Castelao

Introducciòn
Castelao è , en moitos aspectos, a figura màis relevante da historia da cultura galega do sèculo XIX. Dotado
dunha sensibilidade singular, extraordinario debuxante e literato maxistral, revèlasenos como un profundo
coñecedor da psicoloxìa do pobo galego, que queda perdurablemente reflictido na sua obra che de
comprensiòn e humanidade.
Toda a sùa producciòn artìstica està tinguida de amor polo pobo galego.
Castelao è un clàsico da cultura galega e tamèn da historia do galeguismo.
Obras
• Un ollo de vidro. Narrativa. 1922.
• Cousas (1º). Narrativa. 1926.
• Cousas (2º). Narrativa. 1929.
• Retrincos. Narrativa.1934.
• Os dous de sempre. Narrativa. 1934.
• Os vellos non deben de namorarse. Teatro. 1941.
• As cruces de pedra na Bretaña. Ensaio e obra de estudio. 1930.
• Sempre en Galiza. Ensaio e obra de estudio. 1944.
• As cruces de perda na Galiza. Ensaio e obra de estudio.1950.
• Cincuenta homes por dez reàs. Àlbume. 1930.
• Nòs. Àlbume. 1931.
• Galiza màrtir. Àlbume. 1937.
• Atila en Galiza. Àlbume.1937.
• Milicianos. Àlbume.1938.
Caracterìstica de Castelao a travès dos seus contos.
Brevidade nos seus contos:
Domina a forma breve e sintètica, sinxela en apariencia mais froito dun laborioso traballo de depuraciòn e
escolma. Castelao traballa moito a literatura para conseguir a sìntese do màis importante, que apareza a
fundamental, por definiciòn case tòdolos seus contos son breves.
Podemos ver esta caracterìstica de Castelao en contos como:
• Chamabanlle a marquesiña
• A vella non para
• pai de Migueliño chegaba das Amèricas
• Vouvos contar un conto triste
ETC
Sinxeleza:
Claridade no que se quere dicir.Fixarèmonos no conto − O pai de Migueliño chegaba das Americas−
• Presentaciòn do personaxe:
1
Migueliño, un rapaciño paqueno que miraba o retrato do seu pai que ese dia chegaba das Amèricas.
• Nò, momento de ilusiòn:
A ilusiòn de Migueliño era que o seu pai volvera rico das Americas.
• Desenlace, momento de desilusiòn:
Migueliño, por fin ve o seu pai, e, o home vira das Americas en peor estado do que se fora, enfermo e moi
desciodado.
Fixarèmonos no conto −Dous vellos que tamèn tiveron mocidade−
• Presentaciòn do personaxe:
Dous vellos namorados que vivìan o un para o outro.
• Nò:
O velliño morre e a muller dille : −ata logo Eleuterio− coma se nada ocorrese, a xente rise dela.
Desenlace:
• Esa mesma noita a muller chama pola morte para ir canda o seu Eleuterio.
Estas tres partes nos contos podemolas ver noutros contos de Castelao.
Estilo coloquial:
Castelao fala, nos seus contos, cara ò pobo, cara un sector o que lle ten que falar con palabras coñecidas.
Castelao utiliza un vocabulario coloquial correcto, sen ser vulgar. Os contos entèndense perfectamente, non
ten palabras difìciles.
Algunhas palabras nsa que se nota que os contos van dirixidos a un sector popular:
−floriña: A vella non para. Cousas
−vella: A vella non para. Cousas. È unha palabra coloquial, porque se Castealo estivera dirixìndose a un grupo
de xente màis culta chamarìale doutro modo,por exemplo, ancià.
−peìños: Chamabanlle a Marquesiña. Cousas.
ETC.
Temàtica e personaxes:
Temàtica:
En canto o tema, Castelao trata o interior dos personaxes, a sùa psicoloxìa, os seus sentimentos etc.
Fixèmonos no conto de Panchito:
2
−Sentimentos de Panchito:
Era un negriño, traìdo de Cubo coma unha cousa. Cando crece convertese nun galego pero en negro. Tiña
moita gracia. Ìa às festas.
−Sentimentos do pobo hacia Panchito:
A xente o querìa e non o marxinaba.
−Sentimentos do home rico hacia Panchito:
Sen sentimentos, non o querìa.
Enumeraciòn dos problemas que aparecen en cada conto:
−Chamanlle a Marquesiña: Os problemas son, os homes ricos que andan facendo fillos e logo non se
preocupan por eles, os nenos que traballan en vez de ir à escola e non teñen infancia.
−A vella non para: Os fillos de solteira è o problema que se trata neste conto, tamen trata de que non è
necesario o matrimonio para atopar a felicidade.
−O pai de Migueliño chegaba das Amèricas: O problema è a emigraciòn.
−Unha rùa nun porto lonxano: o problema è a emigraciòn e a morriña por voltar a Galicia.
−Dous vellos que tamèn tiveron mocidade: a morte, o amor a vudez, son os temas.
Temàtica galega e universal:
Sitùase en Galicia, inda que, o mesmo tempo è universal, pois os problemas dos personaxes poderìanse dar en
calqer parte do mundo.
Por exemplo:
Moitos contos de Castelao son sobre a emigraciòn, estes casos de emigraciòn danse en moitas partes do
mundo , Marrocos, Cuba, Colombia.... etc
Os neno que non van a escola, este problema tamèn existe en moitas partes do mundo
Fillos de solteira
ETC
Personaxes:
Non son frecuentes os personaxes ricos, Castelao non lles presta atenciòn.
Os personaxes tìpicos son nenos de oito anos màis ou menos e os vellos, son personaxes febles, que buscan
algo que os faga felices e seguros. Os personaxes producen simpatìa no lector. Os personaxes pobre teñen
sentimentos e os ricos son sen sentimentos, Castelao non lles presta atenciòn.
Esta dignificaciòn co paisano galego, co que Castealo establece vìnculos de simpatìa ven vecellado polas suas
3
orixes populares. Para castelao a base de Galicia està nas clases populares: o seu proxecto polìtico è que
tomen ò poder.
Castelao o ter unha familia pobre quere que os pobres tomen o poder, en cambio , Risco e Otero queren que os
fidalgos tomen o poder porque eles eran fidalgos.
Fixarèmonos en varios contos do libro Cousas:
• Chamàbanlle a Marquesiña: Nena pequena, traballadora, debil, è filla dun marquès, este marquès non
miraba polos fillos que facìa.
• pai de Migueliño chegaba das Amèricas: Retràtase a un neno pequeño, cheo de sentimentos por ver o
seu pai, que chegaba das Amèricas,e, sobretodo poruqe o seu pai voltara rico.
• Vouvos contar un conto triste: Neste conto aparece unha fidalga chamada dona Mcaela, que non podìa
ter fillos, e gardaba os fetos en frascos e coidàbaos coma se de meniños se tratase, un dìa caeulle un
deses frascos e rompeulle. Ela morre de pena a causa da morte do seu fillo.
• Dous vellos que tamen tiveron mocidade: neste conto fàlasenos de dous vellos namorados, dèbiles,
vulnerables...
Valòrase o popular que aparece en festas, costumes, a lingua popular (refràns, ditos...)
Realismo:
• Respecto a sociedade: Fala dunha sociedade con problemas (fillos de solteira, emigracion...)
• Respecto o ambiente: reflexa como è a clase popular galega, a sua forma de vida, costumes,
ambientes...
Castelao quere:
Que vexamos a realidade tal e como è.
Que reflexionemos ante o visto.
Que cambiemos a sociendade.
4