Subido por Rocío Rodríguez

Adverbios, preposiciones y conjunciones Latín

Anuncio
96
GRAMÁTICA DE I-4.LENGUA I.{TINA
Prcthíto Pcrfecw
amanjuc,., u.
de scta:nu.ilo
Í;ir,, u"lorrr,
uandus,
r
Pr ctirit o Plusaum p a f ect o
a, uro fueram
yhabíalwbído
fucrar, áe
dc scramado
Fuatro Pcrfcao
ET AD VER BIO
adverbio eE une palabre lnv¿riable que airve
lg7. Craslrlc¿ClóN.-El
per¡ cali6car un verbo, ua adjetivo u otro adverbio.
'
Gran parte de log edverbio¡ latinoe deriva de adjetivoe, y también de nom'
brec, prutombrea y verbc.
Si clasifican los adverbioe eo las da¡€s siguientee:
amanduc, a, um fuero
yolubté hobüo dc sct a¡uÁo
¿
fucrí¡, ctc.
l.e
2.r
3.0
4.c
5.9
ó.e
&¡s¡nr{Tno
Prcsna
rmenduq e, um cim
y ha.yaik sq onwdo
r
riq ct¿
kdé¡n
lmpctfcao
rmenduq ¿r url Glsem
yo htúkra de sq amado
D
c!8cq ctc.
Prcthto Pcrfccto
rmandus, r, um fuerim
yo lwya habidoik sr anwdo
r
fucri¡, ctc.
.
Pr ahft o Plusctrenpcrf cao
enandus, a, um fuieccm
yo htfukra lwbído ilc sq amado
r
fui¡¡cq stc"
grandc
hnto
sab¡o
gro.ndcmcntc
lanumcnte
sobioncnt¿.
En latín, dc la mayoría de lc adjetivo de tres terminacionespueden derivarse
¡dvcrbios de manera mediantc l¡ terminación -é aplicada ¡l tema del adjetivo:
timide, úmidamcntc
fitu,é, fimematte
mireré, dcsgraciadamcnte
pulchré, bcllarnentc.
dmidu¡ 4vmrtímüo
firmns, t, vm, firmc
micer ,era, entm, dcsgraciailo
pulcher, chrq chrum, bcllo
Dc lo adjetivc de doc y de una terminacionesoc derivan generalmenteed,
verbios mediante la aplicación a ru tema del sufijo -tcr:
Pcrfecto
rmandum,¿m,urn fui¡c húcthabiilo ilc sq amado
196. E¿ lup¡reoxeL Dr oar.rcAcrón - I¡ forma oeutr¡ del Gerundivo con la rer,
gra pcr¡oaa {91 ve_rbor¡D crprera l¡ idea dc obligación d¿ u¡ modo inpersonal, ee
deci¡, ¡in copecifcar la pcrcone a quico incumbc le obügacióa.
Ejcnplor: Sc dcbc ¿m¿r: ¡m¡¡dr¡m esü
¿ ¡¿dir¡: ¡oi¡i
rroe¡drrD..L
No ¡c d¿b¿ &¡
manera"
lugar.
tiempo
cantid¡d.
añrmación y negación
interrogeción.
castellano, de la mayoríe dc los
r9E. l.? Apvrnslos DB l,tANER -En
e^'menk:
tcrminados
adverbios
pueden
derivaree
rdjetivos
I¡sr¡Nrflvo
P'csnt¿
utr¡ndum, a¡q urn w, h¿bcrik seramafu
De
De
De
Dc
Dc
Dc
f ortiter, va,ler osúrncflte
¡rnrdenter, prudcntcmcnte
ecritcr, agudamcntc
oimpliciter, simPlcmenrc.
fortis, e, valcroso
¡rnrdens,.enth, Prud cntc
acer, aclll¡, act?a dgugo
eimpler, icis, simPlc
f99.
r)
Ornoc rnoc¡DIMTBNToa p¡ o¡r¡vac¡ón
-
Sc u8¡ul @mo advcrbio¡¡
El acusativoocutro singular d¿ cicrtos adjetivor:
ault¡¡¡n, nt¡cho
pl"l*'
Poco .
ñfmlrüD, FCmd.Sr4,(¡O
parum, dcmasiado Poco
demun, fíndlncntz
iterum, pot scgunda vcx
rclum, solcmantc
tantun, úticamcntc
facile (de facilis), fácilmentc
impune (de imPunis)' iñpurcrncntc.
