Consiliorum seu responsorum Alexandri Tartagni Liber Sextus

Liber feptimus Confil. Alexand.
probat, nifi dc veritate eius probetur per producentem, per
iura fupra ¿legara, & idem notar Inno.in ca. i. citca vltimam
col.de fid.ini1:r.& per alios inc.cx literis,eod.tit. & B¿d.in l.fi
ex falfis.C.de tranfacl.circa vic.col. ^ in d. Lfi vnus,& dicitur
elle drca fubftantia!ia,quando eft drca ipfam rem, de qua fit
difpofirio,in qua eft cancellario, fi hoc non verificatur per
alia documenta,vt notant DoóLin c.ex htetis,de fid.inftru. &
fic in cafa noftro quo ad vahditatem legati pridicH didtur
eflé cancellario ipfa circa fubftantidia ipfius legati .-quia eft
drca fummam quantitatis legati.bene fadt.l. i. §. editiones,
ver.diem.fF.de eden. Et pnfertim: qnia notarius in fine fcripturijvel in ¿iqua parte ipfius Icripturi nuUamfedt mécionem de cancelladonc,prout fieri debet,vt 1.1.& ibi no.Barto.
poft prin.ffde his qui in tefta.delen.& no.Bar.in l.i .§. fi,ff.dc
bo.poíf.íécundum tabu.& in d.Lfi vnus. 8c 1. diuus. §. item fenatus.ff.de f¿.& in Lfi.§.i.C.de edi.di.in i.vei i.co!. & Arch.
3 5.q.9.§.i.& Io.And.in d. J.oftenfo.in additione fupra allegata,& notant Doct.ind.c.exliteris,&Bar.in 1.2.§.i.ffquema dmo.teftam aper.& ibi dixit Bar. f per ibi notara per glo. g>
¡ fi teftamentum apparet cancellatum cum interlineaturis &
rafuris,q nihilo minus poteft peti publican, feu q>per nota­
rium redigatur in publicam formam, tamen debet notarius
publicare cum omnibus iliis interlineaturis & rafuris, 8c de
cismer tionem facere,vt íic plus fidei non faciat exemplum,
quám originale quod modo licét publicatum,remanet fuípcd:um.allegat id quod habetur,in l.j.in fi.eod.tit. & quod not.
4 Innoc.in c.quoniam contra.de proba. ^Tertio: quia f teftamentum drbet eflé fcriptum de manu notarii, de eo rogati,&
non de manu alterius,vt habetur in auth. de tabel. /. nos autem.cum íéquenti,& ibi gl.in verbo,ipfi per íe, & no. Spec.&
Ioan.Añd.in tit.de inftrumentorum edi.¿infttumentum.ver
fic.item cpponitur,q non eft confcdum per eum, Sc Bald.in
rub.C.de fidünftrum.ver.fed tamen hic dubitauit, &c.vbi exptefsé didt,q, notarius protocollum fcribere debet manu fua,
& non per alium.& notant Doc.in d.c.inter dilecl:os.& Bal.in
l.vnica.§.ne autem.C.de cad.tol.& Ang.in l.quid.am. §. nihiL
ff.de eden.& Io.deImo.inc.fi.de offic.deleg.cum í¡.^Q,iiarto
5 f accésit quodno.Bal.inl.fidcicommiflá.§. r. íT.delcg.^.vbi
dicit,q, imbreuiatura notarij fidem facit,fi eftin mundiim re­
dada, adeo q>ibi nullum appareat vitium. allegat id, quod
habetur in auth.de tabel.J.pen.iunda. 1. contradus, in verbo,
inmiindum.C de fid. inftr.fed ifta imbreuiatura non eft ita ,
cum habeat cancellat¡ones,& interlineatiiras, eriam fi fit fcri­
pta manu diuerforum,quas bmnia funt niria,vt patet ex fupra
6 d id is e rg o & c .^ Q u in tó , f q u i a cancellario ®p r id id a in d u a
b
biopr?fum itur fa d a de vo lu n ta tejcc o n fc ien tia teftatoris, *»
non autem eo inCGnfiilto,& fie non valet difp ofitio cancella
ta,iuxta 1.1. ff.’fle his qui in téfta. delen. vt probatur in l.proximc.in fi.eo.tít.& ibi notar Bar.& Bal. in 1. íi vnus. C.dc cefta.
nam habetur in d.l. proximé.in fi. q?fauore legati libertatis fi
reperiatur cancellatum legatum libertatis, prifumitur, can­
cellario iila fada inconfulto teftatore, vnd e legatum debebi­
tur fauore libertatis , igitur in ¿iis relidis eft lecus, & iftud
«iam exprefié firmat lo.dc Imo.in d.l.proxime.in fi.& Raph,
Ful.in d.Lfi vnus.pet id quod no.Bar. & cóitcr fcribentes,in 1,
Labeo.cum l.fequenti.ft.dc pac.& ih Lfullo. J. fi.per illum tex.
ff.de far.ÓC quod no.Cyn.in l.fi de poíléffione. C. de prob. &
canonifti maximé Ant.de Butr.in cap.ecclefia, el i . ext. vt lit.
pen.vbi volunt, q, fi inftrumentum repetitur cancellatum et
apud alium quam apud creditorem,ex hoc intelligacur debi­
tura fuiflé folutum,& fic cancellario inteiligitur fada de vo­
luntate creditoris,per l.fi chyrographu.ff.de probat.& per d.l,
fullo. J.qui tabulas. & ibi Bat. filde furt. nec debet attendi uiterlineacura, in qua eft pofita quantitas trecentorum aureorumiquia non probar,tum cx eo quia eft de aiia manu,ac etiá
ex eo quia notarius non fecit in fine mentione dc tali interlineatura,alias non eft lubiata fuipicio Icripturi, vt no.Barto.
in d.i. I Je his qu i in tefta. delen. per iilum tex. cum concor,
ffiprá allegatis,ac ctiam ex eoiquia talis interlineatura,vel ad­
ditio non didtur efle pars didi teftamenti: qmaillanon di­
citur habere diem, neque tempus inftrumenti, nec efle authenrica,vt noJo. And.in addic. Spec. in tit.de inftru. edit. §.
cftenfoin audit, incip. dixit Roiandus Scc. & licét Bald.in d.
Lfebeo./. I. de pac. & Bald.in rub.C.dc fid.inftr.in 14. coi. in
vcrLmodD hic incidit quiftio Scc. ¿itet dicat; tamen ipfe lo­
quitur , quando erat intedineatura &c additio dc eademma-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
nu,aliásfecus;
ásfecus,vt per eundem in d. l.noftram. & in 4
in fuo1confiiadp.in libro fcntenriarum cum alijs fup -ii
7 ^ Sexto bene fficit * f id,quod no.Bald.in d.LLabeo j
pad.vbiquint,quid fi in iibto tabellionis penes notari
peritur cancellatio in ¿iqua fcriptura.& diat, q, fi „5 ^T'
causa,quare facla eft canccilatio,non poteft fumi prob^¿^
t¿i fcriptura;tanquam vituperata per id,quod habetur ¡n
cumm vencrabilis.íéd fi appareat caufa,quare frda eft ca
^ iario^puta quia ibi mquaminterlineaturasqu^dicitcag^^
de voluntate paitium,tunc refert Bald.q, Mar. Syllan. dixit
ifta verbal& ifta cancellatio non derogat inftrumento; ga ^
verba non habent diem & confuIem,In contrarium taiueuE
dt fecundum Bal.q> intelligatur eadem die & confuIe,quo(¿_
fedum. eft inftrumentum.l.fi quis ex argcritarijs. §. fi inifiuu,
ff.de eden.& hoc in praitica feruatur fecundum eum,f. nifi ¡n
pareat,q, de ¿ia manu,quam ipfiufinet tabellionis additum
fet, vt ipíémet declarat in locis furaproximé allegatis, & dixi
fup.apparet ergo.q, Bal.in d.l.Labeo,facit differentiam, an nó
apparet de cai(fa,propter quam faifta eft canceilatio,prout eft
cafus nofter,&: tunc fecundum omnes ex tali ícriptura tanquj
vituperata non poflit fiimi probatio,¿iás autem fecus fecun­
dum Mar.Sylla.vt fuprá relatum eft,& veniet etiam infrapro8 ximé dicendum.^ Et per hic apparetj nen obftare,fi propar '
re dicii legatarij ailegarcrur,q) imo dida cancellatio non de­
bet nocere legatario,& quod ftari debet d id i fcripturi, at ft
nulla cancellato fada eflét,per id quod no.Ioan. And. in addi.
Spec.in d.§. oftenfo.in addi.priall.qui incipit, dixit Rolandi
nus &c.vbi refert,quod dominus fuus in legibus,qui fiiit Mat,
Sylla.diiputaiiit talem q.fi in rogatione notarij mortui,ex qua
nullum fadum fuit inftrumentum repetitur fcriptum de ma
nu ipfius fic,cailiim & cancellatum de voluntate partium , &
vnapars petit de illa rogatione fieri inftrumentum, altera refi
ilir,quirebatur,quidiurisfit? &refertIo. Andr.qnod prafitus Doc.dcclinauic in partem, quod inftrumétum fieri debeat
his rationibusiquia cancellatum non habetfua folennia, fcili­
cet teftcs,diem &coniulem, & fic quia illa apoftilladicens,
Cafluum & cancellaturo &c.non habet publicam formam,im
pediti non debet confedioinftrümenri,cum nec ei fol i tabet
lioni fit credendmn,an contradus interceflérit, vel ab eo fit
receflum,licét de hoc,icilicet an inftrumentum fecerit,recurratur ad euiri,vt no. in auth. de hire. Sc fal. §.iin vero abíünt.
Item inftrumentum cancellatum probat debitum fuillé. ff. dc
fur.i.qui tabul.& qui dicit quód defijt eflé debitum, id ptobet,quod quidem iila fcriptura non facit,vnde fieri debet in­
ftrumentum de cancellatione,veI abfolutione,maxime ne de­
tur tabellionibus materia delinquendi.C.de latina liber, toll. 1.
vnica.J,i!le etiam cum ibi notatur in giofcum ergo Cancella­
tio non perimat iriftrumentum.l.fecunda.ffde his qm in teft.
delentur.de iila fcriptura, qm dicic caflhm SiC. dici poffet calumnio{a,nullam vim habere debet.ff.de fid. inftr.l.2.& ff-J®
cuft.reo.l.diuus.& dicit Io.Andr.q> Doc.iile relpondebat adca
qu? adducebantur in contrarium, f ad 1. fi quis tabulas, ff- de
: dolo.& ad Lqui tabula.ff.ad 1.Aquil.quia ibi dolo tertij fic erát
tabuii deleti,g legi non poterant.& ideo cum ex iliis,ad quc
ipe(3:abanr,fe iuuare non poffitjagit contra debentem ad inte
reíle;ícd in quiftione pridiéfa legi poterat,& dicit g>non ob
flateciain.J.nos aucem.inauth. de tabel. quia ibi tabellioaüdiebat contractum & committebat alij fcribendum, quotj
lsccc,kd incafiipridiclroomniaerantconfiimacaper taneflionem.vnde dicebat,q> alterum duorum fiet, q aut iüaícripciira pfoduceretiir,& probauit,autfumetur excmpiiun ex il­
lo iudice aiic!iorc.& de hac dedfione faciunt menticncffi
«fto.noftri in varijs locis.Sed (vt dixij ad eam p.atet muldplc*
reíponfio.PrimóeKno.B¿ind.i,Labeo. vbi e r i a m retento q
procederet opi.Mar.Syll.didt illam procedere,quando ap^.
ret caufa cancellationis, & ita loquitur didum Martini 5]
qui loquitur,quando exprimebatur in fcriptura, q
^
9 ffira & cancellatum:quia ita fuerat de volutate panium-T
ubi non apparetde caufa cancellationis ;tunc inftruinen^^^
ipfum non probat tanquam fiiipedum per no.in d. c.
nerabilis,& per ea qui ¿legantur fupra,nifi de ueritate
menti aliter appareat.& ita etiam concludit Ang.conl- 4- ^
cip.Ttcius,uc hires C ¿j ab inteftato &c.nec mirum:
do notarius didccaflam & cancellatura d e uoluntate ^
pr?iupp>onit,q ille contractus ibi defcriptus
bitus pro perfcao & abfoluto a partibus, aliás non
I
I
CV.
Confilium
1,2X01 voluntas partium in cancellando ícripturam continente
contractum nondum abfolucum a partibus, cü nuUum ius ef
íctqt>cfitumparab.Lcontraiftus.C.de fiinftr. vade poftquam
concracftnSjvel aclus eft abfolunis a parnbus, & fie eft ius eis
jcquifitú non pót notarius per le cancellarcJ.acta.A ibi no.ff
¿e re iud-& per Docin Lfi pr*íes.Cquo.& qñiudex. Sedteqairitur,9 cancellario fiat de voluntare parrium,quam volútatem nó proba: illa apoftiila fimplex notarij fine die & cefti­
bus p quam didt caiTum, & caaceilatum de voluntate partiiL
Sed vbi teftmreperitur fimplidcer cancellaram abfq; expreífione dicl? cauí*,!ex prefamit, 9 illa cancellario facta fuerit
ab inicio tempore teftamenri, vt no.BaI.in 1. 1. in finJEde his q
in tefta.deien.& ío.de Imo.in Lproximé.in Eeo.tLA fic ante­
quam ius aliquod fit acquifitum alterLItem preíumitur facti
de conícienria teftatoris,vt notff ar.in cLLproximé.& dixi fnp.
& regula ét habet,9 fcriptura cancellata in dubio redditur íu
fpecta,adeo 9 non probet, nifi coadiuuetur aliis probationib,
per producentem illam, vc in iuribus & auchoriíaribusfuprü
alle.ergo dicta fcripcarafidem non facir.i(}Item eriam refpon
deo,9 decii'.Mani.Sylli.uon Ioquitur,qñ ea,qu* erant de coc
pore mftfi,eíléntde diueríá manu, prout fuit in cafu nfo cir­
ca ea,qu* eidem legatario relicta ílinc, qu* diuerlitas reddit
ipíam fcripturam íulpectam,vt in i .arg. dtxi. WHoc etiam vf
cíIe in propofito de mente Marty.Sylli.A lo. And.in addi.pr*
alle.inquantum drca q.pr?dictam didt, 9 non ob.id quod hf
in /.nos aút. quia ibi notarius audiebat connaCí:uifi,& córaittebat alij ícribendum,quod fieri non licet, ergo cum in cafu
noftro appareat, 9 alius quám notarius cc fumpferit diclam
difpofitione teftatoris,& fine fuerít adhibitus a notario, fiue
non,íequitur, 9 faCtum eft id quod fieri non potuit.
10 ^Et per prfdiéla apparet f 9 nó oportet ingredi illum ar.wtru
reuocatio diéli teíHfaéla per teftórem políit infringe e d. có
feífioaem fáélara a teftatore legante & confitente íe d. quan­
titatem mutuo accepíífe a d.Dño B.in pra:lcnria notarii ñipulantis.&recipientis noíed.Dñi B.iuxca not.per Bart.in l.cú g,s
dcccdens./.codidlli.dcleg.j.&in l.Lucius./.quifquis. el i.ffdc leg.2.& per Doc.in l.gñaliter.C.de non.nu.pe&& in 1. 1.C.
de faLcá adiec.leg.& per Bal.éc in l.rónes.C.de prob. & in 1.1.
in I .yel z.coI.C.de cófcf.& ptr Cano, in c.fi.de fue. ab intefi
&in c.fi caucio,de fi.inftr.A Pe.de Anch.in rubr.exc. de tefta,
11 ^Ex quib.concluditur,9 diélum -j- teftm rogatum vc dicitur
iernotarium defiinélum, debet per notanumcui commiífi
únt per iudicem rogitus diéli notarij defunéli authenticari,
eo modo quod Icriptum eft in macrice,& fic cum lilis cancel
lationibus,faciendo mentionem de diuerfitate manus, Sc lite
r*,nc maiorem fidé faciat tráfumptiim,quám origina!e,& 9
talis fcriptura,nifi alijs probationibus iuuctur, non íüfficit ad
fundandam intentionem diéli legatarij,& fi appareret me a4 lias coníuluiílein alio cafii ceftamentiim valere, non obllan
tibus additionibus pofitis in margine, Sc quibufdam canceila
tionibus,dico 9 ille cafus nihii haber cómune cum ifto,qaia
ibi per teftes & etiam per allertionem aducrlarij probatur de
veritate, & etiam ibí dubitabatur folúm de ualiditate inftitu
tionis vnmerfalis.in qua nulla erat fuípicio, Sc alias plurimas
diucrfiutes habebat ille cafus ab ifto. Alex.
Í
A D D I T I O N E S .
a
o
c
•
Q ttin to ,q u ia ca n cellario.] A d d o C r a u .c o n li.i0 4 .a d fin e in .
T ella to ris.S u p .Iib . 6 .c o n f.i4 .n u .io .
Sexto ben e f i c k .] D ix i c o n li.f 9 . ¡ i b . i * x C ra u e . R o u e f.
A Iia s ,£ fu p Ji.6 .c o n f .i4 .
E
P
I
T
O
M
R oueL
E
V A L E T teftamentum ínter liberos voluntate cxprclTa
coram duobus teftibus licet flicrit luft'u teilatoris vocatus no^ u s , qui non perfccic fcripturam, nec legit; quia in dubio
non pr*famitur tcltatorcm voiuiíle teftari ín fcriptis, ícd nun
cupariue.
c
^ U D
^
r
O
N
S I L I V M
CV.
quibns qu*rirar, vidcrcfur prima confideraaünccí¿ccndum,diélam vk.voiuntarcm nó
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
É
7S
1 fiiille validam.Primó f quia pr*fiipponitur, 9 diébas teftator
*grotans incipiebar m loquela deficere tempore conditi ttfta
meari,ergo videtur ahilare id,quod habetur in Liuberaus. C.
de tefta.vbi tex.vuk,9 cei?ator,qui articulate loqui non poteft
teilamenmm condere non poteffA mortuo fimilis eíE vnde
dicit ibi Bar. quod femel oppofuit contra teftamentum feélú
a tcftatore,qui tempore teftamenri balbutiebat,cum prius e f
fe: homo reCl*lingu*,quod non valebat.^ Secundo.-quia ia
teftamento requiruntur feptem teftes A rogariJ-fi vnus , A L
hac coníuIdí]ima.ín prin.Cde teftied in diclo teftamcto pr*
fupponitiir, quod tres ttáum interfuerunt teftes,quiinteiiexe
2 runt teftatorem,ergo Ac. f Nec obft. id quod habetur iad. L
coniukiffima./.ex imperfeclo. vbi inter liberos imperfcclum
teftamentum ratione folennitatis pro valido habetur;quiaipn
tcft reiponderi,quod ilie./.non habet locum m teftamento nú
cupatiuo,prout fuit diélum teftamentum,fed habet locum in
teftamento in icriptis condito,vt patere videtur ex continua­
tione quam habetiiie./.ad principiiim iiiius,Lhac confultiffima.in qua Llmpcrator.videtur loqai de teftamento in fcriptis
vfque ad /.per nuncupationem,qui eft poft diclum. §; ex imperfcélo.A probatur etiam ratione: quia alias fequeretur in­
conueniens A abfurdum,fcilicet quod fi teftator inter liberos
fecifiet teftamentum in fcriptis cum fubferiptiorrc quatuor
teftium,non yalcrec,niii eflet icriptum manu teftatoris Afub,
icriptum ab eo fecundum formam auth.quod- fine.C.de.tefta.
.Aaiithen.fi modo.C.famil.erciicun.qu? iurainhoc corrigút
id,qiiod habe t in d./.ex imperfeclo.A tamen fi eflet. nuncu- patiuc faélum coram duobus teftibus, valeret. A iíóam opi. 9
iile./.ex imperfcclojin cotum corrigatur,tenuic Martinas giof
fator antiquus,vt refert glo.in d.authen,quod fine.A Salic. A
FuLin d./.ex imperfeclo.A in d./. per nuncupationem.A in d.
3 auth. fi modo. ^ Tertio t contra diélum teftamentum fecit
id quod confuluit Oidradusin conf i.24.inci.Titius condidit
teftamentum Ac.vbi voluit,quod fi teftator fecit feribere vo­
luntatem fuam, A ordinauic, qimd vocaretur notarius A tcftes,q uide illa voluntate eflent rogati, A antequam venirent ■
:
deceflic,non valebit illa di/pofitio etiam ad pias caufas,qaan- j
uis probatur per teftes teftatorera ka ordinalfe, per leae, fi is
«; qui.ffde teftamen. A l.fidcicpmilfe.f. i. cum ibi no.delega.3.
A tamen conftat,quod in diipolitronead pias caulas fufnciuc
duo V c l tres tdlcs,iuxta.c.cum elíes,iunélo,c.relatum. el i. de
; teftam.ergo cum fuerit diclus notarius accceriitus ad aélum
,ciiéliteftamenti:A quia intelligere nonpotuk teftatorem non
fuit rogatus de teftamento,nec illud legitj aut piiblicauit, fe­
quitur 9 vaiere non debet. ^ Sed pr*miflis non obftantibus .
contrariam fententiam in propofito dico efle de iureverio4 rem f quia inter liberos pater reflatur eft corá duob. vel trib.
teftibus eum intelligentibus, A hocfufficit,c^to quod nulla
faélafuerkfcriptura,vtd./.eximperfeclo, quigeneralker lo­
quitur, A inteliigitur fecundum cpmmuncm ppinionem glof
b ferum A doélorum etiam ^’in teftamento mincupatmo , in
.quo remanetincorrcclusjita tenet ibi glo.i.dmn ffxi: fcripto
vcl non.A glo.ind.autb,quod fine. A iequuntur Communiter
Doclo. in diclis locis,cxcepto SaL A fulgo, A quod fitftidant
duo teftes,firmatglo,A Docto.in dtctaauthenajaodfinc , A
in Lfina.C.fam.erciicun,A in / quod feperin autnen. de tríen,
A iemill.A in authen. de tcftaampcrfccj'.i. A D octo, in d._/.
ex impcrfecto.nec nocet, licet non fint rogatirai firmat gloff
no.in Lfi.C.de codic.A Bald.Salic. A Fulgo.in d.auth,quod finc.A AngcLin d./.ex imperfecto.A in duuthen. dc tefta, impcrfecldn princip.E polito quod fiierit accerfitus notarius,A
notarius non icripfericinftitutionem haredum, fed coram tcftibusrcftator nuncupaucrit,attamen teftamentum valet, vt
nuncupariuum,per l.fi.Ta.cum ibi no.per Bar. ff dc iure codic.
A tanto magis cum non apparet,quod teftator voluerit con­
dere teftamentum in ÍCTÍpcis,id eft intcrucniétibus fiibferiprio
nibus A . figillis teftium fecundum formam traditam,in d. 1.
hacc6nfulriflima,in princ. Al. ad teftium feré per totam I.ff,
dc teft-nara notarius poteft efle rogatus de rcftamenco nuncu
patiuojA non per hoc dicetur tcftamcnram :r. fcriptis, vt no.
in L2an princ.ff.quemadmo.tcfta.apcr. A in L f L C . d e fideicom
5 nuflkC Accedit j ia,quod deciu-t Cyn.in d. /. per nunoipa
tioncra,vbi qu*ric,quid fi quis fedt tcftameatuni, A orcnia
qu*ordinauit,nuaaipauicccramteftibus,fiiicen'.im rcdaéní
in rcripris,fcd imperfcClc.-qaia non feitferaata folennitas te­
ftandi in icripris,an vidabitur tcftamcntum,A cocduait.aucd
Liberfeptimus confi.Alexand.
ualebit teilamentum nuncupatiuum,nifi quando exprei^,uel
ex coniecluris apparet,quod uolucnt teftati in icriptis,& non
per nuncupationem: ut quia aliqui teftes adhibiti fiierunt ad
fubfcribendum,& ligillandam,al!^at in argumentumJ.contraous-Cde fide inftrum.& in dubio dicit,quod potius debe­
mus interpretan,quod non voluerit teftari in fcriptis, ut adus
potius ualeat quampereatLquotiesinftipuladonib.ff.de uerbo.oblig.cap.abbatejde uerb.fig.& in propofito noftro uoca
.re notarium,dato etiam quod appareret,quod fuiflet iufTu te
ftaris uocatus, non argueret quoduolueritin fcriptis teftari,
6 &c non per nuncupationem, uc dixL ^ f Ad confirmationem
huius bene fecit,quod uoluit glo.no.in l.cohzredi.§. cum filia;
in uerbo non uoluit.ff.de vulg.&pupill. ubi probatur, quod
teftamentum condiram inter liberos femper cenfetur habere
claufula, quod ualeat omni meliori modo quo ualere poteft,
Sc ad hoc illam glo.pro notabili ponderat Io.de Imo.ibi,& in
c.Raynu.de tefta.in z8.col.& ibi etiam no.Anc.de But.ad idé
gLin l.filij,in vcrbo,inteftato,C.fem.erci£ibi dum gl. & dicit,
fed nihilo minus &c.iundo tex.quem tex. cum gl. ad hoc ibi
ponderat Fulgo, dicens alibi non reperiri, tamen melius pro.
-bari videtur per no.pcr gLin d.§.cum filiz. Et procedit difpo.
.fitio d.§.ex imperfc<fto,etiam quando inftitueretur cam filio
mafculo filia,quz ab inteftato ex forma ftatuti non eifet iucccifurajVt quia ftatutum diceret q? filia dotata non fuccedat,
tamen fi talis filia inftituatur cum mafculo coram duobus
teftibus valebit teftamentum ; quia didrum ftatutum loqueos
-ab inteftato non militabit codito teftamento quoad eos qui
vocati iii"Xex teftamento,vt concludit Fuig.in d.l.hac confuí-riffiina,§.pernuncupationem.ailegat,quod infimili hf inl.no
patauit.J.inadoptionem, ff. de bon. polLcontra tab.hoc viti,
mum tamen non curo vlterius difcutere; quia non vf neceffa
-rium-,quia ii ftatutum difponeret,qj iftz filiz non fucccderét,
mafculus haberet omnino mcentiim fhum, dato q? teftamen­
tum non valerer. ^ Er fi qua difficultas fubcft, illa coniiftit in
refpondendo ad allegata in contrarium, quibus reipondeo.
7 4" Et in primis ad l.iubemus.C.deteft.g, ilia loquitur in eo,qui
c non potintelligibiliterloqui, *fed fi intelligibiliter loqui poterat,dato quod haberet etiam linguam groflam, vel balbu­
tientem,feu eifet reraimortuus,valeret teftamentum, ita inquit Ang.in Lquoniam indignum.per ilium tex. cu gl.in verbo,icmiuiuus.C.dc teft.& dicit Ang.ibi, quod alibi expreffius
nonrepcritur.itaét dicit Ang.& loá.de Imo.in Ladueríá. ff.de
tefta.& Ange.inl.infiraudem.§.i.ff.de mili.tcfta.pcr diiftara 1.
d quoniam,cum gl^N o ob. ^ dum f fecundo dicebatur, quod
8 tex.in §.ex imperfedo, non habet locum in teftó nuncupatiuo:quia venitcontinuatiucadprincipiumilliusLquiarfideo,
q. imo ille. §.generaliterloquitur, & ica inteliigituretiam in
teftamento nuncupatiuo.in quo remanet incorreclus, vt per
gl.& Do(fto.magis communirer tenetur m locis przallegacis,
vt dixi fupra.<(|Non obftat,dam dicitar,qiibd fequeretur ab■futduni,8Íírinconucniens,qtiia reipondeo,quód potcntior eft
probatip,quz fit de teftamento núcupatiuo:quia illud depo­
nunt perfcde. £ fe audiuiife voluntatem teftatoris ab co Ipccifice expreilam, & ideo in teftamento nuncupatiuo non re­
quiruntur tot folennitates.ffubfcriptio& figilia.Icem refpon
deo,q cx maioritate rationis non inducitur, nec debet induci
corredio di<fti §. ex imperfecto,vt no,glo. & Doc.in authen.
quas acliones.Cdc fac.fan.ecc!.&: in l.tam is. §. i. ff.de donatio.cau. nior. & l.przdpimus. Cde app. &: in auch.de admin.
offi./. fi. cum fi. & no.plene repetentes in l.fi vero.§. de viro.
ff.foLmat.& fic dato q eilet maior ratioin caiii diCri §. ex im­
perfeto , intelligendo de nunaipatiuo quam in caiu diclz
aiith-quod fine,& diélz authdl modo, tamen non debet in5 duci correélio.WNó obftat id I quod no. Old. in confi. 119.
quia refpondco,q Oldr. loquitur in teftatore, qui non eft teftatus,fed fccit przcrdinationem ad reflandum, tamen illam
non perfedc.-ficut dicimus in iudice, qui primo ordinat fcriptnram pro fententia recitanda & proferenda; tamen poftei
requiritur dtario. L 2. C.de fent. ex breui. rec. fed hic iecus ;
quia coram duobus vel tribus teftibus ccftat. eft. Sc ita etiam
clarat loan. Andrdn addi.Spec.in tit. de inftru. edic. §.com^ndiose.verfi.quid fi prius.& Pet-de Anchar.& Io.de Imo.in
d.ccum clles.de tefta. ^Fortius voluit Bart. in Lfi is quLffde
t '
q fi ccflatot fcripfit in fcbedula vltimam voluntatem
luan^m qua filios inftituit & in caufa repofuit, & legi aliter
non fecit; tamen valcat inter liberos. Sc ita criam voluit ipfe
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
in LfideicommiiTa.§. i .de Ic. 3.& in Lin teftamento.^ A c
com.lib.quafi non videatur tunc imperfccbni ratiote'
tarisjfed folennitaris.-quia n6 fiiit publicatum nec lecb
ta nodn d.Lfideicommiila. §. i . & tenent maois r.,..,
"'x
Do.in cLLfi is qui.& in c. z.de tefl-fiiper quo plura dici
fed non expedituum quia ita fe habet magis commu^°
tum etiam quia in cafu noftro non apparet de aliqua'
ffedione ratione voluntatis, & in dubio pr?fiuiiitur v ? ^ '
perfe(fta,vtin d.l.fi quisffx quibus concludo didam vlti'^^
voluntatem elle inter didos filios feruádam.Laas Deo.
■
ADDI TI ONES.
a
^
<3
lNd.lJiacconfuItiffiina.]Addo Alex.conE.I04.pa^dsvcar.y5yf
t ió p rin d p a lite rJ ib .2 . R o u e f.
E tia m .fu p .li.y .c o n f. 176 .0 0 ,9 .
X o q u j fu p.li. J .conf.3 3.
'
Non obftat.] Gabr.Roni.Iib.4.«cep.fenu-^.i.fub tit.de tefi.Ro^
E
P
I
T
O
M
E
F I L I V S F A . cmtt fundum,& ex interuallo promifit ven
ditori reuendere.Pacer qui tanquamlegitimus adminiftrator
habet yfumfirudum,non tenetur de didla promiffione.
C O N S I L I V M
a
C
„
C V I.
alio dubio,3 quo quzritur, an ftante quod diff
oupcr:
,
Francifcus erat filiusfamilias & in’poteftate fet
Dclaiai patris fui,in cuius patria poteftate etiam deceffit fuper
ftííe loanne filio diifti Frandfd,& diélo Deiaido, in cuirs po
:
teftate remanfit diélus eius nepos,poflit per d.Titium quuuis
modo cogi d.Dclaidus ad obferuanriam diélz aifertz promiffionis!de retrouendendo,dato quod probaretur,pro patte
diéli Tirij d. promiff fuifle faélam per d. Francifcum d.Titio
ex interuallo poft venditionem d.Frandfco libere faélam. Rs
j Ipondeo f breuiter quod non,quia liucdicamus,quod d.Fran
cifcus fuilfet fui iuris vigore diffzpromiffionis de retrouenb dendo,fáéla poftea obligatione preti j per diélum Titium, ia
ducatur translato domjnij in didum Titium,& fic fibi acqui­
ratur feltem vtilis rei vendicatio, qued an iit verum, diélum
c fuit in przcedenti dubio,' & tunc clarum eife videtur de iure,
quod attento quód diélus Francifcus femper fuir in partiapoleftate , non potuit poft acquifita diéla bona aduentitia illa
d quouis contraélu alienare,& quó ad dominium “! transferre fi
ne confenfu patris.l.fi.§.filijs aiitem.C.de bon.quz libe.& lica
tex.ibi rn veríi.raeÜiis eft enim iuaeniles calores Scc. videatur
loqui in filiofamil.iuuenejtamen fecundum lacob.cie Ra. Cy.
& Rayn.ibi a quibus non difcrepanr alij,habet locum ille tex.
in qtiocunque etiam qui cxceffiliet iuueniles calotesjquia ve­
rum eft dicere,quod femper pater eft legitimus admtniftratoc
filij in poteftate in bonis aduentitijs,in qiiib.pacri quzritur vfusfrudus,& illud quod didt ibi tex.in.verbo,ir!Ueniles calo­
res , intelligitur habitorcípeélu ad patrem,qui femper eft fi­
nior filio, ita expon imt Doc. Przterea iuuentUs durat vlqúff
quo quis efficitur fencx, S c fic feltem vfque ad ztatem quin­
quaginta annorum.l.non alitenin fi.& ibino.ff.de leg.i-fetj®
hi./.modus. ff. de tranfecl. S c not.Cyn.in Lfi infanti.C. «.fe ' f '
; re lib. in princ. f Siue dicamus , quod talis promiffio non - t
alienatio, fed obliget promittentem aclione perfonali,5t
videtur quod ille , qui prohibetur alienare rem, ncn p*
etiam illam proraittere,vtinquit Bald.in 1. fin. in princip. p-illum tex. C.adleg.fal.veldatoquodfilmsfamiI.line co.ufc*'
fu patris p o ffit p ro m ittere alien are q u a n tu m ad hcc,vtip.*
obligetur obligatione perfonali, vt ienfit Bar.in d.§ fih; 2®^^
& Lff/.i.ff.dc vcrbo.oblig.nam talis obiigatio nullo modo
fidt patrem qui eft legitimus adminiftrator in dictis a dacn ti- ^
^
.. .
.
-jLbrretiis,per rationem diéli.§.filii ahtcm.pcr id quod nojn
di.§.filía.aliás.§. item filius in glo. in verbo legatum eff ®
paél. Attento maxime quando d.Dclaidus ncn eft h^os, '
r-j nepos cx dicio
1-21 T
.
rr eft
...hzres, in
.^...Trhen.
eius filii,fed
Frandfco
aoffif®
hzr. ab inreíLf. i-&Lquodfeiris. C.dc bonisqu^
¿ji
communia de fucceff&ficcum pater non fo ^
nuilo iure cogi poteft pater ad obferuanriam diclz
nis,& fic ct conucniremr hzres Francife. id eft nepote*
.
condeainarenir,nonpoflct fieri exccuooco®^
I
Gonfillum
C V II.
79
idcm quod habetur ín IJdem \’lpiaaus.ín fi. in verCliterisffi
fo bonis aduentitijs pcculij, •}•nifi d. Delaidus esde excu.tu.ubi quando princeps contra ius commune diípenprefsevel cadré conlenfiílet; vc quia conceííiilec filio admi nilátcum aliquo,conílare debet de literis prindpis,nt ibi etiam
foa,rion^ pecuKj aduendüj, vc deddi: Bar. inL fi finita. §.fi
Hot^jer B¿pro hoc ét facj id , quod hf. L probatorias. Gdc
¿¿ ve«3igalib.in vIt.coLffdc damjnfec.& no.gLia I.& fi cqndiuer.offli. 12.ubi offid¿es principis debent ab ipfo prindpe
demnaras. ff. de noxa. quam etiam vt notabilem & fingularé
literas approbatorias habere.CfSed his nó obftanribus cotra­
feqfomr BaLin Lfi.§. i .Cl de vfur. rei iudic. & ita intelli^turJ.
riumputo-uerius.Primó per tex. in Lfi íolennibus. C. de fi. in
pen.Cqui bon.ced.polflccundum Barda d,§.fí dc veótígalib.
ftnLubi aliquem efle milicia perfimólum, & per confequens
Jjis bene confonatid,quod no.didr BaLin rub.C.de exerdtohabere priuilegia veteranorum probari poteft per inftrumenria-iny. coL in uer. & credo Scc. ubi inquic, quod ficut pacer
ta,uel per teftes,& ideo in propofiro infet ibi Bald- per illum
oblidatur de peculio pcrfectído pro contrad:u celebrato per
tex.quód doóloratus non íolum poteft probari per inftrumen­
filiam j cui conceííaeratadminiftratio peculii profeclitij a
tum priuilegii,fed etiamper teftcs,qui interfuerunt aóhii. Et
pacte, ita hodie obligatur de vfiifruclu pecuiü aduenddj, fi
idem uult ibi S¿L dicens hoc efle notandum .pro coliateralicommilluseftfiiiiscalisvfusíruclusjhoceft admmiftratio,
bus Poreltatum,qui íécum portare debent literas doóloratus,
¿iás non.fadcfecundum eum,id quod noúnl.fi quis proco.
ur fufficiat,quod probent per teftes,qui interfuerunt dodora/ . I . ff.de fiüeiuf & no.etiam per Salíc.plene,in d.Lfi.§. i .C.de
5 tui. ^Confirmatur perregulam,quifhabet, quod tantum
víujrei iudúubi forrius voluic, quod etiá fi patet confenfiíler,
operatur probario per teftes.quantum per inftrumentaJeg.in
quod filias haberet adminiffrarionem peculii aduentidi, nó
exercendis.&l.inftrumenris.C.de fide inftr, non enim regu­
per hocíá excontraclu filii fiet priiudidum patri: ut poffit
lariter eft neceflariafcriptura,fed folum in cafibus a iure requi
contra eum fieri executio in bonis aduentiriis quo adpriiufitis.l.contrahitur.ff'. de pign. 1. paólum quod bona fide. C.dc
dicanduny patri in ufufruólu, ut ibi per eum; tamen propter,
pacEcum fím.unde mdemus,quod in cafibus,in qmbus de iu­
authontktifn Bar.& íeqüadum,ind.§.fi de veclig¿ibjion po>
re requiritur fcriptura.qui enumerantur per gL& doól.in cap.
e no hoc vlrimum pro conftanci. ®Et per pridi(fta. eriam inferI.de eden.in 6,& per Spe.in tit.de inftr.edi. §.reftar. uer. fed fi
tur,quod ct fi d.Delaidus conueniretur ut legitimus admialii. aon repetitur enumeratus ifte cafas. ^Corroboratur
niffrator pro contraólu celebratoper ditftum eius filium, qui
promifitretrouendere,nonpoíIét condemnari ad reílítutio4 fper idquod legitur & nodn ca .& j.de cler.peregr. ubi clericuspotcftprobare etiam per teftes íe fuifle promotum ad
nemdi(ftorum bonorum ratione vfusfruólus, quem habet in
ordines. ^Pritereá optimé probatur in cap.fi motu proprio
diclis bonis,& fi íccus diceremus,íequeretur, q licet filius nó
infi.& quod ibi glo.de priben.in 6. ubi eft ípcd¿e * in clau­
poffit alienare rem aduentítij peculii,vtd.§.filíi autem.-tamen i
fula motu proprio principis, ut debeat probari pefíiteras,in
per aliam viam iiidireólam permitteretur dióla ¿ienatio,fciqua dicla clauíüia fit appofita,ergo in citeris contrarium ferlicet fí diceremus quód pro contraólu voluntario celebrato
5 iiari dcbet Lilis fingulare.ff.de le.l.l.ff.admuni. Itafeft eriam
per filium fine coníenfu patris promittentem bona aduentíde mente Archid.& lo.And. in nouclla in pramio fexti , in §.
tia,poffit patet legitimus admimílrator filii conueniri & cóuniuerfítatLfiiper uerbo tranfmittiraus.vbi traólant, an fiPademnari,ac condemnatus cogi adrem aduentidi peculiitrásferendam in eum,qui contrasiíléc cura fíIiofa.conrra id, qd > pa fecit alicui gtatiam,uelbeneficium cÓtulit, & antequam ^
fierent & bullarentur litere,mortuus eft Papa, an expiretgfa
habetur in c.cum quid vna.de reg.iur.in G.Sc I.pe.C.fi manci.
arguunt pro Sc contra.& finaliter concludunt quod non,conicaveneát ne profti. fed ubi pacer conueniretur vt legitimus
cludentes quod ícriptura non eft neceffaria,nec ad eflentiam,
adminiftrator filii non pro contreólu voluntarie celebrato a
filio folo in rebus aduétitiis,fed pro ¿io debito,puta ad'quod : gratii ^ nec ad probationem,pcr id quod hf in d.l.contrahierat obligatus filius,vt hites in aliqua hireditate aduentitia
tur,cum aliis ibi per eos alleg. qui brcuitatis cá non redero ,
fibi delata,t une pacer poflet vt legitimus adminiftracorconcum non fit expediens; in locis enim infignibus eorura copia
ucniri & condemnati Sc exigí pleno iure rebus aduentitiis, &
facilé habetur,refcrunt etiam ipfi quoídam dixiíTe,aut grati?
ita procedit,qnod no. glo. & Barto.in l.pater qai caftenfc, in
íáóli eft annexa iurifdiólio,aut non,vt in primo cafu requira­
princ-ffde calleen, pecu. & Bald.in 1.1. in ptin. in pen. colum.
tur ícriptura per id quod hf in d.l. i .C.de man.prin. Secundo
de peen.
LausDeo. A!ex.
cafu non;quia Imperialis donano nó eget fcriptura.alleg.leg.
íáncimus,in prin.ver.exceptis.C.de do.Tamcn poftea finaliter
refidet Arch.quod ícriptura non fit neceflaria per id quod ha
betur in leg.omnium.C,de tefta.&injT.perficiuntur. infti.de
A D D I T I O N E S .
do.&in l.donationes.Ia 2.C. de dona, inter ui/Jc vx.'pro hoc
í
Super a lio d u b io .] H u iu s có filii fs p iu s m e m in it B o e r iu íd e c if. i 8 i .
eriam lo, And.in d.ptoe.allegat bonum tex. 25. q.a.inftitutioA n d r .T ira q .in tra ft.c o n u e n t.§ .7 .a d finem tk u li.n u .t.v e r . quia niu l
nis.& ibi glo. qui colligit ex ilio tex. quod princeps fine fcrita ,& i n d .t r a f t .n u .jo .v e r .E t h z c q u id a m , u b i A lex. cita t in c o n f.1 7 .
pro dat priuilegium,& tex.in de.dudum.§.nos.n.de íepult. ibi
fupra U b.4. R o u e .
dum litera dicit,priuilegia,feu gratias,qui ueffio, vel fcripto
b
F a tta p o fte a .]D e h o c a r tic u lo la té fc r ib ic A le x .c o n f .io .li.i.v b im u l
ta ad rem fu nt a m e a d n o ta ta ,q u z le g e rc n e pig eat. N at.
Scc.8c ibi no. gl. & refert lo. An. fe ita confuluiíTe in quadam
* Dubio.]Sup.l¡. t.conf. 10.
caufa ecdefii Tudettini. ^Iftam partera etiam refert Dod
E t quó ad d o m in iu m .] F a c it; quia m in o r non p o te íl poft d o m in iíí
mi.de S.Gem.ind.prce.§.uniuerfitati.tenere Domi.de Rotain
acqu ifitum facere p aftu m de re tro u e n d e n d o ,Io . A nd.in addicam en
deciffantiquis concluí. 122. & pro ifta parte adducit Domi­
tis ad Spc.in tit.de pac-in ru b p e rl.fi ad reíb lu e n d . C -d e p r e d .m in .
c o n c in ic .te x .in l.i.§ .fi.ff.d e r e b .e o .
N a t.
nicus tex.in pridl. c. fi motu propno, cum gl.ubi a contra­
e
C o n fta n tí.] nec verum e ii,v t lo q u itu r S a lic . fed b e n e verum e flet ia
rio íéníii innuitur,quod cóceffio faóla a prindpe aIiter,Q mocafu noftro: quia fim p licis a d m in iílra tio n is c o n c eflio uon e x te n d ítu proprio,poteft per teftes probari, & fic apparet, q Dñicus
tu r ad alien atio n em ipfius fu n d í.
vult,q etiam quo ad probandum gratiá principis non requira
tur fcriptura, licét qmdara curi¿es ¿íter dicerent , utreferc
e
p
i
t
o
m
e
.
6 Arch.& lo.And.in d.proe. ^Ad ¿leg.tm contrarium rnd.
G R A T I A prindpis non exigit ícripmram, excepto
primo ad,id quod hf in d.leg. i .C.de inan.prin.cum fi.quia tñ
ma.ndato.
deri poteft fecundum opi.illorum, quos refert Archid. in d.
prce.q ibi loquitur in graria, cui annexa erat iuriíHiólio, íed
C O N S I L I V M
C V II.
doólor nó habet iuriídiólionem eo ipfo,quod eft CTcatus doólor.eftbene verum,quod fi códucaturad pubiicé legendum
"XT"! r í p r P f n r for^a fuperius quefitum prima confi
in ftudijs approbaris & ibi legar, habet iuriídiólionem in fuos
^
dcrationercípondendumt
ípondendum f elle
elic , q
difdpulos, M in auth. habita. C. ne filius pro pa- & in pram.
per teftes abrfque fcriptura probari non poffit,per id quod hf
Digell.ad íLiunólo J.hic autem tria, in prccem. digeftcra.Tj.
inLi C.dcman.prin.&inl.prohibitum. C. deiur. fif.Iib.ro
& no.Bal.in d.proce.in fi.ubLad hoc allegaf. c. tui. de de.non
•ibi mandamm principis abíque fcriptura probari nó poteft,.
refid.•[Secundoreípondeo,qillud,qucd liabetur ¡no.I.r.
& ijiem habetur 96.d]ft.nobiliffiraus. & frllit in vno cafu ibi
procedit ineo,quivu!t probare aliqucd mária cm fibifáclú
poGto. Ad idem bene fidc,qaod habetur in I. fi qua per caaprindpc,urpar :extcx.&ibiexno.pergfo.!nf.c. r.de ceniUmniam.Cdc epT. & de. ubi dcricus non poteft abíq; ícri£ & pet Spe m d.-er.fed fi alij.&ut inqmt Bfl-m LorohibitcJa
P’ -ita p to ^ c collationem ordinum fibi fácláteccedit, quod
4-col.Cdc iu.fifjLx.mádatum/lc quo Icquirar.cLLi .eft pro**
fo c.fratcr¿tari.& quod ibi no.de cler. non refi. Ad
.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
É
Liberfeptimus confi.Alexand
prié >quando procede a raotu m an dan ris: nam v oieriti & pe­
tenti potius c o n c e d itu rjq iia m mádetur,vt ipfe dicit, ideo tcx.
in d. 1. 1 ,noD c o n u e n it caliii n o í t r o , in q u o non traclam u s dc
m a n d a to m o tu p rin cip is fa c r o .f e d ¿ e dignitate petcnd c o ila 7 ta.^Non obft. f id quod habetur in d.l. fi qua per calumnió,
quia refpondeo,9 ille efi:fpecialis cafas enumeratus inter ca-.
fusjn quibus de iure ciuili requiritur fCTÍptura.fiad probandú
d quem elle clericum: vt no.in d.c. i .de cenfib.in 6.de iure ca
nonico poteft probari per teftes. c.i. & 3. & vtrobiqneno.de
de.pcreg.A no.Pet.Cy.&Bal.in d. l. fi qua per calumniam. Sc
perhocnon obftat illud,quod dicút Per.&Cy.mLíi qaa per
calumniam.dum qu*runr,an quis poffit probare per teftes fc
eíTe canonicum.& dicunt 9 illa l.facit 9 ncn: qiüa fi requiri­
tur fcriptura de iure ciuili ad probandum ordmes clericatus
ita debet requiri ad probandum titulum beneficij,quod pro-»
pter ordines conceditur, c.cum íécundum.depr*bend. Pr*terea ipfi ibi fuper hoc ponunt opiniones & nuilam firmant:
nos enim non tradamus de probandis ordinibus clericatus',
nec de probando beneficio,quod propter didos ordines con
cedatunNon ob.ét no. per Bal.in d. c.ffi qua per calumniam;
quia finaliter Bald.videtur fe remittere ad no. per Dcd. in d.
proe.6.1ibffíon ob.etiam id,quod habetur in d.c.fraternitati,
quia ibi loquitur in literis commendatitijs,qu* requirunt, vt
alienus clericus ad officium fufcipiatur, & eft de cafibus fpecialibusjvt no.per gl.in d.c. i .de cenfib.in C.Scper Spc.in loco
8 Iuperius allegato.i^Non obftat f id quo habetur in dic. Lidé
Vlpianus.quia refpondeo,9 ibi non negatur, quin etiam per
teftes poífet illa licencia principis probari, & non debet fumi
argumentum a contrario fenfu, quando ex hoc corrigeretur
regul* iuris communis pofit* in d.lcontrahitur. Sc in d.l.inftrumenris.cum firo.vt no.in l.conuenticulam. C. de epiíc. &
cle.& in c.fignificafti.de fo.cópe.& in c.vnico.de *ta.& quali.
Iib.6.& in ele. i .de íéat.excom.vnde Bal.in dJ.idem Vlpianus,
fe remitrit.ad no.per Doc.in d.pro?m.6.I¡. & tamen ibi Arch.
& loan. And. volunt, 9 etiam quó ad probationem requira­
tur fcriptura,vt apparet,dum allegant didam Lomnium,cum
alijs de quibusíuprá mentionem fecit referendo verba eorum.^Non obftat etiam id quod habetur in d. I.probatorias.
quia iÍjfpondeo,9 imó illa lex potius facit pro, quám contra;
quia ill* hrer* probatori* cum fubfcriptione, de qua loqui­
tur cex.in d.l.probacorias,folum requiruntur in illis officialib.
enumeratis in d.I.probatorias,& in 1. hac fandione,cum gl.in
verbo,notitia,& ibi Bar.eod.tic. Alex.
A D D I T I O N E S .
a
b
C
d
V b i eft fp eciale.] A ddo D e c iu m i n l . 3 . in p r in .l. e o l .i . ff. quod q u if*
que iu r. R c u e f .
E t a n te q u 2 u i.]V id e de h a c re ,a n g ra d a r eq u ira t fc rip tu r a n j,F e l.p lc
n illitn e ad ru b rica m d e c o n ñ it . N a t.
G ra tiz .B a l.l.h u m a n n m .C .d e le g ib .P a u . conf. 2 4 4 .1 ib .i .F e I .D e c .i a
r u b .d e co nft.Sc ib i F r a n c .R ip .n u .4 8 .
C I e r ic u m .]im ó q u ó d p r o b e tu r e tia m p e r v n u m te fle m .tr a d itB a ld .
F e l.in c .li c é t .i .d e te íti.ía f.r e p e .l. ad m o n e n d i, c o l.7 1 . d e iu re iu ran .
co n f.I io .li.4 .A e g .B e lla d e d f .i 14. G u i. P a .d e c if. D e 'p h .4 7 4 . quod
n o n o b fe ru e tu r.
E
P
I
T
O
M
E
L E G I T I M A T I O non vitiatur, fi eft erratum in no­
mine matris,de qua etiam non opus eft mentionem facere,nL
íi elfetilluftris.
C O N S IL IV M
C V III.
copia inftrumenti legítimationisfád* dc d.Titio
V 11 o, per pr*fatum Lucam comitem Palatinum, Sc co­
pia facultatis legirimandi concelfedido comiti,&cx hisqu?
narrantur in themate, puto de iure concludendum, d.Ticiú
cxcludi non poííe a fucceífione in h*reditate diéb Sempronij eins patris zqualiter cum diélo Petro filio legitimo & naI turah diái Sempronij ex infraferiptis. Ec primó-j-quia diéla
inftrumenta,de quibus didtur,quód Tiríus Sc Petrus fratres,
filij & hzredes *quis porrionibus quondam Sempronij eomm patris diélo hereditario nomine fecerunt Ac.probant,
quó ad diíftum Petrum & alios,cum quibus celebrara lunt di
fea inftrumenta,diélum Titium fiiiilé & elle heredem equalirer cum di(ftoPetro.l.optimam.C.de contrahen.A commir.
ftipu.& expreíse quo ad terminos noílros eft cex.in l.quidara
quafi.Cdc proba.fateor tamen probari poííccontrarium,fcilicct quód in veritate non fiicrir, ka elle non potuerit dictus
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Titius heres pro dimidia, vt habetur in leoifcus
■
legans.facul.cum putarem.& 1.qui frmilie.ff
cum ibi nota.A quod legitur & nota in 1. faifa C d •
ign. vnde fi pro pane Petri probaretur diclum Tiffi
Üle^timé natum, tunc opus eft, Titium vti beneficii
mationis-perquaminfucceiTionc nihil differre debet
timis & naturalibusjin authen. quibus mod.nat. effi. fo- -f
lud.& §.reliqui.& §. quoniam uarie. & in §. fi quisifomr
i rit,& in auth.quib.mod.nat.effi'.Iegi.jrJieeat. ^Sed h uic^ '
gitimarioni obijdrnr, quód hic Titius non fuit natus ex
l
da mulier foluta, pTout narratur in legitimatione, fed qpíct
natus eft cx muliere foluta, alio tamen nomine nuncupu &■
in hoc confiftit omnis difficultas, an per hoc reddatur lefotL
matio nulla. In quo pretermiflis non neceffarijsctxicl^
legitimationem valere;quia error in nomine,vel pronomine
autcognoniinc non vitiat, dummodo ffe corpore conflet.L
fi in nomine.C.de teftam.l.fi Fortidianum.C.de leg.lft:in
mine.ff.de ver.ob.l.antep.ff.de iud.-& hoc locum habet etiam
in refcriptis, vel difpenfatic)nibus,vt no. Inno. Acoramum.
ter alij in cap.fignificante,de refcip. A Spcc in tit. de reicripc.
prefenta.jr.rationccaule.verfi.quid fi indubitanter. ABarto,
in I.demonftratiofella,in princ.ff.de cond.A demon;in
quem ibi fequútur alij magiscómuniter.A idcm no. Io.Ani
in c. venerabilis, de eenfi. ADcmini de Rota fua conclufio.
I zS.in c.Itc' 9 error nominis.A Bal. in Lneque natales,in fin,
C.de proba.A Mod.in 1. fi quisinfundi vocabulo, ff.deleg.i.
3 f Et didtur de corpore conftare, vfeicunqiie apparet duas
cx demonftrationibus expreffis conuenire ei,de quo quzritut
licét aliqua alia fit demonftratio,qiie hon ccnueniat illi cor­
pori , 1. I.§.fi.A ibi no.Bar.ff.de dote prel^.l.patronus./.i.&
i.ff.de leg.3.no.in d.l.fi quis in fiindi vocabulo.Ano.Bar.plenius.in d.l.demonftratio faifa,in princ. in y.q. de condi.& de.
mon.A Ang.in Lfi in nomine,in quibufdam lcéluris,A ibi ex­
preffius Pau.de Caft.C.dc tefti, A ille qui vulc dicere , q,fuit
de alio corpore íénfum a diiponentibus,habet neceile proba
re,quod extat aliud corpus habens illas cafdem demonfttario
nes,A lic res redfferetur tunc dubia A obfcura,fecundum Bar.
