Descargar programa - Via Stellae

Anuncio
VIA STELLAE 2014
1
7PÁXRESONET
FERNANDO REYES director
20 XUÑO, VENRES / JUNIO, VIERNES
CONVENTO DE SANTA CLARA / 20.30
11PÁX JOSÉ HERNÁNDEZ PASTOR contratenor
MANUEL MINGUILLÓN arquilaúde
CALIA ÁLVAREZ DOTRES viola da gamba
21 XUÑO, SÁBADO /JUNIO, SÁBADO
IGREXA DE SAN FIZ DE SOLOVIO / 20.30
15PÁX GALICIA BRASS
BRAM SNIEKERS director
22 XUÑO, DOMINGO / JUNIO, DOMINGO
HOSTAL DOS REIS CATÓLICOS / 18.30
PATIO DE SAN XOÁN
19
PÁX
AL AYRE ESPAÑOL
EDUARDO LÓPEZ BANZO director
24 XUÑO, MARTES / JUNIO, MARTES
TEATRO PRINCIPAL / 20.30
23PÁX GLI INCOGNITI
AMANDINE BEYER violín / dirección
25 XUÑO, MÉRCORES / JUNIO, MIÉRCOLES
IGREXA DA UNIVERSIDADE / 20.30
27PÁX BANDA MUNICIPAL DE MÚSICA
ENSEMBLE RESIDENTE DO FIP
JUAN M. ROMERO /
JUAN COLLAZO dirección
26 XUÑO, XOVES / JUNIO, JUEVES
PRAZA DA QUINTANA / 20.30
2
VIA STELLAE 2014
31PÁX ACCADEMIA DEL PIACERE
FAHMI ALQHAI director
27 XUÑO, VENRES / JUNIO, VIERNES
CAPELA DA ORDE TERCEIRA / 20.30
35PÁX NUNO AROSO percusión
28 XUÑO, SÁBADO / JUNIO, SÁBADO
CGAC / 20.30
59PÁX ARS ATLÁNTICA
LIDIA VINYES CURTIS mezzosoprano
MANUEL VILAS arpa de dúas ordes
85PÁX SERGEY MALOV violín / violoncello da spalla
FLORIAN BIRSAK clave
63
91PÁX GERMÁN DÍAZ lira organizzata
DAVID J. HERRINGTON corneta inglesa / tuba
03 XULLO, XOVES / JULIO, JUEVES
SAN FIZ DE SOLOVIO / 20.30
PÁX
CENTRO GALEGO DE ARTE CONTEMPORÁNEA
39PÁX ALEJO AMOEDO piano
TERESA NOVOA soprano
PABLO RODRÍGUEZ piano
ALUMNOS DE CANTO DO
CONSERVATORIO SUPERIOR
DE MÚSICA DE VIGO
29 XUÑO, DOMINGO / JUNIO, DOMINGO
TEATRO PRINCIPAL / 20.00
45PÁX VESPRES D’ARNADÍ
XAVIER SABATA contratenor
30 XUÑO, LUNS / JUNIO, LUNES
TEATRO PRINCIPAL / 20.30
51
PÁX
FABIO BIONDI violín
KENNETH WEISS clave
01 XULLO, MARTES / JULIO, MARTES
SALÓN TEATRO / 20.30
55PÁX CASPERVEK TRÍO
02 XULLO, MÉRCORES / JULIO, MIÉRCOLES
HOSTAL DOS REIS CATÓLICOS / 22.00
PATIO DE SAN XOÁN
REAL FILHARMONÍA DE GALICIA
IVÁN MARTÍN piano/director
04 XULLO, VENRES / JULIO, VENRES
TEATRO PRINCIPAL / 20.30
67
PÁX
REAL FILHARMONÍA DE GALICIA
MAXIMINO ZUMALAVE director
10 XULLO, XOVES /JULIO, JUEVES
CAPELA DA ORDE TERCEIRA / 20.30
12 XULLO, SÁBADO / JULIO, SÁBADO
CAPELA DA ORDE TERCEIRA / 20.30
95PÁX ANDREAS PRITTWITZ
& LOOKINGBACK QUINTET
13 XULLO, DOMINGO / JULIO, DOMINGO
HOSTAL DOS REIS CATÓLICOS / 20.00
05 XULLO, SÁBADO / JULIO, SÁBADO
HOSTAL DOS REIS CATÓLICOS / 20.30
PATIO DE SAN XOÁN
71PÁX IL FONDAMENTO
PAUL DOMBRECHT director
ROEL DIELTIENS violoncello
07 XULLO, LUNS / JULIO, LUNES
TEATRO PRINCIPAL / 20.30
77PÁX ROBERTA INVERNIZZI soprano
CRAIG MARCHITELLI arquilaúde / tiorba
PATIO DE SAN XOÁN
99
PÁX
VOX STELLAE coro
LUIS MARTÍNEZ director
14 XULLO, LUNS / JULIO, LUNES
CAPELA DA ORDE TERCEIRA / 20.30
103PÁXANONYMOUS 4
15 XULLO, MARTES / JULIO, MARTES
IGREXA DE SAN PAIO DE ANTEALTARES / 21.00
08 XULLO, MARTES / JULIO, MARTES
IGREXA DE SAN FIZ DE SOLOVIO / 20.30
81PÁX MARTA RODRÍGUEZ
CARLA VILLANUEVA
IRENE RODRÍGUEZ
SABELA CASTRO marimba
09 XULLO, MÉRCORES / JULIO, MIÉRCOLES
SAN MARTIÑO PINARIO / 20.30
CLAUSTRO
VIA STELLAE 2014
3
O Concello de Santiago e a Xunta de Galicia organizan e promoven a novena edición do Festival
Via Stellae, un certame esencial no verán compostelán que, a piques de cumprir os seus dez
primeiros anos de vida, vén avalado por unha
consolidada traxectoria e que sempre contou
co respaldo do público e co recoñecemento da
prensa especializada. Santiago de Compostela,
o seu casco histórico, encherase de música durante máis de tres semanas: o Teatro Principal
e o Salón Teatro; as igrexas, capelas e conventos de Santa Clara, Universidade, San Paio de
Antealtares, Orde Terceira e San Fiz de Solovio;
localizacións singulares como o CGAC e espazos abertos como os patios do Hostal dos Reis
Católicos, a praza da Quintana ou o claustro de
San Martiño Pinario son os variados escenarios
para os seráns musicais do festival. Unha das
cualidades máis sobranceiras do Via Stellae é
a categoría dos intérpretes que enchen o seu
atractivo cartel de vinte e tres concertos nos que
os músicos e artistas galegos contan cunha merecida e imprescindible presenza. A riqueza e
diversidade da programación do festival ten na
música antiga e barroca un dos seus argumentos máis sólidos, pero o Via Stellae non esquece
outras épocas e xéneros musicais interpretados
por artistas de moi distintos perfil e procedencia.
4
VIA STELLAE 2014
A liña de programación vinculada ao Barroco, á
música antiga e á interpretación historicista ponse de manifesto coas actuacións de artistas e
agrupacións de prestixio internacional do talle da
orquestra barroca belga Il Fondamento, dos violinistas Fabio Biondi, Sergey Malov e Amandine
Beyer, da soprano italiana Roberta Invernizzi, do
cuarteto vocal norteamericano Anonymous 4, dos
contratenores Xavier Sabata e José Hernández
Pastor, do pianista Iván Martín, dos conxuntos Al
Ayre Español e Accademia del Piacere etc.
No programa atopamos un destacado protagonismo dos grandes mestres do Barroco,
de Bach e dos seus contemporáneos: Vivaldi,
Haendel, Telemann…, a Johann Sebastian Bach
e as súas sonatas para violín e clave dedican
o seu concerto dous grandes nomes como o
violinista palermitano Fabio Biondi e o clavecinista neoiorquino Kenneth Weiss. Outras figuras
do festival amosarannos diferentes facianas,
repertorios e persoeiros do mundo da música
antiga e barroca. Coa sensibilidade interpretativa
e a fermosa voz da soprano milanesa Roberta
Invernizzi achegarémonos á canción italiana da
primeira metade do século XVII, un tempo no que
as emocións e os afectos eran expresados polo
cantante, por unha soa voz, con acompañamento
instrumental, neste caso o laudista neoiorquino
Craig Marchitelli. Pechan o festival catro mulleres
que forman parte da historia da recuperación da
música medieval: o cuarteto vocal Anonymous
4 presentan en Compostela unha antoloxía dos
máis de 25 anos facendo música xuntas que ao
mesmo tempo supón unha ampla panorámica
dos cantos medievais e polifonías europeas.
Dende Andalucía chega unha das referencias da
música antiga española, a Accademia del Piacere
que liderada por Fahmi Alqhai recrearan co seu
programa fantasías_diferencias_glosas a práctica habitual dos músicos españois do XVI e XVII
da interpretación, con boas doses de improvisación, de transformación e adaptación das pezas
aos recursos instrumentais dispoñibles. Os modelos italianos e Corelli son a fonte de inspiración
do concerto dedicado á música francesa (con
Couperin á cabeza) que ofrecerán a sensible e
virtuosa violinista de Aix-en-Provence (e residente hai anos en Vigo) Amandine Beyer á fronte do
seu grupo Gli Incogniti.
A ópera é protagonista nos recitais dos contratenores Xavier Sabata e José Hernández Pastor. O
contratenor español de maior proxección internacional, o barcelonés Xavier Sabata, ofrecerá un monográfico dedicado a arias de ópera para castrato
compostas en Londres polo gran mestre da ópera
barroca, Georg Friedrich Haendel. Á figura dun dos
primeiros cantantes famosos da historia da ópera,
probablemente o seu primeiro gran divo, o castrado
italiano Baldassare Ferri, dedica o valenciano José
Fernández Pastor o seu recital centrado na música
vocal e os primeiros pasos do xénero operístico no
século XVII. E a ópera tamén e protagonista, esta
vez sen palabras, no concerto de Al Ayre Español,
conxunto aragonés (Premio Nacional de la Música
2014) que baixo a dirección do seu fundador
Eduardo López Banzo interpretará a integral das
fermosas sonatas opus 5 de Haendel.
Unha das efemérides musicais máis sinaladas
deste ano e o terceiro centenario do nacemento
de Carl Philipp Emanuel Bach, membro dunha
das familias musicais máis longas da historia. Ao
segundo fillo de Johann Sebastian Bach, e ao
seu padriño Georg Philipp Telemann, dedican
o seu concerto a experimentada orquestra barroca belga Il Fondamento e o seu creador Paul
Dombrecht. Tamén arredor da música de C.P.E.
Bach (xunto á de Vivaldi e á do seu pai J.S. Bach)
descubriremos un instrumento, e un xeito de interpretar: o violoncello da spalla co que o versátil
interprete ruso Sergey Malov (tamén violinista e
violista) tocará boa parte do variado programa
de sonatas, suites e variacións no que explora as
cores, sonoridades, recursos estilísticos e expresivos dos instrumentos de corda.
O festival Via Stellae non esquece celebrar musicalmente o 8º centenario da peregrinación a
Compostela de San Francisco de Asís con dous
proxectos de cadansúa agrupación galega. Na capela da Orde Terceira, o coro Vox Stellae fará unha
recreación litúrxica da festa de san Francisco e, no
seu 25º aniversario, o grupo compostelán Resonet
que dirixe Fernando Reyes será o encargado de
inaugurar o festival na igrexa conventual de Santa
Clara cun programa de cantos italianos do século XIII
relacionados coa orde franciscana e cantos ibéricos
da época como as Cantigas de Santa María ou o
noso Códice Calixtino. Os profesionais galegos contan cun destacado protagonismo con interesantes
propostas como é o caso do arpista compostelán
Manuel Vilas que durante este Via Stellae materializará a derradeira entrega (sexta) da recuperación integral dos cen tons humanos contidos no Manuscrito
Guerra que se conserva na universidade compostelá; a mezzosoprano catalá Lidia Vinyes Curtis será a
voz deste concerto e do sexto disco da gravación
completa deste manuscrito, un dos documentos
máis importantes para a música barroca española,
que está a editar a discográfica británica Naxos.
VIA STELLAE 2014
5
A Real Filharmonía de Galicia divide en dous os
seus efectivos para ofrecer dous concertos en días
consecutivos no Via Stellae. No primeiro o canario Iván Martín, un dos máis destacados pianistas
da súa xeración, ponse á fronte da sección de
cordas da orquestra compostelá para interpretar
tres fermosos concertos dun dos músicos máis extraordinarios da historia e protagonista destacado
desta novena edición do festival. Ao día seguinte,
o director compostelán Maximino Zumalave propón
un especial programa nun dos patios do Hostal dos
Reis Católicos con tres divertimentos para cordas,
fermosas obras de xuventude, que Mozart compuxo en Salzburgo. No mesmo marco terá lugar a
presentación de Galicia Brass, un novo conxunto
que nace en Compostela e que para o seu primeiro
concerto realizou unha coidada e variada selección
de obras orixinalmente escritas para este brillante
formación de metais e percusión. En colaboración
co proxecto de recuperación musical Descubrindo
as nosas músicas, os pianistas Alejo Amoedo e
Pablo Rodríguez e a soprano Teresa Novoa ensinarannos a faciana máis íntima da música culta galega,
a do piano e a canción lírica.
A percusión é un dos fíos condutores este ano
do OFF#Stellae (a achega alternativa do festival:
outras músicas, outras visións, outros espazos…)
materializada en seis concertos e espectáculos.
Tres deles están organizados en colaboración co
FIP, Festival Internacional de Percusión: na praza
da Quintana a Banda Municipal de Música, que por
segundo ano consecutivo se suma ao Via Stellae,
materializa unha nova colaboración co Ensemble
Residente do FIP en torno ao folclore indíxena americano; o CGAC acolle unha suxestiva proposta na
que Nuno Aroso, un dos intérpretes portugueses
máis creativos no panorama da música contemporánea, experimenta mesturando instrumentos de
percusión con outros materiais, e o claustro de San
Martiño Pinario será o marco no que catro novas
percusionistas galegas (Marta Rodríguez, Carla
Villanueva, Irene Rodríguez e Sabela Castro) presentan un variado programa baixo o título Marimba
en pedra. Na improvisación, nunha ollada renovadora cara ao pasado, na fusión con outros xéneros
musicais... sitúanse os puntos comúns de encontro das outras tres convocatorias do OFF#Stellae,
dos tres concertos do trío Caspervek, de Andreas
Prittwitz e de Germán Díaz. As emblemáticas
Variacións Goldberg, obra mestra de Bach, son o
punto de partida da travesía musical do Caspervek
Trío polo Renacemento e o Barroco. Os mesmos
períodos musicais reivindican o multiinstrumentista Andreas Prittwitz e o seu quinteto Lookingback
nunha lectura actual que ten no jazz improvisado
un dos seus piares máis sólidos. E dende Viena
trouxo a Lugo o inquedo músico Germán Díaz un
dos escasos exemplares funcionais que existen no
mundo de lira organizata, instrumento híbrido de
órgano e zanfona; sempre orixinal nas súas propostas, Germán Díaz estará acompañado nesta viaxe
pola corneta e a tuba doutro peculiar músico de
jazz como David John Herrington.
Moitos e moi variados son os protagonistas desta
novena edición do festival Via Stellae... os Bach,
a percusión, Francisco de Asís, a improvisación,
Haendel, a música antiga e o Barroco, a fusión,
raíces e tradición, a voz, instrumentos descoñecidos, o entorno artístico e histórico do casco vello
compostelán, rigor interpretativo e innovación...
Unha ollada ao pasado mirando de fronte ao futuro… Cos oídos e os ollos ben abertos, ao longo
destas case catro semanas de festival non faltarán as oportunidades para vivir enriquecedoras
experiencias rodeados de tanta e tan boa música.
RESONET
FERNANDO REYES director
Povero Pellegrin_1214
a música na viaxe de
San Francisco de Asís a Compostela
20
XUÑO, VENRES
JUNIO, VIERNES
I’son un pellegrin
Radiante Lumera
20.30
O camiño da pobreza
Povero pellegrin
(A San Francisco. Laudario Magliabechiano 18)
(Niccolò da Peruggia. Madrigal)
I’son un pellegrin
Wer das Ellend Bauen will
(Anónimo. Ballata)
(Anónimo alemán)
Benedicti et llaudati
(Ós santos Apóstolos. Laudario di Cortona)
Francisco no Camiño de Santiago
Di tutto nostro core
Laudas e cantigas
Ave donna santissima
(A Santiago o Maior. Laudario Magliabechiano 18)
(Laudario Magliabechiano 18)
(A San Francisco. Laudario di Cortona)
Santa María Strela do día
(Alfonso X. Cantiga 100. De loor)
Ave Maria stella diana
(Laudario Magliabechiano 18)
De Santa Maria sinal cual xe quer
(Alfonso X. Cantiga 123. Como Santa María guardou un frade menor dos diabos na ora que quis
morrer, e torcía-se todo con medo deles)
Mercedes Hernández soprano
David Sagastume contratenor
Paulo González frauta / zanfona / gaita
Carlos Castro percusión / salterio
Estudio de Resonet grupo vocal
Ángeles Casares, Ignacio Gómez,
Mª Carmen García, Trinidad de Miguel
Fernando Reyes cítolas / laúde
CONVENTO DE
SANTA CLARA
Senpre con umiltà
Sia Laudato San Francesco
(A San Francisco. Laudario di Cortona)
Senpre con umiltà
(Niccolò da Peruggia. Ballata)
O Cántico do Irmán Sol
Il Cantico delle Creature:
Cantico di Frate Sole
Laudar vollio per amore
Un pellegrin uccel
(Paolo da Firenze)
Dum Pater familias
(Codex Calixtinus)
En Compostela
A Santo Iacobo
(A Santiago o Maior. Laudario Magliabechiano 18)
Resonet
(Codex Calixtinus)
Sia Laudato San Francesco
(A San Francisco. Laudario Magliabechiano 18)
Gratulantes celebremus festum
(Codex Calixtinus)
(Texto: San Francisco. Música: Laudario
Magliabechiano 18. versión, Fernando Reyes)
VIA STELLAE 2014
7
A MÚSICA NA VIAXE DE SAN FRANCISCO
DE ASÍS A SANTIAGO DE COMPOSTELA
San Francisco de Asís chegou a Santiago,
como un peregrino máis, no ano 1214.
Con el viñeron outros frades e persoas
amigas que compartían as ideas do que
sería a innovadora orde mendicante
dos franciscanos. Na equipaxe destes
peregrinos pobres viñan os seus cantos
que, entoados na sua língua, servían
para comunicar as súas ideas relixiosas,
para animar as paradas, para dar forzas
no camiño e mesmo para compartir os
duros momentos da peregrinación. As
laudas (Laude) son os cantos que naceron en Italia nos inicios do século XIII e
que están relacionados directamente
coa orde franciscana. Estes cantos son
a base deste programa. Pero tamén estarán presentes os cantos ibéricos máis
relacionados coas laudas, as cantigas de
Santa María. Tamén os cantos doutros
peregrinos como a canción alemana
Wer das Ellend bauen will (Quen queira
construír a pobreza), que escoitarían os
peregrinos franciscanos no Camiño, así
como as músicas que soaban no templo
de Santiago á súa chegada, como as do
Códice Calixtino. Tamén escoitaremos
8
VIA STELLAE 2014
pezas de épocas inmediatamente posteriores moi influídas pola corrente franciscana e que fan referencia á peregrinación, como o Povero Pellegrin (Pobre
peregrino) de Niccolò da Peruggia ou
Un pellegrin uccel (Un paxaro peregrino)
de Paolo da Firenze. E como especial
achega, unha adaptación de Fernando
Reyes do famoso texto de san Francisco
o Cantico di Frate Sole (Cántico do Irmán
Sol), con material musical do Laudario
Magliabechiano 18, xa que a música
orixinal, tamén de San Francisco, non se
conserva. Esta selección que titulamos
Povero Pellegrin achegaranos a través da
música, indubidablemente a canle máis
eficaz, o espírito do peregrino Francisco
aos nosos días, co estilo ao que nos ten
afeitos Resonet, combinando o rigor na
interpretación coa inherente orixinalidade creativa que precisa toda interpretación musical. Desta maneira Resonet, no
ano do seu 25º aniversario, contribuirá ao
mesmo tempo solemne e humildemente
á celebración do 8ª centenario da peregrinación de San Francisco a Santiago de
Compostela. Fernando Reyes
LA MÚSICA EN EL VIAJE DE SAN FRANCISCO
DE ASÍS A SANTIAGO DE COMPOSTELA
San Francisco de Asís llegó a Santiago,
como un peregrino más, en el año 1214.
Con él vinieron otros frailes y personas
amigas que compartían las ideas de la que
sería la innovadora orden mendicante de
los franciscanos. En el equipaje de estos
peregrinos pobres venían sus cantos que,
entonados en su lengua, servían para comunicar sus ideas religiosas, para animar
las paradas, para dar fuerzas en el camino
e incluso para compartir los duros momentos de la peregrinación. Las Laudas (Laude)
son los cantos que nacieron en Italia en los
inicios del siglo XIII y que están relacionados directamente con la orden franciscana.
Estos cantos son la base de este programa.
Pero también estarán presentes los cantos
ibéricos más relacionados con las laudas,
las cantigas de Santa María. También los
cantos de otros peregrinos como la canción alemana Wer das Ellend bauen will
(Quien quiera construir la pobreza), que
escucharían los peregrinos franciscanos
en el Camino, así como las músicas que
sonaban en el templo de Santiago a su
llegada, como las del Códice Calixtino.
También escucharemos piezas de épocas
inmediatamente posteriores muy influenciadas por la corriente franciscana y que
hacen referencia a la peregrinación, como
el Povero Pellegrin (Pobre peregrino) de
Niccolò da Peruggia o Un pellegrin uccel
(Un pájaro peregrino) de Paolo da Firenze.
Y como especial aportación, una adaptación de Fernando Reyes del famoso texto
de san Francisco el Cantico di Frate Sole
(Cántico del Hermano Sol), con material
musical del Laudario Magliabechiano 18,
ya que la música original, también de san
Francisco, no se conserva. Esta selección
que titulamos Povero Pellegrin nos acercará a través de la música, indudablemente el
canal más eficaz, al espíritu del peregrino
Francisco a nuestros días, con el estilo al
que nos tiene acostumbrados Resonet,
combinando el rigor en la interpretación
con la inherente originalidad creativa que
precisa toda interpretación musical. De
esta manera Resonet, en el año de su 25º
aniversario, contribuirá al mismo tiempo
solemne y humildemente a la celebración
del 8º centenario de la peregrinación de
san Francisco a Santiago de Compostela.
Fernando Reyes
RESONET
Formouse en 1990 en Santiago de
Compostela, baixo o impulso do
laudista Fernando Reyes, quen dirixe o grupo, e a soprano Mercedes
Hernández, tomando o seu nome
dunha peza do Códice Calixtino.
Os seus compoñentes están especializados na interpretación da música antiga nos máis recoñecidos
centros de formación de Europa.
Ofreceu numerosos concertos en
prestixiosos festivais e auditorios
de toda Europa, e dedica grande
atención á música relacionada con
Galicia e co Camiño de Santiago.
Gravou os compactos La Grande
Chanson: cancións dos peregrinos de Francia, s. XVII; Santiago!:
música e peregrinacións no
Renacemento; Les Pellerines: a
moda da peregrinación en Francia,
s. XVII; Il Pellegrino: a viaxe de
Cosme III de Medici, 1668; Canto
de Nadal; Cantares GallegosRosalía de Castro; Canto de
Ultreia: Codex Calixtinus - Cantos
de peregrinos: Músicas para as
festas de Santiago, s. XII; Festa
Dies, músicas para a consagración
da Catedral de Santiago, 1211 e A
Peregrina, cantos e romances nos
camiños de Santiago.
FERNANDO REYES director
Iniciou a súa formación musical
como neno cantor na Escolanía da
Catedral de Santiago de Compostela
e especializouse nos instrumentos antigos de corda pulsada no
Conservatorio de Toulouse (Francia)
e na Staatliche Hochschule für Musik
de Trossingen (Alemaña). Fundou e
dirixe Resonet. Como instrumentista
ten ofrecido unha intensa actividade
de concertos e gravacións, tanto
como solista como acompañante,
por toda Europa. Alén diso, compuxo
e dirixiu a música de diversas obras
teatrais e publicou varios artigos
sobre música antiga, guías musicais
e libros-cd. Impartiu numerosos seminarios, cursos e conferencias en
diferentes universidades e centros
de ensino europeos.
MERCEDES HERNÁNDEZ soprano
Naceu en Santiago de Compostela
e estudou canto, especializándose
en música antiga, no Conservatorio
de Toulouse (Francia), na Musikhochschule de Trossingen (Alemaña)
e na Schola Cantorum Basiliensis
(Basilea, Suiza) con profesores como
Guillemette Laurens, Richard Levitt
e Montserrat Figueras. Colabora en
concertos e gravacións con destacados grupos como La Capella Reial de
Catalunya (Jordi Savall), Le Parlement
de Musique, (Martin Gester), Ensemble
Elyma (Gabriel Garrido), The Harp
Consort (Andrew Lawrence King), La
Fenice (Jean Tubery) etc., tendo actuado en moitos dos principais auditorios e festivais de Europa e América.
En canto á ópera, en 2002 debutoi
no Liceo de Barcelona na ópera de
Claudio Monteverdi L’Orfeo dirixida
por Jordi Savall.
DAVID SAGASTUME contratenor
Nacido en Vitoria, cursou estudos
de violoncello no Conservatorio
Superior de Música Jesús Guridi da
capital alavesa e realizou estudos
de clave, viola de gamba, música de
cámara e composición. Compaxina
os seus estudos coas súas intervencións como instrumentista do
Conxunto Ins­trumental Jesús Guridi,
Orquesta Joven de Vitoria-Gasteiz,
Orquesta Joven de Euskalerria
EGO e Sinfónica de Euskadi.
Paralelamente traballa como contratenor con Isabel Álvarez, Richard
Levitt e Carlos Mena. É membro
da Capilla Peñaflorida, membro
fundador de Intonationes (grupo
especializado en polifonía española), actúa habitualmente coa
Ca­pella Reial de Catalunya baixo a
dirección de Jordi Savall e participa
en numerosos concertos e gravacións. Ten cantado como solista
con grupos como Vaghi Concenti,
Resonet, Los Ministriles de Marsias,
Orquesta Barroca de Salamanca,
Orquesta de Cámara Galega, Coro
Victoria Musicae, Camerata Iberia,
Les Sacqueboutiers de Toulouse e
Ensemble Gilles Binchois.
VIA STELLAE 2014
9
RESONET
Se formó en 1990 en Santiago de
Compostela, bajo el impulso del
laudista Fernando Reyes, quien dirige el grupo, y la soprano Mercedes
Hernández, tomando su nombre de
una pieza del Códice Calixtino. Sus
componentes están especializados
en la interpretación de la música
antigua en los más reconocidos
centros de formación de Europa.
Ofreció numerosos conciertos en
prestigiosos festivales y auditorios
de toda Europa, y dedica gran
atención a la música relacionada
con Galicia y con el Camino de
Santiago. Grabó los compactos
La Grande Chanson: canciones
de los peregrinos de Francia, s.
XVII; Santiago!: música y peregrinaciones en el Renacimiento; Les
Pellerines: la moda de la peregrinación en Francia, s. XVII; Il Pellegrino:
el viaje de Cosme III de Medici,
1668; Canto de navidad; Cantares
Gallegos-Rosalía de Castro; Canto
de Ultreya: Codex Calixtinus Cantos de peregrinos: Músicas
10
VIA STELLAE 2014
para las fiestas de Santiago, s. XII;
Fiesta Dies, músicas para la consagración de la Catedral de Santiago,
1211 y La Peregrina, cantos y romances en los caminos de Santiago.
FERNANDO REYES director
Inició su formación musical como
niño cantor en la Escolanía
de la Catedral de Santiago de
Compostela y se especializó en los
instrumentos antiguos de cuerda
pulsada en el Conservatorio de
Toulouse (Francia) y en la Staatliche
Hochschule für Musik de Trossingen
(Alemania). Fundó y dirige Resonet.
Como instrumentista ha ofrecido
una intensa actividad de conciertos
y grabaciones, tanto como solista como acompañante, por toda
Europa. Más allá de eso, compuso y
dirigió la música de diversas obras
teatrales y publicó varios artículos
sobre música antigua, guías musicales y libros-cd. Impartió numerosos
seminarios, cursos y conferencias
en diferentes universidades y centros de enseñanza europeos.
MERCEDES HERNÁNDEZ soprano
Nació en Santiago de Compostela
y estudió canto, especializándose en música antigua, en el
Conservatorio de Toulouse (Francia),
en la Musikhochschule de Trossingen
(Alemania) y en la Schola Cantorum
Basiliensis (Basilea, Suiza) con profesores como Guillemette Laurens,
Richard Levitt y Montserrat Figueras.
Colabora en conciertos y grabaciones con destacados grupos como
La Capella Reial de Catalunya (Jordi
Savall), Le Parlement de Musique,
(Martin Gester), Ensemble Elyma
(Gabriel Garrido), The Harp Consort
(Andrew Lawrence King), La Fenice
(Jean Tubery), etc., habiendo actuado
en muchos de los principales auditorios y festivales de Europa y América.
En cuanto a la ópera, en 2002 debutó en el Liceo de Barcelona en la
ópera de Claudio Monteverdi L’Orfeo
dirigida por Jordi Savall.
DAVID SAGASTUME contratenor
Nacido en Victoria, cursó estudios
de violonchelo en el Conservatorio
Superior de Música Jesús Guridi de
la capital alavesa y realizó estudios
de clave, viola da gamba, música de
cámara y composición. Compagina
sus estudios con sus intervenciones
como instrumentista del Conjunto
Instrumental Jesús Guridi, Orquesta
Joven de Vitoria-Gasteiz, Orquesta
Joven de Euskalerria EGO y
Sinfónica de Euskadi. Paralelamente
trabaja como contratenor con Isabel
Álvarez, Richard Levitt y Carlos
Mena. Es miembro de la Capilla
Peñaflorida, miembro fundador de
Intonationes (grupo especializado
en polifonía española) y actúa habitualmente con la Capella Reial
de Catalunya, bajo la dirección de
Jordi Savall y participando en numerosos conciertos y grabaciones.
Ha cantado como solista con grupos como como Vaghi Concenti,
Resonet, Los Ministriles de Marsias,
Orquesta Barroca de Salamanca,
Orquesta de Cámara Galega, Coro
Victoria Musicae, Camerata Iberia,
Les Sacqueboutiers de Toulouse y
Ensemble Gilles Binchois.
JOSÉ
HERNÁNDEZ
PASTOR contratenor
MANUEL MINGUILLÓN arquilaúde
CALIA ÁLVAREZ DOTRES viola da gamba
21
XUÑO, SÁBADO
JUNIO, SÁBADO
Giulio Caccini (ca.1550-1618)
Amarilli, mia bella
(Amarilis, fermosa miña)
Girolamo Frescobaldi (1583-1643)
Se l’aura spira
(Se a brisa sopra)
il primo gran divo
Baldassare Ferri… ópera, teatro e corte
Arcangelo Lori (ca.1611-1679)
Toccata (sol menor)
Claudio Monteverdi (1567-1643)
Si dolce é il tormento
(Tan doce é o tormento)
Tarquinio Merula (1594/5-1665)
Menti lengua buggiarda
IGREXA DE
SAN FIZ DE SOLOVIO
20.30
Dario Castello (ca.1590-ca.1658)
Sonata Prima (Sonate concertante)
Claudio Monteverdi (1567-1643)
Oblivion soave
(Suave esquecemento)
Franceso Cavalli (1602-1676)
Lamento di Apollo
(Lamento de Apolo)
Gioseppe Antonio Doni (s.XVII)
Passagalli
Antonio Cesti (1623-1669)
Speranza cor mio
(Mentes, lingua embusteira)
(Esperanza, meu corazón), de L’Argia
Giovanni Felice Sances (ca. 1600-1679)
Ussurpator tiranno
Antonio Cesti (1623-1669)
Se l’anima mia non parla
(Usurpador tirano)
(Se a miña alma non fala), de L’Argia
VIA STELLAE 2014
11
BALDASSARE FERRI,
IL PRIMO GRAN DIVO
O novo Orfeo, así foi alcumado
Baldassare Ferri (Perugia, 16101680), a quen ben podemos considerar como o primeiro gran divo
da historia da ópera. Motivada
polo seu abraiante canto, a raíña
Cristina de Suecia suspendeu a
guerra con Polonia e fixo traer a
este castrato en naves suecas ata
a súa corte para poder escoitalo.
Neste programa recréase o aspecto íntimo e refinado do canto
do primeiro castrado célebre, tan
valorado entre a jet set das cortes e
círculos privados europeos do século XVII: cancións de cámara máis
12
VIA STELLAE 2014
coñecidas con que adoitaban preparar a voz os cantantes da época
antes de cantar unha ópera e arias
de ópera de compositores dos que
Baldassare Ferri estreou roles principais. Na selección encontramos
pezas que reforzan o aspecto máis
destacado do canto de Baldassare
Ferri poetizado por un cronista da
época, Giovanni Bontempi, na súa
Historia Musica de 1695: “Os seus
labios foron capaces de tranquilizar as mentes e embriagar con
doce ambrosía os corazóns”. José
Hernández Pastor, a partir dun texto de Giulia Anna Romana.
BALDASSARE FERRI,
IL PRIMO GRAN DIVO
El nuevo Orfeo, así fue apodado
Baldassare Ferri (Perugia, 16101680), a quien bien podemos considerar como el primer gran divo de la
historia de la ópera. Motivada por su
apabullante canto, la reina Cristina
de Suecia suspendió la guerra con
Polonia e hizo traer al este castrato en naves suecas hasta su corte
para poder escucharle. En este programa se recrea el aspecto íntimo y
refinado del canto del primer castrado célebre, tan valorado entre la jet
set de las cortes y círculos privados
europeos del siglo XVII: canciones
de cámara más conocidas con que
solían preparar la voz los cantantes
de la época antes de cantar una
ópera y arias de ópera de compositores de quienes Baldassare Ferri
estrenó roles principales. En la selección encontramos piezas que refuerzan el aspecto más destacado
del canto de Baldassare Ferri poetizado por un cronista de la época,
Giovanni Bontempi, en su Historia
Musica de 1695: “Sus labios fueron
capaces de tranquilizar las mentes
y embriagar con dulcísima ambrosía
los corazones”. José Hernández
Pastor, a partir de un texto de Giulia
Anna Romana
JOSÉ HERNÁNDEZ PASTOR contratenor
MANUEL MINGUILLÓN arquilaúde
CALIA ÁLVAREZ DOTRES viola da gamba
A carreira do contratenor valenciano José
Hernández Pastor mereceu xa todo tipo de
eloxios da prensa especializada e do público. A
súa notable versatilidade levouno a ser referencia no repertorio renacentista, a interpretar Bach
cos mellores directores (Eduardo López Banzo,
Jordi Savall etc.), O Mesías (con Fabio Bonizzoni),
repertorio barroco español con Diego Fasolis
ou a ofrecer recitais solistas coa música barroca máis virtuosa en salas como o Kursaal (San
Sebastián), Teatro Real (Madrid), Konzerthaus
(Viena), Teatro de Bellas Artes (México D. F.),
Konzerthaus (Berlín), Teatro Champs Elysées
(París) etc., sendo destacado pola prensa como
un intérprete exquisito, expresivo e de voz cálida
cun belo timbre e unha execución impecable (J.
