NP 41 [Diego de Souza a Manuel de Sarratea. Acusa recibo del oficio que antecede, que le fue enviado por el Coronel Joaquín de Oliveira Alvarez, destacado en la margen oriental del Salto Chico y en contestación, le remite copia de un parágrafo del oficio de 27 de mayo de Juan Rademaker, encargado de los negocios de la Corte de Brasil ante Buenos Aires, que se publica bajo el número 11 de esta Serie.] [Cuartel General en la barra dei arroyo San Francisco, 17 de 1812.] Officio aD. Manoel Sarratea Enviada pelo Coronel Joaq - D'Oliveira Alz", destacado na Margem Oriental do Salto Chico, recebi agora aCarta de V.Ex ° com datta de 15 do corr.le eem resposta á ella oferesso ao Conhecim?o de V.Ex ° Copia autentica de hum paragrafo do Oficio de 27 de Maio, que me derigio o T.eCor.el Joáo Rademaker, encarregádo dos Negocios do Brazil, na Capita! de Buenos-Ayres, p .a que visto achar V.Exa inconexa a[r]ellagáo que produzi na minha comunicagáo oficial de 11 deste mez, queira instruir-me daque deduz deste Documento, oqual deve servir-me de regimen. Agradesso a V.Ex - ofavor deremeter aminha Carta aosuprad ° Ten?o Cor.el, e aprezento aV.Ex ° os rendim?os dam.'z concideragáo com que son _ Ex: ^o S °r D. Manoel de Sarratea = DeV.Ex ° = MJo alto capto - D. Diogo de Souza = Q .-I Gel na Barra do Arroio S. Fran eo 17 de Junho de1812 = Archivo Itamaraty. itlo de Janciro. Brasil. Fondo: "Documentos Anteriores a 1822". Copiador de la Correspondencia de Don Diogo de Souza. Ano 1312. Folio 35. Manuscrito copia: focas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 416x270 mm.; interlínea do 7`a 10 mm.; letra inclinada: conservaclbn buena. Nw 42 [Joaquín de Oliveira Alvarez a Diego de Souza. Expresa conocer por intermedio de José Artigas las negociaciones sobre un armisticio y trasmite noticias sobre el campamento del Jefe de los Orientales.] [Campo del arroyo San Antonio. ,junio 15 de 1812.] ¡111-0 eExmo ,.~ r Hóje pelo meio día me fo] remetido o Oficio incluzo exigindo-se-me suplicáse aV.Ex a ofavor de enviár a resposta pelo m:mo Canál: donde infíro que náo estáo m.to persuadidos, de que en ignoráse as negociagoens pendentes ao Armisticio, q'me noticiou o Gen el D. Jozé Artigas. Em cons e da resposta q'dis ao Oficio de 12 docorr e, fóráo retirádas todas as guardas, esentinélas da margem Ocid el doUruguay, subsistendo sempre ai m.-8 guardas, partidas, epatrúlhas, como d'antes. Hontem observe¡ Oficiaes, eSold es do Regim:to deBlendengues, que supollho terem acompanhádo aoGeneral DJozé Artigar; oqual, pelo que apreizo, / se retiroll hon- 290 - tem pelo Campo daqui huma légua río acíma, onde houve exercicio de asmudas, esedéráo mas de 40 tiros. Os Regim?es q há no Campo frontl;e no meu, sáo: o da Estréla, eo dos Morénos; enoq'existe uma légua acima, um, ou dous máis. Ha Artilhería cm ambos os Campos, epelo que tenho observádo, haveráo noq' fíca fronteire áo meu 16 bacas def8go. Estao reiunádos 1650 Cavalos, ficando ainda mais de 600 pbtros petíssos, eeguas mansas, alem dos Cavalos extraviádos (apezár detodo omeu cuidado edo do T.eCor.l) das eguas, potros, e potrílhos, q' se tenháo excluido, antes / de en dár Ordem cm contrario, como couzas inúteis. Suplico aV.Ex - operdáo do Despotismo, q' pertendo p6r cm pratica, denlandár de reyunár t6dos os caválos, que náo tiver marca antíga dod6no, ou q'náo provárem legitimam?e data anteriór aos 11 do Corno Da g.e a V .Ex n m., a.s Campo do Arroyo de St- Ant e15 de Junho de 1812„ 111.- e Ex- S rD. Di6go de Souza Joaquím d'Olivéira Alvares Cor.l Museo "Julio do Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 2~, Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 175. Documente iGO. Manuscrito original: letra de Joaquín d'Oliveira Almm.; varez; fojas 2; papel con. filigrana; formato de la hoja 398x213 Interlínea de 8 a 12 mm.; letra inclinada; conservación buena. Na 43 [.losé Artigas al Gobierno Superior de las Provincias Unidas del Río de la Plata. Comunica qlie enterado por oficio del Presidente Manuel de Sarratea, fecha 19 de junio, de las tiones de paz. amistad y buena armonía entabladas con la Corte del Brasil, cuya base fundamental consistía en la retirada de tropas portuguesas a sus fronteras y abandono de sus posesiones por parte de las del Gobierno, ha oficiado al Mariscal niego de Souza sobre el cese de hostilidades, el que, en su respuesta, gura indentificará su conducta con la suya.] [Cuartel General en Ayuf, junio 15 de [F. 111 /N9. 2 Exmo S., Informado p.r el exmo sr presidre d. Man. de Sarratea, en of.e de 1.- del corr: e de las negociaciones de paz, amistad y buena harmonia entabladas entre V E. y la corte del Brasil, cuya base fundamental es la retirada de las tropas portug.s á sus irontas y la evac^ de sus poseciones p: parte de las nras, y ordenandome al mismo tmpo dho señor ex.me hiziese cesar toda hostilidad sobre el exto portug.z exigiendo lo mismo de su gral en gefe, en virtud del armisticio consig.te, oficié al otro día ál mariscal Souza sobre el particular y su contextacion, q.e recibí ayer, es asegurarme impartirá sus orns al mom.te p .a identificar -291- su conducta con la mia. - Todo lo q.e elevo á not ° de V E. p.° su conocim?o - Dios gúe á VE. in .s a .eQ.1 - ir-al en Ayuí 15 Junio 1812. Exmo s., Jose Artigas Exmo. g.n sup.r prov.l de las provas unidas del Rio de- laplata á nombre del S .r d. F. 7.n [Carpeta:] Ayui Junio 15 de/ 1812 El Gral Do Jose Artigas Dice: q.e informado por el Exmo S or Precid?e D.n Manuel de Sarratea. en oficio de 1.- del corr.te de las negosiaciones de paz amistad, y buena armonia entabladas entre VS y la Corte del Brasil cuya hace fundamental es la retirada de las tropas Portuguesas a sus Fronteras y haviendole prevenidodho S.- Exmo hiziese cesar toda ostilidad sobre el Exto Portugues exigiendo lomismo de su grál en Xefe, en virtud del armisticio consig.ta; oficio el dho dia al Mariscal Sousa sobre el particular y su contestacion, q.•3 recivio el 14 es asegurarle impartira sus orns.al mom'° p.° identificar su conducta con la suya archivese. Archivo General de la Nación. Buenos Aires. República Argentina. División Nacional. Sección Gobierno. Sala X, C. 1, A. 5, Nv 12. Afto 1812. Manuscrito original: letra de .Miguel Barreiro; fojas .l; papel. con filigrana; formato de la hoja 202 x 2l0 mm.; Interlínea de 7 a 8 mm.; letra Inclinada: conservación buena. N° 44 [Diego de Souza a Juan Rademaker. Remite copia oficio recibido del Conde das Galveas y de una carta de Sarratea. Aace consideraciones acerca del retiro dulas portuguesas y de la determinación de las fronteras a establecer la evacuación simultánea de las tropas de Buenos Aires, de acuerdo al convenio de 20 de octubre de 1811. A1 fijarlas el, el Paraná aseguraba la defensa de los pueblos de Misiones y dalla a Montevideo las ventajas del Armisticio.] [Cuartel General en la barra del arroyo San Francisco, junio 18 de 1812,] Officio Ao Joao Rademaker 111: ^- S .O- Joao Rademaker. Julgando me em virtude do Periodo do Despacho do Senhor Conde das Galveas por Copia incluzo debaixo do N.- lo obrigado a transmitir a V. Sa todas aquelas nossoens que me paressem podem auxilialo no projecto dassua- incumbencia hao estranhará V. S .a que eu lhe remeta agora a Copia N 2a da Carta que D. Manoel Sarratea Presidente do Governo, Superior de .292- Buenos Aires medirigio nadátá de 15 do corrente. Naquela Carta verá VS a que elle senao atreveo replicar sobre am asergao - deque nem nos limites dos Dominios Portuguezes nem nos Territorios do Gov.o de Monte-Video da parte oriental do Uruguai avía um só Soldado das Tropas de Buenos Aires - ou táo pouco sobre ade que estes mesmos Territorios se achavao inteiramente assolados e despovoados pelas dítas Tropas porem repelle aminha inteligencia concernentemente aoregresso reciproco doseu Exercito para dentro da suas Fronteiras las quaes erño reconhecidas antes damarcha do Exercito Portuguez; em consequencia de que me pareceo dar-lhe aresposta que VS ° achará na Copia N 3.a - Ora ou estas Fronteiras se intendem coro refferencia ao tempo em que o meu Exercito sahio das de Portugal ou ao em que por motivo das novas discordias marchou ultimamente de Maldonado. Noprimeiro cazo he certo que Constrangidas pelas nossas Tropas as de Buenos Aires ja passaráo as Fronteiras que emtao competiáo áquella Cidade asquaes eráo terminadas na Margen Occidental do Uruguai porque nunca os Vices Reis que antes rezidiao na refferida Capital anuiráo as requizigoens do Governo deMonte Video q' fundado era Ordens da Corte reclamava assua Jurisdicgao até aos Distritos do Arroio da China Gualegiiaychú no lado Occidental dodito Rio mas no segundo cazo como pelo Convenio de 20 de Outúbro doano passado ajustado entre oGoverno de Buenos Aires eo Vice-Rei Elio foi estipulado que os mencionados Destrictos ficarao pertencendo a Monte-Video etodos os mais Povos incluzos os de Missoens á Jurisdicgao de Buenos Aires estábelecendose alem disso que por parte de nenhum dos Governos seria permitido introduzir Tropas entre Rios sem mutuo consentimento entáo fica claro que para o retiro das Tropas de Buenos Aires nao se podem interider oútras Fronteiras senáo as da margem Occidental do Parana interpretagao mui conveniente aos nossos.intéresses pois que assim nao tinháo as Forsas de Buenos Aires Tranzíto para atacarem o Pais dasnossas Missoens oudivizas da Capitania de S Pedro: Sejao comtudo humas ou outras as Fronteiras deque setrata sempre me paresse interessantissimo que V.S ° insista naretirada quepropos das Tropas de Buenos Aires aquelquer dellas coro acondissao d'ai permanecerem até que se conclua a Acomodassao que faz o objecto da Mediassao d'Inglaterra e pello mesmo tempo denosso Armisticio; desta sorte posto que V. S nao possa comprender o Governo de Monte Video no dito Armisticio como lhe foi recomendado dará contudo o grande passo 'desalvar Monte-Video denovas invassoens Das Tropas de Buenos Aires assegurará adefeza de nosso Pais que como tenho anunciado a VS° muito depende deq' se evitem nesta Campanha estas invasoens é esto indirecta eimplicitamente no effeito equivale aConcluzao doArmisticio con Monte Video. Incluo aqui Copias da No 4 al No 8 todos os Officios e Notas que tenho enviado a VS° duvidando.se averáo chegados assua presenca. Os Charruas e -293- Minuanos de quem Artigas fazia muito apresso edos quaes experimentavamos amaior rezistencia nas differentes acgoes que tivemos coro as Tropas de Buenos Aires foráo atacados na madrugada do dia 12 deste mez ecompletamente derrotados ficando quatro Cassiques mortos assegumdo se presume baleado oquinto denominado o Cassequilho: avalia-se que só figuráo trinta e tantos destes Infieis con quarenta e tantas Mulheres, restando algumas crianeas até onumero de 66 prizionciras. Para esta acgáo náo coperou a Artiiheria porque os Toldos dos ditos infieis se achavao em pozigoens rodeadas coro desfiladeiros poronde apenas cabia um omem de frente e havia no Rio hurra Barranca inacessivel as pessas. Airosa Tropa teve muito que sofrer marchando toda anoite pelo gelo esobrevindo na Madrugada um neveiro sumamente espeso e ffrio, Aesse tempo ainda as minhas Ordens destribuidas no mismo dia adifferentes Comandantes para suspensao d'Ostilidades nao aviao nem podiao ter chegado ao Ccronel Joaquim de Oliver- Alz destacado no Salto oqual em virtude das minhas anteriores instrucgoens dispoz aquella acsao Dios Guarde aV.S ° Quartel General na Barra do Arroio de S. Francisco 18 de Junho de 1812. --- D. Diogo de Souza - Archivo Ilamaraty. rifo de Anteriores a 1822". Coplador de Souza. Año 1812. Folio 35 v. filigrana; formato de la hola vación buena. Janeiro. Brasil. Fondo: "Documentos la Correspondencla de Don Diogo de Manuscrito copia; fojas 2; papel con 301'x200 mm.; letra inclinada; conser- No 46 [Juan Radenlaker a Diego de Souza. Le expresa acuerdo a las órdenes recibidas, le escribió desde Montevideo y que, de desde Buenos Aires el 27 de mayo -oficio Ns 11 de esta Serie--para informarle- sobre los términos del armisticio. Le pide le notifique la forma en que ha empezado a cumplir con lo pactado.] [Buenos Aires, junio 19 de /Illm m- e Ex:-- Snr. No 14.Conformando-me coro as ordens que recebi da Secretaria dos Negocios Estrangeiros e da Guerra, de corresponder coro V.Ex ° para que mutuamente contribuissimos áo bem do Servigo de S. A. R. o Principe Regente Nosso Senhor, adiantando quanto melhor podesse concorrer a preencher as suas vistas, coro grande satisfaceáo principie¡ esta correspondencia do porto de Montevideo, tendo a honra de dirigir a V.Ex - huma carta junta coro os Officios que, pelo Commandante da Escuna em que viro, foráo levados á Colonia do Sacramento, para serem levados sem demora áo Quartel General de V.Ex Escrevi segunda vez a V.Ex.° desta Cidade em 27 de Maio, participando a V.Ex ° a conclusáo do Armisticio illi- 294 - mitado que na noite precedente se tinha felizmente cluido com este Ex:mo Governo, y / por ordem expresa S. A. R. sendo os dois pontos estipulados 1 ° O ¡Ilimitado. 2.0 A immediata retirada dos dois Exercitos dentro dos limites reconhecidos dos dois Estados. Como eu me conforme¡ rigorosamente com as instrucgoens que me forao dadas, devem-se considerar estas estipulagóens como o resultado das ordens positivas de S.A.R. Rogo pois a V.Ex° que, pela primeira occasiáo; me queira V. Ex .a fazer a honra de communicar-me os passos que se tem dado para comprir as condigoens do Armisticio: tanto para en poder informar delles os Ex.mos Senhores deste Governo, como para poder pedir as ordens ulteriores da nossa Corte depoie de tudo estar conforme as suas vistas. Deos Guarde a V.Ex .~ muitos annos, Buenos Ayres era 19 de Junho de 1812. Ill.me e Ex.-- Snr. Dm Diogo de Souza Joao Rademaker. Museo "Julia de Castillxos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 23 Sección. Asuntos Altlitares. 1812. Caja 1.77. Documento 340. Manuscrito original: letra de Juan Rademaker; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 329 x 210 mm.; interlínea de 8 a 13 mm.; letra inclinada; conservación buena, N9 46 lGasrar Vígcdet a la Princesa. Carlota Joaquina de, Borbón. Expresa que por oficio de Diego de Souza se ha de las negociaciones de Juan Rademalcer y de la orden a dicho general Souza de retirarse de la. Banda Oriental. presente la amargura que esa noticia ha causado en Montevideo. Considera que el citado convenio es perjudicial para para Portugal, puesto que la retirada del ejército auxiliador tugués permite a los rebeldes la ejecución de sus planes. que interponga su .mediación ante el Príncipe Regente evitar la ratificación de esos tratados. Cree conveniente la guerra contra los rebeldes y dice que por José Rivera, conductor del presente oficio, puede informarse planes de éstos que bien conoce por haber cumplido en Buenos Aires.] (Montevideo, junio 22 de 1812.) /Srnma Sra. Sé han realizado tos temores y recelos que manifesté V. A. R.1 en carta de 14. del corriente, que ahora El Gen! D .n Diego de Sousa con fecha 9. de este avisa delas ordenes que há recivido de S. A. R. el S.— Principe Regente para retirarse con sus tropas de estos territorios, y delas negociaciones que tiene pendientes ese Govierno con el subersivo de Buenos Ayres, para las que há sido comisionado el ten: ° Coronel D nJuan Rademaker. Nadie mejor que V. A. R. compreenderá el grado de amargura y sensasion, que me habrá causado como á todo este benemerito Pueblo semejante inesperada novedad. -295- Ella sin duda es obra no solo delos apuros y desastrosa situacion, á que los van reduciendo cada vez mas las tropas del Exercito del Perú, y delas desgraciadas resultas que temian fundadam.te de los ataques decisivos, que se preparaba á darles el Genera Portugues; sinó tambien del artificio, seduccion, é intriga de estos infames, y algunos prepotentes Partidarios suyos que tienen en esaCorte, por cuyo vil arvitrio han sorpreendi- / do el candor y buena féé de S. A. R? el Principe Regente. Las ideas de estos malvados en sus actuales pretensiones, sobre ser bien manifiestas á todos, desde los primeros pasos de su rebolucion, preparan muy proxiinos desastres ala America Meridional. Con ellas el sistema rebolucionario se alienta, y dá un golpe cruel, ganando un triunfo, que empieza hoy por ser funesto á España, y dentro de muy poco no lo será menos á Portugal. Vna es la causa Popular de ambos Estados en esta parte del Mundo contra los Principes Soveranos; y si enel nuestro yá se declaró y perpetúa, S. A_. R.' el Principe Regente tiene muy poco, ó nada q.a esperar para la conservacion de su Corona, establecido el Sistema de Independenciá -á que tanto se aspira. Es cosa muy superflua referir las cosas del demasiado notorias; pero jamas será analizada, y bastantemente la ocurrencia que hoy experimentamos el repentino, é imprevisto tratado de Paz y armisticio entre el Principe Regente y los rebeldes. Sin separarnos del principio de q.a la rebolucion dela America Española es obra de Napoleon, desempeñada porlos .Emisarios de Jose 1.0 que se embarcan, y vienen casi los mas / por la vio de Londres; Otros que tienen fixádo el Taller de su maquiavelismo enla Ciudad de Filadelfia; y no pocos que intrigan y toman parte formal en estos desgraciados acontecimientos p.r qe as¡ conviene á sus especulaciones mercantiles; lo cierto es, que la rehelion subsiste, y que cada dio se hace mas fuerte por los medios mas raros y desconocidos. Los tratados de Paz y armonia que S.. A. R.' quiere celebrar conlos rebeldes por interposicion, y conla Garantia del ,Embajador Ingles, siempre serán ofensivos, y degradantes á los Derechos- del REY. Establecidos aquellos se les dá un caracter que no pueden ni deven tener; y ¿como se podrá componer esto conlos Derecho dela Sangre, y los Vinculos dela Alianza? ¿Como el entrar un Principe Soverano en convenios con unos rebeldes á su REY, por cuyo Crimen los ataca conla fuerza, para perpetuarlos despues enel Sistema de su infidencia? ¿Como se realizan estas estipulaciones por medio de un oficial comisionado conel caracter de Enviado que entra y sale de este Puerto ocultando su Comision y encargos al Gefe que há puesto el REY aqui, y pasa á tratar conlos rebeldes? ¿Quien se persuadirá que estas negociaciones tan serias como decisivas se están practicando, sin conocimiento del Govierno Real y legitimo, entre la Corte del Brasil y los Sediciosos? ¿Qual / como, ó por que há sido -296- la intervención, de esta Potencia limitrofe, y su nuestras desgracias Politicas? ¿Há sido por ventura que llamarla en su socorro el Gov ^o del REY en video contra la rebelion? Es el mayor dolor, que tantas pruevas de adhesion. sinceridad, y buena fée como de esa Corte hemos recivido, desde que la llamamos en nuestro auxilio, yá que he procurado por mi parte corresponder con todo genero de pruevas y demostraciones, que han estado en mis facultades, hasta el punto de consentir el nuevo rompimiento dela Guerra Civil, que nos declaró la Junta de Buen.- Ayres por sus oficios de 28. y 31. de Diciembre, 1.- y 15. de Enero ultimos de que tengo instruido el animo de V. A, por conservar unicamente la dignidad y decoro del Govierno Portugues;la eficacia con que há sostenido nuestra causa, que es la suya misma, por ser la dela Soverania; la generosa armonía que há usado hasta el día con el Govierno Español, con quien se halla comprometido en razon delos auxilios que ha prestado, como lo acredita la correspondencia Oficial; que existe en nuestro Poder, que son otros tantos monumentos de su fiel alianza y Proteccion: las justas prevenciones que S. A. R.' por sus Superiores ordenes de 1.- de Dic: e y 6. de Feb.o- proximo pasado hizo á Su Gener' D., Diego deSousa, para nue /proceda en todo de acuerdo con migo, y 'que de su Éxercito me franqueé quantos auxilios le pidiese: la entera conformidad y arreglo de mis procedimientos al Plan de mediacion propuesto p .r S. A. R' á, este Govierno, y ala Junta de BuenosAyres, en oficios de 1.0 y 6. de Junio dirigidos por -su Secretario de Estado Conde de Linares: la franqueza con que me há remitido apertorias las R.- Ordenes Ministeriales.para el expresado General: el Despacho de Buques de Su R' Marina para nuestro Servicio: los freqüentes refuerzos que há embiado á su Exercito auxiliador: el furor y rabia con que los rebeldes han tratado constantemente ala Corte del Brasil, por que veían proximo el fin de sus crimenes; los insultos sin exemplo conque han ultrajado ala Nacion Portuguesa en sus Papeles Sediciosos, hasta degradarla como al Pueblo mas despreciable y ambicioso: el criminoso atentado de amenazar al Srnmo Sor. Príncipe Regente con arrojarlo del trono; despues que todas sus maquinaciones, no se han dirigido, sino á encontrar recursos, para hacer retirar las Tropas Portuguesas con el objeto de cimentar mejor sus Planes destructores; sembrando la desconfianza, de que las miras de aquellas no eran otras, que la ocupacion de nuestros Estados, y tratando hipocritamente de agresion ala corona Española, la permanencia de dichas Tropas Amigas; tantos / y tan reiterados testimonios, de justicia, Protección y sinceridad, como. tenemos recividos dela Corte del Brasil; en contradiccion conlas que há dado á nosotros, á S. A.R.' y al Mundo entero la- exécracion abominable dela rebelion de Buenos Ayres, es un dolor repito, que todo desaparezca conla rapidez del rayo, por virtud delos enun- - 297 - ciados tratados entre S. A. R.' y los Enemigos de nuestro adorado REY, con los quales consiguen sin disputa conservarse enla impunidad de sus delitos. Ala penetracion perspicaz, y embidiable amor de V. A. R.' ala Nacion Española, y alos Sagrados Derechos de vuestros dignos Esposo y Hermano, nuestro Suspirado REY, no puede esconderse, que la suerte que amenaza hoy á nuestro Destino, y al de S. A. R.' las comvenciones y pactos anunciados, deve ser la mas funesta, si llegan á terminarse; y no se ataca en sus principios, y hasta en sus ultimos apoyos el ominoso, cruel, é injusto Sistema de independencia. Este, ciertamente no se establecerá enlos Estados Españoles y Portugueses, sin regar de Sangre elContinente: demasiado demostrada se halla por la Experiencia esta verdad. Dignese V. A. R. oirla de un hombre de honor, y fiel Vasallo deFern.a., que acostumbrado alos horrores delCampo de Batalla y dela muerte, nadateme por decirla. l La causa de Montevideo, Srñma gra, ó la de ,España, es la de S. A. R' el Principe Regente. La seguridad del Trono de S. A. R. y el de mi Augusto REY en esta parte del Mundo: si há de existir es preciso que se escarmiente con energia y rigor, los Publicos crimenes de estos Malvados: Su inmoralidad; su falta de principios; lo funesto y cruel de sus ideas, en una palabra, la rebelion, y está dicho todo. Ninguno será capaz de persuadirse, y mucho menos V. A. R? de que puedan jamas tener validación y efecto dichos tratados con esta clase de hombres v de Govierno. Ellos vieron d2 cerca su ultima ruina conla aproximacion de'as Tropas Portuguesas, y con este motivo procuraron los medios de conciliacion: pero es indudable, que despues que la consigan y disfruten el tiempo que les convenga, quedará solo escrita en el Papel, y la ridiculizarán en sus Cazetas. Al mismo tiempo que. estoy convencido de que las referidas negociaciones se han entablado sin conocimiento y annuencia deV. A. R' vivo tambien enel firme concepto de que, ellas se han desempeñado de un modo y con tal caracter de Sorpresa, que no parece sino que, S. A. R.' há sido engañado ó que sele pintó este asunto muy diferente delo q.a es en si realmente: Por lo tanto es indispensable qe V. A. R.', á quien nada há quedado que hacer / por que se conserve la integridad de estos Dominios ala Corona de España, y á cuyo influxo se deve principalmente la livertad de esta importante Plaza y de gran parte dela Vanda Oriental, no dispense esfuerzos ni recurso alguno, para que no se altere el anterior Sistema de atacar y acabar conlos rebeldes, y que al efecto S. A. R: redoble sus providencias, menospreciando las maquinaciones y artificios de estos Enemigos del Estado, y de quantos contribuyen á ellas, haciendo que se mantenga enel territorio Español el Exercito Partugues. Este iba rapidamente progresando á proporcion mucho que imponia ales Insurg.'es, á quienes há de un freno hasta aqui irresistible; de suerte -298- temor y recelos; el haver avandonado su Capital la fuerza armada, y los ventajosos Planes premeditados por el digno Genera Sousa, nos hacian fundadamente perar que dentro de muy poco tiempo serian reducidos reveldes á reconocer el orden, ó perecer enel justo de sus enormes crimenes; y es un dolor que en este joso Estado, logren nuestros comunes Enemigos echarlG todo por tierra á impulsos solo dela intriga. Enel Tribunal delas Naciones savias del Vniverso la acertada fina Po- / litica y destreza deV. A. R' tendrá un lugar muy eminente, si logra como espero que S. A. R.! el S.- Principe Regente, guardando conseqüencia con sus anteriores roc9as disposiciones, ~continüa declarando la Guerra ala Faccion rebolucionaria. De esta manera sabrá batir á Napoieon del lado de aca del Oceano, destruyendo sus Agentes encargados de arruinar el Imperio Español y Portugues por la mano de sus hijos. Solo el poder y eficaz influxo de V. A R' son de evitar los males generales, que es forzoso resulten, llegan á realizarse los proyectos de estos infames, todos lloraremos despues con un arrepentimiento De poco ó nada serviran entonces, que la fiel Montevideo. y su Gefe, conociendo la limitacion de sus recursos avandonen á mayores Sacrificios, que los aue há gustosamente hasta aqui. Sin embargo nada quedará hacer por nuestra parte para livertar á estos desgraciados Pueblos que el REY se há dignado confiar á mi Direccion delas calamidades terribles á que los precipitan dores ala Soverania. A1 Capitan de Fragata y Comand.'a dela Corveta de Guerra Mercurio D.- Jose Primo de Ribera, Conductor de este Pliego, he comisionado con amplitud de Poderes, para que / instruya á V. A. R. de todo 1o demas que ocurre en estos Paises, y pueda contribuir al logro delos fines á que se dirige esta, haciendo si fuese preciso las reclamaciones, y solicitudes que convengan ante S. A. R.' el Principe Regente bien p: si, ó por el conducto del Encargado de'os negocios de nuestra Corte, residente en esa. El citado Primo es uno delos mejores Españoles que pisan el Suelo Americano, y tiene toda la aptitud, sagacidad, é Instruccion que se requieren p.- desempeñar con acierto la delicada interesante comision que lleva; El ha estado comisionado por mi en Buenos Ayres hasta el ultimo rompimiento, y su permanencia en aquella Ciudad, le há proporcionado conocer á fondo las miras criminales delos Facciosos contra el Rey de España, contra el Srmo Sor Principe Regente, su corte y Estado; delo que podrá informar exáctamente á V. A. Espero dela bondad deV. A. R' se sirva acogerlo bajo su R.' Proteccion, y facilitarle quanto necesite, y penda delos Superiores arvitrios de V. A. R. para llenarla conla exáctitud y presteza posibles; pues en ello se interesa el mejor servicio de ambas Naciones. -299- Dios Gue / la Augusta R.l Persona deV. A. R' muchos y muy felices años. Montevideo 22 de Junio de1812. A. L. R .s P.s de V. A. R.í Su atento humilde Servidor. Srnma Señora Gaspar Vigodet Srñma Sra Infanta de España y Princesa del Brasil D.- Carlota Juaquina de Borbon. Archivo Imperial. Metrópolis. Brasil. Legajo N? XXVIfl. Carpeta Nv 67:1. Año 1812. Manuscrito original; fojas 6; papel con filigrana; formato de la hoja 294x2!4 mm.; interlinea de 5 a 9 mm.; letra inclinada; eonservaci6n buena. N° 47 [Gaspar VIgodet a Diego de Souza. Manifiesta que por oficio de 9 de junio ha dado crédito a las noticias publicadas por la Gaceta extraordinaria de Buenos Aires, -número 9 de esta Serie-. Considera condescendiente la actitud el 27 de mayo del Príncipe Regente del Brasil, porque al retraerse de su auxilio al Gobierno Español de Montevideo, su propio interés le llevaría a destruir un sistema de tan fuilestas consecuencias como Gobierno de Buenos Aires. Cree que S.A.R. no ha de Permitir que se concluyan dichos tratados con. ese Gobierno.] [Montevideo, junio 24 de 1812.] /11.-o Ex m° ,Sor. N.o 2.0 Si V. E. mislno no tubiese la bondad de instruirme por su apreciable de 9. del cornfa, que las negociaciones anunciadas por la Gazeta extraordinaria de Buenos. Ayres de 27. del pasado, eran efectivas; eternamente estaría dudando de este paso de condescendencia dela corte del Brasil; porque una multitud de ideas que se agolpaban como de tropel a mi imaginacion, me hacian persuadir, que S. A. R.1 el Sor Principe Regente, aunque quisiera retraerse de su auxilío y proteccion al legitimo Govierno de estas Posesiones de mi Soverano; su propio interes, la dignidad Augusta de su caracter, el exemplo pernicioso á sus vasallos, y la clase de Personas con quien ajustaba Semejante tratado; no lo permitirian entrar en otras negociaciones, que aquellas que se encaminasen á destruir un sistema de tan funestas conseqüencias, como el que el alevoso Govierno de Buenos Ayres vá consiguiendo fixar en el continente. Pero ni mis congeturas politicas deven ser tan arregladas, ni mis reflexiones tan ovias, respecto que la Sabiduria de S. A. R' tiene por mas conveniente y acertado lo contrario: As¡ venero su determinacion; aunque de paso me vea enla dolorosa necesidad de manifestar á V. E. que me es de sumo disgusto ver, al parecer, desatendida la Justicia dela causa que defiendo, contanto ó mayor desaire del que pudiera merecer el Bandc insurgente; y avandonado delas -300- Tropas aliadas en ,circunstancias en que se disponia la suerte á favorecer la Justicia para asegurar con solidez él Dominio de mi Soverano, y alexar l delos Estados Portugueses, los recelos en que los constituyen las maquinaciones delos corifeos del desorden dela America Meridional. Aunque todas las apariencias manifiestan quelas Negociaciones tienen el adelanto que á V. E. le há hecho persuadir la carta que le há dirigido D .n Ilarión dela Quintana, cuya copia se sirve V. E. remitirme del propio modo que la respuesta que tubo.p.r conveniente darle; yo no se que éxpecie de confianza hallo, en medio de mi desazon, que me hace compreender no há de permitir S. A. R. se solemnizen y concluyan estos tratados. Fundo tan incierta esperanza enel firme conocimiento de su justificado R.! animo, y en que há de hallar desengaños manifiestos antes de estipularse condiciones algunas; por que tal es la malicia y capcioso proceder del Govierno con quien S. A. R.' compromete su augusta Dignidad; sino es que yá aquel no há presentado una prueva de esta conjetura enla misma Gazeta extraordinaria del 27. que tube el honor de remitirá V. E. De qualquier modo que fuese, me dispongo'á cumplir conla mayor puntualidad las disposiciones deV. É. referentes al transbordo de efectos y Peltrechos al Bergantin Guadalupe; remitiré as¡ mismo la orden sellada que V. E. me embia p.- el Sargento mayor Comande dela Fortaleza de S .la Teresa; intimaré alos Comand.len ó Maestres de Embarcaciones que arriven á este Puerto delos del Brasil, con' efectos p.- el Exercito deV.E. se restituyan á ellos; y finalmente Sor Exmo, no habrá cosa que V. E. me ordene desde qualq a distancia, yá sea con respecto a1Servicio de su Augusto Principe, como enlo relativo á su estimable Persona, en que no acredite mi respeto y./ agradecimiento á tan benigno Soverano, y la estimacion q .profeso á V. E. Dios Gue aV. E. m.s a.a Montevideo 24. de Junio de 1812. Soy conla mayor consideracion y respeto su atento y humilde Servidor. 11.- Ex: n° Sor. Gaspar- Vigodet 71: nn Éx me Sor D ^ Diego deSousa Gen? en Xefe del,Exto aux.r de S. M. F. Museo "Julio de CEStilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río (;rinde del Sur. 2. Sección. Asúntos Militares. 1812. Caja 177: Documento 208. Tlanuscrito original: fojas 2; papeleen-filigrana; formato 3e la hola 299 x 211 mm.; Interlínea de fr a- 8 mm.;- letra Inclinada; conservación buena. -301- ri^ 48 [Uaslrar Vigodel a la Princesa Carlota Joaquina bón. En contestación a su oficio del 10 de junio, tección dispensada al pueblo de Montevideo. Se entendimiento logrado con Diego de Souza y su ejército. que el convenio negociado por Juan Rademaker, al de "bien urdida intriga", puede ser fatal, dada de los revolucionarios y compromete la seguridad Le explica que de esa situación podrá informar fragata "Mercurio", José Primo de Rivera. Confía cipe Regente invalide dicho tratado. Considera oportunidad de destruir al ejército insurgente intimidado a la vista del bien organizado ejército [Montevideo, junio 26 de 1512.1 /Srna Señora Soy deudor a V. A. R. de infinitas finezas, satisfacciones, y honras, que eternizan mi gratitud, mi respeto, y mi adhesion á vuestra respetable Persona. La carta de V. A. R. del diez del que rige nada me dexa que desear, y es el testimonio mas grande de la virtud, y de la amabilidad a los Españoles con que V. A. les procura todo agradecimiento. Estoy obligadisimo á tributar a V. A. gracias mil, y mil por la proteccion generosa que os debe este pueblo, y os servís distinguirme. Tengo la satisfaccion lisongera de anunciar que he radicado la mas estrecha, y cordial amistad general D.- Diego de Sousa. Desvanecidos los primeros sentimientos con mi antecesor que su nimia escrupulosidad les hizo trascendentales a mi, he conseguido valiendome de todos los modos sagaces, y políticos persuadirle consideracion, y amor / a su exercito, y D .n Diego rrespondido finamente a mis esperanzas: he tenido bien el honor de ser apreciado, y atendido por generales, xefes, y oficiales, logrando se haga amistad personal comun á todo el exercito, de quien actualidad esperaba los mas felices resultados. VII suceso que ni podía esperar, ni aun le soñé presumible llenó de amargura mi corazon. V. A. R. se habrá impuesto por mi carta que he tenido la honra de dirigir con el Capitan de fragata D n José Primo ce Rivera; empero jamás creí que pudiera quedar abandonado a la Suerte, y a la perversa voluntad de nuestros ingratos enemigos; y he tenido el placer de que todo este benemerito pueblo haya hecho a V. A. R. la ;justicia de afirmar era imposible tubiera parte, ni aun conocimiento de unas providencias, y pasos clandestinos, con que al parecer se debia comprometer nuestra seguridad. Sin embargo he accelerado mis precaucio- / nes, me he provisto de víveres, y sobre todo me he arrojado a los brazos de V. A. R. en quien he confiado siempre, como en la Madre mas cariñosa para sus hijos los españoles, y señaladamente los leales Montevideanos. La bien urdida intriga de la comision del teniente coronel Rademaker podría sernos fatal si V. A. R. no pudiera descubrirla, desenmarañarla, y frustrar su progreso; yo reposo cor: la mayor confianza en que a la llegada de -302- la Corbeta Mercurio se instruirá S. A. R. el Srmo. Príncipe Regente de las perversas intenciones de volucionarios, y creo bien que con el poderoso V. A. R. lograremos la invalidacion de qualquier con los revolucionarios, que puedan comprometer, extinguir los derechos ole la Nacion en estas Provincias. Siento no obstante haber desaprovechado la oportunidad de destruir al exercito insurgente: el terror había / apoderado de sus cabezas, y soldados á bien organizado exercito portugués, nos aseguraba toria, y las disposiciones que había tomado con de mar nos presentaban el completo triunfo de los des, V, A. R. penetra bien el influxo que puede qualquier demora en destruirlos, para que adelanten sus planes, y que gran ventaja adquieren si vuelven áésíonarse de esta banda, y sitian de nuevo á esta No temo ni su numero, ni su impetu, ni menos el que nos amenazan con los morteros que, dicen, ha dido un indigno español européo llamado Monasterio, quien el. Virey Elio permitió pasar a Buenos-Ayres, viendole de las sospechas fundadas, que teníamos malicia, y de que yo reclamé, pero en vano. Con eso Montevideo no se rendirá jamás a sus armas, vencerán sus ardides, teniendo la segnrídad de nos protege, y de que esforzara mis solicitudes se nos auxi- / líe quando menos con víveres, en q.á no pueda conseguirse subsista el exercito obrando acuerdo conmigo p.- apresurar la tranquilidad de Provincias. Reitero a V. A. R. mis respetos, y mi gratitud, en q.e á pesar de la reserva del Conde das Galveas zará V. A. contener qualquier proyecto, q.e pudiera aciago, y ruinoso. Admita V. A. R. mi consideracion su Persona, y la de este benemerito pueblo, q.e mente persuadido de que V. A. R. es el antemural desgracias, y la defensora invencible de los derechos nuestro cautivo, y adorado Rey, por quien todos sacrificarnos hasta escarmentar á sus ingratos, vasallos. Dios gúe la respetable Persona de V. A. R. Montevideo 26 de Junio de 1812„ Srma. Seiiora A. L. R. P. de V. A. R. Gaspar Vigodet Srma Sra. Infanta D .a Carlota Joaquina de Borbon. Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Legajo 1,19 XXVIll. Carpeta Nv 673. Alto 1812. Manuscrito original; fojas 3: papel con filigrana; formato de la hoja 294x214 mm.; interlfnea de 5 a 9 mm.! letra inclinada: censervaciñn buena. -363- 1V''J 49 [Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaquina de Borbún, Acusa recibo del oficio de 9 de junio, en contestación al que le envió congratulándose de que las Cortes de España hayan retonocído sus derechos al trono. Hace protestas de adhesión al Soberano Fernando VII. Anuncia el envío de correspoüdoacia por intermedio del Capitán de la Corbeta —Mercurio", José Primo de Rivera.. En ella solicita protección, en circunstancias como la pre, sente, en que la Corte del Brasil aniquila su obra con la firma de un tratado con el gobierno sedicioso de Buenos Aires.] [Montevideo, junio 26 de 1812.7 /Srnma Sra. , Nací Vasallo dela Casa Augusta de V. A, R'; y decidido por las Armas desde mi aras tierna edad, digo lo obrado á V. A. para presentar á su elevada consideración una idea delo mucho que me intereso por la Gloria de todos los Príncipes de Nuestra Dinastía, y singularmente, por quanto puede ceder en obsequio de V. A. R' á cuyas bondades devo las señaladas honrras que son notorias: La obligacion, la inclinación, .y el, agradecimiento movían gustosamente mi animo quando me dispensé el honor de llevar alos Pies de V. A. R' la imperfecta manifestacion de mi jubilo, enel punto mismo que supe la declaración delas Cortes Generales sobre la sucesion de V. A, al Trono delas Españas, á cuya devida insinuacion tiene V. A. R.' la bondad de contestar por su apreciable de 9. del presente. En este monumento de Vuestras piedades, veo reiteradas las ofertas con que constantemente V. A. R.' no solo nos há dado exeinplo Heroico de Patriotismo sinó tambien recordado el dever con que estamos obligados á sostener / la causa del mejor y mas digno Soverano: dever que hé resuelto defender con este fiel Pueblo á costa de todos los Sacrificios imaginables, sin que me intimiden los Facciosos, ni me desmayen las novedades de que hé tenido el honor de imponer á _V. A. R' anterior y proximamenté; despachando, al efecto la corveta Mercurio á ese Puerto, encargando mi correspondencia al Comandante de ella D ^ Jose Primo de Ribera. En estas cartas hallará V. A. R.l no solo la expresion de mis sentimientos ingenuos, sino mi confianza enla alta proteccion de V. A. R'; pues lejos de creer desmentidos Vuestros ofrecimientos en favor dela Santa cansa que defendemos, me acojo de nuevo á V. A. R' enla ocasion mas terrible y peligrosa que se me presenta, viendo que al parecer, la misma corte del Brasil pretende aniquilar la misma obra de V. A, y afirmar el Sistema de iniquidad de Buenos-Ayres conlos tratados, que con aquellos Sediciosos ajusta. Sin el conocimiento deV. A. R. he creído que practica, y con patente ofensa delas bondades y cáracter de Vuestro Augusto Esposo: razones que / animan á una confianza segura, y me hacen esperar, que al inponerse V. A. de quanto se practica con dela Dignidad de un Soverano y con manifiesto descre- 304 dito de Vuestra misma proteccion; disipe la mano Poderosa de V. A. R. el horroroso nublado que formó la Intriga que intenta deslucirla, y hará ver á este angustiado Pueblo, como al Mundo todo, que V. A. R. auxilia siempre la Justicia, y se halla pronta p.« castigar alos Malvados que ofenden á su REY, y conspiran á minár la seguridad del del mismo Trono de Portugal. Dios Gue la Augusta R.i Persona de V. A. los muchos años, que. la España toda necesita p.- su consuelo y felicidad. Montevideo 26. de Junio de 1812. A. L. R.s P.s de V. A. Su mas humilde Servidor. Srnma SraGaspar Vigodet Srnma Srá Infanta de España y Princesa del Brasil D .a Carlota Juaquiria de Borbon. Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Legajo N9 XXVIII. Carpeta No 673. Aeo 1612. Manuscrito original; fojas 2: papel con filigrana; formato de la hoja 294 x 214 mm.; interlínea de 5 a 9 mm.: letra inclinada; conservación buena. Na 50 [Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaquina de Bor bón. Remite una nota escrita por un oficial portugués en contestación a la "insultante" Gaceta de Buenos Aires del 27 de mayo --que se publica bajo el número 0 de esta Serie- la que será dada a la prensa. Le envía ejemplares de la Gaceta de Buenos Aires cuyo contenido basta para "inspirar horror y venganza contra el gobierno suversivo" y también algunos Montevideo.] [1lrontevideo, junio 26 de 1312.] /Srírma Señora Tengo el hónor de dirigir á V. A. R. una Nota escrita por un oficial del exercito portugués, en oposicion á la insultante gazeta de Buenos -Ayres del 27„ de Mayo: se me ha dirigido p .a q.e la mande imprimir, y efectivamle set dará á la prensa sin perdida (le tiempo. Adelanto a V. A. R. este escrito p.a q.e se imponga de la razonable impresion qe ha hecho'la atrevida gazeta en los animos de los oficiales de honor al ver el poco comedimiento con q.e habla del Srnirlo Sr. Principe Regente y de su exercito. Acompaño las gazetas de Buenos Ayres, q.e he podido lograr de algunos q.e han fugado de- dicha Ciudad. / Ellas solas bastan p .a inspirar horror y venganza contra el gobierno subversivo,, sus agentes, é infames escritores. Incluyo tambien la[s] ultimas gazetas de esta Ciudad: = -305 Dios gue la respetable persona de V. A. R. m.- a .s Montevideo 26 dé junio de1812„ Srnma Señora A. L. R. P. de V. A. R. Gaspar Vigodet Srnma Ira Infanta D .a Carlota Joaquina de Borbon. Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Legajo N^ XXVIII. Carpeta Nv 673. Ato 1812. Manuscrito original; fojas 1'; papel con filigrana, formato de la hoja 294x214 mm.; interlinea de 6 a 9 mm.; letra inclinada; conservación, buena. Np 51 [Gaspar Vigodet a Diego de Souza. S0 refiere negociaciones entre el Soberano de Portugal y la Aires que interesan a la causa espafiola y a la sidera esa negociación antlpolítica e injuriosa intriga urdida por los ingleses. Opina que S.A.R. para ocultar esas negociaciones al Gobierno de respecto a Juan Ilademalcer, enviado del Príncipe que dado su proceder confuso, ignora la delicadeza para tratar un asunto de tal gravedad.] [Montevideo, junio de 1812.] /Il mo Exmo Sor. Ne 1 .Mi Venerado Dueño y Señor mío: Permita V. E. á un Español lleno de amargura, que conel propio celo mira los intereses del Soverano de Portugal que los del propio; se desahogue confidencialmente con un General, que le está favoreciendo, y á quien considera no menos sorpreendido conlas negociaciones que se practican enla actualidad por parte dela corte del Brasil y la Junta de Buen .s Ayr.a La Pluma se detiene al querer estampar una proposicion odiosa, queno embuelve, sinó una paradoja insufrible; por que enlas actuales circunstancias ¿que significa tratar el Soverano de Portugal conla Junta de Buens Ayrs? Nada significaría si lo dixese solo la Gazeta de tan detestable Govierno; pero comprovandolo yá los hechos, y ratificandolo las respetables cartas de V. E, es necesario prevenirse para experimentar males, que ni el Patriotismo de V. E. ni el mío pueden mirar con ojos Serenos. Por lo mismo, Sor Exmo, devemos por nuestra parte hacer todos los esfuerzos posibles, que caben enel amor que profesamos á nuestros respectivos Príncipes, á fin de evitarlos. No sé bajo que aspecto puede haverse presentado conveniente á S. A. R! una determinacion tan antipolitica como injuriosa á su caracter Augusto, ni creo será facil atinar conlas apariencias agradables conque se haya disfrazado la idea; por que p.rtodas partes no se miran sino peligros de conseqüencias muy graves, y degradaciones que le ocultan á S. A. los mas crueles Enemigos de nuestras dos Naciones. Yo lo comprendo así, y .por esta razon no me detengo / en manifeslar con franqueza á V. E. que esto sea una intriga manejada porlos ingleses, cuya con-306- ducta con respecto á estos Paises, se hace muy sospechosa. Tanto pt las conseqüencias que deduzco, como por los medios estraños que se han practicado, tiene todos los caracteres de ello. Si á S. A, R. le hubiese convenido ajustar tratados, ó relaciones Políticas cnnla Junta de BuenosAyres, no necesitaba ocultarlo al Gov.no legitimo de estas Provincias, á quien está favoreciendo, ni que su Comisionado en esta Negociacion enplease p .r conseqüencia las supercherías de que se ha valido, mas propias de un Farsante, que delCaracter de Emviado de un Soverano; pues al mismo tiempo que en Montevideo finge enfermedad para negarse á mis espresiones de atencion,y otras ofertas con que creí auxiliarle en su encargo, ajusta Biaje p Buenos-Ayres enel Bergantín Nanci, en donde se embarcó; dejando ensayada otra mogiganga igualmente ridícula para quando arrivase el Diate; que lo condujo á estas aguas, ala Colonia delsacramento; en donde apareze y desembarca un Supuesto Rademalcer, aparentando enfermedad como el verdadero, y fingiendo ser el mismo comisionado p .r Su Alteza R.' para conduzir los Pliegos á V. E. Rademaker se conoce' que quando mas estará impuesto delos elementos de Euclides; pero sin duda ignora cadeza, que se necesita para manejarse en asuntos tanta gravedad, y mucho mas los que se observan poder representar con decoro la mision de un Soverano. Estos.han sido los terminos conque se ha dispuesto el golpe con que se quiere hacer triunfar al deliqüente Vando Enemigo de mi REY, y conel qual se preparan otros males muy semeiantec alos Estados del Brasil. Pero yo no desmayo, Sor Exmo, / pues en esta ocasion despacho al Janeyro la corveta Mercurio, sin otro objeto que el de representar estas cosas á S. A.IR; avisando á V. E. confidencialmente mi determinacion, persuadido de que su celo y Patriotismo me ayudará sin faltar directamente alas ordenes que tenga; disponiendo las cosas de modo, que no sea sensible la novedad que haga V. E. en su Exercito, hasta que lleguen las resultas de mis representaciones ala Corte del Brasil. Dispense V. E., Sor Ex.mo, esta franqueza, no menos hija del interes con que miro, por la felicidad de nuestras respectivas Naciones, que del aprecio con que venero y amo su estimable Persona, á quien me repito Su mas atento Servidor Q. S. M. B. E .,no EX .,no Sor. Gaspar Vigodet II.-- Ex.-- Sor D.- Diego deSousa. Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 2e Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 177. Documento 308 A. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 298X211 mm.; interlinea de 6 a 8 mm.; letra inclinada; conservación buena. -207- N° 52 [Joaquín de Oliveira Alvarez al Marqués de Alegrete. Informa que en obediencia a órdenes del General en Jefe se puso en marcha hacia el paso de Salto en el Uruguay para impedir el pasaje del río por los insurgentes y batir a los charrúas y minuanos que los apoyan. Refiere que el 11 de junio tuvo lugar un encuentro con los indígenas bajo las órdenes del Teniente Coronel Ignacio dos Santos. Agrega que recíbió oficios de Diego de Souza con la noticia del cese de hostilidades. Solicita se le indique si debe marchar a sus fronteras o incorporarse al ejército en retirada, en consecuencia del armisticio "perfectamente indecorozo" concluido por nademaher en Buenos Aires.] [Campamento de Salto, junio 28 de 1812.] /Ill.mo eEx.mo S.= No día 29 de Mayo docorrénte anno, depóis de ter recebído ahonra do discurso (no 1), que o 111.- e Ex ^o S .r Generál em Xéfe, por s2 achár enfermo, mandou por escrito p° eu olér no meu Déstacam: - me pús era márcha coro 1 Batalháo d'Infantaría, 2 Esquadr6ens de Cavalaría, e 101 pragas da Art- acaválo, tudo da Legiáo; 2 Esquadroens de Milicias de Porto alégre, aque depois acrecc•2ráo as Partidas do Sarg.1o mór Manoel dos Santos Pedrozó de 150 pracas de Cav.l° e do Teno Policarpa Jozé Peres de 45 ealem díso 2 pécas de 9„ 4 de 3„ e 2 Obuses coro ordens do Ill.- e Ex.= Sr General em Xéfe p.- me derigír aopáso do Salto no Uruguay aempedír apasagem dos Insurg.quando intentasem repasár, bater edestruír os Indios Xarrúas e Ménuanos, que apoyaváo acauza daquelles, e / tirar-lhes a Cavalháda. A os 31 fíz adiantár o Cap.- Ant - Joaquím da Costa Gaviáo coro 2 Esq.a de Cav a bons guías, ebons espías, pa procurár surprendér os Indios: porem tenlo-nos reunido nos 4 de Junho nas margeíis do Daiman, sem q^ oref., Cap m tivése alcailsádo noticias circunstanciadas da pozisain dos seus Toldos, tome¡ arezolucam demarchar p oSalto, onde a 6 do corre nao achei indicios doExercito dos Insurgentes. Nos días seguíntes mande¡ reconhecér os terrenos, onde acampá.vao os Minuanos eos Xarrúas. Éntretanto concorríaó ás imediagoells do Povó do Salto Trópas, Artilhería, e mais de 50 Carretas coro munigoens. Receio que os Indios me atacásem, p° favorecér apasagem dos Insurg:es e resolví destruílos / seni pérda de témpo Mande¡ em cons ° sair pelas 9 horas da noite do día 11„ debaixo das Ordens do TenECorel Inacio dos Santos Abreu, do Regim!o de Milicias de Porto-alégre 200 pragas de Cav: a e 100 d'Infanteria, qe mande¡ igualm: e montada por seachárao os Toldos dos Indios 4 leguas distes do meu Campo. Conr2gou-se o Ataque aoromper dodia, que continuou até ás oito horas emeia da manham. Ficáráo mortos no Campo de 60 a 80 Xarruas e Minuánes, fóra ogrande numero qué destruío a Infantería no máto; eprisioneiros 68 entre mulheres ecreansas de ambos os sexos. Aprega foi d2 2 a 3 Q) Caválos, eguas -308- mansas, petísos, ePótros; lansas, flexas, .espadas. Destruíráose equeimáráo-se lh:es os Toldos. Da nosa parte morreráo 3„ Sol / dados: 1 da Cavda Legiáo; e 2 Milicianos. Fuéraó ferídos 32 prágas - 15 da Legiáo: 2 Oficiaes, obrávo Capta Cezar,,eo Ten- Joao Alfonzo de Almeida e 13 Soldados da Cavalaría; e 17 Milicianos, incluzo uta Oficial. ' Distinguíráo-se emGeral os Corpos deCav!a e Inf: da Legiáo, eem Particular o Ten eCor el Inacio dos S>os Abreu, [.. .7 os Capitaens Antonio Joaquim daCostaGaviáo e Jozé Joaquím Cezár, o Ten- Joáo deCastro os Alferes José e Pedro de Castro; o Br Capetáo, o Cadete Alex e Barreto, o Sargento Joaquím Mareano, eo Fúrriel Joaq.ta Olento, tódos da Legiáo; ealguns Oficiaes, Inf es do Corpo Miliciano. Logo pela manham do día 13 fizeráo os Insurg es do outro lado do Uruguay, sinal de Parlamentár, q' reconheci, / eo resultado foi pasar aeste ládo umCap.ta cota o Of ° (no 2), aque respondí cota o Of.- (n.- 3). No día 16 e 20 recebí os Oficios (no 4 e 5) do Ille e EX .-o S1 Generál eta Xéfe, nos quáes se servío comunicar- me a cesasáo de hostilidádes, e agradecér os nosos bons dezéjos de servir beta, amaior recompensa a que tódos esperávamos. Estou todos os días á espéra de Ordens ou p- marchár direictam!- p .e as Frontr es ou po me reunir ao Exercito que se déve retirar, eta cons°-da inexperáda ordem de S. A. R., que tendo enviádo a Boenos-Ayres o Ten-Cor el Rademaker, concluio un armisticio perfeitam!- indeco, rózo, eaq. onóso Generál eta Xéfe nao tinha querido acedér, 15 días antes, cota talas ventagens. Da Portaría incluza (no 6) / verá V.Ex 4 aconfirmagáo da mo Proposta, aq.- o 111 m- e Ex mo S.r Generál eta Xéfe mandou procedér depois da retiráda do Cap m Jerónimo Per eCrispim. Resta-me suplicár a V.Ex e se sirva intercedér pela retirada da-Legiáo. As sabias ordens edispozicoens de VEx ° e tres annos de trabálhos incessantes, que teta estropeado os máis vigorozos me obrigáo a requerélo a V Ex.- eta nome de todos os meas Camaradas, D.- G.- a V. Es ° Campo do Salto 28 de Junho de 1812„ Ill.tao e Ex.tao S: Marquéz de Alegréte. Joaquím d'Oliveira Alvares Departamento do Arquivo toria. htaniscrito original: fojas 3; conservación buena, do Estado. letra de __309- San Pablo. doaqufn Secvao d'Oliveira de HisAlvarez; N9 53 [Joaquín de Paz a niego de Souza. Acusa recibo del oficio por el que le comunica el armisticio celebrado con Buenos Aires.] [Cerro Largo, junio 29 de II1 mo y Exmo. señor. Por el oficio de 12 del corr?e con q, V. E. me faborece, quedo adbertido del Armisticio celebrado entre las Tropas del Comando de V. E. y las de Buenos-Ayres, de cuyas resultas deven relnoverse los Destacam>os Portugueses que existian en las Guardas de Arredondo, Cruz, Sagunto y Pirahy para ser guarnecidas por Tropas nacionales, sobre cuyo particular, doy cuenta con data de hoy al Exmo. S °r Cap ^ General de estas Prov.- y aguardo la competente resolucion. Fueron entregadas immediatam!e las dos Cartas q. V. E. tubo la bondad de remetirme de D. Manuel Vicente Pagola p.° sus Padres, y á su contextacion ruega el interes ° se digne V. E. mandar se le dé direccion en caso de presentar-se oportunidad. Dios gue á V. E. m .n a., Cerro largo 29 de Junio de 1812. Illmo y Exmo. Seno .r D. Diego de Souza. Joaquim de Paz "Revista do Museu e Arcuivo N9 21. Pág. 241. Porto Alegre. 1928. Publico do nio t*randé de Sol". N9 54 [Diego de Souza a. Juan Rademaker. Contesta su oficio de 19 de junio, -que se publica bajo el número 45 de esta Serie-. Llama la atención sobre la diferencia esencial' que existía entre expresar que los ejércitos doblan retirarse a los límites conocidos a los dos estados y estipular (los debían retrogradar a las fronteras tugués.] reconocidas antes de la marcha del ejército por- [Cuartel General en la barra del arroyo San Francisco, junio 30 de 1812.1 Por 1° e 2- Via Officio Ao Joao Rademaker Acuzo recebido o Officio que V S.- medirigio comdata de 19 do corrente eniresposta aoquál nada mais seme offeresse conciderar alcrn doque ja com antecipassao escrevi aV. S .a em Carta de 18. deste mez por Copia incluza recomendada ao Capitáo General D. Gaspar Vigodet ellas antériores cujas Copias acompanharáo aquela Carta que agora aestreitéza de témpo nao permite repetir-lhe Devo porem refletir q' no supra acuzado Officio refférindo-se ao de 27 de Malo me diz V. S.- averme reste participado a concluzao do Armisticio ilimitado que nanoute mesmo dassua chegada aessa Cidade avia felismente concluido estipulando em 20 iugar aimediata retirada dos dous Exercítos dentro dos limites reconhecidos dos dous Exercitos digo Estados aopasso que en lelo nelle por segunda condissao dever tanto omeu Exercito como reciprocamen-310- te o Exercito desse Ex,ne Governo recolher-se dentro dessuas Fronteiras taes quaes eráo reconhecidas antes da Marcha do Exercito Portuguez: Esta diferenga me paresse muito esencial para que deixe de chamar sobre ella a atensao deV.S ° erogar-lhe ao mesmo tempo queira dessa maneira detérminada evitár equivocos que nos sejao prejudiciaes para ofuturo e nos quaes en creio que ses Escoliastas já vao involvendo aNegociassáo. Deos Guarde aV.S ° ms a .s Quartel General na Barra do Arroio S. Fran: b 30„ de Junho de1812 - - P.S. Retribuio o obzequio deV.S ° remeter-me com assua Carta de 27 de Maio a Extraordinaria Ministerial dessa Cidade da mesma data enviando-lhe agora as reflexoens ailaliticas feitas a dita Ministerial Extraordinaria na Gazeta de Monte Video de 22 deste mez - D. Diogo de Souza Archivo Itamaraty. Río de Janeiro. Brasil. Fondo: "Documentos Anteriores a 1822". Copiador de la, Correspondencia de Don Digo de Souza. Año 1812. Folio 133. 