¿Quieres probarlo?

Barcelona
50 maravillas del Modernismo
*Àˆ“iÀ>Êi`ˆVˆ˜\ʓ>ÀâœÊ`iÊÓä£x
^Ê`iʏœÃÊÌiÝ̜Ã\Ê/>ÌiÊ
>LÀj
^Ê`iʏ>ÃÊvœÌœ}À>v‰>Ã\ʈµÕiÊ>`ˆ>
^Ê`iÊiÃÌ>Êi`ˆVˆ˜\
™ÊÀÕ«œÊ`ˆÌœÀˆ>
iV̈œÊ`ˆVˆœ˜iÃ
ÉÊ՘Ì>˜iÀ]ÊÓää]Ê?̈VœÊn§Ê‡ÊänäÎÈÊ>ÀViœ˜>
/i°Ê™ÇÇÊÈäÊÓxʙ£ÊqʙÎÊÎÈÎÊänÊÓÎ
iV̈œJiV̈œ°iÃ
ÜÜÜ°iV̈œ°iÃ
ˆÃišœÊÞÊVœ“«œÃˆVˆ˜\ʓ>Ì}i‡™]Ê-
“«Àiȝ˜\ʘw}À>v
- \ʙÇn‡n{‡£Èä£Ó‡{n‡ä
Ê/Ê£n™‡Óä£x
Índice
£°ÊÊÀVÊ
`iÊ/Àˆœ“vÊ°°°°°°°°°°°°°°°°£n
ȰʏÊ*>>ÕÊØiÊ°°°°°Ón
££°Ê>ÊV>Ã>Ê
ˆ}ÕiÀ>ð°°°°°°°°°°°°°°°°°°În
£Ó°Ê>Ê,iˆ>ÊV>`m“ˆ>Ê
Ó°Ê>ʈ`ÀœimVÌÀˆV>Ê
`iÊ
>Ì>Õ˜Þ>Ê°°°°°°°°°°Óä
ǰʜ˜`œ˜Ê>ÀÊ°°°°°°°°°Îä
`iÊ
ˆm˜VˆiÃʈÊÀÌÃ
`iÊ>ÀViœ˜>Ê°°°°°°°°°°°°{ä
ΰʏÊ
>ÃÌiÊ`iÃ
/ÀiÃÊÀ>}œ˜ÃÊ°°°°°°°°°°ÓÓ
n°Ê>Ê>˜Ìˆ}Õ>
œ˜`>Êë>š>Ê°°°°°°°°°° ÎÓ
£Î°Ê>Ê
>Ì>>˜>
`iÊ>ÃÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°{Ó
{°Ê>ÊV>Ã>‡“ÕÃiœ
`iÊ*>ÀŽÊØiÊ°°°°°°°°°Ó{
™°ÊÊ
>vmÊ`iÊ
½'«iÀ>ÊÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°Î{
£{°Ê>ÊV>Ã>Ê>À̉\Ê
>ÊViÀÛiViÀ‰>Ê
ÃÊ{Ê>ÌÃÊ°°°°°°°°°°°°°°°°{{
x°Ê>ÃÊv>Àœ>ÃÊ`iʏ>Ê
«>â>Ê,iˆ>Ê°°°°°°°°°°°°° ÓÈ
£ä°Ê>Êv>À“>Vˆ>Ê
i˜œÛjÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°ÎÈ
£x°ÊÊ*>>ÕÊ`iʏ>Ê
ÖÈV>Ê
>Ì>>˜>Ê°°°°°{È
5
£È°Ê>ÊV>Ã>Ê
>ÛiÌÊÊ°°°°° {n
ÓÓ°Ê>Êi`ˆÌœÀˆ>Ê
œ˜Ì>˜iÀʈÊ-ˆ“˜Ê°°°°°Èä
Ón°ÊÊ*>>ÕÊ
œ˜Ì>˜iÀÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°° ÇÓ
£Ç°Ê>ÃÊV>Ã>ÃÊ
,œV>“œÀ>Ê°°°°°°°°°°°°°°°°°° xä
ÓΰʏÊ"LÃiÀÛ>̜ÀˆÊ
>LÀ>Ê°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°ÈÓ
ә°Ê>Ê*i`ÀiÀ>Ê°°°°°°°°°°°° Ç{
Ó{°ÊœÃÊL>˜VœÃ‡v>Àœ>Ê
`iÊ«>ÃiœÊ`iÊ
ÀDVˆ>Ê°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°È{
Îä°Ê>ÊV>Ã>Ê
>Ã>Ç
>ÀLÊ°°°°°°°°°°°°°° ÇÈ
£™°Ê>ÊV>Ã>ʏiÊ
ˆÊœÀiÀ>Ê°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° x{
Óx°ÊÊ
œ˜ÃiÀÛ>̜ÀˆÊ
՘ˆVˆ«>Ê`i
ÖÈV>Ê°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°ÈÈ
Σ°Ê>ÊV>Ã>Ê-iÀÀ>Ê°°°°°°°° Çn
Óä°Ê>ÊV>Ã>Ê
“>̏iÀÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° xÈ
ÓÈ°Ê>ÊV>Ã>Ê
>“>`Àˆ`Ê°°°°°°°°°°°°°°°°°°° Èn
ÎÓ°Ê>ÊV>Ã>Ê
->ÞÀ>V…Ê°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° nä
Ó£°Ê>ÊV>Ã>Ê>̏ÊÊ°°°°°°xn
ÓÇ°Ê>ÊV>Ã>Ê
/…œ“DÃÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° Çä
ÎΰÊ>ÊV>Ã>Ê*iÀiÊ
œ“«>˜ÞÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°° nÓ
£n°Ê>Ê̜ÀÀiÊ
iiÃ}Õ>À`Ê°°°°°°°°°°°°°°°° xÓ
6
Î{°Ê>ÊV>Ã>Ê*jÀiâÊ
->“>˜ˆœÊœÊ
‰ÀVՏœÊ
VÕiÃÌÀiÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° n{
{ä°ÊÊ*>>ÕÊ
>V>Þ>Ê°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° ™È
{ȰʜÃÊ«>Liœ˜iÃÊ
ØiÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° £än
Îx°ÊÊVœi}ˆœÊ`iʏ>ÃÊ
/iÀiÈ>˜>ÃÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°° nÈ
{£°Ê>ÊV>Ã>Ê
*>˜iÃÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°™n
{Ç°Ê>Ê*œÀÌ>Ê
ˆÀ>iÃÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°° ££ä
{n°Ê>ÃÊv>Àœ>ÇL>˜VœÊ
`iÊ«>ÃiœÊÕ‰Ã
ÎÈ°Ê>ÊV>Ã>ÊÕÃÌiÀÊ°°°°°°° nn
{Ó°Ê>Êv>V…>`>Ê`iÊ
>Vˆ“ˆi˜ÌœÊ`iʏ>Ê
->}À>`>Ê>“‰ˆ>Ê°°°°°°°°£ää
ÎǰʏÊ*>>ÕÊ`iÊ
>ÀÊ`iÊ+Õ>`À>ÃÊ°°°°°°°° ™ä
{ΰʏʅœÃ«ˆÌ>Ê`i
->˜ÌÊ*>ÕÊ°°°°°°°°°°°°°°°°°°°£äÓ
{™°Ê>Êv>LÀˆV>Ê