A. Vela del Campo, El País) e considerado un dos
maiores expoñentes do seu rexistro en Europa
(La Vangardia). As súas gravacións cóntanse
xa por ducias e entre elas cabe destacar os
seus discos con El Cortesano e coa Orquestra
Barroca de Sevilla. É invitado habitualmente
a impartir cursos de canto: universidades de
Salamanca, Málaga e Jaume I de Castelló, cursos de Aracena e de Guadassuar etc.
Actuou como solista e en colaboracións con grupos como Gabrieli Consort & Players, Monteverdi
Choir, English Baroque Soloist, Florilegium, Royal
Philarmonic Orchestra, La Nuova Musica, Galan,
The Kings Singers, Charivari Agreable, Al Ayre
Español e La Compañía de Teatro Clásico de
España nos principais auditorios e festivais de
España, Portugal, Francia, Reino Unido, Italia,
Suíza, Polonia, Eslovenia, Estados Unidos, Canadá,
México e Australia. Tocou baixo a dirección de
prestixiosos directores como Paul McCresh, John
Elliot Gardiner, Paul O’Dette, Laurence Cummings,
Benjamin Bayl ou Eduardo López Banzo entre
outros. Os seus recitais foron retransmitidos por
RNE, BBC e RTP (Portugal). Gravou para Signum
Records xunto a The Kings Singers e para Novum
xunto a New College Oxford Choir e Charivari
Agreable. É membro fundador do dúo de vihuelas
Delitiae Musicae xunto a Jesús Sánchez, co que
gravou o seu primeiro disco a dúo Adeus meu
amor para Brilliant Classics.
Nacida na Habana, é licenciada en viola da
gamba no Conservatorio Superior de Música de
Sevilla Manuel Castillo. Tomou clases con importantes gambistas como Jordi Savall, Wieland
Kuijken, Ventura Rico, Vittorio Ghielmi e Fahmi
Alqhai. Colaborou con Ars Longa, Orquesta
Barroca de Sevilla, Camerata Iberia, Compañía
Nacional de Teatro Clásico e traballou con músicos do talle de Juan Carlos de Mulder, Gabriel
Garrido, Andrés Cea, Raquel Andueza ou José
Hernández Pastor. Como solista e directora
destaca o seu traballo cos ensembles Artilugium
e Musica Liberata, cos que actuou en España,
Francia e Portugal e realizou gravacións para
radio e televisión. Dende 2011 imparte os cursos
anuais de viola da gamba na mostra de Música
Antigua Castillo de Aracena.
VIA STELLAE 2014
13
14
JOSÉ HERNÁNDEZ PASTOR contratenor
MANUEL MINGUILLÓN archilaúd
CALIA ÁLVAREZ DOTRES viola da gamba
La carrera del contratenor valenciano José
Hernández Pastor ha merecido ya todo tipo de
elogios, tanto de prensa especializada como
de público. Su notable versatilidad le ha llevado
a ser referencia en el repertorio renacentista,
a interpretar Bach con los mejores directores
(Eduardo López Banzo, Jordi Savall, etc.), El
Mesías (con Fabio Bonizzoni), repertorio barroco
español con Diego Fasolis o a ofrecer recitales
solistas con la música barroca más virtuosa en
salas como el Kursaal (San Sebastián), Teatro Real
(Madrid), Konzerthaus (Viena), Teatro de Bellas
Artes (México D. F.), Konzerthaus (Berlín), Teatro
Champs Elysées (París), etc., siendo destacado
por la prensa como un intérprete exquisito, expresivo y de voz cálida con un bello timbre y una ejecución impecable (J. A. Vela del Campo, El País)
y considerado uno de los mayores exponentes
de su registro en Europa (La Vanguardia). Sus
grabaciones se cuentan ya por decenas y entre
ellas cabe destacar sus discos con El Cortesano
y con la Orquesta Barroca de Sevilla. Es invitado
habitualmente a impartir cursos de canto: universidades de Salamanca, Málaga y Jaume I de
Castelló, cursos de Aracena y de Guadassuar, etc.
Ha actuado como solista y en colaboraciones
con grupos como Gabrieli Consort & Players,
Monteverdi Choir, English Baroque Soloist,
Florilegium, Royal Philarmonic Orchestra, La
Nuova Musica, Galan, The Kings Singers, Charivari
Agreable, Al Ayre Español y La Compañía de
Teatro Clásico de España en los principales auditorios y festivales de España, Portugal, Francia,
Reino Unido, Italia, Suiza, Polonia, Eslovenia,
Estados Unidos, Canadá, México y Australia. Ha
tocado bajo la dirección de prestigiosos directores como Paul McCresh, John Elliot Gardiner,
Paul O’Dette, Laurence Cummings, Benjamin
Bayl o Eduardo López Banzo entre otros. Sus
recitales han sido retransmitidos por RNE, BBC y
RTP (Portugal). Ha grabado para Signum Records
junto a The Kings Singers y para Novum junto a
New College Oxford Choir y Charivari Agreable.
Es miembro fundador del dúo de vihuelas
Delitiae Musicae junto a Jesús Sánchez, con el
que ha grabado su primer disco a dúo Adios mi
amor para Brilliant Classics.
Nacida en La Habana, es licenciada en viola da
gamba en el Conservatorio Superior de Música
de Sevilla Manuel Castillo. Ha tomado clases
con importantes gambistas como Jordi Savall,
Wieland Kuijken, Ventura Rico, Vittorio Ghielmi
y Fahmi Alqhai. Ha colaborado con Ars Longa,
Orquesta Barroca de Sevilla, Camerata Iberia,
Compañía Nacional de Teatro Clásico y trabajado con músicos de la talla de Juan Carlos de
Mulder, Gabriel Garrido, Andrés Cea, Raquel
Andueza o José Hernández Pastor. Como solista
y directora destaca su trabajo con los ensembles Artilugium y Musica Liberata, con los que
ha actuado en España, Francia y Portugal y ha
realizado grabaciones para radio y televisión.
Desde 2011 imparte los cursos anuales de viola da gamba en la muestra de Música Antigua
Castillo de Aracena.
VIA STELLAE 2014
GALICIA BRASS
BRAM SNIEKERS 22
XUÑO, DOMINGO
JUNIO, DOMINGO
HOSTAL DOS
REIS CATÓLICOS
18.30
patio de san Xoán
director
Henri Tomasi (1901-1971)
Fanfares Liturgiques
Annonciation
Évangile
Apocalypse
Procession du Vendredi-Saint
Dirk Brossé (1960)
Prelude to a New Age
George Gershwin (1898-1937)
An american in Paris
Chris Hazell (1948)
Brass Cats
Brass Cats
un novo ensemble de metais… Galicia Brass
Mr. Jums
Black Sam
Borage
Kraken
VIA STELLAE 2014
15
A PRESENTACIÓN DE GALICIA BRASS
Para a súa primeira presentación ao
público, Galicia Brass seleccionou unha
variada escolla de obras escritas –por
un francés, un inglés e un belga– para
este conxunto de metais e percusión,
ademais dun arranxo para banda de
metais da coñecida obra Un americano
en París de Gershwin. A linguaxe utilizada polo francés Henri Tomasi nas
súas Fanfarras litúrxicas (1944), obra en
catro partes composta para ensemble
de metal, timbais e percusión, é sinxela
e directa: a Anunciación é unha progresión tranquila e solemne e o Evanxeo
busca ser máis conciso e compacto,
antes de que chegue o torrente da
Apocalipse. A última das catro pezas,
Procesión do Venres Santo, pódese
interpretar en versión instrumental ou
con soprano e coro; a música xorde dun
silencio só habitado por percusión, que
anuncia a procesión aínda afastada, e
a medida que esta se achega, o compositor xoga coa intensidade e o poder
rítmico dun ostinato case obsesivo que,
ao chegar ao clímax, estala no tema Dio
vin Salve Regina usado por Tomasi en
16
VIA STELLAE 2014
moitas das súas obras. O compositor
e director Dirk Brossé (1960) escribiu
en 1991 Prelude to a New Age, obra
orixinal para brass ensemble e percusión, para os reis do seu país, Bélxica.
Un americano en París interpretouse
por primeira vez o 13 de decembro de
1928 no Carnegie Hall de Nova York
baixo a dirección Walter Damrosch.
A peza orixinal foi composta para orquestra sinfónica, aínda que co toque
jazzsístico tan característico da música
de George Gershwin, e Galicia Brass
interpreta unha versión de Daniel Guyot
para conxunto de metais e percusión.
“A suite Brass Cats está baseada en
certo xeito nos gatos que comparten
casa comigo. Mr. Jums é un machote
rubio, desaliñado pero moi cariñoso;
Black Sam parece un cantante de Nova
Orleans co seu rosmar; Borage, branco
e marrón pásase o día correndo por aí,
e Kraken, a única femia, é a que domina
o cotarro, a pesar de ser a metade que
os demais”, comentou Chris Hazell cando se publicou a súa obra na editorial
Philip Jones.
LA PRESENTACIÓN DE GALICIA BRASS
Para su primera presentación el público,
Galicia Brass ha seleccionado una variada selección de obras escritas –
­ por
un francés, un inglés y un belga– para
este conjunto de metales y percusión,
además de un arreglo para banda de
metales de la conocida obra Un americano en París de Gershwin. El lenguaje
utilizado por el francés Henri Tomasi en
sus Fanfarrias Litúrgicas (1944), obra en
cuatro partes compuesta para ensemble de metal, timbales y percusión, es
sencillo y directo: la Anunciación es
una progresión tranquila y solemne y el
Evangelio busca ser más conciso y compacto, antes de que llegue el torrente
del Apocalipsis. La última de las cuatro
piezas, Procesión nocturna, se puede
interpretar en versión instrumental o
con soprano y coro; la música surge de
un silencio sólo habitado por percusión,
que anuncia la procesión aún lejana, y a
medida que ésta se acerca, el compositor juega con la intensidad y el poder rítmico de un ostinato casi obsesivo que,
al llegar al clímax, estalla en el tema Dio
vi Salve Regina usado por Tomasi en
muchas de sus obras. El compositor y
director Dirk Brossé (1960) escribió en
1991 Prelude to a New Age, obra original para brass ensemble y percusión,
para los reyes de su país, Bélgica. Un
americano en París se interpretó por
primera vez el 13 de diciembre de 1928
en el Carnegie Hall de Nueva York bajo
la dirección Walter Damrosch. La pieza
original fue compuesta para orquesta
sinfónica, aunque con el toque jazzsístico tan característico de la música de
George Gershwin, y Galicia Brass interpreta una versión de Daniel Guyot para
conjunto de metales y percusión. “La
suite Brass Cats está basada en cierta
manera en los gatos que comparten
casa conmigo. Mr. Jums es un machote
pelirrojo, desaliñado pero muy cariñoso;
Black Sam parece un cantante de New
Orleans con su ronroneo; Borage, blanco y marrón se pasa el día corriendo
por ahí, y Kraken, la única hembra, es
la que domina el cotarro, a pesar de ser
la mitad que los demás”, comentó Chris
Hazell cuando se publicó su obra en la
editorial Philip Jones.
GALICIA BRASS
Nacido por iniciativa de músicos
membros da Real Filharmonia de
Galicia e do músico holandés Bram
Sniekers, Galicia Brass é un ensemble de vento metal con percusión,
con vocación de agrupación aberta, que contará cun grupo variable
de músicos en función do repertorio musical de cada proxecto.
Xorde coa intención de difundir a
música composta para ensemble
de vento metal, así como para
gozar dos marabillosos arranxos
doutro tipo de obras existentes
para esta formación que explotan
todas as capacidades sonoras que
unha agrupación destas características pode ofrecer. Todos os seus
integrantes contan cunha dilatada
traxectoria profesional que os levou
a colaborar con formacións como
a Orquestra Sinfónica de Galicia,
Orquesta Ciudad de Oviedo,
Orquesta Sinfónica de Extremadura,
Real Orquesta de Sevilla, Banda
Municipal de Santiago, Orquesta
Sinfónica de Madrid, Sinfónica
GALICIA BRASS
de Granada, Orquesta Sinfónica
de Barcelona e Nacional de
Cataluña, Royal Concertgebouw
Orchestra, Orquesta Sinfónica de
Tenerife, Sinfónica de Castilla e
León, entre outras.
Javier Simó / Ramón Llàtser
José Forte / Adrián Viñas trompeta
Jordi Ortega / Alfredo Varela
Xavi Ramón / Pedro Pintos trompa
Iago Ríos / Juan Luis Novo
Ricardo Pedrares / Brais Molina trombón
José Luis Vázquez tuba
José Varela / Ramón Castro
José Vicente Faus percusión
Nacido por iniciativa de músicos
miembros de la Real Filharmonia
de Galicia y del músico holandés
Bram Sniekers, Galicia Brass es un
ensemble de viento metal con percusión, con vocación de agrupación
abierta, que contará con un grupo
variable de músicos en función del
repertorio musical de cada proyecto. Surge con la intención de difundir
la música compuesta para ensemble de viento metal, así como para
disfrutar de los maravillosos arreglos
de otro tipo de obras existentes
para esta formación que explotan
todas las capacidades sonoras que
una agrupación de estas características puede ofrecer. Todos sus integrantes cuentan con una dilatada
trayectoria profesional que les ha
llevado a colaborar con formaciones como la Orquesta Sinfónica de
Galicia, Orquesta Ciudad de Oviedo,
Orquesta Sinfónica de Extremadura,
Real Orquesta de Sevilla, Banda
Municipal de Santiago, Orquesta
Sinfónica de Madrid, Sinfónica
de Granada, Orquesta Sinfónica
de Barcelona y Nacional de
Cataluña, Royal Concertgebouw
Orchestra, Orquesta Sinfónica de
Tenerife, Sinfónica de Castilla y
León, entre otras.
Javier Simó / Ramón Llàtser
José Forte / Adrián Viñas trompeta
Jordi Ortega / Alfredo Varela
Xavi Ramón / Pedro Pintos trompa
Iago Ríos / Juan Luis Novo
Ricardo Pedrares / Brais Molina trombón
José Luis Vázquez tuba
José Varela / Ramón Castro
José Vicente Faus percusión
VIA STELLAE 2014
17
AL AYRE ESPAÑOL
EDUARDO LÓPEZ BANZO director
24
XUÑO, MARTES
JUNIO, MARTES
TEATRO
PRINCIPAL
20.30
Georg Friedrich Haendel (1685-1759)
Trio Sonatas, op. 5, HWV 396-402 (Londres, 1739)
PARTE 1
Sonata en la maior, op. 5, núm. 1, HWV 396
To all lovers of musick
as sonatas opus 5 de Haendel_
ópera sen palabras
Andante - Allegro - Larghetto - Allegro - Gavotte
Sonata en mi menor, op. 5, núm. 3, HWV 398
Andante larghetto - Allegro - Sarabande - Allemande - Rondeau - Gavotte
Sonata en sol maior, op. 5, núm. 4, HWV 399
Allegro - A tempo ordinario - Allegro non presto - Passacaille - Gigue - Menuet
Alexis Aguado / Pedro Luis Arteche violín
James Bush violoncello
Francisco Aguiló violone
Juan Carlos de Mulder arquilaúde
Eduardo López Banzo clave / director
PARTE 2
Sonata en fa maior, op. 5, núm. 6, HWV 401
Largo - Allegro - Adagio - Allegro - Menuet
Sonata en si bemol maior, op. 5, núm. 7, HWV 402
Larghetto - Allegro ma non presto - Adagio - Allegro - Gavotte - Menuet
Sonata en re maior, op. 5, núm. 2, HWV 397
Adagio - Allegro - Musette - Marche - Gavotte
Sonata en sol menor, op. 5, núm. 5, HWV 400
Largo - Come alla breve - Larghetto - A tempo giusto - Air - Bourrée
VIA STELLAE 2014
19
TO ALL LOVERS OF MUSICK
“To all Lovers of Musick”, así se
dirixía John Walsh, o editor de
Haendel, cada vez que anunciaba
unha nova publicación nos xornais
da época, ao emerxente e cada vez
máis numeroso público afeccionado. A burguesía próspera e cosmopolita daquela populosa urbe,
Londres, demandaba avidamente
música para o consumo privado
nunha sociedade cada vez máis
necesitada dunha arte feita á súa
medida. Haendel, esgotado despois de anos dedicado en exclusiva á ópera italiana, e tras atravesar
unha gran crise financeira e artística que case lle custa a vida, decidiu
20
VIA STELLAE 2014
cambiar de rumbo e comezou a
escribir oratorios e música instrumental, aínda que sen abandonar
de todo a escena. Grazas ao seu
fracaso coa ópera, nun Londres
cansado xa de arias italianas e
necesitado de novidades, podemos hoxe gozar dunhas sonatas
que no fondo son unha ópera sen
palabras. En efecto, a “opera quinta” (Londres, 1739) contén moitas
páxinas tomadas de obras vocais
–óperas, oratorios, serenatas e
música litúrxica– escritas nos anos
anteriores á súa publicación, pero
tamén conteñen certa cantidade
de música composta ex novo.
TO ALL LOVERS OF MUSICK
“To all Lovers of Musick”, así se
dirigía John Walsh, el editor de
Haendel, cada vez que anunciaba
una nueva publicación en los periódicos de la época, al emergente
y cada vez más numeroso público
amateur. La burguesía próspera y
cosmopolita de aquella populosa
urbe, Londres, demandaba ávidamente música para el consumo
privado en una sociedad cada vez
más necesitada de un arte hecho
a su medida. Haendel, agotado
después de años dedicado en
exclusiva a la ópera italiana, y tras
atravesar una gran crisis financiera
y artística que casi le cuesta la vida,
decidió cambiar de rumbo y comenzó a escribir oratorios y música
instrumental, aunque sin abandonar
del todo la escena. Gracias a su fracaso con la ópera, en un Londres
cansado ya de arias italianas y necesitado de novedades, podemos
hoy disfrutar de unas sonatas que
en el fondo son una ópera sin palabras. En efecto, la “opera quinta”
(Londres, 1739) contiene muchas
páginas tomadas de obras vocales
–óperas, oratorios, serenatas y música litúrgica– escritas en los años
anteriores a su publicación, pero
también contienen cierta cantidad
de música compuesta ex novo.
AL AYRE ESPAÑOL
Máis de 25 anos nos festivais e teatros máis importantes de Europa, 10
anos como orquestra residente no
Auditorio de Zaragoza, 17 discos,
premios internacionais (Premio
Nacional de Música en 2004, entre
outros) e distincións (Embaixador
de Zaragoza dende 2011) e unha
incesante axenda de compromisos
internacionais e actividades para
as próximas tempadas confirman
que o grupo aragonés é unha das
referencias máis destacadas do
ámbito nacional. Ao longo deste
cuarto de século Al Ayre Español
actuou nos escenarios máis prestixiosos do mundo: Concertgebouw
de Amsterdam, Musikverein e
Konzerthaus de Viena, Tonhalle
de Dusseldorf, Konzerthaus e
Filharmónica de Berlín, Théâtre
des Champs Elysées e Cité de la
Musique de París, Teatro Real e
Auditorio Nacional de Madrid, Palau
de la Música Catalana e Gran Teatro
do Liceu de Barcelona, Palau de
la Música de Valencia, Laeizhalle
de Hamburgo, Library of Congress
de Washington, Palais des Beaux
Arts de Bruxelas, Arsenal de Metz,
International Performing Arts Center
de Moscú, Fundación Calouste
Gulbenkian de Lisboa, Palacio
Euskalduna de Bilbao, Teatro
Olímpico de Roma etc. En 2012, e
como recoñecemento a esta traxectoria, Sony Music reeditou as súas
oito primeiras gravacións nunha exclusiva colección: Al Ayre Español
Edition. Foi invitado tamén aos máis
importantes festivais: Festival de
Pascua de Baden Baden, Festival
Bach de Lepizig, Festival de Música
Antiga de Utrecht, Internationale
Festtage Alter Musik de Stuttgart,
Schleswig-Holstein Musik Festival,
Dresdner Musikfestpiele, Toulouse
les Orgues, Festival de Música
Religiosa de Cuenca, Festival
de Música Antigua de Aranjuez,
Festival de Ambronay, Festival
Haendel de Halle, Festival
International d’Ópera Baroque
de Beaune, Festival de Saintes,
Festival Internacional Cervantino
(México), Festival Monteverdi de
Cremona, Authentica de Israel,
Festival Via Stellae de Santiago de
Compostela, Festival Antiquarium
de Moscú etc., Al Ayre Español
conta co Patrocinio de Ibercaja,
Industrias Químicas del Ebro, Axial
vinos, Goberno de Aragón e a colaboración de Heraldo de Aragón.
Mantén un acordo de residencia co
Auditorio de Zaragoza.
EDUARDO LÓPEZ BANZO director / clave
Nacido en Zaragoza, é un dos directores europeos que con máis
convicción fixo do historicismo
a súa propia filosofía musical, co
propósito de facer que a música, interpretada séculos despois da súa
creación, apareza outra vez como
fresca e novidosa para o oínte contemporáneo. Clavecinista de formación, estudou en Amsterdam con
Gustav Leonhardt, quen lle animou
a traballar en pro da música barroca española. No 2004 logrou que
o grupo fundado por el en 1988, Al
Ayre Español, conseguise o Premio
Nacional de Música, concedido polo
Ministerio de Cultura do Goberno
de España, por máis de vinte anos
de rigor musicolóxico e de excelencia na interpretación, que deu lugar
a que Al Ayre Español se convertese nun referente de interpretación
historicista en toda Europa. Á fronte
do seu grupo actuou nas salas máis
prestixiosas de todo o mundo, aínda que tamén foi frecuentemente
invitado a actuar como director con
prestixiosas orquestras sinfónicas
e de instrumentos históricos. No
terreo da ópera Eduardo López
Banzo é un dos principais especialistas actuais na produción dramática de Haendel. Como pedagogo
é requirido para impartir clases
maxistrais e cursos de especialización nas principais universidades
españolas así como na Escola
Superior de Canto de Madrid e no
Centro Nacional de Difusión Musical
(Ministerio de Cultura de España). É
Fillo Predilecto de Zaragoza dende
outubro de 2010.
VIA STELLAE 2014
21
AL AYRE ESPAÑOL
Más de 25 años en los festivales y
teatros más importantes de Europa,
10 años como orquesta residente
en el Auditorio de Zaragoza, 17
discos, premios internacionales
(Premio Nacional de Música en
2004, entre otros) y distinciones
(Embajador de Zaragoza desde
2011) y una incesante agenda de
compromisos internacionales y actividades para las próximas temporadas confirman que el grupo aragonés es una de las referencias más
destacadas del ámbito nacional. A
lo largo de este cuarto de siglo Al
Ayre Español ha actuado en los escenarios más prestigiosos del mundo: Concertgebouw de Amsterdam,
Musikverein y Konzerthaus de
Viena, Tonhalle de Düsseldorf,
Konzerthaus y Filarmónica de
Berlín, Théâtre des Champs Elysées
y Cité de la Musique de París,
Teatro Real y Auditorio Nacional
de Madrid, Palau de la Música
Catalana y Gran Teatro del Liceu de
Barcelona, Palau de la Música de
22
VIA STELLAE 2014
Valencia, Laeizhalle de Hamburgo,
Library of Congress de Washington,
Palais des Beaux Arts de Bruselas,
Arsenal de Metz, International
Performing Arts Center de Moscú,
Fundación Calouste Gulbenkian
de Lisboa, Palacio Euskalduna de
Bilbao, Teatro Olímpico de Roma,
etc. En 2012, y como reconocimiento a esta trayectoria, Sony Music
reeditó sus ocho primeras grabaciones en una exclusiva colección:
Al Ayre Español Edition. Ha sido
invitado también a los más importantes festivales: Festival de Pascua
de Baden Baden, Festival Bach de
Lepizig, Festival de Música Antigua
de Utrecht, Internationale Festtage
Alter Musik de Stuttgart, SchleswigHolstein Musik Festival, Dresdner
Musikfestpiele, Toulouse les Orgues,
Festival de Música Religiosa de
Cuenca, Festival de Música Antigua
de Aranjuez, Festival de Ambronay,
Festival Haendel de Halle, Festival
International d’ópera baroque
de Beaune, Festival de Saintes,
Festival Internacional Cervantino
(México), Festival Monteverdi de
Cremona, Authentica de Israel,
Festival Via Stellae de Santiago de
Compostela, Festival Antiquarium
de Moscú, etc. Al Ayre Español
cuenta con el Patrocinio de Ibercaja,
Industrias Químicas del Ebro, Axial
vinos, Gobierno de Aragón y la colaboración de Heraldo de Aragón.
Mantiene un acuerdo de residencia
con el Auditorio de Zaragoza.
EDUARDO LÓPEZ BANZO director / clave
Nacido en Zaragoza, es uno de los
directores europeos que con más
convicción ha hecho del historicismo su propia filosofía musical, con
el propósito de hacer que la música,
interpretada siglos después de su
creación, aparezca otra vez como
fresca y novedosa para el oyente
contemporáneo. Clavecinista de formación, estudió en Ámsterdam con
Gustav Leonhardt, quien le animó a
trabajar en pro de la música barroca
española. En el 2004 logró que el
grupo fundado por él en 1988, Al
Ayre Español, consiguiera el Premio
Nacional de Música, concedido por
el Ministerio de Cultura del Gobierno
de España, por más de veinte años
de rigor musicológico y de excelencia en la interpretación, que ha
dado lugar a que Al Ayre Español
se convirtiera en un referente de
interpretación historicista en toda
Europa. Al frente de su grupo ha actuado en las salas más prestigiosas
de todo el mundo, aunque también
ha sido frecuentemente invitado a
actuar como director con prestigiosas orquestas sinfónicas y de instrumentos históricos. En el terreno de
la ópera Eduardo López Banzo es
uno de los principales especialistas
actuales en la producción dramática
de Haendel. Como pedagogo es
requerido para impartir clases magistrales y cursos de especialización
en las principales universidades
españolas así como en la Escuela
Superior de Canto de Madrid y el
Centro Nacional de Difusión Musical
(Ministerio de Cultura de España). Es
Hijo Predilecto de Zaragoza desde
octubre de 2010.
GLI INCOGNITI
AMANDINE BEYER violín / dirección
25
PARTE 1
XUÑO, MÉRCORES
JUNIO, MIÉRCOLES
IGREXA DA
UNIVERSIDADE
20.30
François Couperin (1668-1733)
La Superbe (ca. 1692)
(sen indicación de tempo) - (sen indicación de tempo) - Très lentement - Légèrement - Air tendre - Gayement
Élisabeth Jacquet de La Guerre (1665-1729)
Sonata en Fa maior, de Sonates pour le viollon (Paris, 1707)
Apothéoses_Couperin
o modelo de Corelli na música francesa
(sen indicación de tempo) - Presto - Adagio - Presto - Aria - Adagio
François Couperin (1668-1733)
Le Parnasse ou L’Apothéose de Corelli (Paris, 1724)
Gravement. Corelli au piéd du Parnasse prie les muses de le recevoir parmi elles
(Corelli ao pé do Parnaso, prega ás musas que o acollan entre elas)
Gaÿment. Corelli charmé de la bonne réception qu’on lui fait au Parnasse,
en marque sa joye. Il continüe ave ceux qui l’accompagnent (Corelli encantado da
boa acollida recibida no Parnaso mostra a súa alegría. Continúa cos que o acompañan)
Notes égales et coulées et modérément. Corelli buvant à la source D’hypocrêne
sa troupe continue (Corelli para a beber na fonte de Hipocrene mentres o grupo continúa)
Vivement. Entouziasme de Corelli causé par les eaux D’hypocrêne
(Entusiasmo de Corelli causado polas augas de Hipocrene)
Notes égales et coulées. Corelli aprés on Entouziasme s’endort; et sa troupe
joüe le sommeil suivãt très doux (Corelli, tras o seu entusiasmo, adormece,
e o seu grupo toca o seguinte ensoñamento moi docemente)
Vivement. Les muses reveillent Corelli, et le placent auprés D’Apollon
(As musas espertan a Corelli e lévano ao lado de Apolo)
Amandine Beyer / Alba Roca violín
Baldomero Barciela viola da gamba
Francesco Romano tiorba
Anna Fontana clave
Gaÿment. Remerciment de Corelli (Agradecemento de Corelli)
Jean-Féry Rebel (1666-1747)
Onzième sonate, de Recueil de douze Sonates... (Paris, 1712)
Gay - (sen indicación de tempo) - (sen indicación de tempo) - Lentement – Chaconne - Gay
VIA STELLAE 2014
23
PARTE 2
Jean-Féry Rebel (1666-1747)
Tombeau de Monsieur de Lully, de Recueil de douze Sonates... (Paris, 1712)
Gravement - Gay - Recit (Lentement) - Gravement “Les regrets”
François Couperin (1668-1733)
Concert instrumental sous le titre d’Apothéose composé à la mémoire Immortelle de l’incomparable Monsieur de Lully
(Concerto instrumental sobre o título de Apoteose composto á memoria inmortal do incomparable Señor de Lully) (Paris, 1725)
Gravement. Lulli aux Champs Elisés: Concertant avec les Ombres liriques. (Lully nos Campos Elisios: concertando coas sombras líricas)
Gracieusement. Air pour les mêmes (Aria para os mesmos intérpretes)
Trés viste. Vol de Mercure aux Champs Elisés, pour avertir qu’Apollon y va descendre
(Voo de Mercurio cara aos Campos Elisios para advertir da chegada de Apolo)
Noblement. Descente d’Apollon qui vient offrir son violon à Lulli, et sa place au Parnasse
(Descenso de Apolo que vén ofrecerlle o seu violín a Lully e o seu lugar no Parnaso)
Viste. Rumeur souteraine causée par les auteurs contemporians de Lulli
(Rumor subterráneo provocado polos autores contemporáneos de Lully)
Dolemment. Plaintes des mêmes: pour les flûtes ou des violons très adoucis (Choro dos anteriores. Para frautas ou violíns moi dulcificados)
Très légèrement. Enlévement de Lulli au Parnasse (Ascensión de Lully ao Parnaso)
Largo. Accüeil entre Doux et Agard, fait à Lulli par Corelli et par les muses italiénes
(Recepción entre agradable e molesta, feita a Lully por Corelli e as musas italianas)
Gracieusement. Remerciment de Lulli à Apollon (Agradecemento de Luly a Apolo)
Élégamment sans lenteur - Légèrement. Apollon persuade Lulli et Corelli, que la réünion des Goûts François et Italien doit
faire al perfection de la Musique. Essai en forme d’Ouverture. Lulli et les muses Françoises. Corelli et les muses italiénes
(Apolo persuade a Lully e Corelli de que a reunión dos estilos francés e italiano, logrará a perfección da música.
Intento en forma de abertura. Lully e as musas francesas. Corelli e as musas italianas)
Air léger - Second Air. Lulli joüant le sujet et Corelli l’acompagnant. Corelli joüant le sujet à son tour, que Lulli acompagne
(Lully toca o tema e Corelli acompañao. Corelli toca posteriormente o tema que Lully acompaña)
Sonade en trio (Gravement - Saillie/Vivement - Rondement - Vivement).
La Paix du Parnasse faite aux conditions sur la montrance des muses françoises que lorsqu’on y parleroit leur langue, on diroit dorénavant
Sonade, Cantade; ainsi qu’onprononce, ballade, Sérénade; etc. Lulli et les muses Françoises. Corelli et les muses italiénes
(A paz do Parnaso feita baixo as condicións das musas francesas que ao falar a súa lingua, dirán de agora en diante Sonade, Cantade;
do mesmo modo que se pronuncia Ballade, Sérénade etc. Lully e as musas francesas. Corelli e as musas italianas)
24
VIA STELLAE 2014
O MODELO DE
CORELLI NA
MÚSICA FRANCESA
22 de marzo de 1787: Lully morre
co seu pé gangrenado. Esta noticia,
inesperadamente teatral, permite un
brusco cambio na historia da invención musical da Francia da época.
De súpeto os compositores (e compositoras!) somérxense con avidez na
realización de sonatas (en trío) cuxos
primeiros modelos, da man de Corelli,
acaban de chegar a París. Máis que
o fondo (se o pensamos ben, Corelli
non é o máis extravagante dos compositores italianos) é sobre todo, a forma a que se libera. Abandónase pouco a pouco a suite de danzas, para
chegar a unha música instrumental
autónoma na que o estandarte lévao
o violín. E asistimos finalmente a unha
sutil mestura: as liñas do baixo transpórtanse e traducen cara ao francés,
os nomes galos italianizanse ou á inversa (sonata/sonade), as disonancias
sensuais ocupan todo o espazo e
os franceses, sempre nostálxicos e
mitificadores, homenaxean as súas
queridas fontes italianas en formas
altamente simbólicas e tipicamente
francesas: o tombeau e a apotthéose.
Baldomero Barciela
GLI INCOGNITI
Fundado por Amandine Beyer en
2006, o grupo toma ou seu nome
da “Accademia degli Incogniti” que
está na orixe dos primeiros libretos
operísticos venecianos. E dese
nome xorde tamén ou seu espírito, un gusto polo descoñecido en
todas as súas formas: a experimentación de sonoridades diversas, a
procura de repertorio, ou redescubrimento dos “clásicos”... O éxito da
súa primeira gravación permitiulle
presentarse en salas de concerto e
festivais de Europa, América e Asia,
como a Ópera de Montecarlo, ou
Théâtre de la Ville (París), Boston
Early Music Festival, Tage Alter
Musik Regensburg, Festival de
Sablé, Teatro da Cidade Prohibida
(Beijing) etc. Os seus seguintes traballos dedicados a Vivaldi, Matteis
e Rosenmuller recibiron igualmente
o apoio da crítica e converteron a
Gli Incogniti nun dous grupos máis
recoñecidos da música antiga na
actualidade, coroado pola súa recente gravación dos concerti grossi
de Corelli, que foi saudado como a
versión de referencia destas obras.
AMANDINE BEYER violín / dirección
O seu primeiro instrumento foi a
frauta de pico, comezando anos
máis tarde os estudos de violín
con Aurelia Spadaro en Aix en
Provence. Tras finalizar os seus estudos de violín moderno no CNSM
de París e escribir unha memoria
sobre Stockhausen, encontra o camiño da música antiga estudando
en Basilea con Chiara Banchini. Este
período, decisivo na súa formación,
permitiulle descubrir o mundo da
interpretación retórica e aproveitar o contacto con personalidades
como Hopkinson Smith, Christophe
Coin ou Pedro Memelsdorff (tocou
durante varios anos no grupo de
música medieval Mala Punica). Tras
gañar dous concursos internacionais, iniciou a súa carreira de solista, tocando nas máis importantes
salas e festivais do mundo Théâtre
du Châtelet, Festival de Sabre,
Innsbruck Festwochen, Konzerthaus
de Viena etc). Actualmente, a súa
actividade musical divídese entre os
diferentes grupos nos que colabora,
como Les Cornets Noirs, os dúos con
Pierre Hantaï, Kristian Bezuidenhout
ou Laurence Beyer e o seu propio
grupo Gli Incogniti. A súa gravación
das sonatas e partitas de Bach foi
recibida como unha revelación
pola crítica (Diapason d’or de l’année, Choc de Classica de l’année,
Editor’s Choice de Gramophone,
Prix Academie Charles Cros,
Excepcional de Scherzo). A súa
outra paixón é a ensinanza: é profesora na ESMAE de Porto, ofrece
clases maxistrais e, dende 2010,
é profesora de violín barroco da
Schola Cantorum Basiliensis (Suíza).
