As mulleres no mercado laboral galego _corrixido

sindicato nacional
de ccoo de galicia
DOCUMENTOS
A REALIDADE DAS MULLERES
EN GALICIA: O EMPREGO, O SALARIO
E A PENSIÓN
gabinete económico do s. n. de cc oo de galicia
n.º 146 / marzo de 2012
gabinete técnico económico
1
documento 146
© Documento do Gabinete Económico do S. N. de CC OO de Galicia
N.º 146 / Marzo de 2012
2
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
ÍNDICE
1. As mulleres no mercado laboral galego................................................................5
1.1. Evolución da actividade ...............................................................................5
1.2. Evolución do emprego .................................................................................7
1.3. Evolución do paro ......................................................................................16
2. Salarios ...............................................................................................................21
3. A protección social das mulleres galegas...........................................................25
3.1. Prestacións por desemprego.....................................................................25
3.2. Pensións ....................................................................................................26
4. Conclusións ........................................................................................................32
gabinete técnico económico
3
sindicato nacional
de ccoo de galicia
1. AS MULLERES NO MERCADO
MERCADO LABORAL GALEGO
Neste apartado analizamos a situación das mulleres no mercado laboral
baseándonos nas súas variables básicas: a actividade, o emprego e as
súas características e o desemprego.
Utilizamos os datos da enquisa de poboación activa (EPA) e iniciamos a
análise no ano 2005 para compararmos a fase expansiva da economía e do
emprego coa etapa de crise económica.
1.1.
1.1. EVOLUCIÓN DA ACTIVIDADE
ACTIVIDADE
En primeiro lugar analizamos a poboación activa, que é «o conxunto de
persoas que, nun período de referencia dado, subministran man de obra
para a produción de bens e servizos económicos ou que están dispoñibles
e fan xestións para incorporarse á produción. Comprende a todas as persoas de 16 ou máis anos que durante a semana de referencia cumpren as
condicións para a súa inclusión entre as persoas ocupadas ou paradas».
Cadro n.º 1. POBOACIÓN ACTIVA SEGUNDO O SEXO
MULLERES
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
548.200
567.900
572.500
588.400
604.800
597.300
611.400
HOMES
706.600
704.200
719.500
726.400
712.500
703.600
699.800
TOTAL
1.254.800
1.272.100
1.292.000
1.314.800
1.317.400
1.300.900
1.311.200
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
A poboación activa galega aumenta en 56.400 persoas entre os anos 2005
e 2011, cunha distribución desigual entre mulleres e homes. Nese período
incorpóranse ao mercado laboral 63.200 mulleres e, pola contra, o número
de homes activos baixa en 6.800.
gabinete técnico económico
5
No último ano, a poboación activa feminina medra nun 2,4 % ata situar en
611.400 o número de mulleres activas, a cifra máis elevada dende que
existen estatísticas. Pola contra, a poboación activa masculina descende
nun 0,5 %, o que implica un volume de 699.800 activos.
O peso da poboación activa feminina no total aumenta ao pé de tres puntos
porcentuais nos últimos seis anos: as mulleres eran o 43,7 % da poboación
activa galega en 2005 e en 2011 son o 46,6 %, porcentaxe que se sitúa por
baixo do seu peso no conxunto da poboación e, tamén, do peso no total de
persoas en idade legal de traballar.
A seguir analizamos a evolución da poboación activa feminina con outro
indicador, a taxa de actividade (que é o cociente entre a poboación activa e
a poboación en idade legal de traballar). Os datos recóllense no cadro 2.
Cadro n.º 2. TAXA DE ACTIVIDADE SEGUNDO O SEXO
MULLERES
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
44,3 %
45,8 %
46,0 %
47,2 %
48,5 %
48,0 %
49,2 %
HOMES
62,6 %
62,2 %
63,3 %
63,7 %
62,5 %
61,8 %
61,7 %
TOTAL
53,0 %
53,6 %
54,3 %
55,1 %
55,2%
54,6 %
55,2 %
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
A taxa de actividade masculina é superior á feminina. Non obstante, o diferencial entre unha e outra reduciuse en 5,8 puntos nos últimos seis anos:
en 2005 a diferenza situábase nos 18,3 puntos e no ano 2011 era de 12,5
puntos.
Entre os anos 2005 e 2011, a taxa de actividade feminina aumentou en 4,9
puntos ata alcanzar o 49,2 %, mentres que a masculina retrocedeu en 0,9
puntos e sitúase no 61,7 %. No cuarto trimestre de 2011 acadouse a taxa
de actividade feminina máis elevada, 49,7 %.
Por último, completamos a análise da poboación activa feminina coa evolución das taxas de actividade feminina en función da idade.
6
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
Cadro n.º 3. TAXA DE ACTIVIDADE FEMININA SEGUNDO A IDADE
16 A 19
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
16,3 %
12,8 %
15,3 %
15,2 %
12,2 %
14,9 %
12,6 %
20 A 24
58,6 %
55,2 %
50,0 %
53,2 %
57,1 %
50,6 %
48,7 %
25 A 54
70,4 %
74,2 %
75,7 %
76,7 %
78,1 %
77,9 %
80,2%
55 E MÁIS
13,3 %
13,3 %
12,5 %
13,6 %
15,1 %
14,9 %
16,1 %
TOTAL
44,3 %
45,8 %
46,0 %
47,2 %
48,5 %
48,0 %
49,2 %
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
Do cadro 3 despréndese que as taxas de actividade femininas máis altas se
rexistran nas mulleres que teñen entre 20 e 54 anos, especialmente no
tramo de entre 25 e 54 anos. Pola contra, as taxas máis baixas danse nos
grupos de idade extremos: entre 55 e máis anos (debido a que as mulleres
abandonan o mercado laboral, fundamentalmente, para atenderen as responsabilidades familiares e polo atraso histórico na súa incorporación ao
traballo fóra do fogar) e entre os 16 e 19 anos (pola prolongación da etapa
formativa).
A taxa de actividade no tramo de entre 25 e 54 anos —que concentra a
maioría das mulleres activas— e no de 55 ou máis anos acada o seu valor
máximo en 2011, con porcentaxes do 80,2 % e do 16,1 %, respectivamente.
Pola contra, a taxa de actividade no tramo dos 16 aos 19 anos e no de entre 20 e 24 anos seguiu unha tendencia descendente no último ano ao retroceder en 2,3 e 1,9 puntos porcentuais, respectivamente.
1.2.
1.2. EVOLUCIÓN DO
DO EMPREGO
A segunda variable de estudo é a poboación ocupada, que se define como
«aquelas persoas de 16 ou máis anos que durante a semana de referencia
estiveron traballando polo menos unha hora, a cambio dunha retribución
(salario, xornal, beneficio empresarial, etcétera) en diñeiro ou en especie.