'Manuscrito copia; fojas 1'; papel con filigrana; formato de la hoja 416 x 270 mm.; interlínea de 7 a 10 mm.; letra Inclinada; conservacilin buena. Np 66 [Nicolás Herrera a Juan de Rademaker. Expresa que el Gobierno opina que aún es inoportuno Incluir a Montevideo en el armisticio concluido el 26 de mayo. Que es conveniente esperar la retirada del ejército auxiliador portugués. Le manifiesta a Rademaker el propósito del gobierno dé restablecer relaciones amistosas con Montevideo si ello fuera compatible con los In- tereses de las Provincias .Unidas.] [Buenos Aires, junio 30 de Sin émbargo delo's deseos que animan á este Sup °r Gob de evitar por todos los medios posibles la efusion de sangre entre Pueblos hermanos, y de acreditar de un modo positivo las consideraciones y altos respetos que tributa S. E. á la mediacion e indicaciones de S. A. R. el Principe Regente de Portugal, cree que aun no es llegado el tiempo oportuno de tratar sobre el punto, de que Montevideo sea comprehendido en el armisticio del 26 del pasado concluido entre S. E. y V. S. I. como Embiado extraordinario de S. A. R., as¡ por la naturaleza de Secundario quereviste este negocio, como por que parece mas conforme esperar la retirada del Exercito Portugués, como condicion esencial del armisticio. Sin embafgo viva V, S. I. intimamente persuadido, y no tenga embarazo de asegurar á S. A. R. el Principe Regente, que el Gobierno `delas Provincias delRio dela Plata hara quantos sacrificios sean posibles, por llenar Ics importantes fines-de su alta recomendacion, y restablecer las relaciones .amistosas- con Montevideo, en quanto sea compatible con los intereses grales de / los Pueblos unidos. Estas son las intenciones -311- sinceras de S. E. que comunico a V. S. I. en contextacion á lo que V. S. I. solicita sobre este punto en mable oficio de 9„ del que espira. Dios gue áV.S.I. m.s a.s Buenos Ayres 30„ de Junio de 1812. Illmo-Sor. Nicolas de Herrera Al Illmo Sór D.Juan de Rademaker Archivo Itamaraty. Río de Janeiro. Brasil. Colleccoés Especiaes. Documentos Históricos. 2e Serie (Avulsos). Lata 204. Año 1812. 14fanuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 290 x 206 mm.; Interlínea de 7 a 9 mm.; letra inclinada; conservación buena. -- Ne 56.[Juan Rademaker a niego de Snuza. Contesta aleunos puntos de su carta de 11 de junio -une se publica bajo el N° 27 de esta Serie-. Considera que siendo "ilimitado" el armisticio las fuerzas portuguesas deben retirarse a su territorio. Agrega que es voluntad del Principe Regente., se hagan las gestiones pertinentes para que Montevideo entre en el armisticio y le exhorta a comunicarse con Vigodet para lograr su colaboración.] [Buenos Aires, julio 19 de 1812.] , /NO ([«.])10 Tenho a honra de responder á carta de 11. do mez passado que V.Ex .~ me dirigio, e que eu multo estimen por me dar, occasiáo de responder a V.Ex.n sobre alguns pontos interesantes. O primeiro que V.Ex ° pondéra he o ajuste feito com o Capitán General Vigodet, a quenl V.Ex - com o maior brío e delicadeza de honra náo quizera faltar. Fica V.Ex a desencarregado pelas ordens superiores da Corte;' e S. A. R. náo tendo concluido esti])iilagáo alguma que o ligue aos interesses de Monte-Vídeo, as suas determinagoens positivas sáo; que se fassa o Armisticio com este Ex:-, Governo, e que as tropas debaixo das ordens de V.Ex.- hajáo sem demora' de se retirarem para dentro das fronteiras da Provincia debaixo das ordens de V. Ex; Quanto a divisáo de Governo de / Buenos-Ayres, e de Monte-Vídeo, S. A. R: náo faz, e menos podemos nós pretender fazella; por tanto em havendo Armisticio ¡Ilimitado, e, era consequencia delle, as tropas de S. A. R. retiradas áo territorio Portuguez, tem-se feito quanto. o mesmo Augusto Senhor.principalmente pretende.He tambem da vontade de S. A. R..que se fassáo as diligencias posiveis para que Monte-Vídeo entre no Armisticio, e eu náo me tenho descuidado de dar sobre esse particular os passos necessarios. Rogo a V.Ex ° que queira de sua parte dispor no que for possivel áo Capita6 General Vigodet par que se preste em quanto for derazáo; .312- aos ajustes que talvez poderao ter lugar com este Governo. Deos Guarde a V.Ex - muitos annos, Buenos-Ayres cm 1 de Julho:de 1812. fll:m= e Ex.-- Snr D:m Diogo de Souza Joáo Rademaker Museo "Jultu de Castilhos—. Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 2e Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 177. Documenio 341. Manuscrito' original; letra de Juan Rademaker; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 325 x 202 mm.; Interlfnen. de 10 a 12 mm.; letra inclinada; conservación buena, N" 57 [El Gobierno de las Provincias Unidas del Rio Plata a Manuel de Sarratea. Incluye un pliego para Diego de Soliza a fin de que se retire al territorio portugués sin demora alguna.] [Buenos Aires, julio 2 de 1812.] /El adjunto pliego ( [q.a se dirije a VE.] ) rotulado al Gral D^ Diego deSouza (qa VE. ledespachara sin demora) es con el obgeto de q..inmediatam?e, como se le previene en el ,(el) Enviado Portuguez ante este gob no, retrograde a 'su territorio Sin demora alguna: . si de estas resultas aun nc verificase sus marchas bájo algun nuevo ó ig.l pretexto á los anteriores, lo ávisará V. E aceleradam?a á esta Supd para que ensu vista se le indique decididam?e qual debe ser la conducta q.a observe enel caso de querer subsistir Souza ( [en] ) dentro (de ntros limites) ([. . .]) y consulta V. E. enoficio de 1 5 delpas °o Dios g.e &. Julio 2 1812 A1 Exc:mo S.r D .n Man.l deSarratea Archivo Gencral da la Nación.-RUene9 Aires. República Argentina. Gobierno Nacional. Guerra 1'812. S. X, C. 0, A. 4, NI. 2. Legajo re 5. bfanuscrito borrador; fojas 1; papel con filigrana; formato de. la hoja 210 x 149 mm.; Interlínea de 6 a lo mm.; letra inclinada; ca nservncIón buena. N9 58 ,[Gaspar-Vigodet-a Diego de Souza. Remite-ejemplares de la Gaceta de Montevideo-que publica una.-carta oficial portugués.] , .. -. --. . .[Montevideo, julio-2 de-18-12.]•. . --- - - - _ - - , -- /Copia- N.o 5:o .. . Ill: n° y Ex mo S °r En prueba del cumplimiento de la justisima oferta que hize con fh ° de 23 del proximo pasadte Junio,; relativa apublicar en la Gazeta de esta .Ciudad la nota que me remitio.un Oficial anonimo del Exercito de -313- V.E. tengo el honor de remitirle por su conducto el adjunto Paquete de Impresos suplicando a V.E. excrcite su bondad mandando entregarselo, y disponer a su arvitrio de los Exemplares que tambien acompaño y pongo a su disposicion Dios Gue a V.E. m.a.a Monte Video 2 de Julio de 1812 II ta° y Ex.me S or Gaspar Vigodet - Ill.me e Ex me S °r D. Diego de Souza General en Xefe del Exercito Auxiliar de S. M. F. Está conforme Vicente Ferrer da Silva Freire Arenivo Itamaraty. Río de Janeiro. Brasil. Collecsoes Especiaes. Documentos Históricos. 2e Serle (Avulsos). Lata 204. Afio 1812. Dlanuscrito copia; fojas 1; papel con filigrana: formato de la hoja 30ZX210 mm.; interlínea de 8 a 10 mm.; letra Inclinada; conservación buena. N9 50 [El Cabildo de Montevideo al Consejo de Regencia. Manifiesta que cuando el Gobierno de Montevideo reposaba en la seguridad que le ofrecía el concurso del ejército portugués, tenido lugar la llegada a Buenos Aires del enviado del gobierno de Río de Janeiro, Coronel Juan de Rademaker, con quien se propone el gobierno de Buenos Aires, celebrar un armisticio, según informa la "Gaceta de' Buenos Aires" de 27 de mayo-de 1812. E1 Cábildo se extiende en consideraciones sobre la conducta de la Corte portuguesa al disponerse a pactar con Buenos Aires. Dice que Montevideo es "escollo insuperable álos proyectos de dependencia", que la conservación de. la ciudad es indispensable, ,.a cuyo efecto ocurre en solicitud de ocorro de tropas pedidas repetidas ocasiones. Suplica el Cabildo, que si el Consejo gencia no valora los esfuerzos de la ciudad, si éstos no merecen el aprecio nacional y no interesan a la Integridad de la monarquía, proceda a desengañara los habitantes de Montevideo. Previene al gobierno contra los enemigos encubiertos de la causa Montevideo que pueden influir en el ánimo de la Regencia; solícita se haga fe en la palabra del Cabildo; insiste en sefalar importancia militar de Montevideo, cuya rendición supone la pérdida inevitable del Perú, Paraguay y Chile; reitera el pedido de auxilios y manifiesta, finalmente, que para reducir a la diencia a los insurgentes y a los "acerrimos partidarios dela dependencia" no existe otro medio que el de la fuerza, desechando todo temperamento que se arbitre, inclusive el envio de diputados regios y la mediación de Inglaterra.] [Montevideo, julio 3 de 1812.] /Ser.me Sor Quando este valeroso pueblo reposava tranquilo, y en la seguridad q.e le inspirava la confianza del exercito lucitano: quando la esperanza en los debiles se fortalecia, consolidava, y crecia aproporcion: quando el auxilio de nros aliados desvanecia las ideas del peligro, y hacia lisongera Ira situacion: quando este númeroso vecindario se alimentava solamente con la permanencia de las tropas portuguesas en estos territorios; y quando por estas rázones se nos presentava menos doloroso el desamparo, ó la fria indiferencia con q.e nra madre patria ha mirado, -314- y mira los grandes apuros de esta ciudad en la actual rebolucion; la intriga, la feróz intriga, las maquinaciones, los resortes y manejos ocultos de q.- se han valido lo; desidentes, ha recavado, sin duda alguna, lo, q e se infiere de la gazeta extraord a q.e original. acompaña dada ála prensa en Buenos ayres á 27 de mayo último. Su conte. nido, y la publicidad de hallarse allí el'Enviado de S.A.R. el Príncipe Regente de Portugal, es testimonio autenticc en q.e afianza y funda este cabildo la opinioñ de estar mu proxima la retirada del exercito pacificador acia sus fron. teras, y al mismo tpó indefectible el infortunio de esta ce. lebre ciudad sinó ( [no] ) participa, ó no entra a constituir vna parte principal del aicomodamiento q.- párece pretendo negociar, y celebrar la corte del Brasil con el gobierne rebolucionario de dha capital. La obscuridad q.- se ad. vierte en vna deliberacion ó máxima adoptada sin Iq menor vrgencia y necesidad: el arcano q.e comprende el mis. terioso comportamiento del enviado en su transporte 9 Buenos ayres: las vehementes sospechas y los funesto; anuncios q.- arrojan de sí vn suceso inesperado, han re ducido áestos avitantes al lamentable estado de vacilantas Es imponderable la conmocion y él arrebatamiento de es. piritu q.e les ha causado la notoriedad del acontecimiento quando no se imaginava. En sus semblantes demudados 3 furibundos se conoce qe la desconfianza, el dolor y la rabia luchan y chocan impetuosamente entre sí: temer caer en el lazo q.e preparan los crueles enemigos, de esta ciudad p .a conseguir su posesion, y llegan al extremo de claudicar quando recuerdan el total desprendimiento, 3 ([cuidado]) ningun cuidado qeha mostrado la nacion er en los padecimientos y ([insufribles]) trabajos q.eha su. frido, y sufre este noble vecindario digno dé ser atendido con preferencia. á otro,delos dominios ultramarinos er que / haya aparecido la hidra ponzoñosa dela insurrecion Montevideo, entregado al despecho se queja amargam ', de sü suerte, y se queja con justos motivos; pT su heroy cidad, constancia, y sufrimiento se considera con mas de recho qe otro pueblo de américa p .a ser prontamente so corrido: los recursos agotados, sin comercio, y sin indus. tría, y el inminente riesgo q.e le cerca y amenaza lo tiener yá tocando en los extremos de la desesperacion. Montevideo escollo ínsuperable álos proyectos de pend °, y q.e para sofocarlos quasi en su raíz sable su conservacion á costa de qualquier sacrificio; p .a honor dela nación, y castigo de los malvados sostenido átodo trance; y q.- p.- ([han]) evitar de sus mejores y mas principales moradores, que cretada p .r el gobierno tiranico, es necesaria en el dominio que reconoce: Montev e envuelto en conflictos q.e se perciven con facilidad, efectos tes de su acendrado patriotismo, de su fidelidad, al Soberano, y esta corporacion en representacion ocurre sumisamente áV.A. p .r última vez solicitando pronto socorro delas tropas q.e tan repetidas ocasione: tiene pedidas. -316- Montevideo ósea su ayuntamiento no volverá á incomodar más á V, A. sobre lo expuesto, pero si V A. de.sestimn como hasta aora los clamores de vnos vasallos oprimidos, ( [cerc]) cercanos álos limites de su ruina y fatalidad, q e solo aspiran a vivir. en la dominacion del adorado Fernando: si V. A. ó sean los falsos filósofos qu-a ([tienen. aislado]) en concepto de este Cuerpo tienen aislados los conductos p adonde se giran y expiden los negocios dependientes delas altas facultadas del consejo supremo de Regencia, miran con ojos desapiadados la destrucion de esta ciudad, y q.e corra la sangre de sus avitantes hasta el vndoso mar que vaña sus muros: si V.A. p .r los influxos de los hombres perversos y astutos q.e indubitablement, están << sus alrededores empeñados en la emancipacion de estos países; escasea su poderoso influxo dexandolos ala suerte, acelerará la pérdida de Montevideo, y con ella quitará los embarazos q.e p .~ aora imposibilita a los revolucionarios la conquista de estas provincias: si ellas no merecen yá el aprecio nacional, y son poco interesantes ala integridad de la monarquia p.= falta de las riquezas q.e la naturaleza prodigó al reyno de / Mexico, ó p: otras causas poderosas, y encubiertas; tenga V. A. la bondad, y la grandeza de desengañar avn pueblo, q.ep.r su comprometimiento preferirá sepultarse en sus ruinas antes q.- doblegar ala fuerza armada de los insurgentes. V.A. no extrañe el lenguaje (franco y) sencillo de este cabildo, porqué acavado el sufrimiento en mas de dos años transcursos de contienda con los enemigos del Rey, y en circunstancias de reputarse ([quasi desau]) .sin arbitrio humano, y desausiado de encontrar los medios de aliviar los males q.- padece el vecind.o de vn pueblo obg.-to principal de sus tiernos afectos; llegó el instante de producirse con la magestad y decoro competente, y con la claridad q.e ([le]) impele la imperiosa necesidad á que lo ha reducido la inconstante fortuna: por lo tanto,_y reflexionando V.A. sobre nras aflicciones p.a ([excogitar]) elegir los caminos de libertarnos de ser víctimas, y de no sucumbir avn gobierno procaz y extremosamente tirano, sediento p: la sangre de todos los individuos que avitan este suelo, se servirá inclinar la rectitud y elevada grandeza de su animo p.- disimular el desahogo de vnos capitulares q.e anelan aperpetuar su vasallage, y adescorrer el velo que en juicio recto de ellos seha interpuesto entre acceder, y negar tacitamente los auxilios pretendidos con molesta repeticion. Algunos corifeos ([estables]) (residentes) en esa Corte de estos faccionarios, artificiosam.le han impedido el envío de las tropas españolas a esta plaza, y han disfigurado los graves aprietos q:e le han circuido, y circundan en el día: delo contrario ¿como era creible q.e V. A, y los anteriores Regentes hubiesen manifestado tanta insensibilidad é indeterminación ,pa acudir al remedio de la dolencia q.a nos debora, y q .o prosiguiendo ([•an]) el mismo sistema de inaccion privará al Monarca del lexitimo dominio de estos ([países] pingues territorios? No escuche V. A. la voz, y los dis- 316- cursos alagueños y seductores delos sugetos q .o profesando el estudio d•2l fingimiento, con mascara hipócrita y falsa sonriza persuaden los torcidos intentos de su perfidia, é introducen con sinceridad aparente el veneno mortifero de su doctrina y politica maquiavela. Oyga V. A. la verdad desnuda / qe sin adornos ni preámbulos profiere este Cabildo en vniformidad de ideas y pensamientos con el Capitan general ole estas provincias, digno xefe que vnicam!e se conduce en sus manifiestos y providencias p T el bien de estos naturales, y seguridad de los dominios confiados a su mando. Desprecie V. A. toda invencion; y qualquier noticia distinta de lo que se ha relacionado; y persuadase intimamente q.- subyugada esta ciudad p.• los insurgentes, es consiguiente forzoso, el sometimiento del alto, y baxo Peru, prov - del Paraguay, y reyno déChile: advierta V.A. q .e despues será imposible la empresa de su reconquista, y el rescate de los infelices hijos dela Peninsula que p .r desgracia existiesen entre los malvados reboltosos, principalm>- quando no teniendo estos avn consolidada su obra persiguen á aquellos con tezon inaudito, y les infieren toda especie de baldones, ultrages, humillaciones, degradantes, saqueos de bienes, y prisiones con mas inhumanidad é inmoralidad q.e la q.- cometerian vn enxambre de vandidos asesinos en poblaciones entregadas á discrecion de sus almas acostumbradas al extrago y,átodo genero de maldad y prostitucion. Este cuadro; ([que causa tanta]) (tan) horrendo es veridico en todas sus imagenes juzgamos que mover la compasión é indignación. de V.A. p .a de ningun modo q.e las deprecaciones de estos fieles tantes se conviertan en aborrecimiento de su propia No se haga V.A. D .r mas tiempo, ni de ninguna responsable de las desgracias de vn pueblo q- cifra vanagloria en ser español obediente á las autoridades lexitimas. Evite V.A. con el exercicio de su poder sangre de los Montevideanos sea testimonio perenne tardanza en ayudarles ([delo]) a triunfar de Ics Que sea V.Á. á quien se dirijan las bendiciones eterno agradecimiento. Que nro. júbilo en los dias q.e arriben aéste puerto los socorros insinuados pe([n])la terrible tempestad q.e se mantiene sobre horizonte, y los sentimientos que enel entretanto tian nras almas sensibles. Que la just ° administrada V.A. con firm•2 resolucion remueva los obstaculos han privado de los auxilios solicitados. Que la de V.A. dicte, y proporcione los recursos p .a miar y castigar sin recelos ni consideraciones: ta se aterre: q.e él discolo y mal contento se en su propia erronea opinion y delirio: que renazca confianza en los buenos: y q.e la desesperacion imperio y lugar p .a conducir a este pueblo a vn / q.e lo incluya en el catalogo de aquellos q.o presente era conveniente hacerlos desaparecer de perficie: - -$17- Dios güe y prospere' áV.A, los años q.e ha monarquia. Sala Capitular de Mont o Julio 3 de1812- menester la Sor.mO Sor. Por conclusion debe añadir este Cabildo que ninguna rantia avnq e sea de la Gran Bretaña, ni q .e el de enviar diputados regios, conforme se nos anuncia, otro medio de los q .o puedan escogitarse, es suficiente reducir a obediencia álos insurgentes, ni para llama boráz dela insurreccion: toda indulgencia, acto de misericordia p .a con los acerrimos partidarios la independencia sirve de nuevo estimulo para obcecarlos y obstinarlos mas en su empresa. Asi lo puede creer aunque quieran persuadir lo contrario los amigos biertos de los rebolucionarios; y del mismo modo V. A. que solo al poder y rigor de bayonetas, se guirán los malos que infestan estas regiones. Firmaron todos los S .res Capitulares, juntamle el regidor Bustillos (uno de los dos) ( [el]) dup ([no]) lo firmó tambn Bustillos. Pral p .r la Polacra Ecce-homo Dup do pr el Casilda Museo Histórico Nacional. Montevideo. Archivo y Biblioteca "Pablo Blanco Acevedo". Libro 130 de la Colección de :Ifanuscritos; foja 62. Manuscrito borrador; fojas 3; papel con filigrana; formato de la hoja 298 x 211 mm.: interlfnea de 6 a f0 mm.; letra inclinada: conservación buena. Ne 00 [Diego de Souza a Joaquin de Olíveira Alvarez. parte instrucciones sobre el orden de las marchas levantará su campamento el 10 del corriente.] [Cuartel General en el arroyo San Francisco, julio 6 de 1812.1 Officio Ac Joaq m de Olivr.p Alvares, Recebi osseus dous Officios datátlos a 22„ e 29„ domes passado em resposta aos quaes unicamente se me offeresse aprovar assuas disposisoens dezejando que as respectivas ao Recrutámento da animalada fosse mais feliz que as expedissoens saidas deste Acampamento pois que a partida do Alf.s Joze Martins no Arroio de Boricajopy alem Queguay eado Al¡.- Placido Ferreira na Barra do Arroio da Capela Velha no lado d'aquem forao sucessivamente atacados pelos Charruas esoflresao pelos seus descuidos amortalidade de 14 en 16. Omens e animaladas que aviao reco:hido. Agora saem alguas partidas aver se os podem cercar o ao menos affugentar dos lugares onde temos Cavalhadas seguindo os vestigios delles até descobrirem os seus Toldos cujo avizo lhefasso para instrugao da partida que vm expedio aperseguilos da qual se ouvera tirado maior utilidade se saira imediatamente no ataque e antes que elles se refizessem de Cavaihadas para practicar ul- 318 - teriores agressoens como era de presumir - En levanto este Campo so dia fia feira e 10„ do corrente e dirijo aminha marcha para a Cova do Tigre para onte Vm.taobem leve seguir cera o Destacamento que Comanda affim d'ai reunir-se se Exercito esperando primeiro al¡. chegar: Para isto regulará o tlia da salda como lhe parecer maiá proprio - A vista destas depossisoens fixa claro que no Padre Capelar da sus Legiao nao pode ser levantada a irregularidade antes de chegar á quele poste. Deos Guarde a VM. Quartel General na Barra do Arroio deS. Fran co 6„ de Julho de 1812 - P. S. Despois de ter feito este Officio chega assua Carta de 4 do corrente e acompanhado do Capitao Jeronimo Gomes Jardim dirigida úa e entra a comunicarme noticias dos Charruas porque sobre o mesmo objecto verte este meu Officio nada se me offerese a dir aoque nelle ja avia extendido. E precizo que Vm fassa avizo aos Portuguezes estabelecidos na Costa do Quareim para que se ponhao era cautela contra alguas ostilidades que os Charruas intentem fazer nas suas Estancias. Se a partida do Gabriel Machado daqual aqui aqui nao á noticia algua estiver por essas imediassoens lhe fará avizo para imediatamente se recolha aeste Exercito cera os animaes que ouver ajuntado tendo no tranzito todas as neces'sárias precausoens para nao ser surprendido pelos Charrüas. Nassua salda desse sitio trovará Vm úa diressao pela qual prezumao as Tropas de Buenos Aires que venl socorrer aeste Exercito enao retirarse para o interior. D. Diogo de Souza - S Joaq n Alv Archivo Itamaraty. lao de Anteriores a 1822", Copiador de Souza. Ano 1812. rollo 102 v. fillgíana; formato de la hoja 416 letra inclinada; conservación buena. Janetro. Brasil. Fondo: —Documentos la Correspondencia de Don Diogo de Manuscrito copla; fojas 1; papel con x 270 mm.; interlínea de ^ a 10 mm.; N9 61 [El Ministerio de Relaciones Exteriores a Lord Strangford. Comunica la aprobación del Gobierno a su intervención en los asuntos promovidos entre Portugal y loa dominios españoles del Río de la Plata sobre los cuales se le había pedido consejo y ayuda y sefiala el deseo de que el Armisticio propuesto sea aceptado y no se perjudiquen las negociaciones con nuevas empresas militares.] [Londres, julio.] de 1812.1 N. -20. Draft. Lord Viscount Strangford July 7. 1812. My Lord The Receipt ofmy former Dispatches will long llave Enabled your Lordship tostate in positive lánguage the Wishes of His Royal Highness The Prince Regent, with respect tothe conduct ofthePrince -319- Portugal £owards the Spanish Provinces bordering on his Brazilian Dominions. The Effects ofthe very imprudent and ill judged Stops, which The Gov.r ofBrazil had taken, in opposition / tothe known and declared Sentiments ofthis Government and toyour Lordships repeated Remonstrances in sending an Armyto invade the SpanishTerritory, have, it appears; proved highly prejudicial to the Resources of Brazil, and have Enabled the Army ofBuenos Ayrss toassume ([ing] ) a menacing attitude, and perhaps to invade with a formidable force the neighbouring Provinces ofBrazil. In this Emergency The P. Regent of . Portugal has, ([thrí at a late period,] ) had recourse / through at a late period, to the advice and aid of llis Majesty's Minister, and I am toconvey to Your Lordship His Royal Highness aprobation ofthe Manner in which this advice and aid have been granted. His Royal Highness is willing tohope that the proffer of an Armistice will have been accepted andthat (the good Effects of) this conciliatory Step will not have been frustrated, by a return of ambitions designs, and/ill-concerted Enterprizes, with the return of Security. Your Lordship will continue topursue the Same ofconduct in urging tothe Prince Regent ofPortugal Expediency of- (his) abstaining from'all interferencein theDissensions ofthe Spaniards, either ([inthe way (by) compulse ([ing]) or by argument, Such Interferente would only throw additional obstacles in the-(pros sess of) Mediation ofEis Royal Highness The Prince gent, and wouldEncrease the Number and Animosty that Party which is / most inimical tothe ultimate and Interest ofPortugal. Public Record Office. Londres. Inglaterra. Fondo: General Cnrrespondence. Sec. 6% (Portugal). Volumen 122. Foretgn Office. No 62 [Juan Rademaker a Diego de Souza. Remite copia del Armisticio de 26 de mayo y expone los motivos que, en su opinión, justifican el abandono de la plaza. de Montevideo por parte de Portugal.] [Buenos Aires, julio 8 de 1812.7 /111.- e Ex.- Snr. Busco sempre coro multa satisfacgáo a honra de.escrever a V.Ex.n; e tendo agora hurra occasiáo, fasso, remettendo a V.Ex- hurra copia do Armisticio que por ordem de S_ A. R. o Principe Regente Nosso Senhor, se. concluio coro este Ex:m- Governo; o que náo fiz antes de agora, por ter havido alguma demora era firmar os Documentos Off¡-' ciaes, dos quaes hum deve ficar em poder deste Governo, e o outro ser remettido para a Nossa-Corte. Eu bem quizéra informar a V. Ex:° de mil particulares que se náo podem por pór escripto; V. Ex.a falta há - 320— tempos do Rio de Janeiro; e as mudangas cm varias circunstancias, -desde que V.Ex ti partio, tem sido grandes, e de.muita influencia nos negocies publicos. He este conhecimento que sómente pode explicar os porques de algumas resolugoens, cujo motivo, sem elle, se náo entende facilmente. Ponderei quanto V. Ex .a me fez a / honra de me esrever sobre os inconvenientes que poderiáo rezultar para o Brazil de ficar este Ex s~° Governo de posse de Monte Video; mas permitta-me V. Ex.- de observar que, por armas, -em muitos annos, certamente náo pensaráo estas Provincias cm nos inquietar; e quanto á communicagáo de Opinioens, ja 'o mal está feito, por que no Rio de Janeiro se liáo, com bastante publicidade, os papeis impressos nesta Cidade, assim como tambem gazettas Inglezas; Americanas &.a fazendo-se sobre as materias que continháo as reflecgóens que lembráváo. Ademais, na vizinhanga do Brazil já existe a Republica de Venezuela; comque nao vejo qual seja a possibilidade de impedir o progresso das opinioens que por tóda' a parte tem entrado no Brazil : Pezando estas materias com a attengáo que merecem,julgo que Monte Video náo he de mui grande importancia; e que ha outros objectos de mais alta consequencia que exigem todo o cuidado. Deos Guarde a V. Ex.- muitos annos. Buenos Ayres cm 8 de Julho de 1812. - Ill:- e Ex:-0 Snr D, Diogo de Souza Joáo Rademaker Museo "julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 2s. Sección. Asuntos Militares. 1812. Cala 177. Documento 342. Manuscrito original: letra de Juan Rademaker, feiaB 1; papel con filigrana; formato de la hoja 323 a 206 rata.; interlínea de 8 a 12 mm.; lotra inclinada; conservación buena. N9 63 [Gaspar Vigodet al Ministro Secretario del Despacho Uni- versal de Estado. Remite copia de la Gaceta ministerial de mayo, que además de otros motivos que expone, que la Corte de Portugal está dispuesta a abandonarlos tender su posesión en la Banda Oriental. Expresa tado información al respecto al General Diego de tiene intención da ocurrir ante la Corte de Río Strangford. Responsabiliza al Gobierno de España de Montevideo por haber desatendido sus reiterados socorro.] [Montevideo, julio 9 de 1812.1 ` /Reservada. N.- 28„ El Mariscal de Campo de los R .a Exercitos D Gaspar Vigodet Capitan Exmó. Señor Gen? y Gob = delas Prov s Los fundados rezelos que del Rio dela Plata expongo a V. E. en mi - 321= Da parte de haber recivido una gazeta ministerial de Buenos - Ayres, cuya copia incluye, en que se asegura haber mandado S. A. R. el Príncipe Regente de Portugal se retire el Gen.' Sousa con su exercito á las fronteras de su territorio, y que se estipule un tratado de amistad entre el subversivo gobierno, y la Corte del Brasil, garantido por el Embaxador de S. M. B. acerca de S. A. R.; expone las razones que inclinan a dar aserto á dho papel; avisa de haber despachado un ectraordin ° al Gen.' D .Diego de Sousa p.° q.a le instruya sobre tan inesperado acontecimiento, cuya respuesta espera para, si no fuese favorable, remitir un sugeto de confianza a la Corte del Brasil, solicitando de S. A. R. el Príncipe Regente continúe auxiliando a esta Plaza; y pida se remitan sin dilacion los 4 (11) hombres, que tantas veces tiene demandados, pues de otro modo pierde la Nacion pronto, y sin recurso la Plaza de Montevideo. carta del 6 del coriente sobre las miras dela Corte del Brasil, llegan a hacerse casi efectivos; y aun guando el papel ministerial de Buenos - Ayres abunda generalmente en falsedad, é intriga, en el asunto delícado de coalicion con la Corte del Brasil, no es pre= sumible abusen de su nombre sin haber antes adelantado sus planes de sorprenderla como lo habían intentado repetidas veces. La gazeta minísterial del miercoles 27 de Mayo, cuya copia, incluyo, es un testimonio demasiado autentico para fomentar nuestra desconfianza, y la conducta del oficial portugués, que conduela los pliegos, de que hablo en mi citada carta, el no haber baxado á tierra; las prevenciones que se le hicieron en la Corte del Brasil de no arribar á este Puerto; la pronta salida dela Colonia sin esperar la contestacion del Gen? Sousa, desconfiando tal vez de nuestro Sargento, que debía conducirla; / el si- lencio que ha observado dicho General acerca de instrucciones de su Corte; y aun las disposiciones exercito para abanzar en el terreno que les aproxima a sus fronteras; todo anuncia que la Corte del Brasil ha decidido abandonarnos, o se prepara para aprovecharse de la nulidad de nuestras fuerzas y extender ciones en toda esta banda oriental. Yo no pudiera pensar así a vista de las protestas que reiteradamente ha hecho el Sr. Príncipe Regente de Portugal tanto al Virey Ello, como a mi; y mucho menos recordando las solemnes palabras de la Sra. Infanta D. Carlota; la aseguracion de nuestro Ministro extraordinario Marqués de Casa - Irujo; y aun los partes oficiales de Lord Stranford; empero el hecho cierto de haber arribado a Buenos - Ayres el oficial destinado por la Corte del Brasil; el anuncio que el gobierno de aquella Ciudad da ál publico en la citada gazeta; y la conducta actual del General D - 322 Diego de Sousa, apenas dexan termino de dudar sobra que seremos abandonados de su exercito. /En e1 instante que recivi tan inesperada, y noticia, y tube en mis manos el papel ministeriai, conducido uno de quatro sugetos que han emigrado Buenos - Ayres he despachado un extraordinario (cuya copia no remito por la pronta salida del barco) las reflexiones mas urgentes, y pidiendole me instruya sobre la precitada negociacion con Buenos - Ayres, las ordenes que en su consecuencia haya recivido; sino fueren favorabies a esta Plaza, y a los derechos Rey, y de la Nacion, luego que reciva la contestacion Gen? Sousa, despacharé un sugeto de mi confianza Corte del Brasil pidiendo a S. A. R. el St Principe continúe auxiliandonos para impedir que esta Plaza cumba, á los insurgentes; y, si segun las circunstancias fuere preciso ocurrir al Ministro de S, A. R. Lord ford le oficiaré igualmente recordandole las protestas su gabinete ha hecho a nuestro gobierno nacional. Todas estas medidas serán infructuo-./ sas, si la Corte del Brasil en vez de pacificar estas Provincias, como ha ofrecido, tubiere ulteriores designios; y en tal caso Montevideo no puede resistir a sus enemigos; digo mas, se pierde sin recurso, si en el momento no se mandan los 4 (J J) hombree que tengo pedidos. Este horrible golpe para la Nación, y tamaña desgracia para este pueblo se deberá imputar al gobierno nacional, que ha desatendido mis exposiciones, y que hace dos años que c?amando sin cesar ha permanecido insensible, y sordo a mis clamores. Llegó el momento, y no queda otro recurso: ya no tengo que decir mas por que lo he dicho todo; pero insto a V. E. p? q .o haga ver a S. A. que, sino hace venir prontamente soldados, y armas, ha sacrificado inutilmente a este Pueblo, y ha hecho morir en la ultima degradacion a un Gen! de quien la Nacion ha recivido hartas pruebas de fidelidad, y de honor. Dios gñe a V, E. M .s a.8 = Montevideo 9 de Julio de 1812„ Excmo. Sr. Gaspar Vígodet Excmo. S. Ministro Sec o del despacho universal de Estado. Archivo Hístórlco bíilitar. Segovia. España. Legajo Asuntos, División. NP 43. Año 1812. Manuscrito original; fojas 2: papel filigrana; formato de la hoja 295 x 210 rara.; interlínea de 7 a 8 letra Inclinada: conservación buena. 31 con rara.; Nv 64 [Manuel de Sarratea a Diego de Souza. Solicita, le Informe si se compromete a retroceder con su ejército a territorio portugués, sobre lo que debe dar cuenta a su gobjerno.l [Salto Chico, julio 9 de 181.2.7 /Tengo el honor de dirigir á V. E. el adjunto Pliego, que acabo de recivir entre otro q .o me há dirigido el Gov ne ,g?g_ Sup or delas Provincias Vnidas. Yo devo instruir á este ála mayor brevedad posible (pues as¡ melo recomienda) dela determinacion, que tomare V. E. en vista delas prevenciones q .o le haga el Embiado Th.e Coronel D .n Juan de Rademaker en su comunicacion oficial. Para cumplirlo, espero qe V. E. tendrá la dignacion deindicarme con precision y claridad si se compromete á retrogradar á su Territorio sin demora alguna, ó si está resuelto V. E. á subsistír dentro delos limites del nuestro, ya sea bajo algun nuevo, ó igual motivo que los anteriores. Hé mandado detener el Correo extraordinario, qe há de conducir la contextacion ; y espero del honor de V. E. q .o con concepto á esto arreglará y me remitirá la suya con la posible celeridad. Tengo la honrra de ofrecer á V. E. mis respetos mas alta concid °n con qe soy: De V.E. Su mas atento servidor Man 1 de Sarratea Salto Chico Julio de 1812. Ex .-o S °r D.- Diego deSouza Museo ",Tulio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Publico de Río Grande del Sur. 2, Sección. Asuntos Militares. 1312. Caja 177. Documento 348. Manuscrito original; fojas 1'; papel con filigrana; formato de la hoja 301 x 207 mm.; interlinea de 3 a 4 mm.; letra inclinada; conservación buena. No 65 [Diego de Souza comunica a Manuel de Sarratea.el tiro de sus tropas hacia la frontera de su gobierno.] [Cuartel General en el arroye San Francisco, julio Na resposta incluza á carta, que V. E. me remeteó tenente coronel Joao Rademaker lhe participo, que fico aprontando para regresar con brevidade ás do meu goberno; é esta mesma resposta dou á de datada cm 9 do corrente. Deos guarde á V. E. muitos años. Quartel general na barra do arroio S. Francisco cm 11 de julio de 1812 Sou com ó mais profundo respeito. - De V, E. ~ Muito atento captivo - D. Diego de Souza. - Excmo. Sr. D. Manuel de Sarratéa - Es copia. - Pedro Feliciano de Cavia, secretario. "Suplemento ala Gazeta b(lnisterial". Buenos Aires, julio 24 de 1812. N^ 66 [Diego de Souza a Juan Rademaker. Acusa recibo del oficio remitido por intermedio de Manuel de Sarratea y ratifica decisión de retirar su ejército de la Banda Oriental en cuanto -324- las circunstancias se lo permitan. Asegura que no olvidará. transmitir el contenido de su oficio a Vigodet, con quien le sugiere se comunique directamente.] [Cuartel General en la barra del arroyo San Francisco, 11 de 1812.] Off icio A Joao Rademaker 111.-0 S °r Joao Rademaker. - Recebi a Carta deVS com data de lo corrente porvia de D. Manoel de Sarraiea aqual semeofferesse responder que en nunca disse aV.S ser omeu comprometímento como Capitaó General Vigodet um obstáculo para apronta execussáo das Ordens deS. A. R. acerca daretírada do meu Exercito assuas Fronteiras einuito menos fosse daintensaó de S. A. R. fazer adiviza entre os Governos de MonteVideo e Buenos Aires en que nocazo.contrario nos apretendesse nos fazer tóquei nesses pastos era a minha Carta de 11 do passado só nosentido emque éles podesiáo ser uteis a V S a no Manejo dassua Negociassáo afim como sobre entres assumptos aviao praticado naminha primeira Carta de 26 de Malo deque VS ° se nao faz cargo. - Como VS ° me assevera ter na concluzáo do Armisticio comprído com as Determinassoens positivas do Principe Regente Nosso Senhor llevo taó bem pela minha parte segurar-lhe que serei efficaz epúntual era executar as Suas Reses Ordens logo que as dependencias damarcha (le una Exercito que nao e adecion Omem escutéiro me Dermitáo polo em mobilida deq' espero severéffique mui brevemente apesar dequaes quer sucessos éventúaes porque iláo ficarei responsavel. - En náo me esqueje deprevenir ao Capitáo General D. Gaspar Vigodet' nos termos precizos que VS ° me insinua na supradita sus Carta ainda que VS ° como Encarregado das Negociagoens entendendose directámente com omismo Capitao General mas facilmente aplanará algúas defficuldades que ocorráo no Ajuste entre ele eo Governo de Buenos Aires. Deos Guarde a VS. me A .s Cuartel General na Barra do Arroio de S. Fran..°o 11 deJulho de1812 -D. Diego deSouza = Archivo Itamaraty. Rto de Janeiro. Brasil. Fondo: "Documentos Anteriores a 1822", Copiador de la Correspondencia de Don Diogo de' Sóuza. Aflo 1812. Folio 134 v. lllanuscrito copia; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 41Gx270 mm.; interlínea de 4 a 7 rara.; letra Inclinada; conservación buena. Nr.67 [José Primo de Rivera al Conde de Aguiar. En nombré del Capitán General Gaspar Vigodet, expone los inconvenientes que han de derivarse para sus respectivas naciones, de la ratificación del armisticio celebrado por el Príncipe Regente con el Gobierno de Buenos Aires.] [Río de Janeiro, julio 12 de 1812.] /Copia Exmo Sór. Encargado p.r el Cap ° Gral delas Provincias del Rio dela Plata D .n Gaspar de Vigodet de exponer á S. A. R. el S °r Principe Reglo de portugal los graves per-325- juicios é incombenientes q .o han de resultar á los intereses de ambas Naciones si lega á ratificarse el armisticio q.S. A. R. acaba de selebrar con el Gob ne de B.- A.- me dirijo á V. E. p.- q.- tenga la bondad de aserlos nresentes á S. A. R. y reclamar su proteccion á fin de evitar q.- la Pla-a y Provincia de Montevideo sean presa de los Pebeldes. Si la retirada del Exto Portuges abandona aquella plaza ala suerte de una defonza dudosa: quan amar~ seran los sentimientos de un[al catastrofe q.- aun eg tiempo de evitar! Con la ruina de aquel Pueblo perece la gratitud de q.o estan penetrados sus leales corazones á la vista del generoso auxilio q.a en Octubre del año pasado merecieron de S. A. R. en quien reconosen su protector, y Libertador: y la Reg n delas Españas se justifica de esta desgracia con las solemnes y reyteradas promesas q.o S. A. R. le ha hecho de protejer la integridad de su territorio contra la agrecion deios insurgentes de B .s A.$ fundandose en q .esta poderosa garantia ha excusado el socorro de tropas Españolas que sin esta mediacion hubiera embiado / acosta de qualquiera sacrificio. No le sera dificil de acreditar los justos motivos de su confianza, quando esta recae sobre los derechos imprescriptibles ala corona delos Españoles q.o el congreso Nacional ha declarado y reconocido en la Augusta Esposa de S. A. R. la Ser.m° Sra. Prinsesa D .c Carlota'Joaquina cuyo vinculo sagrado liga á S. A. R. á la proteccion y defensa dela integridad del territoiio Español. No sera ínutil recuerde á V. E. el Sacrificio q.o el Cap ° Gral D ° Gaspar de Vigodet hiso de muchos millones de pezos q.e perdieron en B .a A .a los comerciantes Europeos de resultas del rompim to contra aquella Plasa por protexer la Divicn Portuguesa en Rio Negro: permitame V. E. q .e le instruya de este hecho p .a q .o lo haga presente á S. A. R. fui testigo ocular é intervine en este asunto pues me hallava en B.4 A.$ comisionado p .r el S Vigodet. - Resolvio el Gobierno revolucionario reforsar en Enero ultimo á Artigas con 800 homb ° de sus mejores tropas, y municíones qa proyecto remitir en una expedic maritima contra la divicn portugesa separada mas de 190 leg.s del ejercito de D Diego de Sousa; hisose el embarque, mas avise tan oportunamente a D:n Gaspar deVigodet qe la respuesta fue poner dos Berg:° de Guerra con la intimae° de q.e no permitiria pasasen aquellas tropas: Los insurgentes rabiaron, amenasaron, y declararon de nuebo la Guerra; El Capn Gral no consulto mas alter/ nativa q.- protsjer al Exto Portugues, q .e la certeza de salb t aquellos intereses, prolongando el armisticio dos meses mas: Dexo á la penetrac s <le V. E. la conparac de esta conducta con las fatales consequencias q.e ha de tener p .a Montevideo, p .a la America Meridional, si pasa adeInte el combenio entablado p t el S ..r Rademaker. No es pocible se oculte a V. E. el evidente peligro a q.- esta expuesto el trono de S. A. R. en el Brasil. Todas las garantias del mundo no bastaran p a_q.e los rebeldes cumplan lo q .e pacten sino el tiempo q.e les acomode. Enemigos delas Testas coronadas p .r principios, y mas particularm 'e dela -326- casa de Braganza Borbon en rason de sus derechos incontestables á la Corona delas Españas; no tardaran en romper los tratados, síno ínterín se hagan dueños dela Plaza de Montevideo; lo qe sucederá sin remedio con la retirada del Exto Portugues. Creere por un moro to que afectando un religioso cumplimiento delos combeníos retiren sus tropas al otro lado del Río Parana; mas sera p .a dirijirlos contra el Grál Goyeneche, q.a hoy se alla dueño delas minas del Potosí, cuya posicíon aun q.a inespunable, puede experimentar las visicitudes dela suerte. Entretanto sin esperar la decicion dudosa del Perú pasara Artigas con sus 1900 bandidos al lado Oriental del Río dela Plata, auxiliado subrepticiam te (le B.- A .s y se hara dueño dela / Campaña. Montevideo renobara, y multiplicara sus heroicos esfuersos pero al cavo socumhira al rieor del hambre, y de 'su insuficiencia pr q .e no tiene 200 hombres de Cavalleria regular con q.e espantar á Artígas c .o formará cu sírcumbalacíon fuera del tiro de Cañon: Dueños de esta Plaza fuerte, depocito de tantas riquesas en dinero y municiones y de su Apostadero de Marina; quedara igualm ta expuesta á los horores del hambre: podran aumentar su Exto con muchos millares de hombres y se fiaran dueños dela Navegac rt delos Ríos: La trasendencia de un tal estado de cosas, T E. lo conose mejor q= yo. Quando los rebeldes hallan adquirido un aumento de fuersas, y recursos, sera el mom.lo en q.a declararan la Guerra, despreciando todos los combenios, inventaran pretestos para eludir las garantias, y reforsados con la Provincia del Paraguay q.a tomara las armas en favor dela Confederara ^ Americana del Sur, pues si hasta á hora no lo ha hecho por la incertidumbre del exito; entonces; no lo dude V. E. invadiran el Brasil; se lo he oído á ellos mismos me constan sus opiniones, ideas.y proyectos. Quanto mas colosal su fuersa tanto mas osados en sus empresas, agregaré á esto el poder delas lisonjas democraticas con q.Ealucinan alos Pueblos incautos. ¡Que temibles serian unos vecinos tan inquietos! Quan arriesgada estaría la seguri- / dad del trono de S. A, R. La energía del Gobierno y la vitoria de sus armas son el antídoto que combiene oponer ala petulancia delos Rebeldes ¿Y .habra quien dude en el día de un felix exito si se atiende que no son mas q.a un tropel de anarqltia é indiciplina, y sin conosimientos del arte militar? Oiga-V. E. el pareser del S .O, Gral D .n Diego de Souza, yo me atengo á su dictamen. Con tiempo pueden remediarse los males q.a toman increm to como un insendio quando no se ataja; nada mas oportuno qe la renovac^ dela orden qa se ha dado á su Gral D .n Diego de Souza p.- q.a seretire, combiene adoptar esta medida mientras subsisten los obstaculos q.a se deducen delas tres copias delos qs acompaño á V. E. p° su noticia; la experiencia acreditará los beneficios que de ellos resultarán á ambas Naciones, - En concluc rt de la micion de qa estoy encargado cerca de S A R. no puedo menos de contraerme á impetrar la continuacion de sus aucilios y proteccion como hasta áquí exponer quanto in- --327- teresa se aumenten si es pocible las fuersas del Ser Grá1 Do Diego de Sousa p .a asegurar la victoria en todas ocaciones y q.e sigan las operaciones militares de comun acuerdo entre los dos Generales Español y Portugues, en los mismos terminas qe S A R. se sirvio mandarlo en su R? Orden de 6 de Febrero u:timo p.n q.e así unidos puedan ter- / minar felizm.in esta desgraciada Guerra: Mas si S A R. se biere tan empeñado en continuar el Armisticio q.- no pueda rebocarlo, permitame V.E. le haga presente q.- la Plaza de Montevideo y su Provincia esperan alomenos de su R.l protec: r la permanencia del Exercito Portugues en la margen Oriental del Río Uruguay, ó en donde se acuerde entre los dos Generales unica medida capas de asegurar la tranquilidad de aquella Provincia contra la agrecion delos Rebeldes; y que la representace dela legitima autoridad R? depocitada en el Cap ^ Gral. D.n Gaspar de Vigedet por lo que toca alas provincias del Rio dela Plata tenga el devido conocim?o de quanto se estipule con la Junta de B.3 A.- Dígnese V. E. aceptar la seguridad del alto aprecio qn le hago de la franquesa e ingenuidad q.- le son propias, transmitiendo á S A R. las respetuosas observaciones q.o le dirijo en nombre del Capn Gral D .n Gaspar de Vigodet; su importancia reclama el interes dela prontitud de q .e es subceptible la repuesta que aguardo. Rogando á Dios gue la vida de V.E. ni.- y dilatados años - Río Janeiro 12 de Julio de 1812. Exmo Sor - B L. M. de V.E. - su mas atento servidor - Jose Primo de Rivera - Exmo Ser Conde de Aguiar Consejero de estado y Ministro Asistente al Despacho de S A R. el S °r Príncipe Regente. Archivo Itamaraty. Rfo de Janeiro. Brasil. CollecSoés Especiaes. Documentos Históricos. 21 Serie (Avulsos). Lata 204. Año 1812. Mahoja nuscrito copia; fojas 4; papel con filigrana; formato de la 305x205 mm.; interifnea de 8 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. NI 68 [Juan Rademaker a Diego de Souza. Le advierte consignado en los articulos 1 y 2 del Armisticio de 26 de mayo reproduce el contenido de sus instrucciones respecto ejército portugués. Protesta que no se hace responsable consecuencias que pudieran estipulado par parte de Diego de Souza.] derivarse del incumplimiento de lo [Buenos Aires, julio 13 de 1812.] /I]l:mo e Eximo Snr. No día oito deste mez tive a honra de escrever a V. Ex e remettendo incluza huma copia do Armisticio que cm 26. de Maio proximo passado concluí coro este Eximo Governo por ordem expressa de S. A. R. o Príncipe Regente Nosso, Senhor, e conformando-me coro o maior rigor coro as instrucgoens que me foráo dadas. O primeiro e segundo Artigo podem-se considerar como hum; contendo a mesma -328- materia s6 mais explicada; o segundo, he relativo -a retirada, do Exercito que tem a honra. de estar debaixo das ordens deV. Ex Sinto muito que nos minhas cartas en me tenha explicado com pouca clareza, posto que busque¡, no contrarió, servir-me de termos que náo admittissém duvida: por evitar o nao ser entendido, terei a -honra de enviar a V, Ex ,r, aqui copiadas, as proprias expressoens de minhas instrucgoens; que sao - 0 retiro das nossas Tropas para as frorteiras do Rio Grande - Parece-me / ser esta expressao clara. As tropas de V. Ex.-, dentro dos limites da Provincia do Rio Grande; e as tropas deste Ex.mo Governo, fora de qualquer territorio Portuguez; retirandc-se delle, se dentro delle estivessem ao tempo de fazer o Armisticio; e se nao estivessem, claro está que nenhuma marcha retrogada se pode exigir dellas. Tenho comprido com as ordens queme forao dadas por ordem de S. A. R. o Principe Regente. Nosso Senhor. V. Ex.- fará o que lhe parecer; protestando en, porem, muito solemnemente, que nao fico responsavel pelas consequencias dc se nao retirar o Exercito de V. Ex--para dentro das fronteiras do Rio Grande, assim como foi estipu!ado pelo Armisticio, e intimado aV. Ex.- pelo off'icio do Eximo Snr Conde das Galveas, que eu tive a honra de remetter a V. Ex;- e que V. Ex ° recebeu. - ." Déos Guarde a V. Ex .a muitos ,anuos, Buenos Ayres em 13 dé Julho de 1812. Ill:m0 e Eximo Snr D. Diogo de Sousa Joao Rademaker Museo "Julio de CastIlhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Pdblico de Río Grande del Sur. 2. Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 177.. Documento 343. Manuscrito original: letra de Juan Rademaker; fojas 1; papeleo. filigrana; formato de la hoja 308 x 215 mm.; Interlínea de 7 a 11 mm.; letra inclinada; conservación buena. N9 69 [El Ministerio de Relaciones Exteriores a Lord Strangford. Se refiere al bloqueo de los puertos del Plata y a la Intervención de Inglaterra para lograr la evacuación de los territorios españoles por las fuerzas portuguesas y a la esperanza la integridad de la..inonarquia española con sus ultramar.] [Londres, julio 13 de 1812.] N.-23. F..0. July 13. 1812. To Lord Strangford. My-Lord In addition to the instructions forwarded to Your Ldp, in my dispatch N.015- It has been judged expedient in consequence ofsubsequent Intelligence received of the State of Affairs in La Plata, that Captain Heywood should be instructed, in the Event of his finding the Blockade of -329- . Buenos Ayres renewed and enforced by the Governor of Monte Video, not to allow any interruption whatever to be given to the ligitimate commercial Intercourse of His Majestys Subjects with áll the Ports in the possession of the former. A copy ofmy Letter to the Lords / Commissioners of the Admiralty upon this Subject is herewíth enclosed for your lord-ships Information. In any future communication which your lordship may have with the local Government of Buenos Ayres, you may assure them that this line of conduct has been adopted by H. R. H. the Prince Regent, at the same tieme that His Influence with the Court of Brazil is else extended to procure the Evacuation of the Spanish Territorios by the Portuguese Troops, in the sanguine Expectation, that His offers of Mediation between Old Spain and her Transatlantic Provinces may be met equally by both / Parties with a true Spirit of Conciliation, and that Buenos Ayres will ha ready to take advantage of the first favourable opportunity to set. the example to the other Parts of Spanish America, by cordially uniting with their Bretheren in Europe, in acknowledging their Allegiance to their lawful Sovereign Ferdinaild VII, sed in contributing, under the Sanction of his Name, to the efforts now making in Europe to uphold the Integrity of the Spanish Monarchy - Your Lordship will assure them that they can look foward to the speedy / Establishment of the Blessings óf Peace and Security, and that the Spanish Monarchy can resume the Rank to which It is entitled, and which it has held for a long Series ofYears, amongst the Independent Sovereignties of the World. You will represent to them how much more honourable and advantageous this Policy would be, provided, as H. R. H. confidently expects, that a free and unrestricted participation in all the Privileges of the Spanish People, can be ensured to the American Spaniards, than that Policy which by / separating them from the Mother Country, would with a nominal Independence leave them after a long period of Civil Wars and domestic Insurrections, to be the Prey either oftheir own Factions and ambitious felow Citizens, or of foreing Invaders. Public Record Office. Londres. Inglaterra. Fondo: General Correspondonce. Ser. 63. (Portugal). volumen 122. Foreign Office. N9 Td [Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaquina bón. Manifiesta que está a la espera de la respuesta de 14 y 22 de junio -numeros 39 y 46 de esta Seriecomisión confiada al Capitán José Primo de Rivera. Su Alteza se habrá convencido de la justicia de con el fin de que no tengan realidad los proyectos rebelde, manteniéndose a tal efecto las fuerzas la Banda Oriental. Opina que los pactos firmados portuguesa con el Gobierno de Buenos Aires jamás plidos por un Gobierno de la naturaleza del rebelde - 330 .--- tratado con el mismo, ofende la dignidad de Portugal Cree que ambas naciones deben obrar de acuerdo y bien se tuvo noticia de la, firma del convenio con los habitantes de la campaña solicitaron auxilio Montevideo pues no encuentran equidad en ¡in tratado por una facción de delincuentes.] [Montevideo, julio 14 de 1812.] /Srna Señora. Los fieles Havitantes de Montevideo viven como yo impacientes, por saver de una vez el resultado delos reclamos y Suplicas, que tengo dirigidas á V. A. R! por mis Cartas de 14. y 22. de Junio prox m- pasado. Por ellas y por la que verbalmente deve haver informado á V. A. R! el oficial de la Marina R' que mandé á esa Corte D .n Jose Primo de Ribera, supongo habrá quedado el animo de V. A. R' plenamente convencido de la Justicia de mis reclamaciones, y del grande Interes que resulta alas Naciones Españolas y Portuguesas de que no se realizen los proyectos del Govierno rebelde y sus Facciosos, y de que se mantenga el Exercito amigo en nuestros territorios, hasta acabar quando menos con los Agentes principales dela rebelion; persuadiendose V. A. R' que el triunfo de las Armas Portuguesas contra las Enemigas es tan facil enel din, como imposible el que puedan jamas cum- / plirse los Pactos que celebre S. A. R.' el Sor Principe Regente con un Govierno como el de Buenos-Ayres, precario, desconcertado, y enemigo irreconciliable delos Portugueses, como lo há acreditado con sus obras, y Papeles infames y Sediciosos, esparcidos p .r todo el Mundo. La destruccion del sistema actual es de suma importancia á todos los Principes por el inconcuso principio que save V. A. R' de que el Trono y la anarquia jamas pueden hermanarse ni estar juntos. Desgraciadamente vá estableciendo su Imperio dicho Sistema en Buenos-Ayres, y su Govierno procura por todos modos de que se extienda su influxo, compreendiendo en sus ruinas á todos los buenos. Tengo dicho á V. A, R' y ahora repito, que él Sor Principe Regente tiene muy poco ó nada que esperar para la conservacion de su corona cimentada que sea del todo la Independencia á que tanto se anhela á impulso delas Intrigas de Napoleon, cuyos Emi.arios; sin ser Franceses viven entre nosotros, presentandose con muy diversos caracteres. Tambien es / indudable que qualquiera convenio, tratados de Paz conlos rebeldes ataca y ofende mente el decoro y Derechos dela corte del Brasil, quelos de España, Despues de tantos años de una alianza, que atendidas las circunstancias serán delas pocas que el Mundo visto contrahida con (mas) sinceridad y buena féé Naciones que mutuamente se aman, y que han estado están cada una vivamente interesada enla prosperidad dela otra. ¿como podremos los Españoles ver sin pesar y estrañeza el avandono en que repentinamente; sin culpa alguna de nuestra parte trata de dejarnos Govierno aliado, entregandonos al furor de nuestros - 331 -. munes -Enemigos por medio de unos tratados, que nunca pueden tener consistencia ni valor, por la clase de Govierno con quien se estipulan, y por la falta de intervencion yco-. nocimiento en ellos del Gefe legitimo, á quien el REY tiene confiado el mando de estas Provincias? Nadie ignora, que dos ó mas Potencias confederadas contra un Enemigo comun, deven uniformar sus miras, sentimientos y operaciones para caminar siempre al mismo fin. Delo contrarío la alianza será nominal, La nuestra está fundada felizm'e / sobre bases Solidas, quales son la Justicia y el amor ala livertad, y sería muy reparable y sensible, que por defecto del acuerdo, y estrecha, union que exige el interes y honor de una yotra Nacion, no cojamos el fruto de tantos afanes y trabajos, viendonos siempre amenazados dela Servidumbre. La coyuntura que se ofreze al Gov.no Portugues para lograr á muy poca costa el restablecimiento completo del orden en estos Paises no puede ser mas favorable segun tengo demostrado á V. A. R.' en mi citada Carta del 22. Y seria menester que se desentendiese de todas las maximas de rigorosa Justicia, y dela mas sana Política, y aun de todos los Sentimientos de humanidad, para no acudir conla prontitud que la urgencia del peligro, y la importancia .del resultado demandan á precaver por medio de sus auxilios prestados, los gravísimos males que experimentamos, y los mucho mayores que fundadamJe devemos esperar, si llega á tener efecto el Convenio de S. A. R.' conel Gov.