VIA STELLAE 2014
25
EL MODELO DE
CORELLI EN LA
MÚSICA FRANCESA
22 de marzo de 1787: Lully muere
con su pie gangrenado. Esta noticia,
inesperadamente teatral, permite un
brusco cambio en la historia de la
invención musical de la Francia de la
época. De repente los compositores
(¡y compositoras!) se sumergen con
avidez en la realización de sonatas
(en trío) cuyos primeros modelos,
de la mano de Corelli, acaban de
llegar a París. Más que el fondo (si lo
pensamos bien, Corelli no es el más
extravagante de los compositores
italianos) es sobre todo, la forma la
que se libera. Se abandona poco a
poco la suite de danzas, para llegar
a una música instrumental autónoma
en la que el estandarte lo lleva el
violín. Y asistimos finalmente a una
sutil mezcla: las líneas del bajo se
transportan y traducen hacia lo francés, los nombres galos se italianizan
o a la inversa (sonata/sonade), las
26
VIA STELLAE 2014
disonancias sensuales ocupan todo
el espacio y los franceses, siempre
nostálgicos y mitificadores, homenajean a sus queridas fuentes italianas
en formas altamente simbólicas y
típicamente francesas: el tombeau
y la apotthéose. Baldomero Barciela
GLI INCOGNITI
Fundado por Amandine Beyer en
2006, el grupo toma su nombre de
la “Academia degli Incogniti” que
está en el origen de los primeros
libretos operísticos venecianos. Y
de ese nombre surge también su espíritu, un gusto por lo desconocido
en todas sus formas: la experimentación de sonoridades diversas, la
búsqueda de repertorio, el redescubrimiento de los “clásicos” ... El éxito
su primera grabación le permitió
presentarse en salas de concierto
y festivales de Europa, América y
Asia, como la Ópera de Montecarlo,
el Théâtre de la Ville (Paris), Boston
Early Music Festival, Tage Alter
Musik Regensburg, Festival de
Sablé, Teatro de la Ciudad Prohibida
(Pekín), etc. Sus siguientes trabajos dedicados a Vivaldi, Matteis y
Rosenmuller recibieron igualmente
el apoyo de la crítica y convirtieron
Gli Incogniti en uno de los grupos
más reconocidos de la música antigua en la actualidad, coronado por
su reciente grabación de los concerti grossi de Corelli, que fue saludado
como la versión de referencia de
estas obras.
AMANDINE BEYER violín / dirección
Su primer instrumento fue la flauta
de pico, comenzando años más tarde los estudios de violín con Aurélia
Spadaro en Aix en Provence. Tras finalizar sus estudios de violín moderno en el CNSM de París y haber escrito una tesina sobre Stockhausen,
encuentra el camino de la música
antigua estudiando en Basilea con
Chiara Banchini. Este periodo, decisivo en su formación, le permitió
descubrir el mundo de la interpretación retórica y aprovechar el
contacto con personalidades como
Hopkinson Smith, Christophe Coin
o Pedro Memelsdorff (tocó durante
varios años en el grupo de música
medieval Mala Punica). Tras ganar
dos concursos internacionales, inició su carrera de solista, tocando en
las más importantes salas y festivales del mundo (Théâtre du Châtelet,
F e s t i v a l d e S a b l é, I n n s b r u c k
Festwochen, Konzerthaus de Viena,
etc). Actualmente, su actividad musical se divide entre los diferentes
grupos en los que colabora, como
Les Cornets Noirs, los dúos con
Pierre Hantaï, Kristian Bezuidenhout
o Laurence Beyer y su propio grupo
Gli Incogniti. Su grabación de las
sonatas y partitas de Bach ha sido
recibida como una revelación por
la crítica (Diapason d’or de l’année, Choc de Classica de l’année,
Editor’s Choice de Gramophone,
Prix Academie Charles Cros,
Excepcional de Scherzo). Su otra
pasión es la enseñanza: es profesora en la ESMAE de Oporto, ofrece
clases magistrales y, desde 2010,
es profesora de violín barroco de la
Schola Cantorum Basiliensis (Suiza).
BANDA MUNICIPAL DE MÚSICA
ENSEMBLE RESIDENTE DO FIP
26
XUÑO, XOVES
JUNIO, JUEVES
PRAZA DA
QUINTANA
20.30
JUAN M. ROMERO / JUAN COLLAZO dirección
OFF#STELLAE
Adrián Saavedra (n. 1987)
Kecak
Arturo Márquez (n. 1950)
Danzón núm. 2
Franco Cesarini (n. 1961)
Mexican pictures
América_ de Norte a Sur
inspiración folclórica indíxena e percusión
Bailaviejo
La Charreada
Alfred Reed (1921-2005)
Second suite for band
Son Montuno
Guaracha
Paso Doble
Victoriano Valencia (n. 1970)
Fandanguería
Alberto Domínguez (1911-1975)
Frenesí (cha-cha-cha)
Zequinha de Abreu (1880-1935)
Tico-tico (choro brasileiro)
colaboración: FIP Festival Internacional de Percusión
VIA STELLAE 2014
27
AMÉRICA DE NORTE A SUR
América de Norte a Sur, encarga
do FIP, toma como partida a composición Kecak do galego Adrián
Saavedra, obra baseada na cultura
dos indíxenas de distintas zonas
do sur de América e na que as
percusións tribais se mesturan con
bailes e cánticos que toman o fío
condutor da obra. A parte desta
innovadora peza de corte actual, a
selección do repertorio do concerto achéganos a músicas de corte
popular nas que a percusión toma
un papel primordial, con cores e rítmicas que lle outorgan identidade
28
VIA STELLAE 2014
a melodías tan universais. Un
concerto, un espectáculo, no que
viaxaremos (por México, Colombia,
Venezuela, Brasil…) a un continente
no que podemos atopar moitos paralelismos con Galicia. A inspiración
non entende de fonteiras e no programa atopamos obras de autores
de procedencia mexicana (Arturo
Márquez e Alberto Domínguez),
norteamericana (Alfred Reed), suíza
(Franco Cesarini), galega (Adrián
Saavedra), colombiana (Victoriano
Valencia), brasileira (Zequinha de
Abreu)… Juan Collazo
AMÉRICA DE NORTE A SUR
América de Norte a Sur, encargo
del FIP, toma como partida la composición Kecak del gallego Adrián
Saavedra, obra basada en la cultura
de los indígenas de distintas zonas
del sur de América y en la que las
percusiones tribales se mezclan
con bailes y cánticos que son el hilo
conductor de la obra. Aparte de esta
innovadora pieza de corte actual, la
selección del repertorio del concierto nos acerca a músicas de corte
popular en las que la percusión toma
un papel primordial, con colores y
rítmicas que le otorgan identidad a
melodías tan universales. Un concierto, un espectáculo, en el que
viajaremos (por Méjico, Colombia,
Venezuela, Brasil ...) a un continente en el que podemos encontrar
muchos paralelismos con Galicia.
La inspiración no entiende de fonteras y en el programa encontramos
obras de autores de procedencia
mexicana (Arturo Márquez y Alberto
Domínguez), norteamericana (Alfred
Reed), suiza (Franco Cesarini), gallega (Adrián Saavedra), colombiana (Victoriano Valencia), brasileña
(Zequinha de Abreu)… Juan Collazo
BANDA MUNICIPAL DE
MÚSICA DE SANTIAGO
É unha das máis antigas de Galicia
(1849). Durante os primeiros anos
foi unha agrupación de afeccionados, ata que en 1876 o Concello decide facerse cargo dela e comeza
a profesionalizarse. Na actualidade
realiza os seus concertos no Teatro
Principal e na Rúa do Vilar, praza da
Quintana, Alameda e outros lugares
e barrios da cidade na temporada
de verán. A súa actividade baséase
fundamentalmente nos concertos
dominicais ao longo de todo o ano,
concertos de verán os xoves e os
domingos, concertos didácticos en
período lectivo nos que participan
centos de escolares de Santiago
e da bisbarra, intercambios e actos
culturais e protocolarios.
ENSEMBLE RESIDENTE DO
FESTIVAL INTERNACIONAL
DE PERCUSIÓN
Desde a creación do Festival
Internacional de Percusión, que
hoxe xa está asentado en Madrid,
Valencia, Aragón e Galicia, leváronse a cabo distintas producións organizadas polas bandas base de
cada comunidade e con temáticas
diversas tales como espectáculos
de música oriental (Okho), monográficos (24 h de J. Cage), de raíz
como Kallah Pallah, programas
máis vangardistas en espazos alternativos etc. O ensemble residente
do FIP está formado por unha ampla
variedade de percusionistas especializados nos máis diversos estilos
musicais; a formación escóllese
para cada espectáculo atendendo
as necesidades interpretativas,
dado que a percusión comprende
un campo moi extenso que vai dende o máis étnico e tradicional ata as
composicións contemporáneas.
BANDA MUNICIPAL DE
MÚSICA DE SANTIAGO
Es una de las más antiguas de
Galicia (1849). Durante los primeros años fue una agrupación de
aficionados, hasta que en 1876
el Ayuntamiento decide hacerse
cargo de ella y comienza a profesionalizarse. En la actualidad
realiza sus conciertos en el Teatro
Principal y en la Rúa del Vlilar, plaza
de la Quintana, Alameda y otros
lugares y barrios de la ciudad en la
temporada de verano. Su actividad
se basa fundamentalmente en los
conciertos dominicales a lo largo
de todo el año, conciertos de verano los jueves y domingos, conciertos didácticos en período lectivo
en los que participan cientos de
escolares de Santiago y comarca,
intercambios y actos culturales y
protocolarios.
ENSEMBLE RESIDENTE DO
FESTIVAL INTERNACIONAL
DE PERCUSIÓN
Desde la creación del Festival
Internacional de Percusión, que
hoy ya está asentado en Madrid,
Valencia, Aragón y Galicia, se llevaron a cabo distintas producciones
organizadas por las bandas base
de cada comunidad y con temáticas diversas tales como espectáculos de música oriental (Okho),
monográficos (24 h de J. Cage), de
raíz como Kallah Pallah, programas
más vanguardistas en espacios
alternativos, etc. El ensemble residente del FIP está formado por una
amplia variedad de percusionistas
especializados en los más variados
estilos musicales; la formación se
escoge para cada espectáculo
atendiendo las necesidades interpretativas, dado que la percusión
comprende un campo muy extenso
que va desde lo más étnico y tradicional hasta las composiciones
contemporáneas.
VIA STELLAE 2014
29
ACCADEMIA DEL PIACERE
FAHMI ALQHAI 27
XUÑO, VENRES
JUNIO, VIERNES
CAPELA DA
ORDE TERCEIRA
20.30
director
Anónimo
(Cancionero de la Colombina)
Di perra mora
fantasías_diferencias_glosas
música española # séculos XVI e XVII
Antonio de Cabezón,
“Antonio de las obras“
(1510-1566)
La dama le demanda *
Fahmi Alqhai (n.1976)
Glosa sobre Mille Regretz
de Josquin Desprez (ca. 1450-1521)
Jacobus Arcadelt (1505-1568)
& Diego Ortiz (ca.1510-ca.1570)
O felici occhi miei *
Susana un jur glossada *
Antonio de Cabezón,
“Antonio de las obras“
Improvisación
Folías e Xácaras
(1510-1566)
Fahmi Alqhai viola da gamba / director
Enrique Solinis guitarra barroca
Rami Alqhai viola da gamba
Johanna Rose viola da gamba
Agustín Diassera percusión
Fahmi Alqhai (n.1976)
Glosado sobre el
Peccantem me quotidie de
Cristóbal de Morales (1500-1553)
Diferencias sobre
“Guárdame las vacas” *
Antonio de Cabezón,
“Antonio de las obras“
(1510-1566)
Hernando de Cabezón
(1541-1602)
Bartolomé de Selma
y Salaverde (ca.1580-1640)
Susana Passeggiata
Gaspar Sanz (1640-1710)
Marionas e Canarios *
Tiento III en el primer tono
* arranxos: Fahmi Alqhai
VIA STELLAE 2014
31
FANTASÍAS, DIFERENCIAS E GLOSAS
O primeiro obxectivo e único desta
colección de pezas españolas que se
reuniron baixo o título de Fantasías,
diferenzas e glosas non é a mera
interpretación que se fai habitualmente delas hoxe en día, baixo o tenue
amparo e a cega bendición das chamadas interpretacións históricas, moi
diluídas nas formas e faltas, cada vez
máis, de contido e de autenticidade.
Nesta ocasión o grupo Accademia do
Piacere vai moito máis alá: pretende
recuperar en todos os estadíos a
práctica habitual dos músicos-instrumentistas dos séculos XVI e XVII.
Calquera música é unha escusa para
desenvolver todas as posibilidades
de comentario, paráfrases e glosa
do material orixinal composto por
outros músicos, e en moitos casos
creado para só este obxectivo. É moi
ben sabido por todos os músicos e
musicólogos dos nosos días que as
prácticas habituais de interpretación
instrumental nos séculos pretéritos
non pasaban só pola lectura plana da
música escrita polos seus creadores,
32
VIA STELLAE 2014
senón pola adaptación desta ao intérprete ou a unha instrumentación
diferente daquela para a que foi creada (como sucedía coa maioría da música que nos chegou para vihuela ou
órgano). Na maioría dos casos esta
adaptación conleva unha nova lectura do texto orixinal e a transformación
das pezas, agregando ou reducindo
voces, glosas, instrumentación ou
mediante a simple utilización de motivos característicos como base para a
improvisación ou a creación de novos
contrapuntos. Accademia del Piacere
busca neste programa a recuperación da práctica instrumental, neste
caso hispana, e da lectura musical
dos séculos XVI e XVII afastándose
da somera interpretación das fantasías, diferenzas e glosas que xa foron
creadas en devandita época como
exemplos dunha praxe, e centrándose na pura creación e interpretación
segundo os verdadeiros criterios
historicistas: o auténtico obxectivo e
fin dos músicos en todas as épocas.
Fahmi Alqhai
FANTASÍAS, DIFERENCIAS Y GLOSAS
El primer objetivo y único de esta colección de piezas españolas que se
han reunido bajo el título de Fantasías,
diferencias y glosas no es la mera interpretación que se hace habitualmente
de ellas hoy en día, bajo el tenue
amparo y la ciega bendición de las llamadas interpretaciones históricas, muy
diluidas en las formas y faltas, cada vez
más, de contenido y de autenticidad.
En esta ocasión el grupo Accademia
del Piacere va mucho más allá: pretende recuperar en todos los estadíos la
práctica habitual de los músicos-instrumentistas de los siglos XVI y XVII.
Cualquier música es una excusa para
desarrollar todas las posibilidades de
comentario, paráfrasis y glosa del material original compuesto por otros músicos, y en muchos casos creado para
sólo este objetivo. Es muy bien sabido
por todos los músicos y musicólogos
de nuestros días que las prácticas habituales de interpretación instrumental
en los siglos pretéritos no pasaban
sólo por la lectura llana de la música
escrita por sus creadores, sino por la
adaptación de ésta al intérprete o a una
instrumentación diferente de aquélla
para la que fue creada (como sucedía
con la mayoría de la música que nos
ha llegado para vihuela u órgano). En la
mayoría de los casos esta adaptación
conlleva una nueva lectura del texto
original y la transformación de las piezas, agregando o reduciendo voces,
glosas, instrumentación o mediante la
simple utilización de motivos característicos como base para la improvisación
o la creación de nuevos contrapuntos.
Accademia del Piacere busca en este
programa la recuperación de la práctica instrumental, en este caso hispana,
y de la lectura musical de los siglos XVI
y XVII alejándose de la somera interpretación de las fantasías, diferencias y
glosas que ya fueron creadas en dicha
época como ejemplos de una praxis,
y centrándose en la pura creación e
interpretación según los verdaderos
criterios historicistas: el auténtico objetivo y fin de los músicos en todas las
épocas. Fahmi Alqhai
ACCADEMIA DEL PIACERE
FAHMI ALQHAI director
ACCADEMIA DEL PIACERE
FAHMI ALQHAI director
Grupo andaluz de referencia da nova
xeración da música antiga española,
está centrado na interpretación da música do Renacemento e do Barroco.
Combina a investigación musicolóxica
e o rescate de música nunca interpretada coa gran capacidade técnica dos
seus compoñentes. Estes elementos,
xunto á forte personalidade musical
dos seus fundadores, dotan o grupo dunha inconfundible e poderosa
identidade, como coincidiron sempre
en destacar a crítica especializada e
o público. Con cinco compactos no
mercado publicados polo seu propio
selo, Alqhai & Alqhai, Accademia del
Piacere é un dos grupos españois
máis recoñecidos en Europa. O seu
espectáculo Las Idas y las Vueltas
recibiu o Giraldillo á Mellor Música da
Bienal de Flamenco de Sevilla 2012 e
ten visitado salas como o Konzerthaus
de Berlín e a Philharmonie de Colonia.
O seu último compacto, Rediscovering
Spain, recibiu galardóns en Francia
(Choc de Classica), Alemaña (Toccata)
e España.
Considerado como un dos interprétes de viola da gamba e de
música antiga máis brillantes da súa
xeración. Naceu en Sevilla en 1976
de pai sirio e nai palestina. Estudou
con Ventura Rico, Paolo Pandolfo e
Vittorio Ghielmi e traballou coas formacións de cámara máis importantes
da música antiga, como Hesperion
XXI (Jordi Savall) e Il Suonar Parlante
(Vittorio Ghielmi), entre outras moitas.
É membro fundador de More Hispano
(Vicente Parrilla). Ofrece regularmente concertos en toda Europa, Xapón,
Estados Unidos e Latinoamérica e
realizou numerosas gravaciós para
selos discográficos (Alia Vox, Winter
& Winter, Tactus, Arsis, Enchiriadis...),
televisións e radios en todo o mundo.
En 2014 publicou en Glossa o seu primeiro disco a solo, A piacere. Desde
2009 é director artístico do FeMAS,
Festival de Música Antigua de Sevilla.
Grupo andaluz de referencia de la nueva generación de la música antigua
española, está centrado en la interpretación de la música del Renacimiento
y el Barroco. Combina la investigación
musicológica y el rescate de música
nunca interpretada con la gran capacidad técnica de sus componentes.
Estos elementos, junto a la fuerte personalidad musical de sus fundadores,
dotan al grupo de una inconfundible y
poderosa identidad, como han coincidido siempre en destacar la crítica
especializada y el público. Con cinco
compactos en el mercado publicados
por su sello propio, Alqhai & Alqhai,
es uno de los grupos españoles más
reconocidos en Europa. Su espectáculo Las Idas y las Vueltas recibió
el Giraldillo a la Mejor Música de la
Bienal de Flamenco de Sevilla 2012 y
ha visitado salas como el Konzerthaus
de Berlín y la Philharmonie de Colonia.
Su último compacto, Rediscovering
Spain, ha recibido galardones en
Francia (Choc de Classica), Alemania
(Toccata) y España
Considerado como uno de los interpretes de viola da gamba y de
música antigua más brillantes de
su generación. Nació en Sevilla en
1976 de padre sirio y madre palestina. Estudió con Ventura Rico, Paolo
Pandolfo y Vittorio Ghielmi y ha trabajado con las formaciones de cámara
más importantes de la música antigua,
como Hesperion XXI (Jordi Savall) e Il
Suonar Parlante (Vittorio Ghielmi), entre otras muchas. Es miembro fundador de More Hispano (Vicente Parrilla).
Ofrece regularmente conciertos en
toda Europa, Japón, Estados Unidos y
Latinoamérica y ha realizado numerosas grabaciones para sellos discográficos (Alia Vox, Winter & Winter, Tactus,
Arsis, Enchiriadis...), televisiones y
radios en todo el mundo. En 2014 publicó en Glossa su primer disco a solo,
A piacere. Desde 2009 es director artístico del FeMAS, Festival de Música
Antigua de Sevilla.
VIA STELLAE 2014
33
NUNO
AROSO percusión
28
XUÑO, SÁBADO
JUNIO, SÁBADO
CGAC Centro Galego
de Arte Contemporánea
20.30
OFF#STELLAE
Peter Klatzow (1945)
Variations on an uncomposed Kyrie Eleison (2014)*
Panayotis Kokoras (1973)
T-Totum (2009)
MATERIS/asperes
experimentación_materias_percusión contemporánea
Jorge Prendas (1968)
Arenoso (2013) **
Toshio Hosokawa (1955)
Sen VI (1994)
Pedro Junqueira Maia (1970)
Xcuse me While I Kiss the Sky (2010)
* estrea absoluta
** estrea en España
colaboración: FIP Festival Internacional de Percusión
VIA STELLAE 2014
35
MATERIAS, SON, PERCUSIÓN
MATERIS/asperes é unha recolleita de composicións de hoxe que
teñén en común o uso de materiais sonoros rudos, ásperos e
aparentemente non instrumentais
(pedras, metáis, pedazos de barro,
madeiras) combinados con instrumentos establecidos na familia da
percusión actual como marimba,
vibráfono, tambores, pratos… A
percusión, presente nos camiños
da humanidade desde os períodos
máis ancestrais ata as sociedades
modernas, aparece aquí como un
medio de exploración no que o
músico, cual alquimista e viaxeiro
no tempo, vai dando voz ás idiosincrasias creativas dos compositores. Peter Klatzow, cunha obra
presentada en estrea mundial
neste espectáculo, explora as capacidades sonoras do vibráfono.
36
VIA STELLAE 2014
Panayotis Kokoras escribe para un
tambor manipulado con obxectos
non convencionais. Jorge Prendas,
con Arenoso (estrea en España),
usa a marimba preparada explorando unha sonoridade inaudita do
instrumento. Pedro Junqueira Maia
amplía a súa experimentación do
son entre tambores, guitarra eléctrica, papeis, plásticos, metais…
MATERIS/asperes é, así, un espectáculo de grande intensidade sonora, virtuosismo e carga poética.
Dentro da pulsación única deste
concerto de percusión xérase un
provocativo diálogo entre o tempo e a materia, os creadores e os
oíntes, luces e sombras… Os sons
transitan entre o hoxe e sempre,
ente o onte e agora, tocándonos o
rudo, o refinado, o áspero, o doce…
Nuno Aroso
MATERIAS, SONIDO, PERCUSIÓN
MATERIS/asperes es una recolección de composiciones de hoy
que tienen en común el uso de
materiales sonoros rudos, ásperos
y aparentemente no instrumentales (piedras, metales, pedazos de
barro, maderas) combinados con
instrumentos establecidos en la familia de la percusión actual como
marimba, vibráfono, tambores, platos... La percusión, presente en los
caminos de la humanidad desde
los períodos más ancestrales hasta
las sociedades modernas, aparece
aquí como un medio de exploración
en el que el músico, cuál alquimista
y viajero en el tiempo, va dando voz
a las idiosincrasias creativas de los
compositores. Peter Klatzow, con
una obra presentada en estreno
mundial en este espectáculo, explora las capacidades sonoras del
vibráfono. Panayotis Kokoras escribe para un tambor manipulado con
objetos no convencionales. Jorge
Prendas, con Arenoso (estreno en
España), usa la marimba preparada
explorando una sonoridad inaudita
del instrumento. Pedro Junqueira
Maia amplía su experimentación
del sonido entre tambores, guitarra
eléctrica, papeles, plásticos, metales... MATERIS/asperes es, así, un
espectáculo de gran intensidad
sonora, virtuosismo y carga poética. Dentro de la pulsación única de
este concierto de percusión se produce un provocativo diálogo entre
el tiempo y la materia, los creadores
y los oyentes, luces y sombras ...
Los sonidos transitan entre el hoy
y siempre, ente el ayer y ahora,
tocándonos lo rudo, lo refinado, lo
áspero, lo dulce... Nuno Aroso
NUNO AROSO percusión
Nado en Porto en 1978 e especializado na música contemporánea,
é recoñecido pola crítica como un
dos máis creativos percusionistas da
súa xeración. A súa carreira como
solista ten un papel fundamental
na súa vida artística, volcada cara á
exploración de novas técnicas, de
renovados medios instrumentais e
de aspectos escénicos inherentes
á “performance” da percusión. Ten
colaborado activamente con múltiples compositores das máis variadas
perspectivas estéticas e de diferentes puntos do globo, resultando
desa colaboración o crecemento
dun repertorio propio e idiosincrático que simultaneamente contribuíu
no desenvolvemento da percusión
como área instrumental e performativa. Participou na estrea absoluta de
máis de 100 obras e gravou parte
deste repertorio en numerosas edicións discográficas. Peter Klatzow,
Peter Ablinger, Oscar Bianchi,
João Pedro Oliveira, Amanda Cole,
Kumiko Omura, Luís Antunes Pena,
NUNO AROSO percusión
Matthew Burnter, Martin Bauer, son
algúns dos nomes que teñen escrito para Nuno Aroso. Presentouse
como profesor, membro de xurados
e intérprete en escenarios de música
contemporánea de Portugal, Francia,
Alemaña, Bélxica, España, Italia,
Eslovenia, Brasil, China, Tailandia,
Sudáfrica, Arxentina, Grecia, Suecia,
Inglaterra, Canadá, Bulgaria, Túnez
etc. Particularmente motivado polo
enriquecemento e renovación do
concepto de concerto como espectáculo completo e multidisciplinar,
combina nos seus espectáculos outras artes como danza, cine, teatro
e literatura. Dirixe o departamento
de percusión da Universidade de
Minho (Braga), é artista Adams e toca
con baquetas Elite Mallets.
Nacido en Oporto en 1978 y especializado en la música contemporánea,
es reconocido por la crítica como uno
de los más creativos percusionistas
de su generación. Su carrera como
solista tiene un papel fundamental
en su vida artística, volcada hacia la
exploración de nuevas técnicas, de
renovados medios instrumentales y
de aspectos escénicos inherentes
a la “performance” de la percusión.
Ha colaborado activamente con
múltiples compositores de las más
variadas perspectivas estéticas y
de diferentes puntos del globo,
resultando de esa colaboración el
crecimiento de un repertorio propio
e idiosincrático que de forma simultánea contribuyó en el desarrollo de
la percusión como área instrumental
y performativa. Participó en el estreno absoluto de más de 100 obras y
grabó parte de este repertorio en
numerosas ediciones discográficas.
Peter Klatzow, Peter Ablinger, Oscar
Bianchi, João Pedro Oliveira, Amanda
Cole, Kumiko Omura, Luís Antunes
Pena, Matthew Burnter, Martin Bauer,
son algunos de los nombres que han
escrito para Nuno Aroso. Se presentó
como profesor, miembro de jurados e
intérprete en escenarios de música
contemporánea de Portugal, Francia,
Alemania, Bélgica, España, Italia,
Eslovenia, Brasil, China, Tailandia,
Sudáfrica, Argentina, Grecia, Suecia,
Inglaterra, Canadá, Bulgaria, Túnez
etc. Particularmente motivado por
el enriquecimiento y renovación del
concepto de concierto como espectáculo completo y multidisciplinar,
combina en sus espectáculos otras
artes como danza, cine, teatro y literatura. Dirige el departamento de percusión de la Universidad de Minho
(Braga), es artista Adams y toca con
baquetas Elite Mallets.
VIA STELLAE 2014
37
29
ALEJO AMOEDO piano
TERESA NOVOA soprano
PABLO RODRÍGUEZ piano
ALUMNOS DE CANTO DO
CONSERVATORIO SUPERIOR
DE MÚSICA DE VIGO
a faciana máis íntima da música culta galega
en colaboración co proxecto de recuperación musical
Descubrindo as nosas músicas
TEATRO
PRINCIPAL
20.00
PIANO
CANCIÓN LÍRICA GALEGA
Andrés Gaos (1874-1959)
Impresión nocturna
Suite Hispánicas (muiñeira)
Ricardo Courtier (1863-1922)
Morriña
Carlos Sobrino (1861-1927)
Fantasía Morisca de Chapí
Reveriano Soutullo (1880-1932)
Solo por ti (mazurka)
Galicia_ piano & canción lírica
XUÑO, DOMINGO
JUNIO, DOMINGO
José Gómez “Curros” (1864-1946)
Todo sombrío e negro
O caer da tarde
Andrés Gaos (1874-1959)
Rosa de abril
José Baldomir (1865-1947)
Santos e Meigas: coro de homes
Santos e Meigas: Maripepa
Mayo longo
Porqué
Quero me ire
Marcial del Adalid (1826-1881)
Adios meu meniño adiós
Bagoas e sonos
Séntate si está Pedriña
Los dos miedos
Le declin di jour
Inés e Bianca: E vero
Inés e Bianca: Preghiera
Pascual Veiga (1842-1906)
La escala
VIA STELLAE 2014
39
DESCUBRINDO O PIANO E A CANCIÓN LÍRICA GALEGA
Este programa realiza un percorrido pola música de salón máis
intimista da man de oito dos máis
recoñecidos compositores que
deu Galicia. As catro provincias
vense representadas por grandes
figuras da música galega do século
XIX: dende A Coruña con Marcial
del Adalid y Gurea, Andrés Gaos
e José Baldomir, pasando por
Santiago con Pepe “Curros”, chegamos a Pontevedra cos internacionais Carlos Sobrino e Reveriano
Soutullo e dirixímonos ao Leste co
lugués Pascual Veiga e o coruñés
de nacemento pero ourensán de
adopción, Ricardo Courtier. Dous
dignos representantes no panorama internacional foron Andrés
40
VIA STELLAE 2014
Gaos, cuxa delicadeza e lirismo
evocan as tres obras seleccionadas
que foron compostas na súa estancia bonaerense, e Carlos Sobrino
quen, na Fantasía Morisca de
Chapí, nos leva cara ao virtuosismo e expresividade máis sinuosos
que acadou tras unha longa traxectoria de concertista internacional
e mestre na británica Guildhall
School of Music. Marcial del Adalid
achéganos, no seu íntimo e sobrio
estilo, un amplo coñecemento e
formación na música romántica
que traslada a estas pezas belcantistas: cancións e arias dunha
aparente simplicidade de medios,
que non é tal. A Adalid ségueo cronoloxicamente Pascual Veiga, autor
representado pola inédita composición para orfeón La Escala, peza
de sabor galego que non deixou
indiferentes os asistentes ao certame da Exposición Universal de
París (1889) onde o mindoniense
brandía a batuta a fronte do Orfeón
Coruñés Número 4. Tras eles, os
versátiles e coetáneos Ricardo
Courtier, José Gómez “Curros” e
José Baldomir, cada un dende a
súa cidade, tratan a realidade máis
próxima a través de diferente temáticas, co folclore mergullándose
e entrelazándose coa tradición
académica e dando como resultado tres estilos moi característicos
e persoais. Finalmente, en canto
ao mestre Reveriano Soutullo, tan
vinculado ao mundo das bandas,
seleccionamos a mazurca Solo por
ti, exemplo de composición para
piano (o repertorio menos coñecido da súa obra) que pertence á súa
etapa de xuventude. Deste xeito
acadamos un versátil repertorio
formado por muiñeiras, fantasías
e mazurcas, xunto a fragmentos
de zarzuelas e incluso óperas en
galego. O obxectivo primordial do
proxecto Descubrindo as nosas
músicas é dar a coñecer compositores, intérpretes e obras galegas
e este é o primeiro dunha serie
de concertos que abranguen máis
xéneros que agardamos sexan do
seu agrado e que proximamente
poderán gozar. Alberto Cancela
DESCUBRINDO O PIANO E A CANCIÓN LÍRICA GALEGA
Este programa realiza un recorrido
por la música de salón más intimista de la mano de ocho de los más
reconocidos compositores que dio
Galicia. Las cuatro provincias se ven
representadas por grandes figuras
de la música gallega del siglo XIX:
desde A Coruña con Marcial del
Adalid y Gurea, Andrés Gaos y José
Baldomir, pasando por Santiago
con Pepe “Curros”, llegamos a
Pontevedra con los internacionales
Carlos Sobrino y Reveriano Soutullo
y nos dirigimos al Este con el lugués
Pascual Veiga y el coruñés de nacimiento pero orensano de adopción,
Ricardo Courtier. Dos dignos representantes en el panorama internacional fueron Andrés Gaos, cuya
delicadeza y lirismo evocan las tres
obras seleccionadas que fueron
compuestas en su estancia bonaerense, y Carlos Sobrino quien, en
la Fantasía Morisca de Chapí, nos
lleva hacia el virtuosismo y expresividad más sinuosos que consiguió
tras una larga trayectoria de concertista internacional y maestro en la
británica Guildhall School of Music.
Marcial del Adalid nos acerca, en
su íntimo y sobrio estilo, un amplio
conocimiento y formación en la música romántica que traslada a estas
piezas belcantistas: canciones y
arias de una aparente simplicidad
de medios, que no es tal. A Adalid
lo sigue cronológicamente Pascual
Veiga, autor representado por la
inédita composición para orfeón
La Escala, pieza de sabor gallego
que no dejó indiferente a los asistentes al certamen de la Exposición
Universal de París (1889) donde el
mindoniense blandía la batuta al
frente del Orfeón Coruñés Número
4. Tras ellos, los versátiles y coetáneos Ricardo Courtier, José Gómez
“Curros” y José Baldomir, cada uno
desde su ciudad, tratan la realidad
más próxima a través de diferente
temáticas, con el folclore zambulléndose y entrelazándose con la
tradición académica y dando como
resultado tres estilos muy característicos y personales. Finalmente,
en cuanto al maestro Reveriano
Soutullo, tan vinculado al mundo de
las bandas, seleccionamos la mazurca Solo por ti, ejemplo de composición para piano (el repertorio
menos conocido de su obra) que
pertenece a su etapa de juventud.
De esta manera conseguimos un
versátil repertorio formado por muñeira, fantasías y mazurcas, junto a
fragmentos de zarzuelas e incluso
óperas en gallego. El objetivo primordial del proyecto Descubriendo
nuestras músicas es dar a conocer
compositores, intérpretes y obras
gallegas y este es el primero de una
serie de conciertos que abarcan
más géneros que aguardamos sean
de su agrado y que próximamente
podrán disfrutar. Alberto Cancela
VIA STELLAE 2014
41
42
ALEJO AMOEDO piano
TERESA NOVOA soprano
PABLO RODRÍGUEZ piano
Nado en Redondela, cursou estudos nos conservatorios de Pontevedra e Vigo, onde finaliza con
altas cualificacións as carreiras de piano e música
de cámara baixo as directrices de Jesús Fernández
Yepes e Josefa Estarque. Posteriormente especializouse en acompañamento vocal en Madrid baixo
a dirección de Miguel Zanetti. Obtivo relevantes
galardóns, formando dúo de pianos con Carlos
Pérez, no Concurso Musical de France (París,
1996) e no Torneo Internacionale di Musica (1996).