A alios in d.y-q.per l.duo funtTitij.ff.de teft.tute.Lita fidei.ff.
de iure fiici,A no.Ang. A Moder.in d.l.fi in nomine C.de teC
bene facir,qnod no.Bar.in l.fi quis feruum./.fi intcr ff.de leg.i.
A in l.fi in rem,ff.de rei ven.^ Sed ita eft9 perfone dicli Ti
tij conueniuntfaltem due ex demonftrationibus expreffisi.a
legitiraatione.f.9 eft natus ex Sempronio coniugato. Itemcá
ipie Titius erat ciuis Mu!Ínenfis,ergo quamuis iila demonflia
tio nominis matris ncn ccniieniat,non per hoc eft,quin dica­
tur conftare de corpore, nifi probetur vltra iftum Titium, ali5
tunc extafle Titium due Mutine natum ex diélo Sempronio
coniugato.vbi autem per ec>s,qui interfuerunt Icgitimationi,
probaretur,quod ifte Tit.in cuius perfona eft controuerfia,eft
illametperfonasque funcfiiit per diélum comitem legitiinata,res adhuc apertiffime ellet in tuto,perprediéla.^ Confit’
4
m o f p r e d i é l a p e r i d q u o d h a b e t u r i n c . f u p e r - Iit e r is ,d e rcfcr.
vbi illa demum liibreptio vcl obreptio vitiat,quando fi ceflal
fet talis,fubreptio,vel obretio non fiiiííét concedens verifina'
liter conccflurusjid quod conceffit,Sed in cafu propofito litri
fiiiflet expreflum verum nomen matris, attento 9 etiara rn^tcrin veritate erat foluta,ficut erat Chelda,cuius nomen inle*
gicimatione fuiilet exprelliim,neque maior,neque raincr faberat ratio concedende vel non concedende legitimatiorJS
ergo illud non eft habedum in confideratione.^ Quod op3
mefortificatur t per noram per Hoft.Ioan.Andr. A alios inCfi.de fil.presby.vbi dicunt,9 ncn ell dc fabftatitiain lcgiti®2tione exprimere nomen patris,velmarris,auteorum quali tes,nifi quando mater ellet illuftris,ex qua natus eflet !puh
quia tunc de tali nobiIitate,leu qualitate mentio f a d c n d a c >
quia talis coitus in ea muliere eft magis deteftabiliSsarJa'- fi ^
illuftris.C.ad orfi .A ita etiam tenet BaLin Leum qui ali®* ^
pic.Pau.ff.de ftara ho.vbi hoc reputat notandum -E t enam
in cap.naturales,in princ.in tit.fi dc feu. defun.
inter do.A agn.A in d.l.fi qua illuft:ris,A in c.nifi
in pe.coLde renun. A Benediélus,de PIumbino,in Lt• “•
ta.relESi ergo non requirebatur erpreffio nominis ®atr^^
go quamuis fit cxpreflurB,A aim vitio,vel dcfedura®" ^
vitiare,!. r.iuxtaprinc.Cxlerei vxo.ad.&quodno.g^^^
num.in glamcgnain fi.cum fi.ffi I1 cer. p«. &
per feluiffidens cit ad hanc conclufionem iuuandain-^
I
Confilium
tas, vt íiiF^ 5firma remanet conclufio, dichim Titium cflc
mendam in dimidia hzredttañsprzdiclz,& diélam legiti.
jnationem ratione didi defedus minime vitiarL Laus Deo,
Alex*
E P I T O M E .
T H O M A S I A Andrez Berlingerio & Nicoletto filijs
{uis certa przdia dedit cum claufula,quc)d fi quos eorum mo
ri contigerit fine libcris,porrio cius fit & efle debeatreliquoru
duorum fratrum fuperíHtum,eorumqne hzredum cx fuo cor
pore legitime defcendenrium. Poft didam donationem dc
ceffit Berlingerius relido Banholomzo eius fiho legitimo, &
aararalLdeinde monuus eft Andreas, ablque liberis,cui in di¿lis bonis donaris fuccefferunt Bartholomzus Sz Nicolettus,
demum mortuus eft Nicolettus abfque liberis fhperftite dido
Bartholomzo filio legitimo,& naturali d. Berlingerij. QuzrL
tur,an bona donata per didam Thomafiam peruenire debeát
id d.Bartholomzum virmte dzlaufulz ?Refp-Alcx.quod fic.
Sed non erat opus hcx: prolixo Sc laboriofo appatatu A lex.
quia hoc eft indubitamm propter verba,fi quos eorum.Idem
fi diaum eflet,fi quem,qu? verba non poflunt reftringi ad pri
tnam vicem, fiue ad vnum vel pnmum duntaxat fic dece­
dentem.
C O N S I L I V M
a
CIX.
C
n f-\ /a »• prima confultatione,^quam reputo non negli.
<3 U
C r gendam ,ncc facilem, videremr fortafle prima
confideratione dicendum,dida bona donata per d. Thoma­
fiam peruenire non debere ad didum Bartholomzum pro
parte contingente ad didum Nicoletmm vltimo decedente.
I primó, quia fubftitutio t fada vni ex filiis non extenditur ad
alium.l.qui plures liberos habet.ff.de vulg.& pupil. vnde fub­
ftitutio fada filio nouiffime decedenti non comprehendit
cura,qui primó deceflit.l.ex duobusJn prin. 551.vel fingulis.
fT.de vul.& pu.fed dida fubftitutio in cafu, de quo quzritur,
videtur fada illi demum,qui primo fine liberis decederet, vt
oftendunt illa verba donatricis, quz voluit, quod fi quis di­
dorum trium filiorum dcccdcrcc fine liberis ex fuo corpore
legitime defcendentibus, portio eum contingens de bonis
per ipfam donatis fit & efle debeat reliquorum duorum fra­
trum fuperftitura,corumque hzredum ex fuo corpore legiti­
me defcendenrium. nam fi fubftituit duos fratres fuperfli tes
corumque hzredes ex fuo corpore legitime dcfcendenres,apparet neceffitate,quod fol um fada fuit fubftitutio ei, qui pri­
mo decederet fine liberis; quia aliter non poflent verificari
verba fubftitutionis przdidz, fi plures quam vnus deceffif1 fent fine liberis. ^Secundoprobaturf perl.fi. ff.ad Treb.ubi
licét alias uideatur teftator in fideicommiflb przdiiigere eos
quos dilexit in iubftitutione vulgari.i.Lucius.§.pater puerum,
eo.tit & generalis difpofitio non videatur referri ad eum, cui
fpecialiter prouiderat.l.cohzredi.§.qui patre.ffdcvul.& pup.
tamen fallit, nifi teftator didum fideicommiffum fcciíTct per
verba pluralis numeri, quz aliter in pluribus verificari non
pofTent,nifi comprehenderetur perfona,quz non fuit przdikda in fubftitutione vulgari, feu cui fuerat ipecialiter prouifumata in propofito propterilla uerba, fcilicet duorum fta.
trum fuperftitum denotantia pluralitatem, datur dc neceffi.
tatcintelhgi,q,teftator voluit duntaxat fubftitutionem locu
habere,quando vnus tátum deceffiflet fine liberis, & duo alij
fratres fuperefTent,vcl eorum legitimi defcendcntes. ^Tertio
3 probatur per id quod no.Ioan.AndJn additJpcc.in tit. de fcfta,§ .in primisan addi.magna.in vcrfi.4. q.ubi quzrit,quid fi
teftator habens vxorem przgnantem fic dixit, fi nafcantur
pofthumi mares tantum vnus,vcl plures, illos mihi vniucrfkks hzredes inftituo.& fi cum vno,vel pluribus poflhumis na
icatur f?mina,iuffit illam in certa quátitatc dotari, iubftimit
«iam fupemiaentcs pofthumos vnum, vel plures moricnrib.
m pupi lari ztatc,vcl alias fine libcris,& fi omnes fic deccderent,fubftimit illis A. & B.forores ipfius teftatoris zquis porrionibusiraormo teftatore natus eft pofthumus, Sc mortuus
pupillari zute matre fupcrftitc. quzritur, an exclufa ma!rc veniant amitz vi fubftitutionis? Arguit primo q>fic; quia
quod de pluribus poflhumis didum fuit,dc vnico etiam di­
cendum eftffipnctor ait.$.homincs,ff.vibonor.rap. 1. tertia, §.
n'gxda.Sl denego, gcft. fic &contra, quod de vno didú cfl,
plunbus ctiam didum ellc intelligitur, L i - /.quamuis. 3,
CXI.
8o
de affignjibc.& ff.quod faLtut.aut.L t ./.itcm.Iioc edidu. pro
hac pane ctiam ailegat,l.fi iraJ'.de Iibe.& pofthum. & LClemcns.ffde hzredit. inftimtio. tamen refert determiaatu contrariumiquia teftator iolutp fhbftirationem fiioram concipit
in cafu plurium pofthumotú,fi igimr vnus folus naicarar iftc
cafiis eft omilIus,ideo ddxi haben pro omiflo. i. commodit
fimé.ffdeIib.&poftham.cJuíccptum,derefcriptánlcxto, 8c
tanto fortiusjvbi in dilatando cafum verfatur odium,vt in ca­
fu illo,in quo mater a luduofe filij hzreditate excluderetur ,
Lj.§.fed & fi incertum.tff de venf. in poC mir. Sc didt fuifle ita
iudicamm,matre no efle inclufem ex verborum proprietate,
ncc eflet excludenda cx tadta coniedura.& ad primum arga
mentum,quod in contrarium,fap.fuit allegaram , didt quod
refpondcbatur ponderando illud fignuni vniueriJe omnes,5:
pluralitatem ipfius claufulz,quz vniuerfalitas & pluralitas de
fua propria fignificatione in vno laluari non poflunt, vt didt
colligi iblutione duarum legum, quz contrariz videntur, fl;
de leg.i.Lcum ita.& alias indpit,lcgatorum./.qui plures.eod.
tit.l.Mzuius./.eum qui.«& ibi notatur folutio propter di«ftionem,eos,& refpondet ad diclam 1. fi ita, & ad 1. Clemens, qf
illa tadta conieélura,de qua ibi non admittitur contra matre.
Lfi.C.de infti.& fubfti.& l.predb.C.de impub.& alijs fubftit.&
vtrobiq; no.Ita dicamus in cafu noftro,quod propter illá plu­
ralitatem denotatam perilla verba,fit Sc effe debeat reliquo­
rum duorum ftatnim fupcrftiram,&c. appareat, q>iftc cafus,
qui euenitjfit omiflus,cum non fuperfint duo fratres, ncc eo­
rú legitimi defcendentes,fed folum defcendentes ex vno.
^Tamen przmiffis non ob.contrariam fentenriam de iure
puto in propofito cafu veriorem, & menti donatnéis magis
amicam,viclclicet ,qid. Banholomzus habere debeat bona,
quz iure donationis przdidz confecutus fiiit d. Nicolettus.6c
primo przfuppono,qj dida veiba fubftitutionis habet ex par­
te eiuSjCui fit fubftitutio,vnam conditionem fetis euidentem,
£fi decefferit fine liberis ex fuo corpore legitimé defcenden­
tibus,aliam ex parte eorum,qui funt fubftitutiiquia intelHgiitur fubftituti reliqui duo fratres,qui fupererunt,feu fi fupereruntjtempore, quo aliquis didorum trium filiorum decede4 ret fine liberis,& hoc colligitur ex illo f adiediuo fuperftitu>*
b quod eft relatum ad futurum tempus,probatur per ea qi'^j no.
Bar.in I. i.in vlt.col.ffde cond. & dem. in ver. íeptimó princi •
paliter videndum &c.ubi concludit,q? fi dico,lego tibi Stichi
fiiturum meum tali tempore, & fic lego partidpium futuri
temporis,dida verba faciunt difpoficionem condicionalem;
ficiiti cum dico, lego tibi Stichum iqui meus erit tempore
mortis,quo cafu conflat, difpofitionem efle conditionJem,
ac fl dixiffem,fi meus erit.l.Srichum qui meus erit.ff.de leg.j.
quia íecundumBart. eft eadem ratio, eo quia talia participia
magis adijciunt quandam qualitatem furaratF>rei in qua fit
difpofitio, quam adui verbi, modo in propofito dida ratio
militat in caili noftro; quia per illud adicdiuum fiiperflitum
adiicitur quzdam qualitas circa perfonas fiibftituras, ergo
denotant condirionem.namfi donatrix dixiffet, quód fi quis
eorum trium decederet fine liberis,portio fua deberet effe re­
liquorum duorum,quifupercfIcnt,dicla verba, C quifupereflentjfine dubio fecerent conditionem,Lfi debitor, §. vcrifimile.& ibi no.Bar.ff.de leg.3 .& d.l.Stichura qui meus eric.fcd
nemo negaret, quód uerba prolata a donatrice, vt fuerunt,
fquod efle debeat reliquorum duorum fratrum fiiperflitum,
idem important,vt patet maximé ex his,quz didc Bar.in d. I.
y i.in d.verfic.7.principaliter. ^Confirmatur f per ea.quzno.
Barón cLLudum tradat de pronomine,ubi condudit, q? proc nomen,vt meum ' tuum,& fuum,iundum ucrbo fimin tem­
poris facit conditionem,per 1. nuper.ff.dc leg. 3.Sc criam durn
loquitur dc nomine,dicit ibi maximé in fine illius articuli, q>
quando omnia fufpendunc difpofitionem in aliquem fiitum
cuenram,dicuntur fecere condicionem, & ita eft inpropofito;quia illa qualitas fuperftitum, iungicur uerbo denotanti
furorum, igitur intdhgitur fecundum tempus illius ucrbi. L
in dileclis./.fi extraneus.ffde noxa.LTirius.ffJc mil.teft.qu0d
autem iungarar uabis denotantibus fiiturum rradum,patet
ex illis ucrbis,fit & cflc debeat,iundis illis uerbis,mori cotingerit,a quibus dcpcndcnt,przfiippoCto icaq; quod dicb^erba reliquorum fiatrura fuperftitum, denotent conditionem,
ac fi didum ellet, fi fiipaellet, icu qui fupcrcflent, iuccecit
6 dilpofitio
Stichum qui meos erit vult, quc>d<?onditio dimdirar,quando venit implenda circa iplum, ucl ipfos,
dc quib.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
É
LiberfeptlmusConfil. Alexand.
que filius inftitutus decederet fine liberis, & poft
de quib.St diipofitio.& ideo per illum tex.aidt Bar. ibi, qué
vnum decedere cum libcris,alium fine Hberis, adiS
íéquuntur alii ibidem. &Bal. in l.coniunclionem. C.de nup.
& m 1.1 .C. vnde vir.& vx.Sc Pet.de Anch.in c.canonum ftatuda neptis ex fubftitutione ad- partem vltimi deced^^'^*'^'
liberis,quamuis repugnare videatur proprii ficrnific^ri ^
ta,de confti.& d.Abb.in cquocies^e tefti. quod Íí ftatuto caborum ptidiclorum.iifi vterq; deceflerit fine hberis
uetut,quod mulier non poftit contrahere iine confenfu duo­
rum confanguineorum ex parte patris,fi eos habuerit,&fi no
dio vterq;, cum fit fignum coilediuu, requirdiac ex n
habuerit,adhibeatur exparte matris,& contingat, qd mulier
fignificatione vtrumq; decedere finelibcris,utibi
habebat vnum confanguineum tantum ex parce patris, debe­
pofito noftro mens donatricis fuit, q bonaptedid^'r! "r
.,/1
G,,. a u ;
1_ vf fatisEeri^e
bit illc adhiberi, & vnus alius adhiberidebet ex parte matris:
ad defcendentes,vt fup.dixi,eodem
modo,
quia illa verba, f. adhibeantur duo conianguinei ex parte pafu?,fi tranfeant ad v num,qñ plures non extant, ficut
ttis,fi eos habuericXeu quos habuerit.intelliguntur, i.quateCtet ad duos,fi duo excarent,proutét fiiit probamm íq
nus habuerit,ficuc ibi in tex.dicitur,quod fi lego tibi Stichum
mo pricedenti argumento,pro quo ét fedt.-quia It in con ?
qui meas erit tge mortis: quia ilia verba fututi temporis fadib.non tam figmficatio verborum, quám mens attendi d^*
dunc conditionem tacitam , inteliigunmr. ¿quatenus meus
Lfi in venditione,aliás eft, l.fi quis duas.§.Pompo.cucn
erir.& ideo fi pro parce ent meus,debetur pro illa parte lega- 10 verbo,vecim.ff.comrau.pr?d. ^ Quarto f pro hocLLudus./
tario.-quia conditio fcinditur.ita in propofito noftro illa códi­
Caio.ff adTrebel. & Lfi.J.hiiumif. deIeg.2.vbi fi dixero,]]’
tio importata per ilia verbasdaorum-fratrum fiiperftitu, fdntiam Sc Sempronium hiredes inftituo, & poft mortemeoffi
ditur;quiainteiligitur,i.quatenus fuperftites etut.vnde fi vnus
volo,q hireditas reftituaf Gaio, tamen mortuopritno, puj,
tanmm fupereft,in eo tantum hét effedu mfubftiturio.& fi nó e Titio dét pars ' fua reftimi Gaio,ac fi feparatim Sc cuilibetngfe fada ellet fubftiratio.& ideo dicit Guil.de Cun. &
fupererat aliquis ex filijs donatricis: fed luperat vnus legitime
pe.C.de impub.& alijs fiibfti.q fi maritus & vxor fimul donadeícendentes ab eo,idem iatis eft in eo; quia teftator idé fer­
uerunt omnia eorum bona monafterio poft eorum mortem
uari voluit in defcendentibus ab eis,quod in eiiciem filiis dofi moritur vnus,monafterium debet habere oía eiusbcna,vt
natricis,& iftud fatis me in hanc partem taxit.^Secundo pro
7 hoc facit id,quo habetur f in l.vnum ex familia. §. fed fi funibi per eos.facit.l.falfa.§.fi.ifde ccndi.& dem.ita debdin pro
pofito vocari ad fubftitutionem Bartholomius, fi ipfe folus re
dú.fEde ieg.i.& quod ibi no.Bar.qui ex illo tex. colligit, q li­
peritur fuperftes ac fi per fé ipfe fuiflet fubftitutus. ^ Quinto
cet teftator dixerit hiredi per hic verba in plurali, teftituas
quib.voles de tffi familia, poterit reftituere vni.& fequifBal. 11 f pro hoc texin l.qui plures hiredes infti tuit, ff. de vulgar.ác
pupil. ubi fi teftator plures hiredes inftituit ,& eofdera inoi
in d.l.vnú ex familia.§.fed fi quidem, vbi per hoc dicit,q gracem fubftitnic,fi vnius ex eis adita parte hireditatis fu? decefd uatus rciituere pauperib.pót eligere vnum. & h oc éc fequi­
fit,poftea vnus alius ex didis hiredib. repudiauit partemfuá,
tur Rapha.in d.§.fed fi fundum, melius ét pro hoc faciunt ea,
fubftitutio in parte repudiata habebit cffeduro, & adfubftiqu i no.Io.de Imo.in d.I.vnu.ex familia. §.fi duos.vbi conclututionem admittentur illi,vel illi,qui fupetftes.feufcpierftites
dic,q fi teftator maadauit reftiwi pauperib.eligendis per exefunt,quamuis teftator voluerit omnes inftitutos ad fubftitutio
cntores,& quiratur an vni tantum poiiir reftitui,dét attendi;
quia fi ex conieduris apparet,q verifimilicer nolaic vnu folu 12 nem venire.^ Sexto f pro hoc ^Li.cum ibi no.per Bal. C.dc
cond.infer.nam dicic ibi BaLq rario quare ibi fi inftitutusdecligi,& tunc non poterat vnus eligi,vt fi reliquerat certa quá f
ceiferit cum vno filio vel filia df deceflííTe cú liberis,& ficveri
titatem pto maritandis domice!lis,& expreiseprohibeat vltra
lo.dari pro quffibet: nam tunc teftator videtur verifimilicer
ficatur illa pluralis locutio in vno;quia hoc operatur ro natu­
deíideralíé diftribucioné fieri in plures potius, quám in vnii,
ralis quamuis de propria fignificatione vocabuli non dicatur
verificari dida pluralis Iocurio;cuia vnus non eft numerus,al
■fi poicea iaíEt alia bona fua diftribui in pauperes eligendoslegat didá Lii.fl.-ia Treb.facir.Lu quis anrcjítide acq.poíl &io
per executores,arg.l.fi feruus plurium.jT. fi.ót Lqui filiabus irf
infert BaLqacd fi itatutum diiponeret q fi fuperilin: fiiij maprin.dele.I. Sed vbi nulli apparerentin contrariu coiedari,
fciiii,non iuccedat eorum foror,& iuperfir vnus malculus,atunc fecundum eii procedat opi.Bar.q poffit erogari in vnu,
cludetur foror;quia magis dét f m eum attendi naturalis raquia mc cá finalis & mens teftatoris videtur elfe ratio paupertio,cuam pluralis locutio.eadcm naturalis ratio vf hic milita
tat!S,qui videtur impleri, etiam fi vni foli pauperi conceda­
re,ficuri.nd.Li.ócpcíIsrccníirm.aa cx alia theorica rraditap
tur,ficut in d.jf.ied fi fundum, mens finalis teftatoris ibi erat
ne fundus exiret de familia. & ideo mens feruatur, licet uni 13 Bal.in l.iubemus.§.finautem.C. ad T reb. ^ Septimo f probat
refticuatar eciam fi teftator dixericin plurali,fcilicet quib.uelpone q téporc deceflit Nicolettus fine liberiSjfupereiTe.ntduo
Ies,& dicit,qisod non obftat.l.3.J.quid fi ita.ff de an.le.de qua
fratres fui,qaonim vnus nollet, vel non poflet venire ad fubopponit Bar.in d. §. fed fi fundum, quia reipondet ipfe, q ibi
ftiturionem,cettum eft,q alias totum Habcreqquia didi duo
incns teftatori sfuit alleuiare hiredem diuidendo priftatiofratres dicerentur vocat.ad d.partem bonorum per mortis cau
nes in tres terminos.& ideo licet dixerit,quod vult penfiones
facapionem.!.quiprerio,(Sd.mortis caufa capitur.in ptinc. de
priftari in didis terminis,in quibus placuerit legatario, non
do.cau.mor.fed in mortis caufa capione habet locum ius acpoterit legatarius arbitrari, q totum ftatim priftetur, ut ibi
crefcendi.LThais.J.Srichus ferims.ff:de fideicom.libe.1. vnica.
dicitur;quia non fic feruaremr mens teftatoris.ita tenent pr?
§.fin.C .de cad.tol.no.Bar.in l.fi mihi Titio.fF.de verbo.obli¿
fati Doc.in d.Lunum.igitur in propofito cum mens d id i do­
& in d.Lraortis c..iifa capitur, eádem ratione videtur, quod L
natricis vellet, q ad defcendentes fuos tranfirentdidi bona,
non fupereft,nifi vnus,debeat ille ad tomm venire; quiapatia
ut colligitur ex dida difpcfitione,in qua fubftituit decedenti
funt non extare,vel extare & non fuccedere 1.& fi cx modicafine liberis reliquos duos fuperftites & eorura defcendentes
§.fi filius.& l.fi necefle.J.fi deportatus.ff.de b0.lib.L2. §• f j * '
legirimos,ita vnde verificari mens donatricis in vno ex dictis
fint fni.ff.ad Treb.& inifit.'de fuccefl'.Ii.jr.fed noftra. Sc cxhoc
colhgi poteft, q mens donatricis itaprcbabilirer fuit,qiucdefcendentibusfaltem quando plures non extant ficuti am­
bobus fubftitutis,quando ambo extarét,per ea qu? fup.proxi
fu,qui contigitjBatthcIotnius totum habeaf,iicut fi eueni^
me dida funt.maxime fecundum Io. de Imo. & fi in caiu ilio 14 cafus fuprá proxim.e figuratus. ^ Pro hoc f enim bene fidnon obftante plurali locutione diiponentis potuit vnus tantia
quia prouifio fada in vnú caium porrigitur ad a!ium,drca ci^
cligi,quamuis plures extarent, non minus in cafu noftro dediíponés eodem modo promdfikt,li de eo cogitaflct. i T;ti®^
8 bet vnus folus admitri,qfi plures non extant. ^ f N e c obft.fi
§. Ludus.& ibi no.Bar.ft.de Iibe.dc pofthu. & n o . in Ltalvp-^
contra no.per Bat. in d. §. fed fi fundum, aiiegaremr, Li.ff.dc IJ dam.J.fi.iT.dc pac.^ Non ob.f alleg.in contrarium,
opcJeg.& quod ibi no.Bar.vbi videmr contrariari his,qu? di­
um dictmtuGquoc!
dum
dictb.:tur,quod non videtur fada iubfriturio nifi ci =
xerat in d.J.fed fi fundum-quia poteft relponderi (licet pr?fa
primo decciierit fine ;iberi,nt ofrendunt uerba íe q n é rii;
ri Docin cLLvnú exfarailia.nondicant^ q verior eft opi. Bat.
refponieo , qucci imó natura illius diftriburiuipofid '-‘ G
& fequacinm in d.§.ied fi fnnduru. pcr ilium tex. Nec ob. tex.
oratione, uidüücer fi qucs g mori contigerit &c.cff,urp'--‘^
uerificari fecun.io decedente fine iiberis.neduro mpr*‘-‘_
folum conceditur, q iíle.adqué
refe^ur difpofitio pcfiitporrigere manum ad plures gg piata
Lqui fihabus.9.
Lfi quis in fundi uocabnlc.i-fi-ff®'^']]’’.
km iocacionem,qff extant, fed non dr ibi,q nó poffirin vnS
Lfineceilarias./.fi annua.iFde pign.2d.n0.Bar.in
lo.ff.de her.tr.it:. Ncc ob.illaverDafequcnria,!^!!!;^*.
9 *antumwoniC.rre. ^Tertio probaturperi' , quod habemtin
rum duorum fratrum iuperftinim.-quia rcípondeOjC
p “
.. . ff teftator inltimit
cuus imos,&t kbft;tu;r .neptemfeam .uj ccndirione, fi ytcrdida uerba faciant cca: irionem,recipiunt
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
t
i
Confilium
j^í;ninrar,id eíl qaatenos ipfi reliqui duo fiipereruat, adeo
auc5 fi
ipforum duoram fiipereft,in illa parte verificatur
¿íí^fino fubíliturionisj& ficin vno,qui eíl pars duorum, vt
probauiin primo argumento vlrimzpartis.Prztereá talis in­
terpretado admita debet etiam: quia conuenit mentí difponentis,vcl deduxi in fequenribus argumentis víame partis.
^ ^ Non ob.f dum fecundó allegabatur id,quod habere in cLL
Treb.quia reipondeo,verum eífe , q>popter pluralem
locutionem datur intelligi ex mente diiponends,^ diíponens
cogitauit de pluribus,quam de vno,vt ibi & L qui quartam./.
fi.cum ibi no.per Bar.ffde leg. j. fed fi condngat de pluribus,
fadam etié mendonem per modum condidonis, vt fuit in ca
fu noftro.tuncfi condirio impleatur,m vno, difpofido fortietur effedum in iüo:quiafdnditur,vt declarat E^.in d. L Srichum qui meus erit,6^ dixi in primo argumento vldmf par­
tis. Przterea aliud eft dicer.?, g>propter pluralem locurionem
difponens videatur cogitaílé dc pluribus,aliud eft dicere,vtrii
fi cafus prouifus euenerit in perfona vnius cantum, poffit di­
ipofitio habere eftedum in perfona vnius tantum fi hoc conueniac menti difponentis,quamuis pluraliter locutus fuerit,&
dicendum eftq» fic.dJ.hzredes mei./, cum ita cum aliis fupra
ad hoc allegatis in argumentis addadispro vltima parte.
17 ^ Non ob.j- dum vlt.“ allegabatur id,quod nojo. And.in ad
b dlJpe.in tit.de tefta /in primis quia eft aduenendum, q>illa
quzftio refertur ibi per lo.Andr.muItum corrupte,& imperfede,vt patet,cx his,que ponit Oldr. in confilio 141. inap. Fa­
dum cale tft,teftator habens vxorem &c.vbi illam eandem q.
ponic,& dicit queftionem fuiffe talemiTeftator habens vxorc
prcgnantem dixit,fi nafcatur pofthumus,eum mihi hzredem
inftituo vniuerfalem idem fipofthuma.& fi duo pofthumi na
icantur, cos inftituo ^qualiter fi veró nafcatur pofthumus &
pofthuma,pofthuraum hzrede vniueriklem inftituit,& pofthumam iuffit vfque ad certam quantitatem dotari,&fibiunxit hzc verba fubftitutionis,& fi forte( quod abfic) aliquem
ffidorum pofthumorum(fi contigerit eííé duos vcIplures)mo
ri contigerit in pupillari ^tate,vel alias quidocunquc fine hz
rededc luo corpore legitime procreato,iiiperuiuenrem,feu fu
periiiuentes przmorienri,autpr5inoriencibus fubftituit, & fi
przdidos pofthumos omnes decedere contigerit in pupillari
ztate,vcl alias quandocunque fine herede dc fuo corpore,vel
de fuis corporibus legitime procreatis Ioa.& G.forores ipfius
teftatoris eifdem poithumis zquis portionibus fubftituit,tefta
tore defundo natus eft pofthumus, qui patris h^res fuit, &
in pupillari ztate deceffit. quzritur, an fubftitutio vendicet
libi locum, vc fic exclufa matre veniant amitz ex vi iiibllitutionis, an vero deJuda fit fucceffio ad caufam iateftad ? &
dicit 01dra.q iod aliquibus videbatur dicendum, quod fubfti
turio locum haberet, vt quod teftator difpofuit fubftituendo
pluribus pofthumis habeat locum etiam in vno, art.didi./.
cum ita. & did^. 1. i./.homineSj&didz.Lj./.negoria. ¿cper
K aiia quz retuli fiip.referendo verba loan. An. in d.additione,
& finaliter determinat cótrarium. quia fubftitutioncmfadá
dc fororibus teftatoris videtur concepiílé teftator folum in ca
fu quo plures pofthumi nafcerentur,ergo fi nafeacur unus tan
tum, ille cafus eft omilllis, ergo relinquitur diipofitioni iuris
CÓ11. d. L commodiffiir.e. praferrim cum agatur dc odiola ex
clufi. :;e matris a luduofa hzreditate filijl i./.ied & fi inccrtutn.ir.tie veaun ocf miuviide cum iorores tcftatcris non fue*
rinc vocatznifi m calu.qtio om.nes pofthumos decedere con
tingeret,!;lui fignum vniucrlale orcnes,<:\: pluralis fermo pof
fet Iecundum fuá propriam fignificatione in vno ikluiri,vt d.
I.Mzuius./.eum qui.cum ibi no,ft.de leg.i.iúéla.l.cú ita. §.qui
Fures.eo.ri.&: fi mater non eft excluía cx propnctate,non de
bet cx aliqua tacita coniedara excludi, per l.fi.cum ibi no. C
dcinft.S: fiibfti.5c fic patec,q. Ol.plcnius & melius refert the­
ma quzllionis,quam Io. An.na verba lo.An. a rarione thema
05 ,uar firis dcfediua^iatet ibi dum recitar,q? pofthumus na
tus eft • in pupilhui ztate raaae fiipaftltc. que verba nullum
habent faporcm,aut bonú fenfum, & aliis ct apparet intuccti
eum di mi. utc loqu'. Modo in propofito apparet verba fubfti
turionis ficlz dc diChs Ibroribus in cafu, quo loquitur Old.
^ Ia An/uerunt concepta per hfc verba , fi omnes przdidos
pofthiimos mori contigerit,& fic in caiu,quo plures nalcerc
tur,qaia priuatio przfupponic habitam, non cueuit caius fi
^us tantum natus eft, nam quando cond.riono ell implcda
vd dica ipúmrcm,dc qua fit ffifpofirio, nofdndi-
É
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
CX.
8i
fur,& reqairicur,qaod in totum implearur.!.pe. Cde coodi.
inferosJJi ita fuerit feruis,in prinJldc manu. rcft.Lin conditionib./.fi.& ibi no.Bar.ff.de cond.& dem. & dedarat Baraia
cLLSrichu qui meus erit. & ita erat in cafu qcnis formate per
OId.& Ia An.quia condióo fabffiturionis erat implenda drca natiuitatem & mone pofthumorú: fed ipia diipofitio erat
drca alia perfonáffdrca forores teftatoris, fed vbi codirio v^
nit implenda in ipib,vcl drca ipfum,de quo fit diipofitio,icm
dicundJ.qui Stichumqui meus erirxum ibi nap Barin q.qua
ibi ponit,& ita erat cafus nofter. quia condirio verfabatur dr«
ca fiiper exiftentiam defcendenrium teftatricis,de quibus fe­
da erat dilpofitio fubftitutionis; quia ipfi erant iiibllituti:
Przterea in quzftionc formata per Old.& Io.And.tadta coniedura non iuffidebat ad excludendam matrem a luduofe
hzreditate filij impuberis.d.I.fi. & hic non tradamus dc ex­
cludenda matre a dida luduofe hzreditate impuberis. & re­
gula eft, g>tadtura, feu conicduratum idem operatur, quod
expreirum.Ltridcum.ffdc verb.oblig, Lcum proponcretur.ff.
dc leg.2. <j[Ex quibus condudo, pofle didum Banholom. eX
dida clauiiila peteredidam partem donatam d. Nicoletto,&
fibi acquifita eft aólio ex dido pado in donatione adiedoJ.
18 quoties. C. dedona.quz iub modo, f Pollet eriam dubitari,
vtrum etiam in dida fubftitutione veniat illa pars,quz obuenit d.Nicoletto per mortem d.Andrs^.ór breuiter puto q, fic.
pcrid quod habetur in LfiTinus.cumgl.fi.ff.deleg.j.iunda
I.Marcellus./.quidam liberis, ff ad Treb.cum ibi no.per Bar.in
ver.quzro,an illud,quod obuenit ad aliquem ex fubfticuuone compendiofe &c.iunda q.feq.& plenius per Io.dc Imoin
l.ita tamen./.qui fuipedam.eo.rit.in pen.& vlt. colu, dum difeurit quandam contrarietatem Barin UczuolaiF.¿lTrebel.
& in d./.quidam liberis. & rcipondct ad ea, quz in conaariu
adduci poflent, vc ibi per eum. Laus Deo. Alex.
ADDI TI ONES.
a
b
c
d
e
f
g
h
1
k
I
Super prima confultatione. ] DiJedus caut. 16. fubftiturio de fubft.
H ie r o n y .G a b r.c o n f.iz i.L u d o u ic u s . R o u e f.
E x ilio a d ie iS iu o ,fu p e rftitu m .3 A n t.G a b .c o n G .i2 i.D U .a }.& fe q . v b i
p o fl A le x a n d ru m la te d e cla ra t n atu ram huius d iá io n is . Seq u itu r
p e r p lu ra P a r ifc o n f .3 7 .n u m .ji.v o l,2 . qu i h a n c p artem a m p ljiftitu r
p e r v e rb a ifta in te rm in is ,S tilla m co adiuu at.
R ou e.
N e n m .jd ix i c o n tra co m m u n e m in c o n fu .P a ri./ .f.g l.y .n u .ip .
P o te ft elig e re .] H a n c eand em o p i.la te te n ct A le x , ad L q u i q u a rta m .
§ . fi.ffd e fe g .p rim o .
N a t.
P a r s .] fu p .h b .i.c o n f.5 8
S e x to pro h o c .]S e q u itu r a d Ju ¿ ris p lu r ib u s T i r a q .in i. fi v n q u a n i.in
v e rb o ,Iib e ro s.n u . 1 j o . C . de reu o c. d o n a t. A lex, in p u n ó o feq u itu r
C ra u e .c o n l1 .1 3 8 .n u .1 6. R o u e .
Q u o s .jS t fic cafus e rat de in d u b ita b ili,v t d ix i,
N o n o b lid u m v ltim o .] A ddo N a ta m poft A le x .h ic c o n f.6 6 7 . R o u .
V id e b a tu r.] Ht b e n e per te x .a fo rtio ri in l.T itiu s,in p rin .d e lib.Sc pofth u .S t fic deci-.io O ld .S c Io .A n d .e lt falfa.St co n tra T iie n tcm & v e r ba.eam etiá r e d é rep ro b a n t St be n e A re.in l.p la c e t de lib .S t p o fth u .
R a y .in l.G a Ilu s.§ .S t q uid fi u n t u m . de lib . St po fth u m . St n o u ilfim e
A n d .A lc-lib .3 .d e T e rb.fig .p ag .66.
I o . A n d .]H a n c 0 - ’d r 3 d i,S tIo .A n d .d e c if.lé q u K u r P a u .C a ft.c ó f.2 i9 .
V iliS jS t c o n fid e ra tis .lL i.A ib .R o fia d l.p r a :c ib u s .c o l.i2 . v erL iteru m
q u s r o d e a lia . N at.
N atu s e ft.]S e d illic d e ficiu n t St in te rp o n i de b e n t v e rb a . St m o rtu u s
eftjv c rcp o fu i.ru p .eo .n u .3. St fic lo .A n d .b e n e recitau it.fe d lib e r e t i i
t e m p o re A le xan d ri p to u t St n u n c corruptus fu it. St plu res h u iu ftno
d i m end as in lib ris m eis o lim in u e n i St c o rr e x i.
E
P
I
T
O
M
E
P E T R V S alimenrauit in domo fua proprijs fumpribus
quandam mulierem affinem fuá, dicens fo feccrc filiali amoreflllara enim vt matrem obferuabar. poftea ditfta mulieralíú
hzredem inftituit. Nunc Petrus ab herede diéte mulieris pe­
tit alimcnta,quz przftitit.Relpon.Alcx.quod non poteft.
C O N S I L I V M
a
\T \
CX.
1 *• prima®confiderationediccdú.alimc
V iClCrCLUr ca huiufmodi peractionem negodo
rú geftorú repeti poilc aduerliis hzredes d. muhcris aliracn*
I tatz per ■iJ'etrum't'quia alendo d. mulierem df Petrus vtilitcr fodllé negotium re ipfe pertinens ad d. mulierem per id
peae'
fi paternaCdc neg.gcft.qnz dixit, qj ubi expeolz iunt a viConLAIei.Lb. vij.
L
rnco
Liberfeptimus Confil. Alexand.
trico pro alimétis priuigni factejpoiTunt in dubio repeti;quia
in dubio videnrurfacfcE animo repetendi.Accedit etiam cóis
regula,qu* habet, 9 m dubio quis non preíumitur velle iaétare íuum, imó vbi poteft capi alia conieclura, quam donationis,iI!a íemper capienda eft.l.cuci de indebito,in prin.ff.de'
probauLíi cum aurum.fi.de foLl.elegantcr. §. qui reprobos,ff.
b de pign.ac.c.íuper hoc.de renun.CpTamen iftis non obftan­
tibus puro in caía propofito contrarium efle de iure uerius:
quiaprefupponitur,quód d.Petrus dicebar fe filiali amore fa­
cere expenias alimentorum d.mulieri aíSnifue. Vnde tunc
nulla datur repetitio : quia videtur non habuifle animum repetendi,& ira videtur cafus iu d.l.fi parerno.ubi fi vitricus pa­
terno affeclu priuignas aluit, nulla datur ei alimentoni repcntio,illud autem,quod ibi no.in gl.procedit, quando non
appareret, qucd paterno affeClu alimentaíTct, fed fimpliciter
appareret dc alimentorum pratftatione. quia in dubio prsfumeretur animus repetendi,nifi exckcuuftantijs, de quib. ibi
per gl.& Doc.aliud appareret. ^Ad idem tex.in l.is qui amiciria.ff.de neg.ge.vbi etiam fi ex amicitia paterna motus effet
ad impcnfam faciendam erga filium amici fui,nulla datur repetitio.Cofirmo per id,quod habetur in Laii menta.C.de neg.
ge.vbi alimenta prsftita affeilione, feu charitate materna, nó
reputantur. & idem probatur in Lliber captus. C. de capti. &
2 poftli.reaer. ^Corroborantur prsedióla per id f quod hr in 1.
i.C de neg.geft. vbi expeni?
ex affetiione domeftica nó
repetuntur, nec curatur tunc,an fit impenfa modica vel magna,quando conftat,quod intuitu materno faéla eft impenfa,
vt probant iura pr*alleg. fed vbi eflemus in dubio, tunc ha­
beret loc^m diéla diftinélio,an expenfa effet modica vel ma­
gna, ff.de don-inter vi.& vx.I.vtrum.vt no.Doél. in d-Laliraen
ta.& praecipue Sali.& pater ex no.per glo.in d. I. Nefennius.in
verbo conueniret.Idem dicimus in eo, qui expenfas alimen­
torum fecit motus charitate fraterna.probanmr in Lex duob.
fratrib.§.fi.& quod ibi no.ff.de neg.geft. & no. per Bar.in l.fiiiae.ckca i.coL&in LcertS.in 2.C0I C.fam, crc.&perGuil.'de
Cu.& BaLin prealIeg.l.Nefsennius.^Et per ifta apparet rfifum
ad allegata in contrarium: quia illa procederent, vbi non app.ireret d.Petrum filiali amore alimenta praeftiriffe diél* affi3 ni fue, vt probant iura fuperius allegata, f Pius dico, quod tt
dato quód non appareret eum pr?ftitifte alimenta amore fi­
liali,vtdi(ffum eft,tamen quia ^vt verbo fertur) ipfcadminiftrabat bona diél? mulieris, ex quibus percipiebat fruélus &
reditus vltra opportunitatem diélorum alimentorum , ideo
pr*fumeretur, quód alimenta prteftitiílét de bonis AreditiBus diél? dominqpro rata, vtprqallcgata LNefsennius.Ai.fi.
ff.de peti.h?red.Faat,quod no.ia Lfi.C.de do.promiff A in 1.
vxorem,§.patec naturalis.fi.de lega.3. Ex quibus concluditur,
quód in quolibet cafiium prediélorum nulla d.Petro datur
alimentoramiepeticio. Laus Deo. Alex.
A D D I T I O N E S .
a
Videretur prima. ] Carolus Ruin, confi. 100 . narratur in themate.
C0I.3.lib .4 . R o u e fc.
b
T a m e n .]S e q u e n te s ra tio n e s ex ce p ta v lt. n u m . ; . m ih i n o n o m n in o
c o n clu d u n t.q u id enim ’ fi ift a m u lie r ca re b a t lib e ris,& c o n fta b a t Pe­
tru m h o c facere fpe in ftitu tio n is.p n to a lim e n ta rep eti pofle celfan te
caufa c o m p e n fa n d ijd e quo in fi.c o n f. m a x im e fi m u lie r ia fta b a t P e t ru m fo r e h z r e d e m fu u m .N o n o b .I.c u m d o n a tio n is .C .d e tran fad :.
q u ia lo q u itu r in exprefla & a cce p tata d o n a tio n e , nos autem lo q u i­
m u r in tacita non e x p re is e a c c e p ta ta ,q u z a f o lo an im o P e tri pedet,
qu em n o n e ft v e r ifim ile in h u n c eu en tu m d o n afse, ig itu r rep etet.
E
P
I
T
O
M
E
S T A T V T V M in materia fucceffionum ligat omnes in
loco fuo, A forenfes A clericos ad eorum commodum A in­
commodum.
C O N S I L I V M
a
C X I.
t r i 6* r p f I ^ r
cófideratione dicendum ®dic.
’
L I C I C L U. r Bartholom*um non poffe fuccedere
prafiito loanni filio fratris pr*mortui : quia conftat de iure
c5i matrem A fororem d.Ioannis excludere praefatu Bartholom*um,vt in LE A in autE dcfunclo. C. ad Tertul. ncc eis
obftare vf d.ftacum oppidi Leuegij difpones,9 decedente ali
quo fine hberis, agnati mafculi vfq; ad quartü gradu excluiis
^ 4 k
éc fororib.A matre fuccedant,j quia d.ftaratum non
J D ^inteihgi porrigere beneficium fuum forenlib.prout eft
^ d.BanhoIom*us, cui ncn eft fubditus territorio A ftaturis
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
diéli oppidi,vt in themate pr*fupponimr, proquob^ •
re vfir ea,que no.per Earjn iuo tra<a.repr$faü^„ ^
prin.vbi concludit,9 incola,qui non fubit munerain h
in qua petit fibi repr*faiias concedi contra alios, non
diendus,per regulam qu* hé:,9 qui fentit onus,fcntire d P '
cómodú, A econtra.l.manifeftif.§.fed cum in fecudo CA fi
A l.fecundum naturam.ff.de reg.iu. A per alias plures r ‘
ex qua decifione vf inferri, 9 beneficia eiuitatis non
tur adforenfes,feu non iiibditos,contrariomm. n.eademd^
effe natura.l. A fi contra.ff.de vul.A pupJ.fijn fi.ff.dc leofi.Et pro hoc facit id,quod hf in 1.1 .in fi.ff.de tut. A cur^"'^
his.A per id quod hf in c.ecclefia S.Mari*.de cófti.A pr, h
ita nonnulli moderni d&erunt,A prscipue Lud. Roin. in^
cóf 2z4.incip.Ifta captura feéla de Gratiolo Ac. videtur enitn
fecundum eum,9 ficut ftatuta non ligant forenfes A non fub
diros quo ad eorum pr*iudicium.l.fi.fF.de iur.om. iud.cap vt
animarum,de conftit.in ó.Ita nec debent eis prodeflé, trpj
2 ciunt f no.per Bar.in l.cunélos pop.Cde fumm.Trin.ma¿n,¿
in d.co!.in ver.quid fi ftatutum difponit circa perfonam &c.
vbi voluit, 9 fi ftatutum difponit 9 filiusfa. poffit in ciuitate
illa teftari,non habebit locum in filiofa. forenfeibiteftantequia ftaruta non pfit habilitare perfonam libi non fubdicain*
alleg.id quod hf in d.I. 1.ff.de tut. A cur.da.ab his.86Lét ff^é
3 tut. ^Pro hoc éc fadf.f quia tale ius debet reddi non fubditis,
piitaillis de Tridentoin d. oppido Leuegi, quale redderetm
in ciuitate Tridenti hominibus de oppido Leuegi per idq^
hf in rubro A nigro.ff.quod quiique iu. fed non apparet q fo
ciuitate Tridenti diélus Patruus excluderet matrem A íororé
defunél* perfon*:cum de iure communi non excludat, etgo
Ac.A ita etiam quód ftatuta non profint non fubditis videnturveIlePau.de Caft.!i. i.confi.i ytJ.incip. Statutum fuprare.
latum Ac.facit,quod habetur,inftit.de h*re. qualit. A diff/,
fcienduni.ibi dum tex.dicit,ied noftra beneuolentia commane omnibus fiibicélis Imperio noftro hoc pr*fticit beneficii
4 ^Et dato quód onera f realia fubeat d. Bartholonmis in
oppido Leuegi,tamen hoc non videtur fufficere; quia onera
realia imponuntur rebus, A ad illa foluenda coguntur etiam
nonfubditi, vbicúque fint bona.l. i.C.de mulier.A in quolo.
lib.i o.A l.refcripto./.fi.ff.de mu. A ho. vnde talis folutioncn
eft illa,qu* arguat ipfum effe fubditum , ied teneri ad fiifaeundamunera perfonalia eft iilud,quod arguit quem eííé fubdkiim.l.iibertus.jr.foIa.ff.ad munic. I. cum neque. C.de ineo
lis.lib. Io.A ipecifice traditur per Pau.de Caft.li.2.conf89.incip.Poiler quis diccre Ac. ^Tamen pr*miffis non obftanti.
b bus concrarium in propofito cafu videtur de iure verius ^pr?
5 fertim ex infraicriptis. Primó; qiiiaf ftatutum quamuis non
poffit ligare non fubditos, tamen poteft eis prodefté. 1. i-de
cman.lib.A quod ftatutum generaliter feu indefinite loquens
profit non fubditis, decidit expreise La. alleg. fua 1 10. incipIn ciuitate Florenti* funt duo ftatuta Ac. vbi proprie loqui­
tur in ftatuto excludentefcerninas ab inteftato per exiilenda
rnafculomm,A tamen concludit, non fubditos mafculos va
pofle beneficio dicli ftatuti ad exclufionem feminarum. &
pro hoc adducinquia beneficium legis,vel ftatuti habet fimi
litudinem cum difpoiitione teftatoris,vel contrahentis.L non
impoffibile-íEdc paél.A Lnon eft mirum.ff.de pign. ac.& ne­
mo dubitat, quoa diipofirio teftatoris indulgensbeneficiaro
poteft trahi ad vnumquenque,ad idem allegat; quia quátuffl
ad res fitas in territorio ftatuentis ftatutum porrigit effe^
fuum ad perfonam non fuppofitam. l.an in totum. C. deedifpriua.l.fin.C.ubi in rem aélio. A not.in L i. C. qu* fit iong®
confue.Ail!ud quod dicitur,lcges vel ftatuta ncn comprenedere non fubditos , verificatur in legibus vel ftatutis, que
«ffant,non in his,qu? cófulunt,vel prouident,allegat id, qu^
habetur in d.l.i.C.de eman.Iibe. adducit eriam: quE fecun
eum fi bene aduertatur diipofirio dnffi ftatuti proprié diog^'
tur contra perfonas fcminarum,que excluduntur, agn ati v
ro,qui propter exclufionem earum ad m k cu n ru r,u eaiu n te^
rum iure proprio,iublato obftaculo dicbrum femin®r“®j^_
l.pofthumus.§.fi quis cx his.ff.de inoff. teftam. & Li
mel.ff.de fucedi.A in auth.ceffante.Cde leg.h*.&
de bo.poLcontratab.Sed did* femin* funt iiibice d.
crgo eis exciufis per ftatutum remaner iure comtnuni
ad fucceffionem d.BanhoIom*us,nonnullas etiam
nes adducit Laprin d.al!egationc,fed quia illa
tam ranonem a cffiu noltrc,ideo eas p r e t e r e o - i
I
Coníllium
C X I.
82
feorrim ftatutorum dcricos, eft bonos tcx. qoem ad hoc ibi
jjjfpjsdi^percat quz deddit Balan d.L cúnelos popa. ín
ponderat Baldan Lfi quis curialis. C.de epiíc. Sc cle.& eft cois
xo.coLin ver.licet hic vlterius qufritar,an ftatuta gñalia&c.
conclufio Doc.vbiq;ffir fubdit eriam Bal.in dJ,deqnib.in q.
obi condudit,q. fiftatutunj difponac, quod filia nó fuccedat
przallegata fe putare, quod fi laid ftamerunt,quod non fubfjperiíite maículo:quia tale ftatutum eft fáuorabile, indudidiri non gaudcaiit beneficié ííiornm ftaratorum,^pellariene
pir ín diclo bcnefido przsbyter & monachus per id , qd hf
nonfubditorum venient derid,cum zqué poffint fine pecca­
jn c-diiedijde fo.cop.quáuis derid non ellent fubditi ftatué
to excludi ficut forenfes. vnde fecundum eum cum generalis
obi/aids,iufta id quod hf.i o.dift,in c.lege. & in cnouerint.
fit determinatio ftama excludentis non fubdítos a benefidjs
«Jefenc.exc.& in cLcapzcdeíia S.híariz & pro dicla dedfione
ftaratoram generaliter debet intelligi de ómnibus non fiibdigol.vf tex.ia c. fi.de vita & honeftaadcric.& ita etiam conclutiSjCum nulla ratio cogat dicere contrarium.Lin fraudem,/, r.