98
b)
GRAMATICA DE IA LENGUA LATINA
El ¡blativo
treutro singular eD ól
eebtó, frccuentcmcítc
tató, rcÍafientc
falñ, falsama.tc
f ortnitó, f ortuíl.l;m cnts
Formas en -¡lm, acusaúvos de l¡ l.r declinació¡:
pal"m, cn píblíco
pe¡Ireretlr, f akancrttc
d)
Forma¡ e¡ -im, acueativos aing. de tema8 ctr .i (3.r decl.):
paulatim, paulr;tínamm|l;
ptrtin,
tt parte
derivan
írregularmentc
rue
3.r El adverbiocorreepondientc
e dilGcili¡ ce difGculter,pero er má¡ usado¡on
facile.
FOnU.rCró¡¡ DB ¡¡E ORADOS D! COI¡PAI.^CIóN POR MED¡O DB OTROE ADVB¡.'
mr.
rros. Lo¡ advebio¡ derivado¡ dc lot adjctivoo que rcgún el $ 70 forman gue gr.adoe de
forman por cste miemo procedimiento
comparación medi¡¡t¿ los adverbio. t¡.Sis i tltxima,
rur comparativos y rupcrlativoo.
(di cc¡uru).
n¡gir rtrenr¡¿, nexime tü?¡l¡€.
v&rosomcntz,
¡t-¡u¿
El euperlativo se obtiene haciendo terrninar en -é el superlativo del adjetivo
oorre6pondiente:
Coupanar¡r¡o
doctius, más sabíamcnu
pulchrius, más bcllamc¡to
acrirrc, rnds íntenslrlTcntc
fortiugmrís volc¡osamc¡tt
Supnnr,ruvo
doctissimé, muy sabíamente
pulcherrimé, muy bellamentc
acerrimé, finLJ íntensa;mcntc
fortiseirn€, muy ualct osttncnt;'
Otrc ¿dverbio de mancra"
20/..
i ta),
.
ttc
DE Los ADvERBros
2Ol. Gneoos DB coN{pARAcróN
DE MANERA.
- Como om,
parativo de loe adverbic de manen 6e usa la fqma neutra del Nominative
Acusativo eing. (en -ius) del comparativo de loe adjetivoe correspondientes:
docté (doctns),
sabíamcntc
pulchré (pulcher), bell¿menta
acriter (acer), húensa;mer.te
fortite¡(fortis)¡valerosdme¡tc
melira, mcjct
peiu4 pcor
m"gi\mú
pLr", rrl&
Ein¡¡+ rilcÍat
optirné, rllty ücn
pessimE, mty mal
ñ'v;ñé,
b mas PoSbb
plurimum,
much'símo
mi¡imé, b mcnot posíblc
El adve¡bio correspondiente a bonus es béné, bicn
Posrrlvo
fcman
Sup¡nr¡rno
(taóix),
dc taíz
(antiguus), dc antíguo
(divinus), por gracía dívína
y audax
20O. Oasnnv¡croxss.
1.. Violcntus
adverbios: audacter, audazmcnte y violenter, violentamentc.
rdvcrbio
Coup,r¡¡rrvo
Posrrrvo
bené, bicn
rralé, ildl
magnopéé, crr grtrt m4fltfa
multum, r¿r¡cho
parürn, Pecr
Forma¡ en -Itus, derivadas de nombre¡ o adjetivor:
radicltus
¡ltiqultr8
üvi¡itus
2.r
- Alguno
ZO2. Gnams DE @MpARAcróN IRRBGULARE8.
lrcgularmente sur gradocde comparación:
*t6, ilcmasíado vrd¿
mentó, con razón
aecessarió, rrecc Eoríam entt
gratuitó, gratuitom cnic
c)
c)
99
EL ADVERBIO
f
I
¡3¡l
i¡enr'igualmcntc
aliter, & of¡o maü
quoqu. )
a
) umüé¡
etiam
fnutr.,
)
crr vroro
2o5. 2.r A¡v¡nsros DB LUcAR.- Una rel¿cióo de lugar forzaemcnt¿ teo,
drá que pertenecer I uoa de estas cuatro categorías:
l.r
2.r
3.r
4.r
El
El
El
El
luger m ilonde (ec encuentn elguien o algq o ¡r@rrtecc"'e ¡ccióo).
luger a dondc (va alguien o algo).
lugar ik ilondc (vieoe dguicn o algo).
lugar por ilonih (pare alguicn o elgo).