Ademais, o Círculo Recreativo e Cultural de O
Porriño concedeulle premio Círculo 2004. Cunha
ampla bagaxe ás costas, é un dos máis activos
músicos galegos na actualidade. As súas mans
encargáronse de rescatar obras inéditas que rexistrou en diversas gravacións sonoras; labor que
complementa co estudo e interese polo patrimonio musical galego. Na actualidade exerce como
pianista acompañante no Conservatorio Superior
de Música de Vigo.
Nada en Ponteareas, tras finalizar a carreira de piano comezou os estudos de canto con Raimunda
Lusquiños e María Teresa del Castillo. Culminou
os seus estudos en Madrid con José R. Valverde
e Pedro Lavirgen, acadando as máximas cualificacións, e perfeccionou a súa formación con mestres do talle de Montserrat Caballé, Jaime Aragall
e Ángeles Gulin, entre outros. Foi membro do
Coro da Comunidade de Madrid. Ofreceu recitais
e concertos nos principais escenarios de España,
Italia, Francia e América do Sur. O seu repertorio
abrangue dende o Barroco ata as composicións
máis contemporáneas, pasando pola canción
española e francesa, o lied, ópera, oratorio etc.
Acérrima defensora do estudo e recuperación
musical, xunto ao pianista Pablo Rodríguez achéganos á canción lírica galega, repertorio no que é
unha consumada especialista, destacada intérprete e abandeirada. Imparte a materia de canto no
Conservatorio Superior de Música de Vigo.
Estudou piano en Vigo, con Concepción
Rodríguez e Enrique Goberna, e en Porto con
Luís Filipe Sá, obtendo o premio fin de carreira da
ESMAE en 2008. Ampliou os estudos de piano e
música de cámara durante dous anos na Aula de
Música da Universidade de Alcalá de Henares
baixo a tutela de Josep Colom. Recibiu consellos de Almudena Cano, Eulalia Solé, Luiz de
Moura, Peter Bithell, Laszlo Gyimesy, Alexander
Gold, Boris Berman etc. Realizou os estudos de
Enxeñería Industrial na Universidade de Vigo,
onde actualmente tamén cursa un mestrado en
artes escénicas. Ademais realiza un intenso labor como pianista acompañante e correpetidor,
tanto en España como en Portugal, e mantén
un dúo estable de piano a catro mans coa pianista Yolanda Represas. É profesor de piano no
Conservatorio Superior de Música de Vigo.
VIA STELLAE 2014
ALEJO AMOEDO piano
TERESA NOVOA soprano
PABLO RODRÍGUEZ piano
Nacido en Redondela, cursó estudios en los
conservatorios de Pontevedra y Vigo, donde
finalizó con altas calificaciones las carreras de
piano y música de cámara bajo las directrices
de Jesús Fernández Yepes y Josefa Estarque.
Posteriormente se especializó en acompañamiento vocal en Madrid bajo la dirección de
Miguel Zanetti. Obtuvo relevantes galardones,
formando dúo de pianos con Carlos Pérez, en el
Concurso Musical de France (París, 1996) y en el
Torneo Internacionale di Musica (1996). Además,
el Círculo Recreativo y Cultural de O Porriño le
concedió premio Círculo 2004. Con un amplio
bagaje a sus espaldas, es uno de los más activos
músicos gallegos en la actualidad. Sus manos se
encargaron de rescatar obras inéditas que registró en diversas grabaciones sonoras; tarea que
complementa con el estudio e interés por el patrimonio musical gallego. En la actualidad ejerce
como pianista acompañante en el Conservatorio
Superior de Música de Vigo.
Nacida en Ponteareas, tras finalizar la carrera
de piano comenzó los estudios de canto con
Raimunda Lusquiños y María Teresa del Castillo.
Culminó sus estudios en Madrid con José R.
Valverde y Pedro Lavirgen, consiguiendo las
máximas calificaciones, y perfeccionó su formación con maestros de la talla de Montserrat
Caballé, Jaime Aragall y Ángeles Gulin, entre
otros. Fue miembro del Coro de la Comunidad
de Madrid. Ofreció recitales y conciertos en los
principales escenarios de España, Italia, Francia
y América del Sur. Su repertorio abarca desde el
Barroco hasta las composiciones más contemporáneas, pasando por la canción española y
francesa, el lied, ópera, oratorio, etc. Acérrima
defensora del estudio y recuperación musical,
junto al pianista Pablo Rodríguez nos acerca a la
canción lírica gallega, repertorio en el que es una
consumada especialista, destacada intérprete y
abanderada. Imparte la asignatura de canto en el
Conservatorio Superior de Música de Vigo.
Estudió piano en Vigo, con Concepción
Rodríguez y Enrique Goberna, y en Oporto con
Luís Filipe Sá, siendo Premio Fin de Carrera de
la ESMAE en 2008. Amplió los estudios de piano y música de cámara durante dos años en el
Aula de Música de la Universidad de Alcalá de
Henares bajo la tutela de Josep Colom. Recibió
consejos de Almudena Cano, Eulalia Solé, Luiz de
Moura, Peter Bithell, Laszlo Gyimesy, Alexander
Gold, Boris Berman, etc. Realizó los estudios de
Ingeniería Industrial en la Universidad de Vigo,
donde actualmente también cursa un máster en
Artes Escénicas. Además realiza una intensa actividad como pianista acompañante y correpetidor,
tanto en España como en Portugal, y mantiene
un dúo estable de piano a cuatro manos con la
pianista Yolanda Represas. Es profesor de piano
en el Conservatorio Superior de Música de Vigo.
VIA STELLAE 2014
43
XAVIER SABATA contratenor
VESPRES D’ARNADÍ
MANFREDO KRAEMER director
30
PARTE 2
Concerto grosso en re menor
op 3 nº 5 HWV 316
Alessandro: “Vibra cortese Amor”
(Vibra cortés Amor), aria de Tassile
(Quero dar paz a unha alma altiva),
aria de Tamerlano
Faramondo: “Nella terra in cIel”
(Na terra, no ceo), aria de Gernando
Agrippina: Abertura
Manfredo Kraemer violín / director
Guadalupe del Moral / Kathy Leidig violín
Natan Paruzel viola
Oriol Aymat violoncello
Mario Lisarde violone
Pere Saragossa óboe
Carles Vallés fagot
Kenneth Weiss clave
20.30
PARTE 1
Tamerlano:
“Vo’ dar pace a un alma altiera”
Haendel_ arias para castrato
TEATRO
PRINCIPAL
Georg Friedrich Haendel (1685-1759)
Andante - Fuga (Allegro) - Adagio - Allegro ma non troppo - Allegro
Nella terra in ciel
XUÑO, LUNS
JUNIO, LUNES
Largo - Adagio - Largo
Agrippina: “Otton, Otton…
Voi che udite il mio lamento”
(Otón, Otón… Ti que oes o meu lamento),
Teseo: “Voglio stragi, voglio morte”
(Quero destrución, quero morte),
aria de Egeo
Rinaldo: “Cara sposa”
(Querida esposa), aria de Rinaldo
Nicola Porpora (1686-1768)
Ifigenia in Aulide:
“Odi spietati numi…
Tu spietato non farai”
(Escoita, cruel deus… Ti, cruel, non farás),
recitativo accompagnato
e aria de Agammenon
recitativo accompagnato
e aria de Agrippina
Rinaldo: “Venti turbini”
(Ventos, remuíños), aria de Rinaldo
VIA STELLAE 2014
45
HAENDEL COMPOSITOR
E EMPRESARIO OPERÍSTICO
En 1714 Georg Friedrich Haendel
instalouse en Londres, onde desenvolveu unha ampla carreira como
compositor escribindo música de
todo tipo de xéneros. A súa produción lírica é relevante tanto en ópera coma en oratorios, entre os que
destacan Theodora, Saúl, Israel en
Exipto, Xudas Macabeo, Sansón,
Jephta, Semele e, sobre todo, O
Mesías. No terreo operístico, ademais de compositor, Haendel foi
director e empresario e chegou a
fundar a súa propia compañía de
ópera, a Royal Academy of Music.
Escribiu óperas en italiano, conseguiu que o xénero se impuxese e
triunfou con títulos tan importantes como Almira, Teseo, Scipone,
46
VIA STELLAE 2014
Radamisto, Agrippina, Rinaldo,
Orlando, Giulio Cesare etc. Nelas
retratou personaxes que van do
heroe ao vilán, pasando polo tolo
ou aquel de carácter violento e
destrutivo. Haendel é un verdadeiro mestre da aria da capo: aria en
tres partes cunha primeira sección
de melodías moi traballadas e
brillantes, unha segunda sección
contrastante con outro texto e
novos temas melódicos e unha
terceira sección, da capo, na que
se repite a primeira sección pero
variada libremente con engadido
de todo tipo de ornamentos e variacións que a calidade técnica do
cantante lle permita. Haendel elixía
para as súas representacións os
mellores e afamados cantantes da
época: sopranos como Margherita
Duranstanti, Francesca Cuzzoni e
Faustina Bordoni ou os castrados
Senesino e Pacini, os cales estrearon Rodelinda e Tamerlano, seguramente, a ópera máis complexa
de Haendel pola intensidade dramática da trama e polas complicadas relacións entre os personaxes.
O papel de Tamerlano foi interpretado por Andrea Pacini, contratado
para dar réplica a Senesino, invitado por un teatro de ópera rival.
A súa primeira ópera londiniense
Rinaldo (1711), de exquisita orquestración, contén algunha das arias
máis célebres do compositor como
as do protagonista: “Venti turbini”,
de tempo allegro, sincero e decidido, ou “Cara sposa”, na que
lamenta a perda da súa esposa
e que resume, en boa medida, o
poder emocional e a elegancia
musical do barroco. Faramondo
sitúase ao final da carreira operística de Haendel, quen escribiu o
papel titular de para o famoso castrato Caffarelli, e en 1726 compuxo
Alessandro, unha ópera feita á medida para o seu elenco de estrelas
Senesino, Cuzzoni e Bordoni; elas,
nos papeis das princesas Lisaura
e Roxana, loitan polo amor do glorioso conquistador de Asia nunha
historia de amor, celos e traizón
para a que Haendel escribiu unha
partitura chea de lumes artificiais.
HAENDEL COMPOSITOR
Y EMPRESARIO OPERÍSTICO
En 1714 Georg Friedrich Haendel
se instaló en Londres, donde desarrolló una amplia carrera como
compositor escribiendo música
de todo tipo de géneros. Su producción lírica es relevante tanto
en ópera como en oratorios, entre
los que destacan Theodora, Saúl,
Israel en Egipto, Judas Macabeo,
Sansón, Jephta, Semele y, sobre todo, El Mesías. En el terreno
operístico, además de compositor,
Haendel fue director y empresario
y llegó a fundar su propia compañía de ópera, la Royal Academy
of Music. Escribió óperas en italiano, consiguió que el género se
impusiese y triunfó con títulos tan
importantes como Almira, Teseo,
Scipone, Radamisto, Agrippina,
Rinaldo, Orlando, Giulio Cesare,
etc. En ellas retrató personajes que
van del heroe al villano, pasando
por el loco o aquel de carácter
violento y destructivo. Haendel es
un verdadero maestro del aria da
capo: aria en tres partes con una
primera sección de melodías muy
trabajadas y brillantes, una segunda
sección contrastante con otro texto
y nuevos temas melódicos y una
tercera sección, da capo, en la que
se repite la primera sección pero
variada libremente con añadido
de todo tipo de ornamentos y variaciones que la calidad técnica del
cantante le permita. Haendel elegía
para sus representaciones a los
mejores y afamados cantantes de la
época: sopranos como Margherita
Duranstanti, Francesca Cuzzoni y
Faustina Bordoni o los castrados
Senesino y Pacini, quienes estrenaron Rodelinda y Tamerlano, seguramente, la ópera más compleja de
Haendel por la intensidad dramática de la trama y por las complicadas
relaciones entre los personajes. El
papel de Tamerlano fue interpretado por Andrea Pacini, contratado
para dar réplica a Senesino, invitado por un teatro de ópera rival. Su
primera ópera londinense Rinaldo
(1711), de exquisita orquestación,
contiene alguna de las arias más
célebres del compositor como las
del protagonista: “Venti turbini”, de
tempo allegro, sincero y decidido,
o “Cara sposa”, en la que lamenta
la pérdida de su esposa y que resume, en gran medida, el poder emocional y la elegancia musical del barroco. Faramondo se ubica al final
de la carrera operística de Haendel,
quien escribió el papel titular de
para el famoso castrato Caffarelli, y
en 1726 compuso Alessandro, una
ópera hecha a medida para su elenco de estrellas Senesino, Cuzzoni y
Bordoni; ellas, en los papeles de las
princesas Lisaura y Roxana. luchan
por el amor del glorioso conquistador de Asia en una historia de amor,
celos y traición para la que Haendel
escribió una partitura llena de fuegos artificiales.
VIA STELLAE 2014
47
XAVIER SABATA contratenor
Nacido en Avià (Barcelona) en 1976,
graduouse en interpretación teatral
no Institut del Teatre de Barcelona.
Paralelamente cursa estudos superiores de saxofón obtendo mención
honorífica, pero dedica todos os seus
esforzos á súa primeira gran paixón,
o teatro. Os seus inicios profesionais
están asociados á actividade teatral
en Barcelona e durante esta época,
conmovido pola música e a poesía
anteriores ao século XIX, decide estudar canto histórico. Entre 2002 e
2006 estudou no departamento de
música antiga da ESMUC con Marta
Almajano, perfeccionándose en
Alemaña na Hochshule de Karlsruhe
en Liedgestaltung con Hartmut Höll
e Mitsuko Shirai. Entre as orquestras
coas que ten colaborado cabe citar Al
Ayre Español (Eduardo López Banzo),
Orquestra Barroca de Venecia (Andrea
Marcon), Washington Symphony
Orchestra, La Rissonanza, I Barocchisti,
El Concierto Español (Emilio Moreno),
Los Músicos de sv Alteza (Luis Antonio
González), Laberintos Ingeniosos
48
VIA STELLAE 2014
(Xavier Díaz-Latorre), La Tempestad,
Pulcinella (Ophèlie Gallard), Sinfónica
de Castilla y León, Forma Antiqva etc.
Forma dúo co clavecinista Kenneth
Weiss con quen realiza unha intesa actividade concertística en toda
Europa. En 2005 participa no proxecto
de voces novas Le Jardin des Voix
que o promoverá internacionalmente
da man de William Christie e Les Arts
Florissants. Cantou ópera en teatros
como o Liceo de Barcelona, Teatro
Real de Madrid, Ópera de Oviedo, La
Fenice de Venecia, Champs Elysées
en Paris, Caen, Luxembourg, Nancy,
Lincoln Center en Nova York, Aix-enProvence, Montecarlo, Freiburg ou
Basel e presentouse en salas de concerto como o Auditori de Barcelona,
Palau de la Música Catalana, Auditorio
Nacional de Madrid, Cité de la Musique
e Salle Playel de París, Kennedy Center
de Washington e Barbican de Londres,
entre outros. Cantou os papeis de
Ottone, Arnalta e Nutrice en diferentes producións de L’incoronazione
di Poppea e Pisandro de Il ritorno de
Ulisse in patria, ambas de Monteverdi,
Ruggiero do Orlando Furioso de
Vivaldi, Perseo de Andromeda Liberata
de Vivaldi, Gernando de Faramondo
e Ottone de Agrippina de Haendel,
Príncipe Go-Go de Le Gran Macabre
de Ligeti, La Madre de Il Sant’Alessio
de Landi, Endimione de La Calisto de
Cavalli etc. Desenvolveu unha serie
de proxectos personais escénicos
a partir da vida de diferentes personaxes: Undercastration (unha viaxe
sobre a vida de Francesco Bernardi e
Senesino) e La gacetilla de Alonso de
Arrendó, capón. Ten gravado para as
discográficas Harmonía Mundi Iberica,
Emi/Virgin Classics e Aparte.
VESPRES D’ARNADÍ
Especializado na interpretación do
repertorio barroco con instrumentos
de época creado no 2005 baixo a
dirección de Dani Espasa e Pere
Saragossa, ofrecen versións cheas de
emoción, frescura e espontaneidade
utilizando, ademais de criterios propios, os diferentes legados en tratados, crónicas e estudos actuais sobre
a música barroca. Grandes intérpretes
forman parte da formación, colaboradores tamén de grupos como
Les Talents Lyriques, Accademia
Bizantina, Friburg Barockorkester,
Europa Galante ou Ensemble Matheu,
entre outros. Actuou en prestixiosos festivais e salas de concertos
de Europa. O seu primeiro disco
(2009) está dedicado ás suites instrumentais do compositor marsellés
Charles Desmazures, quen en 1702
dedicoullas a María Gabriela Luisa
de Saboya, e en 2011 presentaron o
seu segundo disco dedicado á obra
relixiosa de Josep Mir i Llussà; ambos
os dous recibiron diferentes premios
e excelentes críticas en revistas especializadas de Europa, Asia e América.
As Academias, nome que recibían os
concertos privados do século XVIII,
eran ofrecidas nas tardes-noites (vespres) despois das ceas distinguidas
de familias nobres e burguesas de sociedades artísticas. Arnadí é unha deliciosa sobremesa de cabaza, azucre
e améndoas, de tradición en Valencia,
da que puideron gozar os asistentes a
aquelas reunións cortesás.
XAVIER SABATA contratenor
Nacido en Avià (Barcelona) en 1976,
se graduó en interpretación teatral
en el Institut del Teatre de Barcelona.
Paralelamente cursa estudios superiores de saxofón obteniendo mención
honorífica, pero dedica todos sus
esfuerzos a su primera gran pasión,
el teatro. Sus inicios profesionales
están asociados a la actividad teatral
en Barcelona y durante esta época,
conmovido por la música y la poesía
anteriores al siglo XIX, decide estudiar canto histórico. Entre 2002 y
2006 estudió en el departamento
de música antigua de la ESMUC con
Marta Almajano, perfeccionándose en
Alemania en la Hochshule de Karlsruhe
en Liedgestaltung con Hartmut Höll y
Mitsuko Shirai. Entre las orquestas
con las que colaborado cabe citar a Al
Ayre Español (Eduardo López Banzo),
Orquestra Barroca de Venecia (Andrea
Marcon), Washington Symphony
Orchestra, La Rissonanza, I Barocchisti,
El Concierto Español (Emilio Moreno),
Los Músicos de sv Alteza (Luis Antonio
González), Laberintos Ingeniosos
(Xavier Díaz-Latorre), La Tempestad,
Pulcinella (Ophèlie Gallard), Sinfónica
de Castilla y León, Forma Antiqva etc.
Forma dúo con el clavecinista Kenneth
Weiss con quien realiza una intesa
actividad concertística en toda Europa.
En 2005 participa el proyecto de voces jóvenes Le Jardin des Voix que lo
promocionará internacionalmente de
la mano de William Christie y Les Arts
Florissants. Ha cantado en teatros de
ópera como el Liceo de Barcelona,
Teatro Real de Madrid, Ópera de
Oviedo, La Fenice de Venecia, Champs
Elysées en Paris, Caen, Luxembourg,
Nancy, Lincoln Center en Nova York,
Aix-en-Provence, Montecarlo, Freiburg
o Basel y se presentó en salas de concierto como el Auditori de Barcelona,
Palau de la Música Catalana, Auditorio
Nacional de Madrid, Cité de la Musique
e Salle Playel de París, Kennedy Center
de Washington y Barbican de Londres,
entre otros. Ha cantado los papeles de
Ottone, Arnalta y Nutrice en diferentes producciones de L’incoronazione
di Poppea y Pisandro de Il ritorno de
Ulisse in patria, ambas de Monteverdi,
Ruggiero del Orlando Furioso de
Vivaldi, Perseo de Andromeda
Liberata de Vivaldi, Gernando de
Faramondo y Ottone de Agrippina de
Haendel, Príncipe Go-Go de Le Gran
Macabre de Ligeti, La Madre de Il
Sant’Alessio de Landi, Endimione de La
Calisto de Cavalli etc. Ha creado una
serie de proyectos personales escénicos a partir de la vida de diferentes
personajes: Undercastration (un viaje
sobre la vida de Francesco Bernardi y
Senesino) y La gacetilla de Alonso de
Arrendó, capón. Ha grabado para las
discográficas Harmonía Mundi Iberica,
Emi/Virgin Classics y Aparte.
VESPRES D’ARNADÍ
Especializado en la interpretación del
repertorio barroco con instrumentos
de época creado en el 2005 bajo
la dirección de Dani Espasa y Pere
Saragossa, ofrecen versiones llenas
de emoción, frescura y espontaneidad
utilizando, además de criterios propios,
los diferentes legados en tratados,
crónicas y estudios actuales sobre la
música barroca. Grandes intérpretes
forman parte de la formación, colaboradores también de grupos como
Les Talents Lyriques, Accademia
Bizantina, Friburg Barockorkester,
Europa Galante o Ensemble Matheu,
entre otros. Ha actuado en prestigiosos festivales y salas de conciertos de
Europa. Su primer disco (2009) está
dedicado a las suites instrumentales
del compositor marsellés Charles
Desmazures, quien en 1702 las dedicó
a María Gabriela Luisa de Saboya, y
en 2011 presentaron su segundo disco
dedicado a la obra religiosa de Josep
Mir i Llussà; ambos han recibido diferentes premios y excelentes críticas
en revistas especializadas de Europa,
Asia y América. Las Academias, nombre que recibían los conciertos privados del siglo XVIII, eran ofrecidas en
las tardes-noches (vespres) después
de las cenas distinguidas de familias
nobles y burguesas de sociedades artísticas. Arnadí es un delicioso postre
de calabaza, azúcar y almendras, de
tradición en Valencia, del que pudieron disfrutar los asistentes a aquellas
veladas cortesanas.
VIA STELLAE 2014
49
01
FABIO BIONDI violín
KENNETH WEISS XULLO, MARTES
JULIO, MARTES
SALÓN
TEATRO
20.30
clave
Johann Sebastian Bach (1756-1850)
PARTE 1
PARTE 2
Sonata para violín e clave
en do menor, BWV 1017
Preludio e fuga en Si bemol maior,
BWV 890, de O clave ben temperado
Largo
Allegro
Adagio
Allegro
Sonata para violín e clave
en Sol maior, BWV 1019
Sonata para violín e clave
en Mi maior, BWV 1016
Bach_violín_sonata
Adagio
Allegro
Adagio ma non tanto
Allegro
Allegro
Largo
Allegro
Adagio
Allegro
Sonata para violín e clave
en fa menor, BWV 1018
(Adagio)
Allegro
Adagio
Vivace
VIA STELLAE 2014
51
AS SONATAS PARA VIOLÍN
E CLAVE DE BACH
O musicólogo alemán Johann Nikolaus
Forkel escribía en 1802: “Seis sonatas
para clave con acompañamento de
violín obrigado. Foron compostas en
Cóthen e deben incluírse entre as primeiras obras mestras de Bach neste xénero. Son fuxidas dende o principio ata
a fin; teñen tamén algúns canons entre
o clave e o violín que son sumamente
cantables e cheos de carácter. A parte
de violín require un verdadeiro mestre.
Bach coñecía as posibilidades dese
instrumento e escatimábaas tan pouco
como facía co clave “. Aínda que podería pensarse que algunhas proveñen
de sonatas en trío anteriores, parece
evidente que outras foron creadas inicialmente como obras para violín e clave obrigado. Crese que as obras máis
antigas –as BWV 1019 e 1015– viron a
luz no período de Weimar (1708-1717),
pero non deberon presentarse como
colección ata os anos de Cóthen, concretamente entre 1720 e 1723. Dende o
punto de vista instrumental son pezas
dunha gran modernidade, unha serie
52
VIA STELLAE 2014
de seis obras que forman un conxunto
cohesionado, organizado e planificado,
un intento de aproveitar ao máximo as
posibilidades dunha determinada forma musical... Formalmente, esta serie
inclínase polo esquema de sonata
da chiesa en catro movementos (lento-rápido-lento-rápido), salvo a Sonata
núm. 6 BWV 1019, que tras complexos
cambios rematou cun esquema dificilmente clasificable. A pesar de manter
a forma da chiesa, deslízanse aires
de danza, como o siciliano inicial da
BWV 1017 ou a giga que pecha a sexta.
Posiblemente, o máis rompedor e interesante destas obras é a liberdade e
diversidade da relación entre o clave
e o violín que facilitan unha combinación de todas as opcións imaxinábeis
para chegar a unha concepción da
sonata afastada do esquema básico de
“melodía acompañada”. Isto e a lóxica
tonal da serie outórganlle a súa enorme
pluralidade, a pesar da uniformidade
do modelo formal; variedade que non
traizoa a coherencia do conxunto.
LAS SONATAS PARA VIOLÍN
Y CLAVE DE BACH
El musicólogo alemán Johann Nikolaus
Forkel escribía en 1802: “Seis sonatas
para clave con acompañamiento de
violín obligado. Fueron compuestas en
Cóthen y deben incluirse entre las primeras obras maestras de Bach en este
género. Son fugadas desde el principio
hasta el fin; tienen también algunos
cánones entre el clave y el violín que
son sumamente cantables y llenos de
carácter. La parte de violín requiere un
verdadero maestro. Bach conocía las
posibilidades de ese instrumento y las
escatimaba tan poco como hacía con
el clave”. Aunque podría pensarse que
algunas provienen de sonatas en trío anteriores, parece evidente que otras han
sido creadas inicialmente como obras
para violín y clave obligado. Se cree
que las obras más antiguas –las BWV
1019 y 1015– vieron la luz en el período
de Weimar (1708-1717), pero no debieron
presentarse como colección hasta los
años de Cóthen, concretamente entre
1720 y 1723. Desde el punto de vista
instrumental son piezas de una gran
modernidad, una serie de seis obras
que forman un conjunto cohesionado,
organizado y planificado, un intento de
aprovechar al máximo las posibilidades
de una determinada forma musical…
Formalmente, esta serie se inclina por el
esquema de sonata da chiesa en cuatro
movimientos (lento-rápido-lento-rápido),
salvo la Sonata núm. 6 BWV 1019, que
tras complejos cambios terminó con
un esquema difícilmente clasificable. A
pesar de mantener la forma da chiesa,
se deslizan aires de danza, como el siciliano inicial de la BWV 1017 o la giga
que cierra la sexta. Posiblemente, lo más
rompedor e interesante de estas obras
es la libertad y diversidad de la relación
entre el clave y el violín que facilitan una
combinación de todas las opciones imaginables para llegar a una concepción
de la sonata alejada del esquema básico
de “melodía acompañada”. Esto y la lógica tonal de la serie le otorgan su enorme
pluralidad, a pesar de la uniformidad del
modelo formal; variedad que no traiciona la coherencia del conjunto.
FABIO BIONDI violín
Nacido en Palermo, comezou a súa
carreira internacional aos 12 anos
cando interpretou o seu primeiro concerto como solista xunto á Orquesta
Sinfónica da RAI. Espoleado por unha
curiosidade inesgotable coñeceu aos
pioneiros da nova forma de abordar
a música barroca, oportunidade que
ampliou o seu campo de visión e
cambiaría o rumbo da súa carreira.
Aos 16 anos foi invitado a interpretar
os concertos para violín de Bach no
Musikverein de Viena e desde entón
tocou con agrupacións especializadas
na interpretación da música barroca
con instrumentos e técnica orixinais
como a Capella Reial de Catalunya,
Musica Antiqua Wien, Seminario
Musicale, A Chapelle Royale, Les
Musiciens du Louvre etc. En 1990 fundou Europa Galante que, en poucos
anos e grazas a unha axenda repleta de concertos por todo o mundo
e ao extraordinario éxito das súas
gravacións, converteuse no máis recoñecido e premiado dos conxuntos
italianos especializados no Barroco.
Fabio Biondi e Europa Galante foron
invitados polos máis importantes festivais e salas de concerto de todo o
mundo: Scala (Milán), Accademia di
Santa Cecilia (Roma), Suntory Hall
(Tokio), Concertgebouw (Amsterdam),
Théâtre des Champs Elysées e Théâtre
de la Ville (París), Royal Albert Hall
(Londres), Musikverein (Viena), Lincoln
Center (Nova York), Ópera de Sydney
etc. A súa variada e ampla discografía
foi merecedora de recoñecementos
como o Premio Cini de Venecia, Choc
de la Musique, Diapason d’Or, RTL
Prize, Prix du Disque, ‘ffff’ de Telerama,
a nominación ao premio Grammy
2006 pola ópera Bajazet de Vivaldi
etc. En 2005 asumiu o cargo de director artístico para repertorio barroco da
Orquesta Sinfónica de Stavanger. Foi
invitado a dirixir a Orchestre National
de Montpellier, a Orquestra do
Mozarteum de Salzburgo, Orquestra
Barroca Europea, Orquestra da Ópera
de Halle, Mahler Chamber Orchestra,
orquestras de cámara de Zúrich e
Noruega, Orchestra dell’Accademia
di Santa Cecilia, Ensemble Orchestral
de París, Orquesta Sinfónica Tivoli
(Copenhague), Orquestra do Maggio
Musicale Fiorentino, Finnish Radio
Symphony, Academia Santa Cecilia de
Roma, English Concert etc. Desde 2011
é académico da Accademia Nazionale
di Santa Cecilia (Roma). Toca un violín
Andrea Guarneri (Cremona, 1686) e un
Carlo Ferdinando Gagliano de 1766,
este último propiedade do seu mestre,
Salvatore Cicero, e amablemente cedido pola Fundación Salvatore Cicero
de Palermo.
KENNETH WEISS clave
Naceu en Nova York e, tras estudar con
Gustav Leonhardt no Conservatorio
Sweelinck de Amsterdam, foi asistente
musical de William Christie e Les Arts
Florissants en numerosas producións
de ópera e gravacións discográficas.
Ofrece recitais en Europa, América e
Xapón. Actúa regularmente con Fabio
Biondi, Monica Hugget e Lina Tur
Bonet. Dirixiu producións operísticas
en Aix en Provence, Bilbao e Oviedo
(Dido e Eneas e L’incoronazione di
Poppea) e a agrupacións da talla
de The English Concert, Concerto
Copenhagen, Orquesta Barroca de
Salamanca, Divino Sospiro, Orchestre
de Rouen, Ensemble Orchestral de
Basse-Normandie, Orchestre National
des Pays de la Loire, Orchestre des
Pays de Savoie etc. Entre os seus
proxectos para 2014 destacan recitais
na Cité de la Musique en París e no
Festival da Roque d’Anthéron (O clave
ben temperado), Versalles e Londres
(Rameau), Madrid (Scarlatti), unha xira
en Holanda e actuacións a dúo con
Fabio Biondi en América e no Teatro
Champs Élysèes de París. Gravou
varios discos para o selo Satirino, o
máis recente dedicado a O clave ben
temperado de Bach (marzo 2014). É
profesor no Conservatorio de París e
catedrático da Julliard School.
VIA STELLAE 2014
53
FABIO BIONDI violin
Nacido en Palermo, comenzó su
carrera internacional a los 12 años
cuando interpretó su primer concierto como solista junto a la Orquesta
Sinfónica de la RAI. Espoleado por
una curiosidad inagotable conoció
a los pioneros de la nueva forma de
abordar la música barroca, oportunidad que amplió su campo de visión
y cambiaría el rumbo de su carrera. A
los 16 años fue invitado a interpretar
los conciertos para violín de Bach en
el Musikverein de Viena y desde entonces ha tocado con agrupaciones
especializadas en la interpretación de
la música barroca con instrumentos
y técnica originales como la Capella
Reial de Catalunya, Musica Antiqua
Wien, Seminario Musicale, La Chapelle
Royale, Les Musiciens du Louvre, etc.
En 1990 fundó Europa Galante que,
en pocos años y gracias a una agenda repleta de conciertos por todo el
mundo y al extraordinario éxito de sus
grabaciones, se convirtió en el más reconocido y premiado de los conjuntos
italianos especializados en el Barroco.
Fabio Biondi y Europa Galante han
54
VIA STELLAE 2014
sido invitados por los más importantes
festivales y salas de concierto de todo
el mundo: Scala (Milán), Accademia
di Santa Cecilia (Roma), Suntory Hall
(Tokio), Concertgebouw (Amsterdam),
Théâtre des Champs Elysées y
Théâtre de la Ville (París), Royal Albert
Hall (Londres), Musikverein (Viena),
Lincoln Center (Nueva York), Ópera
de Sydney, etc. Su variada y amplia
discografía ha sido merecedora de
reconocimientos como el Premio Cini
de Venecia, Choc de la Musique,
Diapason d’Or, RTL Prize, Prix du
Disque, ‘ffff’ de Telerama, la nominación al premio Grammy 2006 por la
ópera Bajazet de Vivaldi, etc. En 2005
asumió el cargo de director artístico
para repertorio barroco de la Orquesta
Sinfónica de Stavanger. Ha sido invitado a dirigir a la Orchestre National de
Montpellier, Orquesta del Mozarteum
de Salzburgo, Orquesta Barroca
Europea, Orquesta de la Ópera de
Halle, Mahler Chamber Orchestra,
orquestas de cámara de Zúrich y
Noruega, Orchestra dell’Accademia
di Santa Cecilia, Ensemble Orchestral
de París, Orquesta Sinfónica Tivoli
(Copenhague), Orquesta del Maggio
Musicale Fiorentino, Finnish Radio
Symphony, Academia Santa Cecilia
de Roma, English Concert, etc. Desde
2011 es académico de la Accademia
Nazionale di Santa Cecilia (Roma). Toca
un violín Andrea Guarneri (Cremona,
1686) y un Carlo Ferdinando Gagliano
de 1766, este último propiedad de
su maestro, Salvatore Cicero, y amablemente cedido por la Fundación
Salvatore Cicero de Palermo.
KENNETH WEISS clave
Nació en Nueva York y, tras estudiar con Gustav Leonhardt en
el Conservatorio Sweelinck de
Amsterdam, fue asistente musical de
William Christie y Les Arts Florissants
en numerosas producciones de ópera
y grabaciones discográficas. Ofrece
recitales en Europa, América y Japón.
Actúa regularmente con Fabio Biondi,
Monica Hugget y Lina Tur Bonet. Ha
dirigido producciones operísticas en
Aix en Provence, Bilbao y Oviedo
(Dido y Eneas y L’incoronazione di
Poppea) y a agrupaciones de la talla
de The English Concert, Concerto
Copenhagen, Orquesta Barroca de
Salamanca, Divino Sospiro, Orchestre
de Rouen, Ensemble Orchestral de
Basse-Normandie, Orchestre National
des Pays de la Loire, Orchestre des
Pays de Savoie, etc. Entre sus proyectos para 2014 destacan recitales
en la Cité de la Musique en París y en
el Festival de La Roque d’Anthéron
(El clave bien temperado), Versalles y
Londres (Rameau), Madrid (Scarlatti),
una gira en Holanda y actuaciones
a dúo con Fabio Biondi en América
y en el Teatro Champs Élysèes de
París. Ha grabado varios discos para
el sello Satirino, el más reciente dedicado a El clave bien temperado de
Bach (marzo 2014). Es profesor en el
Conservatorio de París y catedrático
de la Julliard School.
