O Cambio Climático 1. UN CAMBIO GLOBAL

O Cambio Climático
1. UN CAMBIO GLOBAL
Na última década chegáronse as maiores temperaturas de todo un século. Os glaciares empezaron a
desaparecer e a temperatura do mar tamén está subindo. Outra das consecuencias deste aumento da
temperatura é que algunhas aves migraban para pasar o inverno en zonas máis cálidas, e xa deixaron de
facelo.
1.1. NACIà NS UNIDAS FRONTE O CAMBIO CLIMÔTICO
Na década de 1980, algúns cientÃ−ficos comezaron a prestar atención ó aumento da temperatura da
superficie terrestre, probablemente causado pola actividade humana. A ONU creou en 1988 o IPCC (Grupo
Intergubernamental de Expertos sobre o Cambio Climático).
O IPCC prognostica un incremento das temperaturas. Este quecemento global implica: cambio climático,
alteración do funcionamento dos ecosistemas, grandes transformacións no uso do solo e perda da
biodiversidade.
O tratamento do cambio global pode que esixa bastantes sacrificios para a humanidade.
1.2. EVIDENCIAS DO CAMBIO CLIMÔTICO:
• Retroceso dos glaciares: afecta tamén á banquisa, unha capa xeada que cobre o océano nas
zonas polares.
• Incremento do nivel do mar: é o resultado de boa parte do xeo continental e da dilatación
térmica da auga do océano.
• Incremento da temperatura media global.
• Os fenómenos metereolóxicos extremos son máis frecuentes: perÃ−odos de seca,
inundacións, ondas de calor ou ciclóns. (Huracán Mitch, seÃ−smo en HaitÃ−, sequÃ−a de
Francia no 2003, etc.)
• Moitos organismos vivos están modificando os seus comportamentos e distribución.
2. DE QUÃ DEPENDE A TEMPERATURA DA TERRA?
O factor máis influÃ−nte no clima global da Terra é a súa temperatura media, que depende de dous
factores:
• A distancia do sol.
• A presenza da atmosfera.
2.1. A COMPOSICIÃ N ATMOSFÃ RICA
O 99% do aire está constituÃ−do por nitróxeno e osÃ−xeno, o 1% restante está composto
maioritariamente de argon. O dióxido de carbono apenas representa o 0,036%, pero o seu papel é
fundamental.
2.2. UN INVERNADOIRO NATURAL
1
Grazas a atmosfera, a temperatura do noso planeta alcanza os 15ºC, isto coñécese como efecto
invernadero natural. Deixa pasar a radiación solar pero dificulta a perda de calor, incrementando asÃ− a
temperatura do aire que nos rodea.
2.3. GASES DE EFECTO INVERNADOIRO
• O vapor de auga.
• O dióxido de carbono.
• O metano.
2.4. COMO FUNCIONA O EFECTO INVERNADOIRO
• 30% da radiación solar é reflectido pola amosfera ou pola superficie terrestre e devolta ao espazo
exterior sen que o noso planea se quente neste proceso.
• 19% é absorbido polas nubes e outros componentes atmosféricos.
• 51% restante é absorbido pola superficie terrestre que incrementa asÃ− a súa temperatura.
A superficie terrestre “devolve” a enerxÃ−a que absorbeu en forma de radiación infravermella, que é
absorbida polos gases de efecto invernadoiro, que quentan o aire e dificultan a emisión de calor ao exterior.
Existe un equilibrio entre a enerxÃ−a solar que chega a Terra e a enerxÃ−a térmica emitida cara ao
exterior. Se non fose asÃ−, a temperatura do noso planeta non deixarÃ−a de aumentar.
3. OS CLIMAS DO PASADO
Ao longo da historia da Terra o clima cambiou moitas veces e fÃ−xoo de maneira global afectando a todo o
planeta.
3.1. CAMBIOS NO NIVEL DO MAR
• Cambios no ciclo da auga: a retirada de auga do mar e a súa acumulación nos continentes en
forma de xeo supón un descenso do nivel do mar.
• Dilatación térmica da auga: nos perÃ−odos cálidos o nivel o nivel do mar sobe, non só
porque se funde o xeo acumulado, senón porque ao atoparse a auga oceánica a maior temperatura,
dilátase.
3.2. COMO INVESTIGAR OS CLIMAS DO PASADO
Os cientÃ−ficos buscan rexistros ou pegadas de diversa natureza que proporcionen información sobre os
organismos que existÃ−an, a composición do aire ou os procesos xeolóxicos que actuaban.
Ejemplos de rexistros:
• Burbullas de aire atrapadas no xeo.
• Restos fósiles.
4. POR QUÃ CAMBIA O CLIMA?
2
4.1. CAUSAS EXTERNAS OU ASTRONÃ MICAS
Son causa alleas ao sistema climático interno da Terra e modifican a radiación solar recibida afectando ao
clima do planeta.
• Cambios na actividade solar: afectan á propia fonte de enerxÃ−a e as súas consecuencias
alcanzan á Terra.
• Cambios na órbita terrestre: a órbita descrita pola Terra cambia gradualmente dunha forma case
circular a outra máis elÃ−ptica e modifica a radiación solar que chega á Terra.
• Impactos de meteoritos: ao colisionar coa Terra pulverÃ−zanse, e orixinan nubes de po en
suspensión. Se a nube é grande pode impedir que a radiación solar alcance o solo.