^o subersivo; pues solo con haverse trascendido en el Publico la noticia de esta negociacion, y que el / Exercito Portugues se retiraba; todos los Havitantes de estas campañas, solo tratan de avandonar sus Pueblos y Propiedades, para encontrar en esta Plaza el unico asilo á salvar sus Personas delas tragedias Sangrientas que les amenazan: así me lo piden y dicen de todas partes en sus cartas, pues nadie se considera seguro conla Garantía de un convenio, estipulado p .r una Faccion de Delinqüentes, que no reconocen mas principio que el de arruinarlo todo p.a establecer la Republíca de sus crimenes sobre las cenizas dela Sociedad: Yo esto¡ convencido de esta verdad, pero á pesar de todo, los consuelo aun con esperanzas agradables, fundado enla que tengo, de que V. A. R. no avandonará á una porcion tan considerable de verdaderos Vasallos de su Digno Hermano, mi REY, y que al regreso dela corveta Mercurio despachada en comision. al efecto cerca de V. A, R.', tendré datos mas positivos del actual estado de estos negocios, que á proporcion que son grandes y decisivos para las dos Naciones así por su naturaleza, como p.~ su transcendencia, han estado tan ignorados de mi hasta este momento, y de cuya incerti-. dumbre solo puede librarme, la firme y digna adhesion con que V, A. R.' há mirado los Intereses de nuestra Nacionenesta parte del Mundo. As¡ parece / deve el Gov no Portugues verificarlo en desempeño dela respetable garantía ofrecida al Gov.no de España, y á este, estando como se halla convencido delas -332- intenciones delos Sediciosos de Buenos-Ayres. Lo contrario río hace honor al nombre dela Nacion Portuguesa, y agravia la lealtad Española. Dios Gúe la Aug.ta R! Persona deV. A. muchos y muy felizes años. Montevideo, 14 de Julio de1812. A. L. R .s P .s de V. A. R? su mas humildeServidor. Srnma Sra. Gaspar Vigodet Srnma Sra Infanta de España y Princesa del Brasil D aCarlota Juaq ^° de Borbon. Archivo Imperial. Petrópolts. Brasil. Legajo Ng XXVIII, Carpeta Ivo 673. Año 1'812. Manuscriro original; fojas 3; papel con filigrana; formato de la bola 294 x 214 mm.; interlínea de 5 a 9 mm.; letra inclinada; conservación buena. Ny 71 [Gaspar Vigodet a Diego de Souza. Acompaña con noticias sobre los hechos acaecidos en Colonia vtetimas esnañoles y portugueses y le solicita susnenda sus mar- chas y permanezca en la Banda Oriental "al llegue de la Corte del Brasil el resultado que tengo hechas por tercera vez" y que en pdr intermedio de la Princesa Infanta Doña menos hasta de las reclamaciones ese momento Carlota.] [Montevideo, julio 15 de 1812.1 Illmo. Exmo.' Sor. En este momento lecivo del Comand.te dela Colonia las infaustas y sensibles noticias que compreende la copia de su Carta que tengo el honor de acompañar á V: E. Ellas son el mejor comprovante delas escenas tan vergonzozas, como tristes y escandalosas, que se presentan y se nos preparan para mas adelante, si por desgracia delos fieles Españoles llega á realizarse la retirada del Exercito de V. E. de estos territorios. En este solo documento; prescindiendo de tan repetidas pruevas como V. E. y todos tenemos, reconocerá qualquiera q.e aquellos infames Mandones no pueden dejar de vivir avandonados ala confusion lela Anarquia, y al desorden horroroso del espiritu de Partido, y que cada dia corren á precipitarse mas en el ig= nominoso caos de rebelion, rompiendo con descaro desde los primeros pasos e1,Armisticio y, convenios que se anuncian celebrados conel Gov no de V. E. enel hecho de haver compreendido alos Portugueses en sus atroces iniquos castigos, de que no han dispensado alos mas ancianos. Impelido de mi honor y obligaciones con este nuevo gravisimo incidente: no puedo menos que reclamar con el empeño y esfuerzos que demanda su importancia y consequencia toda la amistad, justificacion, y honrradez de V, E. para que suspenda sus marchas, y permanezca en esta Banda al menos hasta que llegue de la Corte del - 333 Brasil el resultado delas reclamaciones que tengo hechas por tercera vez, y que ahora mismo que Sale un Buque, repito con este motivo á S. A. R. el Sor. Príncipe Regente por el Organo respetable dela Sra. Princesa y nuestra Infanta D .a Carlota, y por los demas conductos que tengo manifestado a V.E., debiendo persuadirse, que la extraordinaria gravedad de estas desgraciadas occurrencias, en que no puede caver duda, deia á Salvo á V. E. de todo comprometimiento p.- con su Govierno, que no puede dejar de conocer como V, E. los desastres horrorosos que sufrirán los Habitantes de estas Campañas, y los perjuícios que resuitarán tambien alos Estados de S. A. R. si su Exercito avandona esta Banda enlas mas criticas circunstancias. Espero pues del honor y deciaida adhesion de V. E. ala causa que defendemos los fieles Vasallos de Fern ci0 7 o que es una misma conla de Portugal, condescenderá con mi justa solicitud, y que se servirá avisarme delo que resolviese en este punto para mi Gov ne enlas demas disposiciones que devo tomar. - Dios Gue a V. E, m .a a .s Montevidéo 15 de Julio de 1812. - Soy cónel mayor respeto y Considera.ea el mas atento Seguro Serv.or de V. E.Illmo. Exmo. Sor. D.- Diego de Sousa Gen.' en Gefe del Exto. auxiliar de S. M. F. - Gaspar Vigodet. ' l:evista do Arquivo Publico Págs. 380 y 381. Porto Alegre. 1528. do Rio. Grande do Sul". Nv 20. NI 72 [Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaqutna bón. Insiste en la necesidad de que se envíen al General Souza los auxilios que estaban ya preparados.] [Montevideo, jallo 15 de 1812.1 /Srnma Sra. En este preciso momento hé sido sorprendido con el Parte del Comande dela Colonia, que tengo el honor de dirigir en copia á V. A. R.i, Su simple lectura es un firme apoyo y convencimiento irresistible de quanto en mis cartas de 22, de Junio proximo, y de ayer 14. manifesté á V. A. R. sobre el menosprecio que merecían las negociaciones pendientes entre el Srnmo Sór Príncipe Regente y el rebelde Govierno de Buenos - Ayres, así por la falta de caracter y representacion legitima de este; como por todos los demas principios de Sana Política, y rigorosa Justicia que quiera mirarse este arduo negocio. Cada día nos presentan estos infames mandones nuevas pruevas da que su objeto y delicias no son otras, que vivir avandonados ala confusion dela anarquía, y al desorden horroroso del Espíritu de Partido. Observará V. A, R.1 por el expresado Parte, que enlos primeros pasos de sus tratados de amistad con los Portugueses, atacan la livertad, y aun la exis/ tencia de muchos de ellos; creyendo sin duda asegurar -334- su despotismo, descargando golpes terribles contra todos los hombres de honor, que no quieren seguir los perversos destructores Planes de este Govierno monstruoso, cuya indignacion é influxo se hará cada momento mas fuerte, sino se aplica con tiempo mano vigorosa, el unico correctivo eficaz que se presenta, qual es; que las Tropas Portuguesas procedan ofensivamente contra estos Violadores delas Leyes, y enemigos acerrimos de ambas Naciones y de sus Goviernos. Esta sola providencia podrá livertarrlos de grandes compromisos y nuevas agresiones que es consiguiente intenten contra uno y otro territorio, evaqüada que sea esta Banda por las Tropas aliadas. Yo no dudo un momento alcanzarla de S. A. R? el Sor Principe Regente, por la interposicion del influxo poderoso de V. A. R?; pues que nadie mejor conoce la extrema necesidad y Justicia que hay, de acavar con estos Enemigos de nuestros Estados, y de que se conserven los Dominios Españoles para el mejor y mas desgraciado delos Monarcas. A este fin considero muy del caso, que V, A. R? se / Sirva promover se remitan al Gen? D ^ Diego de Sousa los refuerzos de Gente Armada, que es notorio estaban yá preparados en esa, para venir en auxilio del Exercito, con cuyos recursos se aumentarla notablemente nuestra Seguridad de aniquilar y confundir el Sistema de rebelion de este Continente, tan opuesto hoy alos Derechos del REY mi Amo, como lo será en adelante alos de S. A. R! el Sor Principe Regente. Esta es sin duda Srñma Sra,la ocasion de conservar el Imperio Portugues, y estos importantes Paises. se aprovecha, será despues esteril é infructuoso pentimiento. No puede ocultarse ala penetracion Rl, que en nuestras desgracias hay muchos Interesados, que con la mascara dela Hipocresía hablan un lengliage muy diverso de sus obras, y delos Sentimientos razon, enemigo irreconciliable de todos los Principes, Religion, y del orden. Convencida V. A. R' de estas dades, sabrá disponer lo mas acertado y Comveniente Salvacion de ambos / Estados, _ y consuelo delos Españoles. Dios Gue la Augusta R' Persona de V. A. R' muchos y muy felizes años Montevideo 15. de .Julio de1812. A. L.RsPedeV.A. Su humilde Servidor Srnma 971 Gaspar Srnma SR Infanta de España y del Brasil W Carlota Juaq.n° de Borbon. Vigodet Princesa Archivo Imperial. Petrópolls. Brasil. Legajo Nv 28. Carpeta 673. Aflo 1812. Manuscrito original; fojas 2; papel' con filigrana; formato de la hola 294x214 mm.; interlínea de 5 a 9 mm.; letra lnolinada; eonservaci6n buena. -335- N> 73 [Nicolás Herrera a Juan Rademaker. Luego de exponer los peligros que se derivarían para las Provincias Unidas de la Independencia de Montevideo respecto de Buenos Aires o de sujeción al Gobierüo de Cádiz, le pida, interponga su influencia para conseguir que las autoridades de esa ciudad reconozcan Gobierno de Buenos Aires bajo ciertas condiciones que a continuación se consignan.] [Buenos Aires, Julio 15 de / N. 2.0 Ill.m° Sor. - Habiendo meditado el Sup or Gobierno de estas Provincias sobre el armisticio con la Plaza de Montevideo que con tanta eficacia recomienda S. A. R. el Príncipe Regente de Portugal. deseoso de ver terminado los desastres de la guerra civil entre dos Pueblos hermanos, y considerando S. E. que es llegado el tiempo de satisfacer á las mociones que incluyen los estimables Oficios de V. S. I. de 9 y 25 de Junio proximo pasado, me ordena, haga presente á V. S. I. que no encuentra absolutamente un medio que pueda conciliar el armisticio de Montevideo con los mismos fines de su execucion. E1 armisticio dexaría la Plaza de Montevideo en un estado de independencia de esta Capital, ó de inmediata dependencia del Gobierno de Cadiz, y V S. I. conoce que este estado ni es posible, ni puede ser duradero entre dos Pueblos, cuyos intereses por relacion y localidad se hallan íntimamente unidos, como opuestas entre si las miras de sus respectivos Gobiernos. El Xefe de Montevideo rompería las convenciones luego que se lo mandase su Superior, y este no dexaría de mandarlo, luego que se hallase con recursos para hacerse respetar ¿Ni que podría contenerlo no habiendo intervenido ni sancionado la estabilidad del Tratado? De consiguiente el armisticio sería evidentemente contrario á los intereses de las Provincias Unidas, pues solo serviría para dar lugar á que un Gobierno que las mira como enemigas y rebeldes, ganase tiempo para engrosar sus fuerzas, y comprometer la existencia política del Pueblo Americano. Por otra parte, siendo Montevideo el punto de de las esperanzas de los Enemigos domesticos, y de donde arranca su origen la intriga, el fanatismo seduccion ¿Como sería posible evitar el riesgo tinuas convulsiones y de conspiraciones horrendas? guridad interior se vería expuesta de continuo de las pasiones, y pasarían los años / sin que ni el acierto prometiesen la mas remota esperanza sosiego permanente; y V. S. I. conoce que no sería ni decoroso subscribir á una convencion ofensiva drós. de las Provincias, y que sería necesario la fuerza de las circunstancias, dejando desairada tervencion de S. A. R., y comprometida la dignidad Gobierno. En este concepto, y muy distante S. E. de creer que el objeto de la mediacion de S. A, R. el Príncipe Regente de Portugal sea exigir de esta Capital y demas Provincias de la union una dependencia del -Pueblo de Montevideo; -116- y queriendo por otra parte dar á S. A. R. y al Embáxador de S. M. B. cerca de la Corte del Brasil las pruebas mas positivas de sus -intenciones pacificas, y del deseo que le anima de terminar la guerra civil, y restablecer el sosiego, y -la mejor armonio entre todos los Habitantes de este Continente, ha determinado proponer y conferir a V. S. I. toda su autoridad y facultades, para que en fuerza del carácter pacifico de su mision. como encargado.de promover la terminacion de nuestras diferencias politicas con la Plaza de Montevideo interponga el influxo de sus poderes para hacer entender á aquellas autoridades que en el caso que reconosca aquella Ciudad la autoridad del Gobierno de esta Capital uniendose á las Provincias, de que es una parte esencial, se obliga este Gobierno baxo la garantia de S, A. R. el Principe Regente de Portugal y del Rey de la Gran Bretaña á guardar y cumplir religiosamente las estipulaciones siguiéntes. 1 o Se echará un velo sobre los asuntos pasados, ningun individuo podrá ser, ni juzgado, ni reconvenido por su anterior oposicion al sistema de las Provincias Unidas sea qual haya sido su resistencia. 2.o Todos los Vecinos conservarán sus bienes chos en su integridad. S .o Todos los habitantes de aquella dependencia gozarán de la libertad civil, seguridad individual, y demos ventajas, como Ciudadanos del Estado. 4.o Los Empleados / Civiles, Politicos, Militares y Eclesiásticos gozaran la posesion tranqu_la de sus Empleos. 5.o El Comercio será libre para hacer su giro con todas las Naciones, del mismo modo q.a el de la Capital -6.0 Se respetaran todas las propiedades, y se tuirán las que hayan sido seqilestradas por disposiciones anteriores de este Gobierno. ' 9 ° Montevideo tendrá como Provincia su representacion nacional en el Congreso, en la constitucion Gobierno que se establesca. 8.n Todos los Españoles expatriados con motivo rebolucion y conjuraciones volverán á la posesion nio de sus bienes y derechos, quedando sin efecto videncias de precaucion y seguridad, qe medita este bierno con respecto á los opuestos á la libertad 9.- Todos los Militares, inclusos los Xefes de la Plaza, y los Empleados sueltos q.° se hallan en ella, gozarán sus sueldos integros por el Estado hasta qe haya proporcion de colocarlos, quedando en su arbitrio permanecer en el Pais,.ó regresar á España ó á otro punto, en cuyo caso serán costeados por el Estado, y tratados con la dignidad y decoro correspondiente. El Gobierno cree q.a V. S. 1. no desconocerá la equidad de estas proposiciones, las unicas á q .e puede comprometerse en el estado de las circunstancias, y espera q .e tal vez p .r el conducto de la respetable mediacion de V. S. 1. - 337- y de tan solemne garantia, tengan S, A. R. y este Gobierno la satisfaccion de ver concluidas unas diferencias 4.9 llevan este precioso Territorio á la ruina y á la desolacion. Para el caso q.a V. S. I. determine enviar sus Pliegos á la Plaza de Montevideo está yá lista la Envarcacion q.a puede conducirlos - Dios gúe. á V. S. I, m.s a.s Buen; Ayr.s Julio quince de mil ochocientos doce = Illmó. Sor. Nicolas de Herrera - Illmó. Sor. D. Juan de Rademaker.ES Copia - Herrera Archivo Itamaraty. Rto de Janeiro. Brasil. Collecsois Wspeciaes: Documentos llistórlcos. 29 Serie (Avulsos). Lata 204. Año 1812. Manuscrito copla; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 305 x 216 mm.; interlinea de 6 a 7 mm.; letra inclinada; conservación buena. NQ 74 [Manuel de Sarratea al Gobierno superior Provisional las Provincias Unidas del Río de la Plata. Informa, remitió a Diego de Souza su carta de 2 de julio y el pliego que trata adjunto. Envía la contestación del General Diego de Souza para que se la haga llegar al enviado de la Corte portuguesa Juan Rademaker.l [.Salto Chico, julto 16 de 1812.1 EX.ma S Inmediatamla qa rvi la carta oficial de V. E. dictada á 2 del corr.1a y el Pliego incluso p .a el G.1 Portugues D .n Díego de Souza, hice parlam.to ylo diriji á este acompañado del respectivo oficio cuya copia ha adjunta. Ella contiene tambien la contex.an q .o acabo de recivir de aquel GJ á quien he remitido p.r elmismo conducto el ultimo Pliego del Embiado desu Corte con referencia al Armisticio ya celebrado. Dignese V. E. mandar entrégar adhó Embiado el adjunto qa le dirige ahora el mismo Gral. Dios gúe á V. E. m e a.s Salto Chico Julio 16 de 1812. Ex.mo S?r Manl de Sarratea EX.-. 00V .no Sup.or Provision? delas Prov.as Unidas del rio dela Plata Archivo General de la Nación. Buenos Aires. República Argentina. Gobierno Nacional.'-1812. S. X, C. 6, A. 8. NQ 6. Manuscrito original; fojas 'I; papel con filigrana; formato de la hoja 300x207 mm.; Inlerltnea de 4 a 6 rata.; letra Inclinada; conservación buena. -338- Nr 76 [Manuel de Sarratea al Gobierno Superior Provisional las Provincias del Río de la Plata. Informa sobre el retiio de las fuerzas portuguesas. Expresa que el General Artigas nada le comunicó sobre el particular en el parte oficial de ese día.] . [Salto Chico, julio 16 de 1512.] IN.- 40 Exmo S °r A mas de las noticias q.o comunico áVE. en mi oficio de esta propia data n.o antor á este, sobre la retirada qehan iniciado los Portugueses, situados al frente denrá divis:on observadora dela dra devo tambien comunicar áV.E. q.eel Destacám to delas Tropas de atxtiella Nacion q .e se allaba fortificado al frente de oro Campo de Banguardia, ha ejecutado hoy varios movim toe q.e anuncia se retira igualin to . ' El G.1 Artigas nada me dice sobre ella en el Parte oficial de este dia: pero todas las señales indican lo clelleho exnresado. La reunion de varios Trozos gruesos de Caballada q.e estan ála ]nmed on desu Campo. la auemason de este, la salida de algunas Carretas, qe se han visto partir, y la multitud de gente qe se obserba montada, y aun alga en marcha, constituyen un conjunto de circunst oe qe no dejan el menor apice de duda p .a decidirse p .r la realidad del retroceso. Dios gñe á V. E. m.• a.- Salto Chico Julio 16 de 1812Ex ..0 S Or Man t de Sarratea Ex.mo Gov no Sup or Provision t delas Prov ae Unidas del Rio dela PlataArchivo General de la Nación. Buenos Aires. República Argentina. Gobierno Nacional. Comisionado Manuel de Sarratea. 1812. S. x, C. 6. A. 8, N, 5. Manuscrito original; fojas f; papel con filigrana; formato de la hoja 301 x 208 raro.; interlínea de 5 a 6 mm.; letra Inclinada; conservación buena. Nr 76 [Manuel de Sarratea al Gobierno Provisional de las Provincias Unidas. Remite la carta oficial de Diego de Souza en que le comunica que comienza. el retiro de sus tropas del territorio de la Banda Oriental.] [Salto Chico, julio 16 de 1&12.1 Excmo. Señor. La carta oficial, que en copia certificada acompaño á V. E. le instruirá de las noticias que me comunica el comandante de las fuerzas de observacion de la derecha, D. Hilarion de la Quintana en orden á la retirada que han iniciado los portugueses. Con anticipacion de cinco y tres dias habia yá recibido por dos conductos distintos, pero ambos exáctos iguales avisos; y como á mas de la fé que -339- ellos me merecen, los veo ahora ratificados por él de el enunciado comandante; no me queda duda alguna sobre su realidad. Dios guarde á V. E. muchos años Salto Chico 16 de 1812 - Excmo. Sr. = Manuel de Sarratéa. Excmo. gobierno provisional de las provincias unidas Rio de la Plata. "Suplemento de julio de 1812. a la Gazeta .Ministerial". Bueno.- Aires, viernes 24 N^ 77 [El Gobierno de Buenos Aires al Conde das Galveas. Remite copia del armisticio concluido con Juan de Rademalcer señala la necesidad de conseguir la incorporación de Montevideo, "a.las provincias de que forma parte".] ¡Buenos Aires, julio 17 de 1812.] /Exmo. Sor. Luego que se presento á este Gobierno el Teniente Coronel D. Juan de Rademaker con el muy estimable Oficio de V.E. de 18 de Abril ultimo, fue recibido con las distinciones correspondientes á su apreciable Persona, y á su elevado caracter. Se oyó su mision, y se concluyó el tratado de armisticio de que se acompaña copia con el N 1.- segun las intenciones justas y pacificas de S. A. R. el Principe Regente de Portugal, y los sentimientos que animan á este Gobierno para el restablecimiento de las relaciones amistosas de-estas Provincias con los Vasallos de S, A: R: y-terminacion de una Guerra en todo sentido muy perjudicial á los verdaderos intereses de ambos Estados. Posteriormente habiendo tratado sobre el asunto de comprehender en el armisticio á la Plaza de Montevideo; vio el Gobierno la imposibilidad de sancionar una convencion que resiste el interes gral. de las Provincias Unidas, el estado de las circunstancias politicas de ambos Pueblos, y la reciprocidad de sus relaciones, y lo manifestó al Enviado de S. A. R., haciendole entender que para justificar los deseos del Gobierno se le autorizaba en toda forma, á fin de q.e como inmediato representante de la Corte del Brasil -en esta Capital propusiese su mediacion p.- terminar las diferencias con Montevideo baxo las condiciones equitativas que contiene la Copia N 2„ pero desgraciadam !e no tubo este paso el efecto apetecido, á causa de hallarse el Sor. Rademaker sin las instrucciones y poderes bastantes p .e intervenir en la mediacion propuesta. El Gob.e / está intimamente persuadido q .e S. A. R. el Principe Regente cle Portugal, y V.E. mismo no desconoceran la fuerza de los convencimientos q.- embarazan el armisticio de esta Capital con la Plaza de Montev.°, la necesidad de su incorporacion á las Provincias de q .o forma parte, y las consideraciones equitativas q.a se proponen como base de la negociácion; respétandose en- ellas los - 340--- bienes, los drós y las opiniones de todos los habitantes Montev° y sus Dependencias. FI Gobierno no há podido hacer mas q.- evitarla efusion de sangre en dos hermanos, pero tampoco le es licito sacrificar gráles., ni su propia dignidad á los caprichos mo, y á la obstinacion de una Plaza empeñada en adelante pretensiones iniustas qs no puede sostener. De todos modos el Gobierno há tenido una satisfaccion en abrir de nuevo sus relaciones con V. E., restablecer las comunicaciones amistosas con la Nacion Portuguesa, y tener esta ocasion de asegurar á S. A. R. el Principe Regente de Portugal de sus intenciones pacificas, del aprecio con q.e mira sus insinuaciones, y de los deseos q .ele asisten de complacerle, y afirmar cada dia mas los vinculos de una amistad y armonia permanente entre los dos Estados. Tenga V. E. la bondad de hacerselo as¡ presente á S. A, R. el Principe Regente de Portugal, admitiendo V.E. con agrado las mas altas consideraciones de este Gobierno á la respetable persona de V.E. Dios gñe. á V.E. m.- a .s Buenos Ayres Julio 17 de 1812„. Felicianó Ante Chiclana J nMartin de Pueyrredon Bernar.ne Ribadavia Exmo. Sor. Conde delas Galveas &.ú .R. Nicolas de Herrerá Serio. Archivo Itamaraty, Río de Janeiro. Brasil. Gollec9oés Eapeciaes. Documentos Históricos. 2e Serie (AVulsos). Lata 207. Año 1812. Mahola nuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la 3055 x 217 mm.; interlínea de ó a 7 mm.; letra inclinada; conservación regular. Na 78 [Gaspar Vigodet a Diego de Souza. se refiere a las ne góciaciones del armisticio y le solicita entretenga sus marchas hasta. tanto se conozcan las disposiciones de S.A.R. respecto a sus representaciones ante la Corte. Portuguesa.] [Montevideo, julio 18 de 1812.] lllmo. Exmo. Sor. Acavo de imponerme dela carta de V. E. de 11 del presente, por la qual se sirve contestarme ala mia,de 2. en que manifesté á -V. E., conlos Impresos que le.acompañé, el justo cumplimiento á mi oferta sobre publicar en la Gazeta de esta Plaza la nota que recivi del oficial del Exercito de V. E. q.e anonimamente me escrivió para este efecto; enlo qual no hé hecho otra cosa sino satisfacer á mis propios sentimientos, defendiendo as¡ el honor y la gloria que sin intermision se han adquirido las Armas Portuguesas. -341- Me hé enterado as¡ mismo dela savia y oportunisima contesta ca que V. E. ha dado al Negociador Rademaker para aclarar mejor sus ideás con respecto á su ciega ovediencia alos preceptos de su Soverano, y relativamente alo que opinaba con referencia á este Govierno; y no menos quedo instruido del Parrafo que V. E. se digna copiarme del mismo Rademaker; al qual enel estado en que se hallan las cosas nada puedo decir mientras otras explicaciones no me abran camino p .a ello. Las resultas de quanto tengo representado ala Corte del Brasil fixan mi atencion y la firmeza y constancia serán mi Norte; por que á ellas me mueve nada menos, que la quietud de'os Pueblos, y la defensa de nuestras Leyes; y todo lo que fuese apartarme de un principio tan recto, seria tratar lo mas serio y Sagrado que se conoce enla Sociedad, como un asunto particular ó arvitrario, que puede darsele amplificaciones y acomodamientos al antojo. Por consequencia mi opinion lleve ser, y es, por conveniencia del Estado y dela humanidad, siempre inmutable; Suplicando p manto á V. E. se digne entretener sus marchas hasta el indicado caso, respecto que advertido V. E. p .r mi, delas representaciones que tengo elevadas ala Corte del Brasil, parece que p .r ellas, sin violencia alguna, puede V. E. considerar sus movimientos pendientes delas ultimas disposiciones de S. A . R. ' Puede que sin apartarse V. E. mucho de nuestros Campos, se empieze á.experimentar el fruto funesto de una Negociacion que solo há deseado la Junta para llenar mas la medida de sus crimenes, y que por esta razon yo me vea privado en breves dias, de continuar á V. E. mi correspondencia; por lo qual quisiera merecer á su favor tomase algunas medidas para que esto no llegase á suceder. Destinando V. E. Partidas á este efecto, siempre serian mas respectadas que las mias por los Insurgentes, y de este modo se lograria, que las cartas no fuepen interceptadas. Dios Gue á V. E. m.$ a .s Montevideo 18 de Julho de 1812. Soy conel respeto y considera.- devida su atento Seguro Servidor. Illmo, Exmo. Sor. D. Diego de Sonsa Gen? en Gefe del Exercito auxiliar de S. M. F. Gaspar Vigodet "Revista do Arquivo Publico Págs. 384 y 385. Porto Alegre. 1928. do Rio Grande do Sol". Nr 20. Ne 79 [Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaquina de bún. Le remite una carta que lo envió Felipe Contucci para. secretario Presas.] [Montevideo, julio 19 de 1812.] /Srnma Señora. El Comendador Felipe Contucci me há remitido, apertoria, la adjunta carta para el Secretario Particular de V. A. R' Presas, á fin de que imponiendome primero de -342- ella, sela dirigiese en primera oportunidad; y este escrito verdades y relaciones dignas de que con prontitud ala consideracion de V. A_ R?, aprovecho .presente oportunidad para tener el honor de acompañar V. A. dicha Carta; cumpliendo así con las prevenciones de V. A. R,.1, al tiempo dela Partida para la Peninsula del expresado Secretario Presas. Dios Gúe la Aug.tp R? P. de V, A. los nl.e a.- que las Españas necesitan p.- su consuelo y felicidad. Montevideo 19. de Julio de1812. A. L. R .a P.s de V. -A. R' su mas humilde servidor. Srnma Señora. Gaspar Vigodet Srnma gra Infanta de España y del Brasil D aCárlota Juaquipa de Borbon. Princesa Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Legajo vv -28, Carpeta 672. 'Alto 1812. bfanuscriro original: fojas 1; papel con filigrana; formato de la' hoja 294 x 214 mm.; interlínea de 6 a 9 mm.; lstra 'inclinada; conservación buena. No 80 [José Primo do Rivera al Príncipe Regente de Portugal. -En nombre del Capitán General Gaspar Vjgodet, exponerlas secuencias fatales que se derivarán del armisticio celebrado -el Gobierno de Buenos Aires. Expresa que la retirada del ejército portugués, permitirá al "celebre vandolero Artigas" pasar a Banda Oriental y, con el auxilio de Buenos Aires, sitiar la plaza de Montevideo. la que no podrá resistir, Conseguido esto, los rebeldes invadirán el Brasil o se dirigirán contra el General Goyeneche y adquirirán un poder irresistible. Solicita por lo que se revoque la orden de retirar el ejército portugués,•que se lo sitúe por lo menos en 1a margen oriental del río Uruguay Y.4ue, en lo sucesivo, se dé intervención en los futuros tratados al Capitán General de las Provincias del Río taé la Plata.] í [Río de Janeiro, julio 22 de 1812.] Señor Penetrado de los mismos sentimientos de respeto racion que animan al Capitan Gen' de las Prov s de la Plata D.- Gaspar de Vigodet hacia la persona V. A. R. pongo en su nombre á exponer con la mas petuosa atencion a vuestra Augusta Real presencia dolorosas y fatales consequencias que veran el resultado del armisticio q.e V.A.R. acaba de celebrar con -revolucionario de Buenos Ayres abandonando la Plaza Montevideo ala !infidencia, ambicion y barbarie Rebeldes. Mi discurso, Señor no puede tener la finura y eleg a q..los diplomaticos acostumbran. Mi ocupae.n fue siempre . -343- la delas armas en Mar y Tierra: sino puedo explicarme con una erudicion sublime este ornamento lo suplira el zelo que asiste á un Militar Española q.° solo dirigen los intereses los intereses de su Rey, y de su Nacion tan íntimamente ligados con los de V, A. R. que con propiedad puede decirse son unos mismos. Sere laconico quanto pueda, y me ceñiré a demostrar los peligros de una transacion formal que ninguna circunstancia hace necesaria y que puede tener sus mas fatales consequencias si llegan a cumplirse sus preliminares, esto es, que á la actualidad evaquen las tropas Portuguesas el territorio Español cómo V. A. R. lo tiene ordenado. El Consejo de Regencia de la España fiado en las reiteradas y solemnes promesas p .r las quales V, A. R. / seha comprometido a socorrer las Prov ° del Río de la Plata contra la agresion delos rebeldes ha excusado el auxilio de tropas que hubiera enviado a no haber existido una garantia de tanto aprecio y seguridad. La invasion de la Campiña de Montevideo y la perdida de la Plaza, q .o no puede dudarse si no llega a tiempo el socorro de Esp anonadarán la gratitud de que estan penetrados los corazones delos buenos y fieles Españoles por deber la conservacion de sus vidas y fortunas al generoso auxilio que en Octubre del año pasado merecieron de V. A. R. en quien reconocen su protector y su libertador, y al mismo tiempo los derechos a la Corona delas Españas declarados en la Augusta Esposa deV. A. R. y sus documJ0s reclaman la mas eficaz intervencion á favor (le la integridad de las Posesiones Españolas. Que amargo y sencible seria para el corazon paternal deV: A. R. si viese sacrificados aquellos fieles vasallos del Rey alfuror delos Rebeldes. No debiera, Señor, decir mas p .a convencer el animo a V. A. R. dela necesidad de anular el armisticio y redoblar el rigor y firmeza p .a sostener el acertado sistema deoposicion álos progresos de los rebeldes hasta aniquilarlos ó reducirlos ala razon, mas persuadido que mis observaciones pueden ser utiles á la causa de mi Soberano y de mi Nacion qüése identifica conla de V. A. R., no puedo menos de llamar su R? atencion. Aun que aparece aventurado contar la / historia del futuro me atrevo a decir qual sera la deis America Meridional si V. A. R. cae en el lazo de ratificar el convenio establecido. Le dire, Señor, sin temor de errar porque no me fundo en opiniones vulgares ni en calculos circunscritos en una hipotesis de política, y sí en hechos positivos vistos y palpados por mi mismo. Mientras estube comisionado en Buenos Ayres tube ocasíon de conocer muy áfondo los dobleces delos corazones de los facciosos impregnados de maximas democraticas, y del maquiavelismo mas refinado. Quiero suponer que afectando un religioso cumplim!o retiran sus tropas al otro lado del Rio Parana, esto lo haría con el fin de dirigirlas contra el general Goyeneche. Este se halla en el día inexpugnable dueño delPerú; aunque sele suponga incapaz de venir a Buenos Ayrés por las atenciones de aquel pays esta posicion priva a los rebeldes del -344- manantial de las riquezas y sin mas guerra se veran arruinados y dentro de mui poco tiempo incapaces atender á un quinto delos gastos contra aquel General, suerte delas armas es incierta si fuese desgraciada seria igualm ta el Perú y los rebeldes adquiriran sentamiento extraordinario en sus fuerzas fisicas morales. Entretanto sin esperar la decision de este suceso el celebre vandolero Artigas digno de este nombre por su execrable infidencia y barbarie, pasará á la banda / Oriental del Rio dela Plata con su gabilla de 2500. gauchos, que son despreciables p .a 200. hombres deCab a regular auxiliado surepticiam ta p .t el gob o de Buenos Ayres circumbalará fuera del tiro deCañon la Plaza de Mont dao que multiplicando sus heroicos esfuerzos tendra que sucumbir alfin por no tener aquellos 200 hom.s de caball a y cederá á la imperiosa fuerza del hambre sino llegara a tiempo el auxilio de Esp.- Dueños de este deposito de riquezas en din .o y municiones y de su apostadero de Marina, quela mayor parte caera en sus manos p .r el mismo rigor. del hambre aumentaran los rebeldes su Exercito con muchos Millares de hombres, y quedaran arbitros dela navégacion delos Rios. Este sera el momento, Señor, enque burlandose de garantias del Mundo invadirán los Estados de V. Estos proyectos gigantescos los dan á conocer pr mas gazetas en donde improperan sacrilegamente la gusta persona de V. A, R. Ellos son enemigos de coronadas p .~ principios y mas especialmente delá Braganza Borbon por su vecindad y p .r sus derechos prescriptibles á la Corona de las Españas. Invadirán, dicho, el Brasil, ose dirigiran tal vez antes contra ner.1 Goyeneche, se declarará el Paraguay, que no hecho ya pr temor del exito dudoso: acresentadas fuerzas bien sea en el Perú, ó en el Brasil un poder colosal sera irresistible. Mejorada su disciplina pañas des(truiran) / alternativamente los Exercítos listas. y la mina democratica hará una explosíon gara htá el Orinoco. Las tristes experiencias de las revoluciones de ntrós dias indican vastante la necesidad de oponerse constantemente á los que se atreven á levantar el estandarte dela rebelion contra su lexítimo Soberano. Recordemos, Señor, el tragico fin delos Principes y Estados de Europa que p .r una politica mal entendida han sido en detal las victimas dela ambicion y astucias de Napoleon. Hay quien dude hoy dela Victoria delas armas de V, A. R. contra ese tropel insubordinado y sin ningun conocim t- del arte militar? Yo me sugeto al. dictamen de D Diego deSouza, General tan habil como valiente. Concluyo, Señor, implorando de V. A. R. en nombre del Cap n Gen.' delas Prov.- delRio de la Plata: quelas continue su auxilio v protecc^ revocando la orden queha dado ásu Exercito de retirarse; que lexos de esto aumente su fuerza quanto sea posible p° asegurar la victoria en -345- todas ocasiones y que sigan las operaciones militares etilos mismos terminos que V. A. R. lo mandó a su Gener.l D Diego de Souza en la R.' orden de 6. de Feb.o ultimo. Mas si V. A. R. hubiese resuelto con(cluir) misticio permita, Señor, ~ lebaga presente q.- el Gen! Vi Gaspar deVigodet espera alo menos de vuestra R! proteccion lapermanencia del Exercito Portugues la margen oriental del Río Uruguav ó en donde se entre los dos Generales unica medida capaz de asegurar la integridad de aquella Provincia contra la agresion Rebeldes. Y que la representacion legitima dela autoridad po3itada en el capitanz general tenga enlos tratados cesivos la intervencion necesario ala seguridad sesiones que permanecen fieles ásu legitimo Soberano S.r D Fernando 7.0 El tiempo urge, Señor, ylas demoras pueden ser de una trascendencia incalculable. de Janeiro 22. de Julio de 1812 - Señor - Postrado A. L. R. P. de V. A. R. aguarda con el mas profundo peto sus Reales ordenes su mas humilde y obediente Primo de Rivera - .. Archivo Hlstórtco Nacional. 1ladri<I. Espada. Sección Estado. Legajo 6841. Ano 1812. Manuscrito copia; fojas 3; papel con filigrana; formato de la hoja 322 x 202 mm.; interitnea de 8 a 9 mm.; letra Inclinada; conservación buena. \r 81 [Silvestre Pinheiro Ferreira al Conde das Galveas. Expone las dificultades que lo ofrecen las instrucciones que se han dado para el desempeño de una misión con el objeto de poner un término al "armisticio ilimitado" suscrito por Juan Rademaker con el Gobierno de Buenos Aires.] [Río de Janeiro, julio 25 de /Tenho a honra de apresentar a VEx - as difficuldades, que se me offerecem na Credencial e Instrucgoes; que me devem servir de guía no desempenho da honrosa Commissáo, de que S. A. R. ha por bem Encarregar-me. Permi'tta-me V.Ex.a em attengao á estreiteza do tempo, que para máior clareza, eu as exponha em forma de artigos: e aindá que VEx - ja me tem explicado de viva voz a sua mente a respeito de alguns delles, cumpre-me repetí-los aquí, porque as dilucidagbes que VEx - se servir de transmittirme, completaráo as Instrucgoes, por escripto, que me devem servir de guía. Diz VEx a que na minha Negociagáti ,me devo cingir "rigorosamente ás Instrucgoes, que receberei de D. Diogo de Sousá, considerando-as, como parte integrante das que aquí recebo da meo de VExa" As Instrucgoes que recebo de VEx a sao Ordens mediatas de S. A. R.: entretanto que as que recebei D. Diogo, posto que dignas sejao da Regia Approvagao, ainda nao tem subido ao Alto Conhecimento do mesmo —346- Augusto Senh'or.. Se aquelle General fosse o Negociador, e assim estivesse autorizado para accrescentar ás Instrucgoes as que julgasse precisas, nada poderia pular por estas senao coro a expressa clausula sub estipulando sem clausula o que fosse fundado nas Instrucgoes. Eu passaria pois á categoria de Agente quelle General se houvesse de fazer das suas Instrucgoes o mesmo uso que das de S. A. R. E esta nao pode mente de minha Nomeacao. Depois de VEx- me Ordenar, que peca uma satisfacgao dos insultos, coro que na Extraordinaria. Ministerial se annunciou a precedente Negociagao, accrescenta VEx ° que "Se este ponto se terminar satisfactoriamente, entre en cm Negociagao" E que deverei fazer; se elle se nao terminar satisfactoriamente? /Passando ao verdadeiro objecto da Negociagao, que he o Armisticio, diz VEx a que cm vez de ser ¡Ilimitado, como o ajustou Joao Rademaker, su lhe devo fixar por termo, a conclusao do arranjamento, que S. M. B. se tem proposto conseguir entre as Colonias Hespanholas e a sua Metropole. VEx a nao ignora que um Armisticio prolongado he mil vezes mais nocivo he mil vezes mais nocivo, do que a mais activa-Campanha.em igual espago de tempo:~e portando todo aquelle, a que se nao fixar .ron termo pouco remoto, fica sendo, so por isso, illimitado Se en nao poder demostrar a realidade daquelle Projecto da Corte de Londres: os principios e progressos dasua execucao: e emfim, a epoca provavel e pouco remota da sua benefica influencia no Rio da Prata; corro perigo de comprometter a sipideza da minha Commissao. Ora faltando-me, depois que estou neste Paiz, a leitura das Folhas Publicas, efora do alcance dos segredos dos Gabinetes: nada se¡ do que ha passado sobre.estes trez essenciaes presuppostos da presente Negociacao. Portanto vou rogar a VEx °, se sirva de proporcionar-me os meios de su me por ao facto desta historia, e de me fornecer dos Documentos necessarios, nao so para me instruir a miro, mas tambero para convencer aos outros. Chegada a Negociagao a um feliz resultado, occorrem ao coordenar a convengao por escrito as seguintes difficuldades. En he¡ de cm todo o caso figurar como Negociador por parte de S. A. R: o Principe Regente Nosso Senhor, mas o outro Negociador, quer seja a Junta collectivamente, quer seja um Delegado seu, nao pode figurar como Mandatario de outrem que nao seja Sua Magestade Catholica, e muito menos de autoridade propria sém grave offensa da Dignidade de S. A. R. Entretanto he de publica noto/ riedade que a Junta Governativa se assigna cm semelhantes actos como Autoridade Soberana. No contexto da Credencial offerece-se-me, que ó meu caracter nao he assaz claramente expresso pela denominagao de Emissario: e que sendo a Junta Governativa, a quem son immediatamente dirigido por VEx.°, o correlato. do -34?- Ministerio dos Negocios Extranjeiros se fosse cm outro Paiz, falta o correlato do Soberano que en tenho a honra de representar: E cortamente nao pode ser a Intengao de S. A . R. nem a de VEx - que um Official da Secretaria de Estado, Ministro dos Tribunaes Supremos delle; e ha pouco Ministro de terceira ordem cm uma das principaes Cortes da Europa, se encarregue de uma Negociacao sem caracter Diplomatico, e sem que na sua Credencial se expresse o legitimo Soberano junto ao qual elle he acreditado. Igualmente precisa de fixar-se o Caracter Diplomatico do Official Militar que tem de acompanhar-me, com denominagao que nao admitta incerta significacao. Nao he menos digno da attencao de VEx - que na dita minha Credencial se nao encontra objecto algum da minha Missao; porque fazendo-se alli unicamente mengao do Armisticio, se accrescenta que he negocio puramente militar, e portanto inteiramente alehio da minha profissao /Por ultimo fallarei dos meus interesses, que nao posso omittir sem compromettimento da subsistencia dos meus, e até do decoro do Real Servigo. Por tanto rogo a VEx.n se sirva de pór na Real Prezenca o Decreto que deve ser o titulo para os meus Ordenados nesta Commissao, afim de en poder fazer com elle Assignado as minhas dispozigoes antes de partir para o lugar do meu destino. He quanto se me offerece pór na-prezenca de VEx- que D.5 G.e m s a .s Rio de Janeiro nos 25 de Julho de 1812. Silvestre Pinheiro Ferreira Ill: no e Ex.mo Conde das Galveas Archivo Itamaraty. Río de Janeiro. Brasil. Fondo lll. Colleegbés Especiaes. Sección 37. Documentos Históricos (Avulsos). Lata 21'0. A,In 1812. NIanusorito borrador: letra de Silvestre Picbeiro Ferreira; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 253 a 200 mm.; interlínea de ? a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. N9 82 [Diego de Souza a Juan Rademaker. Acusa recibo de su oficio de 8 de julio -que se publica bajo el número 62 de esta Serie- con el que le remitiera la copia del armisticio celebrado con el gobierno de Buenos Aires. Informa de su marcha para la frontera de su capitanla, la que le fue ordenada independientemente del armisticio, al que no se siente obligado hasta que el Principe Regente lo ratitique y le mande observarlo. Solicita, haga saber esto al gobierno de Buenos Aires y le advierta su intención de regular sus operaciones militares por los movimientos de sus tropas.] [Cuartel General en el arroyo de las Cañas, julio Officio A Joao Rademaker Illme Sor Jose Rademaker. Com a Carta queV.S a me dirigio cm 8 docorrente mez recebi úa Copia do Armisticio que V.S ° arranjara com o Governador de Buenos Aires eque diz menao remetéra antes por ter avido algua demora cm-348- firmar os Documentos Officiaes alias datados do dia 26 de Maio que V.-S° chegou aquela Cidade. Eu vou continúando a marcha para as Fronteiras da minha Capitania por q' ella me foi ordenada independentemente do dito Armisticio aoqual por motivos que levo ao Conhecimiento do Principe Regente Nosso Senhor menao julgo ligado semqüe o Mesmo Augusto Senhor primeiro o ratiffique emedetermine aja deobservalo. Aonra eboa fé exige que V.S a assim o declare aesse Governo certifficando taobem que as minhas desposissoens Militares serao entretanto reguladas pelos movimentos e operagoens dassuas Tropas -- Deos Guarde a V. S .a Quartel General ao Arroio das Canhas 30, de Julho de1812 -- D. Diogo deSousa Archivo Itamarat3-. Río de Janeiro. Brasil. Fondo: "Documentos Anteriores a 1822". Copiador de la Correspondencia de Don Diogo de Souza. Año 1812. Folio 134. blanuscrlto copia; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 416 x 270 raro.; interlinea de 7 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. N°.83 [El Conde das Galveas al Princjpe Regente. Remite la carta de Silvestre Pinheiro Ferreira que se publica número 81 de esta Serte. Considera que su actitud de diencia a la Reales Ordenes no puede quedar impune por sugiere se le prive de los empleos que desempeña o se al cumplimiento de la negociación. Espera las reales determinaciones al respecto.] [Río de Janeiro, Julio 31 de /Senhor Ao momento cm que me dispunha a ultimar a expedigao do novo Negociador para Buenos Ayres, segundo as ultimas determinagoens de V. A. R. que o Conde de Aguiar acabava de communicar-me, recebo a Carta de Silvestre Pinheiro, que ponho na Augusta Prezenga de V. A R, coro algumas observagoens qué ella merece. E nao podendo deP xar de considerar-se muito irregular o procedimento deste holnem, que por motivo taó futies, e de puro capricho procura eximir-se de hua Commissao importante do Real Servico para que V. A R. o havia destinado, Julgo que elle leve ser constroagido a partir, como se lhe ileilado, e no cazo contrario receber aquellas necessarias demostragoens do Real desagrado, assim na inhibigao chegar a Real Prezenga de V. A R. como na privagao destinetos Empregós, que ocupa, por quanto nada mais nocivo ao Servigo de V. A R. de que hum exemplo de inpunidad sobre hum tal arbitrio de recusa e diencia as Reaes ordens de V. A R, particularmente negocio tao grave, nao sendo jamais toleravel que Vasallo de V. A R. ouse eximir-se de objectos do Servigo ([so])'por que se lhe naó satisfazer as dozas, e caprichozas pretengoens, suggerido /pelo •tio momento 399--- ' No entretanto fica suspenza a expedigao athé que V. A R. se digne de ordenar-me o arbitrio que he do Seo Real Agrado que se tome, seja ([....1) determinado que Silvestre Pinheiro parta sem lhe permittir réplica a tratar de huma Negociagao, cuja marcha he ja conhecida, e approvada por V. A R; seis destinando entro Negociador, que cera o exemplo da Severidade, comque V. A R. se dignar demettir áquelle, haja de cumprir como deve as obrigagoens de obediente e fiel Vassallo. Prosternado &.a era 31 de Julho de 1812 Archivo Itamaraty, Río de Janeiro. Brasil. Fondo III. Colleceoés Especiaes. Sección 37. Documentos fIlstóricoa (Avulsos). Lata 210. Año 1812, HIanu°crito copia; fojas 2; papel con filigrana: formato de la hoja 328 x 200 mm.; interlínea de 0 a 10 mm.: letra inclinada; conservación huena. Ne 84 [Benito Chain al Capitán General Gaspar Vigodet. Se refiere a las marchas del ejército portugués a las órdenes de Diego de Souza, al que supone en la costa del arroyo Arerunguá, a la ubicación del Campamento de San niego en territorios que los portugueses consideran como propios -puntas del arroyo y serranías de Ibirapitá- cuyo supuesto derecho él sobre las disposiciones que ha tomado para que peccionen la costa occidental del Río Uruguay y tida que pretende conservar sobre Payaandú y Quegusy; no tener noticias de varios chasques enviados ante Souza y que, a la espera de lo que resulte de ello, a uno que conducta pliegos de Juan Rademakqr para Mariscal.] [Capilla de Mercedes, agosto 3 de 1812.1 'Exoro Señor d.n Gaspar Bigodet Mi respetable Gral: He demorado en escribirle áV.E. aguardando el retorno de tres Individuos que despache conlos Pliegos, en alcance del Señor Sousa, que todabia no parecieron, y aunque atribuyo la demora á las ecepsibas llubias que caieron desde su salida, no dejan de tenerme con algun cuidado, sin embargo de que fueron adbertidos que, en el caso de Contemplar arriesgada la buélta por el propio Camino, la hiciesen en derechura á ésa Plaza. Yo considero al Exercito enla Costa de un Arroyo llamado Arerunguá, por que el tiempo les corrio fatal, y quela Boiada; y Cavallada se ha de haver postrado, por lo qua] no dudo se demore hall¡ hasta el regreso del Mercurio. El Campamento de S .n Diego queda inmediato, ala Cuchilla que divide las aguas del Rio Negro, y Uruguay enlas Puntas de un Arroyo, y Serrania llamada Ybirapitá, cuias bertientes desaguan enel expresado .Uruguay por la parte del Sur, proximo al Pueblo de Yapeyú de Nuestras Misiones. Ellos dicen que son sus Terrenos, y Yó puedo asegurar á V. E, tienen el mismo derecho á apropiarselo como, al delos Migueletes quejamas fue, de éllos: Enfin sobre este particular podré informar con propiedad á su -.360-- tiempo, y quándo el Cielo permita que tratemos de cosas. En el predicho Campamento estubo la diviéion Mariscal Curado, quando recien salio para. la Frontera; y distará del Salto algo mas de setenta Leguas decaminu. bastante escabroso. He dicho áV.E. que he entregado la Carta al Comandante dela Goleta Ymbensible, por quanto nole consideraba Yá necesaria, pero como esta se demorase en Soriano, habia resuelto que al primer viento diese la Bela, ella, y un Falucho, y subiesen por el Uruguay hasta mas arriba dé Paisandu, con el objeto de que inspecionasen la ribera óbsidental, y al mismo. tiempo sirbiesen de apoyo / ala Partida obserbadora que pretendo conserbar en [las] inmediaciones de Paisandu, y Queguay porque, la Tropa [ma]nifiesta poca voluntad, para aquella operacion, y este [es]el principal motivo qué me estimulo á escribir al Comandante del Sisne la Mañana del Primero del Corriente [di]ciendole la mandase detener con este mismo fin, quien contesto habia ocho horas, que habia partido para la C[......] con veinte y tantos Presos. Contribuyo tambien el que entregase la Carta al Comandante de dha Goleta, el ha[...] expresado delante de mi que sele acababan los Biberes por _lo qual.siempre hubiese hecho el Viaje á por éllos, pe[ro] si fuera dela aprobacion deV.E. puede disponer sele probea de ellos, y buelba al instante al Vaguari para el [....] to que dejo dicho, pues por su poco calado me parece el Buque mas aproposito, y que no tiene absolutamente, [co]mo padecer riesgo, y puede servir de mucho á un para [in]comodar álos Ynsurgentes si intentasen.pasar á este lado sobre que no tenemos no ticiá alguna hasta la presente No es verdad que tampoco el Tiempo lo ha permitido. ' El Portugues Portugal que conducia [plie]gos de Radamaxer para el Señor Sousa, se mantiene aqui, pues le hice detener hasta saber el resultado [delos] Chasques quefueron. Tengo noticia de Bandos man[dados]Publicaren ésa p .r V.E. pero ni los he recivido, ni he tenido Carta de V.Edespues dela del 18 deipasado; y la deseo con ancias. Dios Ntro Señor gúe la importante vida deV.E. muchos años q.e mi lealtad le desea-[Ca]pilla de Mercedes, y Agosto 3 de 1812„ Exmo B.L.M. de VE. suaff.mo subdito= Benito Chain Exmo S.— Cap ^ Grál d.- Gaspar de Vigodet Museo Histórico Nacional. Montevideo. República Oriental del Uruguay. Archivo y Biblioteca "Pablo Blanco Acevedo". Libro 130 de la Colección de Manuscritos. Foja 66. Manuscrito original: fojas 1; papel con filigrana;, formato de la hoja: 210x227 mm.; Interlínea de -5 a 7 mm: letra Inclinada; conservación regular. - 3b1--- NI 85 [E1 Conde das Galveas a Diego de Souza. Se refiere al oficio por el que contesta al suyo de 19 de abril, número 2 de esta Serie, que informa del triste resultado del armisticio al estableeer la retirada de las fuerzas portuguesas a sus fronteras. Manifiesta que los oficios de Rademaker no informan sobre loa términos del armisticio y considera la dificultad de dar un buen giro a las negociaciones a las que el Príncipe Regente accedió por satistacer los deseos de S. M. B. y que se solucionó con no ratificación del armisticio. Informa que se ofició a Rademaker en el sentido de que procurase corregir sus errores y agrega se ha resuelto que intervengan en las negociaciones el mariscal Márques o Eloy Porteli. Cree en la buena fe de Vigodet y le recomienda discreción en sus relaciones con Montevideo.] [Palacio de Río de Janeiro, agosto 9 de 1812.] /Em data de 19 de Abril escrevi largamente a V.S. por vía do Negociador, que se mandou a Buenos Aires, e informe¡ a V.S. com toda a individuagáo do objecto da Negociagáo edos termos, emque ella devia ser tratada, guando voltou porem a Embarcagáo que o transportou. Soube S.A.R. que elle náo fóra áColonia doSacramento, como se ¡he tinha indicado, por embaragos, que suppoz encontraria, equetportanto foi o Commandante da Escuna, que o conduzio, quem entregou os meus Officios ao Governador da Colonia, Francisco de Alvim no día 20 de Maio, como consta do Recibo, que este ihe passou, doqual tambem se vé, que elle os expedirá Togo aV.S. pelo Capitáo deVoluntarios D.Martin de Alvim. De entáo pordiante se foráo recebendo os Officios deV.S. que proseguem do N. 33 até 50 inclusive, guma ]acuna nesta serie, náo excedendo porem este N-. a data de 21 de Maio, que necessariamente foi á recepgáo dos Officios, que no día 20 se / remetteráo Colonia, eportanto, ignorando V.S. até entáo o que continháo justamente instava pelos socorros, que ficando por extremo inquieto pela falta das respostas seus Officios, enviada ainda cm días de janeiro Ajudante das Ordens, Bandeira. Arecepgáo porem do meu citado Officio de 19 de Abril deveria ter posto aV. Sa. cm grandíssimo allivio, fosse pela promessa, ou quaze certeza do auxilio, que.requerera fosse pela idea do bom resultado da Negociagáo, que se hia tratar, e com effeito, cm quanto esta se tinha commettido a supposta dexteridade do Negociador, se náo diminuiráo aqui os esforgos para completar o Contingente de dous mil homens, osquaes estav,7lo promptos a embarcar nos pontos, cm que se ajuntaráo, quando chegou o primeiro Officio de Joáo Rademaker, que remetto a V. S. por Copia, cm o qual communicou o ajuste do Armisticio, cm virtude do que tinha feito / a V.S. as convenientes participag5es. Ainda que os termos concizos deste Officio dehum.Negociador, que dáo parte do rezultado da sus Missáo deixassem a S. A. R. na mais absoluta incerteza dos termos admissiveis, ou inadmissiveis da Negociagáo, era todavia evidente que V.S. teria de obrar cm conformidade de que -352- se tivesse estipulado, e como tal devia impór-se que variarao.necessariamente os motivos, que determinavao a V.S. a indicar o Porto daColonia do Sacramento, como aquelle ponto a que convinha levar oSoccorro; e esta mui justa consideragao fez coro que.S. A. R Mandasse suspender o embarque dasTropas emquanto que nao chegavao ulteriores Officios deJoáo Rademaker, oudeV.S. que houvessem dedar nogoens sufficientes que pudessem regularnos em tal materia: epocto quedepois se recebeu oOfficio N. 2 do mesmo Joao Rademaker, que igualmente communico aV.S., he elle quazi / táo omisso como oprimeiro, se he que nos náo deixou empeiores circunstancias; pois que tratando já de retirarse, da por acabado hum Negocio detal importancia, quando delle ainda náo tem S.A.R. as devidas Informagóes e apenas se conhecem aquellas, que contem.ospapeis impressos deBuenos Ayres, ede Montevideo, que sáo por extremo indecorozos, eaté foi notavel que com este segundo Officio deixasse elle de remmetter as Copias daCorrespondencia, que tivera lugar ultimamente entre V.S. eo Governo deBUEn08 Aires, só pelas simples conjecturas deque V.S. já teria feito esta commuhicagáo, aqual tira entendo ser aque V.S.faz noseu Officio N. 50, de 21 de Maio, que depois se recebeu. Em taes. termos náo sepodendo, nem devendo immediatamente abandonar a Negociagao comegada, nem deixala subsistir no estado deobscuridade, e incerteza, cm que aprezenta, Hesitava com tudo S.A.R. sobre / o expediente, que deveria tornar-se particularmente náo tendo ainda chegado Officio algum de V.S. posterior a este Ajuste do Armisticio, nem mesuro a recepgáo do meu citado Off icio de 19 de Abril, cm que annunciei a V.S, oprojecto desta Negociagáo. Chegou porem com intervallo de poucos dias odezejado Officio deV.S. debaixo deN 51, no qua¡ náo somente sefaz V.S. cargo dehaver recebido as Reaes Ordens, que lhe dirigi pelo citado Officio de 19 de Abril, relativamente á Negociagáo do Armisticio, e retirada do nosso Exercito para as Fronteiras do Rio Grande, mas faz V.S. a mais clara exposigao dotriste resultado da precipitagao com que o Encarregado daquel.a Negociagáo a conduzio e termiiiou até oponto de se tratar da marcha immediata desse Exercito para as nossas Fronteiras, aqual V. S. comegava a dispor com a prudencia, ediscrigáo, que lhe sáo proprias. /Nao sendo desconhecidos a V.S. os pouderosos motivos, que determinaráo a S.A.R. a tentar a NEgociagáo do Armisticio pois que elles se achao no proseguimento da correspondencia deV.S. esobejadamente annunciados no meu já citado officio de 19 de abril, tudo indicaria a conveiliencia de commeter a V.S. a direcgao do Negocio se náo se aprezentasse com preferencia a consideragáo a importancia da sua prezenca no Exercito particularmente guando elle pela desproporgáo deforgas, em que se achava a vista das que tinha o Inimigo, necessitava de quem supprisse, por bem reguladas dispozigoens oque faltava cm -353- numero deCombatentes. Todavia se ordena ao Negociador: como V.S. sabe que procarasse reeebendo V.S. todas as nogoens com que podia auxiliar e ¡Ilustrar a sua conducta na marcha do Negocio, e dehaver elles multo irregularmente prescindido destes / primeiros úassos recommén• dados em suas Instrucg5ens, rezulta á pessima face qué tomen a Negociagáo a que dif fisilmente sepoderk dar agora a conveniente direcVao. Com tudo, como náo he conforme sos principios, que serviráo de baze a esté Negocio, romper pela nossa parte, náo ratificando S.A.R. o Armisticio que procurou por satisfacer aos dezejos de S.M.B.'e cujas condig6ens ainda náo sáo conhecidas; Resolveu S.A.R. mandar que aquelle Negociador procurasse corrigir os erros commetidos até agora, procurando entabolar a -Negociagáo naquélles principios, que convem; eporque multo importa que trátandosse de estipular condigoens para hum armisticio, seja V.S. quem para tal Negociagáo de aquelles dados, e nogoens que sáo competentes ao conhecimentq dequem dirige as Operagoens do Exercito, Determinou S.A.R. / igualmente, que fosse Conferente juntamente com ó Negociador hum dos dous Marechal de Campo, que, V.S ahi tem, Marques en Eloy os quaes sáo costumados a tratar com os Hespanhoys e conhecem perfeitamente bem o'Paiz, Ordenado S.A.R. que todas as instrucgoens, que V.S. der ao Official, que mandar para aquella Missáo; sejáó consideradas pelo Negociador como parte integrante do que aqui se ]he deráo. Como remetto a V.S. Copia dti Officio, que se escreve nesta occaziáo a Rademaker, eseuzó entrar no detalhe da marcha, que por elle se prescrevé ao Negociador. Passando porem ao que diz respeito a Montevideo, multo folga S.A.R. de que V.S. tenha tido motivos para formar melhor conceito da boafé doCapitáo General Vigodet, assim como Approva que V.S. em'demonstragáo'da nossa franqueza, riño tarda-se fazerlhe as partecipagoens da sua retirada / e do ajuste do Armisticio, do qual tratoú V.S. com a conveniente discrigáo e acerto pois que mui destramente se absteve defallar da exclusáo, com que se ajustara aquelle Armisticio, evitando assim explicagoens desagradaveis, objectos sobre que similhantemente aqúi se declinou decentemente como V:S. verá da resposta,'que se den ao Capitáo deFragata D.Jozé-Primo de Rivera, qué Vigodet enviou a; esta Corte, epor conseguinte náo duvida S.A.R. que V.S. continue a receber da parte dáquelle Capitáo General todo obom tratamento, e até mais assigna= lados obsequios, emquanto se náo vé-o rezultado da Negociagáo, ou a completa retirada de V.S.; para a qual será sempre com repugnancia que elle oferega facilidades. Esta idea pois fazendo esperar q.a V.S. tenha evacuado' multo vágarosamente o terreno, que occupava especialmente emquanto náo sabe se a retirada do Exercito / Inimigo pata as suas Fronteiras se observa na conformidade do Tratado de 20 de Outubro cómo V.S. mui zelosa, edig= haménte fez- 'entender-na resposta, que den a Sarrateá e como talvez inútilmente recommendou entáo aJoáo Rademaker, daria lugar a suppór que V.S, estivesse ainda no cazo de receber o auxilio dosdous mil homens dentro do Rio daPrata, com tudo he negocio mui serio e-te para se arriscar a meras conjecturas e portanto me limito nestá occaziáo a repetir-a V.S. que este contingente esta pronto para lhe ser enviado sem perla detempo onde V. S. indicar; edesta nogáo fará V.S. uzo conveniente, quando se de o cazo. eventual dehum rompimento, como pode recearse, e no entanto sé procurará preencher os outros artigos da requizigao de V.S.. que, como náo sáo faceis de apromptar aqui dehum a outro momento. ,S.A.R. confia muito das luzes, ezelo / de V.S, para esperar que _V.S. se conduzirá peste escabroso Negocio de hurra maneira, que ponlo a coberto.a integridade do proprio Paiz,, cómo primeiro ob.iecto dos seus de-vires, náo menos sustente o Decoró e Dignidáde de sus Augusta e Real Pessoa e o, esplendor das Armas Portuguesas. Previno a V. S. de. que váo indicados -os Marechaes Marques ou Eloy porserem aquelles dequem consta que V. S. já sé te•n servido para Negocios delta naturezá deixando S.A.R. no arbitrio de V.S. a escolha daquelle, que houvér de acompanhar effectivamente o Agente„ que dáqui se maiidou; para o que va¡ huina terceira Credencial, com o Nome do Official Conferénte em branco. Deos Gue, a V.S. Palacio do Rio de Janeiro, em 9 de Agosto de 1812 Conde das. Galveas D. Diogo de Souza Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de 'Río Grande del Sur. 29 Sección. "Avisos do Governo". 