CASPERVEK TRÍO
02
XULLO, MÉRCORES
JULIO, MIÉRCOLES
HOSTAL DOS
REIS CATÓLICOS
22.00
patio de san Xoán
máis variacións Goldberg…
improvisando cos grandes mestres do Barroco
OFF#STELLAE
Brais González piano
Eduards Vecbastiks violín
Blas Castañer percusión
VIA STELLAE 2014
55
IMPROVISANDO…
MÁIS VARIACIÓNS GOLDBERG
As Variacións Goldberg de Bach,
unha das pedras de toque do repertorio pianístico, foron concibidas
en orixe como un libro de exercicios
para teclado. Poucas veces a xénese dunha obra rematou quedando
tan lonxe do seu significado posterior pois a creación do xenio de
Eisenach se converteu por méritos
propios nunha das iconas absolutas da música clásica e nun dos
maiores retos aos que un pianista
pode enfrontarse. Cos anos, as
Variacións Goldberg foron adaptadas e transformadas por artistas de
56
VIA STELLAE 2014
todo xénero e condición, que nos
deixaron dende versións orquestrais ata transcricións para sintetizador. Agora, con “Máis varacións
Goldberg” o trío Caspervek propón
unha viaxe a través da música do
Renacemento e o Barroco utilizando a obra mestra de Bach como
nexo condutor. Así pois, ao tempo
que escoitamos unha selección
das “Variacións”, aparecerán nesta
travesía musical obras dos máis
grandes mestres da época, como
Palestrina, Matteis, Rameau ou
Haendel. Brais González
IMPROVISANDO…
MÁS VARIACIONES GOLDBERG
Las Variaciones Goldberg de Bach,
una de las piedras de toque del
repertorio pianístico, fueron concebidas en origen como un libro de
ejercicios para teclado. Pocas veces
la génesis de una obra ha terminado
quedando tan lejos de su significado
posterior pues la creación del genio
de Eisenach se ha convertido por
méritos propios en uno de los iconos
absolutos de la música clásica y en
uno de los mayores retos a los que
un pianista puede enfrentarse. Con
los años, las Variaciones Goldberg
han sido adaptadas y transformadas
por artistas de todo género y condición, que nos han dejado desde
versiones orquestales hasta transcripciones para sintetizador. Ahora,
con “Más varaciones Goldberg” el
trío Caspervek propone un viaje a través de la música del Renacimiento y
el Barroco utilizando la obra maestra
de Bach como nexo conductor. Así
pues, al tiempo que escuchamos
una selección de las “Variaciones”,
aparecerán en esta travesía musical
obras de los más grandes maestros
de la época, como Palestrina, Matteis,
Rameau o Haendel. Brais González
CASPERVEK TRÍO
Xorde en Vigo no 2013 no seo do
Conservatorio Superior de Música
da cidade, co propósito de musicar
en directo películas clásicas do
cine mudo. Partindo desta premisa,
Caspervek Trío continúa explorando as relacións entre música e
imaxe e os efectos de ambas as
dúas no público. O seu rango de
acción abrangue dende a recuperación do patrimonio cinematográfico
histórico ata proxectos puramente
musicais nos que o acento trata de
estar sempre posto na busca dunha
linguaxe transfronteiriza onde música culta e popular converxan nun
mesmo punto.
Brais González (piano) naceu en
Vigo en 1987, estudou na Universität
Mozarteum de Salzburg e finalizou
os seus estudos no Conservatorio
Superior de Música da súa cidade
natal. Foi galardoado en numerosos
concursos internacionais de piano
como o Cidade de San Sebastián ou
o Nikolai Rubinstein de París e actuou
como solista e acompañante en cidades de España, Portugal, Francia,
Holanda, Reino Unido, Alemaña
e Austria. Compuxo obras para a
EPMVC (Portugal) e o CMUS Vigo.
Colaborou na BSO de documentais
para Canal Sur Andalucía e foi director artístico do colectivo de artistas
Bramnova, afincado en Málaga.
Eduards Vecbastiks (violín) naceu
en Riga (Letonia) en 1991. Comezou
os seus estudos aos 4 anos finalizando o grao medio de violín
con matrícula de honra. Gañou o
primeiro premio no Concurso para
Mozos Intérpretes de Ortigueira.
É concertino de diversas orquestras galegas e colaborou con
numerosas formacións no ámbito
nacional e internacional entre as
que destacan a Orquestra Nova
da Sinfónica de Galicia e a NJO
(Holanda). Finaliza os seus estudos no Conservatorio Superior de
Música de Vigo.
Blas Castañer (percusión) naceu
en Pedralba (Valencia) en 1992.
Comezou os seus estudos de
percusión aos 4 anos e finaliza o
grao medio no Conservatorio de
Benaguacil co premio extraordinario. Gañou o primeiro premio do I
Concurso Internacional Baketes
(Benetusser). Forma parte de diversas bandas da Comunidade
Valenciana e Galicia e colabora con
numerosas orquestras do ámbito
nacional. Finaliza os seus estudos
no Conservatorio Superior de
Música de Vigo.
VIA STELLAE 2014
57
CASPERVEK TRÍO
Surge en Vigo en el 2013 en el
seno del Conservatorio Superior de
Música de la ciudad, con el propósito de musicar en directo películas
clásicas del cine mudo. Partiendo
de esta premisa, Caspervek Trío
continúa explorando las relaciones
entre música e imagen y los efectos
de ambas en el público. Su rango de
acción abarca desde la recuperación del patrimonio cinematográfico
histórico hasta proyectos puramente musicales en los que el acento
trata de estar siempre puesto en la
búsqueda de un lenguaje transfronterizo donde música culta y popular
convergan en un mismo punto.
58
VIA STELLAE 2014
Brais González (piano) nació en Vigo
en 1987, estudió en la Universität
Mozarteum de Salzburg y finalizó sus
estudios en el Conservatorio Superior
de Música de su ciudad natal. Ha sido
galardonado en numerosos concursos internacionales de piano como el
Ciudad de San Sebastián o el Nikolai
Rubinstein de París y ha actuado
como solista y acompañante en ciudades de España, Portugal, Francia,
Holanda, Reino Unido, Alemania y
Austria. Ha compuesto obras para la
EPMVC (Portugal) y el CMUS Vigo. Ha
colaborado en la BSO de documentales para Canal Sur Andalucía y fue
director artístico del colectivo de artistas Bramnova, afincado en Málaga.
Eduards Vecbaštiks (violín) nació
en Riga (Letonia) en 1991. Comenzó
sus estudios a los 4 años finalizando el grado medio de violín con
matrícula de honor. Ha ganado el
primer premio en el Concurso para
Jóvenes Intérpretes de Ortigueira.
Es concertino de diversas orquestas gallegas y ha colaborado con
numerosas formaciones a nivel
nacional e internacional entre las
que destacan la Orquesta Joven
de la Sinfónica de Galicia y la NJO
(Holanda). Finaliza sus estudios
en el Conservatorio Superior de
Música de Vigo.
Blas Castañer (percusión) nació
en Pedralba (Valencia) en 1992.
Comenzó sus estudios de percusión a los 4 años y finaliza el
grado medio en el Conservatorio
de Benaguacil con el Premio
Extraordinario. Ha ganado el primer
premio del I Concurso Internacional
Baket e s (B e ne tusse r ). For ma
parte de diversas bandas de la
Comunidad Valenciana y Galicia, y
colabora con numerosas orquestas
del ámbito nacional. Finaliza sus estudios en el Conservatorio Superior
de Música de Vigo.
ARS ATLÁNTICA
03
XULLO, XOVES
JULIO, JUEVES
IGREXA DE
SAN FIZ DE SOLOVIO
20.30
LIDIA VINYES CURTIS mezzosoprano
MANUEL VILAS arpa de dúas ordes
Manuscrito Guerra 6
[derradeira entrega]*
* derradeira entrega da audición e
gravación dos 100 tons do manuscrito
musical 265 da Biblioteca Xeral da
Universidade de Santiago (século XVII)
En el trono de esmeraldas
Anónimo
Este dolor
Anónimo
Pajarillos que alegres cantáis
Anónimo
Al cristal, mortales venid
Juan Hidalgo (1614-1685)
Que piedad ni que favor
Juan Hidalgo (1614-1685)
Si a las deidades
Anónimo
Rugero
Turdion
Lucas Ruiz de Ribayaz (século XVII
Pavanas
Paradetas
Lucas Ruiz de Ribayaz (século XVII)
Jilguerillo que al alba saludas
Juan Hidalgo (1614-1685)
Y con servir a Clori
Anónimo
De Fílida la beldad
Anónimo
¿Juegas, Florilla?
Juan Hidalgo (1614-1685)
Llega esperado prodigio
Anónimo
Si los celos
Juan Hidalgo (1614-1685)
Galería del amor
Villanos
Lucas Ruiz de Ribayaz (século XVII)
VIA STELLAE 2014
59
MANUSCRITO GUERRA… O FINAL
Permítanme uns breves comentarios moi pouco ortodoxos para o
que habitualmente son as notas
dun concerto. Nesta ocasión non
quero falar nin de música profana
do Barroco español nin das características do ton humano. Quero
falar dun soño cumprido, que hoxe
conclúe na súa versión concerto e
que durante estes anos este festival realizou: trátase da audición e
gravación dos 100 tons incluídos
no “Manuscrito Guerra”, unha das
xoias musicais que posúe a cidade
de Santiago, menos coñecido que
o célebre Códice Calixtino pero tan
importante para a música barroca
española como aquel para a música medieval. Tres piares fundamentais sostiveron este soño cumprido: a Radio Galega ao realizar a
gravación completa dos 100 tons
en diferentes igrexas e auditorios
de Galicia, a discográfica inglesa
60
VIA STELLAE 2014
Naxos, que apoiou o proxecto con
enorme entusiasmo dende o primeiro momento e permitiu que esta
música e este manuscrito dean a
volta ao mundo, podendo así facer
que miles de persoas de todos os
continentes coñezan estas obras, e,
por suposto, o respaldo ao cen por
cento do festival Via Stellae, sen
cuxo apoio incondicional e fundamental non se podería sacar adiante este proxecto. Precisamente
este mes de xullo sae ao mercado
internacional o volume 3 dos seis
que compoñen esta serie, que xa
está considerada polos expertos
como unha das maiores achegas
ao coñecemento e difusión do ton
humano español. A todos os implicados mil grazas pola súa participación neste soño cumprido, soño
que nos anima máis e máis a seguir
rescatando o noso patrimonio musical... Manuel Vilas
MANUSCRITO GUERRA… EL FINAL
Permítanme unos breves comentarios muy poco ortodoxos para lo que
habitualmente son las notas de un
concierto, en esta ocasión no quiero hablar ni de música profana del
barroco español ni de las características del tono humano. Quiero hablar de un sueño cumplido, que hoy
concluye en su versión concierto y
que durante estos años este festival
ha realizado: se trata de la audición y
grabación de los 100 tonos incluidos
en el “manuscrito Guerra”, una de las
joyas musicales que posee la ciudad
de Santiago, menos conocido que
el célebre Códice Calixtino, pero tan
importante para la música barroca
española como aquel para la música
medieval. Tres pilares fundamentales han sostenido este sueño
cumplido: Radio Galega al realizar la
grabación completa de los 100 tonos
en diferentes iglesias y auditorios
de Galicia, la discográfica inglesa
Naxos, que ha apoyado el proyecto
con enorme entusiasmo desde el
primer momento y ha permitido que
esta música y este manuscrito den la
vuelta al mundo, pudiendo así hacer
que miles de personas de todos los
continentes conozcan estas obras,
y, por supuesto, el respaldo al cien
por cien del festival Via Stellae, sin
cuyo apoyo incondicional y fundamental no se podría sacar adelante
este proyecto. Precisamente este
mes de julio sale al mercado internacional el volumen 3 de los seis que
componen esta serie, que ya está
considerada por los expertos como
una de las mayores aportaciones al
conocimiento y difusión del tono humano español. A todos los implicados mil gracias por su participación
en este sueño cumplido, sueño que
nos anima más y más a seguir rescatando nuestro patrimonio musical…
Manuel Vilas
LIDIA VINYES CURTIS mezzosoprano
MANUEL VILAS arpa de dúas ordes
Nacida en Barcelona, finalizou coa
máis alta cualificación a carreira de
violín no Conservatorio Superior
do Liceo e estudou canto lírico co
mestre Jorge Sirena. Especializouse
en Música Antiga no Conservatoire
National de Toulouse e na Schola
Cantorum Basiliensis. Como violinista barroca, colaborou en formacións de prestixio como l’Ensemble
Baroque de Limoges, l’Orquestra
Barroca Catalana, Al Ayre Español
etc. O debut da súa carreira de cantante foi no Festival de Ambronay
baixo a dirección de Gabriel Garrido.
Dende entón, a súa carreira medra
rapidamente e con prestixiosos
directores como Martin Gester, Kay
Johannsen, Philippe Pierlot ou Jordi
Savall cantou en grandes festivais
de música antiga europeos. En 2013
gañou o concurso da Bachakademie
Stuttgart 2013 e deseguida é invitada por Helmuth Rilling para
interpretar A paixón segundo san
Mateo de Bach en xira por Alemaña
e Suramérica. En 2014 debutou
Naceu en Santiago de Compostela.
Estudou arpas antigas dos séculos
XII ao XVIII en Madrid con Nuria
Llopis e en Milán con Mara Galassi.
Colaborou con numerosos grupos e
como solista nos máis importantes
festivais de España, Alemaña, Cuba,
Estados Unidos, Ecuador, República
Checa, Austria, Portugal, Suíza,
Paraguai, Francia, Bolivia, Bélxica,
Arxentina, Chile, Holanda etc., ademais de ofrecer conferencias, cursos
e clases maxistrais en San Sebastián,
Santiago de Chile, Zaragoza, Amherst
(Massachussets, EEUU), Santiago
de Compostela, La Habana, etc.
Participou en máis de 60 discos con
diferentes grupos e discográficas e
en producións operísticas en París,
Viena, Madrid, Xenebra, Múnic,
México etc. É pioneiro no estudo de
certo tipo de arpas hoxe totalmente
esquecidas, como a arpa xesuítica
chiquitana (Bolivia, s. XVIII) e a arpa
dobre que circulaba pola coroa de
Aragón no s. XIV. En 2008 fundou
o grupo Ars Atlantica e actualmente
coa Orquestra Nacional de España
invitada por Josep Pons a cantar a
Atlántida de Manuel de Falla; a ONE
invítaa de novo para un Réquiem de
Mozart con Giovanni Antonini. Entre
os seus próximos compromisos
cabe destacar concertos con Jordi
Savall en París e no Liceo, paixóns e
cantatas de Bach baixo a dirección
de Helmuth Rilling en Weimar e no
Auditorio Chaikovski de Moscú.
encóntrase centrado nun ambicioso
proxecto de recuperación de pezas
vocais do barroco español e é director artístico do proxecto de gravación
integral dos 100 tons do Manuscrito
Guerra (Naxos). Unha das súas especialidades é ofrecer recitais con
cantantes: Marta Infante, Guillemette
Laurens, Raquel Andueza, Isabel
Monar, Juan Sancho, Roberta
Invernizzi, Mercedes Hernández,
José Antonio López, Isabel Álvarez,
Monica Piccinini etc. Posúe a súa propia canle de youtube onde se pode
ver e escoitar parte do seu proxecto
audiovisual que amosa diversas arpas antigas en diferentes localizacións de Santiago de Compostela
(ArpaManuelVilas).
VIA STELLAE 2014
61
62
LIDIA VINYES CURTIS mezzosoprano
MANUEL VILAS arpa de dos órdenes
Nacida en Barcelona, finalizó con
la más alta calificación la carrera de violín en el Conservatorio
Superior del Liceo y estudió canto
lírico con el maestro Jorge Sirena.
Se especializó en Música Antigua
en el Conservatoire National de
Toulouse y en la Schola Cantorum
Basiliensis. Como violinista barroca,
ha colaborado en formaciones de
prestigio como l’Ensemble Baroque
de Limoges, l’Orquestra Barroca
Catalana, Al Ayre Español, etc. El
debut de su carrera de cantante
fue en el Festival de Ambronay
bajo la dirección de Gabriel Garrido.
Desde entonces, su carrera crece
rápidamente y con prestigiosos
directores como Martin Gester,
Kay Johannsen, Philippe Pierlot o
Jordi Savall ha cantado en grandes
festivales de música antigua europeos. En 2013 ganó el concurso de
la Bachakademie Stuttgart 2013 y
enseguida es invitada por Helmuth
Rilling para interpretar La pasión
según san Mateo de Bach en gira
Nació en Santiago de Compostela.
Estudió arpas antiguas de los siglos
XII al XVIII en Madrid con Nuria
Llopis y en Milán con Mara Galassi.
Colaboró con numerosos grupos y
como solista en los más importantes festivales de España, Alemania,
Cuba, Estados Unidos, Ecuador,
República Checa, Austria, Portugal,
Suiza, Paraguay, Francia, Bolivia,
Bélgica, Argentina, Chile, Holanda,
etc., además de ofrecer conferencias, cursos y clases magistrales en
San Sebastián, Santiago de Chile,
Zaragoza, Amherst (Massachussets,
EE.UU.), Santiago de Compostela,
Lana Habana, etc. Participou en más
de 60 discos con diferentes grupos
y discográficas y en producciones
operísticas en París, Viena, Madrid,
Ginebra, Munich, Méjico etc. É pionero en el estudio de cierto tipo
de arpas hoy totalmente olvidadas,
como el arpa xesuítica chiquitana
(Bolivia, s. XVIII) y el arpa doble que
circulaba por la corona de Aragón
en el s. XIV. En 2008 fundó el
VIA STELLAE 2014
por Alemania y Suramérica. En 2014
debutó con la Orquesta Nacional
de España invitada por Josep Pons
a cantar la Atlántida de Manuel de
Falla; la ONE la invita de nuevo para
un Réquiem de Mozart con Giovanni
Antonini. Entre sus próximos compromisos cabe destacar conciertos con Jordi Savall en París y en
el Liceo, pasiones y cantatas de
Bach bajo la dirección de Helmuth
Rilling en Weimar y en el Auditorio
Chaikovski de Moscú.
grupo Ars Atlantica y actualmente
se encuentra centrado en un ambicioso proyecto de recuperación
de piezas vocales del barroco
español y es director artístico del
proyecto de grabación integral de
los 100 tonos del Manuscrito Guerra
(Naxos). Una de sus especialidades
es ofrecer recitales con cantantes:
Marta Infante, Guillemette Laurens,
Raquel Andueza, Isabel Monar,
Juan Sancho, Roberta Invernizzi,
Mercedes Hernández, José Antonio
López, Isabel Álvarez, Monica
Piccinini etc. Posúe su propio canal
de youtube donde se puede ver y
escuchar parte de su proyecto audiovisual que muestra diversas arpas antiguas en diferentes localizaciones de Santiago de Compostela
(ArpaManuelVilas).
REAL
FILHARMONÍA
DE GALICIA
04
XULLO, VENRES
JULIO, VENRES
TEATRO
PRINCIPAL
20.30
IVÁN MARTÍN piano/director
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
Concerto para clave núm. 4
en La maior, BWV 1055
Allegro
Larghetto
Allegro ma non tanto
Concerto para clave núm. 5
en fa menor, BWV 1056
Bach_ concertos para clave
(sen indicación de tempo)
Largo
Presto
Concerto para clave núm. 1
en re menor, BWV 1052
Allegro
Adagio
Allegro
VIA STELLAE 2014
63
BACH, CONCERTOS PARA TECLADO
Johann Sebastian Bach foi nomeado,
en 1729, director musical do Collegium
Musicum, unha sociedade musical integrada case unicamente por estudantes
da Universidade de Leipzig fundada por
Georg Philipp Telemann en 1702. Os
concertos que ofrecían eran semanais e
celebrábanse no Café Zimmermann, promovidos polo seu propietario Gottfried
Zimmermann, quen mesmo adquiría instrumentos para apoiar as actuacións do
ensemble. Os programas de concerto
consistían nunha mestura de solos vocais e instrumentais e música de cámara,
polo que Bach debía compoñer profusamente para ter obras abondo para estas
actuacións. Por iso, parece máis que
probable que os concertos para clave,
corda e baixo continuo xurdiran de aquí
e na súa maioría sexan transcricións
revisadas de concertos anteriores para
outros instrumentos. A minuciosidade
das revisións resulta completamente evidente cando se comparan as versións
anteriores chegadas ata a actualidade
coa partitura autógrafa (revisada en tantas ocasións que, ás veces, é ilexible)
e coas partes que sobreviviron, por
64
VIA STELLAE 2014
exemplo, dos Concertos núm. 4 e núm. 6.
Ademais, como Bach conservou a partitura orixinal e utilizouna despois de facer
correccións posteriores (non todas incorporadas á partitura), contén unha serie
de pequenos axustes da liña melódica
mesmo máis tardíos. Así, todo parece
indicar que o Concerto núm. 1, BWV 1052
está baseado nun concerto perdido para
violín que, máis tarde, Bach reutilizou nun
preludio para órgano e no primeiro coro
da Cantata núm. 146. O Quinto Concerto
xorde dunha obra para óboe d’amore
escrito polo propio compositor nos seus
anos de mestre de capela en Cóthen e
segundo algúns estudosos, o BWV 1056
podería estar levantado sobre unha peza
para violín de Vivaldi ou dun compositor
alemán pouco coñecido aínda que, para
outros musicólogos, podería ser a transcrición doutro concerto perdido dado o
contrapunto e a estrutura para o clave
característicos da linguaxe de Bach. Os
seis Concertos a cembalo concertato
BWV 1052-1057 forman un opus no pleno sentido da palabra e, cos Concertos
de Brandemburgo, é a única colección
reunida como tal polo propio Bach.
BACH, CONCIERTOS PARA TECLADO
Johann Sebastian Bach fue nombrado,
en 1729, director musical del Collegium
Musicum, una sociedad musical integrada
casi únicamente por estudiantes de la
Universidad de Leipzig fundada por Georg
Philipp Telemann en 1702. Los conciertos
que ofrecían eran semanales y se celebraban en el Café Zimmermann, promovidos
por su propietario Gottfried Zimmermann,
quien incluso adquiría instrumentos para
apoyar las actuaciones del ensemble. Los
programas de concierto consistían en una
mezcla de solos vocales e instrumentales
y música de cámara, por lo que Bach debía componer profusamente para tener
obras suficientes para estas actuaciones.
Por ello, parece más que probable que
los conciertos para clave, cuerda y bajo
continuo surgieron de aquí y en su mayoría sean transcripciones revisadas de
conciertos anteriores para otros instrumentos. La minuciosidad de las revisiones
resulta completamente evidente cuando
se comparan las versiones anteriores llegadas hasta la actualidad con la partitura
autógrafa (revisada en tantas ocasiones
que, a veces, es ilegible) y con las partes
que sobrevivieron, por ejemplo, de los
Conciertos núm. 4 y núm. 6. Además,
como Bach conservó la partitura original
y la utilizó después de hacer correcciones
posteriores (no todas incorporadas a la
partitura), contiene una serie de pequeños
ajustes de la línea melódica incluso más
tardíos. Así, todo parece indicar que el
Concierto núm. 1 BWV 1052 está basado
en un concierto perdido para violín que,
más tarde, Bach reutilizó en un preludio
para órgano y en el primer coro de la
Cantata núm. 146. El Quinto Concierto
surge de una obra para oboe d’amore
escrito por el propio compositor en sus
años de maestro de capilla en Cóthen y
según algunos estudiosos, el BWV 1056
podría estar levantado sobre una pieza
para violín de Vivaldi o de un compositor
alemán poco conocido aunque, para otros
musicólogos, podría ser la transcripción
de otro concierto perdido dado el contrapunto y la estructura para el clave característicos del lenguaje de Bach. Los seis
Conciertos a cembalo concertato BWV
1052-1057 forman un opus en el pleno
sentido de la palabra y, con los Conciertos
de Brandemburgo, es la única colección
reunida como tal por el propio Bach.
REAL FILHARMONÍA
DE GALICIA
Iniciou a súa actividade en 1996 no
Auditorio de Galicia, en Santiago de
Compostela, onde presenta a súa temporada estable de concertos. O seu
primeiro director titular foi Helmuth Rilling
(1996-2000), a quen sucedeu Antoni Ros
Marbà (2000-2012). Dende 2013, Paul
Daniel é o director titular e artístico. O
compostelán Maximino Zumalave, vinculado á orquestra dende o seu nacemento, é director asociado, e Christoph König
o principal director convidado. Ademais
da temporada de concertos en Santiago
mantén unha activa presenza no resto
de cidades galegas e realizou varias xiras internacionais por Austria, Alemaña,
Francia, Brasil, Arxentina e, especialmente, Portugal. Paralelamente, potencia a
súa actividade en Santiago cun ciclo de
cámara e cos concertos didácticos que
dende 1996 organiza co Auditorio de
Galicia e polos que pasan máis de 7.000
escolares galegos cada ano. En 2009
presentou dous traballos discográficos
inéditos dedicados a Manuel de Falla e
Frederic Mompou e, en 2012, un novo
disco dedicado a Ravel. Estreitamente
vinculada á RFG está a Escola de Altos
Estudos Musicais que imparte o Curso
Avanzado de Especialización Orquestral,
cos músicos da orquestra como profesores. Forma parte da Asociación Española
de Orquestas Sinfónicas.
IVÁN MARTÍN piano/director
Nacido en Las Palmas de Gran Canaria
en 1978, é recoñecido pola crítica e o
público como un dos pianistas máis
brillantes da súa xeración dentro e fóra
de España. Colabora practicamente
ca totalidade das orquestras españolas, así como coa Filharmónica de
Londres, Berliner Konzerthausorchester,
Orquestra de París, Filharmónica de
Estrasburgo, Virtuosos de Praga,
Filharmónica de Helsinki, Filharmónica
de Zagreb, Polish Chamber Orchestra,
Sinfonia Varsovia, Sinfónica de
Monterrey, Sinfónica de Santiago de
Chile, Sinfónica de São Paulo, Orquestra
Mundial de Xuventudes Musicais etc., e
actuou con directores do talle de Gerd
Albrecht, Max Bragado, Josep Caballé
Domenech, Marzio Conti, Justin Brown,
Christoph Eschenbach, Andrew Gurlay,
Günter Herbig, Pedro Halffter, Lü Jia,
Vladimir Jurowsky, Christoph König,
Jean Jacques Kantorow, Kirill Karabits,
Adrian Leaper, Paul Mann, Miguel Ángel
Gómez Martínez, Juanjo Mena, Roberto
Montenegro, John Neschling, Josep
Pons, Alejandro Posada, Christophe
Rousset, Antoni Ros Marbà, George
Pehlivanian, Michael Sanderling, Michael
Schønwandt, Dima Slobodeniouk,
Georges Tchitchinadze, Antoni Wit etc.
É repetidamente invitado a participar en
marcos tan destacados como o New York
International Keyboard Festival, Orford
International Music Festival (Canadá),
Festival International La Roque d’Anthéron (Francia), Festival International La
Folle Journée (Francia e España), Festival
Internacional de Grandes Pianistas
(Chile), Festival Internacional Cervantino
(México), Festival Internacional de
Macao, Festival Internacional de Música
e Danza de Granada, Festival de Música
de Perelada ou Festival de Música de
Canarias, visitando as salas de concerto
máis prestixiosas do mundo: Berliner
Konzerthaus, Berliner Staatsoper, Berliner
Philharmonie, Dortmund Konzerthaus,
Amsterdam Concertgebouw, Sala Pleyel
de París, Carnegie Hall de Nova York,
Beijing National Center for Performing
Arts etc. Colabora tamén con Patrimonio
Nacional de España, ofrecendo
concertos nos Reais Sitios. Protagonizou
estreas e interpretou obras de compositores como Antón García Abril,
Cristóbal Halffter, Pedro Halffter, Pilar
Jurado, Alberto Martínez, Daniel Roca,
Ramón Paus ou, máis recentemente,
Enric Palomar ou Michael Nyman, dos
que estreou os seus concertos para
piano e orquestra. Consciente da importancia da música de cámara, participa
sempre que lle é posible en proxectos
con outros artistas e diversas formacións
instrumentais. Debutou como director
coas orquestras Real Filharmonía de
Galicia e Sinfónica de Castela e León, e
fundou recentemente Galdós Ensemble.
Gravou numerosos programas de radio
e televisión en España, Francia, Italia,
Brasil e Estados Unidos. É artista da discográfica Warner Music e foi nomeado
aos XV Premios Nacionais da Música
na categoría de mellor intérprete de
música clásica. Futuros compromisos inclúen presentacións en Estados Unidos,
Canadá, Alemaña, Austria, Suíza, Italia,
Reino Unido, Arxentina e China. Foi artista en residencia da Filharmónica de
Gran Canaria e será artista en residencia
do Centro Cultural Miguel Delibes de
Valladolid durante a tempada 2015-16.
VIA STELLAE 2014
65
REAL FILHARMONÍA
DE GALICIA
Inició su actividad en 1996 en el Auditorio
de Galicia, en Santiago de Compostela,
donde presenta su temporada estable
de conciertos. Su primer director titular
fue Helmuth Rilling (1996-2000), a quien
sucedió Antoni Ros Marbà (2000-2012).
Desde 2013, Paul Daniel es su director titular y artístico. El compostelano Maximino
Zumalave, vinculado a la orquesta desde
su nacimiento, es director asociado, y
Christoph König el principal director convidado. Además de la temporada de conciertos en Santiago mantiene una activa
presencia en el resto de ciudades gallegas y realizó varias giras internacionales
por Austria, Alemania, Francia, Brasil,
Argentina y, especialmente, Portugal.
Paralelamente, potencia su actividad en
Santiago con un ciclo de cámara y con
los conciertos didácticos que desde 1996
organiza con el Auditorio de Galicia y por
los que pasan más de 7.000 escolares
gallegos cada año. En 2009 presentó
dos trabajos discográficos inéditos dedicados a Manuel de Falla y Frederic
Mompou y, en 2012, un nuevo disco dedicado a Ravel. Estrechamente vinculada
a la RFG está la Escuela de Altos Estudios
66
VIA STELLAE 2014
Musicales que imparte el Curso Avanzado
de Especialización Orquestal, con los
músicos de la orquesta como profesores.
Forma parte de la Asociación Española
de Orquestas Sinfónicas.
IVÁN MARTÍN piano/director
Nacido en Las Palmas de Gran Canaria
en 1978, es reconocido por la crítica y el
público como uno de los pianistas más
brillantes de su generación dentro y fuera
de España. Colabora prácticamente con
la totalidad de las orquestas españolas,
así como con la Filarmónica de Londres,
Berliner Konzerthausorchester, Orquesta
de París, Filarmónica de Estrasburgo,
Virtuosos de Praga, Filarmónica de
Helsinki, Filarmónica de Zagreb, Polish
Chamber Orchestra, Sinfonia Varsovia,
Sinfónica de Monterrey, Sinfónica de
Santiago de Chile, Sinfónica de São
Paulo, Orquesta Mundial de Juventudes
Musicales, etc., y ha actuado con directores de la talla de Gerd Albrecht, Max
Bragado, Josep Caballé Domenech,
Marzio Conti, Justin Brown, Christoph
Eschenbach, Andrew Gurlay, Günter
Herbig, Pedro Halffter, Lü Jia, Vladimir
Jurowsky, Christoph König, Jean Jacques
Kantorow, Kirill Karabits, Adrian Leaper,
Paul Mann, Miguel Ángel Gómez Martínez,
Juanjo Mena, Roberto Montenegro, John
Neschling, Josep Pons, Alejandro Posada,
Christophe Rousset, Antoni Ros Marbà,
George Pehlivanian, Michael Sanderling,
Michael Schønwandt, Dima Slobodeniouk,
Georges Tchitchinadze, Antoni Wit, etc.
Es repetidamente invitado a participar en
marcos tan destacados como el New York
International Keyboard Festival, Orford
International Music Festival (Canadá),
Festival International La Roque d’Anthéron (Francia), Festival International La
Folle Journée (Francia y España), Festival
Internacional de Grandes Pianistas (Chile),
Festival Internacional Cervantino (México),
Festival Internacional de Macao, Festival
Internacional de Música y Danza de
Granada, Festival de Música de Perelada
o Festival de Música de Canarias, visitando las salas de concierto más prestigiosas del mundo: Berliner Konzerthaus,
Berliner Staatsoper, Berliner Philharmonie,
Dortmund Konzerthaus, Amsterdam
Concertgebouw, Salle Pleyel de París,
Carnegie Hall de Nueva York, Beijing
National Center for Performing Arts,
etc. Colabora también con Patrimonio
Nacional de España, ofreciendo conciertos en los Reales Sitios. Ha protagonizado
estrenos e interpretado obras de compositores como Antón García Abril,
Cristóbal Halffter, Pedro Halffter, Pilar
Jurado, Alberto Martínez, Daniel Roca,
Ramón Paus o, más recientemente, Enric
Palomar o Michael Nyman, de quienes
ha estrenado sus conciertos para piano
y orquesta. Consciente de la importancia
de la música de cámara, participa siempre
que le es posible en proyectos con otros
artistas y diversas formaciones instrumentales. Ha debutado como director con las
orquestas Real Filharmonía de Galicia y
Sinfónica de Castilla y León, y ha fundado
recientemente Galdós Ensemble. Ha grabado numerosos programas de radio y
televisión en España, Francia, Italia, Brasil
y Estados Unidos. Es artista de la discográfica Warner Music y ha sido nominado
a los XV Premios Nacionales de la Música
en la categoría de mejor intérprete de música clásica. Futuros compromisos incluyen presentaciones en Estados Unidos,
Canadá, Alemania, Austria, Suiza, Italia,
Reino Unido, Argentina y China. Ha sido
artista en residencia de la Filarmónica de
Gran Canaria y será artista en residencia
del Centro Cultural Miguel Delibes de
Valladolid durante la temporada 2015-16.
REAL
FILHARMONÍA
DE GALICIA
05
XULLO, SÁBADO
JULIO, SÁBADO
HOSTAL DOS
REIS CATÓLICOS
20.30
patio de san Xoán
MAXIMINO ZUMALAVE director
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
Divertimento en Re maior, KV136
Allegro
Andante
Presto
Divertimento en Si bemol maior, KV137
Andante
Allegro di molto
Allegro assai
Divertimento en Fa maior, KV138
Allegro
Andante
Presto
Richard Strauss (1864-1949)
Mozart # Strauss... un divertimento
Suite en Si bemol maior, op. 4, TrV 132
Praeludium
Romanze
Gavotte
Introduction und fuge
VIA STELLAE 2014
67
OBRAS DE
XUVENTUDE,
MOZART E
STRAUSS
Wolfgang Amadeus Mozart (17561791) tiña dezasete anos cando escribiu, estando ao servizo do arcebispo
de Salsburgo, os divertimentos KV
136, 137 e 138. Algúns musicólogos
como Köchel creron que se trataba
de tres cuartetos de corda, confundidos quizais polo costume dos irmáns
Haydn de nomear como divertimentos os seus cuartetos. Outros negan
que Mozart os tivera chamado así
porque neles faltan os dous minuetos que se incluían en cada divertimento, pero tamén existe un grupo
de estudosos que aseguran que estas tres pezas foron escritas para un
conxunto instrumental de maiores
dimensións. Seguramente moitos
dos seus divertimentos, e dado que
boa parte das obras de Mozart poden definirse como de entretemento
68
VIA STELLAE 2014
ou circunstancia, foron compostos
como pezas para recibir e obsequiar
os convidados en festas, recepcións
ou celebracións. Dos tres, o brillante
e vivaz Divertimento en Re maior,
KV 136 é o máis coñecido, destacando nos seus dous movementos
exteriores o virtuosismo que Mozart
demanda dos violíns principais, case
como unha parte solista dunha obra
concertante; é unha peza de adolescencia con grande orixinalidade
e madurez no seu contido creativo.
