POLÍTICAS EDUCATIVAS

Tusleb’ k’anjel reheb’ aj ralch’och’ re li kawresinb’il k’anjel re xchab’ilobresinkil li txolok ut xtiqb’al ru
li xkab’k’ojaril li tzolok.
K’anjel
Xb’aanunkil
Chan ru
tb’aanumanq
1. Xraqalil: Chixjunil li xb’een ut xkab’ hiil tzolok ut chi chaab’il ru.
1.A Xtenq’ankil xyub’al ru li xtusb’il k’anjel re li xseeb’ankil tzolok.
Xkawresinkil li k’ajel Xkawresinkil rix li xcha’alil
Xyoob’ankil,x
chi ris li k’utuk ut
tzolok sa’ ka’paay aatin reheb’ li puktasinkil ut
tzolok sa’ ka’paay ru
tzolom wankeb’ sa’ xb’een, xkab’ xje’k’inkil li
aatinob’aal ut jalajanq ut rox na’aj , re li xb’een hiil na’aj jalanjalanq chi
chi nawom chi ru li
taak’emaanq raajelil ru li
k’a’aq re ru
xb’een ut xksb’ hill li k’a’uxlak , aatinak, Tz’iib’ak ut
taak’anjelaq
tzolok sa’ li tusleb’
ilor ru hu sa’eb’ li aatinob’aleb’
sa’
k’anjel xseeb’ankil li
Mayab’ jo’ xb’een maraj xkab’
xkawresinkileb
tzolok.
aatinob’aal sa’ xje’k’inkil li
’ laj tzolonel
jalanjalanq chi k’a’aq re ru
taak’anjelaq sa’ xkawresinkileb’
Xkawresinkile
laj tzolonel
b’ aj tzolonel
Aj
b’anuhomre
Sa’ li xtusb’al ru li
k’anjel xseeb’ankil ru
tzolok t-uxmaanq li
k’utuk sa’ ka’paay ru
aatinob’aal ut
jalanjalanq chi
b’aanuhem sa’ 200
chi tzoleb’aal: b’ar
wi’ te’tz’aqoonq
16,200 chi tzolom aj
ralch’och’eb’ sa’
xtiikalil li k’utuk ut
tzolok sa’ ka’paay ru
aatinob’aal ut ut k’iila
b’aanuhem re li
tusleb’ k’anjel
Xseeb’ankil ru tzolok.
Xxaqab’ankil chan ru te’uxmaq
xsik’b’al ruheb laj tzolonel te’
k’eemaq xk’anjel sa’eb’ li
tzoleb’aal te’ k’utuq sa’ ka’paay
ru aatinob’aal ut jalanjalanq chi
b’aanuhem.
Xk’eeb’al xk’anjeleb’ aj
tzoloneleb’ wankeb’ xtzolb’al sa’
ka’paay ru chi aatinob’aal ut
jalanjalaq chi b’aanuhem re
te’k’utuq sa’ ka’paay ru
aatinob’aal ut jalanjalaanq chi
b’aanuhem sa’eb’ li tzoleb’aal
wankeb’ sa’ li tusleb’ k’anjel
Xseeb’ankil ru tzolok .
Xkawresinkileb’ aj k’utunel sa’
kapaay ru chi aatinob’aal ut
jalanjalanq chi b’aanuhem sa’ li
k’anjel re xseeb’ankil tzolok.
Xpuktasinkil ut xje’k’inkil li
jalanjalanq chi tasal hu re
xkawresinkileb’ laj tzoonel sa’
ka’paay ru chi aatinob’aal ut k’ila
b’anuhem, re aj wi’ k’anjelak chi
jo’ka’an sa’eb’ li xtzolb’aleb’
Hab’
V-M re
IBE/DIGEBI
20102012
V-M re
IBE/DIGEBI
20102012
Xkawresinkil
Ut xsik’b’al
xyaalal jo’
chan ru ak
xaqab’anbil
xb’aanunkil.
Xk’eeb’al
xk’anjel aj
tzoloneleb’
V-M re
EBI/DIGEBI
,
Aj Jolominel
seeb’anb’il
tzolok
Xjolomil
Tzolok re li
junjunq chi
tenamit.
(Departamen
tal )
2009
Xkawresinkile
b’ aj tzolonel
MINEDUC
DIGEBI
1
Xyoob’ankill li
jalanjalaan chi
tasal hu re
xkawresinkileb
’ aj
tzoloneleb’.
V-M re
EBI/DIGEBI
,
Aj
jolimeneleb’
re li tusleb’
2009
2009
K’anjel
Xb’aanunkil
Chan ru
tb’aanumanq
wankeb’ sa’ li tusleb’ k’anjel
xseeb’ankil ru tzolok.