íJit Ant.dc Bufan c.quz in ccdefiarum, de coíifti. in i .coL&
fflde miii.teft.per hoc etiam didt Baldan cLqJn d.Lde quibus
jn cquo dericisjcirca vlncoLdefor. comp.&ibict Abb.circa
antepe.coL&ind.c.ecclefiaSJlariz,invlt.col. & ín didis lo­
fc concIudere,quod valeat generale ftamtum difponens, q> nó
fubieclis non patrodnentur benefida ftatutorum, quod dicit
cis reípondet ad tcx-d.cap.ccclefia SJlari^.quatenus ibi df,q>
eflé mentí tenendum,& fic apparet,quód Bal.etiam in diéla fi
ftatutum laictzum feuorabile non prodcft clcrids, fcu ecde.
naÜ condufione inteUigit,qnód beneficia ftamtorumpaaod
fús:quia fecundum eum illud eft cx eo; quia ftamtum Iped­
nentur criara non íubditis nifi fpedaliter per ftatuentes fit pro
fice diíponebat fuper rebus ecclefiarum prohibédo, vnde nul
uifum contrarium,fedc,quód no.BaLin Lfi non ípedali. C. dc
lo modo comprehendet clericos,feu ccclefias,quando proce
teíl.in ver. hic quzro,quid fi patria Scc. ^ Confirmatur przdi
dit prohibendo, przcipicndo vcl vetando, feu certam forma
p üa; t quia przíuppcnirar,quód d.Bartholomzus in di«o op
ina«»cndis per dericos , imponendo: quia tuncdenotarerar
fupcnoritas ftatuentiumin clericos.fecus autem vbi ftatutum
pido cum hominibiis;diéli oppidi fubit onera non íblum me
fimplidter procederet porrigendo cómodura,vtincaíu,quo
rerealia, fed eriamilla, quz imponuntur perfonis pro rebus,
ftatutum przfert agnatos mafculos f^minis, quia tune proce­
quas ibi poffident.fpro rata bonorum quz in territorio diéli
dunt ea,quz fupetms dida funt, & dicit ita fuiífe confultum
oppidipoffidet Banholomzus,& fic pro rata ^ftimi diuififu
per Io.de Lig.& propterea reprehendit Per.dc Anchan com.
per bonis licet non pro rata zftimi diuiíi íupcr capitibus, &
c.canonura ftatuta.de conftitu.qui aliter fenfit,motus per tex.
perfonisjconllat autem, qubd lubire munera,qoz imponun­
iii d.c.ecclefia SJlariz.^Plus didt Abb.in d.c.ecclefía S. Ma­
tur perfonis pro reb.vt fiint colleélz, non Ipeélat ab illos, qui
tiz,in fi.q>valeret ftatutum laicorum,etiam fi ípcdfice faceret
funt omnino non fubditL-quia cum imponantur perfonis,pro
menrionem de clericis,dummodo fit mere príuüegiatiuum,
cebusnonpollént¡mponiillis,quinon eflent omnino non
& diíponat non przdpiendo,vt fi dicat, q>clericus primoge.
fubditi Lrcfcripto,/.finJn vlt.reíp.& ibi no.per glo.5aBar.fF.de
nítus fuccedat,vel q>de bonis defiindd habeant derici,vcl ho
mune.& ho.& LIibertus.§,fola.ff. ad muni. & ibi Bar. bene feJpitale cettam partem,eo quia laicus poteft priuilegiare ecde
ciunt no.per BaLin l.propter.in fi.C.qui bo.ced.poCdum didr,
fiam,vt in c.nouit,de iud.c, fi.de reb. cccl.nonalic.& q>didú
quod coIleélz,qu? imponuntur pro modo fubftantiz materia
7 f ftatutum habeat locum in forenfe, decidit ét Pet. de Anch.
liter funt onera rerum,ideft patrimonialia,fed formaliter funt
in d.c.canonum ftatuta,in 12.q.princípali,in ver.quzro iux­
onera perfonarum fubieélarumiquia indicuntur perfonz: Sc
ta przdida de q.tali,cauetur ftatuto Tuderti &c. vbi quzrit,
quia forma,& materia fedunt vnum totum,ideo dicútur mu
de cafu magis dubio,nam ftatuto Tuderti cauebatur,^ mater
ñera mifta fecundum eum, allegat id quod habetur in d. L
fiicccderct filio folum iu odaua parte.modo contingit,q, ma
refcripto. /. fin. & dicitur in themate qd talia munera mifta
licr de Vrbe vcteri nuptaTuderti procreauitfilium,& reman
fubit Bartholomzus in d.oppido,& per confequens ceflat ra­
fit vidua,& rediens ad Vrbem verercm ibi nupfit, deindeillc
tio,qu^ in contrarium allegabatur/undata in d.l.manifeftiflifilius Tudcrti deceífit,quzritur,an ipíá fuccedat in totum, vel
mi.§.fed cum in fecunda,& per id quod no.Bar. in d. traS:. refolum in odaua parte?Ét concltidit,q> feruabitur quo ad eam
prffaliarum. ^ Preterea Bar. ibi non loquitur in ftatuto iam
didum ílatutum,& fic fuccedetfolum in odaua parte; quia
condito & generaliter difponente,vt in cafu noftro;quoniam
in fucceffionibus feruand^ funt Icges iod, vbi bona fita funt
tune videtur voluifle feuere omnibus; poftquam generaliter,
alleg.no.per Dod.in d.l.cundos populos,& dicit hoc eflé veloquitur.d.l.infraudem./.i.& l.i./.generaliter.fl.deleg. przfum,quanuis dida mater non eflét fubdita. & fic videbatur',
ftan.Sí per alia fuperius adduéla;fed in cafu , in quo loquitur
qj ftatutum non potuiilet de ea difponere;tñ dici,q> cois opi
Bar. incola, qui non fubibat onera volebat cogere duitatem
tiio eft.quod attendatur locus rerum in fucceflione inteftati
ad concedendas fibi reprzfalias contra alium populum,& c5~
quafi prohibitum eflé , videatur per viam fucceffionis pollé 10 eludir Bar.q» non pót;f quia inter ciuitatcm,& incolam cele­
alienan m matrem,nifi vfq; ad odauá parté, ar. l.codicillis.§.
bratur tadtc quidam contraélus vltro citroq; o^igatorius, p
pen.fTde leg. i.& refert ipfe, q> ita confuluit BaLin cófi.incip.
quera obligatur incola ad muncra,vt ffad munic.Li. & Lineo
lz 5c duitas obligatur ad defenfioné, Sc proteüionem ipfius
Pundus talis eft & C . & fic patet,quod Bald.in d. conf. & Petr,
de Anch.in d.c.canonum ftatuta. etiam in cafu, in quo tradainco!^,prout etiam obligatur quilibet dñs,vel redorJ.illicitas
/.ne potentiorcs.ffde offi.przfi. vnde incola, qui non implec
baturde prziudicandoforenfi,léu non fubdito,volunt ferua­
cóiradum ex parte fua, non poteft petcre, vt fibi impleaturX
ri debctein fucceflione inteftati ftatutum lod ,in quo bona
luLjr.offerri.ffde aéLempt.Iacdiles./.fi.ff. de ?dil. cdic. & ideo
fita funt,multo magis,vel falrem cadem rátione idem dicendura erit in cafu noftro, in quo agiturdc benefidofeuote
non poteft petere reprzíahas fibi concedi fecundum Bar.in d.
traóLSc fic alia eft ratio in cafu illo, quz nó militat in cafu ifto
8 ptzílando forenfibusperíúperiusdida-*JtAd didam cóclu& per hzc ét apparet non obftare illud,quod traditur per Pau.
fionéct accedunt notata per BaLin l.dc quib.ff.dc Icgi.in 13.
col.in vcrJexto qu^ritur,an clerici Scc. vbi quznt, an clerici
dc Caíl.in d.coní.S^.Ii.z.incJ'oilct quis dicere &c.quia in ca
poffint VDbeneficio confuctudinis laicorum, Sc didt q. lic,
fu fuo non cogebatur iubire, nifi onera mere realia.fed in ca­
per id qd hf i o.diiLin cfi in adiutorium,& in d. c diledi.dc
lu noftro preíapponitur,quód obligatur etiá ad munera prz­
fo.comp. dum tamen íéraent confuctudinis formam. Sc ideo
diéla mifta/cu etiamperlbnalia pro rata bonorú, qu? ibi pof
fidetjfecundúm quod íiipra dixi, talia autem onera non Ipcdidt,q, li eft confuetudo q>inftfa executionem habeant para
CTant ad illos,qui íunt omnino non fubditi.d. l.rclcripto./.fin.
tá nifi lint clapfi i o.anni,non poterit ccclefia habere didá exc
cú ibi no.5{ fic cafus noíler differt abillo. 5c alias fequeretur,
cutionú poft I o.annos petendo executionem ex benefido có
q>illi,qui noníiiftinent onera mere pcríbnalia,quamuisfuftifuctudinis:quia non pót formá confuemdinis mutare,& ideo
ncrenr omnia alia onera in loco, non gauderent bencfidjs
habcbic neceílc agere vía ordinaria,dc iure cói ,.cú iuri extra
ftatu tonim,leu dicerentur non fubdiriJc fic illi, qui propter
ordinario fit przicripram,ar.Leius militis./.milina m¡ílíis.ff
ztatem,vel propter numerum liberorum, vcl Cmilc cauíam
dc mili.tefta.quia benefido meo ncmo pót vti, nifi quatenus
non coguntur ad talia pcríbnalia muñera, vt Ldc pcrfonalib.
voloJ.fi iudex drcunuento. ffde mino. Lamidísimos. §. i.ff.
C.qui numc.lib.5c LfLCqui ztateJib. i o. cum fi. non gaude­
de exctut.& per hanc rationé didt BaLin dXde qmb .i nver,
rent bencfidjs ftafotoram, quod nemo fanz mcnris cüceret.
przallegato,qj ftatutum laicoram ab inirio pót a benefido ipErvt infra drca finem oftcndá,ñanientcs incafu noftro non
lorutn ftatutorum exdpcrc dericos,nec dicetur conaa liber
habuerunt rcfpcdum ad ifta onera mere perfonalia, qu? im­
taré ccdcfiafticamrquia licct non impendat benefidú, tamen
ponuntur rarione perfonz. Pr?terea in cafu filo ftaturum exauliara fecit iniuriL&Tin propofito licct ipfe non alleget pro
prcílé dii|)oncbai, g>bona immobilia non poflent trasfetti ia
hoc vltimo
filo, fiq» poíiinc laid cxdpereabcnefidjs
L z
non
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
É
-rT -
Liberfepdmus confi.Alexannon íúbdiranij& non fnftinentem oncra,qnod non eft in car
ÍÜnoftrOjimo vigore alterius ftatuti,dc quo infra proxime diCam,eft prouiiiim contrarium- Pr*terea pofito quodecteneremus,quod non iubditi, íéu fbreníés debeant cílé alienircga
laricer a benefiajs itarucorurruramtn quantum ad cafum no­
ftrum contrarium eft de mente ftatuentium. fi quod forenles
poffit gaudere commodo fucceffionis ab inteftato in bonis
exiftentibus hi territorio dnfti oppidfiquomodocunque defe­
ratur iucceffio ab inteftato forenfi,fi deprehenditur es dilpo
fitione d i^ alterius ftatuti difponentis,quod nullus de loco
pra:di<2:o poffit vendere,vel alienare aliquo titulo rem immo
bilem in perfonam foréíera*& poftea in fine fubdit,qu6d pr*
dida locum non habeat in fucceífione ab inteftato : fed ipíé
forenfis teneatur intra biennium aut fieri diftriclualis didi lo
ci,autipíá bona vendere alicui ciui vel diftriduafi. Et tale fta11 tutum generaliter f loquens de fucceífione inteftati,videtur
c in te llig e n d u m g en era liter ta m d e fu c c e ífio n e ab in tefta to de»
fe re n d a de iu re c o m m u n i,q u a m etia d e iU a ,q u * eft in p ro u i-
uegi eueniat cafus non prouifusperftatntaillinsloci oj.
ftari decifioni ftatutorum Tndenri.Plus dico, 9 eri
^ cat
quód in ciuitate Tridéti feruaretur ius c6e,^r
non excludit matrem Sc fororem:tamen hocnó effet^^'^
quum,cuius debeat fieri retorfio.-nec apparet,quódad'*'^^
lationem d. Barcholom*i aliquod ius fuerit iinpereatu^^'^'
cum,cuiusretorfio in diélo oppido poffit contra eumM
ri: imó etiam fi aliquod iniuftum ftatumm eflét condicu^^'
ciuitate Tridentina,:amen non poflet in diifto oppido L^ ^
gi fieri retorfio contra fingulares perfonas populi Trid
tini,vt eft Rin dJ. r.in prin.in verbo,non iuris, & ibi feo
J 6 tur Doc.ff qood quifque iuris. ^Non f obftat id, q i ^ ^ '
betur in d.§.fciendum.infti.de h*re. qualL Sc differ, qufo ¡jjj'
peraror ibi nó generaliter,íéu indefinite, fed Emirate iccutnj
eft reilringendo diipofitionem iuam ad iubditos, quod fecuj
fuit in Cafu noftto,ideo nó videtur,9 Paulus de Caft. ^
Ro.in diiftis confilijs bona ratione fe fiindauerint.Item incafu,in quo confuluit Paulus dc Cafflib. i.conf 156. vigebat jg
loco ilio ftatutum,fcilicct in ciuitate Bononi*, 9 tale ius defa a iu re m u n ic ip a li; q u ia ftatu tu m g e n e ra lite r lo q u e n s n o n
d é t r e f t r in g i, e t ia m fi n o n f a d a d i d a r e ft r id io n e a liu s in d e ­
beret reddiforenfibus contra cines Bononi*, quale ccótráiu
b ite lu c rii p erderet.l.proipexit.fF .qiii & a q u ib u s .& tra d itu r n o
propria patria illius forenfis redderetur ciuibus Bononiecoa
ta b ilirc r p er B ar.in lo é s p o p u lL in < í.q.principali.i« v e r.a .q u ?
tra C O S .& non reperiebatur, 9 in patriailiius forenfis vioetet
ro ,a n fta tu ta recip ia t r e ft r id io n e m a r d a tiu a m 8cc. ffid e iu ft.
fimile ftatutum iÍli ftatuto Bononienfi,quo volebat vti forenfis:fed in cafu noftro non pr*fupponitur,9 Leuegi vigeat fta.
& Í L 1 .& id e o n o n p o te ft m a ter,v el fo ro r d ic e r e , q u o d n ifi d i­
tarum, quód forenfibus debear tale ius reddi contra homines
d u m ftatu ru m reftrin g a tu r a d fu cceffio n es in tefta ti delatas
Leuegi,quale econtra redderetur in propria patria cLBinho& in d u d u s d e iu r e c o ir.m u n i,p riu a re n tiir in d e b ite lu c ro d ilom*i Sc hominibus Leuegi.A etiam fi effet tale ftatutum,ta
t i d * fu c c e ffio n is .& q u am u is f m arer d ice ret iib i d eb ita m e lle
mé non obftaret,attento quód in ciuitate Tridenti extat ftatu
fu c c e ffio n e m & h * re d ita te m filij,in x . Lnam Sc fi parentib. in
tum quó ad fucceffionem inteibti excludens matrem & foro
p rin .fF .d ^ n o ii.te ft. 1. fc rip to .in fi.ff.vn d e lib .tam en d e ea fu crem propter patruum, ficut fedc in diélo oppido Leuegi.
ce ffio n e iu d ic a ri d eb et v t d e I u c r o ,e ft gl.rep u ta ta n o . 1 .3 .C .d e
17 ^Idiuperpofito t quód eflét verum,9beneficium ftatutoru
iu r ,& f a c .ig n o r a .A ib i D o c .& n o g l.ii in d o t e x .& ib i D o d . i n
regulariter non conipetcrec forenfi,& non fubdito; quia non
l.fi d u o .ff.d e a c q .h * r .5 [ E r p e r iftu d v l n m u m & é t p e r a l i a f u
fupportant onera; tamen illud non habet obftare in cafu no­
periu s d i d a p atet m u ltip le x rfifio ad alleg ata in c o n tr a r iu ,&
ftro. Tamen propter diéla onera, qu* fupportat d.BarthoIofp ecia liter c t f a i t m f a m ad d. L m a n ifcitiffim i. & ad n o t. p e r
m*us pro oneribus cc perionalibus,qu* imponuntur pro ra­
B ar. i n d. tra d a tu r e p r x fa lia r u r o , per q u as rfifio n e s éc p a te t
ta *ftimidiuifi iiiper bonis,qu* onera funt illa,qu*refpexe13 f fublatum elíé iilud , quod d f, quod contrariorum eadem
runt Sc cÓfiderarunt ipfi ftatuentes in cafu noftro,vt patetex
debet eile natura, f quód ficut forenfis non ligatur ftatutis in
his,qu* funt ipfi pr*iudicialia ita n6 gaudeat in his,qn? funt
diélo alio ftatuto diiponente,9 nullus poffit alienare immo­
bilia in forenfem: tamen locum non habeat in íucceífionib'is
fauorabilia.ad quod éc vltra pr*dicta p6c rfiderfig, illud argu
mentiim procedit,qfi eft eadem ratio contrariorum, alias feab inteftato, fed 9 ipfe forenfis tunc teneatur in tria bimniú
fieri diftridualis, aut ipfa bona vendere ciui,vel diftriéluali.
CUS.1.ÍÍ negotia.& l.ii quis negotia.ff.de neg.geft.& Lfi quis pu
ponderandum eft,dum ftatutum voluit, quod fuíEcíat illum
tans.§. I .ff. cói diuidun. & Lfed & fi focius,§.u abfenti. ffiprofoc.vc no.Dy.in reg.qui fentit.li.(i.& Cy.in Lvnic./.pro fecun
foreníém vendere ciui:nam poteft eííé duis, & tamen n5 te­
do.in 7.opp.C.decad.toll.& Bir. in 1. inter ftipulantem. §.fanetur fubire onera mere perfonalia, qu* imponuntur ratio­
cra,m 4.col.fEde vcrb.ob.fcd alia ratio eft in litigando foren­
ne periom^ per capita,vt declarat Bar.in l.fi./.idem rcfcripfefes & non fubditos per ftatutum: quia ibi eft defedtis ptátis
runt.ff.ad munfin uer.vlterius qu?ro,an delinat cílé ciuis Scc.
ftacuentium,fed non deficit poteftasin vocando ad beneficia
Sc BaLin Lcum qu*dam paella.in prin.ff.de iuriid. om.iud.&
Pau.de Caft.in l.rei iudicat*./.focero.ff.fol.matr.&ind. con&fauores ficuti pót princeps temporalis priuilegiare ecclefia
fi.89.iib.i.pcrquod etiam apparet plurimum differrecaíüm,
Sc dericos,&?amen non poteft eos ligare, vt fup.dixi.A ideo
ftatutum talis principis mere fauorabile prodeílét clericis,
in quo ipfe confuluit acafu noftro. Tum etiam quiaftatum
faltem quando generaliter feu indefiniteloquerecur , vt dixi
vult,quod in fucceífione inteftati forenfes non differant aci­
uibus dicti locijdummodo intra bienium feruent iliud quod
14 fup.l^Non ob.f d.Li.in fin.ff.detuc.&cur.da.&dJ.et.ffide.
ibi dicitur,vt fuit fuprá deduélum.Itempofito,quod nonde­
futelis.& quod no.Bar.in d.Lcunélos populos,in d.ver.quid fi
ftatutura difponit arca perfonam &c,quia pofito quód iit vc
berent gaudere benefici js ftatutorum forenfes quo ad ea qus
rum,quod ftatutum noa poffit habilitare perfonam non fubnon concernunt bona fica in loco ftatuentium; tamen quo ad
dit,vt dixi per diélam 1.1. cum fimilibus, tamen in propofito
bona fita in loco ftatuentium feruari debet ftatutum ipuus
noftro facis eft, quod ftatutum poteft tollere obftaculum per
loci,in quo bona fita funt,fecundum PcC.de Anch.in d.canonum f t a t u t a , referentem Bal, i t a c o n f u l u i í I é , c u i u s decifionem
fonarumiubditarum: quia poteft repellere mulieres fubditas
fuperius retuli. Ex quibus omnibus concludo, d.Bartholoftatuentibus , prout erant mater & ioror, de quibus exciufis
remanet habilis de iure communi diéluspatruus.l.i .in fin.ff.
m*um cfle admittendum. Alex.
debono.poíIéff.contratabu.§.fed noftra. infti.defucceffio.libcr.ita dixit Lapus in d.allegatio.centefimaprima, & fupra
A D D I T I O N E S .
remli.fed in cafu quo loquitur Bar.in d.I.cunélos populos, nó
V id e r e tu r prim a c o n fid e ra tio n e d ice n d u ro .JC ra a e t.co n Q o o -’’^' erat ficrquia filiusfa.forenfis de iure communi nó pót teftari. a
fu p p e tiz .c o l.j.v e r .q u a r c o qu icq u id
R oue.
. ^
vnde in cafu illo non poterat contingere,9 fi ftatutura alique b
V e r iu s .]& icaiu d icaru m fiiit, vt r e fe rtu r ru p .eod -co n ii-4t-’"
fubditum remoueret, vel circa fubditum aliquid diiponerec,
iftud elt in d u b ita tu m .
-j.
E t tale ftatutu m g e n e ra lite r lo q u e n s.] D e u eritace h u iu s d ifii re»
cxhocrefultaret,9 fiiiasfemil. forenfis remaneret de iure 3
to
m
e
ad
P
a
r
if.c
o
n
fi.2
z
.n
u
.4
4
.&
r
c
q
.&
n
u
.7
2
-&
fe
q
-'o
l--y
-j.
commun.habiIis;ficutin cafu noftro. Non obftatet tex.in d.
V id e o m n in o c o n tr a .]S o c Iu .co n f.8 o .n u . 1 7 .voi.4.cú ib ian n o t-ja
c.ccclefia fend* Mari*,quia fuperius fuit ipecialiter reijx>ne
p
i
t
o
m
e
15 fiim. f N5 obftjd,quoci dicebatur in rubro Sc nigro, friquod
quiiq; iaris.quia redondeo, 9 illud ediélum locum non haL I T E R I S prindpis d c faclo alieno eriam
_ct,n;ii contra illum, qui impetraííéc fua opera aliquod ius
fundantur,non creditur.
iniqu-^,& ad eius poftulationem.L4.in prin.ff quod qu.fq;
luns. Qainiino fertur,
anod
in
t,'....U.-..1C O N S I L I V M
C X I L
fertur, qnod in duitateTridenri viget fimile
^
LTferare
inteftan,ficut in diélo oppido. &
TyT J
copia literarum lllu.ftriffimi do/ub dic
B Cm otc T„d„u.a tuam dUhtu.um,.f Ü iu oppidoLc
V l l U bri HCSjuquibmMopancnMguifi-^-^^i"^
468.ia quibus pro parte i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Gonfilíum
C X II.
S3
priojOmnes videntur concordare, q ranc litera non probent
¿fiera ¿udutn confortis tnagnifid Comitis Angcli de S. Vitali
narrationem íáifti alieni, quámuis Papa in eo frólo fuá fúndct
¿t fiindamencum allegando per eas legitimé probari, q filij
intentionem,vt tenent cóiter Doc quos fupra retuh, & Lapus
¿c heredes magnifici Comicis Scepham de S. Vitali conuenede CaftiLfija allegatione ¿2 2.qui indpit.clefi fummus Scc.
riot & fe obiigauerint ad dandum eidem Francifci fingulis an
6 ® t Preterea id qucxl habetur in d-de. i .dc prob.dum ibi didjiis ducatos ducentum pro alimends,& vifo etiam chemate íii
rar,q hteri probant plené ea,qu? narraciué in eis continentur
praferipto uis omnis confiftere uidetur in difcutiendo, an didrca fá&ím dc priterito,procedic in literis Papi,qui fuperio
¿ I litera plenam fidem fáciant de obligatione feu conuentio
rem'nuUum recognofdt,& non habet locum in literis inferio
j ne pradidaffit dubium fedt,t quód ü in líceris principis nar, ramr ¿iquid,quod fit de fado alieno, x dummodo litera ip­ f ^rem,^in quib.traclaturde non leoi prciudido alterius c cura
a nobis de tefti.c.quoniam contra-dc prob.no.Doc in ca- poft
fius Dtindpisfondenturfuperdida narratione,uidentur pro­
ceflionem,deprob.& in cLde. i.cum fi.^ Deniq; prailipponibarejraruropriué uera eflé natrata,aifi contrarium probetur,
7 tur,j- q erat vnus de filijs d.Comitis Scephani eo tempore pu
ut notar gio.ordinaria in dem. i .in uerbo,fecifle narramus,de
pllus,& illi litera non dicunt,q interuenerit authoritas rutoj probianaen in propofiro puco f contrarium efle uerius, priris,necperverbacliclarumlͣerarumpofitoq probarent, ibi
lértim ex infraícripcis:quia illud,quod notat gloán d. clem. r.
nihil dicimr probari,q interuenerit authoritas ratoris,qii? eft
non procedit,nifi quando Papa mora proprio ita narrairenfed
folennitas extrinieca,qui nó prafumicur in aclibus faltern. exubi non mora proprioJéd ad petitionem partis hocproceflittraiudidalibj.quicunq;. J.fi.ff.de pubL& plcné no. in L icieníct,non facerent dide liter? plenam probationem narratorum
dum.cum concor.flide verb. ob. laborant etiam defedu d id i
in fado alieno conGftentium,quamuis in ds iit fiindata inten
literi;quia in eis didtur,q pndicb proceflérunt de confenfu
tio Papr,per id quod habetur in cJi motu proprio.& in cieq.
didi Comitis,& non didt omnium fiIiorum,nec exprimitur,
de prab.<Sc in clem.fi Romanus, de pr?b. & in cle.fi fummusy
qui illi fucrint,nam tres erant filij,vnde illa verba non conclu
de íén.€xcon3.& in c.ex Iiteris,cum ibi no.de tranfa-ita conclu
dunt de omnibus,fed poflunt verificari in duob.l. inter illam.
dicLapus Abbas in d.clem.i.deprob.& fequuntur communi
/.fi.fl.de verb.fig.probatio autem debet de neceflitate conclu­
ter hoc alij fcribentes poft eu,vt do.Card.Flor. Pet. de Anch.
dere & eife cerca,¿iás nihil releuat.d.c.b prcfentia.l.du o funt
Ant.de Butr.& Io.de Imo.ibi,& Ant.de But.in c. fi.de fucceflr
Titij.ff.deiefta-tuce.l.Pomponius icribit,!!frumentum. §.fi.ff.
ab inteft.dum tradant de virtute verborum enunciatiuorum.
S de rei ven.vnde in propofito f dicit Pet.de Ancha. S& Io.de
& pro hoc etiam allegant notata pet lo.An.in regula, non lib cetjin mercunalibus;vbi voluit,q per literas Papi, in quib. g Imo.!n cquanto.de his qui fiunt a prila.q fi in inftrumento
dicitur,q canonici talis ecclefii conftituerunt talem Syndicii,
didtur,mandamus tibi q tali clerico prouideas de beneficio,
non probabit,q fuerit maior pars canonicorum; qSia potue­
non probatur illum eflé clericum,& tamen fuper clericatu dirant illa verba verificari in duob. vt dixi.& ita eciam confuluit
cebatur fundataintenuoPapi,per ea qui habentur in c. fin.
Old.in conf Ioo.inci.In executione Scc.Sc eft de mente Bar. in
J deprafump.& in d.c.ex literis.& in c.cum adeo, de refer, f Sc
l.fi.Cde prid.cu.lib. i o.dum dicit,q non fufficit, q in inftruc motus proprius * prindpis non prifumitur,quando h?c claumento dicatur,quód conuocatis & coadunatis decurionibus,
d fula motus proprii non eft in literis inferta, vt in d.c.fi mo­
nifi dicatur,q interuenerint du? panes.Lnominationum.C.dc
tu proprio.& 1. I.C.depeci.bo.fubIa.lib.i i.&no.Doc. in l. 3.
decu.lib.i o.pofTet ctiam dici didas literas alia ratione nó obin prin.ffquod quiiq; iuris.& in auth.quas adiones.de Sacrof
ftare;quia in eis dicitur q de confenfu filiorum Comitis StcEccl.& in didis litetis non eft inferta huiuíinodi claufulaurnó
phani fuit ordinatum,quód aflignarentur Frandfci tot redi­
ex infpedione literarum apparet, q princeps mouetur ad intus vel alia bona in territorio Fondaualati, qui eflént redi­
ftigationem partis,dum didtur in didis literis, q d.Francifca
tus ducatorum ducentorum,& non didtur, q hoc fierádebefingulis dieb.inftat apud ipfum principem,qve!itprouidere
ret de bonis fpedantibus iure dominij ad didos filios didi
negotio fuo,& narratur in eis id,quodde fado alieno, no de
Comitis,& fic eft incerta hac ratione;quia licet dicatur, quod
fado principis C q fuit ordinatum de voluntate filiorum Co­
illud fuit fadum de confenfu didorum filiorum; tñ poflent
mitis Stepharii,q d.Franciici aflignarentur reditus aureoru
dida verba verificari,etiam fi ordinatum fuiflet, q confignaducentorum pro alimentis; nam non dicitur in didis literis,
rentur bona ipedantia iure dominij addiumq ad didos fiq illud fiierit ordinaram per ipfum prindpem , fediinperfolios,& confenfus eorum filiorum fuifléf vtilis & expcdiens,vt
naliter profertur in didis literis, & imperfonalitas non refer­
fi bona illa fuiflent obligata didis filij, vel quodcunq; ius in
tur ad ipfum loquentem.vel fcribentem, quando non tradah cis haberent: nam per tflem confenium pr?iudicafTent fibi
4 tur de acquirendo ipfi loquenti vel fcribenti,vt in auth. fi qñ.
ante in illo iure pignoris,vel fimile,q habuillext-I. fi vtpropo
Cdeconfti.pecu.&legicur.& no.inl.ftipulatio ifta./. fi quis
nis.C.de fer.pig.dato ma.l.fi pater.J.fi.ff de manu, vindi. plcné
ita.ffde verb.oblig.& in 1. i. in prin. if de hired. inftit. & per
not-in l.fi fundus./, i .tf de pig.& fic videmr proculdubio con
Doc.in Lfin. J.i. fli fi cer. pet. & probatio dubia interpretatur
eludendum varijs ex caufis non probare,quód de bonis dido
contra producentem.c.in prifentia,dc probad, inter ftipulanrum filiorum didi Comitis debeat fieri dida aflIgnatio.Aiex.
tcm.§.T.& ibi no.ffdc verb. obi. ^ Accedit ad confirmatione
J prididorum illud t quod dicit Anr.de But.* & Io. de Imo.
m cLcle.1 .de prob.vbi voluit, q fi Papa narrat aliquid vt veriA D D I T I O N E S .
fimilitcr a parte narratum, ct fi non exprimat in literis Papae
libi hoc elfe narratum a parte,non probat plené, nifi aliter li- a
A lie n o .]F a lfu m B o n ifa Ie V ita li-d .c Je .i.c o l.j.L a p u s a lle .7 .G e m L c.fi
Pap a in fi.de p n u il.in 6 .A r e .r o n f i.2 }.n u .9 .c o n fi.i6 j.c o lp m .2 .S o c in .
queat.& ita ét refetút ibi tenere Guil Jillegát id,quod habetur
c o n fil.2 6 6 .c ü lu m . 1 i.lib . i.C u r .fe n .c o n fi2 0 .c o I.4 .c o n fil.4 9 . c o l.y 4 .
in clc.fi dignitatem.de prab.& in c.fi Papa,depriui!e. in 6. &
cu m e q .G e m .c o n f i. ly . co n f.y 3 .co J.fi.D e c.c o n f.y 7 6 .1 n fi.Ia fc o n C
in cex Uteris,de fid.inftr.& id quod no.Imo.in ca. inter dile6 y .c o l.3 -c o n f.8 6 ..c o l.lib .3 .A n d .T ir a q .in co n fu e .P id o .cicu . r e tra c.§ .
dos.eo.tic.& in ciliud dc prob.& id quod no. Io. And. in dii.g lo .i 4 .n u .4 9 .
P e r lite ra s .]Q u o d lit e r z P rin cip is non fa c ia n t fid e m .te n e t A le x. c 5
^ regula non liceL feti in propofito verifimile eft id , quod b
f i l .2 1 .c o l i .h o c eo d .lib .7 . N a tta .
narrauit princeps,narraflc tanquá fibi expolitum a parterquia
C
E t m otu s prop riu s.] Addo D e c .in L 3 . in p r in c J .c o I .i. ff. qn o d q n ifprinceps non prafurr.itut habere fdaro eorum qui erant dc
q u e iuris. R o u e f.
íáélo alicno.l.fi.ifpro fuo.& <xab exc5icato.de rcfcc. I. de có- d
I n fe r ta H o d ie e tia tn ea inferta ra ro prefnm icu r,p er n o t.fu p ra .lib . y.
c o n fi.24.nSi.13.
ftiJn 6.& praricrnmtam magnus dñs pp multitudini negotio
I llu d quód d ic it A nt.de B u .] Sequ itu r in ffiecie A le ii.h ic C ra n . in tra
rii libi occurrendu,qui It facilius inducunt pr?fumptá igno­ e
d a .d e anciq^em p .in p rim a p a r.p rim ?p a rtis prinrip.nu.yi.yet.led vb i
randi & obIiuioné.c.cú olim,dc re iud. Refert ét Ant. dc But.
au te m no n efle m u s,& ad d e claratio n e d ic iz c la u f u i* p r im * de pro
in cLc.fi.de luccteb intcft.q Io.Cal.lt tenuit, q vbicunque Pa­
b a t.a cc e d a t B o e r .d e d f2 .n u .9 .D e c .¡c c n f . i y i . & p ro c o n a I io .& 198.
&
p r o ie n u i.c o L i.n u .i.& c o L p e n c u m fe q .& c o n f i .4 4 y .I n c a l u .n u .
pa narrat ahquod facftum, in cuius tñ
confcéHonc nulla
5 7 .S c c o n fi.y 4 4 .S e r e n iflim n s Im p e ra to r .& c o n f.y a g .S :p ro refolu rio
•ntcnicnit authoritas Papra, non per hoc probatur plcné tale
n e .c o l.i.8 c c o n fi.y 7 6 .p r o r e lb lu t io n e jiu .i2 .c o n fi 6 0 2 . v ifo p u n d o .
narraramefle veriLSc cum co vf tranfire Ant.de Butubi dumc o l.3 .n u -i3 .& 6 o 6 .1 n p c r io r ib u s d ie b u s P o rtiu s a b Im o .re g n ja 27.IÍ.
non apparcat,q Papa fecerit motu proprio.fic It in cfl .in q u ib -lo d s p lc n e -H in c c o n c Ju fio n é r e p « u n t & fequ untur C r a .
in d.p rim a parte in 3 .p artícu la.vbi Ictiflim e d r c a d a u iu la m prim am
confuluit O Id. conf. 258. incip.Inncx:.feruus leniorum.
de
p ro b a t.& A le x .c o n fi.iy .c o L 2 .fu p Ji.y .v b ia a u d e fle tra d it, q u id o
pt?iertim pcr tcxdn cLclc. i . dc prob. a contrario feniu, dum
c o n iia t P rin d p e m fuiffe in tb rm a tú .D e c .in co n f. 2 2 9 . lia n te c o n llitexibi ponderat, q in licens narxabatut fiióhira, in quo Papa
tu tjo n e .c o L fiJa tiflim e A n .C a b r .b .i.r e c c p £ je n t r e g .i.f u b tit.d e pro
intenicaerat, Sc faltem qñ non emanarunt litera mora probax-Sc C ra o c . c o n f i .io 4 .;o L 2 .& in c o n fi.i7 H o iu n i.3 .n u m .i «.v erfi.
L
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
É
3
poftte-
Liberfeptimus confi.Alexand
I>o (trem o c o n íId e ro .B a I.c o n lL 3 2 8 .c o l.}.n u .8 .h b .i.u b i n o ta b ilite r di
ftin g u ic .T ir a < )U e l.in tr a a .r e tr .lig n .§ .l.g I-i4-nu.49-''e r.c e te ra m .N Ó
o m itto .q u d d etii non m ed io cris lic in te r fc rib e n te s co n tro u erG a, vt
«X fu p rad id is lo cis ce rn e re e lt.a n Papg atíe r a o fu n d an tis fe i n f a d o
a lie n o , tra n s ie ra t onus p rob an d i cons^ariura in a iiu m , vt per A lex.
h ic .cu iu s d id a fu nt co m m u n icer ap p robatarincellige tam en p rz iu d i
ca re tale m P a p z affercio n é, quoad qualeq u ale p rziu d iciu m .v c p o li
A le x .h ic tradic M ynG ngerius lib r o íing o ó fe r u a t.c .3 4 . in d p ie n . I n
h a c q .u b i excen Jic h an c fu am r e ltr id io n e m , G etíem us in an tiq u is,
u el acteltatio P a p z a u r P r in c ip is e lIe t fa d a p roprio m o tu . I ta M y n fin g e r .Jib .p r fa lie g a to .c e n tu m q u in ta . R o u e t
,
f
V
jj
in fe rio ru m .S u p ra lib .6 .c o n G .5 4 .n u .4 .fa .íu p .e o .c o n G .it.n u .i4 D ic it Pecr.de A n ch .JA d d o C r a u .c o n G .jé f .c o l.i.
R o u e l.
p e r tile m co n fe n tu m .] A liud e ftu e n d e r e ,a liu d u en d en ti c o n fe n tir e l.a iiu d .a a ie reg .iu r.u b i plu ra cu m u iac D e c . Ñ atea.
^ E P I T O M E .
S
T A T V T V M , quoil pater teneatur pro filio mercatorc,intelli§itur de contraclu mercantiz.
C O N S I L I V M
C X III.
X r í C conclufionefirmataperprzfatosexcellentiflimos
V l i d dóminosconfuicores Flürétinos,qui íubtiliter , &
copiose comprobarunt, patrcm non teneri pro filio de geñis
extra artem , vel mercaturam, quam exercebat Iciente patre,
non obftátibus ftatutis iranfmiffis,in eandem íententiam,ut in
ti & zquitati coníonam concurro, ad quorum confirmatione
í taccedere vidctur;quia&fi vbique concludatur valere ílatu
tum obligans patrem pro filio,tamen inqim BaLin Lreceptitia
in vlt.col.Cl.de coníl!.pecu,q> vniiierfitas mercatorum nó poCfec ftatuere,qi pater teneatur" £ filio, nifi filius mercator patri
referat quzllura l.przter./.z.ft.de edcmquia tale ftatutum eft
contra ius gentium,& collegium mercatorum non poteft fta
tuere aliquid,quod fit naturaliter iniuftum.L ambitioik.fF.de
decre.abordi.facien,& per notata in Li.C.quz fit long. confue.fed ftatutum ciuitatis bene poflet hoc itüiftinclé difponere,ita procedar fecundum eum id.quod notatur per glo.in ru
br.de decretis decurio.& probatur in c.i. de deliáis puerorú,
in verbo,fecundum confuetudiqem,& ibi uo. Pet. de Ancha,
hoc cfcopr?cipue propter ftatutum curie mercantiz fub ru­
brica,de obligatione filij,& qualiter pater jp debito teneatur:
quia li taleftatatumeditum effeta collegio mercatotum,non
i valeret,nifi feciindumq? dicit Bal.Quinimof tale ftatutum ét
videtur intelhgendum duntaxat in filio contrahente,vel le ob
ligante pro his, quz pertinebant ad artem fcu mercaturam,
quam exercebat patre fcienfe & non contradicentc patreiquia
ftatuium loquitur de filio qui contraxerit debitum, vel obli­
gationem inieritjdum ftaret & eflet in mercantia,vel aiiqua ar
te ex artibus ebitatis Florentiz,fcientcpatre vel auojnam vult
ftatutum,quod tuncliceat creditoribus in his,quz in eacontraxeruntjtepetere a patre ¿kc.Sc fic perinde ell,ac ftatutum di
ceretjfi filius mercator,vel artifex contraxerit,feu fe obligauerit.pater eius teneatur &c,quo cafu intelligitur, ®fi filius conb tras ent pro caufa mercantiz,*' vt decidunt Bal.& S¿. in 1. fin.
pet illum tex.C.ad Macedo,& per L3./.eodem modo.íEnaur?,
caup ftab.dc Bald.in d,!.3./.cx hoc ediclo.ff.aautz.canp. facit,
quod no.BaI.in d,l.receptitia,in vlt.col.dum allegat d./.codem
modo.^ Ad alia ftatuta «etiam videtur eleganter reiponfura
per diélos dominos có(últores:nam ftatutnm communis Flo
reiitiz fub rubrica.dc obligatione filijfa.& qualiter pater pro
filio teneatur &c.non obftar,imo facit pro diélo patre.quia du
taxat facit mentionem degeftis in arte, vel me. cantia, tabula,
vel cambio nummonim,in qua,vel quo ftcterit iciente patre
&non contradicente, & pro illis obligatur pater cxdtijjoiitione diéli ftatuti,<J[ Non obftant etiam ftatuta, quz loquuné
de ceflkntibus Sc fugiriuis,in quibus etiam eft diipofitum, qfl
parer teneatur pro talibus filijs ccllkntibus Sc fugitiuis,fdlicct
ad debita contraéla per rales filios cellkntes:quia ctiam diéla
ftatuta loquuntur in filiofam.mcrcatore,velartifice ,vt patet
in ft.ituto pofito fub priraa rubrica,de posna Ccflantium & fu
giti’Jorú,vbideclaratur,quisdicaturceílans fugitiuus, quod
quiuein Ilatutum incipit,quicunque mercator,vel artifex &c,
& fequens ftatutum fub rubrica,de filiis & alijs defccndentieft pofitum fiib rubnca lecunda, quia etiam in
rci,Igitur dc fik j mercatore cel!knte,qui filius mercator con­
traxit k le obhgauit.patet ibi dum dicit, & pater & auus tencajjcm: & ybiigoti fliai pro talibus fiiij, Sc nepotibus ceflkn-
C
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
tious ¿Cfugmu.s,qui tempore eontraéli debiti
.n3 non eflet emancipati, nara illz diéliones,t
celFantibus,qui &c. feciunt relationem p r z L le S r ^ %
omnibusfuisqualitatibus.Lafiho./.teftamr
r
de ali.& ciba.leg.& nota.Bar.in L Üquis feruumV
leg.i.m veril, (ed quzro,teftator reliquit alicui
IScc.Sc Bar.in Li.inprincip.fF.dereceptato & m ? •
r„~;i,-.. c,.
J
J
11- •
K ...
Lijn G
ff.fi familia fur. fccif.di.crgo intelligitur dc filioia, m
^
vel atüfice.qui contraxillct Scc. fed vbi in aliqua
iir m
6»nrir» filio
íñíir» mercatore,vel
rmar.-'.^r^vxa
_
fic
mentio.de
artifice,quic contra^
relligituf, fi contraxit in cauíam & pro caufk iffius
rz vd artis,quam exercebat,vt diélum eft fupra. ergo ita fe?
ligitur in cafa noftro.^ Accedic.-quia omnia diéla ftatuta fe
per excipiunt cafum , quando denunciaílet confulibus
líloribus illius artis,quam exercebat filius,quodnon vult
tali filio teneri,quz exceptio faéla in ftatuto declarat, a fe?
la pohta in ftatuto difponente, q> pater teneatur ex contrai^
& debito fi!ijfa.mercatorisvel anificis, intelligatur, quando
d contraxit ^ pro caufa illius arcis vel mercaturz,quia alias non
difpofuiflet ftatutum,quod denunciaretur conhiHb. ards,fed
quod in locis publias fierent ediéla,vel proclamata,iuxia lfed
fi pupillus./.profcribere.fl.dc iafti.iunólis no.per Bar.in L ncn
folum /.morte, in 6.coium.fr.ceoper.no.nun.& in i.qui homi
nem./.ii Ticium.fF.de fol. pet Cyn. Sc alios in 1. mandatum. C,
4 m.anda.& exceptio, f polita in aliqua diiporitionc,cieclacat,ic
reftringit regulam poiiramin eadem diipofitione.l.namquod
liqaidz./.fi.fF.depcnu.!ega.fecundum vnum intelledtuin,qui
tex.repucatur ad hoc lingularis,fecundum Ioan.delmojnl.fi
lioprztentojin i S.coi.iF. de imufto teft. & probatur etiamfe
Lfi Ita legacum.in princ.fl.de lega.j.fecundum vnum intelledu
quem ibi ponic Ioan.de Imo.& alij Mod.& no.BaLin ca. i.fe
1 o.colum.de capitaneo qui curiam vendidit. ^ Ad illud auy tem f de quo quziitnr,an vigore m.aximédiéli ftatuti fubrubrica,de filijs alijs delcendentibus, iundio ftatuto proxime
przcedenti,ibi,dum dicit,fcu qui declaratus, aut pronunciatus &c. pater afficiatur pro his, quz dicuntur gefta a filioia
arte vel mercatura,quam exercebat,fi eft pronunciatum ineo
tumacia filij cu eíléceflanté Sc fugitiuu , quz in contumada
ex forma ilaruti facit eum haberi pro confelIb,& in hocdico,
quod fi tenemus opinionem illorum,qui concludunt, q>dato
quod ftatutum dicat,q> pro filio condemnato teneatur pacer,
tamen hoc debet inte!ligi,fi pater fidr citatus,quando filiusin
contumaciam fuitcondemnatus,vel debet intelligi,quando fi
lius aliter, quám per contumaciam fuit condemnatus,vtccneludit BakLin 1.1 ./.li procurator,in vlt.col.fl.fi quis ius dicen
ti non obcempe.pcr iilum tex.& per Lfi perluforio, §. fin.ff. de
apj>e.cum alijs ibi allegatis per eum. & dicit ita fuille confuítum,& qd iu tenueriic lac.Bar.Pau. de Liaza. Sc Ray. de For]i.«Sc hanc partem etiam íequitur Io. de Imo. in 1. cum filius
in prin.fl.de verbo.obliga.& per no.glofl.’ fecundum euro fingularem,in /.fi.infti.de noxa.&r ica tenebat Dyn.vt refert Barto.in d.l.cum filius.perLi.fE quando ex fkélo tuto. &itaetii
videtur tenere Bald.in L fi filius. íF. de his qui funt fui vel alit
iur.vbi facit differentiam inter fideiuflbrem iudicatum folui»
qui fponte intercedit, Sc iftum patrem, qui inuitus a ftatuto
coarélacur,& obligatur, facit 1. fi fideiuflbr./. fi neceflaria.
ff.qui fatild. cog. ¿k i. fin. ffrem pu.faluara fore, per quod di~
tur refpóíio ad fundamentum tenentium contrarium,ita etu
tenet expreise Bald.in Lqui repudiantis./ fin.ff.de inoLteftai^
per illum tex.fadt,quod no.Bar.in lii finita./, eleganteradn.
ff.de dam. infec.& in l.pen. C. qui bo. ccd. poflunt.Eft ueruro»
qubd nonnulli tenuerunt contrarium,ideo ad tollendam h®»
dubitationein,viderur,quod beneieruianc verba ftatuti fuo®
brica de modo & ordine procedendi,vbi ftatutum requiri'^
tari illum,qui dicitur ceilare, & poftea dicit quod ftatuta
ceflancibus loquentia, vendicant fibi locum etiam contra qoo
cunque,quiaíÉciunf'cx tali cellatione &fuga e x f o r r o a 1^
tutorum, & per conlequens comprehendat patrem, fl® '
ficicur ex tali ceffatione & fuga, ergo aim ftatuu loflue®'*
decellantibusrequirantdtanipfum,contra quem proCf®'
tur vccellkntcm,debent ctiam mihtare in patre,
daptari poteft,& per conlequens quod pater debeat
dt LI /.lex Faladia,cunj ibi notatis per Bano^rad LFalodLaus Deo. Alex.
/iD D ir
É
Confilium
A DDITIONES.
,
§
e
¿
Q a o cafa in t c ll^ it u r .] Addo C r a .c o n t j jr o L j.n n .i y .re rC fe p d m o ia
cit-C rao :o n fi.444-n a lIÍ£ a sd ta rio n is.
Rou.
i í c r a n c i z .A n g e jx i n f i .j y é .in prin B a I.co n fi.2 7 7 -Ia fo .L a g e .C A e tr a a
fa c .c o n fi.io 3 .I ió - i..A 7 in o .c o n fi.j.n u n ie .iy .d ix iin có fn .P arif.§. 113adde fupra Jib ro .2 .c o n fi‘ 2 o 8 ji n .i i .F e lin . cap . cum o rd in e n i,d e reCcri, D e c i c . I .c o l.i ? A e p r o b a tjo .I ft c d pro fequ itu r p len é FelL ad c-cú
ord in em - coI-4-de r e fc r .& D ec-ad L a g e .c 0 L 2 .C -d e tra n fa c-u b i in o p
pofitum a d d u c itjju ia in te r m e rcato re s p a a a nuda íe ru a n tn r, B a r to .
ad l.q n im iü s-& ad l.tíd eiu ffo r- § .q u id a m .fti m a n d a ti:& h o c n o n d iliin g u k u r ia caufis m ercantilibus.-fed u b iq u e p ro ced it.
N atta.
A d A ia íia c u t a .jD ix ia d A le x o :o n í¡4 2 .n u m .i4 .1 ib ro I . R o u e fI n te llig a tu r q u an d o co n tra x it.] C rau .in tr a d . de a n tiq . te m p .in 2 .
p a r.p rim e q .p rin c.p a g .i7 4 .v e r.q Q Ín to in te llig e .in 4 -ljm it. p rin . D e d n s in L a g e * o L i.C d e « a n f a « a io n ib u s .
R o u e f-
E
P
I
T
O
M
E
T E N E T , quod vale: teftaroenrummanu fcriptumpa»
trisinrerliberos,eriam fi p«ríblam comparationem literarum
probetur cíIe (cripta manu patris.
C
O
N
S I L I V M
CXIIII.
a
TT
fcriptura ®Tcftaipcnti ( vt dicitur) manu propria
V l l < i Athanafij, dubium facit principaliter difficultas
I probationis,q, diéla fcriptura fic de manu diéli Athanafij. f
quia fi non fic fcripta vel fubícripta manu patris,etiam ínter fi
líos non valeret talis vltima voluntas fine teftibus, per id quo
habetur in authen.quod fine.Cdc teíla.& videcur,q> requira­
tur probari per dúos teftes,ve! per confcffionem partium , vc
no.gIo.in auth.de teftam.ímpcrfc./.i.in verbo diuifionem,&
f
ibi no.Iac.de BeL& Angel.& l.fi.cum glo.in verbo, indicij. C.
i fa.erc. & vbi oponer probari ícripturam f aliquam fuiííé fcrt
ptam manu alicuiiis,oportet,quod illi teftes deponant fe ftiiífe pra:ícntcs,quando ille diél.am fcripturam ípipfit, nec vide­
tur fufficere, fi non fiiiflentpraeíentes, feu non vidiífenc eum
feribere diélam ícripturam,licét dcponerent,feu vidiílént eura
alias fcripturas ícribere,& literas fuas cognofcere, adeo quod
cxinde iudicant ícripturam,de qua ageretur,fuifle manu tius
fcriptam, vtprobatur in §.fi quis igitur,m auth. de inftru. cau. d
& fide. & ibi no. glo. magna in authen. & fi contraélus, &
ibi DocC.de fide inftru.A Bar.in l.nuda ratio.ff.de don. & in
Ladmonendi.drca 6a:ol.ff.de iiireiur.& in 1. fcripturas, C. qui
potio.in pig.hab.A Bald.in authen.íed nouo.C.ficer. peta. &
Anto.deBu.in c. i. circa tertiam vel quartam coL de fid. inftr.
accedit id,quod no.Sal.in l.hac coninltiffima.§.cx imperfeélo.
C.de teíl.vbi vóluit,9 tí fi paterfcripfit íuum teftamétum ma
nu propria, in quo fuos filios inftituic h?redes,& legara reliquit,8Q teftamentum in capfam repofuit,& non fecit illud le­
6
gi , 9 tale teftamentum dicatur imperfectum nedum ratione
lblennitatis,íed etiam racione voluntatis imperfeél*, & proptercá fecundum cum non valebit etiam inrcrliberos,pcr no
tataperglo.inl.fin.in vcrbo,coinpletum.C.fam.crci.&I.fi is
qui.ff.de teftara.iunélal.hac confuitilfima.C.qiii tefta.fa. pof
ibi dum litera dicit,elogium ipíe fiium profiteatur agnofccb re.^ Tamen prsmiííis non obltantibus tn cafu,dc quo qu*
3 ritur,puto contrarium elfe de iure verum , f nam aut conftabic illam effe ícripturam manu parris, & tune quó ad liberos
inftitutos cum contineat tempus & alia, de quibus in rex. diél* auth.quod finc,nemo negare poteft , 9 valeac etiam fine
aliaíiibícriptione,vt ibi habetur,& in corpore vnde iila lumitur. Aut negatur illam ícripturá fuilfe lcript.am manu propria
tcftatoris,& tune fateor , 9 fi probaretur per duos teftes, qui
vidiílént teftatorem illam fcribere,fufficcret, per no.per gl.&
Docin cLauth.de tefta.imperfc.& per Bald. & alios in ti auth.
quodfine.fcd vbi nulli interfuillent tcftcs,ícd folum pollct
7
bari per legitimam comparationem fcripturarum, non negac
in ditftis loas,9 hoc fieri non poffct,imó porius conrranú eft
dcractc gl.in d.auth.de tcfta-imperfcin prin.in verbo,vnius,
inquantum g!.voluir,9qñin teftamento ícripto manu patris c
rclinquimr eriam extraneo aliqu id iure legari,rcquirátur dúo
tcftes,&quod in fine fir fcripta harc claufula. C qu* dixi, volo
feniaritamcn quó ad fiiiosfuffiat fola (criptura fine teftibus.
A ^ Prarterca hoc f probatur,probario qu* fit {xrrcomparario“cm regulariter df plena probario,& fic*quipollct probado
fodnonim reftium.Lcompararioncs.Cde fid.inftru. & quód
™ no.gIo.fiaju* lex folum repcrirur immutata & corrccia iti
feriptura apr diií*,qu* datur a parrc,parti-,vt in d./.fi quis ¡gi
®r,crgo in c*tcris Émú ftarc cict ius annquú. Lpnrdpimus.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
CXIIII.
C.dc app. Líáncimus, C. de tefta. ita dicit Bar. in cLLnuda ra­
no ín vkcoLvbi códudit, 9 prster^ quó ad fidem apcxSíI*
qu* data parte parri/ola comparatio probat,perinde, ac fi cófcflátum eííet per panéjcripturá effe manu illius fcriptam, g
dJ.comparationes,& aflignat rationem differenti* in aptxiif
li,feu apocha; quia cú illa fiat, vtdeturaparte,paniriuxta.L
piares apochis.C.de fi.inftrjmputari dec illi,qui fcdt fibi fie­
ri apocham,fi non fedt eam fibi fieri folenniter,q rano ceííat
ín hbro rationum,& in fimilibusícripcuris, quas fua volúcatc
cóponit,non aút fiunt vr a parte dentur parti,& cum Bar. in cL
Lnuda tráfit formaliter Anude Bu.in c2.de fi.inftr. drca 5. vcl
í.col.dum traélat de fide libri rarionumtita ét tenet Bar.in dJ,
admonendi.circa6.col.inverfí.drcafm&c.& ita tenent ibi
ct Mod.vc Fulg.A Pau.de Caft.& ita eft ét de mente Bar. in au
thc.& fi cótra(3:us,poft gl.in uerbo,íol¡,de fi.inftr. & fequif lo
de imo.in c.a.dc fi.inftr. dú traélat de fide epiftol* & SaL iñ.
d.l.cóparationesjin fi.& ét BaLin auth.fed nouo iure.C íi cer.
pet.circa a.vcl 3.col.& ibi dicit,9 ita íeruat coníbetudo, qu*
eft Optima legum interpres.Lminimé.&I.üde interprecatione.ff.de legi.c.cú dileclus,de coníue. íi igiiur diéb cóparatio
probatjíicut (i per confeííioné partis apparet ícripturá ec masu illius fcripta, vt dicit Bar. ergo fequitur, 9 ficut valet ínter
liberos teftm Icriptú manu patris,íi per parré cófitetur ícriptu
rá elle manu patris,vt no.gl.A Doc.in d.auth.de refta-iraperfec.in vcrbo,diuiíioné,ita dét valere, íi probatú eft p cóparationé,qu*eíl*quipollensconfeílioni,vtdidt Bar.ind. l.nu­
da rójin v!t.coL& non refert,quid cx *quipoUentib.fiat.Lfi./.
fi.ff.maHda.].mulier,in prin.ff.ad Treb, ffi*tereá f I-íoc ct vo­
luit Bar.expreísc in Lli ita icripfero.ff.de cond.A dem.& in 1.
quem hared.ff.de reb. dub. vbi dixit, 9 íi teftator in teñó di­
xit, volofolui legata, qu* fcnpta íunt manu mea in fchedula
quá diniili apud Guardianú fratrum Minorum.íIifficit,pbarc
per legicimá cóparacioné, vel per alia indicia, 9 illa fcriprura
fueric fcripta manu teftóris, vt íic peti poflint legata, qu* in
diiffa íclieduía defcripta funt,per illü tex.A per d.l.quem h*rc
di.vndeIo.de Imo.in d.l.li ita fcripfero , póderat iliam doéhr.
Bar. ibi,per quá fecundú eú concluditur,9 cóparatio in cala
illo, éc in aliis faciac plená probatione pr*terquá in apgdiflá,
qu* datur parce parti,per d.l.comparationcs, iumfta eo qá hf
in d./.fi quis igicur.& ita éc no.Io.de Imo.in Lilla inftitutio.
ff.dc h*r.inílí.& in c.cú tibi.de teft. & íic patet hác efle cóem
opin.aqua in iudicando non eflet recedendum,ut traditur in .
locis vulgaribus. ^Ec per h*c patet, 9 non obftant allegara
primo loco in contrariú,dú dicebatur,9 dét probari per dúos
teftes,iiel per confeflionem parcis,quia ( ut dixi) h*c proba­
tio per cóparacioné ícripcurarú idem operatur,ac fi per cófeffionem probatum cllét.vt íupra deduxL f Et aduertatur circa
niodum ,pbandi per cóparacioné.quia ad eá faciendá produ­
catur vcl alia fcriptura manu d. Athanafij , q íicícripta manu
triú teft!ú,quorú falté dúo deponant fe vidilléd.Athanafium
fcribetc diéiá ícripciuá,ín qua fubfcripti íunt, vel fi teñes il­
li lubfcripti habcri non polIbnt,déc jpbari, 9 ill* fubfcriptioncs triú teftiú fint de manu ipforú probando hoc per compa­
ratione aliarú fcripnirarú diclorú teftium, ita habetur in d. L
cóparationcs;aut ad faciendá diclam cópararioncproducatur
aliqua fcriptura aélorum iudicialiú íaipta manu cf.Athanaíii,
li vnquá deputatus fuiflec ad aélaiudicii conficienda.iuxta.c.
qm >.órra.de prob.vel alia fcriptura publica manu cLAchanafii,ii fuic notarius,ita hf ind.l. comparaciones, vel aliqua alia
Icripturá priuata manu d.Achanaíij.quam aduerfarius aéloris
confiteretur efle manu d.Athanafij (ccundum Nico. de Matarcl.& BaLin d.l.compararioncs.fadt ¡d,qá hf inauth. ad h*c
de fidJnftr. vcl aliqua ícripturá manu d. Athanafij recóndita
in archiujp pubIico,vtin auth.ad h?c.^ Nonob.f id qá no.