O suxestivo Divertimento, KV138
presenta rápidos e axitados movementos e o seu Andante combina
formas tipicamente italianas co carácter lírico mozartiano. Ambos os
dous, xunto ao Divertimento en Si
bemol maior, exhiben unha relación
expresiva notable, son un modelo
de elegancia, equilibrio, concisión
e donaire, sen prescindir nunca da
calidade melódica. Por outra parte,
Richard Strauss (1864-1949) comezou e rematou a súa carreira con
música de vento e así, por suxestión
do director Hans von Büllow, aos 20
anos compuxo a Suite en Si bemol
maior para trece instrumentos de
vento. A obra está inspirada nas
conservadoras tradicións musicais
do seu pai, trompista, quen veneraba a Haydn, Beethoven e sobre
todo a Mozart, paixón que inculcou
ao seu fillo e se reflicte nesta Suite,
que ademais recolle algunha das
ideas que von Büllow suxerira. A
pesar de todas estas influencias e
da súa xuventude, esta composición
mostra unha linguaxe melódica madura, puntuación e harmonías moi
orixinais, con movementos vivos e
enxeñosos e un contrapunto máis
académico que imaxinativo.
REAL FILHARMONÍA
DE GALICIA
Iniciou a súa actividade en 1996 no
Auditorio de Galicia, en Santiago de
Compostela, onde presenta a súa
temporada estable de concertos.
O seu primeiro director titular foi
Helmuth Rilling (1996-2000), a quen
sucedeu Antoni Ros Marbà (20002012). Dende 2013, Paul Daniel é
o seu director titular e artístico. O
compostelán Maximino Zumalave,
vinculado á orquestra dende o seu
nacemento, é director asociado, e
Christoph König o principal director
convidado. Ademais da temporada
de concertos en Santiago mantén
unha activa presencia no resto de cidades galegas e realizou varias xiras
internacionais por Austria, Alemaña,
Francia, Brasil, Arxentina e, especialmente, Portugal. Paralelamente, potencia a súa actividade en Santiago
cun ciclo de cámara e cos concertos
didácticos que dende 1996 organiza
co Auditorio de Galicia e polos que
pasan máis de 7.000 escolares galegos cada ano. En 2009 presentou
dous traballos discográficos inéditos dedicados a Manuel de Falla
e Frederic Mompou e, en 2012,
un novo disco dedicado a Ravel.
Estreitamente vinculada á RFG está
a Escola de Altos Estudos Musicais
que imparte o Curso Avanzado de
Especialización Orquestral, cos músicos da orquestra como profesores.
Forma parte da Asociación Española
de Orquestas Sinfónicas.
MAXIMINO ZUMALAVE director
Director e pianista compostelán,
foi discípulo de Brage, Gardiner e
Rilling. Foi fundador e director do
Coro Universitario de Santiago e do
Collegium Compostellanum e principal director convidado da Orquestra
Sinfónica de Galicia (1992-1995).
Actualmente é director asociado da
RFG, á que está vinculado desde o
seu inicio. Con el actuaron solistas
do talle de Achúcarro, Barto, Bayo,
Bitetti, Castromil, ou Zimmermann.
Frecuente e moi especial é a súa colaboración con Teresa Berganza en
diferentes países de Europa. Dirixiu
ás máis destacadas orquestras españolas e estranxeiras. Tamén levou
a batuta en estreas absolutas de
obras de Bernaola, Castelo, García
Abril e Mestres Quadreny, coidando
especialmente as primeiras audicións de novos compositores galegos como Alonso, Balboa, Buíde ou
Viaño. O seu compromiso coa cultura galega vai máis aló da música: en
2008 o Consello da Xunta de Galicia
concédelle a Medalla Castelao.
OBRAS DE
JUVENTUD,
MOZART Y
STRAUSS
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
tenía diecisiete años cuando escribió,
estando al servicio del arzobispo de
Salzburgo, los divertimentos KV 136,
137 y 138. Algunos musicólogos como
Köchel creyeron que se trataba de
tres cuartetos de cuerda, confundidos
quizás por la costumbre de los hermanos Haydn de nombrar como divertimentos sus cuartetos. Otros niegan
que Mozart los hubiera llamado así
porque en ellos faltan los dos minués
que se incluían en cada divertimento, pero también existe un grupo de
estudiosos que aseguran que estas
tres piezas fueron escritas para un
conjunto instrumental de mayores dimensiones. Seguramente muchos de
sus divertimentos, y dado que buena
parte de las obras de Mozart pueden
definirse como de entretenimiento
o circunstancia, fueron compuestos
como piezas para recibir y obsequiar
a los invitados en fiestas, recepciones
o celebraciones. De los tres, el brillante y vivaz Divertimento en re mayor
KV 136 es el más conocido, destacando en sus dos movimientos exteriores
el virtuosismo que Mozart demanda
de los violines principales, casi como
una parte solista de una obra concertante; es una pieza de adolescencia
con gran originalidad y madurez en
su contenido creativo. El sugestivo
Divertimento KV138 presenta rápidos
y agitados movimientos y su Andante
combina formas típicamente italianas
con el carácter lírico mozartiano.
Ambos, junto al Divertimento en si
bemol mayor, exhiben una relación
expresiva notable, son un modelo
de elegancia, equilibrio, concisión y
donaire, sin prescindir nunca de la calidad melódica. Por otra parte, Richard
Strauss (1864-1949) comenzó y terminó su carrera con música de viento y
así, por sugerencia del director Hans
von Büllow, a los 20 años compuso
la Suite en si bemol mayor para
VIA STELLAE 2014
69
trece instrumentos de viento. La obra
está inspirada en las conservadoras
tradiciones musicales de su padre,
trompista, quien veneraba a Haydn,
Beethoven y sobre todo a Mozart, pasión que inculcó a su hijo y se refleja
en esta Suite, que además recoge
alguna de las ideas que von Büllow
había sugerido. A pesar de todas estas influencias y de su juventud, esta
composición muestra un lenguaje
melódico maduro, puntuación y armonías muy originales, con movimientos
vivos e ingeniosos y un contrapunto
más académico que imaginativo.
70
VIA STELLAE 2014
REAL FILHARMONÍA
DE GALICIA
Inició su actividad en 1996 en el
Auditorio de Galicia, en Santiago
de Compostela, donde presenta su
temporada estable de conciertos.
Su primer director titular fue Helmuth
Rilling (1996-2000), a quien sucedió
Antoni Ros Marbà (2000-2012).
Desde 2013, Paul Daniel es su director titular y artístico. El compostelano
Maximino Zumalave, vinculado a la
orquesta desde su nacimiento, es
director asociado, y Christoph König
el principal director convidado.
Además de la temporada de conciertos en Santiago mantiene una activa
presencia en el resto de ciudades
gallegas y realizó varias giras internacionales por Austria, Alemania,
Francia, Brasil, Argentina y, especialmente, Portugal. Paralelamente,
potencia su actividad en Santiago
con un ciclo de cámara y con los
conciertos didácticos que desde
1996 organiza con el Auditorio de
Galicia y por los que pasan más
de 7.000 escolares gallegos cada
año. En 2009 presentó dos trabajos
discográficos inéditos dedicados a
Manuel de Falla y Frederic Mompou
y, en 2012, un nuevo disco dedicado
a Ravel. Estrechamente vinculada
a la RFG está la Escuela de Altos
Estudios Musicales que imparte el
Curso Avanzado de Especialización
Orquestal, con los músicos de la
orquesta como profesores. Forma
parte de la Asociación Española de
Orquestas Sinfónicas.
MAXIMINO ZUMALAVE director
Director y pianista compostelano,
fue discípulo de Brage, Gardiner y
Rilling. Fue fundador y director del
Coro Universitario de Santiago y del
Collegium Compostellanum y principal director invitado de la Orquesta
Sinfónica de Galicia (1992-1995).
Actualmente es director asociado de
la RFG, a la que está vinculado desde
su inicio. Con él actuaron solistas de la
talla de Achúcarro, Barto, Bayo, Bitetti,
Castromil, o Zimmermann. Frecuente
y muy especial es su colaboración
con Teresa Berganza en diferentes
países de Europa. Dirigió a las más
destacadas orquestas españolas y
extranjeras. También llevó la batuta en estrenos absolutos de obras
de Bernaola, Castillo, García Abril y
Mestres Quadreny, cuidando especialmente las primeras audiciones
de jóvenes compositores gallegos
como Alonso, Balboa, Buíde o Viaño.
Su compromiso con la cultura gallega
va más allá de la música: en 2008 el
Consejo de la Xunta de Galicia le concede la Medalla Castelao.
IL FONDAMENTO
07
PAUL DOMBRECHT XULLO, LUNS
JULIO, LUNES
TEATRO
PRINCIPAL
20.30
director
ROEL DIELTIENS violoncello
CPE Bach_ tricentenario
… e as suites de Telemann
Dirk Vandaele / Marianne Herssens
Marleen Vandaele / Johan Van Aken
Nooi Strynckx / Bernadette Bracke violín
Marc Claes / Hans De Volder viola
Thomas Luks / Jan Bontinck violoncello
Elise Christiaens contrabaixo
Ann Vanlancker / Paul Dombrecht óboe
Alain De Rijckere fagot
Mark Demerlier / Bart Cypers trompa
David Van Bouwel clave
PARTE 1
PARTE 2
Georg Philipp Telemann (1681-1767)
Suite para orquestra
en Re maior, TWV 55:D21
Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788)
Sinfonía en Sol maior,
WQ180, H655
Ouverture
Plainte
Réjouissance
Carillon
Tintamarre
Loure
Menuet I/II
Allegro di molto
Largo
Allegro assai
Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788)
Concerto para violoncello
en La maior, WQ172, H439
Allegro
Largo con sordini, mesto
Allegro assai
- - - Roel Dieltiens violoncello
Georg Philipp Telemann (1681-1767)
Suite para orquestra
en Fa maior, TWV 55:F3
Ouverture
Rondeau
Sarabande
Menuet
Badinerie
Gigue
Réjouissance
Fanfare
VIA STELLAE 2014
71
PADRIÑO E AFILLADO,
CARL PHILIPP EMANUEL BACH E TELEMANN
Moitas da obras dos autores barrocos resultaban dos seus deberes
profesionais como músicos da corte
ou da igrexa. En Europa, especialmente en Alemaña e Austria, considerábase que os músicos eran parte do servizo. Así, as composicións
de Georg Philipp Telemann (16811767) e outros coetáneos expresan
o contexto e as intencións para o
que foron escritas, así como as variacións laborais e sociais que sufrían. Telemann, autodidacta como
instrumentista e compositor, contemporáneo de Johann Sebastian
Bach, a quen coñeceu e mesmo
foi padriño do seu fillo Carl Philipp
Emanuel, alternou con recoñecidos
músicos como Haendel e ocupou
importantes cargos en Eisenbach,
72
VIA STELLAE 2014
Leipzig ou Hamburgo. Dada a súa
técnica compositiva sen apenas
correccións, Telemann compuxo
un vasto catálogo: 18 oratorios e 46
paixóns, unhas 1.800 obras entre
cantatas relixiosas e profanas, salmos, motetes, magnificat e misas,
16 óperas, máis de 600 serenatas,
máis de 1.000 suites para orquestra
(só conservadas 125), 120 concertos
para diferentes instrumentos etc. A
suite adoita definirse como unha
serie de danzas de diferente carácter unidas formando un conxunto
coherente, usualmente antecedidas por unha abertura. Telemann,
verdadeiro mestre deste xénero,
manifesta nelas a súa frescura, a
súa elegancia e o seu sentido do
humor, combinando con mestría o
contrapunto barroco convencional
coa alegría italiana das súas melodías e a riqueza da orquestración
francesa. O segundo dos fillos de
Johann Sebastian Bach, Carl Philip
Emanuel Bach (1714-1788) foi respectado compositor, virtuoso clavecinista e sucedeu ao seu padriño
Telemann como director de música
das cinco igrexas máis importantes
de Hamburgo. CPE Bach, chamado
a ser un dos músicos máis importantes do século XVIII, liderou unha
época de cambio entre o Barroco
e o Clasicismo e desempeñou un
papel fundamental nesa transición
prolongada e complexa. Dono dunha definida personalidade musical
tomou algunhas das ensinanzas do
seu pai, sobre todo no referente á
refinada escritura contrapuntística
para conxugala coas novas experiencias do estilo galante, creando
con oficio e inventiva un vasto
corpus de obras que pecharían a
transición ao estilo clásico. É por iso
que, cando se fala da súa música,
ás veces se denomina preclásica
por flutuación entre o modo galante e o “sturm und drang”. É precisamente esta alternancia entre a
moderación e as paixóns extremas,
entre un preclasicismo ordenado e
un prerromanticismo exacerbado,
o que identificará a música deste
momento, personificada de forma arquetípica por un Carl Philip
Emanuel Bach do que conmemoramos o terceiro centenario do seu
nacemento.
PADRINO E AHIJADO,
CARL PHILIPP EMANUEL BACH Y TELEMANN
Muchas de la obras de los autores
barrocos resultaban de sus deberes profesionales como músicos
de la corte o la iglesia. En Europa,
especialmente en Alemania y
Austria, se consideraba que los
músicos eran parte del servicio.
Así, las composiciones de Georg
Philipp Telemann (1681-1767) y otros
coetáneos expresan el contexto y
las intenciones para lo que fueron
escritas, así como las variaciones
laborales y sociales que sufrían.
Te l e m a n n , a u t o d i d a c t a c o m o
instrumentista y compositor, contemporáneo de Johann Sebastian
Bach, a quien conoció e incluso
fue padrino de su hijo Carl Philipp
Emanuel, alternó con reconocidos
músicos como Haendel y ocupó
importantes cargos en Eisenbach,
Leipzig o Hamburgo. Dada su
técnica compositiva sin apenas
correcciones, Telemann compuso
un vasto catálogo: 18 oratorios y 46
pasiones, unas 1.800 obras entre
cantatas religiosas y profanas, salmos, motetes, magnificat y misas, 16
óperas, más de 600 serenatas, más
de 1.000 suites para orquesta (sólo
conservadas 125), 120 conciertos
para diferentes instrumentos, etc. La
suite suele definirse como una serie
de danzas de diferente carácter
unidas formando un conjunto coherente, usualmente antecedidas por
una obertura. Telemann, verdadero
maestro de este género, manifiesta
en ellas su frescura, su elegancia y
su sentido del humor, combinando
con maestría el contrapunto barroco
convencional con la alegría italiana
de sus melodías y la riqueza de la
orquestación francesa. El segundo
de los hijos de Johann Sebastian
Bach, Carl Philip Emanuel Bach
(1714-1788) fue respetado compositor, virtuoso clavecinista y sucedió a
su padrino Telemann como director
de música de las cinco iglesias más
importantes de Hamburgo. CPE
Bach, llamado a ser uno de los músicos más importantes del siglo XVIII,
lideró una época de cambio entre
el barroco y el clasicismo y desempeñó un papel fundamental en esa
transición prolongada y compleja.
Dueño de una definida personalidad musical tomó algunas de las enseñanzas de su padre, sobre todo
en lo referente a la refinada escritura contrapuntística para conjugarla
con las nuevas experiencias del
estilo galante, creando con oficio e
inventiva un vasto corpus de obras
que cerrarían la transición al estilo
clásico. Es por ello que, cuando
se habla de su música, a veces se
denomina preclásica por fluctuación
entre el modo galante y el “sturm
und drang”. Es precisamente esta
alternancia entre la moderación
y las pasiones extremas, entre un
preclasicismo ordenado y un prerromanticismo exacerbado, lo que
identificará la música de este momento, personificada de forma arquetípica por un Carl Philip Emanuel
Bach del que conmemoramos el
tercer centenario de su nacimiento.
VIA STELLAE 2014
73
IL FONDAMENTO
Paul Dombrecht creou en 1989, a
partir de leais músicos que aínda
hoxe en día forman parte dela,
unha orquestra de son xeneroso e
transparente que deseguida mereceu loanzas polas súas actuacións
refrescantes e a procura da perfección e do son da época. Co fin de
interpretar o son na forma en que
era usual nos séculos XVIII e XIX, Il
Fondamento investiga e estuda os
instrumentos, os estilos e as prácticas de interpretación. Esta orquestra
belga adquiriu durante os seus 21
anos de existencia unha reputación
internacional sólida e foi invitada
nos máis prestixiosos escenarios e
festivais europeos. En 2008 realizou unha xira por Estados Unidos
e Canadá na que foi recibida con
gran entusiasmo como embaixador
da música antiga desde o continente
europeo e actuando en Boston,
Philadelfia, Pittsburgh, Os Ánxeles,
Nova York, Seattle, Vancouver etc.
Colabora habitualmente con solistas
de talla internacional como Maria
74
VIA STELLAE 2014
Cristina Kiehr, Johanette Zomer,
Peter Kooij, Klaus Mertens, James
Oxley, Huub Claessens, André
Morsch etc., e foi dirixida por artistas da categoría de René Jacobs,
Daniel Reuss ou Barthold Kuijken.
Nos seus programas gusta de incluír
obras de autores menos coñecidos
(Heinichen, Zelenka, Graun, Fasch
etc.) con obras de grandes mestres
como Haendel (oratorios como O
Mesías, Jephta, Belshazzar...) e Bach
(cantatas, paixóns, suites...). Na mesma liña, nos repertorios romántico e
clásico esperta o interese por compositores que pasaron moito tempo á
sombra dos grandes (Haydn, Mozart,
Beethoven…) como Benda, Rosetti,
Pleyel, Eberl, Arriaga e moitos outros.
Il Fondamento recibiu grandes eloxios polo seu traballo de difusión e
recuperación de óperas de Haendel,
Mozart, Traetta (Antigona) etc.
PAUL DOMBRECHT director
Oboísta e director de orquestra, é unha autoridade no campo
dos instrumentos históricos e a
interpretación da música dos séculos XVIII e XIX. En 1989 fundou a
orquestra Il Fondamento, conxunto
centrado na práctica histórica da
música do século XVII e principios
do XIX. É tamén o fundador do
grupo Octophorus, agrupación que
interpreta exclusivamente música
para instrumentos de época de
vento e bronce. Toca ademais con
gran frecuencia con varios grupos de música de cámara. Como
director de ópera, xunto con Il
Fondamento e outras orquestras,
interpretou numerosos títulos de
Haendel, Mozart, Traetta, Gluck
etc. As súas gravacións máis importantes como solista, director e
músico de cámara foron para Seon,
Harmonia Mundi, Astrée, Opus
111, Accent, Vanguard Classics ou
Passacaille. Dende 2004, Fuga
Libera editou varios compactos de
grande éxito, con obras de Fasch
(Diapason d’Or e moitas outras nominacións), Telemann e a íntegral
da obra vocal-instrumental e orquestral de Arriaga. É profesor no
Real Conservatorio de Bruxelas e
impartiu clases maxistrais por todo
o mundo.
ROEL DIELTIENS violoncello
Estudou en Amberes e Detmold,
rapidamente se fixo un nome por
si mesmo na escena internacional
e agora é considerado unha autoridade tanto en violoncello moderno
como en violoncello barroco. A súa
forte personalidade, musicalidade
abafadora e enfoque pouco convencional levárono desde o principio da súa carreira a grandes salas
de concertos de todo o mundo
(París, Berlín, Londres, Nova York,
Moscova, Tokio etc.). Tamén mereceu recoñecemento internacional
como músico de cámara e fundador
do soado Ensemble Explorations.
Desde 2010 forma trío co pianista
Andreas Staier e o violinista Daniel
Sepec. As súas gravacións para os
selos Harmonia Mundi e Etcétera
recibiron eloxios da crítica e do
público. En 2010 recibiu un premio
Klara e o Premio Caecilia pola súa
gravación das Suites para violoncello solo de Bach e en 2006 a súa
carreira foi obxecto dun extenso
documental realizado pola canle de
televisión belga Canvas. É profesor
de violoncello na Hochschule der
Künste de Zúrich e participou como
membro do xurado en prestixiosos
concursos internacionais como o
Bach de Leipzig e o Chaikovski de
Moscú. Roel Dieltens está asociado
co Instituto Lemmensinstituut de
Lovaina, onde é profesor de música de cámara.
IL FONDAMENTO
Paul Dombrecht creó en 1989, a partir de leales músicos que aún hoy día
forman parte de ella, una orquesta
de sonido generoso y transparente
que enseguida mereció alabanzas
por sus actuaciones refrescantes y la
búsqueda de la perfección y del sonido de la época. Con el fin de interpretar el sonido en la forma en que
era usual en los siglos XVIII y XIX, Il
Fondamento investiga y estudia los
instrumentos, los estilos y las prácticas de interpretación. Esta orquesta
belga ha adquirido durante sus 21
años de existencia una reputación
internacional sólida y ha sido invitada
en los más prestigiosos escenarios
y festivales europeos. En 2008 realizó una gira por Estados Unidos y
Canadá en la que fue recibida con
gran entusiasmo como embajador de
la música antigua desde el continente europeo y actuando en Boston,
Philadelphia, Pittsburgh, Los Angeles,
Nueva York, Seattle, Vancouver, etc.
Colabora habitualmente con solistas
de talla internacional como Maria
Cristina Kiehr, Johanette Zomer,
Peter Kooij, Klaus Mertens, James
Oxley, Huub Claessens, André
Morsch, etc., y ha sido dirigida por
artistas de la categoría de René
Jacobs, Daniel Reuss o Barthold
Kuijken. En sus programas gusta de
incluir obras de autores menos conocidos (Heinichen, Zelenka, Graun,
Fasch, etc.) con obras de grandes
maestros como Haendel (oratorios
como Mesías, Jephta, Belshazzar...)
y Bach (cantatas, pasiones, suites...).
En la misma línea, en los repertorios
romántico y clásico despierta el
interés por compositores que han
pasado mucho tiempo a la sombra
de los grandes (Haydn, Mozart,
Beethoven…) como Benda, Rosetti,
Pleyel, Eberl, Arriaga y muchos otros.
Il Fondamento ha recibido grandes
elogios por su trabajo de difusión y
recuperación de óperas de Haendel,
Mozart, Traetta (Antigona) etc.
PAUL DOMBRECHT director
Oboísta y director de orquestra, es
una autoridad en el campo de los
instrumentos históricos y la interpretación de la música de los siglos
XVIII y XIX. En 1989 fundó la orquesta Il Fondamento, conjunto centrado
en la práctica histórica de la música del s. XVII y principios del XIX.
Ee también el fundador del grupo
Octophorus, agrupación que interpreta exclusivamente música para
instrumentos de época de viento
y bronce. Toca además con gran
frecuencia con varios grupos de
música de cámara. Como director
de ópera, junto con Il Fondamento
y otras orquestras, interpretó numerosos títulos de Haendel, Mozart,
Traetta, Gluck, etc. Sus grabaciones
más importantes como solista, director y músico de cámara fueron
para Seon, Harmonia Mundi, Astrée,
Opus 111, Accent, Vanguard Classics
o Passacaille. Desde 2004, Fuga
Libera editó varios compactos de
gran éxito, con obras de Fasch
(Diapason d’Or y muchas otras nominacións), Telemann y la integral
de la obra vocal-instrumental y orquestal de Arriaga. Es profesor en
VIA STELLAE 2014
75
el Real Conservatorio de Bruselas
e impartió clases maxgstrales por
todo el mundo.
ROEL DIELTIENS violonchelo
Estudió en Amberes y Detmold, rápidamente se hizo un nombre por
sí mismo en la escena internacional
y ahora es considerado una autoridad tanto en violonchelo moderno
como en violonchelo barroco. Su
fuerte personalidad, musicalidad
abrumadora y enfoque poco convencional lo llevaron desde el principio de su carrera a grandes salas
de conciertos de todo el mundo
(París, Berlín, Londres, Nueva York,
Moscú, Tokio, etc.). También ha
merecido reconocimiento internacional como músico de cámara
y fundador del célebre Ensemble
Explorations. Desde 2010 forma trío con el pianista Andreas
Staier y el violinista Daniel Sepec.
Sus grabaciones para los sellos
Harmonia Mundi y Etcétera han
recibido elogios de la crítica y del
público. En 2010 recibió un premio
Klara y el Premio Caecilia por su
grabación de las Suites para violonchelo solo de Bach y en 2006
su carrera fue objeto de un extenso documental realizado por el
canal de televisión belga Canvas.
Es profesor de violonchelo en la
Hochschule der Künste de Zurich
y ha participado como miembro del
jurado en prestigiosos concursos
internacionales como el Bach de
Leipzig y el Chaikovski de Moscú.
Roel Dieltens está asociado con
el Instituto Lemmensinstituut de
Lovaina, donde es profesor de música de cámara.
ROBERTA
INVERNIZZI soprano
CRAIG
MARCHITELLI arquilaúde / tiorba
08
XULLO, MARTES
JULIO, MARTES
Giulio Caccini (ca.1550-1618)
Dolcissimo sospiro (Docísimo suspiro)
Torna, deh torna (Volve, ah, volve)
Dalla porta d’Oriente (Pola porta de Oriente)
Giovanni Girolamo Kapsberger (ca.1580-1651)
Passacaglia
Giacomo Carissimi (1605-1674)
Piangete, aure piangete
(Chorade, ventos, chorade)
Alessandro Piccinini (1566-ca.1638)
Toccata Prima
Corrente Prima
La bella più bella
cancións do Barroco italiano
IGREXA DE SAN
FIZ DE SOLOVIO
20.30
Giovanni Girolamo Kapsberger
(ca.1580-1651)
Arpeggiata
Sigismondo d’India (ca.1582-1629)
Intenerite voi, lagrime mie
(Entenrecede, bágoas miñas)
Cruda Amarilli
(Cruel Amarilís)
Alessandro Piccinini (1566-ca.1638)
Toccata
Ciaccona
Claudio Monteverdi (1567-1643)
Si dolce è il tormento
(Tan doce é o tormento)
Tarquinio Merula (1594/5-1665)
Folle è ben che si crede
Quel sguardo sdegnosetto
(Louco está quen cre)
Voglio di vita uscir
(Esa mirada altiva)
(Quero abandonar esta vida)
Luigi Rossi (ca.1598-1653)
La bella più bella (A bela máis bela)
A qual dardo (A que frecha)
VIA STELLAE 2014
77
AFECTOS
E EMOCIÓNS...…
A MONODIA
BARROCA ITALIANA
Os primeiros indicios escritos sobre o
canto monódico datan de 1600 e apuntan, sobre todo, a dous autores enormemente involucrados na vida cultural de
Florencia: Jacobo Peri e Giulio Caccini,
recoñecido compositor e intérprete vocal e instrumental vinculado á Camerata
Bardi, un grupo de artistas e intelectuais
que teorizaban sobre a necesidade de
recuperar a capacidade da música para
plasmar afectos e emocións. Neste ambiente cultural e musical, os primeiros
monodistas barrocos desenvolvéronse
utilizando libremente os recursos estilísticos que conformaron unha nova
estética na que triunfa, interesado polos
dramas musicais experimentais de Peri,
Claudio Monteverdi quen combinou nas
súas obras vocais, sobre todo madrigais
e óperas, recursos como o cromatismo
co estilo monódico da escritura para
voz. Particularmente influído pola ópera
78
VIA STELLAE 2014
de Monteverdi, Giacomo Carissimi desenvolveu a alternancia libre de arias e
recitativos contribuíndo ao desenvolvemento e progreso operístico. Luigi
Rossi, xunto con Cesti e Carissimi, foron
considerados “as tres grandes luces da
profesión” por Giacomo Perti en 1688
pois as súas cantatas de cámara cítanse
entre as mellores do século XVII. Tamén
seguiu o exemplo de Monteverdi,
Tarquinio Merula, organista, violinista e
compositor de polifonía relixiosa, quen
contribuíu á evolución da chamada escola de Venecia; experto na escritura de
obras para voz solista acompañada de
instrumento servíndose dun baixo continuo ostinato para fortalecer a esixencia de expresión formulada para a voz
solista neste tipo de obras. A música
de Sigismondo d’India presenta trazos
comúns coa que Monteverdi escribía
no mesmo período: cromatismo expresivo, disonancias con resolucións pouco
usuais e un vivo sentido dramático, tanto
que, algunhas das súas máis grandes
monodias son, na práctica, escenas
operísticas, aínda que nunca escribiu
especificamente unha ópera. En resumo, un programa de pequenas obras
mestras tecnicamente representativas
das novas prácticas musicais do novo
madrigal á aria con recitativo, pasando
pola canzonetta e a composición sobre
ostinato, nas que aflora unha ampla
gama expresiva, que vai da felicidade
ao patetismo, da tenrura á dor, mesmo o
desespero; e intercalando pezas instrumentais de Piccininni e Kapsberger para
completar un recital íntimo e intenso no
que a sensibilidade e a graza, a poesía e
a harmonía, o refinamento e a elegancia
se mostran abertamente.
ROBERTA INVERNIZZI soprano
Naceu en Milán, onde estudou piano
e contrabaixo antes de dedicarse
ao canto baixo a tutela de Margaret
Heyward. Especializouse no repertorio barroco e clásico, converténdose
nunha das grandes solistas de prestixio
no eido da música antiga e clásica.
Actuou nos principais teatros, festivais e salas de concerto europeos e
norteamericanos (Scala de Milán, La
Fenice de Venecia, Musikverein de
Viena, Londres, Salzburgo, San Carlo
de Nápoles, París, Londres, Berlín etc.)
baixo a dirección de persoeiros da talla
de Nikolaus Harnoncourt, Ivor Bolton,
Ton Koopman, Gustav Leonhardt,
Franz Brüggen, Jordi Savall, Alan
Curtis, Giovanni Antonini, Fabio Biondi,
Antonio Florio, Rinaldo Alessandrini,
Andrea Marcon ou Ottavio Dantone.
Colabora regularmente con agupacións como Concentus Musicus Wien,
Europa Galante, Accademia Bizantina,
Giardino Armonico, Cappella de la
Pietà dei Turchini, Concerto Italiano,
Ensemble Mattheus, Venice Baroque
Orchestra, La Risonanza, Archibudelli,
Anima Aeterna, Orchestre of the Age
of Enlightenment, RTSI Lugano, Venice
Baroque Orchestra, Akademie fur Alte
Musik etc. Realizou máis de sesenta
gravacións coas discográficas Sony,
Emi/Virgin, Deutsche Grammophon,
BMG, Naive, Opus 111, Symphonia e
Glossa, moitas galardoadas con importantes premios como Diapason
d’Or de l’Année, Choc du Monde de la
Musique, Goldberg 5 Stars, Deutsche
Schallplatten Preis o Grammophone
Awards. O seu disco como solista
Dolcissimo Sospiro coa Accademia
Strumentale Italiana obtivo Midem
Classical Award 2007 e o de cantantas italianas de Haendel publicado por
Glossa o Stanley Prize 2007 á mellor
gravación de obras de Haendel do ano.
Actualmente imparte clases maxistrais
na Scuola Civica de Milán.
CRAIG MARCHITELLI arquilaúde / tiorba
Nado en Brooklyn, Nova York, comezou a estudar laúde e tiorba con Pat
O’Brien na SUNY Purchase da súa
cidade natal, continuou os seus estudos con Lyle Nordstrom, primeiro na
Clayton University de Atlanta e máis
tarde nun master na Universidade
de Indiana. Vive en Italia, onde se
trasladou tras gañar o Marco Fodella
Scholarship para estudar con Paul
Beier en Milán. Toca e grava regularmente con Concerto Italiano e
Rinaldo Alessandrini e colabora con
outros grupos de música antiga da
talla de Accademia Bizantina, La
Risonanza, Il Complesso Barocco,
La Cappella della Pietà de ‘Turchini,
Dolce e Tempesta, Divine Armonie,
Ensemble Galatea, I Virtuosi delle
Muse e La Sfera Armoniosa. Participou
en tempadas de concerto, producións operísticas e festivais en toda
Europa, incluido a Scala de Milán,
Festival de Saint Denis, Festival de
Estrasburgo, Festival Radio France
en Montpellier, Festival Oude Muziek
Utrecht, Cremona Monteverdi Festival,
Música e Poesía en San Maurizio,
Bologna Festival, Musikfestspiele
Potsdam Sanssouci, Royal Festival Hall
(Londres), Accademia Filarmonica de
Roma, Konzerthaus de Viena, Norske
Opera, Opera National du Rhin etc.
AFECTOS
Y EMOCIONES…
LA MONODIA
BARROCA ITALIANA
Los primeros indicios escritos sobre
el canto monódico datan de 1600 y
apuntan, sobre todo, a dos autores
enormemente involucrados en la vida
cultural de Florencia: Jacobo Peri e
Giulio Caccini, reconocido compositor
e intérprete vocal e instrumental vinculado a la Camerata Bardi, un grupo de
artistas e intelectuales que teorizaban
sobre la necesidad de recuperar la
capacidad de la música para plasmar
afectos y emociones. En este ambiente
cultural y musical, los primeros monodistas barrocos se desarrollaron utilizando
libremente los recursos estilísticos que
conformaron una nueva estética en la
que triunfa, interesado por los dramas
musicales experimentales de Peri,
Claudio Monteverdi quien combinó en
sus obras vocales, sobre todo madrigales y óperas, recursos como el cromatismo con el estilo monódico de la
escritura para voz. Particularmente influido por la ópera de Monteverdi, Giacomo
Carissimi desarrolló la alternancia libre
de arias y recitativos contribuyendo al
desarrollo y progreso operístico. Luigi
Rossi, junto con Cesti y Carissimi, fueron
considerados “las tres grandes luces de
la profesión” por Giacomo Perti en 1688
pues sus cantatas de cámara se citan
entre las mejores del siglo XVII. También
siguió el ejemplo de Monteverdi,
Tarquinio Merula, organista, violinista y
compositor de polifonía religiosa, quien
contribuyó a la evolución de la llamada
escuela de Venecia; experto en la escritura de obras para voz solista acompañada de instrumento sirviéndose de un
bajo continuo ostinato para fortalecer la
exigencia de expresión planteada para
la voz solista en este tipo de obras. La
música de Sigismondo d´India presenta
rasgos comunes con la que Monteverdi
escribía en el mismo periodo: cromatismo expresivo, disonancias con resoluciones poco usuales y un vivo sentido
dramático, tanto que, algunas de sus
más grandes monodias son, en la práctica, escenas operísticas, aunque nunca
escribió específicamente una ópera. En
VIA STELLAE 2014
79
resumen, un programa de pequeñas
obras maestras técnicamente representativas de las nuevas prácticas musicales, del nuevo madrigal al aria con recitativo, pasando por la canzonetta y la
composición sobre ostinato, en las que
aflora una amplia gama expresiva que
va de la felicidad al patetismo, de la ternura al dolor, incluso la desesperación;
e intercalando piezas instrumentales de
Piccininni y Kapsberger para completar
un recital íntimo e intenso en el que la
sensibilidad y la gracia, la poesía y la
armonía, el refinamiento y la elegancia
se muestran abiertamente.