Tamén son ocupadas as persoas que, tendo traballo, estiveron temporalmente ausentes por enfermidade, vacacións, etc. pero mantendo un forte
vínculo con aquel».
gabinete técnico económico
7
Cadro n.º 4. POBOACIÓN OCUPADA SEGUNDO O SEXO
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
MULLERES
HOMES
TOTAL
474.200
502.900
515.000
527.400
522.700
499.900
499.500
655.900
661.400
678.300
672.700
628.700
600.800
583.400
1.130.100
1.164.200
1.193.400
1.200.100
1.151.400
1.100.700
1.083.000
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
O volume total de emprego comeza a verse afectado pola crise na segunda
metade de 2008; de feito, no terceiro trimestre estancouse e no cuarto xa
comezou a destruírse.
A poboación ocupada galega seguiu unha tendencia ascendente entre os
anos 2005 e 2008. Nese período, o maior incremento corresponde ao emprego feminino, que medra un 11 % fronte a só un 3 % do emprego masculino. É dicir, 53.200 dos 70.000 empregos creados entre 2005 e 2008 foron
para mulleres ou, dito doutro xeito, un 76 % do emprego neto creado foi
feminino.
Os efectos da crise notáronse antes no emprego masculino que no feminino: no terceiro trimestre de 2008, a poboación ocupada masculina empezou a diminuír con respecto aos valores do ano anterior, mentres que a
destrución do emprego feminino se retardou ata o terceiro trimestre de
2009.
Dende o ano 2008 destruíronse 117.100 empregos ata situarse o volume
de emprego total en 1.083.000 persoas, cifra inferior á acada no ano 2004,
o que implica que o número de persoas con emprego en Galicia retrocedeu
ao que tiñamos hai sete anos.
O número de mulleres ocupadas caeu en 27.900, un 5,3 %, mentres que a
poboación ocupada masculina retrocedeu nun 13,3 %, o que supón unha
perda de 89.300 empregos masculinos. É dicir, de cada cen empregos perdidos entre os anos 2008 e 2011, 24 estaban ocupados por mulleres.
8
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
Ao analizar a evolución da poboación ocupada compróbase que no ano
2011 se moderou a destrución do emprego feminino: 400 mulleres perderon
o seu emprego, mentres que no ano anterior foran 22.800.
Á vista dos datos, podemos concluír que o emprego feminino medrou máis
que o masculino na fase expansiva e está caendo menos na fase recesiva.
Veremos máis adiante que a destrución do emprego afectou máis aos homes que ás mulleres debido á diferente incidencia da crise nas distintas
ramas de actividade.
Os datos do cadro 5 reflicten a evolución da taxa de ocupación (que é o
cociente entre a poboación ocupada e a poboación en idade legal de
traballar).
Cadro n.º 5. TAXA DE OCUPACIÓN SEGUNDO O SEXO
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
MULLERES
HOMES
38,3 %
40,5 %
41,4 %
42,3 %
41,9 %
40,1 %
40,2 %
58,1%
58,4 %
59,7 %
59,0 %
55,1 %
52,8 %
51,4 %
TOTAL
47,8 %
49,1 %
50,1 %
50,3 %
48,3 %
46,2 %
45,6 %
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
A taxa de ocupación masculina é superior á feminina, pero a diferenza entre ambas foise acurtando nos últimos anos, fundamentalmente pola forte
destrución do emprego entre os homes. A diferenza entre a taxa de ocupación masculina e feminina é de 11,2 puntos, cando hai seis anos era de
19,8 puntos.
Entre o ano 2008 —cando se acadou a taxa de ocupación máis elevada—
e o ano 2011, a taxa de ocupación das mulleres retrocedeu en 2,1 puntos
ata o 40,2 %, mentres que a masculina fíxoo en 7,6 puntos ata alcanzar o
51,4 %.
gabinete técnico económico
9
A seguir, analizamos a evolución do emprego feminino nos distintos sectores de actividade. No cadro 6 plásmase a variación nos catro grandes sectores de actividade.
Cadro n.º 6. EMPREGO FEMININO SEGUNDO O SECTOR
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
PRIMARIO
INDUSTRIA
53.200
50.200
42.900
37.200
37.400
35.800
36.400
65.000
61.800
62.800
62.500
52.800
46.600
48.600
CONSTRUCIÓN
6.700
9.200
11.300
10.500
8.800
8.200
6.900
SERVIZOS
TOTAL
349.300
381.700
397.900
417.200
423.600
409.200
407.600
474.200
502.900
515.000
527.400
522.700
499.900
499.500
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
A poboación ocupada feminina aumentou decontino entre os anos 2005 e
2008 pero a dinámica do emprego feminino nos catro sectores de actividade era moi dispar. O sector dos servizos é o primeiro por volume de emprego feminino, e evoluciona en sentido positivo entre os anos 2005 e 2008
cunha medra do emprego do 19 %. Un 76 % dos 90.000 empregos creados
neste sector foron ocupados por mulleres. No sector da construción tamén
medra de xeito considerable o emprego feminino, alcanzándose o volume
máximo de ocupación no ano 2007 con 11.300 mulleres.
Pola contra, a evolución do sector industrial é negativa, ao diminuír o emprego un 4 % (o que non impide que siga sendo o segundo sector en importancia no emprego das mulleres); o mesmo acontece no sector primario,
no que se mantén o proceso de axuste secular.
Dende o ano 2008 perdeuse emprego feminino en todos os sectores de
actividade. O máis prexudicado pola destrución de emprego é o industrial,
cunha perda de 13.900 empregos femininos, o 22 % dos existentes en
2008. O volume mínimo de emprego na industria rexistrouse no primeiro
trimestre de 2010 con 45.300 mulleres ocupadas, a cifra máis baixa dende
o ano 1999.
A poboación ocupada feminina no sector da construción tamén segue unha
liña desfavorable pois diminúe nun 34 % no período sinalado. O emprego
10
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
feminino neste sector chega ao seu volume mínimo de ocupación no terceiro trimestre de 2011 con 6.400 mulleres ocupadas.
O sector dos servizos foi o que resistiu mellor na fase inicial da crise, pero a
partir do ano 2009 tamén comezou a diminuír nel a ocupación feminina.
Nos dous últimos exercicios perdéronse 16.000 empregos femininos, o que
supón un ritmo de caída do 4 % con respecto á cifra de 2009.
Como diciamos ao principio deste apartado, unhas 400 mulleres perderon o
seu emprego no último ano. A destrución do emprego centrouse no sector
da construción (1.300 ocupadas menos) e no dos servizos (1.600 ocupadas
menos).
Analizando os datos por ocupacións, pérdese emprego feminino nas de
carácter técnico e profesional de apoio (nun 29 %), nas relacionadas cos
servizos de restauración, persoais, protección e vendas (nun 3,5 %) e nas
ocupacións non cualificadas (nun 0,8 %).
Os datos do cadro 7 amosan a estrutura porcentual do emprego feminino
segundo o sector.