SaLin d.§.ex imperfcélo:quia cóis fnía eft in concrarium: qm
quantú eíl refpctau liberorú,faris cft,9 pater in fchedula fcripíerit cotá vol úntate fuáJicéc«cara non publicauerit.-quia df
impcrfcélio folcnnitatisrquia non eft publicatio fáéb, nó aút
df impcrfcélio voluatatislfideicórmíIi./.i juro ibí no. ffde
leg. 3.& in 1*1 caJF. dc tcft.& ita concludit Bar. & communL
tcr alijjin Lis qui,ffdc tefta. vbi dicunt,9 extranei cx illa Icripturapctcrcnon poflcnt,leti íolúni liben. & ifta ct probantur
in d.auth.9 fine. & ibi BaL& no.lo.dclmo.plcncincap.z.dc
tcfta-A in c*um cflcsán S.q.co. tit. ncc contranum didtur in
<LLhaccófuIaflimaAfi non cóftat, 9 vltra voluerit teftator
diljionctc^iracíumítur voluntas completa, vt notabiliter pro.
L 4
batut
LiberfeptlmusConfil. Alexand.
batur in dili is qui.Alia etiam qui ponútur in dicta auth.qá
te malafide,valet, faltem ad auferendum beneficiwn finajvórfuilleferuatajquiafüerútexpreíranoinina liberorum
dejxecutione i r f f i r im ie n i i .n i i q g ,
& declaratu quidj&quantü titulo iuílitutionis relinquebatur lO Ceffionarius non poteft facere exequiinftrwiientutn
cum expreflione ipis, & per literas féu figna nota & inteliigi,
debitare.
bilia,vctequirebat,ptoutibi habetur.& in l.quoties,poft ptinC O N S I L I V M
CX V .
cipiutruffide hit.cum luis concord.& per hic patet cefláre ea
V íA
depofiti & ftamcis ac alijs, dc
8 t
aflá* militabant in cafu contingenti fuper quo cófultus
V 11 o. bus in themate, mihi videtur, q per diólos trft
fui in teftamento ícripto manu propria patris, fed deficiebar
fit probata intentio dióliQuiriachi,&íáltem perMathzu^
ibi inñitutio S hiredis, qui eft neceflaria j etiam qñ pater in
deLanfranca& Petrum Amorofum. namdiólus Matth^Qj
ter liberos quomodocunque teftatur,vt no.Io.de Ra.Pe.Ia.dc
fvtverbo fértur^creditur, quod inter citerateftificatus üt¿
Are.Cy.& Saliin auth.nouiffima.C.de inof.teft.per id q habc
ante & poft quandam ordinationem teftamenti frólamp í
tur in J.aliud quoq; capiralura,in aurh.vt cum de appeLcogn.
loannem Alberti de Montegrino,quifiiit de anno. 147o. vd
& ita fe hét cóis opi.ut dicit S¿.in d.autLnouiflima.in primeó
citca diólus loannes in abfentia diái Quiriachi íj e & fopius
currebant ét ibi alia, qui quanram ad cafum noftrum nihil
tam in uilla lantfti Marii Laureti,quam in ciuitate Ancón»
9 habent obftare.^ Nec tprasdidis obftat,fi diceretur,q tex.in
habendo íérmonera de dicto Qmriacho quem dicebat mtet!
d.*auth.de teftjmpetfec.jr.i.vnde fumpta eft. d. auth. qd fine,
fuifle & mutuaíle ipfi loanni pecunias,& econtrá ipfum loá
loquitur folum in parente tcftante inter filios, & fic fauore fi­
nem ipfi Quiriacho dediflé pecunias & íecum contraxiffe, di
liorum vult vdere ditftara fcripraram,íéd in cafu noftro tefta
xit,quod in ventate nihiI habere debebat a diao Qqitiacho,
tor códidit diólum teftm inter filium & nepotes natos ex alio
& diaum Quiriachum ipfi loanni in aliquo hon ceneriLt fi­
filio,quia rñdeo,q diípofitio legis,qui eft induóla ad fauoré
militer creditur,qiiod Pctrus Anyrofüs teñificabatur inter ^
filiorum,habet locura ét in nepotibus, vt in auth.vt exaólio in
iera,quod ipfe teftis,qui ftiít difdpulus d.Ioannis Alberti plu,
ítan,dot.§.2.iunclo princ,& Lfilium habco.ff.ad Maced. & pie
ries audiuit a duodecim annis proximis citra dictum loanné
né no.per Bar.in l.iiberorum.ff.de verbo, fig. m ver. 2. quito,
Alberti tam in dióla uilla íánólc Mari? Lauretfquam mciuU
qñ verbum filij profertur a lege.& BaLpoft antiquos,in 1. Galtate Ancon? dicere,quod pluries contraxerat cum d. Quitialus.§.inftítuens.ffide lib.& pofth.& do.Car.Flor.in c, i.de vercho,& plura fecumnegotia gefferat,& etiam dicebat,quod in
bo.fig.& Antde Bu.in c.in quibusdam.de pcenís,& Pe.*de An
veriratem nihil penitus habere debebat a dicio Quiriacho, dc
cha.in cíe. i.de baptififed diípofitio.d.§. i .in auth. de teíla. imquod dictus loannes non erat ullo modo creditor d. Qmriapctfc.eft af: fauorem filiorum,igitur dét habere locura etiam
chi in aliquo.Cum igitur in ftatuto fub rubrica, de exceptioin nepotibusj&proptercá Guarnerius quiinfcribi fecit d. aunibus,qu? poffint opponi contra publicum inftrumentumjp
then.quod fine,quáuis non habuerit poteftatem legis condé
iiideatur,quod contra executionem publici inftrumenti poldijtñ iuíb»interpretatione motus vfus eft verbo, liberorum,
fit opponi exceptio folutionis,vel compcnfationisjvel pr?fcri
quorú appellatione ét nepotes fine dubio cóprehenduntur. d.
ptionis,& qu?dara ¿i?,& appellationeffolutionis,indetcrmi
Lliberorum,& Lliberos.ft.de fenator.Pr?tereá ét teftator Zannate prolat? ueniat qu?libet fatisfaólio quocunque modo fi­
percgrinum filium fuum fibi h?redé vniuerfalé inftituit,& fic
óla , per quam tollatur obligatio. 1. folutionis verbum, cum
fibi íufficcret,quamuis ét qu?dam legata relióla fiíijs d.Zanpe
ibi no.per Bart.ff.de fol.& Liblutionis uerbo.ff.de verb. fig.Et
lo regrininonfubíifterent.^Circaf vltimum dubium quiritur
cum dióli duo teftes in fubftantia nó varient, nec appareat ex
an afferre poflit pniudicium d.Luci & Auguftino nepotibus
eorum atteftationibus.quod loquanf de diuerfo loco vel tpe,
teftatqris,q faólra fiierunt diuiíioncs inter ipfos defcendentes
ifiimuntur in dubio c6teftes,vt fignanter voluit Inn.in c. qua
teftatoris contra diclam vltimam voluntatem teftatoris priiter & qñ,el 2.in a.col.dcaccufióc Sp.in tit.de inquifi §. nunc
fuppoíita ignorantia dióli tefti ?Ft breuiter concludendum
tratftemus.ver.fuper probatione autem infami?.& Bald.in l.cle
eft q non;quia nulla conuentio faóla circa ea qui dependent
quibus,in antep.colum.ff.deIegi.& in I.z. in vlt. colum. C.da
a teftó vel viciraa voluntate v¿et,nifi cognitis verbis ipfius vlbo.pof.fecundum tabul.& Anto.de But.in ca.caufam qu? inter
timi voIuntatis.Lde his.I.non eft ferendus,ff.de tranfac.1.i.ff.
archiepifeopLim,in 1 3.colum, de teihb. & Abbas in cap. cum
quemadmo.teft.aper.qui iura habent locum nedum in tranloannes,deÍEd.inftr.&Pau.de Caftr.in confil. 192. incip. Vifo
laólione,fed etiam in alijs conuenuonibus,quiaeft eatlem ra
proceflo &c. in vlt. col.ergo apparet probatam elfe exceptio­
tio,vt no.per gl.& Iac.Bar.& Ang.in Lde his,& Ang.in confi.
nem folutionis.q| Nec obftat,q dicti -f teftes nó dicunt dicti
198.inci.teftatorqiiidamnomine Ang.pro hoc facit: quiaad
confeflionem & alfertionem fuiffe facta pr?íéntepjtte,ideft
hoc vt quis vfdeatur renuncialfe cum effeiftu hireditati fibi
d.Qtiiriacho.-quia reípódeo,quod vbi feruari debet ?quitas iu
ex teftamento delati,debuit efle certificatus delatam fibi eflé
ris canonicijConfeffio faaa parte abfente habet effectum pkh?reditatem ex teftamento,aliás non excluderetu¡-. Lin repun? probationis, ut fingulariter dicitAnto. de Butr. d. Card.
dianda.& Lfi is ad quem.ff.dc acq.hcred.& facit l.generojf de
FI0.& Io. de Imo.in ca.fi caucio,de fidc inftr. per id quod no.
his qui no.infa.l.generali,Gde tab.lib. i o.cum fim. Alex.
z.q.y.inc.quoties cordis oculus,& idem no.Bald.iu 1. gcu®'®'
litenin 12. q. C. de non nu.pec. & Dominicus de S. Gemfui
3.q.9.in J.de his,& tanto magis hoc procedit, fi teftes depoAD D I T I O N E S .
nunt,q ille loannes ufus e"ft illo verbo, in ueritate &c. 1
V ifa S c rip tu ra .]D ix i fupra c o n C ^ h o c l¡b .7 .A n t.G a b .R o m .Ii b ^ . reuc fingulariter dixit Bald.in rubr.C. res inter alios aóla. inultc e p t.fe n t.r e g .9 .fu b t it.d e te ftam en . F e ly n u s in ca p .fu p e r q u iftio n ú .
col.quando quis dicit, in ueritate confiteor &c. uidetur iur®'
d e ofF .d eleg .& in c-in ter c e te ra s .d e re iu d .P arif.in c o n f i . i z i . l i b . i . &
re,idjcft in uerbo ueritatis a Deo , & tunc * non eft ncceifarr®
co n fi. i9 .1 ib .3 .c o n fi.2 6 .lib .í.c o n fi.j6 .1 ib .2 .c o n C .2 .1 ib .}.R u in .c o n fi.
l6 9 .1 ib .2 .& id y .n u m .S .lib .i.
R o u e f.
pr?fentiaparris,allegatno.in ca.’quotics cordis. ^ Fordfic®’’'
T a m e n p rfm iíT isn o n o b ft.] V id e P a u l.P a r if co n fi.1 9 . nu. l y . & fe q .
tur predicta per ea f qu? no.Bald.in d.l.generaliter.in 11- fr
T o l.j.q u i alia A ¡e x ,c o n fil.d e d u c it,& a p p r o b a t,p totú illu d c ó fil.R o !
C.de non num. pec.ubi pro concordia glollarum, qu?
P le n a.F alfu m e ñ ,? t m e jiu s ten e t A le x .fu p r a lib .j.c o n fi.y í.n u . 8.
runt
ualc®
1.U12L in
111 illo
i i articulo,fcilicet
x v / a i Jan confeflio
wv/iii^xiiw ad liberádum
—jP o n d e ra t illam d o ftrin a m Bart.] D ix i in c o n fil.y S .h o c l ib .7 . C rau e.
co n fil.2 i6 .co I.4 .u b i fequ itu r.
R ou eC
abfentcparte, iuxta no.in Lnon Ibliim.J.ii liberationis
L ic e t.F a te o r.d u m m o d o ap p a re a tfcrip tu ra in fo rm a co m p leta,¡& có
ff.de Iibe.lega. & in Lidem in duobus.ft.de pac.concludirf^
ftec eam efle fcrip tam m anu p atris p le n é ,& fic a lic e r quam p er nu­
Nicolauum de Matarellis, quod aut quiris, utrum
dam co m p a ra tio n e m .
C on fu lcu s.Su p l i b .j .co n fi.7 6 .
uim pacti hberatorij,& dicendum eft quod non,Lnec
In ftitu tio .im o jU t d ixi fupra lib .y .c o n fi.6 8 .
C.de do.aut ultrum ualeat in uim men probationiSj * j
C o n fi.a d quo d fe refert eft 76. voL J . uide n o n fupra a d co n filio 12 2 .
quod communis opi.eft q fic,allegat.§.& licet,in autb.dc
n o l.p rim o .
®
Zanch.
busffit ipfemet BaLin c.fi.in y.coLde confef. etiam alio m _
concordat dictas glo.& diac.q, aut diaa confeffio cman-ri^
S F M M M R I F M .
modum conuentionis,feu promiffionis,& tuncreqi^^^
fentia partis,ut nojn dLidem in duobus aut e m a n a t
^^
dura fimplicis enundationis ueri,& cmc non reqo^‘^^,N
Confffio parte abfente ualet iure canonico, & i n uim proba­
tionis. nu. 4.
I
jra procedat idquod no. gloflJnd. f.d liberaucn^'
5 Statutun* deprafcriptione aBionmn viginti anmsjaon ohflm& ita etiam didt Baldón L i ffide interrog.ac poro -f,^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
i
Confilium
cxv.
85
7 tenuamnt f quod dc iure canónico hoc nó eStt immutatú in
plores ctiatninl.pon:qaamliti.Cde pac.&in cvenienSjdc rcoOoSc ia c.cum prídenijde pac.& in dJ.ídem in duobuSjCum b przfcriptione adionum, licéc aÜud eflet m pr?íumpri one re
rum corporalium, in quibus folum fit ius duileimmutatum
£.reprchendiint opinionem glo-in d jin duobus. íéd pofito
per ius canonicum diiponens,qubd pofléflbr malzfiaci nullo
illa gIo.eíIét uera, * tamen obftat calñi noftro ut patet ex iam
tempore przlcribat, iuxta ca.fin.de pr?fcr. & in regula poflef.
Jiclis, puto igitur farisfe^m füílTe de dicfto allerto depofito
íbr.malzfidei nullo tempore pr?ícríbar, iuxta ca.finde przíc.
¿icio loanni, & proféáó vltra iuris düpoCdonem fiindatam
& in r^ula pofléíTorJib. 6. ita condudit per plura Earto. in L
jn depofitionibusdidonim teftium concurrit magna ?quicas
fin.fl.quemacL íér.amic.& in L fequitur./. fi viam.ffide víécap.
& venCiniii:udo,g; tato nó ceíTaíIét diclus creditor in petitio
& in cU,ficuc. & in I.h?cautem iura. ff dc ferui. urb.przd.& m
ne dicli defairi:cum vterque.Ltá creditor, quá debitor diu fiieLait pretor./.pIanc.ff.quibus ex caumaio.& Innocen. in c.culint in eadé duitate poft diclú depoütü,
tanto magis quia
ra.drca fin.de iure patr.& in c.quia plerique.de immuecd. &
(verbo fertur)q»per teftes ^pbari poterit exortá fiiiíle poft di(ftií
Hoftin fumma,de pr?ícrze.immo./.qu? res pr?fcribi poflunL
depoficú inter diclos loannes & Quiriachu certam controuer
iuxta princaibi inquir, quod non peccat ille, qui creditori nó
fiam occatione cuiuídam vinee,ita qd verifimile eft,qd non di
íbluit/lummodo id non fadat innito creditore, nam poruit ef
íluliflér íalcem táto tempore diclus creditor fuas pecunias exi
fe paratus debitor foluere ad omnem inquifirionem credito­
gere a debitore, cum quo eflét in controuerfia nt docet expe
ris , prour continetur in feriptura huius afíéni depofiti promif
rienria,qu? eíl efficax rerum raagiílra- c.quáiu íit. de elecl. tu
fí reftituere ad omnem petitionem creditoris, & ita eriam te­
6.& ica videmus a com muniter accidentibus,quod argumen­
nuerunt plerique alii,quos refert Anto.de Butr.in d.acura. &
tum procedic,\-t no.in I. neque natales. C. de probat.C Accehuic opinioni uidentur adhefiflé ftatuentes in ftamto féb ru.
ditctiam adexciufionem executionis dicbinftrumentidepo.
brica,de pr?fcripcionea«ftionum,dum fimplidter difpofuerút
íid exceptioprzícripdonis lo.amex forma dnfti ftatuti fub ruprzfcribiaclionibusípatio 20.anno. continuorum, &cum
brica,de excepdo.quz poflunt opponi, iundo ftatuto íub rugeneraliter & indiftinélé hoc ftatuerunt,debet indiftinélé inbrica,de przfcriptione aólionam,quo cauemr,qjinftruméta,
tell;gii.de pretio.fl.depublici.l.t.§. generaliter, ff. deleg.prziura & adiones pr?ícribancur (patio zo. annor. continuorum.
ftan. & in hac przfcriptione nondiftinxeruntftatuentes,pro& non diñinguit,an bona fide,an mala fide,& fic intellexit in
ut fecerunt in przfcriptione rerum corporalium ubi fit diffe­
diftinde i'nam íi voluiflet íblum inteliigere de eo,qui eflét in
rentia inter bonam fidem & malara , & non poteft dici,quod
bona fide,id cxpreffiflet,prout expreflit in alio proximo prz­
in przícriptione aélionum recarratur de fimilib. ad fímilia,&
cedenti ftatuto fub rubrica, de pfcripdonc deccm annorum,
fic ad ftatutum loquens depr?ícriptione decem a.Aiorum fuvbi cauetur,g> quicunque poflcderit titulo donationis,vel cm
per reb. corporalibus vigore alterius ftatuti prouidentis,quod
ptionis,vel alio iufto titulo adprzícribendum,vel víiicapienvbi per ftatuta aliquis cafés non eflét determinatus,ut quia ífa
dura publice & palam, & bona fide,aliquam rem immobile',
tutum non loqueretur generaliter, uel exprefsé , recurratur
fine contradidione ípado decem arunon poffit inquietari.hzc
de fimilibus ad limilia. quia dico,quod ifte cafus erat prouifus
rario probatur in c.inter corporaIia,de transla.pr?la.ibi,dú tex.
& determinatus fub generali diipofirione ftatuti loquenris da
didt, vnde fi circa tráslationem idem fieri voluilfet, quod de
pr?fcriptíonibus aélionum. & quod per uerba illius ftatuti di
ceffione dixerat, & de tráslatione poterat expreffiílé, ergo cú
catur eflé generaliter prouifum, adeo quod comprehendatur
ftatutum fub rubrica,de exceptioni, quz poflunt opponi,per
vnaqueque ípccies, probatur in d.I.i. in prin. iunclo uerfi genútcat ad impedienda execurioné inftfi poflé opponi exceptio
neraliter.ffde le.preftan. & Lmetum./. animaduertendum. in
nem przfcrÍ£t¡onis,intelligif' de przícriptione llatutaria:quia
verbojgeneraüter. ff. quod met. cau.nam edicrum przjoris £
vnum ftamtú femper intelligiéfecundum aliud ftatutum, &
uidebat, qubd rupto teftamento per bonorum pofleffioncm
vnum trahitur ad aliud,Líéd & pofteriores. ff.de legi.l. i . C. dc
contra tabulas legata relicta parentibus ac liberis teftatoris có
5 inoffi.do.^ Ec bene ^pbaturp ea f quz no. lo. An.in cfin.de
féruarentur, Sc tamen iuriíconfnlms inquit, talis prouilio
coníueinyLcoLvbi dixit g>quando uadacur de extenfione fa
dicitur generalis quó ad parentes , & liberos , ita dicitur
dendadc vno cafu ad alium ex identitate vel fimilitudine róind.l.i.dc leg.przft.& fimile dicitur ind./.animadiiertennis,iux.l.nó poflunt.& Lde quib. cú ibi no.fT.de le. 66 in 1. 1.C.
dum, iuncta 1.1.eodem*titu. ita ergo in propofito noftro ru­
quz fit long.confue. & dubitetur,vtrum recurrendú fit ad fimi
brum & nigrum loques abíbluté de pr?feriprionera acrionú
le legis an ad fimilc confuctudinis, dct 6confiderari, an cafés
dicimr generaliter difponcre de qualibet przícriptione. id eft
occurres fit dc materia confuetudinis, & recurretur ad íimile
8 fiue debitor feientiam debiti haberet,fiuc non.W Et fi f dicere
cófuecudinis,aut eft dc materia iuris cóis,5¿ recurretur ad fimi
tur,quod intelligendo ftatutum iub rubrica de przícriptione
le legis,arj.fed cum patrono.f£de bo.poCti.geneiali.ica etiam
actionum,prouidcre efiam in pr?ícriprione decurrente debi­
concludit Bald.in lde quibusjn zyi.colum.przallegaca.-allegat
tore feiente , non deberet ualerc tanquam nutriens pecca­
in ar.l.certa forma. C. de iur.fifc.li. i o.& ita etiam tenet lo. de
tum infpeéla diipofirione iuris canonici pofita in d.'c finde
Imo.in Lfi uerb. §. dc viro.in pen.colum.frfoLmac.ita ergo in
ptzfenptio. & in diéla regula poflcfl'or, vt videtur conclude­
propofito cum traélemus de materia ftatuti,id eft de execucio
re Bar. in 1. omnes populi. in 3. qu?ft. prindpali. íE de iuft.&
ne mftramenri concdlaa ftatuto, non autem a iure commu­
iur. &Io.And.in c.z. de exceán 6. in nouclla.& An.dc Bu. in
ni : quia de iure communi inílrumenta non habcnt executioca.fin.de przferip, cum nonnullis fuis concordantijs. Reiponncra paratam.l.minor vigintiquinque annis cui fideicommiídeOjquod ftatuentes non pollént hoc facere quó ad auferen­
fumjr.de minoJ. i.Cdc execu.tei iu. & ibi Bald.ideo circa ca­
dum beneficium iuris communis alteri: tamen ad auferendií
fum diclz cxecutionis inftrumenti & interpretationem diéli
beneficium indulmm ab ipfis ílatuentibus concedentibus para
ftamti loquenris de exceptione prz(criptionis,quz poteft op­
tam executionem inftrumento dcbetpollc fieri .hoc probatun
poni ad impediendam diíftam executionem ftatuti , debet
quia fimiliter uidcmus,quod ftatutum laicorum qnamuis nó
recurn ad alia ftatuta ciuidem duitatis loquentia de przfcrivaleat quantum ad hoc, vt auferre poffit benefidum iuris có6 pcionc. ^ Pro hoc f etiam fadt: quia alio ftatuto cautum eft
munisderid, utinauth.caila, cum ibi no. C.dcfacrofieccL
q>omnia ftatuta duitatis Ancon? intelligantur, prout uerba ia
& in ca. nouerint, de fen.excom. tamen bene ualet, quatenus
ccnt,& non rcdpiant abquam interpretationem, fcu incellcauferret cjfridsbenefiaum ftatutorum , ut probamr notabiélum exteriorem, ícd puré & fimplidter, prout verba eorum
litcr,in Lfi quis curialis,& ibi hoc no.B iIcLC.dc cpife. & cler.
foDant,& quod a verbis.prout iaccar, minime rcccdamr, íál& eft dc mente docLÍnd.auth. calla. ^ Benefecit, quod no.
uo femper quod poffit procedí de fimilibus ad fimilia, prout
Baldan l.de quibAdeleg.in i juolumán vcifió,quzritur, an
in alio ftarato caumm eft, ergo cura dichira ftatumra íub ru
derid &c.vbi dixit,g> fi confuetudo laicorum hct,quod inftru
brica dc przfcriptione aélionum, loquatur generaliter & fimmenta habeant executionem paratam Iblum vfque ad lorao-.
phdterdcpcrfcripcionczo. annor.concinnorum,& nondinos, non poterit ccdcfia poft io.annos petcre exccurioncm
ftinguat ínter bonam fidem & malam, non dcbcmus nos didicri Lnftnimcnri: quia illi ion Ipidali inducto a confuctudiftinguere, & averbisreccdcrc ,& fic voluir diclum ftatutum
nccftprzlcripnim, & ideo oportebit agere uía ordinaria iu­
Encere ad rempus zo. annonim przfcriptionem aélionum,
ns communis, argj.cius railitis. /. miliria milliis.ffidc mílLrego? de iiirc íáltem duili exigebar, ncgligenuam creditoris
fta. addudt eriam, quia nemo poteft uti benefido meo, nifi
per tcmpus annorum triginta, non fácla dütinclionc, an dcquatenus ego uolo, ícd utamr iure communi,ccflantc con•Mtor haberet fdenriam dcbiri, vel non, iux.i.ficut. & L omfuctadinc, allcgaü.fed & miliiis, in prin. £ dc cxcufmJe iu
Lcum aotiilimL C dc przlcr. 3o. a n n . ^ Imo plcriquc
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
É
Liberfeptimus confi.Alexan.
et no.Bal.in Lomni noaarione.C.de facrof eccl.A in 1.& in le
gatisjCad l.FaI.& in 1. 1.ad fin.C.de contrah.empt.& m 1. fin.
$.fi ueró poftquam.C.deiurc delibe.&ica in propofito ftatué
tes voluerunt,quód poflit creditor habere executioné inftniroenti: nifi obftet exceptio pr*icriptionis, & inteliigitur de
pr*icripcione ftatutaria,qu* quidem habet locum indiítinéle
id eft decuria debitore ícientCjUel ignorate, vc iupra dedutftii
eft. & propterea non poteft diclus allertus h?res oreditoris c6
fequi executionem inftrumencibeneficioftatuti,ftance dicla
prteicriptione ftatuti, quod quantum ad auferendum dichim
bcnefictum ftatuti potuit hoc difponere,dato q>fecundú opi­
nionem qnorundam non valeret tale ftatutum quó ad auferep dum alteri beneficium iuris cóis.1|[ Praterea f Barto. in d.§.fi
uero.& in dj.fi.ffquemad.fer.amit.& Inn.A Hoft.in locis lup.
allegatis,cum fuis concordantiis fupra dedudis: & eriam Bal.
In Lomnes populi-in 7.col.volunt,q> imó tale ftatutum valeat
etÍ3m,quando per id auferretur beneficium iuris communis;
tamen in illo non faciopro nunc potiflimum fundamentum,
arcento 9 alii pleriq. contradicunt,& in pr*lentiarum fatis eft
9 ftatutum poflit habere vires quantum ad repellendum age
tem a beneficio didi ftatuti in termino circa didam executio
nem inftrumenti,quam non habent inftrumenta de iure cói,
10 vt fupra dixi.^Poftreraof uon omitto,9 antequam dAliños
agens tanquam h*res didi loannis prol¿uerit fe h*rede di­
di loan nis,& fic probauerit fe reprefcntare perfonam credita
xis,non debet didus Quiriachus ftare detentus, iuxta diipofitionem ftatuti fub rubrica de exceptionib. qu* poflunt oppo­
ni contra publicum inftrumentum,& alterius pr*cedentis fta
futi fub rubrica,de executione publici inñruméti; quiá illa fta
tuta pr*fiipponunt ad inftantiam creditoris eflé procedédum
ad contenta in diclis ftatutis: quia de creditore fit mentio iri
didis ftatutis. vnde cum ifte khnos non fit nominatus in in­
ftrumento depofia,& non conftet adhuc ipfum eflé h?redem
didi magiftri loannis deponentis, ceflat interim priuilegiuin
executionis,ficut dicimus, quód qñ ftatutum diiponit, quód
ad petidonem creditoris capi poflit debitor fine citatione,tamen non poterit capi fine citatione debitor ad inftantiam cef
i fionarii; * quia oportebit prius citato debite liquidari,qd ifte
fit ceflionariuSjita determinat BaL in L per diuerias. in i o. C.
manda.per Innoc.in c.quia V. de iudi. & no.Ang.in Lj.in vlt.
colum.C.de pigno.pro hoc;quiainftrumentum quó ad per­
fonam didi aflerentis fe h*redem creditoris.non eft liquidu,
& ftatutum tribuens priailegium inftrumento circa executio
nem,inteliigitur de liquido tantum.Líí.C.de compenfátio.no.
Bar.in l.proinde.§.notandum,ir.ad l.Aqui.& in l.i.in prin. per
ibi notata per gl.ff.d e edé.& in Lz.per illum tex.C.dc lén.qu*
fine certa quan.& Bal.in*l.cum teftamento. C. de tefta. manu.
& in I.2.& in Letiam. C. de exec.reiiud.& in l.apertiflimi. in
fi.C.de iud.cum fi. LausDeo. Alex.
A
•
D
D
I
T
I
O
N
E
S
.
Vi(afcripturaaíTertidepoliti.] Addoiun.Ritnin.confi.j7.nu.49.ver.
quinimojvbi fequitur dt f t a A l e x .
Dicit.] Sed iure non probatur,nec eft uerum,nec obferuatur etiá in
b
fo r o eccle fia ftico .
Tunc.] Nec.hocverum eft,necprafticatur,IicetidemvcIicAlex..fupraeo.conli.8y.nu.4.Confeifioiuraca non requirit partis prefentia,
idem Fcl.ter.et,adducens plura ad d.c.fi cautio. col.S.uerf.modofal­
lit prfdifta regula Rui.confi.ioi.lib.i.
C
¿
F o r tific .ín iú rp r a :d ia a .] D ix ic o n f .z 4 y .lib .6 . G a b r .R o .lib .i.r e c e p t .
lent concl. I.fub tit.de confelfis. Rouef. .
«
P r o b a tio n is .] S u p .lib .6 .c o n fi.2 4 y .n u .f.u b i dixi,
V e r a .] P ro u t uera eft,u t d iftu m e fifu p .lib .4 .c o n fi i jL n u .? ,
A e b e n t.] Ift ud e tiam la te l a f te n e t,a d d .l. d c q u ib u s.c o l.fi.a e r. ag­
g re d io r fecu n d u m . N a tta ,
A ftio n u m .j S u p .lib .y .co n fi.9 9 .
C e flio n a r ij.] Su p Jib .4.co n fi.9< 5.n u .’ .
f
g
h
i
Hoc confi.duplicatum eft,inf.confi.i6i.eo.uol.
Zanc.
C O xN S I L I V M
C X V I.
N bona acquifita per epifcopum pr*fumantur acquifita
K ^ de bonis Ecclefi?.
I
...
¿lu per q.dfim Ludo, epifcopum Modon^íém,
cc ams qu* in faclo narrantur, videmr prima confiderarionc
dicendum,fucccflorem in dido epilcopatu polTe f diclas pcCTinias repcrere,tanquam pr*fumanmr acquifit* per diclum
quondam dominum Ludo, ex bonis ipfius ecclefi* cpifeopa-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
hs,ialteni cum cL Lud. tempore quo fiiit ad epifcopajy
motus nihil haberet in bonis propriis, fed eflét ptofcf?^^
ordine Pradicatorum de obferuantia , vt habetur in ^
c.vt vnufquifque.& ibi plené no.doc.de pec.cle.c. i.dc td^^*
q.5.nulii.& libi
notatur.&
moan
v 8v
u i iiu
x a iL u ...... no.Spec.in tLde
11.U C uftatu
acu m
o 4n Ver
i.doc.in auth.licedam.C.de epif & cie. & cóftat o, no
' i uon
pr*latus ti.lucratiuo difponere de bonis acquifiris ex red'^
ecclefi*.c.cum in officijs.c.adh*c.c.quia nos.& c.reUtun] é
2.dc teft.& in d.auth.licétiá,5c plcné no.in c,pr*íénti, de Jffi
or.lL(í.& in cfi.de pec.cle.& ibi no.doc.^amen his nó obfe
tibus puto in cafu,de quo qu*ritur, contrarium efle deiure
verius; nam pr*fupponiturin faóto, 9 cpifcopatus pridicftu
pro tempore quo lili pr*fuit pr?fiitus Lud. habebat reditu
adeo exiles & tenues, 9 uix fufficiebant pro viélu diifti enifio
pi neceflitatib. epi{copatus,"& tenuiores ét effecH erant re*dditus pp bella qu* didis locis & circuftanribus Teuai inferetát,
& prefatus Ludouicus diclo tpe fterit íémper abfens ab epifto
patu,quo fádú eft,ut maior fubftitueretimpenfa, &debilio.
.res ellént reditus. Pr*iupponitur eriam,9 diclus epifiopus
reputatus erat religiofus bon* conlcicntie & valde cognitus
maximé a nobilibus Venetis, quos f*pe audiebat in confeffio
nibus Veneriis, vbi moratus ell etiam poft adeptum epifeo.
patum , Sc propterea ei a nobilibus largiebantur plures pecu­
nie pr*fupponitur ct, quod verifimiliter lucratus e.ft plures pe
cunias poft adeptum epifcopatum dum deputatus eílét fuffia2 ganeiis in ciuitate Taruifii.
pr*fuppolitis callis no­
fter deciditur ex his, qu* traduntur per loan. And.& exprei’fius per Pe.de Ancha.& Io.de Imo.in ca. i .de pecul. cie. nara
qu*rit ibi Io.Andr.fi quis ell Vicarius in ecclefia,an pr?funij
tur illud quod habet acquifiuiílé de bonis ecclefi* ’ & diilinguit,aiu eft Vicarius temporalis,qui forcé habet certam porfio
nem pro feruirio,quod pr?ftat; Sc tunc non pr*iumitur acqui
fitum de bonis ecclefi?, quia non dicitur habere adminiftrafionem eccIefi*.ca.conftitutus,de filiis presby.ca.primo.ad fi,
depriui.lib.6.Si autem eílét perpetuus Vicarius,tunc dicit, qi
cx qualitate Vicari*, & quantitate patrimonii, feu ex his que
cx proipera fortuna probatur eum acquifiuilIé,bonus iudcxiu
dicabit,an pr*fumatur acquifitum de bonis ecclefi* vel non,
Sc an in torum vel pro parce,arg.ca.fin.de tranfacl. Sc d.ca.rek
tum.Subdit Pe.de Anch.& Ioan.de Imo. in d.ca. i .depecu.ck.
9 eadem róne dicendum eft nedum in Vicatio,(ed ctiam inre
¿tore Sc prelato.quid enim íécundum eos fi aliquis eft reclot
ecclefi*,cx qua rnodicam,uel nihil percipit,& habet officium
lucrofum; vt quia forte eft doélor deputatus ad legendú cum
felario.-velétcxinduftria aduccationis uel fimili mulca qusriCjCerte non prefumeturtunc,9 qu?fitumper eum fit de bo­
nis ecclcii*. Et hoc tanto magis procedit,quod fucceflbr in epilcopatii non poffidet,íéd aduerfarius, ut no.per gio. 12.q-lfint manifefta.& ea.c.iuia y.q.in ca. i. Bene facit id,quod nor.
glo.in i.cum oporcet.in prin.in uerbo,ex cuius fubftantia.in fiCde bo. qu? libe.non dico quod ex hoc folo, quod fucceíTor
in epifcopátu non poffideat bona,qu* dicii fuifle acquifita de
reditibus uel aliis bonis epiicopatus incumbat fibi onusptobandi,quod fint ex bonis epiicopatus, ied concurrentibus ilb*
aliis pr?fumptionibus,de quibus fupra,ut etiam nor.Arch.in dJ ca.iint manifcfi?. ^ f Bene faciunt not.per Innocen. in c- cum
in officiis,preallegato. ubi concludit, quod iudex in iftis
b arbitrari ex conieéluris ^ inípeéla qualitate & quantitate re^
ciituum ecclefi?, &inipccla qualitate induftri*, fcu^tincii
uel dodrin*, ex quibus lucrari potuit, quantum pnefumeu'
dum fit eum acquifiuific ex bonis ecclefi*, & quantum alk”
de,per id quod habetur. 12.q.4.1acerdotcs, in qua computatio
ne dicit, 9 Íu d e x p riu sd e d u c e td e rc d itib u s& b o a is e c c lc li® ^
quantú expendere oportuit pr?!atum in uiélu & uellitu: qui®
qui altari ieruit,de altrari uluere debet. 12.q. i-cx his. &
pifcopas.Sc ca.cauiLq.2.charitatem. & idem didt in e x p ^
ÚCÜS in alimentis pauperum, uel in hoipitalitatem, ueliu tedemptionem captiuorum, aut alias pias caufes. I
Sc c.gIoria-& 4 J. dift. commcflationcs. & in ca.2. de
pr?la.& cad h?c.de ceft.& fetetur, quod cclfentibus iftis
icéluris pr?rumcrctur in dubio pro ecclefia, pro qua lUr®
íiimút,nifi fcdm eum probetur clericum ante clericatum
habuifle uel aliudc interim fibi obuenúíé,pcr id quod
in /.interdidmus.inauth.dc ecdcfia.tic&ica ctiam
écu Baldan praealleg.auth.licentiam.hocidcm
& Io.de Imorin ca.ur uoufquiiquejie pec,clc.ub^¿icarx,^
I
I
CXVI I .
Confilium
jjjctor ccdedt rcperimr matualle pecuniam nomine proprio,
gnpoft oíos moctem pní'umetur quilita de bonis ecclefie?&
dicít quod fic, nifi probarecur, qd calis erat períbna qui licite
potuillét dictam pecuniam quirere, puta róneaduocarionis ,
yei Iecture,uei fimilis exerciriüquia tune pr?fumetar acquifita
¿iunde, quá de bonis ecclefi?, prootfonat actus geft :s a prelato,qui proprio nomine di ctam pecuniam ciquam filara mu
tuauit,& hoc reputar menci tenendum Io.deImo.in d.c.uc vjjufquilque. ita frac in jppofito noílto d.Ludonicus: qa dictas
pecuoiastanquam íuaspropnas dcpioiuiC apud dictum conuc
tum SDoininici affirmando illas non pertinere ad Epiícopatum, & cas cx fua induílria acquifiuiílé: & ideo poft mortcm
fiiam voluic illas perdnere ad dictum coauenmm,prout perti­
nere debebant cum in diao monafterio antea profcffionem
frciirct,utinf.dicá, & iftud eft multúno.quia¿ii,qui dicút,qd
pnfiimitur,quod fueritacquifitú de bonis ecclefie,non loquú
tur in cafu pr?diao,Cquádo concurreret allercio ipfius epilco
pi dicécis acquifiaiílecx índuflxiajalcé concurréte quodappa
ret ipfum fuilfc perlüná,qu? ex induftria acquirere potucnc,
& reditus ecclefii uix ad impéíás opportunas fufficerenr,& q
non longo tempore adminifcauerit bona epiícopatusmam d.
Ludo.lblum pannos quatuor cú diraidio pfuicdiólo epiíco4 patui.^Ec fortificantur f pndícl* per id q dicit Pe.de Anch.
& Io.de Imodn d.c.cum in officiis,vbi dicunt, q fi reiftor ecclefii relinquat ¿icui illa bona , de quibus eft dubium an fint
dc bonis ecciefii, poterit iíle cui relinquuntur,occupare, ex
quo fibi funt relida: quia non pril'umitur, quod clericus ku
redor fueric immemor falucis iterni.Lfi.Gad iegem lul.repSc i.q.4.íáncimus.Accedunt nutata per dominum Abb.in d.c.
ut unuíquifque.& in repe.c.cum eífes.dc tefta.ubi uoluit,quod
ficut quando apparet,quod prilatus hibebat proprium patrimonium,prifumiturpropoircllorcrei,dcquadubitatur , an
fiierit dc bonis ecclefii.Ici cnam pari ratione, quando redor
ccclcfi? erat talis induftcii,q multa luctabatur,Sc^ utile eflét,
qaod oftendaturpr?fatuin Ludouicum feciflé fieri inuenta­
rium bonorum cpiícopatus, quia prilacus íégrcgare dét res
filas a rebus ecclefii 1 2.q. i .manifcfta. & ibi not,hic cnim eft
rario,propter quam fatis quandoque prifumeretur pro eccle­
fia contra prilatura,ut pet Inno.in d.c.cum in officijs.^Et fta
5 re t ergo q non cx bonis ecclefi? pracíumatur d.Ludo.acqui
é íiuifle,íed ex induftria píbn?,ut ex prididis patet, non eft du­
bium q de talib. bonis uc acquifitis pocuit diíponere,utfecir,
c.quia U O S .& ¡bi plene no.& in c.relatú,el 2.ver.c?tcrum,de te
fta-& no.doc.maximé Bal.in d.auth.licentiam.& léquitar hoC
Iac.Bu.& B¿.in l.i.in fi.GJe epifiJc cler.licecipfemet lac.Bu.
alitcr dixerit in cLauth.licétiam & malé,vt ibi p Bal. nam dice
batIa.Bu.c6tra tex.exprclfum in d. c. quia nos.& ideo doc. ibi
& máxime Hoft.An.de Bu.& Pe.de Anch.do.Card.Fior. & lo.
de Imo.cócludút,q de co.q qu?runt clerici róne officij, vel íér
uiuj,feu jP miflis cücédis.vcl orationib. aut fimilib. polliint li­
bere difponere,& non intelligatur acquifitum cótcmplatione
ecclcfizjíéd intuitu perfoni, quicquid dixerit lac. Bu.in d.au •
thcn.liccntiam.itact tenet Saly.in d.auth.licentiá,vbi dixit,q
fl liccc laJu-ibi velit,quod .edor ccclefi? debeat operari ‘^ecclcfi? aqua ¿iméta recipit,arJ.quod in vxorem.C.de nego. gcft.
& Lquod fi nuUa.ff.dc relig.& fump.fu.& Lpe. ff.dc ope. li.pcr
hoc vcht,quod dc quilitis ex induftria non poffit difponere,
tñlccuadunjeum non mouetur bona róneiquia operari non
det ecclefii, nifi circa diuinum officium & conieruationcra
fiioram iurium & bonorum-l.qui fub pr?tcxtu.C.de Saaolan.
^ L & jpptcr hoc ¿iméta percipit ab ecclelia, & nó fimplici­
ter ut alimenta, fed vt frudus & reditus libi conccflbs. I:cm
non fcmper ex co q quis ali.mcntatur.tcnaur operari, ut pro^•®turin LSciojn prin.& in LM^uia.ff.de an.leg.& in l.Caio.J.
lmpcrator.de ¿iraeoieg.& Liilis hbcrrisffide ccndL& dcmó.
^ t & fic concludit ,quod dc qu?fids ex opera fua poifit di(p>oncrc,& fequitur ét hoc Pc.dc Anch.& Io.dc Iraonn d.ca.cura
inoffia‘s,poft Io.And.&¿ios ibi.&: hcet¿iqui dixerint, hoc
^ n habere locum in cpifcopo: quia fecundum cos epilcopus
nona acquifita cx labore & induftria fua non poteft iaaHos
^onfcrre,pcr id quod habetur in dida authiiccntiam, tamen
de iive canonico fcruandoin hac materia tenetur contrariu,
per idquod habetur, i i.q.y.incJixú.t'V: ibi gL& Arch. dicen^>quod iilud,quod habetur in <LauthJiccriam,non eft fcruá
dc iure canonico:&: ct tenet SaLin pri¿legata auth. li-é
••^poflct cc quilpiaiii dicctc,quod ct pofito quod d id i pectt-
nii prifumerenmr acquifici cx reditibus ccdcGe,tamé potue
rit d.Lud.deillisdilponcre illa donado ¿teri ccciclíe,utnóa¿
li tenuerunt: tamen in hoc vlrimo non fodo fundamenmm ,
quia mula cenet contrarijm,vt plene no.pcr dodun c.fi.de pc
cu.de.& in c.iadeconun,deeca.& quah. Scin c.ptefenti.f.pot
ro¿e ofl".ord.li,6.cumfim.Ec fi diceremr, quod d.LudoUtentc
quam promoneretur ad epilcopatum, eratprofeflusin ordine
& conuenm Pr?dicatorum,& contequentet non potuit de bo
nis ét ex iuduftria fua acqu fitis difponere, fed illa acquirútur
deiure monafterio, in quo profefliisfiierat.i 8.q.l.c.i.&p ea
que Libentur in c.cum ohm.el a.de priuiL& no.cxprefle loan.
And.&alij poft eum in c.i.de teft.rejondeo, quod boc llifficic monafteriojéu conuentui SJ)ominidjn quo ipfc profef
fos fuerat,ad quem did? pecuni? perucncrunt. Ex quibus con
cludo pro dido conuencu S.Dominid rebus ut fupra fic íé há
bentibus.
Laus Deo. Alex.
A D D I T I O N E S .
V ifo ch y ro g rap h o .J P o rtia s ab I m o la co n fi. 3 3 . & 1 0 4 . u b i alio s c i -
c
ConieifturisXupio.confi.iii.nD.4.
b
E t lla n te e r g o guod non ex b o n ise ccle fi^.jC o n firm a tu r h z c o p in io
c x tra d ic is in te rm in is a C a rd in a le P a rifio c o n fi. .;.n u .[ i .cu m p lu r i­
bus requencib.uoj. . eamque in iu dicando tanquam coir.m une, am ple de nd am fore ait ex Soc. fen.confi. . c o !.?.n u . . R ouef.
O p e rari.q u o d e li u eriÜ im u m ,íéd non ad qu rlius,quibus nemo m ili
lans D eo fe im p lic a t.i.a d T h im .a .fe d ad uerbú D e i m in iiirá d u m a f
fidue uita & d o d rin a ,cu iu fm o d i operarium non erubeícédun. re q u i­
rit P iu .re d é tra d a n té íerm oné u e rita tiv ip rid ic a fin q u itjle rm o n e iu lté,teinpefliué,intépefliué,argue,increpa.exhortarecum o ír .ni le nita
tc & d o d rin a . . T h i. .propterfaocülHcium d atu r beneficiu m .
4
d
2
2
91
2
3
4
C O N S I L I V M
C X V I I .
^ Emptor vt agere poifit dc euidione contra emptorcm,qu?
requirantur.
acjJderato proceflu caui? uerrctis inter Riou dc
V 1 IvJ Forliuioagentem,& jedabilemequitem dominu
Opizoné de Aldroádinis de Rauéna defendétem,íencik)partes
domini iudic.are debétis efle in abfoluédo cLOpizonem.Nam
I t profedo fornus in regula,qu? habet, qd adore nó probante
reus détabíblui.l.q accufare.C.deedcnx.vnico,vt cccLbcnefi.
CÚ fim.qu? regula iacelligitur de abfolutoria diffiniciue fercnda,uc no.gLin auth.qui femel,in verbo,locum. & ibi ét doc-G
quo & quádo iud.Quod aút ador nó probauerit legitime fibi
inc úb entia,oftéditur fic: ni ipfe agit adione exempto ad intc,
relié (uú jP euidione,quá didt eflc íecutá de parte vnius peti?
terr?,qui aifent fc emiile a pr?foto Opizone, Jc illud interefle
dicit afcendere in vna parce ad quáticatem librarú trecentarú
fexaginta Bon.pro valore ipíius tcrr? cuid?,áó in alia parte ad •
quátiratcm ducatorú quinquaginta pro expenfis fodis.Et poli
lo q>de vendit.didc peti? terr? fada p d, Opizonem d. Rido
dici poífet,t¿irer qualiter eflc probatum per ca,qu? in proccf
fu teftifieari font eximiusiegú dod do.Maxius dc Artuímis Sc
Oftafius de Artufinis mediátc fcripta priuata fada vt df manu
d.do.Max¡¡ de didaaflérta venditione,quáuis in ven tace pof­
fet dici non eflé plcnc probatú,quia do. Maxi js(vt in Ifio tefti
1 ficatu alfericjfiiit mediator f in illo aflérto cótradu vcndicioa nis fodi Titio.& ideo non vf intcger ®teftis per no. per gloan
J.his in auth.dc inftni.cau.& fide. & probatur in c.). per argu­
mentum a fpcd¿¡,& quod ibi in glo.de tcílLin 6.8c tenct hoc
Ioan.And.Ant.deButr.do.Car.Flor.&loan, dc Imo.in cdilcdonim,dctcfti.cog.&no.glo.in cfinJctcfti. in 6.¿¿Barro,
in Ldeferre. J. idem dcCTeuerunt.ff.de ¡u.fifcJ¿ in l.omnib. G
dctefta.&Salan laiullus.ff.dc tclH.&Pct.dc Anchan d.cap. i,
de tcftian 6. & loan- dc Irao. in 1. Gcui legetur. J. 6*1. fi¡dc Icg.
1.85 eft magis communis opinffit m¿ori morbo eriam lab<7
rat ahustcllis Nicolaus quondam Matthii de Padua: quia
dícitejiam fe fiiiflé mediatorem »Scnon interfoitucnditiom
fod? Ricio, licet dicat, quod Opizo dixit ipG tefti ñi abfcn.
tia umen didi Riai, fe ucndidiflc dido Rido,non exprimen
do umcn prctiura, & in hoc eft Gngnlaris,& Gcnonrcmanec
¿iquis tctris idoneus, qui atteftetur ícinterffiíflc ucnditioni
prztctOftaGuni. Ncccftfodtndum fundamentum pro parre
didi Ricú, quod ¿iqui teftes excepto dido OftaGo dicant íé
audiuiflé did,quodRaduscmit: qua nonptobantXtcliium
C .d e
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
É
LiberfeptlmusConfil. Alexand.
C.dc tefti.86m cap.tam literis:de tefti.6^ funt etiam iingula
riara,prout requiricur.Lfokm.C.dc teíli.& pfenó tj.¿j.
res,ergo &c.cjicet cauíam. de proba.c.bonz,de elecl.Sed ( ut
cum cám quz inter archiepifcopum.de teíli. & in c r
dixijpoiito 5quód eííer probatum de diéla emptione; tamen
de refcr.imo ad hoc ut g teftes probetur ínía diffiniri’
non funt.probata aiia neceilatia pc# viéloria dicli R idj: rerequirit fcripcurara, iuxta.Lz.&j.C.de fent. ex brefe^’
cfin.de re iud.in 6. requiritur & dét probari, q, ip¿ p'
3 quiritur/enim, vr emptor pro euiélione poflic obtinere, q»
probet rem ipfam venditam faifle iibi enid:am ludiaaliter, & d fníz fit deperdita, & q» jpbetur tenor ipfius íníz,?ias^°?^*
lic per fniam iudicis.l.vtiq.ff.de rei ued.Lat qui namra.§.cii me
íiifíiciéter probarjm,Leraácipatione,& ibi no.B?&a|-°p^
abfenre.di ibi no.ff.de neg.geft.l.fi cú qó.C.de euiélio.L fi d./*
fi.inftru.Lteftiú. C de teft.& in c.cú olim eflémus,depriod '
a cópromifero.ffde cuic.& l.fi.C.de aél.emp,&qdjpbeé,qj em
Sc fpecificé in fnía no.D. Abb.in cíicut,in 3motabili de te
prot cara defenderit quantú in eo ftiit,& no fuerit contumax,
fed teftes non probant ifta,& eodem modo defidunt teft
alias in dubio non -poíTet emptor agere de euicHone.l.2.C. de
probando legitimé fiiíam lata in caufa appellarionis,qu??
pericu.& com.rei vend.i.emptor. C. de euiiffl.fi ideo, in prin
ferie Ridusinterpofuifle aprima íma,prout necelíé erar
' cip.ff.de euiélio,& Lqui repudiantis./, i. ff. deinofficio. tefta.
bari,vt dixi fupramec étprobat,q> ipfe Ricius compametit?
S i m c.fi. de empt.& vend.& pofito quód appareret lententia
fentenriam, & iura fua produxerit, feu defeníionem fecetfe
fuiile latam contra emptorem , S c emptor appeUaffet, ut ailequia aéla tunc(vt affent) faéla non exhibuit in przfenti; cu '
rit dictus Ricius fe appellaire9:equiritur, quód etiara oftendat
nec per teftes funt probara talia acia: imó nec probari poíTmit
le pro fecutum fiiiffe fuam appellationem vfque ad finem,ut
nifi probata omiffione adorum, fe<iícripturarum,dequoni
no.Spec.in tit.de appaii z.par. in /.qui pofiit.verfi.fcd núquid
hil eft probatum. <|[ Similiter non probauit fadam fuifle e ?
emptor.& Io.And iñ c.nón iniufte.de procu. & Bal. claré in 1.
curionem aflért? fníz contra eum laté. & dato q, aliquí teftes
Herennius.§.Caia.ff.de euict.& Io.de Imo.d.c.fin.de emptio.
conentur hoc dicere,raraen nihil probant: fluia deponunt fe
& vendit.& in Lab executorc./.alio.ff.de appel. ubi concludiaiiditu ab alio,quz probatio non releuat.d.Lceftium. ^
probauit etiam legitimé, q? denunciauerit dido Opizoni lité
4 tur, qj t ét in caiu,in quo emptor non tenebatur appellare; ut
quia lententia, contra eum lata przfiimeretur iufta: tamen ii
eflé motam & quod ueniret ad d efen d en d u m euro , faciendo
appellauit,tenetur profequivlque ad finem: quia appellando
fibi fidem p fcripturá publicam de petirione ^pduda contra ip
íüm Ridú,& de citatione fada cótra ipfum Ridú de mittédo
afferit íñíam iniuftam,& appellario tollit przfumptioné, quz
véditori copia ipforú .adorú , vr pdixi Sc licét in proceflu fint
erat pro fencentia,fi non fuiffet appellatum.l. fin. ff. ad Turp. L
du? rel-itiones núcij referetis fe norificafle ad inftátiam d.Rifurti, circa princ.ff. de his qui no. infa. cap. uenienres, de iiicij d.Opizoni, q? magnificus dñs Poteftas ftatuerat ipfi Rícíq
reiuran. Requiritur etiam , quód appareat léntentiam fuiile
terminú odo dierú ad le defendédum a quadam controuerfia
larara fuper proprietate rei euicrz, fecus fi tantum (uper pofcontra ipfum Riciú fáda de terris nemorofis emptis p ipfiini
feifione -• quia tunc non pollet emptor agere de euictionc,
Riciú a d.Opizone,&rcquiíiuifle d. Opizonem,ut ueniret ad
prout aaum fuit, licét poffet agere emptor contra uenditoS defendendum eum a dida controueríia:tamen f hoc non ínf
tem,vt rem tradefet,& fic agere, tanquam re non traditaiquia
ficit tantumiquia non fuit notificatuni , a quo mouereturdi.
pro non tradita habetur, vc notabiliter probatur in L ratio, in
do Ricio controuerfia Sc in quibus terris,exprimendn faltem
princ. cum glo.Sc ibi not.Barto. ff. de action. emptio.&Bald.
in i. I.in fin.C. de pericu. & comino, rei uendi. Irem requiri­
duas demonftrationes, feu confines, ideo tanquam obfcura,
& incerra non releuat.l.aut qui aliter./, i.quod ui aut clam,iu
tur, quód appareat factam fuiffe executionem fententizlatz contra emptorem.Lhabere licere, ff. de eui.Requiritur etiá
da.Lforma.in prin.íEde cenfi.nam licét notificaiierit,qj fuerat
fibi ftatutus terminus per Poteftatem ad (é defendendum, ta­
quód emptor denunciauerit uenditori litem fibi eflé moram,
men non dixit ad inftantiam cuius, Luel nomine camerz iüub & qu^l deberet eum defendere d. c. fin. dc emptio. & uenílriffimi ducaüs dominii, uel nomine alterius, & ad cuius in­
ditio.&ibi no.Doc. & d.l.i.C. de peri.&commo.rei uendi.L
qui ab!entem,& ibi no. Bart, & alij. ff de procu.I.ffi parentes.
ftantiam. Przterea non fuitfada fides d. Opizoni de dídi
lite oftcndendo petitionem & citationem fibi faélam, prout
5 l.empt.&l.cum fucccflbres.C. de eui.f & non foliim requiridixi (npra eflé neccíláriam de iure.non eft etiam probatum,
tnr,quód emptor ita denúciet, fed etiam requiritur, quód cer
quanta fit pars terrz, qu? dicitur euida,6^ cuius bonitatis &
C tum ' faciat ipfum ucnditorem de ipia lite motad. 1. fi cura
ualoris fit prout requiritur,urdixi.& licét lulianus teftisaíleqiizftio.& Lfi quis inficiatus.in princ.ff. depofi, I. qui in alteTat,quod illa pars terrz nemoroíz potril e f le tornarurarum
rins.ff.de re iud.& cle.caufam,de’elec. &ideo dicit Barro, in
quaciragintaodo,feuquinquaginra:tamen non deponitper
d.l. empr.C. de enic.& in Lnon folum./.morte.ff.de ope.nou.
aliquam caufam ícientie hoc concludentem, imó oftenditfc
niin.in i6.cokin 5.q.prin.& Ang.& Mod, in 1 in exeaitione
pro cerro nefcire, quanta fir, diim dicit, q? pót effe tornatura/.in folidum.& in I.ciun ex caufa. ff de verb. obl.& SaL in d.
