notario fuggerentedidipimus,
A q u o d ei dileftio tuadireftis apicibus indicaífeí, quof­
dam de clero tuo, & maxime Parochiaium ad te pertinen­
tium non pauca facrata vafa, vel minifteria diftraxilTe , &
aliqua huiufmodi peipetrafie, qu» á religiofo aliena funr
propofito.Chatitatem verb tuam ( vt hoc competenti follieitudine debeat infequi, vel vlcifci) noftrs pr»ceptionis
auftoritate cupis corainuniri. Qua de re prsfentibus man­
damus affatibus,¥t competentis viuacitatis inftantia, quid­
quid de factatis vafis vel miniftetiis á quolibet Clericorum
vfurpatum, vel diftraftum fuiife compereris, line cuiuf­
quam mot» intetucntu exigere non dimittas , & Ecclefiafticis vfibus reformate. _
C a p . i i i . ! Offidquid Domino confecratur., ad ius
pertinet Sacerdotum.
( 7íe»í Bonifacius d Papa.
rVlli c liceat ignorate, omne, quod Domino confectan J :tur, fme fuerit homo, liue animal, liue ager, vcl quid­
quid femel fuerit confecratum , fanftum fanftorum Domi,
no erit.ic ad ius pertinebit facerdotum.Proptet quod-inex.cufabilis erit omnis qui á Domino, & Ecclefia,cui compe­
tunt, aufert, vaftat, inuadit, vel eripit,& vfque ad emenda­
tionem,Ecclefi»quefatisfaftionem,vtfacrilegus iudicetur:
& II emendare noluetit, excommunicetur.
Item Anacletus Papa c epift.i.
^ Vi d abfiulerit aliquid patri ,vel matri, dicitqaehec'
^peccatum non effe,homicid» particeps eft.Fater nofteri-’
fine dubio Deus eft,qui nos creauit: mater verb noftra,Ec­
clelia,qus nos in Baptifmo fpititualiter tegenerauit. Ergo,,
qui e Chrifti pecunias & Ecclefis rapit,aufeit, vel fiaudatj.
homicida eft,
C ap. V I I .
Quadruplum refiitmt, quires Ecclefix
inuadit.
ItemioannesTapal.adfZachariam Archiepifcopum.
Nantiquis Ecclefi» ftatutis decretum eft , vt qui alienainuadit, non exeat impunitus, fed cum multiplicatione
omnia reftitnat. Vnde & in Euangelio g fcriptum. eft:.
[Quod fi aliquid defraudará, reddo quadruplum.] Et in le­
gibus h fsculi cautum habetur: [Q][i lera fuiripit alienam,.
&c.] vt infra in auBoritate Eufebij Papx.
C a p . V 1 11. ! P h tenorefxcularium legum puniantur
inuafores rerum Ecclefiaftkanm'.
Item Gregorius ad Confiantiam reginam G aíix,!,^.
epiB.33.feu C .77'.
_ ,
Vm i deuotiifimam (dominam fciam de coeleftl vita,,
atque l remedio anim» fu» fedulo cogitare, culpam;
me committere vehementer exiftimo,fi ea.qus pto timoreomnipotentis Domini funt fuggeienda,filuero,& te fanftjffiraam de Ecclefiaftica pace fedulo non commonueio. Ni­
mis me luliam fratris,& Coepifcopi noftri proclamatio nu­
per conttiftauit, maxime cum vili» fus, videlicet 'Ecdefiis.
á nequilfimis prsdonibus fint déprsdat», atque iioftatnis;
incendiis mote futum combuft» i & dum iideto maligni
iuxta noftii prsdecefforis Bonifacij decreta pr«.vio!atai'
emunitate illud emendare noluerint, dum & fsculi legeS:
ita fe habere voluerint,lege vulgati tefte, in qua fic fcribM
tut. m [ Si quis manu armata vfque ad quatuor homines im
vicum alterius ad malefaciendum venerit, ille, qui piioE
eft, pro illicita ptsfumptione componat folidbs nongen­
tos; fequaces verb eius, vnufquifque folidos oñoginta. Si:
verb incendium.fecerint,ibi nouies tantum componant : fi.
pisdain verb, in quadruplum reftituant.
CAP. I V'. ! Excom m unicationi fubiaceat, qm Eccle^Initium huius capitis vfque ad vcyf.filueiQ, cj? «cccfia fica prxdia inuadit.
ptum ex epifiola indicata. Reliqua non funt inuenta.
Item Gregorius V 11 . 1. 6 , RegefH fin C o n c ilio ,c .i.
I ! Violata. ] H xcddBio abefi d plerifque vetufiis, 0 .
Vicumque / militum,vel cuiufcumque ordinis,vel pro'- m c, 0 in fequenti capite, vbi in vulgatis efi , einunitasi
felfionis petfona , prsdia Ecclefiaftica á quocumque violata..
legCjfeu fsculari principe, vel ab Epifcopis inuitis feu Ab­
batibus, aut aliquibus Ecclefiarum reftotibus fufceperit,.
a P oly.ibid.Anfl 9 .C .3 6 .IU 0 p.ii.c.i 9 .hal.fmsvfihusi
c E t in cpifl.Lticq c.S .d Poly.ibld.Bur.l.it.t.tilm p.Uf..
a i t inf.13,q.7.quid autem] §. fi autem priuatim.
c . i Í . e Sup.ea.c.qui ChriBi. iE t i h epifi,z. Eufehq Papx ad’.
b primitim , qux nobis fufficiantpoftidemus ] Orig:
u£gyptks,0 indecret.Julij, c t. 0 Symmach. in 3,Synodi)..
e Anacletus epifii.c.i.Lucmsc.S.fn Concilio Trth.c.f.
gittc.19.. b infra ea. in legib. i Bure.!,}.1.0.23. luo p.i 3..
1.C.IS.ÍM0 P.Í4.C.H. d 6.c.3<>3.al.Ex decretis Bo- c .? « . k ferenifiimam. 1 al. patria atque a n im xfm vit afe­
nifacli Papx. e Poly.1.6 . iit.19, B u rc h .l.ii, c.iqdmp.14. dulo. valib.i.legimLongobardriit.de aggrtff.invk.faB,i. ij. P a ( } . l. y c . u i. i pdydA .th.i 3,
Q
I
C
Q
V
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
G ii% .
«g
Dc rebus Ecekfia:
alienatis.
C ap. I X .
^
D eeodm .
Decreti Secunda País.
\
^O q
- I a focuU kges talem iuftitiam Kabere voluerunt, lex
C x í. X 1 1 1 . ^ rafafocra, nifi pro
.
A i n f cut
e tinferior
i o i efl'e
eíle debefaitícum
ipltus ventatis ptscapttmrum non funt m t n a n J ^ ^ ^
Sdiuina
debebitícum ipfius
fentia á Zacliso collaudatum fit.vt fi aüquem deftaadatat,
in quadruplum reftitueret ? Et quia fummum in rebus boA íefiolicos, a Sc paternos Cann„
num eft,iuftitiam colete, ac fua cuique iuta feruare, & in jfT fta ,& vniuerfalis Synodus diffi/ * “ " " ““"s hxc f,
fubiedos non finere quod poteftatis eft, fieti, fed quod , Epifcopum vcndetc,vel vtciunnne or"“ ^ “ eminen, ptof?
aquum eft,cuftodiri (quod k vos diligete,8c omnino confi- ¿ácrata,excepta caufa olim a b I m i o / " ? e"“ eha & va?
■diraus ilúdete i ) eapropter excellentis veftrs, menfe No-1 ta,videlicet 2 pro redemptione cantil
o«ÜnY
uenibfi prsfentis anni, fecunda indidione, Pettum ftatrem re falaria Ecclefiarum in emphneuti
"ade*
& Coepifcopum noftium á gremio S. R. E. traníinitteraus, fticas psffeffiones venundate, ac pet t ?
alias r j
vt
te->
n fratribus eiufdem prouincis in vnum congregatis, im- ditus Isdere.-qaos ad^tbpria/ vtilitat?
munitat
&------facrilegium
Canonica perum , k peregrinotum fuftentatianp™ ir j
Paa'
ITil..*....- violat*
----- -, &
— prsfumptio,
,—
j. - —
o
audoritate, & veftra regla dignitate talem terminara acei
Qiifquis autem
giant, se pofthac membra diaboli, filij nequam in fanda finttionem nQñram contrarium qrád hfe ? ?
Ecclefia,te ©tiam ibi tfgnante,talia prsfumant.
tieifaU S.ynodo agere,deponamr vt p r s u a r ic / ? ? ''“i! In pkrifqm vetufiis Codicibus, 0 apud Burchardum, legum &ptxceptotum : ealfata vSucetTn,
fada eft in fcriptis, veí .fine fctipús ab Epi j r ?
0 1 mnem caput hoc efi coniunBum fupermi.
ne, vel cmphyteunca traditione, vel alia
", “ '®'
Cap. X. ! Ecclefix res furripiens ¡indecuplupm
tione,cimeliorum fcilicet,8c falariorum loeornm /
refiituat, quod abfiuHh
emcrtt, aut perceperit aliquid expisdidi''te»
latiis,8c non reftituetit Eedefis itemm qJ ? / f i ! ? '''■
/tcw Eufebms Papa cpi/?.í.
v d non dederit aa incidendum chattim V ? ! •
Nc legibus fsculi cautum habetur. [Qut rem furripit emphytcufeos.fit anathema vfque dum fecetb
alienam,illi, cuius res direpta eft, in vndecupíum, dqus fanda, & vniuerfali Synodo confirmatum eft í ?
‘
fublata funt, leftituat.] Et in legediuina e legitiu [ Male- Epifcopus conuidus fuetit c o n h J Z m Ú
didus omnis, qui tranSfert términos proximi fui, 8c dicet
¡®mnis populus.Amen.] Táia/ergonon prsfumanturabf­
que vltione, nec exerceantur abfque fua damnatione. Pro­
f Odaua. ] S k efi emendatum ex vfnr 1
inde I fi quis Ecclefiafticas oblationes, 8c quod Deo cen- tea legeretur, fexta, E li amem C a m ^ T ^
eum aníecratum eft rapuerit, vel confenferit facientibus, vt facti- nodi 0Saux,habitx tempore Hadriani
■iegus diiudicetur, 8c áaranum ia quadiuf lum leftituat, 8c Photmm, ex verfione A nafiasij biblkéec J
! canonicé pceniteat.
2 ! Videhcet pro redemptione. ] i n c l t i r • r
I ! Proinde.] fJinc vfquead finem non funt in epifiola
Ettfebq,ñeque apid loannem aut Sjmmachum. Etabtnmr
tamen apud Burchardum,0 luonem p.tf .c. 3.7.5/ in Poly■carpo interpofitis etiam aliqmt verbis,qux in epifiola haben­
tur p o fi. verf. áavamúone.
opormerii; E cckZ a ks
Contra Gtegorius fcrihit,c.4. refronfionum a d A im iñ i- „ ! • ^
^ “ V t e ptoptiam reium dif!
m m Anglorum Epifcopum, de h is, qui furtim auferunt poünonem diftribuere.ac committete.feii confeiie quibufaliquid de Ecclefia.
cumque voluerit,Scmdicaaetit,iuxta propriam potefiateai,
C ap .'X í, ! Sine augmento fibi ahlata Ecclefiam
ac dominatura. Quifquis aute® appaiuerit, 8cc.
recipere oportet.
TnRateinitasg tua ex perfona furis penfare poteft, quaSCap, XIV. f Pro redemptione caftimrumfaCra vafa
C* ter vakat eoirigi.'Sunt enim quídam,qui habentes fubnon prohibentur alienari.
' fidia^ furtum perpetrant ;'8c funt a lij, qui hac in re inopia
delinquunt. Vnde neceffe eft, vt quidam damnis, quidam
Item Gtegorius lib.g.epifi, i.fm 0.199. Domino
verb verberibus, 8c quidam difttidius, quidam veib leuius
Epifcopo MejfanerijL
.corrigantur. Et cum paulb diftridius agitur, ex charitate
lagenoum eft, 8c non ex farote; quia ipfi hoc pisftatur, qui ■pT facroitim Canonum, 8r legalia b ftatuta permittunt,
«oirigitur, ne gehenns ignibus tradatur. 0 infra. ! Addis ven*dend
pre capriiioxura effe ledemptioae
etiam quo augmcntoea,qus furto de Ecclefiis abftulerunt,
.seddete debeant. Sed abfit, ,vt Ecckiia cura augmento leci-'
Cap, XV. ! Res Ecclefix M te impenduntur pro
fiat.quod de terrenis rebus videtur amittere,8c lucra damredemptione captiumm.
.Itis qustat.
Idem Demetrio, 0 Ftltriano Clericis Firmanis,
r erum illud Eufebij de legum feueritatciiudh. Gregerif.
l i k j indiB.i.epill.-t4.
■de Skclefiafiica. manfmtudine diBum intelligitur.
■C Acrorum c Canonmn-ftattits, S jegalis permittit audoAvritas,licité les Ecclefiafticas in redemptionem captiuo■Cap. X I I . ! Non fm t alienanda in Epifcopatu
JUin impendi. Et ideo, quia adoili á vobis fiiraus, anteaa■acquifita.
nos fete xviij, virum rcuerendiflimuiti quendam Fabium
Ittm Gregoiius lib.i a.jifi.4i.Deufdedit i Epifcopo
'Epifcopum Ecclefis Firmans libras xj. argenti de eadem
Medialanenfi.
Ecclefia pro ledemprione veftra, ac patris veftri Fafliui,fra­
Es ( in Ipffcopatu acqttifuas . Saceidotibus nulla eft tris 8t Coepifcopi noftti, tunc verb Clerici, nec non mattis
alienandi licentia
veftis.hoftibus irapedilie,atque ex hoc quandam formidi­
nem vos habere, nee hoc,-quoddatnm eft, á voWs quolibet
a Burch. 0 Juo ibid.Luc.19. b E t Symmachus tiEi- 8y- tempote repetatur, huius pisccpti auiloritate fuipiejo.uen'
■9todo.0 loan.i. Epifi.i. c fupraea.inantUtiis.Pohcdfi. 'Veffram prsifidimus auferendajii;conftiiuentes,nuUarn vos
, hsredcfqne veftros quolibet tempore repetitionis
Í
a Anf.l.& .c.iqi b L». Sancimus, etdde SacnfEcekf
«tole
.Anf.l,3.c.4% .tlm p .ia ,i 4 i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
califa XIL' Quzñ.
II
L:;.,*
(¡01
moleftiamMinexe, nccaguognam vobis aliquam obiic-
alienatis.
C ap . XIX. ff Epifcopo,vel A b b a ti res Ecdefix a lm a n
non licet.
Item ex feptima SynodOjC.i 2.
quscftionem.
X V I. ff Res Ecclefix defoUtx non prxponantur cícftiuis.
Item lib.}.epiji-ii-dD om inum Epifcopum.
C
' De rebus Ecdeiiae
a í.
^ V ifq u is a Epifcopus v?l Abbas inuentns fuerit de faiaV ^riis I Epiicopi), vel Monafterij transferre qaidquamifii
S lcutá omninb grane eft, fruftrk Ecclefiaftica minifteria Pautipum manus, vel etiam ali) peifon.v confeire, irritum
venundare, fie iteiijm culpa eft, imminente huiufmodi fit quod datiim efle conftiterit, fecundum Canonem b fanneceifitate res maximédefoiata Ecclefia captiuis fuis prs- ftoruin Apoftolomm, qui dicit:[Omsiura Ecclefiafticarurn
rerum Epifcopus habeat follicitudinem , & difpenfet eas,
ponere,& in eorum redemptione cellare. ^
2. j;S. cjux verbpxnhemk huiufmodi inuaforibm atque tamquam Deo coniemplante. Non liceat autem ci frauda­
prxdombuí, qui vafafacra,& reliqua diuino cultui dedica­ re 2 quidquam ex illis , yel cognatis propriis donare, qus
ta arripiunt, fa quafi profana contreBant, fit indicenda, Dei iunt.Qubd fi pauperes fueiint,vt pauperibus largiatur:
Nicolaus Tapa, definit fcribens Frontario Archiepifcopo fed non fub horum occafione, qus funt Ecclefis , defrau­
dentur.] Qubd fi excufationem ptstendetit damnum fa­
Burdegalenfu
cere, Sc nihil ad profeftum agrum exiftere,nec fic Principi­
C a p . X V I I . ff Inuaforibusrerum Eeclefwfiicarum, bus,qui per loca illa funt,tribuatur ager,vel iocusrfed Ciericis,vel agricultoribus, ff Qubd fi calliditate vfus fuerit, &
qux pernitentiafit imponenda.
a Colono, vel a Clerico emeiii Princeps agrum, inita fit
e viro nefando, Burgando nomine, qui rabie infana venditio, & teftituatur Epifcopo vei monafterio:& Epifco­
commotusj diabolicis fe irretire laqueis nondubiuuit, pus, vel Abbas hoc faciens abiiciatui, Epifcopus 2 quidem,
atque gentilium more per abrupta itinera, & compita infi- ab Epifcopio, Abbas autem a Monafterio tamquam qui difdians vobis in veftra Ecclefia villa,vna'cura Clericis veftris peigit qus non collegit.
manentibus, & populum falubiibus inftrueie dogmatum
{A ^ u d Gratianum,quemadmodum t apud Anfelmum
monitis decertantibus, paneque fpiritualis verbi vacua ho­ citabatur, ex hiftoiia Eufebij, Epifcopi Csfaiienf. Im ve­
minum corda reficientibus, atque laudabile propria falutis rum auBorem citauit.Verfto amem efi A naftas} biblfothedefideiium habentibus, fanfta Apoftolorum Petri, & Pauli car} , ex cuius Codicibus manufcriptis nonnulla fm t eqnenlimina vifitate, colleftis malitia fua fequacibus, Sc iniqui, data.
tatis complicibus nefarias inuafiones,&depradationes vio.
I ff Salariis.] Grxce efitU ff^ dvlotipjiUi, pro qua voce inr
lentas infei|e damoniaco aufu prsfumpfit: & , vt epiftola Parifienfi Grxcorum Canonum editione legitur in rubrica,,,
veftra textusfeloquitur, facium altare, facráque Dominici M i^o!tsvi'»v, id efi,hhw\>aia\o,quafifiiburbanavocenturr
corporis & fanguinis vafa, infuper Sc fanftum chiifma pol- auturgia,quod ipfius pofiefforis manibus colantur. Balfamon
lutis arripere manibas,quafi vilia, & ad vfum communem ■tamen eos agros interpretatur, qui per fe ipfifine magna culapta prsfumpfit,dileftio nos veftra confuluit.li ipfe,vel qui ¡ turafruBum ferre poffunt,vtfylua, fa aiia huiufmodi.
cum eo in tam impio,& iniquo fcelere fuerunt,ad poeniten- f 2 ff Fraudare.]
e/ / , fibi vindicare, Í®
tiam quandoque gratia trafti b diuina venire voluerint,quo ’ fuum facere.
eos pcenitenti» vincula conftringatis, noftrs inftitutionij 1 3 *ÍEpifcopus quidem ab Egifcopio, Abbas autem a Mocenfuram expofceie curaftis. De quibus ( fi tamen ita e ft)' taiRtüe>.]Hxc adfententix integritatem addita funt ex ipfo
iubemus, ciim ad poenitentiam reuertiaccclerauerint, vno , Canone.
anna extra Ecclefiam Dei coniifteie,cuius facratiflima vafa
extra ritum fidei Chriftians diripiendo auferre «on dubitaCaP. X X . ff Prxdia Ecclefixnon liceat Papx
ucrunt. Secundo verb anna ante fores Ecclefis fine com­
alienare.
munione maneant. Tertio verb anno Ecclefiam Dei ingre­
Item Symmachus Papa i« Synodo tertia, c cap.4. fa
diantur, Sc inter audientes afttnt fine oblatione, non man­
fequentibus vfque ad. nonum.
ducantes carnem, neque bibentes vinum, prster Natalis,&
On d liceat Paps prsdium Ecclefis alienare allquffl
Refmreftionis Dominica Dies. Quarto prsterea anno ( fi !
modo, pro aliqua neceffitate, nec in vfumfiuftum t
his prioribus tribus eorum fruftnofus fuerit poenitentis la____________________
bor)communioHÍ fidelium leftituanturuotáque
mentis in rura daremifi tantummodo domos,qus in quibuflibet vibitVnnoñefpond7 nVe7 7 7 aíia*fevTteriuTMm quam fañuros,¡T/°T®^fo“ '™ P 'T fo ‘‘
omnes cucorpus & fanguinem Domini fufcipere mereamur,& vfque ; ‘«des aftringantui, yt donator, accenfaior, venditor ho.
ad feptimum annum tribus in hebtkimada diebus fine efu, noiem perdat. Et qui fubfciipfeiit, anathema fit cum eo¡>,
carnium,
potatione maneant
poenitentes.
Y - & vini
• •----=...... ' quidcdmvel recepit,nifireftituatm. Liceat etiam quibufli.
ff Caput hoc alibi non eft inuentum, quam in colleBione bet Ecclefiafticis perfonis contradicere, & cum fruftibus
Canonum incerti auBoris.
alienata repofceic. Quod 2 non modb in Apoftolica fer.
uandum eft Ecclefia , vemm etiam vniueifis Ecclefiis peg.
CAT. X V m . \R psEcclefix Epifcopuf vfurpare, v d
piouipcias quidem dicitur conuenire.
alienare non prxfumat.
ff Caput hoc coUeBumefi ex pluribus capitibus Synodi
Itentva Concilio Leonis Paps quarti
Romanx tenix fub Symmacho, in epitomen tamen redaBis:
J. '^yTonemas, c & irrefiagabilitei affirmamus, vt nullus
I { It i fi mmisüSküm.]lnConálmum editionibus partim
jii.iVlEpircoporum, vel Sacerdotum, rem tituli fui vfur- tegitur, fed nec in vfufiuftuario iute aliquibus dare liceat,
paie prsfumat: fed neque falaiium k Chriftianis,fanftis lo­ par.imffed ia vfumfiuftum ima aliquibus, fcc quemadmo­
cis oblatum caufa amicitis, vel timoris aut muneris peitS- uainicT
dum fa m
in i.oaice
Codice Lanonumimpreffo.
Canonum
ixr--... in vetufio maNam
tet aufeiieme Ecclefia Dei ad nihilum redigatui.Quod qui nufcripto efi , fed nec vfbfruftuario aliquibus dari liceat;
facere prsfumpfeiit Epifcopus, vel Sacerdos, Canonicam
Item verb fignificare vfufruBuarium.fa vfumfruBum ferifine dubio fubeatvltionem & quod Ecclefis iniufte abla­
edus in expofitione reguix B.BtnediBi, c.39. histuro sft , reddere compellatur; ita vt deinceps nullas vires
lumftuftum dicit, quod nos dicimus vfufmftitt'
uum.
pro his ad litigandum, velpoifidendura habete poffit.
D
N
* Im p. 3.0.17«. b al.toBi.
« Dihfdditp.4.pdyc.l.4.m,is.
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a Poly.6.t it.i.}.A n fl. 6.c.¡,%4 . iu o p 3.c.ij<, h Can,Apoft.s. 6 £tinCm <U .PiiriU .i.c.iq. & A n fU -c -‘ 9. „
j
V J
A f f % 9^
D ecreti Secunda Pars.
De tebaí & fcáítibas
íccitC ix,
i f Qaod non mj o . ] / » ipfa Symdo Imge alitnhabe
tur. Cuius auié conftitutionis legem in Apoftolica tantiim
volumus fede fetuari, vtiiuer/is Eccléfiis per prouincias fe
rondum animarum confidetationem, quem propofito teli'
gionis conuemrc reflores earum viderint, more feruato, ’
^
6o*
fubtogetut, qui eius nomine patiter vmuetfa dirnon
teiiiis omma gtsdia ad vefttum teuocctis ftudium
quam Clctico pro portione fua aliquod folum E c!i!r'
© p r t c P íT í* <4 i » n i U í i n f í n m
i a h í» © í
- . 1____
«
hi i
t'etis eífc deputandum •: inc
per incuriam,
fc
nesüJ*-^“'
minuatur: fed omnis peníionis furamam ex otnn,LY'” "
diis rufticis,vrbamrquecoUeítam,adAutiftitemdef
Ex qua tamen collettione habcami raiio , quid ad
vel expenfas accidentium neccffitatmn opus elle peti"tutjVt de medio léqueftretut, fc quatuor portiones J Z
h m in Synodo fexta.
fidelium oblatione, vel de hac fiant modis ómnibus n
Ndigncíí ad altare Dei properare permittitur,qui resEc fione:ita,vt vnam fibi toUat Aiuiftes,aliam Gleiidspto p '
clefeafticas audet iniiadere,aut iniufté i pofíidete,aut ini­ iudicio,fc cleflione diípertiat, tertiam pauperibus fuboL
qua , vel iniufta defenftone in eis perdurat. ¿ paulo poft, ni a confcientia faciat erogati; fabricis verb quartam q™'
«^Debet tamen efle prouifio,vt vindiftam admonitio i pr»- competit ad ordinationem Pontificis, erogatione veftra 7e*
cedat, & res vfutpatas iniufté qui abftulit, aut iniufte abla- ceimmus efle penfandam. Si'quid forte fub annua remane*
ías retinet,squitate patiocinante,legibus reftituat.Quod fi bit expenfa,deflo idoneo ab vtraque parte cuftode, ttada!
¡}teglexei'itj& neceflkas compulerit,dcmum prsdoncm fa- tur enthecisivt fi maior emerferit fabrica,fu fubfidio,quod
.cerdotalis diftriíüo maturata percellat!¿ in fra . Valdé b ex diuetfi tc.mporis diligentia potuerit cuftoditi: aut’foife
iimiquum ergo k ingens facrilegium eft, vt quacunque vel ematut poircffio,qtia vtilitates lefpiciat communes.
:jpto temedlo peccatorum, vel i'alute, vel tequie animarum
luarum vnufquifque venerabili Ecclefia contulétit aut cetCAP. X X IV . ^ D m ini muneris participatione
•íéieliqueiit,ab iis quibus hac maximé feiuaii conuenit,id
priuetur, qui Ecclefiaftica priuilegia
■eñ , Chtiftianis & Deum timentibus hominibus, 3 & fuper
calcat.
ífflfflniaá Principibus, k ptimis regionum in aliud transfetIdem M ahrico, Sereno, ¿ loanni Epifcopis.
;íe,vel conueni permittatur. Propterea qni hacnonpraiii•derit, k aliter quám fctiptum eft , pradia Ecclefiis tradita
Vi ¿fc diuinis, & humanis legibus in ciuili damnatio­
petiait,veiaccepeiit, aut polfederit,vel 4 iniufte defendene calcatis, & reuetentia religionis abiefla,vel Eccle.lit, aut-retinuerit. nift cito fe correxerit, quo itatus Deus liaitica priuilegia calcare contendunt, vel vbilibet in pau; animas pereutit, anathemate feriatur: fitque accipienti, fc pemm profilire difpendium , nec huiuimodi, faltem com­
■danti, & poffidenti anathema. & inftitut* poen* contuber- moniti,conuiflique nequitiam fopite conftnfiunt,atque il­
jimm'afliduum. Nec aliquo fe ante tribunal Chrifti obfta- lata factis rebus detrimenta farcire; merito diuini muneris
«culo muniat, qua religiofis animábus ad fubftantiam pau- participatione iunt priuandi, vt-huius perceptione careant,
geíum de-relifla, contra fas, fine aliqua pietatis confidera- quod faciilegis aufibus habuere defpeflui. Caleftinus verb
Presbyter fratris fcCoepifcopi noftri Sereni, qui contra
•tione difpergit.
, I "[Aut iniufté.]/» Synodo legitur,aiit iniufte,id eft,fine Pontificale iudicium , contráque Apoftoiics Sedis mandata
iitcentia Epifcopi poffidere.
piotumptns, fupiadiflis communionem faciam miniftraa "(Admonitio.]/» Synoddadditur,manikña.
te praruropfit; cum non potuerit ignorare fententiam pro3 Hominibus. ] Qff» fequuntur vfque ad verf.in aliud, prij Sacerdotis,ab officio protinus Ecclefiaftico pellatur: vf
nullus Ecdefia miniftrorum contra Pontificalia inftituta
addita funt ex Synodo.
4 -'"I V e l i n i u f t é dedetint, aut retinuerint.] A d d ita funt venire contendat.
.ffta.-Jicque omniasqu» in vfurpatme huiufmodi rerum acciffdere folent, exponupur.
"f De eodem.
CAP.X XV.
I
Q
«Cap. 'X X I I ,
Excommunkentur, qui Principum
auBorhateres inuadunt Ecclefi».
Item Nioplaus hpa A d o n i Viennenfi Archiepifcopo
in epiftola, cuius initium. [ Quia fanSiitatis vefir».
'l- t E c rebus,qu* femel Deo conttibut*,atquedicat ju n t,
i-Y fc poftea fub occafione conceifionis Ptincipum á quiburdam inuaduntui, atque diripiuntur, fancimus,.vt priils
confulatis Principeiti, ad tefecandam tam ptafiimptiuam
faflionem, & cognofcendum, vtrum illius fit concelfio, an
inuaforis pralumptio. Qubd fi 'Principis inordinata fucrit
largitio,ipfe fit princeps pro emendatione redarguendus. Si
antera inuaforis declaratur piafumptio, vfque ad emenda­
tionem, excommunicationis fit vindifla coercendus.
5 Extat epiftola h»c in libro f»p'e citato hibliothec» Dotninican»; in qua rtfiondet Nkolaus a i nonnullas qu»fih■■ties ab Adone d fibiprofofitas.
Idem eifdem luftino i Archidiácono, &
Faujiino defenfori.
c Ecclefis aflus, vel patrimonium, quod luV Vlterara
ftenus comperimus deftitutum,, poft damnadoiiem
Euchatifti, quo fuetat deprauante difperfura , curs veftra
decreuimus effe delegandumivt diligentia(qua vos pro vtilitatibus Ecclefia exiflimamus effe vigilantes) ptadia cul­
tura refiituatis antiqua, fc teuocetis, li qua funt vendita,
aut donata mancipia.Poffelliones etiá quas ab Eumancio.fc
Opilione Epifcopis, vcl csteris quovis iure videritis teneri
(quia contra conftituta Synodi ab Epifcopis ptadia alienari
nullo potuerunt commento,) nihilominus reuocemur. Sit
emptoribus ad eum recurfus qai prafumpfit aliquid de Ec­
clefis rebus illicita vcndkionediftrahere, ita vt penfiones
annuas ad Pontificem deferatis, cui priuilegia fua integra
conuenit omni ratione feruari, vteius difpenfatione por­
tiones p^cueniant confuets, itavt portionem quartam,qua
CAp. X X I I r, D e vebus Ecclefi»mn é f t alfaulid
ad,eos pertinet, fua Pontifex ordinatione dtfttibuat, provt
alienandum- _
cuiufque locura, merifúmque cognofdt. Pariter etiam ex
Item Gelafius hiftim Archidiaconoi¿ FauBino
¡ fidelium oblatione faciendum eft vt Clerkis quartam ero­
e defenfori
,
1 get pro confideiatione fus ekftionis Antiftes. Fabricarum
-4'
famavefttaconfuiium duximus, vt ■etiam portio Epifcopo f c i e n t e , & difponente, veftra eroga­
j6 . 'V Pontificis veftri loco , vobifcuio ab eodem aliquis tione pendatur : quatenus nihil pCnitíis in detninentun»
alicuius lei patiamini generati.
-a luo p .;.c ,it i. b ts.q.i.inCanonibus §.valcie,
« luo p.i.c. 1¡2, i al.Qdone e al-Faufio.
a al.mnium. 'b /m p.j.c.i ¡ o . ¿ p , 4 c . iii.
ÍM e u f m h p.¡.c.s 4 cFola ter 4 n » .Iu o f.i.c D i¡.
^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
De tcbus& rcdtibus
6g 6
Ecclciira.
*
.
----erogationi peregiinotuin, & pauperum profututx.a Bona• 1 • tfdlefíbaturMefúe\[áem.Emeti-1
tefoáfay.Idein
erogation
»,fo4eifdem.fwc»-j
era/«o«e .•
gre 4 Ptesbytero fub periculo fui otdinis miniftrenmr; vit elh
luftino,
fc '-l./f'
I, ^
IUU1ÍIV.P
D tm
&
pojita
tñorum
v
m
r
m
nomma
#a
. -------------------------------.1«—
r.
.V.---„.»»r;©;c/4iiiiMí»
I n f
1fin.
Im s etkm fcriptum e f t fuperm penultmum cjtput, vobu urna ínter fe Clerieis pro fingulorum meritis diuidamr. é Y^ms
m
n
c
é
c
T
r
n
t
u
r
,
p
e
r
t
m
e
n
p
o
jje
a
a
7 . -- .....tí.., nu» n m c afferuntur, pemnere pojfe ad >n¡ra.ftC Ú M eft,G.........M 4 em k 4 ocfr^^^^^
)._•--- fibi tantummodo
vtttis pottiones,quas triennio- ¿7 dicitur
¡n m .rn cvquibmproximepr»ceaem
ero h » ':^ ^ ^ ^ ^ ^
Vfkknn
Epifcopos}
..............,
vindicaife, reftituat. '
Crm
d"k í c n t m n m o d o qu»
q u » ií w
a n ano
o n u hic
t , ,. . referuntur
,
........ ,fed etkm
f A d d ita funt in Im capite aliquot verba-ex O rifinalit.
apertius verba,
:, qu»apud
qu»ap> ¡uonem poft vltima huius
■■■•’ capitk
’•
•
Ecclefiae veftra damnum aut in bis. qu» ad fententiam facere aliquid videbantur.
fequuntur. Si verb
vero in
m L .......
iqus funt
qax
funt prsceptionis
praception noftr.x pioliibita, Pontificem yeC a p . X X I X 'f Dc reditibus Ecclefi»,etiam nouitet
ílium videritis admittere, &c.
qu»fitis, quarta pars Olericis erogetur.
Foj
Caufa X II.
;C .iP .X X
Qiisff. II.
VT. T Redituum & oblationum du» portiones
cierim committantur.
Idem Clero, & ordini, & plebi Brundusq.
OncelTo <r vobis, quem petifiis, Antiftite, ftatre iam &
Cocpifcopo meo luliano, necefiarium fuit ( eodem ad
Ecclefiam fuam moxxemiiTo) ad vos noftra fcripta pariter
■deftinari; quibus agnofcetetis eidem fuiffe praeceptura,ne
vnquam ordinationes ptsfumatillicitas,¿?fo/y4.^B.editus,
& oblationes fidelium in quatuor partas diuidat: quatum
vnam fibi ipfe retineat:alteram'Ckiicis pro officiorum fuo­
ium fedulitate diftribuat,fabricis tertiam ; quartam paupe'ribus, 5c peregrinis habeat fideliter erogandam: quarum
rationem diuino eft redditurus examini.
ft Epifiola Geiasq,in qua eft hoc caput,miffa eft cum alik
ex ffifpank.Eadem vero inter epiftolas Gregorf l l . impref
fas^ eft'tertia,Clero,¿plebi Turingi» fcripta.Talis -qmdam
epiftola,fcd breukr, refertur in libro, qui infcribitur.Ordo
Romanus, ¿FormataEpifcopo danda nuncupatur.
C
Item Gtegoiius Maximiano Epifcopo Syracufano, c
lib .i. epift.ii.
^Ognouimus d'de reditibus Ecclefia nouitet acquifitis
v^Canonicam difpofitionem quartarum minime proue»
’nire,fcd Epifcopos locomm diftribuere tantummodo quar­
tam antiquotuin-iedituum, nunc vetb quafita fuis vfibus
retinere. Quam rem c prauara fubintioduiftamque confite»*
tudinera fraternitas tua viuacirer emendare feftinet ; v£i
fiue de pratetitis reditibus, fiue de his, qua obuenient, f
vd obuenientibus quart» fecundum diftributionem Ca­
nonicam difpenfentut.lncongtuum namque eft vnam,eandemque Ecclefia fubftantiam duplid quodammodo iuiE
cenferi,id-eftj g vfurpatianis,8c Canonum. -
Cap. X X X. «f De ¡lipendio Ecclefi» quatuor debent
fieri portiones,.
Idem Auguftino Epifcopo Anglorum in rejf.adprimam-.
interrogationem.
j ^ O s eft b Apoftolica Sedis ordinatis Epifcopis praceptum tiadere,vt de omni ftipendio,quod accedit,qua«
^ A P .X X V n . f De oblationibus fidelium quot portiones tuor fieti debeant portiones, vna videlicet Epifcopo,& fa­
jiant, ¿ qu» cuique pnuenkt
milia eius propter hofpitalitatem,& fufceptionem,alia ile=ro,tertia verapaupeiib.us, quatta Ecclefiis reparandis.
Idem in epiftola ad Epifcopos per Lucaniam,,
¿ B ru tio s ,e .i» .
'C A P .X X X I.,
ftDeeodem..
PALEA'*.
[ /tet» ex Concilio Toletano. ]
¡G \V itü o t b aattm tam de leditu, quam de oblatione fiAncimus omnibus Epifcopis cutara Laicoium inftarfe
v^deliiim,provt cuiuflibet Ecclefia facultas admittitificut
vt fi quos in fide Chtifti inuenerJnt, nimio affeflu dilL
'ditdum lationabilitei eft decretum) conuenit fieti portio­
nes ; quarum fit vna Pontificis, altera Cleiicomm, tertia gant. Infupet confirmamus, vt fi aliqua ab ipfis accipiant:
■pauperum, quatta fabricis applicanda. Dfe quibus ficut Sa­ dona, ftatim in quatuoi diuidant partes: ita vt prtma paret
cerdotis intererit integram miniftiis Ecclefis memoiatam fecundum i Apoftolorum pracepta,titulorum,necnon c o ■dependere quaiitatera, fic Clerus vitra delegatam ftbi fum. meteriorum leftaurationibus diligenteratttibuatur,fecmv-mam nihil infolentet noueiit expetendum. Ea vetó ,'qua da Clericis,tertia-cunflis pau-pesibus,quarta vetb aduenis;
•f Caput hoc (quod in omnibus vemftk exemplaribus, exiEcdcfiafticis adificiis attributa funt, .huic operi veraciter
pistogata,locomm
inftauratio manifeftafanfle- ceptis duobus,¿ fine Pale» nomine habetur, ¿gkffam h»-tL) lUtUlWit* doceat.........
" fi factis
^
— auO;..,tit
in Ilucru fuuni bet) in nullo Toletano Concilio aut impreffo ,.aut in manu­
mm;quia nefas eft
adibus
deftitutis,in
Eisfui
impendia
his
deputata
conuertar.
Ipfam
nihifomi- fcripto inuentum eft. In colieBione Canonum incerti auBo­
iisVlUl íUí^s-iaMít*
__
*'
"n am n iiam diijini.s
nus adfcriptam pauperibus
portionem quamquam
diuinis ris, qu» afferuatur in Faticana bibliotheca, tribuitur Sil-rationibus fe difpenfaffemonftratuius effe videatut:tamen ueftra; quamuis in Synodo Romana fub.jpfo habita , cap.a , .
'iuxta quod fcriptura eft c [Vt videant opera veftra bona,'& paulo aliter h» panes afiignentun, id eft , vt inpr»»eiemi—
glorificent patrem y£ftii)m,qui ia ctslis feft] opottet ctiam bus huic capitiitis.
1 <( Secundum Apoftoloinm pracepta?] In ea colieBione ;■
rtítifiCátione ptadicaii, & bon.a fam* prsconiisnon fm t h»c verba, -Invnovetufto Gratiani Codice eft,k.:i. Quapropter d nec Cleficomm quifpiam, &e.
n o n taceri.
cundumiApoftolGrum praccpta..,
'
■Cap. X X-Vl 11, ■ft-Dered¡tibusohlmúnum,¿redituum 'Cap.XXXII. ft-Omnes Presbyteri fecundum iuftionem.i
Epifcopi res Eccleft» dijpenfare ftudeant:.
E cclefi» quatuor pontones Presbytero diffenltem cx Concilio AgatbcnfvjC.aa.'
fand» credantur.
f. rTatuim usi ( quod omnes-Canones i iu km ) .vi.
Item Simplicius Papa Florentino,¿ E q u itio ,¿ Reuen p»-. Oduitatenfcs-, fme-Dioecefani Presbyteri, vel Cle­
rici , faluo iure Ecclefia, tem Ecclefia, frcut petmifemst.
Epifcopk, epift.}.
Epifcopi, teneant; vendeic autem, aut donate penitus ,
T v E e reditibus Ecclefia,vel oblatione fidelium quid de- non ptafamant. Quod' fi fecerint>, vel fecerunt, fc fafla.,
'i/c c a t nefcienti nihil licete perm'tttat: fed fola-Epifcopo 'venditio non valebit, fcide facultatibus, fi. quas habent:
es his vna portio.remittatur: dua Ecclefiafticis fabricis,fc
a al.ab Onagro, b' al. per triennium. c-Ioannés Dkcd.a,. a Anf.l.6.c.e,}. b Ee in Condl.Parifienfi,l.i.c.i ¡.Poly. n.34. d An(.L¡.c.qs¡., tal.ob'rem. í al.nuncobuenerunU
¿.¡.tit.i i.Anf.l.¡.c,S%. 3u rc.l.}.c.i¡7. Iuop.¡,c.2 o.Pann. v d obuenerint g addka ex Orig. )x-A 4
¿,i.c.q.:C .M m h,¡,'ii.q.7,quapropter. tA n f.L ¡,c . 6 4 i
' ic.8. i Poly.L¡.ti{,iz,.
S
% 4-
1
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
éo7
"tclfe*”’
Decreti Secunda Pars.
f rop/as, indemnem Ecclefiam reddant, & communione i
Cap.
r a in e s 1 ReJHmta eft hxc vox ex Originali- A ntea
le¡ebam , Épifcopi. In Polycarpo autem tantum eft, quod
XXXVIf. ^ A lk n a t ’m esfaBx ab
r
m tm esjm e confenfu Clericorum, ir r it jf y ^
Item Vibanus Papa.
omnes lubent.
_.
r. , n r
A
omnium pet intrufioRem fe»
XXXllL ! VeCkncts,qm documenta Ecclefix fup- ■ rie le a o ru m fub Epifcopi nomine, iut Abb
primunt,
aduerfariis tradunt.
■ ..... aut
A.,AAA,,cYrAY:;ctYAiu«f
cundítra Ecclefis fus vfum confecrandus eft ? ’ S“‘ fe,
dko quocumque modo faftas.nec non & ordi’iuv
Jtem ex eodem Concilio, c.i í.
fonatumab eiClem fine communi confenfu
Ecclefis,ime per fimoniam itidem faftas,ittitas i,
T a quis de Clericis documenta, quibus Ecclefis poffef- ! Illud etiam pet omnia interdicimus, vt nullmr-ra®*'
fio firmatur,aut fupptimeie, aut negare, aut aduerfariis pisbendam fuam,feu beneficium aliquod Ecclefia
fortaffe tradere, damnabili,8c puniendaobftinatione prs. quo modo alienare prsfumat, Q»od fi p rsfu ra p t? ??
fumpfetit,quidquid, per abfentiam documentorum, damni fuit, vt aliquando fuectt, tttitum e iit, & vltiani rCanonict
Ecclefis illatum eft , de ptoptiis facultatibus reddat, & fubiacebit.
communione priuetur. Hi etiam qui in damno Ecclefis
^ Pofi coU
edionem
A
nfelm
iinC
o
d
icep
e
ra
n
tia
u
al /
impié foUicitati,a traditoribus aliquid accepeiintjfuperiGii tur fragmentum cmufdam Concilij Vrbani fecunli t •
¿fententia teneantur.
initio h x c leguntur. Alienationes,qus fpecialiter pem
nem,Guidonem, Hiciemiam, feu forte Philippu® .b n ? '
Cap. XXXIV.! Epifcopiu'hxredem non habent,non alium, depoffeffionibus Rauennatis exarchatus fafts fimt ¿
quam Eccleiiam fibi hxredem infiituau
namus. Generaliter autem omnium per intrufioncm fe
Item ex eodem, c.3 3. ,
canoniceeleftotHm (ub Epifcopi nomine, vel Abbatis
pifcopus,c qui fdios,aut nepotes non habuerint,i alium Ecclefis fus canfecrandus eft , adenationes quocumaw
quam Ecclefiam non relinquat hsredem.Si quid de Ec- modo faftas, 0 extera vfque ad finem huim capitis }Z
clefianon in Ecclefis caufa, aut neceffitate prsfurapfetit, nulla varietate.
J
quod diftraxit aut donauit: irritum habeatur. Qui verb fi­
lios habet, de bonis, qus relinquit, ab hsredibus eius, in­ Gap.. XXXVI. ! Epifcopo dáunBo, vel adhuc Infupnmis
. agente de rebus Ecclefix nihil efi vfurpandum.
demnitatibus Ecclefis confulatur.
r ! Non habuerit. ] In Originali imprejfo, 0 manu­
fcripto, & in Polycarpo legitur , non habens alium yquam
Item ex Concilio Ilerdenil, a c.iS.
Ecclefiam reliquit hsiedem,fi quid, 8cc. 5 / ad hanc leBionem propius accedunt verba Hifraknfis Concilijprimi, c-t.
JE c huius placiti conftitutione intet nos cenfura pla­
fed ob glojfam non eft mutatum.
cuit cuftodiri, vt defunfto Amiftite, vcl etiam adhuc
in fupremis agente. nullus Clericorum cuiuflibet oidinis,
C a p . XXXV. f Qui in clero conftituti funt,derebus
officij,gradufve fu quidquam de domo prsfumat, vel qaod
Ecclefix nUgil alienare prxfumant.
de vtilitate inftrumenti domus efle cognofeitur, id eft,mobilis,8c immobilis rei Ecclefiafticsconeturinuadere, nihil
Item exeodetE,c.4j.
furto,! nihil dolo fupprimensjaufeiens,atque abfcondens.
Sed i s , cui domus commiffa.eft, fubiunftis j fibi vno, vcl
Taconi, d vel Ptesbyteti in parochia conftitotl, de re­ duobus fideliffimis Clericis, omnia vfque ad tempus Ponti­
bus Ecclefis fibi cieditis nihil audeant commutare, ficis fubftituendi .'.ebcat confetuare,8c his, qui in domo invendere, vel donare; quia res factats Deo effe nofcuntur. ueniuntui, Clcticis confuetam alimoniam adminiftrate.
Similiter Sacerdotes nihil de lébus Ecclefis fibi commiffs Subftitutus autem Antiftes fufcepts 3 fedis commoda or­
(vt fupetius comprehenfum eftjalienare prsfumant. Quod dinabit , velut Deus impeiabit: vt eis vti cum his debea/,
'fi fecerint,conuiái in Concilio , 8c ab honotc depofiti, de quos cognouerit difciplins, 8t chatitati prsdecefforis fui
fuo aliud tantum reftituant, quantum vifi funt ptsfumpfif- fideliter paruiffc. Quod fi quifquam poft hsc cuiuflibet otfe.i -e/ infra.! Libeitos tamen, quos Sacerdotes, vel Dia­ dinisfvt fuperius diftum eft)Cleiicus quacumque occafiaconos de Ecclefia fibi commiffa facere voluerint, aftus 'ne, de omni facultate quidpiam probatus fuerit abflulilfej
Ecclefis profequi iubemus. Qu^od fi facere contempferint, vel forfitan dolo aliquo fuppreffiffe, reus facriiegij proli­
placuit eos ad proprium reuerti feruitium,
xiori anathemate condemnetur, vt vix quoque petegima
I ! Pisfumpfiffe.] Si hic interponas c.fiquis qualibet, in­ ei communio concedatur: quia durum eft, yt hi,quos con­
fra , eadem. habebis integrum Canonem 4$. ipfius Concilii ftat in feruitio Domini cum ptims fedis Antiffite
Agathenfii.
ab h is, qui fuatum rerum incubatores, b vel vmítatibu^
fermentes,atque vacantes fuiffe nolcnntur.defpeftt aliqua­
C a p . XXXVI. ! De polfefiione Ecekfiafiici iuris quidquid
tenus crucientur
. . .
dPnshym o difirahitur, inane habeatur,
1 ! Nihil furto. ] In Codice l u c e n f i regto feqmtm, n
0 vacuum
/iei»exeodemet',53.
Subieftis fibi.] In
Vldqüid f parochiarum Presbytet de Ecclcfiaftiei iuris cum Concilio • 0 in Codice regio additur, C
J
poffeffiene diflraxerh, inane habeatur 8c vacuum vin­ autem legendum, tum fmncilio deti.
^^
dicatione ! compatantis,8c aftione vendentis.
3 ! Su cepts fedis. ] In eodem regio Codic T ^ J
I ! Vindicatione. ] Sic etiam in recentioribus Concilio­ ea ptovt deccffoi
.It o w A
n m editionibus.In aliis , 0 duobus etiam Vaticanis CodiCap.XXX.X. ! EpifcopfqmnihilEcckfiaconferm,
cibus
Venditore comparantis, apud
vendi­
famulos eius libertate non donent.
tione comparantia. In Epaunenfi, vhi hoc videturrepetila
tm ex Concilio
rhtiftidl'
venaitorera comparantis aftione vertenda.
T i T, c fl illi, qui niitla ex rebus fo'*/®"^?ondemnabunEftribuunt, sterni iudicis voce m
a Infra, ead.fiquis de Clerkk.Burch.Li C.1Í3.ÍÍÍOp.3.
t(,j96.'baliterpart.0in Hifrakn.t c.i. c Poly l i.tk .tia Concor. Concilmm Valent, c.z.
Cap
S
E
H
D
il lu o f . ) c . i ii i. t it t E p a m e n fiA -iiilm p ,i,c.m ia
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a t q m v a g a n te s f u if e . c S m h J . i 4 . i ^ ^ ‘ l u
/• •
(^09
Cauía
X II
Q u ^ íl. I I .
Dc lebus & tcáltibus
Ecclefia;.
_ -•
6 io
£ui,quanto magis ij,qui auferunt paupeilbus quod non deff ouod htc (X Concilio Mediomatricis citatur, ¡n Con' ^ .......— cníOnoi.Qui nihil ex fuo proprio Ec- cilio Meldenit
n ruara lattit "V..
nem
- r
— *••1—. Q.
res fuas Ecclefix Chrifti non contulerit,damnum inferat &
rus Eccleiia alienare contendit. Tales ergo liberos b fuccelTorEpifcopusabfque vlla oppofitionead iuj Ecclefix
•reuocabit; guia eoi non *qu!tas;fcd improbitas abfoluit.
fcriptio. In adieBis capitularibus qux ex Gailiafunt hafit' ta,inter extera leguntur quxdam capitula excepta d domino
Rege Carolo fa Principibus fu k ex hk capitulk, qux anno
D C C C X L V I. ediderunt Epifcopi in Synodk , fac. fftiorum capitulorum vnum efi hoc,vt precaris & commutatio­
nes tempore viduatarum Ecclefiarum fafts ab his,qui locA
Epifcopoiitm occupaueiant, refcindantur, & cura auftoii­
tate Ecclefiaftica, vel ciuU denuo, fi fienda,fiafet,
CAP. XE, ff De C le rick , qtti documenta Ecclefix
fupgrlmmt, aut negant, aut a lik damna­
biliter tradunt.
Item ex Concilio Aurelianenfi.
Cap. XLV. ff Pro labore inuentarq nihil accipiant
eeconomi de rebus Ecclefix.
rT c quis tle Clericis documenta quibus Ecciefiíc pofleflio
Vnde Gregorius a Maximiniano Syracufano Epifcopo,
Ofirma tenetur, aut fiipprimere, aut negare, aut auertere,
lib.}. epifi.it.
aut fortaffe tradere, damnabili, & punienda óbñinatione
Haritatem tuam commonere curamraus.vt fi quifpianiptsíumpfetit,quidquid pto abfentia documentorum damni
Epifcopoium de hac luce migrauerii, vel(quod abfit)
Ecclefis illatum eft, de propriis facultatibus reddat.
f f / oc Idem d m u r fupra,ead.c.fiquis de Clerick,ex Con­ pro fuis fuerit leraotus exceflibBS,conuenientibus oeconocho Agathenfi, m qm habetur. Non efi autem m u ta tm mft s,cunM que Clericis b nriorih.,.
• e ■’ - Q - '
C
perta fueiint, fubtili ter dcfctibantuinec,(ficut antea fien
dicebatur) fpecies qusdam, aut aliud qiiodlibet de rebus
GA?. XEI. M inifiris Ecclefi,X de rebus e'mfdem Ecclefix Ecclefis, quafi pro faciendi inuentarij labore tollatur, fa
Epiftdpi permifu nihil alienare licet.
infra, ff Vifitatores Ecclefiarum Clericique eorum,qui cuta
Itemex Concilio Aurelianenfi I I I . cap.i}.
ipfis per non fus ciuitatis parochias fatigantur,aliquod la' A Bbatibus d Presbyteris, cstetifque miniftris de rebns boiis fui capiant te difponente fubfidium. Iuftum namque
Ecclefiafticii.vel facro minifterio allenare,vel obliga : eft, vt illi c confequantur ftipendium, qui d pro tempore
le abfq;jiermiffu, fc fubfctiptione Epifcopi fui nihil liceat.! fuum commodate reperiuntur obfequium
Quod qSi ptsfumpferit, degradetur communione concefI ff Oeconomis. j J ic e t i a m in omnibus v e tu fik ; fed in
ia ; & quod temere prsfumptum, aut alienatum eft, ordi­ Originali tam impreffo; quam manufcripte legitur, 4iietionatione Epifcopi reuocetut,
chicis. loannes Diaconus, hieiaticis.
A
CAP. X L II. ff Res Ecclefix qux_ abfente Epifcopo difira- C a p , XLVI. ff Excommunicentur L a ic iq u i morientium
huntur, ad ius Ecelefiafiicum reuocentur.
Clericorum audent bona diripere.
Item ex Synodo Ancyrana, c.i 5.
S I e qua de rebus Ecclefis, cum Epifcopus non eft, Pief-
byteri vendidetint,placuit tefciffo contiaftu ad ius/Ec«leiiafticum reuocari. In iudicio autem erit Epifcopi conffitutura g,fi pretium debeat recipi,nec ne; propterea qubd
fspe contingit diftiaftarum rerum reditus ampliorem fum¡nam pro accepto pretio reddi i.
I ff Reddi. ] Sic in quibufdam exemplaribus Prifcx ver-^
■fionk. In a lik vero e ji, reddidiffe. Grxce legitur, Jia 70
mixAm obd eíctdéii tS» snxpdLyVqj coy ¿TnñJimdyiif ddloic tkVcíc
víüi vjulta', id eji, propterea qubd faepé retum vendi­
tatum reditus malus pretium his ipfis reddiderit. Sed ob
gloffam non efi mutatum.
CAP. X L III. ff Pofi mortem Epifcopi rei ad eum pertinentes
Item ex Concilio Vrbani Paps A lu ir n ix
celebrato.
D e Laicis qusftio fafta eft, qui morientibus Epifcopis,
fiue aliis Clericis res defunftotum inuafas, Ecclefis,
paupetibulque fiibripiunt. Contra quos commune totius
Concilij anathema prolatura eft, ipfo Papa huiufmodi fentemiam promulgante. Si quis poft interdifti prsfentis co­
gnitionem Epifcoporum, feu Presbyterorum, aut aliorum
Clericorum res inualerit, vfque ad fatisfaftionem excom­
municetur. ff Epifcopoium verb deficientium tes per Archiprcsbyterorunijfeu Archidiaconorum manus,aut fecun­
dum fflottuorum iudicium pro ipforum falute in eleemo­
fynas difpenfentur,aut fucceffori qui futurus eft, refeiaentui.Idipfum de PiesbyPeiorum,feu Clericorum aliorum re­
bus per Epifcopum, vel fupra diftas perfonas, aut cui defi­
cientes commiferint, fiat. Si quis autem aduerfus ifta prs­
fumpfetit, anathema fit,
Clerici non recipiant.
Itemex Concilio Chalcedonenfi h, c .i2.
On liceat Clericis poft mortem Epifcopi fui rapere res
ff In titu lk capitulorum Cm cilq Claremontenfis, [quoi^
J l\ 1 pertinentes ad eum: ficut iam prscedentibus regulis A iu e r n ix celebratum) eft titulo penúltimo hxc leguntur gfe’
eonftitutum habetur* Si veib feceiint, periclitari fe noue- ad caput hocffeBdtia Ne aliquis Clericus res Epifcopotum,
lint in proDiio eiadu.
vel Clericorum vcl in vita,vei poft mortem eotum diripiat,
f f ■ ' R * ' r n n f e i a t , Qubd fi quk fecerit, anathe­
■CAP. X LIV . ff Refcinddntur precarix, fa comntutatkms
ma lu & diftum eft ab omnibusyEat.
ab inuaforibus faSix.
Item ex Concilio Mediomatricis, c.i.
Cap. XLVII.
' { D e eodem.
Recaiis / , & commutationes tempoie viduatarum EcJ t m Innocentius Papa 1 1. in Concilio Lateranenfi.
clefiatum fafts ab his,qui loca Epifcopoium occupaue­
P
cap.4.
iant, refcindantur, fc cuu» auftoritate Ecclefiaftica, vel ci­
|Lludcquod in facro Chalcedonenfi Concilio conftimu ili, fi faciends fimt,fiant,
Itum eft, irrefragabilitei conferuati prscipimus: yt vide­
licet decedentium bona Epifcopoium a nullo omnino hoa al.libertos ex familiis, b al.libertos. e luop.j. c. 55.
mmum ditipiantut; fed ad opes Ecclefis, & fucceffori*
¿ Lib.q.Cap.c.iq 3.Polyc.l.}.tit.it.e A n f. l.S.(.\ 6 i,
fui in libera oeconomi , & Clericorum permaneant pqi aiaCuXíiáttf ri iwiccim. g al. f i confiitutum pretium
*
h E t in Aquifgra.c.tt. i In Meldenfi, c.m.
a loannes Diac.l.}.c.i% b al.oleri, cal, if t k .i al.quo.
k B m c.I-].c,i ( 4 l u o p . ic . iij. a Eeiiuacenfi,
t Su¡.ealm n tkm .pm .lX c.s4 u
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
//
>
De rebus Eccicíix non
6 n
víarpandis.
teflate. Ccffct igitut de cateto illa detcflabllíí, íc fxas ta*
pacitas. Siquis autem amodo hoc attentate prsfumpferit,
cxiom nninicationi fubiaceat, Qui vero morientium Prefbyte'tortim, vel Clericorum bona rapuerunt, fimili fenten­
tis fubiaceant.
■
3^ M o r i e n r i ü m - ] I n v u / ^ a t ü f e ^ u e l f a r í f r j ^ p i f c o p o n m :
ju¿e V9X&ñ vemjii'S^í^ft’ íih ipfo Concilio manufcripto aheftg
i¡TÍrn¡ÍYa rcpmrziurSunt m m ex Originali addita p m
io fuperius aliqmt verba.
D ccreti Secunda Pats.'
O iu 'm
SfiTO
^
«uTtJv mmó-m ©OTfe fo m-spliniei., tVj ¿au»,,'
a M p u iH h n gim v» w ( ’i fh n m H K }^>g, n j l j
-fk -nfí ¡miicríxc, «jvtacnn líít n w ih , } jfjf
J ' ?!’>'
lUíiívm teífw AnyM h m Ü
<:p7,a¡
.aqidyiitiV ík tS TÍrXH T»c¡’umnxgiiwi fe/in,®..
Similiter placuit,vt Presbyteri prstet fuotutti Epiftum fententiam non vendant icm Eeclefis, in q„j T
crantni; quemadmodum
ñeque
licet ursdi,
prsai!"
i.i.MM..
M-— ........
u"'- Epifcopis ucet
.....................
3
itesbytejfs
n ú ,& quibuflibet'diis
C k , .....
; - ' ¿ ' r Y-m', Eí20 jnifi titulo
adCt neceffitas,,
Epifcopo Ikéat abuti Y
iMk,&qMbt4ibet
dikCkrkkinfeüiiendumeJt;jicutm
Ecclefiafticsn«que
matncis.
fíxta Synodo, c.3 s./egifMP.
‘C ap . L l I . •¡N ift vme/kraproJ!úaat,reriEcck¡ia
non licet d i j m b m Epifcopo.
Item ex EpiftolaEeonis Pap», wfeerj?/ Epifcopk
. per
. SiciiiamcstijbtHtis,
0 1 «“ ^ exceptione decernimus, ne quis Epifcopus de ,e.
^bus Ecclefis fu» quidquam donare,vel cqmmmare,vei
'vendere andeatjmfi forte altqmd hotum,faciat, vt meliota
profpiciat ,&cum totius Cien tradatu atque confenfu id
digat,quod non fit “ "bium
Ecdefiie,
"! Epifcopus
.......
rebus Ecclefis tanquam corarnendaUslm
tanopam ptoptiis vtatut. Irrita enim Epifcoporum vendi
'tio 8c commutatio rei Ecclefiaftics erit abfnue contin..»'
tia I 8c fubfcriptione Clericorum.
I ! Conniuentia. ] AHtea legebatur, abfqueomniiitr
^ r a p a c it a t is a rd ore in u a d e te a lie n a s n o n opoteet,
tonnmemn.InduBavero eftdiBio, qffinium.;™k„
H is omnibus auBoritatibus■perfricui monfiratur, quod in vetuftis exemplaribus,neque in ‘Decretalibus,c.i.de¡¡¡
nulii Sacerdotum rts Ecckfiafiicas alicui tradere licet : 0 qux fiunt'd prxl. wque apud exteros coUeUores habetur.
ille, qui de manu Sacerdotis facultates Ecclefix acceperit, A p u d Imnem, qui citat Concilium Canhagin. I V . 0 k
,nullo iure eas vindicare poterit: fed potius cogetur reflituere Patmormia, qui 'Leonem ex Concilio apud Valentias Ua
qmd iiicite accepit.Sed notandum efi,quod quibufdam cau- ifiius vocis, conniuentia,c/,collaudatione.
fis exigentibus, res Ecciefix difirahipojfunt, Caufa.enim neItem domus vrbmm,vel cafirorum.qux Ecclefix plus In­
■cifitatis cum confilio Clericorum , vel vt meliora profpk commodi,quam vtilitatis aferunt,licet RpBoribmEcckfiiciant, res Ecclefix ¿Sacerdotibus.difirahi pofunt,
rumfficut in fuperiori capitulo Symmachi, [Non liceat Pa.
■px,0 c.] continetm)vendere, v d commutare.
G a p .'L II I.
! Ditodem.
■ Cap. L. ! N ifi caufa necefiitatis., nec Eplfopo rem
Ecclefix fux vfurpare licet.
‘ItC'm, ficut in Agathenfi Concilio ¿,0.45.
Fnáe in Africano Concilio a legitur.
legitur.
On h habenti neceffitatem.nec Epifcopo licet matricis S. i-pEirulas c , aut vineolas exiguas , Ecclefis miniis
Ecclefis 1 rem fui tituli vfutpate.
ps. 1 vtiles, aut longé pofitas & pamas, k Epifcopus fine
! Gratianus citat boc ex Concilio Africano, 0 fequens confilio fratium(fi neceffitas fueritjdiftrahendi habeat poex Carthaginenfi. Sedili vnico Carthaginenfi inferto inCo- teftatem.
dice Canonum, hoc quidem eft pars pojlerior, fequens vero
! Capitulum hoc tn aliquot Vetufiis Codicibus efi coitprior capitis emfdem, qmd efi vltimum ,id eft ,xxxiu. 0 iunBum fuperiori.
Burchardus, 0 tm integrum caput referunt ea- CafthaSeruasquoque fugitum, qui reuocati retinerhm fOjfmt:
ginenfi.
fimiliter Epifcopis diflrahere licet.
I ! Ecclefis.] /nCodktCan(!num , 0 apud Burchar­
CAP. ¿IV . ^ Alienentur fugitiui, qui retineri
dum fequitur, nec Ptesbyterotum,: apud luonem vero /e/nonpofmt.
r » r , nec Epifcopo Uceat rem mattis-Ecclefis ignorante
Vnde \nxcsdtcí\Cg\\c\Y\cs,c.46,legitur. ^
Concilio, vel Presbyteris, fuis titiilis vfutpate. Pofi fequens pV gitiui d domos fuas, aut familias deferentes,qui ensfi
autem caput apponetur integer Canon Grxce, noua cum A reuocati fuerint, non polfunt teneri, fimili ratione ab
verfione.
Epifcopo,fi voluerit,aut ft ita illi meruerint,dillrahantur.
Cap. l i ^ Non Presbyteri ignorantibus Etifcopis, nec
Epifcopi ignorante Concilio rem Ecclefix
C-ap . l v .
pa lea .
vendant.
Cap. XLVin. ! Res Epifcopi morientis Mempolitano
non licet inmdere.
On liceat alicui Metropolitano, mortuo Epifcopo, qUi
fubeoeft,autieseius,autEcclefi3tfusaufette,fedfint
fub cuftodia Cleri Ecclefis defunfti Eoifcopi, vfque dum
alius ordinetur Epifcopus. Si vetb tletici in Ecclefia non
fuetint, tune Metropolitanus iüibata omnia Epifcopo, qui
Jbi ordinabitur,reddati
,
Sicut autem resEcckjix nulli vfurpare licet,ita Ecclefix
aliena initadere non permittitur.
C a í. XLIX ! A lie n a Ecckfitx non licet inuadere,.
Ende G re g o riu s , ¡ib.i. epifi.43, ad Bonifscium Epifcopum.
r Ic u t Ecclefia p ro p fiJS . res a m ittete n o n d e b e r, ka eam
N
N
-am «lUiv.
cap.vltimo.
,,
Lacttk 1 vfc Presbyteii non vendant tem Ecdeiise, vbi
funt cqnftitut!, r.eftientibus EpiicQpis fms, quomouo
nec Epifcopis liceat veudere prsdia Ecclefis mconluito
Gancilio,vel cunfto i -Presbyteiio fine vUa neceffiiate- _
I !.V e l eundo.] in Cam ne vnkiCanhaginenfls legt■i«y,vel?resbytitis fuis. N o n b a b e n t e ergo neceffiratem,
ite.xit proximo fuperkin capite, quemadmodum apud Bursbardum etiam, 0 ImnemJket ipfi/cganijhafeenii! Grxce
autem ita totus Canon habet.
P
TNiufttim f videtut, & impium, vt mancipia, qus
viri, feu foemins pro redemptione,^ anims fus Deo ,
fandis eius confecrauerint, cuiufcumque raimetis pretm,'
vel commutationis commercio itetum in fsculaiem Kiut'
tutem redigjturxum Canonica auftotitas feiuos
tantummodo'difirahi permittat. Et ideo-omncs lec 01
Ecclefiarum fumraepere caueant,ne vnius
jl
tetius peccatum fiat; & eilabfurdum, vtEccleuanica
1
fi
Anf.l.3.c:69
0
l.i.c.t
«9. b
in C0nc.Garthag.4e 3‘- ¡
pan 1 2.C ¡S.fupr.ead. á luop. 3 . c.iSo.taLCariaficuni.
i Ext.de. rerumpermut. c.iniufium.Bweh.Í3 .e.i'l4 .'
i E t in Al oguntino fub': Rabano,c,%. h Bureb.fo.ctlTh
Im M x.2 }^ ,cB m ch .m d .im ib ifo .
