SUY GIÁP TS.BS Lê Tuyết Hoa CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN SG nguyên phát có bướu giáp Suy giáp nguyên phát & không có bướu giáp Viêm giáp Hashimoto Sau Rx cường giáp bằng Hội chứng Sheehan: bệnh sử + suy nhiều trục khác xạ trị hoặc phẫu thuật • Anti TPO • Siêu âm tuyến Rối loạn sinh tổng hợp hormone bẩm sinh Hội chứng đề kháng hormone giáp ngoại biên Viêm giáp tự miễn tiến triển nhiều năm Không có tuyến giáp hoặc tuyến lạc chỗ Xạ hình tuyến hoặc toàn thân Suy giáp thứ phát U tuyến yên: MRI, hormone khác Bệnh lý khác ở tuyến yên hoặc hạ đồi Điều trị Nội khoa Điều trị thay thế bằng levothyroxine suốt đời Lưu ý tương tác thuốc & tác dụng phụ trên tim mạch Điều trị hỗ trợ khác – Điều chỉnh đường huyết – Điều trị tăng lipid máu Khuyến cáo 8, 10, 12 • Cân nhắc theo dõi serum free T4 bên cạnh TSH trong quá trình Rx thay thế bằng L-thyroxine Grade B, BEL 1 • Serum total T3 hoặc free T3 không dùng để Δ Grade A, BEL 2 • Suy giáp thứ phát, chỉ đo hormone giáp, không đo TSH hay dùng TSH để hướng dẫn Rx, Grade A, BEL 1 Khi nào dùng hormone thay thế • Khuyến cáo 15 Rx thay thế bằng L-thyroxine khi TSH > 10 mUI/L tăng nguy cơ suy tim và tử vong tim mạch Grade B, BEL 1 • Khuyến cáo 16 Nếu TSH nằm giữa ULN-10 mUI/L, quyết định Rx dựa trên cá thể (triệu chứng suy giáp, anti TPO (+), có bệnh tim do xơ vữa động mạch, suy tim, yếu tố nguy cơ đi kèm với những bệnh này Grade B, BEL 1 Mục tiêu TSH cho suy giáp ? • Khuyến cáo 17 Nếu không mang thai, mục tiêu TSH là khoảng bình thường của PP đo TSH thế hệ thứ ba (nếu chưa có, sử dụng khoảng 0.45-4.2 mUI/L) Grade B, BEL 2 Khuyến cáo 19.2 Nữ tuổi mang thai và dự định có thai, nên điều trị LT4 nếu anti TPO (+) và TSH > 2,5 mUI/L. Grade B, BEL 2 Dùng Hormone thay thế cho suy giáp Khuyến cáo 22 Chỉ đơn trị liệu bằng LT4 Grade A, BEL 1 Không bằng chứng ủng hộ kết hợp T4 & T3 Grade B, BEL 1 Không kết hợp L-thyroxin & L-triiodthyronine cho nữ dự tính có thai và thai phụ Grade B, BEL 3 Khi khởi trị cho người > 50-60 tuổi bị SG rõ, không bệnh M vành, liều Lthyroxine 50 μg mỗi ngày. Grade D, BEL 4 Khởi cho người SG dưới lâm sàng, liều 25-75 μg/ngày tùy vào mức tăng TSH. Điều chỉnh liều sau đó nên dựa vào đáp ứng lâm sàng và TSH Grade B, BEL 2 Liệu pháp thyroxine Liều LT4 bị ảnh hưởng bởi tuổi, giới, cân nặng, khối nạc của cơ thể, bệnh tim mạch, nguyên nhân gây suy giáp và mang thai Liều 1.6-1.8 μg/kg cân trọng thực Dùng đơn trị LT4, 99% đạt Tại sao T4 đơn trị có thể không đủ Men deiodinase 2 (Dio2) kiểm soát T4 T3 Đa dạng Dio2 (polymorphism) có thể ảnh hưởng đến nồng độ T3 ở não và cảm xúc Liều cao LT4 gây giảm Dio2 và giảm T3 Một số BN đang dùng LT4 nhưng không thấy khoẻ vì thiếu T3 ở não Lý do của việc thêm T3 • Tuyến giáp bài tiết 20% T3 ở người bình thường • T3 huyết tương là nguồn cung T3 chính cho những mô không có men D2 như gan • Thiếu T3 vì vậy mô sẽ thiếu hormone giáp • Giảm T3 ở não có thể gây thiếu năng lượng, ngủ gà, mệt mỏi • Không có bằng chứng ủng hộ dùng LT4 + LT3 để trị suy giáp • Không có bằng chứng dùng tinh chất tuyến giáp tốt hơn LT4 Tại sao T3 không hiệu quả • Tỉ lệ T4:T3 bài tiết từ tuyến giáp 14:1, còn trong trích tinh tuyến giáp là 4.2:1 • T3 có T1/2 ngắn, đạt đỉnh ngay sau uống • Khuyến cáo 23 Uống LT4 30-60 ph trước ăn sáng hoặc khi đi ngủ, xa bữa ăn cuối 4h. Không dùng chung với những thuốc/chế phẩm cản trở hấp thu Grade B, BEL 2 • Khuyến cáo 24 Suy giáp thứ phát, mục tiêu Rx là fT4 cần đạt khoảng giữa của gia 1tri5 bình thường Grade B, BEL 3 • Khuyến cáo 26 Đo lại TSH 4-8 tuần sau khởi dùng những thuốc làm giảm khả dụng sinh học hoặc ảnh hưởng đến chuyển hóa của LT4 Grade A, BEL 1 • Khuyến cáo 27 Không có mục tiêu TSH riêng cho người không mang thai, trong khoảng tham chiếu BT Grade B, BEL 2 Thuốc & những tình huống ảnh hưởng đến Rx LT4 Thuốc & những tình huống ảnh hưởng đến Rx LT4 Thuốc & những tình huống ảnh hưởng đến Rx LT4 Khi nào hội chẩn với Nội Tiết- Khuyến cáo 28 • Khi BN là trẻ nhỏ và nhũ nhi • Khó duy trì được bình giáp • Mang thai, Dự định có thai • Bệnh tim • Có bướu giáp, nhân giáp, hay cấu trúc khác trong tuyến • Kèm bệnh nội tiết khác ở tuyến yên , thượng thận • Biến động chức năng tuyến giáp bất thường Grade C Bella 3 NHỮNG LỢI ÍCH chưa chắc chắn • Lợi ích tim mạch từ việc Rx suy giáp dưới lâm sàng • Lợi ích về khả năng nhận thức khi Rx suy giáp dưới lâm sàng • Kết hợp L4 & Lt3 • Thyroid hormone analogues: D-thyroxin, eprotiromone, diiodothyropropionic acid • Lợi ích của Sàng lọc suy giáp thai kỳ ? tiratricol, TÓM TẮT • Suy giáp là tình trạng thiếu hụt hormone giáp, giảm chuyển hóa toàn cơ thể • Chẩn đoán xác định suy giáp và nguyên nhân • Liệu pháp hormone thay thế đơn LT4 • Lưu ý những thuốc và tình trạng khác làm ảnh hưởng sự hấp thu LT4 • Những thuốc analogue cho Rx thay thế đang thử nghiệm • Hôn mê suy giáp là biến chứng nặng nề đe dọa tử vong