9 -rum 48.vel yo. & in his f quz folo fenfu corporis non perciLcmpt.q» debet emptor offendere uenditori in publica forma
piuntur,prout eft cognofeere,quot tornaturarum fit unus mn
libellum contra eum produ(ftum,& citationem de eo factam,
dus,quia non percipitus íolo uifu, ideo requiritur,quod teftis
przmouenrem litem eniptori,& dimittere copiam ipfi uendi
€ tori per iura przaliegafa.f Requiritur etiam, quando non eft
ét non interrogatur reddat rarionem didifui,ut no. Innocen.
in d.c.cum caufam quz inter archiepífeopum Sc no.docLin ¿
tota rcs euicta,fed pars pro indiuifo euincit, ut aflerit Ricius
fuiile in przfenti cafu,qiiia aflerit fuiffe euictam fibi per ilinl.fblam, cum fuis multis concordantijs. & hcét ifte teftis di*
ft.iflimum ducale dñium Venetorum,léu per agentes pro eo
cac,(|) ahás menfurauit totam periam terrz, qnando fiiituentornaturas quadragintaquinq;. í. illius parcis terrz , quz erat
dita,camen dicit fe menfurafle,adeo quód uidit.q» erar longi®
<linis penicarum ducentarum, & la titu d in is pcjticarum
ncmoroía,quód probetur per emptorein,cuius bonitatis & có
ditionis ac valoris erar illa pars cui. ut fie compréhendatur,
tamen non affirmat menfiiraflé feparatim diélam parremter­
•quantum íit interefse emproris,& quid fit ei reftituendum, vt
re bulchiaz,quz ( iir dicirur) eft euiéla.nec dicit, quod tunC
eft cafus in 1.1. ff. de eui. & hf in 1. qui folidum. §. r. ff. de !eg.
uel poftea ca!culauerir,quanta eft ifta pars cuiéla, imo fatetur
3. S c bene faciunt no.per Bar. poft gl.in Lfi ex fillls. C. de eran
quod ultra illam partem biifchiuam, pro qua agitur,etiani te
fa.cum fi.^ Modó redeundo ad cafnm noftrum fuífidr, q, di
fiduum eft pro parte bufchiuura Sc pro parte ualliuuin, neC
¿fus Ricius defecerit in uno ex przdiais ,ut non poffit obtialiquid deponit de uaIore.& ex his rationibus eriam min®j?
nere,ipíé autem non íblum viderur defcciísein unoexprzbat alius teftis,fcilicer Bernardinus,qui didt, quod arbitratur
dÍCTÍs,feu eius probatione, íéd videtur deíeciíse in omnib. feu
partem didz petiz terr? neraorofam euiébm d. Tirio afeenquafi in ómnibus . Nam inhocprocefsunon reperio produdere poflé ad numerum tornaturam quadraginta, uel qu®
aa efse aaa illius iudicii, in quo dicit fuifse euictam ipfi Riginraquatuor.nec affignat aliquam rarionem didi fui®^ y**
ciodictam panem pctiz rerrz,maximé taliter qubd poffit có
quam dicit fe menfuraffe, neque de ualore aliquid didtT>°®
prehendi, an euictio foerit de corpore illius rei ut didtur uen
obftat etiam illud,quod atteftatur didus Oftafius, q®
yditz.^ h ec ol'ftatí-quódaliqiii ex teftibus dJlidi dicant, q»
nir,quod feit, quod diéla peria terrz,de qua in dida
uiderintdiaumRicium eflé in controuerfia coram Potefta­
fir menno,ftiit ucdita ad incantum per dominum Anton®.__
te de parte iflias peri? rerrz,& quód appellauít a quadá íenté
Dandulo tune Poteftatem Rauenn? pro libris odo
ria contra eutn lataiquia refpondeo, q? tales teftis non dicunt 10 bet tom3rura.-quíareípondeo,quod non didt ipfe
lehiiíseptcrc.otesad an 'iendamdicram fententiam ferri,nec
turz eflent in parte iila,que dicimr c u i d a . Przterea
reddunt mterrog-n cauiam Icícnrizdicti.fuiff circafentenlli, dum deponit, quod fuit uendita pro libris
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
■>
ii
Confilium
¿ ¿ aliter raáonem didi fui , & eriamfi non fuit interrogaras
jjon probat,otíingaIaritcr didt Bal.in ca.£in fiale iuram.cajani.vbi roluit.g» íi teftis deponat íé fdrCjquod Titius ocddit
5Q20i,niü declaret fdre per rationem viíus, non probac quia
jjjqaitur obícurc ®& squiuoce: quia hoc verbum ídre , eft
* *quiuocam , quia mulds modis fcimus , £íécundum ícriptu¡35 , Sí íécundum vehementem opinionem, & íécundum prc
fenri2n1J.fi is ad quem. L cum quidam/.quod didmr. L cum
felfiira. & L Pantoníus. /.rei perduellionis, cum glo. no. ff. de
acq.bsere.5c diclum obfcurum teftis non releuat. c. in pr?fentia, de prob. Sed fi teftis dixerit uerum eílé,qaód Titius ocd­
dit Seium,bene probabir,fi non eft interrogaras de cauíá idé
ri*;quia veritas non eft aliud, nifi res vifu pacepta & per me
moríam recenta,vt didt fingulariter notan in L 2. poft princ.
ff de aqua plu. arcén. Prasterea ifte teftis in hoc eft unicus &
1 1 fin«mlaris.t ítem non léquitur, fuit ad incantum vendita pro
otfto libcis vni, fiplus oflérenti, ergo communi *ftimarione
valebat tanrara, quia pretium conüJeratur ex communi cfti
matione, non ex aílértione vnius fingularis perfon*.!. preda
rerum.ffaá Ieg.fáL5c quód per íubhaftarionem nó probatur iu
ftum prerium,eft cex. in I. fi quos, 5c ibi no.Bart. C. de refdn.
«end.5é no.Bar.in l.l .Cde pnefcrip. 5o*nno.5c Mod. in l.pretia rerum.& do.Abb.in c. cum caufa,de empt. & uendiAIod.
f
in l.fi cum aliter,de ver. obl. & quamuis nonnulli Ttenuerint,
9 imo venditor, qui rem precedente íubhaftatione uendidit,
non poílir dicere íé Isfum in prerio 6c uendí diílé minus quám
vaIeret,peridquodhabeturinI.i. C d e pr*Jiiscuria.lib. 10.
j & quod ibi no. Doc. tamen magis communiter § tenetur con
trarium,vt per Doc. in diélis locisifed pofito quód illud eílét
ucrum/.quód venditor,qui vendidit pr*cedentefubhaftatio
ne non poffit dicete fe vendidiíTe minus iufto pretio, cum res
data fiierit plus offerentitSc fic videtur,quód non ualebat plus
communiter, poftqu.im communiter non fuit plus oblatura:
tamen non per hoc fequitur econtra,fiquód fi data eft uni plus
offerentijtes dicatur tanti ualere: cum communirer non fue­
rit illud oblarum, íéd ab vno tantum,fi plus offerente,& fie il­
lud non arguit communem ?ftiraationem. d.l. pretia rerum,
fruftra etiam eft infiftere fuper expenfis Sc damnis, cum non
competat aélio ad principale, & multo minus ad accelloria,
dc quibus etiam non eft probatum,5c euidenter patet ex infpc
¿lione atteft-atíonum. Ex quibus firma manet conclufio pr?tniíTajreum videlicet éíTe a petitis abfoluendum. Alex.
A D D I T I O N E S .
»
In te g e r.] Supra I i b .i .c o n í i .i 3 .n u .i 4 .
Integer.] G a b r.R o m .lib .rc c e p . fent. fu b tit.d e teftib u s. c o n c lu f. 20.
lib r .t . R o u ef.
D e fen d e re .] H o c u ltim u m n o n req u irit B a l S a l.l.e m p to r. C .d e e u i .
la f.d .§ m o r t e .c o l.i7 .V id e A lex.in J.in e x c c u tio n e .§ . in fo lid u m . de
u e r b .o b l S o c .l.2 .§ .v o lu n ta te m .n u .}. fo l.n ia t. íéd o p in io n e m Barto.
feruant p ra g m a tic i. & h o c eft,q ) d e n u n tia tio n i addunc p e n tio n e m
fo rm a le m , Sceft co m m u n is,ut per B a l.in l.Iiberá.col.fi.C.deiíen.Sc in
te rlo c u .o m n i.iu d .C o rn .c o n íi. 3 a y .lib .i.F ra n c .R ip .re p .c .c ú .M . F e r.
n u .i6 y .d e c 0 n fti.L u d 0 .G 0 z a d .c 0 n ii j4 .n u .4 0 0 .
C e rtu m .] S u p r a l ib .i.c o n í i.3 ja l ix iin c o n f u e .P a r if .§ .i3 .g lo .i2 . c o lum .i.gc 1.
A lias.] Su p .lib .2.co n fi isi6 .n u .9 .A n d .T ira q a ra A . r e t r a A .§ .i.g I o .7.
nu.yy.cumCrq.
Q u ú loquitur o b fc u ré .] Seq u itu r F e lin .a d c.cu m ca u fa m .co l. io .d e
teitib.fed idem Fel.im p u g nac n o .ad c .lite ris.co l.fio íe p refu m p .Iñ u d
d iá ú B iL im p u g n a t e o a m A lex.ad i .l .c o l .7 & feq. ff- li ce r .p e t.C u r.
ad J.i.§ .q u o d o b f e r u a r i.c o i.i.C .d e iu r a m .c a lJe d d i& u m B a l. d efen
d it n o u iílim é R u in .c o n li.3 o .lib .i. N a t ta .
Nonnulü.J V t Lancel.Dec.Lfi fid e iu fl'o r.§.m e m in ifle .co l‘3.ad fi.d c -
a
b
e
d
*
f
leg a, I .F a b ia .tra c .d e em p. Sc u en d i.co L 77.
T am en m agis co m m u o jce r.] P a n ch a, d e C re . ad d.1.2 Já lle n .9 . & de
iure »e n o s eft.u t dixi in c o n lu e.P a rif.§ . 18 z .
Tamen m agis co m m u n ite r.] A d d o C r a u e n .c o n G -2 9 .2 .n b ila re c o m
probat. R o u e f.
S
8
S F M M .A m
F M.
1
Scientia contentorum in tefiaméto profumiturffii de re reliBis
eñ fada mentio in genere , & valetrenunciatiol.debis.de
tranf.cum iuramento.
® ^ x . 2 .c.derefcinden.vend,ceffatin tranfadione,& ubi iura
tum
9 Iuramenti abfolutio fruftra impetratur, ad agedum tamen uel
cxcipiendum,poñquam iuramento fitit contraueatum/ecus
‘¡uo ad animam.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
C XVIII.
C O N S I L I V M
87
CX VIII.
T TJ
inftrumento celebrato inter do.Canrinam filiam
V 1 1 0 quondam Ga^aris ex parte vna, Sc dom. Francif
cam quondam uxorem DolGaiparis Sc nouercam diél? dom.
Canrin* ex altera, qazritur,pofito quód virtutefubíHtutíonisfáél*in teftamento d. G aí^is de diéla dom. Cantina &
do-Vica dos íbrore,potuilíént di<3* íorores luccedere ex fub
ftitutione pupillari ad h*reditatem fiiionim,maximc maículonim diái Gaiparis Sc dicbe Francifc* in bonis,qu* tenebaa
tur Sc tenentur per dTrancifcam,an intelligatur excluía dicla
Cantina a facúltate Sciure petendi vigore diifti inftrumend,
in quo promifit diél* Frandlc* nihil petere de his,qn? ddé
Canrin? quocunque modo reliéla eflént in teftamento cL GaípariSjde quibus omnibus fedt finem,quittadonem,refutatio
nem,traníaélionem,&remiíIionera generalem, 5cpaélum dc
non petendo,5c eriam de omni eo 5étoto,quod eidem Canrin* Ipeélaret occafione h*reditatis Sc fucceffionis'filiorum
olim diéli Gafparis fratrum & fororum d.Cantin?.& hoc pro
ducatis quinquaginta quos d. Fráafca foluere promifit diél?
Cantin? ad omnem eius petitionem, & confeílafiiit diéla Cá
tina finí de omnibus reliélis in diélo teftamento 5c dc omni
legitima Sc feiddia a fucccffione eidem Cantin? debita in bo­
nis Sí h?reditate d.Gaíparis fuorum filiorum fuiflé 5c elle in­
tegre folutum 5c fatisfacram a d.Frandfca rcfcruató fibi Can­
rin?,quód in cafu neceffitaris poffit redire in domura d. Gaípa
ris, 5cibi ftare Sc hfoitare cum h?redibus diéli Galparis,5c ibi
habcre victum & omnia alimenta fibi neceílária pro íuftenta
tione íii*vit?,íécundum fecultates bonorum dictfjplim Gaíparis.Et videretur fortaffe prima confiderationc dicédum, di
élam traníácrionem 5c conuentionem non obftare dict? Can
1 tin?:f quia in diélo inftrumento non didtur quód viderit,aut
legerit uerba diai teftamenti .Ergonon debet ualere tanquá
fácta noninfpectisjíéu cognitis 5c intelleais verbís teftamenti.LI./. I. ff. queraadmo. teft. aper. 1. de his. ff. de tranfac. cum
ibi no.5cvtibi dicunt Doc.non poteft renundari tali nuUitad
introduct? per d.Lde his, ut ibi plenc per Iac.But.5c Bart.Pr?2 terea fcum magna uideatur eíTel?íio d.Cantin?, eo quia(uC
didtur) ipfa pro ducatis quinquaginta uidereturremififléil­
lud, quod ualuiflét trecentos , uel quadringentos du3atos,
ideo dá>eret fibipofléfuccurri per remediú L 2. C.de reícin.
uend. cum ibi no.per Bar. 5c per Bart. in Lfi quis cum aliter.ff.
de ucrbo.obI.5c l.Lucius./.fin.ffadTreb. 5c no.Doc. in c.cura
caufa. de emp. 5c uendi. 5c dato quód interucniflét iuramen­
tum d.Cantin?,uidcrerar,quódillud non obftarct,5c eflét cócedcnda fibi abíblutio a iuramento.-quia iuramentum non de
bet eflé iniquitatis vinculum,ut c.quanto.dc iureiur. 5c 2 2 .9
4.intcr c?tera.5c deber iuramentum haberctres comites ucritatcm,iudidiim,5ciuftiriam.c.5c fi Chriftus. dtiureiur. Z2.q.
2.animaduertendum. 5c in auth, quod cis.cumibi not. C,dc
nup.5c non eft ibi iuftitia,quádo pro modico remittitur quid
maximum, 5c iuramentum dolo pr?ftitum non eft íeruandú.
a c.fi ueró. 5c c. cura contingat, de iuteiur.5c a pari * procedere
uidentur dolus rc ipfa,5cdolus ex propofito, per id quod ha­
betur in dJ.íi quis cum aliccr.de uerbo.obli.Sc 1.2./. circa.ff.dc
3 doli excep. ^ Tamen pramiffis non obft.fcntio d. Cantinara
peccrc non poflc etiam uigore dict* fubftitucionis in dicto teftaniento Gafparis contcnc*,uel aliqua aliaratione comprehc
íá i n diao inftrumento cranfaaionis,5c tale paaum de nó pe
rendo ac traníácrionem pradiaam prodeflé d. Francilc*, cui
fáctum eft pactum 5c reniindatio,non autem íuSragari d. Vic* forori d. Canrin? 5c probatur in Lfi actionem, fecundum
primam lccf.glo*pprobatam, 5c ibi hoc non clare BalcLC de
pac.pr*dpuc cum a Frandfca receperit promiffionem 30. du.
catorum ,^confclsa fiierit Cantin a rcc^iísc a d. Francifca,
bs. fibi ütisfáctum fuifse dc omnis reficris in teftamento, quo
caíu apparet,quód Cananafcacdiaam refutationem & pro
miffionem de non petendo ad benefidum Franaícc, a qua re
ceperat farisíáaioncra rcliCTorum,undc tune fibi ibli Frandfc* acquiriturius exdiaopaao5crenundar.oDe.5citacolh
girar ex no.per BaL in Lduob.pcr illam reí. ff.dc leg. i.5c in L
pacram in p.q.C-ie coUa.& noTau.dc Callan Lpiane,/.fi duo
bus/lc Icg. lÁ: iad±pacrú,5c inLi./Jndc Ncrarius.fEad TrebcL5cin íuo confi.ioSJndp.Vifopjnao5ccffr cum diera có
ucntio fijcrit iurata, 5c icruari poffit fine interim íalutis ?tcrD?, debet omnino Icruóri dxapjum coatingat.6c c. fi aero,dc
Liberfeptlmus confi.Alexand
iureiur.c.quamuíSjde pacán 6.ca.Iicet mulíeres,de iureiu.eod.
lib.Nec uidetur didam do. Cantinam ex fundamentis fiipra
pro parte fua addudis quouis modo feiuuare.^ Nam nó ob,
b f i d quod habetur in dJ.de his,fiipra de traaCquia rñdeo g»
cum in dida craníadione d id i pites fécerint tnécionem de
teftamento d.Gafpatis,& relidis i n eo, vidctur.g, Cantina habaerit,feu habuiíle prifamatur fcientiam contentorum in tcftamenco pridido,poftquam de ilio & feu in genere de reli­
dis ín eo mentionem fecerint, Sc t¿is mencio teftamenti fufHcit ut ualeat tranfadio, feu tefutaíio fada circa conuenca ia
teftamentojtaclare determinar Bal.iac.l.in pen.-colum.in tú
Imperator Lotharius,vbi dixit,qj fl ín infifo diuiíionisfadi
inter cohiredes ex teftamento foda erat refutacto reciproca
de omni iure, quod habebant, vel habere fperabant in didis
boaisjnteliigetur remiflum in fideicommiffi reciproci in teftó
relidi,dummodo in aliqua parte didi inftrumenti diuifionis
fada fuerit mentio teftamenti, vel codicillorum,in quibus fideicommiftum continebatur,licet aliter non appareat de íciétia contentorum in teftaméto,vel cod¡cilIis,alle.l,j.C.de pacalias autem non,per d.l.de his,& eft dc mente Bar.in 1. qui Roniz./.duo fractes.ff.de verb.ob.in j . & 4 . q . & ibi Ang.clarius
in 2.q.& Ang.in l.ttes fratres,in 2.col.ff.depac.facit,l.qui iure
militari.if.de inili.teft.Priterea quamuis per fimplicem renun
dationem non poífet toili beneficium d.l.de his fecundum ibi
no.per Iac.Bu.& Bar.repcobantesglibi,tamen cum iurament to cpt?ftico.prout fuit pr?fticnm in cafu noftto,poteft tolli,ut
eft de mente Bar.l.fi quis pro eo,in prin. in ult. membro, ff. dc
fidciuC& hoc fpecifice firmat ibi Raph.Cu.quia illa eft foien
nitas inducta de iure pofitiuo , 8c hoc clare firmat Ioan.de
Imo.in d.c.cum contingat,in uíc.char.per regulam iilius decre
5 talis.Non ob.f etiam, quod fuerit Cantina decepta vltra ditni
d diam iufti pretij, per id quod habefur in d. 1. a, C.de rcfcin.
nen.quiarefpódeOjq? imó nó eft I?fio,qüia ipfa Cantina confella eft,fibi íatisfactum fuilié de dicris relictis factis in teftamento,pricerquá de jo.ducatis, quos Francifca fibi date promilit ad oranem fuam requiíirionem, & fatisfactura eflé dica
turjicet non eífet folutú pr?cife id, quod debebatur, fed alia
res data fit de volúntate creditoris loco eius, quod debebatur
I.foIutum.jr.(átisfactú,ft.dep:g. act.Licena liberatur, in prindp.
6 ff qui*mod.pig.iiel hypo.foLf Pnterea in contractu tranfactio
c nis ceíTat * remediam.d.l.2.C.de reícind.uendi-íécundum magis communem opin.uc probat tex. melior de corpore iuris in
l.Luc¡üs.§.fin.ífad Treb.non violando illum tex. Sc hoc renuit
ibi Dy.& idem tener g!o.Innocen.Ioan. And.& Pet. de Anch.
in cap.penult.de empt.& vendir.&Specul.in ti.de emp.Sc vendit.§.nanc uidendum reftat.verfic.quid de trauractione,& Dy.
in d.Lfi quis cura aliter,ff.de ver.ob.& ibi etiam Ray.& Pe.Ri
char.Malum.Cyn.&Salyc.in 1.2.C.derefcind.vend.&: Guil. de
Cu.in Lex cama.C.de vfucap.& pro emp.& Bald.in l.ordo. C.
de execu.rei iud.& in I.5.§. i .ff.de traníác.& ibi hoc fenfit glo.
& idem tenec BaLin 1. t.ín 2.coi.C.de pac.& in l.fi.§. i. in prin.
C.communia de leg. & probatur ec in 1. in fumma,in prin.ibi,
res nulla Scc. ff. de cond. inde. cum gl.& ibi no.Ang.& etiam
p-obaturial.adiuo Pio.J.fi pignora. ib¡,iielut&c.ff.dere iud.
cam ibi no.& in Lfi fuperftice.C.de dolo,iuncta.l.2.eo.ti.& in
l.quod íi deferéce,ffdedolo,&inI.j.in fi.C.de plus pet.&inL
fub pricexttila j.Jc la ij.C.de tráfac.& inLpoft decifíonem,C.
de fTUCC.& ifta eft commu.ais íñíaiut dicic Bal.in d.1.2. C.de re
ícin.ven.in S.oppo.nec mirum fi hoc fpecialiter eft inductura
in contractu tranfactionis: quia tranfactio fuic indacta ut effecI¡:iumfinis.I.fifratris.C.detranf& habet inftar fententiz.
1.2.tf.de iureiu.contra quam,fi rem iudicatam tranfiuit, nihil
opponi poteft. 1. 2. C. quando prouo.non eft neccC c. quod ad
coníultationem, dc re iud.& ad hoc ut dicatur tranfacrio , fa­
tis eft, quod inter partes elIct contentio etiam exgaiudiciah’ter tantam.i.2.& ibi Barto. C. de tranfaCT. quamuis Bartol. te
nucrit,quod fi tranfigensprobet,quod infpeao dubio euentu
liris fiiit Izfas vltra dimidiam , poffit haberc remedium.d.Lr.
tamen quia non probat,ideo non eífet difcedendum acommii
opin.quz eft in contrarium, ut traditur in locis vulgaribus
7 1 Item pofito quod alias in contractu haberet locum reme^ dmm.d.l.2.C.de reícind.vend.propter lzfionem.tamé quando
eft appoütum iuramentum f prout in cafu noftro, tune com­
muni ccCTenetur,quod ceffa dictum remedium, vt no.¿o.&
"
Lr
obftat,q, debeat
couecdi .abtoluuo aiuramento: eo quu lurameutum uondc-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
bet elle iniquitatis uinculum,& quód dcbet habete tr«
tes,& catete dolo Scc, quia refpondeo,quód cuna drf
na fiierit fatisfacla de di<ftis omnibus reliclis & rl»
ceffione dicti Gafparis & fi'iorum,prout ipfa fatetur
'
inftrumenco,przterquam de diótís quinquaginta
promifTis per Franciícam,ad omnein tequifitionem
tinz,(équitur,g hic nulla eft Izfio, aut deceptio. Iten^
ti & volenti dolus, auc deceptio non iafcnut. Lcumdon^!^
nis.C.de tranla.l. i .in fi.ft.de contrahcn.emptio.& pcjmentionem teftamenti fáótam in diifta tranfáfltione m d ^
habuiíle, feu habuiíle prefumicur fcientiam contentoru ^
teftamento,utdixi fupra.ergo fibi milla poteft dici
8 uel deceptio.t&^noneft eriamverum,quód quando iutj^
tum eft przñitum,dolus ex propofito & dolus reipfa zquin,
rannit,patet ex no.pergIo.& Doc.in d.i.2.C.derelcind. ven^
& in cLc3.pen.de emp.& ucndi.übi communiter concluditur
q> fi interuenit iuramentum in contraólu, in quo iurans fitfr*
fus vltra dimidiam, tenetur ad obferuantiam contradus &ij
9 ramenti, & íic non potent intentate remedium dióli. 1, i c
plus etiam dico,quód fi dióla Cantina ¿iquo modo uenit cóa
tra diólum inftrumentum tranfaclionis, utdicitur,tuncet¡anj
pofito,quod ipfa prius fiiiífec in cafu,in quo potuiflet, aut deg buiíTetabfoiuiaiuramento: tamen quando 8 prius contrauenit quis iuramento,nunquam poteft poftea impetrare abfolu
tionem aiuramento: quia fruftra inuocat auxilium legis, quj
committit in legera.c.quia fruftra,de ufur.ita confulendode
terminatFeder.deSen. in confi. 300- incip. FaClum proponi­
tur efle tale,debitor promifit &czc. in fin. confilii ,& fequitar
loan, de Imo. in cap.debitores,de iureiuran.& dom.Abba.Sicul.in c. I.eod.ti. & Laurentius de Rodulphis in commento.c,
confuluit,de vfur. in q. r2i.Ex quibus omnib.concludo,cLQ
tinara teneri ad obferuantiam cücti inftrumenti tranláctionii
& iuramentú Alex-
ADDITIONES.
^
c
d
f
g
A p ari.] Sup.lib.T .e o n ii.4 2 .n u . 20 .
N a m non obfiac id qu o d h a b etu r.] D ix i ad A le x an .co n G .l i.eolam.
j . l i b . 2 . R o u e li
Iu r a m e n to .] S u p .H fa .i.c o n íT .ii.n .i.n u .i4 .fe d faifu m efl,u t ibi diá
V ie ra dim idiam iu fli p re tii.] A n t.G a b .R o m .Iib .j.re ce p .fe n t.re g . i.
fu b tit.d e em p r.& u e n d .
R ou ef
C e fsat.] S u pra li b . 1. co n íi.41 .n u . H.
Iu r a m e n tu m ,] Id e m A lex.fupra lib .i.c o n í> .9 i.& ubique Panth. de _
C re .r e p .d .!.2 .c o l.2 6 .fa I.i4 .B e rtra n con fi. 176. P o n itu r in fa d o , lib.i.
A y m o .co n fi. 1 1 4 -n u .i i.u b i d ic u n t,h a n c e fse co m m u n e m . quodefi
m an ifeftu m .fed e g o d ic o ,n o n efse u e r a m , prou t & contrarium practicam u s & b e n e ,q u ia iu ram e n tu m n o n d ebet extend ere uires afiui
l.fi.C .d e non n u m .p ecu n .
Q ja n d o . ] A n ch a.co n fi. i9 8 .A lc x .fu p ra ]ib .j.c o n li.8 3 .n u .7 .fe d D »
o b fe ru an iu s,u t ib i d ix i.
S y M M
I
5
6
8
9
10
12
15
R I F M.
Defendere fe licet verbis non armis cotra laceffantem uerhis.
Defendere fe licet armis contra offendentem.
Frater potefi deponere pro fratre ad defenfionem,
.
Tefiis minor viginti annispotefi recipi in criminali ex ofitiC'
Teñes de credulitate probant cum ratione caufata a fenfu.
Tercutere licet pro defenfione fratris.
Defenfionis modum excedens non punitur,nift de excefjuFugere non tenetur, qui ab alio aggreditur.
C O N S I L I V M
*
b
C X IX .
proceflu ®inquihtionis formatz contraHiefoC®
mum Sandrini de Chuchis de Brixia per
cum dominum P o t e f t a t e m B r i x i z d e h o m i c i d i o comni'in perfonam Francifci, de Couo, vifisqjatteftationib. t"
Vifo
tam contra inquifitum, quám proinquifito
ílfque confiliis duob. in fauorem diai ¡nqnifiti-tiUO^.'^^^
eft celeberrimi iuris vrriiifq; Doctoris & ptzclari eguit'* . .
Laurenti) Calcanc¡lI’ deBrixia,aIterumvetóredciitt“^
quondam clariffimo I.V. D . dom.Iacobo de CafteUo
fe dudum acutiffimo & ornariffimo difdpulo meo,in
elegantiflimé & cumuIarifEiné in vtranque
do pro abfolutoria cL Hieronymi c o n c l u f e r u n t
F*'
niq; literis magnifici equitis & gcnerofi aC
*
ttiaj Veneti dom. Dominici Mauri
É
Coníiiium
CXIX.
88
Quod autem d. Hieronymus ad defenfioncm d.FranaJcum
__ , q u z íeCiiii.rara rectirudiperraflerit & vaInerauir,probatur:quia per plures teftes legi­
j»r ¿ iiC is is omafDus couiulerem
time probatum eft quód d.Francifcns in Hieronymum prius
ijeni Ñ: iiu tid a m ín iu d ic a n d o f iit u r z íin i p artes í a z . 5¿ n iíi
irruir,non folum eam verbis concumeliofis affidendo , ueru
fan iu ia eiu s i a m e a u th o rita s m e a d h o c c o o fu le n d i m un us
eriam & pugnis percurienA),hoc.n.aperte deponit teftis opti
p ije a n d a m co e g iíle c, id p ro te c to ín p rcien riaram r e c u fa ílé m
mus Petrus quondam Pcrini de Rignono,& Lazarinus & Bcr
ali's pierjfe-ae co n iu lca d o n ib u s te m p o re a n te rio rib u s , a tq c e
nardinus frater dicli Hieron"vmi & Io. Antonius,& fic sút qua
¿x'S im p e d im e n tis im p lic ito s , in h o c p r z íé r n m rerap ore m e i
dilceíTuSjCUO ia m farcin a la s c o m p e n e r e c e p i,íe d fu e m a g n ituor reftes, & culpa femper przíumitur in prouocante. Lfi ex
ficenricE p ro luis m in f id s ia o d ib a s , n ec n o n p ro íu a in m e io plagis./.rabernarius.65ibinoLBancffradleg, Aquil.& licet d,
iita h u m a n ita te 3: b e n e u o le n tia n o n o b tem p era re n e fa n d u m
Hieronymus non folum pugnis,fcd eriam poftea gladio fe de
esilT im aui,q ua.m b reuiu s tam en fieri p o te rit a n g u ltia te m p o fenderit,vulnerando d.Franciicum,tamen hoc fibi licuir,quia
I ris i d iu a d en te e x p ed ire c o n a b o r . V id e re tu r j p rim a c o n fid e i
d.Francifcus erat mulco fonior & audador dic.Hieronyrao =
ra tio n e d ic e n d u m ,il.H ic i;o n y tn u m effe u ltim o fu p p lid o c o n ­
adeo quód Frandfcus Hieronymum pugnis impetijflct,uc de­
d em n a n d u m ta m d e iu re c o m m u n i. 1 .3
le g is . 1. p en u . f f a d
ponunt d.Petrus,Bernardinus, loan. Antonius,ac Reminus de
le o -.C o r. d e iic a .& I.3 . C d e e p if f a u d . q u a m d e iu r e m u n ic i­
5 Monribus,Tadzus de Montibus,& Antonius de Lidisij & q>
p i i , QUod q u id e m poenam cap itis fim p lid te r p ro h o m ic i­
tunc liceat armis refiftere contra potentiorem offendente uel
d io im p o n it,o c in terp retari d c b e c fta tu tn u i p o tiu s , u t iu ri c 5i
offendere volentem fine armis in perlonam, firmarunt Petr.
a l i q u i d ad d at,arg.I.fi q u a n d o .i n p n n A . d e le g . i . & C .ÍI P apa,
Cyn.& alij in d.l. i.C.unde vLper ibi no. pet gloff& arg.l. fiid e p riu ileg.er in q u it Barrin L4. § .p r zto r.ff. d e d a r a .in fe c .& in
rem.ff.ad leg.Cor.de fica.& d.§.qui cum aliter.& firmant Do,
in c.ohm,el 1 .de reft.fpol. & inter alios deddic clare ad pro­
L z .ii.d e viucap. & p rob atu r in c.ex p a rte , l ’u ltim o .& ib i illu m
pofitum Bald.cafum iftum in przallegata repetitione. 1. i. C.
te x .a d h o c p o n d erat A n t.d e B ut. de.u erb . fig .& in c. c u m d i*
le c c u s ,& in c.feq.per iliu m te x .d e cie. n o n r e fid .& in c. p afto unde vijin 6.col.in uer.fed pone,quidam infultum fecerat Scc.
ralis. & ib i n o . D o c .A b b .d e app. & n o . fin g u larite r C o m p o ft.
vbi quzrir. quidam concra me fedt infultum fine ullo armo­
in c. c au íam q u z .d e r e ic r. & I o .A n d .in a d d it. S p ec. in tiu i.d e
rum genere uolens mihi dare vnam maxiliatam manu vacua,
c le r.n o n refid .in ru b ric a ,& A n g. in a u th . d e e x h i.re is ,in p rin .
ego ne hoc acdderet & ne percuterer,inteiemi eum cum gla& A n t .d e B u u in c. i . d e refcr.in c. cau fa m . d e d o lo & c o n tu dio,anpumar? & poft argnmenta concludit ipfe quód aureo
m a .& B al.h in l.n o n lu nt liberi.ff.d e ftatu h o m i. & in L fin . C .
ftat, quód ego poteram aliter me defendere Sc tunc punior;
'q u o m o . & q u a n . iu d e x .& in c. i . d e m ilite v a fa llo q u i c o n tu .
quia non feruaui modum defenfionis, íéd vindicftá aílhmpfí.
i eft.per id q u o d ib i n o .g l.in u e r b o , te rtio . ^ N e c u id etu r f q»
aut conftat,q> aliter non poteram euadere,'quin cu:Tí vitupep o flit excu fari H ie r o n y m u s , fi d ic a t, q u ó d a F ran cifco fu erit
l rio percuterer, Sc tunc licite feci. Nam fi hoc licet propter
p ro u o c a tu s & v erb a li la c eflltu s in iu r ia ; q u ia reip o n d eb itu r,
res defendendas,ut no.per glo.in cLLi. ergo mulco fortius Jpq u ó d p ro p te r v e rb a in iu rio la lic eb a t fo rta fle H ie r o n y m o fc
pter perfonam Sc corpus noftrum , quod eft dignus. Lin ferd e fe n d e re & refiftere v erb is,u t n o .S p e c u .titu .d e a c c u ia to re ./ .
uorum.§.fin.ff.depcems.Aut dubitatur, & tunc in dubio przI .u e r.q u id fi te u o ca u i la tr o n e m .& B ald. in repet, L i.C .u n d e
fumirnr, q»alia uia patuerit defenfionis inter pafes: fed fiinv i-in 8 .c o lu m .in uerfi.fcd n u n q u id ex fo lis m inis.& : per A n g e ,
fulcans eflet robuftiifimus , alius non, vt quia ienex, velut in
in Lut v im .f f de iuft. & iu re . & G u il. d e C u n . A n g e l. & M o d .
cafu noftro, quia debilis eflet coplexionis, ut teftes deponunt
in l.fin .ff.q u o d q u ifq u e iu r .& B a r to .& A n g eL in l .q u z o m n ia ,
non przfumitiur,qaód ille minus potes,qi}i vuinerauit, potue
in p rin c. f f d e p rocu ra, tam en n o n d e b u it p offe p u g n is , a u t
rit aliter fe defendere propter inzqualitatem virium, argum.
a rm is fc d efen d ere, fa ltem q u a n d o u erba in iu rio fa n o n ' erant
notatorum per glo. in d. Li. C. vnde vi. & hzc dccifio iundra
c o m m in a to r ia alicu iu s f a t u r z o ffe n fio n is , ita v o lu it B ald . in
diéla probatione ceftium videtur cafum noftrum przcise deci
p r z a lle g a t o v erfi.fed n u n q u id e x fo lis m inis, q u ia h o c n o n eC6 dere. ^ f Nec obft. fi diceretur, quód dJBernardinus, qui eft
le tic ru a re m o d e ra m e n in c u lp a tz tutelor.iit le g itu r & n o .in d.
vnus ex teftibus deponentibus pro Hieronymo eft frater Hie­
1.1 . & in c a p .fig n ificafti.el ie c u n d o ,d e h o m ic i .^ S im ilite r no
ronymi inquifiti:quia reipondetur per ea quz no.Bald. Sc ex
3 videtur t quód Hieronymus fe tueri poflit, fi dicere velit, fe
prcflius Saly.in Lparenres.C- dc tefti.& Sali.in l.teftis.ff.de te­
prius fuifle infultatum Sc perciiffam a Francifco: quia reiponfti vbi volunt,quódquando frater producitur in cauia crimi­
detur,quod in inquifirionc non dicitur,quód Francifcus prius
nali non ad impugnationem alterius, fed folum ad defenfio
percufleric Hieronymum , ifed quód adinuicem czperunt fe ; nem ' in caufa inquifitionis contra eum formatz,fic idoneum
admenarecum pugniSj&iti etiam deponunt Nicolaus & Foteftimonium fratris pro fratre,per id quod habetur in ca. literefcus &Funfinus,& fic ex inipecHone inquifitionis & dicla
ras,de przfump.& ifto cafu non attenditur iecundum Saly.an
rum atteftationum non videtur conftaret quis primó pcráiifdiéli fratres fimul habitent,uel n6, vt patet ex diftinélione fua
7 in diélis lods. f Preterea refponderi poteft per id, quod dixic
fent,qiio cafu neuter e xulaf, ut inquit BaLin d.Lut uiinrad fi.
glo.no.in 1.3 .iuxta prin.in verbo numerus.ff de tefti. ubi glo.
& Bald.& Moderni in l.femei mora. & in Lcum mulier. ff.fol.
per illum tex.uoluic,g> quando íiifpcéla eft fides alicuius tellis
matri mon.quia relpeclu reipublicz,íéu pcenz, qu? non uenit
applicanda parti,non compenfaturdolus cum doio.l.i.jT.qui. F aliqua rarione,tunc fuppletur ille defeélus per numerum. ^Sc
illam gLfequuntur Docibi Sc Nicolaus de Neapoli in Lexcuh.d.& jr.extraneus.ff.ad leg.Iiilia. de adulter.Qninimmp uide/antur,in prin.ff. de excu.tut.vbi dicit illam girad hoc non ei­
tiir nonnulli reftes deponere,quod Hieronym'us fuit ille, qui
le alibi.& idem no.Iac.But.in d.Lparentes.& Io. And. in addi.
cepit admenare ciim pugnis,vt deponere videtur Iacob. quon
Specin tit.de noto.cri./.fema. in addi, indp.alleiadt quod ha
d.im Bitaini & lacobellus de Caftiono. &ppfito ctiam quód
betiu: in l.fi quis ex argentariis,iuxta prin.cum ibi no.per Do.
d . francilcus c?piffet admenare, ieu percutere Hieronymum
ff.dc eden. fed dicli teftes iiint (altem quatuor, ubi duo inte­
^m p igno,non licuit Hieronymo refiftere cura armis, Sc cú
gri fufficerent, iuxta Lvbi numerus, ff. dc tefti.& ca.in omnL
Jáis per- Itere, led pariter cum pugno: ur no. in d. 1.1.C. unde
dc cefti.accellit etiam,quod no.Spec.in tit.de inquifitione./.i.
xi.&in d.c.lignificafti.Quinimo ÍÍpoterat aufugere, debebat
verf.& generalitcr,cum uerffcquenri,ubi dixir,quód ad proba
atifor crc Hieronymus porius,quam occidere Francifcum, &
dum excularionera,feuinnocendam,non requiritur,quód te­
aliter non dicitur fiiilie neceffaria defenfio fatfta ciim armis,
ftes fint ornpino integri, vnde & doraeftid & familiares, qui
riiii .'■■ando aliter euaderenon poterat.l.fcientiam.§.quicum
•aliasrepclluntiir,admitrunturin talibus,argu.i i.q.i.manifcaliccr.ffa.'. legem Aquil.in clem.i.& ibi no.glo.in uerbo,non
S ftz.& cleq. * Nec ctiam obft.y G diceretur,? quód d.Ioannes
uriens.dcacmi.& no.inclufccpimus,de homi. f f Sedpr?rui. .:s nc.n obuar.tib.puto intrepide dc iure non efle d.Hiero- g Antonius teftis eft eratis a.unorum tantum 17. ergo non uide­
tur idoneus m criminalibuSjiuxta Lin teftimoniiim.fl.de tcfti.
4 nvra.i.m a-npcnam ultimi rippLcii códemnandammam’" ora
quia refpondeo primo, ut dixit Guid. de Suzadn dJ. tcftimoUi iiire pcrnnilá - f t defenfio, vt inquir lunfconlulcus in d.l.
niiira, L quovd hcet ac inftantiam parris non debeat recipi in
!--e.n:¡rm./.pc. I.3./.cura igitur.ff.de vi óQ viarma. & d.l.ut
c.r.ii2,;;;u-'a.ft'.vndc Cicero officiorum primo in­ h caufa cni-mnah teftis rainor,'- 20. annis.ut ibi,tamen iudex ex
cffido fuo,fi vult, poteft reum rcaperc, maxime in defeélum
ft UcQ-.. in:u.:e;n.,
m quempiam fear ira, aut aliqua
aliarum probarionum:q-Liia nulla lex hoc prohiccr,:&: di Guir-er.uroocr.jnem-.reru.; 1; ca.ui man'aj afferre videtur locio.
doncde S'uza.rranfit lo.AndLin addit.Spec. m tit.de tefte./. i.
ftui i’ice... •-cu .'rfta-;;:, r.ec oofiftit, u poieiciniuric, rara ell
Iupcr verf item excipitur, quód eft impubes, ied diaus teftis
ii parea'-S;cu: aa.:_us,raut patriam deferat.
vi-deTr;-»r,'-.r’»i'aris duitatis Brisizmeobriixérc’ iads, utdigen-
i
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Liberfeptimus confi-Alexan.
nrJcturreceptus officio iudidsiquiain aéüs didfq, quia ifte
debet puniri ut homiddia & p?na homiddijjefl tan
teftis erat nominatus per alios teftes, quód curia delibcraue- n cedens modum in “ defendendo, & fic non'p?na
rat,quód omnes teftes nominati per alios teftes d eberent exa
plidi,ut probatur in 1. fi quis adulterium cum incefn¿7'
minari,& 9 in mete fua deliberaurat omnino uelie iftü redpe
ratores. ff. de adul.nam licét marito non permiuatin
^'
re,& fic etiam abfq; ea femper cll?t produélus per partem d.
re vxorem inuentam in adulterio. 1. nec in ea./.fin^^^*'
Hieronymi.Sccundo poteft reíponderi,quód tex.in d.l.in tefti
tamen quia vxor commi trendo adulterium infen m ^
monium.prohibet,9 per accuiatorem poffit produd teftis mi
iuriamJ.fi maritus fit./.Iex lulia. & Lroiles. §. focer.fffo'*''^
nor ao.annis.n on autem prohibet,9 fi res poifit ad prcbandá
quam iniuriam vindicare poteft per legitimos modoLn ^
innocentiam producere,ergo cum non fit prohibitum, intel­
cufando, & eam afficiendo ptena priuanoDis docis Sc
iigitur permiillim:quia cdiáum de teftibus eft prohibitorii,
gitis pcenis, ut in didis iuribus, tamen dicit tex. in d/Jn, '
i. 1.ff.de tefti.& fic per argumentum,quo vtitur Guido de Su­
ratores.quod fi maritus vxorem in adulterio dcprehenfam^'
za. in d.l. inteftimonium,vt proxime remli , eft concluden­
cidk,non condemnabitur poena vltimi fupplicii; quia
dum,quód pro parte rei poffit recipi. Poflet etiam refponderi
iniuriam paflb ex adulterio licebat iniuriam ibam uindi^fe
Sc comprobari per id,quodno. glo. in pr*allegata.l.5.inprin.
fed exceflit modum in vindicando, vnde non puniteror H*
in verbo numerus.de tefti. & per no.per Specu.in pr*al.tit. dc
toto, i. de homicidio p?na mortis, fed puniremr tantumdc
inquiiitionc./.i.ver.& generaiiter.cum uer.feq. ^ N on obft.
exceflu, ut ad psnam relegationis fecundum qualitatemper
fon?, ut habeturibi. & in 1.1 ./.fin. ff. ad leg. Cor. de fica.
etiam,fi diceretur, quód aliqui ex didis teftibus deponunt p
verba credulitatistquia reípondetur,í9 iiint alij qui deponunt
Gracchus. Cdeadui.&1.3./. fi maritus. fL ad fyllam.vndein
propofito dicit An5.ind./.imperatores.quod ille tex. allesrf
P per verba concIudentia.t Prsterea illi, qui deponunt per uerpro illis,qui aggrediuntur aliquem fibi inferentem uerbain,
t ba credulitatis, etiam probantrquia quando aeduliras teftis *
Ic eft cauíáca a fenfu inferente credi ^ debere, vt faciunt didi te 1 iurioia: nam puniutur ” iblum in eo,quod fecerunt plus, quá
liceret excedendo modum uindiift*. & confirmatur per no.n
fles; tunc probant, per id quod legitur & no. in diteras, & in
Io.An.in add.Spe.ni ti.de homi. rub.ubi concludit,quod occj
cap. tertio ioco. de prasfum. & no. Cyn. & alii in 1.teftium. C.
dens hominem defendo fe non feruato debito moderamine
de teftib.& claré Bart.confi,3o. incip. Vanutius Petri. & Bald.
in defenfione,non dét puniri tanqua dolofus,fed folum táquá
in 1.3.in fi. eo.titu.& Docdn c.quoties,de tefta. cum fuis mul
culpabilis,perl.in leg.Cor.ff.defia&l.i.Ceod,tit.& idemeft
tis concordantiis.Non obftat ctiam, fi diceretur, quód didus
demente Cy.in d.l. i.C.vnde vi.in verfi.item qu?ritur, pone^
Lazarinus potius videtur deponere contra Hieronymum, dú
quidam &c.& expreffius firmat Bal.ibi in repe.in 5).q.& ide®
dicic,quód quando Hieronymus audiuit d.Francifcura dicen­
BaLin C.I.in prin.de pace te.vbi pro hoc alleg.no.g Io.Andjn
tem verfis fratre'm Hieronymi verba contumelioia, pofuit
c.iignificauit,dep?ni,&remif.icno.etiam Bald.inc.i./.fiqs
manum ad cultellum,& cspit 'venire verfus Francilcum, &
vero.el i .de pace iura. fir. & in d.l.ut uim, circa uIt.col. Scibi
Francifcus verfusipfum:quiarefpondeo,quód licitépotuir ac
o dicir,9 ét fi ex propofito ° quis modum excefferit: nihilomi.
cedere Hieronymus verfus Franciícum, vt occurreret neofnas non punitur pto toto fed pro excellh, & iia etiatntenc(
I o fenderet fratrem fuum,qui percufTerat fratrem Francifci. f ná
Pe.de Anch.in cie. i.de homici.vbi dixir,quod licét gl.fi.ind.
quisimpun^poteft percutere aKumpro defenfione fratris fui.
c.fignificafti,el i.Sc gl.2 3.q. i .in fum.teneant,9 fi quis fedel.raptores.& ibi no.Bald. C.de epifco.& cler.no. glo. & Dod.
fendendo excelferit modum,& non ex propofito,non punia­
ind.l. vtvim.cum fim. non autem acceffic animo vulnerandi
tur de tali exceflu.-tamen fecundum eum fi exceflerit modum
ci. Fráciícum, nifi ad defeníám.patenquu nunquam euaginacx propofito,& fic dolosé,punietur,non tamen pro toto,ied
uit gladium, nifi poftquam Francifcus eum percuffitcum pupro exceffu tantum, & de hoc dicit eife tex.not.in ca.olim. el
gnoJit deponit ipfemet teftis cum aliis,& fic effedus fequensI .in fi.& ibi no.ctiam Anto.de Butr.de reftir.fpol. circa ult.co
declarat animum lfi ventri. § fin. cum ibi not. ff. de priuileg.
lum.Ludo.Rom.in i.cum mulier.ft.iblu.raat. bene faciuntno.
credi. Nec obftat, quod ifte teftis dicit quód Francifcus uo­
per Sal.in d.l.Gracchus.in vlt.coIm-n.& per Bal.in l.fi filius, f.
luit fiigere , ergo Hieronymus non debebat eum vulnerare,
vt dic./.qui cum aliter.Quia reipondeo,quod ifte teftis in hoc 1 3 de cond.infti.^ Reftat ad alleg. f in contrarium reipondere,
& primó non obftat,quod de iuro communi & municipali pc
eft fingularis, ergo non probat.l. iuiisiurandi.C. de tcfti. Sc d.
na homicidii debeat cfle p?na ultimi ibpplicii: quia uerum
cap.in omm.Pr*terea teftis ifte dicit,quod dum Franciicus ui
cft,quando quis occideret quempiam dolo, non autem adde
deret contra fe admcnari cum cultello, uertit terga cauíá fu­
fenfionem fuam,ncc proiiocatus ab alio, fed quando fit adde
giendi , & tunc Hieronymus vulnerauit. Nam poteft intelii­
feniionem, & non ad uindiftara; tunc tale ftatutum recipit
gi , quod teftjs velit dicere, quód Francifcus vertit terga cau­
interpretationem á iure cominuni,ne quis indebité damnum
la fugiendi,icilicef vulnus, non caufa ex toto recedendi.& uer
patiatur,per 1,2. & ibi no. doc. maximé Bald.Cde noxa.& in
ba teftis debent in dubio interpretari contra producentem,
ca.cum dileiftus,de confue. no.in Lfin. /. in computatione. C
capit, in prafencia, dé probat.not.in Linter ftipulantem.§.r.
dc iu.delib, & no.Bart.in 1.1./.non autem, ff fi quis teft,lib.d&
de verborum obligat, per Dodor. & in 1. fi quis intentione.ff.
iuflusfue.& in Lomnes populi.in 5.q.prin.& Bald. in Ldataode iudi. Item non poterat hoc conftare Hieronyme inconti­
pera.in 4.coIum.C.qui accuf.non polL' cum infinitis fuis coo
nenti in adu admenationis, qnód lUe voluerit terga caula ex
cordantiis. ff.de iuftitia & iur. & in propofito noftro eft texI I toto rugiendi. ^ E x quibus videtur,f quód didus Hierony­
optimus,& not.in I.cum auiem. §. capitalem firaudem.ff.dí^'
mus ad dcfenfionem fuam fecitf acere potuerit id, quod fecit
dii. edi. quem in propofito interpretationis diifti ftatuti alle­
•abfque eo, quód debeat ut homicida condemnari. & tanto
gat Bald. in L cunólos populos. in repet, magna , in ultii*>*
magis.-quia duo ex didis teftibus videntur dicerc,quód didus
char.C.defummaTrinit.&fidecatho. & talis interprctano
Franciicus apptopinqufoat manum ad terram, ut lapidem ca­
fic fecundum ius commune hoc cafu,etiam fi per taleminter
perer, vt deponunt didus Petrus & Bernardinus, & lapides
armadicuntur.l.3.§ armisdeiedum.fEde vi& vi arma.!, pe,
pretationem ftatutum nihil operaretur: quia aliter quism ^
/.telorum, ft. ad leg. Iui. dc ui pubi. Lfi pignore,/Jurem, ff. de p bité damnum P pateretur,ita patet ex no. per glo. 5<:doc.m
fiir.& quamuis dcfenfio moderata dicatur ciTe, quando fada
/.in computati one.& probatur in d.l. fi ferui. & in ca.exp“r|^
incontinenti feu in eadem rixa,& non fi ex interuallo, ut d. 1.
ruItimo.& ibi Anto.de But.de verb.fig.& no.ipfe in
3. /.cura igitur,deui Sc ui arma.& no, in dJ.i.C.,nnde ui. ta.
diledus. & in ca.fcq. de cicr.non reficL& loan, de Imo.in j
4./,pr?tor. ffde damn. infec. fecus quando prsiudicium oonten ex diCtis teftium apparet, quod fuit incontinenti, feu in
eadem rixa,imopr?íiimitur,quódfiierit£iaainconrinenti,&
Ium aut leue inferretur. & ita loquitur id quod not.
fic tpe licito per id,quod fingulariter no.Bart.in 1, non iblum.
d. /. pr*tor. ur ibi inquit loan, de Imo, ^ Non obibr
/.fed ut probari.fEde ope.no.nunda. in i .& 2.coi. Sc Bal. in 14 f dicebatur, quód licét Hieronymus fiierit a
l.fi.C. an feruus cx fiio fado. & Saly. in Lmarrem.C. de prob.
bali laccffitus iniuria, debuic refiftcre& f e d e f e n d e r e u
12 £t f pofito 9 aliquo modo ‘ poflet dici non efleferuatura om q non arniisrquia relpondeo, quod ubi cantum verbis ^
1 nc moderamen fecundum diftindionem traditam per glof.óQ
prouocacus&laccffitus,uerum effet, quód non potmn».
Doc. ind.Li. non poteft dici hoc fuifle circa aliud,quam dr­
pune armis contendere & refiftere:tamcn adhuc,ut di
ge.in d. L fi adulterium cum inccftu. /. Imperatores. ^
^
ca inftrumentum dcfenfionis; quia ufuseft armis,ideft, gla­
cio quo non utebatur didus Frandfcus offendendo, & tunc
non deberet puniri de toto, id dehomidcfio pm^a
¿
lUikcdi: communis Sc conclufio, qu* habet,9 quis tunc non
fed iblum de exccllii, ut retuli fupra, & no.L“d.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
Confilium
cxx.