Cadro n.º 7. EMPREGO FEMININO SEGUNDO O SECTOR. ESTRUTURA PORCENTUAL
PRIMARIO
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
11 %
10 %
8%
7%
7%
7%
7%
INDUSTRIA
CONSTRUCIÓN
SERVIZOS
TOTAL
14 %
12 %
12 %
12 %
10 %
9%
10%
1%
2%
2%
2%
2%
2%
1%
74 %
76 %
77 %
79 %
81 %
82 %
82 %
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
A destrución do emprego afectou máis aos homes ca ás mulleres porque
incidiu máis nos sectores masculinizados (construción e industria). Os datos do cadro 7 reflicten que o emprego feminino se concentra maioritariamente no sector dos servizos e que, no extremo oposto, o sector de actividade en que están menos presentes é o da construción.
gabinete técnico económico
11
Para completar as características do emprego feminino, debemos afondar
na situación profesional das ocupadas. No cadro 8 recóllese a distribución
do emprego segundo a situación profesional.
Cadro n.º 8. EMPREGO FEMININO POR SITUACIÓN PROFESIONAL
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
EMPREGO
ASALARIADO
EMPRESARIADO/
COOPERATIVISMO
354.200
384.900
401.000
413.700
417.700
402.400
401.600
97.700
103.700
101.700
103.700
98.600
91.500
92.600
AXUDAS FAMILIARES E
OUTRAS SITUACIÓNS
22.300
14.200
12.400
10.000
6.400
6.100
5.300
TOTAL
474.200
502.900
515.000
527.400
522.700
499.900
499.500
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
O emprego galego é mormente asalariado, pois 8 de cada 10 persoas ocupadas están nesta situación profesional. Este significativo número de asalariados (847.900 en 2011) responde ao maior peso das actividades produtivas ligadas ao traballo asalariado, como os empregos administrativos, a
industria, os servizos ás persoas ou a construción, no conxunto da ocupación galega.
Entre 2005 e 2008, o emprego feminino medra nas categorías de asalariadas e de empresarias con ou sen persoal asalariado, e diminúe nas de
axudas familiares (mulleres que traballan na empresa dun familiar co que
conviven e non teñen unha remuneración regulada) e outras situacións. O
emprego asalariado feminino experimenta unha medra moi superior á do
conxunto do emprego feminino, ao se situar no 17 %, acadándose unha
cifra de case 414.000 mulleres asalariadas.
O avance do emprego feminino tradúcese nunha medra da taxa de salarización (porcentaxe de mulleres asalariadas sobre o total de ocupadas):
75 % en 2005 e 78 % en 2008.
O emprego asalariado feminino mantivo unha progresión positiva ata a primeira metade de 2009; nese ano alcanzouse a cifra máis alta de mulleres
asalariadas, 417.700. Porén, nos dous últimos anos perderon o seu em-
12
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
prego 16.100 mulleres asalariadas, o que supón un ritmo de caída do 4 %
con respecto á cifra de 2009.
A evolución da poboación ocupada feminina nas restantes categorías segue unha tendencia negativa no período de crise, especialmente a de empresarias con ou sen persoal asalariado, que chega ao seu volume mínimo
de ocupación no primeiro trimestre de 2010 con 89.500 ocupadas.
No último ano continúa destruíndose emprego asalariado entre mulleres,
aínda que cunha taxa máis moderada que a do ano anterior: en 2010 perderon o seu emprego 15.300 mulleres asalariadas e en 2011 fixérono
unhas 800. A única categoría en que se crea emprego neto é na de empresarias ou membros de cooperativas, con 1.100 mulleres ocupadas máis
que en 2010.
Para completarmos os trazos do emprego feminino galego, queda por coñecer o tipo de xornada e a modalidade de contrato. Comezaremos pola
evolución do emprego segundo a xornada, seguindo o cadro 9.
Cadro n.º 9. EMPREGO SEGUNDO A XORNADA E O SEXO
MULLERES
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
PARCIAL
COMPLETA
101.200
97.900
90.100
101.700
101.000
100.000
101.400
372.900
405.000
424.900
425.700
421.700
399.800
398.200
HOMES
PARCIAL
32.300
28.900
26.600
29.800
26.700
28.400
30.600
COMPLETA
623.600
632.400
651.800
643.000
602.000
572.400
552.800
AMBOS
PARCIAL
133.500
126.800
116.600
131.500
127.700
128.400
132.000
COMPLETA
996.500
1.037.400
1.076.700
1.068.600
1.023.700
972.200
951.000
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
O emprego galego é a xornada completa; reflícteo o dato de que só doce
de cada cen persoas ocupadas teñen xornada parcial. A maior parte dos
homes e mulleres galegos traballan a xornada completa, o 80 % das mulleres e o 95 % dos homes. Teñen contrato a tempo parcial un 20 % de mulleres fronte a un 5 % de homes.
gabinete técnico económico
13
Daquela, o emprego a tempo parcial en Galicia é sobre todo feminino, pois
o 77 % das persoas ocupadas neste tipo de xornada son mulleres
(101.400).
Entre o ano 2005 e o 2008, o emprego feminino a xornada completa medra
decontino, mentres que o de xornada parcial non presenta variacións significativas. Nese período, créanse 53.200 empregos entre mulleres, e destes
52.800 son a xornada completa.
Dende que comezou a crise, o emprego feminino que se está perdendo é, a
maioría, a xornada completa. De feito, nos tres últimos anos, dos 27.900
empregos perdidos, 27.500 eran a xornada completa e uns 300 a xornada
parcial.
Complétase a análise das características do emprego feminino coa distribución do emprego asalariado, diferenciando entre sector privado e sector
público, e en función do tipo de contrato e do sexo.
Cadro n.º 10. EMPREGO ASALARIADO NO SECTOR PRIVADO
MULLERES
INDEFINIDO
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
158.500
167.300
199.000
205.700
225.200
211.100
212.200
TEMPORAL
HOMES
AMBOS
INDEFINIDO
TEMPORAL
INDEFINIDO
253.800
274.200
290.300
292.800
294.000
286.200
272.700
145.300
144.800
141.800
128.000
100.400
88.100
84.800
412.300
441.400
489.300
498.500
519.300
497.300
484.900
100.500
115.900
99.600
101.100
87.700
81.400
80.200
TEMPORAL
245.800
260.700
241.400
229.200
188.100
169.500
165.000
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
O cadro 10 reflicte a evolución do emprego por tipos de contrato e sexo no
sector privado. O emprego asalariado indefinido no sector privado medrou
de forma sostida ata o ano 2009. Pola contra, a cifra máis alta de persoas
asalariadas con contratos temporais acadouse en 2006, e de aí en diante
comezou a descender o emprego temporal.
Na fase inicial da crise, a destrución do emprego asalariado no sector privado centrouse no emprego temporal. No primeiro trimestre de 2010 é
cando se comeza a perder emprego asalariado indefinido.