>Ã>À>“œ˜>Ê°°°°°°°°°°°°° ££{
În°Ê>ÊV>Ã>Ê
œ“>>ÌÊ°°™Ó
{{°ÊÊ*>ÀŽÊØiÊ°°°°°° £ä{
xä°Ê>ÊV>Ã>Ê
œviÀˆV…ÃÊ°°°°°°°°°°°°°°°° ££È
Ι°Ê>ÊV>Ã>Ê/iÀÀ>`iÃÊ
œÊ`iʏ>ÃÊ*՘ÝiÃÊÊ°°°°°°°°°™{
{x°Ê>ÊV>Ã>Ê6ˆVi˜ÃÊ°°° £äÈ
œ“«>˜ÞÃÊ°°°°°°°°°°°°°°° ££Ó
7
El ‘State of the Art’ del Modernismo
en Barcelona: nuevas miradas
Ê>šœÊ`iÊ>«>ÀˆVˆ˜Ê`iÊiÃÌiʏˆLÀœ]ÊiÊÓä£x]ʘœÃÊi˜Vœ˜ÌÀ>“œÃÊ>Ê
՘ÊÈ}œÊ`iÊ`ˆÃÌ>˜Vˆ>Ê`iʏœÃÊ}À>˜`iÃʓœ“i˜ÌœÃÊ`iÊiVœÃˆ˜Ê`iÊœ‡
`iÀ˜ˆÃ“œÊÞÊ`iÊ>Õ`‰°Êi“œÃÊ«>Ã>`œÊ`iʏ>ÊÃ>Û>Vˆ˜Êin extremisÊ`iÊ
œÃÊi`ˆwVˆœÃÊ>ÊÃÕÊiÃÌÕ`ˆœ]Ê`ˆÛՏ}>Vˆ˜]Ê>«iÀÌÕÀ>Ê>Ê«ÖLˆVœÊÞÊ>Ê՘>Ê
VՈ`>`>ÊiÝ«œÌ>Vˆ˜ÊÌÕÀ‰Ã̈V>]ʵÕiʅ>ʏiÛ>`œÊ>ʏœÃÊL>ÀViœ˜iÃiÃÊÞÊ
>ʏœÃÊۈÈÌ>˜ÌiÃÊ>ÊVœ˜ÛˆÛˆÀÊVœ˜ÊiœÃ]Ê>Ê>“>ÀiÃÊÞÊ>ÊVœ˜Ãˆ`iÀ>ÀiÃÊ՘>Ê
Ãiš>Ê`iʈ`i˜Ìˆ`>`ÆÊ«>ÀÌiÊ`iÊÃÕÊ«>ÌÀˆ“œ˜ˆœÊ«iÀܘ>ÊÞÊVœiV̈ۜ°
˜Ê£ääÊ>šœÃ]ÊiÊVœ˜ÌiÝ̜ÊÜVˆ>ÊÞÊiVœ˜“ˆVœÊi˜ÊiÊµÕiʘ>Vˆi‡
Àœ˜ÊiÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊÞʏ>ʜLÀ>Ê`iÊ>Õ`‰ÊÞ>ʘœÊi݈ÃÌi°Ê>ÊLÕÀ}ÕiÉ>Ê
V>Ì>>˜ˆÃÌ>Ê«Àœ«ˆiÌ>Àˆ>ÊÞÊ«Àœ“œÌœÀ>ʏœÃʅ>ʈ`œÊÛi˜`ˆi˜`œÊ>ʈ˜Ã̈‡
ÌÕVˆœ˜iÃ]ÊL>˜VœÃÊÞÊi“«ÀiÃ>ÃÊ}iÃ̜À>ðʏÊÕÜÊiˆÌˆÃÌ>ÊÞÊiÝVÕÈۜÊ
`iʏ>ÃÊۈۈi˜`>ÃÊÞÊiÊÕÜÊv՘Vˆœ˜>Ê`iʏœÃʅœÃ«ˆÌ>iÃÊÞÊ`iʏ>ÃÊiÃVÕi‡
>ÃÊ«iÀÌi˜iVi˜Ê>Ê«>Ã>`œ°
˜ÊÓä£xÊ`ˆÃvÀÕÌ>“œÃÊÌ>˜ÌœÊ`iÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊVœ“œÊ`iʏ>ʜLÀ>Ê
`iÊ>Õ`‰Êi˜ÊÃÕÊ̜Ì>ˆ`>`]Êȓ«i“i˜ÌiÊÞi˜`œÊ«œÀʏ>ÊV>iÊVÕ>˜`œÊ
ÃiÊÌÀ>Ì>Ê`iʓœ˜Õ“i˜ÌœÃʜʓœLˆˆ>ÀˆœÊÕÀL>˜œÆÊVœ“œÊۈÈÌ>˜ÌiÃÊi˜Ê
VÕ>˜ÌœÊ>ʏœÃÊi`ˆwVˆœÃʵÕiÊÃiʅ>˜Ê>LˆiÀ̜Ê>ÊÌÕÀˆÃ“œÊVՏÌÕÀ>ÆÊVœ“œÊ
Vˆi˜ÌiÃÊ`iÊ̈i˜`>Ã]ÊÀiÃÌ>ÕÀ>˜ÌiÃ]ÊL>ÀiÃÊÕʅœÌiiÃÆÊuiʈ˜VÕÜʫœ`i‡
“œÃÊ>µÕˆ>ÀʏœÃÊië>VˆœÃÊ`iÊÃÕišœÊ`iʏœÃÊ}À>˜`iÃÊ>ÀµÕˆÌiV̜ÃÊ«>À>Ê
˜ÕiÃÌÀ>ÃÊViiLÀ>Vˆœ˜iÃÊ«ÀˆÛ>`>Ãt
Ê >šœÊ Óä£{Ê vÕiÊ iÊ `iÊ >Ê >«iÀÌÕÀ>Ê >Ê «ÖLˆVœÊ `iÊ …œÃ«ˆÌ>Ê `iÊ
->˜ÌÊ*>ÕÊÞÊ`iʏ>ÊV>Ã>ʏiÊˆÊœÀiÀ>Ê`iʜ“m˜iV…ʈʜ˜Ì>˜iÀ]ÊÞÊ
`iÊiiÃ}Õ>À`Ê`iÊ>Õ`‰°Ê˜ÊÓ䣣ʏœÊ…>L‰>ʅiV…œÊiÊ*>>ÕÊØi°Ê
˜Ê i˜iÀœÊ `iÊ Óä£xÊ œÃÊ «>Liœ˜iÃÊ ØiÊ Vœ“i˜â>Àœ˜Ê >Ê >LÀˆÀÊ >Ê
10
A la izquierda: Ladón, guardián del jardín hesperídico, en los pabellones Güell. Arriba: El poeta Pere Gimferrer bautizó la azotea de La Pedrera como “el jardín de los guerreros”.
«ÖLˆVœÊV>`>Ê`‰>]ÊÞÊ>Ê«>À̈ÀÊ`iʓ>ÀâœÊœÊ…>Viʏ>ÊV>Ã>ʓ>̏iÀÊ`iÊ
œÃi«Ê*Ո}ʈÊ
>`>v>V…°Ê>ÊÈ}Ոi˜ÌiÊ>«iÀÌÕÀ>ʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊÃiÊiëi‡
À>ʵÕiÊÃi>ʏ>Ê`iʏ>ÊV>Ã>Ê6ˆVi˜ÃÊi˜ÊÓä£È]Ê՘>ÊÛiâʏ>Ê>˜V>ʜÀ>]Ê
«Àœ«ˆiÌ>Àˆ>Ê`iÊi`ˆwVˆœ]Ê>V>LiÊ՘œÃʈ“«œÀÌ>˜ÌiÃÊÌÀ>L>œÃÊ`iÊÀiÇ
Ì>ÕÀ>Vˆ˜Ê `iÃ̈˜>`œÃÊ >Ê `ˆÃ̈˜}ՈÀÊ iÊ i`ˆwVˆœÊ œÀˆ}ˆ˜>Ê `iÊ ˜Ìœ˜ˆÊ
>Õ`‰Ê`iÊÀiÃ̜Ê`iÊ>“«ˆ>Vˆœ˜iÃʵÕiÊiÊi`ˆwVˆœÊ…>ÊiÝ«iÀˆ“i˜Ì>`œÊ
«œÃÌiÀˆœÀ“i˜ÌiÊi˜ÊÛ>Àˆ>ÃÊiÌ>«>ð
Êœ`iÀ˜ˆÃ“œÊiÃÊ>VÌÕ>ˆ`>`ÊVÕ>˜`œÊ՘ʘÕiۜÊi`ˆwVˆœÊÃiÊ>LÀiÊ
>Ê«ÖLˆVœ]ÊÞÊÌ>“Lˆj˜ÊVÕ>˜`œÊ̜V>Ê«ÀiÃiÀÛ>ÀÊÃÕÃÊ«>ÀÌiÃʓ?ÃÊvÀ?}ˆiÃÊ
i˜Ê՘>ÊVœ˜ÃÌ>˜ÌiÊ>`>«Ì>Vˆ˜Ê>ÊÌÕÀˆÃ“œÊ`iʓ>Ã>ðÊÃÌiÊvÕiÊiÊV>ÜÊ
`iʏ>Ê✘>ʓ?ÃÊ`iˆV>`>Ê`iÊ*>ÀŽÊØi°ÊiëÕjÃÊ`iʅ>LiÀÊÃÕvÀˆ`œÊ
>}՘œÃÊ>V̜ÃÊÛ>˜`?ˆVœÃÊÞʏœÃÊiviV̜ÃÊ`iÃÌÀÕV̈ۜÃÊ`iʘÕiÛiʓˆœ‡
˜iÃÊ`iÊۈÈÌ>˜ÌiÃÊ>Ê>šœ]ÊiÊÓxÊ`iʜVÌÕLÀiÊ`iÊÓä£ÎÊiÊÞ՘Ì>“ˆi˜ÌœÊ
`iVˆ`ˆÊÀiÃÌÀˆ˜}ˆÀÊiÊ>VViÜÊ>ʏ>Ê«>ÀÌiʓœ˜Õ“i˜Ì>Êi˜Ê`iÌiÀ“ˆ˜>‡
Los techos del vestíbulo de La Pedrera fusionan la escultura y la pintura orgánicas para crear movimiento.
