GRANADAKO ALHAMBRA XIV. eta XV. mendeetan eraikituta, beste jauregi baten hondakinen gainean. Nazarien erresuma XIII-XV bitartekoa zen. Arabiar hizkuntzak Alhambrak esan nahi du “gotorleku gorria”, adreluaren kolorea gorrizka dela eta. Gotorlekuek eta jauregiek osatzen dute multzoa. Kokaleku estrategikoan dago, Sabica muinaren tontorrean, azpian hiria bera eta Darro eta Genil ibaien haranak dituela. Eraikin eta lorategien antolamendua oso zentzuzkoa da, lurraren orografiara eta biztanleen beharretara egokituta baitago. Naturako elementuak oso garrantzitsuak dira: - Ura: erlaxatu, freskatu, eraikinen ispilua izatea - Loreak: usain desberdinekin, freskatu Eraikuntza-sistema apala da, baina dekorazioa luxuzkoa da. Hiri-jauregi bat da harresiz inguratuta. Jauregi honek funtzio desberdinak betetzen ditu: egoitza, funtzio erlijiososa, militarra, ofiziala, propagandistika…Egia esan, hiri barruko gotorleku bat da eta gorteko administrazio-funtzioen egoitza eta errege-erreginen bizilekua izan zen. Multzoa zibila eta erlijiosoa da (Koraneko epigrafiak).... XVI. mendean Karlos V enperadoreak Alhambraren barruan jauregi handi bat eraikitzeko agindu zuen, zeuden eraikuntzak errespetatuz. Oinplanoaren analisia Eraikuntzen multzo bat agertzen da eta denboran zehar bata bestearen atzetik gehituz joan zire aurre-plangintza jarraitu gabe. Eraikuntza horien gunea patioak dira. Patio horren inguruan aretoak antolatzen zituzten. Hobeto mantentzen diren multzoak dira Arroyanes-en patio eta Leoien patioa, biak XIV. mendean egin zituzten, arte nazari-ren garai bikainenean. Jauregi nazariek Mexuar multzoa, Comares jauregia eta Lehoien jauregia osatzen dituzte. Mexuar delakoa entzunaldi- eta justizia-aretoa zen ARRAYANESEN PATIOA - honen ingurua dauden aretoak bizitza zeremoniala egiteko erabili zituzten. - Comares jauregia jauregiko jarduetarako eta harrera ofizialetarako lekua zen - Patioan “Torre de los Comares” agertzen da, 40m.baino gehiago altuera du. Tronoren saloia zen edo enbaxadoreena. Funtzio publikoa zuen - “Salón de la Barca” - Tronu-aretoa, Alhambrako gela handiena - Urak ispiluaren funtzioa betetzen du - Arkupea:zabalik dauden lekuek arkitektura eta natura lotzen dute. Arkupek osatzen dute. Arku peraltatuak dira, apaingarri funtzioarekin bakarrik. Zutabeetako kapitelak oso orijinalak dira, bi gorputzekoak. Behekoaek begizta-dekorazioa dute (lazo) eta goikoek forma kubikoa eta dekorazio oparoa. Alhambrako dekorazioa polikromatua zen. Horma xumeak arabeskoen eta inskripzioen bidez (koranekoak) estaltzen zituzten. : Sebka-dekorazioa, hau da, jatorri almohadea dute erronbo tipikoak sarritan agertzen dira arkuen artean gelditzen diren gune leunetan. Zeramika alikatatua zokaloetan agertzen da: iztuku dekorazioak, zetazko piezak edo ekialdeko tapizen lan fina imitatzen dute. Patioaren alde batean erregearen bainu-gela dago, Erromako termen egitura eta funtzionaltasunarekin. Hormak, gaur egun zuriak izan arren, gehien bat iztuku-dekorazioekin apainduak ziren. Baina ere uraren presentzia oso garrantzitsua da, nolabait konpensatzeko hainbeste urteta desertuan igaro urik gabe. Orokorrean, jauregiko barnealdean dituen eraikitzeko egiturak oso sinpleak dira: hormak, arku pixka bat puntadunak, zutabe eta estalki dintelduak. Elementu hauen gainean dekorazio oso ugaria zabaltzen da, nolabait, egituraren sinplitasuna ezkutatzeko. Nazari-zutabea oso liraina da, marmolezkoa. Plinto baten gainean altxatzen da eta kapitela agertzen da bi gorputz dekoratuekin: behekoa zilindrikoa da eta goikoa kubikoa. Materialak: lurrean marmola, hormetan friso alikatatua eta igeltsuzko panelak eta sabaietan zura. sabai batzuetan agerian uzten dute estruktura, beste batzuetan, berriz, zurezko dekorazio geometrikoarekin estaltzen da. Gune aberatsenetan kupula faltsuak eta mokarabeskoz gangak jartzen dituzte, izarren eta oktogonen formarekin Dekorazioa: ataurikea, motibo geometrikoak eta epigrafia. Eredu oso konplikatuak erabiltzen dituzte, simetrian eta motiboen erreoikapenean oinarrituta. Ezin da ahaztu naturaren garrantzia jauregi honetan. Esanahia: Erdi Aroko jauregi ederrenatariko bat dugu, eta musulmanen dotoretasuna gailur altuenera iristen da. Epigrafiaren bidez erlijioren aldarrikapena egiten dute. LEHOIEN PATIOA XIV. mendekoa da. Errege-erreginen familiarentzako familiarentzako gelen hegal pribatua zen. Comaresen moduan, natura eta arkitektura betetzen ditu. Bertan anabarmentzen dira: - Sala de los Abencerrajes - Sala de las Dos Hermanas - Jardines del Partal Leoien patioren inguruan errege familiaren gela pribatuak daude, “harem-a”. Oso orijinala da. Lau fronteetan arkuteriak ditu, zutabe granadiar ugariez: oso estuak dira eta batzuetan binaka agertzen dira. Patioaren erdian 12 lehoiez sostengatutako iturri bat dago. Era latzean tailatuta daude lehoiak, kontraste bizian zutabe finekin. Iturrria marmolezkoa da. Urak garrantzi handia hemen hartzen du, elementu apaigarri bezala. Igo egiten du, katilutik lehoien ahotera jaisten da eta gero patiotik banatzen da. Argia materialeetan zehar zabaltzen da, eta barrualdean, bero gutxiago egoteko “jaisten da” Arkuen funtzioa ez da arkitektonikoa, dekoratiboa baizik. Sostengailuak pilareak dira. Zutabe gehienak germinatuak edo parekatuak dira, granadiar estilokoak: harroin atikoa, bi toro eta eskozia batez konposatua, fuste fina eta lerdena, lisua, kolarino ugariez eta kapitel bikoitzarekin, beheko zatia gorputz zilindrikoa delarik. Zutabeek sostengatzen dituzten arkuak peraltatuak dira. Hormetako zokaloa alikatuez apaindurik dago. Orokorrean apaindura oparoa, ataurike eta mokarabeekin. Patioaren inguruan lau gela handia daude: - “Sala de los mokarabes” izen datorkio mokarabeekiko apaindurarengatik - “Sala de los Abencerrajes” Abencerraje horiek bi anai ziren printzeak eta hil zituzten - “Sala de las dos hermanas”, horrela deituta, gela horretako soilaruan bi harlauza handi daudelako. Kupula mokarabeduna du eta begiratoko bat. - “Sala de los reyes”