14
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
O número de asalariadas no sector privado medrou decontino ata chegar a
312.900 en 2009, cifra que supera nun 21 % a de 2005. Nese período, o
emprego neto creado foi indefinido; as asalariadas cun contrato indefinido
aumentan en 66.700 e as que teñen un contrato temporal descenden en
12.800.
Nos dous últimos anos perderon o seu emprego 20.500 asalariadas no
sector privado: 13.000 eran indefinidas e 7.500 temporais. En termos porcentuais, o maior descenso corresponde ao emprego temporal, que diminúe un 9 % fronte a un 6 % do indefinido.
No cadro 11 plásmase a evolución do emprego segundo o tipo de contrato
e o sexo no sector público.
Cadro n.º 11. EMPREGO ASALARIADO NO SECTOR PÚBLICO
MULLERES
INDEFINIDO
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
65.300
68.800
72.100
71.500
70.600
77.800
79.900
TEMPORAL
HOMES
AMBOS
INDEFINIDO
TEMPORAL
INDEFINIDO
TEMPORAL
69.800
70.000
71.500
70.100
68.600
71.500
73.400
17.700
16.900
17.500
18.300
18.000
15.100
15.300
135.100
138.800
143.600
141.600
139.200
149.200
153.300
47.600
49.800
47.700
53.700
52.200
47.200
44.600
29.900
32.900
30.200
35.400
34.200
32.100
29.300
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
Ao contrario do que acontece no sector privado, no público hai máis mulleres asalariadas ca homes; a cifra máis alta acadouse no ano 2010 con
109.800 mulleres, que baixa ata as 109.200 en 2011.
No último ano intensificouse a destrución do emprego feminino temporal no
sector público, mentres que o indefinido continuou en alza. Perderon o seu
emprego 2.800 asalariadas que tiñan un contrato temporal e, pola contra, o
número de asalariadas cun contrato indefinido aumentou en 2.100 ata chegar ás 79.900, a cifra máis elevada dos últimos sete anos.
Recollemos no cadro 12 a evolución da taxa de temporalidade por sexo e
para os sectores público e privado.
gabinete técnico económico
15
Cadro n.º 12. EVOLUCIÓN DA TAXA DE TEMPORALIDADE
SECTOR PRIVADO
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
SECTOR PÚBLICO
TOTAL
MULLERES
HOMES
MULLERES
HOMES
MULLERES
HOMES
38,8 %
40,9 %
33,4 %
33,0 %
28,0 %
27,8 %
27,4 %
36,4 %
34,6 %
32,8 %
30,4 %
25,5 %
23,5 %
23,7 %
31,4 %
32,4 %
29,5 %
33,1 %
32,6 %
29,2 %
26,8 %
20,2 %
19,4 %
19,7 %
20,7 %
20,8 %
17,4 %
17,3 %
36,8 %
38,7 %
32,4 %
33,0 %
29,2 %
28,2 %
27,3 %
33,5 %
32,0 %
30,6 %
28,7 %
24,6 %
22,4 %
22,4 %
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
A taxa de temporalidade das mulleres supera a dos homes tanto no sector
privado coma no público. A maior diferenza entre ambas dáse no sector
público.
No sector privado, a taxa de temporalidade tendeu á baixa nos últimos seis
anos; nese período caeu en case 12 puntos, seguindo unha distribución
desigual entre mulleres e homes: nas mulleres baixa 11,4 puntos e nos
homes, 12,7 puntos. O resultado é que a diferenza entre ambas pasa de
2,4 puntos en 2005 a 3,7 puntos en 2011.
No sector público rexístrase a taxa de temporalidade máis baixa en 2011
tanto nos homes coma nas mulleres: nelas é do 26,8 % e a dos homes é do
17,3 %, o que implica que a diferenza entre ambas é case de 10 puntos.
Dende o ano 2008 ata o 2010, a taxa de temporalidade das mulleres era
máis alta no sector público que no privado, en 2011 é ao contrario.
No último ano diminúe a taxa de temporalidade das mulleres no sector público e no privado porque se intensifica a destrución do emprego temporal,
ao tempo que se modera o incremento do emprego indefinido.
Podemos concluír, polo tanto, que as mulleres soportan maior eventualidade no emprego que os homes, tanto no sector privado coma no público.
1.3.
1.3. EVOLUCIÓN DO PARO
A última variable de estudo é a poboación parada, que se define como
«aquelas persoas de 16 ou máis anos que durante a semana de referencia
16
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
(a anterior a aquela en que se realiza a entrevista) estiveron sen traballo,
están dispoñibles para traballar no prazo das dúas semanas seguintes á
semana de referencia e estiveron buscando activamente emprego durante
as catro semanas precedentes (período de catro semanas que remata ao
final da semana de referencia). Considéranse tamén persoas paradas as
que atoparon un traballo e empecen a traballar nun período de tres meses
como máximo».
No cadro 13 recollemos a evolución da poboación parada segundo o sexo.
Cadro n.º 13. POBOACIÓN PARADA SEGUNDO O SEXO
MULLERES
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
74.100
65.000
57.500
61.000
82.100
97.400
111.800
HOMES
50.700
42.800
41.200
53.700
83.800
102.900
116.400
TOTAL
124.800
107.800
98.700
114.700
165.900
200.300
228.300
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
Segundo os datos do cadro, o desemprego baixou en Galicia entre os anos
2005 e 2007 nun 21 %. O maior descenso correspondía ao paro feminino,
que se reduciu nun 22 % fronte ao 19 % do paro masculino. Nese período, o
paro feminino foi superior ao masculino.
O paro comeza a medrar en Galicia no segundo trimestre de 2008 ata
afectar a 228.300 persoas no ano 2011. O maior incremento do paro concentrouse no primeiro trimestre de 2009, cando aumentou en 33.700 persoas en só tres meses.
O paro feminino tamén leva aumentando dende comezos de 2008, e a
maior suba concéntrase así mesmo no primeiro trimestre de 2009, ao sumar 15.000 paradas máis, un 23 % con respecto ao trimestre anterior. A
cifra máis elevada de paro feminino acádase no cuarto trimestre de 2011
con 117.700 desempregadas.
gabinete técnico económico
17
Na fase inicial da crise, o paro afectou máis aos homes ca ás mulleres; de
feito, ata o ano 2008 había máis mulleres paradas ca homes e de aí en
diante é ao contrario. Pero no último ano, o paro feminino xa medrou máis
que o masculino (14.400 paradas máis fronte a 13.500 parados máis).
A taxa de paro (cociente entre o número de persoas paradas e o de persoas activas) evoluciona de xeito semellante ás cifras absolutas, cunha diferenza: ao ser menor a poboación activa feminina (o divisor para calcular a
taxa), o paro feminino expresado en porcentaxe é superior ao masculino.
Os datos recóllense no cadro 14.