^ iA re m e d k .Iu o f.3 4 .a iU '
gjffiítí'
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
,
Caufa X II.
v > a u i
(h V )
• la t e f e r u u s
decedens,
■ í® ^ g n fc h a r d o , & U on e citat
■?acum,in D ecretalibus vero nt-u
M.
SyluaneBunt- E t ha-oeii
ex em p larkm -
jjC 5 K C
\Aduerfus Y e m in s U k a m v e lv t im e r jh « te m v e ln e x fe r m ,y e ¿ / » 0 4 p » í í C « - \nixm e d iB i fetere d e b e t , q m m u is uBorem eortm cm jh tu Con- ' tum in ius fit v o c a tu ru í.] S i vero ingenuum Princeps fa c it,
plerifque patrono reu eren tiam non debet. f t l n a crim in ali vero cau fa,
j
patronum in ¡us v ocau erit,capm eius & foriunM
„i¡¡,y¡l¡ ¡¡m . petituru s, an te litis exordiu m capite puniendus eji. C rim en
(«««//«jii-.-j.- ■ ,
lites libere dare pojfunt. _
™ c l i ? t J t ^ f t ^ A i i J u t i o de rebtts E cclefi» ., quomodo
rata ejfe poterit.
Fnde in Agathenfi Concilio,c.49 .% ‘i»y.
aquis qualibet ¿ conditione de rebus Ecclefis aliquid
Oalienare prafufnpfetit, fi de fuo proprio tantum Eccle­
fia contuleriijquantuffl vifus eft abftumrc,tum demum il­
ludSlicebit.
pars. Itemfiferuos E cclefi» libertate Epifcopus donauevit, ea, qu» in manwmifiione data illis fm rin t, perpetua fir­
mitate tenebunt, f i tamen quantitatem Canonibus pr»fi,
xam data non excejferint.
C a í. L V
II.
6*4
Qusft. n
.u i jo x í u í f i t f e t u i t a t i .
e maieftatis excipitur, vel ft patronam illicito ferui
conouunU y ti deprehenderit, quo cafu, etiamferuo cum mu­
nere libertatis domina accufare permittit urficut Cod. lib.},
iit.de muneribus, q m fe propriis feruis iunxerunt i vnica.
Imperator Conftantinuf confUtuijfe legitur.[Si qua cum fer­
uo occulte rem habere detegitur , capkuli fententi» fubiugetur,tradendo ignibus verberone.^ Sitf,^ omuibm facultas crimenpuhlicum arguendi.fit officio copia nundanditfit etiam
cui probato
libertas wdabU
Jferuo-lkentia
V
/deferendi
C.tk'-kf' j$: VPrf
ffi
ycrimine
jt riiintv isi/vt9nn>
hv»tur,] In patronos etiam tefiiftcari non pofunt, nifi in quibufdam cafibus, in quibus ettamferui in Dominasftorqueri
iubentur.
ftDeeodem
Fnde in eodem Concilio, c.q.legitur.
I equos de feiuis Ecclefia bene meritos,fibi r Epifcopus
libertatedonauerit, collatam libertatem a fucceflbribus
■placuit cuftodiri, cum hoc quod eis manumiffor in liberta­
tem contuleiit. Quod tamen iubemus viginti folidorum
jiumeium d, & modum in-W^tt:i!la,& vineola,& hofpitiolo
tenere. Quod amplius datum fueik , poft manumifforis
•niorrera Ecclefi* leuocetur.
I f Sibi. J S k etiam legitur in editionibus Conciliorum,
■& duobus Codicibus Faticanis. Sed apud luonem, ¿ i n
vno vetufio Gratiani exemplari abefi U B io , fibi.
Sed notandum eft,quod fe ru i Ecclefiarum m anum itti non
fm t, retento
patrocinio ■' niftforte manumif'tento Ecclefiaftico
EccleJtajUcopairai.n..'j
- duos eiufdem yytniti.
'for
meriti, /<?
¿ eiufdem
eiufdempeculq
pecuiij Ecclefi»
Eedefu conferre
voluerit.
S
CAP. L I X .
Fnde in libro eo.Codicis, tit. de quxftionihus,
l. b prima Imp. Antoninus ¿
Verus.
^V aftionem de feruis contia dominos habertnon oporS ¿ te t,exceptis aduLerij criminibus, itcm fraudati cenfus
acciifationibus,& ttitnine maieftatis quod ad falutem Prin­
cipis pertinet, ft\n cateiis autem,quamquam ea,qua formis
contra dominum dixit, iudicaturi fententiam formate non
debeam, tamen, fi aliis quoque probationibus fides verita­
tis inueftigetui, prafcriptionis inuidia euarefcit. ft In pe­
cuniariis vero caufis ex inopia i probationum feruos con­
tra dominum poffe interrogari manifeftum eft.
"f In aliquot vetufiis.Codicibus hoc caput coniunBum efi
fuperiori.
I
Ex inopia.] In antiquis Codicibus Gratiani legitur,
nec inopia,cl? fic videtur etiam legife auBorglof». In anti­
quiore etiam editioneCodkis luBiniani,tit.de qu»ftionibus,
l.qu»ftionem eodem modo habet,eamdém^leUi.nem fecutus
eft auBor illarum gloffarum,¿ in Baftl.nt i a.ie qu»ftio.eadem efl leBio, Sed quia in Codice ab Haloandro edito legi­
tur,ex inopia.^?;» l.D iuus,ff de quaftionibus, videtur fia­
tutum , ex inopia probationum etiam in caufis pecmiarik
pojft torqueri feruos, nihil eft mutatum.
C ap. LV in. ft De Epifcopo,qui non retento pamcinio,
ferUos Ecclefi» manwmittit.
Fnde jn Concilio Toletano IV. c.6q.Ugitur.
pifcopus c j qui mancipium iuris Ecclefi», non retento
Ecclefiaftico patrocinio, manumitti defiderat, duo me­
riti eiuidem,.8{ peeulij cotam Concilio Ecclefi»,cui prseminet, pet commutationem fubfcribentibus Sacerdotibus
«ffetat, vt rata, & iufta inueniatur diffinitio commutantis.
Tunc etiam liberam manumiffionem fine patrocinio Ec­
clefia concedere poterit; quia eum,quem libertati tradere
difponit,iam iuri proptio acquifiuit.Huiufmodi *autem li­
berto aduerfus Ecclefiam,cuius iuris extidt, accufandi,vel
teftificandidenegetur licentia. Quodfi prafumpfer.it, pla­
cet , vt fiante,commutatione in feruitutem propris Eccle
ffis reuocetur, cui nocere conatur.
Libertus ettimfnifi venia impetrata) pamnumin
vo­
tare non permittitur. Fnde in -Li. Digeftorum, tit.¡¡¿1^ ius
vocando.l.ft.ft[Sifinevenia edifii impetrata libertan «atronum in ius voMuerjt,ex querelapatroni,vel i fupraliBam
f cenam,id efl,q u ir.q u am ta aureos dauvel a Pr/feBo vrbis
g quafi inofficiofiis ca¡jigatur,fi inopia dignofcitur laborare.]
«f Si vero a collegio quis manumifus fuerit, non fingulis, fed
vntuerfitati reuerentia.debtt. Fn.de in eodem lib. tit.eodem
i.fedf i hac. ft^Qui h manumittitur d corpore aliquo,vel colle­
gio, v B ciuitate, finguios in ius vocabit. Nam non efi illo­
rum libertus, fed reipublk» honorem habere debet, ft Et f i
E
a Iu»p.). c.l 6i b aiproqualibet, c Im p iS.c <o
d alnumerimodm. 6P o¡yc.l.i.ti;.x}.Bunh.l.}.¿in6
luop.}.c.'t}q. ittep.ió.c 6¡. f al.vtlquinqumintAau
reorumpcenmdat.] g al.vrbi.
’
J »
b leg-iA.y. qui nen amittitur..
f D i todem..
,C a p . L X .
^ De eodem.
Item ih iiem , l. fecunda,
vNfolitum eft,& graue exemplo auditi feruos aduerfus tu­
itores,vel matiem dominorum fuorum,nifi tutela agatur.
S i vero libertus fu a auBoritate i patrocinio Ecclefi» readmenitus red ke contempfuit , in feruitutem re­
m eabitur.
c e f e r it , f i
CAP. L X Í . ^ De lih e n k E c c le fi» ,q u ia h e m p a tro c in h
L
difcedunt
F n d e in Concilio Toletano IV . c.70. legitur.
iberti c Ecclefia,qui ab eius patrocinio difcedentes qui­
buflibet pcifonis adhafetunt , fi admoniti redire contempferint, manumifllo eorum ittita fit : quia per inobedient.ia d contemptum ingrati aflione tenentur.
C ap . LXU. ^ Reuocentur inferuitMe-mEcckfiamtlt
liberti, qui contra eius libertatem
fuperbiunt.
Ttem in Concilio Hifpal. 1 1, c.8,
Ctaua difcuffio agitata eft de quodam :i!elif;eo ex
familia Agakenfis Ecclefia ; qui ab Epifcopo fuo
i.u»,.-.. J_ - ' ' tate confj i m ad xQntumacis
O
a E x l.fiquis ex famirtaribus.C.qitiaccufmonpof.tit.n.
b r;t.4 i.i.J. c Bunh,l 4 .c,i%i(.lttop.y.c.iSf’s'
i al.sbedientiiei
cnoibum
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
.
De rcb ií!> íériiís & mancipiis Ecclcfiae,
5 K
& eorum alienatione,
rnotbum tranfiliuit: ficque pet fuperbiam non folum eiufEpifcopi veneficis a artibus falutem Isdete voluit, fed
toam patronam Ecclefiam libertatis immemor prxdemnauit. Aduerfus quem ingrati aftio. Canonum, fc Icgura
auftoritate, iuftédirigkuiifcilicetj vt immerits libertatis
(lamno mulftatus, kd feruitiitis nexum leuocemr. Talium
enim ftatus, qbi contra Epifcopiim fuum,vcl patronam Ec­
clefiam nituntur, decidí potiuSjquam confeniari conuenit;
ve quorum libertas perniciofa eft, fit falutifera feruitus .■fc
qui fuperbire nouerunt adepta libertate i,.proditi, difcamt
ebediie fubiefti,
I ff Adepta libertate.] Magna hoc loco efl varietas m ve­
tufiis Gratiani Codicibus. Nam partim concordant cum
hac vulgata,partim habent, adempta libertate proditi, par­
tirá,aitpta Ubertate pr.isditi,xit Concilium ipfim imprefum,
fa manufcriptm,etiam in Codke Lucenfi regio.A p u d ¡uo­
nem vero legitur, adepta Ubertate elati, perdita.difcaat
obeáiíe fubiefti.
Cap. LXUl. { A patrocinio non dtfcedamtEecleJhe.
liberti dd Sacros Ordines
promoti.
D e cre ti Secunda Pars.
C ap ., LXV. ff Ncc.liher)i,nec eorum pofteñ
dijcedant Eccleffa.
^troc'■mio
Stem cx Concilia Toletano l v. c
T lbeitl'3 Ecdefia(qma numquam moritur
^ n a ) k patrocinio eiufdem numquam d ifc e lT T
flemas quidem eomm, ficut priores Canones d! ’
P®'
Ac ne forte Libertas b eorum in fututa prole
ipfaque pfiftentas naturali ingenuitate obnitens ^1 '" '.
clefia patiocmio c non fubtrahat, neceffe efl . ^ í'berti.,. quam ab eis geniUd;profeffionera E d U
ciant; per quam ex familia Ecclefia libertos e & l T
fateantur emique patrocinium non relinquam
virtutem fuam obfequium ei,vel obedientiam
Pro remuneratme etiam imoenfí
Fwdein Concilio Toletano ly .
yicumque Epifcopi fuffiragio cniufllbet aliquid Eccfe
ftica vtilitatis prouiderint, fcpro eo quodcumo' com
modum in lemunerationem promifetint, piomiffi
E b Ubertis ante hoc pracipit fanfta Synodus, vt fi qui nem eos exoluere opoitebit:ita vt id adCoacilima piouk
w , Piesbyter.i,vel Diaconi i ab Epifcopis fafti funt fecun­ ciale deferatur c,vt eorum conniuentia confirmetur aak
dum modum,quo Canones antiqui dant licentiam, fint U- (Sicut Paulus ait) / dignus eil operarius mciccdefua!
Item 'ex Concilio Toletano 111. ,c.<L
Q
D
beti: fc tamen a patrocinio Ecclefia tam ipfi, quam ab eis
progeniti non recedant.ff Ab aliis quoq; Ubertati traditi,&
C a p . LXVII. ff Serui Ecclefiarum in eorum dominium
Ecclefiis commendati, patrocinio Epifcopi colligantur, fc
transferrip
o
ffu
n
t,q
u
iEcdefiafiickvtilitatibue
ne cuiquam donentur,a Principe hoc Epiicopus poftulet.
deferuiunt.
I ff Presbyteri vel Diaconi.,] I n Conciliis C olonix quaItem Gregorius lih.i. indiB,1%, Theioro
'tuor tomis imprefiis,fa in CodiceLucenfiregio legitur.Vte liConfiliario,
beiisautem id Dei pracipiunt Sacerdotes, vt fi qui ab Epifvopis.&c. nulla Presbyterorum , aut Diaconorum mentione ■p Cclefiafticis^vtilitatibusdefudantcs, Ecclefiaftica di>
X jgnum eft lemuneratione gaudere, vt qui fe voluntariis
faBa. .
obfequiorum neceflitatibus fpontefubiiduntidigne nofiris
prouifionibus contblentui.Qdiia igitur te i Theodorum,vi­
rum eloquentiffimum.Confiliarium noftrum,mancipiorum
cognouimus miniftetio deftitutum, ideo puerum nomine
Acofiraum natione Siculum, iuii,dommióque tuo daii,tiadique pracipimus : quem quoniam traditum ex noftia vo­
Cap. e x IV . {P ro feflio n em fu x conditionis, libe rti
luntate iam poffides, huius te neceffe fuit fctiptifc, pto fu­
E c c lifix faciant.
turi temporis teftimonio, ac robore largitatis, auftoiitate
Fnde («Concilio Toletano V I. c.f.le p tu r.
fu lc iri: quatenus Domino protegente, fecure eum femper,
T Onginquitate d fspe £t temporis, vt non pateat condi- & fine vilius tetraftationis fufpicione, quippe vt dominus,
JL tio originis. Vnde iam decretum eft in anterioii i vni- valeas golfidere. 2.
t ff Te.] A ddita efi vox ifia', fa exterafunt emndeu
uerfalis Concilij Canone, vtprofeffionera fuam Uberti Ec-
N e verb longinquitate temporis ohfcuretur conditio origi­
nis tempore fu x manumifiionis fcribant lib e rti profefimem,
quafe profiteantur de fa m ilia ejfe E c d e fix , f a ab eim tbfequkfenum quam rtcejfuros.
«,lefia debeant facere.-qua profiteantur fe & de familiis Ec­
ckfia effe e, fc eius obfequium numquam teliftuios. Vnde
his quoque nos adiicimus, vt quoties cutfum vita facerdos
liilpleueiit, & de hac vita migraueiit ,.raox cum fircceffor
«ius adueneiit, omnes Uberti Ecclefia,vel abeis progeniti
«bartulas fuas in confpeftu omnium debeant ipfi fubftituto Pontifici publicare, & profeffiones fuas in confpeftu Ec­
clefia renouarc : quatenus ftatus fui vigorem & ilh ob­
tineant,& obedientia eorum Ecclefia non caieat. Si autem
aut fciiptuias Ubertatis lua intra annum ordinationis noui
Pontificis manifeftaie contepipferint aut- profclUones renouare noluerint,vacua fc inanes chaííúla ipfa remaneant
k illi origini fus redditi, fint perpetuo ferui.
;* { I n MKÚOÚ.¡SignificaturCanon.Oq ConcilqToletam qMani,qut pr&ximo cap.refertur.Nam quartum illud Toletanm,quod fuit plemjhnum,in fequentibus Toletanis vo­
tan fo et vniuerfaleCoficUium ,v t in 3.0.1. fa j.f a in S .
ioncTlio c.t.3.7.ifa n : E t principio ipfim quarti Com lü
Epifcopi amm,qnomm genenle Concilium agimus.
ex Qriginali, vt intelligatur eumdem effe cui feribitur, &■
cui fit donatio.
2 { ToSidea'.] A p u d B . Gregorium hxc fequuntur. Ne­
que enim quemquam fore credimus,qui tam paiuam largi­
tatem pro tua ibi deuotione conceffam defideiet,vchent«
vllo modo reuocare : cum vnocodemque tempote & vere­
cundum fit k decefforibus bene gefta iefoluere,&
dum fit docere catetos in fua quandoque rcfolutonam p
ferre largkate fententiam.
rkinatt
Miferationis quoque intuku ferui Ecclefiarm
£ Í l . ff Miferationis, fapietamhtuitufirm
Edefiarum poffunt manumitti.
Vnde Gtegoriu» Montanx i , fa Thomx lia.3'
epifi.n.feu c .iia u
/-iV ra Redemptor nofter, t o t i u s conditor ciearar»,^
V -/hoc propitiatus humanam voluerit catnem
a Polyc.l. 3ait.11.Burch.li
libertinitas, c al patrocinio fubtrahat. d
tal.dtduBum eorum someutu confirmem.
a ahrnaleflcis. b ju o j.i6 .c .is . c al.Eflfeopali'leguntur.
i Jn fra ea d fro pm o , e al.mammijfo, ':
i.. S Polyc.1,3,th -i, h apefi é O r g . »
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
*
^
.
I
Caufa X IL Quaeft.
riui.vincülo f o «
F ‘“ ^
lubritroaj.mr ,fi h ‘ .
fubftitilitfetuitmis,in ea,qua
ptotuht,& IUS S "
i beneficio libértate reddantur.
jei confi jratione
Atque ideo P ‘
jtque Thomam famulos S.R.E.
nro’Idiumre,
cut,Deoad
utm.,adefetuimus, liberos ex hac die, ciuefque
Romanos effic «us om h
f o ! " g m a m Pateiiñ Notario fctfoendam diflauimus, 8c
; l r i ! manu vná cum ».bus Presbyteris p rm ju s , 8c tnbus Diaconis pro pleniífima firmitate fabfcripfimue,vobifnue tradidimus. Aflum in v r k Romana.
, f peculium. ] In vetufio Codtce epiJioUrm B. Oreü hibliothec» Faticítme legitur, periculum.
•
hem ferui Ecclefiarum publicis angaria non debent fa»
TT
Dc rebcs, fewls Sc niJfic!j s Ec-
/ O
clefijEj&enrum alienatione.
O lO
funt. Nemo poteft accufare, quia templum Dei adificatum
eft. Nemo poteft indignati, quia humandis fidelium reli­
quiis fpatia laxata funt. Nemo poteft dolere,qma in fepulturis Chriftianorum requies defanftotnm eft.In tribus ge­
neribus vafa Ecclefia efiam initiata confringere, confiare,
vendeaelicettopus eft, vt de Ecclefta myftici poeuli foimi
non exeat; ne ad vfus nefarios facti calicis myfieiiuoi
transferatur. Ideo intra Ecclefiam primum quafita funt
vafa,qua initiata non effent: deinde comminuta.poftrem»
conflata,pet minutas erogationes dsfpenfata egentibus»
captiuotum quoque pretiis profecerunt. Qubd ft defunt
noua, 8c qua nequaquam initiata videamur, in huiufmodi
vfus,quos fupra diximus,arbitror omaia pié poffe couetti.
Cap. L X X I . ft^ Non parietes templi ornare,fed
pauperibus prouidere ,¿loria
Epifcopi efi.
Item Hieconymus ad Nepotmum^ de vita
“cap. L X i X. ft Serui Ecclefiarum fwhlicis angariis
Clericorum,
non fatigentur,
Fnde in Concilio Toletano I I I . c .z i. legitur.
Lotia Epifcopi eft pauperum inopia b prouidere,ignscclefiarum I fciuos ¿,8c Epifcopotum, vel omnium
Clericorum á iudieibus, vel afloribus publicis in díuer- U tminia facerdotis eft propriis ftudtre diuitiis. Nartis iti
fts angariis fatigari dolemus. Propter quod omne Sonci- paupere domo, 8c in tugurio rufticano,qui vix milio, & ci­
lium á pietate gloriofiffimi Domini noftti popofcit,vt tales batio pahe rugientem fatutate venttem poteram, nunc fideinceps aufus inhibeat: fed feiui foprafctiptotum officw- I milam,fc mella feftidio. jtem paulb inferius. ^ Multi adifilum in eorum vfibus vel Ecclefia laborent. Si quis verb ' eant parieies,8i: columnas Ecclefix fubtrahuBt c,matmofe
iudicum, aut aflorum: Clericum, aut feruum Clerici, vel [ nitent, auto fplendent laquearia, gemmis aliare diftinguiEcclefia, in publicis, ac priuatis negotiis occupare volue­ ¡ tut, 8c miniftrorum Chrifti nulla eleftio eft'. Neque verb
rit, a communione Ecclefiaftica, cui impedimentum fecit, mihi aliquis opponat diues tn ludaa templum, menfam„I lucernas, thutibula, patellas,fcyphos,mortariola,& estera
efficiatur extraneus.
I ^ Ecclefiarum.] In cxteriis huiusConcilq exempla­ ex auto fabrefafla.Tunc hac probabantur á Domino,quan­
ribus imprefiis, manufcriptis,qu» collata fient, & apud luo- do Sacerdotes hoftias immolabant,fc fanguis pecudum erat
mm legitur quemadmodum apui Gratianum: pr»terquam i remiffio d peccatorum; quanquam hac omnia ptacefferint
in editione quatuor tomorum, & Codice Lucenfi regio., in ' in figura, fcripta autem funt proptet nos, in quos fines fa.
quibus initium capitis zt.fic habet. Quoniam cognouimus culorum deuenerunt. Nunc vetb,cum paupertatem domus
in multis ciuitatibus Scclefiarum fetuos, K Epifcoporum, fua pauper Dominus dedicarit, portemus e crucem fj& divel o.c.a.i.v.atp. in diuerfis angariis fatigari, omne Conci­ I uitias lutum putabimus. Item ibidem in extremo, Asako.g
lium, fcc. E t hic quidem nulla faBa eft rnUtKtio ■■alia verb, quidpiam tapete, furtum eft; Ecclefiam fraudate, factilein quibus omnes Conciliorum Codices concordant, funt gium eft : k accepiffe, quod pauperibus erogandum fit , Sc
efurientibus plurimis, vcl cautum elfe velle, yel timidum,
emendata.
Item pro alimonia pauperum,pro redemptione captimrum aut, quod apenilSmi fceleris eft , aliquid inde fubtrahexe,
•omnium ptadonum crudelitatem fuperat. Item eiufdem ad
res f acras diñrahi licet.
Paulinum h,de infiitutione Monach. ^Crates iile ThebaCAP. L X X . ^ Res facr» quibiu cx caufis alienari
■nus, homo quondam ditilfimus, cum ad phiiofophandum
debeant.
Athenas pergeret,magnum auri pondus abiecit; neque puFnde Ambrofius ait lib.i.de officiis, c.a 8.
tauft fe fimul poffe & virtutes, & diuitiaspoifidere. Nos
' Vrum c Ecclefia habet non vt fetuct, fcd vt eroget, & fuffarcinati auro Chriftum pauperem fequimur,8e fub prs'ubueniat in neceifitatibus. Quid opus eft cuftodire, textu eleemofyna ptiftinis opibus incubante*, quomoda
quod nihil adiuuatfAirt ignoramus d, quantum auti,atque poffumus aliena fideliter diftribuere, qui noftta timide reurgenti de templo Domini Affytij fuftulerunt ? Nonne I fciuamus ? Plenus venter facile de ieiuniis difputat. Nom
melius conftat Sacerdos propter alimoniam pauperum , fi Hieiofolyinis fuiffe, fed Hierofolymis bene vixiffe , lau­
alia fubfidia defi nt, quara fairilegus contaminata afpoitet dandum eft.
boftis. Nonne diflums eft Dominas, cut paffus es tot in.
Item largitate etiam Epifcopi ftipendium de rebus Eccfix
opes fame emori ? Ec certé habebas aurum , vnde e mini'- fi» Clericis dare licet; cuius profefiio fub precari» nomine
ftraffes alimoniam.Cur tot captiui dedufti in commercium '\fieri debet.
/fiint,nec^redempti, ab hofteoccifi funt íMelius fuerat,vt
vafa viuentium femares, quám raetallómm His non pof­
C AP. L X X n . ^ Q^i beneficium ab Ecclefia dceefito
fet refponfum referti. Quid enim diceres! Tiinai, ne tem­
eius profefiionem nomim precari»
plo Dei ornatus deeffet ? Refpondcret, aurum facramenta
.fatiat.
non quarunt,neque auro placent, qua auro non emuntur.
Ornatus factamentotum,redemptio captiuotnra eft:& veré
Fnde in Concilio Toletano Vl. c.q,
illa fimt vafa pretiofa, qua redimunt animas á motte. Ille
vetus tliefaurus eft Domini,qui operatur quod fanguis eius r-S-pe I f it , vt proprietati originis obfiftat longinquitas
•operatus eft. ¿poflpauca. Nemo enim poteft dkere cur
^emporis,Quapropter prouidetftes decernimus,vt fi nuis
pauper viuit? nemo poteft queri, quia captiui redempti Oeteorum i ftipendium de rebus Ecclefia, caiiifqHara
E
A
a al.Montanum, b Lib.S.Capit.c.i»». Im p .}. C.13Í)
c Poly.l.S.tit.10.Iu o ,p .i.c,lio .A n f.l 13.C.28.
d 4 '% . t 4« e al. vt. (in vulgatis figebatur,in captlumUm duBi.] g nec redempi? Cur m ab befíe,]Orig,
Epifcopi percepit fergitate, fub precaria nomine debesi:
a
b aUuibus. cfubfiruunt. vera fiB k,
fi al.redemptio, ^al.cogitemus. t i.Cor.io.
I ’ 3-i.i.t.i.o, h Epifi.i
Iw p ri, *.572.
f?*
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
De rebus acquifitis poíl Ecclcfiaftlcum officium,. & cuius c s fint.
619
«rofeífionem fciibcre: vt nec peí tennonem f. diuturnam
iaiudidum afferat E c c l e f i a & quacumque in vfu perccberit debeat vtiliter laborare: vt nef res dmini mris videaíut aíiqua occafione negligi, & fubfidium ab Ecclefia, cui
defetulunt,percipere poffint Clerici. Quqd fi qms co­
tum contempferit facere, ipfe fe ftipendio luo videbitur
D ecreti Secunda Pars.
Ecce ofhnfumefi, q
ism
o
d
ore
sEcüéfifln,
fiint,fa co
n
fla
rehs, q
u
ib
u
sdatxfuerint.
Q J & S T IO
, ^
IU .
clericorum.] In CodiceConcHiomm Lucmftngio ' • K i r 7
ordinationis nih;
J.S.
habere mdebantur,qmd de hts fieri debeat, o u Thll
i
fequitur, vt aliaiura quarumlibet perfonarum.
ReUgimk quoque intuim ea , in quibus Ecclefix detri- Ordinationem fuam inuenijje nofcuntur.
memum r m patitur, monafieriis tradi
Gap. I. { Dehis qui primum nihil habentes ¡tempere
fux admintftratmis aliqua acquirunt.
Gap. L X X 111. f licet religionis intuitu res
Ecdefix alienare,
D ehis itafiam um efi in Concilio Carthaginenfi 31 j p
fnd e in 111. Toletano Concilio, c.^degitur.
cap. i 9 slI b¿Epifcopus
Epiicopus vnam odee patochianis
p a t o c m a m s Ecclefiis
f i c t i c m b fuis
lu ia u
monai u n ..
fierium dicate voluerit: vt in ea Monachorum regulari. | pLacuit b vt Epifcopi,Presbyteri,Diaconi,vel quicumque
ter congregatio viuat, hoc de confenfu Concilij fui habeat X Cletici, qui nihii habentes ordinantur, & tempoie Epif
iicentiam faciendi. Qui etiam fi de rebus Ecclefia pro eo- ¡ copatus, vel Clericatus fui agros, vel quacumque prsffij
imn fubilantia aliquid, quod detrimentum Ecclefi» non nomine fuo comparant tanquam rerum Dominicarum in.
exhibeat, eidem loco donauerit,fit fiabile. Rei enim bona fefionis crimine teneantur, nifi admoniti Ecclefia eadem
ipfa contulerint. SÍ autem ipfis proprie aliquid liberaiitt.
¿atuenda faiiftum Concilium dat confenfum.
te alicuius, vel fucceffione cognationis qbuenerit, faciant
inde,quod eorum propofito congruit. Qiiod fi a fuo propo,
C
. L X X IV .
ff N o n v i m quinquagefmam partem
lito rettorfum exoibitauerint, honoie' Ecciefiaftico iureru m Ecclefix, monafierio,quod con B itu it
digni tanquam reprobi, iudicentur.
Epifcopo licet, conferre.
/«)» ex Toletano 1 X. c-5.
Cap. I I . {Deminifiris,quinulta-Ecclefixoccafione,
0na c rei dare eoniultum d , k prsfentis Habetur vita
fed fui vtilitate,aliqua acquirunt,
fubfidium.fc aterns remunerationis expeftaie cernitur
pramium. Quifquis itaque Epifcoporum in Parochia fua
/iem ex Concilio Tblctano IX .04.
Jlionaflerium conftruere forte voluerit,& hoc ex rebus EcdeCa,cui prafidet, ditare decteuerit, non amplius ibidem,
quam quinqiiagefimam pattem dare debebit; vt hac tem. Q Vicuroque de facerdotibus, vel miniftris pro fui vtili­
tate , atque amicitia, vel praftatione, aat quocutiqtie
peramenti aquitate fetuata,fc cui.tdbuit,competens fubfi­
dium conferat,& cui tollit, damna gtauia non infligat. Ad modo, aut per fcriptura feriem aliquid meruerint a quoli­
Ecclefiam veib qua raonafticis non informabitur regulis, bet percipere,!» rebus Ecclefia non poterit numerari; fed
aut quam pro fuis magnificare e voluerit fepultutis, non quod exinde voluerint facere, ipforum voluntatis arbitrio
ampiius quam centefiffiam partem cenfus Ecclefia, cui fiibiacebit. Quod fi hoc poft eorum mottem inordinatum
prafidet, ibidem confeirVitcebit:ca tamen cautela feruata, fortalTeremanferit, Ecclefia cuipraiuit,veiffiimfteiesti« vnam tantummodo, qua placuerit, cx liis duabus, rcmu- tit,hoc fibi in perpetuum vindicabit.
Ecce qubd illa, qu x non ex officio Ecclefitafiko ,fed tx ali­
«eiationem f affumat.
qua prxfiation e fu x v tilita tis lucratus efi, potefi dan qm­
bus v olu erit.
Gap. L X X V..ff Iu re proprietatis res E cclefix monafie3. pars-. Sed quxritur d ehis, qux fihi commmmrmm^
riorum xdificiis tradere licet.
Ecclefia, vel fequefiratim pro remedio animx offenmwr,m
Item Gregoiius //¿.j.iVri/ff. 11.epifi.iq.Gratlofo
de tertia parte, quam de rebus Parochialium Ecde urm
'Suhdiaccno.
^ ^ i . * 4 /iiMsi-ncvp niAj.hüriuolUiEfi^'
W Eligiofam g vitam eligentibus congrua nos oportet flL:
i/vconfideratione profpicere, ne cuiufqua neceflitatis oc­
Cap. I I I . ff De Pcntifióhu!, quibusah(x trm k
cafio,aut defides faciat,aut robur(quod abfit )conuerfatio■ v e lc u m E c clefia , v e l fequefiratim r'....
Jiis infringat, .idcirco prafenti tibi auftoiitate piacipimus,
dimittitur.
quatenus domum pofitara in hac vtbe, regione quatta,m.vtalocum, qui appellatur, adgallinas albas,verhortum iuris
S.R.E.cui auftore Deo prafidemus,in qua Campana quon­
D e his ita diffinitur in Concilio Agathenii,
dam vxor I Patritij raanfilíe dignofcitur, fimul & hortum
atque hofpitia, qua intra eandem domum ianua concludit, pontifices d, quibus in Summo Sacerdotio conSi
e x t r a n e i s e a l i q u i d , a u t c u m E c c l e f i a , a u t leque
Elora 0 Abbatifla debeas tradere proprietatis iure procul­
dubio poffidendamin qua domo monafierium Virginum aut dimittitur,aut donatui(quia hoc ille,qui ““fe'.’** jf,.
(to i cum Congregatione fua habitate poffit)Chriflo queat demptione anima fu», non pro commodo facerootis • ^
Miuuantc confiitucre:& i tam ipfa, quam qua in eius loco,, re probatur) non quafi fuum proprium, fed quali ^im
nonoreque fuccefferit, pradiftam domum-, fc hortum cum Eccclefia inter facultates Ecclefia
Ecclefia
oninibus ad fe pertinentibus (ficut diximus) quieto,incon» ftum eft, vt ficut Sacerif^s habet
eft,ita &■ Ecclefia habeat,qubd relinquitur facer
kat poffidcm ”
Ptotatisreonffleratione conceifa vane quidquid per fideicommilfum aut facrerdoti.,
: l't aliquotm ñ o U r im editionibus , fa non- fia fortaffe dimittitur,cuicuraque alij poflmodum p
,
m n efiifi'a diB io. Im v etu B o rum id inter facultates fuas E c c l e f i a coroputar?-, aut
b ifid a ru m C od m legitur , quondam Dere non poterit.
S
a p
5
a E t in Moguntim fub Rabant,c 8. b Bure
aal. retentionem, b/feop 5.c .i«8. c j m a.3. cliyo .,""' c.iio.Iuopar.r.c.96.Pdn.l.z.c.3i. c a .teneant •
á Extra de teflam.c.reqmfifiis Burchdib,i>('‘ P
Á'aUonftlmm.tal munifican. U l . remLerandam.
%*attJ§U ‘S.Cii h .sim ua legebatur,eiierHf i aLvt.} Orig. , c.3 3 i.eal:exm neisdm hiX ittf
^ jjj^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
■
él! Caufa X II.
CAP.
8 zv
IV .& V.
IV. ^Epifcopusterikmpartemfibidebitm
Q J i¥- S T 1 0 V.
Efiamenta verb m n licet ek conficere, nifi de rebus ( n priis.
Item ex Concilio Toktino lX .c.6 .
C
. I.
! Qtpomodo ie rebus Ecclefix liceat teftari
T7?ifcopus «, ii tettiampartem, quam de lebus parochiaSacerdotibus,
iiSlium Ecclcfiatum fanñione paterna fibi debitam nouit,
Vnde Gtegoiim fcribit Deufdedit i Epifcopo a,
au: ipfi Eccieíj,», cuius res eíTe patebit, aut alíeri Eoclcfi»,
l. ¡0. epifi. 41.
quam elegir, confcne decreuerit, & lícitum mancar, & fe.
Vlli dubiuta eft, quia ficut Sacerdotibus tes in Epifco­
KuocabiJe robut eius fententia fciat,
patu acquifitas nulla eft alienandi licentia, ita de hisj
quas ante habuerint, quidquid iudicare voluerint, non vetantui.ltaquc kaieinltatem tuam tempore,quo ad nos fuit,
q v a s t i o
I V.
queftara effe lecolimus, quod qusdam mobilia i qus ConQ r U autem quxrim rfi defuis & Ecclefix rebus aliqua ftantius deceffoc vefter Luminofs ancili» D ei, filis frattis
dcquififemfcumnr, cui proueniam ,ttad}fpnm r in fui, tefiamenti ferie , legati titulo reliquit iam Epifcopus
acquififfet, decteuifleq* nos, vt fi boc conflaret, nullum
eodem Concüto Toletano 1 X.c.4»
ex bis Ecclefia veftra prsiudicium pateretur. Quod & vos
oportet recolere, &iiioleftiam aliquam prsdiit» ancili»
CAP. I. ^De h¡s,qui defms,0 Ecclefixrebusaliqua
Dei non facete, nec
cognitione de his,qu» polfidet,
aequifiuife nofcuntur.
Acetdotes b, vel quicumque illi funt, quibus Ecclefiafti- quidquam auferte.
I ! Deufdedit.] A n te a legebatur,Lmidio. Refiituta efl,
camm lerum cura comituífa e íl, quscunque adminilirationis fu» tempore emerinc, fi de tebus propriis vel vile, infcriptio ex O riginali, qux infcriptio integra efi_fupra ead.
vel carura habuerint, ad Ecdéfi» nomen cui pr»funt,char- 5.2.c-rci tn Epifcopam.Illud enim caput hoc continetur.
i e^Mobilia.¡¿nOriginaliimprefo}0manufcriptoefi,itntaiumconficeieinfttaraentapiocurent;non enim conuenitjVt Ecclefia, quem fufcepit extraneum efficiat in alieno mobilia,feci non efl mutatum propter Doiiortm fcripta non­
diuitem, & in fuo letineat fiaudatorem. ^H i vcrb,qui fua­ nulla vero alia f m t emendata,
C
.
.
^ De eodem.
rum retum ncsícuntut habere compendium , ex omni re,
Idem l.4.epifl.zi,feu c.S6.Cypriano Diacono,
quam poft ordinationis fu» diem vifi funt acquififfe, fiue
nulla, fiue aliqua fmt inftrumenta confeéla compenfatione ^B itum Theodori Epifcopi dikftioiiem'tuam iara cre1 tam iuiis fui,quara Ecckfiafticatum reruní habita, fi fe i_/dimus cognouiffe Sed quia ipfe teftamcntuttt dUitas
vtriufque quantitas exsquauerit, inter Ecclefiam & dece­ condidiffe,fubtilitet te(ne quid de tebus Ecclefi» fus confumpliffet) oportet inquirere. Et fiquidem eum exinde siidentis haredes »quo iure conquiíitio pertinebit.
I ffiC on\pen{iúone.~]InConcilk'ipJo,cum vetufi!sexem­ quid incongrue minuifte didiceris,ita age, vt res ipfe ab eo
plaribus coU ato,le¡m r,com penhii tara iutis fui, quam Ec- cuius intereft, modis omnibus reparentur.
C
.
I.
Monafieriis ab Epifcopo confenintur,
ílefiafticarum rerum habitudine.
remeari non debent.
S i quis vero pro compendio fm rim rerum, Ectlefixrebus
Item Gregorius Mariniano Epifcopo Rduennati,
detrimentum intiUerk, vel f i occafione rerum Ecciefiafiical-S.epift ife u c .ia t.
rum in rebtu propriis detrimentum paffus fu erit, vkifiim
Q Via loannes quondam deceffot tuus r , dum viueret,
qm lucrum fentiunt,detrimentum patientibus refarciant,
fepius a upbis expetiit, vl ea, qu» in Monaftetio illo
C a p . h . ^ Rpfarciantur detrimenta Sacerdoti, vel
contulerat, quod iuxta Eccleiiam S, Apollinatis ipfe conEcciefix qux alterius occafione aliter
fttuxerat noftta dcbuiffemus auftoritate firmare, k nos fafenferit,
ftuios hoc effe ptomtfimus, fraternitatem veftrara neceffaVnde in Concilio Btacharenfi 111. c. 8 legitur.
^Vicumque-fub hoc negledu res diuinas laborare diftu- lib duximus adhortandam,vt nihil de his, qu» illic contu­
V¿letit, placito fpecialidifttingendus eft,qualiter fi de re­ lit,atque conftituit,aliquo modo patiatur imminuiffed em­
bus, feu augmentis Ecclefi», qusftum laboribus fuis pro­ nia fitma ftudeat ftabiiitate.feruari. Huius igitur Monaprie auxit,8c ex hoc Ecclefiafticis iebus,aut negleftum la­ fterii, 8c collaarum illieretum, quia in teftamento, quod
boris exhibuit, aut minorationem, vel perditionem indu­ condidit, feciffe nofcitur mentionem, fciendum vobis eft,
xit, quidquid in tebus Ecclefi» minuit, illi teftituat, ex cu­ non ea nosideb confirmaffe, quoniam fupremam eius feius rebus, atque fuffragiis fuos conui&us fuetit ampliaffc quimur voluntatemtfed quia ci hoc (ficut diximus)viuent|
labores. Qubd fi aliquid pro vtilitatibus Ecclcfis,aut fub- promifimus. H ic itaque ii follicité fraternitas veftra tmpleU
«. qu» in tuprafcriptoMonafterio
r . ..
- . coaI
■ftanti»expendit, autdifpendij, vel perditionis quidpiam te feftinet:quatenhs &
pertulerit, ffhoc comprobari potuerit, totum illi á rebus ftituitjSt» nohis funt firmata,feruentur,8c iUa,qu» in dam­
Ecclefis eiufdem reformabitur, pro cuius vtilitate id ex- num dari, vel fieil per teftamentum fu» decreuit Ecclefis,
nullam,prohibente nempe lege,obtineant firmitatem.
pendiffe probami.
S i vero de rebus Ecclefix tantummodo aliqua acquififfe
J ^loannes quondam deceffor tuus.] Hxc verba nonfunt
nofcuntur , 0 ad nomen Ecclefix inftrumenta debent com­ hoc loco apud B.Gregorium,fed ex fuperioribus huc coportata,
ponere, nec alinmbus potertmt illa donare.
C a p . I I I . ! D e bis,qux Sacerdotes em unt, ad Ecciefix
C ap . IV . Qux ante fuam ordinationem, vel pofi,
nomen fcrm iira m faciant,
bxreditm a fuccefiione acquifiuit Epifiepus,
Vnde in Agathenfi Concilio, c.54. legitur.
cui vult, derelinquat.
pEesbytcr c, dum dicecefim tciiet dc his, qus emetit, ad
/rem ex Concilio Hifpaknfi.
i Ecclefii nomen fciipturam faciat.aut ab eius,quam te­
! 5 « etUm citant Burchardus, 0 Iuo, 0 in Elifpdenfi
net, Ecclefis ordinatione difcedat.
primo habentur nonttHa ad hanc rem facientia. Se integrum
! Cay.tt hoc ab /uoni etiam 0 auBore Pannormix cita­
caputhahetur inCondiio P a rfie n R .l.i.i.t4 .0 in Capnuidtur ex Agathenfi.in quo extat.fn Decretalibus vero,tk.de
■ribus,l. s . c . 1 7 5.profertur inter alia decretaCodfdUarifierfit,
pecul.Cler. tx Condi, Arelatenfi, 0 apud Burchardum,0
ixum c abiiinc, i< perpetuo manfiirtira efle decrein prima colieBione Decretalium ex Concilio Araufico.
uimus, vt Epifcopus rebus fui iuris, quas am ante
E c c lefix niinqum poterit.
T
a p
N
S
a p
a p
i
i
i i
F
a iu o K2.C 171 b l u o p . i - c 1 6 9 . c E x t . : ' ; pecul.Cler^
{.Presbyter. £urcb.l.i.c.ii9.Iuop.3.c.»yP ann.i.2,i,iu
_a alDeedato. 'hfupra ea.q.z.c.resh Epifcopam.Poly-1.4»
t h , i S . 8£»w b ,?.t,c.ai4.i}{0p .5i.5i8.
Epifcfi
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^
D e teftamentis > & q u an tb petfoni»
E ccle iiafticis teftan lic c a í,
TDÍfcoPStum , aut cettc
Epftcopatu hsteditaria fucceffim ie acquifiuit, fecundiun aufleritatem canonicam quidQuid vult faciat, & cui vult,eas conferat. Poftquam autem .
Epifcopus faflas eft, quafcunque res de facultatibus Ecclefite aut fijo,aut alterius nomine, qualibet conditione comparaucrit.dccreuimus.vt non in propinquorum,fuotum,fed
in E cc le íií.c u i prseft, iura deueniant.
D ecreti Secunda Pars-
0 2 ,^
q T a 7 7 7 o~T
Q FM priori E cclefi» h»e omnia iure peyrBu,„j ,
aBores hu argumentis probare contenij^^jf
vnamqesarnque baptifmalem Ecclefiam habere L 7"-^ «
De rehus vero Eeclejkfiicií teflari licet Epifcopo, j i M»- legitime afimatam,ficut¿ parochiales EccUfi»
rochas fibl difinbmas.
’
tmciem de propriis reJiitMt.
Cap. V. ft Quomodo poffmt effe rata,qu» de tcclefi»
proprietate tejiamento legantur.
Fnde in Agathenfi a Concilio, c. $i -fktmum efi.
I ¿ Epifcopus condito teftamento aliquid de Ecdefiañici iutis proprietate Icgaueiit, alitei non valebit nifi tan♦undem de iutis pioptij facúltate fttppleuerit
i.pars.ittíf Epifcopus,vel quilibet ex gradu Ecclefiafim
inteftam defunBus fuerit, nec aliqui inuenti fuerint, .qui
ture cognationis fiicoedant, Ecclefia fua ti fuccedat in integrummec licebit alicui aliqua ex rebus eiusprafumere.
S
Cap. t i . ^ EpifeopointefiatoEcckfiafuccedat
in integrum..
Fnde in Tanaeonenfi Gonciliojc.i
efi.
rlc u b i defunflus faetit Epifcopus inteftatus; poft defunOflioncm eius i á Piesbyteris, & Diacenisde lebus ipfius
inuemaiiumfidelttei confctibatur, á minimo vfque ad maijmmn, id eft, de vtenfilibus, vel de omnifupelleflile: ¡ta
tamen,vt fi quist^inde velprsfumpftífe aliquid,vt occulté
fuetit tulifle conuiñus, fecundum farti tenorem reftituat
vniueifa.
I ft Dcfunflionem cks.] A ntea legebatur, hanc diffini«onem. Emen^jum efi ex variis Conciliorum editionibus,
¿ dttohus Codicibus F a tk a n is:¿ quemadmodum nonnul­
la alia. Jn Codice autem iueenfiregio legitur, poft difpofiTicnem eius.
GAP. V I I . _
ftDeeodem,
Item ex Concilio Tribuirenfi.
Vicumque c exgradu Ecclefiaftico fine teftamento, &
fine cognhione-decefferit;hsteditas eius ad Eeclefiam
TOi defeiuiuitijdeuoluMui. Similiter de Sanflimonialibu».
f Burchardus etiam J ¿ luo citant capitulum hoc ere
ConcilioTrihurienfi,<mipr»fmtArnulphHs,Sidin ee,qmd
extat,non habetur. SimiUima leguntur apud lulianum artr
tecefoM m :nouellat}i.c.ti,'
Q
e A V S: A X I I L
GAP. I. ft
Ecclefias.
Fnde ^im fnofiapaSeuero Epifcopo,epifi.i.
cclefias 4 fingulas fingulis Presbyteris dediiiius •
chias, & coemeteria eis diuifimus: & vnicuique iJ ! I*
prium habete ftatuimus; ita videlicet,vt nullus ahetiusM*
lochia terminos aut ius inuadat : fed fitvnufquifquefiii!
terminis contentus, & taliter Ecclefiam . & plebe® fib*
commiffam cuftodi«t,vt ante tribunal sterni iudicis ex om
nibus fibi commiffis rationem reddat; & non iudicium fed
gloriam pro fuis aflibus accipiat,
’
In dioecefi autem defignata quxcumquéprxdia coluntur,
prouentus decimationum baptifnaliEcclefi» afiignatus de­
bet folui.
Quia, ergo ¿ p r x d ia h»c, intra terminos mfir» d im ft
continentur,¿ prouentus decimationum nobis legitime alii,
gnatus,ntfirxEctlefiixperfoluendus efi.
1.
pats, H k ita reffondem. Decim» h i Deo confiim»
funt per Moyfem, vt perfoluerentur a populofiliis H u i pn
minifierio in quo deferuiebant ei in tabernaculo. Non accipiebknt fia le u i decimas,nifi ab eis,pro quibus offereÚtpreces,¿ facrificia.Qtfia ergo nosferuimusDomim in taberna,
(ute,offerende pn ifiis preces, ¿ facrificia, ¿ ipfi debent no­
bis perfolum decimas,¿ primitias. ftltem,cm decim» da­
rentur filiis Leui ntn eleBkne offerentis perfoluebantm, vf
contemHo Leuita,qui fecum erat, ipfe eligeret, cui vellet de­
cimas dare.Nam diBum vefi. [Leuita qui tecummoratur,&•
intra muros tuos habitat, comedet eas.] Ideo exfingulis tri­
bubus ciuitates ad habitandum acceperunt :v i vmqu»que
tribus illispesfiilueret decimas,qui fecu erant. Nam Moyfes
pr»cepitfiliis}frael{ficut legitur á'inDeutemomk)In loco quem elegeritDominus Deus vefier, vt fit nomen em in­
eo,illuc omnia,qu» pr»cipio conferetis,hohcaufia, & hofttm
¿ decimas, ac primitias manuum vefirarum, ¿ quidquid
pr»cipupefi in muneribus vefiris,qu» vouifiis Dmino. Im
epulabimini eoum Domino Deovifiro, yos,¿fik..& Pfi*
veftr»,famuli ¿ famul», at^Leuita,qui in vrbibut 'witff
commoratur,.Neque mim habet alidpartem,atquy poyepioq
hem iUter v o s ]¿ infrd.ftfDecmam frumenti,vm,& w®»
iui,primog»nita armentorum,¿petom m ,¿
ueris ¿ fiin t e o f f e r r e v o l u e r i s , ¿ primitias nanuun m rum coram Domim Deo tm, comedet ea in loco,
.
gerit Dominus Deus tuus, tu , ¿ filiu s tuus, f . P f l
feruus ¿famula,atque Leuita,qui manet
Quia ergo nos intra muros vrbis iftorum fedemus, fif
habitatione iunBi fumus , rite ab a i s decimasacci^
h e m ait Propheta e [ Prodmensfcenum iumentti
E
,
Hxcefiani smufiam haptifmalis Ecetefiie cladi­
bu s bellorum prefii, hofiiti metu compulfi,domicil,Ufua trarfiulerunt in aliam diceteftm: pradia
uamen antifia non defitrtmt colero;ceeperut per' olueredecmas illi Ecclefi», in cuius dioecefim
tra n fim in i;¿ apud eam fibi etegerutfepulturas. TranfaUis
quinquagma annis. C lerici, auibus quondam perfeluerant
df cimas,cfapermt mouere e¡u»pmem.in eos,qui ab ifiis accigiunt i.grimitias, ¿ decimas: veniunt ad caufm ,
J Modo primum qu»ritur, f i illi quarum domicilia fm t in
dioecefi hmus baptifmalis Ecclefi», debeant perfoluere -apojklusg. [Communicetaufe is,qui
decimas. iSi Ecclefi», ¿ celebrare fuas exequias apui quife catechizat in omnibus'honis,] Hoc G f
j/;" '
.
,
«¡-««li
Xus
in qua quondam hxc fiebant apatenti- probatffeeialiterfibi deberifumptus, qm"
firauitfiicotis; Si nos vobisffinmalia fem nout fa ^ ¡ ¡ ¡
-H..Setmd<) , an prxfcriptione temporis, ius percipiendi deef efi,fi nos carnalia vejira metamus? Item »jS t a ijr
,
mas, ¿funerandi tollatur.
J e.
fo Burchardus l.\ .C.ZS.1.1U» l.i-c.7);Pann.l.z.c.4,i. b'N um .si. «
d
D eut.iz. e P fal.io). i al.eutn. S.GMAtM
kfaiCsr.3, i ibidem...
vefir*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
)
íij
Caufl X III.
- r je f l r x p a n id p e s f m t , q u a r e m n p o t iu s m
, 0 t v in e a m , 0
Dc Dcciraís.
Qu»fl:. n,
\ ] It m
,{ Q iih
p ía -
d e f r u B u e iu s n o n e d t t f ] N o s p i a n u m m m
q u u n t . V o s e rg o r e c e p t a m e r c e d e v e f i r t o p e r ls I n i j m t i d m i i
q u u n t. V o .
o b la t io n ib u s ^ , 0
a lH s o b f e q u iis , q u x p ro f r t r U u a lib u s ,
”
•
q u x i
v o b it a c c ip i u n t q u o t id ie d e f e r u n t u r , p r o u e n ie n -
'V Í n e a m , 0 v o s v í i l t i s f r u B u s e iu s e d e r e f it e m p r x c e p it a D o ­
te s_ f r t i B u s
m in u s p e r M jp f e m , v t n e m o m h e a t f a k e m i n a lie n a m m e f
v o s v u l t is f a lc e m in e a m m it m in u s
f e m . f i x c m e f i i s n o f i r a e f t , 0 w , ^ u . . . . . . ¡ ....................
^
te re
:m « s
? ¡te m
h .[ N o n
boues
q u it e .
^
re n t ,0
, 0
p r im it ia r u m
n o b is
D o m in u s d if c ip u lis f u is
r e lin ­
, v t com ede­
b ib e r e n t e a , q u x a p u i a u d it o r e s f u o s e r a n t , f e d n o n
a llig a b t s o s b o m m t u r a n t i . ] N o s f u -
c r i m a n t e s : v o s v u l t i s ' a llig a r e o s n o f t r u m
i u f i t e is , v t d o m in o s d e d o m ib u s f u i s e i k e r e n t , 0 r e b u s f u a
, 0
f r o lia r e n t .
d e n o ftra
d e c im a t io n u m
fu m p rx c e p h
t r it u r a v iB u m
v o b is
q u x m ts f
It e m
A p o ft o lu s
N o n f a c ile
i n u e n i t t i s , q u i t a l e s h o jp it e s l ib e n t e r
f u f c ip ia n t . M u s i n p e r a , ig n is i n f i n n , f e r p e n ¡ in g r e m io m a l i
■ c - [ Q u i a lt a r io f e r u iu n t ,d e a lt a r io v iu a n t . ] S e d n u n q u id d e
f m s re m u n e ra n t h o frh e s .
-e o ,c u i m n f e n m n P .it e m [ Q t t i in f a c r a m
. e r a r io p a r t ic ip a n t .] S e d n u n q u id c u m
V n f i e in p r o u e r b iis d t c it u r . [ Q a r í
o p e ra n tu r,c u m f a .
if e r p e n t e m
illo ,in q u o n o n o p e ra n
n u t r it , p e r c u t ie t u r a b e o .] T a l e s in u e ..
n ia t is v o b is h o f i t e s , q m l e s n o b is e f e v u l t i s . N o f u f f ic it v o b it
t u r iN o s f e r m m u s a lt a r k . - v o s e ip a n k ip a r e v u l t k f n o s v e r b
v a c u o s ,0 in a n e s d im it t e r e q u x r k is il t e m
in f m u f m
e d e re 0
A p o ft o lu s d [L a -
b ib e r e q u x in
d o m o n o f ir a
fu n t , d u m
f r u B u s o .h la t k n u m p e r c ip it is , e x q u ib u s
q u o t id ia n o s
v iB u m
0
v e f lim m
. h o r a n t t m a g r ic o la m o p o r t e t p r im u a c c ip e r e d e f r u B i b u s f m : ]
v o s a u t e m e c o n t ra q u x r h k W o s f u m u s a g r k o l x la b o r a n t e s :
v o s p r im u m v u l t k
p e r c ip e r e d e j r u B i b u s n o f t r is f im m b n o n
p r im u m : q u ia n e c v l t im u m
¡ h a b e a t is j
' m n
c o n t e n d it is : v t p r o v o b is v id e a t u r d iB u m
to tu m
v fu rp a re
,f r u f t a t im
A p o f l o l o h d e b e t is
v u lt is q u ia im it a t io n e s
d o m o n o ñ r a e x p e lie r e , 0
n o b k r e lin q u e r e v u lt is . A p r i o - ■
r i b u s e n im in c ip ie n t e s p a u l a t im f e r p k k , 0
q u ib u s c u m
lu p u s
e fe
c o n t e n t i: f e d
e iu s n o n e f i k : f e d p o t iu s n o s d c
r e b u s n o f ir is n o s p e n it u s e x p o lia r e
c o n t e n d it is , d u m
n e c e t ia m
q u e r e v u lt is .^ V t
a u t e v n i u e r f a l i t e r o m n ia c o llig a t u r , c u n B a ,
q u x p r o v o b is in d u B a f m
e o ru m
d e c im a t io n e s n o b is r e l i n ­
t f i u e d e la b o r a n t e a g r ic o la f i u e d e
■ c o m e d it a g m m . [ t e m . e [ Q u k m i l i t a t f t i p e n d i k f u k v n q u a m )
e o ,q u i f u is f t ip e n d iis n o n m ilit a t , a d h u n c a r t ic u lu m
q u k p a f c k g r e g e m ,0 d e l a B j e iu s n o n e d it i] N o s m ilit a m u s :
VO S f t ip e n d ia
. 0
n o ft rx m i l it ix v o b is q u x r it is . N o s g re g e m
p a f c im u s : 0 v o s la c e iu s 0
la n a m
p e r e t ft ,d e a lie n o la b o r e v i B u m
q u o d n o n p o f ik . !
(t e m
a u te m
m tra u e rk k ,
h a n c in g r e f ii
f i im u s , 0 e i p a c e m o b t u lim u s : v o s a u t e m
m it e p f a lm u m ,0
m u m , 0
c ib u s il ie n u p . ] it e m
c im a t io n e s n u llo iu r e
c i t u r e n im i n
ta n tu m
f t r is iu f t a o r d in e v i f u m
j t r k t u f ia o r d in e v i f u m
n o b k , f e d e t ia m
■ f ic u t i n
m a io r ib u s m -
e ft p l e b i b u s t a n m m , v b i p a c r o ja n c t a
e ft p le b ib u s t a n t u m , v b i f a c r o f a n k a
i a'-—
p t i f.r
m....,,
a t a d a n t u r , d e b e r e d a r i . ] f!
id u i
v o b is d e b e a n t u r ,f a c ile p ro b a m u s . D
e o d e m c a p it u lo i n
c a u fa M o n a c h o ru m
f u x p r o p r ie t a t is v e n d e n s , a u t d o n a n s p r o u e n t u m
n um
a b f t r a h e r e ¡ n e c i f t i d e d ie e c e f i a d d ie e c e f im t r a n f e m t e s d e c i -
Q u i b u s a u t e m p l e b i bh um s | m a s f u o r u m p r x d k r u m , q u x i n t r a t e r m i n o s n o f t r x P a r o c h U
p o fm t.
a t t in e t ,
.(e r p r e t a t k e f t : v t in a m
d k c e f i a d d ic e c e f im
in m n ia t is , q u i f i c p r o v o b is in t e r p r e -
t e n t u r . Q u ia e rg o n o s r ig a m u s p o p u lu m h u n c , im b r e m
i o B r i - , a a d ix c e f a n n u m
n x e i m in if t r a n t e s ,q u ia c o lim u i e u m v o m e r e P r x d i c a t k n k , i
f r u B if ic a r e ta . 0
q u a lia v o b k jie r i m n
n f i p e r g it is d ic e r e , q u x v u l ­
h x c , C a l l id a q u id e m ,0
m lt ip H c ia r g u m e n -
t a t io n e i u r a n o f t r a a u f e r r e c o n t e n d i t i s : k a , v t f i f ie le s v e r b i s
.
D e o p r o p it io , f i v e r b z d e d i f l i s , v e r b a
o r e p r o l a t a f e n t e n t i a ■■f u u m
p e r f e q iii e f ly e
P h ilo f o -
n o ft ra c o n c u p if c it k , v t v e f t r a p u t e t is
cu m
n o s n o f ir a
tu m
fin e m
ta n tu m
d a m n u m
ta n to ^
a u fe rri
c o n f e q u it n u r ? M n d e , c u m c a u f a n o f i r a d e b i­
fo rtk a
o b o lu m
f u e r it , e x c la m a b it is : a b m if e r , c r u c io r
e fe e re p tu m
e x f a u c ib u s .
S e d
e ff t ifi v n g u e n t i v o b is r e c o m p e n f a r e
J iit u if iis v o s
v o b is
v id e t e , n e
q u x r a t is . C o n -
p l a n t a t o r e s v i n e a r u m , f o jf o r e s a g r o r u m , t r i t u ­
r a t o r e s a r e a r u m , r ig a t o r e s c a m p o r u m , 0
m o d i o f f ic ia v o b is a f u m p f if t is : 0
d e b it a
m u lt a a lia h u iu f ­
v o b is
o b f e q u ia a
in t
de d m e fa n »
/
II.
x , 0
f t i u r e v O b is d e b e n t u r ,
e n im
p o f e f iio t r ic e n n a r ia p r x f c r ip t io n e t o l-dom o­
r u m ) v e l c e n t e n a r ia ,f t c u t p r x d ia S . R jE ,
C a p .I.
!
Q u x t r i g i n t a a n n is a b E p if c o p k p o f t id e n t u r ,
i u r e a b e is v i n d i c a n t u r .
V n d e G e i a f i u s P a p a a i t E p if c o p is S i c i l i x , e p if t . i. c . z ,
A c u U a te s d E c c le lis , n e c n o n 8 c d ia c e f e s , f i q u » a b a G -
F
q u ib u s p o f f id e m u t E p if c o p is , iu t e f ib i v e n d ic e n t , q u o l
a lie n a r a ­
p e r e f v n d e a d v o s h x c f e n t e n t ia m a n a u it , n if i q u ia
a ir d o r e
ad
a f e r it k , t a m e n t r ie n n a lis o b ie B k v o b k f ile n t iu m
O m n is
r e c ip ie t is ,
r im u s , q u ia m f ir a p e r f e q u in m r . S a p ie n t i q u id e m 0
t r a n f ir e , q m d p o f e f ik m m
tta n sfe rre .
h x c d e c im a t io n e s i ñ
t
e n im
e fi p o fe fo re m d e
H t u r ,v e lq u a d r a g e n a r ia ( f t c u t p o fe ft k n e s r e lig k f a r u m
^ A r g u i t i s n o s ,q m d e a , q u x v o b k d e b e n t u r ,f u b r ip e - r e q u x -
p h ic o
D
A
JS . l \ v
a d b ib e - r e t u r , n o n v e r b a p r o v e r b is , f e d r e s p ro v e r b k r e p o r t a ­
r e t is . S e d
id e m
Q J& S T IO
I
im p o n it .
t is , a u d ia t is , q u x n o n v u lt is .
Q u a n tu m
------------------------------------------ : : --------- —
s o r d a e iu s 'a d f id e m a p e r ie n t e s , f i n o n v u l t k f in e r e , i v e f p a ­
d
d e c im a t io ­
a b E c c le f t a c u i l e g it i m e a f iig n a t u s e ft, n u llo m o d o p o t e f t
p e r c ip ie n d a r u m d e c im a r u m
i . P ats. A
n o t a t a . in m -
n i m u r S i e rg o L a k u s , v e l C ie r k u s , v d q u x U b e t p e - r f o n a lo c a
h a p t i l a m m , 0 v o s a k 'o is d e c im a s f u m i t i s ? H o n e f i a if t a i n -
v u l t i s n o b is in f e r r e c a u e ie : n e
i­
q u o d a m C o n c il io . [ S i c q u is L a ic u s ^ v e l C l e r i -
d e b e n t u r f i l l i s a q u i b u s b a p t if m a a c c ip iu n t , a n a l i i s f N o s e o s Í c o n t in e n t u r , m b i s a u f e r r e
t ia m in i n o b is e u m
n o n e ft,,
c o g a m in i a m it t e r e , q u o d
! CU S f i u e v t r i u f q u e f e x u s p e r f o n x p r o p r ie t a t is f u x l o c a , 0 c , ]
P r o p h e t a .ilS u -
d a te t y m p a n u m . I f t i d n o b k f u m u n t p fa l­
m n
e t ia m
v o b is a liq u o m s d q v id e b a t u r c o m p e te re , Q u o d a u t e m h x d e ­
v o s a h e k q u x r it is ty m p a n u m .] ! It e L e o q u a rt u s ,
[ Q e k d e c im k
q u .x r it is v f u r p a r e , q u o d v e f i r u m
it t ft a a n im a d u e r f io n e
q m f i o t io f i a lie n o
c ib o p a f i i g a u d e t is f F i d e t e , n e i n v o s v e r t a t u r i l l u i . j f i d e ,
I l q u id f a c ia t o t iu m , 0
q u o t id ia n is o b f e q u iis if t o r u m , r e c ip ia t is a
r d ln q u lt e : n e iu m
e a d e m m a n e te e d e n te s,
b ib e n t e s , q u x a p n d ^ illo s f u n t . C u m
d e f e r í-
r e c ip e r e c o n t e n d it is
d e c im a t io n e s v e r o e o r u m , q u x n o h is d e b e n t u r , in t a B a s n o b is
D o m in u s d ix it g d if c ip u lk f u is , [ t n
.p r im u m d i c i t e , p a x ¡ m c d o m u i, ] N o s d o m u m
v e f t r i o p e r is , q u e m ¿ D e o
in o b la t io n ib u s , 0
a c c ip e r e v o b is v u l t k . S a - \
c ju x re r e , f i i fa p e te e f i, v e B e
.q u a m c u n q u e d o m u m i n t r a u e r it k , i n
, 0
m u s ,v t jf u B u m
t r ie n n a lis
le x
c o n c lu f it : q u ia ?c f ilio r u m
n o f it o r u m
p r in -
c ip u t n it a e t n a n a u it a u f t o t it a s , v t v lt r a ’x x x . a n n o s n u l l i l i ­
c e a t p r o e o a p p e lla t e , q u o f i le g u m
A
t
t is , e m fd e m a u B o r it a t e
id e m
t e m p u s e x c lt if it ._
il l i e c o n t ra . C u iu s a u B o r it a t e n o b k f t le n t iu m
G e ia f iu s
v e ftra
o ra
c la u d im u s .
[ N u l l a t r x f u m p t io n e f t a t u m
0 c , ] S i e rg o t e m p o r a lis o h k B k
iie a f im
A
im p o n i­
k
e n im
p a r o c h ia r u m ,
f e m e l c o n f t it u t a m .
d iu e lle r e n o n p o te ft, p a te t ¡ q u b d n e c v o b k p a t r o c in a b it u r ,v j
fta tu tu m
p a r o c h ix
n o ftrx
m u u a n te s
,
d e c im a t io n e s
n o b tf
m b i s f u b t r a h i c o n q u e f ii e f iis . S e d n o s n o n n e g a m u s q u o d v e ­
q u o n d a m le g it im e a f iig n a i a s , v i n d k a b i l i v f u r p a t k n e v o b k
firu m
v in d ic e t is . !
e f i.B o u i t r it u r a n t i p a le x , 0
ie g im e t a f e r u a n t u r . S in t
nxc
J...