Ecter catcgoríar Gresp@dca 1 lal cr¡atro pregunta! aiguientcc;
t¡bi?, ¿cn ilórÁe?
qn?, ¿a ¿\ón¿a?
rmde?,iik dónilc?
qtn?, ¿pm ¿lón¿c?,
Si releciqramos cctar preguntas con le¡ ideas expresadar rcepectiv2mente por
bc pronombrec: interrogativo, demoatrativo, relativo o indefnido, obtendremor
el dguicoa cr¡adro dc a¡rral¡tiva g.rc indicaJolqr"r.
fi
i
3 S : $F t$r
:
iÉ
I
$
s
É
=i
*
i
=t
i
i
i
tc
t
E
i
e
i
i igi
e É E i *-* ii
É
a
z
D
o
p
o
¡
D
sigiT$
i? gi
r
¡
i
?$.
I,
É E : ; É ee á €
i
.iti
*i.si
S
$
g
rg s s i €iÉ T i
i
í- i€ i€
€
iE Éi :3 T
E
=
E
E
f E
I
I
o
2
o
ú
&
$
^=$
$
B
F
B
$ :
ü
A* i # : E ;i
l0l
eiguienteeadvcrbic dc lugar:
m6. Oss¡nv,{clóN.- Existen edemá¡lc
r¡sqrrañf, cn algún lugar
nu.q""nr en ningín lugat
ubique, WtodosPdrt¿s
undiqucr de todas Partet
dextrá, por h dacclu
lteva, Pot h lz4triedd
tiempo
- I{ principalesadverbiosdc q/,l,nto
2O7. 3.e Aovnnslog Dl TIEMPS'
quamdiu?
o
¿pu
íct'¿r.iot
latinoe,gue cootesta¡r.'"ü ñd;;;"'"d;t
tícmpo?,sp,Úz
deiodc" dcsPrás
hodie, hoy
pnus, Prínctancnu
heri, aycr
q'as, mañd¡u
lxrstremo' )
demrrm, I f¡¡utma*
ptidie, cl día anus
-postddie, día síguienu
dcoiquc'
t '
al
I
mndenr
la¡unc-ahma
iiu;$r$rs'Ei?$*i,i
B.
¡aa
ELADVERBIO
ttltc, ant€at dntcríqmcrlE
post€e' dcsPués
rimul' ol mismo tlctnPo
iao', ya
rdhuc, anin
nood¡¡nr toiüttíta tu
ol i m' .
l -o t ot iem Po
quo¡demt ,
rliqnando, úrc vc,
r¡lrquemr alguna vez
EuE¡flu¡¡mr nüncc
Bepet 4 fienlxto
remPerr síemPrc
pnotinus, ínmediatament¿
intetea, mícnvrdsunto
modo, rccíártcficfLu
Eulterr Poco lw
cotidic, coto dr4
dir+ Por brgo ticmPo
ic cr*ttáo cn antú
i"it"-'
ü¡hr t¡Ecr ¿'úorlcct
aic¡' todavta
tlis, otrcvcx
nocü¡' ilc ¡Pclu
iffadiu, durottu cl úa
uuunetPqbmoñana
vec[tc¡cr aI autdccet
úo\ Prurto
brevi, cnbrcvc
tut¡tttr furil¡¡nr ilc ¡uan
diu deocn coEParativo t n¡PcP
@W
206. o¡g¡rvac¡Ó¡¡. - Dc e¡to¡ rdvcrbior,
'
letivo:
raepiru, mú a mcnudo
mu1 t mcnudo
o"ii.tih"'
¿¡"tius' Por mtís tícnr|o
diutissime, Por flucho ticrnrp'
NuPet, uen¿ ¡ó1o ruPcrlativo:
auPerimc, hacc u¡ ínstartt'
a$.$,
r :
Fo
á E
o u¡¡
- Si¡¡en pere ponderar una cuüdad
209. +.. Aovenslos DE GRADo.
ección:
que''o, qÚc, c1t41t
t2nrfur
cxclamativo'
un valor
Quam, pucde tener tambiéo
102
GRAMÁTICA DE LA LENGUA LATINA
2lo. 5.c ApveRsros DE AFrRrtrAcróN
v ¡r¡cecróN. bic de af,rmación son lc siguientee;
ita, etiam, sí
veo, vcrd,adetamcntc
cí.crt4rnentc
'Áne,
quidem,
equidem, cn vcrddd
LA PREPOSICIÓN
r.os principalee advcr,
ealtem, por lo ncnoc
cefto, segurlmcnt¿
ecificet, sin dudo
immo, antcs bien
2ll.
o¡s¿nvac¡óN. - En realidad ¿l latín no posee ningúa adverbio que co''c?
ponda eractameote al caetellanosí. Para @nte6tar afir-mativamen-te
sc vale á titin ¿e los
¡dverbios meocionado¡ o de uo procedimiento que coneista co repetir cl verbo de la
oración interrogativaEjemplo:
Credis esseDeun?, lCrccs qvc hay un Dlotl,
Ctedo, Lo crco.