Xk’uub’ankil ut xje’k’inkil li
jalanjalaanq chi xhuil tzolok sa’
ka’paay ru tzolok ut k’ila
B’aanuhem re aj wi’ k’anjelak chi
jo’ka’an sa’eb’ li xtzolb’aleb’
yook chi k’anjelak rik’in li
xseeb’ankil ru tzolok.
Xk’uub’ankil,
xje’kinkil ut
roksinkil li
jalanjalaan chi
tasal hu re
txolok ut
kawresiink
tzolonel.
Aj
b’anuhomre
k’anjel
xseeb’ankil
ru tzolok .
(Unidad de
Primaria
Acelerada)
V-M re
EBI/DIGEBI
, Aj
jolimeneleb’
re li tusleb’
k’anjel
xseeb’ankil
ru tzolok .
(Unidad de
Primaria)
MINEDUC,
DIGEBI
Hab’
20102012
Xk’eeb’al jalanjalaanq chi
Jalanjalaanq
2010
tz’iib’anb’il k’anjeleb’aal choq
chi tasal hu
reheb’ li tzoloeb’aal te k’anjelaq
b’ar wi’
sa’ ka’paay ru chi aatinob’aal ut
te’tawmaanq
k’iila b’aanuhem, joka’an ajwi’
na’leb’ chi rix
choq reheb’ li tzoleb’aal te’k’utuq k’ila
sa’ jun aatinob’aal (sa’kaxlan
b’aanuhem ut
aatin) te’k’eemanq aj wi’ li
k’utuk sa’
xk’ajelob’aaleb’ chi rix li k’ila
ka’paay ru
b’aanuhem.
aatinob’aal
1B. Tenq’ tk’anjelaq re xkawresinkileb’ aj tzoloneleb’
Xkawresinkileb’
Li Xyijachil xk’ihal las
Kawresiink aj
DIGECADE/ 2010
chixjunileb’ laj
tzoloneleb’ nake’kanjelak sa’
tzolonel
Xnimqal ru
k’utunel yooqeb’ chi
ka’paay ru aatinob’aal yookeb’ chi yookeb’ chi
tzoleb’al
k’anjelak sa’ hoonal
k’anjelak, te’xk’ul li
k’anjelak.
a’an.
xkawresinkikl chi ru li xhooanalil
(Universidad
(Profesionalización
x’k’anjel, sa’ xraqik li kawresiink
es )
Docente)
a’in laj tzolonel te’ xk’ul rib’ jo’aj
tzoloneleb’ sa’ ka’paay ru
aatinob’aal ut k’ila b’anuhem.
2. Xraqalil: Xkawresinkil ut xtiqb’al ru rilb’al ut x’aajelil ru xk’anjelankil xkab’ k’ojaril li
tzolok sa’ junlaju toj sa oxlaju na’aj.
2.B Xkawresinkil ut xtiqb’al ru rilb’al ut xk’anjelankil xk’ojaril li tzolok sa’ junlaju toj sa oxlaju
na’aj
K’anjel
Xb’aanunkil
Xtiqb’al ru rilb’al ut
x’aajelil ru
xk’anjelankil li
xk’ojaril li tzolok sa’
junlaju toj sa oxlaju
na’aj sa’eb’ li
k’aleb’aal.
Sa’eb’ li na’ajej b’ar wi’ yook chi
uxl li xk’ojaril li tzolok sa’ junlaju
toj sa’ oxlaju na’aj, tento
xk’iiresinkil xk’ihal las
tzoloneleb’. Na’eb’enimaank
ajwi’ naq yiijach xk’ihal li na’ajej
yoob’anb’il choq reheb’ laj
tzoloneleb’ te’okenq laj ralch’och.
Ajel ru naq taachab’ilob`resimanq
li tzoleb’aaleb’ b’ar wi’
nake’tzolok li ko’k’al wankeb’
b’ayaq sa’ li majelal , sa’eb’ li
na’ajej b’ar wi’ ak nawno chik,
na’ajmaak ajwi’ naq aj
ralch’och’aqeb’ las tzolonel.
Xyoob’ankil ut xk’uub’ankil li
jalanjalaanq chi k’anjeleb’aal. Jo’
qayehaq Tz’ilb’il na’leb’,
xxaqab’anb’il na’leb’ ut
b’aanunb’il k’anjel jo’ aj wi’ li
xjek’inkileb’.
Chan ru
tb’aanumanq
K’anjeleb’aal
ut aj
kawresinel
choq re
xtiqb’al ru
xk’ojaril li
tzolok sa’
junlaju toj sa’
oxlaju na’aj
sa’eb’ li na’jej
ak nawno.