"
tvltiiY/itrirfit apearum
nvffiivtim
fofores
agrorum, rigatores camporum, trituratores
diurna mercede accepta,prouenkntesfruBus dominis relinh x c v o b i s , 0 g r a n a n o b is r e lin q u it e : P a f iin a t o r e s v in e a r u m
r it a t e s , i n
Q n o m ed o a u tem
ca u fa m o n a c h o ru m
i.p a t s .Z V u n c a u t e m
ru m
E c c le f ia r u m
d if iin g u e n d x f u n t h x
a u B o ­
In u e n ie m .
q u x r it u r i e iu r e f u n e r a n d i: q u x h a ­
h a h e .x t iu c t u m u la n d i, if t o s . S ic u t H ie t ® -
a D eut.!}. b D eut.i 3.01 C o r , 9-fedpaulb aliter, d i . T k
a e x ir . d e l u d x i s , c -e t fi c it a t U r h o c t a n q u a m v u lg a r e p ro Koth.i. e i.Cor.9. { Terentius, g L u c . 1 0 . h Terentius. u e r b i o r u m . S e r p e n s i n f r e m i o . ] b i .T íw o £.6. c 1 6 . 5 . 1 . / f »
IP fa l.io . k 16.q.t.de decimis. 1 al.faltempatimm,
la ic u s . & 1 6 .5 .3 . C . 2 .6 . i l l u d e t ia m . A n f . l . 3 , c , i 9 . B u r c b . l - '> "
4fi Tob,4, M/utb.7, ■» T m n im , 0 Tem tius.
c,\.4 S.P<i».bA’^-^i'^^-<}'ldketinresul'iSA('.Q4
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
>
0 X 7
Dc inre funetandi, religiofis,
' fcpultmis & fimilibus-
D1 e cre ti------SecundaPars.
<rl.i
nymus afaibic, m 'n*iM im vno fepuldm videntur effepo- licet, r b i autem quifque tumulandus fit legihus.^^
non efisfa ideo in voluntate tumulandt conjifih, '
nendi-Áiftnim.
II. { In f e p M m parentum fuorum fd}.
fum collocandi.
«p Bton h dicitur eíTe ciuitas qtatuor i ritorum quia in ea
X/fepultifunt ttes patriarch* in fpelunca duplici cum tri­
bus vxoribus fuis,id eft,Abraham 8c Sara.Ifaac 8c Rcbecca,
lacob 8c L ia , prstet ipfum Adam 8c Euara vxorem fuana.
tobiasc dicit a i filium fuum. [Cum acceperit Deus ani*ram raeamfeofpus Bieujn fepclies,8c honorem habebis ma.
tri tua oqinibws diebui vita ei»s : 8c ciim ipfa compleuerit
tempus fUum,fepelias eam iuxta'meiu vnofepBlchre,/¿;rfi
ff Quos ci coniuBxit vnum coniugium, coniungat fcpulchtura.-quia vna caro eñ;8c quos Deus coninnxit,homo non
■fcparet.
I Q(satuot.]5/c emendatum<Jl,cum antea legeretur,tm m
Sic enim leghur apud B. Hieronymumin quxflimibus heira icis in Genefim,de locU htbraicis,fa in epitaphio Paulx,
A c diBio hebraicafignificat quatuer.fa quatuor Patriarchx hk numerantur, qui ibi fepultifunt; Abraham,lfaac,
lacob,& A dam cum vxoribus fuis.
Cap. IV. ff ritim a. voluntas defanBi
feruari debet.
F tiie B.Gregorius ah.
r T L tlm i a voluntas defunfti modis omnibus
eonfeji
V debet.
i«aij
{Sententiahuius caphulihaheturlib 3 »;/?
qux referutur.infra 15.7.1.admonere itemo-);! ■
ceffe eft,inquit, yt fi impletum h"Tfu«k,de 4 a^]p
tio confeiuetut.5(c eniminmanufmttisdhTT^,‘fi‘pofi.
difpofitio conferuetut.
^
4.pars._%ío¿ de libero, fa mn de feruo intellmndu». a
Sentus enm tejumennpagtnam condere non poteft
C ap . V. ff Serum teilamentum jkcerenon L e ll
k a inquxji.lJebrakisinGenefim,fadelocis bebraicis. b
Eolycd.% th.3,Burch.l.i.c.i6o,Iuap.} c .it}.c T o b . 4. fa
iA,Burch.t.}.c \ii.iu o p .} c. n q .d Matth.sy, t A liq u id
}tmle_9 -confeff.c. n . ex fententia aliquando matris fux. i
Poly.ma.Bureh.l.i.c.i 61.163.lu o p .i-c.tti.fa ii 6 , s Genef 50.h 3. % . i 3.i Rufinashift.eccl.l.ic. 31. fa in vi.SS.
lo.i.fampomxno Ecclefix Rauinndth. k G e n jiiA Gm ef
¡ i . 4 S'&i<i^mvulifitislegeliatar,Bethel.
i biuij temeritate aliam Ecclefiam, nifi cui vfus
rum parentum canonica inftiturione fubiacere ptohibetu^
C ap.
Gelafius UpafcribitHonorioEpifcL
Fnde
'
Llud& etiam fyncesitatem tuam volumus nonUterp- a
nos fuifle peilatum,qubd ampliatus conduftorrai, J
folura feruum conftat eife Ecclefia, fed ita eius ration'h””
a multis temporibus implicatum, vt etiamfi effet mwniw?
donec ratiocinia cunfta deduceret, modis omnibus ob»
C a p . JU.
xius haberetur) aufu temerario molitus fuerit condere bs'
Item Auguftinus, e.
ginamteftamenti ; cuius omne peculium Ecciefiaftico Li3. ffTTNaquaquef muüer fequatur vitum fuum,fiue in vi- legibas non dubitetur obftriftum.Quapioprer bisprifum»
js . V ta.filie in morte /rewC/pcftiríW.ffSororB.Benedifti lionibus vice noftia, tua fraternitas contradicat : necfiei'
fepulta eft in fepulchG quod ipfe fibi praparauerat: vt quo­ prorfus aliqua fuireptione permittat.Ac,fi eidem quidquam,
rum mens vná fuit femper in Domino, eorum quoque cor- humanitus forte contigerit,quia grandauus effe mensoretui
pora,fepultura non fepaiet.
mox eius fine dilatione fubftamiam ptacipiat humanitas
ff ¡nplerifquevetufiis caput hoc coniunBum efi fuperhri, c tua filiis eius duntaxat quibus patrimonium probatur
nec ipfa prorfus auBorum verba afferuntur.
effe commiffum,fub fidei defciiptione contradi, donec vnL
Item,lofeph g moriens in Agypto,rogauitfratres fm s , vt uetfis temporibus, quibus hoc patrimonium gubetnafft
tempore vifitationisfux offafuafecum deferrent,fa in fepul- cognofcitur,partes Dominicas reddere cogantur indemnes.
fhropatrim fuorum ea collocaret, ff Item,DiBum.b eft Pro­
$. pars. Suia ergo fecundm Gregorium vltima vo­
phetx , qui contraprxceptnm Domini comederat in Bethel: luntas defundiconferuanda eft,pro ipforum voluntate cor­
[Non inferetur cadauer tuum in fepulchrum patrum tuo- pora eorum funt tumulanda, non pro arbitrio veftrx dijporum.lfllterci De nonnullis legitur in libro Regum [obiit, fa fitionh.
. . .
appofim efi ad patresfuos, hoc sji in fepulchro patrumfuorum
Gap. VI. {Fhiquifqut decimasperfoluerh,ibi
ff Item. inmuoTeftamento. B. Philippus leghurxdificaffe
fepulturam eligere debet.
fibi fepukhum,in quo ipfe fa filix eim quieuerunt. ff Item.
Item in Triburienfi concilio legitur,
B e a m \ Senerus Rauennatum archieplfcopus tumulum fie­
f i iufiit,in qUofe,fa vxorem,fa filiam coUocauit. ff H is om T rBiciinque d temporum, vel locorum facultas tulerit,
nibus exempliscoHigituT,qmd¡n fepulchrisparentum corpora V apud maiorem Ecclefiam,vbi fedes eft Epifcopi. feputAliorum collocandafunt. fijuiaergo parentes iliorum apud tura celebrentur.Si autem proptet temporis, vel loci afpe;
priores EcclefiasfepHlti funt, fa hi apud eafdem debent tu- ritatem hoc difficile fuerit vifum,apud Ecclefiam,in qua remuiari.{Econtra, A dam , K v t afferitis,in ciuitate A rb e x ligiofotum canonicorum, vel monachorum, velfanñimo.
tumulatus eft.Sednunquid omnes filij eius fepultifunt ibi? nialium religiofa congregatio communiter degerit,fcpdiatanta multitudo humanigeneris tam breui tumulo m n tam tur.Si autem A hoc ineptum vifum fuerit,vbi quis.decimas
JkcUe poffet includi. {ItemAhrabamlibifepultuseft. Sed petfoluebat viuus,ibi fepeliatur 8c mortuus.
mnquid Ifmael,fa Madai,fa alii, quos de Cethuragenuit.
ff In T riburien f impreffo c.t 3. habetur eademfententia,
H i fepultifunt? Ite Ifaac ibifepultus eficSed nunquid Efau fed mn iifdem omnino verbis expreffa.
cum eo tumulatus eft?{ Item lacob ibi collocatusejl.Sed nuQuia ergo decimam nobisperfoluehatviuus, faapud mt
quid aliquis filior» eius prxter lofeph ibifepultus eft?Raihel fepeliendus efimomm. Itemf.fi quis de prouincia adprminquoq; no in Ehroffed iuxta Bethleem tumulata leghur,Exe- ciam tranfiret,fa ihi domicilium fibi collocaret, liber fatim
plo Igitur illorum liquet, qmd liberum eji filiis fepeliri in fe­ a ditione prioris iudicis, iurifdiBioni illius iudichfubucertpulchris patrum fuorum,fa liberum efl eis alibi pr»^locorum tur,in cuius prouincia fedemfihi eligeret, filuiatrgotin a w'jfa temporum opportunitate corpori fuo hofpitium inuenire. ftra diosceft in noftram tranfierunt,Hheri a veftra dium,no­
Non ergo, hoc exemplo ijii coguntur fepeliri in fepulchris ftro iuri fubiiciuntur. Nofirumeft e r g o ius funerandi em.
patrum fuorum. ff Item qux legibus definita fu n t, mu­
S d obiichur illud Melchiadis Bapa.
tare mn licet. fipux autem legibus expreffa nonfunt, arbi­
trium fequuntur huwanx voluntatis. A t legibus definitum
C a p . VIT. {Propria temeritatefepulturam
ejl,quibus decime fmt verfolmndx,fa ideo danti mutare non
parentum relinquere non licet.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
t)Lacuit p « omnia magno concilio, vt nullus propriia^
fepultuia caufa adire procuret nifi infirmitatis caula p
peditus, in aliam fueiit regionem quolibet negotio p ^
a iS.q.iatdmontre.hluep.íí.c.ii.eal. vnanirmtas.
d
' greffav
teg . Caufa X III.
Quacft. II.
» - i A n » - f, a u is P ta la tus contra h o c ag eie fatage- ^
greifus. Ad h a c , fi quis Ptalatus contra not ug
iit , Ecclefiaftico vinculo fe fubdi cognofcat.
Sed d i u i tfi ex temeriutfifuperbia vfurn a ntkm rum pa­
rentum ntn fequi, atque aliud, rationabili occafione nouam
fib i fepulturam eligere. Contra M elchiadk Pap» auBorhatem n ititur, qmfuperbia,vel odio iuB us,fm e vanis perfuafionibus, aut variis munufcuHs iUeBus, fepultura parentum
fuorum fequi contemnit, i Secundum_ Gregorium autem liieram habet volúntale, qui cert» rationis caufa,muum fuo
corpori quarit hojfitium. f t F d v tju id a m diftimunt, libera
efi vltima voluntas cubfque non in fepultura fib i eligenda,
fed in tefiamento conficiendo. Fnde tefiamentum appellatur,
quia eo quifque libere td a tu r, quod poft fu ii decefum de pro­
priis rebusfie ri velit.^ ftSed non videtur libera tefiatoris vo. citm fecundum Attgufiinum faro a numero filiorum
t
• /»
AeWicm?
......- ...........................
Ecclefix m b em relinquere, apud auam fidet Sacramenta
fttftepit.Sed illud Auguftini »0» efijubentis,fed debortantis.
J quis iratus filium fuum exh»redaret,atque mum Chrifio
A i t enim in ferm.i, t de vltq^Chricorum.
I «j Sequi contemnit.] in duobus exemplaribus Gratiani
Faticanis fequitur. Ait Leo Epifcopus,fcc.
inte­
grum caput,tdamm, extra tit.defepult. quod etiam refertur
tbIttone p.q,c.s ¡o .& a b A n fe l.l . ¡ .c .¡ ¡.& in Polyc. L/,.
tit, 34. ex Leone nono. Ferum in d iis duobus vetufiis, ¿
valde emendatis hoc idem caput ponitur pofi verfic, Sactaanema fufcepit. E t certe verba ifia , & fecundum Leonem,
&c. indicant alicubi hanc Leonk auBoritatem dGrariano
ejfe relatam.
C a p .V IU . f Pro mmero filiorum pars h»reditatk
Deo offeratur,
I d quis iiafcitur filio fuo, & morlens exharedat eum, fi
viuctet, non emn placarem? non et filium reconciliare
aiebciem Í Quomodo eigo cum filio fuo volo vt habeat pa­
cem , cuius appeto hareditatem S Sed plane fic faciat, qflod
fspe hoitatus fum. Vnum filium habet, putet Chriftum al.
tecum; duos habet: putet Chriftum tertium: decem habet,
Chiiflum vndecimum faciat & fufcipio.
H ac nimirum auBoritate menfura teftatoripr»figitur,non
.quam cogatur exoluere; fed quam prohibetur aranfcendere.
6.pats_. Oblationes defunBorum qui reddere noluerit,ex­
communicetur-
S
63®
[A m ic o a q u id p ia m lap e ic , fu itu m e ft : F c d e fta ia v e ib
fraudate, facrilegivm,]
C A p.X I. ft Qui oblata Ecclefik,aut tefiamento rtliBA
retinere pr» fumpferint, excommu­
nicentur.
Item es. concilio Agathenfi, c.4
¿vel fsculares, qui oblationes patentum aut
C Lerici,
donatas, aut teftamento teliflat retinete perftitetint,
aut id , qu»d ipfi donauerint Ecclefiis vel Monafleriis cre­
diderint auferendum, ficut fanfla Synodus conftituit,velut
necatores pauperum, quovfque reddant, cxcluda.nturEc­
clefiis.^Si quis autem Cleticus furtum Ecclefis fecerit, pe­
regrina ei communio tribuatur.
y.pats./tcm qu»ritur,anpro fepultura mortuorum d iq u ii
fit exigendum.
C a.p . X
I I . f Pro fepultura nibilm m erk exigendum eft.
D e his ita fcribit Gregorius c lib.q regefii. indiB.%,
epift. 55. 1 anuario Epifcopo Sardini»,
eft nobis Nereida foemina clariffima , qubd ab
QVeñaá
qa centum i foUdos pto filis fus fepultura fiatcrnita#
veftra velit e exigere. eJ? infrd. ^Hoc autem vitium & nos<
poftquam, Deo auflore, ad Epifcopatus honorem accelfi*
mus,de Ecclefia noftta omninb vetuirausjfc paruam deuub
confuetudinem nequaquam vfuipati peimifimus ; memo­
res, quia dum Abraham/a filiis Ephron, 2 hoc eft, á filiis
Seot, fepulchri cetram pretio ad humandum corpus coniugts poftularet,prsmium accipere renuit: ne commodum vi­
deretur de cadauete confecutus. Si ergo tants confiderationis paganus vit fuit, quantb magis nos, qui Sacerdotes
dicimur, hoc facete non debemus! Vnde ne hoc auatitis
vitium vel in alienis denuo tentati pisfumatur, admoneo.
Sed fi quando aliquem in Ecclefia vcftta fepeliti concedi­
tis , fiquidem parentes ipfius proximi, vel hstedes pjo lu­
minaribus fponte quid offerte voluerint, accipi non veta­
mus. Teri verb aliquid, aut exigi omninb prohibemus: ne
(quod valde irrcligiofum eft)aut venalis fottaffe (quod ab.
ficjdicatur Ecdefia,aut v»s de humanis videamini laoiibus
matulaii, fi ex eorum cadaueiibus ftudeatis qusiere quoli­
bet modo compendium 3.
I Centum.]
ifta abeft a nonnullis exemplaribus
G ra tia n i,¿ epiftolarum B.Gregorq. Sed quia in aliis earudem Codicibus etiam manufcriptis legitur,non eñinduBa.
i ft Ephton.] Locus hic varié legitur In epiftolis B Gregorjj,magis recepta leBio hxc efi,\filiis Emor,hoc eft.Ephron
filio Seot
*3. habetur, intercedite pto me apud
Ephron filium Seor.
3 fCompendium.jPoj? hoc caput in duobus antiquis exepiaribus recitantur duo Frbani fecundi, quaplacmt hk af­
ferri, neplané interirent,qmd alibi non facile inueniuntur,
& vnum eorum citatur extra de fepul. certificari. Vibanua
1 1. Gothfredo Magalonenfi Epifcepo.
ft Mortuorum,qui in Monafteriis fepeliri defiderant, aut
omnino iuxta ptsdecefforis noftri -Leonis decretum , par­
tem eleeraofynaium mediam, aut iuxta difpenfationeia
noftram in Lateranenii Concilio promulgatam,paitem ter­
tiam parochialibus Ecclefiis ftatuimus derelinquendam.
Idem eidem.
Capellanos quoque Monachorum , ficut reliquos par*,
chis tus Clericos,debitam tibi obediemiam perfoluere valumus.
•Cap. 1 X. ^ Excommunicentur,qui defunBorum
oblationes Ecclefik negant.
F nde in Catthaginenfi Concilio IV. c.95.
e oblationes defunflorum aut negant Ecclefiis, aut
difficuitei reddunt, tanquam egentium necatores ex­
communicentur.
Cap. x, ^ F t infideles eliciantur ab Ecclefiis qui
defunBorum oblationes retinent,
Jtem es Concilio Vafenfi 1. c. 4.
/■^Vi/oblationes defunflotum retinent, & Ecclefiis tiaV ^ e r e demoratur,vt infideles funt ab Ecclefia abiicicnj ; quia vfque ad inanitionem fidei peruenire certum eft
hanc pietatis diuins exacerbationem quia & fideles de
corpote recedentes, vocoiura fuorum plenitudine, fc paupetes confueta alimonia, fc neceflatia fuftentatione fiaujn tu r. _Hi enira tales quafi egentium necatores, nec cte■ilentes iudicium 0 e i, habendi funt. Vnde & quidam Pa.
itum hoc fcriptis fuis inferuit, congruente fententia, qua
— — I ■«wm.
a In f c. proximo, b Extit.de fepult, c. relatum, c Siue
•a Sup.M. q.z.gloria. b Burch.iy.c.t^^.exCom h f
fgrm .ii. ad fratres in eremo. Omittuntur autem verba a li­
luo p.i.c.zo6,Pann.L}. c.\. c
■ ,
quot. d In Concil.Aquifssz. luofai.c.s.sqZ. e Burch. 'Falentias.
M e ld e n f i, t .q z . i. P o l y . l . i. t it . } . I m
p .% .c .W .
¡.¡,C ,i 4 i.IU 0 f.J.C.it 9 i , f DcKfdcdit
e
ru
b
e
fca
t, i Gen.ii.Au.ff
2
> Ij
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^
0^1
De iure funerandijieligiofis,
fepuhiHis & fimilibus,
Cap. X I I I . ! Eliam coaBi de fepultma. prttium
mn dekmus accipere,
[Jtem Hieienymus in quxji, Hehr. ad c.i 3,Gen.
«jOftquam a pretio viftus eft Ephron, vt fepulchrum
i venderet argento , licet cogente Abraharn, vau littera,
qus apud illos pio 0 legitur, ablaia de eius nomine eft, Sc
pro Ephron appellatus eft Epbran : lignificante fcriptura,
non eum fuiffe confuramats, peifcftsque virtutis, qui po­
tuerit memorias vendere moituoium. ! Sciant igitur , qui
iepulchra venditant, nec coguntur, vt accipiant pretium,
fed á nolentibus quoque extorquent, immutari nomen
fuum, & perire quid de merito eorum: cum etiam ille reprehendatui occulte, qui inuitus acceperit.
,
G ap.
X IV ;
.
D ecreti Secunda Pars,
e-
5 Caput hoc a Burchardo etiam 0 luone riV«
^
gufitno, 0 nonmhU ad hanc rem faciens h a b e t u r A »-,
cura agendapro m m is , c.i. fed videtur confeaúl 7 ^
bm íomiíib»£fDmbg.B,Gn^t¡r'^yvno tjuldem in
m em in c.j j.^moéÍ refertur in ConcaTribur c
qmdm 51. cum narrafet quandam fa nB irám taleT A
Ecclefia fepulta fuerat,vífamfutfie ibi cremari
'«
QSia ex re aperte datur intelligi, quia hi,quibu;
miffa non fuetint, ad euitandum iudicium factis lo
‘■
mortem valeant. In c . autem ¡ i. c i m memorajfu coyT
lufdam r dm tm i efepulehroper damones fuife-exTa
0 extra Ecclefiam proieBum, hxcfubiunm. Ex q»! p ’
collige,quia his,quos peccata grauia deprimunt, Í\ n G
loco fepeliii fe faciant, reftat,vt etiam de fua pisfu ?,; '
iudicentur: quatenus eos facra loea noalibeient-fed e i
culpa temeritatis accufet.
'
^ Deeodent:
Gap. XVII. ^ Quibusprofit.in Ecclefiafepelki
Item Gregorius a /, 4, D ial, c, s0,
I t m ex Concilio Tfibuiienfi, c.i i.
Vm grauia h peccata non deprimunt, hoc ptodeft mov
N i Ecclefiaftico c namque libro fcriptum eft. Mortuo
tuis, fiin Ecclefia fepeliantur, quod eorum ptoxitaí
naii prohibeas gtatiam, fciens, quoniam omnes morie­ quoties ad eadem facra loca veniunt, fuorum, quotum fe-’l
mur, ] & item d [omnia quat de terta funt in tetram con- pulchra afpiciu.ni’, recordantur, & pro eis Domino prece!
uettuntur.] (Quid tetta tertam vendis ? memento, quoniam fundunt. Nara quos peccata gtauia depiimunt, non ad abt
terra es,8c in terram ibis,1 8c quoniam mors tibi futura eft; folutionem potius, quam ad rnaiotera-damnationis cumu».
appropiat, & non tardat. Recordare, quoniam non homi­ iam, eorum corpora in Ecclefiis ponuntur,nis eft terra: fed vt Pfalmifta e commemorat. [ Domini eft
tertas&t qui habitant inea.JSiterram vendis,inuafione alicGAP. X V I I I : ^ Qui fepeliantur in Ecclefia. ■
Itermtx Concilio Moguntino 1. f¡s 2.
m fte i teus teneberis.Gtatis accepifti a Deo: gratis da pro
co. (Quareinterdiftura fit omnibus omnino Chiiftianis,ter­
Vllus c mortuus intta Ecclefiam fepeliatut, nifi Epiftoram mortuis vendeiéi& debitam fepulturam denegate: nifi
pi,aut Abbates, aut digni Presbyteti,vel fideles Laici.
fotte ptoximi,8c amici defunfti ptopter nomen,g 8c redem­
Quid verb mortuis profit iuxta Ecclefiam fepeliri, qmive
ptionem anims Viii gratis aliquid dare velint.
I ! Ibis.] In Codicibus vulgatis cwí,ieuerteris,5/[eque- ad eos perueniat. Auguftinus in lih.de agenda cura pro mor­
bantur hac, & alibi de homine diftum eft : terram geris,& tuis, cap-vlt oñendit,dicens.
CAP. X I X , ^ Quare mortui iuxta Ecclefianx5n teiiam conuertetis, qui de tena fumetis: qua funt exfepeliantur,
punBa: quia abfunt aplerifque vetufiis, 0 ab Originali.
On ci sftimemus c sd mortuos pto quibus catam geti-C ap XV.
! De eodem..
mus, pemeniie, nifi quod pto eis fiue altatis, fme ora/tem ex Concilio Varenfi;
Rscipiendum h eft fecundum canonum auftotitatem, j tionum.fiue eleemofynaiumfactificiis folemniter fupplicavt defepulchtis, & nominibus fepeliendis nihil muneris I mus. (Quamuis non pro quibus fiunt, omnibus profmt; fed
exigant: nifi forte qui fepelitut, viuens iufferit Ecclefis,in j his tantum quibus dura viuunt, compaiatur vt profmt. Sed;
euius atrio fepelitur,aliquid de fuis tebas tiibuere.aut e tii i' quia non dilcernimus, qui fint, opoitet ea pto leger.eiatis
poft mort. m ipfius, illi quibus commiffum eft'eius eletmo- ' omnibus facere; vt nullus eorum prstcrmittatur ,ad quoi'
^nam facere, de rebus iUius aliquidfpome date volueiint: 1 hac beneficia poffint h debeant petuenire, Melius emm
& tamen nullatenus á Presbyteris Ecclefis i illius aliquid fuperetunt ifta eis, quibus nec obfunt, nec profunt, feata'
exigatur,fme ab illis,qui locis,8c villis (prsfunt.! Prohibe- eis deerunt, quibus profunt. ! Diligentius tamen lacit hoc
dum eft etiam fecundum maiorum inftituta, vt in Ecclefia quifque pro neceffariis ibis, quofproillófi"'“‘"''‘''“te
niullatenus fepeliantur, fed inatiio, aut in poiticu, aut in l ¡luis. ! C orpori autem humando qaidquidimpeditui, non
exhedris Ecclefis. Intta Ecclefiam verb &prope altare,vbi eft prsfidium falutis, fed humanitatis officium, fecun u
torpus 8c fanguis Domini conficimi,nullatenus fepeliantur. ' affeftum, quo nemo g vnquam carnem fiiam odio na •
! Extat in Concilio Ñannetenft, cap í. ex quo citatur a , Vnde oportet, vt quam poteft, pro eaine
,g’
Burchardo,0 luime; fed quia potuit efe repetitum in aliquo gerat J cum ille receffeiit, qui gcrdbat.fc Et
,e,
Farenfi, feu Fífenfi,non eft mutatum. In epítome quidm qui carnis lefurtefttonem non credunt,
bent facei;e,qni credant ? vt corpori mottuo, led
,.
QoncUiorum efi in Éafenfi, c.3.
furrefturo,,?c in sternitate roanfuroimpcnfutnei«
C a p . XVI. ^ A facris locis non iuuantnr pofi mortm,
officium, fit etiam quodammodo “'“ fo®*". J.,vru in
quibus peccata nonfunt dm ifa.
nium. ! Qubd verbqaifque apud
.'ic
fepelitur,hoctantumqnihi videtui piodelle d ^ agj
Item Auguíímus.
*’
* píccata dimiffa non funt,á facris locis poft commendans eum etiam Martyrum paHOCini
5 «. N^mortem adiuuari non poffum , quia, quos peccata ' pro illo fnpplicationis augeatur
deprimunt, fi in facris locis fe fepelire faciunt, te- I E c o n t r a Hieronymus m e p ifio la a d u a i a i . r
t,yt de fua ptsfumptione iudicentur. quia eos facía loca ] v e r b a ivnufqiiifque fuum.']
.
.
, _ m o rtu is
C a ? , X X . ! Poft mortem-oranones w u e n t m m
rtouliberant, fed culpa temeritatis accufat,
damnatis non profmt.
—
G e n Z Z p fZ Z
E u i J A ' E cciZ .
ad confuita Bulgarum. c.BO-h Qgos.] Orig.Polyh fíurr I
r
nomenDomim.
1al pvttá TC .lil.i íiltiltk glli^üid. k al.vidtS. >8 id.Burch.i.¡.3.f¡,iu o p .}.c.iíS . c Burch.l.} .c . i} } . l u o p p
¿•274. d luop.i.c.ii}. eal.exiftimmu(, ial.jm d,
%Ephef,y\iql,regebat,.
^
I
C
N
N
P
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
{ ll
Caufa X I I----I.,
Qu^f t . I I .
filie confiliis:
coniiliis etii nuUa fint adiumenta mortuorum > qualcfcumquc viuoau-ojationlbus,- fiue
yN p
w
f t " » c lm autem ame tiibun.1 ^rum confolationes funt. Quibus autem profunt-aut ad hoc
Im uieetn poffe "®’
uon Daniel, nec Noe rogate profunt, vt fit plena remiffio, ant certe, vt tolerabilior fiat
Chtiftt venerimus,
^quemque portate onus fuum. ipfa damnatio.
poffe pto
Obfcure licet,docemm pet
p.pats. De obfaruatione autem tertif,feptimi,trigefimi,vel
quadragefimi diei qu»rhur,vnde exordium fumpfetit.
7/
,
P m Z a a d H t.N o n dabit Deo piacmonemfuam, necjre.
¡ m : & d e h frater non redmet
e m M M M t m » t e r n m , & v m t a d m c in fmem. D e
tliisautem inteUgi nonpotefi.
! In peenitentia iefunUii bouaprofunt
viuentium.
Fnde Gtegoiius Papa 1 1 . Bonifacio Epifcopo,
epifi. vltima.
T j R o h obeuntibus quippe confuluiffc dignofcetis.fi liceat
i oblationes offeite: fanfla fic tenet Ecclefia, vt quifque
pto fuis mortuis veté Chtiftianis offerat oblationes, atque
presbyter eorum memoriam faciat, & quamuis omnes pec­
catis fubiaceamus,congruit,vt Sacerdos pro mortuis catho­
licis memoriam faciat & intercedat, non tamen pro impiis
(quamvis Chtiftiani fuerint) tale quid agcte licebit.
C a p .
X X I.
Cap.
XXIV. ^ Q u a re recepti dies in mortuorum
com m em oratione feruentur.
A m b ro fiu s lib.de obitu Theodosij Imperoforlt
dicit fere in principio.
4 alij tertium i diem, alij trigefimu, alij feptímu»,
Q Via
,a!ij quadragefimnm obferuare confueuetunt, quid do­
ceat leflio,confideremus b. LDefunflo.inquli,lacob,prscepit lofeph pueris fuis fepultotibus vt fepelirem eum ,fc fepelietunt fepúltoies Iftael, fc repleti funt ei quadraginta
dies. Sic enirn dinumerantur dies fepulturs. Et luxit eum
Ifrael z feptem diebus. ] Hsc ergo fequenda folemnitas
quám prsfcribit leflio. Sic etiam in Deuteronomio c fctip­
tum eft. [ Quia planxerunt filij Ifrael Moyfem diebus triginta & confummati funt dies luflius. Vtraque ergo obferuatio habet aufloiitatem, qua neceffatium pietatis imple­
tur officium
1 ^Alij tertium.]
Xmhrofium legitur,(¿¿n alij ter­
tium diem,fc tticefimum,alij feptimum,fcquadragefimam,
C a p . X X I I , ^ A n im » mortmrum quatuor modis
FeriSm in Mijfalib. Romanis tam antiquis , qudm recentiafoluuntur.
ribus J & Ambrofianis nulla efi mentio diei quadragefimi,
neque in c.nullm fup.difi
infra de confec.difi.¡ .ex Con­
Item c.
cilio Nanmtenfi. Efl tamen frequens apud Gr»cos.
Nim.t I defunflorum quatuor modis foluuntur, aut
1 ^Ifrail feptem.] Codices B -A m b ro s 'q habent. S c h x k
oblationibus Sacerdotum,aut precibus fanflotum, aut eum Agyptus feptuaginta diebus:7»em4(i!)»o¿»)» habet edi­
diafSrum elcerBofynis, aut ieiunio cognatorum. ^ Curatio tio q o . ¿ vulgata. Sed tamen v ifa eft fe rri pojfe leflio h » c
verb funeris, conditio fepulturx, pompa exequiaium, ma­ q u » eft in om nibus etiam G ra tia n i m anufcriptis ,•quoniam
gis viuorua folatia fant, quám fubfidia mortuorum Si ali­ paulb poft in eodem c .¡o .G e n . H » c addun tur de hfeph, &
quid prodeft impio íepúltura pretiofa, oberit pio v ilis, aut exteris filiis ¡fra e l Veneruntque ad aream Adad, qusfita
n u lla .fo /rn .f Nec ideb tamS contemnenda,fc abiicienda eft trans Iordanem: vbi celebrantes exequias,planflu mag­
funt corpota defunfloium,maximeq; iuft9ium,ac fidelium. no atque vehementi impleuerunt feptem dies.
& i n f r a . ^ Vbi fc illud falubriter dicitur, quanta poifit effe
10 pars. Lugere autem, ¿ triftari tam pro mflra, qudnt
remuneratio pro eleemofynis, quas viuetibus, & fentienti- pro aliorum morte Cyprianus prohibet, dicens in fermone de
bus exhibemus; fi neque hoc apud Deum petit,quod exani­ mortalitate.
mis hominum membris offici), diligentisqueperfoluitui.
t Anims.]frior»)» verborum vfque ad vtrf.crxxaúo.nul­
CAP. X X V. f Nec pro noftrx, nec pro aliorum morte
lus auBor inuenm efi. E a burchardus citat cx diflis Oritriñari debemus,
genis. luo ex diflis Gregorij.
Q Vam prspofterum eft, quamque petuetfam , vt cui*
C a p . X X I I I . ft A n te diem iudicij, facrificiis . &
Dei voluntatem fieii poftulemus, quando euocat nos,
eleemofynis mortui iuuantur.
5c accetfit de hoc mundo Deus, non ftatim voluntatis eius
/« )» Auguftinus in Enchiridio c.ios.¿m io.
imperio pateamus; obnitimur fcteluflamut;& peruicaeiuin
©rrEmpus d , quod intet hominis mortem, & vltimam re- morefemotum-ad cofpeflum Domini cum triftitia, & m®1 futteflionem interpofitum eft, animas abditis recepta­ rore petducimar exeuntes iftinc necefluatis vinculo , non
culis continet, ficut vnaqusque digna eft vel requie , vet obfequio voluntatis: fc yoLumus ab eo ptsmiis caleftibus
srumnapto eo,quod fortita eft in catne dum viueret.Neq; honoiari, ad quem venimu, inuiti. Idem paulb inferids,
negandum eft, defunflorum animas pietate fuorum viuen- ^ Nobis quoque ipfis minimis & extremis quoties reuelatiuta tcleuari, cum pro illis facrificium mediatoris offer­ tum efl, quám frequentet, atque manifefte de De> digna­
tur, vei eleemoiyns in Ecclefia fiunt. Sed hsc eis profunt,
tione prsceptmn eft, vt conteftatet affidue, & publiceprs-^
qui citm viuerent,' vt hsc fibi poftea poffent prodeffe, me.
dicarem,fratres noftros non effe lugendos,accerfione d Do­
ruerunt. ^ Eft enim quidam viuendi modus , nec tambo.
nus,vt non requirat ifta poft mortem; nec tam malus, vt ei minica de fscitio libetitos cirm fciamus con eos amitti,
non profint ifta poft mortem. Eft verb talis in bono.vt ifta fed prsmitti, recedentes prscedere, vt proficifcentes, & e
non requirat; fc eft rurfus talis in malo, vt nec his valeat ■nauigantes folent.
C a p . XXVI. "f E x puftllanmitate mortuos lugere
rom hsc vita tranflerit, adiuuaii. Quocirca hic omne tnericontingit,
tirm comparatur, quo poffit poft hanc vitam teleuari ouif/fc)w loannes Chrtfoftomus horn. zS.in c.n.
piam,vel grauari-eJ-#0^ p»uc4. f Cirm facrificia altaris fiue
xoili.ad fhbraos.
quatumcumque eleemofynarum pro baptizatis defunflis
omnibus ofterun tur, pto valde bonis gtatiarú afliones funt- ■yBicumque ffepeliamur, Domini eft terra, fc plenitud»
p ro non valte malis,propitiationes funr; pro valde malis' V eius. Omninb fit,quod opottet fieri. Lugere autem , fc
neplotare, & lamentari eos, qui dc hac vita decedunt, ex
pufillanimitate contingit.
a . j A b Bely IX tit.q. cal.idem.Polyc.l.%.,it 6 Suyr
h9.c.'tizJuop.\3.c.iii,.A ug.ie curapromonuis
9 Poly.l.t.tit.q, A n fl.q .c M s. t> Gen.$a. t Deut.¡a.
d e c m t .c .u .& n . iS e n tM ifi.4 }. A n f l.q .c .iq T
'
I d al.accerfitkne, e al.vu iP f it U y
A
X
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
5
D ecreti secu n d a Pars.
6)6
f/oc autem cx drfpemione futurx refwreBionk inteíigl- ■ ex viuis in iaiadifum raptum ./r»
.u..:. fcriptutai^fl/
effe diuina
ti‘r. Fnde fa A p d iB u s non fimpliciter ait a\[Nolumus ve.
iffMulti q u o q u e . B.Aigu[linim ¡ j¿c leptur.T'
j. f f ¡ if , k r m e n t ¡jm .v im n c o m riftm m ] fed a id iilt , ti quoque ad viuos aliquos exmortms.fi 'e contrario f 3.,v '
^xfcutfa
uonhaberit.] Pietatis nm qm
ex viuis taputscft, diuina fcriptura teftatur. Sedoí-,,¡ffiffi
Vjffi'lfhimanitátis intuitu mortuos lugere non prohibemur.' non efi cmendatuni.Ferhatem verufiix fententix ■
f i c u t nonnullos fanBomm, aliorum exequUs pias lacrjmas
B . Áugufiintts aliquot aliis exemplis 'f i i i p m 7 T j T ''^'‘‘‘
/3»'
M *r.
- /../T*,.
... J t
/V
’ QU.-7‘r>*
irnpendiffe legimus.
^
ex
textu 'deprauato
auBorgloffx
enandi
ocoxme-r,
ii.pms.Dehisautem,qu.i in patihHlis.Jufiendmtm\!u '
ritur.an iuxta Ecclefias ¡mt feptlieii .De quibus in Mofen*
Cap. XXVIL ff SuiffemftttuYxpefttrreBionis habent
de mortuis trijiari non debent.
tiner.fi3 Concilio ll.fub Rahano,0.27.itafiatummef "
B in e etiam Anaftaiius Topo,epifi,i.adNerianum.
Cap. X X X , { Ncrn efi deneganda eommunhh'is,qui
in patibulis fuffenditur.
Abent h foifitan illi iufiam longi doloris excufatioVafmim 'h eft ab aliquibus fratribus de his,qni in nj,;,
ticm, qui vitam alteram nefciunt, qui de Locfsculo ad
bulis fuipenduntur pro fuis fceleribus poli confeffio*.
melius effe iianfttum uon confidunt. Nos antem,qui noui- nem’Dco pciaftam,vtrum cadauera eorum ad Ecclefias de­
mus, qui hoc.credimus, & docemus, conirifiaii nimium de ferenda fint, Sc oblationes pro eis offerendi, fc Mifis cele,
obeuntibus'non dtbemus: ne quod apud alios pietatis te- branda,an non. Quibus leipondirauSjfi omnibus de peccajiet ípecicm, hoc magis nobis in culpa fit. Nam diffidentia tis fuis, puram confeffionem agentibus,fc digne poenitenti.
quodammodo genus eft,contra hoc,quod quifque pradicat bns communio in fine fecundum Cauctnicum infium danda
torqueri; moeftitia,dicente Apoftolo c. (Nolumus vosig- i eft , cur non i cis, qui pro peccatis fuis pcenarae.\-irciii?
jiotare dc dormientibus, vt non comiiftemini, ficut & ca- petfoluunt! Scriptum c eft enim- LNon vindicat Deus bis in
ieri,qiii 1'pcm non habent.
idipffim.]
I ffTorqueri.jf/c efi emendatum ex epiftola B.Gregorij,in
I ff Cur non eis.] Refihum eji hk inms ex ipfoCencHio
^ua hoc liem habeiur. In epiftola A naftas} legitur, co ni ra | Moguntino, fa F vormacienfí, induBis aliquot verbis, qua
quod quifque pradicator queritur,mfthiain araans,dicente, ' potiusperturbabant,quamiffufirarent.
&c. (n Codicibus antem Gratiani etiam manufcriptis vide- ■
- mifia effe leBio ex vtraque hoc modo, cotra Íioc,quod
C ap , X X X I
PALEA,
quifque pradicat quarere, iuftitiam amans, dicente, &c.
p V re s d, 8c latrones, fi in furando, aut deptidando occi­
dantur,vifum eft pro eis non orandum. Si eomprehenfi,
C ap . X X V I I l .
{ De eodem,
/tem ex Concilio Toletano 1 1 1. c.iz.
aut vulnerati, Presbytero, vel Diacono cdnfeiii fuefet ,■
Vi diuina vocatione ab hac vita recedunt,cum Pfalmis communionem i eis non negamus,
tantummodo, & pfalleniium vocibus debent ad fepul- j i ff CommuniMera,] A ntea legebatur, confefiionem.
chia defeiii.Nam r funebtek carmen,qubd vulgb defuiiftis: Emendatum verb pc eft ex Bmchardo,Iuone & Decietalh
cantati folet, vel in pefitoribus fe, aut proximos, aut fami- quibus locis hoe idem citatur ex Concilio Triburienfi, fa in
lias cedere omrdnb prohibemus. Sufficiat autem, quod fpe . eo, quod extat,habetur fentemia c. 31.cophfius expofita.; vbi
________
r
i t
- etiam Diaconi
-•
'■ mentio, fed ita 'dicitur, Deoque fc
nulla fit
refurreilionis, Chriftianciura
corporibusmfamulatus
diuinotum impenditur canticorum. Prohibet enim nos Apofto­ Sacerdoti.
C ap . X X X I 1.
{ D e eodem.
PALEA.
lus e noftros lugere defunftos, dicens; [De doimientibus
/tem ex Concilio Aurelianenfi.)
autcra nolo vos contriftari,ficut & cateri qui fpcm non ha­
bent.} Et Dominus /non fieuit Lazarum mortuum, fed ad j (Ql efur, aut latro captus in prada, abfque occifione poteft
iusplorauitarumnasrefufcitandum.
Si autem gpo -: ^comprehendi, &tam e!nnterfickur, quia«dmiagto
viia huius
nlorauk;
teft hoc: iEpifcopus omnes Chriftianos prohibere,agere non Dei creati, fc.in nomine eius baptizati lun , n
moretur. Rciigiofish tamen omninb aliter fieri non debere fomm quadraginta diebus non intrent Eedcfiam, Lanea
C i . - r a n ir .- *
J ______
V
e i r » U
.» 1 7 :«
á U fP V fJ t/ > Í f l l n f . ÍI t H o i O j
ccnreiBus'. Sic
enim Chriftianorum peremnem mundum vefte
induti
abefcisj&poribucjqtii
interdifti funt, at
huraaii oportet corporadcfunftorum.
i a gladio, ab equitatu fe abftineant. In tertia,quintafeiis,<t
! ff Nam funebre. J H in c Vfque ad verf fufficiat. addita \ fabbatho, aiiquO genere leguminum, vel olerum, fc pomis,
m i ex Ongtnali,vt intelligatur, qux ilia fint,qnx in hoc Ca- paruifque pifciculis cum mediocri ceremfia viciffun vtannoneprohibentur.
_
temperate. Siu autem a veridicis comprobamr teMDe mortuis emm quxritur , vtrum fannt ea», qux hic d bus, quod fine odii meditatione fc, fuaque liberando, Eiavims geruntur.ffam t a perfonapopuli affiifiifiAhrahant | bolimcmbra interfecerint, & 1 capi nen poteHiiLpffinipater nofter nefciuit. Auguftinus quoque in libro de agenda tentiam pro homicidio eis non iniungimus, nifi ipfi voiue.
cura pro mortms,illud idem tefiatur, aicens,c.i3.
rint aliquid,quod humanitatis eñ.hcere. At fi Presbyter efl,
non deponatur: cunftis taraen diebus vits fuspoenitem
C ap . X X I X , ff M ortui exfe nefciunt, quid
tiam agat.
hk d viuis geratur.
ff .fic in omnibus Codicibus, in quibus eft hxc Palea, &
T Atcndum eft, nefcire quidem moituos quid hic agatur, apud Burchardum, fa. /uonem, fa in Decretali; ex quibus
TlO/4 /4»i»W Ui.«
.-.ysjl.a'h «iX-k
-L -t•
-T fed
dura hicagitiir, poftea
verb audite ab
eis, qui• 1hinc
¡unt multa emendata, fa magni ponderis.
ad eos moriendo pergunt,non quidé omnia, fed qua finun- , . I capi non poierant.'jXec/j ifio n m verborum in Cotui indicaie.qui finumnr etiam ifta meminiffe,fc qus illos, um bus G ra tia n i erat hxc, & pariter pcerAiestm.qux vide»quibus hac indicam.opoitet audire, ioffunt fc ab Angelis, tu rp u p a re cnm proxime feqmntibus, poenitentiam pro hO"
qui rebus,quE aguntur hic, prxfto funr audire aliquid mor­ tmcidio eis non iniungimus. R efih u tm autem efi locus ett
tui, quod vnumqutraqae illorum audire debete iudicat, cui (■Xterts coileBoribus.
cUnfta fubiefta fum. fa infrd. ff Multi i quoque ad viuos,
aliquos ex meituis venire credunt,ficut é contrario Paulum,
a E t in Fuormatienfi c.vlt. b
c.tt4,P ann.l.¡.c.ii. c
a 't.Thefr,. h Et]inregtfto B.Gregorjfi.q.epifl
f . s a . A n f . t r a d e f u r . c . i . / n T r i b u r i e / t J i , c . 3 1 . P d y . L O . t t t . t o . /,< « — I 7 c 1q.Burch.Lis-c.tZB./uop.ii.c.t i» , -c i.fheff.4'
i.T
^ 0.1, l. t i. c . 39 ./uo p.13,0.43, e SentBiahabet'urextrademffi
faneris precamen t i.Theff.4. f / (/ ¿ « .u . g 3 /, {(?/?».
C.I. Polyc.ibid, Burch.l.l l,c<io.fa /.rji.c.j, interfecipt
h ñ l . A religiofis, i Efa. 6 i.
re m Jtio p .ti.c 4 6 .
H
Q
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Q
,
CaufaXÍV.Quaft.1.
poffire
,
. pau(!um,c.Z 3.hinc inde acceptis & interdum etiam immh
mis.Quarepr»fiat integrum illud ca pu t. perlegere.
Sic ¿ c»tera accipias,
A n s n k i a t lfd a m E c fk £ q u 4 ¡jfie m msuit
C a p . U I.
ftDeeodem
de iw d iis: teftes e x fra trM f m producunt; neItem in lib.de fanBavirgimtate i. c . i4 - ¿ t s eotiatonbus p e c u n i a m crediderunt; vt ex eorum
Vifquis 4 praeceptis non obtemperat, teus eft, fcdelnmercibus emolumenta, acciperent.
tor p®ns.¿? paulo pofl.b f Pnicepto Domini non obe­
• H ic primum qu»ritur, an Itceqt eu fua repetere.
dite, peccatum eft: confiüo fi vti nolueris,minus boni adia Secundo, a n i l i teftes fin t audiendi.
pifcetis, non mali aliquid perpetrabis. Item Hieronymus e
3 T e n ii,aniüudfitvfutas exigere.
,
,
4 Qiiani, an liceat Clericis, vel U ic is a qmlihet vfuras lib.r.contra louinianum. Quod pticipitur,imperatui:quod
imperatut,neeeffe eft fieiiifi non fiat, panam habet, ¿
jr 4. "{vbi confilium datur, offerentis arbitrium eftivbipta< Jm tjm eleernofyn» de vfuris fieri pofsint.
6 SeXti, an vfurarijpanitentiam agere valeant, mji,qmd ceptum,nece(Tuas eft feruientis.
1 "fvitginitate.]l(efi)i«;a efi citatio ex Polycarpo.Anteit
male acceperunt, reftituant.'
citabatur ex fermone Domini in monte.
2 f Seruientis.] Sequebantur h»c verb.i, vt obediac,vel
Q J & iX 1 0
I.
autem fua repetere non pofiint, facile videtur poffe imperantis, vt ei obediatui, 9»«/»nt expmBa, auBoritaie
K Jo ro b a ri.A it enim Dominus in Euangeliob. [S iv is . Codicum vetuftorum,¿ Originalis.
perfeBus eje,vade, ¿v e n d e omnia,qu» habes,¿ da paupe­
Q V A S T IO I I .
ribus.] Quu ar’M 'fi> id r perfeBionis arripiunt, non licet eis
hibtre.Multo ergo mhvss licet eis repetere ; quia non de­ D e eo autem , quod qu»ritur, an de fuis fratrihm tefitt
producere pofiint, multis auBoritatibus videtur effepro­
bet repeti, quod pofiideri non licet. * Itemc [Si qms voluerit tunicam tuam toikn j
in iudicio tecum^contemerey hibitum. Leges enim tam facrorum Camnum,quam fecula-,
dimitte ci & ^dllum.] Item
in efiftoad Corin- rium principum prohibent aduerfus aliquem, d teftem de fu»
thios.d [S»'cularia igitur iudicia f i habueritis, omnino pec­ domo producLContra fe enim quifque teshíñ potefi,profe ve­
catum efi in vobis.] ft Item Gregorius e exponens [omnia ro minime. Quia ergo ifti producuntur, vt pro feipfis tefiimomihi licent: fed ege fub nullius redigar poteftate, ] inquit. nium ferant. [N o n enim vtilitatis fu» Ecclefi» fe penitus
[Cum mens concepta defiideria fubfequitur ,femire rebus immunes arbitrantur f muros,)patet,quoi eorum vox in ta­
libus mn eft audienda. Sei á ifiin B io e h » c ¿ teftium exa­
conuincitur, quarum amore fuperatur. ]
CAf. L ft Pro rebus tranfitoriis Epifcopus prouocatus , minatio in criminalibus caufis feruanda eft:in ciuilibus au­
tem mn vjquequaque. In criminali enim caufa mn licet tenon litiget.
fiem de propria domo produci, in ciuili amem Pr»latis Ec­
Item ex Concilio Carthaginenfi IV, c.ip. _
•pPifcopus nec ptouocatus pro lebus ttanfuoiiis liti- clefi» licet.
C a p . I. ftClerki pro fua Ecclefia tefiimonium
Juget.
,
_,
ferre pofunt.
Quia ergo generaliter perfeBis prohibetur in indicio conPafchalis 11. Guidoni Archiepifcopo Fiennenfi,
tendere.patet, quod iftis non licetjiare coram iudice. ^ H is
Apoftolic» Sedis legato fcribit,dicens.
ita rejpondetur.ProhibeturperfeBo in iudicio ftare,captando
lucrum, fed non euitando damnum. Vel aliter. A liu d eft rVper prudentia tua plurimum admiramur, qubd in n i­
fua pofiidere: aliud eft communium ptocuratorem efe.Cano- te gotio beati Stephani, Clericorum iftorum acceptare no­
.nicinon pifiident fua: quia resDeooblat» nonfunt alicu­ lueris teftimonium.Diuetfe namque funt fpecies caufarum;
ius. Vtunturenim rebus Eccleft»,mn v t fuis, fed tanquam nec in omnibus caufis crimina agitantur. In criminibus f
ad difpenfiindum fibi creditis. Fnde Projfer in lib. de vita fiquidem accuiatorom, fc teftium illa difttiftio obferuanda
contemplama. [ Sacerdos f cui dijpenfationis eura commiffa eft,qua in Canonibus continetur; nequi ad probationem
eft, ¿C .] require in caufa eius, a quo pro ingrefu monafterij domeftici affuraantur. Csterum in poffelfionum, vel huiuf.
pecunia exigebatur, ft Sicut ergo ifti non fua pofiident,ita modi negotiis, hi potiflrmhm affumendi funt, qui eadem
nec fua repetunt, fed res Ecclefi»,quarum procurationem ge­ negotia traflauetunt, de quotum auditu 8c vifu bsfiratio
runt. Similiter, quod in iudicio prohibentur contendere., fic effe non debeat. Si ergo iidem Cletici idonei funt ad affcrinteliigendum efi, vidglket, vt mn fibi ftent coram iudice, tionem caufs illius,nullatenus teraoueantur: fed ficut aliis
fed aliis. A l iis autem coram iudice a fiitife ,¿ pro eisiudi- litteris deliberatum eft, inter S. loan.fc S.Stephani Canoni­
aa*» interpellajfe nonnullos fanBorum legimus. H i amem cos, lis illa plenius decidatur,
non fibi fiant, fed pauperibus, qmrum necefiitatibus profu­ Poteft etiam intelligi aliter.Domeftici ad probationem non
tura repetunt: ¿ ita non prohibentur fiare coram iudice. admittantur,vt pro hk videlicet,quorum fm t domeftici,fie^
T Illud vero Euangelij. [ó"» quis abfiulerit tibi tunicam, ftimonium ferant. H i autem (ficut fupra deaSoribus diBu
& c.] non efipr»dpientis fedexbortantis.
efi) mnpro domefticis, fed pro Ecclefia , qu» mater eji omC a p . 1 1. f Peccat qui vitra debitum exigit, non qui
■niumpauperum, tefiimonium dicant. In conficiendis autem
fibi debita repofcit.
tnfirumentis fecularium negotiorum Presbyteri nc,n vocen­
Fnde Augifo. lib.i q. contra Faufium, c.25.
tur a i tefiimonium-feificafu contraBui eos interfuifecon­
/ N Vod debetur, etfi benigne dimittitur, non tamen ini- tigerit, iubente Epifcopo teftimonium dicant.
repetitur. Peccat autem,qui exigit vitra debitum;
Cap, T I,
ifi conficiendis infirumcntis Sacerdotes a i
icleoque lex modum figens, panam talionis inftituit. Sed
tefiimonium non vocentur.
tu eq longe es á peccato iniufti exaftoris, quo omninonon ■ i r J .
Fnde in Synodo habita Rpmce ab Eugenio Papa 11.
foxigis debitum: ideoque bonus magiftergait.Qui te percu­
ftatutum eft, c.i',.
tit in vnam maxillpni, prabe ei & alreramiprsferfim ne co­
j\Vam quam g Sacerdotum teftimonium credibilius hatilam * *
debitum ab eo, qui nullum habet de- '«/beatut, tamen ipfi' in faculaitbus negotiis pro teftimoIn aliquot vetufiis exemplaribus cantulum hoc comunBfs, nio, aut conficiendis inftrumentis non rogentur: quia eo.s
efi fuperiori, ¿ confeBum efi ex verbis B. /fug. L 19 ,contra in talibus rebus effe non conuenit. Si autem 2 euentu ali­
quo caufs interfuerint, & aliquid viderim, vel audierint,
Q
a al.Clerhi. b Matth.i 9.Luc.t i M / r T / T m / h T '
ft Foly.l.t tit.zi,. b Cap.i}. e Invulgatis eratG ngin
d f .Cof. c.6. e Z.s, mnral.c.xM }.c.IobSSup.i.« 2 ¿ Sa
ardos, i Luc.i. Matth.},
>^F'‘ M-c.Sa- epift.ad louinianum. d al.extraneum. e al.dipriBio.
{ al,criminalibus, g Polyc.l.4.tit.}U ^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
v f n t j qiiM &
D e c r e t i S e c u n d a
6 ) 9
P a rs .
vbi nulls ¡done» Isculaiiuin inueniantur petfonxjne veri­
tas occultetur,& malus vt bonus sftimetut, in prouidentia
Q V J S .S T IO
propiij Epifcopi fitjVt aut coram fe & competentibus iudieibus,aut aliteihonotifice veritatem Í attollant.
Q Fod verb nec C lericis, nec Laicis liceat vfura, „ ■
I ! Pro teftimonio.] S k eft emendatum ex Concilio Eu,01obatur auBoritate Gelasq, 0 aliorum.
‘
tenij I L & Leonti I F . & Polycarpo. A ntea enim legeba­
tur, pro conficiendis inftrumentis ad teftimonium non ro­
C a p . 1 . ^ a q u xflih u s negotiathnis CUrki
abBineant.
gentur.
A i t enim Geiafius Papa, fcribens Epifcopis per Iu
1 ! Et fi autem.] In Conciliis k>jts, 0 Polycarpo legitur,
camam, 0 Siciliant, c.ij.
fl enim euents caufs aliquid viderint, &c.
Leiici a aut ab indignis quxftibus nouerint ahft'™
dum, & abomni cuiuflibet negotiationis in»eni„
cupiditate ccffandum,aut in quocunque gradu fi^,
■'r
Q^V J t S T I 0
111 .
ceffare i noluerint, mox á clericalibus officiis abft;
‘““te
Q Vbd autem prater fummam emolumenta feBari,Jjt cogantur.
I «f Si ceifate noluerint.! H x c non funt in epiBoU «
vfuras exigere, Auguftini auBoritate probatur, qui in
que referunm fup.dift. 8i.confequens,fed non funt extiZa
r ja i. ) 6.ad verf. [Tota die\ fcribit,dicens.
ob glojfam.
C ap .I. ! Qui plus, quam dederit, accipit,vfuras
CAP. I I ! Excommunicentur miniftri, qui
fonerantur.
expetit.
I h foeneraueiis homini, id eft, mutuam pecuniam tuam
/ici» ex Concilio Agathenfi I, quod conftmauk
PapaSyluefter , c .ii.
dederis, a quo aliquid plus, quam dedifti, e.vpeftes acciiniftri b , qui foenciantur.placuit iuxta foraiam diuini,
ieie, non pecuniam foiam, fed aliquid plus quam dedifti,
tus datam eos a communione abftinere.
iue illud triticum fit fiue vinum,fiue oleum,fiue quodlibet
aliud,fi plus,quam dedifti expeftas accipeie,foenerator cs,
CAP. 111. ! QftiyoluniefemClero,¿ftudio
negotiationis abftineant.
& in hoc improbandus, non laudandus.
Item ex Concilio Tarraconenfi, c.i.
^A nom im c ftatutis firmatum eft, vt quicunque in Cleio
C a p . I I . %Quidquid fupra datum exigitur)
vfura eft.
W elfe voluerit, emendi vilius, vel vendendi catius ftudio
Item Hieronymus fuper c E^chielem, lib .i.
non vtatm. Quod certe fi voluerit exercere, cohibeamc
á Clero.
ad cap.i 8.
Vtant d quidam vfurara tantum clTe in pecunia. Quod
CAP. IV. •¡Alienetur ¿Clero, vfurai,aut fuperpixuidens fcriptura diiiinammnis lei auffett fuperabunabundantiam exigens.
dantiam, vt plus non recipias, quara dedifti. Item ibid.
/fe») ex Concilio ManiniPapx, c .íí.
! Alij pro pecunia fuenetata folent munufcula accipere di- j.C l quis oblitus timorem Domini,& fiinftam Scripturam,
uerfi genetis; 8c non intelligunt vfuram appellati,& fuper- *^qux dicit d [Pecuniam fuam non dedit ad vfuram] poft
abundantiam, quidquid illud eft , fi ab eo, quod dederint, hanc cognitionem magni i Concilij foenetaueiit, & centeplus acceperint.
fimas exegerit, aut cx quolibet negotio turpe luctura qnxfietit, aut pet diuerfas fpecies vini, vel fragis,vd cuiuilibet
rei emendo, vel vendendo aliqua incrementa fufceperit, de
C a p . 111. ! Quidquid forti accedit, vfura efl.
Item Ambrofius in lib.de Tohia, c.84.
' gradu fuo deieñus,alienus habeatur a Cieto.
■pLeiique e refugientes pracepta legis, ciim dederint peI ! Magni Concilij.jTic loquitur MartinusBrachtnn1 cuniara negotiatoribus: non in pecunias vfutas exigunt: f is ; quoniam hanc fententiam accipit ex c. 17. Concilij Nifed de mercibus eoram .tanquam vfaiaram emolumenta cxni. quod citatur.infr.eod c quoniam 0 in duobus vetufiis
percipiunt. Ideo audiam, quid lexfdicat. [ Neque vfuram, Gratiani exemplaribus,poft hoc continuo illud fubiunghm..
inquit,efcarum accipies,neque omnium rerum,] Itempaulb
poft. ! Et efca vfura eft quod velis ei nomen imponas,'vfura
CAP. V. ! Pro pecunia, qttdm Clericus mum deiit,
cñ.Item paucis hiterkdis. ! Siquis inftaurandum conuiuiú
iufto pretio frecies acciperepotefi.
putat, ad negotiatorem mittit, vt abfynthiacig i cupellam
/iem e’x Concilio Tarraconenfi,c.J.
fibi gtatis deferat: ad cauponem dirigit.vtPicenum viuum,
«ut Tyriacum fc requirat: ad lanium, vt hilam i fibi ptocu’ ij. C I e fluis Clericus folidum in neceffitate prxftiteriiiiioi
Dde vino, vel frumento accipiat, quod mercandi cama
ict, ad alium, vt poma fibi adoinet.
1 ! Abfynthiaci.] Dehocvino,qmd tardam coaBionem tempore ftatuto decretum fuerit venundati. Cxcetiim n
accelerat, ideoque inftauraniis conuiuiis aptum eft,meminit fpeciem non habuerit necelfariam, ipfum, quod dedit, une
Dkfcorideslib. 5. c 4 9 . Lampridius do Heliogabalo inquit, ilio augmento recipiat.
_
,
C ap. VI. f Clericus non accipiat plus quam
& rofato atque abfynihio (vulgus ad bibendum inuitauit.
cemmodauit.
D e hoc Alcianusparer.l.q.c.vlt,
Item ex Concilio Carthagraenii 111. f c i (
■ ^ V llu s | Clericorum amplius lecipiat.quaih cuiquam acCap. IV. ! Quando amplius, quam dehetm, exigitur,
£ A commodaueiit: fvpecuniam, pecuniam accipiat' 'P '
vfura ep.
ciem tandem, quantum dederit accipiat: & quidquid atm
Item ex Concilio Agathenfi.
^ S u t a ¿eft, vbi amplius requiritur, quam datur. V. g. fi tantum quantum dederit, accipiat.
„
C ap. V II. ! Etiam Laicisyfmadantnamluep. ,
V dedetis folidos decem,& amplius quxficiis: vcl dederis
tramemi modium vnum, & fupet aliquid exegeris.
Item Leo Papa epift. t.c. 3t x iZ 7
J '■^Ikndhur, qubd quidquid vltra fortem
a Dift.ti,confequens.§.proinde lu o p .ii.c .i^ ’ ^
ftris.]OrigJuop.t3.c.io. c Bmcb.l.i.c.tia. luoj-H; •
\ f f f e n t u r b Sent.t.dift.¡7. iu o p .n .c .i 7. C E t ibi
gUrdnd Senubtd.iuop.ti c .i» .P a n .l.¡c .i6 c e luop.iy
C.iS- i D eut.i}. g al.abfynthmi,am abfynthiau. 1 Cap.U.
- ¡.lu o p .
_ . £.31 .0 C o n A A q 4 iíí-i<fti.P 4 y.(.l.yíiS>ih
jjc s
C
S
i
P
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
M
I
g
V f u a i- ..
C a u to
X I V
.
j„„„ effe
,nv. divimiis.
fiiinfEC 3 hoc quoque prstereundum
diximus, quofiMti rarpis cupiditate captos, vfurar.am exercere
N aam lucti p e ditefcete. Quod nos non dicam
pecuntam , fc
/jf X f o
fo**
i N
d a m
'. X V z
f' i t i
, S S . ? “ Í .. i.
1“
vt omnis peccandi oppoituniias adimatur.
V IIL
Q
C ap.
IX . f Turpe lucrum fequitur, qui minta emit,
vtplu i vendat.
Item lulius Papa.
Q Vicunque c tempore meifis, vel vindemis, non necef­
fitate, fed proptet cupiditatem comparat annoBam,vel
vinum, veibi gtatia de duobus denariis comparat modium
vnum, & feruat vfque dum vendatur denariis quatuor, aut
fex, aut amplius, hoctutpe luctum dicimus.
ff Caput hoc apud Burchardum, fa luonem p.6.c.i 61. fa
in Panmrmia citatur ex decretis lu lij Papx vfurariis m if
fis. Ferum idem Im p .t i .c. 21.citat ex Capitularibus, quo­
rum lib .i. c.iii.habetur.
C a p . X . ff Rapinam facit, qui vfuram accipit.
/iew Ambrofius in lib.de bono
menis, c.t2
S I quis vfuram acceperit , rapinam facit , vita non
viuit.
C a p . X I. ff Non minus crudelis eft, qui pauperem
trucidat f m ore, qudm qui diuiti
aliqua rapit,
_Item Auguftinus ad Macedonium, epift. 54.
^ Yid/dicam de viuris, quas etiam ipfs leges, fc iudi'"<ces leddi iubent! aut crudelior eft 3 qui fubtrahit aliquid,vel eripit diuiti,quam qui trucidat pauperem fenore ?
Hxc atque huiufmodi malé vtique poffidentut; & vellera,
vt reftuuerentut, fed non eft , quo iudice repetantur. Iam
vero, fi prudenter intueamur, quod fcriptumg eft. [Pidelis
hominis totus mundus diuiiis funt: infidelis autem, nec
■obolus :] nonne omnes qui fibi videntut gaudete licite
tonqmfitis, eifque vti nefciunt, aliena poffidere conuincimus 5Hoc emm certe alienum non eft, quod iure poffidet u i; hqc autem iure, quod iufté: fc hoc iufté, quod bene,
A
6 4 .
centefima vindicare te. Ab lioc vfuram cxige, queui nou lit
ciimen occidere. Sine ferro dimicat, qui vfuratu flagitat ¡
fine gladio fe de hofte vlcifcitur,qui fuerit vfutarius exaftot
inimifi. Etgo vbi ius belli, ibi etiam ius vfuis.
Q ..1
{ E ik m m r d C k n m f iA lm r A
feBantes.
Item ex Nicane Concilio, &c. 17.
Voniam multi Clerici auaiiti* cauto turpia lucra feftantes, obliti funt diuini prscepti, quo diaum eft: c
Qui 'pecuniam fuam non dedit ad vfuram. ] fenerantes,
c^tefimas exigunt; ftatuit hoc fanftum Concilium, vt fi
quis inuentus fueiit poft hanc definitionem vfuias accipeie,vel ex quolibet tali negotio turpi* lucra feftati.vel etiara
fpecies frumentorum ad fefcuplura date, omnis, qui tale
aliquid conatus d fuerit ad quxftum, deiiciatui á Clero, &
alienus ab Ecciefiaftico habeatur gradu,
ff Sup.difi.4j.hk ibidem Canon affertur ex verfione Dionysif, qui nunc ex prifca qux eft in colleBione ifidori.
C ap
Q u * ft .V .
X I I . ff A b fao vfuram exigere poffumus,
cm mre nocemus.
B h illo vfuram exige, cui mer'it'o nocere defideras • cui
Q j/ A s T I 0
V.
*•
odvero eleemofynx non fint faciendx ex fauore,
Í
tyc/ vfuris,nec ex quolibet mali acqmfito,Avg\i&ia\iS
tefiatur in libro de verbis Domini, ferm.i 5.
ff De vfuris eleemofynx fieri non poffunt.
Olite 3 velle eleemofynas facete de fenore, & vfuN ris.
C a p . I I . ff Oblatio de rapina reprobatura Deo,
It e m Ecclefiaftici 54.