212.
I,os principale¡
adverblos
noD, no
haud, no
13111t"q
mrn
tmr-ac... quidein,
de negación ¡on los cigrlentee:
no¡¡ ¡olum,
nor Eodo,
I & r*neú,n
- - - - o- ' - ' -do
--ni
I
| rc sóto
¡3¡ ¡¿¡d"m' J
nu! queD , m n i n g n u f t - t t
neq BqIu., y no
2l,t. o¡r¡¡v,tqroN¡!.
-- r.: Dor ncgecioncr equivrlen, c¡ latía, ¡ ura ¡6rmaciór.
Non yeudo co l¡ fr¡¡c derpuér de
(fuirl,
(twnca) ean
ÚíÉil hudd), nunó¡ü¡
trarrest¡ tot¡lme¡tc cl valor aegativo 'goo
dc e¡t¡¡ pdebru.
Fr,rs¡r NBGATTvA!: Nemo boc fecit, nadic hrlr,c snc.
Numquam id ¡ccidit, rtrtrcl oc:.rí. ¿rtc,
E¡¡r¡re AFTRMAT¡vAE:
Ncmo hoc no¡ f¡cit, ¡odoshuc¡cs:o
(lit. {o hay nad;c quc tw hoga csto),
N u m q u em id n o ¡ eccidit, sícmprc oclrÍrc csle,
(üt. l.{o hay momeüo cí quc r,sto¡o ocuna).
A¡f, ncqo.- non cquivalc a on¡ne!, todo cl mundo.
nihil,.. non equivale a omnie, todu hs cos¿s,todo.
numfluan... non equivale a en¡rcr, síempre.
2.r Si la oegación non precede a, nenor_ñih¡|, nunquam, etc., ¡Dba¡ negacioner re
contrarrestan en parte, y el reeultado e¡ afrmativo.
No¡ nemo hoc facitrAlguicnhacc csto
(lit. ).{o cs ue¡dad que nzdíe haga csto).
Non ¡ umq ua m id accidit,A occesocurrc cEta
(lit. {o cs ucrdad quc nuíca oourta esto).
Arí, non nemo equivale a aliqui, algunot
no¡ nihil cquivale a diquid, algo
non numflu¿¡m equivale a üquaado, .t uccct.
A¡imismo no¡ nulli (o nruaulli) aignifca algtrrct.
3.r T no ¿¿traduce por neque o nec:
Huycron y no traboron combate cot los encmigos:Pugenrnt ¡ c g u c cr¡m ho¡ih¡
@¡8rerd i¡¡t
103
Ni.. ni ¡¿ traduce por !equc... ¡eflu¿ o n€c... ¡ec¡
hono.
diviti¡c nequc
ti los honores¡os huc¡faliccr: Nequo
Ni lr¡ rdqucz¿s
rc¡ no¡ beatos reddunl
5.r Ni, ni t¿¿ sólo, ¿e traduc¿ por ¡e.- quideo, intercalando h palabra ¡obrc l¡
cr¡al ¡ecaela negación:
vidi
lrli¿¿sdlo aélhcví*o: Ne e¡¡m quidcn
Ni lc h¿ u¡bto:Eum ¡e vidi quidem.
1.'
DB INTERRocAoIóN. - l.e Ne indica que una ora'
214. 6.c Aown¡Ios
ción tiene eentido interrogativo. El adverbio ne es enclítico y se iuota, poE'
pue6to, a la palabra sobre la cual recae la ioterrogación:
Veniet o e frater wus?z ¿Vcndrá tuhcrmono?
Frate¡ n e tr¡us veniet?: iEs tuhcrmano quién vcnilrá?,
Tur¡s n e veúiet?: ¿Esel aryo quc ucndrá?
2.a Nonne se use cuando se prevé que l¿ respuecta s€rá afrmativau
¿No cs cvíd,entccsüo?;N o ¡ n e hoc manifestr¡¡nest?
3.r Nu¡n se u8a cuando se prevé que la cootestacióD aerá negativa:
¿HasPerdido cl iuicío?: N u m insards?
4.r En le¡ interrogrcione¡ doblc¡ el primer miembro vt introducido pc
oc o utnrn, el eegundo Por 1¡, o, o arr¡o¡r o t¡o.
¿Estu padrc o tu hqm4rlo quün csuí cnf crrno?:P¡tet ¡ c tlü¡s rrr f¡rter
aegrotat?
acglotet fret€r trn¡¡l
¿Está enfcrmo tu lurmatn, o no?: LJtrum
¡nnon?
