VOCABULARIO LATÍN - CASTELLANO a a/ab (prep. con abl.): de, desde, por abĭgo, abĭgis, abigĕre, abēgi, abactum 3ª tr.: echar fuera, hacer desaparecer, robar ac (conj. copulativa): y accidit (impers.): sucede, acaece accido, accidis, accidere, accidi, —— 3ª intr.: caer, echarse encima accido, accidis, accidere, accidi, accisum 3ª tr.: cortar, talar accipio, accĭpis, accipĕre, accēpi, acceptum 4ª tr.: aceptar, recibir acer, acris, acre: agudo, violento acerbus, acerba, acerbum: acerbo, amargo. acies, aciei (f.): ejército en formación de combate ad (prep. con acus.): a, hacia adĭtus, adĭtus (m.): entrada admoveo, admōves, admovēre, admōvi, admōtum 2ª tr.: mover, acercar adsum, ades, adesse, adfui, —- intr.: estar presente, llegar, ayudar adulescentia, adulescentiae (f.): adolescencia advēna, advēnae (m.): forastero aedes, aedis (f.): templo aedificium, aedificii (n.): edificio aegrōto, aegrōtas, aegrotare, aegrotāvi, aegrotātum 1ª intr.: estar enfermo aetas, aetatis (f.): edad aeternus, aeterna, aeternum: eterno Afrĭca, Afrĭcae (f.): África ager, agri (m.): campo agmen, agmĭnis (n.): ejército en columna, en marcha agnus, agni (m.): cordero agricŏla, agricŏlae (m.): agricultor, campesino aliōquin (adv.): por lo demás, por otra parte alius, alia, aliud: otro, otra; en una correlación uno ... otro alo, alis, alere, alui, altum 3ª tr.: alimentar alter, altĕra, altĕrum: uno de los dos, el otro altum, alti (n.): alta mar altus, alta, altum: alto, profundo ambactus, ambacti (m.): esclavo amicitia, amicitiae (f.): amistad amicus, amica, amicum: amigo Amilcar, Amilcăris (m.): Amílcar, nombre propio de varón amo, amas, amāre, amāvi, amātum 1ª tr.: amar amoenus, amoena, amoenum: ameno, grato amor, amoris (m.): amor amplus, ampla, amplum: amplio, grande, importante ancilla, ancillae (f.): sierva, esclava anĭma, anĭmae (f.): alma animal, animalis (n.): ser viviente, animal anĭmus, anĭmi (m.): alma, ánimo annus, anni (m.): año ante: (prep. de acus.): delante de, ante antequam (conj.): antes (de) que antīquus, antīqua, antīquum: antiguo, antigua aperio, apēris, aperīre, aperui, apertum 4ª tr.: abrir appareo, appāres, apparēre, apparui, apparĭtum 2ª intr.: aparecer, manifestar appello, appellas, appellare, apellavi, apellatum 1ª tr.: llamar, denominar apud (prep. con acus.): entre, junto a aquĭla, aquĭlae (f.): águila ara, arae (f.): altar ariēs, ariētis (m.): carnero, ariete arma, armōrum (n. pl.): armas armatūra, armatūrae (f.): armadura; armatūra levis tropas ligeras Arria, Arriae (f.): Arria, nombre propio de mujer ars, artis (f.): habilidad, arte arx, arcis (f.): ciudadela, fortaleza aspicio, aspicis, aspicere, aspexi, aspectum 3ª tr.: examinar Athēnae, Athenārum (f. pl.): Atenas atrocĭtas, atrocitātis (f.): atrocidad, crueldad, monstruosidad auctorĭtas, auctoritātis (f.): autoridad, prestigio audeo, audes, audēre, ausus sum 2ª semidep. tr.: atreverse, osar audio, audis, audīre, audīvi, audītum 4ª tr.: oír, escuchar aureus, aurea, aureum: áureo, de oro aurīga, aurīgae (m.): auriga, cochero aurum, auri (n.): oro auspicium, auspicii (n.): auspicio autem (conj. adversativa): pero, en cambio auxilia, auxiliōrum (n.): tropas auxiliares auxilium, auxilii (n.): auxilio aversus, aversa, aversum: vuelto, vuelta hacia atrás averto, avertis, avertĕre, averti, aversum 3ª tr.: apartar, desviar avis, avis (f.): ave avitus, avita, avitum: ancestral, antiguo b balbutio, balbūtis, balbutīre, balbutīvi, —- 4ª intr.: tartamudear Baleāres, Balearium (f.): islas Baleares barbărus, barbăra, barbărum: bárbaro, extranjero bellum, belli (n.): guerra bene (adv.): bien bibo, bibis, bibĕre, bibi, —— 3ª tr., e intr.: beber bonus, bona, bonum: bueno bos, bovis (m. y f.): buey, vaca Britannia, Britanniae (f.): Britania 353 c cachinnus, cachinni (m.): risa Cacus, Caci (m.): Caco Caecīna, Caecīnae (m.): Cecina, nombre propio de varón caedes, caedis (f.): matanza Caesar, Caesăris (m.): César calcar, calcāris (n.): espuela, aguijón campus, campi (m.): campo capio, capis, capĕre, cepi, captum 4ª tr.: coger, tomar caput, capĭtis (n.): cabeza