1'212. Documento 49. Manuscrito original: fojas 6: papel con filigrana; formato de la hoja 315 z 195 mm.; interlínea de 10 a 11 mm.: letra inclinada: cónservaclón buena. N4 86 [El Conde das Galveas a Juan Rademaker. Expresa su sorpresa por la rapidez con que concluyó el armisticio "ilimitado", con Buenos Aires y su disgusto por los términos del mismo, considera lesivos para los intereses lusitanos. Manifiesta que suficiente la cesación de hostilidades hasta la ratificación por S.A.R. Exige más precisión y claridad en los términos del tratado y ajustarse a las Instrucciones que envía, previo el desagravio las falsedades aparecidas el 27 de. mayo en la Extraordinaria nisterial, -número 9 de esta Serie-. Recomienda no mencionar a Inglaterra aunque haya:sido la promotora del armisticio y todo el tiempo posible.] [Palacio de Rio de Janetro,lagosto 9 de 1812.] /Náo havia muitos dias que se tinha recebido aCarta, que V.M. me dirigio em data de 17 de Maio N9 3 deste atino, pelo Commandante da Escupa, que o transportou ao,,Rip da.Prata, quando aqui chegou por vis de huma 355 Embarcagáo Inglesa o Officio de V.M. deBaixo de no 1 datado emBuenos Ayres cm 2 de Junho seguinte; no qual tornando V.M. a exp8r os successos desua Viagem até entrar nesse Porte, passou a referir a maneira nimiamente polida e attencioza, con que fóra recebido, eacolhido pelo Governo deBuenos Ayres, terminando 'este relatorio com a inesperada partecipacáo de ter concluido na quella mesma noite do dia cm que chegou hum Armisticio ¡Ilimitado entre nosso Exercito,eas Tropas daquelle Governo de que resultára expedirem-se immediatamente ordens aos respectivos Generaes para asuspengáo dehostilidades, esua retirada ás competentes Fronteiras. A celebrídade desta Negociagáo, quando se tratava dehum objecto que devia offerecer grandes discussoens, supposto opé cm que V.M. tinha de opropór na conformidade desuas Instruccks contra as quaes obrou / obrou V. M. quando prescindio de previas communicac6ens com o General D. Diogo de Souza náo podia deixar de cauzar grande sorpresa, sendo igualmente notavel a maneira consiza, coro que V.M. cómmunica este facto, escrevendo sete dias depois de concluido oajustado Armisticio cujas condicoens omittio V. M.; assim como nada referio sobre as circunstancias e tracto do Negocio, nem de modo com que veio táo promptamente a este resultado, ao mesmo passo aue nessa mesma occaziáo sereceberáo aqui os Impressos de Buenos Ayres, entre os quaes vinha o annuncio, que o Governo fazía do Armisticio que ah! se ajustára, publicado na Ministterial Extraordinaria de 27 de Maio o qual he concebida cm termos por extremo indecorosos a Soberania e In= dependencia .de S.A.R. e necessariamente contrarios no espirito que devia ter regulado aquella Negociagáo o que náo podendo escapar a comprehengáo deV.M. tornou ainda mais notavel o seo silencio nesta materia; e tudo fazia entender a S.A.R. que a simplicidade, elaconismo com que V.M. communicavá o No / Negocio provinha necessariamente da pouca seguranga, cm que V.M. tinha aquella primeira occaziáo deCorrespondencia, que se lhe offerecia, eque todavia náo queria perder. Esperava conseguintemente S.A.R. que náo tardariáo achegar todos os detalhes, que V.M. havia de dar da Negociagáo, para a vista delles se conhecer aconveniencia, ou inadmissibilidade della, porque náo era praticavel que V.M. tivesse assi, negociado hum Armisticio que náo ficasse dependente daReal Ratificagáo paéecendo por ¡seo mesmo mui aceleradas as dispozigoens e Ordens, que se deráo para aretirada das Tropas cm quanto S.A.R. náo approvava os termos da Negociagáo que bastava que no entanto produzisse o beneficio da suspensáo das hostilidades; e isto era tanto mais regular e conforme quando ainda náo ficava completamente reconhecida por ambas as partes qual era a linha divisoria dos limites de Buenos Ayres, para cm conformidade se designar a Marcha retrogada dos Respectivos Exercitos, nogáo que oGeneral D.Diogo de Souza se occupou de dar -356- logo aV.M. no primeiro Officio, que lhe escreveo, logo que./ que soube da Missáo de V.M. eque chegaria muito atempo se V.M. tivesse sido menos acelerado no ajuste do Armisticio. Estava-se pois nesta idéa, quando chegou o Officio de V.M. no 2, coro data de 11 deJunho isto he, posterior aoprimeiro, noqual nada avanga V.M. as nogoens mas antes pelo contrario parece tirar nos esperanga de as hávermos pelas suas ulteriores pag6ens, pois que játrata de sollicitar as Reaes para oséo regresso como dando tudo por terminado, ainda falta oCunho da Real approvagáo na indispensavel formalidade daRatificagáo. Em taes termos Julgou S.A.R. que náo podendo huma semelhante comunicagáo ir pordiante naquelle estado em que ella se apresenta por agóra áSua Real Consideragáo, era indispensavel dar-lhe aquelles principios deprecizáo, eclareza, que só podem tornar admissiveis taes ajustes: e conseguintemente Ordena queV.Me. haja deproseguila coro o0fficial Conferente que se manda do .Exercito, munido das Instrugoens necessarias do General, que V.M. deve considerar, e cumprir, comoparte / parte integrante das querecebeu aqui, sendo pelo dito Official que V.M. hade receber este Officio: logo pois que elle ahi chegue e tenhá sido convenientemente apresentado, e recebido pela Credencial que leva comegara V.M. por fazer sentir a Junta quanto foi offencivo ao Decoro, e Dignidade de S.A.R. oannuncio produzido naExtraordinaria Ministerial de 27 deMaio pois que tendo-se omittido alli os verdadeiros principios, que induziráo S.A.R. aprestar-se ao ajuste do Armisticio, seinculca que elle fóra sollicitado coro certa humiliagáo, antecípando-se por parte de S.A.R. aRetirada do Seo Exercito, o qual sepedia que náo fosse estorvado nasua passagem ate termos estes, que representaváo a mais desagradavel, eperigosa pozigáo ao nosso Exercito, quando elle occupava entáo os pontos mais ventajosos, ehavia forgado as Tropas de Buenos Ayres, a repassar oUruguay, de maneira que contendo aquelle annuncio falcidades as mais notorias epor isso mesmo intoleraveis, tem V.M. Ordem derequerer huma satisfagáo pelo insulto proveniente da Publicagáo daquelle papel á qua¡ S.A.R. Espera que a / a Junta se náo negará para dar hum testemunho da sua bóa fé edos verdadeiros sentimentos deconciliagáo deque se acha annimada. Se este ponto se terminar satisfatoriamente, como he para dezejar, tornará V.M. habil edecorosamente sobre os passos, que ja deo naNegociagáo. afim de a entabolar nos principios emque V.M. a devia ter estabelecido, seja quanto aos motivos que determinaráo aS.A.R. adar este passo, seja na fixagáo de hum Armisticio que haja dedurar até a concluzáo 'do Arranjamento que S A R se tem proposto conseguir.como era expresso nas Instrug6ens queV.M. levóu e da credencial deque foi munido; pois que sendo comoprincipal intuito de facilitar pela nossa parte táo digno, —357- e importante empenho, que se trata daquelle Armisticio, va¡ em conformidade o prazo, que sé he assignala; ao mesmo passo que hum ¡Ilimitado, como V.M. ajustou, nos náo pode convir do modo algum, ficando no cazo, de romperse de hum a entro momento, coro qualquer pretexto, logo que as nossas Tropas tenháo abandonado as importantes pozigoens, que / ocupaváo, como talvez que sehaja verificado emgrande parte. Discutido clara, econvenientemente este Artigo, passará V.M. asustentar; que o estacionamento dos. dous Exercitos dentro de sus respectivas Fronteiras se deve entender segundo o Tratado de 20 de Outubro de 1811, era que o Paraná ficou dividindo o Territorio pertencente ás Provincias do Rio da Prata; na actual separagáo de Governo emque se acháo, nem S.A.R. consentirla emadmittir nem reconhecer a Buenos Ayres outra linha de Fronteiras no estado presente das cousas: e era isto táo conforme a geral intelligencia, que fe¡ neste espirito; que o Governador e Capitáo General D.Diogo de Souza respondeu á intimagáo do Armisticio, que Ihe fizera D.Manoel de Sariatéa, aoinesmo tempo que. recommendou a V.M. esta indispensaveI declaragáo. De entra sorte longe de se procurar coro esta Negociagáo hum medio deapplanar as dissengoens existentes, ella só teria servido para lhes dar novo ca18r, etornalas interminaveis, quando fosse practicavel que S.A.R. acceitasse hum ajuste, de que / de que era immediato resultado aquello de evacuarem as Suas Tropas huma vasta extengáo de terreno para ser logo occupado pelas de Parte contendora, queneste cazo, náo somente náo retrogradariáo, mas teriáo multo que avangar, como V.M. mais attentamente terá tido agora occassiáo de reconhecer. Este artigo, sendo oque essencialmente poém aNegociagAo em hum pé capaz de prometter hum util resultado; he necessario que seja tractado coro toda a firmeza dexteridade eattengáo; e como tal Espera S.A.R. que S.M. e o Official Conferente se exforcem por estipulalo de huma maneira conveniente, e coro o devido acerto; mais como afinal se náo deve considerar este Artigo, como condigao sine qua non imposto entáo que dequalquer duvida en repugnancia que ahi encontre, se prevalesga V.M. para addiar e pro:ongar a Negociagáo, mostrando que tem necessidade de recorrer a novas ordens da CBrte, visto serem mui restrictos os sees poderes, pois que deste modo se evita hum rompimento immediato, ese ganha o tempo necessario para / para se tomar aqui aquelles medidas, eprecaugoens, que parecerem conducentes a restabelécer a nossa defeza náquelle pé de seguranga que convem. Quando se tracte a final de pór as Estipulagoens do Armisticio por escrito, para poder receber a Real Ratificagáo, cumpre que no preambulo se faga somente mengáo do Nome de S.A.R. O Principe Regente Nosso Senhor, omittindo o de S.M.B., visto que náo he absolutamente necessario tractar-se alli d'aquelle Soberano, posto que elle tenha sido motor desta Negociagáo, e que se estabelega, -358- para prazo do Armisticio, aquelle que durar o tracto daNegociagáo de acomodamento entre as Px•ovincias Hespanhólas ea Metropole, ém que S.M.B. sé acha táo dignamenté empenhado. A Escuna que conduz o Officio Conferente ficará á dizpozigáo de V.M. para que por ella transmitta V.M. aquellas participágoens da nova face da Negociagáo, ou de hum rompimento; e devo / devo .repetir a V. M. que he da maior importancia alongar quanto se possa este termo da Negociagáo, cuja grande vantágem está em ganhar tempo, ~ como já tenho explicado a V.M. Deos Guarde a V.M. Palacio do Río de Janeiro em 9 de Agosto de 1812. Conde das Galveas. Sr. Joao Rademaker. Jozé Joaquim da Silva Freitas. Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Rio Grande del Sur. 21 Sección., —Avisos do Governo". 1812. Documento 49 D. Año 1812. Manuscrito copia; fojas 5; papel con filigrana; formato -de la hoja 31311195 mm.; interlinea de 9 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. Ne 87 [E¡ Conde das Galveas al Príncipe Regente de Portugal. Le remite,para su aprobación los documentos relacionados continuación de las negociaciones del armisticio por parte de Juan Rademaker y el oficial comisionado del ejército.] [Río de Janeiro, agosto 10 de 1812.] /Senhor Tenho ahonra de submetter á Real Approvagáo de V.A.R. as minutas da expedigáo para Buenos Ayres na conformidade das ultimas Orderis de V.A.R., pelas quaes se manda allí proseguir a Negociacáo do Armisticio pelo Negociador Joáo Rademaker, e o Official Conferente, que deve ir do Exercito. Quandti pelos taes papeis ineregáo a Augustá Approvaglio de V.A.R., espero que V.A.R. 'se digne de remetter-mos; afim de se concluir a Expedigáo. ' Prosternado nos Reaes.Pés deV. A. R. tenho ahonra, e a felicidade de ser Senhor De Vossa Alteza Real Mio humilde Obediente e .fiel Vassallo e Obrigadissimo Criado Conde das Galveas Em 10 de Agosto de1812 Archivo Itamaraty. Rto de Janeiro. Brasil. Fondo III. Collec5oés Bspeciaes Sección 37. Documentos Hístbricos. (Avulsos). Lata 210. Año 181'2.' Manuscrito original; fojas 1; papel con filigrana; formato de la--hoja 300 x 192 mm.; interlínea de 9 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena, -359- N9 88 [Gaspar Vigodet e la Princesa Carlota Joaqutaa bón. Manifiesta que luego de haber hecho presente que se derivan de la firma de un convenio con el belde de Buenos Aires, sólo le resta implorar protección. que espera el regreso del Capitán José Primo de pecto al ejército de Diego de Souza que ya ha emprendido marcha, nada le puede adelantar por la enorme dificultad mantener correspondencia.] [Montevideo, agosto 10 de 1812.] /Srñma Señora Quien siente como yo estimulos ardientes de Patriotismo y de amor á su Soverano, y no encuentra medios para apartar de vista él Quadro espantoso que presentan las cosas de este Pais: necesariamente há de hallarse agitado de sinsabores que le mueven á no detenerse enla reflexion de si las repeticiones que conducen á solicitar el bien general, pueden perder su valor, rosandose con lo inportuno: Esta es la Suerte que de ordinario tienen; mas Siendo mis continuados ruegos tan hijos dela Justicia como dela Lealtad, y dirigiendolos á V. A. R,t esto¡ muy distante de creer otra acogida que aquella que es propia delas Virtudes de V. A. y de su genio pensador. Despues de haver elevado á la consideracion de V. A: R:1 en distintas ocasiones el aspecto que las cosas -]ire= sentan, con motivo delas negociaciones que sin acuerdo ni noticia mis, se practican en Buenos-Ayres con la Junta, de Insurgentes; y despues de haver manifestado ya los males / que este paso atraherá, como conseqüencia necesaria, á toda la America del Sur, si el brazo poderoso de V. A. no lo contiene; parece que nada me quedaba que hacer sino reposar enla firme esperanza que me inspira la segura proteccion de V. A., y aun el propio interes delos Estados del Augusto Esposo de V. A. R? As¡ es propiamente Srñmá Señora; pero unos asuntos de tanta magnitud y delicadeza me hacen mirar como un dever de mi fidelidad y Patriotismo, recordará V. A. este interesantisimo asunto por quantas ocasiones se ofrezcan; y no ocultarle en la actual á V. A. R; que despues de mes y medio de haver despachado ala corveta Mercurio á ese Puerto, me tiene impaciente su tardanza; por que los mas ligeros momentos dedi'acion, en las resoluciones que aguardo obtener, los considero, como grados de poder con que se auxilia y favoreze la audacia del Insurgente, que camina sin cesar á sus fines de traicion y anarquia con una velocidad inexprimible: Todo lo que sea, Srnma Sra, apartar la idea de que esta Gente regrese á su dever p= otros medios mas: suaves, que los que estableze la energia y vigor delas Armas, es un error que malograra / para siempre el exito de tranquilidad que ahora puede conseguirse á muy pocos esfuerzos. V. A. se há de servir tener presente, que los Corifeos dela rebelion están muy manchados de odiosos delitos; que pelean por la impunidad, y son ambiciosos. Estas azarosas frases dicen lo vastante para que se deduzcan conseqüencias muy temibles, siempre que al Govierno su-360- bersivo sé le reconosca como legitimo,-y se usé franqueza y confianza. A. V. A. R? no se le ocultarán estas verdades, y espero las trasladé á su Augusto por lo que interesan á su conocimiento. Nada podré decir á V. A.: del Exercito al mando D.n Diego de Sousa; por que despues de haver emprehen dido su marcha, se me dificulta la correspondencia la distancia en que.se halla, por efecto delas Partidas Indios Infieles y malevolos, que discurren por las ñas. En tiempo oportuno propuse á dicho General deviendo ser tratadas sus Tropas, por virtud del ticio con los Insurgentes, con otra consideracion mias, se sirviese destinar alguna Partida para el de mantener nuestra correspondencia; pero Sousa / habrá recivido mi Carta, ó no creyendo yá de necesidad los efectos de esta proposicion, se habrá desentendido ella, respecto á que no hé tenido contestacion. Con sesenta dias de viaje desde la Coruña. enla.semana pasada, fondeó en este Puerto una Fragata mercante Nacional, sin correspondencia alguna deoficio, pero por la particular q .e há trahido, y algun otro papel Publico, no solo se confirman todas las plausibles novedades que V. A. R.' ha tenido la bondad de anticiparme por las Gazetas Portuguesas que se há dignado remitirme; sino que se añaden otras circunstancias q.a forman un todo en nuestros negocios Militares dela Peninsula, qué promete los mas agradables resultados; pues nos pintan los Exercitos Franceses que ocupan las Andalucias cortados por todas partes, y perseguidas y estrechadas sus divisiones con el mayor entusiasmo. Conformes. todas las relaciones, aseguran hacia mucho tiempo, que los Enemigos no conseguian una sola accion favorable. - Apiadada la Justicia divina, empieza yá á darnos respiracion y consuelo; y aun parece que por medio de pasmosos fenomenes, fortalece la constancia delos fieles Vasallos de mi Soverano y Castiga alos malvados. Tal deduzco, Srnma. / Sra, por una declaraPn que há dado el Cap n del mismo Buque, y por el Diario dela Coruña. de 24. de Mayo, inserto en Gazeta extraordinaria de esta Plaza, con referencia ala America del Norte enla Provincia de Venezuela. Un violentisimo terremoto, acaecido el Jueves Santo, dia en que celebraba la Junta de Caracas-el aniversario de sus crimenes, redujo á escombros aquella infeliz Capital, la Guayra, y otros Pueblos rebeldes; dejando abismádos debajo de sus ruinas ala mayor parte delos Havitantes; y :conla:particularidad, de haver .quedado ilesas las Ciudades de Coro y Maracaybo, que constantemente habian defendido su lealtad contra el Poder délos Insurgentes. Un acontecimiento tan espantoso como cierto, nobstante que sea un efecto natural, deve llamar la atencion alas muchas circunstancias que enel concurren para no atribuirlo solo ala casualidad. -361- Dios Gue la Aug.tn R! Persona de. V. A. los muchos a B-que las Españas necesitan p .a su Consuelo y felicidad Montevideo 10. de Ag.te de 1812. A. L. R.e P.a de V. A. R.l su mas humildeServidor Srnma Sra Infanta de España y Princesa del Brasil D .a Carlota Juaquina de Borbon. Gaspar Vigodet. Srna Señora. Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Legajo N, XXVIII. Carpeta Idn 673. Año 1812. Manuscrito original; fojas 3; papel con filigrana; formato de la hoja 294 r 214 mm.; interlínea de 6 a 9 mm.; letra Inclinada; conservación buena. N9 89 [El Conde das Galveas a Lord Strángford. Informa se resolvió confiar nuevamente a Juan Rademaker'la de las negociaciones.] [Mata - Porcos, agosto 11 de 1812.1 /Copia MatarPorcos 11 de Agosto 1812 Mylord V. Ex a sabe todos os incidentes que conéorreráo para a demora da expedigáo de hlím novo Agente para Buenos Aires, e a V.Ex ° foráo patentes as Instrugoes dé qué deveo ir munirlo. Tendo-se rezolvido transferir novamenté a Negociagáo para Rademaker foi preciso alterar tudo quanto setinha feito, cm quanto no material, porque cm quanto ao formal nao houve alteragáo alguma.. Esta Correspondencia acha-se Das Reaes Maos de S. A. R. para receber assim Real Sangáo, e logo que ella baixar terei a satisfagáo de a communicar a V. Exa, para oque'tenho já a faculdade de Meu Augusto Amo. Queira V. Ex a acreditar os Protestos dos sentimentos de affecto, e mui distincta concideragáo com que tenho ahonra de ser. De V.Ex Fiel Amigo eattento Venerador Assignado - Conde das Galvéas P. S. Permitta que renove na lembranga deV.Ex.a á promessa que V.Ex « me fez da Copia daCarta que V.Ex.a escreveo á Junta de Buenos Aires Archivo Itamaraty. Río de Janeiro. Brasil. Fondo III. Collecgoés Especiaes. Sección 376. Documentos Históricos. (Avulsos). Lata 210. Año 1812. Manuscrito copia; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja SOOXI92 mm.; interlínea de 8 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. - 362..- Ny 90 [Francisco das Chagas Santos a -Diego de Souza. Le informa sobre hechos militares de interés, particularmente el asalto a Santo Tomé. Expresa que a ese pueblo llegaron fuerzas tal vez procedentes del ejército de Artigas. Agrega noticias relativas al movimiento revolucionario en Buenos Aires y a intrigas entre españoles y lusitanos.] [Cuartel de San Borja, agosto 16 de 1812.1 /M.- e Ex.mo ,Sor . A 19 de Maic recebi o Officio de VEx ° de 9 de Abril havendo-se demorado 36 dias até chegar a S. Diogo. No mesmo dia 19 expedi por dous Melicianos o que VExa dirigio ao Sarg.to mor Joáo Jozé Palm. a qm escrevi participando-lhe, que sem a menor dilagáo fizesse marchar os Melicianos das duas companhias de Sima da Serra, e Vacaria para esta Fronteira, onde heráo sumamente precizos. Coro os socorros d'alguns Cavalos que mande¡ á Estancia da Conseigáo, mais de 40 legoas distante deste Quartel, chegaráo aqui 69 Melicianos, incluze o Furriel Comande Lodovico Leite Ribeiro, que me entregou hum Officio do do Sargento-mor, lactado cm 26 de Junho, cm q'diz, me remete 99 Melicianos, dos quaes tirando os dos 69, 3 que ficaráo na mma Estancia com os Cavalos, e 4 que ficaráo demorados por doentes, e estáo a chegar, faltáo 23, que diz o sobredo Furriel haverem dezertado do caminho. Os que chegaráo parece boa gente; mas mui faltos de roupa; estáo aprendendo o Exercicio. O referido Sarg.'omor me diz que ficava na deligencia de fázer novo recrutamento no fim de Julho para me enviar mais 50 pragas. A incostancia, ou variedade de projecto do Coronel Thomas da Costa parece que pronosticava o grande transtorno, que VExa diz haver elle cauzado, fazendo-se mais sensivel o mm- transtorno pelos acontecimentos de 26 de Margo cm Yapeju, e depois cm Itapeby se he verdade o que por aqui tenho ouvido a semelhante respeito. Ao mesmo Coronel auxilie¡ com o que me pedio, enviando-]he d'aqui cm 24 de Marco os 4 Reparos das pessas de 3 bem concertados, 1.511 Cartuchos de Clavina, para os quaes me remeteo as balas, 38 Cruzetas de folha para entacar outras tantas balas, 3 Caixas de Guerra, e 1 Barril de Polvora de quaze 2 arrobas, tenlo-ihe antes emprestado duas Canoas boas da Goarda da Cruz; só náo convim cm lhe enviar 200 Melicianos Guaranis, e mais 4 Canoas como pertendia cm Officio de 21 de Marco, dizendo-me que hia a passar ao outro lado do Uruguay com o fim de bater.toda a frente desta Provincia, ainda que cm Officio de 24 do mesmo Margo alterou este detalhe participando-me, que cm quanto nao chegaráo as, pessas, oü os Reparos se deliberava a passar o Uruguay, e hostilizar até Aguapey. Tambem enviei 500 Cartuchos de Clavina no Coronel Manoel.Godinho, queme pedio este auxilio. 11 Devo noticiar a VEx,a que as concequencias que se seguiráo do assaito, e hostilidades, que practique¡ contra o Poyo, e Campanha de Sto Thomé, sao talvez mais impor- 363 - tantes, que as mesmas hostilidades; / poi§ estando os [... .. ]. Departamento de Conceigáo coro Paraguaes, e Indios acampados era grande numero nos principios de Maio portó do Passo das.Merces, s6 esperaváo, que baxasse o Uruguay para invadirem este Paiz; mas tanto que souberáo, que haviamos passado, e batido no d° Povo, náo obstante a grande cheia do Uruguay, se retiraráo immediatam!e ao Povo da Conceigao, para onde tambero correo a maior parte da goarnigáo da Goarda de S. Fernando, era frente da nossa de Sto Izidro; d'onde recebi parte do Ten'- Commande Manoel da S° Ramos do dia 4 de Maio em q'me achava d'outro lado do Uruguay, que os Hespanhoes se haviáo aprezentado do lado opósto formados, e coro Artilharia dando indicios de quererem passar; mas isto náo foi senáo fingimento para incubrirem a verdadr° passagem que pertendiáo 7, ou 8 legoas abaixo no do Passo das Merces; cuya noticia fez apressar a minha retirada pa este lado afim de acudir promptam1s aonde fosse precizo. Do Povo da Cruz enviaráo logo 150 Clavinas ao de Sto Thome, para o qual desde o Povo de Japeju, ou talvez do Exercito de Artigas seguiráo-se marchas, é contra-marchas de varios corpos de tropas, acompanhados de muitas Carretas: 0 Coronel Tenente Governador de Correntes marcho immediatamta dizem q' coro 1.300 homens para o Povo da Cruz, e muitas familias dos Pavos Hespanhoes se transportaráo precipitadamte para o Paraná. Tendo-se recolhido hurra Partida de 25 homens, que en havia mandado a outro lado do Uruguay pelo passo de Sto Anna, em cuja Campo Hespanhol aprezaráo 160 animaos, entre cavalos mansos, mulas, potros, e egoas, náo havendo encontrado trez Carretas de Viveres, q'vinháo do Povo da Cruz para o de Sto Thomé, me puz era marcha na noite do dia 8 de Junho coro 250 homens, 2 pessas de 1, e 6 Canoas boas; e achando-me 15 legoas dista deste Povo, e proximo ao Passo do Itaquim no dia 11 de Junho, dispondo a nossa passagem para o outro lado, áfim desurprender-mas o Povo Hespanhol da Cruz, e hostilizar-mas toda aquella Campanha, para o q'cu tambero contava coro a goarnigáo, e 3 pessas de 4 da nossa Goarda da Cruz, q'ficava 1 legoa para baixo, recebi o Officio incluzo do Coronel D. ,Elias Galváo, para que da minha parte cessasem as hostilidades, em rezáo de se estar tratando de negociagoens de paz, amizade, e boa armonia entre a Corte do Brasil, eo Governo de Buenos-Ayres: respondi o que. consta da copia junta, e me retire¡ a este Quartel coro os sobred— 250 homens. 0 Capitán Hespanhol d'Artilharia D. Joáo Joze Gon= calvez de Sandoval / foi o conductor do sobred° Officio desde o Povo da Cruz até este, d'onde me remeteo o mesmo Officio ao Acampamento do Itaquim o Capitáo Germano Severiano; o qual náo tendo a conveniente cautela coro o Capitáo Hespanhol, e dous Officiaes que o acompanharáo disfargados em traje de Soldados, náo deixaráo estes de indagar algumas noticias, até que se retiraráo coro a- -364- ininha reposta, acompanhados ate o Passo de S. Marcos pelo Tenente Luiz Carvalho da Silva; o qual sendo advirtido pelo Rd ° Vigario deste Povo, que fizesse todo o esforso por conseguir noticias d'aquelle Capitáo, relativas á revolugáo de Buenos Ayres, lembrou-se para isso de fingir-se niui triste o do Carvalho, de forma, que proguntando-lhe o Capitáo Sandoval o que tinha, respondeu: que se achava mui desgostozo do Real Servigo por sér Tenente á 20 annos, havendo sido preterido muitas vezes por outros mais modernos, rezáo por que se via vexado, o até dezejoso de se passar aos Dominios Hespanhoes, de cuya Nasgáo hera táo apaixonado, que se havia cazado com puma Hespanhola. A estas palavras corresponde o mesmo Capitáo; abrasando con muita alegria a o Carvalho, dízendo-lhe: Felis exito de minha deligencia, isso mesmo he o que en procurava, Vm achará entre nos toda a Franqueza de accessos, é soldos dobrados, e se induzir a muitos Portuguezes ao nosso partido, será mui premiado pelo nosso Governo. Respondeü o Carvalho: que náo tinha duvida cm practicar semelhante deligencia; mas que para seu governo lhe comunicasse os movimentos que houvessem no terrP torio Hespanhol: promptamente, dice o Capitáo, e que desde ja lhe comunicava com verdade, e debaixo de palavra de honra: que Saavedra se achava com seu Filho na America Inglesa, onde fóra bem recebido, e se lhe haviáo prometido todos os socorros para huma dilatada guerra, se fosse nescessaria para effeituarem a sua revolugáo: que o do filho tinha ja voltado a Buenos-Ayres cm huma Fragata Americana, conduzindo hum avultado Trem de guerra, na importancia de 3 milhoens de pezos fortes, havendo dezembarcado tudo a salvamento, álem d'outros armamentos conceguidos do Rio de Janeiro, Rio Grande, e Serrolargo: que o mroo Saavedra ficara no deligencia de conceguir huns tantos homens, que se precizaváo na Fronteira, como elle Capitáo ao depois avizaria: que Belgrano havia marchado para Matto-grosso com 5(¡¡)000 Paraguaes / ficando na Assumpgáo outros 5(11)000 promptos, e armados; para os quaes fóra á pouco tempo o pagamento: que havia 2 mezes tinha sahido de Buenos Ayres para a Baixada de St° Fé 9(11)000 homens, todos bem armados, com avultada porgáo d'Artilharia, e 300 Carretas, das quaes 30 marcharán para o Povo da Cruz, com 1(11)300 homens, e 4 Batarias de 6 pessas cada huma, tudo ás ordens do Coronel Galváo: que a Paz novamente ajustada entre a Córte do Brasil, e o Goverrio de Buenos Ayres sómente duraria cm quanto elles Hespanhoes se apromptaváo, afim de atacarem com todo o vigor os Dominios Portuguezes, cm varios pontos a o mesmo tempo; cm cuja ocaziáo estariáo muitos Portuguezes dispostos a o partido da revolugáo, para o que anticipadamente se espalharáo muitos impresos, convidando aos Americanos Portuguezes, e que de tudo avizaria ocultamente, enviando-Ihe alguns massos de tabaco com á carta dentro do mais pequeno, ou no fundo de hum Borracháo, com o pretexto de lhe hir de cá agoar- - 365 - dente, para o que conseguisse elle Carv° o destacamento da Goarda da Cruz, afim de se comunicarem mais.frequenteniente. 1 Por meio do referido Capitáo Sandoval conceguió promptamle Luiz Carvalho hum seu Escravo fugido antes da guerra; o qualfoi entregue na Guarda Hespanhola de S: Fernando a 20 do mez passado. Neste día mandaráó dizer ao Tente Manoel da S° Ramos Comanda da Goarda de S. Isidro, que hum Official Hespanhol trazia huma carta do Real Servio para Iba entregar pessoalmente, e que sem falta, en elle Tenente havia lá hir, ou o Hespanhol vir a este lado, respondeo o Ten !e que viesse, e que o hia esperar na margem do R .O; aonde chegando oda Official, dice: que hera o Capitáo D. Joáo Joze Goncalvez de Sandoval, que havia conduzido a noticia da Paz a esta Provincia: proguntou-lhe o Tenente pela Carta do Servico, respondeo, que náo trazia carta, e só quería vér se podía conseguir 3, ou 4 arrobas d'assucar, e 2, en 3 Barris de Agoard.e dice o Tenente: que lhe remetería estas encoradas se en desse licenga, e que náo podía demorar-se mais tempo com elle. Retirou-se entáo o Capitáo Hespanhol oferecendo Gazetas, e papeis impressos ao mesmo Tenente, que respondeo os aceitaría se eu nisso conviesse. . No día seguinte 21 fizeráo sinal para hir a nossa Canoa da Goarda de S. Isidro, e nella remeteráo o Portuguez Francisco Lourengo Pta / que chegou aquí a 24 do mez passado, e me participou as seguintes noticias a respeito do mencionado Capitáo Hespanliol Sandoval;. as quaes náo deixáo de combinar com as precedentes; a sa= bér: que elle Francisco Lourengo Pinto Meliciano do Regimento do Coronel Joáo de Deos, fóra prizioneiro dos Hespanhoes era Mandisovi, e conduzido a Correntes, onde achando-se prezo.mais de 2 mezes, arrombara a prizáo cera dous companheiros, que foráo mortos pela Goarda da niesma prizáo, e ocultando-se elle era hum Barco do Paraguay, d'onde desembarcou doente, se demorara bastantes días pela Costa do Paraná, ate que encontrou hum Paraguay a quem prometeo pagar afim de o conducir á Costa do Uruguay, e passar a este lado; e estando ja perto do Passo das Merces, fóra prezo, e remetido a o Povo de Apostoles onde esteve 4 mezes e 1/2 com huma Barra de Grilhoens, aumentando-se-Ihe outra logo que tiveráo noticias do ataque do Povo de Sta Thomé: que quando chegou a noticia do armisticio, o soltaráo, com ordem de náo sahir do Povo de Apostolos; a o quál havendo chegado o Capitáo d'Artilharia Sandoval fóra era conpanhia deste para o Povo da Conceigáo, aonde lhe permitirá o mesmo Capitáoy que se retirasse á sus caza, com a condiceao porem de vir buscar os seus bens, e induzir a os seus amigos, e con= hecidos a desertarem com elle para o Territorio Hes, panhol, aonde seriáo como todo o armamento que levassem, o que tudo prometeva fazer elle Fran- Lourengo, dando para .isso repetidos juramentos, a fim de. persuadir a sus volts, e conseguir .366-_ o séu regresso como dezéjavá: que ó referido Capitán lhe recomendara efficaz-mente, que quanto antes voltasse ná forma ajustada; pois que no iPovo da Cruz-haviáo 400 Artilheiros, e brevellíente chegariao 3(11)000 homens a fim dé passarem o Uruguay, e se apoderarem destá Pro= vincia, logo que o Exercito Portuguez se retirarse; e que lhe rogava goardasse o maior segredo de tudo quanto lhé tinha communicado, ainda que nao cumprisse a sus pálavra, e juramentos o mano Francisco Lourso diz que vira 3 Acampaml°° de Paraguaes pela Costa do Paraná e lhe diceráo que hávia mais. 0 Cabo de Esquadra d'Artilharia Joáo-Feliciano quando passon na Canoa a receber o -referido Francisco Lourengo, tambem foi convidado pelo .Capitán Hespanhol Sandoval a que dezertasse para o outro lado, e induzisse a isso muitos Portuguezés, os qúaes seriáo bem recebidos, é sélhes franquearia / dinheiro; pois que a este effeito elle Capitán tinha vindo para aqíielle destino. Avista destas noticias escrivi d'Officio no Tenente Silva o que consta da copia incluza, e lhe recomende¡ enviasse copia do mermo Off iciti ao Capitán Sandoval, afim de estar na inteligencia de que nao ignoramos o objeto principal da sus comrilissáo. Deos goarde a VExa me as como dezejo Quartel dé S., Borja 16 de Agosto de 1812 Illmo eExm° Set D.. Diogo de Souza De V Exa 0 mais obediente subdito Francisco das Chagas Santgs Museo -Julio de Río Grande del Sur. 21 Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 180. Documento '114. Manuscrito original: letra de Yiancteco das Chagas Santos; fojas 3; papel cola filigrana; formato de la hoja 379 x 230 mm.; interlínea de 6 a 7 mm.; letra inclinada; conservación buena. NO 91 [Gaspar Vigodet a Diego de Souza. Se refiere a la partida" de Manuel Vidal Portugal con pliegos que Rademaker le dirige y a la dificultad del envío de correspondencia por estar campaña. revolitcíonada por hombres del partido de Artigas hacen correrías en el río Negro, cerca del Yf: Acusa recibo de copia del convenio ajustado entre Rademaker y el Gobierno Buenos Aires y cree que aunque crezca el ejércíto..de la revolución; la Incapacidad de sus generales le impedirá ,llevar a cabo, con éxítti, un ataqué coutra la plaza de Montevideo.], .. ., [Montevideo; agosto 18 de 1812.1 /I1 m- y Ex m° Sor. E1 18. de Julio partió de esta Plaza, conlos-Pliegos'que desde Buen.- Ayr s dirigia á V. E. el Negociador Radé¿ maker, el Propio Sugeto á quien ordinariam:te ha dado el mismo encargo, nombrado Manuel Vidal Portugal: Casi desde c1 puntea mismo que principió á separarse dela vista delos.Insurgentes e1 Exercito de V.E. se-advirtió.la-falta -367- de este respeto para con ellos enla dificultad que constantemente há havido para que lleguen mis Piiegos hasta el punto en donde V.E. se halla. Esto unido al exemplar de haver sido perseguido el ultimo Extraordinario que V; E. despachó, há obligado finalmente á que Chain me debuelva los Pliegos y Gazetas que ahora remito á V. E. por otra via, y á que Vidal Portugal tambien no se hubiese determinado á continuar su marcha, desde Paisandú temeroso de algun insuito: En esta Semana hé recivido la correspondencia de Chain, desde la Capilla de Mercedes, á donde se há visto precisado á retirar; y como nada me habla de Vidal Portugal, hé presumido que haya continuado su marcha p .a cumplir con la comision que tiene; bien que p.r otra parte me obligan á dudarlo las relaciones ó partes del mismo Cha.in con respecto al estado dela Campaña, pues me asegura que en toda ella se advierten Sintomas de inquietud y que mas de doscientos hombres dela Parcialidad de Artigas cometen correrias dela otra parte del Rio Negro, cerca dela confluencia del Yhí. Todo esto ademas de justificar mis desconfianzas á cerca dela fé de que son capazes los de Buenos-Ayres, prueva tambien que el S.- Rademaker no há savido aclarar ó entender el punto de Limites. Acavo de recivir la carta deV: E. de 30: de Julio, y con ella la que me incluye p .a Rademaker, que hé entregado con particular encargo á uno delos Ingleses, que ala sazon se hallan en esta Plaza, y deven regresar p.- Buen .o Ayr.s enel mismo Buque en que han venido: Unica proporcion que tengo p.- complacer a V. E., aunque al propi6 tiempo, me vea / enel disgusto de asegurarle que no confío en ninguno. La copia que V. E. tiene la bondad de remitirme de esta contesta °n, me agrada infinito, y á mi entender puede presentarse conio un modelo del mas acendrado Patriotismo, y dela prevision con que un verdadero Gen! deve adelantarse para dejar cubierta la responsabilidad en que lo há puesto la confianza de su Principe. He visto tambien la copia que V. E. se digna acompañarme delos ajustes que Rademaker há establecido con la Junta; y aunque yo esto¡ cierto de que este Govierno Sedicioso no es capaz de guardar fe alguna, ningun cuidado mé dá con respecto ala Plaza de Montevideo, por mas que su Exercito creciese hasta igualarse conel de Xerjes; por que esto¡ cierto que mientras los Corifeos no tengan Generales de mejor arte p .a la Guerra, este punto será inconquistable para ellos. Por dos Embarcaciones salidas del Janeyro algunos dias despues del arrivo alli dela Mercurio, hé savido q.a este Buque permanecia en dicho Puerto: Que su comanda há sido bien recivido delos Augustos Soveranos de Portugal: Que las Tropas prevenidas para reforzar el Exercito de V. E. continuaban dispuestas p. el propio efecto: En una Gazeta de aquella corte, mandó su A. desmentir la Ministerial de Buen .a Ayr.s de 27: de Mayo, por lo relativo al punto dela solicitud de Paz, q .o en ella se supone -368- hacia S. A. conla Junta; y finalmente q.e el S or Ministro Conde delas Galveas há sido relevado p .r el S °r Araujo. En todo esto hallo enigmas que me inclinan á opinar tomen otro aspecto los negocios de este País. Dios Gue á V. E. m .a a .s / Montevideo 18, de Ag.to de1812. Soy conlos mas Sinceros Sentim?oa de respeto y consideracion 11.- Ex: "o SOr. Gaspar Vigodet II .-o Ex.- Sór ]).o Diego de Gen.' en Gefe del Exto de S. M. F. Sousa Museo —Juno de Castilhos-. Porto Alegre. Brasil. de Río Grande del .9ur. 2, Sección. Asuntos Militares. Documento 322. Manuscrito original; fojas 1; papel formato de la hoja 298x21r,mm.; interlinea de 6 a inclinada; conservación buena. Archivo Público 1812. Caja 177. con filigrana; 8 mm.; letra Ne 92 [Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaquina bón. Se refiere a la dificultad de mantener correspondencia con el ejército de Diego de Souza a causa de que los ceptarían los pliégos. Expresa que la campaña se ha insurrecciona- do con la retirada del ejército auxiliador portugués, y que la de Montevideo queda seriamente comprometida. Solicita que expedición que desde la Península se envfa en auxilio de Montevideo sin demora se ponga en marcha. Igual solicitud formula Con respecto a la corbeta "Mercurio", enviada con el objeto formar a la Corte de Portugal sobre el funesto resultado del armisticio. firmado el 26 de mayo por Juan Rademaker con Gobierno de Buenos Aires. Dice que la explicación becha por Principe Regente el 15 de julio sobre la publicación de la Gaceta de Buenos Aires del 27 de mayo, le ha tranquilizado en algo.] [Montevideo, agosto 18 de 1812.] /Srnma. Srá. Aun quando tengo informado á V. A:% R. de los ultimos acaecimientos por mi carta del 10, y que substancialmente no han variado los sucesos de estas Provincias: con todo es muy de mi obligacion hacer presente á V. A, R. que la gran distancia á que se halla ya el exercito del mando de D .n Diego de Sousa me hace imposible mantener con dho General la correspondencia que hasta aquí: porque habiendo atravesado el Uruguay una partida de los insurgentes interceptarían más pliegos, y sacrificarían a sus conductores; así es que el teniente coronel D .n Benito Chain Comandante de la Capilla de Mercedes me ha devuelto los ultimos pliegos que le dirigi para que los despachara por un posta al Gen! Sousa, asegurandome es imposible absolutamente. ..-369- Algunas veces he dicho a V. A. R. q.e toda la Campaña era adicta al partido de los rebeldes, y que falto yo de fuerzas para contenerla se insurreccionaria en el momento que el exercito portugués se alexara de su acantonamiento; efectivamente sucede ya así, hallandose precisa- / dos algunos honrrados españoles a abandonar sus casas, y yo á desamparar casi todos los pueblos, que no están en la costa de los ríos. Conozca V. A. R. quan terrible debe ser la situación 'de aquellos infelices, y quan comprometida se verá esta Plaza, cuyas subsistencias penden de la Campaña, que muy en breve no solo se las escaseará, sino que toda ella contribuirá al sitio, q.e los rebeldes de Buenos-Ayres han resuelto ponerla. Sin embargo de la escasa guarnicion que tengo, Montevideo se sostendrá. y hará inutiles los esfuerzos de sus enemigos; mas es necesarisimo que V. A. R., su especial protectora, haga quando menos, qe las tropas que arriben a esa Corte dela Península con direccion á este Puerto salgan inmediatamente para impedir con ellas los estragos que en el sitio pudieran causar las tropas insurgentes eh la poblacion: ruego á V. A. R. no les permita demorar su salida, aliviandonos así di infinitos males, que de otro modo serian irremediables. No es menor la falta que me hace la Corbeta Mercurio, que mandé a esa Corte al interesante'obgeto de informar al Srnmo. Sr. Príncipe Regente / del resultado funesto que debía tener p .a la nacion española el armisticio celebrado el veinte y seis de Mayo por el teniente coronel D.-Juan Rademaker con el gobierno de Buenos Ayres: nunca me persuadi pudiera diferir tanto su vuelta de sumo interés en todos sentidos: por cuya razon pido a V. A. R. accelere la salida de dhá Corbeta por lo urgente q.e es en el bloqueo el unico buque de fuerza respetable que hay en este apostadero. La explicacion que el Augusto Esposo de V. A. R. ha mandado hacer en la gazeta del ,quince de Julio de la de Buenos-Ayres del veinte y siete de Mayo, me ha tranquílizado en parte, haciendome concevir esperanzas lisongeras la mediacion de V. A. R., empeñada en sostener los derechos del Sr. D - Fernando 7.o, mi amo, y los de la nácion española, que por tantos titulos ama a V. A. R. Creo debo prevenir a V. A. R. q.- el bergantín ingles Nanci salió de Buenos-Ayres despachado p- esa Corte; y aun quando ignoro el, obgeto, no seria muy extraño que el gobierno subversivo se haya aprovechado de su salida para procurar el adelantamiento de / sus perfidós planes, y comprometer nuestra defensa. La absoluta confianza que la generosidad de V. A. R. me hace tener en su alta proteccion; es el unico desaogo que me cabe entre tantas ansiedades como padece mi espiritu. Espero deber á V. A. R., que nuestros enemigos no se glorien en.: sus intrigas. ...... - 370- Dios gué. a V. A. R. m,- a.- - Montevideo 18 de Agosto de 1812. Srnma Sr'a. - A, L. R, P. de V. A. R. Vuestro humilde Servidor. Gaspar Vigodet Srnma Sra Infanta D .a Carlota Joaquina de Borbón Archivo Imperial. Petrópolis. Bmsll. Legajo N9 XXVIII. Carpeta Na 673. Afio 1812. Manuscrito original; fojas 2; papel con flllgrana; formato de la hoja 294 x 214 mm,; interlínea de 5 a 9 mm.; letra inclinada; conservación buena. N9 93 (Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaquina de Bor- bón. Manifiesta que dos súbditos portugueses, Francisco Farsa y Joaquín Cardoso Osorio, le van solicitado su a fin de que S.A.R. los reciba para informarle sobre visto en Buenos Aires, relacionado con el comportamiento rable del comisionado Juan Rademaker.] (Montevideo, agosto 1.9 de 1812.] /Srnma. Señora. En esta ocasion me tomo la livertad de dirigir alos Pies de V. A. R.1 otra carta de igual fecha, que á só'icitud de dos Individuos Portugueses, hé puesto en sus manos, movido delas vivas instancias que para este fin me han hecho, asegurandome tienen que elevar ala consideracion de V. A. R.' asuntos de mucha importancia que presenciaron en Buenos-Ayres, de donde acaban'de llegar á esta Plaza. Los Indicados Sugetos se llaman Fran - .de Paula Faría, Sobrecargo este dela Zumaca Portuguesa Flora, y Juaquin Cardoso nsorio, el otro, Pasagero dela misma Embarcacion; y no sería estraño, que por evadirse de responder álos cargos que actualmente les resulta enel Juzgado de Marina de esta Plaza, hayan inventado semejante Rretesto: Si mi sospecha saliese cierta, comvendria que S. A. R.-.los hiciese llamar á su presencia demandandoles mi carta; pero mas inclinado á creer deis Sinceridad de dichos Individuos, / esto¡ persuadido que no será necesario, y que efectivamente tienen que comunicar asuntos de importancia interesantes al conocimiento de V. A, R?; siendo, entre ellos, los que se refieren ála conducta que observa en Buenos Ayres el Negociador Rademaker, de cuyas ideas no opinan bien, respecto que este oficial, comisionado allí por el Augusto Esposo de V. A. R!, no duda en explicarse publicaménte de un modo poco honorífico álas Armas Portuguesas que nos han venido á auxiliar. La idea con que pueda ser esto, no la compreendo; pero lo cierto es, que todo lo que sea expresarse contra el decoro y brillo del Exercito es una impostura; es aumentar la animosidad del Insurgente; es fina ingratitud odiosa -371- en Rademaker; y es finaimente una Ofensa que, ni aun remotamente, la puedo yo encubrir: motivos todos que me obligan á cansar la atención deV. A. R?, por lo que comviniese al celoso Cuidado, con q.e mira p.r la felicidad dela America del Sur. Dios Gué / la Augusta R? Persona de Vtra Alteza los muchos años quelas Españas necesitan p .a su consuelo y felicidad. Montevideo 19. de Agosto de 1812. A. L. R.a P.a de V. A. R? Su mas Humilde Servidor Srma Señora . Gaspar Vigodet Srnma Ira Infanta de España y Princesa del Brasil D °Carlota Juaquina de Borbon. Archivo Imperial. Petr6polis. Brasil. Legajo N9 XXVIII. Carpeta NQ 673. Año 1812. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 294 x 214 mm.; interlfnea de ú a 9 mm.; letra inclinada; conservación buena. NP 94 [Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaqujna de Borbón. Formula observaciones sobre el artículo tercero del armisticio ajustado el 20 de mayo, el que a su juicio se presta. a capciosas interpretaciones en lo que respecta a los territorios que corresponden a los gobiernos firmantes del mismo. Explica que al iniciar las marchas el ejército portugués, el gobjerno rebelde de Buenos Aires entendía su jurisdicción hasta la banda occidental del Paraná y que en el armisticio se pretende reconocerle derechos sobre toda la Banda Oriental, hasta las murallas de Montevideo. Se extraña de que el Príncipe Regente lo haya aceptado dado la grave amenaza que significa para la causa española y considera que ello se debe a (los ha cedido a los deseos pacifistas de S. M. B.] [Montevideo, agosto 20 de 1812.] 3F artic. 'Srnma Sra. Aun quando en mi carta del diez y ocho, que tengo el honor de dirigir á V. A. R., digo que me ha tranquilizado en parte la exposicion que el Srnmo. Sr. Principe Regente ha ordenado hacer de la gazeta de Buenos-Aíres del veinte y siete del pasado Mayo; suplico a V. A. R. se digne leer algunas pequeñas observaciones que he deducido tanto del tercer articulo del armisticio inserto en la gaceta de aquella Ciudad del diez de Julio, quanto las que he formado sobre la explicacion hecha en la gazeta de esa Corte del quince del mismo mes, para que inclinando el R.1 animo del Augusto Esposo de V. A. favorezca mi reclamación de Justicia, de la que penden los soberanos derechos del S .r D.- Fernando 7.o, mi, amo, y los de la Nacion española en estos dominios. "Ambos exercitos, dice, deberán retirarse a los tivos territorios de sus estados entendiendose estos - 372 - llos mismos que lo eran antes que el exercito portugues principiara sus marchas al territorio español". La capciosidad del articulo dexa lugar á mil siniestras interpretaciones; as¡ es que sin embargo de que los territorios que domi- / naba el gobierno subversivo quando el exercito portugues principió sus marchas de precaueion acia nuestro territorio eran los de la banda occidental del Paraná, y q.a despues del tratado de pacificacion se demarcaron hasta la del Vruguay sobre los pueblos de Gualeguay, y Gualeguaychú, han querido aprovechandose de la indecision del articulo entender toda la banda oriental hasta las murallas de esta Plaza. Sus continuas amenazas, sus preparativos de sitio, y el decidido empeño en estrecharnos por todos los medios de q.a abundan por el gran partido, que tienen en toda la campaña, serian nulos si su astucia no hubiera ganado este efugio, que no debia tener lugar ni con consideracion alas posiciones que ocuparon, ni con las intenciones de S. A. R. conforme se deduce de la explicacion hecha el quince de Julio. Ambos exercitos debian retirarse, segun el articulo, luego á ninguno de los dos quedaba arbitrio de adelantar un paso fuera de las posiciones que ocupaban. El exercito de S. A. R. se retiró á sus fronteras, ¿luego porque el de Buenos-Ayres no retrogrado a las suyas? añadiendo, Srnma. Sra-, que en tal caso el Augusto Esposo de V. A. R. hubiera convenido, (si en virtud / del articulo pueden los insurgentes sitiar esta Plaza) en substraer de la dominacion española el pequeño resto que obedecia á la Nacion en tan horrenda revolucion. Estoy muy lexos de imaginar que S. A. R. quiera dar una preponderancia a los rebeldes para que puedan sacudir de una vez las obligaciones que les ligan á la Madre patria; y que solo la simulacion, é intriga con que se manejan los de Buenos-Ayres han podido tener la audacia de persuadirse que el Srnmo. Sr. Principe Regente los permitirá hostilizarnos para solidar una republica perjudicial no solo á la España, sino igualmente al Brasil, perdiendo entonces nuestro amado Rey esta parte de sus dominios, y por. consecuencia V. A. R. conforme a los derechos q.- tiene al trono. Nadie puede dudar dé las intenciones del govierno subversivo; sus papeles oficiales, sus periodicos, videncias respecto de los europeos, los nuevos titulos Ciudadania que expiden; el anhelo con q.a quieren de esta Plaza, unica fiel a la Nacion, y á su Soberano, todo convence que eludiendo por medios hipocritas certeza que tenemos de sus miras republicanas, quieren ganar tiempo para solidar su independencia. Quan groso es / permitirles realizar sus perversas ideas V.A.R. lo conoce muy bien, y quan urgente es atajar carrera de sus delitos, é infidencias lo reclama nidad, y los intereses de ambas coronas. De aqui admiro se les permita impunemente pasar á esta banda como lo ha hecho ya una gruesa partida, y lo hará breve todo su exercito, siendo contra la verdadeva - 373 - gencia que debe darse al articulo tercero del pactado misticio. Del mismo modo; siendo las intenciones pacificas del Augusto Esposo de V. A. R. dirigidas a evitar la efusion de sangre, y habiendo por esta consideracion accedido a las miras, y deseos de S. M. B. empeñado en la pacificacion de estas Provincias, ¿como se deja lugar al encarnizamiento de la guerra civil,? como se compromete a un pueblo sugeto á la Monarquia, a donde despues de tener efecto la poderosa mediacion de la Gran Bretaña deben volver los pueblos que la ostilizan? ni como podrá tener efecto la reconciliacion guando á los delincuentes se les permite multiplicar su infidelidad, sus atrocidades, y felonias? La alta penetracion de V. A. R. conoce que no son comvinables unos principios ,que mutuamente se destruyen. As¡ es que en mi carta del / diez y ocho digo a V. A. R. que espero deber a su proteccion no se glorien los rebeldes en sus intrigas. Disimule V. A. R. moleste tan reiteradas veces su soberana atencion; los muchos beneficios que este heroyco Pueblo debe a V. A. R., y las distinciones con que se digna V. A. honrarme dan motivo a mis francas explicaciones, y á mi reverente suplica. Quiera el Cielo q.a V. A. R. pueda proporcionarme la satisfaccion de q.e el Srllñio. Sr. Principe Regente bien penetrado de quanto son capazes los traidores a la Nacion española, deseche las fingidas protestas de unos hombres que no tienen mas honor que la ambicion, y el orgullo. Dios gue a V. A. R. m.s as Montevideo Agosto de 1812. Srnma. Señora A. L. R. P. de V. A. R. Vuestro humilde Servidor. Gaspar Vigodet Srnma S .O Infanta Da Carlota Joaquina de Borbon Archivo Imperial. Petrópolis. No 673. Ario 1812. Manuscrito formato de la hoja 294 x 214 inclinada; conservación buena. Brasil. Legajo N9 XXVIII. Carpeta original; focas 3; papel con filigrana; mm.; interlínea de 5 a 9 mm.; letra No 95 [Joaquín de Oliveira Alvarez al Marqués de Alegrete. Expresa que se retiró del Salto el 16 de julio .para reunirse el 27 al ejército que continuaba sus marchas para la frontera en virtud del armisticio concluido por el Teniente Coronel Rademaker en Buenos Aires.] [Campo de Santa Ana, agosto 20 de 1812.1 /Ill.meeEx.meS.r Depóis, que tíve ahonra de partecepár do Sálto aV.Ex.a o atáque dos Xarrúas, eapréza de 2 a 3 (1J) caválos, éguas, ecaváilos por urna Partida da-Divizáo, que al[ comandáva, -374- nenhuma noved o tem ocorrído alem dam ° retirada daquélle ponto a16, ereuniáo ao Exercito a 27 de Julho no Arroyo das Cannas : o quál tem continuádo a marchár p .o, as Fronteiras era consequencia do Armisticio ilimitádo, concluído pelo Ten -Cor.l Rademaker era Boénos Ayres. A 18 do Corrente chegámos aéste Campo, distante 8 léguas do nóso antigo campo deS. Diogo, aínda distante do Rio Pardo de 60 a 70 léguas Fála-se em se.separárem as 2 Colúnas: que al .a ségue p - _ Bagé, ea 2.