Non me resisto ao marrón glacé

DIARIODEPONTEVEDRA|domingo, 30 de junio de 2013
“Sen a imaxinación
isto sería unha cousa
aburridísima. A
imaxinación é o que
permite transformar
o mundo. Déixanos
imaxinar o que non existe
aínda, sen ela estariamos
moi mal ”
E o humor?
—Si, pero iso xa é máis tardío. As
primeiras cousas que escribín facían chorar ás pedras. Eran tristísimas, e o de agora, tamén, pero
está contado con humor. Foi un
proceso paulatino.
A maior parte do tempo pásao
en Madrid, como ve Galicia dende alí.
—Sempre estiven ligada á universidade porque quixen ter a vida
resolta para poder adicarme a escribir o que me apetece, o que me
gusta. Eu non fago novela histórica porque non me gusta, escribo
o que quero. Galicia non a vexo
con demasiada nostalxia, eu sempre digo que levo a nube comigo.
Cando me din onde está Brétema
(a vila imaxinaria na que sitúa as
súas novelas), eu digo que está
dentro de min. Está feita de cidades galegas pero van comigo. As
miñas primeiras novelas, que eran
moi, moi neboentas, escribinas en
Benidorm, baixo un sol de xustiza,
pero eu levo ese mundo galego no
meu interior.
ENTREVISTA | MIL PRIMAVERAS MÁIS | reviSta! |7
“Quería reflexionar
sobre o mundo da
realidade, que é esa
relación coa familia:
os pais separados,
o irmán coa noiva
negra, a avoa. E logo
está o mundo do anxo,
que é o mundo do
misterio”
“Cando me din
onde está Brétema, eu
digo que está dentro
de min. Está feita de
cidades galegas pero
van comigo. As miñas
primeiras novelas, eran
moi neboentas, e as
escribín en Benidorm”
Pecados confesables
“Non me resisto ao marrón glacé”
Fixo trampa algunha vez?
—Non, xa dixen que a mentira me
repugna.
O peor que fixo nun ataque de
xenreira foi...
—Romper unha man, do golpe que
dei.
Levou algunha vez algo sen pagar
ou marchou dun restaurante sen
pedir a conta?
—Non, nunca.
Que sería capaz de facer por un
millón de euros?
—Prefiro non pensalo.
Fáiselle a boca auga cando...
—Cando me falan de determinadas
comidas, por exemplo, os grelos ou
o xamón.
Quen ou que situacións espertan
os seus desexos máis ocultos?
—Os homes, desde logo non son
lesbiana.
E na mesa ante que non se pode
resistir?
—Ante o marrón glacé, con castañas galegas, de Ourense. Pero o
caldo ou o lacón con grelos tamén
me gustan.
Pode vivir sen espello ou é das
que se van mirando nos escaparates?
—Eu mírome nos escaparates.
Cal é a súa tenda/lugar preferido
para sentirse culpable?
—Non teño un lugar preferido, síntome culpable nos lugares máis
inesperados.
A preguiza véncelle cando?
—Son moi traballadora, pero vénceme algunhas veces, sobre todo
despois de comer, que boto sempre
a sesta.
De que se sente máis orgullosa de
si mesma?
—Considérome unha loitadora. Todo
o que conseguín o acadei con traballo, ninguén me regalou nada.
Se puidese ser calquera persoa no
mundo, quen sería?
—Un xa está tan afeito a ser un mesmo que xa non te queres cambiar
por ninguén.
Arrepíntese de...
—De moitas cousas, pero non as
podo dicir.
6|reviSta!| mil primaveras máis | ENTREVISTA
diariodepontevedra|domingo, 30 de junio de 2013
Vén de publicar ‘O anxo de Eva’ (Editorial Xerais), unha engaiolante historia sobre unha nena adolescente que busca fuxir da abafante
relación coa súa familia a través da presenza dunha amiga imaxinaria. Ata aí todo sería normal, pero ao seu carón aparece a figura
dun anxo, un ser alado que aliviará non só a Eva, senón ao propio anxo cunha longa historia tras el. Marina Mayoral achéganos unha
lectura sobre a imaxinación e a realidade, unha feliz convivencia literaria sobre a que reflexiona dende estas palabras.
n Fai calor na praza da Estrela. Van ser as cinco da tarde e as
pombas buscan refrescarse nunha
fonte da que borbotea unha auga
coa que pingan as súas ás. Elas van
para alí e para alá, alleas ao que
acontece ao seu arredor. Marina
Mayoral chega puntual a súa cita,
moi coqueta no seu vestir, algo que
amosa que a esta muller lle poden
caer anos enriba pero o seu espírito segue a estar cheo de vitalidade.