caritas, caritatis (f.): amor Carthaginienses, Carthaginiensium (m.): los cartagineses castra, castrōrum (n. pl.): campamento Catilīna, Catilīnae (m.): Catilina, nombre propio de varón cauda, caudae (f.): cola causa, causae (f.): causa cavea, caveae (f.): cavidad, jaula celĕber, celebris, celebre: célebre, famoso celer, celĕris, celĕre: rápido celerĭter (adv.): rápidamente celo, celas, celāre, celāvi, celātum 1ª tr.: ocultar. Este verbo presenta una construcción con dos complementos expresados en acusativo. censeo, censes, censere, censui, censum 2ª tr.: juzgar, considerar centum (numeral cardinal): cien centuriatus, centuriata, centuriatum: por centurias certus, certa, certum: seguro, cierto cetĕrum (adv.): por lo demás, pero cibus, cibi (m.): alimento, comida, sustento Cicĕro, Cicerōnis (m.): Cicerón circa (prep. con acus.): alrededor de circumsto, circumstas, circumstāre, circumstēti, —- 1ª tr.: rodear civis, civis (m. y f.): ciudadano clam (adv.): oculta, furtivamente clarus, clara, clarum: claro, esclarecido classis, classis (f.): flota, clase Claudius, Claudii (m.): Claudio cliens, clientis (m.): cliente cogito, cogitas, cogitare, cogitavi, cogitatum: 1ª tr.: pensar cognosco, cognoscis, cognoscĕre, cognōvi, cognĭtum 3ª tr.: conocer, saber cohors, cohortis (f.): cohorte columba, columbae (f.): paloma comitium, comitii (n.): comicio, elección commercium, commercii (n.): comercio comparo, compāras, comparāre, comparāvi, comparātum 1ª tr.: reunir, comparar concilium, concilii (n.): asamblea concĭto, concĭtas, concitāre, concitāvi, concitātum 1ª tr.: lanzar, suscitar condĭtor, conditōris (m.): fundador condĭtus, condĭta, condĭtum: fundado condo, condis, condĕre, condidi, conditum 3ª tr.: fundar coniunctus, coniuncta, coniunctum: unido, compatible coniungo, coniungis, coniungĕre, coniunxi, coniunctum 3ª tr.: unir coniuratio, coniuratiōnis (f.): conjuración connubium, connubii (n.): matrimonio consilium, consilii (n.): consejo, decisión constituo, constituis, constituĕre, constitui, constitūtum 3ª tr.: colocar, establecer, determinar constitutio, constitutionis (f.): constitución, conjunto de leyes consuetudo, consuetudĭnis (f.): costumbre, uso consul, consŭlis (m.): cónsul consultum, consulti (n.): decreto continenter (adv.): continuamente contra (prep. con acus.): contra, frente a contubernium, contubernii (n.): cohabitación, comercio contundo, contundis, contundĕre, contūdi, contūsum 3ª tr.: golpear convīva, convīvae (m. y f.): comensal, convidado copia, copiae (f.): abundancia copiae, copiārum (f.): tropas, riquezas cor, cordis (n.): corazón corpus, corpŏris (n.): cuerpo corvus, corvi (m.): cuervo credo, credis, credĕre, credĭdi, credĭtum 3ª tr.: confiar, creer cruentus, cruenta, cruentum: cruento cubicŭlum, cubicŭli (n.): dormitorio culter, cultri (m.): cuchillo cum (conj.): como, cuando, aunque cum (prep. con abl.): con cupido, cupidĭnis (f.): deseo cupio, cupis, cupīre, cupīvi, cupītum 4ª tr.: desear cura, curae (f.): cuidado, preocupación d dea, deae (f.): diosa debeo, debes, debēre, debui, debĭtum 2ª tr.: deber decēdo, decēdis, decedĕre, decessi, decessum 3ª intr.: morir decem: (numeral indeclinable): diez decutio, decutis, decutĕre, decussi, decussum 3ª tr.: derribar dedūco, dedūcis, deducĕre, deduxi, deductum 3ª tr.: sacar, hacer salir defero, defers, deferre, detuli, delatum irr. 3ª tr.: llevar fuera, sacar, deducir deficio, defīcis, deficĕre, defēci, defēctum 4ª tr.: abandonar, fallar dehonesto, dehonestas, dehonestāre, dehonestāvi, 354 dehonestātum 1ª tr.: avergonzar. deinde (adv.): luego, después, entonces delecto, delectas, delectāre, delectāvi, delectātum 1ª tr.: destituo, destituis, destituĕre, destitui, destitūtum 3ª tr.: exemplar, exemplaris (n.): ejemplar, copia exemplum, exempli (n.): ejemplo exeo, exis, exīre, exii, exĭtum intr.: salir exercĭtus, exercĭtus (m.): ejército exopto, exoptas, exoptāre, exoptāvi, exoptātum 1ª tr.: abandonar ansiar, desear vehementemente deleitar, complacer destruo, destruis, destruĕre, destruxi, destructum 3ª tr.: expello, expellis, expellĕre, expŭli, expulsum 