Aj
b’anuhomre
Xjolomil
tzolok
(Mineduc)
Hab’
20092012
Xk’utb’al ut xtzolb’al
Xb’aanunkil ut Ani
2010li xcha’al li k’ila
xje’k’inkil li
t’jolomiinq,
2012
b’anuhem natawman
jalanjalanq chi V-M of Aj
sa’ li xtusb’al ru
k’anjeleb’aal.
Jolominel re
tzolok chi rix
chab’ilobresi
xcha’alil tzolok sa’
kil li tzolok
ka’ paay ru
(Depto. De
aatinob’aal( CNB) sa’
Calidad)
chixjunil li junjuunq
V-M de
chi tzolok na’uxmaak
EBI/DIGEBI
sa’xk’ojaril li tzolo
,
sa’ junlaju na’aj toj
DIGECADE
sa’ oxlaju na’aj
Xkawresinkileb’ laj tzoloneleb’
Xkawresinkil
DIGEBI
2010jo’eb’ li wankeb’
chi rix li roksinkil li xcha’al li
aj tzolonel
2012
rik’in li chaqrab’, laj
k’ila b’anuhem natawman sa’ li
Telesecundaria ut li
xtusb’al ru tzolok re li tenamit(
nake’yeeman re
CNB)
Alternancia/NUFED
2C. Tenq’ choq reheb’ li tzolom nake’tawmank b’ayaq sa`li majelal
Tenq’ choq reheb’ li
Tenq’ choqreheb’ tzolom aj
Tenq’
2010tzolom re te’ ruhaanq ralch’och’ nake’tzolok sa’
2012
chi tzolok
xk’ojaril li tzolok junlaju toj
oxlaju na’aj, nake’tawmank sa’ li
na’ajej b’ar wi` yook chi uxl li
k’anjel a’in. Ajel ru naq li
xyijachil xk’ihal li tzolom
nake’tawman sa’ li k’anjel a’in aj
ralch’och’aqeb’.
3. Xraqalil: Xjolominkil ru li tusleb’ k’anjel chi rix li tzolok sa’ xtenq’ankil li xchab’ilob’resinkil
li tzolok.
3A. Xtiikilal ut xkawilal xjolomankil tzolok sa’ xtenq’ankil li xchaab’ilob’resinkil li tzolok.
K’anjel
Xb’aanunkil
Chan ru
tb’aanumanq
Tzolok
kawresinkib’,
k’aaq re ru ,
esilal sa’eb’ li
puktesib’aal
aatin sa’eb’ li
raatinob’aaleb’
aj ralch’och’.
Aj
b’anuhomre
V-M re
IBE/DIGEBI
,
Aj b’een ut aj
kab’
jolomineleb’
tzolok sa’eb’
li tenamit
Hab’
Xkawresinkil ut tzolob’aleb’ li
2010wankeb’ sa’eb’ li ch’uut reheb’ li
2012
na’b’ej yuwab’ej nake’jolomiink
sa’ li tzoleb’aal (Consejos
Escolares), xk’eeb’aleb’ ajwi’ sa’
ajl laj k’amolb’eheb’ sa’ li
k’aleb’aal, na’b’ej yuwab’ej re
te’tz’aqoonq sa’ li xtusub’ankil ru
li xsachb’al xtuminal li tzolok ut
xtz’ilb’al rix se’ komonil eb’ li
Aj b’een ut aj
tenq’ nakek’ulman sa’eb’ li
kab’
tzoleb’aal.
jolomineleb’
A’in tento tk’eemanq sa’ ajl li 200
ilol tzolok ut
chi tzoleb’aal nake’k’utuk sa’
aj ka’ paay ru
ka’paay ru chi aatinob’aal ut k’iila
aatinob’aal ut
b’anuhem, chi sa’ li xxaqab’ankil
k’iila
ru li k’anjel re li xseeb’anb’il
b’aanuhem.
tzolok.
K’ila tenq’ choq
Tenq’ rik’in tumin cho’q re li
DIGEPSA
2010reheb’ li tzoleb’aal
xk’ojaril li tzolok sa’ junlaju toj sa
2012
oxlaju na’aj, ilb’il b’ayaq chi us
eb’ laj tzolonel rik’in kaxmu
(Telesecindaria, NUFED) ut
reheb’ li tzoleb’aal seeb’anb’il
tzolok: 2851 chi tzoleb’aal b’arwi
ajel ru naq yijach li xk’ihal li
tzolom aj ralch’och’eb’.