Cadro n.º 14. TAXA DE PARO SEGUNDO O SEXO
MULLERES
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
13,5
11,4
10,0
10,4
13,6
16,3
18,3
HOMES
7,2
6,1
5,7
7,4
11,8
14,6
16,6
TOTAL
9,9
8,5
7,6
8,7
12,6
15,4
17,4
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
A taxa de paro caeu de forma sostida na fase expansiva ata alcanzar un
mínimo do 7,6 % en 2007. A partir dese momento non deixou de medrar,
cun perfil moi similar á evolución das cifras absolutas de paro.
Como xa comentamos, a taxa de paro feminina é e foi sempre superior á
masculina, mesmo nos anos en que hai menos mulleres en paro ca homes.
A diferenza entre a taxa de paro feminina e masculina é máis alta na fase
expansiva da economía que na etapa da crise. En 2007, cando chegou ao
seu mínimo, a diferenza entre a taxa de paro feminina e masculina era de
4,3 puntos e en 2011 esa diferenza baixa ata 1,7 puntos.
A seguir analizamos a evolución da taxa de paro feminina segundo a idade,
datos que recollemos no cadro 15.
18
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
Cadro n.º 15. EVOLUCIÓN DA TAXA DE PARO FEMININA SEGUNDO A IDADE
16 A 24
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
25 A 54
26,7
23,3
20,5
24,0
30,1
36,7
36,6
12,5
10,9
9,5
9,4
12,9
15,7
18,2
55 E MÁIS
TOTAL
8,1
6,1
6,0
7,3
7,6
9,1
10,8
13,5
11,4
10,0
10,4
13,6
16,3
18,3
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
A taxa de paro distribúese de xeito moi dispar entre os diferentes grupos de
idade: nas mulleres de entre 16 e 24 anos en 2011 era do 36,6 %, cifra que
duplica a das mulleres de entre 25 e 54 anos e multiplica por tres a das que
teñen 55 ou máis anos.
Entre o ano 2007 —cando a taxa de paro está no seu nivel máis baixo— e
o 2011, a taxa de paro feminina aumentou para todos os grupos de idade,
sobre todo o de 16 a 24 anos. En só catro anos, a taxa de paro aumenta en
16,1 puntos para as mulleres que teñen entre 16 e 24 anos; en 8,7 puntos
para as de 25 a 54 anos e en 4,8 puntos entre as mulleres de 55 ou máis
anos.
Por último, analizamos a evolución do paro feminino segundo o nivel de
formación. Os datos tomámolos do cadro 16.
Cadro n.º 16. EVOLUCIÓN DO PARO FEMININO SEGUNDO O NIVEL DE FORMACIÓN
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
1
8.200
7.900
8.900
7.500
8.200
10.200
12.400
2
21.500
19.500
17.600
21.700
33.900
35.800
39.500
3
18.400
16.400
15.300
13.300
17.900
21.200
27.500
4
25.900
21.300
15.800
18.400
22.100
30.200
32.400
TOTAL
74.100
65.000
57.500
61.000
82.100
97.400
111.800
Fonte: Elaboración propia sobre datos da EPA
1.
2.
3.
4.
Persoas sen estudos e educación primaria
Educación secundaria, primeira etapa
Educación secundaria, segunda etapa
Educación superior
gabinete técnico económico
19
Segundo os datos do cadro 16, conforme avanza a crise o aumento do paro
afecta a todas as mulleres, independentemente do seu nivel académico.
A incidencia do paro foi maior entre as mulleres que teñen educación secundaria de primeira etapa e as que teñen educación superior. Ao comparar os datos de 2011 cos de 2007, compróbase que o número de paradas
neses niveis de formación é máis do dobre.
Dende o ano 2007, o paro entre as mulleres con educación secundaria de
segunda etapa increméntase nun 80 % e entre as mulleres sen estudos e
educación primaria, un 39 %.
20
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
2. OS SALARIOS
Un instrumento útil para coñecer a realidade dos salarios por sexos en Galicia pode ser a estatística de «Mercado de traballo e pensións nas fontes
tributarias» que elabora anualmente a Axencia Tributaria.
O ámbito xeográfico desta estatística limítase ás comunidades e cidades
autónomas de réxime fiscal común (exclúense, polo tanto, o País Vasco e
Navarra) e os últimos datos publicados corresponden ao ano 2010.
Cadro n.º 17. SALARIO MEDIO ANUAL POR CC. AA.
CC. AA.
Comunidade de Madrid
Cataluña
Cidade de Melilla
Cidade de Ceuta
Aragón
Principado de Asturias
MEDIA DE CC. AA.
Cantabria
A Rioxa
Castela e León
Illas Baleares
Galicia
Comunidade Valenciana
Canarias
Castela-A Mancha
Rexión de Murcia
Andalucía
Estremadura
MULLERES (1)
20.448
18.120
17.470
17.366
16.370
16.238
16.209
16.169
16.134
15.897
15.784
15.704
14.876
14.819
14.661
14.114
12.836
12.735
HOMES (2)
28.400
24.103
24.471
25.594
22.294
22.823
21.449
22.355
20.887
21.038
19.793
20.408
19.339
17.975
18.477
17.997
17.512
16.110
1/2*100
72 %
75 %
71 %
68 %
73 %
71 %
76 %
72 %
77 %
76 %
80 %
77 %
77 %
82 %
79 %
78 %
73 %
79 %
Fonte: Elaboración propia a partir dos datos da Axencia Tributaria. Ano 2010
Nota: Comunidades e cidades autónomas de réxime fiscal común (exclúense, polo tanto, o
País Vasco e Navarra).
Nese ano, en Galicia había 1.067.999 persoas asalariadas, e delas 475.306
(o 45 % do total) eran mulleres. O importe do salario medio anual dunha
persoa traballadora en Galicia foi de 18.314 euros, cifra que, desagregada
gabinete técnico económico
21
por sexos, implica un salario de 20.408 euros para os homes e de 15.704
para as mulleres.
É dicir, unha traballadora galega percibiu un salario equivalente ao 77 % do
dun home. Ou, dito doutro xeito, os ingresos salariais das mulleres galegas
foron un 23 % inferiores aos dos homes, o que en cifras absolutas supón
uns 4.704 euros menos ao ano.
O salario medio anual feminino no conxunto estatal é inferior ao masculino
nun 24 %, mentres que en Galicia —como xa destacamos— está por baixo
da media cunha porcentaxe desfavorable ás mulleres do 23 %.
As maiores diverxencias salariais entre mulleres e homes danse na comunidade de Asturias e nas cidades de Ceuta e Melilla. Pola contra, Canarias
presenta a menor brecha salarial.
Ao revisarmos o importe do salario medio anual feminino das diferentes
comunidades e cidades autónomas de réxime común, comprobamos que o
salario das mulleres galegas é o sétimo máis baixo. En concreto, o salario
medio anual feminino en Galicia é inferior en 505 euros á media estatal e
en 4.744 euros con respecto a Madrid, que é a comunidade que ten o salario feminino máis alto.