Mmolans b ex iniquo, oblatio eft maculata,?^ ;«/r3'.Dona iniqa0tum,non probat altiifimus,nec refpicit in obla­
tione iniquorum : nec in multitudine tocrificiorura eorum
ptop'itiabitur peccatis. Q ¿ offert facrificium de fubftantia
pauperum,quali qui viílimat filium in confpeilu patris fui.
Panis egentium, vita pauperis eft. Qui defraudat illum, ho­
rao fanguinis eft. Qu^i aufert in fudote panem, quafi qui
occidit proximum. Qui eííúndit fanguinem, & qui fraudem
facit mercenario, fratres funt,
C a p . I.
I
C ap. I I I ,
ff Non efi aliquid rapiendum diuitibus,
vt detur egenis.
Item Auguftinus in lib.so.homiliarum, hom.q,
Orte aliquis hoc fecum cogitat,& dicit,multi fimt Chri­
ftiani diuites,auari,cupidi, non habebo peccatam, fi fufi
illis abftuler», & pauperibus dedero. Vnde enira illi nihil
boni agunt, mercedem habete poteio, fi ego eleemofynas
dedeio. Etiam in hac re parcat vnufquifque anims fus s
quia huiufmodi cogitatio ex diaboli calliditate fuggeritur.
Nam etiamfi totum tribuat pauperibus, quod abilulerit,ad­
dit potius peccata, quam minuat.
F
GAP. IV .
ff De eodem.
PALEA,
Item Hieronymus, ]
Emo qui c rapit moriens; fi habet vnde reddat, fatua­
tur. Si eos,quorum fuit, inuenire non poterit,Ecclefis,
vel pauperibus tribuat,
{ H x c fa fequens Palea abfmt d plerifque vetufiis,etiam
in quibus extera effefoient. In vno antem habentur fupra,
eai.q.4, poft c.fi quis vfuram,
N
{ D e eodem,
P A IE A .
[ Item Ambrofius.]
Apinam emere non licet, nifi ea inteptionc, vt cui eft
.oblata, reddatur.
C ap.V .
R
C a p . V I. ff F u rtu m com m ittit ¡ q u i in uen tum
m n reddit.
Item Auguflinas in lib . 3 0. d h o m ilia rum .h om .F,
C I c quid inuenifti, & non teddidiftt, rapuifti; quantiinj
'-^potuifti, fecifti Qma plus non inuenifti, ideo non plus
rapuifti. Qui alienum negat, fi poffet, & tolleret, fa paucis
interieBis. Deus coiintciiogat,non manum.
C ap.
Aiuem'Tit
foS’ftme indicantur vfutx
^ uem bello vincere facie non poteft. De hoc citb pet«
a Burch.
y - - ^ « / . / ~ 4 r / 7 T p 'I^
t 'f K í T T
quoniam multi Burch. U .c u i l
p .\).c.i. c Pfn.dal.commenm. e Cap.l.i.c.i, , p„ : T ?
jP o lj.l.6 .tK ,i< 2 , iP m , n . ^ih iinquiiiO rig.im p,2i.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
CAP. V I I . { H u i derebus comefiis,& bene quxfttis
tleemofynam impendit, illa placet DeoItem Gregorius lib.q.epift.tfo.adSiagrium.
TiLeemofyna/tedemptoris noftii oculis illa placer, qus
-C/non ex illicitis rebus, & iniquitate congeritur, fed qus
a Im p 13 f.i«.b immolantis. Orig. c al.in rapina moriensd Etferm.n.de verbis Apofi. e P e ly , l.6.th.i6.
i Poly.l,z,tit.uPan.l,i.c.ist>
Ex VCutis ctecmoC/nx
O 4^
faciendo.
ae tebus co n ceffis, íc bene acqmfiü; impenditur.
ad expoliandam iftamodo proximum. Hoc enim n '
\ ' n efvkU B.Gngorii, verks hnm cqm s proponuntur fit,qui nouetat,quid quemque pati opot-etetT
'F 'T r ia Jpi!Ís,non eji putanda, fupra, 1.5.1.
furtumfeceiunt: fed Deo iubenti irdnifteriiut,
.
.
i ■tiY^'^^'Díokmtur.Aliena rapere non
CAP. V n I. ! Peccat, qut rem miientam non reddit. ' NuRofiquidem D ei mandato rapina videtur o
/lem ükwnytbüs in lib . i Leuitici. ,
: » rim e furti omnis illicita vfurpath reí alienZTeZ'-^^d
D ccre ti Secunda Pavs.
644
y, I Vhi fine peccato putant effe fi alienum, quod inucne- >
C a p . X 111, ! Mamvspnnx ef! violen'er /■ • ''
l\/s.
ft.i'
.«-u.
' i ' i . i t. .
'-V
.\
,
pV»
IV lrin i,teneant,8c dicunt,Deus mihi dedit,cui babeo tcd- ^
eripere, qúdtn furari.
dete ? Difcant ergó peocatum lioc eíle fimile rapins,li quií
Fnde Auguftinus in eodem Hh.q 71,
inuenta non veddat.
i
“«fo'teMlluhbma.otisnrnn, »
, 1 ytfib. Iterenpere. Auterteergonoleu»
CAP. IX . ! Bonus vfus non lufllficat inmfle quxfita. ! palam, habet prxceptura luum, Purti i enim nomin7i: '
/fera Auguftinus Hh.de bono coniugali,c.14
I intelligitur omnis iUicita vfurpatio tei aliens No
rapinam permifit,qui furtum piohibuic: fed vtiun?'®
_ ^ue enim fi agris iniqué,ac perperam inuafis.ita qutf- nomine in lege veteris Teftamemi & rapinam intei' V '*
que bvtatut, vt ex eoramfruñibus largas eleemofy-1 luit. A parte enim toNjinfignificauit, quidquid illi ' ? ? '
“ te telias faciat,ideorapinam iuftificat, ! Neque fi alius ruri pa- , rum proximi aufertur.
temo, vel iufté qusfito auarus incumbat, ideo culpanda eft
^ ^ r i ú tn m .] H.ec funt verba B.A ufflftlni,
turis ciuilis regula,qua poüéffor legitimus faftus eft.! Nec mutato orcitionis duB u: qux autem an tecedun JudlJ
faftionis peruetlit.as
peruetfit.as laudabilis etit, 11
fi regia elecle- non ¡unt
funt inuenta. Integer tocus
locus B. Augujiin'
■ 7
tyrannic» íaftioms
Augujiini de furto
memia tyrannus fubditos traftet ! Ncc vituperabilis ordo A x c h ia ,habetur infra, ii.q.q.t.momúcesregi» poteftatis, firex crudelitate tyrannica fsuiat. Aliud
H is auBoritatibusprohatur, qmd neque tx rehtu inmn.
<o /¿ n
ir t B P A -a i »
p í » X » « i l i l l / l í» A
/oí>W » .-. A im .y -v .
/eft
namque iniufta Tpoteftate
iufté velle 1i Wvti:
8c aliud eft tt<
tis neque PVm/ilprñPIXlUlíltSX
ex male conquifitis oeieemofynam
qtiifqu.tm facen
potefi.
iufta poteftate iniufté velle vti.
I ! V.ellevti. ] Pofi hxc verba apud B .A ugB in um
4pys.Sed Auguftinus contra teñaturferm.3 5.de verbú
Domini dicens.
fequitur c.xencubinx, infra, 32.5.2.
C a p . XIV. ! De male acquifiús honumfieri potefi.
CAP. X. ! Cüm alterius detrimento alteri
Vi b habetis de malo faeite inde bonuin. Qui non ba.
fubuenlre mn licet.
betis de malo,nolite acquirere de malo. Efto bonus tu"
Item Ambrofius lib.?. de officiis, c.g,
qui bonum facis de malo, 8c cum coeperis aliquid boni fa.
■piEnique fi non poteft fubueniri alteri,nifi alter Isdatur, cete de malo , noli remanere tu malus' Nummi tui conueiItYcommodius eft nemtum iuuati, quam grauari aherum. tuntur in bonum, tu autem remanes malus!
Ideoque in caufis pecuniariis interuenire non eft Sacerdo­
Sed hoc multipliciter intelligitur. Facit enim de mato bo­
tis : in qiiibus non poteft fieti. quin frequentet isdatur al­ num , qui neidit qmd illicite abfiulit.^Nomine etiam mati,
ter,qui vincitur: quoniam interceffotis beneficio fe viéluiii cu ra ,0 follicitudo mortalium exprimitur.De malo ergo bo­
atbitratur.Sacerdoiiseft igitutnulli noceie, ptodeffe velle num facit, qui pauperibus dij¡>enfat,qmd cum labore,0 fol­
licitudine acquifimt,iuxta illud Euangelq. c [ Facite vobis.
ómnibus: poffe autem folius Dei eft.
amicos de mammona iniquitatis.] F d ex malo acquiritur^
CAP. X I. ^Eleemofynx,0 facrificianonplacentDe», quod ex turpi caufa pofiidetur: velmi cüm Mathematicus
qux offeruntur ex federe.
ex arte,quam docet v d ex fmuris qux prxmmtiat, nonnul­
Item Gregorius in regefto lib.q. indiB-i.epifi.iiS,
la lucramr. Qux verb de malo fic acquiruntur ¡inhomm
Recaredo regi. ■
poffunt conueni. De peccato etiam aliqm nonnumquam ac­
Ciiptum c eft:£¿ [ Viítiras impiorum abominabiles Deo; quiruntur, qux pauperibus iufte erogantur,
vota iuftorum placabilia;] neque enim in Omnipotentis
Cap. XV. ! Qux male acquiruntur, aliquando. ,,
Dei iudicio,quod datur,fed a quo detur, infpicitur. Hinc eft
enim quod fcriptum eft. e[RefpexitDorainusad Abel, 8c
bene pojfunt expendi.
Fnde k\il\iñinuiadMAcedonkt>rt,ep¡fi 34 g ‘
,
ad muñera eins; ad Cain autem, 8c muñera eiüs non tef'On d fané,quidquid ab iniiio fu:nitur,iniutiose autepexit.] Diñurus quippe,quia Dominus reípexit ad munera,
tur. Nam plerique nec m edico volunt leádeie hono­
pramifit follicité.quia lefpexit ad Abel. Ex qua re patenter
oftenditur, quia non offerens a muneribus, fed munera ab rem fuum,nec operario mercedem : nec tamen hsc qu» 1
offerente placuerunt i .[Dona/quippé iniquorúnon probat initio accipiunt, pet iniuriam accipiunt,qus pot"'*
altiffimus:nec tefpicit in oblationes eoram.nec in multitu­ iuriam non datentur. Sed s non ideo debet iudex ven
dine facrificiorá,eoram propitiabitur peccatis.]/t([Longé iuftum iudicium, aut teftis verum teftimo'uum, f l U ' 2 .
Aduocatus iuftum patrocinium, lunfperitus ''“" ' ' " J u ­
g eft Dominus ab impiis:& orationes iuftorum exaudiet.]
1 ! Placuerunt. ] Hucufque B. Gregorius, ficut fupra, lium. Illi enim intec vtramque p a t t e m ade.xamen j a bentur; ifti ex vna parte confiftunt. Cluri a u t r a ’
l.q.q.c ingrauibus efl mtatum.
z.pm.Cbtra in Exodo h legitur,quUfilq Ifrael exituri de teftimonia, qua: nec iufta, nec vera vendenda funt,' ft ‘
Agjpto avicims fuis acceperunt mutuo vafa aurea 0 arge- 8c faifa venduntur; multb fceletatius vtique
tea , ex quibus pofiea xiificauerunt tabernaculum Domino, tut, quia fceletaté etiara , quamuis a volentibus aa _
tamen folet tanquam malé fibi
^ ie­
HisrejpondetAa^a&imiiinlib.quxft.Exodi,q.í9. ■
re, qui iuftum iudicium emir: quoniam venale e
CAP. X U, ! Non licet aHena,rapere exemplo Ifraelita- buit. Qui verb pro iniqno iudicio dedit, velle q
- _
Tum,lpdianthm Agyptios.
Ixit (Dominus ad Moyfem; [Petat vit \ proximo, 8c inferioris lo ci, qu» ab vtraque parte non inlol
mukiei a próxima, vafa aurea, 5c argentea, k veftem.] piunt, ficut Officialis,8c quQ amouetut, 8c cina_______
Non hinc quifquam fimrendum exemplum putare debet
a 32.q.4meretr¡ces,Sent.3.dift.i1.£»^^-^-^^‘‘-’T * ’‘ ^'
a Orig.h0m.4ad ■c^.Leuit.hal.quifquam.x i.q.i.inrra- c,3.Poly.l.6.tk. 16 .A n f.l.u .c.i° 9 . b luop.H-C.T
ctu c .x í. d Polyc.U.ñt.io.eSup.w q.nonltcefn A m A P n u .x 3 . t G e m .4 iE c c l.3 4
iP r o u . X 3 lE x d . i.
Pñuioñliter m O ng.kB im h.i.u.c.33.im p.X },c.2.
i examina. § d quo.] Orig.
^ifftcliJW
NS
Q
S
N
D
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
é4r
Caufa X IV . Qua/f. VI.
o/S'iam.Ab his «torta per íniniDíictatam improbitate, repe;i rolemidara i pcrtoierabileni confuetudinenij non ibji-n tu n a g irq n c rc p re h e n d iin u s , q u i ta lia ir.u fita te re p e iitie -
Icilt
Ihnc, quám qni ea defficte fumpiétunt : quoniam multa
lur)
neceflatia: períbni. rebus
vel inuitantut huiufiW V M w hutnanis
- ............
neeeflaria r
- . f^f iIfti,
i í i fi viniT,
m utaue
u ta u e .
el tenentur.
via m vv it
i í »£ m
raodi commodis, v
ri;;. j aut exceilentioiis c o n fc e n d e rin t fa n flit a t is g rad u m ,
faciliUs ea, qu* h o c modo a c c u if ic f u n t , tan q u am lu a p su priibus largiuntur, quam e is, a quibus a ccepta fu n t, ta n ­
quam aliena reftituant. Qni verb co n tra iu s fo c ie ta tis h u ­
ma;)*,furtis r a p in is , calumniis,o p p re ffio n ib u s ,in u a fio n ib u s
abftulcrit,reddenda p o tiu s,q uam d o n á n d a , c e n fe m u s , Zach a i 1 p u b lic a n i E u a n g e lic o exe m plo ,
t . ^ D a ta p e r to le ra b ile m c o n fu e tu d in e m , n o n fo le n t.],
A d d iia f u n t h n tx o rig in d i ,Jtne quibus f e q u m k non fa ­
tis con.
Q V ÍS .S T IO
V I.
J, Y \ F o i v e r u p m h e n t i a a g i n o n p o f i t , n i f r e s a lie n a
Y . \ ¿ r e d d a i u r j t e j l a t u r A u g u ftin u s a d M a c e d o n i u m ,
epifiola 54'
•
C.AP. I. ftPcenhsntia non aglturffialiena res
nonrefituatur.
r l ¿ res aliena, propter quam peccatum eft, cirm leddi
Opoffit non redditur,non agitur pmnitentia , fed fingitur.
Si autem veraciter agitut,non remittitur peccatum, nifi reftituatiir ablatura;fed,vt dixi,cum reftitui poteft.Pletumque
enim qui aufert,amittit, fine alios patiendo roalos,fiue ipfe
viuendo;nec aliud habet, vnde reftituat. ft Huic certe non
poíTiimus dicete redde quod abftulifti nifi eura habere cre­
dimus & negate. Vbi quidem fi aliquos fuftinet cruciatus á
repetente, i eu exiftimatur habere quod reddat,nulla ell iniquitas:quia etfi non eft, vnde reddat c ablatam pecuniam,
metito tamen,dum eam.pet moleftias corporales rddere d
compellitur peccati, quo male ablata eft,panas luit. Sed
inhumanum non eft , etiara pro talibus intercedere , tam­
quam pto reis criminum,non ad hoc, vt minime reftituan
tur aiienajfed ne fruftra homo in hominem h ü h t . ¿ paulo
pnfi. ^ Illud verb fidentifiime dixerim,cum,qui pto homine
ad hoc intetuenit, ne male ablata teftkuat,8c qui ad fe confsgiemera(quamum honefte poteft ) ad leftituendum. non
compellit, focium elfe fraudis,Sc criminis. Nam mifeticordius opem noftram talibirs fubtrahiraus,quam impedimus.
Non enim onem fert, qui ad peccandum adiuuat a , ac non
potius fubueitit,atque opprimit. Sed nunquid ideo hos aut
exigere,aut ad exigendum tradere,vel poliumus, vel debe­
mus? Agimus quantum Epifcopalis facultas dat,e k huma­
nam quidem nonnunquam , fedmaxime, ac femper diui­
num iudicium comminantes.Nolentes autem reddere,quos
nouimus,& male abftnliire,& vnde reddant, habere atgitimus,increpamus,obteftamur,/quosdam clam qucfdam pa­
lam ficut diuerfitas petfonarum dtueifam videtur poife lecipereg medicinam.
1 ^Repetente.] Aie eft emendatum ex codice Epiftolarum
Fau. ano,& eimone Antnerpiana, cum antea legeretur,
lepente.
^
’
D f peenitentia ob vfuram
facienda.
.
/. > k
Y im alienam confecrat,tm
»pimationem reftituat.
Fnde Gregorius lib. 7. indiB.i.epift.¡i.
.
Fantine defenfori.
(ft'
nullam extitifle caufam, pro qua res lu^ a a o ru m I potuifl'ent rationabiliter occupati,atque eas
efle inconfuite,ac temere confeciatas. Idcirco expeiienti*
tu* prscipimus,vt quia,quod femel confecratum eft.dn eis
non valet vitra reftitui, ftudij tui fit, vt ipfe Lpifcopus de­
beat pretium dare.
1 ^Iudsorum. ] Repofttaefihac dl&io ex epift. B. Gregorq,vt intelligatur faciiilis quo referantur ea, quee in hocca^ite coTitirtcntuTyftc nonnulla etiam alia funt emendata.
}. pats.Pro malis autem apudprincipes Ecclefia debet in­
tercedere,non eos temeraris aufu defendere.
CAP. 'in. E c c le f ia pro maiu intercedat,non
eos temerario aufu defendat.
Fnde Gregorius Romano defenfori,lib.j.
indiB.i.epift.zaf.
I a qui in furtis publicis implicati funt,a nobis non vi­
deamur iniufte defendi, ne opinione male agentium
ex indifaets defenfionis aufu in nos vllo mOdo transfetamus.-fed quantum decet Ecclefiam,adtironendo,8£- verbum
interccffionis adhibendo, quibus valetis,fucctitrite;vt k il­
lis opem.feraiis; & opinionem fanflat Ecclefi* non in­
quinetis.
5 Infra,z ).qu,}.c.reos.refertur fumma¡huius capitis, ckm
hic fint propria verba B.Gregcrif.
4, pars. Fartum autem non tam in quantitate rei, quam
in affcBu furant is confideratur,
C a p . II,
H
Ca>. IV . ft Non folum in maioribus furtum
committitur fed etiam in minoribus.
Fndeümonyniutinepiftolamad
Titum,ad c.z.
Vr h autem non folum in Hiaiorrbus,fed etiam in mino­
ribus iudicatur. Non enim id , quod furto ablatum eft
fed mens furantis attenditur,Quomodo in fornicatione no
idcirco diuetfa fit fotnicatio,feu mulier fit pulchra,aut deformis,ancilla aut ingenua , paupercula ant opulenta, fed
qualifcunque illa fuerit,vnaeft fornicatio i itafc infarto,
qiiantumcumque quis abftuletit,furti crimen incurrit.
ftReferunmrverba B.Hieronymi,nonnullis tamen omiff is , ¿ mutatis,quemadmodum etiam apud Burchardum,¿
Imnem.
F
C A V S A X V.
Q Fidam facerdos c in crimen carnis lipfus ejfe perhibe,
tur, antequam facerdotalem benediBhnem confequer. mr. Poftquam vers facerdotium adeptus eft, in furorem ver- ■
fus quemdam interfecit. Recuperata vero fanitate, apui
Epifcopum accufatur ab ea cum qua lapfus efe dicitur. Epif­
copus autem die Dominico caufam examinat._Sacerdos in ­
ficiatur crimen fibi iliatum; quorundam clencorumfibi pa­
trocinia qiiarit ■■ i1li 'ocxS non fine pretiofibi patrocinantur:
tandem Epifcopus confefiionem quafikuibus extorquet: de­
2 «[Adiuuat.1
fequuntur emendata ftmt ex codicibus mum fo !u s ¿ abfqiSynoáali audieutia illum fententiafen t
Ep.Jiolarumirryreft!s ¿ manufcriptis. A ntea legebatur 1. Quaritur autem antea, qu» mente alienataftunt, fin i
mputanda.
j t ad peccandum adtuuat,ac non potius adiuuai,fdobuiat
fubuettendo a.que o?pi\menáo Glojfaamemopfméconue z, Secundo,anpro impenfispatrociniis liceat clericis mune­
ra exigere,
_
'
tilt in V‘'Cem-.!iá\n\xzt.f:iolocopojitam,
J. Tertio,an ex mpJieris confefiione iftefit condemnandus,.
2.
jrs .A i veri rem alienam quis confecrauerit, non em4. Quarto,an die Dominico eius caufafit ventilanda,
deWifed ceflimmonem em reftttuen debet.
}. Q u in to, anfibi neganti purgatio fit deferenda.
6 Sexto,an eius confefiio cruciatibus fit extorquenda.
0!
iieam,fup. ea
f a a x & p . i } . C .Z }. c a l .luat'
i
a Polyc.l 6 tit.\6. h al.furtum.Polyc.md.Burch .1 ,c.i I
}}.Ju o p ,i}.c . 4 Gcal,clerkm,
j.S tfiiiik
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D e H om icid io per-furo
D ecreti Secunda Pars.
m :,!’:.
SJ‘ •— .....w.
^“D tjOw,8
^ 4 7
remad mil
Jffiim'o, anahfam Symdali audim tk Ejlfcopuí vakat
ito qnsritHr, qus fmt in ijfa peccata nol ^ ^
tum qusk nefcientibus comittnntur
'Uni
dotem damnare.
-a c •
CT^
O B a u o fi fponte confeffus, -aut ab alus conmtt^ fuent, fit lefte dici peccatum effe nolentis, quod f a ¿ e r e P®?
qitod ante ordinationem peccauerit, an fufcepti ordinis tut. Nam & hoc contra volunntatem facete d id n "P '"ivt-irti*/»
ivfnnrir fluod
'officium exequi liceat.
vtique viilr
vuhjpropter
quod facit;tnmnii.atv,.
facituamquam ifi/J . .
fed
quod tamen facit,clim vult viuere fi fcilicet
fciu, P“ «rate nolit;
quifquam, “‘8
fecerit,mortem minetur. Vult etgo facere, feiai,!™’
Q_.V iS. S T I O I.
re;Et ideo non per feipfum appetendo,vt falfun,
I,
autem ea, qux alienata mente jiu n t, nonfint vr falfum tutando viuat. Qiiod fi ita eft, nefcio vim"
js . K^Jmputdda,facite videtur poffeprobari. Peccata namq¡ fint dici ifta peccata, nolentium, qualia hic d; 7 Pof.
alia penes voluntatem anim i, alia circa naturx infirmita­ pianda,Nam fi diligenter confideratut, forte ipfj» 7 'xtem videntur confiftere. E fi autem^ volmtas{vt ait A u gu - re nemo velit, fed propter aliud fit., quod vuU qui
ftinus lib -i. a retraBat.c.x^.janimi motus cogente i nullo ad Omnes quippe homines,,qui fcientes faciunt, quod T?"'aliquid vel non imitandum » vel adipifcendum filuodprop­ cet,vellent licete, Vfque adeo iprum peccare nemo f ! ” ‘‘
terea diBum ejl , vt hac definitione volens amiente dtfcer- proptet hoc ipfum , led propter illud, quod ex en
neretur.{Ex voluntate itaque peccata procedunt,qux libero quitut.Hsc fi ita fchabent,non funt peccata nontile?
‘
mentis arbitrio,& delinquentis propofito emittuntur. Porro ne fatntiuro,q.usdiic etr.uniur a at is nolentium
infirmitas alia efi animi, alia carnis. Infirmitas animi, eft
I ffTanquam fi peicrare nolit, quod tamen facit 1 „
^
ignorantia. Carnis infirmitas eft concupifcentia. Exvtraqiit non f m t in vu lg a tis codicibus B . A u g u ftin i,
atitcm infirmitate qux procedunt, imputantur ad poenam..
C ap II.
Fnde inquibufdam igmratibus diilum efiaslSi quis ignorat,
ff tit de iniuriis./.j.a
ignorabitur.Tales iPi erant,de quibus Chrifius ait c Apofto­
lis. [Extrafynagogamfacientvos.quia arbitrabunturobfe- T llu d relatum petsque eft: eos qui iniuriam pati noffu,,.
quiim fe prxftare Deo. ] De eifdem etiam Apofiolus d fcri­ 1 & facete poffetfan'e funt quidam, qui facete non uoffu„t
bit in epifiola ad Romanos. [Teftimonium illis perhibeo,quia vt puta furiofus,& impubes,qui doli capax non eil Namoas
t^elum Dei habent,fed nonfecundiim fcientiam.'¡Nullum ta­ hi iniuriam pati foient, non faceie. Cum enim iniuria,.
men eorum in fua perfidia perfeuerantem hxc ignorantia ex­ affeilu facientis confiftat, confequens erit dicere hos fiae
cufat. E x carnis infirmitate procedunt,qux naturx languore conuitium dicant, iniuriam feciffe non videri. Itaque pati
fi.unt;qux nifi imputarentur ad panam nequaquam Apofto­ quis iniuriam, etiamfi non fentiat, poteft : faceie nemo nifi
lus lege carnisgrauatus diceret. [Infelix c c^ohomo, quis me qui fcit fe iniuriam facete, & fi nefciat, cui faciat. Quam fi
liberabit de corpore mortis huius? fac.]fiue ergopenes'volun- - quis pet iocum percutiat, aut dum certat, iniutiatm non
tatem,fiue penes inftrmitatem-peccata confiftunt) femper im­ tenetur. Sj quis hominem liberum csciderit b , dum putat
putantur ad'panam.Cui fententix illud A u gu B in i de vera fetuum fiium, in ea caufa eft, ne iniutiatum teneatur.
religione, f c.¡4- contrarium videtur,[Ffque adeb peccatum,
ff/» aliquot vetufiis exem plaribus a capite: merito, vfque
voluntarium malum eft,vt nullo modo peccatumfit,fi nonfit a d rap.muliet nulla efl d ijiin B io capitulorum.
voluntarium, fa boc quidem adeb m&mfefium eft, vt nulla _ Jta q u e , v t e xp rxm ifiis apparet, flue ex voluntate,fiue ex
hinc doBorum paucitas, nulla indoBorum turba diffentiat. infirm itate peccata procedant, palam eft ida imputari. Sed
Hjgare aut negandum efi peccatum committhaut fatendum ca m is in firm ita s dupliciter inlelU gitur.Eji enim languor naejivolmtatecommitti.] Sedhocnongenaraliterde omnibus tu rx ,q u i carnis concupifcentia appellatunqux verius anim x
peccans intelligendum ejfefidem Auguftinus in lih.i, retra- in fim ita s d ic i poteft; fed ideo carnis infirmitas d k im ;q u ia
Bat.c.¡h% oftendit dicens,[Ffque adebpeccatum,voluntarm a ccid it a n im x ex corruptx c carnis co n iu n B m e , Porro alia
malum eji,iit nullo modo peccatumfit,fi nonfit voluntarium. eft infirm itas q u x proprie carnis d ic it u r; qua elem entorm ,
Fotejl/videri faifa h.n definitio.fedfi diligenter difcutiatur, feu hum orum concordia turbata, ipfa caro afficitur, fa taninuenietur effe verifiima. Peccatum quippe illud cogitandum dem diffoluitur. S im ilite r a n im i infirm itas duplex eft. Fod
efi,quod tantummodo^ peccatum eji,mn quod etiampcena pec­ q u x v itiu m appellatur,qua anim a d D eo feparatur.-vt ejl ira,
cati. h Huamuis fa illa, qux non; immerito non voluntaria odium , f a a lia huiufm odi. A l i a infirm'itas animi, qux c m
peccata dicuntur, quia vel d nefcientibus,vel d coaBis perpe- ipfa non fit peccatum,eft tam en pcena, fa caufa peccati, vt eji
trantur,mn omninb pofiint non i voluntaria dici.] Idem in e b liu io ,fa ig n o ra n tia .Fu ro r am em ,eum m n jitpeua tm efi
eodem libro c. t y [Definitio peccati qudm diximus peccatu tam en pan a peccati: v t febris: f a cxterx pafi'mes,quaspnefi,voluntas retinendi,vel confeqendi.quod iuBltia vetat, fa prie carnis d icim u s effaquarum m otus,id eji,ea que iliis ffjp
vnde Uberum efi, abflnere,propterea vera efi, quiaid defini- turbationibus fiu n t;n u lli 'im putantur ad pxnam . {S e d ob'nt<m efi qmd tantummodo peccatum ejl, mn qmd eft etiam citu r deLam ecb,qui cum cxcus effet,Cain interfec'it'.mc tiM
pcena peccati.
excufauit excitatis 'infirm itas.Fnde d iB u m efiá[SeptuplMt
1 ffCogente nullo ] H x c funi addita ex B .A uguflm ,vt v itio d a b itu r de C aintde Lamech vero feptuagies f ip t h s J M
verba fequentia melius inteSigantur.
excitas ig m ra n tix fim ilis e fi.{E x vtraque enim queda fiunt
2 {ímKiaáüm.] A pu d S.Augufiinum in lib.de duabus q u x im putantur.-quxdam vero m inim e. C xcus naraqM ji de­
animabus, fa in lib.i.retraBationum legitur, amittendum: b itu m f u x v x o ri fe credens reddere, alienam pollujh non efi
ob gloffam tamen nonefi mutatum; fed fublata eftpriori loto reus a dulterij. S i autem ludo, v e l exercitatione virium ,
•ucv imitandum, qux abeft etiam d manufcriptis Gratiani venatione ia culorum m ittens aliquem p e rim a t, qutaab.eo
Codicibus.Nam in vulgatis erat,iá aliquid imitandum,vel penitus boc debet effe alienum ,hom icida reus habetur. Mens
non imitaridiim.
verit alienata furore, cum fu i compos non fit, eorum qux a . 5 ffNon immerito.] ¡n libris B. A u gu B in i imprefiis le­ m it t it , reatum non con tra h it; quia facultatem deliberan
gitm , immerito.
m n h a b u it.F n d e pupillo f a furiofo in m aleficiis fubuenitu^
m
C
ap. i
. {N o n fm t peccata nolentium nifi nefhientim.
loem lib.4 <siuxft'Ksnum,q.ii,.ad e.i i.Numerorpim.
v t non eis 'im putentur ad pcenam , q u x ex ‘n t n t f ik lm j '
tione nonprocefferunt.i.H ucdnonfolum humanis,fed e»
d iu in is legibus m fcitu r approbatum.
. .
I
f
ít o c e S e s m
t . 'i
H oc
lo c o i n i m l g a t i s
e ra n t intcr
a E t in l.de duabus animabm,c.i9. Sent.i.difi.syq.
h x c v e rb a , ff, titulo, de ininriis. Illu d relaturo reg ^
h u C o r.ij. c loan.i 6. d Rpm.i<¡, e Rom.j. f Sent.z,
mfi 55. g Et m Lae duabus animabus, c .ii. h hicemha L ib . 47. digeft. tit. i ». b a l. acciderit- c d . c niund^*
imturaliquot ccrba, i fine voluntate committi.] Orig.
carnis conuptione, d Cen.% .
fupil
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
Ug
Caufa XV. , Quicft. L
,
éjo
ti.de.naut induBa.
pctna condemnat.Nequc e»im fi per furorím aliquis inno­
centem peremit, obioxius morti eft:quinctiam ipfius diuU
n» a legis oculo,fi quis pei imprudentiam intulerit necem,
A i t enim A n s ^ Z Z d e partm lM
"'“M
accipit impunitatisfpem; refugit facultatem , vt poffit euadere.Hoc igitur de eo,quod proprie malum videtur,didum
fit. Mala enim non funt nifi qu» crimine mentem impli­
cant, & confcientiam ligant. C»tetum pauperiem,ignobili­
tatem , sgritudinem , mortem, nemo fapiens mala dixerit,
nec in malorum fotte numerauit: quia nec i contraria iftis
in bonis habentur maximis, quorum alia nobis ex natma,
alia cx commoditate accidere videntur.
1 !
co n tiii'a’i&is.] Emendatum efi ex Originali.
p « ? paruulis verb,qui nec piopiia voluntate credeie,nec Nam antea legebam ; quia .neceffaiia ifia in bonis, k e .In
poenitentiam pro peccato, quod onginalitet «ahunt, apte multis tamen anttquk fink huius capituli eft in verbo, nu- meraueiit.
poflunt, Sacramentum fidei, quod eft fanñum
C a p . 'F l i- ^ F e n ia m habent,qua ignorantesebrij'
quandiu rationis stas eorum capax effe non poteft, lu&committunt.
eete ad falutem.
,. , .
„ ■ ■ r \
Idem /» libro de Patriarchis, cap.6. lib.
E x eo amem quod' m fine hnm amontatis atcitur.
de Abraharn,
rQumdiufcilicet,rationis eorum atas capax ejfe nonpotefi]
Anb
difcimus
vitandam
ebrietatem, per quam crimina"
S
Edenter datur inteUigi,nulli pofi Saptlfmurn peccata impu­
canere non poffumus.Namqu» fobrij cauemus pet ebrie,
tari,fme fit adultus fine im pukf,nifiratm is fit capax.Fnie etiam de brutis animalibus eadem ratio ab A ugu jm o tatem ignorantes committimus. 0 paulb pofi. ! Nefciunt
in eod.Hb. c.i. redditur,quare fua faBa ek non imputemur: quid loquantur, qui nimio vino indulgent: iacem fepulti;
lA nim alia igitur, inquitprafentk feculi curfum,atque or­ ideoque, fi qua per vinum déliquetint, apud fapientes iudinatum fecundum creatork incomprehenfibilem peragunt vo­ ces venia quidem fada donantur, fed leaitatisdamnantui b
luntatem,qua de fuk faBk nullam rationem redditura funt,, audores
C a p . v h i . !
Inobedieatia,velconcuplfcemlanon
quia rationahilia non funt. Nunquid henim de bobus cura
habet culpam in corpore non confentientis.
efi Des f H m in es verb, quia rationales faBi funt_ 0 defé,
0 de omnibus rebus , quas in vfum vita prafentk accepe­
runt , rationem reddituri funt D ep; 0 pro fuorum aBuum - J im Auguftinus/ri/.i. c i e C iu ita te D e i, 0.13,
qualitate recipient aut pmam aut gloriam. ] Sacra tamen
I eoncupifcentia,! vel inobedientia qu» adhuc in memJlegk authoritate animalia iubentur interfici, non propter
bris moribundis habitat,prster noftr» voluntatis legem,,
confcientiam peccati, fed quia refricant memoriam faBi.
quafi lege fua mouetur, quantb magis abfque culpa^ft iti
corpore non confentientis, fi abfque culpa eft in corporeCAP. IV. ! Nonpropur culpam,fedpeoptermemoriam
dbimientis .A
faBi pecus occiditur, a i quod'mulier
acceferit.
1 ! Concupifcentiavel.] In O rig in a li legitur, ( ¡ n o i ü ,
Fnde Auguftinus fuper Leuiticum ad c.i s.q.7'4
illa concupifcentialis inobedientia;
Vliet , e qu» accefferit ad omne pecus, & vult afcendi
ab eo, interficietis mulierem,& pecus; morte morianC a p , IX . f Loth mn de incefiu, fed ie ebrietate,
in r: rei funt ] !Qu»titur,quomodo fit reum pecus,citm fit
culpatur.
irrationale,nec vllo modo legis capax. 0 infrd..fi Pecora in­
U e m lib .ii, contra F a u B u m , c.4 4 ,
de credendum eft iuffa interfici, quia tali flagitio contami­
nata, indignam refricant fadi memoriam.
Nebiiauerunt d Loth fili» eius, k fe nefcienti mifcuerst:
2.
pars. De fmiofis autem euidentifiime fcribit Kügüñ'i- ! Quaproptet culpandus eft quidem : non tamen, quanrnus in lib.quafiionum veteris 0 noui Tefiamenti,q.i,in fine tum ille inceftus, fed quantum illa roeietm ebrietas.
ita dicem,
CX?.. V. f Culpa non necefiitate, fed voluntate
Gap,.X. ! N o n t r a h it u r ad culpam .gm ifiduB u$
reum confirinxit.
propria voluntate.
A Eiquos d fciraas fubito dementes fados,fuftc,ferro,fe
A pidibus, merfibus multis nocuiffe: quoídam'etiam ocIte m Ambrofius lib.x. de la co b , 0 v im beata, c.j ..
cidiffe; captos autem induftria,& iudiciis e oblatos, mini­
me reos fados: eo qubd non voluntate, fed impeliente vi
On eft,qubd-ciiiquam noftram afciibamusarumnam,a ■
nefcio quá hsc geffetint nefcientes. QUomodo enim reus
nifi noftr» voluntati. Nemo tenetur ad culpam , nifi'
«onftitueretui, qui nefcit quid faciat!
voluntate propria deflexerit.Non habent crimen,quae inteluntur leludantibus Voluntaria tantum commiffa fequitut
C a p . V I. ! Reus voluntate, 'non necefiitate
delidorum inuidia, quam £ in alios deiiuamus Voluntalium fibi militem legit Chriftus-: voluntarium feruum fib i'
T
L L r Y ”foingimr
Item Ambrofius in Hexameron , i in traBatu
diabolus audionatur. 2 Neminem iugo feruitutis aftiidum
,,
primi diei.
poffidet,nifi fe ptius peccatorum »te ei vendiderit.
1 ! J&ruranam. 1 A P ^ B .A m h r o f iim legitur, culpam ,
In t e iü ?
3“
voiuntatrprodount, de-mtionabiles paffiones corporis. Quo- fe oh ghlfam non efi m utatum .
2 ! Audionatur. ] In vulgatis Codictbus fequebatur , k :
non reauirami
>b"'"™ principia extrinfecus
acquirit iuri iuo; qua funt expunBa, qmniam abfunt h
manufcriptis, 0 Originali.
C
. X I. *{ M im B erD efefi,qm inmtm.
hmicidium facit.
^O Sreos, non ex neceffitate compulfo, culpa ftiingit,
a D e u t .4 .0 19. faal, mtanturf] Orig.
c E t l. i.contra lulian.in fi.dluop.^.c,113
t d ‘q m d m im d u m m m .]O rig .
S
M
I
N
a p
m
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
“' “ S r D e c r e t i Secunda P a »
^ -tE c i s , qui inuitus aliquod fcceriihomicidium, extri
J N minifieriurn eft, Siquitem lex ait 4 de eo : [ ^ a Dcus f
dedit eum in manu eius. iManus ergo eius.infttumenti mo­
do, diuins vltioni minifterium prsbuerunt. Leuitcs igitur
4nlniftet temiffionis eft. ietmiffot autem,qui tamen non cxi !
difpofitione, fed pratet voluntatem fecerit homicidium ,J '
diuir..* minifter eft. vltionis.^ Illud quoq; fpeflat quia cum’ '
interficitur impius. Chtiftus infunditur, fc vbi abominatio
aboletur,fatiflificatio confeciatnr, t quia Dominus dixit: b
. [ In ea die, qua ititerfccero omne primogenitum Agypti,
fanflliicabo mihi omne primogenitum iftael.] Quod non
a i vnum diem atSiflionis 'Agypti referes, fed ad omne
tempus i,
i^Confecratur.l apud B. /TmbrofmmltgituTiCRfftcgaxns,
a ^Omne tempus.] Psfi b»c in Originali fequitur c.cum
nnuutiamr, infra ii. q . i.
Cum itaque qui indm s hominem interfecerit, 'minifier
D e i fit, ciim inmcentem[furore perimens,morti nequaquam
obnoxiui fit, ciim fubitb dementes, eorum, qu» faciunt.rea­
tum minimegefient, patet hmc Sacerdotem homicidij reum
m n efe;vnde rtec Sacerdotio priuari debet.
Ohiicitur autem illud,quod efi in posnitentialiTheodorl.c^
••
Ad u«
^ ^’ *FÜs ✓
____ ,,
Q V A S T IO
T)PvO im pias vero p a tm in iish Taitaconenfi Csncilk
1 C k rh i exigere mmera prohibentur; in qm fic fi,
legitur, cap.io.
C a p . i . f Pro pam ciniis impenfis Clericus
xtunera
exigere non debet.
Bfetuanj m quoque decreuimus,' ne quU fe .,,.
vel Clericomra,more
fecularium
iudicum,!"
—
-vM .»..uunuuicum ,praim neo,.
fis patrociniis muncta audeat accipere,4 nifi forré
ftis gratuito oblatatqux non fauore muneris videantur J
cepta, fed collatione deuotionis illata. Quod fi quij l
probatur accipere; veluti exaflor fcenoiis, aut vfuratú pof.
feffoijfecundiim ftatuta Tatrum fe noueiit degradandum,
Hoc autem de illis inteíigendim efi, qui Canonicam v i
O
tamprofefti, regislariHrfeyiBurospropofuerunt. Generali
namque Ecclefi» confuetudine receptu e fi ,¿ m rih u s appn.
batum,vt Clerici more aduocatmm patrocinia impendant,
¿ pro impendendis munera exigat,¿ pro impenfisfufcipiant.
C Ap. X 11. ''f Infe reucrfus panitentiam agat, qui
infaniem aliquem occidit.
Q J A S T IO
•j . ^ I d quis infaniens aliquem occiderit, fi ad fanam fflcn/tem petuenerit, leuiot ei poenitentia imponenda eft.
rrtE rtIp qu»ritur, an ex mulieris confeftione ifte fit cm^ fn Concilio Fvormatienfi, ¿ apui Burchardum, ¿
1 demnanius. In quo
^ primo- videndum
efl, tni
an mulier Sa.
------- -J-,....
rpvdntem
/trf.jGvi. valeat.
n.-t...*- Quod facris
r...... Canonibus
' omnim
Imnem h»cfequuntur-, quám ei qui fana mente tale quid cerdotem accufare
commifcrit.
videtur ejfeprohibitum. Generaliter c enimftatutum eft ex
Sed hoc forte de eo intelligitur, quem propria culpa ad fu­ decretis Fabiani PP.vt Sacerdot^ Domini nb accufent,nec
mem perduxit, ft Item ohiicitur. Sum qu»dam,qu» etfi m n meos te,
eftificBur,qmfui ordinis no Junt,nec ejfepofunt.Mu•imputentur ad pm am , tamen impediunt facramentifigna­ Heres aufe
m i non folum a i Sacerdotiu,...................
fed nec etiam ad Dia.
I • . n-..
I
"
'
culum. A m bitio namque paremum filio mn imputatur ad conatumprouebipoftut.Fnde nec Sacerdotes accufare,nec in
panam-.cui tamen abeft ad Ecclefi» munus accipiendum. Sic eos teftificari valent. Legibus quoque cautum eft,vt ob vere­
■qu» mente aliena fim t, etfi non imputentur aa pcenam, ta­ cundiam fui fex'ss mulier apud pr»mem pro alio non inter­
men facri muneris executionem impediunt.
cedat : nifi forte fuas, vel fuorum iniurias perfequi voluerit.
C ap. X I I I .
Innocens eft,qui mn iratus, fed propter
H » c d amern,qu» nec fuas,nec fuorum iniurias perfequitur,
difciplinam cafu aliquem interfecit.
ad hac accufationem admitti non debet •{£ contra qui iudi­
Pade Hieronymus 4ÍÍ e.
cis perfonamgerere valet,ab accufamis offtcio m remomtur.
v^.,q I quis non iratus,fed propter difciplinam,palmam ali- Mulieres autem in vetere teftamentopopulumiudkajfe,quicui dederit, eucntuoccidertt, ficut fieri fo
folet, quan­ cumf, librum Iudicum legerit,ignorare non poteft. Non ita­
tam ad gratiam, innocens eft: quia voluntatem,non opus que ab accufatione remoueri poJfunt,quas eiiam iudicis perfo­
Kquirit.Quantura autem ad legem.teus eft; quia opeta re­ nam frequenter gefiiffe conftat.-nec vlla ferie diuinarum fcriquirit. ^ Item fi /in perfecutione virgo fuetit oppreifa, re- pturarum ab accufatione prohibentur. ftHis ita rejpondetur.
'peUitut lege : quia opus infpicit,non voluntatem: in gratia In veteri lege e multa permittebantur,qu» hodie perfeBiont
.autem quafi virgo fulcigitut.quia non opera quxrit,fed vo- grati» abolita funt. Cum enim mulieribus olimpermitterefontatem.
tuypopulum iudkare,hodie pro peccato,qmimulkr induxit,
Ferba huu0 capitis vfque ad verfltem fi in perfecutione, ab Apoftolo f eis indicitur verecundari, viro fubddhasife,
iegmtur in homil.zi.operis imperfeBi,ad c.is.M attlm . Re- in fignumfubkBknis velatum caput habere. Qa» ergo bis
Jiqua autem ¿ fere eadem ibi leguntur,& fimillima in com. omnibus virofubieBa ejfe oftendimr, cui pro alk poftulm
B . Hieronimi in idem 11. c. Matth. Ipfa autem prorfus B- mn conceditur, ad accufationem admittenda mn videtur.
liieron im i verba refermtar infrd j i . q. 5. c. de pudicitia, Ecomra quamquam paftm, & indifferenter ad accufatioverf finge.
nem mulier non admitatur ,funt tamen qu»dam crimina,
Sicut ergo , qui propter difciplinam cafu homicidium fitclt,; qm rum accufatknem mulier fubire mnpnhibem.
■quantum ad legem reus eft,quantum aigratlaminmcenssftc
ffte Sacerdos,qui furore homicidium fecit, quantnm ad culC ap , I.
fam innocens eft,quantum ad fufcepti muneris executionem
^ F»de in libro Codicis n o n o , 2./w/.
irem probatur, ft H is itareffonietur. Non omnia,qu» ordiDiocletianus fcribit dicens.
nandum.mptdiunt,ordinatum deiiciunt. ftN m enim potefi
ttd, Sacerdotium prouebi.qui aliquando infantuit. FerumtaE crimine,quod publicorum fuerit iudiciorfim,
'menfipoft Sacerdotium fureri coeperit, non ideb Sacerdotio
accufare non peimittitur, nifi certis ex caufis, id eft fi
‘Sa,rehh:mfiforte nunquam adfan» mentis officium illum re- luam,iaoiumque perfequatur iniuriam fccundiim antiqui»
■mre continm. IfAicarg de quodam Epifcopo Gregorius feri- iutis ftatuta tantum,de quibus fpecialitet eis conceffum j
in t w regtfto
Epifcopum.[Quamuis
irifie
fit non exafluni fubfcriptionejVnde aditu* prxfes piouincix m
©J — ad Eleutherium £.pjc
9pum ,\j¿ua}nuis tn
jU jtP
^tfOupS)^C»]Vt
- *1 prirtiis examinabit, an tale fit crimen, cuius accufatione«
■mhiSi^c*]vt fuPY.tn
/u^rJn C.iuTa.S T.rtviaal inHuUtudine^amtus.]
—
...
muliet fubire non prehibeatui.
■’& E x o d . z s . D e m . i f i .
h N u m . ¡ . ■» I n C o n c . F u o r m a c i e n t .
'fcjt. iB u rc h .l. 6 .c.i¡, luo p.io.0.154. c A u B o r operis
enjfifi.yf i** a4
/....... - ^
a aLexigere. h al.ita, c 2. q.q, ficut Sacerdotes, iff.d»
n f m r j.f m in a . e lud. 4. i Eph.$. g tit-qui accufare non
.pojfmt,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
h
ai. anrigm m fiatm .
_
é j)
Caufa XV« Quieft.
IV.
• Í
. /V .
De muHere aícoüm ce. , ^ ^
jsem in libro digeflo^um ,
r i X eo aao4 prohibeí'lS if lla X adulteriis teílimonium
Edieere condemnatam mulierem, ? 'f
lieres in iudicio teftimonium b dicendt lus habere, lu m
S S l Z l o de accufationibus, & mfcnptmtbus J . i . t
!N o n eft peimilTum mulieri publico md.cio quemquam
reum facere: nifi fcilicet parentum, libeiorumque, & pa­
troni , & patrón» & eorura f ih j, filisve, nepotis, ncptifve
mortem exequátur.
., ,
Cap,
III,
Papinianus [ege s. eod.tlt.
Eitis de caufis co'ticeífa eft muUeiibus publica accufatio: veluti fi mortem exequantur eorum, eaiúmque, in
oaos ex lege publicor, iud.teftimonium inuit» non dicunt.
C Idem & in lege Cornelia teftamentatia fenatus ftatuit:
fed & de teftamento paterni liberti, vel materni mulieri­
bus publico iudicio dicere petmiffura eft,! Pupillis ex eonfilia tutorum patris mortem ¡itera pupill» aui fui mortem
exequi conceffum eft lege teftamentaria. Nam 5c de patris
quidem teftamento pupillis agere diuus Vefpafianus permifitlSed etfi non exhibeantur tabui»,per interdidum pof­
funt experiri. Codke ie iis qai accufm p ofm t, d vel mn,
legeqmrta Imp.Alex.Dionyfio, Vxor tua,.fi confobrini fui
necem vindicandam exiftiraat, adeat prsfidem prouinci».
In Digeflis cti legem InlUm Maiefiatis lege 8. Papinianiis
lib. 1. refronforum. e ! In qusftionibus l»f» Maieftatis
etiam mulieres audiuntur. ! Et coniurationem denique
lucij/Catilin» Fuluiamulter detexit,&M.Tul[inm confulem iudicio fuo inftruxit.
Quacunque verb perfona a i accufatlonem publicorum iudkiorum, vel lafa makslatis admittitur, eadem accufationemfimonia fubire non prohibetur.
C a p . I V . ! Lafa makfiatis, 0 publicorum i u d i c i o rum , 0 fimonia accufatio aqua/iter
proponitur.
Fhííein primo lib. Codicis, Imp.Leo Armafio
prafeBo Prat. leg.ig. g
Anb fc quifquis haqp fandam ,& venerandam antiftitís
fedem pecuni» intementu fubiifte.aut fi quis,vt alterum
erdinatctyel eligeret,aliquid accepiffe detegitur,ad i mftar
publici criminis,& l»f» maieftatis accufatione propofi ta, á
gtadu facerdotij retrahatur. Nec folum hoc deinceps ho­
nore priuati, fed perpetu» quoque infamis damnari decer­
nimus : yt eos,quod facinus par coinquinat,& xquat,vtrofque fimilis poena comitetur.
Cim autem facris Canonibus accufationes omninp fubntoueantur, quia quas leges feculi non afcifcunté diuerfo
videntur admittenda, qua ¡egibus feculi non prohibentur.
Verum hoc non infertur Quicumque enim Clerkortim facris
Canonibus nuptias contrahere prohibentur, 0 legibus Im ­
peratorum. Non amem confequenter omnium copulam leges
admittunt, quorum coniunBionem facri Canones non prohi­
bent : legibus len m foli cantores, 0 leih rts: Canonibus
C
S
m inici.
x .
^ }T
in Im cafi4 Jimmiie muHeres effe ttdmhtendas. Cmn enm
generaliter legibus hoc eispermifum inueniatur, nifi quis
Jpecialiter aliqua lege hoc prohibitum ofienderit , eius difiinBio locu¡n non habebit.Ferum, cum contra generales regulas quadam crimina frecialiter exceptafint, in quibus, mu­
lieri accufare permittitur, inter qua fornicatio non numeratur.-patet,quod huius accufatio dupHciterinfirmatur,0quia
du defe confiteturfuper alienum crimen ei credi non oportet.
1 !Legibus enmPiDifcrepantia hac legum, 0 canonum
veranonefl.Sed.fortaJfein hanc opinionemvenit Graiianus
cx quibufdam o^rhis nouelia vigefima fecunda, quain vu l­
gatis authenticis habetur,colla. 4. tit. de nuptiis, 5, fed & fi
quis inter leucrendiffiraqs conftitutus, clericos, (vltraledotem,aut cantorem dieimns)omnino contraxerit nuptias
hunc ex noftra conftitutione cadete facetdotio coftituimus,
atque volumus./»/i«»»o' autem antecejfor eadem neuella 22,
ñ .2 j, illud, fupia ledorem,& catorera,cxpo«iS,veluti fubdiaconus,& diaconus.Hoi ««te»? canones etiam nuptiis prohi­
bent.Et Leo in ca.i^x continenti»,/»p. difi. 31. fere iifdem.
vfus efi, qnibus lufiinianus in nouella, 0 nomine leBorum
omnes minores ordines fignificauit.
,CAP. V .!?(?/profefiio aduerfus quemlibet,
admitti m n debet.
Vnde lulius Papa a fcribit in decretis,
c,i%.dicens,
¿(pisterquam 1 de ctimiue Isfs maieflatls} ds^
N Emini
fe confeffio credi poteft c fuper ciimeti alienum quoniam eius atque omnia rei profeifio peiiculofa eft , & ad­
mitti adueifus quemlibet non debet.
1 !Pi»terquamde crimine Isf» maieftatis.] fJa c exceptloin nuUo ex locis indicatis habetur, prater quam apui
Anfelmum.
Quia ergo ifia de fe confitetur, fuper alienum crimen ei
aedi mn oportet,fed contra eáfua confefiio interpretanda efi'
QJ A ST I 0
IV .
Q Fod verb dk Dominico nec Eplfcop.o,necpreshkero cau- -
¡am aliquam ventilare Uceat,in Tarraconenfi Concilio /
prohibetur,qm fic fiamtum efi,c-.i,.
C a p . I. ! M iniftri Ecclefia dk Dominico caufqs
ventilare non debent. -.
^■rVlIas d Epifcoporum aut prssbyteiorum, vcl clericoiM rum die Dominice pixpofitum cuiufcumque caufs negotiurh audeat ventilare , c nifi hoc tantum vt Deo ftatuta
folemnia peragant. Csteris verb diebus, conuenientibus
perfonis illa ,qu» iufta funt,habent licentiam iudicandi, «¡17. uepto/criminali.
Cap. 11 . ! Solemnibus diebus , 0 kgitim orm
Uimiorum fecularia placita non agantur,
Jtem ex concilio apud Eiphesfuit 1 habito
prafente rege Lienrke,:.
,
. .
¿ ftZ T T r
Quamms k P Lacita g fsculaiia Dominicis diebus, vel aliis pracipntSi
feftis,feu etiam In his diebus,in qnibos legitima ieiunia
w
<f('Cufati<mes,quas Ua u a l c Z iZ T T T '
(onfementtr recipiuntur, celebrantur, fecundum canonicam confiitutionem minimb
qpricmqutprmipHmlegesaimittum \ SedlRcutrircahu fieti decetnimus.lnfuper etiam fanda fynodus decieuit ,v t
nulla iudiciaiia poteftas licentiam habeat fua audoritate
Chriftianos ad placitum bannire in fupradidis diebus,id h
bus obuiare non
eft,fepiem dies ante Natalem Domini vfque in odauas Epi»
Canonibus mulier a i a c cu ra k m Z T
phani»,& á Quinquagefima vfque in odauas Pafch»,& fepte» dies ante n.AÜmtatem fandi loannis Baptift»:quatennS
ideundi Ecclefiam, oiationibufque vacandi liberius habea?;
tui facultas.
T ~ M t D 'm y fiu s x p ifi.2 .h A n f L 3.0.73. Iu o p ^ .c - iü -
pann.}.4 (-^9 -‘ aUpwtet.lal.debet, d Iuop.4c.2i. e alfiudicare, f aLm epthcrim inalihns ¡qegotiií, g S m á , l ‘ «• f*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
655
De purg3Úone
neorum.
Decreti Secunda Pars.
Otomientis.
H?ftionibas&
6 s€
quocumque ab eis confctipts,aut
fed nullum e t s p r ^
m anufcripú habent, quemadmodum efi re ñ itu tu m . I n h»c ¡ íemu... neque vlkm o nf^miam , vel calutunian,
m am
apt'd Bw
Z » o L ¿ t ó « F .£ ra o & rC J ra fe w
,
— ■
'
auctore r o
yl]copum,& impetramt. Huodapparet.expnma epijma iso- Ap.oltolis ycorumque fucceñbribus íuftmere per •
nifac} ad Zaehariam,favltima Zacharix ad Bonifacium- .Confeflio verb in talibus non compulfa, fod rpont'""'"’*®Cap. 111.
{ D e eodem.
li.debet, & infra. { Omnis enim c o n fe ffio iu siT
ceffitate5fidesncmefl. ¿^p3«/opo//. ff Confeflio
fem'Hadriamis íapa in capitulis, c. 64.
debet, fed
fed potius
uatin« fponté d??!
"S® •
Vllus Epifcopus, vcl infia pofitus die Dominico cau- talibus non extorqueri
extorqueri debet,
íeflimumenim cit
eft ae
de lumicione
fufpicionc aut estotra
cxtnr,, coflf ir ’
íeliimumenim
iN fa s iudicare_ptxfamat.
quemquam iudicaie;cum magis fifinfpeaot cotdis n
nus,quamoperis,¿?'p3Mc/j interieBis. ff .Non potefl
QV & S T I O
V.
pFv|«tí()»em nero negami ejfe prxfiandam, Stepnanus humano condemnari examine,quem Dominus feo tef
[cribitLeoni EpifcopoTheanenf.
uit úudicio. Si omnia namque in hoc fxculo vindicaT r'
fent,locum dmina-iudicia non haberent. ít e m m u '
'
Id e m efl tin ilu s in c. de m anifejia.fup. i-rfc.
rm '» \ Eftctiam'& ad hanc íanaamfcdera;perlatnm(quod
Cap. I. ff Diaconus f i de crim ine con uin ci non poterit,
pudet dicete, 8c non folum Sacerdotali, fed etiam omai
Chtiftianomomini eft .inimicum ), qubd
nonnulli Epifce.
apud Epifcopum fe ipfum fecreto purificet.
---------. . « t u a ¿ » u C G ^
nnt íp I Sacerdotes
Varffdíitpe sut
siif metu
mcm compellunt,aut vi-'extorqueat
pos,vcl
E b elimine fibi illato Diaconus tuus veriflime fateba- iu t fraude decipiunt, aliquas confeffionis fux in altetam
-v-v IJl CllCI
batur fe efle immunem. Veiumtamen fi fufpicio habe­ pa'ítem,quam debeani,litietasfciibete,aut pro fuarum noa
tur,& actufatores idonei reperiuntur,8c tales teftes, quales leqcüfitione caufarum aut (quod deterius eft)pto alievii
facri Canones fanciunt, aceito tecum cetto Epifcopoium ettOíis feda fcripturas facete, 8c propriis manibus lobotsnumero veniant accnfatore«jVocetur 8t ipfe Aidericus, Dia­ te, 8c cotam populk recitare, atque confiteii Aliquos di­
conus : 8c fi negauerit, ventiletutsaufa canonice: 8c fi vel cunt caiceribus 8c ergaftulis rettudi, d vt .faltem his tettü
.fponte confélTus, vel legitimis teftibus fuetit apptobat,us, ti infidüsdeuient Domini Sacerdotes, 8c fuisfaueant vo­
canonica feriarat' fententia. Qui fi nec Iponté confitetur, luntatibus,
v b i fupra. ffConfelfio veré in talibus non
nec accufatores 5 & teftes legitimi repettifuetint, 8c mala corapuifa,.fed fpontanea fieti debet, ipfo atteftame qui ait.
fama crebruerit, non publico examine, fed corara te,& ali­ [Exc corde enim ptocedum homicidia, adulteria, fornicaquantis Reuerendiflimis Presbyteiis,& Diaconis tus Eccle­ tiones,bUfphemix, 8c exteta, qux funt adbxc peninemia,]
fix fecreto iuramento fe purificet. Et tu deincqps boni te- ffNec tanium attendenda funt,qux fium,quantum quo aniflimoni) eum annuntia í 8c compefce,8c commone Ecclefix mo fiant. f a pauló pofi. ff Amplius autem tefpicit Deus aá
sus filios,ne Sacerdotem Dei vltetius infamare prxfumant, cogitationes, 8c fpomaneas V0luntates,quam adus,qui peí
.í’.racntcs, qubd Chara c malediílus eft, qui patris verenda fimpl'citatfini fiunt.
derifit.
4 -ff'Audoribus. ] Im hahet, íi Sacerdotibus,8c vel ado­
-,Cap. i 1. ff Nou eftJpoliandus Preshyter.vel Diaconus., ribus Ecclefix, quem adm edum etiam in eadem epifiola di­
imfi.J¡>onte confefui, vel legitimecomiBus fuerit.
citu r, h quis etga Epifcopum,vel adorcm Ecclefix, fa n -
i
Ite m Nicelaus SalomoniConfianfienfi-Epifcopo.
.U rtu ffu p ti.q .q . f iq u k erga: H o c autem loco in efiñola le-
ffiiiVviimilitei fi huiufmodi petfonis qusdam fciiptuis,
,.^Resbyter, d aut Diaconus, quem afleris crimina nolle Síc.prxcejferant autem cum m ulta a lia , tum qux referan■’i publicé confiteri, fed velle cura Sacramento defendere tu r in hoc eodem capite, in verfic. Eft etiam 8c ad hanc.
ife,& fi tamen notum fu Epifcopo eife fcelus ab ipfo perpe- C on feB um enim efi hoc caput ex locis epiBolx hiñe indi
.Jratum, non poteft per aliquam panitentiam Sacerdotali, fum ptis, ordine non femper feruato.
. . . ,c
vel Diaconali officio potiti, fed mirandum eft, fi ipfe con1 ff Literas fcribere.] H x c ahfunt ab Originali. Sitfpfefli* non fuetit, quo modo notum poflit effe Epifcopo ciu n t enim id a , q u x fe q u u n tu r : fctiptuías facete. Sed ob
■fceluiab ipfo perpetratum,nifi accufatore forte idoneo per ! glojfam non fu n t expunBa.
'teñes idoneos approbante, Vnde fi examinante Epifcopo
•caufamPresbyteri, vel Diaconi non fuetit per teftiuln apC a », i i. ff A p o fto lica a u B o rita s, penhus iílitita in
•proba'tionem Presbyter, e'vel Diaconus fotté conuidus,
irritu m deducit iuram enta.
raon eft fcelus Epifcopo legitimé manifeftum,nifi fus fpon­
te fcelus ipfe confiteatut.Quqd nifi feceeitúnteiim.non viItem Nicolaus Papa Epifcopis Galiix.
.demus fuo debere Presbyterum, yel Diaconum officio pri«ati.SoIa etgo fpontanea confeflio, 8c Canonicus numeras, á Vdoiitatem/venerabilium prxdeceiforum noíirorttra
qualitas teftium ( decernentibus Epifcopis, 8c accufatore, -£l-fecuti, & nominatim beatifllmi Paps , & Martyris 1
jquodobic£erat5compr0bante,Clericüpfmatpro|t¡o.gtada. Alexandri Quinti b beato Petyo, ab omnibusiurameniis
8c cuiufcumque modi obligationibus,quibus illi Bfe coadi
violentia impiorum
8c ne illa
•viuiciiua
mjuiuiujii obligauerant, *abfoluimus;
wtTri»iic--k:.a«;r,*ArvnmTlCUe■i^eruentur, viuim us tam pixfatuin
temQ J J S . S T I O V I.
ienfem, quam eius ptxpoCtum, & omnes
vl'
'*• ^ F i i d vero confefiio cruciatibus extorquenda nm fit, poris capti fe illis quoquomodo obligaueiunt: neque v.linde
infamiam,
vet
calumniam,aut
k
fuis
hop'*
vel calumniam,am
,,fs- X Alexander Papa teftatur, fiBbens omnibus onhodo- lam eos proinde
S.
ApoftoliS)
xtS}tpij{,i. cap.i.
foqueftrationem vnquam audore Deo, 8c fandis Apoftolis,
nofiris prxdecefforibus fuftinere permittimus; ficut p“
Prophetam Dominus dicit : h [ Diffolue colligationes
Cap. 1. { 'Miniftrorum confefiio mn fit extorta,
, —
fed Ipontanes.
a Iuo.p.s.e.2j^i.Pan.l,4 c.i 18. b al.prouenke. c rerum■
4 Bureh.l.t. t n a . Imp,3.tap,.is>4. h luop. i,C.,46*» ■ d r u b id i] Orig. Sup.in hoc eod. c. e M atth.iS•^
Gen>S' i ItKsp.i,c;nj„,»ghHleprxsby{er.
U i. n u ii, g al.imamemkillk, E fa y i.
jjnpit
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
p
te7
illo s
Caufa XV. Quaft.
eorumqjautores.nfeqjm^^^^ q ^ Eckiaftics hoc fa
f - ' ‘- ' I ' » '“ '. ■ '» •
Alexandri.] NicoUM c im qiftoUm A U x . i. de qm
„Jnn2 mh!oluit 4 m aliqms afua digmme depomt.
Cap. I n . 1 Pontificalis auBoritas d iuramenti
'fidelitatis nonnullos abfoluih
T f
De qaaíílionibus 8c
/ -0
VIA*
tormentis.
_
)
multi fimt, qui indifcoffos poteftate tyrannica, non aufto*
litate Canonica damnant. Et ficut nonnullos gtatia fauqrit
fublimant, ita quofdam odio, inuidiaque permoti humilidty
& ad leuem opinionis auram condemnant, quorum crimen
non approbant. Epifcopus a enim Sacerdotibus,ac miniftiis
folus honorem dare poteftifolus auferre non poteft.Si enim
hi, qut in fsculo á dominis fuis honorem libertatis adepti
funt,in feruitutis nexum non ieuoluuntur,nifi publice aputtprstoiis,ac ptsfidis tribunal in foto fuerint accufati, quan­
tb magis hr, qui diuinis altaribus confecrati honore EcdeCaftico decorantur? Qui ptofeflo,nec ab vno damnari, nec
VBO iudicante poterunt honoris fui priuilegiis e xu i: fcd
prsfentati Synodali iudicio, quod Canon de illis prscepu?
tit definiti.
I ^Rcftimentes.] Sic eft emendatum ex Codicibus ConcU
Horum imprefiis,& manufcriptis. S k enim apertius declara­
tur illum canonice d Concilio effe refiitutum ,qmm ex leBione Gratianivulgata, rediturum effe competimus.
1 ^Noftram,]../ri'«te4 legebatur,sB!itatn.Iu recentkribuf
autem Conciliorum editionibus efi nouam. Emendatum efi
ex antiquioribus editionibus, ¿ duobus Codicibtu Vatica­
nis, ¿ Lucenfi regio, quemadmodum ¿ paulo poft, nullus
nofttum, cum antea ejfet, nullus vefttum. Modefti enim &
religiofi Epifcopi fibi etiam mutuunt. A l U verb quadam
funt ex iifdem Codkihus emendata.
Vnde Gregorius Papa.