`>ÃÊV>˜Ìˆ`>`iÃÊ`iÊۈÈÌ>˜ÌiÃÊ>Ê`‰>°Ê9ʅ>˜Ê>«>ÀiVˆ`œÊ˜ÕiÛ>ÃʓˆÀ>`>ÃÊ
ÜLÀiÊiÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊÞÊÜLÀiÊ>Õ`‰ÊVœ“œÊvÕi˜ÌiÊ`iʈ˜Ã«ˆÀ>Vˆ˜]Ê
µÕiʅ>˜Êˆ`œÊÃÕÀ}ˆi˜`œÊ«Àˆ˜Vˆ«>“i˜ÌiÊ`iÃ`iÊiÊÌÕÀˆÃ“œÊVՏÌÕÀ>Ê>Ê
ÌÀ>ÛjÃÊ`iʏ>Ãʈ˜Ã̈ÌÕVˆœ˜iÃʵÕiʏœÊ}iÃ̈œ˜>˜]Ê«iÀœÊÌ>“Lˆj˜Ê`iÃ`iÊiÊ
merchandisingÊ`iÊV>ˆ`>`]Ê`iÃ`iÊiÊ“Õ˜`œÊ>V>`j“ˆVœ]Ê`iʏ>Ê>ÀµÕˆ‡
ÌiVÌÕÀ>ÊVœ˜Ìi“«œÀ?˜i>]Ê`iʏ>ʈ“>}i˜]Ê`iÊ“?ÀŽï˜}o
À>Vˆ>ÃÊ>ÊÌÕÀˆÃ“œÊVՏÌÕÀ>]ÊiÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊ…>Ê«>Ã>`œÊ`iÊÃiÀÊ
`iÀÀˆL>`œÊ>ÊÃiÀÊÀiÃÌ>ÕÀ>`œÊÞÊ>LˆiÀ̜Ê>Ê«ÖLˆVœÊ«>À>ÊÃÕÊiÝ«œÌ>‡
Vˆ˜Ê Vœ“iÀVˆ>°Ê 1˜Ê ii“«œÊ iۈ`i˜ÌiÊ iÃÊ µÕiÊ >Ê “ˆÃ“>Ê i“«ÀiÃ>Ê
12
ˆ˜“œLˆˆ>Àˆ>ʵÕiÊ`iÀÀœVÊ>ʓ>}˜‰wV>ÊV>Ã>Ê/Àˆ˜ÝiÌÊ`iÊ*Ո}ʈÊ
>‡
`>v>V…Êi˜Ê£™ÈÈÊ«>À>ÊVœ˜ÃÌÀՈÀÊ՘Ê>˜œ`ˆ˜œÊLœµÕiÊ`iÊ«ˆÃœÃÊiÃʏ>Ê
µÕiʅ>Ê>`µÕˆÀˆ`œÊ>ÊV>Ã>ʏiÊˆÊœÀiÀ>Ê`iʜ“m˜iV…ʈʜ˜Ì>˜iÀ]Ê
>ʅ>ÊÀiÃÌ>ÕÀ>`œÊÞʏ>ʅ>Ê>LˆiÀ̜Ê>ÊÌÕÀˆÃ“œ°
ÊÞ՘Ì>“ˆi˜ÌœÊ`iÊ>ÀViœ˜>Ê}iÃ̈œ˜>ÊiÊÌÕÀˆÃ“œÊVՏÌÕÀ>Ê`iÊ
œ`iÀ˜ˆÃ“œÊ>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iÊ˜Ã̈ÌÕ̜Ê՘ˆVˆ«>Ê`iÊ*>ˆÃ>iÊ1ÀL>˜œÊ
ÞÊ >Ê >ˆ`>`Ê `iÊ 6ˆ`>Ê ­*1®]Ê µÕiÊ VÀiÊ >Ê ,ÕÌ>Ê œ`iÀ˜ˆÃÌ>Ê `iÊ
>ÀViœ˜>]ÊVœ˜ÊÃÕÊ}Չ>]Êi˜Ê£™™Ç]ÊÞʏ>Ê,ÕÌ>ÊÕÀœ«i>Ê`iÊœ`iÀ˜ˆÃ‡
“œ]Êi˜ÊÓäääÆÊÞʵÕiÊÞ>ʅ>ʜÀ}>˜ˆâ>`œÊ`ˆiâÊi`ˆVˆœ˜iÃÊ`iʏ>ÊiÀˆ>Ê
œ`iÀ˜ˆÃÌ>Ê`iÊ>ÀViœ˜>ÆʵÕiʅ>Ê«Àœ`ÕVˆ`œÊ՘Ê}À>˜Ê˜Ö“iÀœÊ`iÊ
«ÕLˆV>Vˆœ˜iÃ]Êi˜ÌÀiʏ>ÃÊVÕ>iÃʘՓiÀœÃ>ÃÊ}Չ>ÃÊÌÕÀ‰Ã̈V>ÃÊ`iÊV>ˆ‡
`>`ÆÊÞʵÕiÊ̈i˜iÊ՘ʫÀœ`ÕV̜ÊiÃÌÀi>]ʏ>ʈ“«>VÌ>˜ÌiÊÀiۈÃÌ>ÊCoup de
Fouet]ÊVœ˜ÊÓ{ʘ֓iÀœÃʈ“«ÀiÜÃ]Ê՘>Ê̈À>`>ʓi`ˆ>Ê`iÊÓ°xääÊii“‡
«>ÀiÃ]ÊVœ>LœÀ>`œÀiÃʈ˜ÌiÀ˜>Vˆœ˜>iÃÊÞÊ`œÃÊVœ˜}ÀiÜÃʈ˜ÌiÀ˜>Vˆœ‡
˜>iÃÊi˜ÊÓä£ÎÊÞÊÓä£x°Ê˜ÊVÕ>˜ÌœÊ>ʓÕÃiœÃÊiëiVˆ>ˆâ>`œÃ]Ê}À>Vˆ>ÃÊ
>ʏ>ʈ˜ˆVˆ>̈Û>Ê«ÀˆÛ>`>Ê`iÊ>˜ÌˆVÕ>ÀˆœÊÞÊVœiVVˆœ˜ˆÃÌ>ÊiÀ˜>˜`œÊ*ˆ‡
˜Ã]Ê>ÀViœ˜>ÊVÕi˜Ì>Ê`iÃ`iÊÓä£ä]ÊVœ˜ÊiÊ
/Ê­ÕÃiœÊ`iÊ
œ`iÀ˜ˆÃ“œÊ
>Ì>?˜®°Ê
œ“œÊ“œ˜œ}À?wVœÃÊ`iÊ>Õ`‰]ÊVœ˜Ì>“œÃÊ
Vœ˜ÊiÊ“ÕÃiœÊ`iÊÌi“«œÊ`iʏ>Ê->}À>`>Ê>“‰ˆ>ÊÞʏ>ÊV>Ã>‡“ÕÃiœÊ
>Õ`‰Ê`iÊ*>ÀŽÊØi]ÊViÀV>Ê`iÊVÕ>ÊÃiÊi˜VÕi˜ÌÀ>ÊiÊ>Õ`‰ÊÝ«i‡
Àˆi˜Vˆ>]Ê՘ÊiëiVÌ?VՏœÊi˜ÊÎÊVœ˜Ê՘>ʈ˜ÌiÀiÃ>˜ÌiʓÕÃi>ˆâ>Vˆ˜°Ê
`i“?Ã]ÊVœ˜Ê՘>ʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊÀi«ÀiÃi˜Ì>Vˆ˜]Ê>՘µÕiʘœÊiÝVÕÈÛ>Ê
`iÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊÞÊ`iÊ>Õ`‰]Êi˜ÊiÊ>šœÊÓä£{ÊiÊ Ê­ÕÃiÕÊ
>Vˆœ˜>Ê `½ÀÌÊ `iÊ >Ì>Õ˜Þ>®]Ê ˆ˜>Õ}ÕÀÊ ՘>Ê iÝ«œÃˆVˆ˜Ê «iÀ“>‡
˜i˜ÌiÊ`iÊ>ÀÌiʓœ`iÀ˜œ°Ê/>“«œVœÊiÃÊiÝVÕÈÛ>]Ê>՘µÕiÊiÃÊ`iÃÌ>‡
V>Li]ʏ>ʓÕiÃÌÀ>Ê`iʜ`iÀ˜ˆÃ“œÊ`iÊÊ­ÕÃiÕÊÕÀœ«iÕÊ`iÊ
½ÀÌʜ`iÀ˜®]ʵÕiÊi˜ÊÓä£xʅ>Ê`i`ˆV>`œÊ՘>ʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊiÝ«œÃˆ‡
Vˆ˜Ê>ÊiÃVՏ̜ÀʜÃi«Êˆ“œ˜>ÊVœ˜Ê“œÌˆÛœÊ`iÊÃÕÃÊ£xäÊ>šœÃ°
ÃÌ>Ê ˜ÕiÛ>Ê ÛiÀ̈i˜ÌiÊ `iÊ œ`iÀ˜ˆÃ“œÊ …>Ê Ài«ÀiÃi˜Ì>`œÊ Õ˜Ê Ài‡
˜>ViÀÊ`iʏ>ʈ˜`ÕÃÌÀˆ>Ê>ÀÌiÃ>˜>]ÊÞ>ÊÃi>Ê`iÊViÀ?“ˆV>Ê`iÊtrencadís]Ê`iÊ
“>`iÀ>]Ê`iÊۈ`ÀˆœÊÜ«>`œ]Ê`iÊiÃÌ>“«>Vˆ˜Êi˜ÊÃi`>]ʍœÞiÀ‰>]ÊiÌV°Ê
µÕiÊ ÃiÊ Vœ˜Vi˜ÌÀ>Ê i˜Ê iÃ̜ÃÊ iÃÌ>LiVˆ“ˆi˜ÌœÃÊ iëiVˆ>ˆâ>`œÃÊ «iÀœÊ
Ì>“Lˆj˜ÊÃiÊiÝ«>˜`iÊ>Ê̜`œÃʏœÃÊVœ“iÀVˆœÃÊ`iÊ>ÀViœ˜>ÊÞÊÀivÕiÀâ>Ê
>ʈ“>}i˜Ê`iʓ>ÀV>Ê`iʏ>ÊVˆÕ`>`ʓœ`iÀ˜ˆÃÌ>ÊÞÊ}>Õ`ˆ˜ˆ>˜>°
>ʈ˜ÛiÃ̈}>Vˆ˜ÊVi˜ÌÀ>`>Êi˜ÊiÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊÞÊ>Õ`‰ÊÃiÊÈ}ÕiÊ
Vœ˜Vi˜ÌÀ>˜`œÊi˜Ê“i`ˆœÃÊ>V>`j“ˆVœÃÊVœ“œÊiÊÀ>V“œ˜Ê­ÀÕ«œÊ
`iʘÛiÃ̈}>Vˆ˜Êi˜ÊˆÃ̜Àˆ>Ê`iÊÀÌiÊÞÊ`iÊˆÃišœÊ
œ˜Ìi“«œÀ?‡
˜iœÃ®]Ê`iʏ>Ê1˜ˆÛiÀÈ`>`Ê`iÊ>ÀViœ˜>]ʜʏ>Ê
?Ìi`À>Ê>Õ`‰Ê`iʏ>Ê
1*
Ê­1˜ˆÛiÀÈ`>`Ê*œˆÌjV˜ˆV>Ê`iÊ
>Ì>Õš>®]ʵÕiÊ«œ˜i˜Êi˜ÊVœ‡
“Ö˜Ê ÃÕÃÊ ÌÀ>L>œÃÊ Vœ˜Ê iÃÌÕ`ˆœÃœÃÊ `iÊ œÌÀœÃÊ Vi˜ÌÀœÃÊ i˜Ê Vœ˜}ÀiÜÃÊ
ÞÊi˜VÕi˜ÌÀœÃÊ`iÊiÃÌÕ`ˆœÃ]ÊÜLÀiÊ̜`œÊœÃÊ`iʏ>ÊÀi`Ê`iʏ>Ê1˜ˆ˜Ê
ÕÀœ«i>Ê,jÃi>ÕÊÀÌÊ œÕÛi>Õ]ÊVÀi>`>Êi˜Ê£™™™ÊÞÊ`iʏ>ÊVÕ>Ê>À‡
Viœ˜>Ê iÃÊ “ˆi“LÀœÊ v՘`>`œÀÊ Õ˜ÌœÊ Vœ˜Ê œÌÀ>ÃÊ `ˆiVˆÃjˆÃÊ VˆÕ`>`iÃÊ
ÞÊÃiˆÃʈ˜Ã̈ÌÕVˆœ˜iðʏÊ,jÃi>ÕÊÃiÊÀi՘ˆÊi˜Ê>ÊVˆÕ`>`ÊVœ˜`>Êi˜Ê
Óä£{]Ê`œ˜`iÊViiLÀÊ՘ÊVœ˜}ÀiÜ]ÊVœœÀ}>˜ˆâ>`œÊVœ˜ÊiÊÀ>V“œ˜Ê
ÞÊiÊ*1]ÊÞÊ`œ˜`iÊ«Àœ}À>“Ê>ÊiÝ«œÃˆVˆ˜ÊˆÌˆ˜iÀ>˜ÌiÊ«œÀÊ̜`>Ê
La bandera catalana que corona Bellesguard fue pintada de color negro durante todo
el franquismo y hasta la restauración del Dr. Joan Bassegoda i Nonell.