.[A
PR EPOSIC ION
La ca¡oc de le declinación no bastan para erprecar todae las relacione¡
2lt.
que pueden mediar entre las palabras de una oración; mediante las preposicionec
ei expresan, pues, muchas de estasrelacionee de lugar, dirección, etc.' que cm la¡
desinenciasno podrían expresarse.
Las preposiciones 6on partículas que 6¿ anteponen a los nomb-re6.De lae pre'
pooicionee latinae una¡¡ rigen Acusativq úas Ablativo; otras, finalmente' unal
vecesAcusativo, otrae Ablativo.
216.
h.¡posrcloxes
lxd,, a, hacía
cqca dc, junto a
hosu
wa
DB Acx,rsArlvo
Eo ad urbemzVoy ah ciuda¿.
Urbs ad mare sita erlt¿La cíudod cstti sítuada iunto
ol ttt¿r.
Cato ad sunrmárn senectuten v'txtt¿Catót vívíó hosu
h m,is cxtrema vejez.
Rcs ad belh¡o utiles: Cosas íttilcs para h grcna.
r04
GRAMATICA DE I-A LENGUA T.{TINA
conttd
htcid
Allitq onu, dclantc de
arltcs dc
Aprd, en cdsa dc
Advetsru,
m cl pak de
iunto a
en los csqítos ik
Circa, circum, circiter,
alrcdcdor dc
Cis, citra, dc estchdo dc
Coutra, contra
frcnte a
Btga, paro con
Bxtra, fucra dc
fúra, debajo dc
funter, crttrc
lntra, dmuo dc
Iurta, af lado ik
Ob, por, a causailc
artte
Penes,cn poder ilc
Pet, por, 4 través dc
durantc
por mcdío ilc
Pxt, detrtk ilc
despuésde
Praeter, curttto
exccPto
adcmás ile
Prope, ccrca de
Propter, a causade
Adversus hostes ire: Marchor contra c! cncmígo.
Pietas advetsus deos: la pícüd hoc¡a los dioscs.
Ante portamt Antc la pucrta^
Ante bdlum¿ t\ntcs d,eh gwto
Apud pattemz En casadc mí padrc.
Apud Sequanos: En cl país dc bs Séc.;.ainos.
Apud Cannar lrugnatun e¡t: Sc luchó iunto a
Cannas.
Apud Vergilium: En los poemasdc V;rg;l;o.
Circa pectust Alrcdcdot del pecho.
Circr¡m se¡ A nr alrcdedot.
Circiter viginti: Nrcdcdor d,e vcintc (wtos ueinte).
Citra Iberum flu-cn: De cstc lado del no Ebro.
Contra rem publicam agwz Obrar cq*ra el Estado.
Contra Brundisirrm: Frentc a B¡nd*.
Meuc crga tc amot: Mí oter Wa contígo.
Brtra muros¿ Fu¿ra ü lq muros.
Infre fro¡teo ¡r¡¡t oculi: Los oios cstÁn ilcbajo ih
h frcntc.
Inter urbea a flr¡mco tr¡rti¡ ct¡t¡ HaVt4 ut14 to¡ae
¿ntrc b ciu¿4d y cl ño.
Inte¡ ¡nicocz Ettrc anígos.
Intra muroo: Dcntro dc los mt¡¡",os.
furte urbem castra poruit¡ Pr¡so cl canpanunu junto
a b cíudad.
Ob metum¡ Per micdo.
Ob oculos: Anu los ojos.
Penea praetorcm: En poilcr ilcl Vstor.
Pe¡ flsmmas iret Pas¿r-a ttavés dc hs lhmas"
Per noctem: Dtnante bnoche.
Per exploratoree: Por medio ik csarchas.
Post domr¡m; Dc*ls dc h c¿r¡*
Post bellurn: Despuésdc h gucnaPraeter aequrnYr:Contralo fusto.
Praeter te nullum habeo at icunt Fuera de tí no
tcngo ningim amigo.
Praeter Ariovistum decem erant equites¿ Adcmds dc
Aríottisto había diez caballeros.
Prope urbem castra poneret Acarnpor cqco dc b
ciuda¿.
Propter benignitatem tuam: A causa dc at bcnig.
nidal.
I-A PRXPOSICION
g¿6g¡drrm, alohrgo dc
dc conformi,
dad con
Supet, sobtr
Supra, por mcima ile
Tranr, aJ otro Mo ilc
Ultra, rruís alld de
Versur, hacrc
(pcsp. al subst.)
217. II.
r05
Secr¡nd'.¡mlitus: A lolargo dch playa^
5¿6¡¡¡d'm natr¡rarn3 Dc conformidad con h natu'
ralezo.
dciectum ir¡¡'eocum ctabat leo: El bón cstúa
Supcr
crguido sobtc vn novíllo dcnibado.