- p.- S. Diógo até. novas Ordens ; eque se retírao.os Milicianos. /O dezéjo, que mostráo todos os Individuos daLegiáo de vivér debaixo das Sabias despozigoens, eOrdens deV.Exe; as mizéreas incriveis que pazamos; trés annos emeio de trabalhos continuos, em qe aLegiáo tem tído amaior parte, e mostrádo amaior constancia, [...] obrigáo aimplorar o Patrocinio deV.Ex ° p .a obtér anósa retírada p .a ésa Capitanía. Logo q' se separem as Colúnas, remeterei aV.Ex n ocárgo do S .r Marechál Manoel Marques deSou sa, omápa circunstanciádo da Legiaó, que informagoens, e listas, que mepedem do Q6l General, me priváo depór na pres °. deV.Ex -na prezente ocaziáo. D .a G .o aV. Ex .a Campo de S.la-Anna 20 deAgosto de1812. 111 meeEx: ^eS r Marquéz deAlegréte Joaquím d'Oliveira Alvares. Departamento Historia. do Ariluivo do Estado. San Pablo. Brasil. Sec&do de NI 96 [Gaspar Vigodet a Diégo de Souza. Expresa que por la Gaceta de Rfo de Janeiro de 19 de julio puede comprobar los propósitos benignos del Príncipe Regente de Portugal pero considera que el negociador Rademaker, lejos de impedir la guerra, la preparó con resultados funestos para la Banda Oriental. Le sugiere; intimar al Gobierno de Buenos Aires a fin de que los revolucionarios se contengan en sus limites, mientras se le proporciona.tiempo para que lleguen los refuerzos que se le han ofrecido de la Península.] [Montevideo, agosto 21 de 1812.1 /11.- Ex .,no Sor. Reflexionando sobre el Parrafo dela Gazeta del Janeyro de 19, de Julio ultimo, en que S. A. R' el Sor Principe Regente de Portugal hace una manifestacion delas miras --375- benignas, que le han movido á suspender las hostilidades contra el Geviérno de Buenos-Ayres; se me ocurre decir á V. E, antes de despachar este Bstraordinario, que seguramente S. A. R.' no satisface á sus piadosas intenciones, mientras el Negociador Rademaker mas penetrado de ellas, no llene su comision en otros terminos mas expresos delo que há executado hasta la presente conlos diminutos capitulos de su armisticio; pues por ellos lexos de impedirse la efusion de sangre, la prepara de un modo que ofreze resultas muy trajicas á toda la parte Oriental del Rio dela Plata, sin exceptuar las Posesiones de Su A. Los corifeos de Buenos-Ayres no sugetos á limites, y siendo su empeño é interes, la rebelion y la independencia, no conociendo por lo pronto un respeto que los contenga; se consideran en livertad para trabajar en sus miras iniqüas: Mandaran Partidas de Sediciosos á esta Banda, como yá lo empiezan á verificar; el germen dela rebelion, propagada por ellos, descollará y arraigará de tal modo, que nada vaste á su esterminio; y finalmente los Insurgentes, á muy poco, considerandose Dueños de todo, por no hallar otra Barrera que las murallas de Montevideo, minarán por medio dela intriga y del mal exemplo establecido la tranquilidad delos Estados del Brasil. Si se discurre politicamente,.6 p .r mejor decir, si se calcula,por los Exemplares y pruevas freqüentisimas que nos dan, y aun por las disposiciones, que por todas partes se trasluce p .n novedades; no han de ser estas unas resultas muy tardas, ni que puedan verificarse tampoco sin efusion de sangre. La Guerra intestina se verá encendida p.r todo el Emisferio del Sur, ! y los infinitos Partidos soplarán el fuego de ella p.° dilatarla cada vez mas, y hacer inutiles-los esfuerzos de España y Portugal. En tiempo estamos de remediar estas catastrofes, Sor-Exmo: Por lo pronto nada puedo hacer yo, sino dictar aquellas medidas y precauciones que se hallan álos alcanzes de un General y Magistrado, cuya razon está solo enla fuerza dela Ley, que facilmente se atropella p.r el Delinqüente armado. La situacion de V. E_ es muy distinta; y por el respecto que causan sus armas, despues de haver declarado á Rademaker con tanta Saviduria y admirable prevision, que no queda ligado á ninguno de sus tratados; puede V. E., sino halla que sea inconveniente para cumplir conlas R.- disposiciones que tiene p: separado de S. A, hacer una intimacion álos de Buen .a Ayr.°, á fin de que se contengan á Limites, y de ningun modo pasen á esta Banda. No creo que V. E. encuentre obstaculos para una proposicion de esta naturaleza; pues yo supongo afianzará por lo pronto un servicio muy distinguido á su Augusto Principe, p.~ lo q.a contribuirá á llenar el hüeco de sus humanas intenciones; y á mi entretanto, me proporciona V. E. acaso el tiempo muy preciso de respeto y miramiento que será capaz de guardar la Junta Sediciosa, para q.a me lleguen los refuerzos q .o se me han ofrecido -376- dela Peninsula, y delos quales buelve á hablarse tan seguros, que me hacen no considerarlos. muy Dios Gue á . V. E. m .c a .s Montevideo 21 de Agosto de1812. Soy con todo respeto y conside raen deV. E. su atento seguroServidor. 11.-o Ex.me Sór. Gaspar Vigodet II.-- Ex.-- Sir D.- Diego deSotisa Gen' del Exto deS. M. F. Museo "Julio de Castiihos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Rfo Grande del Sur. 24 Sección: Asuntos Militares. 1812. Cala 1'77: Documento 322. Manuscrito original; fojas 1; papel con filigrana; formato de la bola 298 x 211 mm.; interlínea de 6 a 8 mm.; letra Inclinada; conservación buena. Nv-97' [Gaspar Vígode,t a la Princesa Carlota. Insiste en lo ex- presado en sus cartas de 18 y 20 de agosto =números 92 y de esta Serie- y agrega que es de lamentar no hayan podido anularse los planes de los rebeldes de Buenos Aires. Solicita el Príncipe Regente proporcione su auxilio y considera que tegridad de los dominios españoles favorece a la Corona portuguesa pues los intereses de ambas naciones se identifican.] [Montevideo, agosto 24 de 1812.1 / Srnma Señora Casualmente no habla salido el buque que conduce los pliegos q.e tengo la honra de dirigir a V. A. R. quando arribo esta mañana la Corbeta Mercurio; proporcionandome este incidente la ocasion de esforzar á V. A. R. no solo mis reflexiones de ambas cartas del 18, y 20: sino añadir quan sensible es q.- los planes de los disidentes de Buenos-Ayres no hayan podido anularse. Los intereses de la nacion española, y los de S. A. R. el Príncipe Regente están en el día identificados: quando peligren, ó perezcan aquellos, los dominios portugueses se exponen á igual ruina. V. A. R. sabe bien qüanto influye en los pueblos vecinos la conducta monstruosa de la rebelion, y que ascendiente logran los inquietos entre los q.e no conocen' sus tramas. Sir, embargo espero por momentos la llegada de la fragata Maria Josefa, y discurro no se retarde la del navío Salvador, con cuya fuerza aseguro la Plaza, y se difieren / siempre las intenciones maliciosas de nuestros enemigos; logrando tambien que el Gobierno supremo de las Españas tenga tiempo para ocurrir a nuestros males. Ruego a V. A. R. esfuerze mis consideraciones, al Srñmo Sr. Príncipe Regente, quedando yo muy satisfecho -377- q.e. S. A. no dexara jamas q .e los enemigos de española consigan ni su ruina, ni su desmenbracion. Dios gue la importante vida de V. A. R. muchos años = Montevideo 24. de Ag.'e de1812. Srnma Señora A. L. R. P. deV. A. R. Vuestro humilde servidor Gaspar Vigodet Srnmá SR Infanta D .a Carlota Joaquina de Borbon. Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Legajo N9 XXVfll. Carpeta Ne 973. Año 1812. \íanuscrito original; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 294x214 mm.; Interlinea de ü a 9 mm.;,. letra. inclinada; conservación buena. , No '98 [Nicolás de Herrera al Conde das Galveas. en nombre de su Gobierno, para que haga saber a que el comisionado Rademaker ha solicitado su pasaporte para. regresar a su país, pues el General Diego de Souza aceptar el armisticio si no es ratificado por su dera esta conducta contraria al derecho, al decoro reses de las naciones; y le exhorta a que tome providencias conduzcan a la paz.] [Buenos Aires, agosto 26 de 1812.] /Exmo Sor. Quando el Gobierno delas Provincias Vnidas del Rio dela Plata miraba con placer concluidas las diferencias entre las Tropas de S. A. R. él Príncipe Reg.te de Portugal y las de este ,Estado por medio del armisticio sancionado solemnem!e en veinte y seis de Mayo con el Enviado dé esa Corte el Ten.te Coronel D. Juan de Rademaker, bastantem.te autorizado á este objeto por S. A. R., se há ofrecido un acontecim.te que excita la sensibilidad deS. E: El Sor. Rademaker há pedido su pasaporte p .a retornar á esa Capital en virtud de haber recibido un Oficio del Cápitan Gral. del Éxto. de S. A. R. D. Diego deSouza, eri q.e le comunica,su determinacion de no pasar por el referido armisticio (de q.- acompaño copia por duplicado) sin q.eS.A.R. lo ratifiqué primero y le determine q.- deba observarlo, tomando sobre sí las conseqüencias, y responsabilidades de este procedim?°, como se advierte por la copia numero dos. Y como esta conducta del Gral. compromete de un modo extraño el decoro de esa Corte, la dig= nidad de estas Provincias, los intereses dela Nacion Española, y las consideraciones debidas a la humanidad, me ordena mi Gobierno, ponga en noticia / de V. E. este inesperado acontecim?e, p .a q .o dignandose hacerlo presente aS.. A. R.; en ningun tiempo, y sean quales fuesen los resultados de esta violacion del derecho de gentes, se -378- dude de los selitim: os, del honor y buena fee del Gob ^c delas Provincias dela Visión. S. E. se complace altam to de las intenciones pacificas deS. A. R., y cree firmem!o q .con conocim.tn de este accidente, allanará por su parte .todo lo q.o conduzca á afirmar cada día mas los vinculos de amistad y armonía permanente entre ambos Estados. Sírvase V.E. elevar áS. A. R. los respetos de y recibir las mas sinceras expresiones de mi afecto sideracion. Dios güe: á V.B. m.°- a.- Buenos-ayres Ag.to 26 de1812„ Exmo. Sor. Nicolas de Herrera Exmo. Sor Conde de las Galveas Archivo Itamaraty. Río de Janeiro. B*asil. CollecGoés Especlaes. Documentos Históricos. 2> Serle (Avulsos). Lata 204. Año 1812. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 300x2l4 mm.; interlínea de 7 a 9 mm.; letra inclinada; conservación buena. No 99 [Juan R.ademaker a Nicolás. Herrera. Trasmite un rrafo de una carta del General Diego de Souza en el que que continúa su marcha para las fronteras, no en virtud armisticio al que no se considera ligado sin órdenes Príncipe Regente, sino en atención a disposiciones anteriores. taca la validez del tratado y agrega que si Diego de Souza no lo cumple sólo él será responsable de esa actitud.] [Buenos Aires, agosto 26 de 1812.] /Illmo Sir - Tengo el honor. decomunicar áV.S.I. un Parrafo de una Carta q.e pocos días há reciví del Exmo Gral D. Diego deSouza, y contiene lo siguiente. "Yo voy continuando mi marcha p° las Fronteras de mi Capitania, por q,o me fué ordenada independientemente del Armisticio, al qua], por motivos q.o elevo al conocim: o del Príncipe Regente no amo, no me juzgo ligado sin q? primero lo ratifique el mismo augusto Sor, y me ordene q.- lo observe. El honor y la buenafé exige q.aV.S.I. lo declaré así mismo a ése Superior Gob.no, asegurandole tambien q.- mis disposiciones militares se regularán: entretanto por los movinl!os y operaciones de sus Tropas. S. A. R. el Príncipe Regente de Portugal desea la paz y buena armonía con el Exmo..Supra Gob.no delas Provincias unidas del Río dela Plata: - de consiguiente déve considerarse firme y valido el armisticio q .o tube el honor de concluir en 26„ de Mayo de este año; y si de un modo arbitrario faltase el Exmo Gral del Exto Portugues al cumplim?o delas condiciones del armisticio, él solamente -379- será responsable álas con sequencias desus resoluciones= Reciva V. S. I. las expresiones de mi mayor considerac.nDios gue á V. S. I. m.a a.a B .s Ayres 26„ de Ag.tn de 1812. Illmo Sor D. Nicolas de Herrera - Juan Rademaker - . Es copia. Ríbadavia Archivo ltamaraty. Rto de Janeiro. Brasil. Colleccoés Fspeciaes. Documentos Históricos. 2e Serie (Avulsos). Lata 204. Año 1812. Manuscrito copia: fojas 1; papel con filigrana: formato de la hoja 200 r 214 mm.; interlínea de 7 a 9 mm.; letra tncltnada: conservación buena. NY 100 [Proyecto de poder que se otorga a los comisionados del Gobierno de Buenos Aires ante el de Montevideo.] . [Buenos Aires, agosto 27 de 1812.7 /El Gobierno Provis 1 &a Por quanto interesandose del modo mas eficaz en el sociego y tranquilidad de las ([pueblos]) provincias, ,y deseando terminar las diferencias ( [domesticas] ) entre la Cap.' y el pueblo de Montevideo p.- cortar de un golpe, los principios (de) una guerra civil (funesta) y destructora de la felicidad de este precioso continente, y hallandose dispuesto á sacrificar quanto sea compatible con los ([deberes de]) (intereses delos Pueblos q.e le han confiado) su autoridad en obsequio de la paz y de la humanidad, con el santo fin de restituir la confianza y la union entre los individuos de una misma familia, turbada gravemente por una cadena de succesos inevitables, há resuelto mandar ([unas personas]) a la plaza de Montevideo unas personas autorizadas con la plenitud de todos sus poderes, para tratar, pactar y sancionar con el ([Exmo S.or]) Excmo S °r Capn gral d .n Gaspar de Vigodet, y el Exmo Cabildo de dha plaza todo lo q sea conducente a (la incorporacion de aquel pueblo al gremio de las demas provincias) ([afirmar la mas estrecha relacion de amistad y union conforme á]) á los articulos contenidos en las instrucciones que se les comunican, aumentando ó disminuyendo en todo lo que / incite al interes reciproco de ambos pueblos y á los respetos de este Gob o. ( [Por tanto, nombra p]) Y para el desempeño de tan importante comision (nombra y envía) ([nombra]) por sus Diputados (parlament.os) cerca del Gob o de Montevideo, y su Exmo Cabildo ([alos S pea]) al Coronel Dn Marcos Balcarce, y al Regídor de este Ayuntam.t- Dr Dn Manuel Jose Garcia confiriendoles toda la representacion y facultades necesarias p .a la execucion ([y firmeza]) de tan importante encargo (ofreciendose) ([reservandose]) el Gob o rati- 380 - ficar quanto propúsiesen segun las referidas instrucciones esperando que el expresado Gob o de Montevideo, su Exmo Ayuntam!o ([les]) oiran y trataran con Diputados, aceptando las relaciones ([de reciproca]) pactos que propongan. Por tanto estiende este Gob presentes letras en forma solemne firmandolas el Gob.o, selladas con el Sello de / las armas reales criptas pr su Secretario de Hacienda y Guerra e Gob ° y relaciones exteriores. Dadas en B .s Aye Agosto de 1812. Archivo General de la Nación. Buenos Aires. República Argentina. División Nacional. Sección Gobierno. Sala X, C. 1, A. 5, Nv 10. Manuscrito borrador; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 288x202 mm.; interlinea de 9 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. N9 101 [Poder por el que se autoriza al Coronel Marcos Bal- carce y al Regidor Manuel José Gárcia para que en clase de putadas parlamentarios acuerden con Montevideo la unión esa plaza "al sistema de las Provincias Unidas".1 [Buenos Aires, agosto 28 de 1812,1 /El Gob.no Provicional (lelas Provincias Unidas del Rio dela Plata á nombre del S ..t D. Fernando VII Por quanto há determinado proponer ál Pueblo de Montev o en la persona de su Xefe y Cabildo la union é incorporacion de aquella Plaza ál sistema delas Provincias Unidas bajo las condiciones mas equitativas y en q.o se consulta el bien dela Nacion, y el de aquellos .vecinos, nombra á los S tea el Coronel D. Marcos Balcarce, y el Reg.or D. Man.l Jose Garcia p.- q .e pasen á aquella Ciudad en clase de sus Diputados parlamentarios, y conferenciando con las referidas autoridades, acuerden el tratado q.o mas convenga á los verdaderos intereses dé ambos Pueblos, para lo q .e les otorga todas sus facultades, obligandose el Gob °e á sancionar las convenientes q.o se estipulen. Buenos Ayres Ag?o 28 de 1812„ Feliciano Ant ° Chiclana Bernar ^o Ribadavia J.n Martin de Pueyrredon Archivo General de la Nación. Buenos Aires. Repabtica Argentina. División Nacional. Sección Gobierno. Sala X, C. 1, A. 5, NQ 10. Manuscrito original; fojas i; papel con filigrana; formato de la hoja 299 x 213 mm,; interlínea de 7 a 3 mm.; letra Inclinada; conservación buena. -381- N4 102 [Instrucciones privadas para servir de gula a los co- misionados ante la plaza de,Montevideo.] [Buenos Aires, agosto 27 de 1812.1 /Instruccion privada que servirá de regla a los Señores Diputados parlamentarios para. el desempeño de su sion con que se dirigen a la Plaza de Montevideo. lo No perdonarán sacrificio alguno para con seguir el obgeto de la comision, siempre que no prometan los intereses del Sistema. 29 En caso que señalen los regimientos veteranos que deban guarnecer la plaza .o que rechazen alguno terminadamente, se concederá. 39 Si exigen alguna otra garantía a mas de la Inglaterra se concederá. 49 Si piden tiempo para esperar el beneplacito del Embajador Ingles, se negará. 59 El Tratado deberá concluirse precisam.te en el termino de ocho días contados desde la llegada del Parlamento. 69 Los Diputados pedirán permiso al Gefe de la Plaza pa saltar a tierra a conferenciar: y en el caso que se les niegue, entregarán los pliegos, exigiendo contestacion: Immediatamente que la recivan, ó con el aviso de que no dan respuesta, regresarán á esta Capital. Buenos ayres Agosto 27 de 1812 Feliciano Ant.9 Chiclana Bernar n9 Ribadavia J .n Martin de Pueyrredon Nicolas de Herrera Srio Archivo General de la Nación. Buenos Aires. República Argentina. Bivisió„ Nacional. Sección Gobierno. Sala X, C. 1, A. 6, NP 10. Manuscrito original: fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 3OO x 212 mm.; interlínea de 7 a O mm.; letra inclinada; conservaclón buena. N9 103 [Pasaporte otorgado por el Gobierno de Buenos a favor de los comisionados ante las autoridades de Coronel Marcos Balcarce y Regidor Manuel José García.] [Buenos Aires,. agosto 28 de /El Gob.o Sup or Provicional &ca Por quanto (pasan) ([ha resuelto el Gobierno enviar]) á la Plaza de Montevideo como Diputados Parlamentarios ([a]) los S. S. Coronel Dn Marcos Balcarce, y Regidor de este Ayuntam!e D~ D- Manuel Jose García -382- con el obgeto dé tratar sobre la union é incorporacion de aquel pueblo al sistema de las demas provincias; por tanto ordena y manda nose les ponga embarazo alguno ensu viage, y se les guarden todas las consideraciones debidas .á sus personas, ordenando al mismo tiempo á los comand?er de puerto y baxeles desu jurisdiccion á que arrive o encuentre y pide a los de distinta dependencia, no embarazen su- / viage en manera alguna, antes bien le auxilien en los termino% correspondientes, para todo lo qual les hizo expedir el presente pasaporte firmando de orden de SE p °r su Secretario int e de relaciones exteriores, y Sellado con el Sello delas armas R.r B .s -Aya Ag.te 28 de1812 Archivo General de la Naciün. Buenos Aires. República Argentina. División Nacional. Sección Gobierno.- Sala X, C. 1, A. 5, Na 10. Manuscrito borrador: fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 299x21, m,n.; interlínea de 6 a 7 mm.; letra inclinada; conservación buena. Nr 104 [El "Gobierno de Buenos Aires a Gaspar Vigodet. Se refiere -a la situación de las Provincias del Río de la Plata. y propone la paz por encontrarse el territorio invadido por una nación extranjera, la población afligida, abandonados los campos y paralizadas las indust.rias. Considera que si España sucumbe al conquistador, sólo la unión librara a los pueblos americanos de ..entrar en el dominio do otra potencia. Anuncia que las armas de la patria ocupan la Banda Oriental y se preparan sus marchas. Expresa que en el Congreso, Montevideo tendría la para continuar representación de una provincia. En caso de que Vígodet ra a lo expresado por el presente oficio, el Gobierno remisicn (le diputados demdamente autorizados para concluir la paz.] [Buenos Aires, agosto 28 de 1812:] /Exmo Sor. - Una cadena de sucesos estraordinarios mantenido la Gut rra entre dos Pueblos de una misma Nacion; y sus estragos no pueden recordarse sin miento. Nuestro territorio- invadido p .r una fuerza trangera, los Pueblos aflixidos, las familias desoladas, perseguidos los Ciudadanos, desiertos nuestros Campos, avandonados los talleres, obstruido el Comercio, la Industria; tales han sido los resultados dela gencia delas opiniones. V.E. conoce que la Guerra ataca alos Intereses dela España, no menos que ala cidad de este precioso continente; y que sus fatales sequencias son incalculables, si los Depositarios delos Pueblos no cortamos en tiempo los males que amenazan, sacrificando al bien general los resentimientos particulares, y los respetos dela misma autoridad. vision há sido el origen dela Guerra, y la unidad unico remedio que ofrece el estado delas circunstancias p.- precaver sus efectos sanguinarios, sin perjuicio, -383- Intereses dela Nacion, porque si la España sucumbe ala fuerza del conquistador ¿quales son las ventajas que deve prometerse el Pueblo americano de esta funesta ribalidad? La muerte ó la Esclavitud. Constituidos en devilidad, agotados todos los recursos con la Guerra Civil, seriamos la Presa de un Conquistador estrangero. Pero si triunfa de sus crueles Enemigos ¿quien será capaz de persuadirse que las Provincias ultramarinas renuncien ala Gloria de constituir una parte integrante de una Nacion grande y Victoriosa? Y aun quando lo intentasen ¿como podrían resistirá su poder? Unanse los Pueblos y establezcan su sistema provisorio p.- ser de la España si se salva, ó p.° salvarse si sucumbe. Nadie puede reprovar un paso en que se afianza el Interes dela Nacion Española, y se consulta el bien y la seguridad de este Continente, que es alo que puede aspirar un Gov ^o justo y liveral. - V. E. save quanto es peligrosa la situacion actual dela Península, y dificil la reconquista de sus Provincias; y yá se vé que no estaría enlos terminos dela prudencia, ni enel orden delos Intereses Políticos dela Nacion, influir enla destruccion delos Pueblos Americanos, solamente p .r sostener la autoridad de un Govierno vacilante. La Nacion, Sór Gen!, no está vinculada ala Regencia. Bien puede esta desaparecer y realizarse la conquista dela Península: siempre existira la / Nacion Española en este Emisferio, si sus Pueblos unidos reconocen un mismo Soverano, y governados pr una constitucion savia y justa adquieren la fuerza necesaria p.- resistir las miras ambiciosas de sus Enemigos, pero si continua la division, su perdida es inevitable. Montevideo y V. E. han echo yá quanto exige el honor y la Virtud. Desde nuestra pacificacion conla corte del Brasil, há quedado esa Plaza avandonada á sus solos recursos: E1 Exercito Portugues camina á su territorio: La mejor armonía con Su A. R, el Príncipe Reg.ta de Portugal forman una delas bases de nuestro sistema: refuerzos militares son muy pocos los que puede enviar el Gov.nn de España en medio de sus apuros y atenciones. Las armas dela Patria ocupan yá la Banda Oriental del Uruguay, y están prontas a seguir sus marchas. ¿Por que pues se há de rechazar en estas circunstancias un aveni. miento equitativo, la Unidad delos dos Pueblos, el unico arvitrio que puede librar á tantas familias benemeritas delos horrores y estragos dela Guerra Civil? Aún quando el valor de V.E. y el entusiasmo de ese noble Vezindario consigan rechazar el asalto de nuestras Tropas, nada mas se habría conseguido que destruirnos reciprocara!a, prolongar los males dela discordia, comprometer mas y mas la seguridad y la existencia de estos Paises, y hacer mas funesto el encono que há producido la conjura°° intentada p.r algunos Españoles en esta Capital. Todo clama p: una perfecta Unidad, y el Govierno se lisongea, de que V. E. como tan interesado enla felicidad de ese Pueblo, no despreciará un arvitrio justificado p.° las Leyes __384- dela Necesidad, fundado sobre los principios dela Utilidad Publica, y propuesto sobre las condiciones equitativas, que acompañan á esta insinuácion. Montevideo tendrá enel Congreso la representa en de una Provincia, se respetarán los Empleos, y las Propiedades, será inviolable la seguridad de sus Ciudadanos; y si la España triunfa de sus Enemigos, - el Gov no protesta debolverla en el mismo estado, baxo la garantia dela Gran Bretaña. Dignese V. E. fixar la considera nn sobre lo venidero y aceptar este arvitrio que le propone el Gov no como tan interesante á ambos Pueblos; á cuyo fin Emvia este Pliego con el Cap n D .n Jose Maria de Echaury, y énel caso de que fuese admitido p .r V. E. mandará el Gov no sus Diputados, suficientem.lo autor¡- / zados p .o, sancionar la comvencion de un modo solemne: Si el resultado corresponde a la buena fee de sus intenciones, será inexplicable su placer: Si V. E. desaira la proposicion, agregará este nuevo Sacrificio de sus respetos alos que tiene yá hechos, p .r el Interes dela humanidad, y acreditará con este nuevo testimonio la moderacion de su caracter, la sinceridad de sus intenciones beneficas, y la eficacia desus deseos p .r el sosiego y felicidad delos Havitantes dela America del Sur. - Dios Gue á V. E. m .s a .s Buen.- Ayr s Agosto 28. de 1812. - Feiiciano Ant o Chiclana. - Juan Martin de Pueyrredon, - Bernardino Ribadavia. - Nicolas de Herrera Secret n - Ex.mo Sor d .n Gaspar de Vigodet. Es copia. Vigodet Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Legajo No 29. Carpeta N9 738. Año 181'2. Manuscrito copia: fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 320x215 mm.; interlinea de S a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. N9 105 [El Cobjerno de Buenos Aires al Cabildo de Montevideo. Con el propósito de evitar los males derivados de la guerra civil "entre dos Pueblos de una misma Nacion", le propone la unidad y la conciliación, espíritu que anima el oficio que dirigió al Capitán General Gaspar Vigodet -que se pub,íca bajo el numero anterior- del que le envía copia.] [Buenos Aires, agosto 28 de 1812.] /Excmo .Sor Con el importante obgeto de evitar la continuacion de los males de la guerra civil entre dos Pueblos de una misma Nacion, y deseando este Gobierno dar una prueba de Sus intenciones pacificas, ha determinado proponer á V. E. el arbitrio de unidad y conciliacion, que incluye el oficio que pasa con esta fecha al Exmo S nr Capitan Gral de esa Plaza y de que acompaña copia para instruccion de V. E. :Basta yá de rivalidad, y sofocados los resentimientos particulares, ([que]) renazca la paz y la tranquilidad entre - -385- as los hermanos. V. E. como Padre de ese benemerito Pueblo conoce quanto importa apagar el fuego dela discordia para cortar sus fatales efectos, y que individuos de una misma nacion, ([vasallos de un mismo Rey] ), no se vean repentinamente privados delas propiedades, y en un estado de nulidad politica. Crea V. E. ([Sor Ex .-o]) q.o este paso es hijo de la moderacion y'dela humanidad, y que si este Gobierno / se halla hoy en circunstancias de proponerlo, acaso mañana no estará ensu arbitrio el aceptarlo. Dignese V. E. bolver Sus ojos de Padre sobre tantas familias, sobre tantos vecinos benemeritos, que tal vez podrán Ser victimas inocentes del rigor de una opinion, y que afligidos con el peso de una Situacion desventurada culparán a Sus Magistrados que despreciaron la ocasion de hacerlos felizes. Enlas manos de V. E: y su poderoso inf[uxo queda el decidir de la Suerte de esse noble vecindario, y el Gob o ce lisongea de un exito feliz sobre los sentim?os beneficos de V. E. Dios güe á V. E m.- aa B.- Ayres Agosto 28 de 1812. ( [J .n Martin dePueyrredon] ) Se remitio una copia al S .r Sarratea en. 9 de Sep o y se dio a la Gazeta A1 Excmo Cabildo de la Ciudad de Montevideo Archivo General de la Naclún. Buenos Aires. Repablica Argentina. División Nacional. Sección Gobierno. Sala X, C. 1, A. 5. N9 10. Manuscrito borrador: fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 299 x 213 mm.; interlínea de 8 a 9 mm.; letra Inclinada; conservación buena. N9 106 [Condiciones a las que se obliga el Gobierno de las Provincias Unidas del Pie de la Plata en el caso de que Montevideo y sus dependencias se unieran a la Capital.] [Buenos Aires, agosto 28 de 1812.1 /Condiciones que se obliga a observar inviolablemente Gob o de las Provincias unidas del Rio dela Plata pecto a la Plaza de Montevideo y sus dependencias caso que se una a esta Cap.' reconociendo como Pueblos su autoridad. 1-: Se hechara un velo sobre los asuntos pasados ningun individuo podra ser ni juzgado, ni reconvenido su anterior oposicion al Sistema de las Provinciab seá qual haya sido su resistencia. 2.o Todos los vecinos conservarán sus bienes y derechos en su integridad. 3.0 Todos los havitantes de aquella dependencia zaran de la libertad civil, seguridad individual ventajas como los demas ciudadanos del Estado. - 386 -. 4.0 Los empleados civiles, politicos, militares siasticos gozaran la posesion tranquila de sus empleos. 5.° El comercio será libre para hacer su giro con todas las naciones del mismo modo que el de la Cap.' 6.- Se respetaran todas las propiedades de aquellos vecinos y se restituirán las que hayan sido seqüestradas por disposiciones anteriores de este Gobierno. 7.° Montevideo tendrá como Provincia su representación nacional en el Congreso, en la constitucion y en el Gobierno que se establece. 8.0 Todos los Españoles expatriados con motivo rebclucion y conjuraciones volberan a la posesion minio desus bienes y derechos, quedando sin efecto providencias de precaucion y seguridad que medita Gobierno con respecto a los opuestos a la libertad 9.o Todos los militares inclusos los Gefes de y los empleados sueltos, que se hallan en ella gozaran sueldos integros por el Estado hasta que haya proporcion de colocarlos, quedando en su arbitrio permanecer pais, ó regresar a España ó a otro punto, en cuyo serán costeados por el Estado, y tratados con la y decoro corresponll!e 10.° Los buques de Guerra quedarán en Montevideo, si sus oficiales se conforman en continuar sus servicios, c marcharán libremente donde les acomode. 11.0 La plaza tendrá un Gobernador militar y una guarnición de mil y quinientos hombres veteranos. 12.0 El Gobierno se obliga del modo mas solemne a restituir la plaza de Montevideo en el estado en que se le entregue, siempre que la España llegue a triunfar de los Enemigos que ocupan casi todo su territorio. 13.0 El Gobierno se sugeta al cumplimiento de todos los articulos de esta convencion baxo la garantia del embaxador dela Gran / Bretaña cerca dela corte del Brasil, como Representante de aquella Nación Feliciano Ant ° Chíclana J Bernar.no Ribadavia Nicolas de Herrera .n Martin de Pueyrredon Srio Archivo llistfrico Nacional. Madrld. España. Sección Estado. Legajo 84; Año 1812. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 300 x 214 mm.; Interlinea de 7 a 10 mm.; letra Inclinada; conservación buena. N9 107 -[Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaqulna de Bor bón: Expone los males en quo se ve envuelta la plaza de Montevideo como consecuencia de la firma de un armisticio entre la Corona = 387- portuguesa y el Gobierno de Buenos Aires. Le ruega interponga su mediación ante el Princjpe Regente y Lord Sirangford para que quede sin efecto dicho convenio.] [Montevideo, agosto 29 de 1812.1 /Srnma Señora. La proxima calamidad, qe amenaza á esta benemerita poblacion con los estragos de un sitio, al parecer inevitable, me ha obligado á reiterar mis suplicas, y consideraciones á S. A. R. el Srnmo Sr. Principe Regente; y á exponer al Embajador de S, M. B. en esa Corte Lord Sttranford los enormes perjuicios, q.e causa á la nacion española el armisticio estipulado por parte de S. A. R. con el gobierno rebelde de Buenos-Ayres, y los funestos males por q.e debe pasar este Pueblo, muy digno de las atenciones, y auxilio de nuestros aliados: protestandole á nombre del Supremo Gobierno de las Españas las ulteriores conseqüencias al abandono en q.e se ha dexado á esta Plaza, y la banda oriental del Vrugüay, y á la prepotencia q.e se les permite á los enemigos del trono de S. M. C., mi amo, y de toda su monarquia. No es un mero calculo el que / presagia desaires de una trascendencia tal vez inevitable; sino el aviso oficial q.e tengo de haber atravesado el Vrugiiay parte del exercito insurgente, quedando el resto disponiendose para pasarlo á la mayor brevedad. V. A. R. sabe el estado militar de esta Plaza, la indigencia de su vecindario, el partido de los insurgentes aun dentro de los muros, la adhesion de todos los habitantes de la campaña al sistema republicano, y el asombro, y aun desesperacion q.e concitará hasta en los leales el abandono á que se nos condena: motivos q.e dan la mayor importancia á mis solicitudes, y q.e anuncian un termino infeliz á nuestros padecimientos; y motivos que espero de la beneficencia de V. A. R. los expondrá á su Augusto Esposo el Principe Regente; y por los qe igualmente hará valer mi reclamación á Lord Sttranford, evitando, sobre la horrible efusion de sangre, la ruina de esta Plaza, el sacrificio de sus lieroycos habitantes, y la perdida de la America del Sur, parte tan interesante á la monarquia. Reitero a V. A. R. mis respetos, y / fio á su poderosa mediacion el buen resultado del ultimo esfuerzo que me precisa hacer la dignidad, y deberes de mi empleo. Dios güe la importante vida de V. A. R. muchos años. - Montevideo 29 de Agosto de 1812. Srñma Señora A. L. R. P. de V. A, R. Su mas humilde servidor Gaspar Vigodet Srnma Srá. Infanta D.- Carlota Joaquina de Borbon Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Legajo Ng XXVIII. Carpeta No 673. Año 1812. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 294 x 214 mm.; interlinea de 6 a 9 mm.; letra inclinada; conservación buena. -388- Nr -108 [El Gobierno de Buenos Aires a Manuel de Sarratea. Le previene estar a las miras del ejército enemigo y observar movimientos en retirada. Adjunta copia de un oficio del General Souza al enviado portugués.] [Buenos Aires, agosto 29 de /Reserv.do El oficio del Gral Sousa escrito á este embiado Portuguez ([servira]) (de q.e se acompaña Copia) instruirá a V. E. dela necesidad de observar los movim.tos de aq.l Exercito ensu retirada, y tomar las medidas (conven.tes) p .a reunir toda la fuerza en caso necesario. Sin embargo es tan misteriosa la conducta de este embiado, y tan contradict.s sus pasos, q.- el Gov: to cree con V. E. q.e todo esto no es mas q.o una tramoya politica dela Corte del Brasil. Con todo será oportuno estar á la mira, y operar ála reciproca, segun crea V. E. qe ]o exijen las circunstancias. D. &. Ag.to 29 812 A1 E. S. d. Man I de Sarratea [Carpeta:] B .s Aya Ag.to 29 812 A1 Exmo áór D Man? de Sarratea Previniendole arregle los mobim!os del Exercito conforme á los delos Portugueses, y remitiendole copia del oficio del G.1 Sousa transcripto pr el Enviado Portugues Archivo General de la Nación. Buenos Aires. República Argentina. División Nacional. Sección Gobierno. S. X, C. 1, A. 5. Ne 1'2. Manoscrito borrador; fojas 1; papel 'con filigrana; formato de la hoja 217 x 155 mm.; interlfnea de 9 a lo mm.; letra Inclinada; conservación buena. No 109 [El Cabildo de Montevideo al Gobierno de A propósito de su oficio de 28 de agosto -que se el número 105 de esta Serie-, y de los documentos que lo acem- pañan; expresa sus dudas acerca de la sinceridad de las autoridades de Buenos Aires, cuya conducta censura. Agrega que sí ese gobierno desea que terminen los rigores de la guerra no debe usar de artificios, olas reconozca a las autoridades legitimas y soberanas de la Nación y que jure la Constitución política de la monarquía.] [Montevideo, setiembre 4 de 1812.] /EX.mo S.r El papel q.o V.E. ha enviado á este Exm o cabildo 28 de agosto último junto con las copias autorizadas -389- oficio remitido al digno xefe sup - de las provincias del río de la Plata, y artículos propuestos p .a vn nuevo acomodamiento entre este y ese gobierno en caso de vnirse ambos pueblos; ha causado en los miembros de este ayuntamiento la mayor conmoción de animo que es imaginable. La justa indignacion se apoderó de ello, é impelido del honor y del noble entusiasmo _q.e caracteriza a este valiente y generoso pueblo, declamaron unanimes contra las alagueñas, y seductoras, ([e hipocritas]) frases con q.e V.E, pretende aora persuadir los vehementes deseos qe le acisten p .a evitar los desastres y desgracias de la guerra civil, quando ese y el ante- gobierno, solo ha dirijido sus deliberaciones anti-politices p: los principios detestables del encono, de la rivalidad, y del depotismo, sacrificando víctimas inocentes al placer de su furor, de sus pasiones y de sus intereses y engrandecimientos particulares. Son infinitos los exemplos, y los desengaños q.e V.E. ha dado al vniverso, p .n qe aora se le considere con ideas pacificas, y sereno animo de conciliacion: delas mismas expresiones con q.- V.E. ha querido dorar el veneró de sus intempestivas ( [y] ) é irritantes proposiciones, se conoce el sistema q.e abriga vn gobierno q.e aspira apropagar el fuego devorador de la discordia, y á extender su vacilante poderio. Es verdad q.- son incalculables los males de la guerra q .o V.E. ha hecho, y hace a los pueblos libres q.e no quieren sujetarse á su capricho; y criminal partido: es cierto q.los individuos de vna misma familia, pueden ([pri]) verse privados de sus bienes, y en estado de vna absoluta nulidad política; pero es evidente qe V. E. es el vnico responsable ante Dios, los hombres, / y la ley dela sangre q.P se vierte, y delos infortunios q.e afligen a la humanidad en estos hermosos paises, teatro de la paz y la concordia entre los españoles de ambos mundos, lita q .e apareció la hidra ponzoflosa de la rebelion mas inaudita é inmoral q.han fomentado los ingratos hijos de nra España. Si V.E. realmente pretende q.e cesen los rigores (de la guerra civil, penetrese) de la sagrada opinion q .e sigue, y obstinadam!e seguirá este pueblo hta reducirse aeenizas; conduscase con el lenguaje de la pureza y sencillez: y no vse de artificios y amenazas q.e solo sirven p.- conocerle en todo su carácter, y p e amedrentar espíritus debiles, diferentes de los fuertes q.e existen dentro de los muros de esta plaza. Desengañese V.E: salga de su error; y tenga entendido q.e este Cabildo,avnqe padre tierno y amoroso del benémerito ( [... ] ) vecindario que encierra Montevideo, no ha de influir ni ha de permitir de ningun modo q.e se manchen las glorias q.e ha adquirido, las honras y preeminencias con que se ha coronado per contener los esfuerzos de la actual revolucion. Si V.E. quiere apartar de si la nota de pertináz, nerse enla senda de conciliar la quietud, y([a]) ridad de estas provincias, reconosca las autoridades xitimas y soberanas de la nacion, jure la Constitucion -390- litica de la monarquia q.o yá está sancionada, y llame á su seno al xefe q.o debe regir y gobernar el reyno: de otro modo escusadas son contestaciones, ni reiterar propuestas insultantes al decoro de este pueblo y da la nacion española, que triunfante y gloriosa, cuando V.E.la pinta y denuncia p .r exánime y agonizante, existe y existirá apenar y despecho de sus crueles enemigos. La constancia y fidelidad de este pueblo no tiene exceden-/te, y esta corporacion horgano de su decidida voluntad, y de los q.a ]a componen, concluye con decir á V.E. que lo compadece en su estado, y que mira con total desprecio el topo insultante con que sella producido. Dios gue áV.E. m .s a.$ Sala Capitular deMontev sepo 4 de 1812 - Ch. S= F de]as C= C.C- J.M.O. J.V. y B= F.S.= A.A.= J.A.F.dela S-Y.M- M.V.G.= Exmo Gobierno de Buenos-ayres- [Cubierta 1812 El exmo Cabildo con el gob.- de B.- ay.$ No 1.87 Contextac ^ á las propuestas de pacificac n q .a gov.no de B- Ay.° 1líuseo Histórico Nacional. Montevideo. Archivo y Biblioteca 'Pablo Blanco Acevedo". Libro 130 de la Colección de Manuscritos. Folio 68. Manuscrito borrador; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 301 x 214 mm.; interlínea de 8 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. Nr 110 [Diego de Souza. a Manuel Márquez de Souza. parte instrucciones relacionadas con la marcha de Aagé hasta Cerrito.] [Cuartel General en Cuñapirú, setiembre 7 de 1812.] Officio Ao Man sl Marquez. Tendo V. S .a de apartar-se do Exercito cola a Coluna que Comanda pareceu-me lhe seria agradavel concargo dealguas Ordens que neste Off iclo lhe transmito edas quaes assugeigao ao literal sentido delas fará V.S ° o uzo que o son claro discernimento e longa experencia }he dicta como nlais proveitozo no bem do Real Servisso cm que cola mui reconhecido zelo amor e discrissao distintamente se conferega. Determinará V. S .a assua marcha para o Acampamento de Baje aonde se demorará otempo necessario para descanto da animalada que natúralmente durará até 15 de Novembro e contao ja cm estagao mais benigna pero siguerá para aGuarda do Serrito na qual se conservará entretanto que nao receba outra Ordem ulterior. Confio de V. S .a notranzito aestes dous pontos fará exactamente observar as cautélas que ténho estábelecido para -391- que os Moradores nao sofrao insultos nem extorsoens por parte das Tropas enao menos q' VS ° sedisvelara cm manter a desceplina instructiva esobordinativa delas acujo fim convcm nao permeta licensas aos Officiaes nem Soldados sem extrema precizao. Despois de chegar ao Campo de Baje facultará V. S .a permissao atodos os Milicianos desse tirarem assuas Cazas entregando primeiro ao Comissario das Munissoens de Guerra os Armamentos que receberao efazendose apontamento das faltas affim dessatisfazerem á Fazenda Real oimporte dellas quando nao tenhao sido perdidos ou quebrados no Servisso o que a de constar das Atestagoens. - Igual procedimento tera VS ° com os aditos aos Corpos de Linha que seobrigarao aservir nelles durante a Campanha exceptuando porem os que desertassem ouajao excedido as licencas por que a esses cm comutassao das penas merecidas pelos seus delitos ficao obrigados asservir com prassa effetiva como sefossem recrutados. E ao dito fim mandará VS ° capturar os que ainda estiverem auzentes constando-os lugares das suas ubicassoens. No R.o Grande achao-se o recrutas mencionados na Relassao junta debaixo do No los quaes V. S .a determinará sejao conduzidos con Feguransa ao Sitio que lheparecer mais comodo eos distribuirá pela Legiao que comanda epelo Batálhao d'Infantária e Artilharia. Em Bajé determinará V.S ° seproceda com a brevid - possivel a Conselhos de Deciplina de todos os Soldados de Linha auzentes desseus Corpos por dezergoens en excessos de Liceneas ese procurem prender para imediatámente serem procegados cm Conselh03 de Guerra. O mau estádo de saude cm que seacha o Marechal de Campo Alexandro Eloy Portely exigindo tratamento de Processo respiritos cbons medicamentos aplicados cm lugares comodos me obrigou facultár lhe licenga emdeterminada para pasar acunar-se nassua Caza da Vila do R .o Grande certo de que este onrado General nao perderá momentos derecolher-se ao seu Corpo logo que esteja restabelecido. Com N 2.o remeto aV.S ° as queixas deValentin Soares edeoutras pescas contra M.-' Marques Comandante queesteva na Guarda de Piray para que VS ° proceda cm Baje as averiguassoens que lhe parecerem proficuas descobrir-se o dito Comandante está con prendido nos roubos de que e acuzado nao ometendo mandar-lhe fazer rodeio na Estancia en Invernada cm que possa ten ainda parte dos mesmos roubos eno cazo deachada confiscar-lhe todos os seus bens eremetelo prezo a Porto Alegre. Tao bem cm N 3o encontrará V.S ° as denuncias da inconducta de Joze Fran: - Munis que foi incumbido da Guarda de Sagunto com quem deverá ten igual comportamento con prevengao de que sendo orefferido Munis por meu encarregado derecolher anossa Fronteira os Cavallos que deixamos desde o Passo do Valente até Serro Largo amaior parte orelhanos me informao que elle fizerá reunir este fingindo acharmuito poucos esserem - estes os que [...] -392- o grande numero dos que arreará de particulares nhoes portenhos e realistas. Igualmente dirigo aV S° com o N 4.- Copia da Queixa de Benito Lopes Comandante da Partida Zeladora da Campanha deMonte Video arespeito dos procedimtos de Joze Pera da Fonceca que Comandou a Guarda do Arredondo. ede Sargento Roberto a respeito da qual obrará V. S nassua chegada ao Serrito oreesmo que deixo dito concernentemente a Manos¡ Marques. Tendo sido mal executada a Ordem circular Copia No 5 que mande¡ expedir cm 7 de Dezembro precedente atodos os Comand.e£ dos Destritos particulares recomendo aV.S ° q'nao só na Fronteira do Rio Grande decujo comando Geral tomara conta logo que nela entrar mas nassuas imediassoens dolado da Fronteira do R .o Pardo expressa quaes quer deligencias ou Ordens que lhe paresserem mais efficazes para o effectivo cumprimento d'aquela. - Remeto mais aVS ° com Nos 6o e 7o as Cartas e listas que Joao M.-' Boleno e Pedro Fagundes enviarao ao Coronel J.- Ignacio da Silva para á vista de elas V.S ° mandar confrontar as Marcas dos Cavalos ápreendidos, para quele edeclarar que os de Marcas Novas ou desconhecidas pertencem a S. A. R. e só se devem entregar os de marcas antigas e conhecidas aos donos que os reclamarem até afim deste ano alem de cujo prazo taobem se intenderá pertencerem a Fazenda Real. Por Avizos de Pedro Fagundes consta q' tinha vendido alguns Gados de Corte do confisco adezeoito testoens eque lao continuando o confisco cm outros: Nestes termos é mais conveniente que V.S ° municie a Tropa com os Gados confiscados que estiverem por vender cm Baje eno Serrito mandando passar pelo Comissario dassua Coluna recibos competéntes aos Depositarios esó nafalta deles concinta se compoem pelo mesmo Comissario na forma das Instrugoens e Ordens da Junta da Real Fazenda. En Baje mandará V.S ° formalizar relagoens circunstanciadas assim dos Cavalos o Reiunos como orelhanos de que meremeterá Copias etomando d'aqueles somente os que forem absolutamente necessarios paró o Transporte até ao Serrito deixará os mais entregues a Pedro Fagundes aquem tao' bem incumbirá a Guarda detodos os Gados ebens confiscados quese devem descrever com toda aexatidao. Similhantes relassoens mandará V.S ° fazer no Serrito comabrevid c que lhe ffor possivel encluindo nelas a tomadia constante da Copia No 8o o q'procedeo o Capitao Paiva os animaes mandados p .a Arredondo por J.o Per.o d'Afonceca : E estas Relassoens adira VS ° as dequasquer Cavalhadas Boladas e Carretas do Exercito existentes na Fronteira do R.- Grande ou nos Territorios de Santa Tereza declarando o estado deServi-, sso e lugares cm que seachao. Sobre o Artigo Cavalhadas ainda mo corre dizer aV.S ° que comvem conservar OreIlanos as que ainda nao estiverem Reiunadas e puxar para as Estancias vecinhas do Serrito omaior numero de Cavallos queai sepoder conducir por ficarem cm melhor proporsao desserem transportados ao Rincao de Saicam,ou -393- Campo de Geval onde se tem de ajuntar os que S.A.R. For Servido Mandar ir para o R .o deJaneiro. No ACampamento de Bajé deixará V.S ° um Destacam: o daforsa que indicao as Instrugoens N° 9 para o Comand c delle ello Serrito mandará VaSa aosfins especificados nas mesmas Instrugoens patrulhar a Margem setentrional do Jaguarao Xico. VS ° mereinviará os originaes incluidos debaixo de N° 2o 3o 50 e 7o despois deproceder asdeligencras aque elles competen mais o de No 10 juntos Entre aLagoa Mirim ea-Costa doblar até Chuy encarregará VS a as incumbencias referidas nas supraditas Instrugoens aPatrulhas Valentes Soldados Milicianos D.- Guarde a VS ° Quartel General em Cunhaperu 7 de Setembro do1812 D. Diogo de Souza = S ..r Manoel Marques deSouza = Archivo Itamaraty. nlo anteriores a 1822". Copiador Souza. Afilo 1812. Folio 132. mato de la hoja 916 > 270 clinada: conservación buena. de Janeiro. brasil. Fondo: "Documentos de la Correspondencia de Don Diego dc Manuscrito copia; papel con filigrana: formm.: interlínea de 7 n r0 mm.; letra In- N9 111 [Instrucciones impartidas por Diego de Souza sobre el establecimiento de guardias estables para patrullar la línea fron- teriza: una en Santa María del Boquerón, la segunda en las cabeceras del Río Negro y la tercera en el paso de Espantoso en el Río Negro, un poco al norte de la. Barra del Piray.] [Cuartel General en Cuíjapirü, setiembre 7 de 1812.1 Intruccoens para o Comando q'vai guarnecer o ACampam?o de Baje Instrucoens p.- o Com do do Destacamento daLegiao deVoluntarios a Cavalo de R .o Grande composto deum Capitao tez Subalternos oito Inferiores e cesenta Sold °o que [... ] Mar.-' do Campo M.-' Marques de Souza deve deixar guarnecendo o Acampam!o de Baje nassua retirada doniesmo Campam!o A Cargo do Comandante do supradito Destacamento fica manutensao da disciplina Militar econservassao tanto delle como das trez Guardas que coro atengao as forsas domesmo Destacam.lo ja devera ter estabelecidas o S °r Marechal deCampo, Manoel Marques de Souza, nos lugares seguintes = A la em Santa Maria no Boqueirao destacando esta ua Patrulha pela Coxilha que deita Aguas no R .o de S'a Maria sao Piray procurando as pontas mais Meridionaes d'aquele Rio deS!a Maria cd'alí pela Coxilha até Guaveyú aqual secomunicará coro a Patrulha que vier de Daiman e outra até a Barra de Piray no Rio Negro. A 2- nas Cabeceiras do R.- Negro ao pé da Estancia do Apolinario onde esteve era outro tempo Guarda Portugueza e dela margem Oriental e outra até a Barra do Juguarao Xico pelo lado Oriental = A 3a que pode ser mais pequEna seportará no Paso do Espantozo que fica no R .o Negro um pouco acima da Barra do Piray As Pa-394- trulhas q'chegao até a confluencia do Joguarao Xico como Joguarao Grande se comunicarao coro as que o dito Senhor Marechal de Campo a de mandar sair do Serritá até esse Ponto. As incombencias destas Guardas sao sao deprotcger as Estancias do nosso territorio comprendidas namencionada Linha contra alguns insultos dos Xarruas deprendar quasquer pessoas que passarem para os Dominios Espanhoes sera licenga minha derigiar q'delhes nao venhao pessoas suspeitosas nem entre algum sera ser legitimado desconfinar todos os Gados Vacuns e Cavalares que sera esta licenga seintroduzercm d'aqueles Dominios p.- anossa Fronteira capturando aom.mp tempo os condutores edaproceder por igual forma arespeito d'Escravos levados para vender nas posegoens Espanholas devendo-se-julgar destinados a ese fim todos os que nao forem especifficados nos Passaportes concedidos as pessoas que os conduzirem prestada as competentes fiangas: Alem desto porcurarao informar-se das novid es ocorrentes na Campanha lemitrofe para as participar ao Comd es aeste poder dirigir mas e aom ^e S .o, Mar.°t coro [...] Assim estas particulares incumbencias como as quaes conc:ernentes a boa Ordem do Servisso sao recomendadas conl imediada responsabilid e ao Comd?e do Destacamte para mulliciarnento do Destacamento dará o Ser Marechal de Campo M .,d Marques de Souza as providencias precizas conformando-se coro as Ordens que lhe comunico nadata de oje e aom n'a Set Marechal recomerá o Comande dele para outras precissoens eventuaes ou órdinarias. Quartel General cm Cunhapiru 7 de Setembro deló12. - D. Diogo de Souza - Archivo ltamaraty. Río de anteriores a 1882". Copiador de Souza. Afio 1812. Folio 132, formato de la hoja 410 x 270 inclinada; conservaelón buena. Janeiro. Brasil. la Correspondencia Manuscrito copia; mm.; interlinea de Fondo "Doculnentoe de Don Diogo de papel con filigrana; 7 a 10 mm.; letra NP 112 [Manuel de Sarratea a José Artigas. Comunica el em- barque repentino del comisionado de la Corte del Brasil y en previsión de las consecuencias militares que ese, hecho pueda aca- rrear, le previene active sus marchas para la incorporación sus divisiones al ejército de operaciones.] [Concepción del Uruguay, setiembre 8 de /Muy reservado El embiado de la Corte del Bracíl serca (del Goro ne Sup et) de las Prov.s unid.- del Rio de la Plata se ha embarcado repentinam?e p .a el Janeyro, y las negociacion e (politictts pueden) no presentar un aspecto favorable; en su conscq.° prevengo á V.S. active sus marchas p .a q.e ala may ° vrevedad posible se reuna á este Ext e de mi mando con las divicion.s q.e estan asu cargo. -395- V. S. comprende (vnui) bien los funestos resultados y fatales conceqs q.e podran resultar ala causa si pudieran los limitrofes batirnos en detalle, graciada ocurrencia es la q.e se deve ebitar; p.r comiendo á V. S. esfuerse sus providencias, y active su celo y amor ala livertad americana, las incorporaciones de esas divicion.e á este Ex.le D. 8t. Q.1 G! en del Vruguay á 8 de Sept.e de 1812 = M. S = Sr d Artig.a Archivo General do la Nación. Buenos Aires. República Argentina. División Nacional. Sección Gobierno. S. X, C. 1, A. 5, NI 12. Manuscrito borrador; fajas 1; papel sin filigrana: formato de la hoja 215 x 155 mm.: interlínea de 8 a 10 mm.; letra inclinada: conservación buena. NI 113 [Gaspar Vigodet a la Princesa Carlota Joaquina bón. Manifiesta que el gobierno rebelde de Buenos tendido inducirle a traicionar la causa del Rey del oficio y proposiciones que le remite para su Refiere que los insurgentes se hallan el¡ la Banda rigen sus marchas hacia Montevideo. Espera que gente acceda a su solicitud en el sentido de que volviera a situarse en las márgenes del Uruguay acuerdo con el Gobierno de Dfontevideo.] [Montevideo, setiembre 8 de 1812.1 /Srñma Sra. El gobierno insurgente de Buenos Ayres acaba de darla ultima prueba de su villania; ha creido que podria inducirme á cometer la traicion mas alevosa contra mi adorado Rey, y la Nacion, y se ha arrojado a dirigirme el oficio, y proposiciones que tengo el honor de dirigir a V. A. R. como un testimonio de la justicia con que he reclamado al Augusto Esposo de V. A. su auxilio para defender los derechos de la nación española, los del Sr. D .n Fernando 7.e, y los de V. A. misma. Muy pocos documentos podrán presentarse que evidencien la decision dejos rebeldes a segregarse de la monarquia como el oficio, y proposicioneq de que V. A. R. se instruirá. y de las que deducirá con su alta penetracion hasta donde les precipita el orgullo, y bastardia. He contestado al gobierno de Buenos-Ayres como se merece, desentendiendome dela alianza, y garantia que suponen de S. A. R. el Principe Regente de la Gran-Bretaña; porque nunca he podido creer que ambos principes dexen de ser justos en sus pactos, y menos que permitan se desmembre, y perezca la nacion española su aliada. Estos principios de equidad me han hecho tomar resolución de dirigir al Encargado de negocios de en esa corte las antedichas proposiciones al efecto denciar / en el ministerio del Augusto Esposo de las miras agresoras de los rebeldes de Buenos-Ayres. reclamacion oficial, que el Encargado de negocios hacer sobre la que con fecha del 29 del proximo -396- le previne hiciera, y de que hablé a V. A. R. en igual fecha,'fio de la proteccion especialisima el mejor resu.tado. Si el Srl.o. Sr. Principe Regente accediera a mi solicitud de que el Gen.' D.