3ª tr.: destruir expulsar, rechazar desum, dees, deesse, defui, —— intr.: faltar, descuidar deus, dei (m.): dios dexter, dextra, dextrum: derecho, derecha dico, dicis, dicĕre, dixi, dictum 3ª tr.: decir dies, diei (m. y f.): día, fecha difficĭlis, difficĭle: difícil digĭtus, digĭti (m.): dedo dignĭtas, dignitatis (f.): prestancia, dignidad discipŭlus, discipŭli (m.): discípulo, alumno dissimĭlis, dissimĭle: diferente diu (adv.): largo tiempo dives, divĭtis: rico, rica divīnus, divīna, divīnum: divino do, das, dare, dedi, datum 1ª tr.: dar, entregar doctus, docta, doctum: sabio, sabia dominĭcus, dominĭca, dominĭcum: del señor domĭnus, domĭni (m.): dueño, señor domo, domas, domare, domui, domitum 1ª tr.: domar, expugno, expugnas, expugnāre, expugnāvi, expugnātum 1ª tr.: atacar exsequiae, exsequiārum (f.): honras fúnebres amansar domus, domi (f.): casa domus, domus (f.): casa donum, doni (n.): don, regalo druĭdes, druĭdum (m.): druidas ducenti, ducentae, ducenta: doscientos duco, ducis, ducĕre, duxi, ductum 3ª tr.: organizar, guiar, conducir dum (conj.): mientras (que), hasta que duo, duae, duo: dos durus, dura, durum: duro dux, ducis (m.): jefe, general e e/ex (prep. con abl.): de, desde effūsus, effūsa, effūsum: suelto, desenfrenado enim (conj.): así pues, en efecto eo, is, ire, ivi, itum intr.: ir, llegar, acudir eques, equĭtis (m.): caballero, jinete, soldado de caballería, erga: (prep. con acus.): hacia, con respecto a erro, erras, errāre, errāvi, errātum 1ª intr.: equivocarse et (conj. copulativa): y etsi (conj. concesiva): aunque everto, evertis, evertĕre, everti, eversum 3ª tr.: derribar ex: (prep. con abl.): de, desde exclāmo, exclāmas, exclamāre, exclamāvi, exclamātum 1ª tr.: exclamar, gritar f faber, fabri (m.): obrero, artesano facĭlis, facĭle: fácil facīnus, facinŏris (n.): hecho, crimen facio, facis, facĕre, feci, factum 4ª tr.: hacer, cometer facundus, facunda, facundum: elocuente fallax, fallācis: mentiroso, falaz fama, famae (f.): fama fastus, fasta, fastum: favorable, propicio fauces, faucium (f.): puerta felix, felĭcis: feliz fero, fers, ferre, tuli, latum irr. tr.: soportar, llevar; decir ferox, ferōcis: feroz ferrum, ferri (n.): hierro ferus, fera, ferum: fiero, salvaje fessus, fessa, fessum: fatigado, cansado fidēlis, fidēle: fiel filia, filiae (f.): hija filius, filii (m.): hijo finio, finis, finire, finivi, finitum 4ª intr.: acabar, finalizar fleo, fles, flēre, flevi, fletum: 2ª intr.: llorar flos, floris (m.): flor flumen, flumĭnis (n.): río fluvius, fluvii (m.): río foederātus, foederāta, foederātum: aliado, aliada foras (adv.): fuera forma, formae (f.): figura, forma fortis, forte: fuerte, valiente fortĭter (adv.): valientemente forum, fori (n.): foro frater, fratris (m.): hermano frigĭdus, frigĭda, frigĭdum: frío, fría frondōsus, frondōsa, frondōsum: frondoso frumentum, frumenti (n.): trigo, provisión de trigo fugio, fugis, fugĕre, fugi, fugiturus: 4ª intr.: huir, apartarse fulmen, fulmĭnis (n.): rayo funda, fundae (f.): honda fundĭtor, funditōris (m.): hondero funus, funĕris (n.): funeral 355 g Gallia, Galliae (f.): Galia gaudium, gaudii (n.): alegría, gozo gelu, gelus (n.): hielo gener, genĕri (m.): yerno generalis, generale: general gens, gentis (f.): pueblo, familia genu, genus (n.): rodilla genus, genĕris (n.): familia, linaje Germania, Germaniae (f.): Germania gero, geris, gerĕre, gessi, gestum 3ª tr.: hacer, llevar a cabo gloria, gloriae (f.): gloria, fama Gracchus, Gracchi (m.): Graco, nombre propio de varón gracĭlis, gracĭle: esbelto, esbelta Granius, Granii (m.): Granio gravis, grave: pesado, grave, importante grex, gregis (m.): rebaño imāgo, imagĭnis (f.): imagen, busto imber, imbris (m.): lluvia, tormenta imitor, imitāris, imitāri, imitātus sum 1ª dep. tr.: imitar immo (adv., con quin refuerza una afirmación): más aún impĕtus, impĕtus (m.): ímpetu, ataque imprŏbus, imprŏba, imprŏbum: malvado in: (prep. con abl.): en in: (prep. con acus.): a, hacia, contra incŏla, incŏlae (m. y f.): habitante incredibĭlis, incredibĭle: increible