* <Lius ÍÍ item Romanus Pontifex, Zacharias fcilicet, ReA g e m Prancorura, non tam pro fuis iniquitatibus, quam
pto eo,quod tautx poteftati erat mutilis, á regno depofuit:
& Pipinum Caroli magni Imperatoris patrem in eius locum
fubftituit, omnefque Erancigenas a iuramento fitelitatis,
quod illi fecerant,abfoluit, (%od etiam ex aufloritate freLenti agit fanfla Ecclefia, cirm milite* abfoluit á vinculo
iuramenti.quod faftum eft his Epifcopis,qui Apoftolica auflotitate á Pontificali gtadu deponuntur.
In manufcriptis efi/vt in vulgat is,GAiRxie Papa Anaftafio Imperatoti.CiiW Gelasq effe non potefi.Zacharias enim'
C ap .i I. ft Caufas Clericorum Epifcopus mfmifi cum
fenkribus Eccleft» audiat.
Caroltu vixerunt. Habetur autem, in regefio Gregorq 7 .
'ib.i.epifi.i I . Hermanno Mettnfi Epifcopofcripta,quam reJtem Giegotius loanni Epifcopo Pannortmtans.
lib .it . epiji. 49.
quidem
epiftola
paulo ante multa ex epiftola
fert lu o0.. . . .¡n
, —qua
; .........
-,.j.....
..................
Gelasq Anaftajto Imperatori fcripta afferuntur.
I b quid de quocumque Clerico ad aures tuaspeiueneCap-. IV . ft Excommunicatis vinculo fidelitatis non
v/iit,
S quod te iufte poifit offendere, facile non credas: nec
tenemur obnoxij.
ad vindiflam te res accendat incognita :/ed prsfentibus fe¡r
Item Gregorius V 11. bRoman» Synodo
nioribus Ecclefis tus diligenter eft veritas perfcrutand»
pr»ftdens dixit.
Os c fanflotum prsdecefforum noftrotum ftatuta te­ & tunc, fi qualitas lei popofcerit, Canonica diftriflio cul­
nentes , eos, qui excommunitatis fidelitate, aut facra- pam feriat delinquentis.
mento confirifli funt, Apoftolica aufloritate á facramento
Cap. 1 1 1. ftA quot Epifcopis Presbyteri,vel Diaconi
■abroluimus:8c ne eis fidelitatem obfetuent,omnibus modis
funt audiendi.
prohibemus: quovfque t ipfi ad fatisfaflionem veniant.
Item ex Concilio Cattliaginenfi i primo, c.i i.
i "fQiwyfque,&c,J Verbah»cnonfuntinGodicemanuf C I quis tumidus, vd contumcliofus extiterit in maiorei»
'cripto Vaticano.
G’ natu, vel aliquam caufam habuerit, a tribus vicinis Epif­
Cap. V. "f Antequam reconcilientur, fidelitatem
copis, fi diaconus 1 eft,qui arguitur: fi Presbyter, á fex : fi
excommunicatis nullus feruare
Epifcopus , a duodecim confacerdotibus audiatur. Vniuerfi
cogitur.
Epifcopi dixerunt-.Contemprus debet contumacis,& fupctItem Vrbanus .1 1. Epifcopo Vapicenft.
bis in omnibus frangi. Caufs c verb pro perfonis d ab hii
Vtatos i milites Hugoni Comiti,ne ipfi quamdiu excom ftatuto numero audiantur.
miinicatus eft.fcruiat,prohibeto, e Qui fi facramentaprs
_ I ^ Carthaginenfi.] Sic efl emendatum ex vetufiis Codk
tenderint, moneantur/oportere Deo magis feruire, q uam cibi0. Nam in vulgatis CMt,Agathenfi primo,cdw vnkum
hominibus. Fidelitatem enim quam Chriftiano Principi iu- dumtaxat Agathenfi memoretur.
iarunt, Deo eiufque fanflis aduetfanti, eotum prseccpta
i <{Si Diaconus eft.]/» vulgatis Concilkrum editionibus
calcanti, nulla cohibentur aufloiitate perfoluere.
degitur,R Diaconus eft,arguatur Presbyter, &c,
N
i
■Q^V A S T I 0
V II.
A ffque Synodali vere audientia Sacerdotem damnari,
y a . l i i n Hifpalenfi fecundo Concilio, cui ifidorus inter]*nt, c . 6 .prohibetur.
C ap . V I.
ft Ds eodem.
/fem ex Concilio Caithaginenfi fecundo,c.io.
p E lix Epifcopus Seiemfelitanus dixit. Etiam hoc adllcio
■A fecúáum e ftatuta veterum Conciliorum, vt fi quis Epifcopus (quod non optamus /) in reatum aliquem incurrerit,
fc fuexit ei nimia neceffitas, non poffe plurimos congrega­
re , ne ia crimine remaneat, b duodecim Epifcopis audiatur,& a fex Presbyter, x & á tribus Diaconus cum prepti»
fuo Epifcopo,
I "i' Presbyter.] Sic legitur in Concilio, quod eftin Codici
SineComilij examinatione Presbyter, vel
Diaconus mn deliciatur.
C Exta ajo n e comperimus, Í ragitanumCordubenfis Ecñuí 1
iniufté olim á Pontifice fuo deie«um &innocentem exilio condemnatum. Quem rurfus
ordmi fuo raft.ruentes, id denuo aduerfus ptsLiptionem
Canonum,c . i i . ¿ o r» co ,¿ duobus codicibusConcUkru V a.
noftram 1 <J«teuimus, vt iuxta ptifcorum Patrum Synoda ticanis; ¿ vno aito perantiquo,& concordat cum feq.capite.
em fententiam nullus noftra fine Concilii «Imhre ouem
labet Presbyterum, vel Diaconum deiicL audeat N?m
a S upra ead.Eplfcopus.] & fupra dift.6q. Epifcopus.
b dift.isfi-qmd. c al. caufa audiatur, á al. perfonis ftaa Greg.q L%.reg.Imp.}.c.vlt. l i h . ¡ . J g J l / / ~ J f
tuto, e i.q .% .fu g g ero .A n fl.},c.\zu B u rch .l.i.c.i4 9 ’ lno
c .iic . i Pat>n.l.}.c.iii. e /.prohibeto, i A B . } ,
p.}.c.z6i, i a U p in m n r.
C a p . 1,
X
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
f e
^
De confeffis &
cc nui ¿tis .
D ecreti Secunda Parsa
Ó59
Z iIm n IÓ M 6Ulem Conciliorum Parifienfibití , ac Cok-
I
men claufula omijfa. Nam hxc verfio, quam Grat'
l i h u s h a b m r , & 'a fex Presbyteris . 8c tribus diacoms, fert, eji prifca, qux eft in coUeBione Ifidori.
longe aha elicitur fententia atque auBor glojfx
flcmadmodum, & in mulm Grauam manufcnptu.
Cap. V.
^ D eeod m .
J t m ex Concilio Carthaginenfi tertio, c. s,
Presbyteri, vel diaconi fuerint accufati, adiunSIftoa autem
fibi ex vicinis locis proptius b Epifcopus legitimo
p.nmeto collegarum, quos ab eodem accufati petierint, id
ift,vna fecum in Piesbyteri nomine i,fex,in diaconi tribus,
ipfotum caufas difcutiat,c eadem dierum, ciSc dilationum,
k h communione remotionum, Si difcuflione perfonarum,
inter accufatores, 8c eos,qui accufantur,foimaferuata. Re­
liquorum autem Clericorum caufas'etiam folus Epifcopus
loci agr.ofcat,8c finiat.
I ! Nomine.] Sic in cateris Codicibus imprefiis , 0 maííufcriptk 3prxterquam h editione Colonienfi quatuor tomo­
rum, in qua habetur, presbyteri nomine quinque, ín dia«oni duobus.
■CA.P. V I. •¡Abfqueptxfentia Clericorum nullius
caufam Epifcopus audiat.
Fnde in Goneilio Carthaginenfi quatio,
c, 13. legitur.
'
ll.xnPifcopus c nullius caufam audiat abfquC: prsfentia
üfuorum Clericoiumialiaquin iitita erit feut.entia Epiicopi, nifi Cleiicorum ptsfemia confirmetur.
CAP. V I. •^Nifiin Synodo canonice vocati Sacerdotes
damnari poffunt.
Item ex Concilio Hifpalenfi fecundo, c.S.
a.TyPifcopus f Sacerdotibus, ac miniftris fohis hoiiotera
ydare poteft, auferre folus ncn poteft. Si enim hi, qui
in fsculo a dominis fuis honorem libertatis adepti funt, in
feruitutis iugsm nony rciiocatur, nifi publice apud pr.»tolis,ac pisfidis tribunal in foro.fuerint accufati.-quantb ma­
gis bi qui dininis altaribus confeciat'i-, honore Ecclefiafti­
co decorantur f Qui profedb nec ab vno damnari, nec vno
iudicante poterut honoris fui priuilegiis exui,-fed prsfemati
Syiodali iudicio,quod Canon ¿e illis piscepeiit,definiri.
C ap . I I . ! Deferulentes altario f i carnis f raña,
deliquerint, Epifcopi arbitrii;
®
fubiaceani.
Item es Concilio lletdcnfi,.c, 5.
altario Dei deferuiunt, fi fubitb in fiend»
H Inis«quifragilitate
cormcrim,8c Domino tefpicienr.a'en.
tefpicientcdig.
nrAlc contiit'?'^
. .6'.
panituetint, ita vt mortificato corpote cordis
crificium Deo offerant, maneat.in poteftate Pontificis vel
veiacitei affiiños non diu.fufpendere, vekdefidiofos p ?
xioie tempore ab Ecclefis corpote fegieg-ate ; ita tame
vt fic officiorum fuorum loca tecipiantjne poffint ad alti" ’
ra officia vlterius ptomoucri. Quipd fi iteiato velut canes
ad vomitum reuerfi fuerint,8c veluti fues in volutabris luti
iacuciint,nen folum dignitate offici-j careant,fed etiam fan.
dam communionem,nifi in exitu non percipiant.
C ap I I I . ! E x minijirts Ecclefix geniti, inferuituum.
demeentur eiufdem.
Jtem ex Concilio Toletano. 1 X. c, le.
¿multsfuper incontinentia c ordinisClericoru®
C Vra
hailenus emanauerint fententis Patrum,8c nullatenus,
ipforum reformari qaiuerit cotreñiomotum, vfque adeo,
fententiam iudicantium protraxere commiffa culparum, vt
non tantum ferretur vitio in añoies fcelerum, veriim & in.,
progeniem damnatorum Ideoque quilibet ab Epifcopo vfq;.
ad fubdiaconum, deinceps, qui v.el ex ancilis, velexingenu$ deteftSdo connubio in honote-conifitui filios piocteauerintiilli quidem,ex quibus geniti ptobabunturiCanonica,
cenfura damnentur. Proles autem aliena,pollutione nata,
non foliim hsieditatem e numquam accipiet, fed etiam in
feruitutem eins Ecclefis,de cuius facerdotis vel miniftri ig­
nominia nati funt iure, peienni manebunt.^
©A? IV. Qgi confitetur fe ante ordinatmempeccafét.
mn facrifictt: conuiBus autem
deponatur.
Jtem Ox Concilio Martini Paps,c.j s- ^
r f quis Presbyter ante oidinationein peccauetit, k poft.
Q.V A S T I 0 V I I I .
ordinationem confeffus fuetit, qubd ante peccauetit
D e vltima verb quxfiiene fic fiatutum efi ia Concilio nOn offerat., fed tantum , pto teligiore nomen Ptesbyteri
Neocefarienii, £.p,5 /10 .
, portet. Si amem non ipfe confeffus,fed ab alia piiMice fue­
Cap. 1. ! Eresbytcr, qui ante ordinationem confitetur,
rit conuiñus. nec hoc ipfum habeat, vt nomen Presbyteri:
fe corporaliter.lapfum pofiea mn
portet. Similiter 8i de Diaconis obfetuandiim eft, vt u ipn
offerat.
confeffifuetim, ordinera iubdiaconi accipiaiit^..
Vi b admifit corporale peccatum, k hic poftei Presby­
Cap. V. • ¡ D e manu.S a c e r d o t i s , qui ah Ecclefiatoleratuh
ter ordinatus eft, fi confeiTas fuerit,qubd ante ordina
tionem fuam peccauetit, non quidem olfeiat: maneat au-,
licite Jacramenia fomuriiv.'/.
tem j in aliis officiis propter 1 eius ftudij.vtilitatem Naiii
Item Nicolaus.rfd cov.fuha BFgarorurn,f.
«atera peccata cenluerunt piurirai etiam ordinatione pri- rCifcitantibus h vobis, fi a Sacerdcte,qui
*'
aari. 2 ^ b d fi dehis non fuerit coafeiljjs,nec ab aliquibus Ofiis in adulterio, fiue de hoc fola fama retperfus e ,
poteft manifefte conuinci, huic ipfi de fe poteftas eft com beatis communionem fufcipete, nec ne,
taittenda. Similiter & fi diacorius in eodem culps genere poteft aliquiS', quantumcumque pollutus fit , Saem
diuina polluere3 qiis purgatoria c u n ñ a r n m contagio
fuerit inuolutus/e á minifterio cohibebit.
1 ^Ptoptet eius ftudi} vtilitatem.jCrr.ecc efifok TlviclAlw exiflantmec poteft folis radius pet
«rvc/Vf, id eji, propter findiujn ac diligentiam, quam csete ficns, a l i q u i d e x i n d e c o n t a m i n a t i o n i s atttabete- ‘
lequin adhibet.
qualifcumqueSaceidos fu, qus fanfta
J '® '? „,„111.
2 5 Priuari.]Grxce leptur, o h ) k q i u ) M e/t,ma,. non ^teft. Idcircb ab co , vfque quo iudicioEpnc^P
MS impofitionem dimitti, quemadmodum fere vertit D io- repiobetut, communio percipienda eft': fl"'’ ” '* '",, j fax,
myfius, cuius verfionem ceteri coileBores Attulerunt, hac ta­ naadminift-rando fe tantummodblsdunt l o t c e i
_
S
Q
a Anf.l.g.e.xi^jBufch.l.i, c.0.03. Iuo p .S ;i,i$ o . b' cum
propno Epifcopo. c al.difcutiam. á al. dienm dilatione,
e St*rc-Li.c.i44Juop,3.c.ii4'fSupra:ead,cap.fextaaSliofie ,& dtji Oq.Fjtfcopus. g al.nexumnonremluuntur.
h Rabanus hb.pan. c.i. Poly.l.^tit 39.Smch.l.%.¡,49.
S}iQp.64.i30,Pann.l.3.c.i3i,Cai.i0,ibi4, j aU m en,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
iD iJi.30.hi qui altario, Rabanus l f
J d al.
c,74 Itiop.13,637. h Iuo P.S.C.41Í, “ ''fo'”” '’? ”? 'R r t al.u hxreditatem
‘*7 f/u ,f i P«ci.
¡tal,
.(t t * e a
n x f n u b i a b t f n parentum, f
"
char. E x Conc.Neocxfar.c.9.&so.Bnrckl.t.c.4 •
c.t 4 9 .Pann.l.
3 .c.t 3 9 . 5
g wfc.fv*»v?vyv...
al.retineant. h Extraf t c Ii*
i « « « .b .j.t.i
C k h 0 im i, u vefira dm ii-
I
p
ax
Caufa X V I . ,
Q t e f t . I.
tenebris adminiftrat. oc v
^ ^ intrepidi ab om~
inde fibi difpendium p tsB ^ ^^
^
^
n i faceidote Chmtimy
•
mundum vincit:
ili putgantut.Fidesii e
qma
i
¡mima omni baptifmus eft
>nvm0 I 1
r'tiYÍAí/artrohymo:
s (( AAu^ cr
Z ^ 'fa ^ Z d, Z ro rp V s'Chrifti
eft nprpp.
perfe
■perfeflus: 8t m
r ^fcriptuisgcócordans ait;(Prmfaum )
'ildicaueris quemquam : atque ante proba■quam
• ¡5 qiats neminem á tua communione
iUfpetea! ••quia non ftatim,qui accufatur,reus eft, fed qm
¿n añ ex quo alia etiam fm t m m data.& addua
2 f H ie io n y m o .) Eftin cprffefo
>Pnufq"’ "'
demfuperius.
C A V S A
'i?
X V I.
^Vidam A bhas habebat parochiali Ecclefiam:
•inftm it ibi monachum, vt officim celebrant
i populo: pojfedit eam per quadraginta annos fine
’ aliqua interpellatione.-tandem querela aduerfus
. - . , Abbate mouetur a Clericis baptifmalis Ecclefi£,in cuiusvliacefipdnchiana Ecclefia confifiebat.
а. íT 'k primum qu»ritur, vtrum monachis liceat populis
ofjicia celebrare,pmitentiam ia re ,& baptigare.
i. Secundo fi contigerit eos capeliam habere Epifcopi benefi­
cio,an ab eis fint infiituend»,an ab Epifcopis.
3. Tertib.an iura Ecdefiarumprofcriptione tollantur.
4. Quano fi EccUfia aduerfus Ecclefiam prafcribat,an etia
monafterium aduerfus Ecclefiam prrefcriberepofsit.
{. Quinto fi capellam in fuo territorio ledificatam iure ter­
ritorii fibi vindicare valeat.
б. Sexib fi Archipresbyter,vel Epikopusfua au8oritate,no
iudiciaria fententia capellam illam irrepferit, an cadat
a caufa.-vt Ecclefia,tui prcefidet, non vitra habeat ius
repofcendi,quod fuuspasior illicite vfurpauit.
7. Septimo quatritur f i laici capellam tenebant (vtquibufda moris eft) ¿inm anibus A bbatis ea refut.xuerint,
¿ ordinandam tradiderint, an confenfu Epifcopi, ¿
Clericorum A b bas pofiit eam tenere.
“ ‘'■''-’''q£T?tr““^'’'“''’
.
X tEmo a. poteft 5c Ealefiafticii obfcquüs h deferuite, &
monaftica legula ordinate petfifteie; vt Ipfe mona.
ftetijdiftiiflienemteneatmui quotidie in monaüeri»íEC",
defiaftico cogitur permanere.
CAP. I I I , «{ Monachi,qui ad clericatumprmoMMur,
hvmvt propofito
hvnhnf*i-n difcedere
JIñ-nelí,,An.*anvi
AoUoviF
priori
non debent?.
Item Innocemius ad FiBricium , Epifi.t.c.to.
e d monachis,qui diu morantes iti mona4eriis,fi polFea ad clericatus ordinem peiuenerint, ftatuimus noa.
debere eos á priore propofita difcedere. e
Siergo [ficut Innocenüus'fiefinitf afuopnpofito eis dif­
cedere mn Hcet:¿ficut Gregorius tefiatur,inmonafiimregula deuoti perfifiere, ¿ Ecclefiafiicis obfequiisfimul defer-uire mn poffunt pat et, quodparochianis Ecclefiis mnachiprofici non poffunt.
, r k ■
CAP. IV . ft Monachus non habet officmm.
dicentis,fed plangentis.
Item Hieronymus ad Riparium Presbyterum,
aduerfus FigUdntium.
D
\ fOnachus/nondocentis,^fed plangentis habet offii.Viciura.-qui vei fe,vel mundum lugeat, & Domini partidus ptsftoletur aduentum.
C a p . V. f Inpopulari frequentia monachi
ejfe non debent.
Idem ad Pauljmm,de infiitutione mo­
nachi, Epifi, 1 J.
1 I h ciipis efle,quod diceris,monachus,id eft, fóíus, quid
'fa cis in vrbibus,qus vtique non funt folorum habitacu­
la,fed multorumig? infra.^{ Habeto fimplicitatem columbf
ne cuiquam machineris dolos,& fetpétis aftutiam, ne alio­
rum fupplanteris infidiis. Non multum diftat in vitio, veP
decipere Pofle,vel decipi.Chriftianum,! quem fenferis tibt
aut femper, aut crebro de nummis loquentem ( excepta
eleemoiyna, qus indifferentet omnibus patet)inftitotetB
potius habeto , quám monacham. Pratei viftum fc ^ftitum,& manifeftas neceffitates nihil cuiquam tribuas.-nc %
lioiura panem canes comedant,
CAP. V I. ft'Monachus pafcitur,
Clerici pafcunt.
Idem ad Heliodorum de laude vit» foHtari» epift.
A Lia /caufa efl monachorum, alia clericorum. Cleri-
ci pafcunt oues, ego pafcor; illi de altario viuunt,mi­
hi quafi infruótuofs arboti fecuris ponitur ad radicem, ii
1. Y \ E b d monachi officia populis celebrare non pofiint, munus ad altare non defero, «i?
^ Mihi ante Pref^s,
multis auBoritatibus probatur; qmrum prima eft byterum federe non Itcet. Illicii peccauero licet me trade»
illa fana* Nicsns f y n o d i , dicitur.
te / fatans in interitum carnis, vt fpiritus faluus fit i.i
Caput hoc neque in prima N icm a fynodo, neque tn fe­ die Domini lefu.
,
cunda hodie habetur.
C A v .T lL f t Non licet aliquid monachis agere
'
C a p . I , ^ Monachorum conuerfatio ab omnibus
fine Presbyterorum confilio.
debet ejfe difcreta.
p U c u ith omnibus lefidentibus in fanflaNic,enufyno- -nCcIefianhabet fete7Z Í m Í X s b y t e r o r u m , fine'
“ ‘' Z
“'.7- ' liquorum confilio nihil monachis agere liror Roboam 0
stsce latinrfinvuLL
. fi''"* Salomonis ideo perdidit regnum , quia noluit audire
In a u lld er^^^^^^
monachum pet omma ¡ Presbyteros fuos,Senatum quoque Romfoi habebant, cu- biliter omnibL
firmiter,& infolu- ¡ ius confilio cunfla agebantfc nos habemus fenatum notem L te n tr b l T S ra®"’/fo"’ P®®«ren-, Arum coetum Presbyterorum.
tuum non fepeliat 'nifi mo5 T “™’ ‘“fo"® .' mor-1 ftA pud S.H kron.in comentariis a i c.i.Efai»,vnde ho»
morantem ,•vel fi fortuito a u e m Z “ O"j® rio fecum caput videtur acceptum, h»c leguntur Roboam filius Sa­
num ibi moti contigerit.
aduementmm fra- loraonis ideo perdidit regnum , qnia noiuit audire PrefQ J A S T IO
I.
ft hUnafterid\ftr\monem,¿ Ecctefiafti
a luop. i. c.t i b aI.officiis, cal. ohfepuio.i Poly. ibid.
. , tcum mmifienumqmhbetfimul tenere non potefi.
potefi
Anfl.}-t.6voal.ieuianiP.oly.lh.Anf.l.q.c,n% .lM .p.q..
c.nX.1,al.doBoris.Pann.l.i.c.iq6.R[uop.q.c.2.Pann.l.i.c.
a al rrCmfieria. b A Borum t s.c a l h fide d t loan t e 175 ial.decipiChrifiianum.Quem.-]origk Poly.ihi.Anfel.
7,0.125.11. Corin.t 2 .m Habetur in eomm aic.%.Efai»4.$EccleJ.i¡ .h A n f.!,¡.i.6 6 .¿
.n Deufdedit p .}.o ¡.Reg. 14.
Y ,i
byreroi,
CAP. H.
/s£?r”h'‘Zr
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Dc Monachis & eorum
D ecreti Secunda Pars.
c / w ^ u i i U t t l c lL S .
664.
iure.
/ / .
iure.
fontoltadicuti- nes.tclinquentes gropiia Monañena : nifi forté i^bean,^
® ^
aPpeUaiifont, propter vtgemes neceauates ab tpftus ctuuat.s E^ifcop,'
\ , y t e r o s , q u o n d a r a Romani ‘ ^T ^LarconfiU o, E c , £t neininem fesuorum latcipi m Monaftetium , vt !it cu„j
Jnos
r , habemus
ti
!?Tciukbus,vel
ab
agento
in Ecclefia Se;iatuarnoftmm, coetum „,„-t-..
Presby- I a . Monachus nifi cum domini propn) licenua, ^
velacoufukn“°Y
.
''
j^untem veto hsc, decieuimuaexttacommunionem effe,
tetoium.
ne nomen Domini blafphemenu. ff Conuenit verb emita’,
© AP, V I n . ff Secundum etyriíologkm mminis fofitirtam tis Epifcopo cutam, follicituditiemque neceffaiiam Mona,
vitam ducat Monachus,
ikfús exhibeto.
1 ff Honore.] Sequitur continenter c M d a m m
Item Eugenius Papa.
chorum infra 18,7 2, qmd ex eadem prifca v e riio l
i¡. i^Lacuit a communi noftio Concilio, vt nullus Mona- caput hoc.
' “ “‘P i
1 choium pro lucro terienode Monafterio exiie nefan*
2 ff Et neque communicare. ] Grxce efl,
ii •
diflinao aufu prsfumat, neque panitentiam daré, neque fi­
lium de baptifmo accipete, neque baptizare, neque ¡nfirmu id eft,neqne Eccldiaftica,neque fecularia negotiatuiK
vifitaie,neque moituum fepelire,neque ad Ecclefiam fscu- vel in fe immifcere.
“‘ ‘‘1
larem trannie,neque aliis qualibufcunque negotiis fefe im- ^H is ita refpondemr. AuBoritas illa N icxnx Synodi m
plicaretfit clauftro fuo contentusiquia licut piícis fine aqua bibet Monachos de Monafteriis exire, faper capellas m
catet vita,ita fine Monafterio,Monachus. Sedeat itaque fo- tuorum fepulturas celebrare; confluere videlicet mire C l'
litarius,8t taceat.quia mundo mortuus eft,Deo aute viuit. b ricorum ad cuiuflibet exequias ‘¡celebrandas. Cxterum ft
ff Agnofcat nomen fuum.Monos enim Gtsce, Latine eft apud Monafterium aliquk femetipfum tumulari voluerit
vnus /achos gtsce Latine tiiftis fonat,. Inde dicitur, id eft non tft prohibendus.
vnus triftis, Sedeat ergo triftis, fc officio vaccr.
CÁP. X I I ! . ff M iffx celebrari, fa mortui fepeliri
ff Anfeimus etiam citat ex decretis Eugenij,& ex eodem
in Monafterio non prohibentur.
Fnde Gregorius fcribit loanni Epifcopo de vrbe
habetur in vetufio Decretorum libro.
veteri lib.i. epifi.ie,
C a p . IX . ff AbfqueEpifcoporum confenfu Epifcopalia tura
A Gapitus AbWs M.onafteriiS.Gregori),¿iníinuauitnoMonachi nonvfurpent.
jn ib is plurima fe a veftra fanditate gtauamina íuñintie:
Item Pafchalis LI. V iB ori Bononienfi Epifcopoqubd in eodem Monafterio Miffas prohibeas celcbijn;
Etuenit c ad nos ( vnde valde miramur) quod quidam mortuos etiam ibidem interdicas fepeliri. A qua inhuma­
Monachi, fc Abbates in parochia veftra contra fanüoru nitate vos hortamur fufpendi, & fepeliri ibidem mottuos,
Patrum decieta,Epifcopalia iura, & officia fibi arroganter Miffas celebrari, nulla vlterius habita comiadidione, pei»
vindicanttvidclicet panitentiara,remiffionem peccatorum, mittas.
leconciliationem, decimas, & Ecclefiasicum abfque ptoprij
CAP. X IV . { N o n funt eeffandx pix voluntates
Epifcopi licentia, vel Apoftolics fedis audoritate hoc nui. :
defunBfirum,.
laten'us pixfumcie debeantificut in Chaiccdonenfi ConciItem lanuario Caralitano Epifcopo,lib.i.epifl.y.
lio de huiufmodi a fandis Patribus cautum efi, & fub ana­ A Dmonete te volumus, nepisvmomm autdefuadothematis vinculo Monachis omnibus prohibitum. Manda­
rum voluntates tua(quod abfujiemiftione caffentur.
mus d itaqne diledioni tu s , vt eos conuenias, & ne talia
deinceps pisfumant,omnino prohibeas.
GAP. XV. {T e B a m is arbitriumferuitri oportet.
Cap. X.
f De eodem.
/tew Gelafius Papa.
Item Calixtus Pc.pa 1 1.
^ Oiifijietatio c Ecdefiafties vtilitatis hoc poftulat, er
Nterdicimus etiam Abbatibus,& Monachis publicas pa- V-viuftqdifpofnione i teftatorisferuandumarbitriuin.^
nitentias dare,infirmos vifnare , & vndiones faceie, &
I ff Difpofitione.] Invetuftis exemplaribus leiitur,&i'
Miffas publicas cantare. Chiifma, & oleum,confecrationes penfedone.
altarium,ordinationes c Cleticoium ab Epifcopk accipiant,
Cap. X V I.
{ De eodem.
Itemex Concilio Triburienfi,? 15.
in quorum parochiis manent.
C a p , X I , ff Monachi intra claufira morantes¡Clericorum T pBicunque d facultas rerum,& opportunitas^teffiporusfl
V fuppetit, fcc. [ ficut in eodem capite fupra kgitur itt
officia exterius mn miniftrent,
caufa eorum,qui de diacefi ad diacefim iranfieruiit.]
/iOM Alexander 11.
Vxta f Chalcedonenfis tenoiemnptimi Concilij Mona­
ff In aliquot vetuftis Codicibus caput hoc conmckm.eji
chis quamuis religiofis,ad noimamfandi Benedidi intra fuperiori.
_
.
Ecce his auBoritatibus patet,quU ftquls apudMomie»
«laufttum morari piscipbmis: vicos,caftella, duitates per­
agrare prohibemus :& a populorum prsdicaiione omnino rium fepulturam fibi eligere voluerit, libere a Monachis pop.
«effare cenfuimus; nifi fqite quis de fus anims falute folli- tefifepeliri, Fnde liquidoxoHigitur prohibitionem HlamF t'
qitus, vt eorum habitum .affumat, eos intra clauftrum con- cxnx Synodi propter improbitatem circumuagantium y
iuleie voluerit.
faBam.
.
•
Cap. X V I I , ff Monachi, qui fine licentia EpipB
C a p . X I I . { Monachi, q u ifm l in ciuitatibus ¡Epifcopo
vagantur , ad propria loca redire
dehent.effe fuhieBi.
/rem ex Concilio Chalcedonenfi, c,4,
'
Fn d em Chalcedonenfi Concilio
Vi I vere puiequefolitariam eligunt vitam, digni funt,
n Vidam Monachi nihil habentes fibi in iu n d u m a ptoconuenienti
honore,
i.
f
a
in
f
r
l
ff
E«s
verb,
qui
per
- '^ u m a c n i c n u n o n o r c . i . . e y t n j r a . T
1 ^prTo'"*Épífcópo interdum v e tb e t i a t n iU i i q t '' ' T ! ? .
.citoatesfiBgulas,feupoffeffiouesinM onafter..s fun . p fe-1 ^ f Z ^ n i c X veniunt ad regiam
« t nobis Epifcopoeffefubkdo_»,fcqut«
fta m in o p o lita n a m t& in e a p e ttu rb a tio iv e s tra n q to ^ ^ ^ ,^ .
P
I
I
Q
obf«i> aie ieiuniaj& fiiatw w aes,ui lo c is , an
T \(6 (\
i ^
• r.
.
-
aal. confeientia.] m fa
b al, Georgq PolyAi'^
A rfl.3.c.6S , H ic aliquot epiftolx verba omittuntur.
Í i h q . i . v l m a . d li.q .i. v h im q w ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
56 <
Caufa X V I.
I
. '
„■ ... .A r,„ loca redeant.
,
defenforem compellL
parte vldo-
J
De Monachis & eo­
rum iure.
CAP. X X ; ! Monachus defenfor fieri non debet,
IZ a T ftZ v ifio p riL in epitomen redaBa. Integer
Fnde Yehgm fcribit A n to n ix Patricix, 0 Decix,
mnt i$ /ra,áa prsfentium portitore,quod defenfor faftus flon ell
D enulla
vobis animi moleftia fit: quia veré fatis amaiilfi’jjti" Üítreífívr, 'rafxpfie i/a- <inum habeo dc ifto propofito ad illud b officium homines
' deduci, in quo nullo modo, qus a Monachis Deo promiffa
funt,valeant adimpleti. Omnimoda enim eft illius habitus,
& iftius officij diuerfitas.lllic enim quies,oratio,labor,ma­
nuum : at hic caufarum cognitio,conuentiones,aftus publi­
M d j m «xarioi m ri
/5 U o v m M
H j -ro?; iu- T0?; ■wpiym'^') ’íh¡MMa Myx<Mynet, %«xiv/^ ca litigia,ic quscumqiie vel Ecclefiaftica inftituta,vel fupgu U Srkriim d -uoJim
, h 25VÍ /dli'4 K9!wfe«- plicantiiim neceffitas pofcit. Faciat autem Deus, vt tales
fint hi, qui vel a nobis in ifto habitu nutriuntur, velin mo­
^ T J t a e n it ad aures fanfts Synodi,nonnullos Clericos Sc nafteriis crefciint,vt prouefta state & vita probata, non ad
Monachos, quibus nihil proprio Epifcopo commiffum eft, litigiorum officii fed ad Sacerdotium valeant promoneri.
Geiafius tamen {ftcut in traBatu de promotionibus Cle­
quibufque interdum etiam ab eo communione eft mtetdiftura.ad regiam Conftantinopolim fe conferentes,diu in ea ricorum inuenitur,in capitulo illo,Monachus c nouitlus 0 c ,
morati, tumultus excitantes ,-8c ftatum EccLefiafticum per­ permittit illos difienfatione fieri defenfores. _
j.pars.! Qubd verb Sacerdotalium officiorum poteftatem
turbantes , ac domos nonnullorum fubuettere. Statuit igi­
tur fanfta Synodus, huiufmodi homines ptimum quidem habeant, teftatur Ambrofius dicens,
per defenforem fanftiflims Conftantinopolitans Ecclefis
C a p . X X i. ^Clericorum officia celebrare Monachi
admoneri, vt ex regia ciuitate exeant; deinde verb , fi im­
Presbyteri non prohibeantur.
pudenter agentes iifdem negotiis hsreie petfeuerauetint,
Oftos,ac probos Monachas, Piesbyteri honore dedica­
ipfos etiam inultos per eundem defenfoicm eiici,& ad pro­
tos,baptizare, prsdicare, panitentiam date,debita mipila reuerti loca.
leris laxare,& decimarum, primitiarum, oblationum viuoC.AP. X V I I I . ^Monachi chcumuagantesper defenfores rum & mortuorum portione iufta perfrui debere, moderata
difpenfatione cSmendamusivt iufta Apoftolum d de altario,
funt compedendi.
cui feruiunt, viuentes per obfequium Dominics plebis pa­
Item Pelagius Papa Paulino .Solitario, a
Robinum Pharis, i & Milianura, atque Probinianum, b nem & vinum immaculata bencdiftione transforment in
vel alios pieudomonachos loanni defenfoii prscipimus, coipus & fanguinem Domini noftri lefu Chtifti.
vt eos debeat detinere: quatenus, fi quam defiderant fus A p u d B, Ambrojium nihil tale eft inuentum;& videtur
contentionis rationem cognofcere, ad nos,vt informentur, auBoris alicuius longe recentiorts,
debeant exhiberi. Cette,fi fola obftinatione, ab Ecclefiaftieo corpore funt fcifli, in Reatina c (ficut petifti) infula vt CAP. XXII. ! Beneficiis Ecclefiafikis Monachus hesbyttr
libere perfruatur.
«xulent,prsdifto defenfori duximu» iniungendiim.
Item Innocentius Papa.
I ! Pharis. ] S k efi emendatum ex A n felm o .& Poly­
I Monachus ad Clericatum ptomoueatur, beneficia ei
carpo,cum antea legeretur,Sataantc. Efi autem Pharia ciui­
pleniter,& annons,8c decimx donentur, abfque vlla mi­
tas Dalmatix.
noratione,& dilatione, vt quantb melius poffit, iu-vta pofSC.AP. X IX . ! Nullus monachus prxter Domini Sacerdo­ bilitatem fuam, quando neceffitas extiterit,ad opera Eccietes audeat prxdkare.
fiaftica,& ipfam rcftaurandam Eccleiiam adiutoiium faciat.
Item Leo Papa ad Theodorhum Epifcopum Cypri,
epifi. S j.al. S}.
C ap . X X I I I .
fD c i
Diicimus d illud etiam, quod nobis propter improbita­
Item Gregorius.
tem quotundam Monachorum religionis e veftrs ver­
oderamine e Apoftolics anftoritatis decernimus, vt
bo mandaftis per vicarios noftros,8c hoc fpecialiter ftatuenmonahi, fi Piesbyterij honore dedicati funr, cum li­
tes, vt prstet Domini Sacerdotes nullus audeat prsdicare, gandi,foluendique poteftate decimarum,primitiarum,oMa
fiue Monachus fiuc laicus ille fit,qui cuiullibct fcientis no­ tionum, donationum, qus fiunt pro viuis,8c pro defunftis,
mine glorietur.
portionem iuxta fCanoncm ad fuam, proximorumque vti­
^Ecce in hoc capite 0 vitium efi exprejfum,0generali_con- litatem, meiitb perfeftio.ris iuftitis non minus, quam cs­
fiitutioneeuacuatum.Qnod verb peenitentiam dare prohiben­ teri Sacerdotes laudabiliter fibi vindicent.
tur, inde eft, quia nulli Sacerdotum licet alteriusparochian im Hgare,velfoluere.Monachi autem,0 fiin dedicatione
C ap . XXIV, •i C lm c m m officia Monachi Presbyteri
psi Presbyteratus (ficut 0 exteri Sacerdotes) baptiundi,
libere aiminiftrent.
prxdicandi, ooenitentiam dandi, peccata remittendi, benefi­
ciis 'Ecclefiafticis perfmendi rite poteftatem accipiant,vt amauftoritate huius decieti (quod ApoiloUca moderap!‘us, 0 perfcBius agant ea,qux Sacerdotalis offidj eft fan­ ^ t io n e , & pietatis officio a nobis eft conftitutum) SacetBorum Patrum confiimionibus comprobantur: tamen exeotffius Monachis Apoftolotum figuram tenentibus, ¡¡rea:
cutionemfu.epoteftatis non habent,nifidpopulo fuerint cleptsdtcate,baptizare,
communionem dare, pro peccatoribus
Bi, & ab Epfcopo cum confenfu Abbatis ordinati. Eccle­
fiafticas verb, atque fxculares aBiones attreBareprohiben­ orare, panitentiam iraponeis,atque peccata foluere.
D
P
I
S
A
tur,vt nonprxfumantfibi patrocinio caufarum,nifiab Epifcopo commoniti fuerint,nec fxcularibus caufis occupentur,vt
refideant cognitores dirimendarum litium.
♦
a al. Saionitano. ] al.Solatino. b al. Prohianum Poly,
L .4 ti.t \. A if .l.q . c.\9Ttf c fortafeRythymna, d Bunh.
t .i.c .t ji. e ai. regionis.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
M
CAP.
^ Monachi Presbyteri honore decorati,
potefiatem habent ligandi é - foluendi.
Item ex Decreto Bonifacij Paps.
a l y - i c.ti. h aUliud. c difi.77. c.vlt. d i.Cor.».
i-mfin- i chuflo capom. g A nf.ibid,
Suat
Í Í
D c M oiucliis Sc C0'
lUivi lui-e.
( j /J
DcCicci Secunda Pars.
r - V n c d nonnulli nulío dogmate fulti,aiídaciffimé quidem, impofuit. Primumque traflandum ell vttum r
Ozclo magis amaritudinis, quámdikflionis inflammati,
afferentes Monachos,quia mudo mortui luntjfc Deoyitiút,
Sacerdotalis officij ¡jptentia indignos; ñeque poinitemiam,
¿'eque Chriñianitatem largiri, neque abíolucre poffe per
Sacerdotalis officij diuinitus fibi.iniuníhm poteftatemtfed.
omnino labuntur. ¿ i n f r a . (*1' Neque enim beatas Benediñ u s , Monachorum praeceptor almificus, huius rei aliquo
modo fuit mtetdiñortfed eos fecularium negotiotú edixit
íxpertes fpte tantummodo. Quod quidera Apoftolicis do­
cumentis , fc omnium fanflotum Pattum inftitutis non fo
liim Monachis,fed etiam Canonicis rtiaximopere impetatur.
¿ [ Nemo t enim militans Deo implicat fe negotiis feculaíibus.] Nos verb tantorum patrum inftituti exemplis (qui
.bus periculofiííimum eft refragari) credimus á Sacerdoti
bus Monachis ligandi foluendique officium Deo operante
digne adminiñrari, fi eos digné contigerit hoc minifterio
íublimati, ¿ infra. «j' Decertantes igitur Monañics poffcffionis Presbyteros Sacerdotalis poféti* arcere officio, omni
modo prscipimns, vt ab huiufcemodi nefandis aufibus re­
primantur i» pofterum ; quia quantb quifque eft celfior
tanto eft fc in his potentior.
aillos in Monaftetio viuere debeas, Mihi quidem (“''" “ A
liabeas lanflormn contubernium : neipfe te d ‘' re'- vt
que doflore ingrediaris viam, quam nunquan,5 5 ' ’^ ttO'.
‘
“' “greflus
'greffuses.
CAP.XXVUE f Ln loco, quo m a s iu d k,,,..
_ Monachus engatur, ¿ é
Sacerdos ordinetur. ‘
Item Gelafius Papa.
regí Chrifto militat, illum fieti Presbyterum 7 •
Eprícopo . deber eligi.fc in loco,quo iudicaueiit
omma,qui ad Sacerdotis officium pertinent vel i, ,
Epifcopi eleflione ptouidé, ac iufté aflurus.’ ^ F'i.vtl
1 «i Epifcopo.j In dnobus vetufm Codicibus kgituri^p,^
C a p .
ft.Tmporematuritati, ,E cch fíéF,.
Monacinpromoueantur ordinibus. ^
X X Í X .
liemSyíkms ‘itrpaad. Hmermm, epifi..¡.c,i¡_.
^ C aput hoc cr.m m n n u ü k atiig m ljfum eft ex f/ljp a n ia ,
¿efcriptum ex vetufio C ' dice M onafterij P opuktl-.cuhu h'ic,
efi titu lu í Ex Concilio Bonifacij Paps, qui quartus á beato » «.Onachos a quoque,quos tamen morum grauitas fc vi
Gregorio .•quomodo Monachis liceat cum Sacerdotali offi­ IV* t s . ac fidei inftitutio fanfla commendat, Clericouui
officiis aggregati & optamus & volumus; ita vt. qui 1®®
cio vbi, fc vbi miniftrare.
I ^.Nemoenim.] H » c fcrip tu r» fententia aheft a C odice tiicefimum statis annum funt digni in minoribus,per eraP o p u le t i. ¿ P o ly c a ip o ,¿ íuen e.
dus finguios crefcente tempore rromoueamur ordinibus!
H i n c óm nibus a uB orita tib us perjficu'e m o n fira tu r, M o ­ & fic ad Diaconatus, vel Presbyteri) infignia maturi statis
nachos pojfe pcenitentiam d a re ,b a p ti{a re ,¿ catera Sacerdo­ confecrationepetueninm.- nec ftatimfaitii ad Epifcopatus
ta lia officia licite a d m in ifira re , quod verb populi e le B kn e , culmen afcendant: nifi in eadem,qus lingulis dignitatibus
Epifcoporum infiitutione , ¿ A b b a t is confenfu potefiatem fuperius prtefiximus, tempora fuetint cuftodita,
fu a m exequi v a le a n t, H ie ro n y m i , . ¿ G n g o rq auB oritate
probatur.
C a í. XXVI. ft D ig n e in M o n a fie rio v iu e n s , per populi
eleB ionem ad C le rica tu m poteris
prom oueri.
C a p .
XXX. ^ Eccleftafiica officia necauida elationeMonachi fufcipiant, nec blandiente defidia
refpnant,
Item kugu&lnus adEudcxkm,eplft.%i,
Os h autem fratres exhortamur in Domino, vt ptopofi-
A i t enim Hieronymus a d R u fiic u m M on a ch um ,.
V. tum veftrum cuftodiatis,fc vfque ad-finem peifeuetetis;
epift.4.
ac fi quam operam veftram matet Ecclefia defidctauerit,.
r í e viue in Monaftetio,vt Clericus effe merearis.¿? infra. nec elatione auiJafufcipiatis,nec blandiente defidia fefpua^ Multo I tempoie dlfce , qus poftmodum. doceas: inter
bonos femper feflare meliores. Quod fi populus, vel Epif­
copus te in Clericum elegerit, age ea,qus Ckrici funt.
^ t Multo tcmpore.1 A l i a efi verbo rum feries , ¿ C la ­
rio r apud B .H ie ro n y m u m . Ciim'ad petfeñam, inquir, xta«m venetis, fi tamen vita comes fuerit, & te vel populus,
■vel Pontifex duitatis in cletum elegerit, agito qus Cletici
funt, & inter ipfos feflare meliores '..¿ infra. Multo tem­
pore di fce quod doceas.
tis: fed miti cotde obtemperetis Deo , cam manftietudine
portantes eum, qui vos te'git, qui c dirigit mites in iudicio,
qui docet manfuetos vias fuas;nec veftrum otium neceifita­
tibus Ecclefis prsponatis; cui parturienti fi nulli boni rainiftrare Vellent, quomodo nafceremini, non inueniretis.
CÁP. XXVlI. ft A i ordinem C lerica tus prom oueri
liem Pelagius Papa B om Epifcop» Sauinaú.
C a p . XXXi. ft Gelafius i quen..
iubet Sacerdotem fieri ¿ in quadam
bafilica ordinari-
M o n a c h i poffunt.
Idem a i eundem eadem epiftola fuperius.
tc Clericatus te titillat defiderium , dtfcas quod poflSs
docere, & rationabilem Chtifto hoffiam offeras: ne raik s ame, quám tyro, ne ptius magifter fis, quám difcipulus.
Noii eft humilitatis mes , neque menfurs indicare de
'Cleiins, & de miniftris Ecclefiarum finiftrum quidpiam di­
cere, Habeam illi otdincm,& gtadura fuummuem fi tenuel i s , OHomodo tibi in eo viuendum fit, editus ad Nepotiajmm 1 er docere te poterit, Nunc Monachi incunabula,
jBoreíque jc m im u s , fc eius Monachi, qui in liberalibus
ffiidnseruditus,in adolefcentia iugum Chrifti eolio fuo
S
y N e parochia tua, bafilica S, Lautentij.qu» in
Ifili) & Y o n f i l i a r i ) n o f t r i , v i r i m a g n i f i c i Theodon^ L ifa eil,officium Ptesbvtetij deeffe c o g n o u i m u s Et qma p
tus filius nofter nobis retulit ,ie inueniffe
7 .
darti Monachum, olim fibi v i t a , religione, fc mm" Laucd
probatum,& hunc poftulat ibi P r e s b y t e r u m ! | L i s )
fubito fieri nos prorogata f obferuantia non
f,,
ideo dileflio tua his litteris acceptis, fabbato ve>
dat eum Diaconum : & fi Deus volueiit,fc
diana hebdomada Piesbytemm faciemiis tft" j «-morata
ueniente Pafcbali feftiuirate , facta minij ' " ’ >
bafilic.a á perfona competenti valeant adimpte ■
a P o ly .i.z .m .it.A n fe l.y .c .x o i.lu o p .i.Y lfi-.
a
c lu o f .q .c .4 .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
b i.Tim .z.
b Pan.l.} c r 7P. c Pf.za. d Pelagius, e Pol}'A nfl7.c-96.ex Gelafio,id.pm ogati.
■ •3»'
cap..
Caufa X V I.
Q u x f t . I.
deCierkoMofiachtij efficitur,
k IEErftfcopo
ftfc
ordmante
"
poterit eligi
-AVi.
proprio.
fa
confecrari
O' l-u/.Jt-.—
Item Giegofias
líb.i.rege!ii,epifi -40
.5 lib,i.regí
D---- contigerit venite contm aa c-itm».™
Clericatu in monafticam
1 quem
.... - ueríaíionem, íi lalis vits monachus fuetit vt Epifcopus
cui antea militauerat, eum dignum Sacerdotio ptouideat:
in loco, quo iudicauetit, eligi potetit, & ordinari.
ff Ferba ipfa S. Gregorij hxc fm t. Si quos autem á Cieticariiin monachicam conuerfationemvenire contigeticnon
liieat eis ad eamdera, vel aliam Eedefiam, quarum'ptidem
r¡„ soluntate
milites fuet3nt,fua
volúntate denuo remeare : niíi taiis vi.
;* monachus fuerit.vt Epifcopus, cui antea miIitauerat;Sacerdotio dignum prxuiderit,vt ab co debeaí eiigi, & in lo ­
co, quo iudicauetit, ordinari,
C.AP. X X X I I . ff H Ñ
S
6;
O
Clericos dignos putemus, in quorum numero fumus: cum
aliquando etiam bonus Monachus vix bonum Cleti®®’^*
faciat, fi adfit ei fulficiens continentia, & tamen deCt in ■
ftrudio neceffatia,aut perfonx regularis integritas. Sed de
iftis credo arbitrata fit beatitudo tua , noftra volúntate (vt
fuis potius corregionalibus vtiles effent) de Monafterio te-'
ce!liffe,fed falfum eft: fponte abierunt,fponte dcferüerunt,
nobis,quantum potuimus, pro eorum falute tenitentibus.
j paii.His ómnibusauíhritítúbM monftratur.quod M o ­
nachi qui fm t d populo elecli, faab Epifcopo confenfu fu i
Abbatis funt ordinati,legitime potefiatem fmm exequi va­
lent.lüudveró Gregorij'.- Nemo a poteji obfequik Ecclefiafti­
cis deferuire, fac.] de illis intelligendum^ eft, qui in numern
Cardinalium, vel Epifcoporum ordinati, monafierij fui dij~¡
penfationemfibi referuare contendunt.
XXXÜI. {Sitie teftimonio A h h a tk a i Clericatus
C a p . XXXVI!. ff Pro Ahhatis,vel Monachi promotione,
officium Monachi sion eligantur.
nullo modogranetitur Monafteria.
Item ex Concilio Agathenfi, c.27.
Fnde idem Gtegoiino fcribit Marlniano Epifcopo
J. rOnachi a vagantes, ad officium Clericatus (nifi eis teBfluennati,lih.6,epift.40 feH.c.104.
A liiim onium A^bbas faus dederit) nec in ciuitatibus nec
parochiis ordinentur, i fa infrd. ff Si enim necefle faerit
E pto b cuiuflibet Monachi aut Abbatis promotione,
Clericum de monachis ordinari,cura confenfu fc j/oluntate
onus fortafle aliquod Monafteria fuftineant; Auden­
Abbatis prsfumat Epifcopus.
I ffSrdinentur.] In Conc. ipfafequitur cfin.infrd.zo.q 4. dum vobis eft , vt fi quifpiara Abbatum, aut Monachoruta
ex quocumque Monafterio ad Clericatus officium, vel qtdinem facrum reccfferit, non illic aliquam habeat vlterius,
C.AP. X X X IV . {C iim Abbatis voluntate Monachi
vt diximus, poteftatem,
ordinentur, quos pro vtilitate Ecclefix Epif.
copus ordinare voluerit.
/fci» ex Concilio Uerdenii,c.3•
Cap. X X X V 111. ff Hui Ecclefiis quoquomodo militant,
Vm pro vtilitate Ecclelix aliquos Monachorum Epif
.Abbates menafte-riorum elfe non poffunt.
copus probauerit in Clericatus officio promonendos,
idem Maximo Syracufano Epifcopo, lib.}, epift. if.
cura Abbatis voluntate debent otdinari. Ea verb , qux in
iureMoiiafteiij de facultatibus offeruntur,nullo dioecefana
Resbyteros, c Diaconos, cxterofque cuiuflibet ordinis
tege ab Epifcopis contingamur.
CIc.ricos, qui Ecclefiis quoquomodo i militant Abbates
pet monafteria effe d nor. permittas: fed aut admiffa 1 CleCap. XXXV ff Sine Abbatis Imperio Ecclefiaftica
licatus militia monafticis non piouehantur otdinibus,aut li
minifteria Monachi celebrare non
prxfumant.
in Abbatis loco pet.manetedecteuettnt, Clericatus nullate­
Iteni e.x Concilio Tarraconenii,c.ii.
nus permittantur habere militiam. Satis enim congruum
Oiiachi a monafterio foras egredientes, ne aliquod eft,fi citra vnum ex his pr» fui magnitudine diligentet quis
_ ..raiiiifteiiuin Ecclefiafticum prxfumant agere,prohibe non poifit explete , ad vtrumque indicetur idoneus.
musmififone cum Abbatis imperio. Similiter vt nullus eo­
1 ff Quoquomodo. ] EJx voces abfunt ab Originali im-?,
tum, id efl, Monaclioriim, forenfis negotij fufceptor, vel Prejf} fa 'inannfcripto.
e.xecutor exiftat,nift quod Monafterij expofcit vtilitas,Ab2 ff Aim iffi.jfic invetuñls quoque Codicibus Gratiani,
batefibi nihilominus imperante.
f a epi-klarum B . Gregorij fa exteris earumdem eiitianihit
7 'lis efi riihrkain plerifque vetuftis. Nam in vulgatis prxter antiquam Par,¡ienfem, in qm, fa apui An\eim um
ci'Uí. Sine Abbatis imperio ad Clericatus officium monachi legitur, aut omiffa Clericatus millria, monachicis promo­
ueantut ordinibus.
nou eligantur.
C a p . X X X V I . ff A d Cle-ricatm militiam,mn
fis e y e l gener.i!iter, velffteiaUpriw,legio dlBum poteft
eligantur defertores Monaintelligit ficut fa de qmdam Monxjkrio in /eg:)?!) Giegoiij
legitur boc modo.
fteriarum
Item Auguftinus a i A urelium epift.qS.
L Es! b epiftolam benignitatis tux de Donato , & fratre C A Í. XXXl'^. { De quodam Nenoiochk,cuius Abhast ;
eius, fc quid i'efponderem,diu fiuiluaui. Sed tamen etiá I
ad Epifcopatum eiigi p-rohibetur.
aique etiam cogitanti,quid ftt vtile faluti eorum, quibus in
in j! -rjin c e ft etiam , qubd Xenodochium , atque e MonafteJ
Chtifto nutriendis feruimus; nihil mihi aiiud occurrere po­
)- j rU riu m , quod in eodem crancoiu.ra icgtvi conftitutum
tuit, nifi non effe iftam viam dandam feruis Dei, vt fe faci­
' ‘ eft, quia per ambitiones ,& contentiones quovmndamnon
lius putent eligi ad aliquid melius, fi faiti fuetint deterio­ canonicé rertaaab.itut.a peruetfitate maiorum liberate cu­
res.fc ipfis enim facilis c lapfus,fc ordini Clericorum fit in- piens ptxcepit, vt fine regali ptouifione,/fc Monachoiara
digniffnna iniuria , fi defertores Monafteriorum ad mili­ eledione nulliii tbt Abbas aliqua vmquam, fubreptione intiam Clericatus eligantur, cum ex eis, qui in Monafterio ttoduceretut Tracepit etiam, vt eiufdem monafterij Abbas
permanent, non tamen nifi probatiores, atque meliores in
ClOtuin affumere foleamus : nififorte ( ficut vulgares di­ numquam ad Epticopamra eligeretur : ne forte occafione
Epifcopatus,abbana altqmd decriméti pateretur. Quod pri.
cunt malus choraula, bonus fymphoniacus eft, ita iidé ipfi
utlegmm tra eft tlltus Ecclefi*, yt communem lefeem regivulgares de nobis iocabuutut, dicentes, malus Monachus,
bus.vel Abbattbus omnmo date non poflit.Non enim, quod
lonus Clericus eft Nimis dolendumifi ad tam ruinofam fu­
vm figülatun couceditut,ftatim o.mnibus conuenit.
per biam Monachos furtigamus, & tam graui contumelia
C A P.
N
C
P
M
a/t,s t.3.f.is7. b /tiop.q.c.q,
c al.faeilkr. Pann.i\fc,i%o.
Z f t T T T T
c .A n f.IJ .
c .i6 }. P o F .. .:. 13. d fieri.] Orig. faalfiu.
f al.promdenfk,
X 4
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
{A u B o r
, /1
671
e
De Monachis S¿ eoíum iure,
D ecret] Secunda Pars.
capitis refert conptm onem B .G re g M ne prxfcribere i quibns fpecialiter neceffitatibus
,
A
b
a
te
xemdochü
, in ciuitate A ugupdh nen foqua ha- tum vrbium Ecclefix habeantur immunes
de A^bate >.....
y f u B o r h m
M
hem rU b.inngeiii,efft-'°l
üüusvfurpation’S contumelia depellenda cil ne
S u p e r i o r i auBontate non prohibentur Abbates,Sacerdo­
bus coeleftium fecretorum dedicata, fordidorum^'^*'*'* te'te! fierm m B. BenediBits iubeat Abbatem frambus egre- fxce vexemur, nil extraordinaria abhinc f iip e r i? ? " '" '"
dientibus, 0 regredkntibus BenediBiomm daré .jm d non flagitetur : nulla tranílationis a follicitudo íienetr 7 ® '®
nifi Sacerdotum eft. LeBiontm quoque Euangelij fimiliter ftremo nihil pixter Canonicam illationem, j nifi
A ’ebati ad legendum tribuiu quam fuhfequenti oratione le­ uentitis neceffitatis farcina repentina popofcerit
gere fimiliter Sacerdotalis officij ejl.
ftionibus adfciibatut Si quis coiittauenerit poft’d ?
‘
Sed tales Sacerdotes, vei diaconos fieri prohibet qut tn tionis acrimoniam.qtis erga factilcfos prom’enda ?
‘^temenda eft,ex,¡¡g
Ecckfiafika militia cogantur iiigiterpermamre.^Item illud deportationis perpetuo c íubdatm
fikronym i ad Riparium Pretbyterum, [ Monachus a non
! In codice lufiinkni hxc lex ipfi lufiinianotrihuhPY
docentis fed plangentis habet offtciu]0ad Helioderu.A lia mn Leont.
b caufa efi Monachi, alia Clerici. 0 ^ad Rufticum. c [ Sine
1 ^Meruilfe.] In codke luñinlani legitur, mcruiflisa,
Concilio Presbyterorum Monachis nihil agere licet.]non ita V05,& mancipia,&c. InTheodofiano, meruifleperhibemi?
generaliter intelligendum efi,vt nuüi monachorum liceat do­ & vos,8c mancipia, &C.
cendi officium afiumere; ne B.Gregorium,aut Augujlinum
2 ! Illationem.] Invulgatis codicibus fequebatur, nifi
Anglorum Epifcopum,B.qmque Martinum,innumeros etia quam fi aduentitix. In códice luftiniani vulgato legitur &
qms de Monachica conuerfatione ad fummum Sacerdoti quam aduentitix. In manufcripto, 0 Haioandri non elfn.
gradum fcriptura tefiam effepromotos, cogamur negare offi­
pul. ín códice Tbeodofiano,({iiodaáuentiúz.Inplerifque Ve'
cium docendi habuife aui in die confecrationis fux affera­ iuftis Gratiani, prxterquam aduentitix, D iBio W(í,fi «¿ü
mus eos d priori propofito difcefiiffe; qmd (v t Innocentius te- eftab omnibus,0 ideo induBa.
jlatur}nuüi facere licet. Foluit ergo Hieronymus difiingüere _Hoc idtm fiam intelligi de verbk § . Sylueftri ¡quiche,
inter perfonam Monachi 0 Clerici, ofiendens, quid cuique dkntiam minonm erga maiores aftignans.aít; [ Mbbas
ex proprio officio cenueniat. f A H u d enim conuenit cuijp ex Ofiiario,Monachus A b b a ti fit fufiditus ] fupra in traclatu
eo,qmd Monachus eH;almd ex eo,quod C krktu efi. E x eo, ordinandorum.Oftendit á ergo Hieronymus.qnodfimpliciter
q u o d Monachus efi, fua, 0
aliorum peccata
Monachisnihilliceat agerefineConfilio Presbyteroru.Nec
officium: ex eo,quod Clericus,docendi,0 pafcendipopulum. officium docendi fibi af umere liceat auBoritateClericorum,
! Monachos vero vff ad tempus Eufebij,Zoofimi, 0 Syrkij, nffi forte fint diuina gratia intus commonitificut B. G n .
Monachos fimpliciter,0 non Clericos fuiffe,Ecclefiaftica te. gorius e refert in dialogo de B.Benedi£h;qui homines montis
ftatur hifiorta. idern etiam Hieronymus i refert Monachos Cafiihi ad fidem adduxit, 0 aram ApoUink qux erat ibi
Scytbix á conueniffe in'vnum, vt Sacerdotem fibi inueni- ereBa fnbuertit : 0 d e i quodam Equitio, cui Angelus in
rent, qui ek Mijfarum folemnia celebraret,
fomnk apparuit, 0 eum ad prxdicandum mifit; qui eum de
I ! Hieronymus.] Io. A n d re x ait ejfe in epift. de oper. 0
vitio lingux conquereretur. Angelus phkbotoroo linguam
hmii.Monachorum, In tomo autem H . operum ipfius beati eius tetigit, 0 totum illud vitium curauit. Quod vtro H ie­
Hieronymi,in epift. 60,qui eft Epiphanij ad loannem Hiero- ronymus ftlpsu talibus connumerat,tale eft^,quale illud tipofolymitanum,ab eo latiné reddita,legitur Epiphanium ordi- fioli a i Philippenfes:g [Quicun^imperfeBih fimus,hoc fennajfe Presbyterum Monachk pofcentibus , qui ek Domini tiamus. feipfum imperfeBts connumerans. Hine idem H k Sacramenta conjiceret. Erat autem Monafterium in dioe­ ronymus alibi ait: \ [Natus fn paupere iorno, 0 tugurio ru~
cefi hannk.
fiicano.1 0 infra. [Nos fuffarcinati auro fe famelicum fafiiCap. X L . Omnes C le ric i, vel Monachi tutelx
dkntibus mella,pauperem dhmibus connumerans fugra vbi
immunaatem habere debent.
agitur de Clerkk, quia propria relinquere nolunt, c, Gloria.
Item Leo Auguftus lib .i. codkk, de Epifcopk 0
h Epifcopi. ^Ecce fufficienter monftratum eft,qubd monachis
C lerkk, kge 40.
Preshyterij honore decoratis s a populo eleBk 0 ab Epifwo
Eneraliter fancimus,omnes viros reueiendiffimos,Epi infiitutii,eadem liceant,qux 0 alik Sacerdotibus. Proba­
fcopos, nec non Presbyteros, fiue Diaconos,8cSubdia- tur hoc etia. exfimilitudine confecrationk.Non enim in con■eonos,8c ptxeipue Monachos,licet non fint Clerici,immu­ fecratione eonm aliud dicitur, 0 aliud in cenfecratione^
nitatem ipfo iure omnes habete tutelx, fiue teftamentatix, aliorum. Ftrifque enim in commune a Domino heneiiBione
fiue datiu», fiue legitimx, & non folitm tatelx elTe eos ex­ infundi Epifcopus obnixe depofcit. Et dum confecrat,cun8k
pertes,fed etiam curxmon folum pupillorum,8r adultorum, Sacerdotibusfigiliatim dicit. [Confecrentur, 0 fanBijicemied& futiofi,8c furdi, 8c muti, 8c aliarum perfonarum,qui­ tur Domine manus ifix, vt quidquid confecrauerint, confe­
bus tutores, vel curatores á veteribus legibus dantur Eos cratum fit , 0 qiixcmnque benedixerint.henediBafint,]Ecce
tami Clericos, 8c Monachos huiufmooi habere beneficium commimk efi benediSio: vnde igitur dimrtium ! Sicut ergo
fancimus, qui apud facrofanftas (cclefias, vel Monafteiia in benediBione vtrique communem naneifcuntur potefta­
permanent, non diuagantes, neque circa diuina minifteria tem , ita vt infiimtme communiter afiquuntur potejtatis
defides; clim propter hoc ipiura beneficiiieis indulgemus,e executionem. Cxterum abfque Epifcoporum licentiamn ¡0Vi aliis omnibus dereliftis, Dei omnipotentis minifteriis lum Monachk ,fed etiam omnibus generaliter Clencts, po­
inhxieant.Et hoc non folum in vetere Roma,vel in hac re­ teftatis executio interdicitur.
gia ciuitate fed in omni terra, vbicumque Chriftianorum
C a p . X L l. ! Sacerdotalia fim permijfu EpifcoporumEomen excolitur,obtinere kncmMO.Nomrum etiam coda
non agant Presbyteri
..........................
tionum,0fordidorum munerum immunitatem acceporunt.
Fnde Clemens epifiola ;
FnieConfiantinus ctmfik firibit C lerkk tit. eodem, f %
^ Vnftis l fidelibus, 8c fimmopere omnibus Presbyteris
pwma. Iuxta fanftioneni, quam dudum i meruifle pcthibeDiaconis,8c reliquis Clericis attendendum eft.vt nimini tundos Sc mancipia veftra nullus nouis collationibus hH abfque Epifcopi ptoprij licentia agant: no vtique Miflas
ODiigapitiied vacatione gaudebitis./tem 'n.p. Honorius 0 fme eius iulTu quifpiam Presbyterorum in fua parochia agat;
Theodo/ms eod.hb. tit. de facrof Ecclefiis, lege 3. nplaeoí
^
tationabilis Concilij tenore perpenfi); diftticla inodeiatioa al.tranpjione.\al.tranJlatknum. b algignatur. e al.
perpctux multetur.Adift oi.ASubdiacfno.e L i.i.d ia ti-.
a Sup.ead.Monacus. b .JpTd.taH a Zufa. c ' s l j l d .
f Lih.i.c.e,. g Philip.i.h. A p u d A p o f t o S legitur,perfo».
Ecclefia i al Scotue 9 gl.hdHgcamtts. Í E t in codTheo.
i In epifi. ad Nepotianum. !n epift-ad Paulinum. k i .
hb.6.t)t,i\.c,i.ex Conftamio A u g .0 inTheod, ibid,c,4$.
H gloria. L.S»í-cfc./.2.c.pj./«fe.2.c.i23-í^ffo‘ '®^pjjj_
G
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
A V J*
_ _ 'V ..
Ó75
jion baptizetjnee qm dquam abfque eius permiflu faciat.
r-.,A y V I.
unt¡
•<nars. D e his
irb qqm
ui in tra m onafierij cia ufira confiflm
4.pars.Dc
his vvero
itu r,v tru m
q u th u s p o p u lm a d re je n ^
dare, vel ^jciparj
* 4
/,,»««¿4j
ravVTTTT .■
DeMomcImK
fo ru in lUiT'
..
Gap. a lv i. ftJV on p erfilu a n t de p ro p rn sp lM in . ‘tb ja a te s,^ E p ifrn p iitú m a s.