- Diego volviera á su acantonamiento en las margenes del guay, y obrara conmigo de acuerdo, según S. A. R. Principe dispuso en el pasado Enero; crea V. A. insurgentes debian perecer por si mismos. Tengo yores esperanzas en la justicia de la santa causa nacion, en la rectitud del Srnimo. Sr. Principe sobre todo en la eficacia con que V. A. R. nos favorece; as¡ es que espero ver abatido el orgullo procáz migos de la España, que lo son igualmente de su y de toda su dinastia. Despues que tube el honor de escribir á V. A R el 18, 20, y 29 del anterior han sido evaquados casi todos los pueblos de la campaña, y he sabido que el exercito de los rebeldes se halla todo en esta banda, dirigiendo sus movimientos acia esta Plaza. No es facil que V. A. R. conosca la consternacion general, y la desolacion de tantas familias, principalmente los buanos ciudadanos; habiendose reduplicado nuestras amarguras con la catastrofe del primero de / este mes en el puerto de Maldonado. Arribó alli el Navio Salvador que conducia el batallon de la Albuera de quinientas quarenta plazas, y un horrible temporal desizo el navio, y sumergió á casi todos: solas ciento treinta personas se han salvado entre soldados, pasageros, y gente de mar. Infiera V. A. R. mi consternacion, y la de este heroyco pueblo, y calcúle la enorme falta que me hacen aquellas tropas que nos ha robado el mar. Privado de un auxilio tan oportuno he quedado en el mismo estado de nulidad en que antes me hallaba, porque ni los ciento cinco soldados, que conducia la fragata Maria Josefa han llegado todavia, ni se sabe del paradero de este buque que salió de ese puerto el quatro del anterior Agosto. Creo deber a V. A. R. la consideracion de que añadirá este motivo de mis padecimientos á las reflexiones oportunas con que podrá inclinar el R! animo del Augusto Principe Regente, de cuya decision pende la ruina, o la prosperidad de los indignos planes, y sistema de los rebeldes. Consagro a V. A. R. mis res- / petos, y ruego a Dios Fue su importante vida m .s a .s Montevideo 8 de Setiembre de 1812. Srnma. Señora A. L. R. P. de V. A. R. Gaspar Vigodet Srnma. Sría. Infanta D.- Carlota Joaquina de Borbon. Archivo Imperial. Petrópolls. Brasil. Legajo N9 XXVIIr. Carpeta No 673. A8o 181'2. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 294 x 214 mm.; interlínea de 6 a 9 mm.: letra 'inclinada; conservación buena. -397- N9 114 [Gaspar Vigodet a Diego de; Souza. Se refiere a los pliegos que hace llegar a su poder por intermedio de Gaspar Pinto Bandeira cuyo contenido, según rumores, permite abrigar la esperanza de que el ejército auxiliador portugués vuelva a ocupar sus posesiones. Informa sobre el avance de los que ha obligado a Benito Chain a replegarse hacia Montevideo sobre la pérdida ocurrida en Maldonado de la mayor parte fuerza auxiliar proveniente de España.] [Montevideo, setiembre 9 de 1812.] /Il.mo Ex.-- Sor. La Escuna Princesa D .a Maria Teresa arrivó á este Puerto ayer, y su objeto no es otro sino conducir Pliegos dela corte del Brasil p.- V. E, quien no hallandose por estas inmediaciones, como enel Janeyro se creía há sido preciso tomar la determinación, de que el caballero oficial encargado de dicha correspondencia, pase á Maldonado con el fin de entregarla al Oficial Gaspar Pinto Bandeyra, para que este se encargue de llevarla hasta donde V. E. se halle. Pociria haver pasado de dicha Poblacion Pintos Bandeyra; mas para que la diligencia se haga sin la menor demora, con esta fecha prevengo al Ten?o Governa or remita un Expreso al dicho oficial, advirtiendole de esta novedad para que regrese y pueda hacerse cargo dela expresada conducion de Pliegos. Por la corta explicación que há querido hacerme el oficial que se há desembarcado, entiendo que deven contener disposiciones de vastante satisfaccion; pues me restituye á mis esperanzas de que el Exercito de V. E. buelba á ocupar sus anteriores disposiciones. Si así fuese agradecerla á V. E. me lo avisase, y en este caso tendrá la bondad de dirigirme sus comunicaciones por el Cerro largo, por ser la unica vía que considero libre de Enemigos despues que las Tropas de V. E. se apartaron del Vruguay. Desde entonces varios Cuerpos ó Partidas fuertes de los Sediciosos de Buenos-Ayres avanzaron sobre nuestros Campos, cuyos movimientos obligaron á D.o Be-. nito Chain á retirarse con su Gente alas inmediaciones de esta Plaza; y las familias fieles, temerosas de ex-/perimentar los estragos delos Insurgentes, se han guarecido ya al abrigo de sus muros. La Junta de Buenos Ayres me dirigió en estos días el oficio y proposiciones del tenor que V. E. verá por las adjuntas copias que tengo el honor de acompañarle. La respuesta que hé dado há sido segun corresponde á su insolencia y orgullo; pero por la premura del tiempo no la remito á V. E, mas le ofrezco executarlo en la primera oportunidad que haya. Quando yo me hallaba entretenido en tomar medidas contra los estragos que por estas inmediaciones causaba una Gruesa Partida compuesta de charruas y Gente viciosa del País; arrivó á Maldonado una delas Embarcaciones que conducían parte delas Tropas que me remiten de España pero con tal desgracia que, sobreviniendo enel momento mismo de dar fondo un furioso temporal, el Navío perdió las Amarras, y hacicndose pequeños trozos, pereció -398-- todo un Batallon del Regimiento dela Albuera que enél se transportaba, excepto 130. Individuos, que son los Vnicos que se han salvado: fracaso que me há causado el sentimiento que V. E. puede imaginar, no tanto por la utilidad de esta Tropa, quanto p .r la suerte que há experimentado. Los Naufragos sehan unido al Destacam!o que allí tengo; y ahora esto¡ enla espectativa delos demas transportes que hán de venir de Europa con Tropas. Los charruas de que hablo á V.E., tengo entendido que han pasado el Yh<,, y qúe anteriormente mataron enel Pintado un Individuo Portugués: circun,;tancia por la qual, repito, no deverá V. E. aventurar correspond ° / alguna por otra vía que la del Cerro Largo; bien que V. E. mejor impuesto delas novedades dclas campañas, dispondrá lo que crea mas acertado. Dios Güe a V. E. m.= a.$ Montevideo 9. de Sep.- de 1812. Soy conel mayor respeto y Considera.De V. Exá. Su atento Seguro Servidor Il: no Ex: no Sor. Gaspar Vigodet Il: no Exmo Sór D.- Diego de Sousa General en Gefe del Exto de S. M. F. Museo "Julio de Castilhol". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 24 Sección. Asuntos Militares. 1912. Caja 177. Documento 323. Manuscrito original: fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 29SX211 mm.; interlinea de 6 0. S mm.; letra Inclinada: conservación buena. Nq 115 [Lord Strangford al Conde das Galveas. Anuncia Principe Regente ha aprobado el armisticio suscrito el 26 de mayo que el por Juan Rademaker y el Gobierno de Buenos Aires. sea pronto sancionado por el Regente de Portugal. Agrega que Souza debe abandonar el territorio español y que en el caso que Buenos Aires rompa el armisticio Gran Bretaña promete auxilios.] [Río de Janeiro, setiembre 11 de 1312.7 /Le sousigné Envoyé Extraordinaire et Ministre Plenipotentiaire de S. M. Britannique a fhonneur d'annoncer á S. Ex. Mr le Comte das Galveas, Conseiller, Ministre, et Secretaire d'Etat, qu'il vient de recevoir des Depéches de sa Cour, par les quelles il apprend que S A R Monseigneur le Prince Regent du Royaume Uní a hautement approuvé le Project d'Armistice, qu'en consequence du desir de S.A.R. Monseigneur le Prince Regent de Portugal, le Sousigné avoit pris sur luí de recommander á ce Gouvernement par sa Note du 15 Abril dernier; et que S.A.R. se flatte que cet Armistice aura un plein et entier effet des -299- le moment que le Gouvernement local de Buenos Ayres y aura accedé S.A.R. étant pérsuadée d'apres les embaras et les difficultés qui sont survenues en consequence de la marche des Troupes Brésiliennes, et des obstarles que cette malhereux affaire a presenté aux progrés de la médiation entreprise par la Grande Bretagne, que le retraite de ses Troupes devient tout á fait indispensable. Le Sousigné espere done que 1'Armistice conclu par le Sieur Rademaker le 26 / Mai ne tarderá pas a recevoir la sanction de S.A.R. et qu'il sera bientot méme de edmmuniquer á la Cour que les Corps Brésiliennes, qui se trouve sous les ordres du General de Souza aura completement evacué le Territoire Espagnol, oú sa presente ne sert qu'a faire de 1'embaras, et de 1'inquietude. Le sousigné croit devoir profiter de cette occassion pour tacher á dissiper les craintes que S.E. parait avoir con9u su sujet des suites qui pourraient resuiter si l Armistice n'a pas de terme fixe, et si par consequence le Gouvernement de Buenos Ayres aura la faculté de la rompre á i heure qu'il voudra. Le Sousigné peut done assurer S.E. bien qu'il ne s'y trouve pas specifiquement autorisé par sa Cour que dans le cas d'une aggression manifeste, et non provoqué, c'est á dire, dans le cas oú le Gouvernement de Buenos Ayres venoit a rompre 1'Armistice, sans des ,fustes motifs donnés par la Cour du Brésil, celleci peut compter sur des secours aussi prompts, et aussi efficaces que les circonstances pourront permettre. Le Sousigné prie S.E. d'agrér 1'assurance de haute consideration- Strangtord. Au / Rio de Janeiro 11 Septembre 1812.José Joaquin da Silva Freitas.- 111usec. "Julio de Castilhos". Porto Alegre, F3raeil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 24 Sección. "Avisos do Governo". 181.2. Docuformato mento 61 A. Manuscrito copia; fojas 2; papel con filigrana; de la hoja 820x195 rota.; interlinea de 7 a 8 mm.; letra inclinada; conservación buen.. NQ 116 [Proclama de despedida del Gobernador y neral de la Capitanfa de San Pedro. Ceneral en Souza a los integrantes del Ejército Pacificador.] [Cuartel General en las vertientes del Cufiapirá. setiembre 12 de 1812.1 /CopiaFala de Despedida que o Gov.or e Capitam General da Capitania de S. Pedro, General cm Chefe do Exercito Pacificador faz aomesmo Exercito Meus Camaradas, e Amigos, Companheiros a tanto tempo nos vossos trabalhos, sofrimentos, eriscos, que superastes coro inimitavel constancia, paciencia; evalor nalonga Cam- 400 - panha, da qual vos recolheis cubertos de Onra, e gloria, de que generozamente me sedestes multo maior quinhao do que me cabia empartilha, en náo posso chamado agora por obrigagoens de Governador, separar-me de vós, sem experimentar os dolorozos efeitos da saudade, que o Abito, e afecto, e agratidao produzem nas almas sensiveis. Recebei pois a minha terna despedida, em que cumpre Recomendar-vos a mais exata obediencia as Ordens dos Snrea Oficiaes Generaes, a os conhecimentos, prudencia, e conselhos dos quaes, é do meu dever confesar, rezultarao mais particularmente os bons sucessos da nosa expedisao; as dos Vosos Chefes aquem estou muito agradecido pela actividade, zelo, e discrissao que nela provarao; e finalmente as dos vosos Oficiaes que pela sua intrepides, e corage geralmente meresem omeu Reconhecimento. En nao me esqueso da Ordem de 17 de Julho de 1811, ém que vos prometí recomendar a multa alta Beneficencia do 1,rincipe Regente Noso Senhor, os vosos distintos servissos. Ficao sertos de que serei fiel naminha promesa, e de que será, para mim o día de mais prazer aquele emque navossa frente, posa anunciar-vos os benignos efeitos da Regia Munificencia (lo mesmo Augusto Senhor. Quartel General nas Vertentes de Cunhampirú 7br o de 1812. - Asignado = D. Diogo deSouza Departamento do Arciaívo de Historia. Manasúrito ccpia; Mas 1. do Estado. San Pablo. Brasil. Sectito No 117 [E1 Conde das Galveas a Juan Rademaker.Informa que él Príncipe Regente accedió a aceptar el armisticio pactado el 26 de mayo.] [Palacio de Río de Janeiro, setiembre 13 de 1812.] /Muitos dias depois dehaver sahido deste Porto aEscuna Maria Thereza, pela qual derigi aV.M. os meas Despachos emdatas de 9 e 12 de Agosto entren aqui hum Brigue deGuerra Inglez, trazendo oseu Officio N.3 datado de 2 daquelle mesmo mez, que acompanha a Convenjáo original do Armisticio, que V.M. ahí concluíra com oGoverno de Buenos Ayres, cm 26 de Maio, esendo só agora que chegou á Real Prezenga de S.A.R. o Principe Regente N.S. aquella Convengáo, com-alguma apparencia deformalidade para que pudesse receber aReal Ratificagáo, fe¡ esta demora, centros motivos, que já multo emdetalhe fiz conhecer a V.M. em anterior Despacho, quem determinarán S.A.R. a mandar entabolar novamente esta Negociagáo pelos termos, quese indicarán a V.M. nas Ordens, que para isto se lhe expedirán pela ja citada Escuna: Sendo por tanto de presumir que a estas horas, e ainda mais / quando V.M. chegar a receber o prezente Despacho, se ache multo -40126 adiantada a nova Negociagáo, sehe que da parte de Buenos Ayres existe como se diz, hum sincero dezejo de pacificagáo e accomodamento, seria hum verdadeiro transtorno quese mallograsse a conciuzáo de melhores, e mais Regulares Estipulagoens pela immediata Ratificagáo daquella primitiva Convencáo. Todavia iiáo querendo S.A.R. que os Governos mais inmediatamente enipenhados na pertendida Conciliagáo, etranquilidade das Provincias da Ammerica Hespanhola jama[s imputen a conservagáo das Tropas Portuguesas naquelle Territorio asdifficuldades que possa encontrar o projecto da Commissáo; epor outrolado Dezejando S.A.R. cm tudo adherir as intengoens do Seu Grande, e Fiel Alliado, que insta vivamente na Remogáo detaesTrcpas: julgou S.A.R. por conveniente admittír os termos do / Armisticio ajustado cuja approvagáo significo nesta occaziáo a esse Governo pela maneira, que será constante aV.M. pela Copia junta da minha participagáo, aqual terá esimultaneo officio de Credencial, para V.M. se poder retirar: Edevendo S.A.R. esperar que V.M. tenha já conseguido a pertendida satisfagáo pela Ministerial Extraordinaria de 27 de Malo, recommenda con tudo a V.M~ que, no cazo que ainda isto náo esteja terminada V.M. continue as suas diligencias, até quesesiga hum rezultado. Ds, Ge. a V.M.' Palacio do Rio de Janeiro, ém 13 de Setembro de 1812: Conde das Galveas Sr. Joáo Rademaker. P.S. Remetto a V.M. o Officio junto para o General. D. Diogo de Souza, que V.M. procurará dirigir-lhe logo. Jozé Joaquim da Silva Freitas. Museo "Julio de Castllhos". Porto Alegre. Brasil. Arrhlvo Pabllco de Río Grande del Sur. 24 Sección. "Avisos do Governo". 181'2. Documento 61 C. Manuscrlto copia; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 720 x 105 mm.; interlínea de 10 a 12 mm.; letra inclinada; conservación buena. N9 118 [El Conde das Galveas a Dleeo de Souza. Anuncia la firma del armisticio por Juan Rademaker con el Gobierno de Buenos Aires el 26 de mayo último, por mediación de S. M. tánica y le trasmite órdenes de Su Alteza Real para que se repliegue con sun fuerzas al territorio portugués.] [Palacio de Río de Janeiro, setiembre 13 de 1812.1 /Tendo-se finalmente recebido aqui, há poucos dias a Convengáo original do Armisticio concluido por Joáo Rademaker em Buenos Ayres, nodia 26 de Malo, ao mesmo passo que prosseguiáo as vivas instancias por parte de S. Al. Britanica para a remogáo das nossas Tropas, na prezenga das quaes os Governos mais immediatamente interessados no grande projecto da conciliagüo das Provincias Hespanholas coro a Metropole facem existir hum grande obstaculo para aquelle rezultado, julgou S.A.R. por conveniente ratificar aquelle Armesticio: E como transmitto ---402-- a V.S. por ordem do N[esmo Augusto Senhor Copia atal respeito se escreve nesta occaziáo a Joáo Rademaker, me limito neste Officio a repetir a V.S. as Reaes deS.A.R. para que V.S. verifique a sus Retirada nosso Territorio coni aquella-brevidade que permittirem as circunstancias da Estagáo e as privajoens detrasportes, cm que V.S. disse que se achava; ficando / depois dado e concluidos talentos e zelo deV.S. estabelecer do Territorio da sus Capitania aquelle systema, goens de defeza, que mais capazes parejáo de cobrir gurar o Paiz contra algum inesperado rompimento parte do Coverno deBuenos Ayres, o qual V.S. procurará por todos os modos que jámais pareja directa, ou mente provocado por nós, afim deque a imputagáo a todo otempo sobre everdadeiro aggressor. V.S. irá dando sempre conta desua progressiva marcha, nao omittindo-a-i:ommunicagáo detodas as not;cías e ulteriores acontecimentos que lhe pareja converiente transmittir ao conhecimento deS.A.R. Ds. Ge. a V.S. Palacio do Rio de Janciro cm 13 de Setembro de 1812. Conde das Galveas PS. Communico officialmente A V. S. a Copia da Nota de Lord Strangford instando vivamente pela Ratificajáo do Armisticio Sr. D. Diogo de Sousa. Museo "Julio de Cnstilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 21 Sección. "Avisos do Governti". 181'2. Docu• mento 61. Manuscrito original; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 320 x 205 mm.; interlínea de 10 a 12 mm.; letra Inclinada; conservación buena. No 119 [El Conde das Calveas a la Junta Gubernativa de Buenos Aíres. Informa que por una embarcación do guerra inglesa recibió su oficio de 17 de Julio, -- que se publica' bajo el número 77 de esta Serie- con la noticia del resultado de la misión de Juan Rademalcer. Agrega que el Príncipe Regente de Portugal aprobó las bases de dicho convenio firmado el 26 de mayo y que las tropas portuguesas, sin pérdida de tiempo, Iniciarán la retirada.] [Palacio de Río ¿Le Janeiro, setiembre 13 de 1812.] / Copia Exmo. Sres. Fo:i ainda ha poucos dias que por vía de huma Embarcagáo de Guerra Ingleza recebi a resposta deV.Exa. cm data de 17 de julho passado - sobre o rezultado da Commissáo ¿lo Tenente Coronel Joáo Rademaker, etendo entáo levado á Real Presenja deS.A.R. o Principe Regente de Portugal, meu Amo, a Convenjáo do Armisticio que ahí se ajustára entre esse Governo, eaquelle Negocia403 - dor Portuguez, em data de 26 de Maio se Dignou S.A.R. de Aprovar os termos daquella Convengáo cujos saudaveis effeitos tivéráo logo a sus execugáo; pois que havendo cessado as hostilidades entre os dous Exercitos, as Tropas Portuguesas comegaráo sem perda de tempo a sua retirada para dentro dos seus respectivos limites pela maneira que o rigor da Estagáo ealguma falta de Transportes tem podido permittir. Esperando S. A. R. pois, que a este passo se sigáo por effeito davoa fé com / que elle se den, todas as ventagens, que com este arbitrio se procurarán aos dous Paizes renovando-se aquellas relagoens de Amizade e boa intelligencia, que tanto conven aos reciprocos interesses de duas Nagoens visinhas e unidas por vinculos táo sagrados, Tem Determinado que se retire o Negociador Portugues, como náo sondo já ahi necessaria asua permanencia: E ordenandome que assim opartecipe a V. Exa. tenho en com esta gostosa occaziáo ade renovar a V.Exa. os protestos da mais distineta Consideragáo com que tenho ahonra de ser Exmos. Sres. Prezidente e Vogais da Junta Governativa de Buenos Ayres. De V.Exa. Muito corto e seguro Servidor. Conde das Galveas. Jose Joaquim da Silva Freitas. Efu..seo —Julio de Cnstilhos". Porto Alegre. de Río Grande del Sur. 29 Sección. "Avisos do mento 61 B. Manuscrito copia; fojas 1; papel de la hoja 320 x 195 mm.; Interlinea de lo a conservación buena. Brasil. Archlvo Público Governo". 1812. Docucon filigrana; formato ir mm.; letra inclinada; NI 120 [Felipe Contucei a la Princesa Carlota Joaquina bón. Informa que se ha verificado la retirada del gués a sus fronteras, en cumplimiento del convenio Juan Rademaker con el Gobierno de Buenos Aires. los rebeldes dominan en la campaña y han saqueado Pintado y en atención a. estos hechos, solícita [Cerro Largo, setiembre lá de 1812.] /Señora Assi el Comand.le D. Joaquin dePaz, como yó, hemos gido al Secretario de V. A..R.todos los partes concernientes álas circunstancias para que llegasen ála Real de V. A. Ahora acabo de saver que Presas há pasado España, y de consiguiente estamos enla incertidumbre su recepcion (no obstante que segun prevencion del fueron bajo cubierta del Ministro delos Negocios geros y dela Guerra) maxime quando hace largo tiempo que carecemos con sumo dolor delos Reales satisfactorios preceptos de V. A. Nuebas ocurrencias q. palpamos, hoy impulso á mi acendrada lealtad para que lleno mas profundo acatamiento eleve álos Reales Pies el estado deplorable á que se mira redu- / ducida = -404 esencial de mis connatos, tendentes al incalculable bien á que aspiramos; enla firme inteligencia que nada és capaz de arredrar ni balancear mi constancia, de nada serviran los contrastes para dejar de seguir la gloriosa senda que guía al Sosten y defensa delos Sagrados derechos del Señor REY Don Fernando 7.o y sus Augustos Sucesores. Esta és la causa mas Santa, y ella és la que dirige mis acciones hasta el ultimo justo y devido sacrificio. Sentado tan irrefragable principio, V. A. R, en uso dela Mannagnimidad y clemencia que resplandece desde lejos, se dignará ohirme como áun acerrimo partidario dela fidelidad y Vasallage. Verificada ya la retirada del Exercito Por- / Portugues ásus fronteras, efecto sin duda dela mision de Rademaker al Govierno de Buenos Ayres, los secutores de este avivaron la esperanza de ver prosperar sus ideas, radicando el Sistéma desvastador que llevan por obgeto. La Campaña de Montevideo está invadida por grupos de facciosos, y yá vá incrementandose la revelion en su basto continente. Han dado sobre la Capilla denominada Pintado saqueandola completamente, y hace quatro días que á distancia de quarenta leguas de esta Villa se avistó una quadrilIa de los mismos, que no dá quartel á nineun Español europeo que encuentra, como le sucedió á Juan Gonzalez que marchaba á Montevideo, y fué víctima del furor de estos Caribes que á pretexto de indios infieles y baxo pueblo, ponen en mo- / movimiento los resortes de su depravacion, en terminos que quando devieran haverse exterminado los males, és justamente el momento de su mayor auie. El complex3 de datos que me inflaman cada día mas, ála contraposicion de tales fatalidades, prestarían aún recursos para sofocar este germen destructor, si lograee el singular honor de obtener la Soverana Proteccion de V. A. R., unico amparo en que confío, y unico Sostén delos verdaderos Españoles dela America del Sur, de cuyo Xefe D. Gaspar Vigodet hé recivido varias Cartas relativas al proprio asunto, y sus copias omito dirigirlas á V. A. R. por que ceden en elogio de mis operaciones. Permítame Señora que con / con todo respeto manifieste á V. A. R. que mí honrado comportamiento me há deparado enemigos, uno de ellos el Lord Strandford como me avisan de ésa Corte, y desde mucho tiempo D. Diego deSouza que no solo há tratado de desairarme completar 'a, si no que conspira contra mi existencia, y este és el premio q quieren dar á mis constantes y muy utiles fatigas, quizas por que discordan sus ideas delas q.a me dirigen al mejor, mas fiel y mas bien entendido servicio de V. A. R. Dios guarde la importante vida de V, A. R. muchos años. Cerro largo 115 de Sep.- de1812. . Señora A L. R. P. de V. A. Real. Felippe Contucci. -405- P. S. Una fluxion q.a me ha cargado ála vista me priva del alto honor de escrivir de mi puño, y ruego, por tanto, encarecidam.le a V: A. Real, q.e se digne perdonarme. Archivo lmperlal. Petrópolls. Brasil. Legajo N9 29. Carpeta Nv 757. Alto 1812. Manuscrito original; fojas 3; papel con filigrana; formato de la hoja 246 x 201 mm.; interlinea de 7 a 8 mm.; letra inclinada; conservación buena. N^ 121 [Oficio del Conde das Galveas en el que se extiende en consideraciones sobre la retirada de las tropas portuguesas Impuesta como condición del Armisticio, la firma, el plazo y determinación de la frontera del territorio ocupado.] [Pfo de Janeiro, setiembre 26 de 1812.1 /Copia O Abaixo assignado Conselheiro Ministro eSecretario de Estado dos Negociosda Marinha eDominios Ultramarinos interinamente encarregado da Repartigao dos Negocios Estrangeiros e da Guerra, tendo já cm Nota de 24 do corrente mez respondido á ultima Memoria de S. E. Lord Strangford, Enviado Extraordinario e Ministro Plenipotenciario de S.M.B. relativamente á Approvagáo do Aiuste do Armisticio concluido cm Buenos Ayres entre oTenente Coronel Joáo Rademaker eoGoverno local daquellas Provincias do Río da Prata, julga todavía náo dever deixar defazer separada mengáo da nutra Memoria mais difusa, que S.E. lhe dirigio cm docta de 3 deste mermo mez, que servia de resposta á Nota que o Abaixo assignado teve ahonra de escrever a S.E. cm 27 de Agoto, segundo as ordens que recebeu de S.A.R. 0 Príncipe Regente de Portugal, Scu Amo. Foi po[s com a maior satisfaeáo que / O Mesmo Augusto Senhor leo na citada Memoria de S.E. de 3 deste mez a franca esincera exposigáo que S.E. fez deque toda a direcgáo e marcha da Negociagáo, que se mandou entabolar com o Governo de Buenos Ayres foi náo somente emconsequencia das instancias que S.E. fizera, cm nome desua Corte cuja disposigoens ulteriores interessaváo nesta medida mas até cm tudo conforme aopiniáo de S.E. aquem constantemente se communicáráo na mais absoluta franquesa todos os papeis e ordens que se expedirán para este fim; e portanto nada era mais natural do que ocazo deque S.E. reconhecesse, como de facto reconheceu os erros commetidos por Joáo Rademaker naquella Negociagáo, aqual era despida, como S.E. mui judiciosamente diz de todas as formalidades indispensaveis e ainda mais notoriamente contraria tanto aosentido, como á letra desuas Instrugcoens. /As Disposigoens que S.A.R. se dignou entáo denar para ver se ainda era possivel corrigir os desta Negociagao foráo por determinagáo de S.A.R. -406- milhantemente comxnunicadas a S.E. Lord Strangford, e coordenadas complel.amente debaixo daquelle ponto de vista em que S.E. entedeu que se conciliava o Decoro e Dignidade de S.A.R. coro as Instrucgoens do Governo Britaníco, ecom o espirito das Ordens, (me S.E. tinha recebido relativamente á retirada das Tropas Portuguesas existentes no Territorio Hespanhol, pelo que emtal occaziáo foi pura formalidade, como S.E. vocalmente lhedissera, apresentacáo que S.E. fez da sua Memoria de 27 de Julho, eda subsequem;e de 11 de Agosto as quaes o Abaixo assighado náo responden por isso mesmo visto que, achando-se S.E. perfectamente instruido do estado e succesiva marcha da Negociagíio nada ignorava dos seus verdadeiros termos, / assim como por elles sabia que o principal objecto dos dezejos do Seu Soberano se achava prenchido pela Determinagáo expressa da retirada do Exercito Portugues, quejamais se contramandou, apezar dos defeitos capitaes da Negoci<icáo do Armisticio. Como S:E. náo somente len, mas tem tido Copias de todos os Officios expedidos a D. Diogo de Souza, parece desnecesario produzir novos documentos que testefiquem aquella assergáo senda humo exuberante prova aquella que S.E. acaba de ver no Edital publicado pelo General Portuguez; afim de vencer aforga desacrificios pecuniarios a facilidade de transportes que lhe faltáo para verificar a süa .retirada coro a promptidáo, que selhe ordenou. Posto que o Exercito, como S.E. sabe efica dito, viesse prosseguindo emsua marcha retrograda, eque como tal se preen ./ preenchessein os dezejos do Governo Britanico, instou S.E. Lord Strangford paraque se approvasse o Armisticio, ainda independente de saberse o rezultado das tentativas da segunda Negociacáo, náo obstante que aquelle Armisticio, apezar de alguma apnarencia de formalidade, com-que apenas appareceu a fina, conservasse todos os outros defeitos essenciaes que S.E. Ihe havia notado logo que elle se publicou: a Nota que o Abaixo assignado dirigio ultimamente a S.E. sobre este objecto, emdata de 24 deSetembro, torna desnecessarios ulteriores explanacoens contentandose o Abaixo assignado de repetir aqui a S.E. que S.A.R.,Espera que nesta sua condescendencia receba S.A.R. O Principe Regente do Reno Unido. huma muita caracterizada prova de sua Consid_ragáo edaquella invariavel Adherencia, que manifestara sémpre as vistas e Disposigoens do Seu Grande Alliado. /Passando a rec:ipitulagáo que S.E. faz de Nota, que o Abaixo assignado escreveu a S.E. em 27 de Agosto, elle náo pode deixar de observar a S.E. que se nos Instruegoens que se déráo a Rademalcer, quando daqui partio para Buenos Ayres, se náo fizéra de modo algum mengáo da Linha de limites marcada pelo Paraná, sabe S.E. muito bem, que náo havendo naquelle momento nogoens muito exactas.sobre a situac;áo dos respectivos Exercitos, esobre opé, emque se achaváo as Negociagoens já comegadas por D. Diogo se restringiiío nesta parte as Instrucgoens dadas - 407 - ao Negociado Rademaker no primeiro passo, que se Ihe indicou de dever receber do General todas as nogoens, que este estava no caso de facilitar-lhe, limitandose quanto ao mais as ordens de S.A.R. a prescreverlhe que o Armisticio fosse seguido da immediata retirada dos dous Exercitos para as suas / respectivas Fronteiras, eque elle tivesse por prazo o periodo, que durasse a Negociacáo era que se achava interessado S.M.B. para a reconciliagáo daquellas Provincias coro a Metropole. S.E. nesse momento foi o mesmo que entedeu que est9 ultima circunstancia hia perfeitamente em conformidade do motivo, que induzia a S.A.R. a entrar nesta Negociacáo; e por conseguinte reconhecen a S.E. depois quando se soube que o Armisticio era ¡Ilimitado, o erro que neste artigo se commetteu, náo só pelo quediz respeito á falta de exaccáo no cumprimento das Instruccoens como na liberdade, quese deixava ao Governo de Buenos Ayres de romper quando melhor lhe conviesse o prosseguimento das hostilidades. Fe¡ por tanto que, quando se tratou da segunda negociagáo conveio S.E. perfeitamente que se avivasse esta declaragáo bem certo S. E. que / de se estabelecer ao Armisticio oprazer, que de corresse até a conclusáo da Negociacáo da Commissáo Ingleza náo se poderia jamais entender que S.A.R. entrava como Mediador era tal arranjamento. A diligencia sobre o reconhecimento da Linha mites tracada no Convenio de 20 de Outubro de que pois se tratou, foi S.E. o mesmo que as indicou convenientes, reconhecendo que esta Estipulacáo mema cobria a Praca e Territorio de Montevideo; tendo S. E. descontinuando de mostrar o cuidado deve a sorte daquella Praga, como se vé dos termos u'timamente escreveu ao Governo de Buenos Ayres, deve ser estranho a S.E. que S.A.R. lance as cuas ciosas vistas sobre a triste perspectiva que ameaca berdade de Montevideo e sobre o acreecimo de poder que depois dasua acquisigáo se aprezcntáráo as Tropas do Governo / Revolucionario de Buenos Ayres era Linha das Fronteiras Portuguesas; nem poderá admirar a S.E. o cazo deque agora se aprezente este quadro sideracáo de S.A.R. debaixo de hum ponto de vista attendivel quando pelas ultimas representacoens godet aqui mandou fazer pelo Cápitáo de Fragata Primo de Rivera, se manifestou o estado de absoluta queza e impossibilidade de rezistencia era que se Montevideo. Ultimamente tem o Abaixo asignado de fazer notar a S.E. que na já mencionada Nota, que elle por ordem de S.A.R. dirigira a S.E.em 27 de Agosto passado náo se tratava derequerer de S.E. ulteriores explicacoens sobre as Intengoens do Governo Britanico a respeito da retirada das Tropas Portuguesas pois que S.E. assaz exp'Hcitamente as havia já declarado, assim como obtido nesta parte a mais completa condescendencia com a / vontade do seu Soberano; mas sim se pertendia que S.E. com aquella franqueza -408- que deve subsistir entre Governos íntimamente unidos pelas mais solidas e antigas alliangas, e Amizade houvesse defacilitar todas aquellas nogoens que S.E. náo podía deixar de ter sobre as Disposigoens do Governo Britanico a respeito de Buenos Ayres, coro quem S.A.R. se vía forjado detratar ecuja sorte futura náo podía deixar de ser objecto digno da Sua seria Attencáo, e cuidado: mas sobre este importante assumpto confía S.A.R. encontrar sempre tudo quanto pode prometterlhe os sollemnes Pactos que o ligáo a S.M.B. e o Direito que a religiosidade coro que S.A.R. os cumpre lhe dá sobre a reciprocidade da conducta do seu Fiel e Generoso Alliado. 0 abaixo assignado aproveita esta occaziáo de a S.E. os protestos % da sua particular estima e Concideragáo. Palacio do Río de Janeiro era 26 de Setembro de 1812 Conde das Galveas. José Joaquim da Silva Freitas. Museo "Julio de Cast.ilhes". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 21 Sección. "Avisos do Governo". 181'2. Documento 98 A. Manuscrito copia; fojas 6; papel con filigrana; formato de la hoja 321 x 200 mm.; interlínea de 11 a 13 mm.; letra inclinada; conservación buena. No 122 [Bernardino Rivadavia al Conde das Galveas. Solicita, le haga conocer la opinión de su gobierno respecto a del General Diego de Souza de no reconocer el armisticio el 26 de mayo.] [Buenos Aires, setiembre 29 de 1612.] /Exmo. Sor. Quando una transaccion pacifica entre el Enviado de S. A. R. en esta Capital y el Super Gob.nodelas Provincias unidas del Río dela Plata había terminado felizmente las diferencias q .o comenzaban a aparecer entre las armas dela Patria, y el Exercito Portugues p .r medio del armisticio celebrado en 26„ de Mayo de este año, una ocurrencia inesperada ha sensibilizado sobre manera el animo de S. E. El S nr D. Juan de Rademaker antes de su partida B .a esa Corte ha incluido el adjunto oficio en copia del Exmo. Ser Gral. D. Diego de Souza, en q.- le comunica su determinacion de no pasar p .r el armisticio referido, tomando sobre sí las conseqüencias de este procedimiento. S. E. estaba persuadido q .e sancionadas legalmente las condiciones de una convencion, del interes reciproco de uno y otro Estado, nada sería capaz de alterar su execucion. No obstante estas justas consideraciones, la contextacion del Exmo. Gral. D. Diego de Sousa dexa en compromiso la seguridad, 'y firmeza del armisticio; / en cuya virtud me ordena mi Gob no solicite de V.E. la exposicion de si la conducta de dhó. Grál. -409- puede influir algo en la validacion, o nulidad de esta convencion, o si qualquier movimiento por parte de este Xefe contrario a la solemnidad del Tratado, debe juzgarse arbitrario y desautorizado. V. E. no duda que las operaicones de este Xefe deben reglar las disposiciones de mi Gob - y espera q .e elevando V.E. ál conocim?0 de S. A. R. este nuevo acontecimiento, quede allanado todo motivo de inseguridad, y satisfechos los deseos deS. E. de q.e reyne la paz, y es trecha alianza entre los habitantes de estas Provincias, y los Vasallos de S. M. F. Dios gua áV.E. m.e I L- Buen.° Ay.a Septre. 29 de1812„ Exmo. Sor Bernarne Ribadavia Exmo. S.pr Conde delas Galveas. Archivo Itamaraty. Río de Janeiro. Brasil. ColecGoes Especiaes. Documentos Históricos. 21 Serie. (Avulsos) Lata 204. Año 1812..dlanuscrito..original; fojas 2; papel con.fillgrana; formato do la hoja 800 z 214 mm.; interlínea de 7 a 8 mm.; letra inclinada; conservaclón buena. Nv 123 [Diego de Souza a Joaquin Javier Curado. que por vía oficial se le insinuó que el Príncipe taba-conforme con el armisticio negociado por el ronel Juan Rademaker.y que aprobaba la conducta Expresa que en consecuencia, se pensaba iniciar gociación bajo sus instrucciones y que de fracasar, obligados a repetir las hostilidades. Le recomienda, rretas, armamentos y ejercite a su tropa.] [Cuartel General en marcha en la costa oriental setiembre 29 de 1.812.] Officio Ao Curado Nesta Estáncia encontrei o Sárg.ln Mor Andre da Mota q' se recolhe ao seu Corpo ja melhorado da molestia com q' ficava em Maldonado, Por ele remeto aV.S ° o incluzo Avizo do Ser Conde das Galveas q' respeita um Requerimento junto do T.e Antonio Joao de Lessa Capitao Agregado da Legiao deS. Paulo sobre oqual V.S ° me comunicará a informassao q' lhe der o Coronel da da Legiao q' deve acompanhar oquelle Avizo e Requerimlo - - Acabo dereceber insinuassao Official deq'ao Principe Regente Nossn Senhor náo foro agradavel o Armisticio negociado pelo T.a Coronel Joao Rademaker ea o mesmo tempo q' S. A . R. estava mui satisfeito da conduta Militar danossa Tropa: Em consequencia sevai tratar nova Negociagao debaixo das minhas Instrucgoells eporque a nao rezultar della o effeito dezejado tal vez seremos obrigados repetir as otilid ee previno disso a V.S ° p .a q' com o desvelo ezelo q'lhe é proprio com toda a activide no concerto de Carretás -410- reparo dipessas e Armamentos q' se possao fazer nesse Acampamento, onde deverá com assiduid 0 exercitar a Tropa eai conservar-se até nova Ordem, nao obstante aq' na data de 17 deste mez lhe deixeio para se recolher á [...] depois dodia 15 de Novembro. - - Com abrevid 0 q' Ihe foi possivel V.S ° me mandará uma re'assao dos effeitos q' precizar para afabrica de quaesquer falta q' ai se possao remidiar e das outras medará parte informando á cerca do modo mais facil e economias de as suprir &. Quartel General cm marcha na margem oriental do Salto 29 de Setembro d' 1812 - - D. Diogo deSouza - S ..r Joaqm Xavier Curado. Archivo Itamaraty. ltfo de Janeiro. Brasil. Fondo "Documentos anteriores a 1822". Coplador de la Correspondencia de Don Diogo de Souza. Año 1'812. Folio 141 v. Manuscrito copia; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hola 416 x 270 mm.; interlínea de 7 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. Np 124 '[Diego de Soaza a Manuel Maroues de Souza. Comuntea haber recibido oficios de la Corte relativos a la desconformidad de S.A.R. con el armisticio celebrado por Juan Rademaker y su satisfacción por el buen comportamiento de las fuerzas portuguesas en la campaña de Montevideo. Informa de la reanudación de las negociaciones con el Gobierno de Buenos Ames, a cargo de un comisionado designado por él y balo sus Instrucciones. Le ordena dirigirse a la guardia del Cerrito y le recomlenda el apronte de carretas, artillería. y armamento.] [Costa oriental de Salto, setiembre 29 de 1812.] Officio A M.-' Marques de Souza Agora recebo pelo T .o da Legiao do R .o Grande Gaspar da Costa Pinto Bandr° Officios da Corte cine indicao apouco agradavel q' foi aS. A. R. o Armisticio coordinado pelo T.e Coronel Joao Ra[de]maker cm Buenos Aires e a satisfacao do mesmo Augusto S2nhor arespeito dobom conportam?e dassuas Tropas na Campanha de Monte Video, q' nao quer ver invadida pelas Tropas daquele Governo, acujo fim se vao renovar Negociacoens por pessoa por mim nomeada e munida com Instrucoens minhas: E porque a nao rezultar o dezejado effeito desta Missáo talvez aconteca q' sejamos obrigados a uzar deforsa cesativa, convem q' VSa logo que possa se dirija com as Tropas de seu Comando para as Guardas do Serrito nao obstante as Ordens de 7 do corrente cm q' se acha essa marcha prescrita para despois do dia 15 de Novembro, ficando em tudo omais as mesmas Ocdens cm seu vigor - Escuzo cm taes circonstancias lembrar a V.S a o cuidado de ter prontas p .a qualquer servisso as Carretas pessas d'Artilharia e Armamentos, como de executar assua Coluna com asiduid 0 porem devo recomendar aV.S a meremeta com abrevid 0 que lhe for possivel a Listá da precisoens q'nela ocurrem eq'nao seja possivel remididiar ai ouna dita Guarda. 0 Supra refferido __411- T.evolta a Monte Video naó só como preteisto denovamente reclamar as nossas Cavalhadas sobre cujo objecto diz ja dera conta a V.S ° mais principalmente a conduzir coro toda a cautéla Officios meus no Capl°m General D. Gasnar Vigodet caos Comandes da Escuna - - Princesa D. María Tereza - e Bergantim Falcao p .a oacompanhar nesta Comissao lhe dará V.S a dous Soldados mais aptos q'os coro q' ele d'aqui vai. Tendo dado despacho aun tal Felipe Ruis Portuguez morador em Paisandu para se lhe entregaren os cavalos da marca dassua Estáncia meconstou pelo T.e Salazar ter-lhe entregado entre outros uns trinta etántos coro marcas novas e como o espirito do meu Despacho nao podia Autorizar-lhe a fraude por esse modo se apropiar de cavalos alheios emaior parte de les segde se supoem dos que deixamos cansados nas proximid.as dassua Estáncia incumbe aV.S ° omandar confiscar todos os Cavalos de marca fresca q' ele tiver nas imediasoeils do Serrito onde medizen os deixara quando entrara p.- estes Dominios. Costa Oriental de Salto 29„ de Setembro de1812„ - D Diogo deSou° Archlvo Itamaraty. ala de Janeiro. Brasil. Fondo "Docamentós anteriores a 1822". Copiador de la Correspondencia de Don Plogo de Souza. Año 1812. Folio 142. Manuscrito copia; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 416x270 .mm.; interlinea de 7 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. No 125 [Joaquín de Paz al Coronel Pablo Rolz Javier Prates. Informa que con la retirada del ejército auxiliar, la campaña oriental del Uruguay está asolada por insurgentes y bandidos, que persiguen a los vasallos del Rey y saquean sus establecimientos. Por esos motivos se vio precisado a trasladarse con las familias a la Picada de Barrios y en caso de sol- acometido, se verá en la obligación de pasar a la banda oriental del Yaguarón, donde espera ser acogido por la hospitalidad portuguesa.] [Campamento en la picada de Barrios, setiembre 29 de 1812.1 / 111.- S.— Cor.l Comd?e D. Pablo Roiz X.er Prates Haviendo variado considerablem?e los negocios del día con la retirada del Exercito auxiliar, se vé la campaña oriental del Vruguay infestada de insurgentes y vandidos quepersiguiendo álos fieles Vasallos del Rey, tratan de desbastar los establecim?es de aquellos q.e no son adictos ála detestable causa q. decantan, como yá lo han verificado en algunos Pueblos, y amenazada delo mismo la villa de Melo de mi cargo, por cuyo motivo resolvi acercarme á este lugar conlos fieles y honrados Vasallos del Señor Rey d .n Fern.d° 7.n mi Amo, q.e me acompañan con sus familias, confiando en el auxilio y protección q.e dispensa invariablem.le un Soberano álos q.e siguen la justa causa de su Augusto aliado, principalm.le en é[ caso (quizas no muy distante) de ser acometido y tener q.- pasar ála vanda -412- oriental de Ya / Yaguaron donde espero se nos acoja conla hospitalidad q.- acostumbra la generosa Nacion Portuguesa. Dios gue. á V.S. m.a a.$ Campam!e enla picada de Barrios 29 de Seple de 1812Joaq.n de Paz Museo -Julio de Castilhcs'. Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 2e Sección. Asuntos Militares. 1812. Cala 177. Documento 357. Manuscrito original; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 298 x 207 mm.; interlínea de 9 a 12 mm.; letra Inclinada; conservación buena. Np 120 [Joaquín de Paz a Diego de Souza. Informa que ante la amenaza en que se hallaba la villa de Melo, de su dependencia, se vio obligado a dirigirse con las familias hasta la costa occidental del Yagunrán, lugar apropiado por hallarse próximo a los do- minios de la Corona portuguesa, aliada de Fernando que espera protección en el caso de que se vea el río.] [Campamento de Yaguarón, setiembre 30 de 1812.7 /111.m- y ExmoSeñor La campaña oriental del Vruguay se halla invadida por las tropas delos revolucionarios, extendiendose estos en diferentes grupos, dirigidos á apoderarse de los Pueblos sugetos al legitimo Sup °r Govierno de estas Provincias, sacrificando ásu furor los honrados Vasa'los del Señor Rey D. Fern.de 7.- mi Amo, q. no siguen la detestable causa de aquellos. Este motivo, y el de encontrarse la villa de Melo, de mi depend °, amenazada de un insulto de igual naturaleza, por la aproximacion delas indicadas fuerzas, me impulsaron ásalvar la autoridad R,.1 q. me está confiada, dirigiendome con las familias q. me acompañan, y el corto resto delos individuos militares q. estan á mis ordenes, hastala costa occidental de Yaguaron enla picada de Barrios, cuyo pu[nto] me ha parecido el mas conducente, por halla[rae] / álas margenes del territorio de S. A. R. aliado de mi Soverano; y desde él tengo el honor de ocurrir á V. E. implorando la alta Proteccion del mismo AugustoSeñor; principalm.le enel caso (quizás no muy distante) de tener q. pasar ála otra parte de dho. Rio; y en tales circunstancias, confio todo en el amparo y beneficas determinaciones de VE. á favor de las honradas familias q. me siguen; y espero q. al mismo tiempo se digne V.E: impartir sus ord ® á quien con todo respeto es su muy att!n rend.e Serv °r y ruega á Dios gue. á V.E. m.e a.& Campamento de Yaguaron 30 de Sep.re de 1812„ lll:ne y Exmo S= D. Diego de Souza Joaq ^ de Paz P.S. El Alf.= de Milicias Fran °e Cardozo de Souza q. quedó enf o en el Cerro largo quan[do] pasó por alli elS T Cor.l [.....] de Da Mena Barreto, [.....] sentim!e de dejarlo / en - 413- aq.ila villa por no poder seguir conmigo á causa de los continuos vomitos de sangre q. le acuden frecuentemente; más recomendé con toda eficacia su buena asistencia, áfin de q. si logra algun alivio, pueda retirarse ásu casa oportunam.ie. Dho. oficial, ápesar de sus visibles dolencias, quando sehá ofrecido algun movim?e enla indicada-Villa, me ha ayudado rally mucho en todo lo concerniente ála defensa y seguridad de aquel punto. Lo q tengo el honor de hacer pres?e á V. E. en consideras ° álos meritos, y decad!e estado del mismo oficial - Vale Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 21 Sección. Asuntos Militares. 1'812. Caja 177. Documento 365. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 302x207 mm.; Interlínea de 10 a 13 mm.; letra Inclinada; conservación buena. Nr 127 [El Conde das Galveas a Diego de Souza. Lo impone de las circunstancias producidas en las negociaciones con Buenos Aires a raíz de la inesperada partida (le Juan Rademaker.] [Río de Janeiro, octubre 3 de 1812.] /Dirigi a V.S. era Officio de 13 de Setembro findo as Reaes Ordens de S.A.R. O Principe Regente N.S. sobre aconducta, que V.S. tinha de seguir depois da Approvagáo do Armisticio, concluido era 26 de Maio entre o Negociador Joáo Rademaker e o Governo Provizional de Buenos Ayres; servindome da correspondencia do mesmo Rademaker para passar ás máos de V.S. aquelle Officio, visto que náo se apprezentava entáo outra facilidade de lho enviar, particularmente ignorando-se a posigáo, emque V.S. se poderia achar na sua marcha para as Fronteiras do Rio Grande. ' Inopinadamente porem chegou aqui hontem o mesmo Joáo Rademaker, tendose retirado de Buenos Ayres sem ordem, nem permissáo de ofazer, deixando com a determinagáo, que tomen de pedir o seu Passaporte, enl algum sobresalto o Governo de Buenos Ayres, particulamente suposta a communicagáo, quao mesmo / tempo lhe fizera do artigo de hum Officio de V.S. que o Secretario do Governo D.Nicolao de Herrera me transmittio por copia eque V.S. verá na que lhe dirijo, bem como a Nota com que Rademaker fez aquella communicagáo, aqual he com eff ello concebida era termos, que podiáo dar logar aquelle Governo de disconfiar das Intengoens de V.S. quando as suas expressoes náo fossem, como sáo, mui conformes aos deveres, en que V.S. se achava era taes circunstancias. Desta censuravel retirada de Rademaker lleve rezultar que os Despachos, que lhe transmitti, incluindo o que se dirigio ao Governo de Buenos Ayres, e o que se mandava a V.S. ou existáo alli fechados ou tenháo vindo de volta para o Rio de Janeiro, pelo que ignora aquelle Governo ainda, assim como V.S. a Approvagáo que S.A.R. den á ,414- Convengáo do Armisticio, e por tanto Ordenou o. Mesmo Augusto Senhor que sem perda de tempo se enviasse por, hum Expresso dirigido áquelle Governo de Buenos Ayres; a duplicada daquelles Despachos, sendo por isso que V.S. receberá este pela direcgáo do mesmo Governo; e se transmittirá entra vía pela correspondencia do Río Grande, na idea, de que V.S. terá adiantado quanto possa a sua retirada para as Fronteiras, e que por allí mais facilmente; esteja no cazo de receber este Officio. D:G. aV.S. Palacio do Río de Janeiro eln 3 de Outubro de 1812. Conde das Galveas Sr. D. Diogo de Sonsa /[Responde em 28 de Nov.re de 18127 Museo "Julio de Custilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo PGblico de Río Grande del Sur. 2, Sección. "Avisos do Governti". 181'2. Documentó 70. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 320 x 210 mm.; interlínea de 9 a 11 mm.; letra inclinada; conservación .buena No 128 [E1 Conde das Galveas al Gobierno de Buenos Aires. Explica la posición del Príncipe Regente sobre el Armisticio las circunstancias creadas por la partida de Rademaker que sus noticias, habían producido "sobresaltos sobre ulteriores tecimientos que no parecían conformes a las disposiciones bles en que felizmente se hallaban los dos países".1 [Río de Janeiro, octubre 3 de Excmos. Señores. Con motivo de la inopinada, é imprevista llegada del teniente coronel Juan Rademaker, que entró antes de ayer en este puerto, recibí la nota que me dirigió el secretario de ese gobierno provisional D. Nicolas de Herrera, datada en 26 de agosto, y con ella la copia de comunicación que el mismo Rademaker le había hecho de un articulo de oficio, que recibió del general D. Diego de Sousa, relativamente á la conducta que se proponía seguir el mismo general en quanto no le era constante la ratificacion del armisticio ajustado en 26 de mayo pasado, el que unido á la solicitud de pasaporte pedido por el mencionado Juan Rf:demaker, dexaba á VV. EE. en algun sobresalto sobre ulteriores acontecimientos, que no parecían conformes á las disposiciones amigables en que felizmente se hallaban los dos países. Por tanto no tardé en elevar al conocimiento e1.Principe Regente de Portugal mi amo, aquella los papeles que la acompañaron, á vista de los quales podía dexar de merecer la mayor desaprobacion de la conducta de su negociador, fuese retirandose ciudad antes de recibir ordenes ó permiso para hacerlo, 415 fuese dando motivos de inquietud á ese gobierno tanto con su prematura salida, como con la siniestra inteligencia que dió á los terminos en que lo escribió el general, quien jamas podría censurar la expresion de no juzgar obligatorias las estipulaciones del armisticio antes que ellas recibiesen la real ratificación; tanto mas quando ni por eso dexaba de proseguir en su retirada para las fronteras portuguesas en conformidad de las reales ordenes que para esto había recibido. Todas estas dudas habrían cesado á esta hora con la llegada del oficio que tube el honor de dirigir á VV. EE. con fecha 13 de setiembre proximo pasado, que transmití al teniente coronel Juan Rademaker, aprovechando la oportunidad de una fragata inglesa que zarpó de aquí para Buenos Ayres; mas habiendose retirado el mismo Rademaker, es de presumir que aquellos despachos existan cerrados, o se hayan remitido de vuelta, proviniendo de esta causa, que de ningun modo podía preveerse, ignorar VV. EE. aun la aprobacion del ajuste del armisticio, y no haber recibido el general portugues las ordenes, que en conseqüencia se le expidieron por oficio transmitido al teniente coronel Rademaker por su direccion. En tales circunstancias resolvió S. A. R. que se enviase por un expreso á ese gobierno el duplicado del oficio en que comuniqué á VV. EE. la aprobacion del armisticio, por el acontecimiento expresado, enviandose en la misma ocasion á VV. EE. el duplicado de las ordenes que en conformidad de esta real disposicion se habían mandado al general del exército portugues, á fin de que desde allí se le remitan del modo mas oportuno y breve que se presente á ese gobierno. Con este motivo aprovecho la ocasion de reiterar á VV. EE. las expresiones de la mas alta estimacion y respetuosa consideracion, con que tengo la honra de ser de VV. BE mayor y mas seguro servidor. - Conde ele las Galveas. - Exmos. Sres. presidente y vocales de la Junta gubernativa de Buenos Ayres. - Palacio del Río Janeyro 3 de octubre de 1812. "Gazeta Ministerial del Gobierno martes 10 de noviembre de 1912. de Buenos Ayres". Buenos Aires, NI 129 [El Conde das Galveas a José Matias de Landaburu. Expresa que el Príncipe Regente tomó conocimiento de su de 6 de octubre del año en curso y dice que desde su estada en Brasil no omitió esfuerzos para convencer a las Provincias de su deber de fidelidad a la Monarquía Española. Se refiere armisticio del 20 de octubre de 1811 entre Montevideo y Buenos Aires y a la orden dada a Diego de Souza para que retirase fuerzas. Luego, en atención a la solicitud de Vigodet, fue suspendida esa retirada con el fin de reconciliar a España con posesiones de América. Agrega que fueron vanos los esfuerzos do la diplomacia británica y española para la consecución de -416- paz y luego de la firma de un armisticio con el Gobierno de Buenos Aires, no le ea posible permitir a Diego de Souza la permanencia en territorio de las Provincias Unidas.] [Palacio de Río de Janeiro, octubre 10 de /El abajo firmado Consejero, Ministro, y Secre'- d'Estado de los Negocios de la Marina y Dominios Ultramarinos Encargado interinamente de la reparticion de los Negocios Extrangeros y de la Guerra, habiendo puesto en la precencia de S. A. R.i el Principe Regente su Amo, la nota que el S.- D. José Mathias de Landaburu Encargado Interino de los Negocios de España le dirigir en fecha de 6 del corr[i] ente mez, debe significar asu MR, que haviendo tenido S. A. R.' en su alta consideracion todo quanto en ella se expone, no podia dejar de ver sin gran sentimiento la faz que presentan las dicenciones que continuan perturbando la tranquilidad y sociego de las Provincias del Rio de la Plata, mas al mismo tiempo que lamenta tan dolorosa catastrofe, reconoce no haver cometido, desde su feliz llegada aeste Estado del Brazil deligencia alguna que pudiera ser conducente a conciliar por todos los medios posibles los espiritus ya enconados afin de que se terminasen tales contextaciones, que muy desde sus principios anunciaban sus tristes rezultados que. precisamente Empleo S. A. R? todas las fuerzas dela persuacíon para mover aquellas Provincias aperseverar en el sagrado deber de conservar la Vnion y fidelidad que devian aS. M. C. Su legitimo Soverano, no dudando S. A. R.l ofrecer su me3iacion, y con ella todas aquellas facilidades que fuesen conducentes a conseguir la deseada reconciliacion con los Disidentes - Suspendidas las hostilidades entre Monte Video y Buenos Ayres por la Convencion de 20 de Octubre de 1811: hizo S. A. R.i mandar al Governador y Capitan General de la Capitania del Rio Grande D. Diego de Souza que se hallaba en el territorio de Monte Video, ala d°manda del Governador de aquella Plaza para auxiliarlo con las Tropas que tenia á su disposicion, afin de que, retrocediese, y viniese a estabelecer-se en el territorio Portugues; mas no tardando en reconocer / el Cap ^ General y Governador de Monte Video D. Gaspar Vigodet, quan pocas duraderas havian sido las esperanzas del Sociego formadas sobre aquella Convencion u Convenio y requeriendo este con Instancia a la permanencia de las Tropas Portuguesas, en el territorio, y immediaciones de aquella Plaza no recuso S. A. R.' deferir a la propuesta que para la detancion de ellas hizo aquel Marques de Casa Irujo Enviado Extraordinario, y Ministro Plenipotenciario deS. M. C. en Nombre del REY Su Amo, como constará aSu Merd por los Officios que por aquella ocasion se expedieron reciprocam'a - El Glorioso Empeño verdaderamente grande y generoso en que entraron S. S. M. M. Britanica y Catolica de efectuar por medios pacificos la restauracion del sociego y tranquilidad de las Colonias Españolas, havian exigido que se removiesen las Tropas Portuguesas del Territorio -417- 27 27 Espanhol, y habiendo requerido S. M. B. con instancia que S. A. R? hiciese expedir sus R.- Ordenes para que ellas se retirasen alas Fronteras, no juzgo S. A. R.1 devia recusarse a una proposicion hecha por su Aliado, mucho mas quando ella se dirigia a obtener un fin tan saludable, y conforme a_os deseos y verdaderos intereses de las Potcncias Confederadas, qual era el dela reconciliacion delas Provincias Españolas en este Continente de la Americá. Tratase entonces un armisticio con el Govierno Provisorio de Buenos Ayres, haviendo sido una de las Condiciones, que con mas efficacia, se recomendó al Encargado de esta Negociacion el ajuste de que Monte Video fuese comprendido en el propio Armisticio en quanto no se terminaban las negociaciones que S: S.. M. M. Britanica y Catolica habian entablado para el- ya mencionado intento de restaurar la Vnion y acuerdo entre sus Estados y Pocesiones de America. En valde fueron todas las diligencias praticadas por el Negociador, presistindo [persistiendo] obstinadamente los Diputados de Buenos Ayres en una constante negativa. En tales circunstan- / ciar, y despues de perdida toda la esperanza de conseguir determinar al Govierno de Buenos Ayres adoptar otros principios, no quedaba otro Partido que tomar, sinó el de ajustar el armisticio, y de expedir en conformidad de las estipulaciones comprendidas en el las Competentes Ordenes al General Partugues D. Diego de Souza para retirarse del territorio Espanhol con el Exercito de su Mando, pasando a estabeleccrse en el Territorio Portugues: resolucion esta que el mismo General tubo ordan de comunicar al Gov -r y Cap.