ROBERTA INVERNIZZI soprano
Nació en Milán, donde estudió piano y
contrabajo antes de dedicarse al canto bajo la tutela de Margaret Heyward.
Se especializó en el repertorio barroco y clásico, convirtiéndose en una de
las grandes solistas de prestigio en el
terreno de la música antigua y clásica.
Actuó en los principales teatros, festivales y salas de concierto europeos y
norteamericanos (Scala de Milán, La
Fenice de Venecia, Musikverein de
Viena, Londres, Salzburgo, San Carlo
de Nápoles, París, Londres, Berlín,
80
VIA STELLAE 2014
etc.) bajo la dirección de personajes
de la talla de Nikolaus Harnoncourt,
Ivor Bolton, Tono Koopman, Gustav
Leonhardt, Franz Brüggen, Jordi
Savall, Alan Curtis, Giovanni Antonini,
Fabio Biondi, Antonio Florio, Rinaldo
Alessandrini, Andrea Marcon o Ottavio
Dantone. Colabora regularmente
con agrupaciones como Concentus
Musicus Wien, Europa Galante,
Accademia Bizantina, Giardino
Armonico, Cappella de la Pietà di
Turchini, Concierto Italiano, Ensemble
Mattheus, Venice Baroque Orchestra,
Lana Risonanza, Archibudelli, Anima
Aeterna, Orchestre of the Age of
Enlightenment, RTSI Lugano, Venice
Baroque Orchestra, Akademie fur
Alte Musik etc. Ha realizado más de
sesenta grabaciones con las discográficas Sony, Emi/Virgin, Deutsche
Grammophon, BMG, Naive, Opus 111,
Symphonia y Glossa, muchas galardonadas con importantes premios como
Diapason d’Or de l’Année, Choc du
Monde de la Musique, Goldberg 5
Stars, Deutsche Schallplatten Preis
o Grammophone Awards. Su disco
como solista Dolcissimo Sospiro con
la Accademia Strumentale Italiana
obtuvo Midem Classical Award 2007
y el de cantantas italianas de Haendel
publicado por Glossa el Stanley Prize
2007 a la mejor grabación de obras
de Haendel del año. Actualmente imparte clases magistrales en la Scuola
Civica de Milán.
CRAIG MARCHITELLI archilaúd / tiorba
Nacido en Brooklyn, Nueva York,
comenzó a estudiar laúd y tiorba con
Pat O’Brien en la SUNY Purchase de
su ciudad natal, continuó sus estudios
con Lyle Nordstrom, primero en la
Clayton University de Atlanta y más
tarde en un master en la Universidad
de Indiana. Vive en Italia, a donde se
trasladó tras ganar el Marco Fodella
Scholarship para estudiar con Paul
Beier en Milán. Toca y graba regularmente con Concierto Italiano y
Rinaldo Alessandrini y colabora con
otros grupos de música antigua de
la talla de Accademia Bizantina, La
Risonanza, Il Complesso Barocco, La
Cappella della Pietà de ‘Turchini, Dolce
y Tempesta, Divine Armonie, Ensemble
Galatea, I Virtuosi delle Muse y La
Sfera Armoniosa. Ha participado en
temporadas de concierto, producciones operísticas y festivales en toda
Europa, incluidos la Scala de Milán,
Festival de Saint Denis, Festival de
Estrasburgo, Festival Radio France
en Montpellier, Festival Oude Muziek
Utrecht, Cremona Monteverdi Festival,
Música y Poesía en San Maurizio,
Bologna Festival, Musikfestspiele
Potsdam Sanssouci, Royal Festival Hall
(Londres), Accademia Filarmonica de
Roma, Konzerthaus de Viena, Norske
Opera, Opera National du Rhin, etc.
MARTA RODRÍGUEZ
CARLA VILLANUEVA
IRENE RODRÍGUEZ
SABELA CASTRO marimba
09
OFF#STELLAE
XULLO, MÉRCORES
JULIO, MIÉRCOLES
MOSTEIRO DE
SAN MARTIÑO PINARIO
20.30
claustro
Steve Reich (1936)
Nagoya marimbas (1994)
Claude Debussy (1862-1918)
Doctor Gradus ad Parnassum, de Children’s Corner (1908)
Anders Koppel (1947)
Toccata (1990)
marimba en pedra
Pius Cheung (1982)
Estudo en mi menor (2004)
Ana Ignatowicz (1968)
Toccata for marimba (2001)
Claude Debussy (1862-1918)
Arabesque núm. 1 (1888)
Enrique Guimerá (1954-2004)
Toccata (1997)
Astor Piazzolla (1921-1992)
Nightclub 1960, de Histoire du tango (1986)
colaboración: FIP Festival Internacional de Percusión
VIA STELLAE 2014
81
MARIMBA EN PEDRA
A marimba ponse en contacto coa pedra compostelá nun programa reflexo
das ricas posibilidades dun instrumento que, en menos dun século de existencia, atopou o seu propio oco (transcricións de clásicos, as vangardas, credores actuais de todos os recunchos
do mundo…) e que non esquece a súa
primitiva orixe, África. Steve Reich foi
un dos fundadores do minimalismo
musical e un gran apaixonado da
cultura africana, de aí que o principal
instrumento deste norteamericano, a
hora de compoñer, fose a percusión.
Nagoya non deixa de ser unha peza
de características propias de Reich:
construción dunha melodía compartida, cun desfase rítmico que altera a
liña melódica principal. Doctor Gradus
ad Parnassum é unha deliciosa ironía
de Claude Debussy sobre unha obra
homónima de Clementi (un método
clásico de piano, “aburrido” segundo
Debussy). Debussy fai mención ao
carácter ximnástico da obra engadindo o sentimento e a sofisticación
82
VIA STELLAE 2014
propios do seu estilo, á vez que achega a súa musicalidade a tan monótonas pasaxes técnicas. Esta Toccata de
Anders Koppel para dúo de marimba
e vibráfono ofrécenos unha mestura
de músicas: unha viaxe pola caótica
modernidade, o romanticismo do valse, a paixón dos tangos... Foi dedicada
ao grupo Safri Duo e rapidamente se
converteu nun dos dúos de láminas
máis interpretados. “Non teñas medo
de como outras persoas xulgan a túa
música, só tes que escribir o que che
veña do corazón”: estas foron as palabras que motivaron a composición
deste Estudo en mi menor a Pius
Cheung, palabras pronunciadas polo
que foi seu mestre de composición e
dedicatario da peza, Edward Aldwell.
O propio Pius Cheung recoñece que
quizais sexa a súa peza máis honesta, máis “de corazón”. Ana Ignatowicz
escribiu esta Tocata para marimba
como homenaxe á memoria do seu
pai. A pesar de recalcar que non tiña
a intención de plasmar os seus sentimentos na obra e de querer dar liberdade a cada intérprete, é ineludible a
melancolía, a pena, e incluso a rabia,
que xorde en todo momento desta
magnífica peza musical. Debussy
transpórtanos co seu Arabesco núm.
1 a un recuncho paralelo, adornado
con suaves liñas que imitan debuxos
dos elementos da natureza. Explora
os distintos modos, escalas e novas
técnicas musicais transmitindo imaxes
de escenas evocadoras; xorde con el
o movemento impresionista musical.
“Un devorador de vivencias sonoras,
un creador de mundos, mundos máis
agradables dos que o rodeaban, un
buscador de ilusión, de beleza, de
harmonía...”. así lembran o compositor
canario Enrique Guimerá, que dedicou
a súa vida a música, intentando unir os
dous mundos sonoros nos que se movía: a música clásica e o rock. O gran
bandoneista Astor Piazzolla deixounos
a súa persoal narración da historia e
da evolución do tango. Catro movementos compoñen esta obra (Bordello
1900, Café 1930, Nightclub 1960,
Concert d’Aujourd’hui), esta Historia
do tango dende as súas orixes en
Bos Aires ata a época que nos ocupa,
onde os intercambios internacionais
afectan a esta música e o tango evoluciona da man da bossa nova. Os clubs
nocturnos son os escenarios máis
correntes para escoitar este novo tango… Nightclub 1960.
MARTA RODRÍGUEZ
CARLA VILLANUEVA
IRENE RODRÍGUEZ
SABELA CASTRO
Estas novas catro percusionistas galegas, mostra do bo momento que está
a pasar a nosa percusión, proveñen
dalgunhas das principais escolas dos
seus instrumentos, como son os conservatorios superiores de Aragón,
Valencia, Braga e A Coruña. No seu
aínda curto, pero prometedor, periplo profesional xa se poden escoitar
nomes como Symphony Orchestra
Academy of the Pacific, NJO (Holanda),
Schleswig-Holstein Festival Academy,
Penderecki Musik Akademie Westfalen,
Danderyds Vokalensemble, Orkestern
Filialen, Orquesta Clásica de Asturias,
Orquestra Nova da Sinfónica de Galicia,
Orquesta Joven de Euskadi, Joven
Orquesta Nacional de España etc.
MARIMBA EN PIEDRA
La marimba se pone en contacto con la
piedra compostelana en un programa
reflejo de las ricas posibilidades de un
instrumento que, en menos de un siglo
de existencia, encontró su propio hueco (transcripciones de clásicos, las vanguardias, credores actuales de todos
los entresijos del mundo ...) y que no
olvida su primitivo origen, África. Steve
Reich fue uno de los fundadores del
minimalismo musical y un gran apasionado de la cultura africana, de ahí que
el principal instrumento de este norteamericano, a la hora de componer,
fuera la percusión. Nagoya no deja de
ser una pieza de características propias
de Reich: construcción de una melodía
compartida, con un desfase rítmico que
altera la linea melódica principal. Doctor
Gradus ad Parnassum es una deliciosa
ironia de Claude Debussy sobre una
obra homónima de Clementi (un método clásico de piano, “aburrido” según
Debussy). Debussy hace mención al
carácter gimnástico de la obra añadiendo el sentimiento y la sofisticación
propios de su estilo, a la vez que acerca
su musicalidad a tan monótonos pasajes técnicos. Esta Toccata de Anders
Koppel para dúo de marimba y vibráfono nos ofrece una mezcla de músicas:
un viaje por la caótica modernidad, el
romanticismo del vals, la pasión de los
tangos ... Fue dedicada al grupo Safri
Duo y rápidamente se convirtió en uno
de los dúos de láminas más interpretados. “No tengas miedo de cómo otras
personas juzgan tu música, sólo tienes
que escribir lo que te venga del corazón”: estas fueron las palabras que motivaron la composición de este Estudio
en mi menor a Pius Cheung, palabras
pronunciadas por el que fue su maestro de composición y dedicatario de la
pieza, Edward Aldwell. El propio Pius
Cheung reconoce que quizás sea su
pieza más honesta, más “de corazón”.
Ana Ignatowicz escribió esta Tocata
para marimba como homenaje a la memoria de su padre. A pesar de recalcar
que no tenía la intención de plasmar
sus sentimientos en la obra y de querer
dar libertad a cada intérprete, es ineludible la melancolía, la pena, e incluso la
rabia, que surge en todo momento de
esta magnífica pieza musical. Debussy
nos transporta con su Arabesco núm.
1 a un entresijo paralelo, adornado con
suaves líneas que imitan dibujos de los
elementos de la naturaleza. Explora los
distintos modos, escalas y nuevas técnicas musicales transmitiendo imágenes de escenas evocadoras; surge con
él el movimiento impresionista musical.
“Uno devorador de vivencias sonoras,
un creador de mundos, mundos más
agradables de los que le rodeaban,
un buscador de ilusión, de belleza, de
armonía...”. así recuerdan al compositor
canario Enrique Guimerá, que dedicó
su vida a la música, intentando unir los
dos mundos sonoros en los que se movía: la música clásica y el rock. El gran
bandoneista Astor Piazzolla nos dejó
su personal narración de la historia y
de la evolución del tango. Cuatro movimientos componen esta obra (Bordello
1900, Café 1930, Nightclub 1960,
Concert d’Aujourd’hui), esta Historia del
tango desde sus orígenes en Buenos
Aires hasta la época que nos ocupa,
donde los intercambios internacionales
afectan a esta música y el tango evoluciona de la mano de la Bossa Nova.
Los clubes nocturnos son los escenarios más recurridos para escuchar este
nuevo tango... Nightclub 1960.
MARTA RODRÍGUEZ
CARLA VILLANUEVA
IRENE RODRÍGUEZ
SABELA CASTRO
Estas jóvenes cuatro percusionistas
gallegas, muestra del buen momento
que está pasando nuestra percusión,
provienen de algunos de las principales escuelas de sus instrumentos,
como son los conservatorios superiores de Aragón, Valencia, Braga y A
Coruña. En su aún corto, pero prometedor, periplo profesional ya se pueden
escuchar nombres como Symphony
Orchestra Academy of the Pacific, NJO
(Holanda), Schleswig-Holstein Festival
Academy, Penderecki Musik Akademie
Westfalen, Danderyds Vokalensemble,
Orkestern Filialen, Orquesta Clásica
de Asturias, Orquesta Joven de la
Sinfónica de Galicia, Orquesta Joven
de Euskadi, Joven Orquesta Nacional
de España, etc.
VIA STELLAE 2014
83
SERGEY
MALOV violín / violoncello da spalla
FLORIAN
BIRSAK clave
violín_viola_violoncello da spalla
Vivaldi e a familia Bach
10
XULLO, XOVES
JULIO, JUEVES
CAPELA DA
ORDE TERCEIRA
20.30
PARTE 1
PARTE 2
Antonio Vivaldi (1678-1741)
Sonata para violín e continuo
en re menor (Manchester Sonata núm. 2), RV 12
Antonio Vivaldi (1678-1741)
Sonata para violoncello e baixo continuo
en Si bemol maior, op. 14/4, RV 45
Preludio
Corrente
Giga
Gavotta
Largo
Allegro
Largo
Allegro
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
Suite para violoncello núm. 3
en Do maior, BWV 1009
Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788)
12 variacións sobre a Folie d’Espagne,
Wq 118/9
Prélude
Allemande
Courante
Sarabande
Bourrée I/II
Gigue
Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788)
Sonata para viola da gamba e baixo
continuo en do menor, Wq. 136
Carl Philipp Emanuel Bach (1714-1788)
Sonata para violín e clave
en do menor, Wq 78
Allegro moderato
Adagio ma non troppo
Presto
Andante
Allegretto
Arioso spielen
VIA STELLAE 2014
85
CORDAS BARROCAS… UNHA AMPLA FAMILIA
“O violoncello da spalla ten a súa
orixe na segunda metade do século XVII, aparentemente arredor de
Boloña, época na que, realmente,
non houbo un instrumento chamado
como tal, senón que da spalla (para
o hombro), apelaba á técnica ou o
xeito de tocar e non a un instrumento en concreto. Se recorremos aos
dicionarios alemáns e franceses de
1730 ou mesmo posteriores, podemos observar que a definición de
violoncello fai referencia a un instrumento que se tocaba da spalla,
como unha viola, apoiándose no
ombro dereito e cunha fita que o suxeita ao colo do intérprete. Leopold
Mozart (1756) cóntanos que a viola
da gamba tócase entre as pernas
e especifica claramente que ‘hoxe
en día mesmo o violoncello se toca
deste xeito’. En conclusión, o que os
músicos daquel momento chamaron violoncello non é o violoncello
que hoxe en día coñecemos e a
86
VIA STELLAE 2014
variedade de terminoloxía trouxo
máis confusión que outra cousa”.
Estes son algúns dos comentarios
que Carmen Delia Romero fai deste instrumento que Sergey Malov
recupera para interpretar obras
de Vivaldi e de dous membros da
familia Bach. Un manuscrito con
doce sonatas inéditas descuberto
en Manchester en 1974, de aí o seu
sobrenome, inclúe a Sonata para
violín e continuo en re menor, unha
sonata de cámara en catro movementos que é unha mostra clara da
obra violinística de Antonio Vivaldi.
O seu estilo é máis enxeñoso e
moderno que en sonatas anteriores,
cun baixo máis sinxelo e funcional.
As Seis sonatas para violoncello,
publicadas cara a 1740, están consideradas entre as mellores obras
escritas no campo da sonata por
Vivaldi pois coñecía perfectamente
as posibilidades do violoncello, que
el mesmo colaborara a desenvolver
dedicándolle 27 concertos e nove
sonatas. Escritas ao xeito da chiesa
en catro tempos (lento-rápido-lento-rápido) pero asociando con pulcritude a estrutura bipartita típica das
danzas da sonata da camera, as
obras posúen unha harmonía, unha
elegancia e identidade admirables.
En xeral, as partituras de Carl Philipp
Emanuel Bach están aínda animadas
por trazos do Barroco, pero camiñando cara a unha renovación expresiva e emocional que alcanzará
o seu maior grao de virulencia no
Clasicismo e, sobre todo, no período
denominado Empfindsamer Stil (estilo sentimental). Sendo clavecinista
na corte de Federico II de Prusia,
C.P.E. Bach escribiu, coma seu pai,
tres sonatas para viola da gamba
ofrecendo a un excelente violista da
orquestra a posibilidade de mostrar
o seu virtuosismo. Estas sonatas están compostas nun momento en que
a viola da gamba está en declive
ante a puxanza do violín e, sobre
todo, do violoncello. Numerosos
compositores realizaron variacións
de carácter virtuosístico sobre a
folía ibérica, como o segundo fillo
de Johann Sebastian Bach que en
1778 tomou esa danza, xa daquela
consideraba ‘anticuada’ e logrou ser
o primeiro en distanciarse non sen
ironía do tema que transcribía. Foi
na corte calvinista de Cöthen onde
Johann Sebastian Bach abandonou
temporalmente o órgano para compoñer música instrumental de cámara e onde, arredor de 1720, compuxo
as súas seis Suites para violoncello.
Aínda que non foi o primeiro en escribir para violoncello solo, é Bach
quen inventa realmente un estilo
propio para este instrumento que
afianzará o seu desenvolvemento
fronte á viola da gamba. Bach mantén una coidadosa regularidade nos
movementos que conforman cada
suite: un preludio e cinco danzas.
CUERDAS BARROCAS… UNA AMPLIA FAMILIA
“El violoncello da spalla tiene su
origen en la segunda mitad del siglo
XVII, aparentemente alrededor de
Bolonia, época en la que, realmente, no hubo un instrumento llamado
como tal, sino que da spalla (para
el hombro), apelaba a la técnica o
la manera de tocar y no a un instrumento en concreto. Si recurrimos a
los diccionarios alemanes y franceses de 1730 o incluso posteriores,
podemos observar que la definición
de violonchelo hace referencia a
un instrumento que se tocaba da
spalla, como una viola, apoyándose
en el hombro derecho y con una
cinta que lo sujeta al cuello del intérprete. Leopold Mozart (1756) nos
cuenta que la viola da gamba se
toca entre las piernas y especifica
claramente que ‘hoy en día incluso
el violonchelo se toca de este modo’.
En conclusión, lo que los músicos
de aquel momento llamaron violonchelo no es el violonchelo que hoy
en día conocemos y la variedad de
terminología ha traído más confusión
que otra cosa”. Estos son algunos de
los comentarios que Carmen Delia
Romero hace de este instrumento
que Sergey Malov recupera para
interpretar obras de Vivaldi y de dos
miembros de la familia Bach. Un manuscrito con doce sonatas inéditas
descubierto en Manchester en 1974,
de ahí su sobrenombre, incluye la
Sonata para violín y continuo en
re menor, una sonata de cámara
en cuatro movementos que es una
muestra clara de la obra violinística
de Antonio Vivaldi. Su estilo es más
ingenioso y moderno que en sonatas
anteriores, con un bajo más sencilllo
y funcional. Las Seis sonatas para
violonchelo, publicadas hacia 1740,
están consideradas entre las mejores obras escritas en el campo de la
sonata por Vivaldi pues conocía perfectamente las posibilidades del violonchelo, que el mismo colaborara
a desarrollar dedicándole 27 conciertos y nueve sonatas. Escritas
a la manera da chiesa en cuatro
tiempos (lento-rápido-lento-rápido)
pero asociando con pulcritud la estructura bipartita típica de las danzas
de la sonata da camera, las obras
poseen una armonía, una elegancia
e identidade admirables. En general,
las partituras de Carl Philipp Emanuel
Bach están aún animadas por rasgos
del Barroco, pero caminando hacia a
una renovación expresiva y emocional que alcanzará su mayor grado de
virulencia en el Clasicismo y, sobre
todo, en el período denominado
Empfindsamer Stil (estilo sentimental). Seindo clavecinista en la corte
de Federico II de Prusia, CPE Bach
escribió, como su padre, tres sonatas
para viola da gamba ofreciendo a un
excelente violista de la orquesta la
posibilidad de mostrar su virtuosismo. Estas sonatas están compuestas
en un momento en que la viola da
gamba está en declive ante la pujanza del violín y, sobre todo, del violonchelo. Numerosos compositores
realizaron variaciones de carácter virtuosístico sobre la folía ibérica, como
el segundo hijo de Johann Sebastian
Bach que en 1778 tomó esa danza,
ya entonces consideraba ‘anticuada’
y logró ser el primero en distanciarse
no sin ironía del tema que transcribía.
Fue en la corte calvinista de Cöthen
donde Johann Sebastian Bach abandonó temporalmente el órgano para
componer música instrumental de
cámara y donde, alrededor de 1720,
compuso sus seis Suites para violonchelo. Aún que no fue el primero
en escribir para violonchelo solo, es
Bach quien inventa realmente un estilo propio para este instrumento que
afianzará su desarrollo frente a la
viola da gamba. Bach mantiene una
coidadosa regularidad en los movimentos que conforman cada suite:
un preludio y cinco danzas.
VIA STELLAE 2014
87
88
SERGEY MALOV violín / violoncello da spalla
FLORIAN BIRSAK clave
Licenciado en viola pola Universität
Mozarteum de Salzburgo e en
violín pola Hochschule für Musik
Hanns Eisler de Berlín, gañou importantes premios en ambos os
dous instrumentos: Paganini 2006,
Heifetz 2009, ARD 2009 (viola),
Tokyo Viola Competition 2010, W. A.
Mozart Salzburg Competition (violín)
e Michael Hill International Violin
Competition 2011. Durante os seus
estudos descubriu o violoncello da
spalla, instrumento para o que comeza a escribir as súas propias cadencias e co que improvisa, converténdose así nun entregado músico
de cámara. Orquestras filharmónicas
como as de Londres, Tokio e San
Petersburgo, a Symphonieorchester
des Bayerischen Rundfunks (Múnic),
a Camerata Salzburg ou a Mozarteum
Orchester Salzburg, invítano frecuentemente para concertos con ambos
os dous instrumentos, tanto violín
coma viola. En 2013 realizou o seu
debut na Philharmonie de Berlín cun
programa de concertos italianos para
Nacido en Salzburgo, formouse
musicalmente na súa cidade natal
e en Múnic, onde foron profesores
seus de clavicémbalo e interpretación Lars Ulrik Mortensen, Liselotte
Brändle, Kenneth Gilbert e Anthony
Spiri. Galardoado en diferentes
competicións internacionais, fíxose
un nome como solista de clavicémbalo, piano e clavicordio. A preocupación polas prácticas musicais históricas é unha fonte de inspiración
esencial para el, decisiva no carácter e análise constante do seu estilo
de facer música. Busca a variedade
de música para instrumentos de
teclado e os ricos matices dos
múltiples instrumentos das épocas
pasadas. Actúa frecuentemente
como solista e intérprete sempre
con recoñecidos conxuntos de cámara e orquestras, como Camerata
Salzburg, Chamber Orchestra of
Europe, Mahler Chamber Orchestra,
L´Orfeo Barockorchester, Armonico
Tributo, Oman Consort, Balthasar
Neumann Ensemble, Camerata
VIA STELLAE 2014
violín e violoncello da spalla xunto
coa Akademie für Alte Musik Berlin.
A súa colección de instrumentos
inclúe un violín de Peter Greiner
(2004), unha viola de Pietro Gaggini
(1958) prestada pola Fundación Carlo
van Neste e un violoncello da spalla
construído especialmente para el por
Dmitry Badiarov (2011). Sergey Malov
utiliza as novas cordas ThomastikInfield Vienna en todos os seus
instrumentos.
Bern ou Concentus Musicus Wien,
baixo a dirección de Nikolaus
Harnoncourt, Roger Norrington,
Sigiswald Kuijken, Giovanni
Antonini, Christopher Hogwood,
Ivor Bolton, Thomas Hengelbrock
etc., aínda que cada vez está máis
comprometido cos seus propio
proxectos de recital e música de
cámara. Dende 2012 é profesor de
clavicémbalo e baixo continuo na
Universität Mozarteum Salzburg.
SERGEY MALOV violín / violoncello da spalla
FLORIAN BIRSAK clave
Licenciado en viola por la Universität
Mozarteum de Salzburgo y en violín
por la Hochschule für Musik Hanns
Eisler de Berlín, ha ganado importantes premios en ambos instrumentos:
Paganini 2006, Heifetz 2009, ARD
2009 (viola), Tokyo Viola Competition
2010, W. A. Mozart Salzburg
Competition (violín) y Michael Hill
International Violin Competition 2011.
Durante sus estudios descubrió el
violoncello da spalla, instrumento
para el que comienza a escribir
sus propias cadencias e con el que
improvisa, convirtiéndose así en
un entregado músico de cámara.
Orquestas filarmónicas como las de
Londres, Tokio y San Petersburgo,
la Symphonieorchester des
Bayerischen Rundfunks (Munich), la
Camerata Salzburg o la Mozarteum
Orchester Salzburg, le invitan frecuentemente para conciertos con
ambos instrumentos, tanto violín
como viola. En 2013 realizó su debut
en la Philharmonie de Berlín con un
programa de conciertos italianos
Nacido en Salzburgo, se formó musicalmente en su ciudad natal y en
Munich, donde fueron profesores
suyos de clavicémbalo e interpretación Lars Ulrik Mortensen, Liselotte
Brändle, Kenneth Gilbert y Anthony
Spiri. Galardonado en diferentes
competiciones internacionales, se
ha hecho un nombre como solista
de clavicémbalo, pianoforte y clavicordio. La preocupación por las
prácticas musicales históricas es
una fuente de inspiración esencial
para él, decisiva en el carácter y
análisis constante de su estilo de
hacer música. Busca la variedad de
música para instrumentos de teclado
y los ricos matices de los múltiples
instrumentos de las épocas pasadas. Actúa frecuentemente como
solista e intérprete de continuo
con reconocidos conjuntos de cámara y orquestas, como Camerata
Salzburg, Chamber Orchestra of
Europe, Mahler Chamber Orchestra,
L´Orfeo Barockorchester, Armonico
Tributo, Oman Consort, Balthasar
para violín y violoncello da spalla
junto con la Akademie für Alte Musik
Berlin. Su colección de instrumentos
incluye un violín de Peter Greiner
(2004), una viola de Pietro Gaggini
(1958) prestada por la Fundación
Carlo van Neste y un violoncello
da spalla construido especialmente
para él por Dmitry Badiarov (2011).
Sergey Malov utiliza las nuevas
cuerdas Thomastik-Infield Vienna en
todos sus instrumentos.
Neumann Ensemble, Camerata Bern
o Concentus Musicus Wien, bajo la
direcció de Nikolaus Harnoncourt,
Roger Norrington, Sigiswald Kuijken,
Giovanni Antonini, Christopher
Hogwood, Ivor Bolton, Thomas
Hengelbrock, etc., aunque cada vez
está más comprometido con sus propios proyectos de recital y música
de cámara. Desde 2012 es profesor
de clavicémbalo y bajo continuo en
la Universität Mozarteum Salzburg.
VIA STELLAE 2014
89
GERMÁN
DÍAZ lira organizzata
DAVID J.
HERRINGTON corneta inglesa / tuba
12
XULLO, SÁBADO
JULIO, SÁBADO
CAPELA DA
ORDE TERCEIRA
20.30
OFF#STELLAE
Le voyage
Germán Díaz
Laurita
Richard Galliano
Lush Ballad
David J. Herrington
Colapso
David J. Herrington
Rue de Begles
Germán Díaz
Song for Michael
Germán Díaz
Ilicitana
David J. Herrington
le voyage_
unha viaxe de ida e volta coa lira organizzata
Lil Darlin’
Maurice Williams
Los cacahuetes de El España
Germán Díaz
VIA STELLAE 2014
91
A LIRA ORGANIZZATA
Le voyage é unha viaxe cara o pasado, para buscar e coñecer a lira
organizzata, instrumento híbrido,
creado no século XVIII, combinación de órgano e zanfona. Tocábao
Fernando IV, rei de Nápoles, e tan
só se conservan menos de quince
reproduccións da época en diferentes museos, pezas de grande
importancia organolóxica pero
inservibles para executar as pezas
que Haydn, Pleyel ou Mozart compuxeron para semellante artefacto.
Wolfgang Weichselbaumer –considerado como o Stradivarius da
zanfona– conseguiu fabricar unha
reconstrucción que permite interpretar estas músicas. Este lutier austríaco prestou xenerosamente unha
das súas catro liras a Germán Díaz
quen, xunto ao personalísimo músico de jazz David John Herrington,
92
VIA STELLAE 2014
presentan este proxecto, Le voyage,
con novas composicións inspiradas
expresamente neste instrumento e
nas súas particularidades técnicas e
sonoras mestura da corda (zanfona)
e o aire (órgano). Os dous músicos
proponen unha viaxe nunca antes
imaxinada, polas músicas tradicionais e o jazz, coa lira organizzata,
a corneta e a tuba. Tras 200 anos
de letargo, do século XVIII chega a
nós nesta viaxe un dos instrumentos
máis inusuais (unicamente hai catro
reproducións que realmente funcionen no mundo) e insólitos (o único
instrumento híbrido que combina
simultáneamente un instrumento
de corda e un de vento, ambos
accionados polo mesmo teclado e
a mesma manivela) do que Germán
Díaz e David J. Herrington fan uso
para interpretar música actual.
LA LIRA ORGANIZZATA
Le voyage es un viaje hacia el pasado, para buscar y conocer a la
lira organizzata, instrumento híbrido,
creado en el siglo XVIII, combinación
de órgano y zanfoña. Lo tocaba
Fernando IV, rey de Nápoles, y tan
sólo se conservan menos de quince reproducciones de la época en
diferentes museos, piezas de gran
importancia organológica pero inservibles para ejecutar las piezas que
Haydn, Pleyel o Mozart compusieron
para semejante artefacto. Wolfgang
Weichselbaumer -considerado como
el Stradivarius de la zanfoña- consiguió fabricar una reconstrucción que
permite interpretar estas músicas.
Este lutier austríaco prestó generosamente una de sus cuatro liras a
Germán Díaz quien, junto al personalísimo músico de jazz David John
Herrington, presentan este proyecto,
Le voyage, con nuevas composiciones inspiradas expresamente en
este instrumento y sus particularidades técnicas y sonoras mezcla de la
cuerda (zanfoña) y el aire (órgano).
Los dos músicos proponen un viaje
nunca antes imaginado, por las músicas tradicionales y el jazz, con la lira
organizzata, la corneta y la tuba. Tras
200 años de letargo, del siglo XVIII
llega a nosotros en este viaje uno
de los instrumentos más inusuales
(únicamente hay cuatro reproducciones que realmente funcionen en
el mundo) e insólitos (el único instrumento híbrido que combina de forma
simultánea un instrumento de cuerda
y uno de viento, ambos accionados
por el mismo teclado y la misma manivela) del que Germán Díaz y David
J. Herrington hacen uso para interpretar música actual.
GERMÁN DÍAZ lira organizzata
Nado en 1978 en Valladolid, estudou
guitarra clásica e filoloxía clásica e
realizou un posgrado de especialista en estudos sobre a tradición na
universidade desta cidade. Estudou
zanfona con Rafael Martín, Pascal
Lefeuvre, Isabelle Pignol, Gilles
Chabenat, Patrick Boufard, Valentin
Clastrier etc. Ten actuado por todo
o mundo en prestixiosas salas e
festivais: Teatro Real de Marrakech,
Concertgebouw de Amsterdam,
Universidade de Colombia, Odessa
Jazz Carnival, Casa dos Arquitectos
de Moscova, Amuz (Amberes), Stans
Music Festival (Suíza) etc. Formou
parte da mítica Viellistic Orchestra,
orquesta de zanfonas asentada en
Francia, en 2004 formou dúo con
Pascal Lefeuvre (director artístico
desta orquesta) e cofundou o cuarteto de zanfonas Symphonía Quartet
con Rafael Martín, Marc Egea e Pascal
Lefeuvre. Recibiu numeroso premios
como o acio de ouro da música polo
seu labor de recompilación e difusión da música tradicional, o premio
DAVID J. HERRINGTON corneta inglesa / tuba
ao segundo mellor disco 2009 de
Cuadernos de Jazz, o premio ao
mellor disco internacional da revista
xaponesa Jazz Tokio etc. RNE Clásica
dedicoulle un programa sobre a
zanfona realizado en directo dende
a Fundación Juan March de Madrid.
En 2004 creou, xunto a Fernando
Fuentes, a súa propia discográfica
Producciones Efímeras, na que se
presta unha especial atención a
proxectos de zanfonistas como Marc
Egea ou Matthias Loibner. Colaborou
en máis dun cento de gravacións discográficas e ten editado numerosas
obras como solista.
Natural de Gloucestershire
(Inglaterra), con 8 anos comezou a
estudar corneta de pistóns, fiscorno
e bombardino na Banda do Exército
da Salvación e na banda municipal
de Gloucester. Foi primeiro trompeta da Gloucestershire Youth Jazz
Orquesta e comezou a súa carreira
profesional en orquestas do sudoeste de Inglaterra e, en Bristol, con
grupos de ska, reggae, blues e jazz
como o David Herrington Trío, Bullitt,
Moonshot e Andy Sheppard entre
outros. Afincouse en España a mediados dos oitenta e actualmente vive
en Elxe. En Madrid comezou a traballar con grupos desa época como
David Thomas, OCQ, Frutos Tropicais
ou Un Poquito de Todo, e realizou sesións de grabación para La Unión, La
Frontera, Miguel Ríos e en programas
de TVE. Colabora habitualmente nas
formacións de Germán Díaz, Missing
Stompers, Mastretta, Baldo Martinez,
Sir Charles, Antonio Bravo, Gher,
Angel Rubio, Ensemble Impromptu,
Fraskito, Maracaibo Teatro, Tracey
Reid and the Sweet Rhythm Kings, Pía
Tedesco etc., e ten tres grupos propios: Mister Atomic, The East Coast
Trio e The Salvation Band. Neste
proxecto xunto a Germán Díaz fai uso
dunha corneta tradicional inglesa de
1900 procedente da desaparecida
banda da súa vila natal, Cranham. A
tuba, de estilo marching-band con
campana horizontal, adquiriuna en
Estados Unidos aínda que foi fabricada en Alemaña en 1960.