PI
Lcüio muIicr uíri, atxamea in caTn noftro non folum uerbis ,
A n d a d o r d iíS o H ie r o n y m o ,] A d d o C r tu e tta n i c o n fi.r 1 9 .c o l.» . nn«
8 -« b !% n n D r . R o o r f .
ucrum etúm & pugnis ccepit ciicHis Ftancíícus ofténdcrc Hic
L i c it é f e d .] S e q u j t n r A n g .in n a c a n a le fiá n r e r A d iá a s T á m s fe d e
ronvmum qno cafujattéto qd d. Fraaciícus potentior erat dife n á e a d o .c o L 9 .& ib i A u g u fi.d e A n m u n ad d ir .q n o d e s a g e r a t F o t.
HicrunymojUt probant teftes predictí,licuit d.Hieron.rcG a r i n la it d n u c o l-7 . d e ÍUIÍ.& iu r.
fiflcre cum gbdio,ut fédt,prout probaui túpra-f Non obLid,
D r fe n fionem ,J S u p J i I .co a fi. y-nu. 8.
N u m e ru m .] S o p J ib - i.c o a f y .n u .7 J u p J ib .y .e o n fi,i4 9 .n n .6 .
quod dcponúc illi duo tefteSjCIacobus & lacomcííns, inquan
N c c o b ñ a t fí d icere tu r.] A a r .G a b .R o m J ib - T a e c e p f r a e r fe g .i z .lh b
tum conantor teftifican,quod Hicrondiiit ilíe,qui «pit admc
rir.de crim in a lib . R o u e f.
nare cum pugnis;quia rdfwdeo primo, qá lacobus przdióhis,
M in o r.] S u p .ü .i confí.fi4fl bene dióhim eius injiciatur, non dicit, quod Hicronvmus
Q u á d o c r é d u l a s tefiis.] D ec.eo n fi.48 9 j n ca fu o cc n rrcn n .c o L fi.R o *
C re d i.] fu p .li.2 .co n fi.i4 0 .n u .6 .c a n j leq.
primo adraenaucric nam licer fodat menrionem de admena.
Ec p otito 3> a liq u o m o d o .] A d d o D e t.c o n fi.6 7 6 .In ca íh f u p t a d ia o .
rionc una faóla pHícronymum,& q, tune Francifcus cc adme
N e u iz -in S y l.n n p t jib . i .pag.63 .n u .9 3. R o u e f.
nauictamcn non negat,quin Franolcus eaam per prius adme
M o d u m .j S u p .e o .c o n fi.i.n u .i4 -I n te D ^ e ,q n a n d o lo c u s ,& te m p u 9
naucrit. eft bene verum, quod diólus lacomellus deponit, qd
n o n d a n tfp a tiu m d e lib e r a n d i, fecus fi in te llig it fe ex ce d ere , A r e t
c o a fi.S o .c o l.t .E t p u n itur etiá, u b ia d e ft d o lu s ,& tem eritas.P et. A n Hieronvmus fui: primus, qui admenauitjéd reípódeo , quod
ch a.c0 C 2 4 .in £ p e r tex.in l .f i q u is aliq u id . § ,q u i ab o rtio n is.ff. d e p ? .
ftari dcbet teftibus contrarium depouentibusiquiaplures funt,
N itta .
Lob carmen.§.fi.ff.de tefti.&in nollra,de teftü imó cdam quá­
N a m p u n ia n tu r.] Pro uo catus p u n itu r m itiu s ,G ra m .n o to 2} eN atC
do pares eflént teftes, przfcrrentur teftes deponctes pro reo.c. o S i cx p ro p o fito ] V b i q uis ex non pro p o fito ex ce d i m o d u m , id ft n ó
a n im o p rzp a ra to a n te rix a m ,a o n p u n itu r,S o c. in rer co n C C u r.c o n fl
cx literis,cum fimildc proba.^Non obftat f etiam, quod di­
a o .c o l.1 6 .n u m c .7 7 .E t u b i a liq u is o cc id it aliqu em m o tu s iu ft o d o lo
ólus Hieronymus,* debebat potius aufugerc,quá gladio refifte
r e .r e l ex iufta ca u ñ ,e u ica t m o rte m n a tu ra le ,G ra m . lacé d e d C y .N a .
re & vulnerare Frandfairn,quia refpódeo, quod Hieronymus
I n d e b it e da m n u m .] N o t a iita m lim ita tio n e a d illu d , q u o d d icitu r,
erat reftriólus in loco adeo ¿ngufto quod non poterat aufuge
lla tu tu m effe in te llig e n d u m , ut ad dat iu ri co m m u n i,q u a m lim ita tio
c e m A lex -te n et a d d .l.fi.§.in c o m p u ta tio n e .C . d e iu .d e lib .& ad d .l.
re, ut deponunt teftes pro maiori parte, máximeThadzus de
£ § .p r * t o r a it.D e q u a v id e D e c .a d c.i.co L y .d ejrefcrd d em te n e t R u i.
Monribus & Nicolaus de Fureíi is, & PetrasPerini,& Bernarc o n f i.5 .c o l.p e .lib .i. N a t .
dinus,& fic tuc excufatur per id,qfl legitur & no. in d.clemen.
Q u ia re fp o n d e o .q u o d u b ita n tu m u erbis. ] S ac ru m co n filiu m B u rI .de h a& in diólo /.qui cum alítc.r. Przterea íécundum ma­
d e g a l.ita te n u it,u t p e r B o e r .d e c if .i6 8 .& lic e t .n u 4 J ) .A le x .c o n fi. 24.
n u .y .u e r .& in f im ili.u o l2 . R o u e f
gis communem opin. quis non tene.tur fugere,5í alias defenN o n o b f t a t e t u n i 3»d .H ie ro n y m u s.] D i x i co n fi.10 9.u er. q u in im o .
floncs negIigerc,qU3UÍspoflét fugcre,iéítein quando eft nobi
lis & bonz conditionis, vt teftes dicunt elle diólum HicronyP r z fu m i.] S u pJi. i.c o n fi.7 9 .c o l.fiib p .li.3 4 :o n fi.i4 ,n u .i3 .
mum,ur tenct Bar. Ang. & S¿.in 1. r.Cvn dc vi. & BaLindJ.ut
^ H o c eo n fi.eft C a lc a n .u t h ic .
Zanch.
vim.& Zenzelinus & Pct.de AncLin d.clern.1 8c D-Abb.ín d.
S V M M jt R I V M .
cfignificafti.quia fugics poflét cadete,vnde non ren«ur fe íali
t Inquifitiófine tndicijspriecedentib.non udet,fi w nen faBa fit
periculo exponere.L2 J.penul. tf.íi quis cau.c.acccdens.el 2. rt
afficio iudicisyfufficitpoñea cofftare de veritate, licet non co
li.non conteftátem quia aliquemfugctc eft infliria-Litera apud
fiet praceffiffe indicia.nu.z.
Labeonem. J. i . ft. dc imur. ctgo pro propulíánda ifta iniu►Tefies criminis participes faciunt indicium.
rialicitum eft refifterc, ut in iuribus íupra ¿lega. 8c ita etiara
jtBuarius caufa non debet mutari.
tener A nto.de But.ln colinxcl i.de reftit.joL&íálcem quan6 Iudexpotffl efiefcriba aBorum ex confuetudine.
do inimicus eft fibi ad terga propinquus, uc in cafu noilro, ut
TupUcatio attefiationum non ffi de fubfiantia iudicis.
inquit Bald.in repe.d.l. i .C.vnde vi.in ff.colum.projJter pcrkii
Contumacia accitfari non exigitur,iudice ex oficio proc^edete.
Ium, quod poteft incurrere per diólum./.qui cum aliter, ita er
Citatio debetfieri ad domum habitationis iricnrninalib.& ci1Í.ÍÍ10
incip.Vanucius
Petri.&
eft
dc
riam concludit Bar. in conf _ ___ ^ _______
tiilibus.
mente Bald.in 1. i.in g.colum.C.dezdiílaclicétipíé magis pcr
C O N S I L I V M
CXX.
funóloriétranfluerit in leg.eadcm.ffqoibus ex cau. ma. & in L
filius. & ibi Ang. fEdc condit- infticu. Item quando unos e "T T ! G proceflu inquifitionis formatx pcr magnificum
rac potentior altero, non debet imputari minus potenti, fr
V *A LI
generofiim comitem Azoncra de Máfredis co
6 non aufugit; f quia imo fi vulnerauic illum, quiciimpermitem & D.Albinez &c.& per Poteftatem terrz Albinex &
f cuflérat,debet przfumi.í'quod non potuerit aliter fedcfeMcMontis Richi contra Chriftophorum lacobi de Draperiis, &
rc,ni(i vulnerandojUt fecit, ut retuli fupra BJcl.firmarc in d.L
plurimos ¿ios homines de Albinea, & lententia fupcrinde
I .& d.l.filius.& pofito quod potuiflet & dcbuiflcc fugerc,& nó>
lata, & his de quibus in themate quzritur, vadere prima c5fccilTec,non debet puniri vt dololus poena ultimi iupplicii,fedl
fideratione dicendum . Primo fuper f primo qu?(ito inquitanquam culpabilis, vt inquit Bald. in d,l.filius. & probatur cx"
firionem non procedcrc,& alia indefecuta non,tenerc,quiafincindicijs non procedit inqwCcio. Liuftifliraos,C.dc offic.
fuperius didis. Ex his vidctur,quod Hieronym in nuUo dolo
reólo.prouin.&c.qualiter & quádo cl a.de accu.& not. Spec.
auc culpa fuerit.& fic deberet omnino abfolai: tamen abfolu­
intit.deinquifitione.§.i.ver.itemquod non fum infamatus.
toria ifta fundatur in probationibus diólorum ccftiura,quibus
& Barto.in l.congruit.ff.de offi.przfi.& B¿. in Li , in 4- coLC.
qualis & quanta fit fides adhibenda,raultum pendet a indica­
qui accufa.&l.iubcmus. C de proba. & Angel, plene in repe.
tis arbitrio infpeóla qualitate teftium & verifimilitudinccotum quc deponuntur a tcftibus, iuxta diólam l.y. in prin.& $.
Lli vacantia. Q dc boms uacan. lib. lo.íéd in propofito noftro
non videtur,quod przcelferint indida í¿tem fufiidentia:quia
i.fi.dctcftib.& Lob carmen.J.fi.eo.ti.c.quia vcrifimile,dc prz.
fiicrnut recepti folum duo teftcs.f. Paulus & Bertachinus,qui
lum.cin noftra,& ibi no.de tcfti.vndc fi difcretioni & prudcfuerunt partidpes dcliiftorum perpetratorum per prarfatos in
tiz ac arbitrio iudicantis uiderctur ex injeólione didarum
quihtos,vt fatis colligitur cx atteftationibus iplbmmet teftiúatteftacionum &quflitatc, feu verifimilirudinc negotij arbi­
Sed conftat, quód ilh, qui fuerunt partidpes criminis, non
trari,& inuenirct Hieronym. fiiiflc in ¿iquali culpa, & fi qua
íunt idonei teftcsXqm liberi. C ¿e tefti. Lii fihum.cura gl. C
filie fine dubio,non uidetur, quod iudicari poflit nifi Latis ledclibc.cau.c.uenicns,cl i¿ c tcfti.ca-i.dc confeflis. & not. in
uis & ab omni dolo propofito occidendi remota,poterit reli­
l.fi.Cde accu.curafi.^Tamcn hoc non obftante puto firmi
gio indicantis Hicronyraaliquali poena aflicere,non in pcrfoter inquultioncm procedere. Prime»: f qma pofito quód indi
nina,per no.per BaldJnLpignus-C.de pig.acl.drca ult-colunu
i debeant przceaereiuquifitioncm,tamen illud eft uerum.
vcrLlequitur videre dc dcliólis,*fcd ad poenam puta rdegafi inquiikus comparuit,& opj>ofuit inqmfitioncm non procc
tionis,íéu exilii tctnporahs,vcl poenampecuniariam non ma_
dere ex defcólu indidorarajccus * fi non fuit oppofinim, &
gnam,& in ca limitanda non debent attendi facultatis patns,
ita eft in caiu ndtro.c.2. de accu.in ó.Scaindo relpondeo, ^
quia pater no tenetur pro filio,ut in rubro & nigro-Cne filius
quando iudex pcr inquifirionem procedit cx fuo mero oflu
pto pat-ucl pater pro filio. Alex.
do,& n o n promotus abalioitunc non habet neccflcoftende­
re “ indida feu diffaraaaonera peicdliflc,nec dc diffamationc,prius inquirere,vtdcddit Spccan tir.de inqoifitionc.Jjiúc
VLo proce&n.jPro boc magifirali confil.AIe.faiccit2:nr C r a a e t » co
traclcmus, ucrll hoc ctiam leías, per c. i. dc of.ord.& fi coram
i - i a c a u fi h o - n i d d i i .v b i l a t c a g i o S t 4 y iJuo u id e n d a .c o l .2A t.o .
iupcriorc,ad quem Contii^crct appellari, ucl fiipplicari, di•-■aicaaeijion ;r.ucni,oec h i b « u r ioier cins conbliaimpreila,fcd de
iputarctur dc hoc, & negaretur cü&raarioncin * ue! indida
: 3:d ca.u uide fapái.i.coníi.76.
Conf-Aiexdib vj.
M
przctClflc,
ADDITIONES.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Liberfeptimus confi.Alexandpr*ceSilTe,nonpporterct probari fuilTe receptos teftes fuper
notarium acyorum, & ictipta fint per Poteftatctn
difFamationc, tempore quo fuic formau inqmiicio, fed fatis
retjftanre quód hoc faiftumfuiflétpropterabfent'
effet coram iupcriore oftendere,9 veritas erat, quód inquifi­
Bartholom*i notard per 1. li lius,in rrin.& .R
tus erat diffamatus de illo crimine ^8: ita declarat loan. And.
di.&no.BaLin pr^^Ueg.L geflaT ^ (¿a tu m f
biiiiii, quo qusritur, ,an habeat obftare, 9 ante
in d.c.qualiter & qñ.& Ant.deBut. & Ioá.de. Imo. in c. cum
ALl.rrL.
^
Joporteat,de accuC& eft de nientcSpecdnd.yer. hoc aút fcias
filie in a d i s f a d a p u b lic a t io p ro c e ffu s . R e f p o n d e o X '^
& ica etiara tenet Ang.in repe.d. h.fi uacantia, in 7. char. ra’aq u o d n o n r q n i a a u t q u ? r i m u s d e p u b lic a t io n e a tte fta ti
»na,in ucriic.de j.artic.fqu* fint ncceflaria pro inquifitionis
& i á d ix is q u ó d é t i l b e a t t e f t a t i o n e s n o n e r a n t i n p ro p
fubftantia&c.vnde dicit ipfe ibi, cautos debere efle redores
fubftantiá & de neceffitate, ur probaui fupra in prim
terrarum ad hoc ut ab eis nó poffit peti copia diSamationk,
do dubio.Sc pofito quód ill? .atteftariones ftiifléntn ^
quód i n inquititione dicant,h?c eft quedam inquiíitio,quá fa g ri*, tamen carum publicatio § non eft de fubftancia d ' '
cic& format talisPoteftas ex fuo merito officio. & ita eft in
per hoc fententia debeat reddi nulla, ut no.glo. reputat
inquificione,de qua tradarur.TerriótreíÍ5ondeo,quód cura d«
gulans in c.fi.in uerbo indi.ciis,de h*tct. ia 6. Seno. Inno
teftes deponant ad probationem cuiufdam con iurationisfac.cum I.& A.de re iucllate probat Barr. poft lacob. *Batr T
d * per didos inquiiitos, quo cafu poSco 9 teftes fuiflent par
proIatam.Cde fenten. Sc interlocu. om.tiud.& Bald. inc
ticipes criminis funt idonei teftes.c. fi. de tefti. cogen. & not.
de inuefti.inter domi. & vafaLlis or. & not. plené Io. de Inin propofito BaLin d.l.quoniam Iiberi.C.de tcfti.Vel Sc quar­
in l.diuus.in 3. coL ff.de re iud, aut nos quirimus de pub icj]
to poffit refponderi,9 dato, quód non ualeat ad plenam con
tionereliqui procciFiis, & ira etiam non eft de fubftátia, quí
.fufficit, qúod ada fint fcripta per perfonam ad hoc depu®
d demnationem teftimonium eorú,qui fuerunt principes d critam,& in loco deputato, ut dec arat Bar. poft gl. inLgefta, ¿
minis,raraen valet quo ad indicium, ut fentit gl.& ibi Dodo.
dere iudi.per Lin donationibus, C. de dona. & per d. cquo.
in cap. I.in uer.ad teftimonium.de teft.in 7.&perno.per Pet.
S niam contra. ^Quartum | poteft fubellé dubium,an quia nó
& Cy.inl.fi.C.deaccLif. praecedentes tamen relponiiones-tureperitur accuiatam fuifle .contumacem didorum inquifitotiores funt, nec ad alia indicia recipienda requirebatur ali­
rum .non comparentium in termino citationis,pcffit dici eos
qua citatio partis, ut tradit Sal.in Lfin.in fi. de qó. Sc probatur
citatos non haberi pro contumacibus, per id quod habetur
ex no.per Barto.in Lait praetor./, fi debitorem, ff. qu? in frau.
in4.properandum.§.& fi quidem. C, dc iudi, & 1. arbiter. Cacred.in uerf ied quaero qualiter examinatur Scc. cum fuis con
lendis.ff. de arbi.l. & poft edidum.ff.de iudi.tfi neritas eftin
cordantiis.iun¿ta I.nullasjuin gla.i.& cum gLin uerbo , erk,
contrariumtquia qfi iudex in criminalib. procedit cx efficio,
& ibi no. SaLC.de exhiben, reis. ^ Circa íécundum dubiam
non requkitur,9 in termino citationis aliter accufetur tc:a
4 f quo qu*ricut, an preftet impedyiientum, 9 pr?didí,reftés
maciajUtno.clecIararBarjn extraiiag.ad reprimendumfin uefuerant examinati per Pote!tatem,“& dida earum recepta jp
bo neglexerai.& per Bar. in Li ntra accufatorein.ff. de pub!i.iu
indiciis fuerunt rcd.’.da in fdriptara-m per eun^femmer Pote­
ftatem , qui non erat notarius, poftea fuit formata inquifitio h di.plus dixit fingulariter BaLin l.fi tutor.C.de interdi.matri.
9 licét qfi proceditur per uiam accufationis in criminalib.teper praefatum Poteftatem , &iilaxmajum reliquiis adis fuit
neatur accufetorcoparere in termino citationis fad* dereo
redada in fcriptis per fer Bartholonxiyim notarium; afd ,ali?
Sc accuferc contumacia rci,at traditur per Bar. in locis proxi­
aaa deputatum,excepta repetiti.pne repetiti.per d.Potcftatcm
me allegatis & per Salic.in laibfenrem. C. de accu.ramen falli:
& dicta eorum repetinofintin.actis Sc injcriptis redacta per
®ubi ftatutum diceret, quód non coparensjn certo termino
eundem Poteftatem allerentem in actis , ,dictamfer Barthok i
habeatur pro confeflo.-quia non erit necdfe,9 in illo termino
notaiium fore abfentem.Ec videretur prima.fade dicendum
accuf itor fit pr*icus,& accufet contumaciam eius: quia inil.
9 ifta p-*ftentimpedimentum,quia aaa deber fcribi per no­
la confeffio procedit ex difpofitione legali, ad cuius efteCiiim
tarium , ieu in locum eius per duas perfenas ad illa acta cofinon.rcqukitur pr*fenna parcisper illam. I.íi mtor.quod dicit
cienda deputatas.c.qm cootra,de proba.Seamdo obuiat, quia
ahbi nonefle ita expreflum, (éd ftaturum loci in caiii noftro
quis non debet ellé iudex Sc notarius, & probatur in d. c. qm
e contra.& no.Inn.in c.cum a nobis.de tefti. fTertio obuiat, ® p ka dliponitiCrgo &c. ^Quantum f ueró ad quintum dubiú,
quo qujy:kuf,an fnia pcffit infringi ex eo, 9 pcena deliffi có/ t quia ille qui femel caipit conficere acta , debet perficercHfi­
miffi erar perfonalis,poena confricationis bonorum, & iudex
que ad finem,5¿non debet admitti iila mutatio jierfon* (crifojúm púnit eos pcena confifcationis bonoru? Ad hoc riideo,
bentis.!, i .& 2. ubi no.Docr. C. de (portu. & per glolL' i .§. fin
9 pcjt hoc non infringitur dida fententia: quia non per hoc
uero abfuntjin uerbo, inuentarium,in auth. de hajccd.&Q fai.
df efle nuil.ajpoiito quód effet iniufta.1. 1. irem cum contra
Sc not. Doct.iicLi.fF.de oir.con'.uL& per ilium tex. quem ad
facras;fr.qu* fenten. fine app. refcin.óc 1. 2. C. quando prouo.
hoc ibi ponderat lac.Bu. &Bai.& no.Bar.ini. cum fententia.
non.cft neceCnec ifto caiu lex fupplet maiorem pcenam,utds
C.defenten.& interlo.om.iud.Sc Bald.in 1.2.C.quo. &quan.
clarat Bald.in L i.in prin. circa 4. coi. ff.ad tur.in uerffed iuxiudex.& in I.gefta.C. de re iud. & in Lfi./. i. C. de iure delib.
la hoc qu?ro, quid fi iudex ftatuit minorem pioenam Scc. poft
Tamen iftis non obftantib.puto fentétiam ualere.Primojquia
etiam li nulla fuilFent indicia redacta in actis, uaieret procei- 1 0 gl.ibi.^Sextó&ultimódubitatur.^anattét0 9 f flatuniv^t
9 quando inquiritur contra forenfes de aliquo delido, déat
fusj inquifitionis, ut probaui in proximo przcedenti dubio, k
in prima citatione,qu* fieri debet ad portam caftri didarurn
ergoiiem fi recepta lint Sc minus foléniter.l.unica.circa prin.
terramm,pr?figi terminus 6.dierum ad reipondendum inqui
C.de rei uxor.actio.& fimiliter etiam fi non eflent repetiti di
fitioni, fed in inquifitione pr*dica nonnulli funtinquiiiti
ctiteftesjieu repetitio fit minus legitime facta; tamen potuit
qui in inquifitione denominantur dc Felina, nonnulli de Par­
ferri fententia contra eos uelut fiaé confclFos authoritate fta­
ma,nonnulli de Mantua,& fic de fingulis,& tamen prima ci­
tuti difponentis, 9 propter contumaciam habeantur pro con
tatio faaa de eis non continet n i f i t e r m i n u m t r i u m dierujii
feffis.Pr*cerea pr*inpponitur deantiquifsima confuetudine
6 eilét9 Poreftas, éc qiii non fit not..rius,fit etiam feriba actoa d C G in p a r e n d u m & r e i p o n d e n d u m i n q u i f i t i o n i ,p r o u t q if
rum. i unde confuetudo potuic hoc inducere.!, i .C. de eman.
^ o n i t f t a t u t u m i n c i t a t i o n e e o r u m , q u i n o n e f s t n t forcnics»
e r g o c u m n o n f u e r i t f e r u a t a f o r m a { t a t u t i , u i d e t , q u c d citatio
lib, Luiros.C. de diuer. offi. iib. 12. c. cum conringat. cum ibi
no.de for.compe. & in propofito no.exprefse Ba!. m rubri. C.
f i t n u lla . 1. c u m h i , / . f i p n e t o r . ft. d e t r a n f a , i . n o n dubium-^^
c le - le g .& b e n e f i c i t , q u o d n o r .g l.in c .t . in u e r b o . t e r t ia m - & ^ - ^
de fide inftriin i .& 2.C0L^ Inn. in c. cum P. tabelliú. de fide
B a l d . d e m i l i t e v a f a l l o q u i c o n r u . f u i r . & in c ie . 1.in u e r b o , t c ^
inftr.Sc Spcc. de inftiura.edi./.reftat. uerf quia poteft.óc opti
me.probatur in c. cum dilec. de fide i.nftr. benefaciunt nota­
t i * . d e U it a S c h o n e . c l c . & iq u o d n o . 3 a i . i n L c e f la m e .
‘
q u o . & q u a n . iu d e x . d u m p o n i t , a n d e b e a t a d u n g e m iccva
ta per Bar. in Liubera us. §. fane. el i . C. de fac.fan. eccl. & exf o r m a i t a m t i m c k a c i o a i b . i n d u c i i s a f t a r u t o . 5c p e r eunuC**
pccGe noJJald.in auth. nifi breuiores. C. de fent. ex breui. rei n L n o n f u n t lib e r i.fT .d e f t a . & h o . & i n a i u h . q u i i e m e L C
Cit. ubi dicit,9 fo comitatu poteft quis effe iudex & notarius,
Sc quan.iudex.tfi hoc non ol'ft.m:e,dico diclam dtatioir
fi ita íéh5Í>ej:conluc;udo.&: dicit etiam Bar. ial.compcrimus
pet iuuratex.(Z.dep oximis feaocum fcnbi.Ub.ia .quód qiiis
fc Tcgitiméfaaam: qúlalícét ih dicta inquifitione
poteft deputari
malcfidorum, & notarius, ieu feriba
minandi & inquiiiti tales filii cpiondam Benedicnde^*^
:‘0
actraura uieieficioram.qaiQtmo «iaco, 9 ftla repetitio teftium
fuilíét nc.dFaria a .. u!:¡iis,qu* rhcca fait,poftqu..m fuerat ele
aas per uommu.a comicem Azanem ferBartholoi.nzasia
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
& fic de fingulix: tamen iD-fine dictsinquifitioiffi
omncs pr*diai inquifiti fint de Albinea,
o
perius pofiea. f qurondam Bencdiai cIc Fciba,
i
Confilium
CXXI.
-acm dictorum inquifitor5,qui porair eile de Felina, taraen
^uj^viSjquiiantinquifirij iuntde Albinea-& hoc modo dc^at interpretari ueAa dictz inquifidonis,ne alias contineant
—pacmaanam,vt in prima conftitufione. C §. quib.& ia cap.
teft.& L t.C.dc inoffi. do. & quod no.Cyn- &
in LcumfalíLCdc iurJc fac. igno. & Cy. in I, in exercendi^
Cdc
Bar.in Lidipcurz.eo.tit.& facitJ.fi quis incér i o n c . ff. de iud. & fatis eftf qnod dicii inquifiri! ellent incolz
fcu habitatores diél? terrae Albinez.uel Montis Richi ad hoc
vt non dicerentur ibi fbrcnics,vt probaturin anth.de quzftore./.fi vero aliqui, in verbo, inhAitantium, feu dc foris uenicntiuiaquem ad hocallcg.Bald.ia Lde quib.in i a.coL ff de
fcyi.& no.Bar.in traéla. reprzíáliarura. in 4.q.y.prindpalis.ná
hSjens domicilium in aliqua duitate, uellocodidturdeillo
loco.cilarjcum./.fi vcro.ilc reicr.& in 6.& quod ibi gL in uer
bo ciuitatis.& in verbo vnam dicram.Sc ibi no.Mod.& maxi­
me quando ibi fubeunt munera feu onera.I. i .& ibi Barto. ff.
ad munidp. vnde in propofito ílatutumprzdiéluni loquens
dedtacioneforenfium babuit reípeélum ad eos, qui ibi non
habitabant, vnde dicit, tales effe drandosad porramcaftn,
aiios vero didt effe dtandos in prima citatione ad domum fo
litz habitationis,nam habebant tempore commiffi deliéli: ná
dciure etiam in criminalibus fít dtandus habet domum ham bita ionis debeat ad eam dtari,ficut in duilibus,vt no. gloC
& ibi Cyn.& Bai.in i.fi accufatoribus.ff dc accu.& no.pcr Bar.
in Linter accufatorem.ffde pub.iud.& per SpccAn tit.de accufatione./.r.ver.nunqutd fuffidt.& Bal.in 1.& poftedi<ftum.in
prin.ffdeiud.& per Ang.in l.vt perfeélius. c. dc annali excep.
Ex quibas condado, didam fentctiam valere & effeélum for
tiri debere. Alex.
fijnftru.&
A
D
D
~
I
T
1
0
N
£ S .
■
S e c u « .] Q 2 p t i n o n p ro ced ere t c o n tra abíé n te m ,p ro qu o iu d ex de­
b e t tu n c .up plere.
O te n d e re -3 C a u e lo q u itu r .n ó .n .íc q u itu r , qu in prius d eb eat p e r fe
d .b ite in q u ir e r e ,u e l aJia s fu iS cte iite r no tu m bafaere,at r e d é declara
u!. u p .jib .5 .c o n u -r 3 S .n u .ii.a d d e n o .fu p .li.é .c o n fí.ja -n u . i .
N t g ir tr tr d ir ia m a n c n e m .] H yp.in § .c o n lia n te .n u .i2 .u e r.§ c p rim o
u b i j i i e n J u n e !i- ILouef.
P <r ici -e J S u p - i 'ó - i .c o n f i .S j ad fin .fu p .Ii.^ .e o n fi.y j.n n .io . C a lc a .
c o i . : i . - i o c 1.1 S .c .c o n n .9 s .c o l.i.Jib .j'.A y m o .c o n fi.i7 8 .n u .3 .
T e r tio o b in - t .j 5 > .e r .Je c if.iig & B a ld .n u .4 . R o u e f.
A d o r jn i .j Noi'. o u to in eadem cau fa,fed co nfu etu dinem efseab u G u a i.ijo e r r a c io n tin d e q u a in d .c .q tio n ia m c o n tr a fa lf a m ,q u z n atu ra
iis eit
PuDlicatio.Aiic.cor'i-.44.decifTbolo.396.
m
Bal.i.a l.fi tu to r C .d e in te rd J C o n tra riú tu etu r N a ta c o n fi.3 6 4 .c o .’,
i.& fe q . R o u e f
T a m en fa llit.] I ji i d id e n i te n e t la f.a d f.p ro p eran d u m .§.& fi quid é
n u .f.C .d e iu j.r o n tr a n u m ren fu it n eriu s.A n ch .u b id ifp u taT .co n f.97
in q u e il.q u z o e r ft u r .
N a tta .
5exto'& vltim o du picatur. } A d d e & uide tra d ita in h ac m ateria per
P a r if .c o n f i.li.n u .i4 .& !c q .a c .iu .i 6 .& f e q u o l .3 . R o u e fc .
E t fatis eft quod d id i in q u ifiti.J Addo A n d .T ir a q . in tr a d . Iig n .§ .9 .
g l.i.n u .i.& f e q . R o u e f.
Sicu t.] Id em .A le x .l.4 .§ .p r e to r a jt.c o l.i.d e d a m .in fc c .A n d . T ir a q .
c o n fu e .P ic .tit.r e t;a .§ .9 .g L a .n u .i.
S F M M M n 1 V M.
1 Monetam principis fupremi fdfifcans morte pHfiitur ,fecus¡i
ciuitatis,ud inferiorisAtemfecus in expendente. nu.¡.
2 Voena capitalis intelligitur de minore,p»taexilio.
5 Falfum non cenfetur commitci,ubiagitifr de modico. nu.y.
6 'Pana i e f ruentis domos non babetÍMim in domuncula.
S Pana minuitur homini bon£ conditionis & fa m s.
9 Iudex habens arbitrium non debet arbitrari de pana mortis.
C O N S I L I V M
C X X I.
\ T J/
proceflu inquifitionis formar? per curiam magni
V 1 1 0 fid domini Pr?toris Bonon. contra loannem dc
Albertucijsde Barma, & coafeffioned. loannis tam ante inquifitioncm formatam quám poft,& aadlationibus tcilium
ic fauorem inquifiri receptorum,& ftatuto fub rubnca,dc pce
oa falfum committentis in moncta.Sentio de iure d.Ioanncra
noa cde condemnandum ad p?nam vltimi fupplicii, fed mi­
nas arbitrio Poteftatis, fecundum quod infradicetur .-quia
! Taut confideramus ius coramunc,aut munidpalc. Primo ca fo-fdc iore communi, non eft p?na ultimi fiippiicii, ctiam fi
diiius loannes cudiflct fJiam monetam przdiclanj, quz eft
®dcuneum duitatis Bonoetiat: quia faifificans monetam duinon dico Imperatoris, punitor dciure cotnmum pactu
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
po
ctpitaliJ. I.C.defeLmo.fi autem felfificaretur moneta impcratoris,nincdidt tex.in 1.2. eod.rit. quód igni & flammis tra­
dendus cft,qu2 iura ita etiam intellexit BanoJn Lquicunque.
ff.defel.vnde in propofito didt Hoft. & Io, And. & commu­
niter docin cquanto, de isreiu. & Io.de Imoin L iin princ
ff de publi. iuchc loannem gloflatorem defcnlalle quendam
felfificatorcra monecz duitaris a pcenaamputationis, & ita
etiam tenet Raph. Fulg. & Pau.de Caftán Lprzfend, in prin.
i
i C .d c his qui ad ecderaonfug.quia cum p?na f capicdis d icatur triplex. ®vna per quam im ponitur p zu a morris,alia p quá
perditur libertas, alia p zn a exilij.L i. f f de publL iudJ.capitalium.ff.de p e n ,& d .I. i.C .d e fe l.m o . non im ponat p?nam li­
m itatam mortis,fed pzn ara capitalemiut diélum eft,debct in
3 dubio intelligi de mitiore pzna,& fic de pzna exiiiLb de p?.
dift. I .§. p?n?. & L fi pr?fes. ff. de p?n. & idem dicunt pr?fe*
ti doiftor. fi ftatutum diceret, quód imponi deberet pzna ca­
pitis, & pro hoc bonus rext. in 1, hos accufere./. omnibus,in
verbo, capitis. & ibi glo. ffde accufa. & in 1. cum patronum,
ffde iu.pacrJ c bonus tex.in d.l.pr?fenri. in princ ubi Impera­
tor dicit capitali dc ultimi fupplicii animaduerfione pl^ftendis &cnam Imperator videns non fufficere faélam efle expref
fionem de p?na capitali: quia per hoc de neceffitate non infc
rebaturpzna mortis, fubicéli illa uerba , & ultimi fiippii­
cii. Pro hoc etiam eft glo. reputata fingularis ini. i.C.neIudzus mandp.Chriftia. qu? vult, quod appellatione p?n? capi
talis in dubio intelligatur de pzna capicii.Croitiorc, ideft,dc
exilio feu deponatione.& idem eft de mente alterius glof. in
i. ne frumentum. & ibi ad hoc illam not. Bald. & Sal.C.qu«
res uendimon pofl & hinc inoleuit mos, ut dicunt <^oél. noftri,quod in fentétiis condemnetur rcus ad pznam capitis, &
fiibiunguntur ifta verba,videlicet,ita g» anima feparetur a cor­
pore.^ Alia t ratione principali ctiam non tenetur p?na vl­
timi fupplidi de iure communi diélus Ioannes:quia non cudic
diiftam monctam,fcd iam tantum expendit,quo cafu nifi apparet,quód tales nummi eflent plumbei,ucl ftannci, non inci
dic in p?nam legis Comeli? defalfis.fcd folum pcena exrraor
dinaria.Llege Cornelia.circa prin.ff.ad leg. Corn. de fal. cum
ibi no.per Bar.qui per hoc dicit fe cuafiffe plures a pcena legis
Corncliz de felfis,& pro hoc alleg. 1. faccularij, in princ.ff.de
cxtraordi.crim.& idem etiam tenent Doc. & przcipue ?\bb.
in d.c.quanto. poena autem extraordinaria eft pcena arbitrio
iudicisimponcda.Li,ff.defuri.balne. L i.§. expilatores, ffde
effracrorJ.hodie. ff de poen. & ubi poena eft arbitrio iudicis
imponenda,non eft imponenda pcena ultimi fupplicij,ut in­
fra dicam.& indicta inquifirione&confeffionenondicitur,
quód dicri nurhmi eflent plumbei,uel ftannei, ergo in dubio
debet fieri interpretatio mitiorem patrem, d. 1. fi przfes.& in
LinterpretationcAde pren.S^ cxpref^ loan.dc Imo.in d.ca.
quanto, didt, q>expendens nummos fallos, fi tamen non fint
plumbei,vcl ftannei,non imponitur p?na mortis.^ Si autcin
4 t attendamus diljxjfitioncm diéli ftatu ti,& adhuc d id o d id ,
loannem non effe condem nandum ad poenam vltim i iupplic i j ; nam d id u m ftatutum d ifp on it, qd quicunque falfum in
m o n eta , fcu d rca monetam quom odocunque com m iferit,
vel com m itti fecerit,vcl feicns eam felfem cxpcndcrit,ignc có
cremetur,nifi d ñ o Poteftati videatur d id a p?na m itiganda in
expendcntc ronc modicitatis pecuniz cxp clz,vel cx alia caufe,
qn o caiu dominus Poteftas poffit d id am pena m inorare fu o
arbitrio in/peda qualitate fe c li& c o d itio n c perfon? ét pccun iaritcrpu n iédo .& d ita cft,q> d. loannes expendit quatrcnos
5 falfos pro valore f vnius ducari,quz quátitas eft Sc reputatur
m odica,vt eft probatum p teftesJ c dc fe ct patcr.& quádo nó
eflét probatura, h o cétcom m ittim riu d icátis arbitrio, qui in­
ip e d a qualitate p íó n z & negoti) h o c pcrpcdet l.fcd fi iulccpc
r x / . 1 .ffd e iud.in auth.nili breuiorcs. & ibi n o t.C A c fent. c r
b ie u j.r c d A o in autjninoris d ebitor.C .quidari tut. p o fi& ibi
per Bar.& per gl.in corpiorc vnde illa auth.fiim itur,& per Bar.
m Iradm onendi.ffde iureiur. & non eftdubium ,quoii habito
relpcdu ad qualitatem p e tfo n zd . lo a n n is , qui eft arm ig e r,
Sc ad ftipenffia huius m agnificz com m u n iu tis, unus ducarus
eft quid m od icu m , & ctiam habito rcfpcdu ad qualitatem
n c g o tij: quia expendere nummos felfos pro vn o d u cato non
poteit afferre m agnam iaéhiram his , ad quorum manus ctiam ignoranter{jcrucnircnt, & ficn on poteft appeHari m an js cxccirus, feu magna quandtas,quz fit digna poena accriffim a m orus, confiderariit enim im ucn tcs, quod in expcn -
f
ivi
2
¿endo
Liberfeptlmus confi.Alexand.
dcndo modicam pecuniam quamuis fallam non potatat gra­
ue prziuclidum mfcrri,ideo tunc uoluerunt moderandam ef
fe oenam-iimileuiciemus in l.fenatus.§.Marcellus, ft. de leg. I.
fecandu inteile(ft'im,quem ibitradut Do.maxime Io.de Imo.
6 ubi t licet elTecimpolita iurepoen* deftruenti domos in dui
tate & pOrranti cemenra iila de loco ad locum,ne vrbs defor: metiir,non habet locum in cieftriiente paruam c domuncula;
quia in eani lion poteftcadereilla deformatio vrbis. Sumus
igiEur iti Gáfo>in quo a-ftatiuo prouiiiini eft propter modidta
teltt pecunia: pcsilan eife arbitrariam. Addioc etiam'vrget
¿ia"fatio:quia d.ioannes inexpendendo diftanfpcGuniam ño
drcümüenitdolp aliquo díoannem Andrzam,dii iliám pe­
curiiam dítwt,quÍ3 d.ioannes Andrzas eam recepit tanquam
falfem,ut- patet ex prima reipon fione fada per d. loannem inquifitiim,m qua reiponfione eft fundamentum curiz pro iu7 diciis contra d.Ioannem captuni& tortum, f & quoddederit
eamttanquamfalfam,patet ex qudirate facH: quia dedit fibi
t r e s pugnos didorum quaternorum pro unoducato." non. n.
ita dantur boni nummi,vnde ex qualitate fadi apparet de ani
mo vtriuique. 1. folfus. §. ii iadum. ff. de fur. i. qua ratione. §.
d fi. cum gl.ft. de acq. re.do. modo fic,faifum ^ non committitur,quando non inferrar damnum,vt eft glo.not. in 1. damus.
& ibi BafC.adleg.CoF.de fal. fed lo.And.cui data fuit pecu­
nia przdiaa tanquam íálíanon inferebatur damnum,neque
dólas,qura neq; lzfio,neq; dolus infertur volenti. l.cum donationis.C.de tranfac.l.quzritur.J. fi venditor, ff. de zdi. edic.
1.i.in fi.fF.de ad.emp.no. in 1,2.C.derefcin.uend. ad hoc ferúiunt verba didi ftatuti dum dicitur,q» poffit minorare Pote8 ftas posnjjfn inipeda qualitate fadi.^ Concurrit f & alia cau
fa minorandi pcenam.-quia probatum eft, ipilim eile homine
bonz conditionis & famz, quo cafu magis dignus eft venia,
in diminutione pcenz,quam ille,qui efse confueuit ma!? uit?
Lnemo.ad fi.de epi.aud.l.non eft omnes. Jf. a barbaris, ff, de re
miLSi igitur pena ifta eft arbitrariaCvt didum eftjfelñitur,g>
non grauior,fed mitior p?na debet imponi per iudieem,cuius
arbitrio commiifum eft. his verbis vtitur Bal. in l.quicunque.
in ult.col.C.de fer.fag. in uerf.& fcias q?in arbitrarijs &c. alle­
gat no.perglo.inc.de caufis. in uerbo certa,de off. deleg.Sc ita
etiam no. BaUnl.I.in fi.ff.de his qui funt iui uelalie.iu.
o ^ Pfe hocf bene facit:* quia ubi pena committitur indicatis
e arbitrio per ftatutum,fi delidum eft tale, pro quo de iure coi
uel coniuetudine non imponatur pcena ultimi fupplicij,n5 de
f bet iudex arbitrari de poena mortis, f quia cum arbitriú intel­
ligatur de arbitrio boni viri. 1. fideicommifti.§.quamquam.ff.
de leg. 3.l.i.if. de leg. i.l. fi fodetatem.§.arbitrorum.íf¡prolb.
dét arbitrari fm q»de iiire prouifum eft, talem delinquentem
eife condemnandiím;l.continuas.§.cum ita. ff. de uerb. oblig.
& Lvir bonus, ff. iudi. folu.& declaratur notab. per Bart. poft
gl.in l.fi qua ^na.in fi.if.de uerb.fig.& per gl.& Dodin c.fuper his.de aecufa.& notatin propofi.clare.Io.de Imo.in l.a.ff.
de publ.iud.&in ex literis.de confti.poft D. Card. Florenjbi,
& Io.de Imo.in c.inquifitionis/uper gl.in vcrbo,alioquin,de
accu.dando intelledum, ád glo.reputatam fingularem in §.in
liimnia,infti.de inia.quz voiujt, quod vbi iudex habet arbi­
trium in poenis irñpónen'dis. potetit arbitrari de poena mortis:
nam illud procedit vbi talefs erant circunftantiz delidi,quód
pro eo veniebat de iure vel ex coniuetudine in tali cafu impo
nenda pcena mortisj aliá-síécus per przdida, & argumento
cius,quod habetur ih c.6eut digaum.de hom.& in d.l.faccularii, §.fuht quidam.& ih d.l.i .§.cipilatores,& §.fi.& ita etiá
eft de merite B¿.in Lfi.ín fi.ff.de re.di.& B¿.in Li.in fi. C. dc
his qui latro.& in L incredibiie.ff.de pzn.& Ang. in Lmiles.J.
cdi<ftum.ff.de mili.tefta.& A«t.de But.in c.de caufis,dc offic.
deleg.per no.per gljn d.c.mquifitionis,& per no. per glo.in L
quidergO.§.poena grauror.ff.de his qui no. infa.& fecundum
ifta faluatur ¿ b gl.inLfacrilegij,inprin.in uerbo donfiderandum.fEad legemjul.pecu.quz fenfit,quod pzna extraordina­
ria feu aiffitraria nonfft pena capitis. & voluit hoc exprclle
Oldr.in 1.1 .per illum tex. ff.de for.b¿ne.iibi tenebat contra gl.
in Aj.in fumma.per d.l. r.ftzle furiialne.fonius voluit gl.in d .
cjnquiiidonis, in verL ¿ioquin,q> ubi pcena eft imponenda S
arbitrio iudicis, non dét imponi pcena ordinaria,fcd mirior,
i^ e n raagis communis fnia cft,q) attendi debeat,an quahtas
deucli & circumftantiarum fit talis, quod de iure uel confiietudinc Gt^pcna mortis imponend3,& tunc imponi poffir,abas
non per lupradicla, prout eriamconcludit Lud. Rom. in rub.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
ff.de arb.ante medium,vbi pro hoc edam allet»a(
in l.conuenriculam, in 4.C0I. C. de epifeo. & c l e r ^ ^ ^
probari.& in 1.& fi poft tres.in 11 .coT.ftji quis c a ¿ ¿ f
pofito noftro deiurecoi non uenit imponenda
nec etiam ex confuetudine apparet contrarium
cafibus attentis drcunftantiis,de quibus fupra,uecf^'^
hoc cafu limitat p?ná elle vltimi fupplidi.igim^ penT^'^
imponi non debct.& ita concludo. Aiex.
'••«tis
A D D I T I O N E
S.
Cum poena cap italfe d icatu r trip le x .] Sequitur Boer.dec.iri
s,
fu p p o fito .n u .4 .u b i la te a g it. R o u e f
E x ilif.] S u p .iib .r .c o n £ io 4 .n .2 .u b i de fim ili q u s ftio falfem on
P a r u a m .] Sup J i . i .c o n iI.1 0 4 .in f i.l im iu fu p .lib.ó .co nfi. 10. in fi
F a liu m .] S u p .lib .6 .c o n fi.i4 5 '.
P r o h o c be n e fa c it.] A d d o B o e r .in d id a d eciilo.15'4. R o u e f
M o r tis .] S u p .e o .c o n ( i.i5 .n u .iy .f u p .lib .i.c o n ii.iii.n u .3 .
V b i pcena e ft im p o n e n d a .] C ra u e . fe q u itu r c o n ii.H 4 . c o ¡ j. R o ¡ ^
E P I T O M E .
- SI maritus legauit uxori dotes fuas, quas dicit elle libras
4jo.hoc non probat dotem, fed Iegatum.Ideo noa cenfetut
hoc datum in dotem fecundo viro,cui non intelliguntur bo.
na data in dotera.Et eriam fi probatum ellet de dote data,uoa
poffet fecundus vir etiam uigore ftatuti plus lucrari,quani ba
bet vnus filiorum primi matrimoniiJNec fecundo viro deben
tur víiirz ab hzredibus primi.
C O N S I L I V M
C X X II.
T T |/^proceifu caufe * inter Hypolitum tanquamfiHj,
11 L) & hzredem Euangelift? Georgij agenté,& defcea
dentes,& h?redes quondam domini Gozoli de Viarcnofedc
fendehtcs,éritu¡déhdumprimó ,utrum agenti competat ius
aliquod pro lucro .dimidiz aiiertz dotis diétz Bartholomez
ex forma ftatuti fub rubrica de dotibus mulierum. ^ Secun­
d o , an aliquid díéfo agenti: debeatiir pro interufurio dotis
pro tempore, quo dicti hzredes dicti Gozoli primi maritidictz Bartheloraezfuiilenc in mora foluendi dotem dicto Euágeliftz fecundo marito eiufdem Bartholomez pro tempoK
quo afterit dicturn Euangeliftani íupportaííé onera matrimo­
nii. ^ Tertio ,quid & quantum debca tur agenti pro expenCs
petitis, quas dicit in libello dictum Euangeliftam fecifle ut
procuratorem d.Bartholomee litigando pro exactione dicbrum dotium contra h?redesdicti Gozoli, & quas petit con­
tra dictos.reos tanquam hzredes dict? Barcholome?.^Quar
to quid de expenfis funeris dictz Bartholomez, quas aflerit
actor faaas fuiife per dictum Euangeliftam. 8c hocprorata
dotis’peftinétis 'ad victos reds hzredes dict? dominz,& quia
orzftantes aduocati diccoru.m de Viarqna égrégiq ac copiose
aborauerunt circa articulos nccelferios, expeditbreuib.agere.^Circa primum! an-fliquid debeatur de lucro dotis uigo
re ftatiiti.Et videretur fortafte prima confiderátione diccndn
deberi dimidiam, dotisyigore ciicti ftatuti loquentis declote data quamde dotoproojifea, & feltern tacite videtur Barlholom?um promiffise Euangielift? fecundo, -uiro libras 450.
quas dederat in dote dicta G^olo primo' iiiro,iuxta l.doteni
qu?dc l.diuus.ff.de iure do.Lpeaul.§.uxQr,ff.foI.matri.& decla
rat ne.Cy.in auth.fetl quamuisan 4.-q.C.fferei uxo.ac.Q3a?'
Gazolus prior mariqis h.abuerit dictá quantitaíé.in doté, cí»
ftare vf ex uerbHs-rjHjpfius Gozoli ,in qtio df, qáreliquii'!
Bartholoraez dotes fuas,qu? ffierunt librará 4 ^0. Bon. A-i >•?
firmationé dict? p r z f u r o p r z ' p r b m i f f i o h i s d o t i s factzdictok
V
cundo uiro conifittttt.ipffim. fecundum maritum, & quesi*fer Cortehum, Sc querniiber coram in folidura préx^^a^®*^
ad exigendum qu.'iicunqne.quanritatespecuniz ¿eres üñ* ,
bitas quacunque róne-oel caufa ab hamechbiis dicri pri®i®
ri.Prztereaj- ét fi nulk promiffio dotis interceffiifet fe'
ctam Bartholomzam,¿¿ dictum fecundum raaritum,uioeo*
quod intelligeretur.dedifsc indoté bona fua,iux.no-in 1-®
lier bona.in prin. IF. de iu.do.ffttcm quando dignitas &
ciitio uiri ita mercbaturrat per Bar. inl/iconftanrc,jnpr®ffibLmaírimo.in4-q.4.parris principáis, per
dereturdediise in dorcra fecundo uiro dictam acrioae®
competentem ex teftamento przdiaoptimiuin
bras 4 JOJe ftarutü deferens iacram dotisira
•‘T.L
I
Confilium
CXXII.
¿dteprarfoniplx, fi'ut in doce uera,vt no.BaL in Lcom drea,p
8 trarium,vi patebit cx ftatim diccdis.t Ná qñ non apparet muillam cex.cum glo.C. de iur.dot.^ Tamen przmiíGsnó ob. e líeré dedifle primo viro ®dotem(prout non apparet in cafii no
contrariaraíencenriatnfendompropofito veriorem, vt etia
ftrojnon prefumitur, g>mulier dederit bona, uel iura fiu in
fint recle concluíum per przfátos adaocatos,przlcrura ex indotein,perl.fi.C.de repu.&in auth.de nup.g.fi quis.n.& ple­
ne no-Bar.difp,inc.Quedam muher habens magnum patrimo
y friícriprá^quiat non cofolxc de altqua dote data primo uiro,
& licet primus vir fimpliciter reliquerit fibi in teifemento do
nium.& eft de mente Bar. ínLa.in princ. drca 2. coLloiu.mates ruas,quas didt elTelibras 430. tamen hoc non probat il­
f tri.^Et c lare no.Bald. ^in LnuUa. Gde iure do.ubi in propofi
lam quanritaté faifié datam fioi ia docem,nifi aliud appareat, g to noftro didt hoc efle vtilc pro ftatuto S diípónente, quod
{, ikltc cum non appareat dBanhoiomzura finlle przlénté !>d.
uxore precedente mariras lucretur dotcmiquia hoc cafa nihil
legato,i'ed folum operamr.uc iure Icgan iila quanticas ped po
9 lucraoitur.t nifi fecundum eum mulier qñ nupfit dixiflet uinnllet tanquam legatum. 1. Ludus. §. quifquis,el fecondo, &
rojtrado ucl committo me & mea tibi: quia tunc fi vir dignus
ibi nota.ciare Bar.tf, de leg. 1. & l.Lucius./.i.ffi deleg. 3. & L
ellet tanta dote. L afcendente ad fiimtnam bonorum mulieris
Aurelius /. fin.ffie lib. Ieg.& Lqui uxori.cum ibi no.per Bar.
uidebitur dedifle illam in dotem, in hoc cafu faluat opinio­
in prin.tF.de auro Sc arg. leg. 1. a.& 5. C. de fálía cauia adiec.
nem Ariftonis notatam per glo. in dJ.mulierbona.in pnn. de
ieg.& tenet hoc iac.But.in Li.socLrit.& Iac.deBelui.in auth.
iure do.3¿ q> non intelligarar mulieremin dubio dedifle bona
dc iureiur. a moneu.przfti. in 13. q. & Bar.in l.Lucius./' ma- h fua in dotem •»viro,cenuit etiam Baldan Lfin.C.de fent-quz fi
ritus.ffadTrebelha. vbi etiam hoc vult, quando relinquitur
ne cer.qaanti.& Bald.in authen. res quz. C. coia deleg. in 3.
col.in ver.quzro núquid mulier, nifi fecüdum eum generaHs
tanquam debitum ex caufe dotis.ficuc etiam ipie dixit in I.qui
uxon,5c no.Bar.in Lcum quis decedens./.codicillis.ff.dc leg.
cóluetiido lod eflet.q» mulier darer oía bona in dotem,& hoC
3.
& ibi probatur optime in tex. vbi ipecialiter dicitur,q7 li te- calti didt faUiari pofle diélam opi. Ariftonis.fádt.Lquod fi no
ftatcr iuraíTer,timc propter religionem iurifiurandi inducere
alfiduaÁ.de zdi.edic.Lexcepto.CJocaJ.fi prius./.re­
tur probatio,& ideo ceilante iuramento non refultat talis £ cle piacait.ff.de aqua pluuia arcenda.cum fimiLiftam opi. etii
batio,vtibiaperteprobatur. adidem tex. in c.fin.de iuccei.
tenet Sal.in l.fin.C.de rep.& Io.de Imo.in d.l. i Jn 8.colum.£
abinrefta.& ibi not.Doc.& idem no.Bal.in l.rationes.C.de^
foLraat.lQ Pau.de Caft.in auth.przterea.C.vnde vir Sc uxor, p
ba. Sc in L 2. $.fin.in uIt.coLff. fi cerr. peta.&I.unica. in princ.
illum tex.ubi prziiipponitur,quod matrimonium erat fine do
C. de confeLScita etiara eft de mente Bal.in L i.C.de fa. cau­ 10 te,& tamen mulier erat locuples.^Confirmo pet ea f qu? no.
fa adiec.Iega.maximc in ver.quzro nunquid confeifio teftato
i Bald.in c 1.in fin.in tit.an mari.iucce.uxo.in benefi.ubi voluit
ris & C . & Sal.in l.gencraliter. in 1 3.q.C.de nonnu.pec. ^ Bequod nomina' debitorum mulieris non uidentur data in do­
4 ne dicit f Bald.in d.Lrationes.& SaL in d. L generaliter, in i j .
tem nifl interiieniat ceffio aclionumtquia nomina31ebitoruni
q.quod ubi ditia confeffio fuilFet facla inforo pcenitcntiali
non traduntur,fed ceduntur,vt no.in l.fi. in prin.ff.dedon. &
< uel fpiricuali,non eííét curandum, quamuis pars ' non iuiilec
in 1.2.C.de aélio.& obL in l.fi.C.qu.ando fil.vel priua.^ Et per
przfens per id quod habetur in cap. quamqiiam,de uiiir.in 6. 11 hocf patet non obftarc,quod diéla dña dederit mádatum di
& per norata i.q.7.c.quotics cordis ociilus.vnde túc fecúdum
cío fecundo uiro ad agédum contra h?redes primi uin & exieum non poílét reuocari fauore aniraz, cui voluit confitens
gendú quafeunqucquáritares pecuniz,& res fibi debitas quaprouidere,& ita procedit ét id,quod ipfe no. in 1. generaliter,
cunq. róne vel caufa, quia hoc non fuit c?dere aéliones, fed
in io.q.C.de non nu.pecu.&ita etiam procedit id, quod no.