incumbo, incumbis, incumbĕre, incubui, incubĭtum 3ª intr.: dedicarse. Se construye con in y acusativo. indigena, indigenae (m. y f.): nativo induo, induis, induĕre, indui, indutum 3ª tr.: vestir industria, industriae (f.): trabajo, laboriosidad, diligencia ineo, ines, inire, inivi, initum irr. 4ª intr.: ir a, entrar infantia, infantiae (f.): infancia inferior, inferius (comparativo de superioridad de infĕrus): más bajo, inferior infero, infers, inferre, intuli, illatum: llevar dentro, introducir h habeo, habes, habēre, habui, habĭtum 2ª tr.: tener Hannĭbal, Hannibalis (m.): Aníbal herba, herbae (f.): hierba herbĭdus, herbĭda, herbĭdum: herboso; locus herbĭdus: prado Hercŭles, Hercŭlis (m.): Hércules hic, haec, hoc: éste, ésta, esto hiems, hiemis (m.): invierno Hispania, Hispaniae (f.): Hispania hodie (adv.): hoy homo, homĭnis (m.): hombre honestus, honesta, honestum: honesto, honrado honor u honos, honōris (m.): honor, cargo horrĭdus, horrĭda, horrĭdum: horrible, sin estilo, horroroso hortor, hortāris, hortāri, hortātus sum 1ª tr.: exhortar, infĕrus, infĕra, infĕrum: bajo infirmus, infirma, infirmum: débil ingens, ingentis: enorme, desmesurado, grande inimīcus, inimīca, inimīcum: enemigo, enemiga inopia, inopiae (f.): escasez, falta inops, inopis: pobre, sin recursos inquam, inquis, inquit, —— def.: digo, dices, dice inscriptio, inscriptiōnis (f.): inscripción, título de un libro inservio, inservis, inservīre, inservīvi, inservītum 4ª intr.: atender a, consagrarse a insigne, insignis (n.): enseña, insignia, distintivo insolĭtus, insolĭta, insolĭtum: insólito, desacostumbrado insŭla, insŭlae (f.): isla insum, ines, inesse, infui, —- intr.: estar en inter (prep. con acus.): entre interficio, interfīcis, interficĕre, interfēci, interfectum 4ª tr.: matar, asesinar interrogatio, interrogatiōnis (f.): pregunta intersum, interes, interesse, interfui: estar en medio, animar hostis, hostis (m. y f.): enemigo humānus, humāna, humānum: humano humĭlis, humĭle: humilde, bajo humus, humi (m.): tierra, suelo asistir intervenio, intervenis, intervenire, interveni, interventum: 4ª intr.: intervenir intro, intras, intrāre, intrāvi, intrātum 1ª intr.: entrar invādo, invādis, invadĕre, invāsi, invāsum 3ª, tr.: invadir, i apoderarse de iam (adv.): ya ianua, ianuae (f.): puerta ibi (adv.): aquí, allí; entonces ictus, ictus (m.): golpe igĭtur (conj.): así pues ignis, ignis (m.): fuego ille, illa, illud: aquel, aquella, aquello cipitarse sobre invŏlo, invŏlas, involāre, involāvi, involātum 1ª intr.: preipse, ipsa, ipsum adjetivo y pronombre enfático él mismo, ella misma, mismo is, ea, id (adj. y pron. fórico): éste, ése, ésta, ésa, esto, eso ita (adv.): así, de este modo Italia, Italiae (f.): Italia iter, itinĕris (n.): camino, marcha, jornada 356 iubeo, iubes, iubēre, iussi, iussum 2ª tr.: mandar, ordenar iucundus, iucunda, iucundum: agradable iungo, iungis, iungĕre, iunxi, iunctum 3ª tr.: unir, juntar iuro, iuras, iurāre, iurāvi, iurātum 1ª tr.: jurar ius, iuris (n.): derecho iussum, iussi (n.): orden, mandato iussus, iussus (m.): mandato l labor, labōris (m.): trabajo, esfuerzo lac, lactis (n.): leche lacus, lacus (m.): lago laetitia, laetitiae (f.): alegría laetus, laeta, laetum: contento, alegre; abundante lapis, lapĭdis (m.): piedra latus, lata, latum: ancho, dilatado laudo, laudas, laudāre, laudāvi, laudātum 1ª tr.: alabar laus, laudis (f.): alabanza lavo, lavas, lavāre, lāvi, lavātum 1ª tr.: lavar, bañar legātus, legāti (m.): legado, embajador legio, legiōnis (f.): legión lego, legis, legĕre, legi, lectum 3ª tr.: leer leo, leonis (m.): león levis, leve: ligero, leve lex, legis (f.): ley libellus, libelli (m.): librito libenter (adv.): de buena gana, con gusto liber, libĕra, libĕrum: libre liber, libri (m.): libro libĕri, liberōrum (m.): hijos limen, limĭnis (n.): umbral, puerta locus, loci (m.): lugar longus, longa, longum: largo loquor, loquĕris, loqui, locūtus sum 3ª dep. intr.: hablar ludo, ludis, ludere, lusi, lusum 3ª intr.: jugar lupus, lupi (m.): lobo lux, lucis (f.): luz m machĭna, machĭnae (f.): máquina de guerra, artefacto