VIA STELLAE 2014
93
GERMÁN DÍAZ lira organizzata
Nacido en 1978 en Valladolid, estudió guitarra clásica y filología
clásica y realizó un postgrado de
Especialista en Estudios sobre la
Tradición en la universidad de esta
ciudad. Estudió zanfoña con Rafael
Martín, Pascal Lefeuvre, Isabelle
Pignol, Gilles Chabenat, Patrick
Boufard, Valentin Clastrier, etc. Ha
actuado por todo el mundo en prestigiosas salas y festivales: Teatro
Real de Marrakech, Concertgebouw
de Amsterdam, Universidad de
Colombia, Odessa Jazz Carnival,
Casa de los Arquitectos de Moscú,
Amuz (Amberes), Stans Music
Festival (Suiza), etc. Formou parte
de la mítica Viellistic Orchestra,
orquesta de zanfoña asentada en
Francia, en 2004 formó dúo con
Pascal Lefeuvre (director artístico de
esta orquesta) y cofundó el cuarteto
de zanfoña Symphonía Quartet con
Rafael Martín, Marc Egea y Pascal
Lefeuvre. Recibió numerosos premios como el Racimo de Oro de
la música por su cometido de
94
VIA STELLAE 2014
DAVID J. HERRINGTON corneta inglesa / tuba
recompilación y difusión de la música tradicional, el premio al segundo
mejor disco 2009 de Cuadernos de
Jazz, el premio al mejor disco internacional de la revista japonesa Jazz
Tokio, etc. RNE Clásica le dedicó
un programa sobre la zanfoña realizado en directo desde la Fundación
Juan March de Madrid. En 2004
creó, junto a Fernando Fuentes, su
propia discográfica Producciones
Efímeras, en la que se presta una
especial atención a proyectos de
zanfonistas como Marc Egea o
Matthias Loibner. Colaboró en más
de un centenar de grabaciones discográficas y ha editado numerosas
obras como solista.
Natural de Gloucestershire
(Inglaterra), con 8 años comenzó a
estudiar corneta de pistones, fiscorno y bombardino en la Banda del
Ejército de la Salvación y en la banda municipal de Gloucester. Fue primer trompeta de la Gloucestershire
Youth Jazz Orquesta y comenzó su
carrera profesional en orquestas del
sudoeste de Inglaterra y, en Bristol,
con grupos de ska, reggae, blues y
jazz como el David Herrington Trío,
Bullitt, Moonshot y Andy Sheppard
entre otros. Se afincó en España a
mediados de los ochenta y actualmente vive en Elche. En Madrid
comenzó a trabajar con grupos de
esa época como David Thomas,
OCQ, Frutos Tropicales, Un Poquito
de Todo y realizó sesiones de grabación para La Unión, La Frontera,
Miguel Ríos y en programas de
TVE. Colabora habitualmente en
las formaciones de Germán Díaz,
Missing Stompers, Mastretta, Baldo
Martínez, Sir Charles, Antonio
Bravo, Gher, Angel Rubio, Ensemble
Impromptu, Fraskito, Maracaibo
Teatro, Tracey Reid and the Sweet
Rhythm Kings, Pía Tudesco, etc., y
tiene tres grupos propios: Mister
Atomic, The East Coast Trio y The
Salvation Band. En este proyecto
junto a Germán Díaz hace uso de
una corneta tradicional inglesa de
1900 procedente de la desaparecida banda de su pueblo natal,
Cranham. La tuba, de estilo marching-band con campana horizontal, la adquirió en Estados Unidos
aunque fue fabricada en Alemania
en 1960.
ANDREAS PRITTWITZ
LOOKINGBACK QUINTET
looking back_ Barroco & Renacemento
13
XULLO, DOMINGO
JULIO, DOMINGO
20.00
patio de san Xoán
OFF#STELLAE
Variacións sobre D´lof zangh Marie
Jakob van Eyck (1590-1657)
Endecha sobre
la morte de Guillén Peraza
anónimo canario (século XVI)
Andreas Prittwitz frautas de pico / clarinete / saxo soprano / director
Laura Salinas viola da gamba
Antonio Toledo guitarra española / buzuki
Ramiro Morales guitarra barroca
Sergio Martínez percusión
HOSTAL DOS
REIS CATÓLICOS
Minuetos 1 e 2 da
Suite para violoncello núm. 1
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
Arias de Dido e Eneas
Henry Purcell (1659-1995)
Pavana-Rondo-Saltarello
Tielman Susato (1510-1570)
Lantururu-Sarabanda-Canarios
Gaspar Sanz (1640-1710)
Ground en sol
Christopher Simpson (1606-1669)
Siciliana
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
Las tres morillas
anónimo español (século XVI)
Variacións sobre La Folia
Arcangelo Corelli (1653-1713)
Preludio da Suite
para violoncello nún. 1
Johann Sebastian Bach (1685-1750)
* a orde das obras será anunciada
durante o desenvolvemento do
concerto por Andreas Prittwitz
VIA STELLAE 2014
95
O RENACEMENTO E O BARROCO BAIXO
A MIRADA DE ANDREAS PRITTWITZ
Somos o que vivimos e o que soñamos, isto é, un presente en constante
movemento que non pode desprenderse nin dos seus recordos nin os
seus desexos. No proceso creativo
da música contemporánea moitas
veces descubrimos sentimentos
da modernidade cos pés fixados
no onte porque, xa se sabe, a tradición tamén pode ser vangarda. Así
o entende Andreas Prittwitz (Múnic,
1960), un creador capaz de reivindicar tanto as excelencias musicais
da cultura renacentista como do jazz
improvisado, sen fisuras, sen complexos... Dende hai uns anos, este
saxofonista, clarinetista e exclusivo
intérprete da frauta de pico vén entregándose a repertorios afastados
96
VIA STELLAE 2014
para darlles unha nova pel e un pensamento novo. Tras experimentar no
seu proxecto Lookingback co pálpito
compositor de Chopin e o alento de
repertorios renacentistas, este músico alemán afincado dende hai anos
en España detense agora en materiais barrocos. En Looking back over
the Baroque apóiase nos latexos barrocos de autores de cabeceira aquí
representados como Bach, Purcell
ou Corelli. Como prolongación da
súa outra sublime entrega Looking
back over the Renaissance, o timbre
da guitarra barroca, o laúde, a viola
da gamba e as frautas de pico mídese e enténdese coa sonoridade
de instrumentos como o saxofón,
o clarinete, a guitarra española ou
as percusións para reinterpretar
coñecidos anónimos ou a autores
como Christopher Simpson, Gaspar
Sanz ou Jakob van Eyck. Máis alá
do contraste que ofrecen as distintas obras e os distintos autores, e
das diverxencias expresivas duns e
outros instrumentos, o que define a
esta nova viaxe musical de Andreas
Prittwitz é un sentimento común de
crecemento interior, isto é, dunha reflexión creativa que nos enlaza a esa
realidade paralela entre as culturas
tradicionais e de vangarda e, como
se suxeriu, con linguaxes dunha
mesma literatura musical auténtica,
verdadeira e, polo tanto, atemporal.
A pluralidade de conceptos e sentimentos musicais non sorprende a
ninguén que coñeza minimamente
a traxectoria de Andreas Prittwitz, un
músico que como solista da frauta
de pico colaborou con diversas e
reputadas orquestras españolas
e europeas, así como con agrupacións de incualificable reputación
como Ars Nova ou Atrium Musicae.
Do mesmo modo, a súa achega aos
universos musicais do jazz, o folk, o
pop ou a canción de autor deixaron
unha pegada indeleble ao seu paso
por aventuras compartidas xunto a
artistas como Jorge Pardo, Pedro
Ruy-Blas, Serrat ou Sabina. Mención
especial merecen as súas incursións
no mundo cinematográfico como
actor, ou o seu labor como docente.
Fernando Palacios
EL RENACIMIENTO Y EL BARROCO BAJO
LA MIRADA DE ANDREAS PRITTWITZ
Somos lo que vivimos y lo que
soñamos, esto es, un presente en
constante movimiento que no puede
desprenderse ni de sus recuerdos ni
sus deseos. En el proceso creativo
de la música contemporánea muchas
veces descubrimos sentimientos de
una modernidad con los pies fijados
en el ayer porque, ya se sabe, la tradición también puede ser vanguardia. Así lo entiende Andreas Prittwitz
(Múnich, 1960), un creador capaz de
reivindicar tanto las excelencias musicales de la cultura renacentista como
del jazz improvisado, sin fisuras, sin
complejos... Desde hace unos años,
este saxofonista, clarinetista y exclusivo intérprete de la flauta de pico
viene entregándose a repertorios
lejanos para darles una nueva piel y
un pensamiento nuevo. Tras experimentar en su proyecto Lookingback
con el pálpito compositor de Chopin
y el aliento de repertorios renacentistas, este músico alemán afincado
desde hace años en España se detiene ahora en materiales barrocos.
En Looking back over the Baroque
se apoya en los latidos barrocos
de autores de cabecera aquí representados como Bach, Purcell o
Corelli. Como prolongación de su
otra sublime entrega Looking back
over the Renaissance, el timbre de
la guitarra barroca, el laúd, la viola
da gamba y las flautas de pico se
mide y entiende con la sonoridad
de instrumentos como el saxofón,
el clarinete, la guitarra española o
las percusiones para reinterpretar
conocidos anónimos o a autores
como Christopher Simpson, Gaspar
Sanz o Jakob van Eyck. Más allá del
contraste que ofrecen las distintas
obras y los distintos autores, y de las
divergencias expresivas de unos y
otros instrumentos, lo que define a
este nuevo viaje musical de Andreas
Prittwitz es un sentimiento común de
crecimiento interior, esto es, de una
reflexión creativa que nos enlaza a
esa realidad paralela entre las culturas tradicionales y de vanguardia y,
como se ha sugerido, con lenguajes
de una misma literatura musical auténtica, verdadera y, por tanto, atemporal. La pluralidad de conceptos y
sentimientos musicales no sorprende
a nadie que conozca mínimamente
la trayectoria de Andreas Prittwitz, un
músico que como solista de la flauta
de pico ha colaborado con diversas y
reputadas orquestas españolas y europeas, así como con agrupaciones
de intachable reputación como Ars
Nova o Atrium Musicae. Del mismo
modo, su aportación a los universos
musicales del jazz, el folk, el pop o
la canción de autor han dejado una
huella indeleble a su paso por aventuras compartidas junto a artistas como
Jorge Pardo, Pedro Ruy-Blas, Serrat
o Sabina. Mención especial merecen
sus incursiones en el mundo cinematográfico como actor, o su labor como
docente. Fernando Palacios
VIA STELLAE 2014
97
98
ANDREAS PRITTWITZ & LOOKINGBACK QUINTET
ANDREAS PRITTWITZ & LOOKINGBACK QUINTET
Nacido en 1960 en Múnic, Andreas
Prittwitz colaborou como solista de
frauta de pico con diversas orquestras en Europa e España (Orquesta
Nacional de España, Orquesta
Sinfónica del Principado de Asturias,
Orquesta de Cámara Española, Ars
Nova, Atrium Musicae, Zarabanda
etc.). Paralelamente estudou de
forma audodidacta clarinete e saxofón, internándose no mundo da
improvisación ( jazz, folk, músicas
do mundo) e colaborando, tanto
en gravacións como en directo,
con músicos e agrupacións como
José Antonio Ramos, Jorge Pardo,
Horacio Icasto, Canle Street Band,
Hot Club de Madrid, entre outros.
Especializado como produtor artístico e músico de sesión traballou
coas máximas figuras do panorama musical español: Javier Krahe,
Joan Manuel Serrat, Miguel Ríos,
Víctor Manuel e Ana Belén, Joaquín
Sabina, Luis Eduardo Aute, Manolo
Tena, Toreros Muertos etc. Editou 12
Nacido en 1960 en Munich, Andreas
Prittwitz ha colaborado como solista de flauta de pico con diversas
orquestas en Europa y España
(Orquesta Nacional de España,
Orquesta Sinfónica del Principado
de Asturias, Orquesta de Cámara
Española, Ars Nova, Atrium Musicae,
Zarabanda, etc.). Paralelamente
estudió de forma audodidacta clarinete y saxofón, adentrándose en
el mundo de la improvisación ( jazz,
folk, músicas del mundo) y colaborando, tanto en grabaciones como
en directo, con músicos y agrupaciones como José Antonio Ramos,
Jorge Pardo, Horacio Icasto, Canal
Street Band, Hot Club de Madrid,
entre otros. Especializado como
productor artístico y músico de
sesión ha trabajado con las máximas figuras del panorama musical
español: Javier Krahe, Joan Manuel
Serrat, Miguel Ríos, Víctor Manuel
y Ana Belén, Joaquín Sabina, Luis
Eduardo Aute, Manolo Tena, Toreros
VIA STELLAE 2014
discos (colección Terra) de música
new age e gravou xunto a José
Antonio Ramos o disco Y, finalista
en 2005 dos premios da Academia
de Música. En 2009 volveu ser nomeado como mellor intérprete de
música clásica polo disco Looking
back over the Renaissance. O seu
intenso labor pedagóxico impartindo cursos de improvisación e clases
maxistrais e dende hai 15 anos coordina o Seminario de Improvisación
da Fundación Municipal de Cultura
de Gijón. Actualmente colabora coa
Fundación Europea Sociedade e
Educación, Fundación Cajamadrid,
Goberno de Navarra e co Centro de
Profesores de Asturias.
Muertos, etc. Ha editado 12 discos
(colección Terra) de música new
age y grabó junto a José Antonio
Ramos el disco Y, finalista en 2005
de los Premios de la Música de la
Academia de la Música. En 2009
volvió a ser nominado como Mejor
Intérprete de Música Clásica por
el disco Looking back over the
Renaissance. Su intensa labor pedagógica impartiendo cursos de
improvisación y clases magistrales
y desde hace 15 años coordina el
Seminario de Improvisación de la
Fundación Municipal de Cultura de
Gijón. Actualmente colabora con
la Fundación Europea Sociedad y
Educación, Fundación Cajamadrid,
Gobierno de Navarra y con el Centro
de Profesores de Asturias.
VOX
STELLAE coro
14
XULLO, LUNS
JULIO, LUNES
CAPELA DA
ORDE TERCEIRA
20.30
LUIS MARTÍNEZ director
misa para a festa de san Francisco de Asís
Aida Cruz, Sara Moreno, Ana Pazos sopranos
Marcos Mato, Óscar Mato, Martín Viaño altos
Daniel Canosa, Diego Neira tenores
Francisco Alonso, Felipe Sar baixos
Álex Valcárcel fagot
Luís Martínez director
Hymnus ad processio
Decus morum, dux minorum
Giovanni P. da Palestrina (1525-1594)
Credo
Missa sexti toni
anónimo, Catedral de Santiago (s. XVI)
Motectum
Quasi Stella matutina
Francisco Guerrero (1528-1599)
Offertorium
Veritas mea
Graduale Romano Seraphicum (1924)
Introito
Mihi absit gloriari
Tommaso Graziani (1553-1634)
Sanctus et Benedictus
Missa sexti toni
anónimo, Catedral de Santiago (s. XVI)
Kyrie
Missa sexti toni
anónimo, Catedral de Santiago (s. XVI)
Agnus Dei
Missa sexti toni
anónimo, Catedral de Santiago (s. XVI)
Gloria
Missa sexti toni
anónimo, Catedral de Santiago (s. XVI)
Communio
Signasti Domine
Francisco Guerrero (1528-1599)
Alleluia
Franciscus pauper
Graduale Romano Seraphicum (1924)
Motectum
Salve Sancte Pater
Tommaso Graziani (1553-1634)
VIA STELLAE 2014
99
MISA PARA A FESTA DE
SAN FRANCISCO DE ASÍS
Giovanni Pietro Bernardone, nacido
na cidade italiana de Asís en 1181 ou
1182 no seo dunha acomodada familia burguesa, pasou á historia como
Francisco de Asís, fundador da orde
franciscana e da orde das irmás clarisas. Segundo conta a lenda, foi o propio Francisco quen mandou fundar o
convento de San Francisco do Val de
Deus ao carboeiro Cotolai, durante
a súa visita a Compostela en 1214,
da que se cumpren agora 800 anos.
Este concerto quere ser unha sorte
de peregrinaxe musical desde Italia a
Compostela. O himno Decus morum,
con texto de Tommaso de Capua (século XIII), harmonizado por Palestrina
para alternar co canto plano, presenta a particularidade de rematar
cada unha das súas oito estrofas co
primeiro verso completo dos himnos
máis coñecidos do breviario (Christe
Redemptor, Vexilla Regis, Exultet
Caelum...). Do franciscano Tommaso
100
VIA STELLAE 2014
Graziani inclúense dúas composicións
que forman parte dos Responsoria in
solemnitate Patris Seraphici Francisci
(1627), a derradeira obra que compuxo e que supón un achegamento á incipiente estética barroca. Os motetes
do sevillano Francisco Guerrero son
un exemplo da inventiva e o dominio
do contrapunto que o encumiaron
como un dos máis senlleiros compositores do seu tempo. Dáse ademais
a coincidencia de que o xenio hispalense naceu un 4 de outubro de 1528,
festa de San Francisco. Completan o
programa dúas composicións gregorianas entre as que destaca o extático
Alleluia, Franciscus pauper, con texto
extraído do Tránsito de San Francisco,
e a Missa Sexti Toni do arquivo da
Catedral de Santiago, de autor anónimo, aínda que durante moito tempo
foi atribuída a Palestrina, de aí o seu
sobrenome de “Missa pseudo-Palestrina”. Luís Martínez
MISA PARA LA FIESTA DE
SAN FRANCISCO DE ASÍS
Giovanni Pietro Bernardone, nacido en
la ciudad italiana de Asís en 1181 o 1182
en el seno de una acomodada familia burguesa, pasó a la historia como
Francisco de Asís, fundador de la orden
franciscana y de la orden de las hermanas clarisas. Según cuenta la leyenda,
fue el propio Francisco quién mandó
fundar el convento de San Francisco
de Val de Deus al carbonero Cotolai,
durante su visita a Compostela en 1214
de la que se cumplen ahora 800 años.
Este concierto quiere ser una suerte
de peregrinaje musical desde Italia a
Compostela. El himno Decus morum,
con texto de Tommaso de Capua (siglo
XIII), armonizado por Palestrina para
alternar con el canto llano, presenta
la particularidad de que terminen
cada una de sus ocho estrofas con el
primer verso completo de los himnos
más conocidos del breviario (Christe
Redemptor, Vexilla Regis, Exultet
Caelum ...). Del franciscano Tommaso
Graziani se incluyen dos composiciones
que forman parte de los Responsoria in
solemnitate Patris Seraphici Francisci
(1627), la última obra que compuso y
que supone un acercamiento a la incipiente estética barroca. Los motetes
del sevillano Francisco Guerrero son un
ejemplo de la inventiva y el domiño del
contrapunto que el encumbraron como
uno de los más destacados compositores de su tiempo. Se da además la
coincidencia de que el genio hispalense
nació un 4 de octubre de 1528, fiesta de
san Francisco. Completan el programa
dos composiciones gregorianas entre
las que destaca el extático Alleluia,
Franciscus pauper, con texto extraído
del Tránsito de san Francisco, y la Missa
Sexti Toni del archivo de la Catedral de
Santiago, de autor anónimo, aunque
durante mucho tiempo fue atribuida la
Palestrina, de ahí su sobrenombre de
“Missa pseudo-Palestrina”. Luís Martínez
VOX STELLAE coro
Nace en 2002 con motivo dun ciclo
de conferencias sobre a música do
arquivo da Catedral de Santiago a
cargo do musicólogo José López
Calo. Un dos seus sinais de identidade, ademais da interpretación do
repertorio renacentista e barroco, é
a difusión da música galega, tanto a
dos arquivos das catedrais como a
creación contemporánea e a música
popular. Ofrece regularmente concertos por toda Galicia e ten participado
en actos institucionais e realizado
programas didácticos ante máis de
2.000 escolares. Entre os ciclos e
festivais nos que ten actuado destacan o Ciclo de Semana Santa de
Santiago, a Semana Internacional de
Música Sacra de La Laguna, o Festival
Internacional Provincia de Palencia,
Espazos Sonoros, o Festival de Música
Sacra de Castilla y León, Outono
dos sentidos (Ribeira Sacra), as VII
Jornadas Jacobeas Internacionales
da Universidad Casado del Alisal e as
tempadas de abono das Sociedades
Filharmónicas de Monforte, Ferrol e
LUÍS MARTÍNEZ director
Vigo. Colabora con agrupacións e
solistas como a Orquesta de Cámara
de Tenerife, Orquestra de Cámara
Galega, Os Menestreis de 1500, Finis
Terrae Brass, Cristina Pato, Joaquín
Barreira, Manuel Vilas, Mercedes
Hernández, Fernando Buíde, Uxía
Senlle, João Afonso ou o dramaturgo
Maximino Queizán. En 2012, en colaboración co Centro Checo de España,
estreou a Misa en Sol a Santiago de
Compostela de Antonin Tucapsky e,
dentro dos actos do Día de Galicia,
estreou Pregaria, obra vocal de
José Baldomir con texto de Ramón
Cabanillas. Dedicado a Matías García
Benayas, mestre da catedral de Tui,
en 2013 presentou o seu primeiro
disco (Defensor alme Hispaniae) e no
marco dos actos conmemorativos do
bicentenario do nacemento do insigne beneditino frei Rosendo Salvado
estreou en 2014 a súa Misa en do menor na catedral de Tui (marzo 2014).
Nacido en Vigo, estudou piano e
linguaxe musical nos conservatorios de Santiago e Vigo. É mestre
especialista en educación musical
e licenciado en pedagoxía pola
Universidade de Santiago. Asistiu a
aulas de perfeccionamento en diferentes eidos da análise e interpretación musical con mestres do talle
de Miro Moreira, Dominique Velard,
Daniel Vega, Owen Reese, Peter
Philips, Artur Carneiro, Constantin
Alex, Bernd Valentin, Tu Shi Chiao, J.
Carlos Rodilla, J. López Calo, Carmen
Cruz Simó, Mercedes Padilla etc. Foi
bolseiro dos cursos internacionais
Música en Compostela e alumno
activo nas clases maxistrais de dirección coral do mestre Pier Paolo
Scattolin na Escola de Altos Estudos
Musicais. É membro do Orfeón Terra
a Nosa e da Capela da Catedral de
Santiago, agrupacións coas que
participou como solista en múltiples
concertos e rexistros discográficos.
VIA STELLAE 2014
101
VOX STELLAE coro
Nace en 2002 con motivo de un ciclo de conferencias sobre la música
del archivo da Catedral de Santiago
a cargo del musicólogo José López
Calo. Una de sus señas de identidad,
además de la interpretación del repertorio renacentista y barroco, es la
difusión de la música gallega, tanto
la de los archivos de las catedrales
como la creación contemporánea y la
música popular. Ofrece regularmente
conciertos por toda Galicia y ha participado en actos institucionales y
realizado programas didácticos ante
más de 2.000 escolares. Entre los
ciclos y festivales en los que ha actuado destacan el Ciclo de Semana
Santa de Santiago, la Semana
Internacional de Música Sacra de
La Laguna, el Festival Internacional
Provincia de Palencia, Espacios
Sonoros, el Festival de Música
Sacra de Castilla y León, Outono
dos sentidos (Ribeira Sacra), las VII
Jornadas Jacobeas Internacionales
de la Universidad Casado del Alisal
y a las temporadas de abono de
102
VIA STELLAE 2014
LUÍS MARTÍNEZ director
las Sociedades Filarmónicas de
Monforte, Ferrol y Vigo. Colabora
con agrupaciones y solistas como
la Orquesta de Cámara de Tenerife,
Orquesta de Cámara Gallega, Los
Menestreis de 1500, Finis Terrae
Brass, Cristina Pato, Joaquín Barreira,
Manuel Vilas, Mercedes Hernández,
Fernando Buíde, Uxía Senlle, João
Afonso o el dramaturgo Maximino
Queizán. En 2012, en colaboración
con el Centro Checo de España, estrenó la Misa en Sol a Santiago de
Compostela de Antonin Tucapsky y,
dentro de los actos del Día de Galicia,
estrenó Plegaria, obra vocal de
José Baldomir con texto de Ramón
Cabanillas. Dedicado a Matías García
Benayas, maestro da catedral de Tui,
en 2013 presentó su primer disco
(Defensor alme Hispaniae) y en el
marco de los actos conmemorativos
del bicentenario del nacimiento del
insigne benedictino fray Rosendo
Salvado estrenó en 2014 su Misa en
do menor en la catedral de Tui (marzo 2014).
Nacido en Vigo, estudió piano y
lenguaje musical en los conservatorios de Santiago y Vigo. Es maestro
especialista en Educación Musical
y licenciado en Pedagogía por la
Universidad de Santiago. Asistió a
clases de perfeccionamiento en diferentes terrenos del análisis e interpretación musical con maestros de
la tala de Miro Moreira, Dominique
Velard, Daniel Vega, Owen Reese,
Peter Philips, Artur Carneiro,
Constantin Alex, Bernd Valentin, Tu
Shi Chiao, J. Carlos Rodilla, J. López
Calo, Carmen Cruz Simó, Mercedes
Padilla, etc. Fue becario de los
cursos internacionales Música en
Compostela y alumno activo en las
clases magistrales de dirección coral del maestro Pier Paolo Scattolin
en la Escola de Altos Estudios
Musicais. Es miembro del Orfeón
Terra a Nosa y de la Capilla de la
Catedral de Santiago, agrupaciones
con las que participó como solista
en múltiples conciertos y registros
discográficos.
ANONYMOUS 4
15
XULLO, MARTES
JULIO, MARTES
IGREXA DE
SAN PAIO DE ANTEALTARES
21.00
Antoloxía_
unha vida de cantos medievais e polifonía
Ruth Cunningham
Marsha Genensky
Susan Hellauer
Jacqueline Horner-Kwiatek
VIA STELLAE 2014
103
A misa da nosa Señora
Visións e milagres
Irmandade
Ardor
Prosa: Gaude Virgo Salutata
Ballad-Carol:
Lullay my child - This ender nithgt
Hymn: An teicheahd go hÉigipt
Song: Mainte chançon ai fait
(Alédate, Virxe saudada)
(Fuxida a Exipto)
(Moitas cancións compuxen)
de An English Ladymass
(Durme, pequeno - A outra noite)
de Wolcum Yule
de La bele Marie
Antiphon: O quam mirabilis est
de The Cherry Tree
The Lord’s Prayer
(Oh, que marabillosa é)
Motet: Amours mi font souffrir /
En mai / Flos Filius
(Ave María, salvación dos homes)
(A pregaria do Señor)
de The Lily & The Lamb
(John Tavener), de Darkness into Light
(Hildegard of Bingen)
de The Origin of Fire
(O amor faime sufrir / En maio /
Unha flor, o Fillo), de Love’s Illusion
Carol: Ecce quod natura
Lection: Apocalypse 21:1-5
Antiphon: O rubor sanguinis
Ballata: Echo la primavera
(Velaquí a natureza)
(Apocalipse)
(Oh, rubor do sangue)
(Velaquí a primavera)
de On Yoolis Night
de 1000: A Mass for the End of Time
(Hildegard of Bingen)
de 11.000 Virgins
(Francesco Landini), de The Second Circle
Conductus:
Ave Maria salus hominum
Conductus: Nicholai presulis
(Do bispo Nicolás)
Lendas
de Legends of St. Nicholas
Antiphon: Que es ista
Song: Novus Annus Adiit
(Quen é esa)
de A Lammas Ladymass
The wood and the vine
(A madeira e a vide)
David Lang (2011)
(O novo ano achégase)
de Christmas Music
from Medieval Hungary
Trope:
Gratulantes celebremus festum
(Alegres celebremos a festa)
de Miracles of Sant’Iago
Motet:
Claustrum / Virgo viget / Flos Filius
(Claustro / A Virxe engrandécese /
Unha flor, o Fillo)
de Secret Voices
The Scientist (O científico)
(Richard Einhorn)
de The WNYC Commissions
Despedidas
Folk song: You fair and pretty ladies
(Fermosas damas louras), de Gloryland
Gospel song:
Shall we gather at the river
(Congreguémonos no río)
de American Angels
Folk hymn: Parting Friends
(O adeus dos amigos), de Gloryland
104
VIA STELLAE 2014
ANTOLOXÍA DE ANONYMOUS 4...
MÁIS DE 25 ANOS CANTANDO XUNTAS
Cando catro mulleres novas se reuniron para interpretar uns cantos
medievais e polifonía na primavera de 1986, tratouse do mesmo
que moitos pequenos grupos de
músicos fan cada día en busca
dunha aventura artística e dunha
autonomía que as súas actividades
musicais habituais non lles poden
proporcionar. Igual agora como
antes, as propias persoas e a unidade da súa música intentan facer
clic... prodúcese esa química... e
naceu un longo período de relación
musical. En colaboración con cada
unha delas e con Harmonia Mundi
USA e a produtora Robina Young,
tivemos o privilexio de poder gravar
case todos os nosos programas de
concerto. En Anthology, creamos
un concerto especial para celebrar
os nosos máis de 25 anos xuntas.
Contén un obra de cada un dos nosos discos con HMU, así como unha
peza escrita para nós por Richard
Eihnom, o compositor de Voices of
Light, máis unha nova composición
do célebre neoiorquino David Lang.
É o noso regalo para vostedes,
para aqueles que nos escoitan, que
axudaron a facer todo isto posible.
Anonymous 4
ANTOLOGÍA DE ANONYMOUS 4…
MÁS DE 25 AÑOS CANTANDO JUNTAS
Cuando cuatro jóvenes mujeres
se reunieron para interpretar unos
cantos medievales y polifonía en
la primavera de 1986, se trató de lo
mismo que muchísimos pequeños
grupos de músicos hacen cada día en
búsqueda de una aventura artística y
una autonomía que sus actividades
musicales habituales no les pueden
proporcionar. Igual ahora como antes,
las propias personas y la unidad de
su música intentan hacer click… se
produce esa química… y ha nacido
un largo período de relación musical.
En colaboración con cada una de
ellas y con Harmonia Mundi USA y
la productora Robina Young, hemos
tenido el privilegio de poder grabar
casi todos nuestros programas de
concierto. En Anthology, hemos creado un concierto especial para celebrar nuestros más de 25 años juntas.
Contiene un obra de cada uno de
nuestros discos con HMU, así como
una pieza escrita para nosotras por
Richard Eihnom, el compositor de
Voices of Light, más una nueva composición del célebre neoyorquino
David Lang. Es nuestro regalo para
ustedes, para aquellos que nos escuchan, que han ayudado a hacer todo
esto posible. Anonymous 4
VIA STELLAE 2014
105
ANONYMOUS 4
Con case dous millóns de copias vendidas mundialmente en
Harmonia Mundi USA, Anonymous
4 presentouse en moitos dos máis
prestixiados festivais e escenarios. Os seus programas musicais
incluíron pezas do ano 1000;
música e poesía da mística abadesa do século XII, Hildegarda de
Bingen; do século XIII e XIV cantos
e polifonía de Inglaterra, Francia,
España; vilancicos medievais das
Illas Británicas; cancións e obras
escritas recentemente para o
grupo. Estas gravacións recibiron prestixiosos premios como
Diapason d’Or de Francia, Classic
CD’s Disc of the Year, Classic
FM’s Early Music Recording of the
Year, varios premios Gramophone
Editor’s Choice, premio Antonio
Vivalidi en Italia, o premio Le
Monde da Musique’s Choc, tivo xa
dúas veces o máis alto número de
votos como un dos Billboard’s Top
Classical Artists. Recentemente
106
VIA STELLAE 2014
ANONYMOUS 4
volveron ás listas do Billboard
co lanzamento da súa produción
Secret Voices (2011), música do
século XIII, o códice español Las
Huelgas.
Con casi dos millones de copias vendidas mundialmente en
Harmonia Mundi USA, Anonymous
4 se ha presentado en muchos de
los más prestigiados festivales y escenarios. Sus programas musicales
han incluido piezas del año 1000;
música y poesía de la mística abadesa del siglo XII, Hildegarda de
Bingen; del siglo XIII y XIV cantos
y polifonía de Inglaterra, Francia,
España; villancicos medievales de
las Islas Británicas; canciones y
obras escritas recientemente para
el grupo. Estas grabaciones han recibido prestigiosos premios como
Diapason d’Or de Francia, Classic
CD’s Disc of the Year, Classic
FM’s Early Music Recording of the
Year, varios premios Gramophone
Editor’s Choice, premio Antonio
Vivalidi en Italia, el premio Le
Monde de la Musique’s Choc, ha
tenido ya dos veces el más alto
número de votos como uno de los
Billboard’s Top Classical Artists.
Recientemente han vuelto a las listas del Billboard con el lanzamiento
de su producción Secret Voices
(2011), música del siglo XIII, el códice español Las Huelgas.
1
4
6
8
10
/ TEATRO PRINCIPAL / 2 / SALÓN TEATRO / 3 / CGAC Centro Galego de Arte Contemporánea
/ IGREXA DE SAN PAIO DE ANTEALTARES / 5 / HOSTAL DOS REIS CATÓLICOS
/ CAPELA DA ORDE TERCEIRA / 7 / CONVENTO DE SANTA CLARA
/ IGREXA DE SAN FIZ DE SOLOVIO / 9 / IGREXA DA UNIVERSIDADE
/ PRAZA DA QUINTANA / 11 / MOSTEIRO DE SAN MARTIÑO PINARIO (claustro)
VENDA DE ENTRADAS
entradas.novagaliciabanco.es / 902 434 443
Teatro Principal (rúa Nova, 21) 18.00-21.00 h
(pechado domingos, agás o 29 de xuño e o 13 de xullo)
- venda entradas e abonos a partir do 6 de xuño
- retirada de entradas para os concertos gratuítos a partir do 12 de xuño
6
IMPORTANTE: as entradas para os concertos gratuítos son válidas ata 10
minutos antes do inicio de cada concerto. A organización resérvase o
dereito a empregar as localidades non ocupadas 10 minutos antes do
inicio dos concertos con entrada gratuíta.
5
abono (5 concertos) 30 euros
11
7
Al Ayre Español (T. Principal, 24 xuño)
Vespres d’Arnadí (T. Principal, 30 xuño)
Fabio Biondi / Kenneth Weiss (Salón Teatro, 1 xullo)
Real Filharmonía de Galicia (T. Principal, 4 xullo)
Il Fondamento (T. Principal, 7 xullo)
prezo das localidades
10
Teatro Principal (24 xuño, 30 xuño, 4 xullo, 7 xullo) 8 euros
Salón Teatro (1 xullo) 8 euros
Hostal Reis Católicos (Galicia Brass, 22 xuño) 6 euros
4
3
concertos gratuítos
Santa Clara, San Fiz de Solovio, CGAC, Igrexa da Universidade, Capela
da Orde Terceira, Teatro Principal (29 xuño),
Hostal dos Reis Católicos (agás 22 xuño), San Martiño Pinario
2
1
9
8
entrada gratuíta previa recollida de invitación no Teatro Principal
a partir do 12 de xuño (as localidades aínda dispoñibles poderán
recollerse no lugar do concerto 1 hora antes do seu comezo)
Praza da Quintana (acceso libre)
108
VIA STELLAE 2014
Descargar