13
ÕÀœ«>Ê­Óä£Î‡Óä£x®ÊNaturalezas: del Art Nouveau al Diseño Hub°Ê1˜>Ê
iÝ«œÃˆVˆ˜Ê>˜ÌiÀˆœÀÊ`iÊ,jÃi>ÕÊÀÌÊ œÕÛi>Õʈ˜Ê*Àœ}ÀiÃÃ]Ê100 años
de Modernismo en EuropaÊ­ÓääӇÓää{®]ÊÞ>ʅ>L‰>ÊۈÈÌ>`œÊ>ÀViœ˜>°
/>“Lˆj˜Ê œÀ}>˜ˆâ>˜Ê Vœ˜}ÀiÜÃÊ ÞÊ i˜VÕi˜ÌÀœÃÊ >˜Õ>iÃÊ >Ê ,ÕÌ>Ê
ÕÀœ«i>Ê`iÊœ`iÀ˜ˆÃ“œ]Ê`iʏ>ʵÕiÊ>ÀViœ˜>ÊiÃʓˆi“LÀœÊÕ˜ÌœÊ
Vœ˜Ê œÌÀœÃÊ ÇÎÊ “Õ˜ˆVˆ«ˆœÃÊ ÞÊ ÈÎÊ i˜Ìˆ`>`iÃÊ “Õ˜ˆVˆ«>iÃ°Ê Ê }>Õ`ˆ‡
˜ˆÃ“œÊˆ˜ÌiÀ˜>Vˆœ˜>ÊÌ>“Lˆj˜ÊÈ}ÕiÊ>VÕ`ˆi˜`œÊ>ʏ>ÊVˆÕ`>`Ê>ÊVœ˜‡
}ÀiÜÃÊ ÃœLÀiÊ >Õ`‰Ê Vœ“œÊ >ÃÊ œÀ˜>`>ÃÊ ˜ÌiÀ˜>Vˆœ˜>iÃÊ `iÊ ÃÌՇ
`ˆœÃÊ>Õ`ˆ˜ˆÃÌ>Ã]ʵÕiʅ>ÃÌ>ÊÓääÓÊViiLÀ>L>ÊiÊ
i˜ÌÀœÊ`iÊÃÌÕ`ˆœÃÊ
>Õ`ˆ˜ˆÃÌ>Ã]ʜÊiÊ`iÊ>ÀViœ˜>ÊÓä£{]ʵÕi]ʍ՘̜ÊVœ˜ÊœÃÊVˆ˜VœÊµÕiÊ
iÃÌ?Ê«ÀiۈÃ̜ʵÕiÊÃiÊViiLÀi˜Ê…>ÃÌ>ÊÓäÓÈ]ÊVœ˜ÛœV>Àœ˜ÊiÊ˜Ã̈ÌÕ̜Ê
`iÊ ˜ÛiÃ̈}>Vˆ˜Ê >Õ`ˆ˜ˆ>˜>Ê `iÊ >ÀViœ˜>Ê ÞÊ >Ê 1˜ˆÛiÀÈ`>`Ê `iÊ
>ÀViœ˜>°
>Ê ˜ÕiÛ>Ê >ÀµÕˆÌiVÌÕÀ>Ê Vœ˜Ìi“«œÀ?˜i>Ê `iÊ À>‰âÊ “œ`iÀ˜ˆÃÌ>]Ê
iëiVˆ>“i˜ÌiÊ}>Õ`ˆ˜ˆ>˜>ʜÊVœ˜ÊVœ˜ÃÌ>˜ÌiÃÊÀiviÀi˜Vˆ>ÃÊ>Ê>Õ`‰]Ê
A la izquierda: La dureza del hierro adquiere la consistencia de la mantequilla en
las bonitas puertas parabólicas del palacio Güell, de Gaudí. Arriba: Sus constantes
viajes por Europa llevaron a Puig i Cadafalch a reproducir el coronamiento
escalonado de una casa flamenca en el paseo de Gràcia, en la casa Amatller.
i“LiiViÊiÊ«>ˆÃ>iÊÕÀL>˜œÊ`iÊ>ÀViœ˜>°ÊÃÊiÊV>ÜÊ`iʏ>Ê̜ÀÀiÊ
}L>ÀÊ`iÊi>˜Ê œÕÛi]Ê`iÊ«Õi˜ÌiÊ`iÊ>VÊ`iÊ,œ`>ÊÞÊ`iʏ>Ê̜ÀÀiÊ`iÊ
Vœ“Õ˜ˆV>Vˆœ˜iÃÊ`iÊ->˜Ìˆ>}œÊ
>>ÌÀ>Û>Êi˜ÊiÊ>˜ˆœÊœ‰“«ˆVœÆÊ`iÊ
“iÀV>`œÊ`iÊ->˜Ì>Ê
>ÌiÀˆ˜>]Ê`iʏ>Ê̜ÀÀiÊ`iÊ>ÃÊÞÊ`iÊˆ>}œ˜>Ê
*>ÀVÊ`iÊi˜i`iÌÌ>Ê/>}ˆ>LÕiÆʜ]ʏœÃʓ?ÃÊÀiVˆi˜ÌiÃ]ÊiÊ…œÌiÊ*œÀÌ>Ê
ˆÀ>Êi˜Ê½œÃ«ˆÌ>iÌÊ`iʏœLÀi}>ÌÊ­ÓääȇÓä䙮]Ê`iÊ/œÞœÊ̜]Ê>Õ̜ÀÊ
Ì>“Lˆj˜Ê`iʏ>Êv>V…>`>ʜ˜`Տ>˜ÌiÊ`iÊi`ˆwVˆœÊ-ՈÌiÃÊÛi˜Õi]Êi˜Ê
Óää™]ʵÕiÊ`ˆ>œ}>ÊVœ˜Ê>Ê*i`ÀiÀ>]Êi˜ÊiÊ«>ÃiœÊ`iÊÀDVˆ>]Ê«œÀÊVˆÌ>ÀÊ
>}՘œÃÊii“«œÃÊVœ˜œVˆ`œÃ°
ÃÌiÊ«>ˆÃ>iÊÕÀL>˜œÊ“œ`iÀ˜ˆÃÌ>ÊÞÊ}>Õ`ˆ˜ˆ>˜œÊiÃʏœÊµÕiʏiÛ>Ê
Vœ˜ÃÌ>˜Ìi“i˜ÌiÊ>ÊÀi>ˆâ>`œÀiÃÊ`iÊ«ÕLˆVˆ`>`]Ê`œVՓi˜Ì>ˆÃÌ>ÃÊiÊ
ˆ˜VÕÜÊ`ˆÀiV̜ÀiÃÊ`iÊVˆ˜iʈ˜ÌiÀ˜>Vˆœ˜>iÃÊ>Êw>ÀÃiÊi˜Ê>ÀViœ˜>Ê
Vœ“œÊvœ˜`œÊÞÊVœ“œÊÌi“>Ê«Àˆ˜Vˆ«>Ê`iÊÃÕÃʜLÀ>ðÊ/>Ê…>ÊÈ`œÊiÊ
V>ÜÊ`iÊ-ÕÃ>˜Ê-iˆ`i“>˜ÊVœ˜ÊGaudí AfternoonÊ­Óä䣮ÊÞÊ`iÊ7œœ`ÞÊ
i˜ÊVœ˜ÊVicky Cristina BarcelonaÊ­Óään®°
*>À>ÊÀi`œ˜`i>ÀÊiÃÌiÊaggiornamentoÊ`iÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊÞÊ`iÊ>Õ`‰Ê
i˜Ê>ÀViœ˜>]ʓi˜Vˆœ˜>Ài“œÃʵÕiÊiÊ˜œ“LÀiÊ`iÊ>Õ`‰Ê…>ʵÕi‡
`>`œÊ Ì>˜Ê >ÀÀ>ˆ}>`œÊ ÞÊ >ÜVˆ>`œÊ >Ê «ÀiÃ̈}ˆœÊ `iÊ >Ê VˆÕ`>`Ê µÕiÊ iÊ
“?ÀŽï˜}ʅ>Ê̜“>`œÊ˜œÌ>\Ê`iÃ`iÊiÊ>šœÊÓää£Ê>Õ`‰Ê`>ʘœ“LÀiÊ
>ʏ>ÊÃi“>˜>Ê`iʏ>ʓœ`>Ê*>Ã>Ài>Ê>Õ`‰ÆÊ`iÃ`iÊÓää™ÊœÃÊ}>>À`œ˜iÃÊ
œÌœÀ}>`œÃÊ «œÀÊ >Ê V>`m“ˆ>Ê `iÊ ˆ˜i“>Ê >Ì>D]Ê µÕiÊ ÀiVœ˜œVi˜Ê
>ÃÊ “iœÀiÃÊ «Àœ`ÕVVˆœ˜iÃÊ Vˆ˜i“>̜}À?wV>ÃÊ V>Ì>>˜>ÃÊ `iÊ >šœÆÊ ÞÊ
`iÃ`iÊiÊVÕÀÜÊÓä£{‡Óä£xÊi˜Ê>ʘÕiÛ>Ê>VՏÌ>`ʘ̜˜ˆÊ>Õ`‰Ê`iÊ