3B.Xkawresinkil li xjolominal tzolok (MINEDUC) sa’eb’ li k’anjel xk’uub’ankil li tusleb’aal
k’anjel, jolomiink taqlaank ut rilb’al chi chaab’il sa’ li xb’aanunkil li jolomiik taqlaank ut li chan
ru xje’k’inkil chi saq ru li xtuminal li tzolok.
Xchaab’ilob’resinkil
Jo’ ajwi’ chi rix li k’a’uxl “Xb’een X’oksimaank li DIPLAN
2010ru li tusleb’aal
aatinob’aal ut xjuntaq’eetilal
ajlaank ut
ut
2012
k’anjel, rilb’al ut
xloq’al li ixq ut Inc.” Chi rix li
tz’ilok
DIGEBI
yalb’a’ix chi rix li
tz’ilok rix komonil xb’aanumaank k’a’uxleb’ a’an
k’utuk sa’ ka’ paay ru rik’ineb’ aj tzolonel xk’ojaril li
aatinob’aal
tzolok , b’ar wi xpatz’man chi rix
li xpatz’omeb’ ut xk’ulub’eb’ aj
ralch’och’
Rilb’al chi chaab’il li xnimal
Xyoob’ankil
DIPLAN
2010rutusleb’ k’anjel chi rix li rajlankil chan ru
ut
2012
chi tustu ru li jalanjalaanq chi
taa’ajmaq
DIGEBI
tzoleb’aal nake’tawman chi k’utuk maraj
sa’ ka’paay ru aatinob’aal ( b’ar
taab’ismaanq
wi’ taak’utuq ma chixjunil li
sa’ xraqik.
tzoleb’aal a’an nak’utuk sa’
ka’paay ru aatinob’aal maraj yal
Xkawresinkil ru li
k’anjel chi rix chan ru
tq’axtesimanq li tenq
sa’eb’ li tzoleb’aal jo’
ajwi’ xwaklesiinkil
xch’ool li k’aleb’aal
re te’tz’aqoonq sa’ li
tzoleb’aal.
K’anjel
Xb’aanunkil
kiib’ oxib’ ajwi’ yook chi k’utuk
chi jo’ we’)
Roksinkil jun li k’anjeleb’aal re
b’isok tb’aanumaaq chi rix li
xk’eeb’al xmetz’ew li k’utuk sa’
ka’paay ru aatinob’aal sa’eb’ li
tzoleb’aal wanqeb’ sa’ ajl
te’ajmaaq resil.
(Business Objects) jo’ ajwi’
xkawresinkileb’ eb’ li
nake’k’anjelak sa’ li DIGEBI
Chi rix chan ru xtawb’al chi
chab’il li tz’ilb’il esil ut li xtusb’al
ru li k’anjel chi rix chan ru
roksinkil li k’anjeleb’aal re b’isok
a’in.
Hab’
Chan ru
tb’aanumanq
Aj
b’anuhomre
Xb’aanunkil ut
kawresiink chi
rix li
k’anjeleb’aal
re b’isok
tb’aanumaaq.
DIGEBI
ut
DIPLAN
2010
Xkawresinkileb’ aj
jolomineleb’ tzolok
re li junjuunq chi teep
reheb’ li junjuunq chi
tenamit.
Xk’eeb’al xch’ool li k’utuk sa’
ka’paay ru aatinob’aal ut
xawresiinkileb’ li nake’k’anjelak
sa’ xjolominkil ut aj taqlanel
tzolok nake’tawman sa’ junesal li
yooqeb’ xtenq’annkil li 600 chi
tzoleb’aal nake’k’utuk sa’
Ka’paay ru aatinob’aal
Kawresiink ut
wotzok na’leb’
V-M re
IBE/DIGEBI
20102012
Xkawresinkil rix li
yalb’a’ix chi rix li
tzolok.
Roksinkil li reetalil esil chi rix li
“roksinkil li xb’een aatinob’aal ut
li xlo’al xk’ulub’ li ixq ut wiinq)
Ut xxaqab’ankil li yalb’a’ix chirix
li nake’tzolok sa xk’ojaril li
tzolok.
Xb’aanunkil ut
roksinkil li
k’anjeleb’aal
re b’isok
tb’aanumaaq.
Aj
b’aanuhomre
:
DIGEDUCA
Chan ru
tb’aanumaaq
DIGEBI
20102012
Li xtuminal t’oksimaanq chi rix li xtusb’al k’anjel chi rix li tenamiteb’ aj ralch’och’ ak wan sa’ ajl chi sa’ li
xtuminal li kawresinb’il k’anjel ut li xraqalil li IPP a’ineb’ xcha’al chixjunil li nimla kawresinb’il k’anjel.