K mandare. Sc ailud eft mandare,*' Sc aliud cedere, ut no. glo.&
Bal. in c.innotuit..deelecl.dura dicit,quodin caufisipirituadoc.in 1. í .in verbo,mandatas,C.de aél.& obli.& Bar.in d.l.fi.
libus non curatur,quod cófeffio faéla fuerit abfente parte, &
in prin.ff.de don.Preterea cum diéla dña dederit pariter Sc fub
talibus cafib. procedere poilet id,quod no. Ant. de But.in c.fi
eadem determinatione diclum mádatum duobus in íglidú.f
cautio, dc fide inftru.quod alias non procederet, ut ibi plene
fecundo marito, & cuidam fer Cortefio, dét pariformiter inJ per Abbatem,in 6.columj& in cap. fin. de confefi f unde ubi
tclligi in períona utriufque.l.iam hoc iure.fFde vul.& pup.1.2.
fimpliciter in tcftaméto dicit fe legare dotes tali mulieri,quas
& I.quaniLiisjC.de impub,& aiiis íubftir.eigo cum in piona fer
dicit eíTe tantz quanticatis,mnc cois opi.eft,quod fi quis non
Cortefij tale mádatú non poííet intelligi libi fáélum, vt ipfe il
<1 fiiit przfens feu fton interuenit iuramentum non probetur
las aéliones haberet in dotcm,fed folú vt exerceret noie mádá
per diélam confeilionem caulam illam eíTe ueram fed folum
tis,& ad eius mulieris tantú plenam utilitatem, ergo ita oporhabeat vim legati, vt eft diélum,& etiam claré firmat poft a- J a tct inteliigere,quó ad pfoná mariti. ^ Denique /fi uidemus ,
lios Ant.de But. in d. cap. fin.in pemilucoLde fucceCab inteft.
q»ét qñ maritus teneret & poffideret bona mulieris, & frutftus
percepiflét ét p decénium fcictc Sc patiétie mujjere,nó videref
ad quod etiam bene faciunt no.per Bar.in repe.l. i. defacroC
mulicr date in doté: quia agkur de magno prziudicio mulie­
ccclef in 7. colum, in uerii. tertio quzro, quid fi relinquatur
ris ialtc in caíu,quo ftatutú diíponit,g» mulierepdccedcte mapro reftitutione malé ablatorum Scc. in fin. illius quzft. ubi
rituslucretur aliqiiam parté dotis,ut condudit Bar. in d.fua di
i etiara voUiitf q» quando teftator reliquit alicui pro niaic abla
ípu.per id quod habetur, in l.mulicr.C.de rei ucnd. & per no.
to,certé nifi aliter probetur fiiei it abiatum , iudicatur deeo
in l.pe.C.communi.di.&pernaper do.in Lcum dcin remver
üt de puro légatOjUt etiam voluit Barto.in diél.l.qui uxori.ác
lo.ff.de uliir.cumfi.quantominus dicere pollumus uideri da­
«iam Bald. in repet.d.Li .C de fac.fan. ecdcfin penulr. coi,
tara in dotem diélam aélionem competétcm mulieri jP lega­
■inucr.fuper nona quzftio.&c.& loan.And.in addi.Specu. in
to ex ülo mométaneo aélu fimplicis mádati dati marito ad etitu.dc inftru.edit.f.nimc vero aliqua.in addi.incip.de his.iun
xigendum tanquam procuratori mulieris, Sc tanto magis pdi
éloucrfic.fcquenti,qui incipit, adhuc quznt fi male ablatis
(fta proccdunr.quia non eíl probatú quáta dote dignus fucrit di
6qc.& tamen teftator in cafu illo uidebatur uclle fuam conIcicntiamexonerare. Et ita ctiam quó ad propofitum noftrú 13 élus fecundus maritus.^Ex przmiffis f apparet, g» cú regula­
riter mulicr non videatur darcbonauel iura fua marito in do
7 tenet Pet. Sc Cy.in L 1.in fi. C. dc faaoC eccl.f ubi plus volue
cc,fequitur,g> diipofitio pofita in dj.doté quz, cú fi. eft exor­
runt quód fi talis confeffio inter uirum, Sc uxorem effet iurabitans a regula iuris cois,ergo difpofirio.dJ.dotc quz,non dét
ta.non probaret, cum fit faéb inter pcrfonas fufpedas, iuxta
cxtédi ad alios cafus ¡bi nó exprcílos.l.fi vero, /.de uiro. ff.foL
Lcum quisdcccdcns,§.Titia. dc!.3.& Lqui teftamentum, ft.
macLius íingularc,fEde leg.cú fi.fed d.l.dotc qu? loquitur,qñ
d« proba-tamcT» ifte cafus de iuramento non pertinet ad iftá
dos filie da^a primo uiro ergo nó dct extédi ad cafum noftrú ,
confnetudinemtquia non interuenit iuramentum, & per hzc
in quo nó apparet,dc dote data,& ét ftatiuú,in quo fe fiinJat
patet nó obftare id quod no.& Pe.Cv.ind. l.gcneraliter, in 8.
a<ftor,cft córra ius cóc,& ió in dubio dct rcftnngi,ut quito mí
q.ubi uolunt quód illa confeffio faéla m teftamento probet:
nus fieri pót,i?dat ius cóc,1.2.Gdc noxa.c.cú dilcéhis.dc cófu.
quia eorum opinio eft communita damnata per Doclorcs
Illud ct c5ilat,g> pofito.g? aclor legitime jpbafictdc dote
^i,& in aliis lods iupra allegatis.Prztcrca ibi non loquuntur 14
(iata p imo marito, ¡ló polfet fccúdus maritus uigore d. ftamconfcffionc fáéla a marito,quo cafu ipfimct in dLi. rcncc,
1 ri lucrari dimidiá dotis quia nó ^lucran plus q habcat vnus
q>ptobetTx his ergo apparet, quód did non poteft con.ftarc
cx fiÜis primi mfinionij pI.haccdiclalLi prin. G dc fecun.nu.
dotem fiiiflc datam diclo primo viro,& per conlequens non
Sc ibi no.hoc BarJ é alij cóiter ícquútur.ó: Bar. in dJiia difpu,
^fle in terminis legum dicentium.quod dos data primo uiro
Sc Bal.in Luni.Gdc inof dot.& in iLc.j.in tLan marLíbccc.vxo.
iatc'.!igiturprom!lTáfcdído,ncqueiurccaucrur,quod ca qu?
in bcDcfiJc Angan /.quia vcro,cl i.inaut. dcnup.& ifta eft
fegaM primus uir vxori fuz, mulier ipfa nubendo fecundo
communis opi. ut inqui: Pan. de Caftr. in d--i|irh, przterea. Sc.
iatcLigjnir promittere m dotem fecundo uiro,imo potius có
M 3
nou
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
É
Liberfeptimus Confil. Alexand.
I
de fecun. nup.feperius diélis addo, 9 nec ad pr h
no.cc ipfe itil.fi ita quis. /, ea lege, ff.de verb. ob. & conftat ex
/Q-orn
n-aruin
r_n
L
élam dotem datam releuat refponííoVaéla pcr^eor^^^'
procelfiijquod quatuor extabanc filii ex primo matrimonio.
tos pofitioni 2;.quia referunt fc ad teftamentum j Í
1 / ^ Confirmari f polfent pr?dida;qaia ex forma ftatuti fub ru
li,& fic eorum reíponfio non intelligicurplus im
bricade beneficio ftitutifubtrahendl iili,qui non tenuerit vfaciant uerba teftamenti.L2.6Q ibi no.fpecifice
'
Xorem maritali afFectu,eftprouifunf, 9 fiquis non tenuerit
ro.aduo.Laitprattor./. i, ff de re iud. 1, edita.C d j
fecú uxoré in domo,ueI non pertradaiierit eam maritali aíFeno.per Barnin extrauaganti ad reprimendum,in"uetKff'^
¿lu, fit priuatus lucro dotis fibi deferendo ex beneficio alte­
ad fecundum f dubium.f. an aliquid ¡oenti d
rius ftatutipr*di6li fub rub. de dorib. mulierum. & per plures 17
pro petito interufurio ffotis pro rempore,a quo dicit
teftes eft probatum,q3 diclus fecundus maritas non traólauit
diéli Gozoii primi mariti finffe in mora foluendi doc*'?
eam maritali affeélu, ergo non debet gaudere beneficio diéli
Euangelift* pro tempore,quo afferit diélum Euan<ze¿¿
alteriusftatuti.& huicconueniceadiípofido iuris commu­
portaffe onera roatrimonij. Et in hoc breuiter refi^ond
ni nis, na,ut inquit fignanter Bar.in authcn.dos data,in 2.co­
nihil debetur,quia fi diélo Euangelift* nulla dos expr'*efle°f^
lum.C.de dona.ante nup.per illum tex.ubicunque maritus no
vere aut pr*fumptiue fuit prqmiffa, ut patet ex his qu?
fuftinat onera matrimonii,non detconfequi lucrum dotis ii­
funt circa primum dubium,íéquitur dici non poffe,q3 nr
bi deferedum ex paélo uel ftatuto.bene faciunt no. per Bal. in
qá deberetur aliquid ipfi Euangelift*,nuiia mora faiftafit
l.i./.fed & iciraus.per ilium tex.C.de lati.lib.toL& in i. quod
in uxorem.C.de neg.gcft.& quod no.in l.ii ab hoftib./. fi vir,
per confequens non poteft petere acceffiones, cum ptincin
fr.folu.mat.& in L3.ff.de his quibus utindi.Et plus uidetur vel
ie fibi non deberetur,nam vbi nulla petitio, ibi nulla motat
le ftatutura fub diéla rub.de beneficio ftatuti fubtrahendi, 9
fipupilius.fi.de ver.obl.pofito auc quod aliqua mora facla
ad ifta probanda fufficiat fama publica per quinque teftes boíét mulieri pro eo qd fibi deberetur ex cá legati,nihil perrina
n? opi.nionis. Edicet diéla clauiula diiponens de probatione 1 8 de hoc ad Euangeliftá,cum no fit heres mulieris.fPius volufi
per femam iif appofita, iuxta particulam ftatuti difponentis,
Bart.confi.i 20.inc.Francilcas habebatin uxorem, quód écda
quod fi uxor non traélaiierit uirum uxoraii affeélu inhoneto quód vere mulier dediííet primo viro dotem,& poftea fo.
fte uiuendo,adulterium conmiittendo,uagádo cótra uolútaté
luto matrimonio nupfiííét fecundo viro,cui iuris preihmptio
viri perdat dotera,& vir eam lucretur.Et poftea ponitur claii
ne inteliigitur mulier eandem dotem promififfe, ludicfu®
iuia,inqua df.Er ad h?c probanda fufficiat fema publica per
eft in primo dubio,tñ fi h*redes primi uirrnon promifecunt
quinq. teftes bon* opinionis,iicet nonprobetur, cum quo adiélá dotem fecundo viro,r.on poterit fecundus vir ab eis nó
dulterium commiírcristtñ talis claufula difpones,9 ad hec
foluentibus coníéqui alimenta, feu interufurium,cuin nófmt
banda fufficiat, fama, referri inceiiigiTad oía fuperiora.& fi ét p fibi obligati'& dato 9 tenerentur mulieri,tñ P ipfe nó pótcófequi taieinterufurium. per no. per do.in c. felubriter. devfu.
ad cafum,in quo loquitur de marito non tractate uxoré mari
& in Lin infulam./.vfuras.iflfol.mat.quinimo pofito quod effe
tali affecrmquia clauiiila in fine pofita refertur ad oía pr?cedé
mus in cafe.in quo illud, quod ipfe habere debebat a prirao
tia,falté cú fit parrado in ucroq caíti.l.r.C.de li.prft.l.talis fcri
viro feu ad eius h*redibus, intclligerecur deJuélunj in feam
n ptura.fr.deieg.[.c.2.requiris,deap.cufi.^Necdicatur,“ 9 il­
dum mfimonium, tamen dici non pót,diélam Bartholomeá
la uIcima claufula referatur folum ad caíum,qfi maritus vellet
pro tempore, quo durauit fecundum rnatrimoniura,faiiIeia
doté cóíequi ex eo, 9 vxor commifiílet adulterium & ut formora aut culpa, cum mandatum ad exigendum dederant ditaífe prima facie videretur íbnare verba illa dicétia,fufficiat fe­
élo Euagelifte & etiam alteri •& cuilibet in/olidum & eo me
ma per qainq. teftes bon? opinionis,licét non probetur, cura
diante Iitiga'jic,H fecit quicquid potuit,vt exactio fieret, ergo
16 quo adulteriú commiíerit &c.f quia rfideo,9 ftatutum pari
ceflat mora.l.Neisenniusi/.cum res,in prin.ff.dc leg. i .1. Thais,
non w t iftam interpretationem, quiadicit,& ad h*cproban
§. I.ff.de fideic.li.& per piene no.in.l.quod.te ir.fi certum pen
da fuffiriat fema &c.& tic loquitur in plurali, & per cóíéqués
ik in l.continuus./.ili'ud,fF.de ver.obli. fecit Lfi quis folutioci.
compfe}rendit,quod noluit prouidcre íóium circa unum fain prin.ffide yfur.nam fi.qua ratione tenebatur Bartholom?a
ctiim.í.ádulten.l.fi.ffiad Treb.l.qui quarta./.fi.íécundum intel
Euangeiift* erat, quia ipfa habebat aéliones contra h?recies
lectam Bar.& Doc.íTde leg.i .c.is cui.de pr?ben. in 6 .qi ét pa
primi viri.vt in auth.quod locum.Cfee coii, ideo non tenebatet,qiiia uerbaftatuti pr?díctiimportát,9 ét fi raulier inhone
rtur
n r niíi mandare,feu
f o - ín r ío r ii» .iY»n rtransferre
r o n c í ^ r r p aéliones ifeas
l l a c iin
n Euangeliftam
F ila n c
lié uiueret vagado córra voiútate uiri, incideret in p?nara di­
Lquod détur,de pccu..Super hoc étiarn copiofe laborarunt do
cti ftatuti,quáuis nó probaret,9 commiíiííet adqlrenu,ut im­
mini aduocatipartis conuent?, fed non puto oportere infifteportant uerba ftatuti,dú dicit inhoneílé uiuédo,adu!teriu có
4iiitrédo,uagádo contra uolútatem virí perdat doté &c. vr pro 19 re,quia meo iudicio res eft in tuto, ^ f Circa tertium dubiii
quo queritur, an aliquid & quantum debeatur agenti proexbatur.in í,i.íE8e his qui no.infe.íúctis ibi no.p Bar.in fi.q. 66
1. 1
.fEad iegé Conde fic.cú li.-vnde illa verba ftatuti d ú df,Iicet penfis petitis,quas dicit Euangeliftam fcciffe vt procuratore
diélo BarthoIom*o litigando pro exaélione diélarum dotiu
non probetur,cumquo adulterium commiferir,fueruntadia
cta cá ampliandi fauoré tnariti in cafu commiffi adulterii per
contra h?redes dicli Gozoii, & quas tunc repetit contra reos
tanquam heredes dict*- Bartholome*. Reípondeo non dfc
mulieré,non autem intelligútur reftringerepr*cedentia,ut fic
reos conuentos in dictis expenfis condemnari, quia przfuppo
quo ad alia fuperius dicta non fufficiat femé per pr*dicta qá
niturnon die probatum & liquidarum de vlla quautatcexedam bene probatur per Lfi cui íérui.in prin. ff.de lega, i .con­
penfarum faélarum per diélum E u a n g e l i f t a m , fententia
fiar autem,quod ultra quam per numerum quinq. teftiú bo
tem eft ferenda de quantitate c e r t a . / , c u r a r e , inft. d c a é t
n* opinionis eft probatú de fáma, quod dictus fecundus uir
Lj.C.de fent.q fine certa qiiant.Er non apparet quis fecerit ^1
nontractauic eara maritali affectu.imo quidam íunt teftes, 9
élas expenfas, & in fententia lata alias contra dictos hzr^-es
plenius deponere vñr, quam de fola fama, & agitur dcgeftis
tempore iam fatis longinquo,quo cafu ét teftibus de fema de
Gozoii apparet, expenias factas fuiffe etiam per dicmm
rholomeam, dum dicitur,quod condemnantur h?red^ '
ponentibus magis creditur,iuxta plené no.in c.ueniens.el i .de
zoliin expenfis faélis per Barcholomeam , & diélum Ena®
o tcfti.cum fuis concordátiis,& in dubio ° teftes pr*dicti pr*fumuntur eííe bon? opininnis,utin c.unico.de ferui.c. fin. dc
geliftam. "conftat enim qiiod expienfes feélas per
meam petere non poteft aélor, qui non eft procurator
prefump.I.cum pr?ter./.rogo.ff;deiega.2.iníerminis ncftris
tholom* iam diu defunél?, nec etiam eft eius b?re**
determinatIoan.de imo.inl.i,/. fiquisneget.in7_colum. ff.
^ Circa quartum & v Itimum, videlicet, an
g
quemad.teíl.aper.ubi refert ét ita tcnere dominum'pr?ceptobeat agens pro expenfis funeris 1 diél? B®ttholome2_P^^
rem íuum Franciícum de Rampo. in authent. fe-d cum teftarata, quia dos remanere debet a p u d h*redes mU-iens,i
tor.C.adl.FaL& confultum fuiííé per loan. deLign. 66 quia
LCelfes, cum ieq.ff.de relig.fum.6c ftinc.& cauetur m
alia fuperiorafiindamenta meo iudicio adhuc tutiora fent,
fub rubrica de dotibus mulierum, non opportere
fuper hoc non viterius infifto.Et per predicta patet effe reípó
quia non inuenio. probatum de expenfis aliquiti^Y^^.^f
fnm omnibus allegatis in contrarium. & fic dictum relictura
perdicium E.nangcliftara pro diélo funere, fe
factam tub nomine dotis a dicto primo uiro uxori debet re­
manere apud reos conuentos,tú quia fent hsredes ipfius mu
contrarium per teftes reorum, quód ipfi
Ueris, tum ét quia oia qu? mulier ipfe lucrata eft ex bonis nifuneris.
Alex.
ri,quando tranfiuit ad fecunda vota,tenetur iila bona referliaie ajjs pr*ccdentisraatrimonij.i.fcemin?.& Lcum aliis. C.
A Dpi*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
Confilium
a d d i t i o n e s
,
CXXIII.
.
4
7
2
V if o proceflu c ia f s . ] Alexander c o n £ i i J i Q c E .Boerins dec. o it
'Berous conErfó -reñi aoa k u é .n a -y .vrq. ad fin e m J ib .i.O fa fc a s de
c if.P e < ls a jo n « n ? .:i.r a b diuerhs n utncns. R o n e íl
Fm áe p rz le a te ^ N a m prarience partecóteffioeit irre a o c ab iiis ; Im o
4
{,
U,Sc Arp aaa.i-aarrciicspaIam.§.á.And-Sic-coníi-54Ji.;.DcccoafL
j^;.col.2. NatQ u a m u is pars.] V id e h a c de re A r e jd I .h ir e d e s p a la ro .§ .fi. c o lfl.f l.
de:celia. N at.
¿
Non probetur.JDíctamea.quod calis cófeffio fadt femipleDam pro
hauoncD},ideoiuncta cumaliaconfelüone inter uiuos plené proba.
,
{
D e d iffe p rim o v ira .] A d d o H yp o I.fin g u .yg g .d e in re co m m u n i. R o .
g e m in a ti.B a l.n o u é l.in tra c , d o t.é .p n n .p ria ile g .7 8 . q d etiá
tio íu it A ;e i.c o n f i.4 j.d u b .2 j¡ b . I .
E t ciaré n o t-S a L ] H ypol-in d.fing.y SS .u b i n o ta b ilite r nerCicar. B o e r iu s d e c if io .io i .E t qu o ad p rim u m . R o u e f.
P r o fia tn to .]C M tra r iu m late in rali fta tu to co nüiluic B a l.c o n S . ro a .
M u lie re m m ancus duxit-H .4.Et d r c a h o c , ucrum ftatutu m de lu c ra ­
d a d o te p roced at ia p r 5 fu n ip t2 ,r a C c o a li.y o .fib .i.C n rJu n .c o n C 4 .c o
Iu.6.ufa! etiam d ifcucit,qu id ín ter lidion e m ,& p r*fa m p c io o e n i ín ter
ftt.q a a j r e e t i a n j A le .ca n g itin f. h o c e o .li.7 -c o n f i.j4 z .D e e a d e m r e
e tia m vide R u i.c o n li.i y i Ji.y .v b i fu b tilifS m é lo q u itu r in p r?fen ti a r
tic u ¡o .E t quod ftatutu m ioquens de d o ce m ilicet 19 do te p r ifu m p ta ,
te n e t P a u .C a ft.a d l.fi m u lie r.ff.fo l.m a t.q u e m id em R u i. ad d u cit có
Iil.6 r .c o l.4 .1 ib .3 .& ib id e m R u i. in a .d u b . tan g it artic u lu m h u n c. Sc
d e eo d em l a té F ra n c .C n r.c o n fi.7 9 . N a t.
D o te m .fu p .lib .y .co n fi. 144.
Q u o d n o m in a .] fn co rp oralibu s ce llio h a b e tu r lo c o crad itio n is.B ar.
á d l.is ,cu i.§ .fi.a :'.u tin jío f.le g a to ru m .B a ld .a d l.fie a leg e. c o l.a .C .d e
n fu .A le x .ad l.ftip u latio h o c m o d o co ncep ta-col.7.fF.d e u er.ob .d u m
t r a S a t q u ? ftio n e m ,u tru m ualeac d o n atio p r ilé n tiu m ,& futuroru m
b o n o r n m . N a t.
2
Ii
i
J
}
ta
n
o
p
q
E t aliu d eft m a n d a re .]M a n d a n s tr a n r fe rte x e r c ¡tiu m d ir e a a ra m ,c e
dens v eró transfert utiles. N at.
D o tis.]S u p l i b .y .c o n li .iy S .c o l.i.
D iíp o fitio iuris cb m m u n is.]Id e m firm at A lex.in c o n fi.fe q u e n ti.co
lu m .i.H y p o l.f in g u i.y i4 .v ig e n t co m m u n ite r. K óu ef.
N e c dicacur.] Pu rpu ratus Iequ itu r co n fil.8 4 qu ia plené. n u .zy. R o E t in d u b io .]F a c ic ad r em jq u o d D e c iu s fcrip tu m reliq u it confi.y 2 1 .
d u b .9 . N a t.
T a m e n .]Id e m fu p .lib .4 .c o n fi.2 7 .S o c .c o n fi.8 8 .1 ib .4 .C o r.c o n fil.2 4 o .
lib ij.A n t.R u b .c o iif i.y y .c o n fi.io S .in fi.fed co n trariu m uerum e ft, u t
d ix i fu p Ji.4 .c o n fi.* 7 -& te n e tu r A le .fu p .li.ó .c o n fi.a z o .q u a re A le x .in
h o c ultim o m alé co n fu lu it.
P ro expenfis fu n eris ] P p flu n t eciam pro m ed icin is b o n a r e c in e rü .
in re ftitu e n d a .C .d e pet. barred. N a t .
C
O
N
S
I
L
I V
M
C X X I I I .
Allegationes.
Q V O M O D O procedat,g fi maritus non adhibuit vxo
ri infirm? medicum,vel eam expulit, perdat lucrum dotis.
T T 1 í* procefiii caufe inter Angelum quondam Vannis
V l i v J deGaucijsdeAretio,&loannem Blalium&Iacobu fratres & filios Chechi dióli quódá Vanis fuis jppriis onminib. ac vice Sc noic Chriftophori fratris diólorú loá. Blafií
Chriftophori agentes,& Clemente Nardi de Arctio fe defcndente.videretur fortafte prima confiderarione diccdú, diclos
agentes efie in cafu viólorfe: quia polito q>cx forma ftatuti
1 f ciuitatis Aretii Clemes przdióhis tanquá maritus Gregorfe
przdefunót?in matrimonio line liberis debuifiet lucrariparté
a doris,tamcn tale lucrú perdit •' maritus, quádo vxori egrotáti
medicos no adhibuit,ut eft gl.no. & ibi fequuiur oés in 1. Gab
hollibus./ii vir.ff.fo.mat.pcrid g> habetur in I.3 J.de his qui.
vr indig.& no.BaLio Lquod in vxorc-C.de neg. gcft. vbi dixit,
q> fi maritus vxori infirmz non fubueniat de ¿imentis & me­
dicis & oibus necefiariis,perdit lucrú dotis,g> fibi cx paclo,vcl
ftatuto defrrretur,per id q> naind.§.fi vir.&vbicuq; mantus
non luftinct onera marrimonii,dicit Bar.in auth.dos data m
3.col.C.dc doante nup.q>ille tex.przftatargumc.itum,quod
tunc maritus perdat lucrú dotis fibi defercndú ex paifto, uel
ftatuto.& plus ét inquit Bal.in l.i.§.fed & fcimus. C.de iariJiber.tol.quod fi maritus fi.ne caufa expellat vxorem,praftat lUe
tex. argumentum,quod perdat luaú doris, pro quo ét ¿ c^at
id,quod habetur in A/.fi vir. fed pro parte diclorii agcntiú vf
probatú in proceflu dc infirmitate & morte d.Grcgorfe,& dc
expulfione faóla de ipia a d.Clemetitc,& non vf fuifle lüfiicié
ter probatum in contrarium pcr A Clementem dc diligcnna
fua in adhibendo mcdicos & ¿ia oportuna, ergoteóle vide­
tur peritum pro parte diólorum agentium declarari debere m
clumQcnicntem amififlc diólum lucrum dotis, & teneri ad
rcftónem í¿tcm illorum centum florcnorura,qaos pro paro
dotis cum habuillc dcpmnut teftes examinati f>roparte diólo
tum agentium-Tamen przmiflis non obftxontrani fententia
de lurc veriorem effe arbitror, prcfcmm ex infrafcripcis.
b
.
**
tn¿:quia fa n d a u eft inteario rd vigore ftatuti difpoQcnris dc
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
P2
luCTo docis uxore przdecedenrc in matrimonio Cnclfijeiis.
C Nec habet obftare,c g, Clemés non adhiucrit meAcumiquia
i rñdeo primó f q> negatiua dcbet probari per illum,qui fe fhn
dat ex ea.l.hoc iure, & Lita ftipularas, in prin.ffide verb. oblL
Lfi qJisconfortium,C.de?fobriccm.lib.i i.& plene noJIocia
eiiiper his,dc accu-& in ciwnz.el primode elecJc legiftz in
Lin lUa itipulatione fi Caiendisffi de verbo. obL& teftis fuper
d negatiua deponens debet rcddsrc ^rationem dióH fai conclu
dentem,écnoninterrogatas,vf conduAtBardn conüilio.73.
& BaLin Lcum hi.§. iif.de tranfécínLaólorja 3.G de proba.
& in L3.m vlt.col.C.de tefri. & 1.2. in reperidooe in vlAchar.
C.de rddn.vcnd¿íed teftes agendum non dicuotjg Clemens
non adhibuerit medicum, affignnando ronesconcludctesita
cfle,crgo non eft probata intentio eorum qui fundant in hoc,
neglexerit Clemens adhibere mcAcum.Ná ut dicit Bart. in
in Lli feraum.in fi.prindpij.tf.de verb.oblig. dét in popofico
per ¿legantem ncgligentiá probari q>illc qui debuit adhibe­
re medicu,non adhibuit,& quod potmt eú adhibere-Lideroq.
ff.pro foc.& ibi ér’p Bar.Acenté per illum tex. debere probari,
q? facile fiiit ei adhibere medicos, putaq» m loco illo erat co­
pia peritorum medicorum,ptout efie prifumitur in ciuirarib,
infignib.c.ftatutum.dc refcnptis.in 6.& L fi quis duas.§.eft aút
ff.de excu(.tut.& per Bart.in d.$.fi vir.& m lin bonorum.ff. de
bo.pof. cum fIm-& per hoc didt Paul, de Caftr. in d. §. li uir.
g>requiritur,q» maritus abudaretin fácultatibus,adcróquód
impenfanon ellet libi difficilis per diólam. 1. idcmq; requirit
ctiam,qj appareat maritum habuifie notitiam, q>vxor eflét in
firma,tempore,quo ¿legat cum neglexifieadhibere medicos
alias.n.non poflet fibi imputari negligentiaJ.gfio.ffjle his qui
iiocan.infa.i.fiquisingraui.§.fi maritus. & /. li quis ignoras,
ffad Sylla.l.quinqaaginra.C. de cxcu.tu. 1.2.C de tempo. appeLcum itaq; teftes agentium non probent ifta,nec eciam ali­
ter in proceflu appareat concludenter probatum ialrc de om
nibus przdiclis, icquitur,qj non eft probata intentio eorum,
3 per quz patet non f obftare, quod nonhffili teftes agentiú di­
cant efle publicam vocem & famam, q? Clcrtens nó adhibuit
medicum, nam non dicunt famam eflé dc przdiólis'omnibus
rcquifitis.Przterea foma non facit probationem plena, ut no.
in 1.3.$. eiuftfem.ffi de teft.& plene per Bar. in lege de mino*
re.§.plurimura.ff.de'quzft.curri fim.item non probani ?cgitime famam,quia interrogati,quid fit foma,dicunt, quód eft ilIud,quod didtur p¿am & publice a quam pluribus & diucr
fispcrlonis,& tamen vt fit fama,non iuffidt illud, quod didit
diifti teftcs,fed q, foerit diclum a maiori parte nó autem a plu
ribus & diuerlisjuc no.per g!.& Doól.in ci.cap.eiufdcm & pcr
Bart.in d.l.de mrnore.& B¿d. in add.Spec.in tit. de fententia.
in 24. C0I.& Ang.in 1.3.ff.ad Mac.& eft magis communis opi.
vtinquit loann-de Imo.l.hzrcdespalam, in princ.ff.dc tefta.
ergo tertis non poteft probare famam, cumdion intelligat,
quid litfama,uc exprelleconcIuditSpec. in tit.dc noto, crimi­
ne./. I.uerli.& li teftes producanc.Óc in titu.de tcfte.J. iam de
interrogatoriis,& n jt.etiam Specu, in titu.dc tefte. §. iam dc
interrogatoriis uer.itcm fuper quarto.& ucrf fequcnti,& Bal.
poft Bar.in Li.tffi cer.pet.pcrilUim tex. & BaLin Li.in princ,
If.dc his qui lunt fui vcl¿i.iur.& Ioan.de Imo.in l.ftipulatio
illa.§.hzc quoque de uerb.oblig.Et teftis enam deponens ef­
fe publicam fiimam.vcl notorium non probat, nifi ctiam non
c
interrogatus bonam rationem ‘•dicli fui aflignct,ut not-Doc.
Abb. m capit. coniuIuit,cl i. dc appcli. & in cap. cum cauiam
qiiz inter] archiepilcopum, dc tcfti.& ibi no. pcr Inno. & pcr
id quod habetur in d.cconfuiuit, bene facit,quod not. B¿d.
& AngcLin l.qmd crgo.f. quantum.lf dehisqm noanfam.fii
AngeL in L cum quidem.in 4.co!um.C. dc accuL&: idco didt
Bartin dJ.de minore. §. plurimum ad fi.q»non fuffidt funam
eflcfimplidtcr p>cobatam, ut ctiam no. Bal. in L w^nctatis,
C.dc prob;d: Doc.in cap.cuir. «iporrcat, dc aa*ufe faoü. dc4 curionum fi:ii,C ie pen. Secund' •f rcfpondco,qood pofito,
qu o d conftarct Q cm cn tem fad lc potuifle adhibere m edicos
& nó adhibuiflct,tam cn non debet ex hoc pati poenam, quia
foir pncuentusa fram bus,ucl patruo didar m ulieris, qui me­
dicum adhibucrunt,&:Tic prcucnerunt,ut probatur m Llororc m J : ibi n o .D o c .C de is qui. vt in d i.& .: .<.fi m uber.cum
ibi noqxa- B ar.fi.d clib a g n oC l.i./.fi mat eri f ad T em il.& : per
BarXdiuus. la fecunda la ¿ rim . colum, c. dc cu ftojcoan iro
fim -Q uoJ autem fratres Gregor ra adhibuerint medicum p«
ttt cx his,qu x dep onit F ticilcas ac Petrus
C a r ¿ u s & pltiM 4
r«
1
Liber íéptimus confi.Alexan.
res alii ex teftibus produélis pro parte agétiu. J Tertio refpodicans ¿iud,quod deponit d. DominicusproJ A,
deo,g> ad hoc vt mantus f pdat lucrú pp médicos non adhibitc agentium, & d.Carolus produdus pro parte d n
tos,re«|ritur q>mulier pp illam negligétiam matici mortua fit
cx quorum didis apparer,quod etiam d; G l e m c " " i s *
aliás maritus nópdittale luau, ita eft de mente gl. r.in d./.fi
dt d.CaroIura medicÚ, quod vellet habere cur”^
uir.& patet ex tex.quégl.ibiallega^fper d.Lj.fT.de his qui.vt
ris d.Gregori?,& fibi certam mercedem dari
ind.hoc exprefliLis dicit Pau.dc CaCin d.§.li uir.ubi aperte dilii teftes eriam dicút,quod Ciemens iuit Senas ad ^
citjq» quádo cóftat,g> mulier non eft mortua ex eo, q>njaritus
non adhibuit medicos,nó perdit lucrú dotis.& pro hoc allegat
magifter Ant.medícus etiam deponifjquod Cle?id,q» habetur in 1.& in totú. £de impen.in rebus. do. fá.ibi'Sú
eum procura d.Gregoriz,dum ipfa eflet extra daitT/
tex.dicit,,nÓ faiftaru ita fi res malé gefta eft &c.fed di ci nó pót.
quibus apparet multipliciter efle reíponfum ad ¿lea
^
t r a r i n m /1^
g /» ^
g, d.Gregoria pcrierir^pter medicos nó adhibitos a marico:
quoiiiá medici fuerúc adhibiti & medicinz pr?ftit?,fi nóper
mentis.óc per hzc non curaui infífterc circa proceffi^
5 Clemétera falté per diélos agnatos mulieris.í¡| f C^rtó reípó
agitur per d. loan. & Blafium nomine Chriftcphori
deo,g» illud quod dr,quodpropter médicos nó adhibitos ma
fui, pro quo fuit petita caufio ratr,' Sc non íhitprzftR ^
ritus perdit lucrú dotis, fallit, nifi maritus reintegra poftquá
didos agentes, ut tenebantur.i. Pomponius, f. fin a. ^
malé traélaírec,vxpré,cepiñet eá bene traélare:quia potuit rao
ta. íF. de procu.
Alex.
'
ram purgare,& nó habebit túc loca id,quod no.in d.§.fi vir.ita
probatur in Lfi cú doté./,fin auté in iguiífimo.ver.paélis.ff.foL
mat.& ibi ad hoc illú tex.póderát Io.de Imo.& Lud. Rom. ibi
ADDI TI ONES.
poft nónullos antiquos pro quo ét bene facit id,quod no.Spe.
in ti.qui filfint Icgi./. i .véríi.quid fi filia tua peccat in corpus,
Perdit.BaI.conf.i22.1ib.i.copf.if4.hbra.conf.5'4.Íi.y;Hypp.iiifj; cum verí!feq.& quod no.BaLin Lfi filía.C.de inof.teft.Sed ita
f1 i-9 3 .F r a n .R ip .tra c .d e P e íte .q .2 3 .fa .in f.e o d .c o n fil,i3 6 .n ü .i.
eft,g>aparte d. Clemétis fuit proteftatú d.‘Gregoriz,g) déret
I n au th . dos d a ta .] D ix i flip M c o n íJ.p r z ce d e n ti. R o u e f.
ad domú ipfius Qemétis mariti fui accedere, q>ipfe erat para
N e c 'h a b e t o b f la r e jld e n i Bar,.in L a b h o ñ ib# is.§d í vir.ff.fo.tnat.Coj
n eu s c o n f.2y o .c o l.f iv o L i.& ,c p n f i.i20.n } j.a 3.& c o n fi,i23. coluáí.;
tus fibi przftare ca, ad qu? tenebatur, & pet eam ftetit,& idé
Jib . I . A n to .G a b d ib . i.re ce p t.fe n t.T ?g u Í4 6 .y e tí.ifx to t infeitur.fub d
fuit proteftatum firatri d.Gregori?, in cuius domo ipfe erat,ut
d e p ro b a t. R o u e f.
patet in a<3;is,igitur nó pót imputarí marito.non.n.tcnetur ma
D e b e r red d ere.] S e q u itu r A le.ad 1. i.c o L a .ff.fi q u is ittsd ice n ti aó o»
^ ritus pilare extrá domú fuá mulieri ca qu? fibi neceflaria sút,
te m p e ra u e rit. Ñ atea.
)
R 3 tio n e m .fu p .lib .4 .c o n fi.2 6 .n ii.6 .
fi nó íiibe|l:iufta cá,per no.per Bar.in I.Caio.§.Imperator.p il­
V e m a ritu s.]H o c p r o b a t m u ltis a rg u m e n tis So cL co n f.iá8.co .2.1ú .
lú tex.íF.de'adi.ieg.&,p Do.í Lfi cú doté./,fin auté in feuilfimo,
É t a d d e . q í n ó te n e tu rc u ra n s , u el cu rare f a c í a s in firm ü , fi aliquii
6 fFípLraa.& I.g>in-yxoré. C.de neg.geft.cú fi.f f Políet ét quin
d e co n tin g étib u s o m in t, q u o d fin ó fu iífe co m iíT u m res ueri&iilicer
fa lú a fo re t:B a l.a d l.q fo rtu itis ,co l.é .v é rfi.u e n io ad.leuiíSm am . C-de
to rñderi,qá maritus no tenetur vxorifubminiftrarealiméta,
p ig .a ft.u b i d icit,g i e li leu iífi m a cu lpa,S¿ cu ran s infirraú nó tenetur
¿íalia neceíTariajquádo.promiíIa non íoluitur marito, ut eft
d e k u iíT iraa c u lp a v g l.a d l.q f íi noIit.§.G m ácip iU rm ,in uerbo culpi.
gl.no,jú<3:o tex.ia,aath.de non eligen, fecundó nub./.illud. in
ff.d e zd il.ed ic.8t.fp eciale e it in lib e r c o ,u t fi.n on p r z fle t debita obíeverbo,onera,& probatur in l.fi.66 ibi no.Bal. C,ad Velleia. Sc
q u ii.re u o c e n tu r d a ra , ].i J t ead em g l.& S a l .C d e t e u .d o n . Nát.
E t p e r h { c p o te li refp o n d e ri.] S e q u itu r ad d u d is plu ribu s Neuiianus
no.Cy.in Lqá in vxóré. C. de neg.ge.& Bal. in 1. de díuifione.
in S y l u a n u p t .p a g .4 j.n u .4 y .J ib .i. R o u e f.;;
íEfoLtaat.& in L6.donatarus./. i.ffde condi.pb cau.íed nó eft
I n h a c eadem cau fa decifiu é co n fu .C o r.v tip íé a -lse rit, conf.123.col.
fufficienter probatum, .quod dospromilTa fuerit d.Ciementi.
2.V0I.1.qué íb lu m a lle g .C ro t.in i. i.§ .f i .a n t e n u .í3 . de uer. ob.&idé
foluta faltem integré in termino contento in inftfo,ergo Scc.
C o r .c o n f 1 20. p r ó y é fi.e o .v o l.8 cco n fi.i-i.p e n '. c o l. ub i. 2.
Sc noL fijíficit pro parte dotem fuiííe datam pofito quod de
A d d e .in f.co n f. 13 ó .eo .v o l.S claté F a n u c.d é lucr.d o t-gL i^ nu .p .cu i*
kq.
Z au ch ,
parte diceremus eflé probatuni.Llul. /. offerri.fF.de ac.em.& 1.
in Lin execurione./.pe.fF.cie ver.obl.& licet d.Io.Berti
S r M M .A IL i F M .
conetur probare,quod Clcmés cófeflus fuit habuifle integra,
doÉé p!;?fentc d. Angelo patruo Gregori?,taméin hoc ifte te­
1 Subftituíus debet probare fe proximiorem.
ftis eft fingularis,& eicótradicit DominicusMaípini,qui depo
2 'Hegaíiua probanda eñper fe fundantem in ea .
nit de confeffione Clemétis facla in eodé ioco, prout dicit d.
3 Filius frarris cbcurrit cumfratre in fubflitutione proximiorh
D.IoJe taraen non dicit, quod confeíTus fuerit Clemens ha4 Igptarijs duobus rogatis uterque debetfubfcríbere.
Luifle integrara dotem, íéd folum dicit de centum florenis &
5 inftrumentum an poffit produci in eo,quodfacit pro pruduceit
certó grano,dun aút dicit de confignatione pr?diorú,de qui
íe íantum.nu.6.
bus deponit d.D.Io.ergo non eftprobatum.c.in noftra,cú ibi
no.de teft.iSe in Lob camen,|.fi.íF.de tefti.& licet quidá Petrus
Éeftis agentium ét de hoc aliquid dicat: tamé eft fingularis,
C O N S I L I V M
C X X IIII.
& non condudit de integra dote, vt ex eius inipedione date
g patet.Et per hzc pót refpóderi g ad id, quod per agentes alleTTI
proceflii cauíz^interdominam lacobamqnondí
V l i o fer Antonii de Faio agentem, Sc fer Antoniuma
7 gatur t de expulfione.Primó:quia potuit expelli propter doté
promifl'am,&non integre pr?ftitam:vt d.l.fin.& ibi Bar. C.ad
Sale fe defendentem omiffis non neceflariis,primó eft videO]
Vellei.cú alijs fiip.proximé allegatis,
propter dotem pro
dum an lacoba probauerit fundamentum intentionisfu?; ^
miffara a fratre raulieris,& non folutávir poffit vxorem rcmit
fi non probauit clarum eft, quodaélore non probante r ^
tere ad domú firatris, Sc denegare aliméta ei neceflaria, tenet
debet abfolui. 1. qui accuíáre.C.de eden.ca.vnico,ut ecclche*
exprefsé Sal.& Pau.de CaíLin d.!.q> in vxorem,poft Cy.ibi.ité b nefi. Et mihi uidetur *> lacobara, non probaflé intentione®
pót ad didam expulfionem refpóderi, quod potuit cuipa,vel
fuam. Nam pofito quod probatum eflet, quod Ognefon®
&Melchion
mora purgari,prout purgara fuit per ea qu? dixi fup.Pr?terea
O C i V l C l C l l i U l l filii dicli iNicolai
N i c u i a i i vRuzatti
u z . a i . 4 . i t e f t a t o r i s decefierm
--.
de expulfione non eft legitimé probatum per teftes, íáltem q
I fíne liberis f tamen ut ipíá la co b a ex fiibfticutione
concludenter probent,& qui fint conteftes, ut requiritur iux­
miflária fa d a d id is filis poffit ad m itti, habuit
ta id,qá hf in clicet cára,& in c.in przfentia, de prob. ^ Nec C bare ' Ce ipfam eflé proxim iorem d id o N icolao teit ^
8 fieripotcft fundamentum fe x depofitione aliqudrú teftium
r i : quia ita fa d a fiiit fubftitutio , nam poft mortem
deponenriú audiuiíle de dida expulfione a d. Gregoría,vel ab
dorum filiorum decedentium fine liberis,fubftimh
3 d i p í á Ptobaflet,le fofo
aliis:quia tale teftimonium non probat. Lteftiú. C. dc teíLc.tá
miores ipfius teftatoris, & pofito quod
ipíá pr»^.—- fe filiam Dominicz fororis diai teft^oris: tamen ho'' F
literis.de tefti.& licet Lau.teftis dicat hoc audiuiíle a Ciernen
te,tamen in dido fuo eftfingularis,crgo non probat.l.iurifiucondudit, quod ipíá fit proximior, nam ille
¡c
mior, quem nemo antecedit. 1. fin. /. hzreditas. íF. dc
rádi.C.de teftib.& d.c.licet cám. & fimiliter in hoc eft fingu­
l^i. & L proximus, ff.de uer.fi. fed licet deceflcrint ^
laris Carolus examinatus pro parte agenrium,pofito quod ali
nus & Melchion filii teftatoris,confequitur, ergo
^
qui teftes conentur probare de hoc elle publicam famam: ta­
proximior.potefteaimcíFe,quod extetaliquis,q®^^
men non probant per rónes quas allegaui íup. drca probatio­
d, Nicolai teftatoris, uel eflét de defcendentibus di
nem famz.^Ad hoc confirmationem pr?didorum,6¿ maio­
Iai,u£ filia,uei filiur lili?: Sc licet non n om ín au erit aii ^
rem excuíátionem d.Clementis ponderet eriamdominus iu-
(
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
Confilium
« I filiaf aut nepotes vel neptes deícendcates in teftó Nic. tñ
fionpet hcx:noaíéquitnr,9 non poffit eos reliqniíle.namq5
que pretereuntur aliqoideicendentes in teitó , vei potuerant
lufci pofthn.mijVel poítáum* poft mortc ceftórisJádtL pofthumorum.ffidemiuftoreupto & ini.tcft.áQ Lfi.Cde lib.pr*tc.cum E & conftat,q? oés deicendéntes d. ceftóiis dicerentur
proximiores eú&prfferrencur dJacob* cranluerfalilfi. C. dc
filis &IegL& in auth.de her.abinte.$.i.& probatio dét ¿Tene­
ceffitate concIudere.cjn pñcia,de pro.oaineque natales. Cde
proba.&ador dét f probare negatiuam , ü illa elt fundamen­
tum intentionis fa*.Lnoc iurejuncia Lin iila ftipulatione fi ca
Jendis,&ibi late no.BaI.fEde ver.obL&Licá ftipulatus. ver. q>
fi ab inirio.eo.tit.Lpef.docere.& ibi Bar.& Ang.ff ne quis cum
qui in ius VO.VÍ exim.& ípeciaiius ad propolitum bene facit, L
fed & in iIlo.fEde reb.dub.& quod no.gLin Lis poceftRde ácq.
h?rin gLmagnaibi dum dicit,item 9 nemo eum praecedat, &
9 in propofiro iacumbataclori prooare ic eíTc proximiorem
no.Spe.in n.de tefL/.peninver.cft&alia bonoruna pollcffio,
qu* df vnde agnati,cú %
’er.feq.& in ver.eft & bonorura poílei
fio vñ cognati.cú ver.feqiiene faciunt no.per Io.de Imo.& Ra
ph.in dJ,ex £aclo.jf,pcaiEad Treb.nec contrarium df in.Lanii
ten.Ccóia defucccíínec in diiatuto.Cjle íucceílbr.edf, pf*terea probatum eñ. pro parte rei conuenti ex refponfione fa­
éla per agentem pofitionibus rci,quod Blafios filus íer An.
Faiofuit etiam filius fororis d.Nicolai,ficut étfuit d.Iacobafi
liaíbroris d.Nicolai teftatoris , & quod ex diclo Blaíio füpeffunt filij,& licét ifta reíponfio cócernens filios Blafij pererro
rem fit omiíTa in proceíTu mihi tranfmilFo, tamen('verbo fet3 turjquod ita eft probatum ex aélis,& quod ita eft veritas,f
quamuis in gradu {M-ecedat ditfta lacoba filios Blafij, tñ quia
filij diéli Blafij rcpr*íéntant perfonam diéli Blafii patris fui.§.
cum aút fiIios.inft.de h?r.qu* ab inttft.pfe.l.j.Cde fuis & leg.
& in auth.ceíIante.Cde leg.h*re.&idco qñ cx aliqua drípoli
tione debet vocari proximior,& concurrat frater vel foror, 8c
4 filius alterius fratris,vel fororis pr*defumft*, pariter admittentur,vt eftgl.no.in l.cum ita.§in fideicommiiTo.fF.de leg. 2.
in verbo, proximo. & illam ibi no.Ip.de Imo.& eam fuftinen
bene faciunt no.per Ang.in I.(^llus,/.quidam reélé.ff. dq lib.
&poftbu.& Bal.in Li.Cde fecun.nup.ia 5. coL in vetfi. pone
didt ftaturam &c.& fic malé egiíFct ad totum diéla lacoba,
4 ^ Alia ratione etiam dicitur f non poflé obtinere diélam agé
tcm:quia fundare conatur intentionem fuam ex aílérto inftm
mentó teftamenti diéli Nicolai,& tamen non probatur legiti­
mé de diélo teftamento;quiaad eius produélionem produci­
tur fcriptura continens diélum ceftameoriim,& in fine notarius.Cfer Leonardus dicit fe fiiiíFe togatum de pr?diélo tefta­
mento vna cum fer lo.Conte notario vna íécum rogato, «Scta­
men ibi nulla eft íbbfcriptio diéli fer loá. fed ita eft, quod vbi
duo adhibentur notarij ad vnum aélum,nó fufficit,quod vnus
« ícnbat * nifi alius íiibícribat,aut ambo ícribant extense per íé,
vt no.HoíE& loan. And.in c.quoniam,de probat.in verbo cófcribant,& íequitur ibi Ant.de Bu.circa 4-CoLin ver,qu*ro,an
fuffidat altcrum ¡ftorum feribere &c.& Abb.ibidem circa pe.
chartam in verfi. íéd qu*ro, an ifti duo &c. ficut fecundum
eos didmus in duobus arbitris, quia non fuffidt, quod vnus
pronunciet,nifi alius confentiat.l.item fi vnus./.item fi plures
íl.de arbLc.cumabvno,de r e iudicJib.Íj.fic videmus, quod fi
duo conftituantur procuratores,fi nó cxprimarar, quod in fo
lidum confticuiintur,non poteft vnus aélum fine alio pernccre.c.fi duo,de procuran 6.8c no.in l.pluribus.fT.de procu. iftud
etiam tenet An.de Bu.in cinter diIcélos.de fid.inítrin antcpe.
coLC Ad idem Lfi quis ex argentarijs./. i JEdc eden.pcr quem
tex. no. ibi Bald. & Ang. quod fi plures funt notanj rogati de
eodem inftramento,non eft necelíe, quod vnufquifque cri­
bar totura,íéd fufficit quód vnus fcribat toturo,&
^
5 met fc fubfcribcndo.t Nec obft.fi diceretur, quod diélus Icr.
Ant* Salo produxit (liéhira inftrumentum teílamenn in par­
te &parribusfádentibus pro íe,& fic videturiconfiten
f é c a , q u * i n t e f t a m e n t o c o n t i n e n t u r J x u m p t c c u m , C . c ire
í
5
G XXIII.
a d d i t i o n e s
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
.
a
Vifo proceffu ciufeqFrancifcusRipa in l.illxjiu in .ifen m feq.fflJc
b
uerb.oblig. Roucl.
E t mihi videtur.jAnd.Tiriq.in traSdig / . u f
quam.
Rout-f.
. , . .
C
d
cauTa.3¿ Li .§.eadem.ff.decdcn.& noJn c.pr*fcntiura.de tcl . C
qniareípondco,quodiIIe,quiproducit iaílrumentum,non vr
oía cófiteri fimpliciter íéd eatenus ^quatenus inftrumentum
probatjta inquit Bartin Lpoít legatumJn princcirca 2.C0 . f
Í
de biy quibus vt indi.in ver. idem contra hoc oppono,
ego pcoducoinftfm &c.per illum tex,vbilicct quis con tcatu r 5 c e u a m c r a r o c ílc > tñ e ft v e r a m ,q u a t c n u s p r o b a t ,v a d e p o l
3
P
íiim ipfum falíum dicere,vel nuBum, feu non íblenne 1 fed fí
confiterer non reípeiftu ínilrumentí íéd fimplicicer; tune licct
p areat poftea inilfm eflé nuUum,rñ uon per hoc a confeffio
ne receditur,fecundum Inn.in ccum venerabilis,de exce. plus
dicit Bar.in dlpoft ¡égat^quod eciam fi quis exprefle confie*
retur teftiniencum,& poftea allegaret fe per erroLcmica confeflutn foigé,6£ ad probationem erroris allegaret & oftendcret inftrumenii nu]litatera,ranc fufficeret ad probandum con
feffionem efle erroaeam,allegar Lfi poíLCde iu.& facígn. Sc
íéqtiitur Io.de Imo.in icaniiñ veneraBilisjd fi.& edam domi.
Abb. ibi multum daré circa 1 z. coLfaltem quando in mftfo
continebatur facftumaIienum,noa autem fádum produccáriSjVt cñia caíu noftrojVt ibipereú. Modo in propofito cLfer
h Annproducendo inílfm h tcíK non vf confireri,nifi quatenus
illud probatjíed diélum inílfm non probat.-quia non apparet
de fubícriprione alterius nocatii,etgo non nocct,qúinimó,( vt
diclum efijetiam fi exprefle confelFus^fuiÜét, aUcgarec errcw
rcra,fecis diceretur conftare de errore oftendendo nullitatem
infttumentijde qua euidenter in propofito aoftro conftat, 8c
diéla etiam lunt de mente Balinl*lii. Gde his qui.vtindig.