ˆÃ̜Àˆ>Ê`iʏ>Ê}iÈ>]ÊÀµÕiœœ}‰>ÊÞÊÀÌiÃÊ
ÀˆÃ̈>˜>ÃÊ­®]Ê
ÈÌÕ>`>Êi˜ÊiÊi`ˆwVˆœÊ`iÊ-i“ˆ˜>ÀˆÊ
œ˜Vˆˆ>ÀÊ`iÊ>ÀViœ˜>°
>ÀViœ˜>ʓˆÀ>ʅ>Vˆ>ÊiÊ…œÀˆâœ˜ÌiÊVœ˜ÊiÊœ«Ìˆ“ˆÃ“œÊÞʏ>ʈÕ‡
ȝ˜Ê `iÊ ÛiÀÊ V“œÊ ÃiÊ «Ài«>À>˜Ê ˜ÕiۜÃÊ “œ“i˜ÌœÃÊ i“Li“?̈VœÃÊ
Vœ“œÊ>Ê>«iÀÌÕÀ>Ê>Ê«ÖLˆVœÊ`iʏ>ÊV>Ã>Ê6ˆVi˜Ã]Ê՘ʅiV…œÊȓL‡
ˆVœ]ÊÞ>ʵÕiÊiÃʏ>ʵÕiÊi˜Ê£nnÎÊ>LÀˆÊiÊvÕi}œÊ`iÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊ>Ê
˜ˆÛiÊ“Õ˜`ˆ>ÆÊÞÊÜLÀiÊ̜`œÊ«>À>ÊViiLÀ>ÀÊ՘>Ê}À>˜Êivi“jÀˆ`i]Êi˜Ê
ÓäÓÈ\ÊiÊVi˜Ìi˜>ÀˆœÊ`iʏ>ʓÕiÀÌiÊ`iÊ>Õ`‰°Ê˜ÊiÃÌ>ÊviV…>ʓ?}ˆV>]Ê
>ÊVՏ“ˆ˜>Vˆ˜Ê`iʏ>Ê->}À>`>Ê>“‰ˆ>Ê«œ˜`À?Êw˜Ê>Ê՘>ÊȘ}>`ÕÀ>]Ê
Ì>“Lˆj˜Êˆ˜ˆVˆ>`>Êi˜Ê£nnÎ]ʵÕiʅ>ʘ>Ûi}>`œÊ>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iÊÌÀiÃÊÈ}œÃÊ
…>ÃÌ>ÊÈÌÕ>ÀÊiÊ˜œ“LÀiÊ`iÊ>ÀViœ˜>Êi˜ÌÀiʏœÃÊ«Àˆ“iÀœÃÊ`iÃ̈˜œÃÊ
VՏÌÕÀ>iÃÊ`iÊ̜`œÊiÊ“Õ˜`œ°
Tate Cabré
Dra. en Periodismo y Comunicación
15
El Arc de Triomf
1
1Ê*,
/
(1888)
ÀµÕˆÌiV̜\ʜÃi«Ê6ˆ>ÃiV>ʈÊ
>Ã>˜œÛ>ÃÊ­£n{n‡£™£ä®°
*>ÃÃiˆ}Ê`iʏՉÃÊ
œ“«>˜ÞÃ]ÊÃɘ°
iÌÀœ\ʣʭÀœ>®]ÊiÃÌ>Vˆ˜ÊÀVÊ`iÊ/Àˆœ“v°
Õ̜LÕÃiÃ\ÊΙ]Ê{ä]Ê{£]Ê{Ó]Êx£ÊÞÊ£{£]Ê«>À>`>Ê*>ÃÃiˆ}Ê`iʏՉÃÊ
œ“«>˜ÞÇÀVÊ`iÊ/Àˆœ“v°
i“œÃÊ iÃVœ}ˆ`œÊ iÊ ÀVÊ `iÊ /Àˆœ“vÊ ­ÀVœÊ `iÊ /ÀˆÕ˜vœ®Ê Vœ“œÊ
«ÕiÀÌ>Ê`iÊi˜ÌÀ>`>Ê>ʏ>ÃÊ50 maravillas del Modernismo de BarcelonaÊ«œÀ‡
µÕiÊvÕiÊVœ˜ViLˆ`œÊVœ“œÊ՘>ʓ>}˜>Êi˜ÌÀ>`>Ê>ʏ>Ê}À>˜ÊÝ«œÃˆVˆ˜Ê
1˜ˆÛiÀÃ>Ê `iÊ £nnn]Ê ÞÊ «œÀµÕiÊ iÃÊ Õ˜>Ê œLÀ>Ê «ÀœÌœ“œ`iÀ˜ˆÃÌ>Ê µÕiÊ
>˜ÌˆVˆ«>Ê >}՘œÃÊ ii“i˜ÌœÃÊ µÕiÊ V>À>VÌiÀˆâ>À?˜Ê iÊ œ`iÀ˜ˆÃ“œÊ
V>Ì>?˜ÊVÕ>˜`œÊiÃÌiʓœÛˆ“ˆi˜ÌœÊiÃÌjÊVœ˜Ãœˆ`>`œ\ʏ>ÊÀÕ«ÌÕÀ>ÊVœ˜Ê
iÊV>˜œ˜Ê>ÀµÕˆÌiV̝˜ˆVœ]ÊiÊˆ˜}i˜ˆœÊÞʏ>ʓ>iÃÌÀ‰>Êi˜ÊÌjV˜ˆV>ÃÊ>˜‡
̈}Õ>ÃÊÀi˜œÛ>`>ÃÊVœ“œÊiÊÕÜÊ`iÊ>`ÀˆœÊۈÃ̜]ʏ>ÊÀi«Àœ`ÕVVˆ˜Ê
ȓLˆV>Ê`iÊii“i˜ÌœÃÊ`iʏ>ʘ>ÌÕÀ>iâ>°°°
-ÕÊ>Õ̜À]ÊiÊ>ÀµÕˆÌiV̜ÊL>ÀViœ˜jÃʜÃi«Ê6ˆ>ÃiV>ʈÊ
>Ã>˜œÛ>ÃÊ
­£n{n‡£™£ä®]ÊvÕiÊ՘Ê}À>˜Ê>“ˆ}œÊ`iʏՉÃʜ“m˜iV…ʈʜ˜Ì>˜iÀ]Ê
Ãi}՘`œÊ˜œ“LÀiʓ?ÃÊÀi«ï`œÊ`iÊœ`iÀ˜ˆÃ“œÊ`iëÕjÃÊ`iÊ>Շ
`‰°Ê՘̜ÃÊ܏‰>˜Êۈ>>ÀÊ«œÀÊÕÀœ«>°Ê6ˆ>ÃiV>ÊiÃÊ>Õ̜ÀÊ`iʜLÀ>Ãʓœ‡
`iÀ˜ˆÃÌ>ÃÊ`iÊ}À>˜ÊۈÃ̜È`>`ÊVœ“œÊ>ÊV>Ã>ÊÀ՘œÊ
Õ>`ÀœÃÊ­£nnή]Ê
i˜Ê>Ê,>“L>]ÊnÓ]ÊVœ˜ÊÃÕÊ`À>}˜ÊiÝi˜ÌœÊµÕiÊÜÃ̈i˜iÊ՘>Êv>Àœ>ÆÊ
œÊ>ÃÊiëiVÌ>VՏ>ÀiÃÊV>Ã>ÃÊ
>LœÌÊ­£™ä£‡£™ä{®]Êi˜Ê>ÊV>iÊ,œ}iÀÊ
`iʏÖÀˆ>]Ên‡£{]ÊVœ˜Ê՘ʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊ«œÀÌ>ÊœÀˆi˜Ì>ˆâ>˜ÌiÊiÃVՏ«ˆ‡
`œÊi˜Ê«ˆi`À>°Ê
œ“œÊÞ>ÊÃiÊۈÏՓLÀ>Êi˜ÊiÊÀVÊ`iÊ/Àˆœ“v]ʏ>Ê}À>˜Ê
>«œÀÌ>Vˆ˜Ê `iÊ 6ˆ>ÃiV>Ê >Ê œ`iÀ˜ˆÃ“œÊ ˜œÊ ÃiÊ V>À>VÌiÀˆâ>À?Ê «œÀÊ
ˆ˜˜œÛ>Vˆœ˜iÃÊi˜ÊiÃÌÀÕVÌÕÀ>ÃʘˆÊi˜Êië>VˆœÃÊȘœÊ«œÀÊ՘>Ê}À>˜Ê«Àœ‡
vÕȝ˜Ê`iVœÀ>̈Û>]ÊVœ˜Ê>ʈ˜VœÀ«œÀ>Vˆ˜Ê`iʓœÌˆÛœÃʜÀ˜>“i˜Ì>iÃÊ
«ÀœÛi˜ˆi˜ÌiÃÊ `iÊ vÕi˜ÌiÃÊ Vœ“œÊ œÃÊ œÀˆi˜Ì>ˆÃ“œÃ]Ê iëiVˆ>“i˜ÌiÊ
iÊ>«œ˜ˆÃ“œ]ʵÕiʈ“«œÀ̝Ê`iÊÃÕÃÊۈ>iÃÊ>Ê*>À‰Ã]ʜÊiÊ>ÀÌiʓÕ`j>À°
18
A la izquierda: El À>Ì«i˜>Ì
(‘murciélago’), omnipresente
en Barcelona como referencia
al rey Jaime I, que lo llevaba
en el yelmo o cimera.
