70 BILBAO 2016 MUSIKA-MÚSICA 2016 Erromantikoentzako zubia - Puente para románticos 4, 5, 6 MARTXOAK MARZO PALACIO EUSKALDUNA JAUREGIA JUDITH JÁUREGUI pianoa/piano FELIX MENDELSSOHN (1809 – 1847) Albumblatt opus 117 FELIX MENDELSSOHN (1809 – 1847) Romanza sin palabras opus 30 nº 6 (Venetianisches Gondellied) FANNY MENDELSSOHN Sonata para piano en sol menor Allegro molto agitato Scherzo Adagio Finale: Presto-Allegro moderato e con espressione Laguntzaileak / Colaboran: ??????????? ???????? FELIX MENDELSSOHN (1809 – 1847) Variaciones serias en re menor opus 54 Sala SCHUBERTIADAS Aretoa Martxoak 6 Marzo, 17:00 Fanny eta Felix Mendelssohn familia aberats eta kulturazale batean hazi ziren, garrantzi handia ematen ziona seme-alaben heziketari eta beren dohainak lantzeari. Giro horretan, Fannyk oso harreman sortzailea izan zuen musikarekin, musika bere eguneroko bizitzaren osagaia izateraino. Bizkitartean, bizitzea egokitu zitzaion garaian musikazaletasun hori ezin zen gauzatu etxetik kanpo, eta “emakumeen musikak” etxe barruko jarduera izan behar zuelako orduko dotrinak ez zion biderik eman bere talentu eta lan handia publikoki proiektatzeko. Zorionez, bere nortasun artistiko indartsuak lorratz sakona utzi du, denboraren joanak ezabatu ez duena eta, itxura guztien arabera, mugagabea izango dena. Felixek zorte hobea izan zuen eta aukera izan zuen aurpegi askotako profil profesionala lantzeko: Gewandhaus aretoko lehen zuzendari modernoa izan zen, Bachen ondarearen erreskatatzailea, abonu-kontzertu historikoak egiteko formularen asmatzailea, Leipzig eta Berlin bezalako hirietako bizitza musikalaren suspertzailea… Bestalde, pianoa izan zen Erromantizismoko musika-tresna izarra, hala bere gaitasun poetikoengatik nola bere dirdirarengatik, gero eta handiagoa garai hartako pianogileek asmatzen zituzten aurrerakuntza teknikoei esker. Pianorako konposizioak lanabes bikaina gertatu ziren konpositore erromantikoek beren lirismoa eta pasioak bidera zitzaten, paregabeko tresna baita ere sortzaile, interprete eta entzuleen arteko komunikazio intimorako, eta orobat erakusleiho hauta espresionismo hazkor, erabateko eta ikusgarri baterako. Pianorako errepertorioa izenburu poetikoz bete zen, eta entzun-aretoak, berriz, izen iradokitzaileko piezaz. Horien artean, kantuaren sostenguaz jantzita zetozen piezak bereziki gogokoak gertatzen zitzaizkien egile batzuei, esaterako Mendelssohndarrei. Horregatik, Fannyren liederrak edo Felixen hitzik gabeko erromantzak halako baladamurmurio sotil eta xarmagarri batekin heldu zaizkigu entzumenera. Baina neba-arreba biek hartu zuten musika prestakuntza sendoaren medioz biek ikasi zuten gain-gainetik baloratzen sonata edo bariazioak bezalako nortasun handiko beste musika forma batzuk ere. Testuinguru horretan, ideien edertasunak eta idazketaren kalitateak bi-bien piano hizkerari ematen dioten izaera plazer agortezinez entzuten dugu. Bien sentiberatasuna eta talentua musika bihurtuak agertuko zaizkigu hemen. Gozatu. Mercedes Albaina Sala SCHUBERTIADAS Aretoa Martxoak 6 Marzo, 17:00 Los Mendelssohn crecieron en el seno de una familia adinerada y con inquietudes culturales, que dio gran importancia a la educación y el cultivo de los dones de sus hijos. En este ambiente, Fanny mantuvo un diálogo enormemente creativo con la música, que formaba parte de su cotidianidad. Sin embargo, el momento histórico no permitía un reconocimiento exterior de esta realidad y la doctrina imperante de la domesticidad de la “música para mujeres” no favoreció la manifestación pública de tanto talento y trabajo. Afortunadamente, su fuerte personalidad artística dejó una huella no borrada por el tiempo que, vista la tendencia, ha de ser permanente. Felix tuvo más suerte y pudo desarrollar un perfil profesional multifacético. Fue el primer director moderno de la Gewandhaus, rescatador del legado de Bach, creador de la fórmula de celebrar conciertos históricos de abono, dinamizador de la vida musical de ciudades como Leipzig o Berlín… Por su parte, el piano fue el instrumento estrella en el Romanticismo, tanto por sus posibilidades poéticas como por su brillantez, que aumentaba paralelamente a los progresos técnicos que aportaron los imaginativos artesanos-constructores de la época. La literatura pianística supuso un excelente vehículo para que los compositores románticos volcaran su lirismo y sus pasiones, convirtiéndose en inigualable medio de comunión íntima entre creadores, intérpretes y escuchantes y también de escaparate para un expresionismo expansivo, rotundo y espectacular. Los títulos poéticos inundaron el repertorio pianístico y los salones y auditorios se llenaron de piezas de nombre sugerente. Entre ellas, las que evocaban el canto fueron predilectas de algunos autores como los Mendelssohn. Por ello, los lieder de Fanny o las romanzas sin palabras de Felix, ofrecen a nuestros oídos un rumor de baladas sutil y delicioso. Pero la sólida formación que recibieron los dos hermanos, les hizo asimismo valorar la importancia de formas musicales de tanta entidad como la sonata o las variaciones. En este contexto, la belleza de las ideas y la calidad de la escritura, confieren al lenguaje pianístico de ambos una naturaleza que escuchamos con renovado placer. Su sensibilidad y su talento se hacen aquí presencia sonora. Disfruten. Mercedes Albaina