Supra tcrram¿ Por c¡tci¡tl'a& h tícta,
1'raot f,fi6¡¡*' t Al otro hdo del Riln.
Ultra Pyrcnae@ monts¡t M,ís aIM ilc lx Monta
Piríncor..
Rom¡n ver¡r¡!! Hacio R.oÍr¿.
knposrcroN¡s DB ABLATrvo.
& ab, d¿,a partir ilc
desde
Ab utbe discecsit: Se aleió ih h cililad;
A pnreritia: Dcsdc b ¡nfanc¡a,
por (m vcrbo parivo)
Amor a patrc: Soy ana¿o pm mí pdtc,
OigERv,{cróN.- A¡t vocd o L, rc u¡a ricmprc ó, r¡te colro¡ant" pucdc uo.r,
¡¡o¡b.
Cora¡o" m ptesctrcb,ilc
C,orem poF¡lo! En presracia,M pucbb.
Cuiu, coÉ't
Bxii cr¡n pe$€¡ .Sct con ftri po¿tc.
O¡eEBvecróN. - 8c dicc: nco¡d, co¡mígo: bcr¡6, c.ítdgo; Érr¡n,
cf6, co? Jtototras;vobircum, cart vosa*as,
De, dc, ik b abo ik
súrc, acercaik
B, ex, dc, saliendo ile
dc (indicando materia)
dc (e conrcuencia dc)
según, conformc a
Prae, cn comparacíón con
Pco, dchnte
cn lugar de
por (en interéede)
cn dcfensa dc
Sine sín
cen¡{go; ¡obir
Dc mu¡o¡ Dc b alto ihl muto.
Dc regno deiectr¡s crc Fu¿ ilcnúado dcl nono.
De ¡eoectute liber: ISro sobre h vcjez.
Bx u¡be egredi: fulír dc k cilr¿a¿.
V¡¡ ex avroz Una vasíja dc orc.
B¡ vulneribr¡s deces¡it: Suatmbió a c@rJccusn
cia dc svs hcrídas.
B natura vivere Vívi,r. confarmc ah.¡tatruolcza.
Prac imperü megaitudinez En comporación co¡
h grandczailcl ímpeño.
Pro castris: Delont¿ ilcl camputcttto.
Pro patre esse alicui: Hacq ilc padrc a dguim.
Pro patria mod: Monr W h potria.
Pro Archia poeta: En ilcfmn ilcl pocu Arquía
Sine spe: Sin cspcrattza.
218. III. PRsposrcloxEs DE Act;sArrvo y ABLATI\D.- Las dc prepcicie
nes, in y cub, que rigen egtos dos casos, toman un ¡entido di.rtinto regun d
caeo regido.
El acusativo indica la dirección de un movimiento; cl ablativo crprea¡ urrr
¡ifuació'n eo un eatadodc rep,xc.
106
IA CONJUNCIÓN
GRAMATICA DE I.{ LENGUA IATINA
I" (cm acusativQ, cn, c (ugar a donde s¿ va, o a donde 6e entr¡; pregunta quo):
In urbem ingressus est¿Entró cn b ciu"dd.
ll¡¿.cb,cqnfia:
Amo¡ in patrians Amerh¿cí¿h potríd.
Odir¡m iu hostes¡ Odio conta los cttemígos.
I" (co¡ ablativd, ar (ugar dónde c eati; prcgrrnta ubi):
Ambulat i¡ horto: Sc paea cn cl jardtn.
Sub (coo acusativd, dcbajo d¿ (cm idea de movimiento; pregunta quo):
Sub saxt¡m tecedunt: Sc rctíron debajo ilc und roca.
Sub (con ablativo), dcbajo (con idce dc repco¡ pregunte ubi):
Sub terra latescr¡nt: Están cscmdüosbajo tícrra.
219. Car¡d y gratil. -Lor ablativo¡ caurEy gretiE,pocpucstore un gcnitivo deneo
vdor de prepoaicionec:
Ceurq por cauu dc.
Saluti¡ r¡c¡¡ c¡¡¡¡¡ id fecitr Lo hüo put c¿wails ml rr;htu.:l{tt
Ghetia,pr ñrú ¿1.,peí
Petri.rgntir: Po¡ amo¡& n pdte.
Vcrbi gr.ül Por clcmpb.
xn. Pl¡pog¡c¡oxsr usADAc@r¡{r ADVEnBto.
