Historia da Lingua Galega

Historia da Lingua Galega: S. XX e XXI
• Introducción
Durante o século XX o galego sufriu un proceso de consolidación de normalización.
A pesares de distinguirmos varias etapas durante ese século, acada importancia literaria ata entón vedados
(ensaio, narrativa...). A consideración do galego vai ascendendo, e trala dictadura de Franco (que supón un
total estancamento para o galego, reducido ó ámbito rural, sobre todo), o idioma pasa a ser cooficial xunto ó
castelán.
É importante destacar o desgaleguización social, que se intenta paliar a través de campañas promovidas pola
área de normalización lingüística.
• Periodización
• Preguerra (1900−1936)
• Continuación do labor dignificador do galego comezado no século anterior (Rexurdimento)
• 1906: Real Academia Galega, como primeiro presidente Manuel Murguía.
• 1912−1915: Liga Agraria de Acción Galega
• 1916: Creación da primeira Irmandade da Fala, asociación que pretende a defensa, a difusión e
emprego do galego. Fórmase na Coruña. Rapidamente créanse máis institucións de Irmandades,
cuestionándose, máis tarde, a participación en cuestións políticas, dando lugar a dúas tendencias:
♦ Grupo Nós: Vicente Risco
♦ Partido Galeguista: Castelao
◊ 1920: Revista Nós, nada en Ourense, escrita integramente en galego promovido polo
grupo Nós (Vicente Risco, Otero Pedrayo, López Cuevillas...).
◊ 1923−1936: Seminario de Estudos Galegos, que espalla o uso do galego ó medio
científico e técnico, conseguindo importantes logros.
◊ Aparición de numerosas publicacións
◊ Creación de editoriais
⋅ 1924: Lar
⋅ 1927: Nós
• Estudios lingüísticos
♦ 1913: Diccionario galego castelán
♦ 1909: Elementos de gramática historia gallega
♦ 1922: Gramática do idioma galego, Lugrís Freire
♦ Guerra Civil (1936−1939) e Dictadura de Franco
(1936−1975)
◊ 1936: Estatuto de Autonomía para Galicia, que non
chega a pórse en vigor polo comezo da G.civil
◊ Período moi negativo para a cultura galega
◊ Parálise total do avance galeguizador
◊ Dura represión, traducida no uso do galego ó ámbito
familiar e coloquial
◊ Exilio de intelectuais galegos, sobre todo a Bos Aires
◊ Aparición de novas editoriais
◊ Difusión de campañas galeguistas e emprego do
galego entre a vida cotiá dos exiliados galegos
Década dos 50
1
◊ Certa apertura por motivos da política internacional
◊ Editoriais e Colección literarias
⋅ 1950−1951: Editorial Galaxia, impulsada
por Otero Pedrayo, Ferro Couselo...
⋅ Colección de Benito Soto
⋅ Colección Xistral (Lugo)
⋅ Editorial Monterrey (Vigo)
⋅ Editorial Biblífilos Gallegos (Santiago de
Compostela
• Revistas
◊ Grial
◊ Revista de Economía de Galicia
◊ Suplemento de La Noche
⋅ Estudios Lingüísticos
• Gramática elemental del gallego
común, Carballo Calero
• Diccionario enciclopédico, Eladio
Rodríguez López
♦ Asociacións culturais
◊ Facho (Coruña)
◊ Abrente (Ribadavia)
Década dos 60
◊ 1963: proclamación do Día das Letras Galegas
⋅ 1971:
Instituto da
Lingua
Galega
⋅ Despois da
morte de
Franco
(1975−2004)
• Recuperación
das
formas
democráticas
• Aumento
das
liberdades
reivindicació
cultural
e
lingüística
galega
• 1976:
Departament
Universitario
de
galego−portu
• 1978:
Constitución
• 1981:
2
Estatuto
de
Autonomía
• 1978−1981:
Galego
como
lingua
cooficial
xunto
có
castelán
na
Comu.
autó.
Galega
• 1982:
Normas
Ortográficas
e
Morfolóxicas
do
Idioma
Galego
(RAG−ILG)
• 1983:
Lei
de
Normalizació
lingüística
♦ Esco
en
galeg
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19