Li-ion ဘက်ထရီ အမ ျိုးအစ ျိုးမ ျိုးအ ျိုး Cathode (၁) Lithium Nickel Manganese Cobalt Oxide (LiNiMnCoO2) — NMC Electrode (+) အပိုင်ျိုးတွင် Lithium နှင် Metal Oxide (၂) Lithium Iron Phosphate (LiFePO4) — LFP တစ်မ ျိုးမ ျိုးကို (Nickel ၊ Manganese ၊ Cobalt ၊ Iron) အခ ျိုးအစ ျိုး အမ ျိုးမ ျိုးဖြင် ြွွဲ့စည်ျိုးတည်ဆ (၃) Lithium Nickel Cobalt Aluminum Oxide က် ထ ျိုးပါ အသိုျိုးဖပ ဆ ရှပါသည်။ Electrolyte အမ ျိုး တစ်စီျိုး ိုျိုးတင ွ ် ဆ ျိုးနှုန်ျိုး စရတ်ကို စိုျိုးရမ်ပပန် ိုျိုး ဆခတ်မီ ျှပ်ကျိုးရည်အ ျိုး ဆ Lithinum Based Gel (သမ ိုို့ ဟိုတ်) Polymer အမ ျိုးအစ ျိုး အသိုျိုးဖပ တည်ဆ ျှပ်စစ်သိုျိုးယ ဉ်၏ ဘက်ထရီတန်ြိုျိုးမှ အမ ျိုး ိုျိုး ဖြစ်ဆသ ဆကက င် ဘက်ထရီ ဖပ ဖပင် (LiNiCoAlO2) — NCA သည်။ Anode Electrode (-) အပိုင်ျိုးတွင် အဓကအ ျိုးဖြင် Carbon (သမ ိုို့ ဟိုတ်) Graphite ဖြင်သ လျှပ်စစ်သုံးယာဉ် ဘက်ထရီ၏သက်တမ်ုံး က်မှု က ျိုး အစတ်အပင ို ်ျိုး ှယ်ရမည် ကိုန်က က် ရှဆနကကပါသည်။ ျှပ်စစ်က ျိုးမ ျိုးတွင် ဘက်ထရီ တည် နည်ျိုးပည ဆက င်ျိုးမွန် သည်အဖပင် ဘက်ထရီ ထန်ျိုးသမ်ျိုးဆစ င် ဆရှ က်မှု စနစ် Battery က်ထ ျိုးပါသည်။ Management System (BMS) ပါဝင် BMS ိုသည်မှ Battery Nickel ပါဝင်မှု မ ျိုးဆ ဆ ှ င်နိုင်စွမ်ျိုးဖမင်ဆ ဆ ဘက်ထရီ၏စွမ်ျိုးအင် သို ဖြစ်သဖြင် Nickel ပါဝင်မှု နည်ျိုးပါျိုး Pack ပါသည်။ ျှပ်စစ်သိုျိုးယ ဉ်မ ျိုး၏ High Voltage အ ျိုး သက်တမ်ျိုး အဆက င်ျိုး ိုျိုး အခ က်အ က်မ ျိုးကို Sensor မ ျိုးဖြင် တိုင်ျိုးတ ရယပပီျိုး ိုအပ်ဆသ အဆဖခအဆနတွင် ရှည်ကက စွ ဖြင် ထန်ျိုးခ ပ်မှုမ ျိုးကို သိုျိုးစန ွ ိုင်ရန်အတွက် ဆ င်ရွကဆ ် ပျိုးသည် ဆသ NMC333 ဘက်ထရီ အမ ျိုးအစ ျိုးမ ျိုးမှ အသိုျိုးဖပ မှု Electronic Control စနစ်တစ်ခို ဖြစ်ပါသည်။ BMS သည် နည်ျိုးပါျိုး ဘက်ထရီတစ်ခို သည်ကို ဆတွွဲ့ရရပပီ ှ ျိုး Nickel ပါဝင်မှုမ ျိုးသည် ိုျိုးနင ှ ် ဘက်ထရီတစ်ခန်ျိုးခ င်ျိုး၏ဗအ ိုို့ ျိုး၊ NMC532, NMC622, NMC721, NMC811, နှင် NCA အပခ န်၊ ဘက်ထရီ၏အဝင်နှင်အထွက် ျှပ်စီျိုးပမ ဏ အမ ျိုးအစ ျိုး ဘက်ထရီ မ ျိုးကို ပိုမို သိုျိုးစွ အမ်ပီယ တက ိုို့ ို ဘက်ထရီ၏ သည်ကို