magis (adv.): más magister, magistri (m.): maestro magistrātus, magistrātus (m.): magistrado, magistratura magnitūdo, magnitudĭnis (f.): grandeza, mole, magnitud magnus, magna, magnum: grande, gran maiores, maiorum (m. pl.): los antepasados malignus, maligna, malignum: malvado, mezquino malo, mavis, malle, malui irr. tr.: preferir malum, mali (n.): mal malus, mala, malum: malo mane (adv.): por la mañana maneo, manes, manēre, mansi, mansum 2ª intr.: permanecer manus, manus (f.): mano mare, maris (n.): mar marītus, marīti (m.): marido mater, matris (f.): madre matutinus, matutina, matutinum: matinal medius, media, medium: medio, intermedio melior, melius: mejor membrum, membri (n.): miembro mendum, mendi (n.): defecto físico mereo, meres, merēre, merui, merĭtum 2ª tr.: merecer, ganar metuo, metuis, metuĕre, metui 3ª tr.: temer miles, militĭs (m.): soldado milia neutro plural de mille miles, millares milĭto, milĭtas, militāre, militāvi, militātum 1ª intr.: ser soldado, servir en el ejército mille, milia: mil ministerium, ministerii (n.): función minus (adv.): menos mirus, mira, mirum: admirable, maravilloso, extraordinario miser, misĕra, misĕrum: desdichado, infeliz, miserable, desgraciado mitto, mittis, mittĕre, misi, missum 3ª tr.: enviar modestia, modestiae (f.): modestia modestus, modesta, modestum: modesto, modesta modus, modi (m.): modo, estilo moneo, mones, monēre, monui, monĭtum 2ª tr.: advertir, aconsejar mons, montis (m.): monte, montaña mors, mortis (f.): muerte mortifěre (adv.): mortalmente mortifěrus, mortifěra, mortifěrum: mortal mortuus, mortua, mortuum: muerto, muerta mos, moris (m.): costumbre, tradición motus, motus (m.): movimiento, motín moveo, moves, movēre, movi, motum 2ª tr.: mover, trasladar mulier, mulieris (f.): mujer mulsum, mulsi (n.): vino mezclado con miel multitūdo, multitudĭnis (f.): multitud, muchedumbre, gran cantidad multus, multa, multum: mucho munio, munis, munīre, munīvi, munītum 4ª tr.: fortificar murus, muri (m.): muro, muralla mutus, muta, mutum: mudo n nam (conj. explicativa): pues, en efecto narro, narras, narrāre, narrāvi, narrātum 1ª tr.: narrar, contar natus, nata, natum: nacido 357 nauta, nautae (m.): marinero navigo, navigas, navigare, navigavi, navigatum 1ª intr.: p navegar pabŭlum, pabŭli (n.): pasto Paetus, Paeti (m.): Peto, nombre propio de varón Palatium, Palatii (n.): el monte Palatino parens, parentis (m. y f.): padre, madre parentes, parentum (m. y f.): progenitor (padre o madre), los navis, navis (f.): nave ne (conj.): que no, para que no nec (conj. copulativa): ni, y no neco, necas, necāre, necāvi, necātum 1ª tr.: matar nefastus, nefasta, nefastum: nefasto, desfavorable nihil (indecl. n.): nada nimbus, nimbi (m. ): nube, tormenta nisi (conj. condicional): si no, a no ser nobĭlis, nobĭle: noble nobilitas, nobilitatis (f.): nobleza nolo, nonvis, nolle, nolui irr. tr.: no querer nomen, nomĭnis (n.): nombre non (adv.): no non solum ... sed etiam: no sólo ... sino también noster, nostra, nostrum: nuestro novem (adj. numeral indecl.): nueve novus, nova, novum: nuevo, nueva nullus, nulla, nullum: nadie, ninguno, nada numquam (adv.): nunca nuntio, nuntias, nuntiāre, nuntiāvi, nuntiātum 1ª tr.: anunciar o obses, obsĭdis (m. y f.): rehén obsum, obes, obesse, obfui, —- intr.: dañar, perjudicar, ser obstáculo padres pario, paris, parĕre, pepĕri, partum 4ª tr.: producir, engendrar paro, paras, parāre, parāvi, parātum 1ª tr.: preparar, disponer pars, partis (f.): parte parvus, parva, parvum: poco, pequeño pastor, pastōris (m.): pastor pater, patris (m.): padre patior, patĕris, pati, passus sum 4ª dep. tr.: soportar, padecer, sufrir patria, patriae (f.): patria patrōnus, patrōni (m.): abogado, patrono Paulus, Pauli (m.): Pablo pavor, pavōris (m.): miedo, pavor pax, pacis (f.): paz pectus, pectŏris (n.): pecho peculium, peculii (n.): ahorro pedes, pedĭtis (m.): soldado de infantería pedester, pedestris, pedestre: pedestre, a pie pendeo, pendes, pendēre, pependi, —- 2ª intr.: colgar per (prep. con acus.): por, a través de, por medio de