Suele ir en la principal un correlativo, que ayuda a descubrir su valor concesivo: tamen, attamen , nihilominus = sin embargo. 1-Preposición de ablativo : “Cum “ va seguido de un ablativo, “cum” es una preposición . “Cum” : con. Sintácticamente c.c.compañía / c.c.instrumento. “Cum liberis ibat” (iba con sus hijos) 2-Conjunción (subjunción): “cum” no va seguida de ablativo: se descarta que sea preposición. A) Con INDICATIVO: “CUM” : cuando. Oración sub. TEMPORAL. “Cum Caesar in Galliam venit...” (Cuando Cesar llegó a la Galia...) B) Con SUBJUNTIVO: -Si el verbo está en imperfecto o pluscuamperfecto “CUM” : como. Oración sub.TEMPORAL-CAUSAL (Cum Histórico) (utilizada especialmente por los historiadores). Se traduce “Como + verbo” o “gerundio simple” “gerundio compuesto” según sea imperfecto o pluscuamperfecto respectivamente, o “al + infinitivo”. Cum venisset Caesar... ( Como hubiese venido Cesar / Habiendo venido César...) ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---Si el verbo está en presente o pretérito perfecto introduce una o.subordinada CAUSAL “porque” “puesto que” : Cum sim humanus , nihil humanum alienum puto. -Hay una partícula correlativa en la o.principal “tamen” introduce una o.sub. CONCESIVA “ aunque”: Cum omnia eis deessent, obsidionem tamen fortiter tulerunt (aunque carecían de todo, sin embargo llevaron a cabo el asedio con valentía. EJERCICIOS -Cum Caesare duae legiones in Britanniam advenerunt. -Cum bellum erat, consules exercituum duces erant. -Cum in mari magna tempestas esset, navis inutilis ad navigationem erat. -Cum amicis suis Romam venit. -Cum in Britannia eratis , antiquas Romanorum vias videre poteratis. -Cum Ciceronem patrem patriae Romani appellaverunt, magnum fuit in eius familia gaudium. -Cum in fines Helvetiorum pervenissent, castra summa cura muniverunt. -Caesar Fabium cum sua legione remittit in hiberna et cum tribus legionibus circum Germaniam hiemare constituit. -Cum Ulixes cum ceteris graecis ad bellum profectus esset, Penelope in insula Itaca manebat. 1. Fortuna vitrea est : tum cum splendet, frangitur. 2. Cum vita sine amicis insidiarum plena sit, ratio ipsa nos monet ut amicitias comparemus. 3. Cogito cum loquor. 4. Cum iam non esset pater, ille domo exivit. 5. Cum nomen suum in tabula sciptum vidit, maxime gavisus est. 7. Cum non bene dormiverim, defessa sum. 8. Cum domi cessaverimus, vix duae horae restant. 9. Vesonius, cum in tablinum se recepisset, libris operam dedit. 10. Cum ad multam noctem vigilassent, defessi erant. 12. Cum diu pugnatum esset, omnes hostes terga verterunt et ad flumen fugerunt. 13. Cum metus in urbe esset, Patres oratorem ad plebem miserunt ut eam conciliaret. 14. Pyrrhus, cum Romanos proelio vicisset, pacem cum eis facere putavit. 17. Iam milites ascendebant murum, cum repente incolae eruptionem fecerunt. 18. Defendo iniuriam, cum possum. 19. Cum tacent, confitentur. 20-Cum valemus, multa consilia aegrotis damus.