lletres nueves - Academia de la Llingua Asturiana

LLETRES NUEVES
Estaya 6
Ayalga, añu 2007. Les movilizaciones ciudadanes y los actos reivindicativos pa llograr la oficialidá de la llingua llariega socédense día tres día énte la negativa del gobiernu ayalgués a reconocer esti drechu. Ayalga anguaño ta nun procesu de reforma del so Testu de drechos d’autogobiernu que fai casi 30 años remanó l’estáu centraliegu ensin que los ayalgueses pudieren votalu.
El 25 de Mayu del 2008 apruébase nel parllamentu ayalgués, formáu na so totalidá por partíos d’ideoloxía centraliega, el nuevu testu ensin la oficialidá de la so llingua. Nel esterior casi 50.000 persones arrodien l’edificiu, ocupando tol centru de Céltica, la capital d’Ayalga, y
glayando polos sos drechos llingüísticos. De sutrucu, una bomba españa nel interior del parllamentu matando a tolos diputaos y persones que se topaben del interior y destruyendo l’edificiu, amás de dexar feríes de muerte a un bon númberu de persones que glayaben nel esterior.
Enxamás naide se proclamó autor de tal masacre, pero amplios sectores de la sociedá centraliega apuntaron col deu al ayalguismu (movimientu de defensa de los drechos políticos y culturales d’Ayalga), produciéndose una criminalización de tolo ayalgués. Dende’l propiu ayalguismu foron munches les voces qu’aseguraben que l’atentáu fora obra de la estrema drecha sofitada polos servicios secretos del estáu pa frayar col federalismu al que se dirixía l’estáu centraliegu.
Pasaron los años y l’atentáu siguía ensin esclariar, pero cada vegada yeren mayores los odios
haza Ayalga y tolo ayalgués. La sociedá centraliega entamó a ver a la llingua llariega como un
inventu de terroristes pa llograr ser asemeyaos a les nomaes nacionalidaes históriques del estáu centraliegu que caminaben haza’l federalismu.
Mentes tanto, nel añu 2012 prodúcense eleiciones al estáu centraliegu y un nuevu partíu d’estrema drecha, Unidad Centralista, consigue la mayoría absoluta afalándose l’odiu a Ayalga como culpable de tolos males del estáu. Una de les primeres midíes que remanó’l nuevu gobiernu foi prohibir la llingua llariega y el so usu mediante la nomada Llei de desaniciu.
Escritores, profesores, músicos y una bona migaya de xente rellacionao cola llingua llarie-
93
ga ye asesinao ensin que se detenga a naide. L’asesinatu con total impunidá de dellos miembros de l’Academia de la Llingua Llariega que se nieguen a que desapaeza esta institución, fai
españar una auténtica guerra nes cais de toa Ayalga entre ayalgueses y ocupantes.
N’Ayalga, namás la xente que sabía daqué pelos güelos de la Revolución de la Seronda podía imaxinar una represión asina (esta revolución foi una auténtica guerra asocedida fai 70 años
ente ayalgueses y les fuercies del estáu centraliegu polos drechos de los trabayadores). El gobiernu autónomu foi sustituíu por un gobernador civil nomáu pol gobiernu central, abolióse’l
Testu de drechos d’autogobiernu y establecióse la censura previa pa tolos medios de comunicación asitiaos n’Ayalga.
Les movilizaciones ciudadanes enxamás foron tantes y tan de cutio. Pero cada manifestación
finaba cola intervención de la policía centraliega y decenes de muertos polos disparos al debalu d’esta; en dos años triplicóse’l númberu de fuercies del estáu nel país. Los organismos internacionales callaron, enxamás gorgutiaron pallabra, y l’odiu haza Ayalga siguió medrando.
Nel añu 2021, ante la imposibilidá de finar cola llingua llariega, crease la Lliga anti-vezu, encargada d’acabar con toa amuesa viva de la cultura ayalguesa. Esta patrulla comete les mayores
barbaridaes enxamás imaxinaes; los llariegofalantes son esterilizaos, los neños de menos de 5
años son mandaos a zones centraliegofalantes, a los cornuaseros (la cornuasa ye un instrumentu de vientu tradicional d’Ayalga) faen-yos traqueotomíes pa que nun puean facer sonar los sos
instrumentos, les muyeres son violaes, los campos semaos son rociaos de plagues, la xente entama a desapaecer...
Les zones rurales son les más castigaes, produciéndose grandes matances y llogrando acabar con casi tola xente que vive lloñe de Ciudá Ayalga, una gran urbe gris ya industrial de casi un millón d’habitantes, vixilaos pola lliga antivezu, qu’ocupa tola zona central y ta enllena
de grandes superficies d’abastecimientu que tienen el monopoliu del mercáu. N’Ayalga prohibióse’l mercáu tradicional y la venta de productos non controlaos pol estáu, llogrando’l desaniciu de la práutica de l’agricultura y ganadería en tol país. Esta macrourbe foi llograda en gran
midida pola especulación urbanística y la colonización de xente d’otres tierres, que recibíen
una gran compensación económica y unos privilexos por repoblar el territoriu ayalgués.
La represión a la que ye sometida Ayalga tien el so puntu cimeru cuando nel añu 2033 Europa conviértese nuna xunión de pueblos federaos y Ayalga pierde’l so nome y ye rebautizada
per orde del presidente de la Confederación Europea como Estaya 6.
A partir d’agora a Ayalga y los ayalgueses, qu’enxamás tornarán a ser nomaos asina, solo-yos
queda vivir el presente que-yos remanen y escaecer qu’hebo un tiempu nel que tuvieron un pasáu y una llingua na que cuntar les hestories del pasáu a los ayalgueses del presente.
DAMiáN BARREiRo
94
iV
V
Desgarru de Dioses llonxanos
que tapa desesperos azules
de cueves yá vacíes.
Desesperos azules non,
negros cigüa.
Signu nidiu de muerte.
La tristura trai más tristura.
La tristura trai formigues,
negres o azules,
que cayen
pelos güeyos
que broten de tos manes
güei tan blanques.
El pásau nun torna
entiérrase col to futuru.
Tastu de tierra seco
ya podrizo.
ochobre de Dioses llonxanos
o muertos.
La muga trai
a engarradielles
blimes coles qu’azotar
les dubies impreses
nun papel d’un diariu
pel que s’escapen
restos de pataques
ya deseos non pensaos
o suaños non suañaos,
que ye lo mesmo.
Como un deliriu
lligáu siempre,
pallabra prohibida,
al to colchón
ya to cintura d’espluma,
que tapa esta selmana
d’enfermedá señardosa.
Esta enfermedá de
dientro pa fuera.
Enxamás,
pallabra tamién prohibida,
dicíes,
col to cuerpo semidesnudu
ya sólo cubiertu
por una capa de ñeve azul
qu’amenaza desaniciu.
Qu’amenaza llevate
pente metanes
un encantexamientu
o a un suañu
que nun tuvi
valor a suañar.
Muga.
JUAN CARLoS CRESPoS LANChAS
95