->ic e n im in Moguminehfi «Concilio
vineis,qu» ad proprium fHpendiu
L c L .P 4>ap»/aii- Q V e f t j fu n tp rs te re iq Z Z fw tte s , qubd effent ali-
f
pyg minifierio, quo domino deferuieifZ dernaculo,offerendo
p T lo L t e t qmd m o n a c h i deproprmpr»dns nop maps, quam
ildLrdJsdecmasfoluerecogtmtur.Seddiciurquodfa^^^
d ia m onachorum fiue prem fmt empta fiue pro falute anmarum oblata,antequam in ius eorum venirent ,bapn[mahbus
Ecclefiis fiue qmbufiibet aliis primitias, & decimas perfoluebant,ill» autem Ecclefi» fuo iure priuari non poffum.
C a p . XLIIresfuas alicui dekgauerit, decima^
tionum prouenmm priori EccUfi»
auferre non poterit.
Vnde ifi Moguntinenfi Concilio fiatutum
inuenituf.
jj,
«quis laicus,vel cleticus, velvtr^qfque feituspetroOna proprietatis fus loca, vcl res alicui dare delegauelit,decimationum prouentum priori Ecclefis legitime affi
gnatum inde abftrahetc nullam habeat poteftatem. Quod
fi facere tentauerit, talis traditio irrita prorfus ducatur, &
ipfe ad emendationem Ecclefiaftica coerceatur cenfura,
C a p . XLÜL
j C E ccleiiam ,vbi illorum coloni Miffas audiunt. Proinde
decteuit
ifte consientus, vt E pifcopi, fcabbatesde
lacer
agtis & vrnets qua: ad fuum,vel fratrum flipeiidium habent,
decmras ad Ecclefias i deferri faciimffamili» dÍ vvero' eorum
ibi dent declinas
fuas ,, vbi
infantes eorum bapti
tfhi n e r t o r u m omuas
• vbi infantes eotum baptizantur, 6c
vbi
per totum ynni• circulum
Miffas audiunt.
ftCapHt hoc in n u lln C on cilio M o g jm tin o ,q u o d e xte t habe­
tur,fed in C .tbilqn en fi,vn d e citant B u rch a rd u s ¿ lu o .In li­
hro V f a k a n x b ib lio th e c » , in quo f m t d m C o n cilia F r b a n i
fecun di,P la cen tm ttm , ¿ M e lp h ie n ie : l:»c etiam leguntur,
Peilatum eft ad fanflam Synodüm , qubd fint quidera Epif­
copi, fc abbates , qui colonos ad fe pertinentes nonfir.ant
decimas dare ad Ecclefias, vbi Miffas audiunt, fc infantes
eotum baptizantur.Troinde decteuit facer ifte conuentus,vt
Epifcopi,fc Abbates de vineis,vcl agris,ac frugibus,qus ad
(lium,vel fratrum vfum laborant, decimas fibi pvo bcnediaione,vel hofpitumfufceptione habeant, familis verb ibi
dent decimas luas, vbi per totura anni circulum Miffas au­
diunt,& infantes eorum baptizantur.
I ^Suas.jFax ifia abefi ab ipfo C o n c ilio , & c»teris colteB orib us,fun t etiam n onnull» a li» varietates, q u » in d ica t»
funt in m argine.
«[ Antiquiores Ecclefi,» ne.c decimis,
nec vita poffefiione priuentur.
Item eu Concilio Cabilonenfi.
Cclefisé antiquitus conftituts, nec decitnis, nec vlla
C a p . X LV II, ^ D e p ro p rik laboribus M o n a c h i, ¿
pofleffione ptiuentur,ita vt nonis oratoriis tribuantur.
C a n o n ic i iecirnas m in im i foluere cogantur.
C a p . XLiV. ft Antiquiores Ecclefi» propternouas
iufiiciam fuam non perdant.
Itc m Pafchalis II.
Item ex Concilio Vuotmacienfi.
vicunque evoluerit in fua proprietate Ecclefiam sdi­
Eclmas e á populo facerdotibus, ac Lenitis effe redficate,& confenfumi, & voluntatem Epifcopi habuerit,
dendas diuins legis fanxit/aufloritas. Csterum á mo­
in cuius parochia eft, licitum fir.Vctumtamen omnino pro­ nachis,fiue clericis communiter viuentibus nulla ratio finit
uidendum eft Epifcopo, vt alis Ecclefis antiquiores prop- vt milites,aut Epifcopi,aut perfons quslibet decimas de la­
piernonas fuam iuftitiam, aut decimam non perdant, fed
boribus , feu nutrimentis fuis propriis extorquere debeaur.
femper ad antiquiores Ecclefias perfoluatur.
Vnde B. Gregorius fic ait, Communi g vita viuentibus iam
_ ^ Burchardus etiam, ¿ luo citant ex Concilio Vnormade faciendis portionibus vel exhibenda hofpitalitate , &
cienfiyc.d.qm loco in eo,quod extat, habetur aliquid ad hanc
adimplenda mifericordia nobis quid erit loquendum ? Citm
rem fkciens.
Decimas autem baptifmalibus Ecclefikptrfolmndas. Leo omne quod fupereft, in caufis piis ac religiofis erogáditm fit
diceiite h Dominojquod fupereft,dato eleemofynam,fc ecco
fapadlV.ft affirmat dicens.
omnia munda funt vobis.
G a p . XLV. ftBaptifmalibus Ecclefik decim»
S.pars. Q uod autem dicitur,qubd antiquiores E ccle fi» p fa '
dari debent,
T x E c decimis iufto ordine non tantum nobis, fed etiam prter noua.s;nec decim is,nec v lla poffefiioneprm ntur,non tjfi
A/maioribus noftris vifum eft plebibus tantum,vbifacro- inteliigendum efi, v t nullo modo credatur licere epifcopo a li­
qua panem pojfefiionu, v e l decim ationu v n iu s E ccle fi» alte •
lanfla baptifmata dantut,debete dari.
ftlm fere eadem citat ex Gelafio, fed Anfelmus ¿ Po- rip ro tempore tribuere. S icu t enim Papa duos E p i f i o p a t u s m
v n u m ponfiredigerefita ¿ vn u s proprio confentm ^a
lycarpus ex Leom.yt Gratianus.
Si cpjo f mUi licet decimationum prouentum a priori E c­ po in duos potefi d iu id i,v e t etid metropolitana inuitoqu»ke>'i
clefia tm afiignatus fuerat, abfirahere jt ius antiquioris Ec- [E ccle fia a h \e m m i f d i B m t Mpofiolica exim i auB oritate.
faantummodo bap-
E
Q
definiens amd iilp
'
/Mcr4t4fo;yMfar.Msn4fo
vel donatore loquitur,
?
c?«pn»f legitime
Cap. XLVin. ft D u o s Epifcopatus in v n u m
redigere A p o fiotk a p otefi
a uB oritas.
..
V n d e Gregorius Papa fcrib it Benenato Eptjcopo.
lib. 2,e p ifi.}i.
r ^ r . i temporis qualitas, fc vicinitas nos locotum inuimt,
Jbvt Cumanam;atque Miibnatem t vnite debeamj Ec­
clefias,quoniam nec longo itineris fpatio a fe
«"*•
nec( peccatis facientibus) tanta populi multitudo eft vt hna I hq.t-c.vlt.BurchJ.}.e.- 4 '- - ,. y ,. u i¡ .
Capitul L i.c } 6 .Mogunt.i.fub Arnulpho.c.
, ......................- - „
ro ln .c.í,i.¿ inRhemtnfiTroJleiano.Deufdes
i.c .o .lt io p .i.c .M .t B u n .l. i. c . q lm p. i . c . ..
.„.,,„K,i,y^.JregorucM m ainsefi-^ ^
tk fia s .i.ite m L e o .i Polyc.l. i.t it .i.D e u f d e d it p .i.A n f .l,}. in v e r b o r u m v a m ia t ib iU .h lu c .H .i A n f iN.a.ios-t ey*
t>,<,i.lMp.i.c.t}iAfup»ai.fiqmlakm,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
L í j H.í ^.
,^,,33
h7C
DeM onachisfc
D c C íe U S e C U llila P a f S .
• ,
u / s
Dccjmis.
,
.
V / 5
fulos ficut olim fuit, habere debeant Sacerdotes, Quia igi- i R ,fVltis a Concilus hoc ftatutum tft a coetu faceido,,,tnr Cumani caftti Saccidos currum vits huius expleuit, IV iv t plebes, qus m dioeceiibus ab npUccpij
aU,
vtrafque nos Ecclefias ptatieutis auftoiitatis pagina vnifle, qu® Epilcopqs numquam habuerunt, nou nifi ¡_\¡nx y-i
tibique commifilVc cognoVce.ptcpriumqnevtramraqueEc « « eius Epiicopi, i quo tenentur, ptoptto acclpia?
cltiiitumfcitote eílérontificem. Etidcb tc.quscumqjtibi
, q
Concilio A fric a m , faCanharinenl
de eaium patrimonio , vel Cieri ordinatione, fiue promo­
mhur, id eft E p if c o p o s ; qtm adduw etiam ingloffa.
tione , iuxta Canonum ftatuta vifa fuerint ordinate, atque
dtfponefc, habebis vt ptoptius re vera Sacerdos liberam ex
C h i. L n . ff A p o M c y auBoritas diurifdiBme
noftrx auitoritatis confenfu, atque permiffione licentiam,
A i nhkpifcop LpifcGpos valtt
Vbi verb commodiiis, atque vtilius effe perfpexetis,ibi ha­
eximere.
bitato ; ita fan'e,vt alteram Ecclefiam,cui corporaliter prs
Item
G re g o riu s loanni Epippo L a rp o ,lib .i,
lens non es, (ollicita, prouidentique cura difponas, quate­
J uUBa 1.epift.7.feu c.46,
nus diuina illic myfteria a folemniter auxiliante Domino
peragantur.
ff Mtlenatem.] Sic emendatum, eil ex vetufio codice B. yiEatet b nofterHadiianusThebans ciuitatis Epifcouus
cfe.
....... i r* ad Romanam
•
) ■ O . eiam apud
.. .. J 'Gratiamm;,
Gregor}: qu.imuis• invulgatis,ficut
i x u m ytbera
a u veniens
a u . ,)achrymabilitereft
, ...wuj,uuiuuu
cZ-iiMufitanam.
queftus de quibufdam capitulis, fe a hatcrnitat e tua, nec
non a loanne prtms luftinians c Epiicopo
noi legitirré,
, - , • non
neque
canonice
condemsatum.
^"
infra.
ff
Denequiiumo
C a p . X L I X . { Duos Epifcopatus in vnum redigere
a u t e m , daranandoquc eius iudicio alias fumus, iuuante Do­
Apoftolica valet auBoritas.
mino,traaaturi,Hadrianum vetb Epifcopum repetimus, 8c'
Irem h loanni Epifcopo Feliterno,lib.s.epifl.i3.
tuo contra Sacerdotales mores odio laboraffe.fc nullo iure
•j^Oftquam c hofiilis impietas dittctfarHm ciuitatum ita pecuniariis in caufis eum fraternitatis tux condemnatum
fuifle lententia,
fententia. Quia
i ( peccatis facientibus)defolauit Ecclefias, vt reparandi *fuifte
Qu igitur&.ab antefato loanne prim*
eas, ipes n u l!a ,p o p u io d e fic ie n te , re m a n fe rit, m a io ri va ld e | lu f t in ia n s Epifcopo , co n tra iu s , ca iio n e fque depolitus ho?
T iii (T
rj.-iT I rcarere
a ffv
■
I"
notis fui
gradu
non potuit in
fua
eiun reformari Ec­'
ckfia , atque in proptis dignitatis ordinem decteuimus reuocaii.JEt tum oporiafftet te ex co Dominici corporis com­
munione ptiuaii,qubd admonitione d fanfts mcmorisdcceflbris noftri contempta(per quam eura,Ecclelidmq; eius
de tu.x iurifdiftione poteftatis exemit) ruifus in eis aliquid
tibi iarifdiftionis feruare prsfumpíéris,tamé nos humanius
decernentes, communionifquetibi Sacramentum interim .
eonfetuantes, decetnimus, vt fraternitas tua ab eo, Ecclefiáque eins omnes ante habiis lus poteftatem iurifdiftior.is
abftineai 1k fecundum fcripta dectftoris noftri,fi qui caufa
vel fidei, vel ctiminis, vel pecuniaria aduerfus prsfatum
Hadrianum confacetdotem noftrum potuerit euenire, vel
pet eos, qui noftri funt, vel fuerint in vrbe regia refponfa-,
les, fi mediocris eft qusftio, cognofcatur; vel huc ad Apoftolicam Sedem, fi ardua cft,deducatiir:quatenus noftts au­
dienti* fententia dedicatur Quqd fi contra hsc, qus fta­
tuimus quolibet tempore , feu qualibet occafione, velfutreptione venite tentaueiis. facra fcias te communione pri­
uatum 3 nec eam te excepto vltimo vitx tus tempore nili
CAP. L. ff Non habeant Epifcopumdicecefes, qux
concelfu Romani Pontificis decernimus iuffione percipeti.
numqUamhabuerunt.
1 fapauio poft. ff Res autem fiue farras, fiue aliasmobiics»
Ifem ex Concilio Carthaginenli e 11. c. 5,
immobiUfque eius Ecclefis , quas haftenus dicetis retinere
•pElix f Epifcopus Selemfelitanus dixit: Etiamfi hoc pla- ( quarum notitiam nobis oblatam prsfer.tibus anneftiaius
r
Epifcopos habuerunt» non habeant, & illa dioecefis, qus | quious, fi qua inter vos qusftio vertitur, vo!ijmus,.vt aoud
pliquaudohabuit,habeat proprium i Secandum aute hanc ’ rcfponfalem noftrum in'vib,e regia ventiletur.
profecutionem 2 fanftitas veftra sftimet, quid fieti debeat,
I fffercipete,] H ic in .epijlola interiicim cap,hxc‘ cmAb vniuetfis diftura eft. Placet.
fona. infra 13.7.1,.
■.
, 1 ffPrsprmra]/uCoiJci/ioie^MKWrb.cf. E tfi accedente
tepore,cteYcente fide Dei populus multiplicatum Ac-üaV
Í”
^ ku iu s Eoifcopi illa lo ci afiiproprium liafere teftortm, eius videlicn volúntate in
ex rigore A p.oftolkxSedisppnum Eppp m accipiant.
iüs poteftate eil dioecefis conftituta, habeat E p if e Z "
^ 2 ffJrofecutioneiml Emendatus efl bic locus ex Originali
C a p . L I I I . ff V b i multitudo fidelium excreuit, ib i
imprefotfa nianufcrim Nara antea legebatur.. Secundum
Epifcopi funt ordinandi,
hanc pevfecutioneta fanftitatis veftts eft sftimaie. •
V n d e G te g o m s ia n io t fcribit B«nifacio
Eoifcapc; epifi.i.
C.AP. L L ff N ificum voluntate Epifcopldmefesi
p R scipim us, vt iuxta factorum Canonum ftatuta, vbi
qux ab eo retinentur , non recipiant
i - rniiltitudo e x c re u it f id e liu m , e x v i g o r e Apoftolics Se-
'
J /■
r,1: !
cuiiTfonft) ingimur,
ne- defunftis
earum Sacerdotibus, reli­
quis plebis nullo paftoris moderamine gubernat», pet inBia fidei hoftis callidi rapiantur (quod abfir) infidiis. Hiiius
ergo r?i follicitudine Ispe commoti, hoc noftro fedit cordi
confilium , vt vicinis eas mandaremus Pontificibus guber.
nandas, ideoque fratevnitati tus curam gtibeinationemq.ue
Ttium abetnenfium 1 Ecclelis prouidimus committendam
quam tux Ecclefi* aggicgaii, vniiique iiecelTe eft ,■quate­
nus vttaturaque Ecclefiarum Sacerdos redé, Chrifto adiu­
tote pofiis exifteteiqu.xque tibi dc eius patrimonio vel Cie
ri ordinatione , feu promotione vigilanti, ac Canonica vifa
fueti.nt cura drfponereiquippe vt Pontifex proprius liberam
habeas d ex prxfcnti noftra permiffione licentiam.
I ffTriumtabernenfium.] invulgatis legebatur, Treueren(iura. Emendatum eji ex aliquot vetufiis, faOriginali.
fa [oann. Diacono. Nam vt k tefiatur, hxc epifiola fcripta
ejl loanni ErifcopoFditertto. Oppidum autem friumtahernarum Velitris vicinum efi.
prcprio.t Epifcopos.
/teiw ex AfricanoConcillo, b c.2o.
^ d is d ebeatis o rd in a re E p ifco p o s i p ia tam en contem platio‘
n o n v ile fc a t d ig n ita s E p ifco p a tu s.
Sicut duo Epifcopaiiis fiprXfc.modo in vn u pofiut red in fa vnits in duos va'et diuidi,jic eiiaEpifcopus de b.piifmatibuf,
a aLminifierla, b loannes Diaconus, Li-C-C 3. c j.q.u
temporis qitalit.is. A n f.l 3.0.14 Poly.l.i tif.9. d al.hahehis. .
_ _
e' E tin T d e U m ix.c.4. f Burch.l. t<c,33, g alriacce-\ a Burc.ihid. b A n f. 1.6 c.ii3,Poly.l.i.tit-7
ptrnnt. h E tinC anh c^m .^.c 4 '\ nianx vrbis. 4 aipofi admonitionem contemptam eá.hxc.
fa
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
^77
Cania
Qiiísft. I.
De Monachis S
Dcciniis.
6 /
. w
(acere poté cim m frnfiifm
fe n fu fimrnm
u m cmhiiiuícei
cui hiiiufcemodi funt oficia commiffa, ncc cum eius vo¿^. Parochknií
fallaparspopuH ,qu» Ineút agere confilio anathema íit. l Et iteriim in eodem
Clericorum. Q tio d cm kd .m
¿ h m prioris Ecclefi» abfoluim r. Concilio Gangrenfi, [Siquis oblata Bco dederit,vel accepet**''" ■ ‘ '
n
•es baptifmales
,mpoffunt. _
Cap. ElV. q
rnlptano concilio h g H u r.
—
plebes vtrarumque
nullo Toletano efi inuernum. Burchardus
¿ /uo citartt ex Concilio A quifgram enp.
á «m .
IU S
ergo Ecclefiarum na interpretandum efi,y t
n iíi'ipN opo dilponente aliis Ecclefm fuen t a f m a t u m , m
nullo priorum redituum dim inutm um patiantur. _
Ca?. EV. ft Communione p riu e tu r, qui decimos,
v e l oblationes extra Epifcopi confcientiam
tenere voluerit.
Vnde Aniftafius e Papa.
oTatuimus f i x t ü quis oblationes Ecclefi» , vel decimas,
Oquas populus dare deber,tenete contenderit, vel extra
Baptifmalem Ecclefiam dare voluerit prster confcientiam
Epifcopi, vd eius, cui huiufcemodi officia commiffa funt,
nec (jum eorum voluerit, agere confilio, bannum nofttum
tomponat, fc communione priuetur.
C m a d d it, [ E x tra confcientiam Epifcopi,'] tnteUigen-^
dum reliquit, qubd Epifcopo confentiente a liis Ecclefiis da ri
kglum '.ft, vi quatcurrique vel pro remedio peccatorum, vcl
falutCjvel requie anihaamm íuarmn vnufquifque venerabili
Ecciefr* contuleritraut cene reliquerit,ab r is.á quibus liKC
petere, aut peruadcte periculofa fua infeftatior.e prifum.
pferit, 1 nifi fe cettiflimepei Ecclefii, de qua agitu;, fatiffaflionem correxerit,perpetuo .anathemate feriatur. Simili­
ter fc hi,qui res Ecclefi»,imTu,vel largitione principum,vti
quorundam potpmum.aut quadam inuafione.aut tyrannica
toteftate retinuerint, & filiis, vel hsredibus fuis(vt aquirufdamiam faftum audiuimus) quafi hsteditarias relique­
rint , nifi citb res Dei admoniti á Pontifice agnita veritate
reddiderint, petpetuo anathemate feriamur. Iniquum enim
effe cenfemus, vt cuftodes potius chartarum, quam defen­
fores rerum ctcditarri(vtpt.tceptúeft}iudicemur.'¿?)«/í-4.
^ Ferro enim abfcindenda funt vulnera, qus fomenta non
fentiunt.* Similiter&illi extorres debent fieri ab Ecclefia,
qui Sacerdotali admonitione non corriguntur, dicente ¿ Do­
mino [ Auferte malum ixvobis.l Vniuerfa Synodus furgens
acclamauit.Vt ita fiat,rogamus Dlftum eft ofties.iila feruStutjptecamtit. Diftum eft decies,Vt in perpetuum maneant,
& veftra aufloritate firmentur. Diflum eft diiodecies.Exau!
di Chtifte,Symmacho Paps vita, Diflum eft duodecies.,
1 5 Oblationes Ecclefis.]/» Concilio ipfo Gangrmfilegi-,
tur, fi quis oblationes Ecclefiis extra Ecdefia accipere,fcc.
2 ^ Nifi fe.] H » c vfque ad verfic. S’m 'ilitei, fum addita
CAP. LVI.-,*f Iuxta difiofitionem Epifcopi
decim» diftribuantur.
Itera e,
■yN f facris Canonibus prsfixum eft, vt decims iuxta Epif- ex Symmachi Synodo.
1 copi difpofitione diftribuantur. Quidam autem Laici,qui
3 ^ Ifta feruentur. ] Item h»c vfque ad verfic. Exaudi.
vel in propriis, vel in beneficiis fuas habent bafilicas, con­
tempta Epifcopi difpofitione, non ad Ecclefias, vbi Baptif­
Cap. LV III. f Eadem pleBuntur p m a , qui Ecclefi»
mum . & ptsdicationem, & manus impofitionem , & alia
res , & bona Epifcoporum inuadunt, ■
Chrifti Sacramenta percipiunt, decimas fuas dant: fed vel
propriis bafilicis. vel aliis i Ecclefiis pto fuo libitu tiibuur.
Item in eadem Synodo;
quod omnimode diuins legi, & factis Canonibus conftat
effe contrarium. Vnde 2 veftram poteftatem, vt eos corri­
Trailitetc&hoc ad omnium Ecclefiarum notitia veftra
gatis, expetimus.
cunflotum exhortatione,& iudicio cenfemus peruenire,
1 ^ Aliis Ecclefiis,]/ k Concilio Ticinenfi,vnde hoc capi­
fc ab omnibus firmiter teneri .quia Epifcoporii res, Ecclefis
tulum videtur acceptum,legitur,kh Clericis.' A p u i A n ­
nnn dubitantur effe, fi in eomm facultatibus fimili fuerit
felmum verb, fuis Ecclefiis.
crudelitate graffatum.peruafores rerum memoratarum prs­
2 ^ Vnde veftram, ] Verba h»c referuntur ad Imperato­
rem Ludouicum 11. qui iÜ Synodo interfuit. Quare in ea difls canonum diftriflionis feriantur vindifla. vt qui mori­
bus propriis -,ac nulla confcientia caftigatione corriguntur,
Jeywtíííí', facra docet, fcc.
faltem
Ecclefiaftics, & Canonics vindifts perfodiantur
Cum autem reprehenduntur, quia contempta Epifcopi d if
aculeis.
fofmone hec faciunt, inteliigitur, quodfi Epifcepo difponente
CAP. LIX. ft R¿s Ecclefi» principum auBoritate
Hoc fecerint,trreprehenjtbiles inueniuntur.
difiribui non poffunt. ^
_ /
C a p . L V il. ft Anathema fit, qui preter Epifcopi
Jtem ex lib. i . Capitulorum Caroli, & Ludouici
confcientiam decimas: ¿ oblationes
Imperatorum, c.8 sdijpenfare voluerit.
Via d iuxta fanflorum Patrum traditione nouiraiis re®
Item Symmachus Epifcopus Ecclefi» g Catholk» vrbis
, -cclefis vota effe fidelium,pretia peccatoiUm.fc patri­
■ vt r ^
faxtu Romana.
u® c Gangtenfi Ecclefia,Ápoftoíicaaitaoti. monia panpetum, cuique non fúlimi habita conferuare,ve­
Irate conditis de fruflunmoblationibus,qus miniftris Ec rum etiam multa,Deo cpitulame,conferre optanms.Vt e au­
i de diuidendis 2 rebus Ecclefis fuftur k Z
fofo
ra ''‘fo’ P’ «petum conferun’- tem ab Ecclefiafticis ifoe
re ve! r Z f
qms oblationes, Ecclefis acciue- picionem ¿udum conceptam araoueremus,ftatmmus,vt ne’
Pt»ter Epifcopi confcieutiam, vel dus i
noftris,neqiiefiliorum,fc Deo, difpenfante fucceffbtiim
3 B u r c h . l. x c 11 ! '■-----’ i nofttorum temporibus, qui noftram , yel primogenitorum
S
Q
3. I 9, I 2.5».l,fo¿ji.k,
^d5'/» 0p. 3,c.29p,¿?
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a Im p j.c.HS.b PcHí
t.Ctm 5. c Iu o p .¡.c .iM >
A D iu f k d it p . ^ . A n f lO f e . k i. t al,tamen vt.
/
D e M onachis &
D ecreti Secunda Pars!
0 7 9
_
Decimis.
in vctttfik,neque In ipfo capimUri eft. Refertur enim ad ho­
mines J non ad officia.
2 <1 Diuidendis. ] In capitulari imprefo legitur non diuiden dis. In capitulk autem manufcriptis, qux ab Epifcopis
prouinciarum Rbemenfis ac Rhotomagenfis Ludouko Rege
mijfa fuerunt, hec habentur ad hunc locum pertinentia.
Qnia verb Caiolus princeps, Pipini Regis pater, qui primus
inter omnes Fracorum Reges, ac principes,tes Ecclefiarum
ab eis feparauit,atque diuifit,pto hoc folo maxime eft ster­
naliter perditus NamS.Eucherius Aurelianenfis Epifcopus,
qui in Monafterio S. Trudonis requiefcit, in oratione pofi­
tus ad alterum fsculii raptus & inter estera, qus Domino
libiofiendenteconfpcxic, vidit illum in infcino inferiori
torqueri. Cui interroganti ab Angelo eius duflore refpon­
fum eft ; quia fanflorum iudicatione,’qui in futuro iudicio
cum Domino indicabunt,jotumque res abftulit,& diuifit,
ante illud iudicium anima & corpore fempiternis poenis de­
putatus eft,& recepit fimul cum peccatis fitis poenas propter
peccata omniii.qui res fuas,fc facultates in honore & amo­
re Domini ad fanflorum loca in luminaribus diuini cultus,
& alimoniis feruorum Chrifti, ac pauperum pro animarum
fuarum redemptione tradiderant. Qni in fe reucrfus S. Bo
nifacium, & Fuldradum Abbatem Aionafterij S.Dionyfij,&
fummum capellanum Regis Pipini ad fe vocauit, eifque ta­
lia dicens in fignura dedit, vt ad fepdchrum illius irent, &
fi cotpns eius ibidem non lepetifient, ea qus dicebat, vcra
eife concrederent. Ipfi autem pergentes,ad prsdiflum Mo­
nafterium,vbi corpus ipfius Catqli humatum fuerat, fepul
chrumque ipfius aperientes, vifus eft fubitb exiiffe Draco,
& totum illud fepulchrum interius inuentum eft denigra
tum, ac fi fuiffet exuftum. Nos autem illos vidimus,qui vf­
que ad noftram statem durauerunt, atque viderunt. Quod
cbgnofcens filius eius Pipinii; Synodum apud Liptinas con;
gregari fecit,cui prsfuit cum S. Bonifacio legatus Apoftolics Sedis Gregorius nomine. Nam fc Synodum ipfam habe­
mus, fc qtiantumcunque de rebus Ecclefiafticis, quas pater
liius abftulerat,.potuit,Ecclefiis reddere ptocurauit. Et quo­
niam res Ecclefiis,á quibus ablats erant, reftituere propter
concertationem , quam cum VVaiiaro Aquitanorum printipe habebar,non prsualuit;piecarias fieri ab Epifcopis ex­
inde petiit,& nonas,& detimas ad reftaurationes terrarum,
fc de vnaquaque eafata duodecim denarios ad Ecclefiam,
vnde res erant beneficiats(ficut in libro capituloru regum
habetur) dati conftituit, vfque dum ipfs res ad Ecdefiara
leuenerint. Vnde & Dominus Carolas Imperator adhuc in
legio nomine confiitutus.cdiftum fecit,vt nec ipfe, nec fili)
eius, neque fucceffores, huiufmodi les agere attentarent.
Quod manu fua firmauit, cui plenitudinem habemus, fc de
quo capitulum exceptum in libro capitulorum eius, quicuque librum illum habet,& legere voluerit.inuenire valebit.
Hanc etiam relationem fc in foripturis habemus, & quidam
rioihum etiam viua voce Dominum Ludouicum Imperatolem patiem velimm referte auiialam. H uituhiftorieme­
tió etiam efl in vita B. Eucherij Epifcopi Aurelianenfis,¿
B.Rlitpberti Archiepifcopi Rbmenfts.Qtjalisvero ejfet hu­
iufmodi Ecclefiafiicorum bonorum diuifio, quam Carolus
Martellus induxit. Piplnus amem ¿ Carolus Imperator
prohihmrmt,eoi.lih.i.Capitularium, ante capitulum iflud
\i.p c exponitur. Tempore Hadriani Pap!E,fc Caroli Magni
Imperatoris, quando Paulinus Epifcopus tenuit vices Apo«olics Aedis, in Aquis fuit faflum iftud capitulum proptet
hoc,quia Laici homines folebant diuidete Epifcopia,& Mo.
illorum opus, fc non remanfiffet viti Epifcopo,
j c Abbatq nec Abbatiffis, nifi tantum, vt velut Canonici,
fcM ja ch r viuetent.
C im ergo preter confckntlam Epifcopi,vel eius,cui officia
hntufmdt cmmifa funt,quilibet prohibetur oblationes Ec-
C a í. L X. Í N ib il de iure fue Ühceíis Polrr,,..- ^
prxiumant auferre.
^O nflitutura 4 eft á prsfenti Concilio Epifcop,
véceles fuas ita regere, vt nihil ex earum m teZ f,
auferre: fed iuxta priorum aufloritatem Concilio/u^®’ "'
de oblationibus, quám de tributis, b ac frugibus L L ®
confequantur. Qubd fi amplius quidpiam ab eis ptjf
tum extiterit, per Concilium reftaaretur, appellantibu!”’^'
•pfis conditoribus, aut ceite propinquis eorum, fi iam;
£»culo difcefferunt.
CAF. L X I . ^ Pofeftiones Ecclefi» dereliBat nudi
> fit alienandi licentia.
Item Symmachus Papa ad Cefarlum fratrem,c.i,
Offeifiones, equas vnufquifque Ecclefi» proprio dedif
aut reliquit arbitrio, alienari quibuflibet titulis atque
diftraflionibus, vel fub quocumque argumento non pati
mui.-nifi ferte aut Clericis bonorum ¿ meritorum f aut
Monafleriis religionis intuitu, aut certe pereginis, fi necef.
fuas largiri fuaferit .•fic tamen , vt hsc ipfa non perpetuo'
fed temporaliter perfruantur._ _ _
’
Sed illud Toletani Concilq ita inteliigendum efi,vt Epif.
copi preter quartam, vel etiam que fecundum locorm ii.
uerfitates eis debetur, nihil contingant.
P
CAP. L X 11.
Clericis, ¿ pik lock vitra ftatuta
patrum aliquid Epifcopus non exigat.
in Concilio Leonis Paps IV. c.H.ftatmumeft.
■ ^ V lli e Epifcoporum liceat á fubieflo Sacerdote,vel alio
quolibet Clerico , & püs locis dationes vitra ftatuta
patrum exigere, aut fupeifpofita in angariis inferre. Sed
cirm optimus fit perfpeflor, ita profpiciatg vt vniuerf» fibi
oues commitísáfe maxime alantur, atque in neceifitati­
bus adiuuentur, non illicitis exaflionibus b opprimantur,
quia Dominus pafcete, fcdoccre nos docuit, & omnibus
miniftrare, non terrenis lucris, vel auaiitiis deleflaii.
Cap. L X i r i . ^ De reditibus Ecclefi» quartapars
C lerkk eft difirihucnda.
Item Gregorius Leoni Epifcopo Catanenfiam i lib.q. epiji.t.
gradus rationis ordo diftinxit,& iu­
A ddiciaQhoceflelocorum
conftiruit, vt nec pr»pofiti in opprimendos
fe fruftra valeant occupare fubieflos; nec fubieflis iiemni
contra fuos prspofitos effrenata fit tefultandi licentia,
infra'. ^ Volumus igitur,vt quidquid Ecclefi» tu» ex le f ij
vel quolibet alio titulo fortalfis accefferit, jartam exinde
portionem fine diminutione aliqua debeas íegregare,átqae
t»m fecuudiim Dei timorem Presbyteris, Diaconis, ac Cle­
ro (vt tibi vifum fueiit) difctete diuidete.
Cap. LXIV, *[ Epifcopiss turpk lucri gratia nihil d
chis", vel i
Item ex feptima Synodo, c.4-
PR»dicator
Iu s , ac fi
r is
,
ira m b
l veritatis Paulus , m diuinus Apoftj
cano nem
verb , &
pon ens E p h e fiq tu m ffiesbyt •
om ni
facratx
a Burch.l . ) . c . 2 o ¡ , ! u o p . 3 . c . 2 s S '
c P o l y . l . 3 . t it . n . A n f . c . A T d a l.
m u ltitu d in i
b a l . d e c i m i s
»
’
tributis-
h o n o ru m m e rttts-
^ P o l y c . l . A . t i t . i i . A n f . l 6 . c . i S 6 . i i n v u l g a t i s e ra t
p o ftta .] g a b e r f f k i a t . h a l. e x a S is d a t io n ib u s .
i.» i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i al. Catinenfi. k A n f .b .^ q .l A n f L 6.c.i6¡ Pol)
i*- T»- tit. 1, la A c i,z o , n al.pleniiudini, Ttf-npús^v,
+*
6g[
CaiifaXVI.
fiducialiter perhibuit: [ Argentum & aurum; aut veftem
nullius concupiui, Omnia oftendi vobis, quoniam hclabonntcs ooor er fulapere infirmos, beatius exiftimans« da­
re,quim b accipere. ] Propter quod & nos edoñi ab eo,de.
finiimus Epifcopum nullatenus turpis lacti gratia e.vcogitale t ad e.xcufandas excufationes in peccatis e.xpeteie autu,
vel argentum, aut aliam Ipeciem ab Epifcopis,vel Clericis,
vel Monachis,qui fub ipfo sút.Ait enim c Apoftolus. [Iniqui
regnum Dei non poflidebun.t i nec debent fiiij thefautizare
parontibus,fed patentes filiis.]& inf.Prseepit enim d Petrus
Apoftolotum ftimmus.'paícite qui in vobis eft gregem Dei,
non coañéjfed fpontanee fecundum Deummon turpis lucri
gratia, fed voluntarie; neque vt dominantes in Cleris, fed
forma fafti gregis. Et cum apparuerit princeps Paftorum,
percipietis immatcefcibilem gloria: coronam. ]
CapM hoc antea citabatur ex fexta Synodo. E jl m em
m feftima ex verjione A nafiasij, ex qua nonnulla h k fm t
addita, dempta, emendata.
i ^Exco%itasf.]FeYhaGrxcaS(ilfi)i£p¡M Sxai;«jjvpjaiji
(fac ohaeiSuj ’0d<mom
eftiafxtnitk d/Aapnn¡,
«’otvtw ttfvm jtc^ clarius venerentur, ftatuimus ne vllo
modo turpis lucti gratia in mentem veniat Epifcopo excufanti excufationes in peccaiispofcere aurum,&c.
Id u i autem, qmd in fine capituli Symmachi ponitur.
[H xc ipfa non perpetuo, fed temporaliter perfruamur.] ad
perfonales tantum pojfejjiones Clericorum videlicet & pauperum, mn ad monajkriales referendum efi,
7. pars. Quam veri fit graue apud Deum decimas, 0
cblattones,ac fnm itiar Sacerdotibus nonfolmre,auBoritate
Hieronymi, 0 AHgufiini apparet.
CA?. L.X V. Í Reus apttd Deum habetur,qui decimas
Sacerdotibus non folmret.
A i t namque Hieronymus in commenu ad c. 3.;
Malachix.
D e Monachis,
^ g 2.^
I.
A Dcciinis.
Qusil.
tari, f Si quis doAus & eruditus legem D ei, poteft esteros
erudire, non debet fus aifignate prudentis, ingenioque,
quod polfidet: fed gratias agat piimiim Deo, qui cuncta
largitur; deinde Sacerdotibus eius, ac magifiiis, a quibus
doñus eft. Si enim non egeiit gratias, fed fibi fcientiam
vindicaueiit, in penuria maledicetur. Quod fi intelligens
largitorem Deum, A agens his giatias, pei quos á Deo et»ditus eft,humilianerit fe A in horreum Dei intulerit cibos,
hoc eftjSciiptuis fanfts alimenta in Ecclefia populis minifttauerit, ftatim aperientur fuper eum catatafts coeli, A
effundetui pluuia fpiiitalis:& mandabit Dcus nubibus fuis,
vqpluant fupet cura imbrem: A abundantia «rum om­
nium peiftuetiir.
I If Pro gente. ] H x c vfque ad verf Ecce annue, addita
funt ex B.Hkronymo ad fententia integritatem.
1 f Et fuas.]/» Originali fic legitur,ítauiaü fe loquitur,
& fuq portione ptiuati. Poffumus decimas, A ptimitias
etiam fic interptetari. Sed ob glofiam non efi mutatum. .
A lia verb quxdam emendata funt.
GAE. L X v t. f Quod decimx SacerdotibuS'
funt tradendx.
/ « » Augttftinus ferm .z19.ie tempore:
«tributa funt egentium animatum.Qubd fi deci­
DEcims
mas dedetis : non folum abundantia fruftuum recipies,
fed 'etiam fanitatem cotpotis, A anims confequeris. Non
igitur Dominus Deas prsmium poftulat,fed honorem Deus
enim noftei,qui dignatus eft totum date, decimam á nobis
dignatus elkecipeie, non fibi, fed nobis fine dubio profuturamifed fi tatdius date peccatum eftjquamo peius eft non
dedifle? De militia,de negotio, de artificio ledde decimas,Chm enim decimas dando A terrena, A eoeleftia polfis prsmia prometed , quare pro ana.ritia duplici bencdiftione
fraudaris! Hsc eft anim Dei iuftiifinia confuetudo :vt fi illi
decimam non dederis, tu ad decimam reuocetis. Dabis im­
pio militi, quod non vis dare Sacerdoti, Benefacere fempet
Deus paratus eft: fed hominum malitia prohibemi. Deci-;
ms enim ex debito requiruntur : & qui eas dare noluetit,
res alienas inuafit. Et quanti pauperes in locis, vbi ipfe habitatjillo decimas non dante, fame mortui fuetint, tantoiii .
homicidiorum teus ante tribunal steini iudicis apparebit,
quia rem a Deo pauperibus delegata fuis vfibus referuauit.
Qui ergo fibi aut prsmium comparare, aut peccatorum de- ■
fiderat indulgentiam promereti,reddat decimam; etiam ds '
nouem panibus ftudeat eieemofynam date pauperibus.
Caput hoc confeBum eft ex locis B. Augufi. in ferm. z i o.
(qui eft prini w Dominica xij. pofi feflti m Trinitatis) 0 ferit •
verborum, 0 verbis ipfisfape mutatis,eodemqmmodo apud
Anfelmum habetur. .
T i Euertlmini ad me, & leueitai ad vos, dicit e Dominus
IVexercituum: & dixiftis, in quo teuertemur ? Si aftigct
homo Deum,quia vos configitis me: & dixiftis,in quo con­
figimus teSin decimis,& primitiis. In penuria vos maledtai
eftis: A me configitis -gens tota] Nunc fequaraui ordinem
prophetis. [ Quia mihi non leddiftis decimas, A primitias,
idcirco in fame ,& penuria maleáiñi eftis: & vos me fupplantatis, atque piiuatis gent tota.] iro 1 gente,qus in He­
braico fctibitur D i annum Ixx.tranftuleitmt,l«cpr0 i 6yof,
& eft fenfus. Ecce annus expletus eft , nihil in meos thefamos,fed in veftra horrea comportaftis: A pro decimis &
primitiis,/qus parua erant,fia vobis darentut,vbertatem
pofl'eífionum velitatum , &■ omnem fiuguia abundantiam
peididiftis. Vt autem fci.itis me Jjoc irafcente perfcñuni,
quia fraudafiis me patte mea,hortor vos,.atquecommoneo,
vt infetatis decimas in horrea,g hoc eft,in thcfauios tepii,
GAP.!LXVII. f Seipfum eondefnnat^qui 'Euangell- & habeant Sacerdotes; atque leuirs, qui nullimimftrant,
Zantibus necejfaria fubtramt,
cibos, & probate me. fi non tantas pluuias effudero, vt caItem Hieronymus in comm- a i c.j. epifioliOft
tatañs coeli apeiu eife credantur ;',[Et effundam vobis b.ead Titum, in fin ..
nediftionero vfque ad abundantiam.] Verbum effufionis,
nomen largitatis oftendit. Sed fieri poteft„vt agros irrigan-,
-Poftolicis v irjs, A.Euangelizatoiibus Chrifti in nece?. ■’
tibus pluuiis fit quidem fertilitas, vetum aut locufta, aut
fariij vfibus nolle tribuere, fterilitausieipfum eil cQ/i-.:
btucu5,aut stugo.aut eiuca deftruatit, Alabores hominum demnare,
,
peieant. Propterea iungit, A dicit. [Et increpabo pro vobis
GAP. LX V III. f Liberum efl Clericis, deemas
aeuorantem ] locuftam videlicet,& reliqua, qua diximus
Monachis concedere.
Et non conurapct fruñum teirs veftrsje?^ <»/í-.í.f Si quáQubd autem decim Epifcoponm tonfenf» Montfchis
00 tames, A penuria, A rerum omnium egeftas opprimunt
Ucitetribuantur, S.UiewnymasDmafa
mundum feiamus hoc ex Dei ira delcendeie, quiin paupePapa fcribit, dicens.
Voniam quidquid habent Clerici, paujtemm eft.,& do­
iib:is,rinoDaccipianteleemofynarairaudaitfeloqwtm-A
fuas 2 polfefiones poffumus decimas,A ptimitias imeipie
mus Ulorum omnibus debent effe communes^ fufce-piiom peregtinomro, Ahofpitum itmigilaie debent, maxi­
me curandum eft illis , vt de decimis A oblationibus, coe-;
A
Q
. a , A » ! U . c . iy .P o ly c . U d it .n ,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
¿ fj
D 3 Monacliofnm CapcIIis
44
D e creti Secunda Pars.
nobiis, & xenodochiis, qualem voluerint fc patuerint
It mS n t Cu a i vi m ri st vii rsi s D
c .m jS ,
u ^cn
u m
u , tim
u , u .eknmtib
,uu
u s, & colentib u jd e..............
c e-d j ,. q
tu ,s fu
« i,aa W v,
n u
—a in
“ vc o
- .ny fe
- kcuu .tu
j u
x u era
y r a tu ;•. tiim
tu m q
q u
-
™ « -
I L la tio n e s cuuflaquc remedia concedere, fcd '> u re fuo aufert,jt e dederat,tum qma prauorumSacerdote
fn
dias,& ic.flutas amantium,
htes,
&LdiffcnilOnCS
diffenfio„,o 7ITlt/*
“ ““ « t .
in dominium
UUUmUUiU illorum
U.xaa'-.***, fc vfum
»‘»*a* transferre, neC tam
^ in pauj.
^j., A
ivc-ay C
peribus paupcitatein, quam religionem attendere, ^ o d copos feminatmm, verbis nimis faftus crcduU.
^autem b e a titu d o tua *..1-»!^..;©
,7»©..©« „r..7s/^primarum ^ce rncare
moiifbTtnr lurrar; n^n.
ri.-/• . ‘ -'Muodnri,..
q u x i iu ir , v tru m vfu s
Oncate m o lie b a tu r lucra ti,, poft d e ttfta
r
t . - L . i ... _ • /
. ¡ r veftra fan.
Tin
i^-im vfmpati j e extoto
obUuonum f»culariburpmñeffitép;ffit7nVuit
dam
^
Conatllr « ...
flitas omnino non licere, proteftantibus ho'
jtfu c i fuafiones, deinceps omnibus 1 '
L ita tib u s paternorum Canonum. Quamobrem.fi ah- ronnam Monaclns d j u s I jt u r n Ecclefiarum
la u d o fuetint ab his male detenta , qux dn.int runs ede . fiet.; i.a tamen vt rud.c.o bynod., fi contra SacerdS, ' '
Ifo jt u r
f c in v f ijr r a n f ie r im M o ¿ .u « ^
rum Der, Epifcopo tamen loci illms ptabente
^^
conflabant eis omnia perpetua'firmitate, & ftabilitate fubiiixa. q Clericos a aurem illos conuenit Ecclefi® flipendiis
fuflentari, quibus parentum, & propinquorum nulla fuffragantur. Qnia autem bonis parentum , fc opibus fuftentari
poffunt, fi qj d pauperum eft, accipiunt, facrilegium ptofeflb committunt, & per abufionem talinm iudicium libi
manducant fc bibunt.
f Supra, ellam i •q. i.c. Clericos,pan huius Mpitk citatur
^ ^ ..... ^j
.......
Capm hoc efi eum a liis, qii» ex antiqm Codke Monaf le r j Populeti funt h d it a : ex cuius Codicis exemplo,
tufiis G ratiani aliqua f m t emendata.^
H a c auBoritate Monachis conceditur inmñhura [uarum Ecclefiatum. S e i videtur contraire Vrbanus Papa 11,
dicens.
Pofi h»c verba m exemplaribus, m qmbus non f m pa.
le», fequitur c.fane. I n quamor autem hisjnterpofitispaleis
tx B.Hieronymo, in cuius, qu» extant, fcriptis nihil hmuf­ n ih il de Monachis agitur , & b » c prior efi inCoacilioMoguntino primo ,cap.)i. ¿ fententia repentur m 2. c.io, ¿
modi inuentum eft,
D s priediis autem, qu» a colonis eorum coluntur, ftc deC A P .II.
..ÍALEA.
ftmtum in M ogm tim Concilio, [Queftifuntpríeterea,¿c.']
» Dmonemusc, itqueptxcipimus.vtdecimaseitmino
fupra ead.
Q jt & S T I O
II.
A d a r i Deo non negligatur, quas ipfe Deus dati confti.
tiiirquia timendum eft, vt quifquis Deo debitum fuum fubtrahit,¿ ne forte Deus per peccatum feum auferat ei neceffana fua.^ ^ ^
^
PALEA.
I . TX E capellis vero^ue ab ek poftidenm,quoiper eomm
'item Nicolaus Papa i 1, epifi. vn k. c. s .
js xJinftitHtionem a Sacerdotibus fint gubernand», loin ¡ ..
fi ' I .
■ »/ •.
c
i*
.
. I C . . 1.
riRscipimus.vt decimx fc primitii,feu oblationes f viuoties Papa probat, fcribens Ifaac Syracufano Epifcopo.
1 rum fcmotdiorum Ecclefiis Dei fideliter rcddantuti
Latds'fc vt in difpofitione Epifcopotum fint; quas qm tcCap. I. Presbyteri in Monafteriorum Ecclefik
tinneiint, 'afanflx Ecclefix communione feparentur.
per A bba tes inftituantur.
lfis literis charitatis vcfttx , quibus fatis perpenditur,
*[ D e eodem.
C ap, IV .
quanto ftudio huic fanflx Sedi reuerentiam exhibetis,
lA L E A .
Item Lao Papa.
non modice gauifi fumus. Nunc itaque fuper ea, qux conVllus decimas ad alium peitinentas accipiat.
fuluiftis, vt chaiiffimo fratri benigne difctetum confilium
damus.Delegauit enim nobis pia manfuetudo veftra,vtrum
CAP. V.
PALEA.
Ecciefis pro quiete Monachorum á fanflis Conciliis, CaItem Ambrofius ferm.i. deQuadragefima.
tholicifque Epifcopis eiS traditx, pet Sacerdotes ab eis or­ ■VTAmqui Deo non vult reddere decimas, quas retinuit,
dinatos,& inueftitos debeant inftitui. Addit quoque frater­ i N&homini non ftudet reddere, quod iniufte ab eo abnitas tua litem,fc feditionem intet Clericos, Monacbofque ftulit,non timet adhuc Deum, fc ignorat, quid iit vera poeex hac caufa non modicam effe ortam ; quod inftigatione | nitentia, veráque confeffio. liíe taiis homo non poteft ve.
vsrfuti hoftis effe fa&G. nemo ambigat. Habet ¿ enim mille lamy facere eleemofynam.
_
nocendi modos,nec ignoramus aftutias eius.Conatur nam- 1 ^ Habetur in ferm, i . de Quadrogellma, c»mr mitium.
que á principio ruinx fux vnitatem Ecclefix tefcindete, Ecce nunc, qui cum aliis B. Ambrosv. nomenprafer
chatitatem vulnerare, fanflotum operum dulcedinem inui- feruatur in bibliotheca Faticana,ac MonaBenj Medióladix felle inficere,& omnibus modis humanum genus euer- nenfis eiufdem B .A m prosq,
tere,fc perturbare Dolet enim fatis,& erubefcit cbaritatem,
quam in coelo nequiuit habere,homines conflantes ex.lutea
CAP. _V I. ^ Abbates abfque, Epifcopi confilia
materia tenete in terra. Vnde oportet ( quantum fragilitati
in Parochialibus Ecclefiis Presbyteros
noftrx conceditur) vt omnes aditus nocendi eius verfutiae
mn ordinent.
diligentiffime muniamus: ne mors ingrediatur pcr portas
/fem Vibanus I I .
noftras. Confilio itaque multorum fratrum diligenter exquifito deaieuimus, vt amodo Ecclefix Monachis traditx
per fuos Sacerdotes inftituantur.Diuinx enim lages habent, -C ne quia Monachorum quidam Epifcopis rus fmnn aaftatuimus. ne in Paro chialib us Eccle3: fxcuteeSjVt cuius eft poffelfio,eius fiat inftitutio: & fi in fiis 7 *^'
Epifcoporum confilio,Pxesbytcios
dando,quod maius eft, facilis fuit charitas,fit facilior in co- rni/A
J % ‘fo®P'Patochix curam cura Abbatum concedcndo , quod minus efi, fanfla largitas. Maius enim fuit
poffeffionem dare, quám fit inueftitutara concedere. Quo 011Ü .j'®''*®'’ committant;vt eiufmodi Sacerdotes de pora
Epifcopis rationem reddant.-Abbati vero
mqio poffeffoiis iura cognpfcentut, fc fuarum c rerum fibi Mn
L-'®raporalifes ad Monafteriuro pertinentibus detributa reddentur, vbi quod fuum eft, pet alterum datur, fc
am fubieftionem exhibeant& fic fua cuique iura feccurti voluerit, aufeitui?Humani moris eft illum vereri,cuius
“I- Idem. ^ In Parochialibus Ecclefiis Presbyteri pet
iudicio fc volutate nunt, erigitur,nunc deprimitur. Vndefit,
Vt in partem Epifcopi ad feruiendum Sacerdos procliuior
ii.c.IiE’
a ai.rettahat b al.atlmrientes. c. fiurch. 1. 3'Cit 3'
a l.q.Z .Clericos.fn regula A I onachor'm,c.de paupertate’’ p -i.c.ioq .P a n .l.i.c.iq . d al, .tbfirabit. e difi.%z-pr»ter
loakntiiT qmdam fimilia b i.CoY- c al.fmrumftbi.
id e in d e .f al.qmcmque oblationes, g al
j^ifcopoí
V
N
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
¿85
C a u fa X V I .
686
Q u aft. III.
íura; & his,qux ad Epifcof um pertinent,
Cap VII. {Bmmmque monaehonm Ecclefix,
Epifcoporum fM anturregm mi.
7'«™pv C o n c i l i o apud Fauentiam habito.
E S a é L per moníchos fiert , quas M e s Papa m conI W S e d k Z loannis Papx imelUgendum eft detüts capelT 'qm cumomnimefuq ah Epfcopu mnachts cmoedunm Jftud autem Vrhamt m M tgrnr de ñtsm as A bbaus in propriisprxdiis xdtficant m illts,vel tn cajielhsfuis.
, & Coépifcopus noindicauit nobis , quod quidam Emperantius Epi­
icopus aufu temerario in dioecefi ipfius oratorium confttuxentiidquefine ptxcepti auftoritate conttaraorem pr|iumplerit dedicare, Miflafqae illic publicas celcbiate non inetait.Qjjam rem cum fumma te celeritate b ,
diftiiñíoiie
conuenit emendare nec vlterius tale aliquid attentare per­
mutas.
.
1 ffNoft«.]f/pc loco in epiftola ipfa interiiciuntur multa,
ffluod de mre ordinandi, non pofiidendi intelligendum eft.
H is auBoritatibus facili perpendifoteji,quidfiue Abbates,¡me Eptfc.mfuMcafhUisvelvillk Ecdefta xdiftcaimins,
non ideo Epifcopo,in cuius dicecefi fuerint, conuentus adimi­
tu r fa ideofacerdoíCí,iuxta Hiud Vrhanffa N k o lé , in eis
mn niftper Epifcopos,cum confenfu tamen.fa eleBione xdl.^
ftcantium,ord'mmpojfunt.
Q J A S T IO
QV A S T I O IIL
ff Videtur contra ordinis rationem,vt iriterfecundam &
nniam quxftknem cjuinta fttpofua.Et inomnibm antiquis
exempUribus.excepta dmbuspememfíis,in fecunda quxftiortefunt omnes hi cánones ^quibus conflat quinta quajik:deínctpsfequimr tenia fa quarta cum fuis capitulis ,vt in vul.
gaiis codicibus tum verba Gratiani,qux invulgatis codici­
bus,tum verba Gratiani, quX in vul^tis habentur initio
frxtx quxftknis, fa confmtudofkciunt quintam quxftknem,
reliqua vero.fextam.Verum hanc, quia nunc traBatur, ejfe
quintam quxjiionem-.ex propojüione initio caufx faBa perfpicuum eft. Etpomii Gratianus ideo ordinem nunc mutare,
qnia argumentum quinta quxfiionis valde coniunBum eft
tií,qux in finefecunda allata erant.§uam oh caufam,ac prx­
terea ob auBorhatem illorum duorum codicum, fa receptum
vfum citandi hos canonesfub quinta qm ftione,vifum eft ni­
hil efe mutandum.
T A le s , etfi ius territorii habeant tamen potefiatem gu­
bernandi populum, fajpiritualia mimftrandi non ha
bent.ejuod etiam de Epifcopo intelligendum tft-.
C.AP. I. ff Epifcopus qui in alterius diacefiEcclefiamxdificat.eius confecrationemfibi vindicare
non valet.
Vnde Nicolaus Papa ait.
I quis b Epifcopoium alienx ciuitatis territorio pto qua­
cunque fuorum opottunitate Ecclefiam xdiñcaredifpoait,no pisfiimat dedicationem facere,qus illius eft in cuius
tetritoiio Ecclefia aífurgit: JEdificatori vero Epifcopo hxc
gtatia tefeructur, vt quos defiderat Clericos in re fua oidinariúpfos ordinet is , cuius tetritorium eft: velfi ordinati
iam funt ipfos ,habete aoquiefcat: 8í omnis Ecclefix ipfius
gubernatio ad eum,in cuius ciuitatis territorio Ecclefia furifixitApeninebit.
IV .
Vbd autem prxfcriptione temporis omnia iura tol­
lantur, probatur auBoritate Chalccdonenfis Conc ilij, sTGelafij Papx,& Toletani ConcilijiFnwítfcíCe eft.
G a p . 1. {Rgtfikanx parochix apud Epifcopos,qui
eas pofiident triginta annisfine violentia
permaneam im m obili,
Ercfisgulas Ecclefias I parochias rudicanas,fiue í. iji;
poífeflionibus,manete immobiles apud eos qui eas tetinenr,Epifcopos dccerninms:& maxime,fi fme violentia ea»
iam pe t triginta annos tenentes gubetngueinnt.Si verb in­
tra t/iginta annos fafta fuerit,aut fiat de his dubitatio,d li­
ceat eis,qui fe dixerint Ixfos propter eas, m0ueiea|ud Sy*
nodum prouincix certamen,
ff Caput hoc eft in prifca vepfione,qux eft in colleBme iftdori atque ex ea cum duabus Vaticanis eiufdem coUeBionkcodicibus coUata emendatum,
i ff Ecclefias.] A pud Balfamonem in codicibus manuf­
criptis legitur mb'kds-ltu imfxma , i i eft, in vnaquaqur^
ptcuineia , SedinGrxco canone vulgate-,- xaP' kHUtx
P
1 ffStue in poffeffionibus.] G rxceeftckjpomitíf ^t-iiitía!,
oaof ÍAX>s?l«(,id e/jpatochiasj qux in ruribus j aut qux iri,¡
vicis,& pagis .funt.
S
C ap ;_II. {Triginta-'annis-ab Epifcopis-pojfcjfa.,.
immohilespermaneant dioecefes,,
Item Gelafius epili.i.ad Siculos,e.i,
pRxfuIüm É noftrorum auftoritas emanauit, 'vt facultates;
A Ecclefix Epifcopi ad regendum habeant poteftatem : ita'
tamen,vt viduarum, pupilloiura, atque pauperum, necnon
& .Clericorum ftipendia diftribucre debeant. Hoc etiam eis
ftatuimns dari, quod .haftenus dectetum eft , reliquum fi&i
Epifcopi vindicent, vt fic ,vt antea diximus, peregrinorum
atque captiuotum largitores effe poífint,/¿em ibid c.i.
{Anfeimus citat ex.Arauftcofm cuius lo.cap.fere ideletitur ludf etiam annefti placuit, vt fi, quod abfit, facultates EcCAÍ. II {Bitjtitc-x nouker conditx,ad Epifcopum
clefix.necnon dioecefes ab aliquibus poifidentur Epifcopis,.
penmtnt cum conumm efe con[iiterit.
iure fibi vindicent, quod tticer.nalis lex conclufit: quia &'
Zíew ex Concillo Toletano IV.C.34
filiorum noftrorum ítincipura ita emanauit auftoritas.
p O ffe ñ io c territotij conuentum non adimitiideoque Bai fil.cx qux noue conditx fuerint, adeum proculdubio
Csrp-. I I I . {Terriíor'á pofcfiia conuentum mn adimit.
Eoticebunt EpTcogum, cuius conuentus effe conftiterit
Jtem ex Concilio Toletano I V. c.34.
ff C anón., a.Cruici/y quani Toletkni ¡íc habet Sicut d i?
cefimalienam.triennalispofftffio to !llt:ita territor k l T fvlcur^ fecefim alienam triceffnalispoffeíEotoilitj itaMcnium non ad im it, &c. vt infrd ead. a ,
°
CAP. 111, ^ I f ic a t o r iE p k p o in
Eccle'tam anficrare non licet
ifem Gregorius.»
juodiaconum.
Jtertitorij .1 conuenium non adimit 2.
a A n f.l.5. c . i y . P o l y . l . J . t i t , i } . b c e l e b r it a t e . ] Orig.
c I n C h a l c . y q : f a i n f e x t a S y n . c . z s . T o ly I.3 t i. t i. A
i i j . c . i e . B u r - l.t - e - iA ^ - If f o k i F ‘ ° 6 . P a n . l, i.c . 6 4 .
'altercatio,
e
Polyc.Li t it .t z . / u o p . 3 . 0 .1 4 7 .
n f
d al
f iiq A - lF '
l u o p . h C - Í 4 4 . B u r c . l . 3. c . i 4 9 . P a n . l . i . c . 6 3 . g f u p . e a d . q . y -
yofsfiio.PoLk}.tn,Arfti:i.<:.iy.Bur,i:i,c.l 4 7 :lHO-p.3 ' i /
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
687
iTemtorlj.lZ ivulgatisfeqmbaturt^offeffimquxahejl A
’.tujik,a Burchardo,&
, 0 codicibus Conciliovetuj...
. Panmrmia
.
rum imprefiis, 0 manufcriptis.
z «¡Non adimit,]5k(M editionibus Conciliorum Colonienjibus, & codke regio,& vetufiis Gratiani exemplaribus, 0
in Pannormia. Ferumfm duabus editionibus Conciliorum
parifienfibus, 0 apud luonem habetur, non amittit, 0 in
duobtts Faticanis ,0 apud Burchardum,non admittit.
Decreti Secunda Pars]
Cas. IV. ^Triennalispojfefiis intravnamprouinciam
feruari debet,
/tewex eodcm,c.j3.
á Epifcopus alterius Epifcopi,dicEcei!m per
Q Vtcumque
triginta annes fine aliqua interpellatione pofiederit,
quamuis i fecundum ius legis, eius non videatur cfledioecefis,admitienaa non eft contra eum aftio repofcendi. Sed
Jioc intra vnam prouinciam z : extra vero, nullo modo, ne
dum dioeccfis defenditur, prouinciariun termini confun­
dantur.
; «[Quamuis.] In Concilio imprejfo cum manufcriptis col' ..... Quia fecundum ius- iegis,eius
I—
..¡/t-.i,-fttn.
lato legitur.
videtur effe airv»
diceiefis,admittenda non eft,&c, luo amem in tertia pane etia
clarius pofi verf poffcderit ,fic habet, eain teneat: quia fe­
cundum-ius legis, eius videtur effe dioecefis, A admittenda
non eft, Ac. Bwrchardus.autem, quamuis fecundum ius le­
gis,cius videtur effe d i o e c e f i s , / » i / e m quemad­
modum apud/Tratianum.
i iProuinciam.] AuBorgloJfe interpretatur,lá eft dice- ••• »
- I—
J,
liceat alienam parochiam ptoptiatelifta peraadeie ; 0 i n
. Concilio Antiocheno,c.zs. vocem ‘Tisfondac, alij verterunt '
parochiam, affi dicecejim, omnimque in Toletanis hx voces.
confunduntur,vt Toletano i.c.io. 0 Toktano 4 c.^i. 0 3 9.
Bracharenfii, c.z. E t in huius capitis initio vox dioecefis,
partem qiemdam,id .efi,parochiam, fignificat. Ferum in co­
dice Condliarum Lucenfi regio , 0 vetufiis exemplaribus
Gratiani, 0 Panmrmia , 0 apud luonem,par,9. in margi­
ne efij.prouinciam.
1. pats. Ecce hk auBoritatibus probatur,qUod pojfefiionis,
0 gubernationis iuraprxfcriptione tolluntur.
. Sed idem Geiafius contra teflatur, fcribens Maximo 0
. Eufebio Epifcopis.
: CAP..V. 'Statusparochiarum necprxfumptme, nec
temporis prxfcriptione mutari potefi.
icet i in regulis contineatur antiquis parochias vnicoi que'Eccléfis piiñiná difpofitione deputatas nulla ^offe
latione coHuelli,ne per confuetudinem pelfimam, exem­
pli mali temeritate crefcente-; vniuerfalis confufio nafceietutitamen etiam decietis noftris ante, non multum tempo.,-|is deftinatis.jomnia iuffimus,qus taliter fuerant inuafa,reftitui. Sed quia temeritas peruadentium legem fibi poffe
, putat geneiarivfi fceleri fuopertinacianuetentioms adiungat, ea , qus intcrftatiein A Coepifcopum noftrum Conftantinum Anufcans i Ecclefisfacetdotera) A internun­
tios c diieftos ab Anconitano pontifice decteuimus per vos
impleri cupimus, tunc formam in csteris cognitionibus,
qus fit fequenda.perfcripfiffius.Nulla Í igitur prsfumptione-ftatura parochiarum, .qui perpetus statiofitmitate dulauit,patimur immtnariiqiiia ncc negligentia p0ntificis,nec
temporalis obieftio(qtiia pet incuriam forte generaturjne•que ignauia faciente confenfus adhibitus, nec fubrepentee
■luppUcatione prsceptio diuellere poteft femel.dicecefim
conttitmam ex qua femper ad regenerationem, atq; confignationem plebs deuota conuenit. Tetritorium 2 etiam
L
non faceredioeccfim, olim nofciturordinatum
, ^ Anufcanx. ] In vetufiis codicibus varii / ■
Svarie kxituY
é , cánufcanS)Camufcams,Tamufcan»,
‘™
«I Teititotium. ] H xc referuntur etiam ab Anfelm^
non ah luone.
_
Hoc multipltciter diJnngmtur. Sunt
.
qux certis limitibus difimSix funuhe nullo fm ioprff„¡u
peiunt. A i i x verb qux nonfunt cents limitibus di(ikg,e
0 de quibus certa definitio non oltmprxcefiit,prafir¡„¡,6
lic e t
tolluntur.
-Cap. V I.
Lim itis ppjfefiioprxfcrlhi mnpoufi,
HmiefokOcentiusPapa.
•rNtet « memoratos fratres noñios'íulgentium Afligifj.
In u m , A HonoriuraCordubenfem Epifcoposdifcuffio
.... l i ,
i.
S-l-.y -.-
■ r.
tata éft propter Parochiam bafilics cuiufdam,quam hotu®
alter Cellanenfem i alter Rhegienfem afferuit. Etquia ia.
ter vtrafque partes haftenus limitis, aftia ventilata á eft
cuius quamuis vetufta retemio, nulium iuris pteiqdidui»
affcittc ideo ne in dubium vina inter eos noftradeuocatetur fententia,ptolatis canonibus Synodalia decreta peileftj
funt. Quotumauftoritas prsraonet ita oportere inhiberi
cupiditatem,vt ne quis terminos alienos, vfutpet, obhoo
placuit inter alternas partes infpeftores i viros mittendos.,
ita 2 vt dioecefis poflidentis/fi tamen bafiiicam veris fignii
limes ptsfixns monfttauem)Ecckfix,cinus eft ius e tetentionis fit sternum dominium. Quod fi limes legitimus eandem bafiiicam non includit,/A tam longi tempotis piobaM» /nUIa-Aa
nfi rt'^1-vnpll ottrt I I I •
fulum Romanorum decreuit auftotitas. Sin vero intta me­
tas tricennalis temporis extra alienos terminos baftlics
iniufta retentio reperitut, repetentis Epifcopi iuri fine mu­
ra reftituetur.
«f Caput hoc extat in Concilio Hiffalenfi 2. c, 2. 0 exjo
Burchardus citat.
1 «[ Cellanenfem.] In Concilio imprefo, ac manufcrtpfs
agitur Celticenfm : 0 P lin m lib.i.c.i.inter oppidaconuen­
tus Hijpalenfis numerat Celticam.
2 ^ Ita vt i\(£ceho.]In-Conciliorum editionibus,& duo­
bus codicibus Faticanis legitur, ita'vt, fi in dioecefi poidentis fitam bafiiicam veteribus fignis limes prsuifiis,(af.
peruifus)monftrauerit Ecclefis, Ac. itemque in codke Lu­
cenft regio, nifi qmd loca d iB kn is, prsaifus, habetur, pr*fixus.
Cap. V II. ^ Spatia, qux definita fuerint, tempore,
prxfcrlbi non poffunt.