- Mucbr¡ prcporldoacr .c u!¡.D oor
porg 6b¡ ci¡c., ctc.
nlor ¡dwrbiel" crpaeialrneDtt
Te Wb Gtcrlrlúttut
¡ld b rrr4. sipcror
tA
C ON J U N C ION
224. Ia conclaivas, dc¡tinada¡ a ín¡istir ¡obrc l¡ unión quc ¡c c¡tablecc cotrc do¡
or¡cione¡ o palabrao, aoa:
et... et, tto sólo-. sí¡o umblén
cspccíalmatu
cum".. tum, no sdlo... sírn,o
modo... modo
14,, ,.
ürn... tuE
neque... ¡equr
n1... il¡
uec... nec
ct... ¡eqne, no sólo.,. sínoqn nl
Don tantum".. I *d
)
,,
no só!o... dno qrn
non soft¡m".. i ;ü.6"",¡"|
norr modo...
t
'
non modo non.- ¡cd ne... quidenr ¡o ¡ólo'tu... sínoquc tú
z2r.
b)
Drsvu¡¡rrvas (indiceado alternativa):
H l , tr 1 .,v ,,,.
z¿6. O¡g¡¡vec¡ox¡!.
- l.r Vo cr coclíticq ¡¿ u¡c rl ¡ombrc o v¿rbo como
rulio:
Cotu¡ler r¡atorrw¿r Lot cótt¡uks o bs scr7a,¿orct
2.r Eri¡te¡ lu riguientcr correlacione¡ dir¡rativrr:
¡ivc... ¡ive
i
fi:- fii
Z2l, Lae conjuodoner ron partíanlao que eírven para unlr pelabrae €ntrc C
en uDa oración, u o'racime¡ eo uoe fra¡c.
Se clasificen a Cooqdinaívos y &úmdhatívas. CoonorNer¡vAs scrr lar guc
unen do palabras eo un¡r cación, o dc cacionc¡ entrc d, sin modificer el modo
dcl verbo. SusoRDtNaflvAs son lar gue r¡neo 1 l¡ oració¡ principal h oración
u secimes gue de clla dependen.
I. Cort¡uNcroxns cooRDrNATrvss. - a) Copu¡.errvm
Tn.
unión), pueden eer simpks o conclotívc. Lar olmplcs eon:
quqlrre, untbíén
et, ec. atque
I n
que
etiam, aún, tztrnbícrr
nesue )
no'nt
nc quidem, ni
| )
"o'
Bt tiene, arimismo, valor d¿ umbién.
Ve¡iet et mater óiu¡: Vc¡d¡ó wmbíén w mad¡c.
5.r Cuaado t la e refierc ¡ una palabra quc no ree cl verbo, ¡c traducc por ct ¡ro¡.
Brevi¡ ¿t no¡ effr¡¡¡ o¡¡tio: Un díscu¡so brcve y no proliio,
4.'
Ec'"'¡ca
Sivr vole¡¡ ¡ivc ¡ol¿o¡¡ Sco d¿ bu¿n grado, sca de mol gtado,
.uL.. eut, o... o (ercluyendo una ter@ra po¡ibilid¡d).
Aut vi¡ce¡e aut Eori: O vcnc¿r o modr.
a27.
c)
Apvansat¡vls
eed
at
euterD
veru¡D
ve¡o
(índicando
?:21. O¡s¡nvac¡ox¡8. - l.r Ac, no sc u6a nuoca ante vocal o h.
2.. Que, er una partícula cnclítica qu¿ !c une a la palabra cono un ruf,io.
Senat¡¡spopulusque Roma¡u¿: El Scn¿doy cl puebloÍomono (abreviado: S. P. Q. R.).
3.r Etiam ec coloc¿ a¡te la palabra que uDe: etian ego, umüé¡ to; (tuoquc rc coloc¡
derpuéa de eeta palaba: cgo qr¡oÍ¡nq 9o umbíén
I
(indicando opcición):
pefo
t rrr€rr, síncnbaryo
2:28. O¡g¿rvec¡óx. - Autem y vero debenoorpat riempre cl reguadolugrr dc b
oracióo¡eonlae coniuncionesadversativa¡de meno¡fuerza.
Caus¡us ILATIVAs(indicando motivd:
tráñ
prrc
en efccto, prrcs
XeSenl |
namque 'lI '
Ongenv,rc¡ót. - B¡irq acostumbra¡ potrene decpuérde la primcra palebre dc r
oració¡.
229. d,
t08
GMMÁTICA
DE IA LENGUA IATINA
IA CONJUNCION
zt0, c, CoNsrcrrmv,rs
(índicandoconcecueocia):
:1go )
igirr¡s
I ast' ot;r;t
ilaquc
2tl.
o¡g¡nvec¡óx. -
232.
al
II.
|
t*
.
fluanobt _-
I
pq clb
rgü¡r ¿co¡tumbra¡ coloc¡¡¡c.N regundolugar eo ¡u orecíón.