Cadro n.º 18. SALARIO MEDIO ANUAL POR SECTORES E SEXO EN GALICIA
MULLERES (1)
SECTORES DE ACTIVIDADE
Agricultura, gandería, silvicultura e pesca
Industria extractiva, enerxía e auga
Industria
Construción e actividades inmobiliarias
Comercio, reparacións e transporte
Información e comunicacións
Entidades financeiras e aseguradoras
Servizos ás empresas
Servizos sociais
Outros servizos persoais e de ocio
10.858
19.443
14.447
15.730
12.647
17.679
25.037
11.656
22.093
8.091
HOMES (2)
15.323
24.734
21.455
16.681
18.283
25.247
38.585
17.815
27.368
11.275
1/2*100
71 %
79 %
67 %
94 %
69 %
70 %
65 %
65 %
81 %
72 %
Fonte: Elaboración propia a partir dos datos da Axencia Tributaria. Ano 2010
22
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
Outra análise interesante é a das diferenzas salariais por sectores de actividade e sexo recollidas no cadro 18. Segundo os datos da citada estatística, os ingresos salariais das mulleres están por debaixo dos percibidos
polos homes en todos os sectores de actividade.
As maiores diferenzas entre sexos en Galicia prodúcense no sector das
entidades financeiras e aseguradoras e no de servizos ás empresas, nos
que os salarios femininos supoñen o 65 % dos masculinos, seguidos da
industria cunha porcentaxe do 67 %.
No extremo contrario, con menores diferenzas está o sector da construción
e actividades inmobiliarias, no que os salarios femininos supoñen o 94 %
dos masculinos. Hai que destacar que, neste sector, o emprego feminino é
inferior ao masculino e que a menor diferenza salarial se explica pola maior
presenza de mulleres nas categorías de tipo administrativo ou técnico, que
perciben salarios superiores.
O sector en que as mulleres perciben uns salarios máis elevados é o das
entidades financeiras e aseguradoras (25.037 euros anuais), seguido do de
servizos sociais (22.093 euros anuais). Pola contra, os máis baixos danse
nas actividades englobadas na epígrafe «outros servizos persoais e de
ocio», cun salario medio anual de 8.091 euros, e no sector da agricultura,
gandería, silvicultura e pesca (10.858 euros anuais).
As diferenzas salariais entre homes e mulleres mantéñense anos tras ano e
non teñen trazas de que vaian reducirse de forma significativa. Isto débese
a diferentes razóns, que podemos agrupar en dous grandes bloques:
As que teñen que ver coa desemellante composición do emprego feminino:
o emprego das mulleres localízase, en maior medida ca o dos homes, nas
ramas de actividade e ocupación peor remuneradas, nos empregos a
tempo parcial e nos contratos temporais. A antigüidade das mulleres nas
empresas é inferior á dos homes por mor da súa incorporación serodia á
actividade laboral ou polas interrupcións desta para asumir responsabilidades familiares.
As derivadas da discriminación directa ou indirecta no posto de traballo,
consecuencia da falta de recoñecemento do principio «igual retribución
gabinete técnico económico
23
para o traballo de igual valor», como, por exemplo, a existencia de sistemas
de clasificación profesional sexistas; ou na determinación dos factores que
inflúen na avaliación dos postos de traballo, a promoción ou a conformación
da parte variable do salario.
24
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
3. A PROTECCIÓN SOCIAL
SOCIAL DAS MULLERES GALEGAS
Neste punto analizamos os ingresos obtidos por mulleres e homes galegos
procedentes das prestacións por desemprego e das pensións do sistema
de seguridade social.
Cómpre unha matización inicial para lembrarmos que, na teoría, o sistema
de protección social non discrimina en función do sexo. Non obstante, a
realidade demostra que as desiguais condicións de acceso e permanencia
das mulleres no mercado laboral (temporalidade, traballo a tempo parcial,
salarios inferiores…) fan que topen máis dificultades para reunir os períodos de cotización necesarios e que, cando os reúnen, as contías das prestacións son menores.
3.1. PRESTACIÓNS POR DESEMPREGO
DESEMPREGO
A estatística «Mercado de traballo e pensións de fontes tributarias» da
Axencia Tributaria ofrece información sobre o importe medio anual das
prestacións por desemprego pero non diferencia o importe das prestacións
contributivas do das asistenciais.
Os datos do cadro 17 reflicten que as prestacións medias anuais por
desemprego percibidas polas mulleres son inferiores ás dos homes en todas as comunidades autónomas, aínda que as diferenzas son moito menores ca nos casos dos ingresos por salarios ou por pensións. En Galicia, a
prestación media anual ascendeu en 2010 a 3.754 euros. No caso dos homes, o importe medio foi de 4.093 euros, mentres que nas mulleres foi de
3.358 euros. Polo tanto, as prestacións por desemprego percibidas polas
mulleres galegas equivaleron ao 82 % das dos homes, é dicir, foron un 18 %
máis baixas.
gabinete técnico económico
25
Cadro n.º 19. PRESTACIÓN POR DESEMPREGO. MEDIA ANUAL POR CC. AA.
CC. AA.
Comunidade de Madrid
Cataluña
A Rioxa
Comunidade Valenciana
MEDIA DE CC. AA.
Cidade de Ceuta
Aragón
Canarias
Castela-A Mancha
Cidade de Melilla
Rexión de Murcia
Castela e León
Principado de Asturias
Andalucía
Galicia
Cantabria
Estremadura
Illas Baleares
MULLERES (1)
4.020
3.931
3.569
3.569
3.559
3.542
3.478
3.474
3.441
3.406
3.400
3.395
3.394
3.373
3.358
3.215
3.187
3.182
HOMES (2)
4.650
4.651
4.093
4.451
4.269
3.897
4.072
4.109
4.098
3.798
4.221
4.124
4.259
4.048
4.093
4.149
3.735
3.714
1/2*100
86 %
85 %
87 %
80 %
83 %
91 %
85 %
85 %
84 %
90 %
81 %
82 %
80 %
83 %
82 %
77 %
85 %
86 %
Fonte: Elaboración propia a partir dos datos da Axencia Tributaria. Ano 2010
Nota: Comunidades e cidades autónomas de réxime fiscal común (exclúense, polo tanto, o País
Vasco e Navarra).
Cómpre destacar, por último, que as mulleres galegas perciben prestacións
por desemprego inferiores á media estatal e que ocupan o cuarto posto
entre as prestacións máis baixas de todas as comunidades autónomas.
3.2.
3.2. PENSIÓNS
Para analizar as diferenzas entre sexos dos ingresos anuais procedentes
das pensións do sistema da seguridade social utilizamos de novo a estatística «Mercado de traballo e pensións nas fontes tributarias» da Axencia
Tributaria. Esta estatística ofrécenos información sobre as pensións medias
anuais pero non permite separar os importes en función do tipo de prestación (se é ou non contributiva ou se é de xubilación, invalidez ou viuvez) xa
que só dá os importes medios.