percutio, percūtis, percutĕre, percussi, percussum 4ª tr.: golpear, herir, derribar obtundo, obtundis, obtundĕre, obtūdi, obtūsum 3ª tr.: perdo, perdis, perdĕre, perdĭdi, perdĭtum 3ª tr.: perder, fatigar, debilitar occurro, occurris, occurrĕre, occurri, occursum 3ª intr.: correr al encuentro, encontrarse con, hacer frente odium, odii (n.): odio offendo, offendis, offendĕre, offendi, offensum 3ª tr.: dar un golpe, herir omnis, omne: todo operio, opĕris, operĕre, operui, opertum 4ª tr.: cubrir, cerrar oppĭdum, oppidi (n.): plaza fuerte, ciudad opprīmo, opprīmis, opprimĕre, oppressi, oppressum 3ª tr.: apretar, oprimir oppugno, oppugnas, oppugnāre, oppugnāvi, oppugnātum 1ª tr.: atacar, sitiar, asaltar orior, orīris, orīri, ortus sum 4ª dep. intr.: nacer, surgir, salir (un astro) orno, ornas, ornāre, ornāvi, ornātum 1ª tr.: adornar os, oris (n.): boca, cara, rostro ostiarius, ostiarii (m.): portero ovum, ovi (n.): huevo 358 quedarse sin peregrinus, peregrina, peregrinum: peregrino, de los extranjeros perennis, perenne: perenne, eterno, eterna periculōsus, periculōsa, periculōsum: peligroso perterreo, perterres, perterrēre, perterrui, perterrĭtum 2ª tr.: aterrar, llenar de espanto pervenio, pervēnis, pervenīre, pervēni, perventum 4ª intr.: llegar pes, pedis (m.): pie. Pedem offendĕre: tropezar peto, petis, petĕre, petii, petītum 3ª tr.: pedir, solicitar, buscar; dirigirse a Petrus, Petri (m.): Pedro pica, picae (f.): urraca piger, pigra, pigrum: perezoso, perezosa pinus, pini (f.): pino pirāta, pirātae (m.): pirata plaga, plagae (f. ): golpe plebs, plebis (f.): plebe plures, plura: muchos plurĭmus, plurĭma, plurĭmum: el mayor número, muchísimo plus (adv.): más poena, poenae (f.): castigo, pena poeta, poetae (m.): poeta pomum, pomi (n.): fruta, árbol frutal pons, pontis (m.): puente pontifex, pontificis (m.): pontífice poples, poplĭtis (m.): rodilla popŭlus, popŭli (m.): pueblo porta, portae (f.): puerta possum, potes, posse, potui, — irr. tr.: poder postis, postis (m.): jamba de la puerta postquam (conj.): después de que postŭlo, postŭlas, postulāre, postulāvi, postulātum 1ª prudens, prudentis: prudente prudenter (adv.): prudentemente publĭce: (adv.): públicamente publĭcus, publĭca, publĭcum: público puella, puellae (f.): niña, muchacha, joven puer, pueri (m.): niño pugna, pugnae (f.): lucha, combate pugno, pugnas, pugnāre, pugnāvi, pugnātum 1ª intr.: luchar, combatir pulcher, pulchra, pulchrum: hermoso, bello Punĭcus, Punĭca, Punĭcum: púnico, cartaginés Pyrenaeus, Pyrenaea, Pyrenaeum: de los Pirineos, pirenaico tr.: pedir praebeo, praebes, praebēre, praebui, praebĭtum 2ª tr.: presentar, ofrecer praecēdo, praecēdis, praecedĕre, praecessi, praecessum 3ª intr.: preceder, aventajar, ir delante, abrir praeceptor, praeceptōris (m.): preceptor, maestro praeda, praedae (f.): botín, presa praescribo, praescribis, praescribĕre, praescripsi, praescriptum 3ª tr.: prescribir, ordenar praesum, praees, praeesse, praefui, —— irr. intr.: estar al frente de, presidir praetor, praetoris (m.): pretor praetorius, praetorii (m.): ex pretor pretiōsus, pretiōsa, pretiōsum: valioso, precioso, caro primus, prima, primum: primero princeps, princĭpis (m.): príncipe, primer ciudadano priusquam (conj.): antes (de) que privātim (adv.): privada, particularmente privātus, privāta, privātum: privado pro (prep. con abl.): delante de, por, en favor de procella, procellae (f.): tormenta procumbo, procumbis, procumbĕre, procubui, procubĭtum 3ª intr.: echarse, acostarse procūro, procūras, procurāre, procurāvi, procurātum q qua (adv.): por donde quaero, quaeris, quaerĕre, quaesīvi, quaesītum 3ª tr.: buscar quam (adv.): que, como, cuán quam (conj.): que quamquam (conj. concesiva): aunque quamvis (conj. concesiva): aunque quapropter (conj.): por lo cual -que (conj. enclítica copulativa): y querimonia, querimoniae (f.): queja questus, questus (m.): queja, lamento qui, quae, quod (adj. y pron. relativo): quien, el /la que, el/ la cual, que quia (conj. causal): porque, puesto que quidam, quaedam, quoddam y quiddam: cierto, tal quies, quiētis (f.): tranquilidad, calma, reposo