A la derecha: Fachada de
mar del arco, entre las farolas
de Pere Falqués.
iLˆ`œÊ>ʏ>ÊÌjV˜ˆV>Ê`iÊ>`ÀˆœÊۈÃ̜Ê`iʈ˜Ã«ˆÀ>Vˆ˜Ê“Õ`j>ÀÊ
ÞʏœÃÊÀiˆiÛiÃÊViÀ?“ˆVœÃʵÕiʏœÊœÀ˜>“i˜Ì>˜]ÊiÊÀVÊ`iÊ/Àˆœ“vÊ`iÊ
6ˆ>ÃiV>Ê iÃÊ Õ˜>Ê «iÀܘ>Ê ˆ˜ÌiÀ«ÀiÌ>Vˆ˜Ê`iʏœÃÊ>ÀVœÃÊ`iÊÌÀˆÕ˜vœÊ
V?ÈVœÃÊVœ˜Ê՘ʈ˜˜i}>LiÊ>ˆÀiʓœÀˆÃVœ°ÊœÃÊÀiˆiÛiÃʵÕiʏœÊ`i‡
VœÀ>˜Ê>Ê>“LœÃʏ>`œÃÊܘÊ>i}œÀ‰>ÃÊ>ʏ>ÊVˆÕ`>`Ê`iÊ>ÀViœ˜>\ʏ>Ê
iÃVՏÌÕÀ>Êi˜Ê«ˆi`À>ÊBarcelona recibe a las naciones]Ê`iʜÃi«Ê,iޘjÃ]Ê
ÞÊi˜ÊiÊ>`œÊœ«ÕiÃ̜Ê,iVœ“«i˜Ã>]Ê`iʜÃi«Êˆ“œ˜>°Ê˜Ê>Ê>À‡
µÕˆÛœÌ>Ê Vœ˜ÃÌ>˜Ê œÃÊ iÃVÕ`œÃÊ `iÊ >ÃÊ i˜Ìœ˜ViÃÊ {™Ê «ÀœÛˆ˜Vˆ>ÃÊ `iÊ
ë>š>°
˜Ê>µÕiÊi>˜‰Ãˆ“œÊ>LÀˆÊ`iÊ£nnn]ÊVÕ>˜`œÊ>ÊÀiˆ˜>ÊÀi}i˜ÌiÊ>‡
À‰>Ê
ÀˆÃ̈˜>ÊÞÊÃÕʅˆœÊvœ˜ÃœÊ8]Ê̜`>ۉ>Ê՘ʘˆšœ]ʈ˜>Õ}ÕÀ>Àœ˜Ê
>ÊÝ«œÃˆVˆ˜Ê1˜ˆÛiÀÃ>]Ê>ÀViœ˜>Ê̜“>L>ÊiÊÀiiۜÊ`iÊVˆÕ`>`iÃÊ
viÀˆ>iÃÊ Vœ˜Ê ÌÀ>`ˆVˆ˜Ê Vœ“iÀVˆ>Ê ÃiVՏ>ÀÊ Vœ“œÊ “LiÀiÃ]Ê “Ç
ÌiÀ`>“]Ê *>À‰Ã]Ê ˆ>`iw>]Ê ÕiÛ>Ê 9œÀŽÊ œÊ œ˜`ÀiÃ]Ê >}՘>ÃÊ `iÊ ÃÕÃÊ
«Ài`iViÜÀ>ÃÊi˜Ê>ʜÀ}>˜ˆâ>Vˆ˜Ê`iÊiÝ«œÃˆVˆœ˜iÃÊ՘ˆÛiÀÃ>iðÊ*œÀÊ
`iL>œÊ`iÊÀVÊ`iÊ/Àˆœ“vÊ«>Ã>Àœ˜Ê“?ÃÊ`iÊ`œÃʓˆœ˜iÃÊÞʓi`ˆœÊ
`iÊ«iÀܘ>ÃÊ>ʏœÊ>À}œÊ`iʏœÃÊVˆ˜VœÊ“iÃiÃʵÕiÊ`ÕÀÊiÊiÛi˜Ìœ]Ê՘>Ê
VˆvÀ>ʈ“«ÀiȜ˜>˜ÌiʵÕiÊ`>ʈ`i>Ê`iʏ>ÊۜV>Vˆ˜Êˆ˜ÌiÀ˜>Vˆœ˜>Ê`iʏ>Ê
VˆÕ`>`Ê>ʏ>ÃÊ«ÕiÀÌ>ÃÊ`iÊV>“LˆœÊ`iÊÈ}œ°
`i“?ÃÊ`iʅ>LiÀÊÈ`œ]ʅˆÃ̝ÀˆV>“i˜Ìi]Ê՘ʫ՘̜Ê`iÊ«>À̈`>]ÊiÊ
>ÀVœÊÌ>“Lˆj˜ÊÃÕiiÊÃiÀʫ՘̜Ê`iʏi}>`>Ê`iʏ>ÃÊV>ÀÀiÀ>ÃÊ«œ«Õ>ÀiÃÊ
`iÊ>ÀViœ˜>]Ê}À>˜`iÃÊ>Vœ˜ÌiVˆ“ˆi˜ÌœÃÊVœ“œÊ>Êi>˜ÊœÕˆ˜ÊœÊ>Ê
>À>̝˜ÊµÕiÊÌiÀ“ˆ˜>˜ÊL>œÊÃÕÊj}ˆ`>Ê`iÊÛ>˜}Õ>À`ˆ>ÊÞʓœ`iÀ˜ˆ`>`°
La Hidroelèctrica
de Catalunya
2
1Ê*,
/
(1896-1899)
ÀµÕˆÌiV̜\Ê*iÀiÊ>µÕjÃʈÊ1À«‰Ê­£nx䇣™£È®°
Ûi˜ˆ`>Ê`iÊ6ˆ>˜œÛ>]Ê£Ó]ÊÞÊV>iÊ,œ}iÀÊ`iʏœÀ]ÊxÓ°
iÌÀœ\ʣʭÀœ>®]ÊiÃÌ>Vˆ˜ÊÀVÊ`iÊ/Àˆœ“v°
Õ̜LÕÃiÃ\ÊΙ]Ê{£]Ê{ÓÊÞÊx£°Ê
˜ÌiÃÊ`iʏi}>ÀÊ>ÊÃÕÊiÌ>«>Ê«i˜>“i˜Ìiʓœ`iÀ˜ˆÃÌ>]Ê*iÀiÊ>‡
µÕjÃÊ«ÀœÞiV̝ÊiÊiëiVÌ>VՏ>ÀÊi`ˆwVˆœÊ`iʏ>ʈ`ÀœimVÌÀˆV>Ê`iÊ
>‡
Ì>Õ˜Þ>°Ê-iÊÌÀ>Ì>Ê`iÊ՘>Êv?LÀˆV>Ê`iÊiiVÌÀˆVˆ`>`Ê>ÊL>ÃiÊ`iÊÛ>«œÀÊ`iÊ
>}Õ>ʵÕiÊi˜Ìœ˜ViÃÊÃiʏ>“>L>Ê
i˜ÌÀ>Ê
>Ì>>˜>Ê`iʏiVÌÀˆVˆ`>`]Ê
Vœ“œÊÃiÊ«Õi`iʏiiÀÊi˜Ê>Ê>ÀµÕˆÛœÌ>Ê`iʏ>Êi˜ÌÀ>`>°ÊÊiÃ̈œÊiÃÊ՘Ê
iViV̈VˆÃ“œÊ«Àœ«ˆœÊ`iʏ>Ê>ÀµÕˆÌiVÌÕÀ>Ê`iÊw˜>iÃÊ`iÊÈ}œÊi˜Ê>À‡
Viœ˜>]ʵÕiÊ>}՘œÃÊ>Õ̜ÀiÃÊ`i˜œ“ˆ˜>˜Ê}œL>“i˜ÌiÊesteticismo°
/>˜ÌœÊ«œÀʏ>ÊṎˆâ>Vˆ˜Ê`iÊ>`ÀˆœÊÀœœÊVœ“Lˆ˜>`œÊVœ˜Ê“iÌ>Ê
Vœ“œÊ«œÀʏ>ÃÊ>ÀV>`>ÃÊ`iʓi`ˆœÊ«Õ˜ÌœÊ`iʏ>Ê«>˜Ì>ÊL>>ʜʫœÀÊiÊÕÜÊ
`iÊ}À>˜`iÃÊȏ>ÀiÃÊ`iÊ«ˆi`À>Êi˜Ê>Ê«ÕiÀÌ>Ê«Àˆ˜Vˆ«>ÊÞÊiÊL>Ã>“i˜ÌœÊ
`iÊi`ˆwVˆœ]ÊiÃÌiÊÃiʈ˜Ã«ˆÀ>ÊV>À>“i˜ÌiÊi˜ÊœÌÀœÊˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊi`ˆw‡
VˆœÊˆ˜`ÕÃÌÀˆ>Ê«Ài“œ`iÀ˜ˆÃÌ>Ê`iÊ>ÀViœ˜>\ʏ>Êi`ˆÌœÀˆ>Êœ˜Ì>˜iÀÊ
ˆÊ -ˆ“˜]Ê >VÌÕ>“i˜ÌiÊ Õ˜`>VˆÊ /D«ˆiÃ°Ê ·+Ոâ?ÃÊ >µÕjÃÊ µÕiÀ‰>Ê
…œ“i˜>i>ÀÊ>ÊÃÕÊ>“ˆ}œÊœ“m˜iV…ʈʜ˜Ì>˜iÀ]ʵÕiʏœÊ…>L‰>Ê«Àœ‡
ÞiVÌ>`œÊ`ˆiVˆÃjˆÃÊ>šœÃÊ>˜ÌiÃ]Êi˜Ê£nnä¶Ê·/>ÊÛiâ]Ê>ÊVœ˜ÌÀ>Àˆœ]ʏœÊ
µÕˆÃœÊÃÕ«iÀ>ÀÊVœ˜Ê՘Êi`ˆwVˆœÊi˜ÊVœ˜Õ˜ÌœÊ“?ÃÊۜÕ“ˆ˜œÃœ¶
ÕiÀ>ÊVÕ>ÊvÕiÀ>ʏ>ʈ˜Ìi˜Vˆ˜Ê`iÊ>µÕjÃÊVÕ>˜`œÊÃiʈ˜Ã«ˆÀÊi˜Ê
ÃÕÊ>“ˆ}œÊÞÊVœ“«>šiÀœÊ`iÊiÃÌÕ`ˆœÃÊp>“LœÃÊiÀ>˜Ê>ÀµÕˆÌiV̜ÃÊi˜Ê
«i˜>Ê “>`ÕÀiâÊ «iÀܘ>Ê ÞÊ «ÀœviȜ˜>pÊ iÊ ÀiÃՏÌ>`œÊ iÃÊ Õ˜>Ê v>‡
V…>`>ÊiëiVÌ>VՏ>À“i˜ÌiÊÀˆV>Êi˜ÊVœœÀiÃÊÞÊi˜ÊÌÀ>L>œÊ>À̉Ã̈Vœ\ÊiÊ
ÀœœÊ`iÊ>`ÀˆœÊVœ“Lˆ˜>`œÊVœ˜ÊiÊÛiÀ`iʜÃVÕÀœÊ`iʏ>ÃÊiÃÌÀÕVÌÕÀ>ÃÊ
“iÌ?ˆV>ÃÊÞÊVœ˜ÊœÃÊ̜ÃÌ>`œÃÊ`iʏ>ÃÊViÀ?“ˆV>ÃÊiÓ>Ì>`>ÃÊ>š>`i˜Ê
20
A la izquierda:
Balconcillo ciego,
en una deliciosa
combinación de
materiales y colores.