Idem Geiafius Papa, Iufto Epifcopo,
h tua ftudeat qusfita omnium fideliter rettim
Dlleftio
yeritate,vt fi de fpatiis,de quibus memoratiit orta con­
tentio,definitio dudum certa proceffetit, intemerata ierue1:
■- fi
r niffii
.. ., y»quam conftiterit
‘ ..a :,...;'.-.-r,,™ flinC
tunalioqui
terminatum
,
de prsfctiptione temporum, fi qua pars confidit ptsbeat
faciamentumivt tamen de iis,qus haftenus poffediffe pro­
batur,Í iufiurandura finamr efferre.
3.pato. Potefi etiam aliter diftingui. Qtjxquifruefua au­
Boritate vfurpat,quia nullo titulopoftidere incipit.prxftrioere non potefi, 0 in hoctafuintelHgendasfiilla auBoritat
Gelasfi.fTemporalk obhBk,qux per incuriam fortegenera­
tur, nonpotefi diueiierediscefimfemelconfiitutaml]
gendum efi,f i nullo titulo, fed fola vfurpatione eam pofitdere
ca’perit, tunc temporalk obieBio aBorifilemium imponit.
a In C o n c .H ijp a le n f i i.c.z. Poly.l6.tit.ia. Bur.Lie.ffi'
tm p .3 x .9 9 . b a l.ve n d ka ta , c al,afferret ideo^, d al.infa Polyc.l.3\th;i
M z.Anfl.9.c.z%. Burch.l.t .c.6q.Imp.3. pefiiknis. e al.iuftaretentio, f al. conclufit. g •«/. epetettf . i 3 i. 0 p l.e .rT 9'Pann:i.i.c. 6 q. b lu o p.i.c.sq, C a if& tis. h lu o p . i. c . i} 9.0 p ,s .c , io 9. F x n m . . iix - ^ 9.
.......a-. « af-ci
■
[ .i aiperhibm n.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
■C.tr
I
C aufa X V I .
68^
D* Pivvfciiftio.
Qn x f t . I V .
nibus.
C a p. X I.
V III. ^ D e b e n
immob-üktrabfermn.
C aí
t
Fnde Gelafms Papa << <<“ '•
.
^ L e i i c i b q u ilib e t qua n tacu n q u e d iu tu rn ita te te m poris
V _ /d e E c c le t e re m u n era tio n e a liq u a p o ffe d e rin t, in iu s
p ro p riu m p tx fc rip tio n e te m poris n o n re u o c c n tu t c i d u m ­
m od o pateat E c j f i » tem fu iffe m e v id e a n tu r i etiara E p i­
fco p i te m p o re a d m in iftra tio n is p r o lix » , aut preca rias, cum
roUoribusmlcr.pt.sdojta,^^^^^
felfa iun t:
Q u e in beneficiispofsidtnm, prafctihi
non pojfunt,
Vnde in Agathenfi a ConciÜQ, c. 59. definitm eft.
i
eorum quxordinati fint, fecere non debuiffe, aut diu retentas faculta, ¡ per poteftatem fiibtrahat, aut per tes'in ius fu» proprietatis poffe tranfcribcte.
1 ^ Ñe xiáeaatai.'jln Concilk impreJJo,¿ apud Im nem
legttur,ne videantur Epifcopi adminifttationes prolixas aui
fpatium ab Ecclefiis p o f l e f l ' a fuiffe nofcuntur. Qmfqmsei- ptecatotias, cura ordinati funt facere debuiffe d. I n Epats20 fecularium i c o n t r a ptsfentem definitionem egent.tj- nenfi autem locus manifefte corruptus eft.
i.L
<> » l J l i i E t t l e S i . q u « (u » q « t i n t t i
a n " " '» »
quam facriíegus indicetur, k doñee fe correxerit,& Eccle­
fis propria priuilegia,feu res reftiiuent, anathema fit.
%Quod hic tribuitur GeUfio, habetur m Symdo ottaua
habitaab Hadriano 1 1. c. i8. & ea citatur apud A nfefi
mum, & Polycarpum. Sed manufcripti códices Gratiani
concordant cum vulgatis,
1 ^ Sseularium. J /«
% ¿< íí» í, Quifquis ergo
Clericorum,& fecularium. Sed abfunt iü» duee voces,Cleáeorum vel, ab aliqmt vetufiis.&ab ipfo Concilio manufcri­
pto. In Concilio imprejfo legitur, (¿ñ coutrafeceiit,vtfaeiilegus iudicetur,8c doñee talia priuilegia,&c.
humanitatis intuitu aliquibuspreftant u r , pr»fcribinon'pojfunt.
Item ex Concilio Aurelianenfi I, cap, i ¡ .
I c Epifcopus humanitatis intuitu mancipiola, vineolas,
vel terrulas Clericis,aut Monachis,vel quibuflibet i prsftiterit excolendas, vel pro tempore tenendas, etiamfi lon­
ga tranfiffe annorum fpatia comprobentur,nullum Ecclefia
prsiudicium patiaturmec fecularis legis pisfryiptio, quas,
Ecclefi» aliquid impediat, opponatur,
I f Vel quibuflibet.] H » voces funt etiam apud A n fe l­
S
mum,fed abfmt d Concilio impreffo,¿ manufcripto.
f Repeti non pojfunt, qu» xxx, annis quiete
C a p . X I I I , ^ Temporalisprafcriptiononebikitm,v b i
popidentur.
hofiilitatk m em interuemrit.
Idem Epifcopus Dardani» Inter cetera inquit.
Item ex Concilio Hifpalenfi I I , cui interfuit
oft d quingentos annos conftituta Chrifti quofdam au­
ifidorus cap. i .
dio velle fubuertere, cura xxx, annorum lex hominum
non poílit abrumpi.
Caput hoc non legitur in epiftola Gelasp qu» extat aa 6, p R im a aflione Theodulphi Malacitan» Ecclefi» an.
Epifcopos per Dardaniam. Nicolaus I. in epiftola ad Epifco­ ps. tiftitis ad nos oblata precatio eftjafteientis antiquani
pos GalH»,cmus mitium ejk Quamuis fingularum, nuper vt eiufdem vrbis parochiam militaris quondam/hoftilitatis,
diBum eftyimprejfa in appendici Bibliothei» citat ex epiftola difcrimine fuiffe decifam , k ex parte aliqua ab Ecclefiis
Gelastj ad orientales. Deufdedit Cardinalis, ¿ A n fe lm m Aftigitan»,Eliberitan», atque jLgabrenfis vrbium effe rea.
abfoluti Gelaftum citant.
tentam. Pro qua re placuit, vtomnis parochia, quam anti.
4.
pars. Itemft de rebus Ecclefi» controuerfia mota eft,¿
qua ditione ante militarem hoftilitatera retinuilfe Eccle­
definitio fi¡bfecuta,etjiiniufta fit, tamen quia mn fua,fed de­ fiam fuam quifque comprobarer, eius priuilegio reflituerefinientis auBoritate pofiidere ccepit, trkennalis prefcriptio tur. Sicut enim pcr legem mundialem iis , quos barbarica
petitorifilentium imponit; ita tamen, vtjupputatiopr»fcri- feritasy captiua neceifitate tr.tnfuexit, poftliminio reuerptknis non a tempore definitionis > fed d decejfu definientis tentibiis redditur antiqua poffeifio, non aliter k Ecclefia
. exordium fumat.
receptura eft parochiam, quam ante temiu cum rebus fuis¡':.
C a p . X . ^ F ita irrite diffonentis non poterit pertinere
fiue ab aliis Ecclefiis poffideatui, fiue in cuiuflibet poffef­
ad tricennium temporis.
fionem transfufa fit. Non enira erit.obiic.ienda prsícriptio.
Fnde in Toletano Concilio I 'k.c.i.ftatutumeft.
temporis, vbi neceifitasimercft hoftflitatis.
I
Sacerdotes
c,
vel
miniftri,
dum
gubernacula
Ecclefia.
S
rumadminiftraievidentur, contia Patrum fanflilfimas C a p , X I V . ^ Temporis m n currit prafcriptio, vbi furor
lanfttones de rebus Ecclefi» definiffe aliqua dignofcuntur,
hofiilitatk incumbit.
non ex die,quo talia fcribendo decreueinnt, fed ex quo ta- I t m loannes Papa V III, F a u l o E pifcopo fundenti legatme.
moriendo definita reliquerunt, fupputationis ordo fubin Germania, ¿ Pannonia.
«abit, Numquam roim i poterit ad tricennium /temporis
Otrb h, fi de annorum numero forte quis caufatur,.fcist :
rnitu non fumpfit fo origine squitatis.
quia inter Chriftianos.& eos,qni vnius fidei fun«numeiZ •
«ntm.] Ak in vetufiis etiam codicibus Gra- lus certus affi.xus eft. Csterum,vbi paganorum, k llcredu-.
Luenftregk.in duobus Fa- Iorum furor in caufa eft, quantalibet pisteieA") t'tnpora,.
J T Z i Z / ^ l^ m t n n rn - n fe i in camis verbis ali- iuri non prsiudicant Ecclefiarum : qus corporalia nefcicnlá trienn
mprefiis legitur,mnqui enira tes arma,folum Dominum,& propugnatorem fuuinjqnando,
ho Z l L ’ ‘7 ° / ”
poteftas irritum ( f o i r r S ei placuerit mifeieti,patientei expeflant. Vefiim fi annoiü
prolixitas in talibus impediat, Deiis ipfe reprehendendus
S pars LclL**
h á l u t k i Z ’ ^ ^ ^‘ ^á»^bffiidentur,fiue qu» metu eft: qui poft quadringentos, & triginta annos filios Ifrael e
pr»fcribi de duiilfima feruitute Pharaonis, & fornace fenea libeiauit, fed ipfe per fenofter redemptor fuit,qui humanum ge»mts poft tot annorua) millia de inferni clauftris eripuit.
C ap.
i
C ap . X i I. ^
X.
P
i
P
Deufdedit p.
f,
•2 Orig,
a E t in Epaunenfi.c. i S. b Im p. j .c 16 6;c al,vocentur.á al.
mn debuiffe. t Anfl.¡.c,% q. f.al,quodam. % al.feueritas,,
b PBy.Li.tii,i.i.Deufdeditp>i>Anf.l.i,c.z}>iDe'ut-a2-
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
1' S*
y.
B e Pcíefcriptio
nibus.
D e cre ti Secunda País.
g™
7. pirs. Tolluntur c ú m prxfcnptione Ule diacefes, quas proh en m . Q ttU ft per naturalem d e m t m m to fffk in ,
Aopriis Efifcoins negligentihus,alij ab hxrejiad fidei integri- terrmta ¡uerit ,a áte recupem.e pojfejfiows nom trtgintg
mem rematueruntinornnibusprxfcrfiombips ¡ mmerabuntur. Siperlkk
a n te ¡ia tm e m ,a b v lt m o dtejm g q ,quadragintaannicom.
Gap. XV. ^ Si qui Epifcopi diacefesfuas lucrari Deo ne­ Z a b m m . m ' r i f i
tn caufaprajm henii
gligunt, poft I rienniim eis conflabunt^ E p if :opis, quorum
rffhntm aliquk nanciícaturaempmpracedens cumfux pof.
¡ludio ftdei funt reconciliata.
reilionis tempore continuare pount. U s a autem , mus res
Fnde in Africano a Concilio, cap 8?. Ugitur.
iU c r ib it u r , ft litemconteftan mn pom t , vebropur a i.
Lacuit ¿,vt quicunque Epifcopi negligunt loca ad fuam m farn ahfentiam,vel mfannm . veljtmrts laborem, ti.-,
cathediam pettinentia in Catholicam vnitatem lucrari, neminem tutorem ves curatorem habeat , eorem.) enm
vel qma
conueniantur á diligentibus vicinis Epifcopis, vt id agere magna poteftate conftitutus eft , intra conñkuL
non morentur, Qi[6d fi intra fex menfes a die conuentionis pora prxfidem adeat, libeUum ei porrira* pi-u ■
non effecerint qui potuerit ea lucrati, ad ipfum pertineant; rmontam deducat, 0 ftc temporis interrupüfneZT
lia falté I , vt fi ille,ad quem pertinuiffe videbantur, proba- autemprxftdem adire nm poterit fdtem a i E p if c Z J i
ie potueritjtnagis iilius eleftam negUgentiam ab hsreticis, rum, vel defenforem cmtatis eat , & fuam manft^ft.
vt impune ibi fin t, & fuam diligentiam fuiíTe pixuentam,
vt eo modo eius cuta follicitior c vitaretur d , cum hoc iutp o fe J fo r,fe
tabularioorum
dices Epifcopi cognouerint, fux cathcdisíoca reílituanf
i
ciuitas
tabularlos
non habeat, cum trium ttñiumF'"A.''
£ut e.
I ^ Ita fané.] Grxcus Canon in emendatis codicibus hoc ptione , 0 hoc fufficiat ad mnem tmporaleL in t r n t a '
nem ¡me tnennq fine longt temporis,fme trUmta - T
hco ftc habet.
OÍ/TOC ¿t'sv w i, h a th ¿ariv©.
ov dfto'íívtztj «j'vkíiv !i dragintaannoruMHxcdepr4c^^^^^^^
(.iP.tF.Yiim aduerfus
adupY us: loca
hira vipIlirinCy*
-r quadraginta
'«ÍÍtoi, ’ÁtoA.c (h¡(TO*wW'»a/!ty
¿ u ¡\ h í , líp) 5^' q'fí tnt.f Cxterum
religiofa , non nift
annorum prxferiptk currit. Fnde in authenticis.
},
aBiones tricennalis prxfcripm excludit, ft loco religkfg com-
P
!7»v «,'fvívwv dutysxm/Sfsi. Id e fl, Ita fané, vTfiille,ad
quem hi pettineteoftendumur,de induftria adiem comuioriiiis ttaftandam negligentet agere vifus fueiit, id probaníiaus hsteticis, vt fine tumultu leciperentur, atque interea
fuam diligentiam alius occuparit, qua quidem li vfus effet,
ipfis'hxreticis raaius damnum attuüffet, cum hoc iudicantes Epifcopi cognouerint, &c.
Feteji etiam aliter intelligi prxfmptio illa longi temporis
petant,qmdraginta annis excludunturftEt in nouel/is.UYeE
decennij-,vetvkennij, 0 c.] In Caponibus vero Ecclefta aduerfus Ecclefiam triginta annis,Monafterium aduerfus Eccleftam non nift quadraginta annis prxfcribere permitmr,
Quodft priuatw primitias, 0 decimas fiue cm titulo, fme
fine titulo pofederh , nMa temporis prxfcriptione tutus ejfi
poterit. Qux cenim ab inhio de iim fortm effeBum mn poffunt'firaBu temporis non csnualefcunt. Fnde ft liber homo
longo temporepro feruo detineatur, etiamft quadramta anqua Gelafttis negatftatum páncFiarúm poffe mutari. Longu j m fum currifulaexcefferint, foUternpons lon,i,,nu, . r
tnm tempus ftcut ex legibus habetur decennium, vel v k e n - 1bertatis iura m inim i mutilabuntur A d bacE 1 r
■
mum incelHfttur. H u iu s ergo to-ngi tfporisprxfcripmauBo- ' publkx.-primitix, 0 decimationes duiiium funRi T ™ '
m ate Gelasq,0 fxculariu legum Ecclefiis obiici m n poteft. ftur obtinent.^ Ik rro p u b lk x fu B m e s 'p rx fc rib ln o JT ’^^'
■V f ■
IntroduBx odio peten- j 1 Vel alius dominus.]
tu , 0 famnpoftidentis;alixtanm odio petentis Qui emm ] non efidiBio, alius, in vno autem legitur, vel alius f S
bonafide,0 iufto ntulonmprcifenttsptr decenmtm,ahfen. dominus.
tet
tis verhpervicenmu temerit,perpetua exceptione tu m erit, I i f Medij temporis poffeíforis. ] A vetufiis codicibus
nmfobmaduerfmalm,fedetiamadim^^
partim abeft d iB k,m x< 2 o tk-,p a n m d iB io,M oZ
■kmresipfaobhgaM^^^
' J f in omnibus prxfcriptionibus. ] H x voces in alkmt
St vero ahquo cafu dpejfeftonececuknt, euam aduerfus ve- manufcriptis uon funt
'
fum domnum v tilim rem vindicare poterit. S i am m nullo ■ 4 Í Ecclefia rdpub. ] Emendatum eft: ex manufcriptis.
Z tfm v T JT h -fl
I T rim m p o ffd e . Namantea legebatur, Ecclefia, refpublica Omittit a L m
t e ‘^'•7
7 T
mutatnonnuUaverbaGratianus earum ltmedq temporis, fed ad inttmm pofefmts refertur. Sufficit gum, auas refert
m m ininhiocuij^bona fide poftidere cxpife, etiamfi medio
'
CAP
XVI
fn ZTÍÍT'1 7
i T ‘- T T - ^ T '- T n e s Fnde in 7 lib. d Codics, iit. de trifinta, v d quadraginta
^
Pfifdent:
^ Quod fi
c f!'
d TH a
odit autem , 0 punit circaremfuam negligentes.
malafiae nm almam quis poftidere caperk,poB
" T j
fvcferone tutus erit,
T
YVbemus eos, qui rem aliquam per continuum annotum
iquadragima cuniculum fine quadam legitima interpellatione poifederrnt, de pofleiiione quidem rei, feu dominio
nequaquam remouetiifanftiones autem, feu.ciuilem Canonem, vel aliam quampiam publicam .-coUationem impofid io tantum yemfiiampefteqmitegh^^^^^^
ds dependere compelli, nec huic p a n i cuiufcunque
T T J '
'
temporis prxfcriptionemoppofitam admitti.
T T a n JT J
I H in plerifque vetuftis exemplaribus caput hoe comunvel ahitó io m tm aduprfuA eum experiri potent; nec fibi Bum eft fupermi
■'
r i eo' dSiictÚprxdiaStmfmt priuati.fme Ecclefmpoftuntprx^ f^ .fiA o len te r ptffeftio ad eos fcribl.Prouenm prmmaru,&decmatmumi>r.xfcripmm
etiafid Rpm.PoAfquilibetlatcus fuper liit
■¡a.ae jtspijcopaliaudien. l.vt perfeBius- ¡ ^ d f
an n or, exxept. b C o d .d efacrofan fiaE cei^ jta y
,
la B io n e s . N o m l l a i i t . q. pro temporalibus. 0 eadem
a Et in M tleu’i t.c.t4.0 'tn C a r t h a g ,G r x c o ,fif¡ ,
b .^ lu r c b .l.i.c .& t.lu o p .a .c .iq ^ . c a l.fo U r tio r . d a L v t - lu H an u m , c . 6 .m fe a d .q .4 C.ftn, c Digeft-de 'regiil.refim a n t, 4 a l t m f c k n t k ' m .
initio, d tit.isMb.d.
^,fcriptm
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Caufa X V I Q^xfí:> V .& V I.
Ttfcriptum 'mretrauerh. ffRefcripta a enim qux córra ¡m fcrl- .
^94
CAP. n . ff Sluadraginteannorum prxfcriptiorelip'fis
domibus conceditur.
Ait enim P em Suidiac!mo,lib,i .epift.9.
ptum impetrata fuerint, tiifriaiia fint,que illis, qui-bus ckta
fuerint, prfim i,fa nnili ahfint, n u U m momenti efe cenfen,
tur.{item . Decimx b Deo mandante Sacerdotibus,faLeuitfi feparate fu n t , v t dc ferte Domini viuerent, qui i» eius ■jn’ Oliimusít acc'edentem te adPaaormitarrfiffi ciuitatéfti,
quaftionem iplam tali ratione difcutere (dominiore!
forte connumerantur. Non ergo cuiuffMm primiegio L a k k
concedj pofunt : ne diuinis mandatis auBoritas Immam apud polfefforem, ficut haftenus pofleifura b eft, videlicet
prxiudkiwm inferat, fn d e Impp. Vaim timanus, faTloeo. permanente ) vt fi monafterium ptxfatum fanfti Theodori
fines J de quibusjcaufatio mota eft , inconcuifos c quadra­
dofitts c.
f t Vniuerfas terras,qux d colonis,feu emphyteuticariis do­ ginta annis poifedilfe reperetis, nullam deinceps ( etiamfi
ipublicx vv tdi iuris
iurisfacrork
facroru templorum
templorum in
tn qua­
qua- quid fanfts Rottjanx Ecclcfis competere potuit) patiaris
m inici iuris, reipublicx
'jenditx,vel vllo
m t , ab
libet prouincia vet
" alio paBo alienata f/1™.
,4 fuftinere calumniam ; fed quietem eorum inconcuifamom­
contta leges eas detinent, nulla longi
..i....... refim i, tta v t nec
temlorn prxfcriptione offdente, lubmus
pretium auidem iniquis comparatoribus repofcere liceat.
{..pars! Deprxfcriptmibus vero longi temporis m authen­
ticis inuenitur collatione oBaua,confiimtme fexta. { ejuas
d aBiones alias trkennalis,decennalis,vicennalis, prxftriptio excludit fi loco religiofo competunt, quadraginta annis
clauduntur, vfucapione, fa quadrienni}prxfcriptione f u m
locum habentibus i.
^
i ffHsfaentibas.] It i plerifque vetufiis exemplaribus fequiturfieA folapisfcriptione xxx.antiotum,&c./« vna autem
hxc fequuntur. Huius etgo longi temporis prxfctiptio auftotitate Gelafij, & fecularium legum Ecclefiis obiici non
poteft.-fed fola prxfcriptio xxx.annorum,&c. Cod.autem de
facrofan.Eccl.fin. locusauth.kahabet. Quas aftiones alias
decennalis,alias vicennalis,alias tricennalis ptsfcriptio exeludit, li® fi loca religiofo competant, quadiagmta annis
excluduntur, vfucapione triennij, vel quadrienni) ptsfctiptione in luo robore durantibus fola Romana Ecclefia gaudente centum annorum fpatio,vel prinilegio.
I i.pats. Sed fola prxfcriptio xxx.annorum,fa deinceps :d
qua tamen prxfcriptione priuilegia RomanxEcclefix funt exclufa-.quxnon nifi centum annorumfiatkprxfcribi pofunt.
his.
Cap. X V I I . {Priuilegia Romanx Ecclefix non
nifi centum annorum prxfcriptione
tolluntur.
Vnde loannes oftauus/cr/b/i LudotSico Regi,
e de annorum numero tefultandifumat fomen­
N Emo
tum ; quia fanfts Romanx (cui Deo auftore fcruimus)
Ecclefix priuilegia, qux in firma Petti ftabilitatis petra fuf­
cepit, nullis temporibus anguftantut, nullis regnorum por­
tionibus prxiudicantur.Sed venerandx Romanx leges diuinitbs pet ora piorum principum ,promirigatx , rerum eius
prxfciipdonem non nifi per centum annas admittunt.
Q jf & S T 1 O
V.
O ltenfum efi, quando Ecckfia aduerfus Ecclefiam prxf-
cribere pofiit. Nunc videndum efi fi Monajkrium ad­
uerfus Ecclefiam prxfcribne vakat,SuodVs.haxiW Papa 11.
prohibuit, dkens.. ^
GAP. I. ff Tricennio temporis aliquid prxfcribere
A bbates, vel Monachi nm
valent.
.«Offefliones Ecckfiaium, 6c Epifcoporum tticennaks f,
1 Abbatcs,vel monachos habete omnimodis ptohibemus.
Sedft eis tallitur trkemalis poffefiio, d B,Gregorio conce­
ditur eis quadragemlis prxfcriptio.
nibus modis procurare.Sin verb aftotes d Ecclefix non eos
poffedilfe quadraginta annis inconcuifo iure monllrauerintjfed aliquam ifltra tempora hxc notam aliquando fuifle
qusftionem eorumdem finium-j eleftis arbitris ttanqulllss
& Ugalitei fopiatui.
GAP, I I I .
{ D t eodem,
Jtem ex Noueilis luftinianijiVsnc/. 131.
X 'T lq u e c decenni) J neque vicennij, velx-xx. annorum
fed fola xl. annorum curricula religiofis
domibus opponatn t, non folum in csteris rebus, fed etiam.
in legatis ,& hsreditatibus.
H k nequtNoueílx,mque íulMmantecefons,neqm capitu^.
laris propria omnino verba referuntur.
Sicut ergoreligiofisdomibus ex lege non mfi quadragena­
ria eft obmienda prxfcriptio, ita fa auBoritate Gregor}
aduerfus alias Ecclefias praftribere pofunt eodem f a M .
temporis,
JN pr.tfcriptio,
QV J. ST I O
V i;
I . r \ F b d autem ea,qux Ecclefix debentur,reBores tm f-g ; S , \ I demfua auBoritate iudiciis prxmifik repetere mn
valeant,Ti.QteiomoteHatwH.ib.qitX.tftdkens.
Capitulum hocfumptwmefi ex ConáUo d B.Gregorio hae.
bito, quod in regefto ipfius bis haketur,jmet 1,4-poft eptft.}%.
iterum pofi librum ¡a. eiufdem regefti,
CAP.' I. ff‘ lu d k k , nonmanlbm, res Ecclefixdefendantur.
^O nfuetudog noua in Ecckfia hat, & valde leptehetii
^ fib ilis e ru p it, vtcum.reftores eiuspatrimonijvrbana,,
vel ruftica prxdia iuris illius competere poffe fuipkantut v,
fifcali mote titulos imprimant, atquc hoc,quod competese
pauperibus exiftimant, ncn iudicio, fed manibus defen*
dant: 8c cum per prsdicatores iuos vetitas dicat: N ih il nper contentionem',] etiain ipfum litig io f* contentionis mai
lum.tranfcenditur / .•& res quxlibet, cum xftimatut E «k*
fix poffe competere,pes vim tenetur. Proinde ptxfenti de-,
creto conftitutOjVtfi quis Ecclefiafticorum vnquam titulos,
ponere fiuein rufticq ,fiue vtbano prxdio fua fponteprsfumpferif,anathemaf i t i Et refponderuntomnes, Anat ^
ma fit. ffis autem, qui Ecclefis prxeft, fi hoc vel tpfe fim
pisceperit, vel fine f u a p r s c e p t i o n e faftum d'gna puaitc
animaduerfione ncgkxexitjanathema ftt. Ettefpon emn
omnes, anatlvema fit,
„ .
jc u j.
Í. pars. §uodauternquifquisfuaauBorttm ,quM
beriputat, vfurpat, necper tudicem repofctt, cadatacaujaj).
ex auftoritate Mlleuitani /Concilt) habetm, tn qm ttafta­
tutum legitur, c.it
a A n f h i- t F i' h alq>o.ief.luop.i.c.i4S. cincontufiiSl
O rk d x l auFkres fanBx Eeckfix e A p u d luliam pt
ead Nouel.c.6f a i-t-ii* . f al.achres.-]al.auBores,
s Poly.U-tit.i, ft Phiftp.i, i Mitranfeendeníí,
t E l in / d f f r K A . t k
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Vt Bcmo fffii ius ¿ícete
6 9 S
audeac.
Cap. n . \C m fie detrimentumpmaturEpifceptis, qui
Eccclejiasfuas ab alio detentas,propria auBori­
tate quccrit adire,
DecretiSecundaPars.
g .
» lapfis Sacerdotibus, velLeuitis, vel m.
DeClero
obferuare te volumus, yt in rebus ^ “fet e*
vt quicumque Epifcopi quafcumque Ecclefias
P Lacuit»,
vel plebes, quas¡ad fuam cathediam exiftimant b perti-
contaminatione mifceaiis; fed pauperrima te''!"®""'!»
nafteria require, qu» fecundum Deum viuere
’ Moin eifdem Monafteriis ad poenitentiam lapios tr'd""‘ ^
lapforum in eodem loco proficiant, in quo aeere '
tiam traduntur: quatenus ipfi ex rebus illotum b S ® ' '
habeant, qui de correflione eorum follicitudine
Sivero parentes habent, res eotum legitimis
dentur.-ita tamen, vt eorum ftipendiuni, qui i„
tiam dati fuerint,fufficienter debeat procurari
ex familia Ecclefiaftica Sacerdotes, vel Leuit» .'T w '"®
chi.vel Clerici,vcl quilibet ali) lapfifuetint dat’i eosii*’"’*
nitcntiam voluimus; fed res eorum Ecciefiaftico' •
fubtrahi. Ad vfum tamen fuum accipiant, vnde ad'*'"'*"
tendum c fubfiftant ne fi nudentnt, locis in g u ih iZ i
fuerint, onerofiCrrt.
9“'¡>üsdati
Cap. V I. f Inutilis Sacerdos Ecclefiam fuam
ugnmtt
nen priuat.
Item Les Qu_artus d Carolo Reg}.
I e fortalfis ( quod non credimus).apud vos inutiles iudi
icamur, Ecclefia tamen, cui permitteme Domino pr»fh'
mus, non inutilis, fed caput, ptincipiumque omnium meri',
tb fimul ab ommbus vocatur.
Keiejnon ita repetierint,vt caufas.fuas Epifcopis iudicanti
bus agant, fed alio letinente irruerint,fiue volentibus,fiue
jioienribus plebibus caufe fiis detrimentum patiantur. Et
quicumque hoc iam fecerint,fi nondum eft inter Epifcopos
finita contentio, fed adhuc inde contendunt, ille inde dif­
cedat, qaem conftiterit pistetmiffis iudieibus c Ecclefiafti­
cis ruiffe. Nec d fibi quiique blandiatur,fi á Primate,vt reti­
neat literas impettarit fed fiue habeat literas fiue non ha­
beat, conueniat eum qui tenet,8c eius litteras accipiat:vt cú
appareat pacifice tenuilTe Ecclefiam ad fe pertinentem. Si
autem ille aliquam qusftionem retulerit, pet Epifcopos iu­
dices caufa finiatur,fiue quos eis Primas c dederit,fiue quos
ipfi vicinos I ex confultu Primatis Í elegerit.
I *[Vicmot,] A ntea legebatur, vicitá. Emendatum eji ex
editionibus Conciliorum Colonienfibus, vno Codice Faticam,Sorienft regio,Burchardo, ¿ luone. In exemplari etiam
stntiqmConciltj Cartbaginefis Greci izi.ie p tu r yHtvAtas
vbi in imprejfo efi, yatuafi;.
a «I Ex ronfultu Primatis.] Sic etiam legitur in editioni
hus Conciliorum vetufiioribus codice Sorlenfiregio, & duo­ CAP. VIL ^ Pofefiiones Monafterij pn peccato Abbatis
bus Faticanis. Sed in receiiore Colonienfi quatuor tomorum
Epifcopo tollere non licet.
editione, & apud Burchardum ¿ luonem efi, vicinos cx
Item in Moguntinenfi Concilio,
confenfu delegerint: itemque in Concilio Africano in om­
pifcopo f non licet poffeffionem Monafterij tollere,
nibus editionibus.
quamuis Abbas peccauerit, led fubiiciat i eum poteftati
5.pars.£ contra Gtegoiius loanni defenfori eunti in H if- Abbatis alterius Monafterij.
paniam fcribit lib .ii. epifi,¡0, dicens,
1 •[ Subiiciat, ] A p u d Burchardum ¿ lum m legitur,
mittat eura i'n aliud Monafterium in poteftatem alterius
Abbatis.
Cap. 11L ^ DeliBum perfon» in damnum Ecclefi»
conuerti nonpotefi.
Cap. V 111. f Qjiie Sacerdotes dederunt, fubfeqmntes
Pontifices nullatenus auferre
prafumant.
ri/E pifco pum talem culpam admififfe conftitetit ( quod
O ablit) vt conftet eum nou irrationabiliter fuiffe depoli­
Item Gelafius.
tum, eadem eius depofitio confirmetur, & Ecclefi» res fu»
omnes reftituantur, qusablat» claruerint, quia deliflum 1 Lludy ftatuendum cenfuimus,vt quafcumque munificenpetfons in damnum Ecclefi» non eft CGnucrtedum.Si enim Itias Clericis, aut fibi feruientibns de rebus Ecclefi» in
yt dicunt,Comitiolus defunflus eft ab hsrede eius,qu» in- vfumjaut de propriis in proprietatem prsccdentcs dederint
Sacerdotes,fubfequentes Pontifices nullatenus auferre pi»kfté ab illo ablata funt, fine excufatione reddantur.
fumant. Si quid tamenjculp» extiterit, pro qualitate perfo-Cap. IV . ^ In perfonam delinquentis,non in facultates narum, vel regularum piscedentium Canonum in pcifoiva
eius vitio procedat.
habeatur, non in facultate diftriflum.
Idem Petro Subdiacono lib .i epifi.az .
S k ergodeliBum perfona in damnum Ecdefia cmmn
ognouimus g , qubd fi quis ex familia culpam fecerit nonpotefi quia procurator conditionem Ecclefia potefi ficen
Ecclefi» I , non ipfum b fed in eius fubftantiam ¿vin­ meliorem,mn deteriorem,ft peccato A batís poffefimes Mo.
dicatur. De qua re prscipimus, vt quifquis culpam fecerit, nafierq auferri non licet, quomodo deliBum Epifcopi verusn ipfum Q^quidera, vt dignum cft,vindicetur,a communio titr in damnum Ecclefia I vt inde detrimentum cauja ¡ua
jie Í autem cius omninb abftineatur.
patiatur 5 Sed detrimentum caufa pati non ftc auipmam,
1 ^Ecclefi».] Fhec vox abeft d plerifque vetufiis Gratiani vt Ecclefia fuo iure priuetur, fed potius,quia Clencu cor
todicihus & duobus epifiolarim B.Gregorij {quamuis fit in fuo iudice fiamihus, Epifcopusiaccbit, ¿ p n
mprefiis) ¿ lo a n n e Diacono,¿ Juone.
multabitur, f i propria habuerit.
communione.] Sic etiam legitur in Frobeniana edi
tione operum B.Gregorij :fed in creteris editionibus,¿ aput
Diaconum ¿ luonemft commodo,;»:^ vox in epiftolafepe
Q jiL S T I
repetitur adftgnificandas facultates ipfas Quare hac fiatim
I.
F
\
V
o
d
autem
Ecclefias de manu Laicorum nec
fttbduntur, nifi forte parum aliquid, quod in vfu executo
sis 1qui ad eum tianfmiffus fuerit proficere poffit.
cs. V ti,nec alicui accipere liceat, omnium
,J ¿
tur auBoritas. Generaliter enim tam Ecclefia,
Cap. V. f Res eorum,qui ex Clero labuntur,fimul cum Ecclefiarum in Epifcepornm poteftate^ eonjmnt. L
tem necfu a , nec Epifcoporué auBoritate
ipfis AIonafterio tradantur.
defirtspofisiderepoffunt. Pnde Epifcopi
Idem in eadem epiftola.
tio EcclefiaSfVel decimas Laicis dederint dm u
, 0
jJ d y .l.i.u t .iz ,B u rc h .l.i.c .q 9 .Im p.¡.c.xqq. b al.afii. mum negotiationis,¿ ffeluncam U m nu faciuntF m n
^
l.i.c .iA i.Iu o p.s c.Zii.
a A n f l . t . c . i . J u » p .6 .c ,3 3 o .¿ p .i¡.c.zo. ^
f i.q .i,i„ primis, f.fi aute Epifc aLpeenitentkm.dfortafe,tertius, e luo p.i- •
li dapfo.
E
C
*Huhfiamm.\s. al.ipfo.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
luop.y.<>io6-
g A nfh^‘C-’ D '
¡^irfionm
{¿al
r
r
Caula
V X rT
AVI.
O iiíp Í}
vit
m Cathednea catu fidelium fegftgaii, letemover-
iTred Domine a fiageUbuntuB
Cap. I. Í Vecma a
v tn e ie s E c c le íia ík ic ia t -
^ * 'ragereatque adminiftrare audeant.
Laicis non pofiMemur.
/_ 0
^9 °
R '‘jffj Nic»na Synodus de iimoniacis eenfiiit, Sequi dat
Epilcopus, fc qui recipiunt ab eo Laici, fiue pretio, fiuc be­
neficio, sterni incendij ignibus deputentur.
* 7 ftlgatis Codicibus huic capiti erat pr»pofitum no­
men I ale» : fid habetur in omnibtts manufcrip'tis. Refertur
autem, plane etfdem verbis 1,q. 3. peruenit,¿ de eo ibi nota­
tum efi. In PoUcarpo pofitum eft longe copiofius, & citasup
ex Concilio A jncano.
j
c j
C ap . IV. ^ Fideliter decimas dat, qui omnium fuorum
decimas foluit.
Item Ambrofius in fermone Quadragefim» cuius
initium [Ecce nnuc tempus J
Vicumque recognouetit in fe quod fideliter non de-,
Q
cierit dedmas fuas, modo emendet, qubd miniis fecit.
Quid eft fideliter decimas dare ? nifi vt nec peius, nec mi.,
4
no prscipieníe offerunt, iuxta illud vaíiciniura Malachi»_c
Propiier* Infeite omnem decimationem in hortrom meu,
vt ift cibus in domo mea. ] Has verb décimas fub mrou
Epifcopifotecenfemus: vt ille,qui caetetis prseft,omnibtis
iufte diüribuat,, nee cuiquam petfon» honorabilius exhibeat,vnde alij fcrupulofo cotde moueantut: fcd fint omnia
tomraunia ; quia inhoneñum videtur, vt a lij, Sacerdotes
habeant,alij verb dettiníentum patiantur: fed ficut vna eft
fides catholica, ita necefle eft, vt Ule qui prouifor eft loci,
quam.uis mults fint Ecclefi», omnibus tamen fideiitei difiribuat
£[} Canon feptimus Cmciítj a Gregorio F U , Rom» in
Lateram habiti arrho Domini 1078. quod habetur /. 6, regefíi eiufdtm Grepfrij. Eundcm Canonem repstiuit innocen­
tius //. In Conci io d fe Rom» habito,0.9, Ftrumque Con­
cilium extat in bibliotheca P^atkanA.
1 •fOporteat autem.] Qu» fequuntur vfque ad finem, in
neutro Concilio, neque in Polycarpo,ant Pannormia, ñeque
apud Anfilm um habentur.
Cap. I I .
*,De eodem.
H n d e V rb a n u s I I .
PALEA.
,
nus aliquando Deo offerat,aut de grano fuo , aut de frufli­
bus arborum, aut de pecoribus, aut de horto, aut de nego,
tio,aut de ipfa venatione fua.
Infermonibus f»pe citatis, qui B. Ambrofio infcripti ia
bibliotheca Faticana, ¿monafierijMedklanenfisfemanr
mr,fermone i.de Quadragefima, habetur boc capitulum.
C ap, V. f
Excommunicentur,qui Sacerdotibus decimas,
dare nolunt.
Itemex Concilio Rothoraagenfii
'b decims terrs, fiue de frugibus, fiue de pomis
O Mnes
arborum. Domini funt, & illi fanflificantut c boues s>
& oues, & caprs, qus fub paftoris virga tranfeunt; quid­
quid decimii venerit,fanflificabitut Domino, Non eligeturnec bonnm, nec malum, nec altero commutabitur. Si quis
mutauetit, & quod d mutatum eft, 5c pro quo mutatum eft,
lanflificabkur Domino, 8c non redimetur. ¡ Sed quia modo,
multi inueniuntur,decimas date nolentes; ftatuimus,vt fe­
cundum Domini noftri prsceptum admoneantur femel, &
fecundb; & tertib. Qui fi non emendauerint, anathematis
vinculo feriantur vfque ad fatisfactionem ,& emendatio­
nem cqngr-uam.
f H k etiam auBoritate.veterum codicumjniuB um efii
nomen Pale»,.
I *i'SoMs.j.H»c vfque ad verf fed quia,. in aliqmt ve-,
Eufiis Codicibus non habentur,. Sisnt tamen efiam apu/i cer­
teros cclieBores,
^Ongregato d apud Claromonicnfem vtbem mulfoVarum Epifcopotum Synodali conuentu,ptopofita nobis
eft á quibufdam eotum quasftio de Ecclefiiis, vel de Eccle
fiafticis poíTeífionibus á Cletids, vel monachis vfqne in
pr.tfentiarum, inconfultis Epifcopis, acquifitis. Nos autem
vfi fanioii confilio eorumdem Epifcoporum,condefcenden^
tes,pro tempore, prouidentéfque Ecclefiaftics paci.vel quia
aliter abfque ineuitabilis fcandali periculo huiufmodi qu.sGAP. VI. ^ Feierum exemplo deci'm»fbluantur..
ftio non poterat procedere; Apoftolica aufloritate decrcuiItem es Concilio Mogunrinenfi.
muSjVt ea qus á Clericis,vél Monachis vel á quibufcumq;
perfonis, provt potuerint,vfque hodicfuciint acquifita,rata
Ecimas e Deo, & Sacerdotibus Dei dandas, Abrahaitt
perenniter fc inconcuífa permaneant: boc tamen tenoic,
faflis,& lact-b piomifiis infihuat: deinde lex ftatuit,Se:
nc in poftetum inconfuitis Epifcopis talia prsfuraant.
omncs-fanfli Doflores commemorant.
*,Ca:>jtt boc in Conciliis Frbani non efiinuentum,HabeNon aurem decim» funt, redimmd» a populo, f i alitiE
tur ame m prima ColleBkne Decretalium Bernardi Papkn- dare eas holuexint,
p , tit.de capeUis Monachorum, ex eodem Frbano citatum.
GAP. V I I . f Decim» non-funt ¿ populo redimendesCap, I I I .
^ De eodem.
' ■
Vnde in eodem Concilio legitur.
D
Item Gregorius V I I .
■PvEcimas/quas populus dare non vult.nifi quolibet mu-.
-L/nere ab eo redimamur, ab Epilcopis prohibendum efi,,
pEruenit c ad nOs fama finiftra, quod quídam Epifcopo- nefiat.
1 rum non Sacerdotibus propris dioecefis, decimas, arque
^ Burchafdus,&Im citant ex Concilio Medtomatricis,.
Chjia n o iu m oblationes conferant, fed potibs laicaliLs habetur in CapitularibusJ; s.c.a6.& in legibus Longobardispwfomymtl.tum videlicet,fme feruitotú.vd (quod graúiu cis lib, ¡.tit. de decimis..
aal.recognouit. b Burch.ly .c.i yo-Iuop.) c-t96-.Pand.il,
c. 5i.Leuh.xq. c omnium decimarum bouis, ¿ ouis,¿c.]
d al.&quod mutat, ¿ qmd mutatum eft. e Burch L)c.133. luop).C. 199 - -P'*” ” -h fic.60.Lib,¡-.Capit.€.46,&
leg. Iongobard..l<htit 4 e decm k-ipurch.l. 3 .c,i ¡^.pann..
/.J.C.Í1*
,2fc J
Q ’’*-
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
D c D e c im l s . S v t i ie—t e—
s E.....
c t ..........
ó L a ic i
DJCUctiuuj,
/
Í3 9 9
-frrniTPvearaueaclmmiftrare
audeant.
attingere
atque adminiftrare audeant.
B
A-.^G.L.lCLl JCClluQ^, i
7O O
eneifas effeabicfu. Et vúnam awdiient hsc cum dicenf,,
Gap. V n I. ff
dm m x Dto non reddm tur,
rt admonitione fciiptutx.qui glonanuu de cathedris Moyfi,
in d iS k pfd accefiit,
in b quibus íedent, 8c vendunt omnes Ecclefias
tradunt eas talibus ptxpbficis, ad quos re&b dicatut
• JícW Auguftinus llb. 3 o.hom¡limm,hom.4 S.
k Domino pei Hietemiam ítopheiam c liimcipespopuU
mei me non cognouctunt. EiU) enim funt mfipientes, fc
Alores noftri ideo copiis omnibus abundabant quia n o n intelligentes; fapientes fant ad malefaciendum ,betié
.
,
.
...Deo décimas dabant, & Csfari cenfum reddebant. a u t e m f a t e t f nefciunt.]
Modo autem, quia difceffit deuotio Del, acceffit indiftio
I ff Pto mundanis. ] Apv-d Ongenem legitur,ye non pjg
fifci. Noluimus partid cum Deo decimas: modb autem,to- mundi feftiuitaúbus iu nomine B e l empuombus, fc ,end-,.
íum”tollitur. Hoc tollit £fcus,quod non accipit Chtiftus.
L a ib u s vacent.Et hoe quiáempr.yter M a m mmatmmn
Cap. i X. ff Columbas vendit , f ú Ecclefim
indifdplinatis committit.
Item Oiigencs homil.t ¡. ad c.ii.M atthxi
citm m E cclefix, & oblmomt eamm m n ecnfifim,
J t Z poteílate Epifcoporum .-patet profeclo, qmd mnfmt
J a M c c if n n d a , qndm de manu eorum.
hoc diximus fecunáism fimpíicem intelleftum. Iu.xta
E tmoralem
autem talia dicemus: 8c primum quidem de
Cap. X. { Omnes bafilka adeum pertinent Epifcopum
in cum territorio pofitafunt.
’
templo, de quo per prophetam a dixit Deus. [ Domus mea,
domus orationis vocabitur ] Ergo fecundum corporalem
Vnde iíi Aurelianenfi Concilio I, c. i9.jlam am efi.
circumcifionem catnis, 8c fecundiim corporalis legis fefti‘uitates, 8c facrificia confequentet, 8c templum DeisftiraaMnes d bafilicx,qux per diu^rfa loca conftmftx funt
ia t u r , quod ex Lapidibus infenfatis erat confttuftum: píivel quotidie conftiuuntut, placuit fecundiun priom»
míim quidem aSalomoneideinde reparatum ab Efdta, poft­ Canonum tegulam,vt in eius Epifcopi poteftate confiftam
ea verb poft Chrifti aduenrum a Romanis deftruftum : 8c in cuius territorio pofitx funt.
’
illa sftimabatur domus orationis: qua deftrufta . neceffe
cft,vt lud.xi,quafi non iam habentes domum orationis,iara Cap. X I. {Archidiaconus,Archipreshyter,Vrapofitus
•non habeant ptiuilegium fpeculationis Dei, nec poffint fe­
ve[ Decanus, nec officia,nec beneficia Ecolefwfika ’
cundiim legem Deo fetuire ff Hoc ergo fafto,omnia Chti;
fine confenfu Epifcopi tribuat.
ñus eiecit in rayftetio fpiritualium aftuum fuorum, 8c tune
vifibiliter fecit quod femper inuifibiliter agit, eiiciens venItsm Calixtus e Papa.
dentes de templo, 8c menfas nummulatiorumeueitens, 8c
cathedras vendentium columbas ad cotteptionem popuU;
Vilusomnino AtchidiaconHS,aut Archipresbyter,fiue
vt non pto I mundanis feftiuitate-s in nomine Dei celebret,
Ptxpofitus,fiuebccanusanimaium curam,velpixbennec emptionibus,8c venditionibus vacent in loco non com- das Ecclefix fme iudicio , vel confenfu Epifcopi alicui trL
:perenti,ln quo non debent eraete,8c vendere, fed otationi- buat: ímo, ficut fanftis Canonibus conflimtum eft, anima­
iius vacate, qui congregantur quafi.in domo orationis, rum cura, Sc pecuniarum Ecclefiafticarum difpenfatio in
ff Nunc autem arbitror templum Dei cx lapidibus viuis Epifcopi iudicio 8c poteftate petmaneat. Si quis vetb con•conftruftum,effe Ecclefiam Chttfti.Sunt autem raulti in ea, tra'hoc facere, aut poteftatem, qux ad Epifcopam pestinet,
non, ficut decet, viuentes fpiritu.aliter, fed fccundum car- fibi vindicate ptxfum.pfcrit, ab Ecclefix liminibus arceatur.
■nem militantes: qui 8c domum orationis de lapidibus viuis
conftruftam fadunt fpctonctm effe latronum aftibus fuis, Cap, X 11. ff De manu Laici Epifcopatus, v d Abbatia,
ncn Ecclefia Dei dignis, fed fpelunca latronum. Qui enim
fufcipi mn debet.
■confiderat in multis Ecclefiis talium Chtiftianorum peccaItem Gregorius V i l . in f generali Synodo praftdens
ta, qui arbitrantur qusftum effe pietatem.8c citra deberent
de Euangelio viuere , fecundum quod viuere dccet fetuos
dixit, C.I.& a.
©ei, hoc non fadunt, fed diuitias, & multas poffeffiones
-acquitHnt.nónne dicet fpeluncam latronum faftam effe Q lquis¿ deinceps Epifcopatum, vel Abbatiam de liiana
alicuius Laicx perfonx fufcepeiit,nullatenus ínter Epnfub illis Ecclefiam ív t reftedicat Chriftus ad eos propter
'diffipationé Ecclefix fux, [Qux¿ vtilitas in fanguine meo, copos, vel Abbates habeatar: nec vlla e i, vt Epifcopo, feu
dum defcendo in corruptionem 5 ] Item ipfe pet Ofex c tali Abbati,audientia concedatur. Infuper ei 8: gratiam B.Petri,
'modo: [V s mihi,quoniam faftus fum ficut qui colligit fti- fc introitum, b , E c c l e f i x i n t e r d i c i m u s , quovfque locum,
pulam in meffe: 8c ficut qui racemum in Vindemia, ciim quem fub crimine i tam arabitioifis, quam inooedientix
non funt d botii.ad manducandum primogenita. Vx ^a,ni- (quod eft fcelus idolo!atiix)cepit,iefipifcendo non delent.
mx mex: quia periit timoratus a terra: 8c qui corrigat jdn S im ilite r e tia m d e in fe r io r ib u s E c c le fia ftic is d ig n itati u
hominibus non eft.,] Et citm intellexeris lefum dicentem c o n ftitu im u s .Z ic ? » C .I. ff Si q u i s Im p e ra to ru m ,R e g u m , u 'talia,Sclugentem peccata noftra,áfpice fimul 8c illud,quod cum,Marchionum,Comiturri, vel quilibet
in Euangelio feribitur. [Cum vidiffet Hietufalera, fleuit fu- ftatum 3 aut perfonarum inueftituram i Epifcep2'““. ,
per eam,8c dixit,quia fi cognfeuiffes.fc tu-jEt fi rationabili­ a lic u iu s Ecclefiafticx d ig n ita tis d a re p r s f u m p l e » ', eiuiu
ter fleuit fuper Hierufalem, 8c rationabilius flebit fuper Ec- fententix vinculo fe effe fciat obftriftum. .
r {'q Subc
Sub crimine.]^«íeá
t m m e . j A nlegebatur
t e a l e g, mu
e bua..t u- -r ^ , coetlefiam, xdificatam quidem, vt effet domus orationis, fa­
ctam autem propter turpia lucra,8c luxus quotundam?quod obedientix,quam ambitionis, ex qua fcelus id olqlattix c vtinam non effet) principum popnli, fpeluncam latronum. pit. Emendatum efi ex Concilio ipfo , & Anfdmo. E t ejt
& wfra.Et arbitror conuenire verbum de venditoribus co- locutio valde familiam Gregorio V I L ex primo Regunt
__ _
lumbarumcis, qui tradunt Ecclefias cuatis,8c tyranni^s,& cap.i t,,
inmlciplinatis,& irreligiofis Epifcopis,aut Presbyteris. ProetM auh.t^.hdocen ti.]O rig. c H ie .a - d P o h c .l.M -}^ '
gter quod 8c cathedras tantummodo appellauit Euangelifla Surch./.¡.c.i.luop.}.c.io.eal.exConcihoRothmagen¡-..
O
N
aEfa i 6 .M a tth .ii,b P fd lr$ .tM ic c h ie m .}O rig -& ‘f i
al.fit k w k frO rig .i Lue.19.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
fL ib . 6 .regeftieinfdem.gAnf.l.6,c.73,E>euf(ie >
I J . i im efiitiirof.} Orig.
. /-a
A
_
A V V Í Ü U ^A *
3.
01 C a . U, ÍmvYE^mmurUcxmn
/
C a p . X I I I . ^ ¡E x c o m m u m c a iiv rt ri --------
i r T T
V i i .
f
i n u i s í i m r x f u m a t f n f B :im ,q u i de m a m
■-■■
•' EccU’i
“ "k / / ,íw
taki
_ fu fa p m t
^ V o n ia m »
“
c íc H ia r u m c o n rra ñ a tu ja fa n S f e f o m u ltis p a rtib u s c o -
D e d ecim is.& vtn crfsE cclefislaiciatfeweacqueadm'miftrareaudeanr.
/ .
z p ;y A ÍriG A Q Ñ p e rU k o s E a l4 a s o h m tí,0 9 U i
manus mpemt,communione priuetur.
Idem,
fanftomm Canonum fequentes ftatnlC onftitutione»
muSjVt quicunque Clericorum ab hac hOra in antea in-
ueftituiam Ecclefis , vel Ecdefiaftics dignitatis de manu
gnouimus íiea A ex
E
.f, Chriftiana laica acceperit,A ipfe, Aqui ei manum imgofucrit, gradus
(imo tuniam
Z Z lZ d c ú m a m inu,- fai periculo fubiaceat,A communione priuetur.
Z u Z JE T fZ a Z sM Í Abbatix.vel Eccleílx de manu Im .
CAP. XVIII.
^ De eodem.
S ít o f f i Vel Regis,vd alicuius laic* perfon*.v.ri,veI foemiIdem.
L fufcipiat.Quodii pKfumpferit,recognofcattnueftiturara
ftlam Apoftofea aaftoritateirtitam eíTe,8e fe vfque ad con­
VlIus « laicorum Ecclefias,vel Ecclefiarum bona occu*
dignam facisfaftionem excommunicatiom fubiaccre.
pet,vel difponat, Qui vcrb fecus egerit, iuxta beati
Alexandii i capitulum ab Ecclefis liminibus arceatur,
CAP. XIV.
f De eodem.
1 ^ Alexandri. ] In epifiola A lexandri Papx primi nihil
Item en C a n o n e A p o fto lo ru m } i .
legitur,quod ad hanc re-mpertineat. Ferum in epifiola A l e ­
S I b quis Epifcopus fecuiaribus poteftatibus vfus, Eccle- xandri II.in qm Synodum dfe habitam repetit {qux epiftoU
fiam per ipfos obtineat,deponatur,& fegregetur,;oroncfex vetufto codice defcripta, Romam ex Hifpania mijfa efi)
que qui illi communicant.
_
^ _
hxc inter alia habentur.Decmx , A primitis. feu viuotum
«fPe hoc Canone mtatum eftfttpra iift.6i,omnh ekBiodn & mortuorum oblationes Ecclefiis Dei fideliter reddantur k
verfemtetur.
laicis:A vt in difpofitione Epifcopoium fint; quas qui reti­
C a p . X V .,
<^De eodem
nuerint,a fanfts Ecclefis communione feparentut.qMaíífe­
Item ex C h ro n ic o A n a fta fij b ib lio t h e c a rij. ■
re eft idem cum c.prxcipmus fupra ead q.d.ex Nicolao I L
C A n é T h e lT a lo n ic e n fi E p ifc o p o co m m u n ica n te o b m e tu m
N
O lm p e ra to r is A n a fta fij t im o t h e o C o n fta n tin o p o lita n o
E p ifc o p o , quem c C o n c iliu m G h a lce d o n e n fe a n a th e m a tizauerat,q u a d ra g in ta E p ifc o p i I lly t ic i. A G rs c i.® c o m ie n ie n tes in vn um p er profeíTtonem in fc rip tis fa fta m .v t h p r o p r io
jM e tiop o lita no ,d ifce lT e ra n t ab e o ,& R o m a m m itte n te s ,R o ­
m ano co m m u n icate in fc rip tis p ro fe ffi fu n t.e í" paulopoji. d
^ C u in i D io fc o r u s ( iíí» w ) m a n u s im p o íit io n e r a a c c e p if f e t
le c e fle iu n t m u ltitu d in e s p o p u lo ru m e d ice n te s,q u ia n if i f e ­
cundum q u o d fa n fto ru m c o n tin e n t A p o fto lo tu m c a n o n e s
fiat,non re c ip ie tu r E p ifc o p u s.P rin c ip e s e n im im h r o n iz a u e la n t euro.
CapM hoc acceptum eft ex Chronico Anaftastj bibliothecari/ in iis , qux de Anaftafto Imperatore narrat: multaque
ex ipfo originali funt emendata. '■
I ^ Cum d io fc q ru s .] B x c efi altera leBio dpriore, 0 ipfa
JttBa mn canonice 0 poteftate laica; mm prior efi Timothei
adfedem Confiaminopolitanam ; hxc verb pofterior Diofccri
im k ris ad Alexandrinam. Ftraque vero d biblktheeario
Upiosi exponiturCAP. XVI. ^Excommunicetur,qtiiperlaim
Ecclefias obtinet.
'
Item Pafchalis Papa II.
4.rl/quis Clericus,Abbas,vel Monachus per laicos EccíéjsOíias obtinuerit, fecundiim fanftorum Apoftolotum Ca­
nones,& Antiocheni I Concilij capitulum, excommnnicatio n i fubiaceat,
tapim huius, 0 fequemis fenfus efi in fragmento marmfriftoCeneiiq apud CuardafiaUum d Pafchali habiti anno Dirnim si iO. qmd i„ bibliotheca Faticana feruatur.
H m c k ru sc n a m g e ^
edtum habmffe-.vbt mter multafententiarLe libera Pafiorum eleBione, 0 de coercenda laicorum in EccleM icas dkH^^deceforumfuoU decrefa
r i u r ^ f i r n z a J r Canon A p o J o l Z Z
"'
CAp.XIX.
^ De eodem.
Idem.
Domini veftimentum fcilTum non eftifed de eo forSicut
titi funt,ita nec Ecclefia fcindi debet:quia in vnitate tota
confiflit.ln poteftatem ergo proprij Epifcopi Ecclefis redu­
cantur,A ab ipfs (ficut facris canonibus cautum eft ) ordi­
nentur, Alioquin A Ecclefis ipfs,A Clerici earundem diui­
nis deftituamui oifieiis.
Gap. XX. ^Nulius Clericus per laicos Ecclefiam
obtineat.
/rcmAIehanderPapall.
nullo modo quilibetClencus,ve! Presbytet ob­
P ErtineatlaicosEcclefiam
nec gratis nec pretio , Nullus habitum
Monachi fufcipiat,fpem aut ptomiffionem habens,vtAbbas
fiat. Nullus Presbyter duas habeat Ecclefias.
_^ Habetur in eadem epifiola A lexandri I I . paulb fupe-ñus inc. nullus laicorum citata. Nam ftatim pofi verffepa.-:rentur,fequitur,k vt per laicos, Ac.
CAP, XXI. ^SinguliEpifcopifmsbaheanp
«conomos.
_Item ex Concilio Chalcedonenfi,c.tA.
Q Voniam b in quibufdam Ecclefiis, v.t rumore competi­
mus, pister c oeconomos Epifcopi facultates EccleiiaIticastraftam,placuit omnem Ecclefiam habentem Epifco.
pum,habere aconomum de Clero proptio,qui difpenfet res
Ecclefiafticas fecundum fententiam proprij Epifcopitita v£.
Ecclefis difpenfatio ptstei teftimonium i non fit.-A ex hoo
difpergantui Ecclefiaftics facultates; A faceidotio malediftionis 2 derogatio procuretur. Qubd fi hoc minime feec-.
tit,diuinis conftitutionibus fubiacebit.
^
r ^Te&imomam.]Invulga*isfequebatur, Epifcopi, q»!£
vox induBa efi auBoritate m anufcriptorim ,& originalts ex.
verfione Dionysffqux concordat cum prifca, 0 G rx c ii ver­
bis. A l ia etiam nonnullaJunt emendata.^
z^jMalediaionls.jGfiSce eji,.i¡x:>rioe.lxi i-f./sp»<ruvs otfogH^íSm/Qu'jd in prifca verfione e fi , A facerdotali dignitati,
obtreftatio generetur,
ip o ly .lib .i.tit.ir b Difiin,% 9 . quia inquibufdam A r i - b
C.I43. eai.ntnper.lidka om lqm fine mmomis.
a 4
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
705
Ca?.
De decimis,& vt nc res Ecclcfia: laici at«
tingere arque adminiñtareaudeant,
Laici non funt conjlitmndi ceconomi,
fed ex proprio Clero eligendi,
Hem ex Concilio Hifpalenfi I!.c«i interfuit
lfidomsc.9 .
■N a nona aflfonedidicimus quofdam ex noflio collegio
moics'Ecclcfiafticos, laicos habete in rebus diuijiis cenftitmos oeconomos. Proinde pjit c r traflantes eligi­
mus J vt vnufquifque noftrum fecundiim Chalcedonenfmm
i pattum decreta, ex proprio'Clero oeconomum fibi conftituat. Indecoíum eft ciúm laicum v'carium eñe Epifcopi, 8c
fsculares in Ecclefia iudicate.In vno enim eodemque olficio
non deber difpar efí'e piofeflio. Quod etiam in lege diuina
prohibetur, dicciue c Moyfe Non arabis in bouc fimul &
afino:]ideft,bomines diueifs profeffionis in officio vno non
fociabis. Vnde & oportet nos 8c diuinis iibcis, 8c fanflorum
patrum obedire prsceptis,Conftituentes,i vt hi,qui in adminiftratioriibus Ecclefis pontificibus fociantur, difcrepate
jion debeant,nec profeffione.nec babitu.Nam cohsrere, 8c
coniungi non poüunt, quibus 8c fiudia,8c vota diuetfa funt.
Si quis autem Epifcopus pofthac Ecclefiafticam rem,autper
laicalem piocuiátionem adminiftiandam elegerit, aut fine
tefthHonio'ceconomi gubernandam crediderit, veré vt con­
temptor Canonum Sc fraudator Ecclefiafticarum lemra.non
foiutn'Chrifto de rebus pauperum indicabitur reus,fed etiam
Concilio mar.ebit obnoxius.
,* c o n tia
Decreti Secunda Pars.
tiram dioecefim pertinere non ambigis) ex mn
dedicari, collata primitus donatio ne folenni
ftris Ecclefi» deftinaft'e fe. ptzfati muneris
tor iciturus finedubio pistet proceffiones aditum
Chriftiano debetut,nihil ibidem fe proprij iuris habí
'
CAP.XXVII.
*¡De eodem.
Idem
Rigentius a verb ¿ petitoria nobis infiimatione
r Iit,in re fua, qnod Sxritianum vocatur, bafiüM 4
florum Michaelis Archan j l i , 8c Martini confeffi ™
defenfibne c fundaife. Et ideb frater chariffime
pertinet parochiam, benediflionem fupra memorat! k n®
c» folemni veneratione depende.Ni.hil tamen fibi f ■ '
ex hac bafilicanoueiit vindicandum , nifiproceffion''°7'
tum,quiChriftianÍ3omnibus in commune debetur. **
-r
fi .
C a p . XXVIII.
^De eodem .
Item Clemens epifi.i.'adIacchum,
d per congrua, fc vtilia facite locaiquas diuinis
E cclefias
precibus facraie oportet,fc in fingulis, faccrdotes diui
nis orationibus Deo dicatos poni, quos ab omnibus vene-'
rari oportet,fc nona quoquam giauari.
I ^Et in fingulis,] A d d it a funt h»c vfque ad verf. quot
ex O riginali.
Cap.XXIX. ^ L a ic i presbyteros de Ecclefis
•CAP. XXlII.^iVon haheat laicm aliquidfiatuendi
non eiiciant.
in EccUJla facultatem.
I t e m Leo IV. e C a r o l o r e g i .
Item in Synodo Romana teitia Symmachi
^ O n t r a f fanflorum patrum cenfuras videtur exiftere, fi
Paps,c. 3.
V > fiecularis.vel laicus Presbyteros ab Ecclefiis. in quibus
Ottd placuit laicum ftatuendi inEccIefia(prster Papam, tempore ordinationis cotum nominati i.velintrodufli fue­
Romaním)habere aliquam poteflatemtcui cobíéquen- tint,videmry expellere. St verb fundatores Ecclefiatum ad
d-i manet neceffitas,nou aufloritas imperandi.
inopiam vergere cccperint, ac eifdem Ecclefiis temporalis
vits fuffragia percipiant.
Cap. XXIV. *¡EccU(íaJiicas facultates laici
I f Ñom 'm aú.]lnvetufi¡sexem plartbm ;¿apiid/uonem
•áifpontye non pojfunt.
l e g it u r , io m x n a d . v t f ig n i f ic e t r e c it a t io n e m n o m in is t iu s , q u i
Item ihidim Eulaliris/Epifcopus Syracufan»
p ro m o n e b a t u r,&
E c c l e f i» , a d q u a m o r iin a b a t u r d é q u a .d i­
Ecclefix dixit.
B u m efi f u p r a d i f t . q o . c . n e m i n e m
E r a t a u t e m h » c c a n o n ic a
Aicis g quamuis religiofis, nulla de Ecclefiafiicis facul- a f c r i p t i o , ¿ i n f t i t u t i o a i a l i a m E c c l e f i a m , ¿ n o n f m p i e x
ratibus 1 aliquid difponendi legitur attribyita facultas,
n o m in a t io p r o u t a u B o r g l o J f » a c c e p it .
s. ^íacultatibus.]„,í»re /eye¿4tr«', dignitatibus Emen­
datum efi ex originali, (vt fupra,difi-qS. Bene quidem.) epiCap. XXX. *(Fundatores E cckjia rim ,!t wopet
jk ia Stephaniprimi , ¿ decreto. Pafchalis ¡ I . manufcripto
cceperint effe,ah eifdem alimenta
quibus locis hsc idem repetitur.
accipiant.
rhi/e in Toletano Concilio IV.c,37./cgiM»*Cap. -TXv , f¡Laicus facrilegus habetur, quidijfofttionem,
vicunque fidelium deuotione propria de facultatibus
vel dominationem rerum Ecclejiafiicarum
fuis Ecclefi» aliquid contulerint, fi forte ipfi , ant filii
vfurpat.
eotum redafli fuetint ad inopiam , ab eadem jclefia fuf­
/ffw Calixtus Papa.
■4 ,Q I quis Principum,vel aliorum laicorum difpofitionem, ftagium vit» pro temporis vfu percipiant.
Q
ufeu dominationem h rerum,fiue poifeffionum EccfeCa •
fiicarum fibi vindicauerit.vcfacrilegus iudicetut.
^ Inter decreta Calixii.ex quo citatur, non efi inuentum.
Habetur in decretis Pafchalis ll.manufcriptis,c. ¡.fed mn
tfi mntatummomen Calixti quia Pontifices if t i, qui iifdem
fere temporibus fuerunt, frequenter eadem decreta Jmrum
anteceforum reoetebant,
CAP. XXVI. *¡ínEcclefia,quam quisxdificat,
nihil ftbi pr» c»teris vindicet.
_ Item Gelafius Tapa Senecioni Eúfcopo.
^
ampleflendqdeuotio eft, qua fe Qlttlius
-I nobis in tc ¡uliana / fui iuris fundaife perhibetur Ec.
■ quam in henoreni fanfli Viti confeffoiis eius noamne cupit confecrati. Hanc igitur frater chariffime fi ad
S i e rg o E c c l e f i a f t k a s f a c u l t a t e s d if p e - f f a n d ip o t e f ia t e m n o n
habent la ic i , multb minus Ecclefias ipfas quibujlm t a i re­
gendum committere, vel aliis auferre valent. \ N i c 'au e>'
difiinguendum efl, quid inris fundator^ Ecdefiarum ine
habeant,vel quid non. H abent ius prouidendi.&
\
¿ facerdotem in uen ien d i, fed non habem iusvenaen h
donandi,vel vtendi,tanquam proprns.
a
't
Cap. XXXI, «f H x r e ie s eius qui Ecclefiam confiruxit
¿ ipfi pro eafoHicttudinem gerere
debent.