Así o demostra cando ao rematar
a entrevista, e ata que participe na
libraría Cronopios na presentación do libro, e para facer tempo,
pregunta pola zona de tendas na
cidade. As pombas seguen a bulir
e a acompañarnos cos seus arrolos
vós. As súas ás lévannos directamente ao corazón dunha novela na
que teñen singular protagonismo.
Como xorde ‘O anxo de Eva’?
­—Pois dunha forma inconsciente,
case irracional. Eu dou moitos talleres literarios, e cando os alumnos me preguntan como construír
un personaxe dígolles que cando
o teñan eu lles podo indicar como
pasalo da mellor maneira posible
ás páxinas dunha novela. Mediante
monólogos, diálogos, a voz narrativa ou o que sexa, pero o personaxe
ten que aparecer na túa cabeza.
Pero como xorde este anxo? Pois
seguramente de lembranzas infantís, porque en Mondoñedo as
nenas cando saía o bispo iamos correndo a bicarlle o anel e, ás veces,
dábanos estampas e a min unha
vez deume unha dun anxo fermosísimo, cunhas enormes ás, que
estaba protexendo a unha nena.
Eu sempre digo que me namorei
daquel anxo. Non facía máis que
ollar para el, era guapísimo. Pasa
o tempo e nunha novela miña, ‘La
sombra del ángel’, hai unha escritora que basea os seus relatos no que
pasa na vida dos seus amigos, pero
transformándoos, naturalmente.
Nunha ocasión a un amante dunha
das súas amigas transfórmao nun
anxo. E aí está ese anxo, estraño,
que non é nada devoto, nada relixioso. É un home guapísimo con
ás, e que ten lembranzas estrañas
da súa vida, que quizais fose o alén.
Tivo así a súa aparición en dous
contos e cando eu estaba a escribir sobre Eva, un día apareceu na
habitación dela, así, polas boas, así
xurdiu.
Que sería do ser humano sen a
imaxinación?
­—Unha cousa aburridísima. A
imaxinación é o que permite transformar o mundo. Déixanos imaxinar o que non existe aínda, sen ela
estariamos moi mal.
Sente Marina Mayoral a presenza
dun anxo ao ser arredor?
—Non, xa me gustaría a min ten un
anxo así protexéndome.
Que lle permite a presenza dun
ser como un anxo na novela?
­—Pois que apareza na vida ordinaria o extraordinario, a min iso
é algo que me interesa moitísimo.
Porque a vida, á parte das cousas
m
nas que podes crer, que podes
apalpar, hai experiencias, vivencias, cousas que moitas veces son
incomprensibles. Eu chámolles un
misterio, ou cousas que non teñen
explicación. Aquilo que non se
pode explicar racionalmente, como
na película de Kubrick, ‘2001: unha
odisea do espacio’, cando aparece
aquel monolito. A min iso interésame moito, e neste caso apareceu
un anxo e eu dixen, vale, que siga,
a ver como reacciona a xente ante
esa aparición extraordinaria.
Ademais é un anxo non moi divino
e si moi terreal.
—Neste caso é un anxo terreal, moi
sensual, moi erótico, pero o mesmo
podería ser a aparición dun ser extraordinario, máis divino, un milagre que rompe a cotidianeidade.
Tanto pode ser de aspecto trascendente relixioso como non relixioso.
Aí tes a Santa Compaña, non é un
mundo relixioso, pero si trascendente, vai máis alá da morte.
Fala do erotismo, tamén un aspecto recurrente na súa obra.
­—Porque é algo recurrente na vida
das persoas. O erotismo, como falabamos antes da imaxinación, é o
mesmo, se nos falla algunha destas
cousas perdemos moitas cousas da
vida.
Supoño que lle preguntarán moito a raíz deste libro, canto hai de
Eva en Marina Mayoral?
­—Pois é curioso, si que mo preguntan e é algo que me sorprende, eu
non me sinto nada identificada con
esa nena. Conto como aparece esa
nena. Entre os veciños en Madrid
había unha rapaciña que tería once
anos, á que eu sempre que coincidía con ela no ascensor lle preguntaba que tal no colexio e sempre
me dicía, “ben”, e nada máis. Pero
unha vez, por tomarlle o pelo, iso
pensaba eu, pregunteille: “Bueno
e que, tes mozo?”. Ela botou un
sorriso e dixo: “Bueno, si”. Estaba
encantada da vida de ter mozo, eu
quedei tan abraiada que non sabía
que dicirlle máis, porque aquela
cousiña tan pequena con mozo...
E quedoume esa idea na cabeza
de que sabiamos moi pouco das
nosas adolescentes. Eu teño fillos
e os rapaces maduran máis lentamente cás rapazas, así que me
puxen a ler, a observar ás nenas
que se movían ao meu arredor, e
unha vez pasoume unha cousa que
tamén incluín na novela (os que a
lean daranse de conta da anécdota). Nunha biblioteca que hai preto
da casa na que van moitos rapaciños, unha vez vin a unha rapaza
moi pequena, cun rapaz maior ca
ela que e estaba arrodeando cos
brazos contra unha parede. E ela
díxolle: “Déixame, déixame”. Eu
achegueime e pregunteille: “Ola,
pasa algo?”. El púxose firme e rapidamente baixou os brazos e ela
dixo: “Estamos xogando”. Non me
acabo de facer á idea de que unhas
mozas tan pequenas anden xa xogando con eses xogos eróticos. E
gustoume trasladar ese tema. Esas
marina ayoral
Escritora e Catedrática de Literatura Española
[escribe Ramón Rozas|
fotografía Javier Cervera-Mercadillo]
“Sempre levo a
nube comigo”
mpmáis
mil primaveras máis
[...Operfil]
Estudos e libros
Marina Mayoral naceu en
Mondoñedo. Catedrática de
Literatura Española na Universidade Complutense, agora xa
está xubilada desta responsabilidade. Directora de numerosas coleccións literarias sobre
os clásicos, é no eido literario
onde a figura de Marina Mayoral ocupa un posto privilexiado
nos narradores. As súas obras
fixadas nese lugar chamado
Brétema miran a Galicia dende os ollos daquela rapaza que
levou a esta terra con ela. Nas
súas obras o amor ou a morte,
xunto co erotismo e o humor,
engraxan unhas narracións
sempre cercanas ao ser humano, ao fin e ao cabo, o gran
protagonista da súa escrita. Novelas e contos, xunto aos estudos literarios, fixan a súa figura
entre as máis sobranceiras da
Literatura Española. Moitas das
súas obras foron traducidas a
diferentes idiomas. Entre as
súas últimas publicacións podemos citar: ‘Dar la vida y el alma’,
‘Recuerda cuerpo’, ‘La sombra
del ángel’, ‘Tristes armas’, ‘Bajo
el magnolio’.
son pequenas cousas autobiográficas, pero eu, por exemplo, non
mentía, e Eva minte como respira,
cunha absoluta facilidade. A min
resultaríame moi sinxelo porque a
imaxinación mo permite.
E que un relaciona a muller que
será escritora coa imaxinación
desa rapaza.
­—Eu si que imaxinaba dende moi
nena. E escribín tamén de moi pequena. En Mondoñedo xogabamos
ás comedias. Facíanse as comedias
na praza da Catedral ante o bispo,
e logo as nenas tamén xogabamos
a facer as comedias. Eu inventaba
as historias e as miñas amigas as
representaban. Elas cantaban, eu
non canto ben. Pero insisto no de
mentir, eu nunca mentía, e nunca
lle dixen unha mentira á miña nai.
É algo ao que lle teño repugnancia,
mesmo as mentiras piadosas me
custa dicilas.
E que hai de Marina Mayoral en
Eva?
­—É moi lectora, coma min. Eu lía
todo o que caía nas miñas mans,
incluso o que non tiña por que ler,
xa que aínda non tiña idade para
lelas. Niso si que nos parecemos
moito as dúas.
Outro dos temas do libro que é
moi importante xunto a relación
de Eva co anxo, e a relación entre
os membros da familia.
­—Si, eu quería reflexionar sobre o
mundo da realidade, que é esa relación coa familia: os pais separados
pero que parece que a nai segue namorada del, o irmán coa súa noiva
negra, a avoa... Ese é o mundo da
realidade, das cousas concretas. E
logo está o mundo do anxo que é o
mundo do misterio. O mesmo anxo
lle di: “Eu non estou seguro de ser
un anxo”. De feito, a voz narrativa
nunca lle di anxo, sempre lle di, “o
ser alado”. En certo sentido, esa voz
narrativa represéntame a min.
Como se atopa Marina Mayoral nestes momentos no eido
literario?
­—Pois no fin do camiño. Na última
volta, que dicía Buñuel.
Sente que aínda lle quedan moitas historias que contar?
­—Non, teño moi presente a morte
na miña vida. Sempre pensei nela e
agora véxoa moi preto. Non sei ata
onde chegarei e se me dará tempo
a escribir máis libros.
Que importancia ten Galicia na
súa obra?
—É tan grande, eu teño a impresión de que todo vén daquí: a miña
maneira de entender a vida, as relacións humanas. Por exemplo, con
iso do erotismo, a min paréceme
natural, ese sentimento, afastado
do mundo relixioso. Cando se ten
un fillo é unha cousa boa, unha
compaña para a nai na vellez, non
esa cousa Calderoniana da honra.
A min iso vénme de Galicia, de
onde me vai vir. Outra cousa, o
alén, eu son agnóstica, pero teño
unha postura de apertura cara o
outro mundo. Que sabemos nós?,
e iso tamén me vén de Galicia.