26
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
O que si reflicte a estatística é que, tamén no caso das pensións, os ingresos obtidos polas mulleres son inferiores aos dos homes, e que esta situación se repite en todas as comunidades autónomas.
Segundo a citada fonte, en Galicia, un total de 759.299 persoas percibiron
en 2010 algún tipo de pensión, das cales 389.435 (o 51 % do total) eran
mulleres.
Cadro n.º 20. PENSIÓN MEDIA ANUAL POR CC. AA.
CC. AA.
Comunidade de Madrid
Cidade de Ceuta
Principado de Asturias
Cidade de Melilla
Cantabria
Aragón
Cataluña
Castela e León
MEDIA DE CC. AA.
A Rioxa
Canarias
Illas Baleares
Comunidade Valenciana
Andalucía
Galicia
Estremadura
Castela-A Mancha
Rexión de Murcia
MULLERES (1)
11.412
10.899
10.585
10.573
10.027
10.014
9.932
9.853
9.673
9.653
9.260
9.180
9.131
9.049
8.901
8.844
8.842
8.685
HOMES (2)
1/2*100
17.370
17.293
18.527
16.333
15.159
14.710
14.750
13.635
13.743
13.103
12.326
12.670
12.537
12.306
12.035
10.875
11.528
11.710
66 %
63 %
57 %
65 %
66 %
68 %
67 %
72 %
70 %
74 %
75 %
72 %
73 %
74 %
74 %
81 %
77 %
74 %
Fonte: Elaboración propia a partir dos datos da Axencia Tributaria. Ano 2010
Nota: Comunidades e cidades autónomas de réxime fiscal común (exclúense, polo tanto, o País
Vasco e Navarra).
O importe medio anual da pensión en Galicia é de 10.428 euros que, no
caso dos homes, se eleva aos 12.035 euros e nas mulleres redúcese a
8.901 euros. Isto significa que a pensión percibida por unha muller equivale
ao 74 % da dun home ou, o que é o mesmo, as pensións das mulleres son
inferiores nun 26 % ás dos homes. No ámbito estatal, a contía da pensión
media anual feminina é un 30 % inferior á masculina.
gabinete técnico económico
27
Se analizamos as pensións en función do seu importe, sen atender á comparación coas dos homes, comprobamos que a contía da pensión media
anual das mulleres galegas é a cuarta máis baixa de todas as comunidades
e cidades autónomas de réxime común: é inferior en 772 euros á media, e
en 2.511 euros á da Comunidade de Madrid que é a máis elevada.
Completamos esta análise das pensións cos datos que nos ofrece o Instituto Galego de Estatística (IGE), procedentes do Instituto Nacional da Seguridade Social. Esta fonte permite coñecer o importe medio mensual das
pensións contributivas por sexo e tramos de idade.
A contía das pensións contributivas depende dunha serie de variables: as
bases de cotización, o peso dos diferentes tipos e réximes da seguridade
social, a idade real de xubilación, os anos cotizados, etc.
A distribución das pensións por clases ten unha especial relevancia porque
explica, en boa medida, por que as pensións das mulleres son máis baixas
ca as dos homes.
No cadro 21 recóllese o número de pensións contributivas e o seu importe
por sexos. Os datos son referidos ao 31 de decembro de 2010.
Cadro n.º 21. PENSIÓNS SEGUNDO CLASE E SEXO EN GALICIA
CLASE
Incap. permanente
Xubilación
Viuvez
Orfandade
Favor familiares
TOTAL
NÚMERO DE PENSIÓNS
IMPORTE MEDIO DAS PENSIÓNS
MULLERES
HOMES
MULLERES
22.792
192.403
164.548
9.510
3.849
393.102
46.709
253.923
18.791
10.575
1.714
331.712
623,79
546,71
496,25
347,56
432,24
524,12
HOMES
798,24
875,55
363,90
346,92
404,94
816,39
Fonte: Elaboración propia sobre datos do IGE
O importe medio das pensións de viuvez, orfandade e a favor de familiares
móvese por baixo do salario mínimo interprofesional, que en 2010 era de
641,40 euros ao mes. As pensións de xubilación e de incapacidade permanente están lixeiramente por riba.
28
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
Como se ve no cadro, as mulleres teñen un peso elevado nas pensións de
viuvez, mentres que os homes son beneficiarios, sobre todo, das de xubilación; e os importes das pensións de xubilación son considerablemente máis
elevados ca os de viuvez.
Das 393.102 pensións que perciben as mulleres, o 49 % son de xubilación e
o 42 % de viuvez. A distribución das pensións que perciben os homes segundo a clase é diferente: o 77 % son de xubilación e só o 6 % son de
viuvez.
O importe medio das pensións de xubilación era de 733,79 euros mensuais
que, no caso dos homes, se elevaba aos 875,55 euros ao mes e nas mulleres baixaba ata os 546,71 euros mensuais. O 31 de decembro de 2010 había 253.923 homes xubilados fronte a 192.403 mulleres xubiladas, o que
implica que as mulleres perciben o 43 % das pensións de xubilación.
Cadro n.º 22. PENSIÓNS DE XUBILACIÓN SEGUNDO TRAMOS DE IDADE E SEXO
IDADE
NÚMERO DE PENSIÓNS
MULLERES
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85 ou máis
TOTAL
0
3
15
3.909
36.363
34.216
39.274
35.686
42.926
192.403
HOMES
2
53
2.486
16.185
61.889
52.998
54.740
37.244
28.296
253.923
IMPORTE MEDIO DAS PENSIÓNS
MULLERES
HOMES
0
1.724,07
1.614,15
899,21
632,17
566,56
535,72
506,28
469,61
546,71
2.218,32
1.751,32
1.565,05
1.264,98
1.002,67
859,04
798,86
739,63
670,85
875,55
Fonte: Elaboración propia sobre datos do IGE
Segundo se reflicte no cadro anterior, o 79 % das pensións de xubilación
que perciben as mulleres non chegan aos 600 euros mensuais e aproximadamente só un 2 % supera o salario mínimo interprofesional.
No caso das pensións contributivas de viuvez, o importe medio mensual era
de 363,90 euros para os homes e de 496,25 euros para as mulleres. Aproximadamente un 90 % desas pensións son percibidas por mulleres.
gabinete técnico económico
29
Ao desagregar as pensións de viuvez por tramos de idade e sexo, compróbase que a contía media que cobran as mulleres supera a dos homes en
todos os tramos de idade.
Cadro n.º 23. PENSIÓNS DE VIUVEZ SEGUNDO TRAMOS DE IDADE E SEXO
IDADE
NÚMERO DE PENSIÓNS
MULLERES
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85 ou máis
TOTAL
HOMES
6
57
237
617
1.565
2.801
4.694
6.895
10.751
15.188
19.780
31.263
31.468
39.174
164.548
0
9
16
87
192
425
734
968
1.157
1.422
1.752
2.793
3.387
5.843
18.791
IMPORTE MEDIO DAS PENSIÓNS
MULLERES
598,90
618,13
593,46
596,22
586,17
581,35
586,67
573,88
587,22
561,35
525,77
507,53
468,38
407,92
496,25
HOMES
0
339,86
517,68
550,47
520,03
510,30
532,79
526,10
484,20
426,22
372,50
337,93
317,18
294,71
363,90
Fonte: Elaboración propia sobre datos do IGE.