quiesco, quiescis, quiescĕre, quiēvi, quiētum 3ª intr.: dep. intr.: marchar, ir descansar quin (conj., con immo refuerza una afirmación): más aún quisque, quaeque, quodque: cada, cada uno quo (adv.): adonde quod (conj.): que, el hecho de que; porque quondam (adv.): una vez, hace tiempo quoniam (conj.): porque, ya que quoque (adv.): también quoties (adv.): cuantas veces, siempre que proletarius, proletarii (m.): proletario prolixus, prolixa, prolixum: alargado, alargada, esbelto, r 1ª tr.: cuidar, ocuparse de proelium, proelii (n.): combate, batalla proficio, proficis, proficere, profeci, profectum 4ª intr.: avanzar proficiscor, proficiscĕris, proficisci, profectus sum 3ª esbelta, alto, alta prope: (prep. con acus.): cerca propello, propellis, propellĕre, propŭli, propulsum 3ª tr.: tirar, arrojar rapio, rapis, rapĕre, rapui, raptum 4ª tr.: robar, arrebatar, quitar recipio, recĭpis, recipĕre, recēpi, receptum 4ª tr.: recibir, prospicio, prospĭcis, prospicĕre, prospexi, prospectum 4ª tr.: mirar, prestar atención, descubrir prosum, prodes, prodesse, profui, —- intr.: servir, ayudar, recobrar, retirarse aprovechar recostarse, estar tendido provincia, provinciae (f.): provincia provocatio, provocationis (f.): apelación, recurso rectus, recta, rectum: recto, justo, correcto recŭbo, recŭbas, recubāre, recubui, —- 1ª intr.: redeo, redis, redīre, redii, redĭtum intr.: volver, regresar reficio, refĭcis, reficĕre, refēci, refectum 4ª tr.: rehacer, 359 reparar, restablecer, reponer fuerzas regīna, regīnae (f.): reina regno, regnas, regnāre, regnāvi, regnātum 1ª intr.: reinar regnum, regni (n.): poder rego, regis, regĕre, rexi, rectum 3ª tr.: dirigir, guiar, regir, gobernar religio, religiōnis (f.): prácticas religiosas, culto relĭquus, relĭqua, relĭquum: restante, demás repente (adv.): repentinamente repentīnus, repentīna, repentīnum: repentino res, rei (f.): cosa, hecho, asunto, situación. Res novae situaciones nuevas, cambios políticos. respondeo, respondes, respondēre, respondi, responsum 2ª tr. e intr.: responder, contestar respublĭca, respublĭcae (f.): república, estado reus, rei (m.): reo, acusado rex, regis (m.): rey ripa, ripae (f.): ribera robur, robŏris (n.): roble, fuerza, vigor Roma, Romae (f.): Roma Romāni, Romanōrum (m.): los romanos Romānus, Romāna, Romānum: romano Romŭlus, Romŭli (m.): Rómulo rosa, rosae (f.): rosa rota, rotae (f.): rueda rumpo, rumpis, rumpĕre, rupi, ruptum 3ª tr.: romper, destruir, cortar rursum (adv.): de nuevo rursus (adv.): de nuevo rus, ruris (n.): campo servus, servi (m.): esclavo, siervo sex: (numeral indecl.): seis si (conj. condicional): si sic (adv.): así, de este modo sicut (adv.): así como, como, tal como sicut (conj. comparativa): como sidus, sidĕris (n.): astro signum, signi (n.): señal silva, silvae (f.): bosque, selva simĭlis, simĭle: semejante simul ac (conj.): en seguida que, tan pronto como sine: (prep. con abl.): sin singuli, singulae, singula: cada uno societas, societatis (f.): asociación, alianza sol, solis (m.): sol solus, sola, solum: solo, único solūtus, solūta, solūtum: suelto, desligado, grosero sopor, sopōris (m.): sopor, sueño profundo species, speciei (f.): aspecto, forma, apariencia spelunca, speluncae (f.): cueva, gruta statim (adv.): al instante, inmediatamente statua, statuae (f.): estatua statuo, statuis, statuĕre, statui, statūtum 3ª tr.: establecer, determinar stella, stellae (f.): estrella sto, stas, stāre, steti, statum 1ª intr.: estar de pie studium, studii (n.): afán, empeño, estudio stultus, stulta, stultum: necio, necia suadeo, suades, suadēre, suāsi, suāsum 2ª tr.: aconsejar suāvis, suāve: suave sub (prep. con abl.): bajo, debajo de subdo, subdis, subdĕre, subdĭdi, subdĭtum 3ª tr.: poner debajo s subĭgo, subĭgis, subigĕre, subēgi, subactum 3ª tr.: sacer, sacra, sacrum: sagrado sacrificium, sacrificii (n.): sacrificio saepio, saepis, saepĕre, saepsi, saeptum 4ª tr.: cercar, rodear, proteger Saguntum, Sagunti (n.): Sagunto salutatio, salutationis (f.): saludo salūto, salūtas, salutāre, salutāvi, salutātum 1ª tr.: saludar sapiens, sapientis: sabio schola, scholae (f.): escuela scribo, scribis, scribĕre, scripsi, scriptum 3ª tr.: escribir se (pron. pers. pers.): él, ella, ellos, ellas, se seco, secas, secāre, secui, sectum 1ª tr.: cortar securĭtas, securitātis (f.): seguridad sed (conj. adversativa): pero; sed etiam sino también semper (adv.): siempre senatus, senatus (m.): senado sentio, sentis, sentīre, sensi, sensum 4ª tr.: sentir serva, servae (f.): esclava servo, servas, servāre, servāvi, servātum 1ª tr.: observar, guardar 360 someter suffragium, suffragii (n.): voto sum, es, esse, fui, —— intr.: ser, estar, existir summus, summa, summum: el más alto, completo, total sumo, sumis, sumĕre, sumpsi, sumptum 3ª tr.: tomar, asumir super (prep. con acus.): sobre, encima de superbus, superba, superbum: soberbio, soberbia supra (adv.): más arriba, antes suus, sua, suum: suyo, su t tabulātum, tabulāti (n.): piso o suelo de tablas taceo, taces, tacēre, tacui, tacĭtum 2ª intr.: callar; callarse taedium, taedii (n.): tedio, hastío, cansancio talis, tale: tal tam (adv.): tan, tanto tam... quam...: tan... como... tamen (adv./ conj.): sin embargo tamquam (conj. comparativa): como tandem (adv.): finalmente tantus, tanta, tantum: tan grande, tanto Tarquinius, Tarquinii (m.): Tarquinio tegŭla, tegŭlae (f.): teja tellus, tellūris (f.): tierra templum, templi (n.): templo tempus, temporis (n.): tiempo terra, terrae (f.): tierra testis, testis (m. y f.): testigo Tibĕris, Tibĕri (m.): Tíber, río Tíber Tiberius, Tiberii (m.): Tiberio, nombre propio de varón timeo, times, timēre, timui, —— 2ª tr. e intr.: temer titŭlus, tituli (m.): inscripción Titus, Titi (m.): Tito totus, tota, totum: todo, entero trabs, trabis (f.): viga trado, tradis, tradĕre, tradĭdi, tradĭtum 3ª tr.: entregar, dar traho, trahis, trahĕre, traxi, tractum 3ª tr.: arrastrar, transportar tres, tria: tres tribūnus, tribūni (m.): tribuno tribus, tribus (f.): tribu triclinium, triclinii (n.): triclinio, comedor tristis, triste: triste tu (pron. personal 2ª pers.): tú tuba, tubae (f.): trompeta tum (adv.): entonces tumultus, tumultus (m.): tumulto, desorden, revuelta turris, turris (f.): torre u ubi (adv.): donde ulmus, ulmi (f.): olmo umbra, umbrae (f.): sombra unde (adv.): de donde unus, una, unum: uno, un urbanus, urbana, urbanum: de la ciudad, urbano urbs, urbis (f.): ciudad ut (conj.): que, para que, como, cuando, aunque utĭlis, utĭle: útil, beneficioso verbum, verbi (n.): palabra vere (adv.): verdaderamente, en verdad vereor, verēris, verēri, verĭtus sum 2ª dep. tr.: temer verus, vera, verum: verdadero, veraz,.real, sincero vestigium, vestigii (n.): huella veterānus, veterāna, veterānum: veterano vetus, vetĕris: viejo, antiguo via, viae (f.): camino, calle, vía viatōr, viatōris (m.): viajero victoria, victoriae (f.): victoria victus, victus (m.): alimento, comida, víveres video, vides, vidēre, vidi, visum 2ª tr.: ver villa, villae (f.): casa de campo, residencia fuera de la ciudad vimen, vimĭnis (n.): mimbre vincio, vincis, vincīre, vinxi, vinctum 4ª tr.: atar, encadenar vinco, vincis, vincĕre, vici, victum 3ª tr.: vencer, ganar vinum, vini (n.): vino vipĕra, vipĕrae (f.): víbora vir, viri (m.): hombre, varón virgo, virgĭnis (f.): virgen virtus, virtūtis (f.): virtud, valor vis, vis (f.): fuerza vita, vitae (f.): vida vitium, vitii (n.): vicio, defecto vito, vitas, vitāre, vitāvi, vitātum 1ª tr.: evitar vivo, vivis, vivĕre, vixi, victum 3ª intr.: vivir voco, vocas, vocāre, vocāvi, vocātum 1ª tr.: llamar volo, vis, velle, volui, tr.: querer voro, voras, vorāre, vorāvi, vorātum 1ª tr.: devorar vox, vocis (f.): voz vulnĕro, vulnĕras, vulnerāre, vulnerāvi, vulnerātum 1ª tr.: herir vulnus, vulněris (n.): herida vultus, vultus (m.): rostro, cara, expresión v valles (o vallis), vallis (f.): valle varius, varia, varium: variopinto, variopinta, de diversos colores vel (conj. disyuntiva): o venio, venis, venīre, veni, ventum 4ª intr.: venir, llegar, ir, acudir venter, ventris (m.): vientre verbĕro, verbĕras, verberāre, verberāvi, verberātum 1ª tr.: azotar, golpear 361