- Gen? D. Gaspar Vigodet. - En tales terminos reconocerá Su Merd la necesidad en que S. A. R? se halla constituido de observar las estipulaciones en que ha entrado, las qualas no podrá alterar, sin que al mismo tiempo violase las relaciones que ha contrahido con su Antigo, y fiel Aliado el Rry del Reyno Unido de la Gran Bretaña é Irlanda, y se expusiese pr un hecho semejante apoder ser arguido de haver enbarazado la condusion de los Planes de pacificacion que as¡ la Gran Bretaña como la España habian concevido, y principiado a praticar restabelecer la tranquilidad en las Provincias Americanas Españolas por los medios conciliatorios y Amagables. El abajo firmado reitera al S °r D:r Joze Mathias daburru las expresiones de su obzequio y estim on del Rio da Janeiro diez de Octubre de mil ocho cientos doce. - E1 Conde das Galveas - Es Copia - Landabu rru - Es Copia - Vigodet - Museo "Julio de Castilhos'". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 24 Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 177. Documento 329. -Manuscrito copia; fojas :.; papel con filigrana; formato de la hoja 31OX201 mm.: interlinea de G a 8 mm.; letra Inclinada; conservación buena. -418- NY. 130 [Gaspar Vigodet a. la Princesa Carlota Joaquina de Borbón. Informa sobre la actitud de los rebeldes que se apresuraron a la firma de un armisticio con el Príncipe Regente de Portugal, para luego estrechar el sitio de Montevideo. divisiones revolucionarias ocupan .Canelones, otras recorren la campafla y el Cuartel General se ha instalado en la Capilla de Mercedes. Hace ver la crítica situación de Montevideo, agravada por la carencia de auxilios por parte de Portugal, por lo que solicita interceda en favor de Montevideo ante el Regente.] [Montevideo, octubre 10 de 1812.] /Srnma. Sra. Jamás debimos dudar de las intenciones de los sublevados, ni menos del empeño con que se esfuerzan á estrechar esta Plaza. unico obstaculo que hace imposible solidar su sistema destructor; se apresuraron á estipular el armisticio con el Augusto Esposo de V. A. R. para que les quedase el paso franco á esta banda, y en el momento que lograron sus malvados intentos avanzaron desde E1 Uruguay hasta las cercanías de esta Plaza. Vna de sus divisiones hace algunos días que ocupa el pueblo de Canel9nes, nueve leguas de esta Ciudad, y sus avanzadas las tenemos á la vista; otra viene recorriendo toda la campaña; y el cuartel general se ha situado en Capil:a de Mercedes, sesEnta leguas de aquí. Sobrados de recursos para emprender sus marchas, á que no puedo oponer ninguna resistencia; cercarán esta Plaza totalmente, porque en lo substancial está sitiada, y sin mas recursos para su subsistencia que los que encierran Estos muros. He hablado a V.A.R, /muchísimas veces sobre esta lamentable situacion, que acrece las desdichas comunes del pueblo por la suma escaséz del numerario, y estoy cierto que llenará de amargura el corazon de V. A. R. la suerte actual de Montevideo, muy digno de mejor suerte, y muy acreedor por su fidelidad á que los aliados de la España no le abandonaran. V. A. R. conoce la justicia de este pensamiento, y aquella me asegura del interés, é instancia con que V. A. R. mirará la defensa de esta Plaza inclinando el R.l Animo del Augusto Príncipe Regente para que decida favorablemente mis solicitudes. Remito a V. A. R. la copia de una proclama del rebelde Sarratea que se interceptó con otras cartas para el Comandante de Maldonado, y creo no deber añadir nada a las palabras con que expresamente indica la resoluc:on del gobierno insurgente de no ser parte de la gran familia española. V. A. R. perderla sus derechos a este precioso pais si estos ingratos pudieran solidar su sistema de independencia; motivo eficáz pa q.o.S. A. el Príncipe Regente deseche sus pretensiones villanas, y fa- / vorezca el heroísmo de Montevideo que se sacrifica por mantener la integridad de la nacion, el trono de su amado monarca Fernando 7- y los derechos de su dinastía. Ruego a V. A. R. q.- emplee toda su proteccion para que vuelva el exercito del gen.' D n Diego de Sousa a ocu -419- par sus antiguas posiciones, y proceda de acuerdo conmigo hasta extinguir la revolucion. Dios gue. a V. A. R. in.- a.s - Montevideo 10 de Octubre de 1812. Srnma. Señora A. L. R. P. de V. A. Gaspar Vigodet Srnma Ira. Infanta D .a Carlota Joaquina de Borbon. Archivo Imperial. Petrópolis. Nv 673. Afio 181'2. Manuscrito formato de la hoja 294 x 214 inclinada: con.vervación buena. Brasil. Legajo original; fojas 2; mm.: interlfnea de NI XXVIII. Carpeta papel con filigrana; E a. 9 mm.; letra Na 131 [Francisco das Cbugus Santos a Diego de Souza. Informa sobre el destino de una partida de dinero y ubicación en las para los a Artigas.] tropas portuguesa?. así como otros lusitanos. Agrega que el pueblo de pormenores de interés Santo Tomé se unió [Cuartel de San Borja, octubre 12 de 1812.1• /filas- eExmo ,Sor Recebi o Officio de VEx- na dacta de 22 de Agosto Capitán Manoel da Rocha e Souza, que entregou os de Soldo para os Destacamentos do Batalháo d'Infantaria, e Artilharia do R° Grande. e da Legiáo de S. Paulo, quaes se destribuio pelos respectivos Capitaens. No lo do corrente partio d'aqui conforme a Ordem de VEx- o Tenente Joze Cezario tl'Abreu con 24 pracas da Legiáo sobred a a unir-se a o seu Corpo no Acampara'- da Conceigáo. 0 soldado Joaq.m Correa da Silva, que por sus inteligencia se achava encarregado da Carpintaria deste Quartel, deixei-o ficar no romo exercicio, era qlo V. Ex.- náo mandar o contrario, a fin de sehir continuando na construccao de 6 Armoens de pessas de 4, e outros tantos para as de 1. 0 Capitán Francisco de Castro Matutino Pita, e do Sargento Joaquim Luiz f'icaráo aqui demorados por alguns dias, a fin de aclararen as Listas, e Pres da destribuicáo das regoens de Carne de que estaváo incumbidos Em conformidade da ordem de VExa foráo licenciados para suas cazas os Milicianos desima da Serra, e Vacaria; mas os desta Prova náo succedeo o mesmo a todos; sendo precizo concervar alguna goarnicáo nos passos, e Goardas do Vruguay, álem das deligencias, e Corpo da Goarda d'onde se forneceln as centinelas indispensaveis, e principalml= a os prezos; por tanto deixei ficar enl actual servico a terca parte dos Melicianos Portuguezes, é Guaranis, a saber, 63 dos primr,os e 164 dos segd- para serem mudados de 2 era 2 mezes: coro 84 Artilheiros Guaranis, e 21 pracas do sobredo Batalháo, -420- sáo 332 praqas por todas, e náo chegáo para o servigo actual desta Fronteira. Váo incluzos as Listas dos vencimentos dos Melicianos at°"_ ofim de Agosto, a contar do lo de Maryo conforme a Ordem de V Exa de 17 de Fevereiro. A 2 do prezente mez remetí para a Cadeia do Rio Pardo a cargo do Alferes Eleuterio dos Santos acompanhado de 8 Melicianos Portuguezes, eGuaranis os 3 prezos criminozos de morte, dos quaes dei parta a VExa nos meus Officios de 5 de Julho, e 24 de Agosto, e o Cabo Luiz Antonio para ser enviado a essa Villa Ponho na prezenqa (de V Ex°) a carta sediciosa incluza do Capitáo Hespanhol D. Joáo Goncalvez de Sandoval para o Tenente Luiz Carvo da Silva; cuja carta foi entregue por aqueile Capitáo debaixo de todo o segredo a o Cabo / Joáo Feliciano, que tambem fe¡ convidado para desertar, como ja dice a V. Exo no meu Officio de 16 Agosto; porem o mma Cabo náo só deixou, de entregar adcarta, e a que lhe deo o Carvalho para o Capitán Sandoval, mas abria ambas, e goardou-as até que vendo-se privado de passar ao nutro lado no Passo de SI- Isidro comforme eu ordene¡, entregoci as das cartas abertas ao Comande d'aquelle passo, e goarda o Tente Silva, que mas enviou. Tambem va¡ incluzo a carta, que escreveo o mmo Sandoval a o sobredo Tenente, cm reposta á que este lhe dirigio com a copia do meu Officio de 31 deJulho; ó qual parece q'náo agradou so citado Capitáo, que talvez desenganado de náo ter effeito a sua missáo por aquella parte, voltou logo para o Povo da Cruz, onde se acha. Pela Portaria que acompanhou o officio junto, q'me escreveo o Coronel D. Elias Galváo, a quem respondi o que consta da copia incluza, verá VEx - que elle se acha promovido a Governador dos Povos Occidentaes do Vruguay: 0 conductor (lo do Officio andou com sentinela até q'voltou p° a Goarda, e Passo de S. Borja, com a compra do vinho, e agoardente. A 27 do mez passado veio a este Povo o Cura do Povo de Sto Thome, com o.fim de se reconciliar; esteve so mte em caza do nosso Vigario, com o qual sahio a comprar agoard e assucar, tabaco, épapel: dice o do Cura, que os Povos d'aquelle lado estáo passando muita fome, e nescecidades, e que nem sempre ha a Carne de touro, que serve de sustento: que os roubos, e mortes sáo mui frequentes entre os Hespanhoes pela Campanha, e Estradas: que toda la Tropa de St° Thome se havia reunido ao Exercito d'Artigas; e que os moradores Hespanhoes d'aquelle Povo, e seus corredores se haviáo auzentado todos depois que passamos a hostilizar ao mmo Povo. Constame que no Povo da Cruz se concerva bastante Tropa. 0 Rd.o Vigario da Igreja de S. Luiz, e da Vara desta Provincia cm Officio de 7 do mez passado me participa, que tomando o arbitrio de mandar sahir á quella Freguezia o Rdo Joaquim Clemente do Amaral, rezidente cm S. Joao, para lhe aprezentar os Documentos, e faculdades -421- com que se atrevia a Parochiar a d° Freguezia de S. Joáo, e administrar Sacramentos cm toda esta Provincia, com absoluta authoridafe; e sem siencia dos respectivos Parochos, respondera a vista de hum Mandado intimado pelo Escriváo da Igrejia que náo queria, nem tinha que fazer cm S. Luiz, e por tanto filio / ob:decia a o do mandado; e que com esta imprudente rezoluráo havendo incorrido o do Padre na pena de desobediente, e insultante com injuria da jurisdicao da Vara, desprezando as suas ordens fundadas nas sabias determinacoens de S. Exa Rm°, que elle Vigario da Vara tem obrigacáo de fazer exactamente cumprir, me rogava lhe prestarse o auxilio nescessario para que fosse prezo o sobredo Padre, e conduzido áquella Freguezia de S. Luíz. Encarreguei portanto ao Alferes de Milicias Joáo Joze Amado, que com 3 Melicianos passasse a o Povo de S. Luiz, afim de acompanhar ao d° Escriváo, e fazer executar a este respeito a ordem do sobredo Vigario da Vara; o qual em Officio de 22 do mmo Setembro me agradece apromptidáo do auxilio, cm consequcncia do qual ficava prezo o referido Padre, e como estava formada a culpa porque mereceo aprizáo, e devia seguir para o Juizo superior do Rdo Doutor Vigario Geral, me rogava nomeasse en alguma pessoa suficiente náo só para acompanhar a o citado prezo; mas para fiel portador dos Autos, que [...] aó seguir cm carta cerrada a entregar por huma Guia cm Porto Alegre ao Rdo Vigario da Vara d'aquella Villa, para o fazer seguir a o Rio de Janeiro. Estando d'aqui a partir o Tenente de Ordenancas Joaqm Joze d'Oliveira para a Caxoeira, encarrcguei a este, que passasse por S. Luiz afim de se incumbir dos referidos autos, e do prezo na forma requerida. 0 que en se¡, e posso dizcr a VExa succintamente a respeito do mencionado Padre Joaquim Clemente, he, que elle debaixo de huma apparente humildade, procura encobrir a sua hypochrisia, e altivez, gostando de nutrir-se da intriga, e do embuste. Deos gd - a VEx.a m.3 a.s como dezeja Quartel de S. Borja 12 de Outubro de 1812. De VExa Omaís obediente subdito Francisco das Chagas Santos 111mo e Ex-- Sor D. Diogo de Souza Museo "Julio de Castilho'. Porte Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 2$ Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 180. Documento 117. Manuscrito original; letra de Francisco das Chagas Santos; fojas 'L, papel con filigrana; formato de la hoja 374x23(? mm.; interlinea de 6 a 7 mm.; letra inclinada; conservación buena. -422- ND 13'3 [Diego de Souza Vega. Agradece.síls atenciones capital, l a en Jose Bernardo Para:zo Taveira ocasión de su llegada. a da esa [Porto Alegre, octubre -24 de M?° R .do S.— Jeáo Bernardo Paraizo Taveira da Veiga Agradejo igualm.1e os seus comprimentos por ocaziao d' am ° chegada a esta Capital eocuid.e q'tomou de salvar os papeis q'me dirigirao do R.e de Janr.e no Buq a Monte A:egre; ficando porem sentido por nao chegarem os requeriml°s q' acuza na sus carta de 17. do corrente mez. Estimo a noticia das Providencias que o nosso Prelado den em beneficio dos seus Freguezes; edez° q'amudansa de local nao influa na da sus saude a qual lhe apetesso constantemente sempre vigoroza sendo. Porto Alegre 24,. d'Outr° de1812. - D. Diogo de Souza - S.— Joáo Bernardo Paraizo Taveira da Veiga. Archivo ltamaraty. Río de Janeiro, Brasil. Fondo Docurnentos anteriores a 1822". Copiador de la Correspondencia de Don Diogo de Souza. Año 1812. Folio 195 v. Manuscrito copia; fojas 1; papel e." filigrana; formato de la hoja 416x270 mm.; interlínea de 7 a 10 mm.; letra inclinada; conservación buena. NY 133 [Gaspar Vigodet al Comandante de Santa Teresa. Informa que ha resuelto comisionar a lino de los corsarios particulares de la plaza de Montevideo en procura. de noticias de Diego (le souza.l [Moiltevideo, octubre 26 de 1812.7 /I]lme Sor. . N .o 6.e . A proporcion que el valiente Exercito Pacificador se fué aproximando alas Fronteras de su Augusto Principe, se fueron renovando en estos territorios los perversos exemplos dela Junta Sediciosa, y sublevandose los Habitantes de ellos, movidos por las seducciones delos caudillos delas Tropas rebeldes, que habian quedado enel Vruguay; obligando, as¡ estas como aquellos, á que se retirasen finalmente de todos los puntos, mis cortas Partidas, y me viese privado de comunicarme con el Ex.-- S .o, D.- Diego de Sousa. Estas ocurrencias las participe á su Ex.-; y suponiendo, que por la propia razon se haya visto esta necesidad de suspender ó dilatar las contestaciones que se hallaban pendientes; hé determinado despachar por mar, y alas inmediaciones de esa Fortaleza, á uno dolos Corsarios particulares de esta Plaza, cuyo Dueño D.nFran de Castro, tendrá el honor de poner en las manos de V.S. esta; dirigida unicamente á. que me dispense el honor de facilitarme las noticias mas seguras con que se halle del Paradero de su Exa: el S.er Sousa, ó bien confiar á dicho -423- Castro las Cartas que por casualidad le haya dirigido á V. S. el propio Ex:°o Gefe, conel objeto de que me las remita. Tambien espero del favor deV.S. que mirará á todas las familias y Sugetos honrados, que p .r su adhesion y fidelidad al REY se hayan guarnecido en esa Fortaleza ó sus inmediaciones, con aquel aprecio que se deve ála virtud, y es propio delos Sentimientos de nuestra cordial alianza; y aun mas que todo dela generosidad / y nobleza con que siempre se há distinguido la oficialidad Portugueza. Dios Gué á V.S. m.- a.s Montevideo 26. de Octubre de 1812. Soy con toda consideracion su atento Seguro Servidor TI .ni- Sor. Gaspar Vígodet 111.-o S °r Com.lo dela Fortaleza de S.1° Teresa. Museo "Julio de Castilhov-. Porto Alegre. Brasil. Archivo Pabllco de Rfo Grande del Sur, 2% Sección. Asuntos Militares. 1'812. Caja 175. Documento 17 A. Manuscr(to original: fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 298x212 mm.; Interlinea de 8 a 9 mm.; letra inclinada: conservación buena. Ni lao [Diego de Souza a Vicente Ferrer da Silva refiere a las instrucciones que le fueron dadas para tratar con Freire. Se el Teniente Coronel Juan Rademaker y el Gobierno de Buenos Aires la negociación de un armisticio "conforme a las rectas intenciones de S. A. R., de las cuales parecen aquellos haberse apartado".] [Porto Alegre, noviembre 1° de 1812.] Officio ao Cor.l Secretario Vicente Ferrer da S Tendo p .T autoridade que o Principe Regente Nosso Senhor foi Servido Conceder-me entregue a V. M ..d na data de hoje as Instrucgoens que julguei conveniente fornecer-lhe p.- ir a Buenos Ayres a tratar promiscuam!o com o Ten.fe Cor el Joao Rademaker, perante o Superior Governo das Provincias Unidas do Rio da Prata a Negociagáo de hum Armisticio conforme ás rectas Intengoens de S. A, R. das quaes parece elle setem apartado; ejulgando necessario prevenir ocazo em que afalta, ou molestia grave d'algum dos dous possa objetar ao seguim !o dad.- Negociagao, que om.mo. Augusto Senhor muito dezeja ver concluida debaixo de condigoens decorozas, esolidas faculto a cada hum persé, que no impedimento do outro se achar dezembaragado, os poderes de proseguir ad .a Negociagao com aquelle Superior Governo, ao qual V. M .-d aprezentará esta carta como Adissao, e parte integrante da sua Credencial que -424- me obrigo revalidar atodo otempo com a Regia Aprovagao de S.A.R. - D .s G .o a V. M.ed Porto Alegre 1.0 de 9br.e de 1812 - D. Diogo deSouza - S.- Vicente Ferrer da Sa Freire - Archivo lta,naraty. kif,w de Janeiro. 13ra.sü. Yundu "1'ocumentos anteriores a 1822". Copiador de la Correspondencia de Don Diogo de Souza. Alto 1812. Folio 50. Manuscrito copia: fojas 1'; papel con fimm.: ligrana; formato de la hoja 910 x 270 mm.; interlínea de 7 a 1'0 letra inclinada; conservación buena. N9 135 [Diego de Souza a Vicente Ferrer da Silva Freire. Re- mite instrucciones para la comisión que se le ha confiado ante e1, Gobierno de Buenos Aires.] [Porto Alegre, noviembre 1•' de 1812.] Officio ao Cor.el Secretr - Vicente Ferrer da S .a Freire Havendo por autoridade que o P. R, Nosso Senhor me Conferio £cito escolha de V. M.ed p.a, na qualidade de Negociador Conferente; ir a Buenos Ayres, proceguir colativam.fe com o Ten?e Cor el Joao Rademaker a Convensao de hum Armisticio perante o Governo d'aquella Cidade, em termos mais conformes ás Intengoens do mesmo Augusto Senhor que opactuado pelo d.0 Ten.fe Cor.el a 26 de Maio, edexando cm virtude das Ordens Regias munido de Instrucgoens, que servindo-lhe de regimen, sejao taobem obzervádas'pelo referido Ten;e Coronel, como parte integrante. das que elle recebera do Ministerio com data de18 de Abril precedente, ine pareceo nao poder fazello dehuma maneira mais pozitiva, quanto no objecto principal dasua míssao, que transmitindo-lhe a 2aVia do Despacho, e docum.fes aelle anexps, que oS er Conde das Galveas me expedio na data de 9 de Agosto, do que tudo V M .-d está bem inteligenciado, Quanto porem á marcha que V. M.ed deve seguir neste negocio, sobre o qual tem no Exercicio do seu emprego adquirido mui caros conhecim:os, julguei precizo prescrever-lhe oseguinte: Sabe V.M ed que quando recebi a 1.- Via dosupra referido Despacho, escrevi logo no Com de da Escuna Princeza D. Maria Thereza para se derigir aoporto do Rio Grande, mais o Brique Falcao, cazo entrasse cm Monte Vidéo, como depois sucedio; Enao ignora que ademora destas Embarcagoens me determinou mandar fretar hum Yate na quelle porto p .a o seu transporte: Nele pois deverá V. M .-d embarcar-se, aprezentando ao Mestre a Carta d'Ordens junta, na qual verá que este Yate fica á sao despozigao, afim de faxer-me sem delonga por elle os avizos que julgar interegao aos arranjos que meseja necessario aqui tomar; eisto ainda que achejá no Rio grande a mencionada Escuna, ese transporte nella, ou a incontre cm Monte Video, onde háda tocar p .a entregar ao Cap.- General a m .a Carta incluza, e enviar por intervengao ouparecer dom: n° Cap.mGen.°l outra que -425- nesta oceaz.m remeto a D. Manoel Sarratea, podendo p.° sua inteligencia abrir a resposta que elle der, se de esperala nao rezultar retardam.'o perjudicial á sua direccao a Buenos Ayres, onde debordo anoticiará asua chegada ao Ten.- Cor eI Rademaker, p.- elle o anunciar á Junta, esolicitar oseu dezembarque era as circunstancias respectivas ao caracter de que va¡ revestido. Era terra entregará V. M ..d ao Nosso Negociador o Off icio daSecretaria d'Estado, e á Junta a Credencial que leva p .ser admitido atratar de acordo coro elle a Negociagao do Armisticio entre S. A. R. e am.-- Junta, o qual senao pode conciderar concluido coro os Artigos firmados era 26 de Maio deste anno, a que en menao ligue¡ nem o Principe Regente N. Senhor Presta asua ratificacfio, e que indiscretamte se publicarao na Gazeta de Buenos Ayres sem reflexao de apenas haverem sido concordados coro hum mero Negociador, enao coro pleniponteciario, que tivesse faculdade para alterar as clauzulas expressas nos seas Instrucgoens, ena sua Credencial. No a cima accuzado Officio p.- onosso Negociador, vera V.M ed que o Principe Regente N, Senhor exige huma satisfagao por motivo do anuncio produzido na Extraordinaria Ministerial de 27 de Maio: Esta pretengao, alias m.t- fundada, talvez induza graves embaragos aentrar na Convengao do Armisticio, pela forma que oro.-- Soberano Senhor Quer se haja de coordinar por isso me parece razoavel que V.M ed, antes de requerela procure disfarsadam. 'e sondar os animos dos vogaes aod.° respeito, ese os nao achar propenlos adar este previo testemunho de boa fé, rezerve esse assumpto para con delicadeza ser involvido implicitamente no Armisticio, o qual passará apropor naforma que S. A. R, Determina, edecujo effeito depende amais util, decoroza, e satisfatoria concederagao, p.- coro aSua Real Pessoa. Concernentem?e aopredito Oficio, escripturado em conjunctura que S. A. R. Sapunha as suas Tropas ainda nos pontos vantajozos que ocuparao no territorio Hespanhol; ou pelo menos em pozigao de os tornar aganhar sem outra objeYao que ade algumas marchas, e que o Exercito de Buenos Ayres se concervava dolado occidental do Uruguay, cumpre dizer a V. M., que achando-se agora as nossas forsas neste Continente, e havendo as d'aquelle Governo invadido aCamp ° de MonteVideo mudao concideravelmta as circunstancias; ep T tanto julgo prudente que sem deixar de incistir vigorozam.'a á cerca da propozigao de que o estacionam!- dos dous E;xercitos deve intender-se segundo oConvenio de 20 d'8br - de 1811, con tudo aser repellida p T parte da Junta unicam.'a no tocante ao reconhecim.'0 do limite pelo Paraná, por em admitida pela deviza do Uruguay, V. M.ed ceda aesse Ajuste, o qual nao diversifica da Incinuagao que S. A. R. mandou fazer da Sua Vontade aos Governos de BuenosAyres, ede Monte-Video por Cartas do S°° Conde de Linhares datadas no 1^, e a 6 de Junho de1811 nem se aparta do espirito das Ordens passadas pelo S.- Conde das Gal- - 426 - veas, quando declara que aquella nao he huma'condióao sitie qua non, esuposto nos nao interece tanto como odo retiro das Tropas de Buenos-Ayres p .a alem do Parana, sempre nos adquire a conveniencia de [....] dopoder dellas aPraca eCainpe de Monte-Video, que he o [....] de que por nenhum modo se eleve prescindir; apezar de nos involver-mos em novas operayoens ostiz, como V. M.ed energicani.te declarará á Junta no cazo extremo de ella nao demeter detoda atentativa contra o Governo deMonteVideo, ese obstinar aproseguir o instinto de sugeitalo por armas, en sugestoens dos seus abitantes; pois nesse cogitallo cazo ate V. M.ed eo Ten?e Cor el Joao Rademaker pedirao passaportes p.° se retirarem, sustando inteiram !e a Negociacáo, sem embargo da recomendacao doS er Conde das Galveas, para aprolongar, que se intende aplicavel só relativam>e ao acontecimte de a Junta rezistir á propozicao do regresso c:as suas Tropas para amargem occidental do Parana, e concebida na ipotezes de estar omeu Exercito era localidade propria de impedir a rapida conquista de MonteVideo, entretanto que se ganhava sem nlaior risco otempo necessario p.e se tomarem outras medidas. Tendo por estas Instruccoens, que o Principe Regente Nosso S. me Ordenfm formalizasse, coro atencao aos succesos ocorrentes nomomento dasua sahida, assas segnificado a V. M.ed quanto importa estabelecer porbaze da Convencao do Armisticio tao bem aseguridade do Governo de Monte-Video, e a obediencia delle á Metropoli; resta-me advertir que pela Escuna Princesa D. Maria Thereza, ao Com.de daqual envio acarta junta asello volante, deverá V. M.ed, en Ten.- Cor.el Joao Rademaker.partecipar quanto antes á Corte, em detalhe mui especificádo, todos os passos dados para oseguim.te da Negociacao, nao omitindo m.-as conjecturas deduzidas das suas observacoens particulares, nem quaes quer novidades, cujo conhecim.tn interese directa ou indirectam.te aonosso Ministerio efinalizo estas Instruccoens, cometendo á sua extensiva inteligencia do Negocio de que se trata, orezolver algumas deficuldades eventuaes aqui nao previstas, rezervada porem adependencia.de ulterior Aprovarao Regia, qe actualm !e só pode conciderar-se prestada p.° o interessante effecto das Ordens transcriptas no Officío do Ser Conde das Galveas que nos sirve deguia, e que ficáo combinadas coro as occorrencias prezentes pelo modo que acabo d'expender - D .s G.a V. M.ed m.e a .s - Porto Alegre o 1.0 de 9br:e de 1812 D. Diogo deSouza - S.er Vicente Ferrer da S .a Freire -- Archivo ltamarat,. FU. de .Janeiro. Brasil. Fondo "Docu,nentos anteriores a 1322". Copiador de la C'erre?pondencin de Don Dlogo de Souza. Año SFle. Polio 50 v. Manuscrito copia; fojas 3; papel con filimm., grana; formato de la hoja 416X270 mm.; interlínea de 7 a 10 letra inclinada; conservación buena. -427- Nr 136 [Diego de Souza a Vicente Ferrer da Silva Freire. Le recomienda resistir todos los ofrecimientos del gobierno Buenos Aires, conducta que no había seguido Juan Rademaker y dar cuenta de todo intento del último tendiente a obstaculizar la conclusión de las nuevas negociaciones.] [Porto Alegre, noviembre 2 de 1812.] Officio ao Cor.el Secretr.- Vicente Ferrer da S° Freire Yá com data de ontem escrevi as Instruccoens p.° oseu destino a Buenos-Ayres, nos quaes, por deverem fazer-se ostencivas ao Ten?- Cor.-I Joao Rademaker, huma vez que S. A. R. Determinou se considerassem como parte integrante das que elle recebera, foi forsozo patentear algumas modificacoens ás Ordens expedidas no Officio que lhe derigio'o Ser Conde das Galveas no dio 9 de Agosto; e a cujo respeito, nao concorrendo este motivo, en seria mais rezervádo, visto que asua adhesao á Junta, e coligacao com alguns Vogaes della, de que V. M.-d muitas vezes ouvio increpalo me faria recear ao menos nao conseguir pela sua intervencao condicoens sobre-salientes asima do limite que indico por termo menor. Agora porem julgo necessario p regimen daparticular conducta de V M .-d prevenilo naprezente Instruccao secreta; para rezistir atodos os offerecim.t-- da Junta, edos seus Vogaes, excedente de algum jantar de convite, para persuadir ate os muitos recursos com que S. A. R. Pode sustentar as Suas Propozicoens, materias estas emque consta nao haver o Ten?- Cor.el Rademaker observádo omeilhor sistema; efinalm?- p .t, pesquizar se om.m- Ten.'- Cor.el obsta por qualquer manejo clandestino ao Conclusum danova Negociacao como he de suspeitar, e entao dar logo disso Conta a S. A. R. pela Secretr ° d'Estado respectiva. - - Com mais estas recomendacoens fica dezembaracado para seguir viagem, e ir tratar dasua complicada Comissao, que lhe esta incargada, era aquel espero dezinvolva utilm!- as m!-- ideias que relativam!e aella propuse, e a conclua com felicid- D.-G.- a V M ed -- Porto Alegre 2 de 9br.- de 1812 -D. Diego de Souza - -Ser Vicente Ferrer da S.- Freire. Archivo Itamaraty. Río de Janeiro. Brasil. Fondo "Documentos anteriores rt 1822". Copiador de la Corr^9pondencla de Don Piogo de Souza. Af,o 7'812. Folic fl v. llanuterit. copia; fojas I; papel con filigrana; formato de la hoja 416 x 270 m,n.; interlínea dc 7 a 10 mm.; letra inclinada; conservaciún buena. N^ 137 [Diego de Souza a Vicente Ferrer da Silva Freire. Expresa que de acuerdo al articulo 3" (leí Tratado del Pardo de 24 de marzo de 1780, la Corte portuguesa no podía abandonar al Gobierno de Montevideo.] [Porto Alegre, noviembre 7 de Officio ao Cor el Secrete Vicente Ferrer da S.- Freire No Artigo 3.- do Tratado ractificado no Sitio do Pardo a 24 de Marco de 1780, de que V M ed levou huma Copia, -428- eeu havia já citado nam a Proclamagao de 19 de Julho, tem V M.ed hum forte argumento de que nunca podia ser da Intengao do Principe Regente Nosso Senhor concluir hum Armisticio com o Gov - de Buenos-Ayres, que deixasse este em liberdade de ostilizar ode Montevideo, e vulnerar a integridade q.' om: no Augusto Senhor Se comprometera sustentar por aquelle Artigo - - D.- G .d- a V M ed Porto Alegre 7 de 9br ° de 1812 -- D. Diogo de Souza S er Vicente Ferrer da S °Freire. - Archivo ltamaraty. 17to de Janciro. Brasil. anteriores a.. 1822". Copiador de la Correspondencia Soaza. Afoo 1812. Folio Manuscrito cr.pia; fojas grana; formato de la hoja 41Gx270 mn,.: interlínea letra inclinada: convervacl~,n hnena. NQ 138 [Pedro Fagundes d'Oliveira Entre otros asuntos, se refiere a cuales, Artigas se brillaba en el paso a Cerro Largo.] hondo de Don 1; papel ,le 7 a "Documentos Diogo de con fili111 mm.: a Joaquín Javier Curado. noticias recibidas según las de Polanco y se encaminaba [Bagé. noviembre 10 de 1512.1 /Partecipo a V. E. q'na noite de 31 do mes passado huma partida doComand.° de D nJoaquim da Pás, avangou á Caza do Hespanhol Verdum, e prenden hu genro deste q' he Portenho, emais tres matando dois. Hoje me chegou noticia q'o Artiga se acha nopasso do Polanco, e q' se encaminha para Serrolargo, asim como a Partida de Portenhos q' se achava doLádo Oriental de Frai mórto, se retirou pn o Occidental, pr tér huma Partida do refferido D m Joaquim de Pás avangado a huma de Portenhos, q' se achava nas pontas de Sebólhaty da q.' só escapou hu homen dos sobrede- Portenhos, q' dizena héra desento e tantos, cuja noticia conbina segundo as endagagoens q'fis a este respeito. Os Hespanhoes Francisco de Oliveira, e Lourengo, em 8br.o se tinháo mamcomonádo para fogirem com todos os méos Escravos, ede alguns Vizinhos, e nanoite destinada q' dei pélla fuga, prendi huns, efogiráo outros, desorte q' pellas deligencias q' fis foi prézo osobred e Oliveira, em hu máto com dois Escravos meos, e húma Escrava, q' já trazia de Serro largo, tendo emtáo já feito prender o outro Hespanhol seu companheiro, os q.s remetti á Prizáo da V .a do R. Grande. Nesta occaziáo partecipo ao Ill.m° e Ex m- S.er G er eCapp m G .al as noticias q' correm arespeito dos nossos Ve- / Vezinhos, eofago a V. S .a p.° sua enteligencia, q' continuarei segundo péde a Politica, com q.' sempre designe¡ aminha séga Obediencia a tódos os méos Respeitaveis Supperiores. D.- G .o a VS e Bagé 10 de gbr.e d'1812 -429- Illmo Sor M°7 de Campo Com.le da Colhuna da Esquerda Joaquim X .-r Curádo Pedro Fag.os d'Oliveira \luseo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Púbilco de nlo Grande del Sur. 29 Sección. Asuntos Militares. 181.2. Caja 175, Documento 76A. Nianuscrito original: letra de Pedro ragúndez d'Olfmm.: velra: fojas 1: papel con filigrana; formato de la hoja 306x211 interlínea de 4 a 6 mm.; letra inclinada; conservación buena. NI 139 [El Conde das Galveas a la Junta Gubernativa de Bueflos Aires. Expresa que aún no han llegado a conocimiento Príncipe Regente las bases del Armisticio ajustado por su co- misionado Juati Radeinaker y que lía designado al Coronel cente Ferrer da Silva Freire para cooperar en tales estipulaciones.] [Porto Alegre, noviembre de 1812.1 /Copia Ex.mos S7r.es Náo tengo ainda chegado ao Conhecimento de S. A. R. O Príncipe Regente de Portugal, Meo Amo as Estipulasoens, que serviriio de baze ao Armisticio, que o Seo Negociador, Joáo Rademaker, ajustara coro esa Junta, e persuadido S. A. R. de que muito deve coop-rar para o acerto, e precizáo de taes Estipulasoens o concurso de hum dos Officiaes do Seu Exercito, que seja Conferente no tracto desta Negociasáo, pois que os conhecimentos das pozisoens das Tropas, e dos terrenos, que ocupáo, e devem despois ocupar, serviráo a removér duvidas, e questoens, que o Negociador, por falta de tacs Conhecimentos, náo estará certamente no cazo de soltar, e que tornariáo mui prolongado o complemento desta Negociasáo, contra as Intengoens, e saudaveis principios que a dictaráo. Tem S. A. R. nomeado coro este destino ao Coronel Vicente Ferrer da Silva Freire, Secretario do Governo de Capitania de S. Pedro, cuja inte:igencía, probidade, e honra asaz o recomendáo para táo importante Comisáo; e Espera de S. A. R. que VEx.°s o recebáo e admitáo ao proseguimento do tracto desta Negociasáo, que promiscuamente deve con cluir coro o ja citado Negociador; asim se manifestará mais aboa fé, e apureza dos Sentimentos de conciliasáo de que esa Junta se acha animada. Fazendo pois a V. Ex.os, como me cumpre, esta me hé por extremo agradavel que se me oferesa huma nova ocaziáo de reiterar a V. Ex °s a seguransa de destinta considerasúo coro que tenho a honra de ser, de V V E E - Exm- S.- Prezidente e Vogaes da Junta Governativa de Buenos Ayres Muito atento eseguro Servidor Conde das Galvéas. Está conforme Vicente Ferrer da Silva Freire Síuseo -Julio de Castuho3'. Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 2, Seccibn. Asuntos Militares. 1812. Caja 177. Documento 345. Manuscrito copia: fojas 1: papel con filigrana: formato de la hoja 305 x 214 mm.; interlínea de 5 a 9 mm.: letra inellnada: conservación buena. -430- N^ 140 [E: Gobierno de Buenos Aires al Conde Contesta su oficio de 3 de octubre de 1812 que se publica bajo das Galveas. el numero 128 de esta Serie. Manifiesta satisfacción ante la noticia de la confirmación. del armisticio, que disipa. "la inquietud natural" causada por la prematura retirada de nademaker y la desconformidad expuesta. por Diego de Souza en sus comuni- caciones.1 [Buenos Aires, noviembre 13 de 1812.1 /Exmo. Sor. Tan agradable como ha sido á este Gob.^- el respetable oficio de V. E. datado en 3 del proximo pasado Octubre, y recibido por conducto del Bergantín de Guerra dela Marina Portuguesa el Real Juan, relativo á la ratificación del armisticio celebrado en 26 de Mayo de este año, así le há sido sensible el que por la prematura retirada del S or Rademaker no hubiese llegado á su conocimiento antes de ahora la nota de 17 de Septbre, proximo anterior que se dignó S A R transmitir p: conducto de V. E. á este Gob.^La conducta del S.- Rademaker unida á las comunicaciones del Gral. D. Diego de Sousa que expuso su Señoría, al paso que presentaban un aspecto disconforme con las disposiciones amigables q.e se habían comenzado á tomar. dexaban vacilante la opinion (le estos Pueblos q.o fixaban su vista sobre los resultados dela convencion estipulada p T este Gob.no y el Enviado de esa Corte a esta Capital. Era de esperar q.= cimentadas las condiciones del armisticio sobre principios de reciproca conveniencia, producirían conseqüencias felices, y de una duracíon / permanente, pero la inquietud natural q.o ofrecía un lance tan inesperado en la Persona de un caracter publico no podía menos q.- elevarse al juicio y discernim.to de S. A. R. para q.- en su vista apareciesen los motivos q.e fixasen la.opinion sobre este hecho. EsteGob.no há visto con placer la, desaprobacion de un paso tan intempestivo, há leído con.la mayór satisfaccion la confirmacion de dho. armisticio, y se complace en ver restablecida la paz y buena intaligencia entre las Tropas de este Estado y las de S. A. R. desde los primeros momentos en que impartieron las ordenes p.r ambos Gob.nos p.r= la cesacion de hostilidades, sin q.- se haya cometido la menor infraccion, no obstante las dudas expresadas. Si á este paso benefico ála humanidad, y utíl á los intereses de lino y otro País, siguieran los Tratados de una paz firme y estable p.r el enlace de'as relaciones comerciales, cree este Gob.no quedaría eslabonada para siempre la union de dos Naciones limitrofes, asegurada la concordia entre los habitantes de los dos Países, y abierta la fuente delas riquezas p.- el comercio de ambos .Estados. Conseqüente á la comunicacion de V. E. se remitieron sin perdida de instantes' al Exmo. S.o= Gral D. Diego dé Sousa los Despachos q .e V. E. se dignó incluirle, y muy breve llegarán á sus manos. El / Gobierno se lisonjea q.e elevando V.E. a la alta consideracion de S. A. R. sus intenciones pasificas y amis- 431 - tosas, pondrá en exercicio, como sinceramente 'ofrece p.r su parte este Gob.no todos los arbitrios q.o puedan conducir á extrechar los vinculos de union y cordialidad entre sus amados Vasallos y los habitantes delas Provincias Vnidas del Rio de 'a Plata. Dios gue. á V:E. m.- a.a B.- Ay.- Nobre. 13 de1812 Juan Jose Paso Nicolás Rodrig.= W Ant.o A. de Jonte Peña Tomas Guido Sec - Int.Exmo. Sor. Conde delas Galveas Archivo Itamaraty. lüo de Janeiro. Brasil. Documentos Históricos. 24 Serie (Avulsos). Lata nuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; 300 x 214 mm.; interlínea de 8 a 10 rata.; vación buena. C'ollecVoes Especlaes. 204. Año 1812. Hfahoja formato de la letra inclinada: conser- Ne 141 [FI Conde das Galveas a Diego de Souza. Se refiere a los intentos del Gobierno do Buenos Aires para atraerse súbditos portugueses, de que se diera cuenta al ministro de Inglaterra. 1 [Río de Janeiro, noviembre 18 de 1812.1 /Subio a Real Presenta do Principe Regente Nosso Senhor o Officio de V.S. N. 66 era data de 11 de Setembro do corrente anno, e coro elle os documentos, que o acompanhaváo pela inspeccao dos quaes conheceu S. A. R. que comecaváo a desenvolverse por parte dos de Buenos Ayres, os terriveis Planos deseducáo deque ordenariamente-costumáo langar máo os Governos Revolucionarios e seria esta medida mui perigosa, e [....] se S.A.R. náo tivesse a melhor opiniáo da fidelidade, e amor deSeus Vassallos, era cujo numero merecem particular contemplacáo os dessaCapitania que tantas vezes tem provado a pureza e invariabilidade destes sentimentos. Todavia náo podía S.A.R. ver coro indifferenca este criminoso projecto doGoverno de Buenos Ayres, cuja perversidade se caracteriza pela immediata adopcáo e emprego de Alliciacoens revoltosas ao momento era que se concluia o Armisticio; e era taes termos Manden S.A.R. fazer aqui as convenientes communicacoens ao Ministro da Inglaterra, para que lhe fosse constante / e otransmittise ao conhecimento da sua Corte qual era orezultado, que sehia manifestando dehuma Negociacáo amigavel, a que S.A.R. se Havia prestado por annuir principalmente aos dezejos e instancias do Seu Antigo e Fiel Alliado; e ao mesmo tempo Ordenou S.A.R. que se escrevesse no Governo de Buenos Ayres nos termos da Copia que transmitto a V.S. inclusa, Confiando S.A.R. -432- que aquelle Governo baja de dar huma resposta que de ellucidar melhor a conducta, que convenha seguirse-se em taes circunstancias. No entanto seria ocioso recom mendar ao zelo e vigilancia de V.S. o emprego de aquellas cautelas, que convem tornar sobre as Fronteiras, seja para evitar o progresso destas tentativas sediciosas, seja por objectar a introduggáo e vulgarisagáo de incendiarios uzando V.S. de todos os meios que a cidade e penetragáo de V.S. lhe sugeriram para cortar pela raíz os males provenientes deste mais terrivel de Gueira. /Era Officio separado annunciarei a V.S. as differentes remessas que nesta occaziáo se lhe fazem devarios objectos de fornecimentos, que foráo aquí requeridos pelo seu Ajudante das Ordens Bandeira; e na idea deque a Junta da Real Fazenda dessa Capitanía se tenha occupado de fazer verificar as entradas de quaesquer sommas provenientes das Arrematagoens dos Contractos, que ora estejáo no cazo de receberse como muito se lhe recommenda, e que assim posa supprir as despezas do Exercito, se limita a trinta contos de reys, o numerario que ora daqui se envía coro o mesmo destino esperandose que as ulteriores participagoens de V.S. sobre tal objecto possáo dar huma idéa da maior en menor necessidade, em que V.S. se concidere de subsequente soccorros pecuniarios, náo desconhecendo V.S. que se náo podem fazer grandes emissoens neste momento dos Cofres do Real Erario. S.A.R. está certo que V.S. procurará por todos os meyos, que estiverem á sua dis- / disposigáo conservar o Exercito, naquelle pe de disciplina ede satisfagáo em que V.S. tem sabido conduzilo e levalo ainda dentro de País estranho sendos sein duvida este hum dos particulares servigos coro que V.S. se reccomendara na Presenga do hlosso Augusto Soberano. Ds. Ge. a VS. Palacio do Río de Janeiro em 18 de Novembro de 1812. D. Diogo de Sóusa Conde das (Respond ° em 18 de Fevro de 1813) Galveas Museo "Julio de Castilhos'. Porta Alegre. Brasil. Archivo Público de Rfo Grande del Sur. 2s Seccitn. "Avisos do Governo". 181'2. Documento 03. Manuscrito original; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 325 x 200 mm.; interlinea de 1'0 a il mm.; letra Inclinada; conservaclon buena. N9 142 [E1 Conde das Galveas a Diego de Souza. Le la adopción de ciertas medidas para asegurar el envío correspondencia.] [Río de Janeiro, noviembre 23 de /Tendo entrado hontem neste Porto a Sumaca Hes panhola -Monserrate- vinda de Montevideo, refereo -432- 2a Mestre desta Embarcagáo entre outras eouzas que tidas de Buenos Ayres haviáo sorprendido hum Official Portuguez, escoltado por quatro Soldados que passava Montevideo com Despacho de V.S. parao Capitáo General Vigodet e para os Commandantes dasduas Embarcagoens de Guerra Portuguezas, que se achaváo naquelle Porto espera das Respostas aos Officios desta Secretaria tado, que por ellas se tinháo dirigido a V.S. eposto esta noticia he por ora destituida de todas as provas verdadeira, nao dcixa de a fazer presumivel o extraordinario retardo que tem havido no regresso ao menos huma das referidas Embarcagoens: Portanto Julgou por conveniente mandalo partecipar assim a V.S. que em todo o cazo haja de duplicar, e triplicar correspondencia que daqui emdiante eleve prosseguir Porto do Rio Grande, em quanto que pelo Brigue, eleve levar a Carta para o Governo de Buenos Ayres, deque já falle¡ a V.S. em outro Officio se expede para a retirada das duas / citadas Embarcagoens, estáo em Montevideo, visto que a sua Comissáo ficou inutilizada pela differente faze que os negocios pela Approvagáo do Armesticio que teve lugar depois quedaqui sahiráo. Ds. Ge. aV.S. Palacio do Rio do Janeiro aos 23 de Novembro de 1812. Conde das Galveas Sr. D. Diogo de Souza [R 18 de Fevr.o 1813] Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de rifo Grande del Sur. 24 Sección. "Avisos do Governo". 181'2. Documento 95. blanuscrito original; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hela 338 x 220 mm.; interlfnea de 9 a 11 mm.; letra inclinada;, conservación buena. NP 143 [El Conde das Galveas a niego de Souza. Se refiere a la actitud sediciosa del Gobierno de Buenos Aires que pretende desviar a los súbditos portugueses de la fidelidad a su monarca, luego de acordado el armisticio entre el Príncipe Regente y 'el Gobierno de Buenos Aires. Le exhorta a la vigilancia de la frontera.] [Rfo de Janeiro, noviembre 24 de 1812.] /Tendo S.A.R. 0 Prineipe Regente o Nosso Senhor Concluido hum Armisticio com o Governo de Buenos Ayres, nao sómente por annuir aos dezejos do Seu Grande e Fiel Alliado S.M. Britanica mas por desviar oflagelo da Guerra e atriste efusáo de sangue, entre Poyos limitrofes, que deviáo ser unidos pelos mais fortes vinculos de amizade e allianga acaba S.A.R. de ser informado de que aquelle goberno desenvolvendo as terriveis maximas sempre adoptadas por Poyos Revolucionarios edando o mais 434- positivo testemunho deperfidia e ingratidáo va¡ gando apór empzática todos os meios de seducgáo desviar os Vassallos Portugueses daquella pureza lidadé e amór ao seil Soberano, que em todos os tem formado a excelencia edistinegáo de seu caracter; eposto que a reconhecida invariabilidade destes tos deixe aS.A.R. na mais bem fundada confianga será completamente inutil odetestavel emprego de gestóes comtudo convindo nao negligEnciar todas didas de precauczo, eseguranga que aprudencia aconselha em momentos desemelhante crise, He- S. A. R. Servido mandar recomendar aV.Sa. toda a vigilancia / ecautella necessaria para obstar a introdugáo de Papeis incendiarios; epara destruir e cortar pela raiz o germen cipios sediciozos que por ventura poderiáo progressar entre Povos que nao conhecendo o veneno dedoutrinhas taes hiriáo insensivelmente ao precipicio aque por seriáo conduzidos enáo duvida S.A.R. deque V.S ° prego das medidas que se lhe recomendáo se haverá aquella prudencia dexteridade e reserva convenientes, oque se tornariáo inuteis todas as diligencias que este fim se houvessen depór emprática; E de tudo V.Sa. descubrir sobre este importante negocio hirá conta regularmente por esta Secretaria de Estado ser presente a S.A.R. Deos Guarde a V. S.- Palacio do Rio de Janeiro em 24 de Novembro de 1812. Conde das Galveas Sr D. Diogo de Souza [R 18 de Fvro 1813] Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. de Río Grande del Sur. 2, Sección. "Avisos do mento 97. Manuscrito original; fojas 1; papel de la hoja 320 x 200 mm.: interlínea de 8 a conservación buena. Brasil. Archivo Público Governó'. 181'2. Docucon filigrana; formato 9 mm.: letra Inclinada; NI 144 [Gaspar Vigodet a Diego de Souza. Expresa que se cumplieron los vaticinios sobre las consecuencias que se derivarían ajuste de un armisticio entre el Gobierno de Buenos Aires y Corte portuguesa. Agrega que, como su Alteza Real ratificó tratados, sólo le queda el recurso de esperar auxilio de EsDaña.] [Montevideo, noviembre 24 de 1812.] /Copia N .o 1 Dl me Ex.me S.- Muy S °r mio y mi Dueño. Parte de este Puerto la Escuna Princesa D. Maria Teresa, y como con este Buque hallo una ocasion segura para renovar a V. E. mis sEntimientos de amistad y venera- acia su apreciable Persona, quiero tener el honor de saludar aV. E., apeteciendole las mayores satisfacciones. En 9 de Setiem435 -- bre ultimo escrivi aV. E. las ocurrencia [s] de este Pays hasta dicha fecha, por si sus dilatadas marchas le hubiesen privado de ellas: Ahora no me detengo en molestar aV. E. con una relacion de los acaecimientos posteriores, así por no cansarle con ella, como por que siendo los asuntos principales a que poderá contraherme demasiado publicos; me persuado llegaran, ó habran llegado a V. E. por conductos no menos exactos. Teniendo, como no 1,. dudo, esta circunstancia, habra visto V, E. cumplidos todos los efectos de mis tristes vaticinios desde que S. A. R. el S °r Príncipe Regente de Portugal tomó la resolucion de acordar un armisticio con la traidora Junta de Buenos Ayres. Dandole caracter con su alianza a un Govierno Sedicjozo, reforzó su audacia para que aspirase a mayores Sucesos: El Gobierno legitimo decayó, y perdió los territorios y Pueblos ovedientes; la discordia y la Guerra se incendiaron con mayor vigor; y finalmente, la sangre se vierte, y vertirá con abundancia, lexos de impedirlo una medida que opinaba S. A. R. seria eficaz contra tan funestos efectos. Hasta el día estaba persuadido, de que satisfecho Su Alteza de que tal havia de ser el fruto de aquel paso imtempestivo, bolviese su piadoso animo are.. conocer la causa de la España, a quien está ligado con vínculos tan estrechos; pero al enterarme finalmente por las Gazetas de Buenos Ayres, que S. A. ha ratificado aquellos Tratados, ya no me queda otro recurso, sino esperar solo los auxilios de la siempre querida España; acompañados de los de una Providencia, justa protectora de la razon. Con las Gazetas de esta Ciudad, y demas noticias que acompaño tengo el honor.de incluir aV. E. las dos Cartas adjuntas que desde el Janeiro, me ha remitido a este fin el Capitam de Dragones Juaquim Jozé Ferreira, y admita la profunda venera °n y afecto con que me repito. Su mas atento Seguro / Servidor Q. S. M. B. Monte Video 24 de Novr.e 1812 Illme Ex^ Ser Gaspar Vigodet - filme Exme Sor D. Diego de Souza. - Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. de Río Grande del Sur. 2^ Sección. Asuntos mento 326. Manuscrito copia; fojas 1; papel de la hoja 310 x 200 mm.; interlínea de 6 a conservación buena. Brasil. Archivo Publico Militares. 1812. Docucon filigrana; formato 8 mm.; letra inclinadA; 1^ 145 [Lord Strangford al Gobierno de Buenos Aires. que el ministerio del Príncipe Regente de Portugal presente la actitud de varios súbditos de ese Gobierno, pretendido seducir a los integrantes del ejército exhorta a evitar la repetición de tales hechos por guientes: haber sido él el gestor y, en cierto modo, armisticio y por el propósito de ambas naciones de llegar a la paz.] [Río de Janeiro, noviembre 25 de /Copla Ex.-p Sñr - Haviendome communicado el Ministerio de S. A. R. varias representaciones recibidas dél -436- Portuguez, sobre tentativas hechas por personas sando d'el respectable nombre de ese Gobierno, han tentado seducir ciertos individuos de este exercito deberes de honra y lealtad; no puedo dexar de declarar a V. E. que aunque esto¡ persuadido que semejantes didas nunca fueron sancionadas por V. E.; yo me autorizado a esperar de la franqueza y buena fée V. E. una denegacion absoluta de tales hechos, y formal seguridad contra su futura repeticion. Haciendo aV. E. esta recomendacion com toda la urgencia y d'el modo mais serio, me hallo animado por dos motivos igualmente poderosos; Uno de ellos, es el acordarme que yo hé sido, el primer motor d'el Armisticio tan felizmente concluido, constituyendo-me p .r assim dicer, garante de la buena fée, y de los sentimientos pacificos /Pacificos de ambas partes; y el outro es la certeza lisongera, que dese ( [s] ) o conservar, de queV.E. quiera siempre mantener las relaciones mas estrechas de amistad con mi Corte; lo que no podria tener lugar, si sus Agentes ([si sus agentes]) continuasen perturbando el Sociego y atacando los derechos, d'el mas antiguo alliado de la Corona Britanica. Dios Guarde aV. E. m.- a .a Rio de Janeiro Noviembre 25 de1812. - Strangford al Ex m° Gob n= Sup.°r delas Provincias Unidas del Rio dela Plata - Archiva Itaníaraty. Río de Documentos históricos. 21 Serie nuscrito copia; fojas 2; papel 248x201 rara.; interlínea de 9 vación buena. Janeiro. Brasil. Collecgoes Especiaes. (Avulsos). Lata 204. Año 1812. Mahoja con filigrana; formato de la n 10 mm.: letra inclinada; conser- No 146 [E1 Conde das Galveas a Diego de Souza. Remite del oficio que se publica bajo el número anterior.] [Palacio de Río de Janeiro, noviembre 26 de 1811..] /Havendo cm Officio de 18 deste mez significado V.S. que S.A.R. O Principe Regente Nosso Senhor tinha mandado communicar ao Ministro de Inglaterra residente nesta Corte os factos de seducqáo praticados pelos Emissarios do Governo de Buenos Ayres naquelle mesmo momento, cm que se acabava de ajustar hum Armisticio procurandose o socego, e a reciproca vantagem de ambos os Paizes; se determinou aquelle Ministro a escrever ao citado Governo de Buenos Aires nostermos constantes da Copia, que remetto junta a V.S. pelos quaes verá V.S, a parte principal que elle se atribui cm toda esta Negociajáo. I.ogo que cheguem as respostas de Buenos Ayres -437- [....] Ordens de S.A.R. sobre a maneira porque tenha deregular a sus u:terior conducta. Ds, Ge. a V.S. Palacio doRio deJaneiro era 26 de Novembro de 1812. Conde das Galveas D. Diogo de Souza. Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Pahlico de Rfo Grande del Sur. 2, Sección. "Avisos do Governti'. 181'2. Documento 98. Manuscrito original: fojas 1; papel con filigrana; formato de la hola 340X200 mm.; Interlínea de 9 a 11 mm.; letra inclinada; conservación buena. Ne 147 [Manuel de Sarratea a Diego de Souza. Anuncia tida del Teniente Coronel de Dragones Florencio Pelliza, tin pliego que deberá entregar a la primera guardia fronteriza, que le destina el Príncipe Regente por intermedio del de las Provincias Unidas. Por esa comunicación podrá la justicia de su requerimiento de abandonar el territorio Provincias Unidas. Explica que el convenio firmado por bierno con Juan Rademalcer exige como medida preliminar retiro de las fuerzas portuguesas a sus fronteras. En base a expuesto le ruega la evacuación del fuerte de Santa Teresa. previene de la posible provocación de hostilidades por parte las milicias del Coronel José Artigas y agrega que dicba acción será reprobada por él tanto como por el Gobierno.] [Cuartel General en la Villa del Arroyo de la China, noviembre 26 de 1812.] /111.- y EXIMO. Sor. Tengo el honor de anunciar á V. E. que el día 12 del Corr.te salió de este Quart 1 Gen? el Teniente del Regim!e de Dragones de la Patria D .n Florencio Pelliza, conduciendo ála 1.° guardia de la frontera Portuguesa vn Pliego que p .r conducto del Govierno Sup nr de las Provincias Vnidas del Río dela Plata dirigió S. A. R. el Sor. Príncipe Regente para poner en manos de V. E. En el merito de aquella soberana comunicacion encontrará V. E. justificado el civil y vrbano requerimiento q.- tengo la honra de hacerle por la presente. El armisticio celebrado con el Teniente Coronel D .n Juan de Rademaker, embiado de la Corte de V. E. ha sido ratificado del modo mas solemne por S. A. R. V. E. no ignora que el principal artículo de aquel convenio, y que reviste el caracter de preliminar de toda vlterior negoc°acion, prescriba la retirada de las tropas Portuguesas á sus Fronteras, tales quales eran reconocidas antes de los movimientos de las mismas tropas. Esto se halla ya en parte verificado pero aun que evaquar el fuerte da S!° Teresa. Segun los Partes que he recivido, lo ocupan todavía tropas Nacion de V. E. Yo lo atribuyo á q.e V. E. para /su dfsalojo tubo á bien esperar la ratificacion misticio. Concequente con este concepto juzgo tambien, -438= que hallándose ya esta de por medio no se diferirá mas tiempo la evaquacion de aquella fortaleza. Por espero qe V. E. se dignará estrechar sus ordenes qe as¡ se verifique. Quando se haya efectuado, havran quedado expeditas en el todo aquellas vias q .e ducir aun tratado difinitino, en que se vean garantidas las relaciones comerciales de ambos G eviernos, pondencia mutua y buena armonia, objetos sagrados que dedican reciprocam !e sus mas ardientes votos. Con esta ocacion tenjro la mas oportuna p .a indicar á V. E. que algunas partidas diceminadas p .r los campos, pertenecientes a las milicias armadas del mando del Coronel _T) .n José Artigas, probocarán acaso alguna vez con sus excesos y extravios la justa indignacion de las tropas Portuguezas; pero hagame V. E. lajusticia de creer, que vna cómportacion semejante sera execráda y odiada pT mi, no menos que p:'.mi Govierno. Sirvase V. E. graduar esa fatalidad como vn efecto casi indispensable delas circunstancias. No es estraño q .e en vn nnebo orden de cosas, y en las primeras epocas del ensayo de vnos armamentos y movimientos populares, se cometan algunos desordenes; pero si es evidente qe en su punicion nadie es mas interesado, que vn Govierno que se constituye sobre las inmutables reglas del orden y la justicia, no es menos cierto, que el cortar de raiz aquel / lamentable mal es obra del tiempo y de vn sistema constantemente sostenido. Este se ha iniciado ya p .r párte del Govierno superior de las Provincias Vnidas, y no dudo que en breve se harán sensibles sus efectos veneficos. Entre tanto, sirvase V. E. valorar como corresnonde, la sinceridad de estas protextas, y no dudar vn solo momento, q.e de nada estamos mas distantes mi Gov ne y Yo, que de alterar las pasificas relaciones, q .e felizmente han buelto á restablecerse con la Corte del Brasil. Espero q.e V. E. tendrá la vondad de contextarmé sobre los objetos de esta interesante comunicacion y no dudo qe las reflexiones indicadas obrarán en el animo de V. E. con proporcion á la rectitud de sus principios dignos, y al convencim.i° q.e preparan aquellas. Sirvase V. E. aceptar el ofrecimiento demis respetos, ydela mas alta consideracion con q.e soy Ilt me y Exmo Sor. De V. E. su mas atento Servidor Quart 1 Gen.' en la Villa del Arroyo de la China á 26 de Noviemb de 1812. e Man? de Sarratea 111.-o y Exmo. Ser Capit ° Gral. D.- Diego de Sousa. Museo "Julio de Castuhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 2• Seccl6n. Asuntos Militares, 1812. Caja 1'77. Documento 349. Manuscrito original: fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 306 x 216 mm.; interlínea de 6 a 7 mm.; letra Inelinada; conservación buena. 1- = 439-- N~ 148 [nlanuel Marques de Sousa a Diego de Souza. Participa que pondrá en ejecución la orden de retirarse de Santa Teresa con la tropa que le fue confiada, en Grande, en virtud de haberse sancionado el armisticio.] [Cuartel del Fuerte de Santa Teresa, diciembre 4 /Illtao e Ex-0 Senhor N 11, Estava entera departecipar á V Ex.a diferentes asumptos quando receby, como por surpreza, o Officio de V. Ex.