Coll¡uNcloNrs
suBoRDrNATrv¡ts.
Quoniam id cupis, proGciscar: Pa*íré, puasto quc lo dcscas,
Cum vita sine amicis insidiarum plena sit, ratio ipsa not monet, ut ami.
citias compare¡nr¡{r: Como sce quc b vícla sin amigos cstó ilena dc
ascchanz¿s,h rsón mjsn4 nos advkru qwc ros procurcmos antis'
tadct.
236. c) Cot¡orcloNerns (introducieodo u¡a mación gue condicim¡ la or¡,
ción principal, en índicotivo o nrbiuneiuo) :
FrNarns (introduciendo una cación final, co nóiuneiuo):
H- lP a r u q w
quin
)
nc
quc ro
l Para
quomrnu ,
Flaec facit ut laudetur: Harc estascosospcro Etc le ahbcn.
Haec facit ne orl¡retur: Hace estas cosaspari no sc¡ acusalo.
23t, b) co¡¡sncr¡r¡ves (introducícndo uoe oación co¡rsecr¡tiv¡ de h oa,
cion principal, eo nú¡'untiuo):
u¡, clrta
ut noD, quc no
potcor
Dq¡s
ut
omoi¡
rcgat: Düos et tanr podcroso quc todo lo rige.
fam
"ct fecit ut noo laudaietuc
Haec tam male
Lo h;rc tan mal qt c rro fue alabaáo.
2t+.
.)
Tb¡rrponer,ns (introduciendo une oreció¡ tcmpmal, a ínilicatíuo):
)
cum
entequee
)
ubi
| *r¿o
'n'uu
priucquan I arLt¿sqt'¿
t¡g t,ti I
postquán, dcspuésqtrc
rimul, simulac, t4n prsrlto como
quoad )
donec I micn*as,ha,*a quc
d,rr,
qrrctieor, t4frt¿tsvecescona
Flacc ubi dixit disce¡sit¿ Cuanilohtúo dkho cstosc mer:cltó.
Hoc feci d'r- licuit: Lo hice míentrasfuc posiblc.
Antequam de republica dican exponrm so¡sitirrm EeuE: Antes ile habhr
sobrc cl Estado, cxpondré mí pcnsomíento.
Caus,tr,ns (introduciendo un¡ oració'n gue erprese le causa de lo
- -2t5. -d,
dicho en la oración principal):
qu"d
)
(*
quia.
indicativo), püqtLc, pucsto qw
l
quoil2?n
,
cun (con eub¡'untivo), como scaqw
seu... scu )
dn st
scaqrE"' scL qtte
eive... sive I
ri noa, si no
ois4 ommo,s qx
Si vir pacem, para bell"m: $ gur:crcsb paz, prepo;ra h guerra
Sive quid habea, sive nihil habeo, scribe teneo¡ Tanto sí ti-cncs olgo
(qr+c dccir), cmwosí no tícncsnada, eseíbc no obstantc.
2t7. f ) CoNcrsIv¿,¡ (inroduciendo
o atbjuntivo):
un¿ or¡ción mceciva, @, iü&atíto
€túi
l
ticct
I
***'
Pr m& qn
q;;qt"|
quemv¡8
I
q¡e,
Erttr
úa¡cor¡
Awrquc soy pctfico, mc cncícndo c¡r i¡aQuamvia
23E. g,
jrntiuo):
Co¡rrpanrrrve¡ (introducieodo un¡ reción
cmprrativa,
co nó,
ricrrt, tanquan
u9 q"*i
vdut, tanquam ri
)
I como á
)
S¡evit tan$¡¿m ¡rtcnr eit¡ E,rtd fwíoso, co'tttosíh¡,bíesc pcrilüo cl 1uícb.
IN T ER JEC C ION ES
239.
I.ea ioterjeccionca principalea latinas eoo la¡ ciguientee:
O, oh!
Ah,4h,
Her4 cheu, ¡ayl
En, ecce, ¡he quí!
n4c, ¡Ea!
oss¡nvec¡ór.¡. - Alguaar interjeccimee no sc r¡san cmo exclamacimc¡ dc¡,
ligadac de otr¡¡ palabrae, aino fmmando locuciones; talcc sro Vae, Ptp.
Pro dii im¡¡ortdesl: ¡Oh, üoses inmortahs!
Vac cagiti tuoh jAy ü * cú¿u!
Descargar