A la derecha:
La fachada, ya sin
la chimenea, que se
perdió en 1961.
ۈÃ̜È`>`Ê>ÊVՈ`>`œÃœÊÌÀ>L>œÊ`iʓ>“«œÃÌiÀ‰>ʘiœ“Õ`j>À]ÊiÇ
«iVˆ>“i˜ÌiÊ`iÊ>`ÀˆœÊ>«>˜Ìˆ>`œ]ÊiÃÊ`iVˆÀʓœ`i>`œÊVœ˜Ê«>˜‡
̈>ÃʵÕiʏiÊ`>˜Ê«iÀwiÃÊVÕÀۈ‰˜iœÃ°Ê
Õ>˜`œÊœÃʏ>`ÀˆœÃÊafaiçonatsÊ
­¼>LÀ>`œÃ½®ÊܘÊ>«ˆ>`œÃ]ÊiÊVœ˜Õ˜ÌœÊvœÀ“>ʅˆ>`>Ã]ÊVœÕ“˜>ÃÊÞÊ
>ÀµÕˆÛœÌ>ÃÊ`iÊ՘>Ê}À>˜ÊiÃÌj̈V>ÊÞÊۈÀÌ՜ÈӜ°
*œÀʜÌÀ>Ê«>ÀÌi]ʏ>ÃÊ}À>˜`iÃÊ`ˆ“i˜Ãˆœ˜iÃÊ`iʏœÃÊȏ>ÀiÃÊ`iÊ«ˆi`À>Ê
`>˜Ê>Êi`ˆwVˆœÊ՘Ê>ˆÀiÊVˆV«iœ]ʵÕiÊ>}՘œÃÊ>Õ̜ÀiÃÊVœ˜Ãˆ`iÀ>˜Ê
ˆ˜VÕÜÊLÀÕÌ>ˆÃÌ>]ʵÕiÊiÃÊVœ“œÊ>ÊwÀ“>Ê`iÊ>µÕjÃÊ>ʓÕV…>ÃÊ`iÊÃÕÃÊ
œLÀ>Ã\ʏ>Êi˜œÀ“iÊÞÊ`iëÀœ«œÀVˆœ˜>`>Ê«i>˜>Ê`iÊ“œ˜Õ“i˜ÌœÊ>Ê*ˆ‡
Ì>ÀÀ>Êi˜Ê>Ê«>â>Ê`iÊ/i>ÌÀiÆʏ>Ê`iʏ>ÃÊv>Àœ>ÇL>˜VœÊ`iÊ«>ÃiœÊÕ‰ÃÊ
œ“«>˜ÞÃÆʏœÃÊ}À>˜`iÃÊȏ>ÀiÃÊ`iʏ>ÊV>Ã>Ê`iʜ˜>Ûi˜ÌÕÀ>ÊiÀÀiÀ]Ê
…œÞʅœÌiÊÊ*>>ÕiÌʈۈ˜}]Êi˜ÊœÃʍ>À`ˆ˜iÃÊ`iÊÀDVˆ>°°°Ê
œ“Lˆ‡
˜>˜`œÊiÃÌj̈V>ʓœ`iÀ˜ˆÃÌ>ÊÞÊ`ˆÃišœÊVœ˜Ìi“«œÀ?˜iœ]ʏ>ÃÊÃiˆÃÊsuitesÊ
iÝVÕÈÛ>ÃÊ`iÊiÃÌiʅœÌiÊboutiqueÊ«ÀiÃi˜Ì>˜ÊœLÀ>ÃÊ`iÊ7>ÀÀi˜Ê*>̇
˜iÀɘœ]ÊiÀœÊ->>Àˆ˜i˜]Ê*…ˆˆ««iÊ-Ì>ÀVŽÊÞʘ̜˜ˆœÊ
ˆÌÌiÀˆœ°
˜ÊVÕ>˜ÌœÊ>ʏœÃÊۜÖ“i˜iÃ]ʜÀˆ}ˆ˜>Àˆ>“i˜ÌiÊiÊi`ˆwVˆœÊÌi˜‰>Ê
՘ÊVœÀœ˜>“ˆi˜ÌœÊ“ÕV…œÊ“?ÃÊۈÃ̜ÜʵÕiÊiÊ>VÌÕ>]ÊÞÊÌ>“Lˆj˜Ê՘>Ê
V…ˆ“i˜i>ʵÕiÊÃiÊ«iÀ`ˆÊi˜Ê£™È£Êi˜ÊiÊ«>ÜÊ`iÊv?LÀˆV>Ê>ʜwVˆ˜>ðÊ
ÊVÕiÀ«œÊ«Àˆ˜Vˆ«>]ÊÈÌÕ>`œÊi˜ÊiÊV…>y?˜]ÊiÃʓ?ÃÊ>ÌœÊµÕiʏœÃÊ`œÃÊ
µÕiÊÃiÊ>>À}>˜ÊÈ}Ոi˜`œÊ>Ê>Ûi˜ˆ`>Ê`iÊ6ˆ>˜œÛ>]ÊÞÊ>˜Ìˆ}Õ>“i˜ÌiÊ
>LiÀ}>L>Ê >ÃÊ ÛˆÛˆi˜`>ÃÊ `iÊ œÃÊ i˜V>À}>`œÃÊ `iÊ >Ê Vi˜ÌÀ>°Ê 6>iÊ >Ê
«i˜>Ê>`i˜ÌÀ>ÀÃiÊi˜ÊjÊ«>À>ÊÛiÀÊiÊÛiÃ̉LՏœ]ÊȘ}Տ>À“i˜ÌiÊÀi`œ˜‡
`œ]ÊÞÊ`iVœÀ>`œÊVœ˜Ê“?À“œÊÛiÀ`i°Ê/>“Lˆj˜Ê“iÀiVi˜Ê՘>ÊۈÈÌ>Ê
>ÃÊ >˜Ìˆ}Õ>ÃÊ ˜>ÛiÃÊ `œ˜`iÊ >Ö˜Ê ÃiÊ Vœ˜ÃiÀÛ>˜Ê >}՘œÃÊ ii“i˜ÌœÃÊ
Vœ“œÊ՘ʫÕi˜Ìi‡}ÀÖ>ÊÞʏœÃÊ«>˜iiÃÊ`iʓ>˜`œÊ>˜Ìˆ}՜ÃÊÞÊ`œ˜`iÊ
ÃiÊ«Õi`i˜ÊÛiÀʏœÃÊii“i˜ÌœÃʈ˜ÌiÀ˜œÃÊ`iʏ>ÊiÃÌÀÕVÌÕÀ>Ê`iÊi`ˆwVˆœ°
El Castell
dels Tres Dragons
3
1Ê*,
/
(1887-1888)
ÀµÕˆÌiV̜\ʏՉÃʜ“m˜iV…ʈʜ˜Ì>˜iÀÊ­£n{™‡£™Óή°
*>ÀVÊ`iʏ>Ê
ˆÕÌ>`i>É«>ÃiœÊ*ˆV>ÃÜ]ʍ՘̜Ê>ʏ>Ê«ÕiÀÌ>Ê`iÊ«>ÃiœÊ
`iÊ*Ս>`iðÊVÌÕ>“i˜ÌiÊÕÃiÕÊ`iÊ
ˆm˜VˆiÃÊ >ÌÕÀ>Ã°
iÌÀœ\ʣʭÀœ>®]ÊiÃÌ>Vˆ˜ÊÀVÊ`iÊ/Àˆœ“v°Ê
Õ̜LÕÃiÃ\ÊΙ]Ê{£]Ê{ÓÊÞÊx£°
-ˆ}Ոi˜`œÊVœ˜Ê>ÃʜLÀ>ÃÊ`iÊi“LiiVˆ“ˆi˜ÌœÊÕÀL>˜‰Ã̈VœÊ`iʏ>Ê
Ý«œÃˆVˆ˜Ê1˜ˆÛiÀÃ>Ê`iÊ£nnnÊ`iʏ>ÃʵÕiʅi“œÃʅ>L>`œÊ>ÊÀ>‰âÊ
`iÊÀVœÊ`iÊ/ÀˆÕ˜vœ]ÊiÊ>ÀµÕˆÌiV̜ʏՉÃʜ“m˜iV…ʈʜ˜Ì>˜iÀÊ
ÀiVˆLˆÊiÊi˜V>À}œ]Ê«œÀÊ«>ÀÌiÊ`iÊ`ˆÀiV̜ÀÊ`iʏ>ÃʜLÀ>Ã]ʏˆiÃÊ,œ‡
}i˜Ì]Ê`iÊVœ˜ÃÌÀՈÀÊiÊi`ˆwVˆœÊ`iÊV>vj‡ÀiÃÌ>ÕÀ>˜ÌiÊÞ]Ê>Ê֏̈“>ʅœÀ>]Ê
iÊ`iÊÀ>˜ÊœÌiÊ˜ÌiÀ˜>Vˆœ˜>°Êœ“m˜iV…ÊÃiÊÌÕۜʵÕiÊ`ˆÛˆ`ˆÀÊ
«>À>Ê`ˆÀˆ}ˆÀÊ>“LœÃÊ«ÀœÞiV̜Ã]ÊiëiVˆ>“i˜ÌiÊiÊ֏̈“œ]ʵÕiʏiÛ>˜‡
ÌÊ i˜Ê xxÊ `‰>ÃÊ ˆ˜ˆ˜ÌiÀÀՓ«ˆ`œÃÊ ÞÊ ÌÀ>L>>˜`œoÊ u`‰>Ê ÞÊ ˜œV…itÊ >Ê
Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÊvÕiʵÕi]ÊVÕ>˜`œÊ>ÊiÝ«œÃˆVˆ˜Ê>LÀ‰>ÊÃÕÃÊ«ÕiÀÌ>Ã]ÊiÊ
V>vj‡ÀiÃÌ>ÕÀ>˜ÌiÊ Ìœ`>ۉ>Ê iÃÌ>L>Ê ˆ˜>V>L>`œ°Ê ÃÌiÊ …iV…œÊ «ÀœÛœVÊ