- cota dacta de 28 do findado mez, Ordenandome me retire desta Fortaleza cota a Tropa da Coluna, que V. Ex.- me confjou oseu Comando, para o Rio Grande por aver S. A. Rea] ratificado o Armisticio. Aexecugáo desta Ordem levará alguns dias; por quanto só tenho deis Hyates para comduqáo do Trem de S. A. Real ebagaje da Tropa, eonze Carretas para transportar apaia. Vou meu Extao Senhor dar principio aexecugáo dadita Ordem. D .s Comserve dilatada avida esaude de V.Ex a Quartel do Forte de Sla Thereza a 4 de Dezembro de 1812 Illtao e Ex mo Snr Govor e Capta Gen °l D-D Diego de Souza Respeitosamente Beija as 111.-Os e Ex--- Maons de V. Ex .a Omais humilde Sudito Mol Marqs de Souza Museo "Juno de Castilhos'". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de nfo Grande del Sur. 2e Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 175. Documento 20. blanuscritn original: letra de nlanuel bfarques de Souza; papel con filigrana. Nq 149 [Gaspar Vigodet a niego de Souza. Manifiesta biendo ratificado el Prfncipe Regente el armisticio firmado por que ha- Rademaker con el Gobierno de Buenos Aires, no tiene misión confiada al Coronel Vicente Ferrer da Silva fin era desautorizar dicho convenio.] [Montevideo, diciembre 6 de 1812.] /Copia N.o 2.0 Il] mo y Exr°o S °r Acaso despues de haver despachado V.E. al Coronel Vicente Ferrer de Silva Freire Secretario de ese Govierno, con el objecto y fines que tiene V. E. la bondad de manifestarme en carta d2 2 de Noviembre, se habrá V. E. impuesto de la ineficacia de esta medida á determinacion noobstante ser ella muy arreglada a las R.- dispoziciones con que S. A. R.l el S or Principe Regente de Portugal quiso desvanecer los tratados acordados por su Embiado a Buenos Ayres el Teniente CoronelJuan Rademaker, por no ser conformes con las benignas intenciones que movieron a S. A. R.l á este paso, pero por desgracia, parece que poco tiempo despues de haver autori. zado el S sr Principe a V.Ex, llegó a ]a Corte Rademaker, -440- y Su Alteza tiene abien ratificar sus Tratados; con cuya determinacion deja sin fuerza indudablemente las prevenciones cometidas ala saviduria de V.E. La Gazeta de Buenos Ayres de 1 ° de Noviémbre ultimo me impuso primero de la solemnidad que dió el Soberano de Portugal al Tratado de Rademaker con la Junta Sedicioza; y despues aparto de mi la duda que me infunden siempre los Ympresos de aquella Ciudad, la Nota certificada que D- Jozé Mathias de Landaburu Encargado dela Legacion de España enla Corte del Brazil me remitió y dela qual tengo el honor de acompafar aV. E. la adjunta Copia: siendo estos datos tan positivos, es consiguiente que, si el Coronel Freire continuase en querer cumplir con su Comision pasando a Buenos Ayres; la Junta Rebolucionaria se desairaria tomando por fundamento una ratificacion muy posterior a los Despachos que le autorizan para Nuevas Negociaciones. Yo no dudo un punto que los deseos de S. A- R.' sean siempre asistir y socorrer al Govierno legitimo de estos Paises. por que lo contrario seria perder de vista la sincera alianza / que estrechan a las dos Naciones, y malograr los Derechos con que la España llama ala Sucesion del Trono a Su Augusta Consorte, mas si por una felicidad de las Convinaciones Diplomaticas las cosas hubiesen variado de aspecto, y aV. E. manifiestamente le fuese declarado por el Soverano de Portugal, que sus intenciones son alejar de estos Paises los males aque han quedado expuestas por virtud de la ratificacion de los tratados de Rademaker, tenga V. E. la bondad de advertirmelo, afim de poder satisfacer a los demas puntos de su citada Corte, referentes a los Planes que devia acordar con migo para estrechar al Bando Revolucionario; lo qual verificaré declarando aV. E. todas mis ideas con la prontitud y efficacia que exige un asunto de la maior importancia alos Intereses de ambos Estados Dios Gue a V. E. m .s a.- Monte Video 6 de Diz bra de1812 Illmo y Ex.mo S °r Gaspar Vigodet Ill mo Ex.-- Sor D. Diogo deSouza Museo "Julio de Castilnos", Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Rin Grande del Sur. 24 Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 177.Documento 320. Manuscrito copia; fojas 1; papel con filigrana: formato de la hoja 310 x 201 mm.; interlínea de 6 a 8 mm.; letra inclinada; conservación buena. NI 150 [Manuel Márquez de Sooza a Diego de Souza. Remite los oficios intercambiados con Manuel de Sarratea, José Rondeau el Comandante de Maldonado Francisco Antonio Bustaniante, lacionados con la evacuación de la fortaleza de Santa Teresa virtud de haber sido ratificado el armisticio suscrito el 26 de mayo de 1812.1 [Fortaleza de Santa Teresa, diciembre 7 de 181.2.] /Illmo e Ex- Senhor N.o 12.o Esta occaziaó hé para remeter hum Officio que o Genol em Chefe do Exercito de Buenos Ayres Dm Manoel de Sarra--441- tea expedio a V.Ex a por este caminho. Igualmente meescreveo outro, asim como o Gen-' do Corpo deobservagáó D-J Joze Rondeau cm frente de Monte Vedio; cuyas copias, e. respostas q' dei, aprezento junto com esta nos 111.--- e EX.-as Maons de V.Ex - putro Officio mais tinha recebido do Comandante de Maldonado; aoqual conteste¡ damanéira que mostro a V.Ex ° por copia. Esta manham carregaráo as Carretas para o Porto de S Miguel orresto do Trem, monigoens, e bagaje grosso dos Corpos, ficando unicamente opercizo para amarcha de terra: amanham hande voltar as Carretas; no seguinte dio para, descangar os Boys, ajuntar Cavalos rejunos, eresto do gado dcmonicio. Posto isto cm marcha pertendq fazer omismo á Coluna levando a Artelharia de 9 por terra por nao caber nos Hiates; bem que pedi dois ao Rio gr.de e como ovento está favoravel poderá que cheguem. Naforma das antecedentes Ordens de V.Ex - estou detreminado adeixar duas Patrulhas de Mili- / de Milicianos cruzando cm Chuy desde omarco da Costa domar a outro damargem da lagoa cobrindo os estabelecimentos dos Lavradores. Por agora hé quanto tenho apartecipar a V.Ex a D.s comserve vigoroza avida e Saude de V. Ex Que' do Forte de Sta Thereza a 7 de Dezembro de1812 IIl ma e Ex.ma Senhor Gov.ar e Cap- Genal D .m Diogo de Souza Com aquele devido respeito Beija as Ill.ntas e Ex.-Os Maons de V.Ex a o Sudito mais obediente egrato Mel Marqs de Souza Museo "Julio de Castllhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Rto Grande del Sur. 24 Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 175. Manuscrito copia; fojas 1; formato de la hoja 315x203 mm.; Internnea de 5 a 8 mm.; letra inclinada; conservación buena. NI 151 [Oficios a los que se hace referencia en el documento que antecede.] [Maldonado, diciembre 3 - Fuerte de Santa Teresa, diciembre 7 de 1812.] /Copia dos Officios que o Marechal dé Campo Manoel Marques de Souza tem recebido da parte dos Hespanhoes N.o 13.o Haviendo sido embargados por disposision de esta Comandancia, y depositados en poder de Da Juan Pedro Aguirre Varios interesses dela propiedad del asecino Francisco Ferres, quando las fuerzas de esa Fortaleza se hallaban baxo la[s] Ordenes del Snr Theniente Corel D° Jozé Antunes de Porciuncula me Ordena recientemente el Señor Coronel, y Xefe dela Vanguardia, del Exercito Vic- 442 - torioso lela Patria Dn Jose Rondeau pase a V. S .a el correspondiente Oficio Suplicatorio afin deq' no embaraze al Oficial Comisionado la extraccion de dichos intereses, antes bien merezca de VSa la proteccion generosa; que sabe dispensar la bondad que le es tan Cáracteristica. Los nobles sentimientos que forman el amable, y bello caracter de VS,a y las reciprocas relaciones de amistad, y armonia entre S.A.R. el Snr Principe Regente, y el Govierno dela Capital de Bs Ayres lisongean mis esperanzas enla consecucion dela solicitud, q' dirixo a VSa de Orden Superior Nuestro S °r Guarde la persona de VS a dilatados años Maldonado 3 de Dezembro de1812 = Francisco Antonio Bustamante _ Snr Mariscal de Campo De Manoel Marques No 140 Resposta q' den o Mara' de Campo Acabo de receber o Officio de Vm.°o dactado detrez do / domez que procegue suplicandome permita eu nao embaracar ao Official Commissionado aextraláo dos intereces da propriedade do acecino Franca Ferrer, depositados aqui cmpoder de D.- Joáo Pedro Aguirre, por dispozigáo Soprior ao qual respondo. Nem quando se fez o embargo dos sobre ditos intereces, nem airada agora se aprezentou Ordem de autoridade legitima desse Dominio que requerece; nem ouve Ordem domeu Govor e Cap:na Gen al que opermitice; por tanto tudo quanto sefez até agora está nulo escm vigor. Nesta inteligencia vou a dizer a Vnia que en meacho com Ordem de desocupar esta Fortaleza, cm resulta deter S. A. Real rateficado o Armisticio tractado com o soperioridade de B= Ayres, isto he, logo que cheguem a S Miguel os buques que espero, para transportare- as monigoens de S A Real: feito isto, aqui ficao os sobre ditos intereces, eo depozitario, entam- dispora Vmee como lhepareca por quanto náo estou autorizado para o permitir. Para tudo mais emque en possa, mostrarei a Vmce a boa fé, e boa inteligensia do Comtemplado Armisticio. De ge a Vmce Que' do Forte de S'a Thereza a 5.de Dezbro de 1812 - Snr Comande Dm Francisco Antonio de Bustamante No 15.o Copia do Officio que o Gene' cm Chefe' dos Exercitos (le BS Ayres Dm Manoel de SarratEa escreveo ao Mara' de Campo Manoel Marqs de Souza 111.-0 e Ex— Senhor - Con esta mesma fha he oficiado al 111.-0 e Ex-o Sor Cap- Gene' Do Diego de Sousa / p° q .e en virtud de haberse ratificado p° S A R el S. P. R. el armisticio celebrado entre el Gobno Supo delas Prov a Unid .s del Rio dela Plata, y el Tente Corel Da Juan de Rademaker, embiado dela Corte del Brazil, se sirva mandar ebacuar el Fuerte de Sta Teresa, sin perjuicio de ello, -443- siendo probable q.° V. S. I. haya recibido, ó reciba Orñs directas para desalojar dho punto y el del Cerro Largo, he creido oportuno dirigir a V. S. I. esta Comunicas on p .n, hacerle notorio, q .o con esta misma data he impartido las orñs. conven'os al Coron 1 D- Jose Rondeau Xefe dela Divico^ observadora al frente de Montev.o pa qo destine los ofic'os y Tropas, qa deben irse a recibir delos dos expresados puntos. Esta ocasion me presenta la mas oportuna pa manifestar a V.S.I. he tenido noticias, q.o algas Partidas Portuguesas sehan internado en ntro territorio, con cuyo motivo han ocurrido diferiencs con algas otras dela Milicia del inmediato mando del Corona D° Joze Artigas. El Arto convencionado en el Armisticio, como preliminar detoda otra ulte[r]ior negociacon exige la previa retirada delas Tropas Portuguesas á sus Fronteras, tales quales eran reconocidas antes delos primeros mobimientoF de aquellas. Por lo tanto espero dela rectitud delos principios q.o caracterizan a V. S, I. se servirá estrechar sus Orñs pa q.e no se repita aq."a internas - enlo q .e seinteresa el progreso delas relacions pacificas y amistosas qa felism'o sehan buelto a restablecer entre ambos Gob.nos Tengo el honor de ofrecer a V. S. I. mis respetos, y / y la mayor consideras on con q.. Soy - Ill-o Señor de V. S. I. su mas ato ser.- Que' G.' del Arro dela China 26 de Nov.- de 1812 - Manoel de Sarratea - III— Snr Como General dela Frontera del Rio Grande. Reposta que den o Mar. a' de Campo N.o 16.o Ontem mefoi entregue o Officio de V. Ex .a com data de 26 de Novembro que vou respeitozamo responder. Em execugáo da Ordem do Ill.-o e Ex.-- Snr Governador e Capitam Gena' Dn< Diogo de Souza, que recebi aquatro doque rege, tenho principiado a evacuar o Forte de S'a Thereza, ere resulta de aver S, A. Real ratificado o Armisticio com o soprior Governo de Bs Ayres. A falta de dois Hiates q' mande¡ vir do Rio gr?o para conduzir o Trem de S Alteza me faram retardar quatro dias mais; oque posso segurar a V.Ex ° Igualmente afirmo a VEx.a q' a Partida da Coluna domeu mando pella parte Ocidental da Lagoa de Merim, náo tem excedido os limites que meforáo indicados para cobrir unnicamente os estabelecimentos Portuguezes. As Tropas demeu mando náo sáo incendiarias; as ruinas q' se acharem no Forte deS'a Thereza sáo efeitos daquelas que oevacuaráo; muitas das ruinas estam retificadas comperfeigáo por Ordem do meu 111.-0 Ex.-- Govor eCap- Gen a' Com este motivo tenho afortuna de oferecer a V. Ex.- os meus insignificantes servissos, eprotestar amais ampla vontade. Que' do Forte de S'a Thereza a 7 de Dez "ro de1812 - 111— e Ex— Snr - sou de V.Ex a omais atentiozo Servidor - Ill.-o e Ex: no Snr Gen °I ere Chefe dos Exercitos da Patria /Copia do Officio do Gen.-' do Corpo de Observagáo sobre Monte Vedio Dnn Joze Rondeau, -444- escreveo lo de Souza Mar°' de Campo Manoel Marques N° 17° 0 Exmo gór Gral en Xefe D .n Manocl de Sarratea me ordena por Oficio de 26 de Noviembre pp,do nombre la guarnicion que lleve ocupar los puntos del Cerro Largo, y St° Teresa, á consequencia de haverse ratificado por S A R el Sr Princepe Regente el Armisticio celebrado entre él Govierno Superior delas Provincias Unidas del Rio dela Plata, y el Te Coronel D .n Juan Rademaker embiado dela Corte del Brazil: En esta virtud quedo alistando la gente qe lleve guardar dichos destinos luego qe Sean ebaquados por las Tropas del mando de V. S. I. Sirbase V S I aceptar el ofrecimt- demis respetos, y de lamas alta consideracion conque tengo el honor de ser de V S I muy atento, y seguro servidor. Campamento en el Cerrito sobre los muros de Monte Video Diciembra 5 de 1812 - Joze Rondeau - 111.-0 Snr Conde general dela Frontera del Rio Grande No 18.o Reposta que deo o Mar-' de Campo Illmo e Ex .reo Snr Tenho avista o Officio de V. Ex: firmado a 5 doluzente méz enfrente -da Praga de Monte Vedio ao qual respondo, Em Officio dactado a 5 domes q' segue lioticiei ao Comando de Maldonado ter principiado a evacuar o Forte de Slo Thereza cm execugdo da Ordem q' recebi do Illm- e Ex mo Sar Gov or e Cap m Gen Dm Diogo de Souza, cuja evacuagáo pertendo efectuar a doze; isto he chegando a S Miguel deis Hiates q' mande¡ buscar ao Rio grande para comdugáo do Trem de S. A. Real; oq' pengo comse- / conseguir, Junto a esta incluio hum Officio p° o Ill m- e Ex.- Snr Gen.-' cm Chefe dos Exercitos Dm Manoel de Sarratea, oq.' V.Ex a terá a bem mandar dar a competente diregáo. Náo duvide V Ex.- dos verdadr °s dezejos q' me aconipanháo deobsequiar a Ex.m- pessoa de V. Ex .a emostrar aminha gratidam. Que' do Forte de S1- Thereza a 7 de Dezembro de1812 - Illm- e Ex mo Snr Gen a' de Observagáo Dm Joze Rondeau Estan conformes Me' Marq.e de Souza Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Poblico de Rto Grande del Sur. 29 Sección. Asuntos Iflitares, 1812. Caja 175. Manuscrito copia; fojas 2; papel con filigrana; formato de la hoja 315 r 203 mm.: 1ntr•rilnea de 5 a 8 mm.; letra inclinado: conservación buena. Nq 152 [Gaspar Vigodet al Príncipe Regente. Manifiesta la contestación del Conde das Galveas al Encargado de España José Matlas de Landaburu ha quedado convencido que ha sido ratificado el armisticio suscrito el -445- el comisionado Juan Rademaker con el Gobierno de no obstante las protestas que en su nombre presentó José Primo de Rivera. Considera laudables los principios piraron la negociación del armisticio pero opina en su aplicación porque de hecho reconoce al Gobierno Buenos Aires como una potencia independiente de oportunidad para luchar contra la plaza de Montevideo. la alianza entre las Coronas de Portugal y España resultado del armisticio no obedece a los propósitos diación británica.] [Montevideo, diciembre 9 de 1812.1 /Señor - Luego que he sido informado por el Encargado de negocios de España D.- José Matias de Landaburu de la contestacion que en nombre de V. A. R. dio a su nota oficial de 6 de Octubre el Ministro de relaciones esteriores Conde de las Galvéas, muy conforme á los oficios que el mismo Conde ha dirigido al gobierno de Buenos Ayres con fecha de 13 de Setiembre, y 3 de Octubre ultimo he quedado convencido que desechadas mis solicitudes, reclamaciones y protestas que he tenido el hónor de presentar a V, A. R., y muy principalmente por el capitan de fragata D .n Jose Primo de Rivera en 22 de Julio había sido ratificado por V. A. R. el armisticio que en 26 de Mayo estipulo con el gobierno subversivo de Buenos-Ayres el teniente coronel Juan Rademaker. Verificada esta inesperada saracion, que ha comprometido los derechos de S. M, C. el Rey mi Señor, y de la nacion española en estas Prov.-; he creido de mi deber dirigir a V. A. R, una franca exposicion sobre las consideraciones que han dado motivo al armisticio que ya dexaron de existir; y sobre los principios en que se fundó, que aun quando laudables en su origen son demasiado funestos en la aplicacion, y envuelven no pequeños peligros contra las posesiones, y dominios de la corona de V. A. R., y al mismo tiempo mánifestar que, apoyada la Regencia del Reyno de las Españas en la intima alianza que felizmente reina entre V. A. R., y la nacion española, confió en sus auxilios para pacificar las provincias rebeldes del Río de la Plata. Consideraciones que espero admi / tirá V. A. R. como una prueba de mi gratitud a su Augusta Persona, y dela sinceridad con que deseo conservar la mejor armonía, y confraternidad con los vasallos de V. A. R. del mismo modo que la he hecho valer hasta aquí, y sobre la que estoy satisfecho me habrán hecho justicia los gefes, y oficiales del exercito portugués con quienes he tenido la suerte de tratar durante mi mando en estas Prov.a Quando S. M. B., y la Regencia de las Españas propusieron entre si adoptar los medios pacíficos para la reconciliación de las Provincias rebeldes de America mediante la mediación de aquel soberano nada parecia mas justo que, al realizar tan justificada, y filantropica resolucion, se removieran todos los obstaculos que pudiesen retardar el pacifico avenimiento, y evitar en lo posible la efusion de sangre entre pueblos hermanos para no hacer, - 446 - mas duraderos los desastres, y no arraigar el encono; la venganza de los resentidos. Hagame V, A. R. el de creer que yo tenia un placer en semejante reconciliacion deseando el momento en que las Prov.s de mi volvieran a estrechar los vinculos sagrados que roto la perfidia, y la ambicion; pero habiendo acrecido la perversidad de los sediciosos, y hecho constar exposiciones oficiales que no admitirian los medios conciliacion convenidos entre S. M. B. y la Regencia las Españas; tal vez persuadidos ambos gobiernos ineficacia de sus laudables deseos, o por otros que aun deconozco, desistieron del plan de mediacion, biendose retirado de Cadiz los diputados Ingleses, gun parece) vuelto a Londres de donde habían salido para tan interesante / obgeto. Por consecüencia no podrían tener en las circunstancias presentes influxo alguno que prese[r]vara al armisticio de 26 de Mayo las medidas adoptadas por la Gran Bretaña con relaciona la tranquilidad de estas Provincias, porque desestimado por ambas partes el plan de mediacion como ineficaz, é insuficiente no era justo abusar de los medios que en aquel caso hubieran asegurado la paz, y que fuera de el, como sucede hoy, haría más interminable, y sangrienta la guerra. Yo no debo persuadirme que S. M. B. empeñado en reducir al orden a las provincias disidentes para que unidas á la monarquía empleáran toda su fuerza contra nuestro comun enemigo, haya querido dar un ascendiente poderoso a los rebeldes sobre los pueblos fieles a S. M. C. y a la nacion española su aliada, destruyendo su unidad de fuerza por los.mismos medios que quería reduplicarlá; y yo estoy bien cierto que V. A. R., unido portan estrechos vinculos a la .gran familia española, y muy principalmente por los sagrados pactos de la alianza mas intima, está muy lexos de querer agravar nuestros males, ni menos sostener la rebeldía del gobierno de Buenos -Ayres, ni reconocerle como una potencia distinta, ó independiente de la España; mas el resultado practico del armisticio no conviene ni con la rectitud de intenciones de V. A. R., ni con los buenos deseos de S. M. B., siguiendose de aquel suceso harto sensible que los insurgentes tengan mayor facilidad para segregarse de la monarquia comprometiendo la seguridad de esta Plaza, por tantos títulos acreedora a la consideracion de los Soberanos aliados a la España por la lealtad que conserva a su Monarca, y por la constancia con que ha defendido su / autoridad, y sus derechos. Los principios filantropicos sobre que V. A. R. fundó la necesidad de estipular el armisticio de Mayo son tan laudables en su origen, que hacen el elogio mas cabal de la justificacion; y humanidad de V. A. R.; mas por desgracia son harto funestos en la aplicacion porque queriendo evitarse la efusion de sangre, se ha dado una nueva aptitud a los rebeldes para que nos hagan una guerra cruel y sangrienta para consumar el delito atroz de subs- - 447 - traerse de la dominacion de nuestro Soberano. Exemplo que envuelve no pequeños peligros contra los dominios de V. A. R. por el influxo que puede tener la doctrina los republicanos en los pueblos sencillos que apetecen frecuencia la libertad que se les pondera, y cuyos ni prevén, ni los conocen. Los gobernantes de BuenosAyres enemigos por sistema de las monarquías, y de monarcas no perderán ocasion de inspirar sus ideas tildo los pueblos vecinos: esta asercion que es una de hecho la hemos visto comprobada repetidas veces el principio de la insureccion de las Prov.- del Plata en muchos escritos incendiarios que los gobernantes de Buenos - Ayres imprimieron p .a hacer odi [al Augusta Persona de V. A, R. a sus vasallos. Yo llevo la alta penetracion de -V. A. R. q.- nalcúle el resultado funesto q.e puede tener en sus estados del Brasil tad, y comunicacion con los republicanos de Buenos Ayres, y quiero tambien q.e medite V. A. R. si mis testas son justas quando se hallan infringidos los dos derechos de la alianza. Acogido a ella solicité de V. A. R. la permanencia del exercito q.e hizo venir en nuestro auxilio / conociendo la infidencia del Gobierno de B.- - Ay.-; y la Regencia de las Españas persuadida de q.e no podría faltarme la proteccion de V. A. R. ha diferido remitir tropas européas qo sin aquella confianza hubieran sido despachadas sin perder momentos; consideraciones q.- no dexará de atender V. A. R. p .a aliviar a esta Plaza invadida por los rebeldes desde el momento q.e se estipuló el armisticio. Ruego a V. A. R. que la protesta legal, que en fuerza del empleo que revisto, estoy obligado a hacer, y como efectivamente la hago, la crea como indispensable, y consiguiente a la alianza que felizmente reyna entre V. A. R., y S. M, C. el Rey mi Sr.; esperando yo de la rectitud de V. A. R. que protegiendo la causa de las Españas hará desistir a los insurgentes de su arrojo interin la Regencia del Reyno con conocimiento de lo acaecido ultimamente toma las disposiciones convenientes p .a solidar la paz y tranquilidad en estas Prov.a Dios gñe la importante vida de V. A. R. m .a a= Montevideo 9 de Dice de 1812 - Señor - Gaspar Vigodet - Srñmo Sr. Príncipe Regente de Portugal. Es copia Vigodet Archivo Imperial. F•etrópolis. Brasil. Legajo Nf 28. Carpeta 673. Afilo 1812. Manuscrito copia; fojas 3; papel con filigrana; formato de la hoja 294x214 mm.; inter1fnea de 5 a 9 mm.; letra Inclinada; conservación buena. -448- NO 153, [Joaquín de Paz a Diego de Souza. Informa Marquez de Souza se ha retirado con sus tropas del Santa Teresa por haberse confirmado el armisticio gobiernos de Portugal y Buenos Aires y que en consecuencia Sarratea ha ordenado a sus fuerzas guarnecer la y Cerro Largo. Agrega que se ha visto obligado a occidente del Yaguarón y solicita auxilios e instrucciones proceder de acuerdo a las circunstancias.] (Campamento del Yaguarón, diciembre 14 de /111.-0 yExmoSeñor En este instante, q. son las nueve dela noche (recivo) aviso de q. el S °r Mariscal de Campo D. Man.l Marq a de Souza sehá retirado consus Tropas del fuerte de Santa Ther.a en virtud de haver S. A. R. el Serenissimo Señor Príncipe Regente de Portugal ,confirmado El armisticio celebrado entre el Emisario Rademaker y la Junta de Buenos Ayres; a consecuencia de lo qual se mandaba por D Manuel de Sarratea guarnecer aquella fortaleza y el Cerro largo conlas tropas desu cargo Cada día mas Exmo. S.r, crece mi confusion a vi-ta del estado q. presenta el giro delas ocurrencias; y tanto mayor es el conflicto en q._me veo, quanto mas devil ydeplorable la situacion q. en el día me oprime, y ob-truye el cristalino canal de mis daseos, en de / defensa y sobsten de los sagrados derechos del Rey mí Amo, y sus Augustos Succesores. La Costa occidental de Yaguaron és mi asilo, en union de algunos fieles Vasallos q. me acompañan, y pequeña porcion de desertores q. á no encontrar este abrigo, habrían sin duda aumentado el numero de nuestros enemigos, como ha sucedido con. muchos q. seles han unido por diversos puntos dela Campaña. Esta ya se encuentra ocupada desus tropas, las quales se ván aproximando ála frontera, y hé aquí el asiento del germen desmaquinaciones, tructor, q. propagando sus insidiosas transmitira su ponzoña ála parte q. aun se conserba Eana . de esta pestilencial sEmilla. Si Señor Exmo: V.Ex.a conoce, mejor q. yó los terribles resultados q. amenazan, yla mala fée con q. el Govierno Subersivo sigue su extraviada marcha, dígnese V.Ex.a pues, por su bondad, y justicia; considerarme por una parte posehido delus mas vivas ansias de / de conserbar á toda costa la autoridad Real en este territorio, y por otra circundado de dificultades y obstaculos insuperables: insuperables ala verdad, sin la proteccion y asilo de VExa; mas si esta, bien sea publica, ó tacitamente, pudiera compreenderme con sus benéficos auxilios, respiraría con toda franqueza. y livertad y daría una prueba mas del entrañable amor q. profeso á .mi Soverano, conserbando esta punto hasta el ultimo extremo, despues de haver operado del mejor modo contra los enemigos dela Real autoridad. Ruego áVE. encarecidamente yle pido en nombre de S. M. C. Don Fernando 79 mi Señor, ysus Augustos succesores, se digne socorrerme para rebatir alos crueles perseguidores desu sagrada causa en esta parte defront_,ra; yen el duro caso -449- de ser inadmisible mi solicitud, permitame V . Ex a le suplique, con todo respeto, tenga la bon / bondad de iluminarme acerca delos contrastes q. me rodean, afin de q. con tan refulgente antorcha descubra el camino á q. deva dirigirme para salir airoso de este cumulo de confusiones; por q. sin fuerzas para llevar adelante las sanas ideas impregnadas en mi corazón: con ordenes de mi Supsr Xefe para sostenerme enlos terminos q. mi acendrada lealtad me sugiera y proporcione, todo todo forma el intrincado laverinto de mi actual consternacion... Solo VExa: solo su poderosa proteccion y benevolencia, és capaz de aliviar el peso q. me ocasiona la imposivilidad é incertidumbre con q. lucho. Libro pues, ála savia y recta consideracion de VE. el estado en q, me hallo y la impaciencia con q. aguardo sus benignos y acertados preceptos; y para recivirlos conla prontitud que demandan las circunstancias, me dirijo en este momento alComd e dela Glia. del Cerrito, interponiendo su auxilio, para q. dando curso á la / la presente Suplica, logre obtener la respuesta con la brevedad tan necesaria como el aire que respiro. Assí lo espero dela notoria bondad y justificacion de V.E., cuya importante vida guarde Dios muchos años. Campam!o deYaguaron 14 de Diz:o de 1812. 111.-0 y Exmo Señor Govern or y Capitan Capitania de S .n Pedro, Don Diego de Souza Joaqn de Paz General dela Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 24 Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 177. Llocumento 366. Manuscrito original; fojas 3; papel con fil(grana; formato de la hoja 304 x 2f0 mm,; interlínea de 8 a 11 mm.; Letra Inclinada; conservación buena. :Ir 154 [niego de Souza a Francisco das Chagas Santos. Informa haber tenido noticia que el Príncipe Regente ratificó el armisticio acordado por el Teniente Coronel Juan Rademaker, lo que deja sin efecto las órdenes que le había Impartido relativas a la reanudación de las operaciones militares. Le recomienda, impida la introducción de papeles sediciosos provenientes del gobierno de Buenos Aires.] [Porto Alegre, diciembre 16 de 1812.] Officio A Franco das Chagas S!o° Despois q' escrevi aVM a minha ultima carta na data de 27 de Nov.o preced e recebi Avizos do Ministerio dados em 13 deSetr.o e 3 d'Outr o emq' se mepartecipa Aver S.A.R. rntifficado o Armisticio pactuado coro o Gov.o de B .s Aires pío T- Coros Joao Rademaker a 26 de Maio deste anno. Eficando por esso alteradas as Ordens anteriores q'o mesmo Augusto Senhor me tinha mandado expedir em 9 d' Agosto ficao tac bem secando ao q' en dirigi aVM n'aquela supra minha mencionada carta concernentemente as disposisstrcns preparatorias de novás -450- operagoens belicas o q'tudo participo a VM p .a sus inteligencia e regimen recomendando-lhe porem todo o cuidado era evitar a introdussao de papeis sediciozos d'aquele Gov? e em darme parte de qualq r [ ... ] q'ele procure fazer pr seus Emissarios aos Portuguezes. P !o Alegre 16„ de Dezembro de 1812. D. Diogo deSouza - S.- Francisco das Chagas Santos. Archivo Itamaraty. Río de Janeiro. Brasil. Fondo "Documentos anteriores a 1822". Copiador da la Correspondencia de Don Diogo de Souza. Año 1812. Folio 156 v. Manuscrito copla; rolas 1; papel con filigrana; formato de la hola 416 x 270 mm.; interlínea de 7 a 10 mm.; letra inclinada: conservación buena. N9 155 [Joaquín de Paz a la Princesa Carlota. Informa campaña de Montevideo está enteramente ocupada'por tidas revolucionarias que se acercan a la frontera, se agrava con la retirada del ejército portugués. tado ej plan de Contuccí consistente en atraer desertores que militan en el ejército de Artigas rándose éstos de las armas logren destruir a las Solicita auxilios pues los derechos de Fernando son los mismos que lo% de S.A.R.] ' [Campamento de Yaguarón en la picada de Barrios, diciembre 1R de 1812.] /Señora Tengo el honor de elevar ala Real Noticia deV.A.R. que la Campaña de Montevideo se vé ocupada enteramente por las partidas de revolucionarios; yá se acercan ala frontera, y cada dia se van aumentando considerablem !e los males, sin que el Partido Sagrado del REY mi Amo, q. defenderé hasta el ultimo estremo, encuentre apoyo ni sostén para cortar en esta frontera el germen dela revelion q. se propaga rapidam!e Retiradas ásuas Quarteles las tropas de S. A. R. el serenissimo Señor Principe Regente Au / Augusto Esposo de V. A. R. me hallo aislado en este lugar, falto de fuerzas, sin recursos &. En vano son mis esfuerzos: en vano los de D, Felipe Contucci acerrimo defensor dela privilegiada justissima causa, y el q. sin disputa há trabajado mas, y q. continuadamlo se desvela en llebar adelante sus virtuosas miras. Yáse ábanzan los Destacam.tos enemigos á cubrir el Cerrolargo, y demas Guardias dela linea, ¿q. recursos nos quedan? Con quanto dolor lo digo ¿será posible q. despues de haver procedido con tanto teson y constancia para mantener la autoridad Real enel territorio q. me está confiado, meh5 de vér en el duro conflicto de desampararlo por falta: de medios y arvitrios p .defenderlo? Mu / Mucho me atormenta esta memoria y solo refrigera algun tanto mi pesar, un nuebo plan q. el vigilante, celoso, y penetrativo Contucci acaba de poner en practica, en medio de la afligida situacion q. nos -- 451 circunda. Consiste este heroico pensamiento en atraher los animos de porcion de desertores Portugueses, unidos á las Tropas del Caudillo Artigas, á fin de q, apodérandose delas Armas, logren destruir ésa caterba de malvados: Yá está puesto en planta el proyecto, á costa de infinitos diápendios, y malos ratos; sí sus resultas son favorables todo se concluirá felizm?e; mas ofreciendo-este plan algunas dificultades, ahora se han aumentado con la total retirada de las tropas Portuguesas, loq. no / no sucedería si Contuccí tubiese algun auxilio tacito álo menos para poder paliar hasta vér el resultado, yno dudo se lograrían grandes ventajas atendiendo ála inepcia y misero estado delos insurg.,es pero esto está muy remoto por la poca importancia q. observo se dá á este infatigable y honradissimo Servidor de V. A. R. quien se dignará por un rasgo desus notorias bondades, calcular nuestra actual decadente situacion, y ensu virtud, ruego encarecidamente a V. A: R. lanze una Piadosa mirada sobre los que tienen el alto honor de defender los Sublimes derechos del Señor Don Fernando Septimo mi Amo que son di- / directamente los mismos de V. A. R. Dios prospere la importantissima vida de V. A. R: dilatados años, ensu mayor Grandeza. Campamento de'Ya= guaron enla picada de Barrios 16. de Diz.re de 1812 Señora- --f :1 A los Reales Pies de V. A. R. Joaq.n de Paz Archivo Imperial. Petrópolls. Brasil. Legajo No 29. Carpeta No 816. AFo 1812. Manuscrito original; fojas 3; papel con filigrana; formato' de la hoja 302 x 210 mm.; Interlínea de 8 a 10 mm.; letra Inclinada; conservación buena. N, 156 [Felipe Contucei a la Princesa Carlota. Se su propósito de ganar a los portugueses que sirven en el ejército de Artigas. Expresa que la retirada de las fuerzas portugilesas Santa Teresa perjudica su permanencia en el Campamento de Yagua.rón auxilio.] y que Sotiza, por el odio que le profesa, le niega todo [Campamento de Yaguarón en la picada de Barrios, diciembre 16 de 1812.] /Señora. Observando la fidelidad q.e devo á todo lo q.- pertenece al Servicio de V, A. R., soy obligado á manifestar a V. A. R.1 q.e ultimam!e tratava de ver a mi lado victoriosos la mayor parte delos Portugueses q.e sirven en el Exc: e de Artigas, cuyo pensam?e omito explanarlo en razon de q .el comand: e D. Joaq ^ de Paz me ha hecho ver lo indica á V. A. R., más haviendo q.e superar todavía algunas dificultades, estas se aumentan con la retirada delas tropas Portuguesas del Fuerte de S. la Theresa, lo q.á talvez me obligue a abandonar este interesante punto, pues aquí no hay recursos, ni quien los subministre (aun q .e fuera si= gilosam.'e) quizas por el odio q .o se nota desde mucho -452 tiempo -me.conserba D. Diego de Souza, cuyo procedirn'e es muy estraño con'rni persona, y el, ú otro su adherente por mas q.e se esfuerzen, nunca podrán hallar uña prueba q. convenza de mi. infidelidad ó insuficiencia, pues siempre hé trabajado con honor, y segun las- / las circunst°-, pudiendo explicarme . con franqueza, q .e nada temo en forma legal, como daran testimonio mis visibles operaciones, y los mismos Xefes Españoles. Quedo pues, Señora, en las circunstancias de esconderme muy pronto en un bosque con mis criados y algunos pocos amigos hasta q.epueda retirarme por el Rio Grande á Montev.e ó á' esa Corte; mas sin el auxilio de V. A. R. nada conseguiré.Dignese V. A. R. tener la bondad de ordenar q. se me envie una seguridad p.- mi y los q.e me acompañaren, pues sin ella seria sin duda victima en los territorios que govierna D. Diego de Souza como testifican docum!es q.e tengo en mi poder; y algun dio saldran á luz. Si la relevante benignidad de V. A.. R. se sirviese, como lo espero, dirigirme dho Docum.t° ruego a V. A. R. q .e sea por un conducto -tal q.e. no padesca el estravio que han sufrido mis -cartas, interceptadas sin duda por alg e mano q .O. atisba mis ope- / operaciones y no halla por donde morderme:. E1 uso qe-hare de un Decreto tan sagrado será' déspues de no perdonar fatiga ni- momento en la justa lid en q.- me hallo empeñado. Nada habrá q.- arredre mi constancia, trabajaré incesantem'e bajo delos mismos principios q.e hasta aqui, pues q.e ningun dato me asiste q.-_ pueda innovarlos, y si soy victima de mi fidelidad y exuérzos en el Servicio de V: A. R. ruego y pido con todo encarecim'e se digne V. A. R. honrar á íni angustiada' familia, con mandar indagar quales han sido mis operaciones y- disting.des Serv - ordenando assi mismo se recoja n.todos mis papeles, q.e.dejaré escondidos, p.- aquel caso, en la estancia del Cap ° reformado de cavalleria de' S. A. R', Hipolito do Couto Brandaó, sita' en las inmedia-_ ciones de Yaguaron, y entonces se vendrá en pleno conocim'e y_ con- /. y conviccion dela providad, virtud, y notorios sacrificios con q.e me hé conportado en la serie continuada _de mis fatigosas tareas, q.e completaré hasta el ultimo y mas apurado .extremo. La inclusa carta q .e` tengo la honra de dirigir á V. A. R, con fha. de 22- de Oct.°e quedó en mi poder hasta ahora por q.á al sugé£o encargado de su conduccion le sobrevino un accid.te imprevisto q.e impidio su marcha. - Dios G.e a' V. A. R, me a .s: Campam' e de Yaguaron en"la picada de Barrios 16 de,Dicb.ne de 1812. P. S. Tengo la honra de incluir' la copia' de mi correspond ° con el Pueblo, y cura del Cerro - Largo. Archivo Imperial. Petrópolis. Brasil. Año 1812. Manuscrito original; fojas de la hoja 302x213 mm.; interlínea conservación huena. -- ' -453-- Señora. A L. R. P. de V. A. Réal. I'elippe Contucci. Legajo No ?; papel 5 a de 6 29. Carpeta Nv 81'6. con filigrana; formato mm.; letra inclinada; N9 157 [Manuel Marques dé Souza a Dlego de Souza.'Infornis sobre su partida de Santa Teresa en obediencia a órdenes y su llegada a Río Grande.] [Río Grande, diciembre 26 de 1812.1 /Illme e Ex-- Senhor N.o 29 Em execugáo da Ordem de V.Ex n cm Officio de 28 de Novembro, que recebi a 3 de Dezembro, abandone¡ o Forte de Sla Thereza no dia 10, fazendo transportar cm quatro Hiates afamilia que havia, o Trem do Parque, o do Commissario, quatro pessas Cale 9, deis oBuz, eos sobrecelentes da Tropa algua bagaje; infermos e &, marchando a Coluna com doze Carretas, sendo domesmo Augusto Senhor; toda a Cavalhada, boiada, egado do manicio que avia de Sua Alteza Real. A 22 demanham entre¡ nesta Villa, mandando pór cm a recadagáo tudo aquelo pertencente a Real Fazenda; cujas relagoens remeterei a V Ex .a noprimeiro Correio,visto ter embaragado afesta do Nacimento o exacto exame aque manda proceder. Fico aexpedir para Porto Alegre os deis Hiates de S. A. Real, levando o armamento descomcertado que estava cm S .la Thereza, e Bajé. Cheguei a esta Villa emcomodado daperna que o anno passado, cm Mal- / cm Maldonado, me impedio, como agora, andar sobre ella. Acredite V. Ex.° os verdadeiros dezejos que tenho da conservagáo da Saude de V. Ex.- edescango, que duvido tenha, das fadigas da Campanha, que tam complicadas e aciduas foráo. Rio Grande a 26 de Decembro de 1812. Iil.esq e Ex.me Senhor Govqr e Cap- Gen °l Dm Diogo de Souza Dixem denovamte que o Snr Conde dos Arcos va¡ de Imviado a Londres - Sumissamente Beija as Ill:n°s e Ex.mqs Maons de V-Ex 0 Sudito mais obediente Me' Marqs deSouza Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de nlo Grande del Sur. 29 Secclán. Asuntos Militares. 1812. Caja 175. Documento 22. Manuscrito original: letra de Manuel Marques de Souza; fojas 1.; papel con filigrana; formato de la hoja 312XI98 mm.; interlínea de 5 a 8 mm.: letra inclinada; conservación buena. N9 158 [Manuel Marquez de Sousa a Diego de Souza. que hallándose en la margen oriental del Chuy se presentó el encargado de la guardia del Cerrito Benito López, -454- hizo entrega de los prisioneros Bernardo Suárez y Bonifacio derón y de oficios de Joaquin de Paz, uno destinado a Vigodet otro a él mismo, los que remite junto con una carta que recibió. del Comandante del Fuerte de Santa Teresa.] [Río Grande, diciembre 26 de 1812.] /Copia N.- 8.0 Ill- °o e Ex .-O Senhor - Quando en estava campado na margem Oriental do Chúy marchando para esta Villa. chegou al¡ viudo embarcado da guarda do Serrito, Dom Benito Lopes trazendo prezo o Capitán Dom Bernardo Soares, eo Hespanhol Bonifacio Caldeiram, acompanhados do,Officio que me dirigio Dom Joaquim da Paz, eoutro para o Ex mn S .-r Gol:or e Cap m General do Rio da Prata, Dom Gaspar Vigodet os qúaes ajunto aesta. Eu mefis cargo dos contemplados prezos pela Ordem de V.Ex a para auxiliar ao Sobre dito Tenente Coronel Dom Joaquim. 0 Capitáo está depositado naguai'da do Norte, eo Segundo, no Calhabougo, até que V.Ex - detremine o son destino. Igualmente incluo acarta que ontem recebi do Comandante do Forte de Santa Thereza oqual chegoa al¡ a17; respondi agradecendo asua aténgáo. Chegou ontem aesta Villa o Coronel de Miliciás reformado Jóaquim Ignacio: elle he que dá noticia que o 111.- e Exmo Senr Conde dos Arcos está anunciado hir fl'Inviado para Londres. Aultima gazetá conta da Batalha dos Rusos con os Francezes: perderáo-se o]tenta mil homens de ambas as partes, ficando o Campo afavor dos Rusos. Nada mais se¡ que partecipe a V. Ex.- que Deos conserve. Rio Grande a 26„ de Dezembro de 1812 - 111.-0 e Ex: no Senhor Governador e Capitáo General Dom Dingo de Souza - Beja as Ill.mns e Ex mas maons de V.Ex - 0 mais obediente Sudito - Manoel ,Marques de Souza - Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Río Grande del Sur. 29 Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 175. Año 1512. Manuscrito copia; fojas 1; papel con filigrana; formato de la hoja 322x210 mm.; interlínea de 7 a 8 mm.; letra inclinada; conservación buena. N9 150 [Documentos a los que se hace referencia en el oficio que antecede.] [Campamento de Yaguarón, diciembre 0 -Santa Teresa, diciembre EO de 18-12.1 /111.- Senr Mariscal de Campo D.m Man.l Marqs de Souza - Pondrá á disposicion de V. S. el Alf.= d: n Benito Lópes álos insurg.tes D. Bern.do Suarez y Bonifacio Calderon q'. deven comparecer en clase de presos ante el Exmo Sor Gov.nr y Cap.n Gral. de estas Provincias D. Gaspar Vigodet; y en virtud de hallarse la Campaña ocu- 05 .- pada,por los revolucionarios, siendo dé consiguiente iinpo_ sible remitir-los por mi en derechura ála Plaza dé Montevideo, ocurro al benigno respetable ázilo de V.S..rogan-, dole se digne admitir los anunciados narlos enla primera oportunidad á d° Plaza-con el adjunto Pliego para el mismo Exmo S,r por lo mucho q' interesa al servicio y sosten de la Sagrada Causa de S. M. C. el Señor Rey D. Fernando 7e y .sus Augustos Succesores, sacar de esta frontera las criminosas personas q,' la infestan, y dan pabulo á las ins[i]dias é iniquidades delos mismos revolucionarios; bien entendido q'. si se presentase ocasion proxíma y segura para dirigir de Pliego, suplico a V.S. tenga la bondad de despacharlo, como tan interesante, apesar deq'. quedem en ésa Fortaleza, los prezos hasta otra coyuntura - Ruego a V S. almismo tiempo se digne instruirme si por ésa via podré despachar, un Sugeto á Montevideo, para q'. personalm!o se presenté al citado Señor Cap.n Gral á obgetos de lamayor importancia - Dios gue á V.S. m.$ a.- Campam.lo de Yaguaron 6 de Diz =o de 1812 - Joaq n de Paz. - Está conforme Vicente Ferrer da Silva Freire [F. 1 v.] /Copia , Habiendome favorecido el S.oi Coronel d' Dragones d' la Patria D. n Jose Rondeau con el empleo d' Comandante Militar de esta Fortaleza d' Santa Teresa; pasa mi' obligacion á participarlo á V.S. Illmá, y su mas respetable Esposa, y de mas prole, que conlas mayores veras de mi objeto me emplearé em quanto V.S. Illmá tenga la bondad de ordenarme sus Preceptos y entretanto reciva Ordenes de V.S. Illmá repite conla mas alta consideracion con su. mas átento Seg.o Serv.or Q. B. S. M. de V.S. Illmá. Stá Tereza Dbre, 20„ de 1812 - Illmó S nr Mariscal D .n Manuel Marquez - Juan Dutra Está conforme Vicente Ferrer da Silva FJ•eire Museo "Julio de Castilhos". Porto Alegre. Brasil. Archivo PLblico de Rfo Grande del Sur. 2^ Sección. Asuntos Militares. 1812. Cala 175. Aüo 781`:. Manuscrito copia; fojas 1; papel con filigrana; formato. de la hoja 322 x 210 mm.; interlinea de 7 a 8 mm.; letra inclinada;. conservación buena. N" 160 [Francisco das Chagas Santos a Diego de Souza. Transinitenoticias proporcionadas por un desertor que se refieren al ejército de Artigas en el Ayui, a sus desínteligencias con Sa- rratea y a la formación de una junta independiente de Buenos Aires presidida por el Jefe de los Orientales, lo que motivó 11 -456- separación --"de varias compáñias con- sus oficiales, al Campamento de Sarratca..Agrega que por correo de Buenos Aires ha sabido que el presidente Sarratea„ha sido depuesto,_~ [Cuartelde San Borja, diciembre 31 de 1812.] /111.- e Ex-- SA 8 do mez passado chegou do Territorio Hespanhol a éste: Quartel pelo Passo (le S. Borja o Cabo 'de Milicias Joze Ribeiro, morador na Costa do Ibicuy da párte do Súl.emcaza de seu Irmáo o Alferes Bento M.el, cejo Cabo diz, ter servido na Partida do Sargento-mor Manoel dos Santo's;' do qual náo obtendo no Salto o concentimento do do Major 2 dias depois da retirada do nosso exercito, para hir a va-. rias cobran gas en Paissandú d'onde hum dos seus devedores o tinha avizado para que quanto antes fosse receber o que' lhe devia em animaes vacuns, é cavallares, se rezolvera a. aproveitar a ocáziáó, a fim de náo perder aquella divida; e qué 6 legoas antes de chegar a Paissandú encontrara elle Cabo huma Partida Hespanhola de 10 homens, a os; qnaes receando confeisar a sua dependa dice, que hia desertado, por haber feito huma morte no Exercito; e o: levar á prezenga do Prezidente, e Capitáo General D. Manoel Sarratea, que se achava d'outro lado do Vruguay na,: Capela de SIO Antonio (do Salto) pequeno, o qual Prezidente ihe preguntara: de que numero de homens se compunha o nosso Exercito: ao que responderá que de 6(11)000 do Ibicuy para baixo; e que nesta Provincia de Missoens haviáo 1Q)000: Se toda a nossa Tropa estava bem armada: responden: que sim, e ainda sobrava armamento encaixotado: que numero d'artilharia. e munigoens havia: responde-o que bastante, mas náo sabia o nQ: que lugar hiria ocupar o nosso~ Exercito na sua retirada, ese voltáriáo: responden que no sabia: Cómo. se chamava elle Cabo, (ácentou o nome) e se'quéria'acéntar praga responde-o que náo queria acéntar-prara; mas que serviria em paizano. E ficando no do Salto o m-° Cabo em companhia do Caprtao Carransa seu antigo conhecido por espaqo de 2 mezes pouco mais oil menos observou: que o Prezide teria naquelle lugar 100 Carretas, e 2(11)000 homens vindos de Buenos Ayres; os quaes se compunháo' dos Regimentos lo de Cavallaria do Coronel Rondeáu de 4 Esquadroens, cada hum dos quaes de 3 Companhias de: 50- homens, 20 do Coronel Frenche, da Infantr.Q .que deziáo ter 400 homens, - 3° d'Infantaria do Coronel Soler de 500 homens pardos, e negros- 4- d'infantr°:' do Coronel Terrada com 400 homens, 100 Artilheiros,.em 3 Companhias- 10, ou 12 pessas d' Artilharia de 1, e. de 4; sendo armado o da Regiml- de Cavalaria, deEspadas' eClavinas, e os d'Infantr.Q de Espingarda, é baioneta, e havia grande [...] / Cabalhada, e Boyada; pelo que o mesmo Prezidenté mandara comprar na quella ocaziáo_ 1 (11) 500 Cavalos, e 300 Boys: que para sima do do Salto pequeno 11/r legoa se achava no Arroyo Ajuy.Artigas; com.6 Q) 000 homens, -segundo, diziáo, armados de Cla-.457.-- vinas, e Lanas, ein grande discordia coro o Prezidente e Capitáo General; a o qual náo quería obedecer Artigas, ou as suas Tropas, d'onde se desannexara logo a incorporarse como o Prezid - o Regimento de Blendegues (de que he Corel o meemo Artigas) conduzido pelo seu Tenente Coronel, coro o pretexto de hir receber o págamento: que o Coronel Rondeau passara a este lado do Vruguay era Paissandu coro 600 homens, e vendo que as Partidas dos Europeos se retiraváo a Monte-vídeo seguira aproximando-se á quella Praga, hindo era companhia do mesmo Coronel elle Cabo ate a Capella nova das Merces, d'onde voltára por doente [a o] Arroyo da China, aonde sehavia transportado o Prezidente; o qual [...] dias depois o encarregou da compra de 100 Cavalos para o que le dera 200 pezos, dizendo, que depois de voltar receberia 1(11)000 pezos [ ... ] outras compras; e havendo elle Ribeiro comprado os dos cavallos, [le] entregou a o Coronel Frenche,ja deste lado, tornou a passar para o Arroyo da China: que no Paso deVera 11/.. legoa abaixo de Páissandu passara a Tropa do Prezidente para esta banda do Vruguay, e ali se [acam] pon, marchando logo o Coronel Soler coro o seu Regim'o deMulatos, e Negros a maior parte descalgos, e rotos a incorporar-se coro Rondeau, que ja se achava no Povo dos Caneloens 9 legoas disto de Monte-vídeo: que Artigas tambem passara a este lado era frente do [...] Ajuy, entre os dous Saltos, era cuja ocaziáo desertou muita gente das suas Tropas; as quaes estando acampadas no Arroyo Santo Antonio che=gou ordem da Junta de Buenos-Ayres para nomearem hum Deputado, e acentaráo, que este fosse ellegido por Artigas; cujo Secretario havendo conceguido, que todos escrevessem seus nomes, fizeráo naquelle Acampam'o huma nova Junta independente da de Buenos-Ayres, e nomearáo de Prezidenté a Artigas; mas conhecendo-se a falcidade coro que se alcangaráo as sobred°s firmas, levantaráo-se varias Companhias coro seus Officiaes, fazendo véer o absurdo de semelhante Junta, q' náo podía subsistir sem ade Buenos-Ayres, rasgaráo os papeis das assinaturas, e marcharáo tumul- / tuozamente em numero de 1000 homens para o Acampam'o do Prezidente Sarratea;o qual ordenara immediatam'e ao Tenente Coronel Baltabarga marchasse coro 500 homens dos dos 1000 a incorporarse coro Rondeau, e os outros 500 comandados pelo Tenente Coronel Pedro Vieira (Portugues, e Soldo desertor da Cava!aria ligeira) para a Colonia: que por ordem do romo Artigas haviáo passado a este lado do Vruguay todas as familias, que elle concervava era sua companhia, a fin de tornarem a occupar seus estabelecim'os abandonados; achando-se a este tempo nos Cabeceiras de Daiman Artigas coro táo grdo diminuigáo de gente no seu Exercito, assim pela separagáo de varios Corpos para o Exercito do Prezidente, como pella exceciva desergáo, que se dizia náo ter elle Artigas mais de 2(11)000 homens que a 16, ou 17 d'Outubro proximo passado se soubéra, coro a che[goda] do -458- Correio de Buenos Ayres achar-'se era grande desordem o Cab [¡Ido] Xaquella Cidade coro a Junta do que rezultara jogarem os m[...] duas Corporagoens, e sérem mudados todos os Vogaes da roma Junta incluzo o sobredo Prezidente Sarratea, que sé he General Prezentem«el que se dizia ter sido .batido Belgrano por Goenenche; cuya noticia náo se publicou na Gazeta de Buenos-Ayres, e sé sim a vitoria, que depois conceguio o le sobre o 2-, cómo constava da Gazeta de 9 de Outubro: que o General Sarratea dicera que, dava por bem feito tudo quanto o Coronel D. Francisco Xavier de Vianna Inspector das Tropas e Major General do Exercito tratasse coro elle Cabo Ribeiro, que depois conversando coro o Coronel Vianna dicéra este: que o Poyo de Ste Thome havia sido atacado por 600 homens, e que hera lastima andarem-se matando os Americanos, podendo todos unirse, e defender huma mesmá'cauza; sendo muito boa esta ocaziáo para os Portuguezes Americanos sacudirem o jugo; e fingindo elle Ribro ser do mesmo sentimto f6ra encarregado pelo sobrd° Vianna de vir a esta Provincia, náo sé coro o fim de saber aonde se achaváo as nossas Tropas - se havia intento de voltarem, o que diziáo a respeito d'elles Hespanhoes; mas muito principalmente para fazer toda a deligencia de aconcelhar, e disp6r a os habitantes da mesma Provincia a se levantarem, para o: que seriáo auxiliados coro 1(11)000 homens do Exercito deSarratea, e se isto acontesse / depois détomarem Montevideo, viria todo o Exercito de socorro, a fim de entrarem por aqui, e se apoderarem do Rio Pardo, Porto Alegre, e Rio Grande, e que entáo náo haveria quem podesse atacar os Portuguezes, e Hespanhoes assim unidos: que observassé se havia por cá bastante armam!° e se queriáo vender, a fim d'elle Ribro passar a conduzir dinheiro para o comprar, e que sé háo de obedecer a Fernando 7.0 e seus Successores cm quanto náo tomarem Montevideo; por que depois de se apoderarem Xaquella Praga ja mais obedeceráo a Nasgáo alguma; e sé o q' dezejaváo, e queriáo hera unirem-se a os Portuguezes Americanos, para o que elle Ribeiro fizesse toda a deligencia nestá Provincia, oferecendo dinheiro aos que precizarem, e quizessem rebellarse; mas que muito lherecomendava tivesse toda a cautela em que deforma alguma VEx° [...] esse das deligencias, que se faziáo para que os Portuguezes Americanos seunissem e elles Hespanlioes; pois que se estava tratando da [... ]entre a Corte do Brazil, e o Governo de Buenos Ayres: e que unicamente lhe déra o m— Corel Vianna.a Portaria junta de 20 de Outubro, álem d'outra da mesma dacta muito mais ampla, que dizia sir elle Ribeiro era deligencia da Patria, e que em toda a parte se-Ihe desse todo o auxilio, que pedisse; cuja Portaria goardara o Governador Galváo quando lha aprezentou. Diz o m— Cabo Ribeiro, que ouvira varias vezes afirmar a muitos dos Hespanhoes Melicianos de Buenos Ayres, que antes háo-de morrer todos da que submeterem-se a Fernando 7.° ou a seus Sñccessores: que cm todos os Territorios álem do Vruguay por onde tranzi- .- 459 - tou ha grande falta de todos os generos nescessarios: qué Artigas tem prometido ás suas Tropas o saque desta Provincia, que elle mesmo hade invadir: e que o Tenente Go-~' vernador Hespanhol D. Bernardo Peres dicéra a elle Cabo Ribeiro, que no cazo de precizar alguma couza-falasse coro o Galego Estancieiro em Quaraim de quem fazia toda a confianga: ,Este Galego he por conceguinte Espia pois afecta sér do Partido doMonte-vídeo, e diz o Ribr.o que tem hido [...] Porto Alegre. A 3 do corrente mez veio aqui o Cura de Japejú a comprar alguns generos, e dice: que se experimentava entre elles Hespanhoes a maior falta de tudo; pois que ate o Comercio interior se achava interrompido por cauza dos ladroens, q' infestaváo / as .Estradas, e que as Tropas que se achaváo no Povo da Cruz haviáo marchado a reunirem-se a o General Sarratea; mas que á Capella de S. Roque (20 legoas ao Sul de Correntes) havia chegado hum avultado Corpo de Tropas de Buenos-Ayres. Os insurgentes desta Cidade parece que recorrem agora a os embustes para animarem a os Povos, que náo deixáo de clamar contra as nescecid.os que sofrem, cada-vez maisurgentes coro a falta de Comercio, que se acha estagnado até o do interior, pela dificuldade de tranzitarem os Comerciantes sem o risco deserem roubados pelas Estradas. O' Cura q' foi do Povo deS'o Thome Fr Agosto que he Europeo dice aqui nos principios deste mes: que vira hum dos papeis infamatorios, que os dos insurgentes espalháo para animarem a os habitantes dos Campos, dizendo: q' tenháo animo, que brevemto se hab de vér unidos a os Portuguezes Americanos, que tambem estáo sacudindo o [...] e por isso varios dos romos Portuguezes ja haviáo sido enforcádos no Ro deJá[neiro] . . , Pelo Sirurgiáo -Henrique, que passou a o Povo de S'Thomé a 29 deste mez soubemos: que Rondeau se.retirava dos Caneloens para o Serro-largo, Artigas se achava no Ro Negro, nao se sabe emq' lugar, e Sarratea no [...] da Conceigáo do Arroyo da China. OReligiozo Fr Martinho Sespédes [...] esteve aqui refugiado, veio otra vez do Paraguay para Cura da da Po[ ...] e deo por noticia: que Velasco se achava solto, e náo quizera aceitar o governo do Paraguay; mais que se incumbira de dirigir as fabricas de ferro, [Pol]vora, e de exercitar no manejo das armas a os Paraguaes; os quaes se achaváo de m.ta roa fé coro os Portenhos de Buenos Ayres; por q' tendo navegado varios Barcos d'Assumpgáo carregados de Erva-mate, q' ven-. deráo por 8 [...] pezos, foráo estes roubados em Sta Fépelos Portenhos, equeixando-se os interessados do Paraguay pa Buenos Ayres, responderáo: que os da M[ari]nha de Monte-vídeo he que tinháo feito aquelle roubo. D [iz] que ainda se acha em discordia Sarratea coro Artigas: Este tem repetidas vezes pedido 2(11)000 homens a o Governo do Paraguay; mas náo ostem conceguido. Muitos A60- dos Comerciantes de Corrientes foráo para o Paraguay, afim de se livrarem de vexagoens. Deos ge aVExa me as Quartel de S. Borja 31 deDezembro de 18[12] De VEx n O mais óbediente Subdito Francisco das Chagas Santos Illme e Ex- Ser D. Diogo de Souza Museo ".tulio de Castilhoé". Porto Alegre. Brasil. Archivo Público de Rfo Grande del Sur. 2e Sección. Asuntos Militares. 1812. Caja 180. Documento 119. Año 1812. Manuscrito original: letra de Francisco das Chagas Santos; fojas 3; papel con filigrana; formato de la hoja 374x231 mm.; interlínea de 6 a 7 mm.; letra inclinada: conservación buena. FIN DEL TOMO OCTAVO -461-