Pobo de Lalín (que gañas tiña de dicir isto). Pobo de Lalín, porco de

Pobo de Lalín (que gañas tiña de dicir isto). Pobo de Lalín, porco de Lalín. Autoridades, amigos
todos.
O día en que o alcalde reuniuse comigo pasou algo chamativo. Telefoneume cando eu estaba en
Madrid, e díxome: “Temos que falar”.
Telita.
“Bueno, pois xa cando estea en Pontevedra buscamos un oco...”.
“Non, estou en Madrid para falar contigo. Temos que vernos”.
-Joder. Está embarazado.
Eu daquela non lembraba que as cousas do cocido esixen unha liturxia. Un saber estar. Miroume cos
ollos quedos e preguntoume se quería ser o pregoeiro. Ojalá alguien me mire alguna vez así, ojalá
me mire alguna vez así un fiscal.
A min entón agolpáronseme as bágoas. Falo de verdade, falo co corazón. Aquí pasei os tres
primeiros anos, aquí vin a neve por primeira vez, aquí teño unha pobrísima, vaguísima lembranza,
case unha lembranza de placenta. Unha fonda viaxe ao interior de min mesmo, dos meus pais, da
nosa familia, dos primeiros amigos. E mireille a punto de chorar, apretando moito o puño, e
díxenlle:
-Alcalde, pero eso es un pastón.
Aí el falou do discurso da austeridade, do almorzo solidario, dunha nova concepción revolucionaria
da Feira do Cocido, da festa de todos, acabáronse os grandes dispendios, van a ser porcos normais,
da xente. Eu volvía a estar a punto de chorar, e pregunteille:
-Dime que no aboliste la capa.
A capa, efectivamente, tamén quedou fora. A primeira vez que eu estiven aquí na Festa do Cocido, a
primeira vez da que gardo memoria, fixenme a promesa de que comería porco con capa. Coa capa
eu, non o porco. Non hai capa. Bueno.
Ao principio pensei: que mala sorte. Porque eu crecín nunha familia humilde, e eu miraba a eses
pregoeiros, a eses comendadores, e dicía: se algún día fose como eles, se algún día chego. E cando
por fin son como eles, se me di: no, no, como la gente normal. ¡Pero eu xa fun normal! ¡Agora
quero ser un tipo extraordinario! ¡Agora quero que un rapaciño me mire: joder, tío, Manuel Jabois!
¡Como eu dicía cando era mozo: joder, tío, Alberto Ruiz Gallardón! Que chegou nun coche oficial.
E a min trouxeronme os meus pais. Quixen sair onte en Lalín e non me deixaron por si me liaba.
Viñeron seis amigos de Madrid a aínda non se meteron na cama esperando por min.
Eu viña para aquí agora e escotei a un chaval: “Papá, aí vai o pregoeiro”. E o pai díxolle: “Es como
tú y como yo. Este es el cocido de la gente normal”. Pois sube ti, home.
Ao alcalde dixenlle que si e aquí estou. Moi orgulloso, tamén é de dicir a verdade. E por acabar de
ser sinceiro, cando Rafa contoume os seus plans, cando me falou dunha festa diferente, dixenlle que
estaba moi de acordo, que había que preparalo ben e que o ideal fose empezar o ano que ven, que é
impar.
Á xente cando lle dis: Isto mellor mañá, que é día par, ou o ano que ven, que é impar, nunca
pregunta. Ah, pues sí, pues sí, es mejor tenerlo así. Que es par. Débense de sentir golfistas.
Dixenlle que si. Ou chego tarde ás festas, como a esta, ou chego pronto, como á festa de Caixanova.
Estaba agora lendo as reseñas do pregoeiro e dicíase que fun premio de xornalismo Julio Camba. Eu
era un rapaz. Estranoume, porque se lle da a tipos de prestixio. Pero na entrega do premio, cando eu
estaba no escenario escoitando a Julio Fernández Gayoso
A min confirmoume na fe católica Antonio María Rouco Varela e uns anos despois entregoume un
cheque Julio Fernández Gayoso; de cada casa lo mejor. Siempre con los mejores compañías. Estaría
pensando neles a miña nai cando me dicía: mira a ver con quen te xuntas. Miña nai dicía: y si tus
amigos se tiran por un barranco, ¿tú qué haces? Si mis amigos se tiran por un barranco es que abajo
hay un after)
Despois de que Gayoso, Gayoso o bueno, o da caixa, entregoume o cheque, dixo que aquel ano a
calidade dos traballos fora só “aceptable”, e anunciou que o vindeiro ano, para que a xente se
animase, o premio sería o doble de diñeiro. Que vas dicir. Eu xa tiña o cheque na man: vin cos meus
propios ollos como se devaluaba, como se desplomaba la Bolsa. Agora penso que menudo poderío
tiña entón Caixanova. Debían de ir a tope xa coas preferentes.
Bueno, imos co pregón. Que estes señores terán cousas que facer.
A festa do Cocido foi a primeira festa da miña vida. Nacín en Sanxenxo, pero o meu pai vivía aquí.
Traballaba no Banco de Galicia, onde fixo amizade con Paco Boo e Teresa Solla, aos que lle fago o
meu máis reverencial e agradecido saúdo; a eles, e ás súas fillas, Silvia e Sonia, e mais a Hugo, e ao
enano da casa.
Neste pobo pasaron as primeiras cousas da miña vida: todas as primeiras cousas da miña vida. E de
xeito moi poético, porque non me lembro de ningunha. Lalín é unha sospeita, un rumor, un
imaxinario da miña vida. Para alguén que escribe
Só dunha: do meu parque, o parque de neno que tiña na casa, e dun día que me asomei polo oco das
escaleiras. Quizáis tamén lembre o frío, quizáis tamén lembre a neve. Q quizás tamén o cocido, non
o sei. Podería ser un pouco mintireiro e dicir que me acompaña desde entón, pero o primeiro
recendo que lembro claramente do cocido non foi en Lalín senón en Sanxenxo, na casa familiar.