A partir do tramo de entre 70 e 74 anos, o importe medio mensual da pensión de viuvez das mulleres en Galicia non chega aos 510 euros. E as mulleres beneficiarias das pensións de viuvez superan maioritariamente os 74
anos (101.905, en termos porcentuais o 62 %).
As pensións non contributivas da seguridade social tamén as perciben sobre todo mulleres. Ata o 31 de decembro de 2010 había 46.511 persoas
que percibían ese tipo de prestación, ao pé do 69 % eran mulleres (unhas
32.177). O cadro 24 amosa a distribución das pensións non contributivas da
seguridade social por sexo e tramos de idade o 31 de decembro de 2010.
30
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
Cadro n.º 24. NÚMERO DE PENSIÓNS NON CONTRIBUTIVAS DA SEGURIDADE SOCIAL
MULLERES
18-19
20-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65-69
70-74
75-79
80 ou máis
TOTAL
48
203
1.048
2.121
2.691
3.228
4.934
5.523
6.358
6.023
32.177
HOMES
66
272
1.256
2.397
2.392
1.841
1.364
1.330
1.644
1.772
14.334
TOTAL
114
475
2.304
4.518
5.083
5.069
6.298
6.853
8.002
7.795
46.511
Fonte: Elaboración propia sobre datos da IGE
Nos tramos de idade máis baixos hai máis homes a percibiren pensións
non contributivas que mulleres. A partir do tramo de 35 a 44 anos ocorre o
contrario.
Con menos de 45 anos hai 3.420 mulleres beneficiarias desa prestación
fronte a 3.991 homes. Non obstante, o número de mulleres con 45 ou máis
anos que perciben pensións non contributivas case triplica o dos homes
(28.757 mulleres fronte a 10.343 homes).
gabinete técnico económico
31
4. CONCLUSIÓNS
A modo de resumo, estes son os datos máis salientables da situación das
mulleres no mercado laboral galego.
— A participación das mulleres no mercado laboral incrementouse de
xeito significativo ata acadarse en 2011 o volume de poboación activa
máis elevado que se coñece: 611.400 activas. A taxa de actividade
feminina mellorou pero, aínda así, segue sendo moi inferior á masculina (49,2 % fronte a 61,7 %).
— Dende o ano 2008 destruíronse 27.900 empregos femininos e 89.300
empregos masculinos. É dicir, de cada cen empregos perdidos, 24
estaban ocupados por mulleres. A destrución do emprego afectou
máis aos homes ca ás mulleres porque incidiu máis nos sectores da
construción e da industria.
— A taxa de ocupación masculina é superior á feminina, pero a diferenza entre ambas foise acurtando nos últimos anos, fundamentalmente pola forte destrución do emprego entre os homes. A diferenza
entre a taxa masculina e feminina é de 11,2 puntos.
— O emprego a tempo parcial en Galicia é sobre todo feminino, pois o
77 % das persoas ocupadas neste tipo de xornada son mulleres.
— O emprego asalariado feminino mantivo unha progresión positiva ata
a primeira metade de 2009; nese ano alcanzouse a cifra máis alta de
mulleres asalariados, 417.700. Porén, nos dous últimos anos perderon o seu emprego 16.100 mulleres asalariadas: 3.700 eran indefinidas e 12.400 temporais.
— A taxa de temporalidade das mulleres supera a dos homes tanto no
sector privado coma no público. A maior diferenza entre ambas dáse
no sector público: nas mulleres é do 26,8 % e nos homes do 17,3 %
32
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
— Na fase inicial da crise, o paro afectou máis aos homes ca ás mulleres. Pero, no último ano o paro feminino xa medrou máis que o masculino (14.400 paradas máis fronte a 13.500 parados máis).
A taxa de paro feminina distribúese de xeito moi desigual entre os diferentes grupos de idade: nas mulleres de entre 16 e 24 anos era en
2011 do 36,6 %, cifra que duplica a das mulleres de entre 25 e 54
anos e multiplica por tres a das que teñen 55 ou máis anos.
— O salario dunha muller galega é inferior nun 23 % ao dun home:
15.704 euros e 20.408 euros, respectivamente. As diferenzas pódense ampliar en función da rama de actividade: no sector das entidades financeiras e aseguradoras e no de servizos ás empresas, os
salarios femininos supoñen o 65 % dos masculinos, e na industria a
porcentaxe é do 67 %.
— As desiguais condicións de permanencia das mulleres no mercado
laboral fan que a contía das súas prestacións por desemprego sexa
menor á dos homes nun 18 %, circunstancia que se repite nas pensións femininas, que foron un 26 % inferiores ás dos homes (8.901
euros fronte a 12.035).
gabinete técnico económico
33
34
A realidade das mulleres en Galicia: o emprego, o salario e a pensión
sindicato nacional
de ccoo de galicia
ÚLTIMAS PUBLICACIÓNS DO GABINETE ECONÓMICO
ECONÓMICO
DO SINDICATO NACIONAL DE CC OO DE GALICIA
127. Orzamentos autonómicos 2010. Novembro de 2009
128. As propostas de CC OO ante a crise económica. Xaneiro de 2010
129. As repercusións a crise económica no mercado laboral. Xaneiro de 2010
130. As repercusións a crise económica no mercado laboral feminino. Marzo de 2010
131. O sistema público de pensións en Galicia. Marzo de 2010
132. Impacto das enfermidades profesionais en Galicia. Abril de 2010
133. Aproximación dos custos económicos da sinistralidade laboral en Galicia. Maio
de 2010
134. As repercusións da crise económica no mercado laboral II. Maio de 2010
135. O despedimento en Galicia: unha análise da serie histórica 200/2009. Xuño de
2010
136. As repercusións da crise económica no mercado laboral III. Agosto de 2010
137. O déficit público español en perspectiva europea: un problema de ingresos. Novembro de 2010
138. Os orzamentos xerais do estado 2011 e a súa repercusión en Galicia. Novembro
de 2010
139. As pensións contributivas en Galicia. Febreiro de 2011
140. As repercusións da crise económica no mercado laboral IV. Febreiro de 2011
141. O mercado laboral galego desde unha perspectiva de xénero. Marzo de 2011
142. Balance dos resultados da reforma laboral en Galicia. Abril de 2011
143. Aproximación aos custos económicos da sinistralidade laboral en Galicia.
Abril de 2011
144. Balance dos resultados da reforma laboral en Galicia. Setembro de 2011
145. Balance dos resultados da reforma laboral en Galicia. Febreiro de 2012
gabinete técnico económico
35