՘>Ê `ˆÃVÕȝ˜Ê “œ˜Õ“i˜Ì>Ê i˜ÌÀiÊ iÊ >ÀµÕˆÌiVÌœÊ ÞÊ iÊ ˆ˜µÕˆˆ˜œ]Ê >Ê
À>‰âÊ `iÊ >Ê VÕ>Ê œ“m˜iV…Ê >L>˜`œ˜Ê >Ê `ˆÀiVVˆ˜Ê `iÊ «ÀœÞiV̜°Ê
Ê >V>`iÊ `iÊ >ÀViœ˜>Ê ˆ˜ÌiÀۈ˜œÊ ÞÊ «ÕÃœÊ >Ê vÀi˜ÌiÊ >Ê >ÞÕ`>˜ÌiÊ
`iÊ œ“m˜iV…]Ê œÃi«Ê œÀÌiâ>]Ê µÕiÊ Vœ˜Ãˆ}ՈÊ «>˜Ì>ÀÊ >Ê L>˜`iÀ>Ê
VÕ>˜`œÊݏœÊv>Ì>L>˜ÊVÕ>ÌÀœÊ“iÃiÃÊ«>À>ÊViÀÀ>ÀÊiÊViÀÌ>“i˜°
Êi`ˆwVˆœÊvÕiʓÕÞÊ>>L>`œÊi˜ÌÀiʏœÃÊiÝ«iÀ̜ÃÊ«œÀÊ`œÃʓœÌˆ‡
ۜÃ\Ê«œÀʏœÃʓ>ÌiÀˆ>iÃÊÀÖÃ̈VœÃÊṎˆâ>`œÃ]ÊVœ“œÊ>`ÀˆœÊۈÃ̜ÊÞÊ
…ˆiÀÀœÊvœÀ>`œ]ʵÕiÊ«>À>`ˆV>“i˜ÌiÊ`>L>˜Ê՘Ê>ˆÀiʓ>iÃÌ՜ÜÊ>Ê
Vœ˜Õ˜ÌœÆÊÞÊ«œÀµÕiÊVՓ«‰>ÊVœ˜Ê>Ãʈ`i>ÃÊÌiÀˆV>Ãʏ>˜â>`>ÃÊ«œÀÊ
22
œ“m˜iV…Êi˜Ê£nÇÇÊi˜ÊÃÕÊVjiLÀiÊ>À̉VՏœÊº˜ÊLÕÃV>Ê`iÊ՘>Ê>ÀµÕˆ‡
ÌiVÌÕÀ>ʘ>Vˆœ˜>»]Ê«ÕLˆV>`œÊi˜ÊLa Renaixensa]Ê`œ˜`iÊ>À}Փi˜Ì>L>Ê
µÕiʅ>L‰>ʵÕiÊiÃÌÕ`ˆ>ÀʏœÃÊiÃ̈œÃÊ>ÀµÕˆÌiV̝˜ˆVœÃÊ>˜Ìˆ}՜ÃÊÈÊÃiÊ
µÕiÀ‰>ÊVÀi>ÀÊ՘>Ê>ÀµÕˆÌiVÌÕÀ>ʓœ`iÀ˜>Ê«Àœ«ˆ>°ÊviV̈Û>“i˜Ìi]Êi˜Ê
iÊ˜ÕiۜÊi`ˆwVˆœÊÃiÊÀiVÀi>L>˜Ê̜`œÃʏœÃÊiÃ̈œÃʅˆÃ̝ÀˆVœÃÊ«i˜ˆ˜‡
ÃՏ>Àið
Ê «ÖLˆVœÊ i“«iâÊ >Ê >“>ÀÊ >Ê V>vj‡ÀiÃÌ>ÕÀ>˜ÌiÊ >ÃÌiÊ `iÃÊ
/ÀiÃÊÀ>}œ˜ÃÊ­
>Ã̈œÊ`iʏœÃÊ/ÀiÃÊÀ>}œ˜iî]ʵÕiÊiÀ>ÊiỂÌՏœÊ`iÊ
՘>ÊVœ“i`ˆ>ÊÃ>̉ÀˆV>Ê`iÊj݈̜ʵÕiÊiÊ`À>“>ÌÕÀ}œÊÀi`iÀˆVÊ-œiÀ]Ê
>ˆ>ÃÊSerafí Pitarra]ʅ>L‰>ÊiÃÌÀi˜>`œÊi˜Ê£nÈxÊi˜Ê>ÊVˆÕ`>`°
>Ê iÌ>«>Ê “?ÃÊ `iÃVœ˜œVˆ`>Ê `iÊ i`ˆwVˆœ]Ê µÕiÊ …>Ê Ãˆ`œÊ iÃÌÕ`ˆ>‡
`>Ê«œÀÊiÊ…ˆÃ̜Àˆ>`œÀÊ`iÊ>ÀÌiÊ,œÃÃi˜`Ê
>Ã>˜œÛ>]ÊÃiÊVi˜ÌÀ>Êi˜ÊiÊ
>L>˜`œ˜œÊ«œÃÌiÀˆœÀÊ>ʏ>ÊÝ«œÃˆVˆ˜Ê1˜ˆÛiÀÃ>]ÊÞÊi˜Ê>ÊÌÀ>˜ÃvœÀ‡
“>Vˆ˜Êi˜ÊÕÃiœÊ`iʏ>ʈÃ̜Àˆ>°Ê*œÀÊi˜V>À}œÊ`iÊÞ՘Ì>“ˆi˜Ìœ]Ê
Õ‰Ãʜ“m˜iV…ʈʜ˜Ì>˜iÀÊvÕiÊÀiµÕiÀˆ`œÊ`iʘÕiۜʫ>À>ÊVÀi>ÀÊ
՘ʫÀœÞiV̜ʓÕÃiœ}ˆVœÊÞÊ«>À>Ê>`>«Ì>ÀœÊ>Ê“ˆÃ“œÊi`ˆwVˆœÊµÕiÊ
jÊ…>L‰>ÊVœ“i˜â>`œ°ÊœÊi۝Ê>ÊV>LœÊi˜ÌÀiʏœÃÊ>šœÃÊ£n™£ÊÞÊ£n™Î]Ê
>՘µÕiʏ>ʈ˜>Õ}ÕÀ>Vˆ˜ÊœwVˆ>Ê`iÊ“ÕÃiœÊÃiÊÀi>ˆâÊi˜Ê£n™ÓÊVœ˜Ê
“œÌˆÛœÊ`iÊ
Õ>À̜Ê
i˜Ìi˜>ÀˆœÊ`iÊiÃVÕLÀˆ“ˆi˜ÌœÊ`iʓjÀˆV>°Ê
,i`iVœÀÊœÃʈ˜ÌiÀˆœÀiÃÊÞÊi˜ÊiÊÀi“>ÌiÊVœœVÊ՘>ÊÛiiÌ>Ê`iʅˆiÀÀœÊ
vœÀ>`œÊVœ˜ÊiÊi“Li“>Ê`iÊ՘Ê`À>}˜Ê>>`œ°
Ê «Àœv՘`œÊ iÃÌÕ`ˆœÊ `iÊ ,œÃÃi˜`Ê >Ã>˜œÛ>Ê ÃœLÀiÊ iÊ i`ˆwVˆœÊ
`iÊ«>ÀµÕiÊ`iʏ>Ê
ˆÕÌ>`i>ÊÌ>“Lˆj˜Ê…>ÊÃiÀۈ`œÊ«>À>Ê`iÅ>ViÀʏ>Ê
iÞi˜`>Ê ÕÀL>˜>Ê i݈ÃÌi˜Ìi]Ê ÞÊ µÕiÊ ÃiÊ ˆL>Ê Ài«ˆÌˆi˜`œÊ i˜Ê ̜`>ÃÊ >ÃÊ
ÀiÃiš>ÃÊ`iÊi`ˆwVˆœ\ʵÕiÊjÃÌiʅ>L‰>ʅœÃ«i`>`œ]Ê>ÊÀ>‰âÊ`iʏ>ÊÝ«œ‡
ÈVˆ˜Ê՘ˆÛiÀÃ>]Ê՘Ê}ÀÕ«œÊ`iʓ>iÃÌÀœÃÊ>ÀÌiÃ>˜œÃÊ`iʜwVˆœÃÊ>˜Ìˆ‡
}՜Ã]ʜÀ}>˜ˆâ>`œÃÊ«œÀÊiÊ“ˆÃ“œÊœ“m˜iV…]ʵÕiʅ>L‰>˜ÊiiÀVˆ`œÊ
՘>ÊiëiVˆiÊ`iʓ>iÃÌÀ‰>ÊÜLÀiÊ>«Ài˜`ˆViÃʓ?ÃʍÛi˜iÃÊ«>À>ʵÕiÊ
jÃ̜ÃÊ>«Ài˜`ˆiÀ>˜Ê>ÃÊÌjV˜ˆV>ÃÊÞʏœÃÊÃiVÀi̜ÃÊ`iʜwVˆœÃÊ>À̉Ã̈VœÃÊ
V>Ì>>˜iÃÊ>˜Ìˆ}՜ÃÊVœ“œÊiÊ…ˆiÀÀœÊvœÀ>`œ]ÊiÊۈÌÀ>]ʏ>ÊViÀ?“ˆV>Ê
ۈ`Àˆ>`>]ÊiÌV°
iÀV>Ê`iÊ
>ÃÌiÊ`iÃÊ/ÀiÃÊÀ>}œ˜ÃÊÃiÊ«Õi`i˜ÊۈÈÌ>ÀÊ`œÃÊi`ˆ‡
wVˆœÃÊ`iˆVˆœÃœÃ]ÊÌ>“Lˆj˜ÊœÀˆ}ˆ˜>`œÃÊi˜Ê£nnn]ÊÞʵÕiʘœÃÊ>ViÀV>˜Ê
>Ê “Õ˜`œÊ `iÊ >Ê LœÌ?˜ˆV>°Ê -iÊ ÌÀ>Ì>Ê `iÊ ˆÛiÀ˜>ViÊ ­˜ÛiÀ˜>`iÀœ]Ê
£nn·£nnÇ®]ʜLÀ>Ê`iÊ>ÀµÕˆÌiV̜ʜÃi«Ê“>À}ÃʈÊ->“>À>˜V…]ÊÞÊiÊ
1“LÀ>ViÊ­1“LÀ?VՏœ]Ê£nn·£nn{®]Ê`iʜÃi«Êœ˜ÌÃiÀmʈÊiÃÌÀið