Como en todas, o cocido era a excusa para reunirnos o domingo. Diante do cocido eu empecei a
facerme a persoa que son, tanto nos xornais como na vida: comía o que os demáis non querían. A
mín gústame a orella, a mín gústame o pezuña, a mín gústame o morro. Sempre pensei que o rico do
cocido, como o rico da vida, e o diferente, co que non se repara tanto. Polo tanto comer o cocido
tamén é unha maneira de escribir a noticia: facelo coa espalda. Veño de ler esta mesma mañá un
marabilloso texto do arxentino Juan Forn. “Nabokov decía que no se lee con la cabeza y tampoco se
lee con el corazón: se lee con la espalda, más precisamente con ese lugar entre los omóplatos donde
alguna vez tuvimos alas. La mejor música es así: entra por la espalda. Apenas empieza, termina”.
Aquel cocido familiar tiña unha ventaxe: a diferenza das noiteboas, onde a miña avoa dicía que
aquela era a última para ela, os domingos de cocido tiña a boca demasiado chea para reparar na
morte. Excuso dicir que dos meus catro avós é a única que sigue viva. O filósofo Emil Cioran pasou
a vida falando das bondades do suicido, recomendábao a todo mundo, e chegou aos 91 anos. Hai
xente que desexa con moitas gañas aquelo que nunca vai suceder.
Volvimos a Lalín cada ano. Para un rapaz de pobo, Lalín era o estranxeiro. Durante moitos anos foi
a única viaxe fora de Pontevedra que eu fixen na miña vida.
A estrada vella axudaba a pensar que saíamos de Sanxenxo para meternos en Dubrovnik. O Seat
Mirafiori do meu pai paraba cada 900 kilómetros para que eu vomitase. Na infancia un pensa que o
seu barrio é o mundo: que o rico do barrio é o rico do mundo, o pobre, o pobre do mundo, e os
amigos, os mellores do mundo. Cando un crece comproba que só o último é verdade: o resto xa ten
unha perspectiva distinta.
E nese mundo meu Lalín empezou a ser una sorte de viaxe especial no que tiñamos como excusa o
cocido. O cocido de Lalín xa era para entón algo máis que unha comida. As comidas, cando teñen
vocación universal, adquiren unha categoría distinta co paso do tempo: pasan a ser excusas. O
cocido é a grandes excusa, que era moito máis cunha comida. O cocido é a excusa para poñer o
domingo no día da semana que nos da a gana, o cocido é a excusa para xuntarnos contra o frío, para
namorarnos, para falarlle ao porco ao oído. Murmurarlle palabras de amor antes de mordisquearlle a
orella e comerlle os morros.
Na casa sempre tivemos porco. Na casa tiñamos aldea, O Seixal, e criabase o porco para o día da
matanza. Logo o porco gardábase e iamos comendo del todo o ano: era un porco moi grande.
Tiñamos na casa o cubo da comida do porco, onde se tiraban as sobras, os restos da comida. Un día
chegou o meu primo con percebes, algo case nunca visto. E ante a nosa desconfianza, preferimos o
cocido; el empezou a comer os percebes como se fosen pipas, un quilo entre peito e espalda. E dixo
unha frase marabillosa: “Do porco aprovéitase todo: ata os percebes”.
Eran os anos nos que a familia llevaba a pote no maleteiro todos os domingos camiño de Sanxenxo
a Pontevedra, onde tirabamos co caldo unha semana enteira. Eran os anos nos que cando había
caravana o recendo do cocido do maleteiro chegaba a todo o coche, incluso aos controis policiais,
que unha vez amenazounos con requisarnos a comida. Nun deses domingos o Madrid perdeu a Liga
en Tenerife. 0-2 gañaba. 1-2. 2-2. Con cada gol o meu pai baixaba o volume da radio, como se ao
deixar de escoitalos non se producisen. Pero para entón todo o coche cheira a cocido. Para entón xa
estaba eu mesmo meténdome no pote para que comesen de min en Canarias, unha hora menos e con
plátanos en lugar de porcos.
Lembro a conmoción que provocou na aldea a matanza civilizada do porco, cunha pistola de matar
al cerdo. Aquelo para a xeración do meu avó era toda unha novidade. Eu busquei remedio en
internet, non fose quedar a aldea sen referentes, e atopei a solución en Lalín, atopei a solución en
Vilatuxe. Trouxero ao porco morto da casa, cos veciños rodeandoo, e cando un meteulle o coitelo o
porco empezou a berrar, empezou a berrar, empezou a berrar. Susto de morte. No estaba muerto
estaba de parranda. Que pasara? Que un rapaz dentro do hórreo, agachado, deulle ao play cos berros
gravados e así puideron facer a matanza más real. Fixen un artigo daquelo: chamouse a matanza do
cedé.
Querido alcalde, queridos veciños. Non sei se son eu ou se é o cedé agachado por aí atrás. Para mín
isto significa máis do que podo dicir con palabras, por iso o humor ou a desesperación. Hai uns días
un amigo do Diario de Pontevedra, Ramon Rozas, mandoume un vello artigo no que eu lembraba a
relación con Lalín e o cocido. Teño a impresión desde hai tempo que o que se vai colocando na
bandexa non é porco senón partes de nós mesmo, feitas de nostalxia e beleza.
Nunca nada es lo mismo, pero siempre se vuelve. Se é de Lalín é bo. Cando un volve a casa non
volve marchar nunca.
Lalinenses, a darlle ao cocido, a darlle ao viño, y al loro.
Moitas grazas.