F n d e in Ca.nonibus inuenitur Ooncilio
Toletano IX C .I
.
.
. ,
r s Iliis, vel nepotibus, achoneftioribus piop>"9“
A qui confttuxit,vel ditatiit Ecclefiam,licitum
' -gj,
ns intentionis habere folertiam, vt fi
aut
fttum aliquid ex collaris rebus prsuidcrmtjdetra
^
commonitionis honeft» conuentione competcan ,
^
a Polyc.l.).tit.xz A n f . l . E c . u . h d.qua. Y l f j S p d DeconfdiftinB. i ■Ecclefias. e a l.te rm i-iV m 4 ,lu cp .),c.io i. ^ a l. niteturjpifcop®
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
_
V ÍT
ri.enda denuntier-
Dc Decimis&vt nefcsEccIeiiscLalcI at-
o -n -
tingere atque admmiftrare audeant,
-
7
^ ^
i i i f c o p u , “ ' “ ' ”" “ " 1
S s ? ? im a Z ? Z S
p
i;'r
;r
p
i:S
s
s
F
“
F
S
S
^
^
^
iollichudinem ad b ib ere, quod aut nui mi 3 notam ope atio nocens artiugat.aut multam, ¿vel aliquam partem falutaris mercedis c aíTumat. Si qms vero deinceps iixc monita
temerare loraftmmrerit, & male rapta cum confuiione reftiramunicationis annus fententiam fuftinebit.
tuet,& excoi
.-
rririi
Ecclefiarum ordinandos
in eis Epifcopo oferant.
ff F u n d a to re s
, ne, ne vulgatum Capiml. inniummutarem
¿ ■ i» , Confiderandum eft quatenus fcc
’
; t ff Honorare. ] / „
Lomobakick eB honores
: faciant.
^
«ngoaaratcts ejt,
CAP.X XXV!. {¡{eliquiie auferantur Fyclefiis,fiplurci
hxredes de eis contenderint.
Itemex Concilio Tribuiienfi,3 c .jj.
liem WA
ex Concilio
------- Toletano s.c.i.
T b plures hsredes contenderint, de communi Eccleff».
TxT.cermmLis> vt quamdia fundatores Eceleiiarum in hac
auferti iubeat Epifcopus reliquias facras_, it Ecclefiam.
Ecclei
.............st. M,-..
in v it a
*—
fupetftiies
claudi, dmiec communi confenfu, & confilio Epifcopi fta«ittantur hubere [oiUc a m , a t ^
^
Piesbyteruin, & vnde viuat.
bafilicisiidemiplt0fl^««“ f
,,-s rL c o - ' a oats. p't er:o ex his anBmtattbuscohguur, dem
....
manit
ii tales forfitan non intiemantut ab eis, '»"c, q
^ ‘.,.5 ^Laicorum Ecclefix recipkndx non funt, nifi cum confenfu
S S Z m , J x t a idud concilii Moguntini primi c iub
cum eotum conniuentia...
^
dem fundatoribus reftores ibidem ptsfumpferit Epifcopus; Carolo
ordinare,& ordinationem fuam irritam nouerit effe, ad ve- '
C a p . X X X V 11. ff Non Ikeat Lakis Pretbyteros
recundiam fuam alios in eorum loco ( quos iidem ipfi fun­
de Ecclefta elicere.
datores condignos elegerint ordinati,
»
Aici
d
Presbyteros
de Ecclefiis non eiiciant, neque c iit
t ff Ordinandos.] Sua fequmtur vfque ad verf Quod fi
L e is conftituant fine confenfu Epifcopomm fuoium.
-.1Or-Virélín
S
Quod 11 fupctftitibus.
CAP. XXXlU. { A Dominio conflruBaris Monafierium
non efi auferendum.
Item ed Romana Synodo Eugenij 11. fc
L 'onis IV- c. il.
•« rOnaftetmm, vel oratorium canonice coniltuftum k
JM oom ino conftruftotis eo i inuUo-non auferatur, Uceitque illi itesbytero,cui.voluerit, pro facro officio illius
dieecefis cum coníenfu Epifcopi, ne maius exiftat, com­
mendare.
_
,
C.tp. X X X tV .
{ D e eodem.
CAP. X X X V I I I ' ff Abfque Epifcoporum confenfit
Laici Presbyteros de Ecclefiis non
eiiciant.
It m cx Concilio Colonienfi 11. c. a, i .
|Nuentumf eft,quod multi,aibitrij fui temeritate,fc(quod
left grauius) dufti cupiditate,Presbyteris quibuflibet abfqj
confeufu Epifcopomm Ecclefias dant, vel auferant, Vnde
oportet,vt Canonica tegula seruata, nullus abfque confen.
fa Epifcopi fui cuilibet Presbytero Ecclefiam dec: qukm fi
iufté adeptus fuetit, hanc nonnifi gtaui culpa fua,& cotam,
Epifcopo Canonica feueritate amittat,
^ Sicut ergo auBoritate Hieronymi decimas male pojfejfas
d lakis, Epifcopo confentiente licet Monachis de manu laiItem Gregorius Papa Ub. 7.] ind.i. Secundino Epifcopo
conm recipere, fa eas perpetuxfiabilitate peñere .-ficfa Ec­
Tatmminitauo.
clefias d Lakis male detentas cum confenfu Epifcoporum li­
Ationis e ordo non patitur, vt Monafterium contta vo­ cet Monachis ad ordinandum accipere, fa eis in perpetuum
luntatem fundatorum ab eoium'difpofitione ad arbi­ prouidere.
trium fumu quis debet vindicare.
C A P. X X X IX . ff Sine voluntate Epifcoporum
ff A pud Anfelmum & in Polyearpo hoc eodem modo
habetur.In ipfa autem epifiola pendet eratio'ex fuperioribus,
decimas, v d Ecclefias d Lakis Monachi
fa fic legitur. Quia rationis otdo non patitur, vt monaftenon fufclpiant.
lium ipfura; & maxime contra voluntatem fundatorum ab
Vrbanus f Papa IL
totum difpofitione ad aibitrium fuum,prsfeitim Laica per­
fona fubducat. aut aliquod fibi id ius debeat vindicare. Et
Ecimas, & Ecclefias a L aicis Monachi non fufciplanC
ciim inquit, ab eomm difpoiitione, fignificat Monachos, de
abfque confenfu fc voluntate Epifcoporum. Quod fi
quibus, fuord dixerat.
alitet prsfumptum fuerit canonics vltioni fubiaceant.
Prouidentia tamen, fa admonitione Epifcopi d fundatori­
CAP. X L. { N ulli liceat in ius fu m Monafierium
bus Eccklia honorari debent.
conuertere, alij tamen ad ordinandum
C.AP.XXXV. ff Epifcoporimprouidentia d funda­
tradeje klud valet.
toribus Ecclefia honorentur,
Item ex decreto Sylueftri h Papx._
Fnde Gregorius.
Emini / Regum, aut cuiquam hominum m proprium /
^ Onfidetandum f eft de Ecclefiis, qux intei cohstedes
ius liceat monafterium tradere , nifi ad aliud monafteV-idiuifx funt, quatenus fi fecundum ptouidentiam,& ad­ riura, vel commutare, nifi cum alio monafterio , vel quomonitionem Epifcopi cohstedes eas voluerint tenere , fc
.. 1' III
--------------------- .| -.ff
honorare i faciant. Sin autem hoc contradixerint, in EpifaSedibicopiofius. b A n f.l.3. c.71. Burch.l.].c.4a.
c Et fimile,¿.qi.ex Conc.Mediomairicis,itemque luo p-h
c,4«./»c3./.s.c.3j. d Bur.l.}.c. i u . Pan li.c.A j.Iu op -ic.tq. e al.neque confiituat, f B u rc .l,}x .iii.Iu o p .}.c.i^ -‘
Pann.l.i.c-46. g, fup.ead q.i. ( , ii . lu o p .},c.tp -A n f.l-i
c.po. k al.vropriiiP: Ikeat,re c '
R
D
N
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Decreti Secunda Pars.
De votls icddcndis.
C a p . i , i Q ux Deo vouentur, necefari» n id a 7 0 8
cumqu;-commercio a vendcrc. 1 Quod íi faftum foerit,
'■ntur.
I t m Auguftinus.
' .
non valebitd'cd ipfum Monafterium in piiftiniim tcformenon V
,
Vntqnitdam,
qus
eriam
non
vouentes
debemus-.
tur ftatum
tf ín CapituUrihus fie hahctur. Nemini Regum, aut cui- ^ dam etiam, qus nifi vouetimus, non debemus -.
auá ea Deo promittimus,neceffarib icddeic confidugimm,
c u L hominum liceat Monafterium tradere,vel commuta
co
A v c l quocumque commercio vendere.
t» m i m Capituli kfa omninb verba m n funt inuenta.
'1 vendere. ] I n locis indicatis hxc fequuntur. Hoc etiam T d R M't»!uliinurn,fedfer'eeademhabenturapudCa(lio..
diuina, & Apoftolica, atque Canomca fub anathematis poe d m w in P f r i 7 5- ad verfi, v o u e u , q u m ctMglofa ordi­
narii.. d t m ¿íWíl»*
na fanxit auftoritas.
C A f . m . ^Epifcopt,& fratrum conjitto Monajlermm
C ap . I I .
ad meikrandum alqfupponere nullus
í D e eodemprohibeatur.
/ícra Hieronymus a.
/K i» ex h decreto Bonifacij.
5. Q l c quis vult Monafterium fuum ad meliorandum in
Ouentibus b virginitatcmffon folum nubere,fed eti»™
velle, damnabile eft.
JS.talium locum ponere,fiac cum confilio Epifcopi,A fra­
trum fuorum : & dimittat Bresbyterum in priori loco ad
C
. III.
% Dignus ffifupplkkquifüpfitmDeo
fubtrahit dvoto replkns.
miniftetia Ecclefii.
Item Gregoiius in regeftojib. i .epifi./3.ad Fenamkm.
C A Í- X L II. 'ff Puhlkxpcenitentixfiibiiciantur.
Nanias c pecunias Deo vouerat,quas poft diabolica viqui circumueniendo aliquos tondere
ftus perfuafione íubtraxit.Sed qiia morte multatus eft',.
prxfumunt.
icis. Si ergo ille rnortis peticulo dignus fuit, qui eos,quos
Item ex Concilio d Mognntinenfi.
5 , ^ Onftituit e fané facer ifte conuentus,vt Epifcopi, fiuc I dederat, nummos Deo abftulit, conlideta, quanto peticulo,
Abbates,qui non in frurium animarum, fed in auari ' in diuino indicio dignus eris, qui non nummos, fed d te.
tiam. & turpe kicium inhiantes,quoflibet homines citcum- metipfum, Deo omnipotenti !,cui te fub. monachali habitq
ueniendo totonderunt, A res eorura tali perfuafione furri- deuoueras) fubitaxifti.
puerunt, poenitentis Canonics, vtpote turpis lucri feftatoC a p .1 V, \ A n te D el oculos cadunt, qui bona, quie
ies> fubiaceant. Hi verb, qui illeiti comam depofuetunt in
concipiunt,.agere recufant.
co, qubd coeperunt, pcrfeueiaie cogantur: res verb eotum
Idem fuperEtechklem lib.t.homil.}.
hsredibus reddantur.
Vi bona agunt, fi msliota ágete deliberant, A poft de«[ Caput hoc d Burcardo etiam 0 luone recitatur ex
iibetata non faciunt, licet in bonis prioribusperfeueMcguntino, 0 mifito plenius, eoiemqueplane modo, quo
rent’, ín confpeñu tamen Dei ceciderunt ex deliberatione.
m nc legitur in Cabllon.z. c.7.
Item paulo fuperius. ^ Sunt qui cunña relinquere ,& Dei
CAP. X L I I I . ^ Sine Voluntate fratrum aliquem de
feruitio fc fubdeie, A ftsno caftitatis fe leftringerc delifuis propinquis A bbas fibi fubfiituere.
non valet.
berant: fed cum poft caflitatem alios cscidiffe confpiciunt,.
Item ex Concilio /Toletano.
fe retrahendo, meritum peidunr.
^Ongtegatio g debet fibi eligere Abbatem poft Abbatis
Si ergo pofi votum quifque neceffarib cogitur foluere, qmd
^ f u i mortem, vel eo viuente, fi ipfe difceifeiit, vel pec- vouitife vcuentibus non folum nubere, fed etiam velle,dam­
oanerit. Epifcopus enim non deber Abbatem violenter reti- nabile efi: patet,qubd Sacerdos ifie ad executionemfui voti,
Itere in loco fuo. Ipfe autem non poteft aliquem ordinate cogendus tfi,0 non folum non fieri, fed etia velle monachurn
non fie ri, fibi damnabile efl. Qubd verb inter vouentes ijk
ie fuis piopinquis vel amicis fine voluntate fratrum.
cornputandus fit,patet ex verbis Augufimi,edkentis:[Viú
confitebor,é-c.^Magna pietas Deiefi,vtaiftlmpromlfmnempeccata dimittat. Nandum enim pronuntiat ore,& ta­
C A V S A X V II.
men Deus iam audit in corde. Fotum enim pro opere repu­
^ FidamTresbyter infirmitategrauatus fieri vd- tatur. ] Sicut ergo Propheta ktter vouentes reputatur, quia
^ le Monachum d ix it .-Ecclefiam, 0 beneficium dixit, Egfl confitebor: fic ifie inter eofdem computandus efi,
i in manu aduocati renuntiauit.. Pofiquarncon- quia dixit,fiam Monachus. H is ita reffondetiir. A jk d efi,
' ualuit, moxfe futurum Monachum negauit, 0 propofmtm corde concipere 0 etiam ore enuntiare, almi eih
^Ecclefiam, 0 beneficium repofcit.
fuhfequenti obligatione fe num voti facere. Quia 1 ergotfie
* H 'k primum quxritur, vtrum reus voti teneatur, an li­ propofitum fui cordis ore fimpliciter enuufmit ,non xutern
ceat ei dpropofito fui cordis difcedere,
Monafierk, aut A b b a ti fe tradidit, nec promifik'«e^M^'‘
i Secundo, an Ecclefta, 0 beneficium ei reddenda fint,qux pfit, nequaquam reus voti habetur.
,. «
prius libera volúntate refuiauit.
1 ^ Quia etgo,] In plerifque vetufiis exempknousmefi
3. Tertibjfi contigifet eutn fe, 0 fua Monafierk traáidiffe, initium quxfiknis ftcundx.
an licentia Abbatis liceret ei ad propria h redire.
4. Quarto,fi fine licentia A bbatis retro abierit, an fua fibi
ab Abbate reddendafint.
Q J IJ 5. S T I 0 II.
707
V
a p
A
í!
:tí
•a
Q
Cap. I. *1 Non cogitur aliquis in Monafierk manere,
manu A b b a tis.
nifi" f"
profe^
■V liknem fecerit .in
.. , H n d e Á k x a n á a V apa fecundus ait.
i,
a voto difcedere non liceat, multis auBorihus f j
f Ftesbytei quondam in infiimitate feruare
|s . K^prohatur. A i t enm Propheta; i [Fouete, 0 reddite
paiuonis
Krtmuilis pielTus,
picimb *Monachum
jvionatiium fe ficti promifit: non taDomino Deo vefiro,}
men monaftetio, aut Abbati fe tradidit, nec promiif ^
Q V B . S T I O I.
a al commento.} al.commodo. h alex eod. c Voly.l.i,
$lt,ii.Burc.l.i;c.26,Iuop.i.e.ii. d In Cabilo.i.c.j.iojq.i.
conHituit. t Burt.l.%.c.93.luQp.3.c.n\. f al.ex enodem.]
i.,Moguntim, % Burch. L%.c,%6,Inopfi, 0,104..
k a l-p m a , i P iriq ^ .
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
709
Caufa X V I I .
f y
De Sactllegtií
& A fy lis.
710
fctiplit; fed beneficium Ecclefi* in manu aduocati refutauit. At poftquam conualmt, mox fe Monachum negauit
Q V A S T I O ir .
iieri.Quapropter qoia & B.Benedifli regula, Sc prscipue Patris,& prsdeceíToiis noftti S.Gregorij Pap* Canonica infti- r, r l autem fine licentia A b b a tis de Monafierio dtfcefeturio interdicit Monachum ante vnius anni probationem g s.Jrit, quaritur, vtrum fua fint ei red d en d a, an non. Sed
eflici, iudicamus, k aufloritate Apoftolica prscipimus, vt pofefiiones , & res Ecclefi» traditas quolibet modo alienan
prsfatus Presbyter beneficia r & aítaria recipiat, liabeat,8c nec A b b a t i, nec alicui licet.
quieté retineat,
I f Beneficia.] !»vetu[iisjxm pl 4 rib u S :¿ apttd íuonm C a p . I, 1 H om repfm etur,qm de iure Ecclefi» allqttii
(aptfdquem caput hoc copkfius habetur)legitur Sen^cium ;
ahenare pr» fumpfit.
¿nde Symmachus Papa [pojfefiiones, a quas vnufquifquit
fed ob glofm mn e¡i mumum.
¿ c . ] ¿ ite ru m m Symdo Romana j.c.á.
C a p . I I . f y x o r poft p ro p o fitu m cmtinentk d u & a
dimitti nonfiebet.
Vicumque b Epifcopotum Presbyterorum, Diacono­
Item A u g u fiin u s ad Bonifacium Comitem, epifi. 70.
rum oblitus Dei,8c decreti huius iramemet 1 in confti­
TA TOs imuirnus, nos teftes fumus,qubd omnes aflús pa- tutum prsfens committens, prsdium 2 Ecclefis magnum
J N blicos quibus occupatus eras, relinquere cupiebas, 8c vel exiguum, vel quidquam de iure Ecclefiaftico alienare
te in otium fanflum conferte, atque in ea vita viuere, in lentataierit, 2c donator, &c alienator, 8c venditot honotis fui
qua ferui Dei Monachi viuunt.Ciira ergo te effe in hoc pro­ amiflione mulfletur.
pofito gauderemus,naurgaftijvxorémque duxifti. Si coniu­
I ^ immemor.]'/» Concilia ipfo fequitur, cuius Roman*
gem non haberes dicetem tibi,quod 2c Tubunis diximus,vt ciuitatis Sacerdotes volumus reltgiofis nexibus deuincirl
in fanflitate continentis viueres: fed, vr te ad iflam vitam Nam vt fuprd ii.q.z.non liceat diBum efi,in ea Synodo Ro­
non exhorter, ¡impedimento coniunx eft; fine cuius con- mán» tantiim Ecclefi» legem Symmachusprafcripfit.
fenfione continenter tibi non licet viuere, quia fc fi tu poft
a
Hoc loco omifiis verbis fexti capitis,eorum
illa tua verba Tubunenfia ducere non decebas, illa tamen loco referuntur h»c ex titulis eiufdem Concilij pmninbqM
jrihil
fimpliciter nupfit.
hil eotum
eorum Iciens
iciens innocenter
i i i u u k v itibi,
' . v . &.......
capm hoc ex verbis iliius Synodi fuo modo colleBor aptauit.
f ConfeBim efi hoc caput ex verbis B. A u g u ftin i, epifi.
). fed in epitormn redaBis. luo autem integre refert.
P A L E a.
Cap. II .
70Ecce isíe.corde concepit fe Monachum fie ri, ¿orep roTMnciarnt fe velle in otium fanBum conferre, mn tamen
{Item Gtegoiius
Subdiacono
poftea coaBus eftfufcipere quod corde concepit,¿ ore pronnnlib.11.epifl.2t,
fecuta inBhutionem
etamt, A uBoritas ilk A lexandri
.........................
Atio c nulla permittit, vt propriis cuiufquam vfibus ap/
’ ’■ annum _indulget ,fed
r - jf
B .G re p rij,¿ B BenediBi, probandis
Rplicetur quod pro communi vtilitate datum effe cognotis: ignotis verb triennium conceditur.
nofcitur.
Q
Cap. 111.
I A n te probationem trknnij nMus in mmaCap. I I I . ^ ^tnnocandimputat,quod Ecclefi»
fterio fufcipiatur.
contulit, facrilen crimen incurrit.
Vnde ex Decreto Bonifacij.
Item Ambrofius likt.de Peenitentia, c.9,
I h quis incognitus Monaftetiura ingredi voluerit, ante
triennium Monachi habitus ei non prsftetur. Et R intra rVntfquiopes luas tumultuatio mentis impulfu, noniuJ
tres annos, aut feruus, aut libertus i colonus c qusratur l Ddidoperpetuo,vbi Ecclefis contulerutst, poftea reuocandomino fuo,reddatur ei cum omnibus, qus attulit: fide ta­ I das patauerunt, Quibns nec prima merces rata eft, nec fe­
men accepta de impunitate. Si autem intra triennium non cunda, quia nec prima iudicium habuit,fcfecuuda habuit
fuerit requilirus,poftea qusri non poteft,nifi fit tam longe, facrilegium. Sunt quos poenituetit opes fuas diuiCffe pau­
quod inueniri non poffit. Sed 3 tantum ea,qus in Monafte- peribus. Sic eos, 1 qui poenitentiam agunt, hoc folum li.
mere oportet, ne ipfius poenitentis agant poenitentiam.
tium adduxerit dominus ferui accipiat.
I f Sic eos.] In Originali legitur. Sed eos qui poeniten­
1 f Caput hoc etiam in Pannormia citatur d Bonifacio.
A Burchardo autem ¿ Im ne, ¿ in plerifque vetufiis tiam agunt, hoc folum pcenitete non debet, ne ipfius, fcc.
exemplaribus Gratiani tribuitur Concilio Toletano. Sed in Sed ob glofiam non efi emendatum.
nullo eorum.qu» imprefaftut manufcripta habentur,inuen­
tum eft,eadem tamen f eré funt in capitularibus,¿apui l u ­ Cap. IV . ^ Qm facris locis dereliBa retinere contenderit,
lianum antecefforem nouelia 113.0.^2.
facrilegium committit.
2 JfLibeitus.Jfic emendatum eft ex aliqmt manufcriptk
Item Gregorius Sabino Subdiacono, tib.t, epift.6,
¿ ex locis indicatis, quam leBionem habuit etiam auBor
QAcrilegium, ¿8c contra leges .eft, C quis, quod venerabi*
gloff». A ntea kgebatur,liber.
^libus locis relinquitur, ptaus voluntatis ftiliiis, fuis tea3 f Sed tantum.] H e c additafunt ex locis indicatis.
taueiit compendiis retinere.
Q J A S T IO
III.
Q V b d autem queritur, an poft traditionem^ fit ei fas cum Cap.V. Í Sacrilegi iufticantur, qui Eckfi»facultates
alienant.
licentia Abbatis ad propria d redire, facile monfiratur
Item Lucius Epifcopus ad G a !ii» ¿ Hifpani».
nonpolfejleri. Ipfum enim redire criminofum eft. Qui autem
Epifcopos,¿ epift- I.c 6.
manifefto facinori definit obuiare,citm potefi,confentit. H ic
amutevsa
C.J- '
• .uaÍ /•
Mnes e Ecclefi* raptores, atque iharum facultaimt;
alienatores á liminibu” fanfls Matris Ecclefis anathoc.
. t i i retrorfum abire, quia ex quo femel fe A h - matizamus, Apoftolica aufloiitate pellimus, fc damnamus,
atque facrilegos effe iudicamus, fc non folum eos, fed omhatifibiecit, abfque eius permiftiane nihil agerepoteft.
• J, T - - - im-nj -I_- - T 3 I~
a Sup.t6-qA-poffefikr>.es. b Anf.lib.A. c.io.P oiyil-*- '
aIuop.q.c-9- ¿ i o . ¿ p . i . c .iS .h N o u e l.¡.c .i.¿ apud
lulianum antecef. nouel, 113.c.<,z.C.l.y cap.iiq.Burch. tit-ti- Í Ext.depr»kendis,cap.ratio.Anf.l.¡.c':3^-Poljd.3t it .ii, i A n f.l.iz.c.4 -P o ly-l.3-tit.ii. e A n f M i.c .A .
l.%.c.io.luop.i.c.At.Vann.l.3 .c,ti4 .\
cal.vtlcolonuc. ial-priora.
S u rch J.ivc.ii.lu o p.j.c.MO ¿ k ' í ^ (■«i*
S
O
i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Dc facrilegüs
711
Afylis.
D
ecreti Secunda Pars.
....
■fiit-TJ"""’
"C'f"'
de EccUfa violenter ra fm it.’
í,íS F
ooena & agentes, & confentientcs comprehendit
C ap . V I. ff E xco m m m k m r, qui confnia EalefiS
frangen tentauerit.
Item Kicoians Papa ¿ mnibus Epifcopis.
7U
''V tw
Item Gelafius V i 3 ori, Confantino Martyrio, F íí; y •
Sereno, & Timotheo EpifcopU.
'
bcatjcapells verb vel minores Ecclefix triginta.Qui autem mumcipes ciuitatis, in contumeliam religionis
«fea ai.
confinia earum * confringeretentaueiit, aut perfonam ho- ¡
pleftibili contumacia prohluifTe: qui conf,,„L.^
r ' ‘''" ‘-T''-T’
- :,wLYYiárrnfiie-'
niinis,velVbona eius* ¿"':"‘
inde Y
fu btraxeiit,
nifi publicus
la tro iu e - ¡ ad
^ Ecclefi* íepta curialem fuum , nec illic'•Humem
>.......... q“'actntutmn
lit,quovfque emendet, 8c quod rapuerit reddat, excommu­ a u t de iniuria fua lecutum cflefmerunt; auü ittapúone^
temetatix mentis admittere, quod nec poteftatibus qM-,
nicetur.
dem.vel principibus vnquam licuit perpetrate ;vtbomi.
CAP. V I I . ff Soluatur altario, q m i pro emmitate
nem in fanauariis conftitutum ( captata Sacerdotis abfenemendatur Ecclelix.
1 tia ) leluftantem, tedamantemque violenter abfttahetem,
Item ex Concilio Triburienfi,
........................... —
,
. . ' Quos,quantum fua nobis fuggefiione patefecit, mérito in4
Puts in attio Ecclefix pugnam c5mittit,aut homici-.
communione indicauit. Et fi leueta tami
*‘Sdi«m facÍGffuidqmdpro em u n itate r violara emenda-, ^
'
Nullus
■ ‘
I
c'nim imra liminatamx venerationi deputata, vtruinque
liaribus
leghur,
pto
cmunit.ue
F
?
' ‘ 7
,
:
fibi
licere
exiflimet
pro
fux
voluntatis
arbitrio,
vt
5t
hutni,
autem htms capim fers habem m 1 nbnmnji, q m i extat,.,,
.
litarem fibi vindicet, 8c furorem. Et ideo fratres chariffimi
•fupradiftos, fi manifefta reos facit conqueftio, ab omnibus
C a p . V 'I I I . ff Non licet alicui hominimdt Ecckfia
parochiarum veiiraium Ecclefiis noftrx pixcepiionisau.
rapere.
ftoritate prohibere: vt non lolum hi, qui iniuriam fanftq.'
Item Auguftinus ad Bonifacium epif.t%q.
riim locorum profiluifie probantni d merito confcquamiic
lror f quomodo tam fubito fidei niuium atiestupetit pro fafti fui qualitate vindiftam; verumetiam exteri át#
inimici, Noui enim qua religione femper fis Ecclefiam prxiumptione, vltionis iftius timore reuocentur.
Dei veneratus.Qiiq inftigante facete .mfus es?homiiiem de
Icclefia rapuiftinfuus.fide tuo amico forte prafumeret fuCAP. X I. { Ecclefiarum non efi dignus ingnffu,gitiuus poffet procnldubio ihtercefforis caufa veniam proqni eas violat.
meieri.Ergo fi amicus intenditur,cut Deus offenditur r Sed
fi de poteftate prxfumitur,Nabuchodonolor Rege intende,
Idem Epiphanio Epifcopo.
qui caufa Tupcrbix in bouem eft ex homine commutatus,
s Non vt confundam te, hxc fciifeo ; fed vt g filium chaiifd e Epifcopos exteros direximus iuffionem, vt eos, qui
fimum moneo.Ecclefix igitur illxfum reuoca,quera vt irreEcclefias violafie perhibentur, acceffu eammiudicent
ligiofiffimus rapuifti. Oblatio verb domus tux á Clericis ne effe dignos.
fufpiciatu.r,'mdixi; h communioneraque tibi interdico; do­
nec perafta pro aufibus, vel errore a mc diffinita tibimet CAP. X 11. ff,^(i Ecclefiam Del vafiat..fa eius Sacerdotem
poenitentia,& tempore ordinato i pro hoc fafto corde con­
infequitur facrilegus indicatur.
trito , & humiliato dignum offeras facrificium Deo.
I ff Commutatus.] Hoe loco ifla erant interieBa atque a
Item Pius Papa, epifi.i.Italicis.
«gno fuo profugus recedens , non antetegnum recepit,
quam conuerfus Deum prxdicauit, qux a muitis vetufiis Q Tcurf qui Ecclefiam Dei vaftat, & eius prxdia, fc dcnaahfunt,fa Originali ,fa Imne. Sunr autem inter verba iJ-ris expoliat,8c inuadit,fu facrilegus: fic 6c ille, qui eius
Sacerdotes infequitur, facrilegi)- reus exiftit, 8t faciilejus
Gratiani infrd de pcenitentia, dift.i.c.voluifent,.
indicatur, i n f r d ff Non ergo grauius peccatum eft foiu‘Cap. 1 X; ff Fugitantem ad Ecclefiam nemo audeat
catio,quara facrile.gium. Et ficut maias eft peccatum, quod
ah.flrahere.
in Qeiim committitur,quara quod in hominem: fic-giauius
Iu m ex libro capitularium. / 5. c.s.o.
eftTaciilegium agere; quam fornicati.
Eum./ ad Ecclefiara confugientftn nemo abfttahere au­
deat,nqgue inde donare I ad poenam,vel ad mortem :vt Cap. X I I I . ff_ S u a pcena fe ria tu r, qui Ecdefix vfiln^
lionor Dei,& fanftotum eius conferuetut .•fed leftotes Ecdedicata prxdia vexare tentauerit.
«lefiatum pacem , 8c vitam, ac membra eius obtinere ftu­
deant : tamen legkime componat, quod inique fecit.
Item Vrbanus in epiftola ad omnes Epifcopos, c.tr ff Donare.] Sic efi emeniiftm ( antea enim legebatur,
damnate.) tx cap.Cardi, fa CincUio Moguntino, fa plerij^ A- Ttendendum eft omnfbus, ne prxdia vfibus
vetufiis Gratianiexmpldribus, fa exteris coUeBoribm; fa ■Tirum cxleftium dedicata, a q u i b u f d a m , iiTuenubu
fumquam apuf Burchardum ex Concilio apudTheodonis xentut. Quod fi quis feceiit, poft debitx vltiom»
vUiam , .fain Pannormia ex libro capitulorum longe copio- niamfquxergafaciilegos iure
put hoc caput referatur.
netur infamia, & caiceii tradatur aut exih.7
portationis vratur. ja
f Inter decreta N ic. in Codice Ormanetti.
c A n f l . 5.f.74./«0p.j c.164, Pan.t.z-.c.iu dal lic,
a Poly.1.7 lit.iJuop.h C . 1 1 0 . h al.irreptiont,
* aLrerxm. e Burch. I.3.C. 19 6 . [uo p. j.c.n 3Í
ca l,ibid. d al.probabmtur. e luo p. i.c .u o tlm p .r-c .n i g s;Ccr.4. h al.interdixi. i al.condonttto,
tPoly. 1. 6 . tit.i 5. Anf.l.3.c.}o.Bmch.
— y r
*
fo e-2S‘fa in Conc.MOrunti.s .c.as,
c.Z 4 i.fa p .ii.c.}9 . l.Cap.6. C .II 5' faiaM^Í'^t'
iS iW ih d, 3,.(-.ra h'iütp:i,uii.}.pitn.t.i,c.7i,¡
Arnulpho,í,i i. %a,lfeiiaw>
6ap/,
M
A
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
j n
C iu f a X V I I .
C.AP, X IV .
PALEA,
Item Ig in u s Papa.
Q u s ft,
IV .
7 , .
v e l d e p o r t ic ib u j q u o lib e t m o d o E c c le .
l i s a d h a te n tib u s pet v im a b ftia x e r ii, pro im m u n ita te n o n -
S n i s p a n ite a t,& eam fedulo teftituat, & pretium
1 fuum 1 i y trtq,] in duobus vetufiis codicibus G m k n i legitur,
,
(
wo.de Ecclefia.
H x c palea in vno tanttm Faticano codtcehabem.mjm 1 Sacrilegium ergo eft,quoties quisfacrum violat velankficut in vulgatis, 0 panmrmM citatur ox Ipno.a Burchar-. rendofacrum def a m , vel facrum de non facro vei mn Ca­
do a u te m 0 lu o n e ex decremluhj.
■ J r
' T ' ‘T^^'^’*^riamfacrilenHm committere auivii,I f Pretium fuiim .].H /’W
/• 19 .tnc.de fa- •. lentas , 0 impias manus in clericnm iniecerit p T h r
ailegiofic legitur, Incendifti Ecclefiam aut confenfiftiffi fe- facrilegium duplicem continet pa n a m ,p ecm ia Z m Z iJere
cifti,Eeclcfiam leftitueiA ptetium tuum id eft, vuiregeldum ! & excommunicationis. J k c u n k Z f J T T ^ ^
tuum pauperibus diftribue,& quindecim annis pet legitimas ' quos querimoniafacrilegqpertinet.
J'^‘’*tnaa ejt, ait
pauperibus diftnbuat.
ferias pceniteas,
.r- . . J -
r-Aamr.auiornamenta
futfipuit Ecclefix
Item C lem e ns epifi.z.ad lacobum.
C a p . X V .
CI
c fo rte quifpiam P resb yter.fiue D ia c o n u s ,fa c ra ti) fy n d o d v e n d id e r it ,lu d i Ifc h a r io tis
fim ilis sftim a b itu t. Q u i p ro p te r cupid ita te m fe c e rit h o c
5 nem vel velum fu b tra a u m
o p u 3,n o u e rit fe fupta d t f f ilu d » fufcepturum poenam .
CAP. X V I.
^ De eodem
Item ex poenitentlali Theodori.
E c im ia E c c le fia ftic a fu ta ta , v e l rapta , re d d a tu r in q u a -
P
d ru p lu im p o p u li ve rb d u p lic e tu r.S i q u is a liq u id de m i n i ­
fterio fa n ft s E c c le f is fu ra tus fu erit,fep tem a n n is pceniteat,
tres in pane & aq ua .
CAP. XVII.
^ De eodem.
PALEA.
/few ex'poenitentiali Romano,
j . r l quis clericus furtum fecerit capitale,;id eft, quadrupe*jdero,vel domum fregerit, aut quamlibet tem melioris
ptetij furatus,fueiit.fcptem annis poeniteat: laicus quinque.
Si quis autem de minoribus femel aut bis furtum fecerit,
leddat proximo fitoiA vno anno posniteat in pane & aqua:
fi reddere non potuerit,tribus annis poeniteat.
SimiHahorum leguntur apud Burchardum, lib.1 1.c. SS.
0 1m nem p.ti.c. 44.
C ap . XVIII. *jSacrUegiumfidt,qui pecunidm
Ecclefix rapit.
Item Anacieras eepi/?.i,c.2.
Q Vi capit pecuniam proximi fu i , iniquitatem operarut,
qui autem pecuniam,vel res Ecclefis abftuleiit,faciilegmm’ facit.
Cap. XIX. f Segregetur ab Ecclefia clericus, qui feruum,
aut difcipulum fuum ad eam fugientem
verberare prxfumit.
Item ex Concilio llerdenfi.c.S,
■^Vllus/cleiicoium , feruum, aut difcipulum fuum fuAN gientem ad Ecclefiam extrahere audeat, velftageliate
piifumat. Quod fi fecerit donec digné poeniteat, a loco eui
honotem non dedit,fegregetur.’ ^ Si qui clerici in mutuam
csdem prorupetint, provt dignitas officiorum in tali exceflu contumeliam peituleiit.a Pontifice diftriftius vindicetur.
CAP. XXi. Demultlplklgenerefacrilegu 0
pcena eiufdem.
Fnde loannes Papa oBauusfcribit omnibus
Epifcopis.
Vifquis ¿inuentus fuerit teus factilegi), Epifcopis, roj
Abbatibus,fiue perfonis, ad qua» querimonia ik-riieJ
luite pertinuerit,triginta libras examinati argenti puriffimi
componat.^ Saciilegium committitur, fi quis infregerit Ec
clefiam.vel triginta Ecclefiafticos paffus.qui in circuitu Ec
eiefis fuerint.vel domos,qus intra ptsdiños palfus fueiint
aliquid inde diripicBdo.vel aufcreBdcufeu qui iniuriam vei
oblationem rerum intulerit clericis arma non ferentibus
vel monachis,fiue Deo deuotis,omnibufque i Ecclefiafticis’
perfonis. Cspells qus funtfntia ambitum motorum caftel
iqium, non ponuntur in liac ttiginta pafluura obferuatione'
Sirailitpr faciilegium committitui auferendo facrum de fa!
ero,vel non facrum de facro.fiue facrum dc non facro H e J
5 St equis domum Dei violauetit, & aliqua fine licentia
illius.cui commiffa effe dignofcitur,inde abfiulerit, vel Ec­
clefiafticis perfonis iniuriam fecerit donec in conuentu ad­
monitus legitime fatisfaciat, fciat fc communione d priua
rum Si verb poft fecundam & tertiam coniientionem coram
Epifcopo fatisfacere détreñauerit,facriiegij periculo ab omnibus obnoxius teneatur; ita vt fecundum Apoftolum e ne'
mim fidehum mifceatur../«V»i.|Si /q ui monafteria, & íoc¡
Deo dedicata, & Ecclefias infringunt, & depofita, vel ali*
qushbet e.vindeabftrahunt,damnum nouies componant &
Q
fob“g"am uT ‘ “ f
fententí »
Í In epifiola manifcripta hann k oBaul,fcripta Epifcopis,
0 Abbatibus per Narbonenfem, 0 Hifpankas p rm in fm
c m p im is ,m ^ ^ ^ ^ obferuan lex contrafacrilegos in Con­
cilio Trecafenfi edita coram Ludoutco Imperatore, 0 quin,
quannta tribus Epifcopis.Diuerfa autem funt ifiius Epifiolx
¡ I 5'Omnibufque Ecclefiafticis. [A p u d luonem legitur,
deiiotis hominibus.Ecclefiafticis petfonis.Non enim capelie
qu® infra ambitnm murorum cafteilorum funt mittuntur,
vei ponuntur in hac obferuatione. Nec multb alher apui
alks coileBores.
CAP, XXII, ^Nificanonice indicatum Epifcepum qui comprehenderit laicus,
excommunicetur.
Itcm Alexander Papa II. g,
CAP, XX. ^Qui deatrh,vel porticibus Eccfix fugientem
riftrabh,excommunicetur.
Item ex Concilio Triburienfi, g.c,2o.
j . r l quis deinceps Priorum , aut cuiufcunque di?nL
•.atacis , vel cuiufcunque ordinis laicoium Epifcopum
^
fupeibus timorem Dei, vcl refueiem-mV*'”
,
Ecclefiarum non habuerit, A comprehenderit, peicufferit, aut aliqua v ia propria,;fe.
wgtentem feruum fuum. vel quem ipfe perfecutus fuerit. de expulerit, nifi fotte iudicatum canonicé, auftoies',
J—
"■................II..—~iii
■ II I
I I I -T
a al.iuxia iudicium, b A n f.l. l.c.qa.Polyc. l.e.t.x a.luop,
i-A n f l.y c .i i.Burch.l.}.c, 204. Iuo p.}.
, Í / J I ”/*;
h aUombutit. c Im p.i.c. 63. 0 p.6 . ,.c.9 ^.Pann.l.z.c.io.0 .79. c Supra.xi q.3.admenfam.yinf.
• ■dal.fubtuBa. e 0 ¡t ¡ efifi.Lueq,c.6.iluop. 3. c. 117. /. j.c.jz.d al.forepriuatum.e i .Cor.^.f A n f. l. 9,c,47,Bur.
c
% Etlib.ytap. C. xi 3 , 0 in legibus ’.ii.c.2i.Iu o .p .i.c .ii 4 .0 p,x4 .tap.96,k S im ik i» iJynoda
fub.Photk.c,i.
poiariorum ,tn. i.k B m c h ,t ,i.c .i 9l. I m p . 3. c , i x 4>
ir
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Dc f!ici'ilegiis&
715
Afyiis.
fccoopentorcs tanti foel«is anathematizentur, & bona
eorum Ecclcíi* ipfms iuri perpetuo tradantur, 1' 81 verbin
Pi-esbrtetam, vel in quemcunque inferiorum graduum Clelicura hKC eadem pr«íumpreiit,canemcs paenitentix atque
depofi'feni fubiacebit.Si contumax fuerit,excommunicetur
Decreti Secunda Pars.
nent hoc modo/Presbyteriinterfefli compoCfioEpif
CAJ.XXIII. *¡Flage!tatomPreshytemumpofttcrtim
admonitionem,ft non rejipuerint.
excommunkentur.
Item Nreolaus la p T h a d m i arcbkpifcop»
Mediolanenft. a
e h Presbyterorum ñagelUtoiibus, Sc occifoiibus, Sc
predonibus,fcilicet, qui feculári brachio minime coer­
centur,iuxta prsceptum Domini placet, vt fraterno amore
conueniantur fecundo , ac tertio. Qu^i fi te non audierint,
coHueniente Ecclefia eos facra'commuuionepriuare, atque
(fi in fua obfiinatlon* permanentes, facerdotalia monita
forte contempfetint) ab Ecclefis compage fub anathematis
inteidiflionc refecaie licentiam tribuimus. <^os etiam
rcfipifcentes tandem digna fatisfaflione ptsmiffa in gre­
mium lanfls matris Ecclefis icuocati noueris poife.
Q
D
71^
cuius parochiam rortineba', foluatur,ita vid¿Uc/t
(imilis locutio habetur in Concilio T
Trihm
M .fíL .c'l V 7 ' ^
eb
ftmilk
rib n rkn
niam eft initium capitis,nibil vifum eft hk nmtan¿J
qua amem funt emendataex locis indicatis.
' ''^•'eliVuirigeldi.].xf«tM/egc¿«,w,Ren7 ldu^
,
eft cx cateris locis mckcatis, praterquam ex u ¡
vnde a k ji vtraque voxHegmr tamen in prima c í k a k j '
C a í ,
XXVlt. ^ Pro graduum varktare mulBentur
qm clericos occidunt. .
’
Itera ex lib s.c.aj.
Vi 4 Subdiaconum occiderit, ccc. folid.componat-n,,Diaconum,c c c c. qui Pt«byterum, Dc.quÍEpifeop¡r
D c c c c.qui monachum,c ccc.
‘ '
Q
CAP. XXIV,
pALEA.
Ttem ex Concilio Moguntino fno !{abano 0.14.]
/ ^ V i c Fiefhyterum occiderit, duodecim i annorum ei
‘%¿poenitentiafecundÍ4m canones imponatur latfi negauentjfilibcieft , cum feptuaginta duobus 2 iuretifi autem
feruus, fuper duodecim vomeres feruentes fe expurget,
Conuiflus verb noxa vfque, ad vltimum vits tempus mili­
tis 3 cingulo caieat,fc abfque fpe coniugij maneat.
^ H a c palea in vno tantm Faticano Gratiani codke
habetur.
I ^ Duodecim.jVfc in codice Faitcano.& caterk locis in­
dicatis. In vulgatis Gratiani codicibus legebaturytqpmt an­
norum poena.
* ^ Cum feptuaginta duobus. ] In Concilio ipfo legitur,
cum iüoictmv.Burchardus tamen,¿ ¡n a , ¿ codex Fati■canus concordant cum vulgata leBione.
3 ^ Militis cingulo,] Sic etiam in decretalibus ¿a p u d
Burchardum,¿ iuoncm.In Concilio autem legitur, cinguktro deponat,fc vxotem amittat.
CAP XXV
PALEA,
[Item ex Concilio Tribmienfi.]
‘X j T ¿Presbyteri non vadant,nififtola, aut orario induti.
V Et ll in itinere fpoliantur,aut vulnerantur,vel occiduntut non flola veftiti, fimplici emendatione foluanturifi auUm cum fiola,triplici.
*{De eodem
lietaex Hh.i.Cap.c.90,
C a p . X X V I I I .
Vi b occiderit Monachum , am Clericum, arma relin
quat,& Deo in monaftetio feiuiat, cunflis diebus vte
Ius,nunquam ad fsculum teueifuras, & feptem amiis pu.
blicam poenitemiam agat.e
^'
CAP. XXIX. ^ Qui clericum percuferit,excommunicetur,
¿ non nifi d Romano Pontifice
^
ah'oluatur.
Item Innocentius Papa 11. in Concilio
Lateranenfi c.i 5.
6 .C I d quis fuadent« diabolo huius facrilegij reatum i in“5 cuirerit,qubdin Clericum,vd Monachii violentas ma­
nus iniecerit,anathematis vinculo fubiaceat:& nullus Epi?cepotum illum prsfumat abfoluere(nifi mortis vrgente pe­
riculo ) donec Apoftolico confpeflui prsfentetm, & eius
mandatum fufcipiat.
I ^P,eatum.]5 ic eft emendatum ex codicibushmmConciIq manufcriptis & Concilio Eugeniij tenij,c. i S vbi boc idem
repetitur antea lcgebatur,w.um,'túcimenincment. ,
5.pars Qui amem de Ecclefia vi aliquem exemerit, vel in
ipfa Ecclefia,vel loco,vel cultui,facerdotibus, & miniftris
aliquid iniuri» importauerit, ad inftar publici crimmis &
hefe maieftatis accufahitur,¿ conui3 ui,fiue confeffus, capi­
tali fententia areBoribus prauAiaferieturficut in primo It. hro codicis legitur,titulo dt Epi¡copis,¿ clericisle.[Si quis in
hoc genus fa crikn proruperit.] ¿ in Digefiis tit. A i legem
luliam repetundarum, e l.vhm a Committunt etiamfactikg h m , qui contra diuin» legis fanBitatem aut nefctendo
committunt,aut nefiigendo violant, ¿ ojfendmuaut qui de
principali iudicio diffutant,duhitantes.an is dignusfthqW'ff'
princeps elegerit,Vel qui intra prouinciam,inquaprcmnctajtf
¿ eius habentur, offtcum gerend»,ac fufcipwfix aimW
ftratm is defiderdt.vt Codicis l.paitulo de mmmfacrikgq
Similiter de iudicio sumiPontificis alicui difputare mn lu
C
, XXX. ^Nemini eftpermiffm de eo.quod,
CAP.XXVI.
PALEA.
[/rei»ex eodem,c. 5.]
Mnes e Presbytari intetfefloies i compofitione Epifcopi,ad cuius parochiam pertinent, foluantni, ita yideltcetivt medietatem Vuiiegeldi, 2 eius Epifcopus vtilitaiibus
Ecclefis,cui prsfuit tribuat .fc alteram medietatem in ekemofynamilHus iufte difpeitiattquianullus nobis eius hsies
proximior videtur quám ille,qui ipfum domino focianit,
H » c quoque palea in vno tantum Faticano codke habe­
Papa-ftatuit mdicare,vel eius fenten­
tur.Eft autem in capitularihus[vnde citatnrin Pannormia.
tiam retraBare.
_ .
l.A .c.v ¡j¿ in T>ecretalihus,tit.depcenis,c.presbyteri.In conItem Nicolaus Papa omnibus Epifcopift
,
dlio etiam Triburienft,quoi extat,c.A.habetur quldda ftmile,
Emini f eft de fedis Apoftoiics iudicio
J Y"t«feflores.]i'ic etiam in Pannormia.Fatkanus co­
lius fententiam retraflaie petniiffum : vid«fe« P P
dex habet,imetkStuln capitulari /ryriwz-Presbiteri interfe- Romans Ecclefis primatum, Chrifti munere rn be
&lEpi!copo,ad cuius parochiam pertinent,foluantur fecun­ Apoftolo diuinitus collatum.
jt A id t idum capitulare glotiofi Karoli genitoris noftriiita videlicet, ^Epiftola.ex qm hoc ca p u t eftfumptu,non extah 1
Sat.Ferum in decretalibus,apud Burchardnm, & luo. a Et in Conc.Trofteiano,c. i ¡ & inter kges
a Tn chronico Mediolan. b luo p.i 0. c. 2©. c Ext.de pomi. homicid.!ih:hominis.l.t7.Pann.l.3.c.T.Surch.l.S-c-y
¿ remifc.i.Bur.l.s.c. -¡.luo p. 10 ,r. 13 6. d Prima pars hab$- it>.c.9 . ¿ iiA.fmiliaquadam.h Iuop.i<a-t't*‘ s
t%rCa.l.6.c.i€9.nurch.l.6-c.ta.Iuop. s 0. c.i 39. e Ca. l. 4. i.eal.gerat.lPann.l.i.c.i49.
t.i:i:extra,depcei,k,c.prssbyteri.BunlM Ih lu o f.
e Peculatus.l.fam p.]ieraleBk ingkffdt
0
a p
N
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
717
C aufa X V Í Í .
Q üÍC/¡:.
Pc facdlegils
ííA fy lis.
^
/
td Ecclefiam Venafranam confugiffe fuggeffit'ficut petito«klianjy^
rij tenor annexus oftendit) eb quod dicat libi ab infanti»
Chriftiano nupet a prsfato domino fignaculum circumci­
SAcrilegy quoque reatum incurrit, qui lu d x k publica of­
fionis infixum. Quapropter veftra diligenter intet vtrumq;
follicita cura rerum fideliter examinet veritatemiquatenus
ficia committit.
nec religio teinetata videatur, nec feruus hac obieftionc
C
. X X X I .
f Sacrilegium faciunt, q u ilu d x k
mentitus,competentis iura domini a declinate contcnoat.
publica officia committunt.
Fnde in Toletano C o n c ilio IV. c.Si.legttur.
C a p . XXXV. 5 L>‘ “(tria Ecclefix ( qmd trigiuti
O n ftitiiit a f jiiA u m C o n c iliu m , v t lu d s i, ant h i, q u i e x
pafiihus clauditur ) niji prius data
lu d s is f u n t , o fh c ia p u b lica n u lla te n u s a p p e ta n t tq u ia
fecuritate
ugiens non
fu b h a c o c c a iio n e C h iiftiaanis
n is in iu ria—
m f_a c iu n t .Id e o q u e iu '■ o riim fu rre p tio n e ,
abfira fatur.
dices prouinciarum cum Sacerdotibus eorum fuxreptione,
fraudulenter elicitas i Mpendant, & officia publica eos
Item ex Concilio Toletano X 1 t.c.io,
agete non permitrant. Si quis autem iudicum hocpetmife— “«—mmunicatip proferatur; & is,
r it , v e lu t in fa ctile g u m e xcom m unicatio
Iffiniuit b fanftum Concilium, vt nullus audeat confuq a i fo rre p re rit, p u b lic is c s d ib a ^ d ep u tetu r.
D gientes ad Eccleiiam , vel tefidentes inde abfttahere,
f q' E l i c i t a s . j f k sfi emendatum ex C odke L u ce n fi regio; aut quodcunique nocibilitatis, vel damni ,feu ipolii ,refi.
quamuis in d i is Codicibus conciliorum , 0 G r a iia n i lega
dentibus in loco fanfto inferre; fed effe potius his ipfis,qui
r e liñ a s .
Ecclefias petunt,pet omnia licitum,in ttiginta paffus ab Ec­
4 pars. F e r i t m n e r e im e n t l a r e l ig io n is d o m in o s f u o i u r e
clefis ianuis ptogtedi in quibus ttiginta palfibus vniufcufra ld m•et,jtgam
t ,fi famuli
ad Ecclefix
iun<.«.
.,- .- . 0 .. fepta conHientes^fT^^^
^
iufque Ecclefis in toto ciicuitu reuerentia defendantur:fic
m
abfiraherentat
.-facris
Canonibus
efi
infUtutum
cjiiiLo^uAyn
tamen,vt hi, quiad eam conñigiunt in extraneis,vel longe
filo
d
Domino
Sacramento
impunitatis
3
ei
etiam
vt p rx f ih ^ ^ _
feparatis ab Ecclefia domibus nullo modo abfcedant: cfed
reddantur inmti
in hoc triginta paiTuum numeto abfque domorum extra­
nearum receptaculo progrediendi d aditum obtinebunt:
Cap. X X X 11. f Pofipr.<eJihanifecuritatem ferui
qualiter ad e requifu» natur.* vfum debitis exeant locis, &
ntur dominis,
nftituantur
dominis , qui
qm ad
, Ecclefiam
nullo teneantur euentu necefiitudinis, qui Dominicis fe
confugiunt.
defendendos commiferint clauftjis. Si quis autem hoc de­
Vnde Geiafius h Papa fcrihit Bonifacio Epifcopo.
rEtuentesc dominos famuli,fi ad Ecclefice fept.i confu cretum tentauetit violate, k Ecclefiaftics excommunica.»»i.getint,intetcelfiones debent qustere, non la!ebr.ts;n( tioni fubiaceat, & feuentatis regis feriatur fenteatia. Ipfos'
qui ad Ecclefiam confugium fecerunt, fi icxta piifhscCj|«ia--------ipfa ptsfumptio
JicP
-- tarditatis^ temeritatem augeat teni- autem
— vir
I'"■'-‘‘■nKlli?
tendi. Filius etenim nofter
fpeftabilis Petrus , queritur cotura Canonum inftituta hi,qui eos repetant, Sacramenta
feruum
in Ecclefia fanfti
Clementis diutius commo- ( reddiderint,& Sacerdos Ecclefis ipfius ab Ecclefis non abteruum fuum
tuum m
----------* ----------- A - » ;
:iiitm
rati,d cui cum deputaflet factamenuprsftari,
illum egtedi ' ftraxeiit foribm 1,.;+'.,;™
r
.~................. -nulla ratione voluiffe. Et ideo diieftus fupradiftus e homo -renda eft-mr
-deprsfenti cum eo, quem elegeris effe mittendum, citrn de
temeiiua fecunditm eieftioneia
immunitate eius factamentaptsbuerit, eum ftatim facias ad . ^ ^ ^ ¡“ "« '‘""d ' Saceidonbus irroganda,
áominum
fumn inodis
ómnibus leracare: aut
fi in
Cap. XXXVI. ^ A n te fecuritatem acceptam
W U llliU U lll I
----------------------- EV’
. hac pertinadaf forté perftiterit, poft facramentum fibi prsftitum
de atrio Etclefie fngithm non coga­
tur exire.
reddatur inuitus.
C a p . XXXm . ^ Secirntate recepta a i ratiocinia
reddenia,fugitim ab Ecclefia redire
Item e x Concilio A u re lia n e n fi I. c 3. ¿ n 5.
mem.
a p
C
Idem loanni Epifcopi Vknmnfi. g
X-or h Felicis k fili» Romam, quia fie oportuit, petuenerunt. Siquidem hunc ipfum ptimíim fe ad Barbaro­
rum bafiiicam conferentem, feque bonas caufas habcte.iaftantcra, egiedi fiib hac conditione prscipimus, vt fi aftus
fuos fideliter, k rationabiliter allegaret, nihil citca eum
prorfus afperum fieri,durúmque pateremur. Aiioqui ficontra fidem k vtilitatem Dominicam veniííc probaretur, ipfe
fibimet imputatet,atque i domini ordinationi congtns fijbiacetet. Qui fupeiueniente filio noftto , vito fpeftabiU Orthafio,fic eft ad fingula qmvque conuiftus.vt os aperire non
poífetjA veta effe,qus hiiic obticerentur,voce propria fate­
retur : ideoque tenetut cuftodis mancipatus.
jD/conílituim us obferuandura, quod Ecclefiaftici CanoInes decreuerunt,& lex Romana conftituit, vt ab Ecclefis
atiiis, vcl domo Epifcopi reos i abfttahere omnino non li­
ceat ; feffnecalteti confignare, nifi ad E;tange!ia daiis Sacramemisdemorte,&debilitate,& omni pueiiamm gene­
re fint fecuri ; ita vt ei,cui reus fuetit crimiuefuSjde fatisfaftione conueniat. Quod fi quis Sacramenta fua conuiftus
fuetit violaffe , res petiuri) non folum a communione Ec­
clefis,omnium Cleticorum,vetumetiaiE k a Catholicoriita
conuiuio fepatetur Quod fi is, ciiit;eH! eft, noluerit 2 fibi
intentione faciente componi, & ipfe tcus de Ecclefia aftus
timoiedifccfferii,,'ib Ecclefis Clericis non qastatur. ^ Seruusg etiam, qui ad Ecclefiam confugerit,pto qualibet cul­
pa, fi a domino pro admiffa culpa Sacramentum fufceperit,
CAP.XXXIV. ^ F.rifiatur in libertatem feruus, cui Chri fiatim ad feruitiuin domini fui redite cogatur; & poftquam
ftiano Íudíeiis fignaculum circumcifionis mpiefüt:
dato Sacramento Domino fuo fuetit conf)gnacus,fi aliquid
alioquin ah Ecclejia Domino fuo reddatur
pcens pto eadem tulpa,quae.xcufatut, 3 ptobatusfuerit
inuitus.
pertuliffe.pro contemptu Ecclefi*, & prsuaticatione fidei,
Idem Syracufam,
0 Confiantlno,
Laurentio
, a communione, gj conuiuio CathoUcotum extraneus ha, ,w
--.-j-........ —0 ............
.
Epi¡copts.
Epifcopis.
j beatur. Si vetb feruus pro culpa fua ab Ecclefia defeniatus
exiftit,
mancipiunfui 'Sacramenta Domini b Clericis exlgcncibiis de impunitate
I Vdas, (qui ludaica pcofeffionls
'...................
, mancipium
iutis,quod ante pauco»anttos fe affeiit corapataffe,
" , 1nunc
.,
—I I !■
a a l.a c n n n v . b l i i o p . } . c . \ 2 i . P a n . l . t . c . 7 i. c a l. o h cx le n a Diji.94MSa.Iuo p . 13.C .9 7. b al.Greg. c.Iuo g . i fi.c.6*. m .} O rig . d «J.progredkntes e .a! q u a lite r re q u ifite natunt
0 P -i.c.ii 9 .Pan.l.i.c,7 j Aal.com-memoratum.
v fu m d e b itis expleant locis', i Reban.p T n it . c . iz . B u r c h . L i.
e al.fupradlBi. f al.perukacta. g al. Fiuanenfi.
c .ip o . im />.j.c 107.g c.9. Bimh. /.5. c, 192, /uog,3•f-‘ "?•
Í5 luo 0,19.0,77al.atque ordinatione, k lu e p .ia .c .iii. P a n . l . i . e-7i- h a l f u i domin-i.
V
pei
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
De factüegiis
719
Decrcti Secunda Pars.
& Afylis. ^
c e p e rit , « ite nbtcntem » domino liceat occupati.
, ff Reos.] Sic eft en:endamm ex Or¡ginali¡l(abam,Burchardo,& lmne,cum in Gratiani Codicibus etiam manu-
' Oap. x l . \ffin e licentia Epifcopi quidquid A h í
vendiderit, m trntum deducatur.
It e m e x Concilio Agathenfi, c. í í .
2 tff Noluerit fib i.]^ » íe 3 legebam voluerit. Mutatum
tñ ex Conciíij exemplaribus étiam manufcriptis, fa nonnul­
lis ipfius Gratiani ,fa exteris codeBoñbus .- quamuis in re­ t N 3 venditionibus, quas Abbates facete ptsfumunt 1.
Ifoim a feruetur, vt quidquid fine Epifcopi licentia7
'
centiore Colonienfi editione,abfit diB k, libi.
j ff J x m k m .jS ic iñ ómnibus Gratiani,faConármum ditum fuerit,ad poteftatem Epifcopi teuocctur.ff Ma
Codicibus imprefiisifa manufcriptis. A p u d exteros colleBo­ verb Monachis donata ab Abbate non liceat nianu""‘'¿*
Iniuflum enim putamus, vt Monachis quotidianum
res eft, acciifatür.
opus facientibus, ferui eotum libertatis otio potiantur'
5.
pars. ff Occafione namqm religionis feruus dominum
1 ff Licentia.] Sic eft afcriptum in marline in ncemioC
fuum contemnere, fa eius minifterium defiituere non debet,
bus Colonienfibus editionibus; fed in antiquioribus f a r '
dicibus manufcriptis, fa apud Imnem efi,múúa. ’
Cap. XXXVII. ff Religionis occafione dominum fuum
non atsdeat feruus contemnere.
6. pars, ff Etiam f i Epifcopo confentiente Monafierii pop.
fefiio ab Abbate data fuerit, nuítus momenti erit domio
Vnde in-Gangrenfi Concilio,c.j./eg/ítíF.
nififorte in Ecclefix fabricam erigendam donatio procejferit
efuo cafu tamum ei donare licet, quantum Ecclefix parietes
lij.O I 3 quis feruum alienum occafione religionis docet concludunt,
'dominum fuum contemnere, & eius minifterium deCap. X L I. ff Nullo titulo res Monafierif valent
ftituere,ac non potius docuerit eum fuo domino bona fide,
ab eis iure fegregari.
k cum omni honorificentia deferuire, anathema fit.
Vnde Gregorius fcribit llb.q.indiB.i. epifi.} 3,,
loanni Epifcopo Scyiacmo.
C a p .X X X V Ü I. {Corripiatur durifiime, qui caufa
religknis docet feruum dominum fuum
contemnere.
hem ex Concilio MattiniPaps ,¿c< 47.
Q Vefti nobis funt prxdifti Monafterij Monachi, Abba­
tem fuum terram intra Scyllacxnum i cafttum qus in
pedes extenditur, fub prstextu fabiicands Ecclefis
fraternitati tux donationis titulo conceffiíl'e. Et ideo volu­
mus , quantum parietes pofiunt sdificatx Ecclefis circum­
dare jiuri Ecclefis vindicati. Quidquid vetb extra patietes
eiufdem Ecclefis effe poterit, ad iura Monafterij fine diffi.
cuítate aliqua leuertatur: quia nec mundanarum legum,
nec facrorum Canonum ftatuta permittunt res monaftetij
de iure eius qu&libet titule fegregari. Ea propter donatio­
nem eiufdem tcrts, qux contra rationem fafta eft,fine aliqua dilatione leftitue.
2 ff Intra Scyllacxnum.] Sic efi emendatum ex multk
Codicibus epiftotarum: d qua leBione nonnulla Gratiani
exemplaria parum difcrepant. id vulgxris eratjin Tianquillitanum caftrum.
C ap . X L I I .
PALEA.
AncY ergo fcriptoriim noftrorum. paginam omni m
c D.
\H). r l quis feruum alienum caufa religionis doceat con’ temnere dominum fuum, & recedere a feruitio eius,
duriffiméin ómnibus arguatur,
C a p . X X X IX . ff Primati Infinueturnecefiitas, qux re s,
Ecclefix dlBrahere compellit,
Jtem ex Concilio Cartbaginenfi, c c . ii,
rVllusdres Ecclefix diftiahat. Qubd fi reditus i non
aliqua nimia neceffitas cogit, hanc infinuandam eñe Primati ipfius prouincix cenfemus, vt cum ftatuto
numero Epifcopoium, vtrum faciendum fit, arbitretur.
Quod fi tanta vrget neceffitas Ecclefis , vt non poffit ante c
Jiimatem confulere,faltem vicinos z teftes conuocet Epif­
copos,curans ad Concilium leferre omnem Ecclefix neceffitatem. Quod fi non fecerit, teus Deo, & fanfto Concilio,
venditor honore amiflo 3 teneatur.
ff Hoc efi cap.1.6 Carthaginenfis v n ic i, infeni m Códice
Canonum,ilemque G rxci ,quod fumptum efi ex c.4. Concil'ij
quinti Carthaginenfis. In neutro tamen funt hxc omnino
^le^•¿3,nullus res Ecclefis dlftrahat:/cd,I’lacuit,vtrem Eeileflx neroo vendar, quemadmodum fa apud luonem.
1 ffC^gd fi reditus ] Grxce eft, m f <0^77x0 \<v¡ ss^mlhie,
frj.id f//,Qus quidem res fi reditus non habeat,
a ff Vicinos teftes.] Sic in Códice Canonum, fafere in
Grxco Canone, fa in margine recetiorum Coionienfum edi­
tionum. !n contextu autem ipfarum, fa vetufimibus editiottibus,s!c duobus Vaticanis Codicibus, fa apud luonem legiíMQfaltem poft faftura curiofitatem habeat,8c vicinis EpV«opis hqc ante indicare,& ad Conc\[mm,kc.!n Sorienfiautem «vio,cutet hoc ftatim ágete,vel vicinis„fcc.
,
Honore araiflb. ] Verba hxc funt in Concilio inferto
‘ff Códice Canonum,in Codice Sorienfi regio, fa Canone
Crrxco. Abfunt autem ah omnibus Concilij quinti Cartha¡inen¡!s,fa duobus Vaticanis exemplaribus, fa luone.
n i :habet, k
H
futuro tempore a te, ab omnibus Epifcopis firmam ftatuiiBus,illibatamque feruariivt k ius Ecclefix iuuante Dominojtantummodo fint iure contentiifc Monaftetia Ecdefiafticis conditionibus, feu angariis, fiue quibuflibet oblcquiis fxcularibus nullo modo fubiaceant: nuliis Canonicis
iuribus dcferuianttfed remotis vexationibus,diuinum opu
cum fumma deuotione perficiant.
ff H x c palea abefi 3' vetufiis exmplaribus vno excep
fa huc temere tranjlata eft : cum habetur tnjr. i »• h '
quam fit. 5 hangergo, vbi nonnulla notabuntur.
Sed notandum eft, quod aliud efi in fuos,
quorum vfus res Ecclefix conuertere (
piditatem facri Canones vbique prohibent, & “ff® .
ofiendunt: ) aliud eft, qmd ex
manx infirmitati confulimr; vt quondam^ V Anon tam
tur, qui in facro propofito manere contemnit. BS»
. ■
iure fori, quam iure poli nonnuUos fariBorm f e c t ^
mus! B e L c enim loannes E M n g e fa d m b m m n ^
bus, qmspmituerat omnia fua pro
, L ; , vt
pauperibus erogaffe, aurum , fa gemmas r
,
cunBa , qux vendiderant : f - ^ l f f t ’^‘ Z 7 tiHribusia>>‘
tur, beatus loannes non oblata reddidk,quxp J
^ ¡0 ,
erogata fuerant, fed alia recompenfamt'
'
6
34
1 }.SuP.difi. -Abhati.
a Im p .y c .it
fit.S lm c ergo.'. c?^WíWY.s. hifionx A F f i ‘ » ‘ <^‘
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
■
vd