4.2. CAUSAS INTERNAS
As causas internas determinan que se fai ca radiación solar recibida, é dicir, en que proporción é
reflectida, en que medida é absorbida polos gases de efecto invernadoiro ou como se distribúe polo
planeta.
• Cambios no albedo: radiación solar reflectida pola atmosfera ou pola superficie terrestre que é
“devolta” ao exterior sen quentar o planeta.
• Cambios na composición atmoférica.
• Cambios nas correntes mariñas: contribúen a reducir as diferentas de temperatura entre as zonas
cercanas ao ecuador e as cercanas aos polos.
A circulación termohalina é unha corrente oceánica causada por diferenzas de temperatura e densidade
das augas. Conecta todos os océanos e constitúe unha gran fita transportadora de calor.
5. CAUSAS DOS GASES DE EFECTO INVERNADOIRO
A maiorÃ−a dos gases de efecto invernadoiro orixÃ−nanse de forma natural e a súa presenza é moi
anterior a existencia da especie humana. A partir da revolución industrial, a concentración destes gases non
deixou de aumentar.
As actividades que xeran maior incremento de gases de efecto invernadoiro son:
• A queima de combustibles fósiles (petróleo, gas e carbón).
• A deforestación.
• Certas actividades agrÃ−colas e gandeiras.
O resto do efecto invernadoiro débese a gases como o ozono, o óxido nitroso, os clorofluorocarburos ou
CFC.
O vapor de auga é o gas que más inflúe no efecto invernadoiro natural.
O principal causante do quecemento global é o incremento dos gases xerados pola actividade humana
(gases de orixe antropoxénica).
3
O gas que máis impulso lle deu ao quecemento global do último século é o dióxido de carbono.
6. à NDE NOS LEVA O CAMBIO CLIMÔTICO
O sistema climático é complexo e non resulta fácil determinar que vai acontecer. Para facer proxecións
ou prognósticos, os cientÃ−ficos utilizan modelos.
Un modelo é unha representación simplificada da realidade.
Os modelos climáticos son programas informáticos nos que os cienÃ−ficos introducen as principias
variables que interveñen no clima, isto serve para predecir que ocorrerá.
6.1. QUE PREVà N OS MODELOS CLIMÔTICOS?
• A temperatura media global da Terra incrementarase.
• O nivel do mar ao final do século estará entre 20 e 80 cm por riba do actual. Moitas zonas
costeiras quedarán inundadas.
• Os fenómenos meteorolóxicos extremos acentuaranse.
• Efectos ambientais.
• Efectos na saúde, especialmente en paÃ−ses non desenvolvidos.
6.2. UN IMPACTO BRUTAL
Os impactos producidos polo cambio climático afectarán de forma distinta a diferentes lugares debido a
que non todos os zonas son igualmente vulnerables a un determinado cambio, nin en todos os lugares os
cambios serán da mesma magnitude.
7. QUÃ PODEMOS FACER?
Os cientÃ−ficos do IPCC formularon as seguintes propostas:
• A necesidade de adoptar medidas canto antes para atallar o cambio climático, estas medidas
deben reducir a emisión de gases de efecto invernadoiro e axudar a retirar parte do emitido.
• O sistema climático presenta inercias, é dicir, pasa certo tempo desde que cambia algunha das
variables que interveñen ata que se ven as consecuencias.
• O cambio climático afecta a todo o planeta e todo debemos intervir, especialmente os paÃ−ses
desenvolvidos, pois teñen maior responsabilidad ao ser eles os que máis gases xeran e os que
están en mellores condicións cientÃ−ficas, técnicas e económicas para intervir.
7.1. MEDIDAS PARA ATALLAR O CAMBIO CLIMÔTICO
En 1997 os paÃ−ses industrializados reunÃ−ronse na cidade xaponesa de Quioto e asinaron un acordo, o
Protocolo de Quioto, que entrou en vigor en 2005.
Conforme con este acordo, a Unión Eurpea puxo en marcha medidas que implican:
• Incrementar o uso de enerxÃ−as renovables.
• Mellorar a eficiencia dos automóbiles para que reduzan o seu consumo de combustible e as súas
emisións á atmosfera.
• Mellorar a eficiencia enerxética dos electrodomésticos.
• Fomentar a eficiencia enerxética en edificios.
• Impulsar a investigación cientÃ−fica e o desenvolvemento tecolóxico.
4
• Protexer e mellorar os sumidoiros naturais. Os sumidoiros son lugares, procesos ou mecanismos
que retiran da atmosfera un gas de efecto invernadoiro.
• Investigar e experimentar tecnoloxÃ−as que actúen como sumidoiros artifciais de dióxido de
carbono.
7.2. QUE PODES FACER TI?
• Recicla vidro, papel, cartón, latas e envases.
• Compra produtos que utilicen pouco envase.
• Usa bolsas reciclables cando vaias facer a compra.
• Camiña ou monta en bici cando se trate de poucos quilómetros.
• Se tes que ir máis lonxe, emprega o transporte público.
• Apaga a luz cando non che faga falta e emprega lámpadas de baixo consumo.
• Non deixes a televisión, o ordenador ou o equipo de música en espera.
• Baixa a temperatura da calefacción en inverno. Non poñas en verán a refrixeración por baixo de
24ºC.
5