တိုင်ျိုးတ ပပီျိုး HV ဆတွွဲ့ရရပါသည် ှ ။ NMC ဘက်ထရီမ ျိုးထက် စွမ်ျိုးအင် သို အ ျိုးက န်ရှမှုနင ှ ် သက်တမ်ျိုး က န်ရှမှု အဆဖခအဆနတက ိုို့ ို Cathode (+) အပင ို ်ျိုးတင ွ ် အသိုျိုးဖပ ထ ျိုးသည် သတတ အခ ျိုး ဆ တွက်ခ က်ဆပျိုးပါသည်။ အစ ျိုး အ စတ်ခ ရသည် LFP ဘက်ထရီမ ျိုးကို ပိုမိုသိုျိုးစွ က ို ် Li-ion ဘက်ထရီ အမ ျိုးအစ ျိုးမ ျိုးစွ ရှဆသ ် ည်ျိုး အမ်သိုျိုး စီျိုး ျှပ်စစ်သိုျိုးယ ဉ်မ ျိုး၌ အသိုျိုး အမ ျိုး ိုျိုးမှ ၃ မ ျိုးသ ရှပါသည်။ Page (2) ှ င်နိုင်စွမ်ျိုးနည်ျိုးဆသ ် ည်ျိုး ဆစ ျိုးနှုန်ျိုးသက်သ ပပီျိုး ပိုမို ကက ထဖိုို့ ပင် ဘက်ထရီ၏ အ ျိုးသွငျိုး် နှုန်ျိုး၊ အ ျိုး အသိုျိုးဖပ သဖြင် ၂၀၂၈ ခိုနစ ှ ်တွင် NMC မ ျိုးကို ဆက တ ် က်သွ ျိုးနင ို ် နှုန်ျိုး တက ိုို့ ို ထန်ျိုးခ ပ်ပပီျိုး ဘက်ထရီ သက်တမ်ျိုး ပိုရှည်ကက သည်ဟို ခနို့်မှန်ျိုးထ ျိုးကကသည်။ ဆစပါသည်။ ထိုဆကက င် BMS နည်ျိုးပည သိုျိုး ဘက်ထရီ Page (3) Page (4) မ ျိုးသည် Circle Life အသိုျိုးဖပ မှု အကကမ်ဆရ ၆၀၀၀ ဆက ် က်ရှ EV ဘက်ထရီ သက်တမ်ျိုးကက ရှည် အသိုျိုးဖပ နင ို ်ရန် သိုျိုးနိုင်ပပီျိုး သက်တမ်ျိုး အနည်ျိုး ိုျိုး ၁၀ နှစ်မှ နှစ် ၂၀ အထ • အသိုျိုးဖပ မှု ခနိုင်ရည် ရှသည် ဘက်ထရီမ ျိုးအဖြစ် ဆပေါ် ဘက်ထရီအ ျိုးကို ၂၀ - ၈၀ % အတွင်ျိုး အသိုျိုးဖပ ပါ။ • ပ ဆပါက် ပပီ ဖြစ်ပါသည်။ အဆဖမ က်အမ ျိုး ထိုတ် မ ျိုး ျှပ် ၍ ၂၀၁၀ ခိုနစ ှ တ ် ွင် ၁၂၂၀ ဆ ေါ် /kWh ဆပျိုးရဆသ ် ည်ျိုး ၂၀၂၂ခိုနစ ှ ်တွင် ၁၃၅ ဆ ေါ် /kWh သ ဆပျိုးရသည်အထ တစ်နစ ှ ်ထက် တစ်နစ ှ ် ဆ က ဖခင်ျိုး သည်နှငအ ် မျှ ိုပ် နည်ုံးပညာဆင်ရာသိစကာင်ုံးစရာမ ာုံး ရိုတတ ် ရက် အရှန်ဖမြှင်တင်ဖခင်ျိုး၊ ဘရတ်ဆ • စသည် ကကမ်ျိုးတမ်ျိုးစွ င်အိုပ် ဆမ င်ျိုးနှင်ဖခင်ျိုးကို ဆရှ င်က ဉ်ပါ။ ဆရ • ွှမ်ျိုးဆနဆသ က ျိုးထိုတ် ကို ဆနပပီ ဖြစ်ပါသည်။ မ်ျိုးမ ျိုးကို ဆမ င်ျိုးနှငရ ် ျှင် ိုပ်သ၏ ညွှန်ကက ျိုးခ က် User Manual ိုကန ် ာပါ။ လျှ ော်ေေော်သိုးယာဉော်မ ာိုးတွငော် လျှ ော်ေေော် Motor က ဆမ င်ျိုးနှင်ရန် ျှပ်စစ်ဓ တ်အ ျိုး စွမ်ျိုးအင်ထိုတဆ ် ပျိုးသည် ဘက်ထရီမ ျိုးကို အသိုးပ ြုကက ါ Traction ဘက်ထရီ မအာငော် အသိုးပ ြု မဆာငော် ကော်ကကသပြငဲ့ော် Battery မ ဟ မ ေါ်ဆကက ါသညော်။ လာမသာ အဆ ါ ျှပ်စစ်စမ ွ ်ျိုးအင်မ ာိုးက ဆမ တ ် မှ Mechanical Energy အပြေော် မပ ာငော်ိုးလပ ီိုး က်ရှပါသည်။ ထဆ ိုို့ ကက င် ယဆနို့ဆခတ် တော်ဆကော်ထာိုး မသာ က ျိုးဘီျိုးမ ာိုးက လညော် တော်မေကာ င်ရည် ဆက င်ျိုးမွန် အဖမန်အ ျိုးသွင်ျိုးနင ို ဆ ် သ ၊ ယာဉော်အာိုး မ ွေ့လ ာိုးမေပ ငော်ိုး ပြေော် ါသညော်။ ိုခခ စတ်ခ ရဆသ ၊ လျှပ်စစ်သုံးယာဉ်သုံး ဘက်ထရီ အမ ိ ုံးအစာုံးမ ာုံး သက်တမ်ျိုး ကက ရှညဆ ် သ ဘက်ထရီ အမ ျိုးအစ ျိုး မ ျိုးစွ ကို စမ်ျိုးသပ် ဆ ဘက်ထရီ၊ စီ အသိုးပ ြု သကဲ့သို့ က် ဘက်ထရီမ ျိုးထက် ပိုမို၍ စွမ်ျိုးဆ ဆသ ၊ မေ နော်အတွကော် ဓာတော်ဆီ၊ ဒီဇယော်ဆီမ ျိုးအ ျိုး မလာငော်ော အာိုး မ ွေ့လ ာိုးမှု ဆအ င် အ နငော် သညော်။ အဆ ါ ဘက်ထရီမ ာိုးသညော် လျှ ော်ေေော်သိုးယာဉော်မ ာိုး သိုဆတသနပည ရှင်မ ျိုးသည် ဘက်ထရီ နည်ျိုး မဖပက် တီထင ွ ် ရိုးရိုးမမာော်မတာော်ယာဉော်မ ာိုးတွငော် မ ွေ့လ ာိုးမှု အဖြစ် အနာဂတ် ဘက်ထရီနည်ုံးပညာမ ာုံး ပည ကို ယခိုထက် ပိုမိုဆက င်ျိုးမွန် ာင်ရွက်စရုံးဦုံးစီုံးဌာန လျှပ်စစ်သုံးယာဉ်တွင်အသုံးပပြုသသာ ဘက်ထရီ ဆရှ င်က ဉ်ပါ။ ျှပ်စစ်သိုျိုးယ ဉ် ဘက်ထရီ၏ ဆစ ျိုးနှုန်ျိုးမှ အသိုျိုးဖပ မှု နည်ုံးပညာမမြှင်တင်စရုံးနှင်ုံးပုံးစပေါင်ုံးစ ွန်ျိုးဆသ အဆဖခအဆနတွင် EV ကို ကက ရှည် ရပ်ထ ျိုးဖခင်ျိုး၊ အ ျိုးသွင်ျိုးဖခင်ျိုး၊ ဆမ င်ျိုးနှင်ဖခင်ျိုးမ ျိုးကို လျှပ်စစ်သုံးယာဉ် ဘက်ထရီ၏ စစ ုံးနှုန်ုံး စစ်သိုျိုးယ ဉ်မ ျိုးကို သိပပနှင်နည်ုံးပညာဝန်ကကီုံးဌာန ကမဘ ဆပေါ်တွင် Li-ion Battery အမ ျိုးအစ ျိုးသည် က် ရှပါသည်။ Solid-state ီကွန် ဘက်ထရီ၊ စ်သီယမ်- ဘက်ထရီ၊ ို ယ ီ မ် ဘက်ထရီ၊ သတတ -ဆ စသည်တမ ိုို့ ှ မကက မီ ဘက်ထရီမ ျိုး က်ဆတွွဲ့ အသိုျိုးခ ဘက်ထရီနည်ျိုးပည မ ျိုးဖြစ်ပါသည်။ Page (5) ြ နင်သည် Automotive Technology Research Institute Address : Corner of Bandula Street and Circular Street, Pyin Oo Lwin, Mandalay Email : [email protected] Page (6) က်ရှ သည်။ ျှပ်စစ်သိုျိုးယ ဥ်မ ျိုးတွင် သိုျိုးစွမှု အမ ျိုး ျှပ်စစ် သိုဆ ိုျိုးဖြစ်ပါ ှ င်နင ို ်စွမျိုး် ဖမင်မ ျိုးပပီျိုး စွမ်ျိုးဆ င် ရည် ဆက င်ျိုးမွန်စွ ဖြင် ကက ရှည်စွ အသိုျိုးဖပ နင ို ်ပါသည်။