6 ;^Pr*cereá 7 qñ jdiecla funj in ,pduélione illa uetba.fin par­
te & partibus facientibus in fauorem producentis &c,tunc íii
ne dubio qñ tale inílnimeiicum *non fuit confééhim cú producente ficut in propofito noftro,renent oés, 9 ralis protefla
k .tio '■non facit,9 videatur approbatum inílfm in partib.qu*
non lunt in fiuorem producentis ,vt notabiliter concludunt
domini de Rota fua conclufíone 27^. incip. Itenrquis licet
producat&c.5¿ Ant.de But.in d.c.cum venerabilis.in 6. C 0 I . &
ibi ét Ioan.de Imo.&: íéquitur ét Anc.de Buün c. cum olim.in
pe.coLde cenfi.& eft de mente Inno.idem no. Iac.Aut.in L ni­
mis grauc.C.de teft-benc fáciúc no. p Bar.in l.publica,/. i. in fi.
fl.dcpo.Iicft vbi inftrumentuineflct validam,& íblenne,poí­
fet aduerfarius producentis non obftante diéla proteftatione
aliquando producere in partibus facientibus in fauorem fuu,
vt per BaLin Lvni.C.vc qu* defua.t aduo.parafqñ inílfm cflci
cóc,feu eflét cale,quod produces teneretur edere aducrfario,
alias fecus,per id qd hf in d. 1. nimis graue. & ira eft de mente
Spe.in tit.de inftr.edit.§.videncUiin, verfi. quid fi produco.&
clare firmat loannes dc Imo.in ca.G.perpetuus,de fide init. Et
iftud caput folum fufficit d. fer Antonio ad viiftoriam* & eft
iftud,quod me principaliter ad confulendum traxit.^iQuan6 do aüt fuiflemus * f fo calu,in quo de teftó pr*diélo legitimé
1 conftaret,& lacoba eflet proximipr, adhuc verum eflet dicere,9 pro legitima d. McIchionis.& ét pro Trebcllianica to­
tius h?rediratis-valeret alienatio facli per dictum Melchionc,
& fic dicta legirima,& Trebcllianica detrahi pollet^ier id, qd
leginir & no.in Lex mb.C.de inoffi. teft. maxime pcrBald.ibi
poli ahos,& per ea qu* bñr in c.Rayn'itius,& m cRamaldus,
dctefl.&inl.Marcellus./iresqu*.fl*d Treb. j>otcil etiá dcdu
ci de diélo fidciccmmiilo dos data per m.itrcm diéli Melchio
nis& d.NicoiaOjfi Melchió fuit htcres matris,& fimiliter dos
vxoris d.McIchionis,qu*(vt dicitur) fuit acquifita dAIclchio
ni,& qu?jit fertur,d.Nicolao data fiiit, nam gratus rcftitucre per fideicómillum poteft deducere ca,qu* iibi a dcfundlo
feu CIUS h?rediratedebebantur,Lab omnib.§.fi.ff.dc leg. i .no.
gLin LStichum aut Pamphilum./-1 -cum gl.in verbo, retinet.
ft.de folutio.no^ar.m Ldebitonin fi.ft*dTreb. Alex.
,
quam­
• ■
P ro b a re .S u p ra Iib .x .co n G .n y-im o i( qm o b ijc it a l i r a p 'o x im io r e m
e ff e .R a p R 0 im a.A Iex U ü .k p o t e f l .d e a c ^ h í r f f A n J-T .r a q . n co n
fa .P ic re tra .5 .i i.g i.p rim a ,o u .6 .d i* iin co nfu .Parit § .ia .D U .y o .S .H i.
fi.in f.e ix i-c o n 6.i79-in fi. ,
,
,
P a rite r.D ix i fu .-..ii.3.co n f.z6.co l.fi n u .ij.I n h o c f u n d a m e n t o n o n r e
fidet A ie r.fe d in fecu n d o .n t in fe rio , ap paret.
N ana. _
S c rib a t.N il. ro e a ti fint in|tolidom .fi»prt e o * o n r .6 v C « e r u
xan hic fa.I.i-de offi.coniu.Idcnrquod hoicGoid.Pau-dccif.Delpii.
,,¿ S c c p h - B « t - c g } b - '- c o i.i* o D f i.J 3 .P r z t e i ila .w p n n c . c o n .;.i j j .
Vi oproceGucoi.fidib-i.
Eatenus-] Idem tradit Ro c o n fi.i> 4 .H « confeffio.
L ic c t q m s co n fiteatu r.] A d d o C r a u .in tr a c ^ ie a n tK : temp.in i.p a r.
p .in iz q p r in c :p .n a j| .c u o ii« } .v b iia : e d iip i;ta r ,3c d m r u p r a co n fiL
jo S J w - J .
S.oaef.
Pao-
Liberfeptlmus confi.Alexatik
ProduccBÍo inftrumentum.] Crau.impagnacin rraft.deantiq.tem.
in i.par.ptim? partís prin.nú.79-5:feq-pereaqusfcribitidem Alex.
in confi.i88.coIum.2.verf.Scpoí*co.inhocljb.7. Ofafcusdecif.39.ex
a í l i s . n u . j y.verí.huc etiam.
Rouef.
i
Q u a n d o tale in ítru u ie n cu m .]Id ¿ tra d it F el.ad c .i.c o l.6 .d e p fo b .N a t .
k
1
P r o te ft a t io .fu p .lib .i.c o n li.i
d ie v tp e r
A je x .I.
36
.in c o n t * r i u m v u lc B e r .c o n f .i
Q ija n d o a u te m fu iffe m u s .jA d d o C r a u .t o n f.
c o l.i.n u .i.
20
.lli.
i - c o l . i -v t q u * d e f u n t a d u o .
40
j . c ir c a te fta m e n tu m
R o u e f.
E
P
I
T
O
M
E
S T A T V T V M de compromittendis caufis inter eos,quí
funt de eadem ftiipe per lineam mafculinam y comprehendit
etiam f?minas.4.ij. 14.16. etiam nuptas 10. dicitur fauorabi­
le. 11. i j .
C O N
*
S I L
I V M
C X X V .
C
Defcendentibus tuis per virilcm feií mafculiftaujjprobat glo.no.in l.G¿lus.§.nunc de lege, in verbo
lr.de li.& pofthu.fecundúm Bald. & modernos ibi
fe
foleo allegare tcx.in l.lege duodecim íabülarum.c ¿
re.in verli.huius itaque legis ibi dum tex.dícii'¿rririN N
xum defcendentes fine raafculini, fiue fosmininí geue
& ncptis ex filio df eflé virilis fexus,ut probamr ex no^'
glo.in d.§..nunc de lege,fccuiidum Pau. de Caftr.ibi
•^
lia uerba important idem ac íi fáda eflet mentio'de
tibus períiirilera íexum. Itera fi didz mulieres cífent
mininam lineam coniunda: didis dc Gherucijs,non
narentur de
de Gherucijs
GherncÍK pr
nrpfAt^m
nliVrpc ;. n
n;*^ dida den'
i
narentur
ja tz mulieres
quia
•
natío de Gherucijs íigníficat nomen domus,íéu farnilk
xi,ergo non conueniunt defcendentibus, per lineam
nam.LcumIegitimé.ff.de fta.ho.l.familfe.§.i.ft.dever.fi? ■
fti.de leg.3gn.tutela.§.i.nam dida denominatio per hoc v^'
bum de Gherucijs,fonant m honorem,vt inquit loJc Imo i'
l.ex fádo.§.íi quis rogatus.ff.ad treb. in 4. col. in ver. fi auté^
/ dicat qu?cunque de Populis, vel de Bardis &c. f conftat amé
T T í
proceffu * caufe vertentis corá excellentifllmis do
V l i o dorib.officialibus, feu curia Poteftatis Florentiae
inter Thomafiam', Match. & Andrzam ffattes & filios olim
GherudiPauli Francifci de Gheruciis Fiorentfe agentes , &
q, quo ad honores non veniunt defcendentes per lineamfcmí
compromiífum fuper contentistin eorum petitione petentes. ■
nínam,fed per mafcuIinam.l.liberos.ff.de fenator.i. eremplo_
ex forma ftatuti ciuitatis,& dominam Brigidám Pieriam fo
C.de dec.Ii. i o.& 1. 1.ífad munici.d.I.cum Iegitimc.& ibt no.et
rores & filias olim Francifci Pieíri de Gheruciis de Florentia
go íi did? mulieres denominatur dc Ghetucijs,vt eft diftum
(negantes narrata prout narrantur elle vera,& perica prout pe­
íéquitur,g> ipfe funt per linecm maíatlinam iliorum de Gbetuntur fieri debere,& vifís fis quz hincinde copiosé, fubtiliter *■6 rucijSjbene facit f ad przdida.-quia videmus,gfi concedit®
I ín iure & in fado adducuntur. Omiffis non néccífariis:! quia
¿iquid his,qui funt de nomine tuo, inteiligitur, i.de familia
requiíitus fum,vt eam & quam redam conciúfionci» eife pu
tua,vt eft gi.no.in l.is qui cum piures,in verbp,nomine fuo.S.
to veram,meo confilio referate debearojpiito partes domino­
_de ieg.3 ,ée ibi Bar.fed appellatione femihfe tus non veniunt
rum iudicantium eííe in compeliendo didas dominas "ád cóilíi,qui tibi coniunguntur perlmeamícEmminam,vt ALfami
promiíllim fecundum formará ftátliti fub rub.dé ComDromiCíi?,vt didum eftíupra.^ Confirmantur pr?dida;qiiia, vtdi.
íis faciendis ínter confortes hoc oftenditur eííe verum, przfer
dum eft in inftrumento mandati didarum mulierum produ
tiro per illa verba ftatuti dicentia,coniundos,feu cófortes; qui
d o per procuratorem íuum in iudicio ifte mulieres denomi­
Coníortes fint de eadem ñirpe per lineam máfeulinam etiam
nantur fiii? Francifci Petri de Gheruciis de Florentia,& incójurios vfque in infinitum;riam ftatutum voluit proüidere fie
paratione fada in adis per procuratorem didarum mulicrá
ri debere compromiflum,vbi controueríia orirct inter eos,g.
denominantur didi Thomaíius,Matthzus & Andrzas vt fi­
eílent de codé fengui-ne, feu de eadem parentela , fiuc ab vno
lij Gherucij Pauli.Francifci de Gheruciis de Florentia ergoapSc eodé ftipice proceífeánt,hoc important illa verba,cófortes
parer,q>proceflerunt ab eodem fanguine, ac ab eadem ftitpc
qui fint dc eadem ftirpc,vt Ldudurajcum ibi noper Sali.Cxíe
Sc eodem ftipite.f.a dido primo Franciícode Gheruciis: nam
cbntrah.emp.& Lfi quis in fuo.cum ibi no.per Bal.&Sali.C.de
7 f pluralitas nominis ¿icuius hominis vltra quam appareat,
inóíEtifta.facit l.i.§. i .íí.de arb.czd.& l.fi feruus feruuin.§. fi fa
nó przfumiturrvt Lfi in rem,& ibi no.Bar.ffde rei ven.& Bar.
% lidum.ft.ad légem Aquiliam.f & illa didio fcn,pofita inter di
infefi quis feruú §.inter,infi.{fdele.2. & fequitur Ant. deBut
dionem coniundos,ó¿ didionem confortes dc eadem paren
in c.2.de libell.obl.& Bal. in confi fuo incip. Cum apparetde
tela,ftat pro id eft,ficut póniturinc.i.&ibi nó.Archid. íiiper
condénatione Pe tri.bcne fecit tcx.in c.in pfentia.in ver.vcrú.
Verbo,feu,de cognatione lpirituaii,li.6.& in c. i. & ibi no. ArSc ibi no.Aiit.de Bu.deprob.& tex.in c.cú Ioan.defi. inftr.&
chid.in ver.fcujde exceífpE?lat.eodem lib.fic videmus in Lvbi
quod no.Iac.de Bú.Bal.in l.a.C.de crrore aduo.&inl.i. C.dc
pdura.C.de tranfac.cum ibi no.per Do.&in Li.ff. ad Iegem
fco.pofifécundum tab.& Iac.But.in Loptimam. C. de contrah.
Aquil.q> vbi diííunda poniturínter genus & fpeciem, refolui& cómit.ftip.& Baldjn 1.1.ín 2 .C 0I. C quando prouo.&in1.
tur pro ídeft,& iila didio, fcilicet coniundos eft gemís habi­
cóuenticulam.in j.col.C.de epi.& cle.poft Cy.ibi, & in I.neq;
to reíbedu adjjla fequentia verba, feconfortesde eádem ftirnatales.! n z.col.C. de proba, vnde fiue a primo Francifco de
pe.patet in 1. i.^§.fin.cum l.íeq.& ibi no. Doc. & no. etiam Bar.
Gherucijs, fiue ab vltimoFranciíco de Gherucijs proceífran'
in §.aínnitatis ff.de poftulando,dura dicunt, omnes perfonas
in effedu didi fratres compromiflum petentes, habet ipfi in­
ibi enumeratas dici coniunda perfonas.& l.fi.§.cumautem in
tentum,quia apparet eos & didas mulieres proccfliííé abeacorifinio.C.de fur.& Lfed hzc ín prin.cum ibi no. ft. de procu.
Aem ftirpe,& ab eodem ftirpe,& per lineam mafculinatn-fe
& tamen ibi enumerantur multi, qui non dicerentur confor­
cit l.quoel fi dubitet.ff.de acquir.bzre.&I.GalIus.§.fi eius.ff.dc
tes de eadem ílirps.apparet igitur fuiífe de mente ftatuentiú,
Íib.&pofth.c.exparte./.t.&quod ibi no.Anto.de Bucr.cxOT
quod ibi didio feu, fiet pro ideít, alias redderentur , fuper8 de tefe, f Sc illi genitiui cafes, fi Frandfei, Petri, Francifci e
ílua&incptépofita illa verba, feu confortes ,qui confortes
Gherucijs Scc. denotant filiationem Sc defcendentiura:
fint de eadem ñirpe pet lineara mafculinam &c. Quod autem
hoc cafu ratione fubiedz materfe genitiuas denotat cauri®
dida controueríia dicatur oriri inter coníortes de eadem ftirefficientem,iuxta ca quz hñr & no.in rub.ff.de oper.no.nunpc per lineara maículinaro probatur: nam & in inftrumento
& in prin.cod.& eft in propofito de mente Bar.in l.l./mandati produdi, & fadi per didas mulieres ipfe denomi­
col.ff.de ope.no.nunc.& ita cóiter, feu frequenter occidit ^
nantur filfe Francifci Peui de Cheruciis , &itaetiaminadís
uari.ideo iilud attendendum eft, vtno. C.deprob.ini.nc<l^^
& comparitionibus fadis per procuratorem ipíárum domi­
natales.^Non multura attendo,qj procurator diótoñin
narum denominantur ipfe mulieres vt fiiiz Francifci Petri
íieriim in hoc iudicio produxerit quandam ícripturá comp
de Gheruciis de Florentia, & didus Thomalius & fratres de
ritionisfadz per d.fratres corá oíEcio regulatoniminfr^'^^
nominantur vt filii Gherucii PaulifrancL deCtréruciis dc
«Scexpenfarumcóis Florenti?, in qua fcriptumdidi
3 Florentiailed ita feft,quod hec denominatio,fde Gheruciis;
ferút d.muiieres eflé eis coniundas, máxime quia
feu de Bardis, vel de Vbddinis & fimilia importanrnomen
fup.gilladidioconiundos, poíitain ftatutoreftrfo§J.
domusjvel familfe,fíue identitatis fanguinis, vt no. Bart. in 1.
coní orrcs,qui eflént de eadem ftirpc per lineam roalt^"
pronunciatio in vlt.verbis,ffde uetb.fig.cum fuis concordan,
& fie non videtur fufficere fimpliciter eflé probatumfr
dum Bar.ibi dicitur idem eííe dic«idiim,fi non fiat mentio de
9 coniundí.^Nec przdidisfobf.fi diceretur, 9»ill®''^
domo,fcd eflét didum illi de Bardis Scc. ad hoc facit ille tex.
quibus in didis comparitionibus & adis, funt
in ver.fiimiliá luliam.ergo fumus in cafu ftatuti:quia ifti ompro!ata:quia enúdatio illa digreditur ad aliud propo
oes,qui agunt & conueniuntur,dicnnrur efle confortes, de eaper confequens non diíponunt,feu non p r o b a n t ; q ® a
^
4 demñirpc,t& etiam dicuntur eflé per lineam maículinam:
Aeo primo, g>taliaverba fuerunt plus q fe m e l pto
quia neptis tua,*' vel deinceps nara ex filio tuo maículo dr de
paretjn adis,quo cafu decemus, q> verba enunciañ ^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
w
Confilium
■ oata opcramr idetn,g> difpofitice prolata, vt probator in L cu
¡¿inius;C.de agri.& cenfi.li, 11 Jc i&i no.Ear.dr.princ,ia verfi.
in texjbi fin autemicriptura
idem didt ibi Ange.Sc do.
Abb.in c.pcr tuas.dc aifi.vbi ad hoc alleg. 1. 1. C. de plus peri,
in verJecuqdis conieflionib.&cidem Abbán c.G cautioin fin.
verbis,dc fiddnftrrad hoc plura ia fimili addud poflent, quz
tanquam ncn malnim opporrona prztermitto. ^ PnEdiclis
lO t eriam non obftat,fi dicerctur,g>'attenro g>diclz mulieres nu
pcz non dicanrar amplius efle numero conlortum de ilirpe il­
lorum deGherudjs,raaxirrse per i.quoties,cura ibi notatis per
f Bar.CdepriuilegijsfcholaJi.io. vbipcriHam tex.®didt linulariter probari,gj fi priuiiegium conceditur mihi & omnib.
efcendentibus meis mafculis & feminisjg» defcendentes fef minz ita demum !^forrianturpriiilegium,ii funt vi duz, non
autem fi ad maritam conuolauerint.-quia poftquam virum af
iumunt, in totam dicuntur in alium fc transferre Sc ftatum
fuum matare,vti. mulieres. C dedignitatibus.lib.i i-quia ad
hoc poteft reipoaderi muldpliciter.Prira6, quod tex. in dida
lege,quoties,dum loquitur de filijs,hoc nondidt,& licet non
nulli atribuan: illud commentum Bar.tamen veritas eft,qdin
caparte non fuit comm. Bar. vc ctiam fzpenumero accepi a
maioribus,fed fuit commentum cuiufdam domini Contis de
Perufio , & hoc euidenter percipitur ex ftylo Bar.nam in illo
commenro,quod eft in li.iz.& in maiori parte xj.libri codids
periepe commentator didt in tex.ibi & in gLibi,quod quidem
eft alienum a ftylo Bartoli.vnde in x.li. Codicis, qui veré fuit
commentatus per Bar.non reperituc talis ordo & ftylas, & q>
illud didu poficu in d.l.quoties, inepciflimum, fic & ftare no
poflir,& verifimiiiter non fiierit verbum Bar.patct,quia vult,
g» illud priuiiegium bene tranfeat ad fidas viduas non ad niipcas.-quia nuptz mutarunt ftatum per matrimonium ; nam éí
eadem rarione,qua dixit priuiiegium non tranftre ad nuptas,
flebuiftet dicere non tranfirc ad viduas, quiaviduz retinent
ftatum,quem in matrimonio habebant.l.filij./.vidua.ff.admu
3iicip.& l.ftzminz.in fi.ft.de fena.& patet in d.I.quoties,in prin
dp.ibi dum didt,fiue adhuc viuant mariti, fiue poft mortem
eorum in viduitate conftitutz funt.& inl.fina.cum ibi'no. per
Bar.C.dever.fig.fadtl.fin.C.debo. mater. & licét a nonnullis
inueniam illud didum fimphciter referri, non tamen ab ali­
quo grauis authoritatis viro reperio iiiud didum comprobari.Pr?tcrea pofito quod tex.in d.Lqub ad priuiiegium circa pftationemfideiuflionis iudicialis & (portularum diiponeret,
quod illud competat filijs mafculis & fceminis illorum mili­
tum,feu icholarium,non tamen filiabus nuptis,non tamen fe
quitut quod vbi alias concederetur aliquid pro te & tais defccndentibus mafculis & feminis, q> non comprehendantur
filiz foeminz nuptz,attento quod illa noniina.i. filijs & filia­
bus &c.funt nomina nacurz.l.turelas.ff. de ca. di. vnde ifta no
tolluntur,licét filia nubat, non enim per hoc definit effe filia,
nec definit elle in patria ptáte,5c fic durat agnario-l.J./.fi.ff.dc
iniu.l.vxoré.cú ibi no.C.de cond.inicr.vndc diipofito.d.l.quo
ties,dato quod in cafu ibi pofito dixiflet illud ,ad g» allegatur,
tamen non debet extendi ad alios caius contra vim verborum
& regulas iuris communis.l.fi verb./.de viro.fEfol. mat. I. ius,
fingulare.& 1. quod vero. fl. de legi, denique dato quod illud
di<ftumattributum Bar. eflet verum, tamen illud loquitur in
priuilegio conceflb filijs & filiabus,quz quidem priuilegiare
ftringenda funt l.fi quando,inprin.C.dc inoíE.teftam.Li.ffJe
confti.prin.c.porro.de priui.nota.in Lfi. ft. de confti. prin. Sed
11 nos loquimur f in ftatuto fauorabili & extendendo, vt mulli
Icribentes dicunr,cum fuerit induclum fauore litium dirimen
darum,de quo infra dicetur,& non foit induélum in priuiie­
gium recufantium compromitterc,vt recufant diclz mulieres
ied potius fuit indubium ad fauorem petentium compromil12 fum & volentium euicare lites. ^ Ad iftorum f confirmatio­
nem adduco diftinblionem Baldan Lcumquawlam puella, in
princ.fr.de iuriiJ.om.ui.vbi quzrit,an in pccnis malcfidorutn
Sc fimilibus mulicr nobilis nupta populan cric popularis, vcl
nobilis ? & diftinguit, aut rario ftatuti ponderat naturam, &
tunc inipidecur qualitas originaiis,& fic erit nobilis aut ratio
ftatuti ponderat acddcns, &infpidctur qualitas acddcnt^
lisoLitucelaSjin ratione Cii,aut dubirarar, quid confidcret,&
tunc attendi debet rario magis fauorabi'js , arg.l.quod naditum. S. de concL & dem. fed in propofito n o ftro rado ftarun
ponderat naturam, patet; quia comprehendit criam ipunos
fcu iilegirirae natos, in quibus patet foiam rarionem naruiz
f
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
CXXV.
P4
confiderariLparcntesJc ibi Doc ft. dc in ios voc L hos accn
íáre.J.ommbiis.ff.de accuiduncla Lfihum diffinimus, ffide hi*
qui funt foi.& L3.C de adul. & no. Bar. & alij in d. Lturdas.
& in dJ.pronuadario.6c in Lfi.C.de ver. fig. cnm fuis infiniris
concordantiisjvei pofito,g^llemiis ia dubic^tamen quia ma­
gis fauorabilis eft illa rario,quz operamr compromitfum fie­
ri debere,cum id fit quid fauorabile,vt infra dicetur, ergo de­
bet inipid qualitas namralis, per quam magis fauerur compromiflbjvt colligitur ex dicla diftmcHone Bald.pro qua eria
bene faaunr notata per Bar.in Lfi.§.pen.firad muniripa.
1 3 ^ Noa f oheriam (i diceretur,g>diclum ftamtum videtur c6
prehendere folum coniuaclos,non autem coaiunclas,& fic
non comprehendit mulieres,vt patet ibi in verbo,coniundos
& in verbo,conibnes qui &c.quia reipondco,g> attento g» fta
tamm loquitur per adicclkiumjfeu per terminum communé,
vt patet in verbo coniuni2:os,& in verbo con(brtes,idco ex jp
g pria 5 fignificatione comprehendirar fcemina eriamin ftatutis.Lait diuusAde iure fifa.Lfi quis id quod.ffideiurifd.om.iu.
L l.cum ibi no. per BarA de ver. fig. ér non obftante relariuo,
qui,vt >nd.Li.in verbo,fi quis.&ibiper Bar.dum didr, quod
hzc diclio quifquis,vel quicupque comprehendit ex propria
fignificatione fcEminam,vc no.Bar.in Ui quis inrantam.C. va
de vi.&bene facit tex.in clemen.i.in verbo quoslibct,deregula.vbi illa verba,mendicantes quoslibet & C . comprehendunt
criam frzininasj&idemin verbo reIigiofos,in de. i. cum glo.
in ver.homines de cie. & iilte.m hoc habet locum in materia
indifferenti.vt dedarat Bar.in l.fi.in prin.ff.depecu.& inl.iura
ff.deiegib.6c Cy.in 1. i-in i.q.C.quz fit lon.confue.&in 1. qui­
cunque. C.de fer.frig.& ibi Bal.vbi dfit q? fi ftatutum diíponat
g>nullus vadat de node fub caii po£na,comprehenolturét fcmina,6c predida approbant etiam Ange.& Sal.in d.l. qutcunque.6c in effrdu enam lo.de Imo.in Lfi ita ícriptum. ft. de leg.
2.&
exprcflius Io.de Imo.& Domi.de S.Gerainiano in c.genc
ralijde elec.!i.6.& Doc.maxime Do.Card.in d.de. i .dc ele. vn­
de dicit Bal.in Lin mukis.ft.de ftatu ho.g> fi ftatutum dicit, g»
nulius audiatur volens opponere exceptionem, g» padum lit
nudum,comprehendetur eriam femina, Sc hoc calu iecundu
cum in ftatutis mafculinum concipi: femininum: quia ftamtam loquitur in materia,quz eft par maribus & fcminis, & in
quaeft eadem ratio.allcg.l.fi.Cdeindi.vidui.toll. & nq^ in d.
14 cle.i.f Quinimo criamfid.ftatutum folum loqueretur in ma
fcalinoari hoc iecundum Hoit.in c.RaynaLde teft.& Arch. jy.
q.4.11 quis fuadence,ftatimimloquens in malculino genere có
prehendit efrcdualiterfrzminam,fi agitur defauore,licet fch cusfi agatur de odio,!* per I.i./.fed fi.ff. de ventre in pof. mit.
6cl.curaqiiidam.ft.dclib.&pofth.&itaintelligunt.L i. cum
fi.ff.de ver.fig.Scb k®ctiam tenebat iac.de Are. vt refert Cy. in
d.l.quicunque.& Pet.de.Ancha.confi i a.inci. Supcrfticc do­
mina &c.fed ita eft,g» ftatutum przdidum.g» §cri debeat c6promiffum inter confortcs,dicirarfiiuorabile,vt inquit Bald.
in Lqui fe patris,in vlta:oLCundeliberi,quia fecundum cum
i
eft odio litium ‘ introduduni,all.Lfi.fa.erci'acitLi.ft.dc arbi.
intantumquod fecundum Bal.talc ftatutum fi difiionerct , ^
inter agnatos caufz debeant compromitti, porrigetur ad fiüú
filij emancipati conceptum poft craancipationcm,qui fub lar
ga fignificatione uocabuli dicitur agnatus auo, quamuis non
proprie lit agnatus.ut ibi per cu,&: idem ibi tenent Pau. dc Ca
I c itr. & Lud.Rom.^ Bene facit.quod no.f Bald.in 1. affinitatis
Ccom munia de iiic.ubi uoluit,quod ftatutumdilponcns, qd
caufe debeant compromitti inter confanguincos & affines,
porrigetur ad uirum & uxorem.qtiamuis ipfi non fint poprie
affin<5,fcd principium affinifatis,ut ibi not. Sc iu ctiam ten«
SAin Lnon ideo minus.Cdc hzrc.inftL& Pau. dc Caftr. in L
I .C.undc uir uxor.& idem ibi tenct LudAo. diccn> tale ftatu
tum effe fauorabile & cxtendcdum: quia induut ieuariOTcm
difcordi¿him,igitur extcndi.non rcitr.og,i «.ebct.aJcgat l.ftirti.§.pa(ihis,cum g!o.ff.Jc his qui nour
infa. ourm ter. ena
ad propofitum induxit Balo.in 1.1./.4 icu? in n.ff. quoti cuiuibuc uniucr-ncminc,*: quod didum ftamtum d.rarar tauo
rabÜe & cxtcndcndum.firmat ciprcffe Pccdc /vneuara. in co
fl 18-.indp.Apu J mc &c.uuia dicmm ftarumr prouidet, ut
bkescxpcdiantur&finiantur,qu: " 'ft legibus gramm. L poperandcz: in pnn.Cdciu.cfiocm 'ir4 ;;s,de d : c Sc ccnru.un
^ d id c , qd ulcluracum loqncns in fiho, e x t e r . dercf ad eos,
qui fub larga fignificatione filii ccmprehe:¡ucrcr.nir,:uxt: no.
in LfiliiAJc uaboig.aade ionant uciba fua,qd cale lUmtum
loquens
Liberfeptimus Confil. Alexand.
loqaens dc filio comprehenderet filiam, cum fub larga fignifi
catione comprehendatur filia,vbi agitur de fauore.l. quifquis.
ff.de ver.figd.fi quis ita. ff.de tefta. tute, cú ti. & quod diélum
ftatutum iit fauorabile concernens publicam vcilicatcm, vide
tur velle Bar.in prima conftitutioee codicis,& in 1. ambitiofa.
ffde decre.ab or.fac.Ad h*c facit gIo.in LGallus in prin.in ver
bo neptis.ft.de lib.& pofth.qu* probat,q) difpofitio legis corredori* (vtcft difpofitio illius legis) fi loquatur in mafculi. no,concipiet f?mininum ex identitate rationis,faltem in ma­
teria faiiorabili,& ad hoc illam glo. ponderat ibi Rapha. Cu.
tamen dato 9 putem eife verum,9 iftud ftatutum dicatur elTc
fauorabile per pr?diéla, attamen vbi loqueretur per nomina
fubftantiua mafculini generis, non ponerem pro conftanti 9
g -porrigeretur ad feminam, f Sed attento,9 loquitur ftatutum
per adieétiuum non (ubftantiuum in mafculino genere & etlo
quitut per terminum communem,vt eft diélum,puto eñe ve­
rum , 9 comprehendatur foemina, prout fe habet magis cois
opi.faltem qñ eft eadem ratio indifferenter, vt in cafu noftro,
& per hoc apparet non obftare tex.in l. quifquis, iunéla 1. feruias.fT.de ver.fig.& l.pe.in fi,C. de praspofitis facri cubiculi, li.
I i.quia loquantur,quando lea: vtebarur nomine ftibftantiuo
raafculini generis,vt reipondet Bar.& aiij in d.l.i. ff. de pecul.
cum concor.fup.alleg.& non ob.ét L: .in prin.ver.de eo.ff.de pc
cuiio.quia refpondet ibi Bar.9 tex.ibi non dicit,9 per interpre
rationem extenfiuam detur aélio de peculio pro contraélu ce
lebrato cum femina; quia non eft ad vtramque fcxum, datur
aélio pro contraélu celebrato cum f?mina, & pro hoc ipfe re­
prehendit lac.Bii.qui in d.l.fi quis in tantam, tenebat contra­
rium. ^ Nec ctiam ob. 9 ftatuentes in principio diéli ftatuti,
vbi voíuc'runt comprehendi feminam,de illa fecerunt ibi fta.
ftatuentes:quia in principio locuti fuerant per nomina íubftá
tiaa, quo cafu ex propria fignificatione mafcuiinum tantum,
& pet terminum comm«ncm,vt lam dixi,& non eft ctiam in
conueniens,9 ftatutum faéla Ipeciali mentione de aliquibus
E poftea fubijciat verba magis generalia ^apra comprehendere
ctiam cafas ipccificatos,iuxta l.doii claufula,cum ibi not. ffde
verb.obl.& l.fi ieruus feruum./. inquit ,lexcarn feq. ff. ad 1. Aquibbene facit.l. i .ff.de ftatu hofft attento,9 ftatutum expref
sé etiam voluit comprehendere pupillos,non poteft dki,quod
iiinddlatutum noluerit comprehendere perfonas imbecilles,
Sc qu* faciliter l*di poflent,vel qa* non funt apt* propter di
fcufliones procedentes a caufis ciailibas deuenire ad crimina,
aut dilfentiones ciuiles, per quas fepenumero rcipublica tur­
batur & I*ditur,i uxtal.fi quis ingenuam. /. in ciuilib. ffde ca­
pti.Ex quib.apparet reéfé intuenti,ví mihi videtur non obftare
eaqu* per partem aduerfara adducebantur , ideo refideo in
cqncltifione,de quafiip.in princ.quam eflé puto veritati huius
rei & menti ftatuentium magis amicam. Alex.
A D D I T I O N E S -
ViCo proceffu .]
C rau .co n fi.495'-A n to n iu s B o n a d a . R q u e il
Q u i i neptis tu a .] H a n c co n c lu fio n e m v e riflim a in te llig e ,q u a n d »
te lla to r co n fid erau it defcen d en tes p er lineam , tn a fc u lin a m , fecus fi
m a fcu lo s no n co n fid erau it.n ec quod b o n a c o n fe ra a re n tu r in fa m ilia.-tun c en im neptis n o n c o m p r e h e n d e r e tu r ,te fte P a rif.c o n f4 o .n u 4 1 .cu m ie q .v o l.i.
R o u e f.
L in e a m l'up.eo.conCtj.nu.ó.
P fu ra lica s.fu p H .5 -.e o n f.8 8 .n u .1 7 .
V b i per illu m t e x .] V id e A le x.ad l.c u m qu z d a m p u ella-ffld eiu r.o m .
ÍU.& F el.ad c .n o u it.c o l.i.d e i u .& D e c .a d l.t .c o i.4 . C .v n d e vi. & v x o .
N a tta .
D e m u m -Id e m R o m .S o c .d .l.c n m q u sd a m p u e lla.L au rn s de Pa. t r a .
ila c .e x c (.f? .c o l.}4 .B a rb .c .p r o p o r u it.c o l fi.de fo r.c o m p .A » c. C o r f. in
f in .v e r .p riu ile g iu m .Ia f.l.i.in fi.de c o n f t . P h i l . F r a n j . t j o l . j6 .d e tefi
in 6 .C u r ,!u n .tr a c .fe u .p a r .3 .q .z 6 .n u .ji.G u i.B e n e d .r e p e t.c .R a y .v e r .
cu id am P ec.n u .47.d e t e ft.c o n tr a riu m & m e iiu ste n e t A le .h ic & in d.
l.c u m q u *d a m p u e ila .C o r .c o n f.i7 7 .H .4 .S o i.c o n f.i2 7 .H .i. F e l.c. fu­
p e r e o . 2. d e te Ü .D e c.d .l.cu m q u a d a m p u e ll a ,c o l .i4 .i .C ;f n d e v ir.8 :
u x .l.fe m in * n u .9 2 .d e reg .iu r.c.n o u it.c o l.z .d e iu d .F ra n .R ip .d e r e f tr .
r e fp .3 .c o I.2 .!a te D .A n d r.T ira q .in I e g ib .c o n n u b .§ .i.c h a r .8 ..
F o e m in i.la te A cd r.T ira q .in co n fu .P ic to .tic re tra c.§ . i . g l . i » u . t o j .
c o m feq.
O d io .f u p .li i .c o n f .i 3 J .n u .4 ,
E ft o d io litiu m .] An tale ftatutu m fit fa u o ra b ile ,v id e A lex.ad 1. i . in
an te p .co l.ff.fo l.m at.re p re h en d cn te ro ib i Im o .q u i te n e t.q u o d n o n ,&
Ja tiu s A lcx.ad l.q u i fe p atris .co l.p e .C .v n d e H.
V e r b a m ag is g e n e ra lia .] R e g u la rite r clau fula G e n e r a lis fi fu b iic itn r
n o n refertu r ad antea in fpecie prouifa, in d.l-doH.& I.fan ftio leg u m ,
fi.d c p c - & l.c o h ? r e d i.§ .q u i p a tre m .ff.d e v u l.& p u p .i.ie d & fi perpras
tO Tem .§.deinae.ft'.ex qu i.cau .m aio .fecu s fi p reced at.L 4.ff.d e ftip.fer.
L T ii ia . § 4 ja i M a rco .g ld e a n a u .le g .Id e o fi cu ilib e t p ix d i-fto ru m fra
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
trum,feu cucullatorum cappa relmquitur,8cT>ri<iiivolh_,
rum,vtrumque P r io ri debecur,fecus fi Priori volutae,,
cuilibet fratrum cappa relinquatur j quia Prior lantum
lum en bibliorum fine cappa.lecúdum Bal.ad l.cum
leg.Sc A le.ad l.co h ? te d i.§ .q u i patrem .
E
P
I
T
O
T
N a t.
M
F I L I V S in dubio prslumitur bona patris poffitjjj
hsrcs 2.non obftante praecedenti abftenfionc,qu? tacit^j^'^
cari poteft 4-& repudiando h*reditatem patris nihii
fciiierit fe fuum,& neceflarium.5.6.7.
C O N S I L I V M
CXXVI.
'r T I
proccflu ®cauf* inter loan, de Fundulis agentep,
tx iy .c ig n c ic u i.q .o ia n c n in i ae i.-orttiijs, & A t,J
V, *1 1 .^0. &D.Agnetem.q.BranchinideCorttfijs,&And',
1 .^
I
C IC
J
.
r.
- ■>
de Trutis iugales fe defendentes, Sc confideratis alijs, de
bus in themate fit mentio,plura circa procefliim & eius'"'^4'
nem dici poflént, verumque melius fatisfaélumeflé pu^od'
élisconuentis attingendo meritacauf*,proptereaadifo
uiter deuenio omiffis non neceflajiis,& vis confiftic inalle^
ta repudiatione Sc geminata,quam dicit loannes pradicbs’^
dflé prsfatum Gabiinumde hsreditate Do. loanniseiusng
tris,nam fi illa non obftat,erit caufa h?c in wtotquiaexdiL'
fitione ftatutorum hsreditas d.D.Ioannis fuit ab inteftato dc.
lata d.Cabrino exciufis fotoribus d.Cabrini, ex quarumpet.
fona conatur agere diélus aélor,& poft mortem Cabrinidcuenit hsreditas pr*dicla de lureci. Agneti ex perfona patrij
fuijin qua h*reditate,f Dom.Ioan.prsdiéli fine dubio
erat petia terr*, de qua eft qu*ftio. & ad oftendendum d,
renunciatio non habeat obftare d.Agneti,moneorpr£fertini
cx infrafcriptis.Et in primis f pr*fuppono, 9 adus poffidendi didam petiam terr*,proutpolIédit d.Cabrinus, fi nonin.
tcrueniflet renanciatio,eil adus,qui induceret immiftionem
& aditionem hsreditaris,quo ad illu qui adire potuiffet,quá.
do non appareat,9 ob aliam canfam polTederic; quia potius
pr*fumifur,9 fuerit poñéíl'a animo fc immifcendi hqreditad
patern*,prout poterat,quam 9 voluerit eara ad vtilitaté áerius poflidere,i. gerendo negotia alterius, ad quem fpeftarc
potuiílét excluib poifidente.l. i.cum gLin verbo prolatura.8c
ibi dod.C.de repn.h*re.Lpro h*rcde, iuxta prin.& in§. Pap.
& vtrobique not.ff.de acq.h*re.& no.gl,& Dod.inl.i.C.fivt
feab h*re.abfti.& plené no.Bar.in Lgerir.eod.tit. maxime m
ver.circa tertium principale Sc c.cum fe.& clare Ang.in (I./Í2
pinianus.& Bal.in d.l.i.& dicit exprefsé ét Bald.in 1. i.Cqiii
1
J I ----------r - . ^ __I ;
Xrr
admir.ad
bo.pof.in 15. coLin ver.circa fecúdum capitulú &c,
9 qui poflidet rem h*reditariá,in dubio prsfumicur adire ’
nifi contrarium probecur,alleg.l.feq.ff.fi quis omif.caufa te.&
didam 1. 1 .C.de repud.h*redi.& ita etiam vult Balci.inftit.dc
hzre.qiiali.Sc diffe.in /.pro h*rede.per illú tex. vbi dicit pro­
bari,9 qui locat fundum h*reditarmm,vel colit, vcl vendit,
dicitur gerere ie pro h*rede, debet enim pr.*iunii potius, q>
fiio nomine fecerit,quam 9 alieno.Lfi ita ftipulatus. jT.Chryfogonus.ff.de verbo,obIig.& l.at magis.fFde fo. Sc in propolito non apparct,quód d.Cabrinus didam rem tenere
dere poflet nomine fuo,nifi tanquam h*res,propterca opor­
tet dicere,quód ex iilo adu uideatur voluille íé immilcerop®
tern* h*reditati vt h*res,d.§.Papi.cum alijs fupra allegat, fot
1 tius etiam eftt 9 vbi potuiílét poflidere ‘ etiam
duplici ex caufe,pura ex vna caufe, fcilicet vt h?res, & ex:
caufe,fcilicetquia fibi effet illa res obligata,vel fitrileiusinca
re haberet, & dubitaretur ex q u a c a u f e p o l l e J i f l e r , antanquam h*res, an tanquam creditor vigore obligationis ftan
debet dido ipfius poffidentis fi uiuit.quiain hiSjqu^F”^*^
ab animojftatur dido fuo. L non omnes. §. a barbaris, ff.dere
primojdc homi.& in /.ali*.inflitu.de adio.cum---ita in propo fito no.Iacob. Are,& Cyn.in d. Lpro he red e .o t
to.in d.l.gerit.vbi adduxit,quddfi mortuuseftille» qn>F .
dcbatjftabiturdido h*redis fui,pcr 1. fi quis afilio. §■■
'
plurcs.ff.delega.r.cumibinot. & fic etiamfi Flíérarisro^^
3 fu ilio ftandum cííér dido domin* Agneris,t & fi
jcJaéhim,porerítad cautelam diéla Agnes fuo feaamento e
rare mentem, 8c animum didi Branchini fuifte
h*rede patris poffidendo didam petiam
'.Jtitcare omnem abftenfionem, feu repudiationem
Confilium
cxxvi.
P5
já pawrnz.quara prius feciíIk,przfuppono ctiain,9, d. Brantrómoa valet repadiatio,& fimiliter fi adeat, nó valet admc*
cininus poft diclam repudiaaonem esifceas adhuc innratriUs qui piitatumra Liequen. iuncta glo. mulrtim notabiliter m
annoszradsfuz poffedk diclamperiam terrz, fea
vcifo econtrario.ffde acqtti.fazred. & propterea vult ibi Bar.
¿c eadilpqíhit, vt de re ad iplum pcrrinente iure fuo, quod
quod fi filius,qui eft fuus Sc neceflarius,repjdict hzreditate;
pfobamr íic,nam mihi przlupponitur, q>tempore lepadiaquia tunc apparet,quod noli habet animum abijdendi acqui
óoais illa operenir,& per Íhbíéquentempoífeflioaem non vi-,
fitionemfibi iam fectam a iare pcr cxiftcnriam iiiitaris , fed
dcatuTjoaz fuit de anno 1424-Braachíiiaseracminor iálcem
habet animum abirdendi acquifirionem dc nouo fádcndá ,
2 jannis.íéd ita eíl,q, telfes deponunt.qj Branchinus poíEdcideo non vdet repudiatio ficur nec vaicret aditio: quoniam
bat & dil^nebat de dicla petia c ca z, vc de ea re ad eum per­
nóiramiícerli hzreditari,vtfibi iam acquifitz a iure, &ideo
tinente rempore,qao dilcamus per annos 4o.&4r4.i. & 45. f
didt,quód quis debet efle cautus ^qnando redigitur in fcrivr patet ex difpofitione multorum tellium,& maximé d.Fran
ptis immiftio fecla per filiumfemilias, vt dicatur in fcriptura,
dfcz de Cameuakbus.& d. Nicotina: de Araadeis Pagani de
talis Ideos patrem fuum efle dcfiinclamJ : fe elfefuum hztc
PaíIaris,Io.Qe Azalibus,& GuiLde Gabutis-vndc cx cóiuncHo
dem A clz hzreditati fc immiicuir.Idem lecundum Bartii di
ne diclorum temporum appareret, q>Branchinus tunc nó excerct,eá adiuit,vel pro hzrcde fe geflit.-quia fufficeret; quo­
ceíIeratd.annos 3z.fuzztarisjntra quos poterat fuam ahílen
niam prius ponuntur illa alia verba,lcilicet fdens íé fuum hz—
4 fionem reuocare,vt ftatim dicam*. Modo dubium facit, f an
redemdecus fi non eflent illa verba,fdens fe fuum hzredem,
quia przcefiít dicli repudiatio Cabrini, illa operetur, & per
fed diceret, Idcns patrii hereditatem fibi efle delatam .- quia
íubíequentern poíleilionem non videatur reuocata abftcíio,
delata cft,q>j2 adkipoteft l.delata.ft.de verb. fig. & no.iu l.is
d quam quidem reuocare®* potuit intra quadriennium, edam
qui hanre.in princJF.de acqui. hzreAidco nem uflercc: quia
li fuiffet maior 2 5.annis,fi nó appareret res hzredicarias fuif­
hzreditatem patris quis non poteft adire , led acquifirionem
fet maior 2j. annis, fi non appareret res hzreditarias fuiife
aiure feiftam poteft immifcédri approbare, & idem didt Bar.
alienatas poft immiftionem hzreditatis, & ante reuocationc.
cfl'e in repudianone , prout dixit in aditione per pr?dicla, &
fi autem futilet minor 2j. annis prout erat Cabrinus poterat
h?c intelligit, nifi iubiequeretur aliquod verbum, per quod
reuocate vique ad ztacem annorum triginta duorum, vt haappareret eum feiuifle eflé fuum heredem; qma vJcret, vt ii
bemr in l.fi.C.de repud.hzred.vnde dieo,quod cum poft didixiifer,adiuit Sc immifcuit.nam propter vcibum, immiicuit
dlam abftenfionem fecit aftum, qui inducit immiftione hzfuilinebkiir;q'uia immifcere, eft proprié fuorum,vt in /.extra
reditads,Cpoifidendo & de dicla re diiponendo, vt ad eum
neus,& ibi gl.in uerbo,adeunda.infti.de hzre.qufli.& dif.& L
pertmente fuo iure inducía fiiic reuocatio didle abftcnfionis,
CÚ bonis.ff.de acq.hzr.& ibi no.& no.gLin rub. ffi de acq.her.
feurepudiadonis, quz reuocatio inducitur edam uciteper
licét quandoque \Tium pro altero improprié accipiat yr. l.dcacftum,qui inducit adidonem,feu immiftione,& fic pcr aáú,
fundis-Cdc Iegi.hzred.& no gl.& Doc.in lods prz¿L& ma­
qui non iatelligirur pofle licite fieri citra ius & nomen hzreximé Io.de Imo.in djoib.& in d.Lcum bonis.& fubdit Bar. in
dis,nifi aliter de mente appareat,ita probatur in przalleg. 1.1.
d.l.is qui putat.in fi.quod quando apparer,q, ¿¡quis pro hzre
cum gl.in verbo, probatum. C. derepu.hzred. nam ibi filius
de fe geflk,&diibirátur,anputaueritfe eflé voluntarium, vel
prius abftinuerat ab hzreditate paterna,vt in cafu noftro.hoc
fuum & neceflarium hzredem,& nihil appareat,debetpr?iumi in dubio,qj fduerit.quia hoc eft iuris, & ignorantia iuris
eriamprobatur in Llulianus §.fi.iunclis ibi no.per Dyn.Bar.&
non przfumitur.l.leges facratiflimz.C. dc leg. nifi probet de
communiter alios DoóLC de acquLhzrcd. nam ibi filius ab­
ftinuerat ab h?redicace patris,qui in teftó rogauerat filium,vt
ignorantia iuris,&.ita etiam dicit eflé, quando quis repudiacertos feruos proprios filij ex cauia caftrenfis pecuhj manuuerit.Puco diligéter ad hanc doclr.eflé aíduertédum:quia opti
méapplicatur ad cafum noftram. nam indiélo inftrumento
mitcerec,& filius poft abftenfionem ab hereditate paterna ma
repudiationis Branchinus non dixit fe fdre efle fuum ^ncnuraifit.dtcitur ibi in tex.q» Iji non apparet euidenter , q» filius
cellarium heredem,imo vfus éft verbo repudiauit, quod oftc
tanquam h?res patris manumififlcc, nó videtur gerere fe pro
dit eum recufare acquifirionem, tanquam denouo fecienda ,
h?rede.& hoc ideo eft fecundum Dyn.& Bar.ibi;quiailli fer
non aut acquifitionero,tanquam a iure fibi feólam velle abijui erant proprij ipfius filijs,fecus autem fi fuiflent heredicarij;
cere,& repudiare pertinet ad extraniof, & abftinere ad fuos
quia videretur geflifle fe pro h?rede, & lie efficeretur h?res
& neceííários h?redcs;ut in d.§.extranebs.& ibi no.aim connon obftante abftenfione,per id,quod habetur in ead.l. Jf.pe.
cord.fup.alleg.nec cum dicio verbo repudiauerit,innólum eft
& propterea improbant vnam iolu.gl.ibi qu? aliud innuebat,
verbum abftinuk,q> non eft proprié fuorum.fed fohim dixir,
de hoc etiara eft text.apertus in d.Lpro herede. §. Papin.ita ét
quód repudiabat 35nolebat efle h?res,-Sc fic nullum verbum
voluit Paulus de Caft.in l.a.C.dc repud.h?red.ubi reprclienadiecitjiudicans eura velle abijcere acquihrionv-Vn fibi a iure
dit Ang.qui volukcontrarium in i. i.C.de iu. deliber, pcr id
feélam per exiftentiam fuitatis; ¿t in dubio non eft receden­
quodiffi not.gl.in vfta (blu. qu? reprobatur a doclorib in d. 1.
dum a propria fignificatione verborum.l.non ahter.ff.dc leg.
Iulianus.§.fijta enam vuk ipfemet Pau.de Caft.in d, i. i .in fi.
6 3.1.1.§.ii is qtii riauem.ff.de Cifer: vnde f hcct verbum delata,
C*de repu.hzred.Sic etiam voluit Nicolaus dc Matarellis in 1.
large accipiendo pioflit conuenire etiam hereditati pator»?
non hocC.vnde cogn.& ibi eum refert Bol. & licét Nicolaus
dcuolut? filijs in potcftate,vt patet Lfi./. cum igiturjriverbb,
de Mattarellis ibidicac,quod in eftimatione iudicis,vt videat
delata , &in vctbo immifcuilkt.C.dc iure deliberan, tamen
ex qualitate fecli ex ahjs coniccluris, an voluerit efle ltzres\
quia ex propria fignificarionc boC non importat,^ in d.l.dcvcl non, eftaduertendumtquia Nicolaus de Matarellis loqui
bta-idco videmus quod BaMBudJ.is poteft, v¿mt ,q? fi
tut in eo,quipoffidebac rem h?reditariam fibi obligatam, &
dicat,adco h?rcAtaicm patris mihi de!atam,iió valet aditio.
fic in eo ,quifiio nomine proprio poterat rem tenere aliter,
Sc ita ctiam refert eum B¿. ip Lpotuit.in 7 .;q. dc iure delibe­
c quám tanquauvhzres, fed ahud eft in eo, qui iuo nomine
ran. & licet B¿conetur repreh^dercin hoc Bar. tamcR non
proprio non poterat licité rem tenere,nifi táquam h?res,quia
vidctur,quódfuficicntcrrefpondcat rationibusBan. ^ Pri­
tunc videtur gerere.fe pro h?rede.d.l. t .de repudian.hzreicii
terea BaLfc fendat in hoc,qu0d verbum ddata.vidctur com*
concordantijsfupra aliegatis.itadiftinguit Bar.in Al.gerit.qui
mane cx propria i»gaificarionc,per Aj.cum igitur, & non vi­
mrao ctiam,quando fuo nomine poterat tanquam h?rcs & ct
detur hoc vccun)3VtpatctL& cxdAdelata. qu? eft p. .at., mur.
tanquam nori h?res,ftandum eft in dubio diáo fuo,vcl here­
de vcrbXit-¿¿ fe^icmc-ubi agkur dc propria rigi.fficati.^ne.
dis iui,vt dictum eft (iipra,& pofito quód hoc etiam eflet m
7 Preterci p aíto +.0»doanna SiFJW» proccfet m CD.q'» p ?arbitrio & ?ftimadoae iudids,non video, cur iudex non de­
fuimtur icke , anfic fuus Sc neccifenus h?rcs, vcl v...ir.umiS
beat arbitran Brar.chinam potius in ?tatc perfcaa voluifle
cocrigereactum,quem fecerat in iuuenili,& minori ?cate,ceneaifo toto tempore vitz lu? petiam terr? hzrcditatis patern?,prout facere poterat de iurc,quam pr?fumerc, quód iniuJ fté ccnucrit.l.mcritó. ff pro iodo, f
etiam videtur did
untarías, vtso.
pofle,fdlicctquód dicta rcp>udiario non vfluerit ab initio fa­
Bar.in Lis p o t a r a n vir. ;oi.ii.oc acquunziciain
cta a ABranchino minore 2 j annis.qaod ofiendkur fic, fi­
o u o d r c q u i.a t a r N c x ie r A lis q iM p u ta c x u m L ie q iK Q .lc ..
lius, qai i.nhereditate paterna deiure duili ett mero iure e eil,qaO(iroinot? y.aonisf tzÚHmcur iguoratciUta, vtkiqaK
faiis,& nccellarius hrrcs,fi hoc non intelligat.- led per errore
glo.nojn autlidc ioccft. oupc. ;uxt '■
praicin ucibo faa^s. Sc
putans fe voiuntar.um hzredem repudiet hzrcditatem p^-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Liberfeptimus Confii. Alexand.
ibi Angiin fi.& illa girad hoc multú no.dicit Fran.Trigin. dc
Ihfrs in Lvenia.Cdc in ius voc.cú ergo iimus in cafu, m quo
docto, q, de minore ztate fit probamm íáltem iurisprziumptrone de ignorantia, & confequenter de errore drca illam
qáalitatem,an ell'etfuus,& necclfirius hzres, an vero voluntanus,íéquirur, g>non valuir eo tempore dicla repudiatio, vt
per Bar.in d.i.is poteft.& in diis qui putat.^Non obftat f q5
m dido inftcumenco fint ifta verba videlicet ex certa icientia
animi,fdens & cognofcens didum loan.dus patrem eflb defun¿lum,& hzreditarem eius eife ipfi Brancluno damnofain
¿ic.quia refpondcG,qnod ibi non didcur, g>fdretfe efle íuú
hzredem,vt requirit Barin d. L is quiputat.nam ibi cxprimitur,g» habuit iciennam.f.monis,& q>hzreditas erat damooíá:non autem exprimit aliam fdenriam,& verba ambigua inilmmenti debent interpretari contra producentemtquia pro­
batio debet de necclTitate concludere.cinprzfentia,de prob.
l.neque nataies.C.deproba.&per eafdem rariones patet non
obftare iiiud inftrumenm in quo didtur filius & non hzres.
Przterca per ilia verba non inducitur repudiatio, vt no.gl.in
].?ui f- p ,tris.C.vndeIib.&Bal.ind.Lpotuit,in6.q. & Bar. in
1.LU1S iuus.ff.deiuredcli.cumftiisconcor. dumindiclislods
hac £t-ir,quod ille qui dicit, nonfuin hzres, vcl quife negat
hzredem , non didtur repudiare, per quz concludo didos
reos conuentos effe abibluendos. Aiex.
a
d
d
i
t
i
o
n
e
s
.
V i;b p ro c e ffu .]D i]e ¿ iu s c a u t .i .f u b t it.d e a cq u i.h z red . R o u e .
A d i r e . ] f u p . l i b . } . c o n f . ; i . A d d e B a r .c o n fi.1 0 7 .G u id .P a p .c o n C .163.
Q u ó d v S i p o tu iise tp o fiid e re .]A d d c,B e ro u m c o n L j7 .in caulis b Q c .
2
b
é
c 0 1 .j7 .n u m s a - l i b .;. R o u e .
R e u o c á -e .jía fic o n Í!.8 4 .c o l.ti.lib .i.B e n e d .re p .c .R s y n u .v e r.tn o r tu o
Itaqu e te ;¿ a t-2 .n u .i2 7 .d ix iin c o n fu .P a rii'.§ . 1 27.
Sed aliud e li in e o .] A n d .T iraq in tra C t.lig n .§ .2 .g ].i.n u .4 .v e r.q u ib u s
etia m c o n c in n it.C ra u e c . co.nlilio 4 i6 .T h o m a f in a . vbi p ro h is d ictis
A le x .c ita t S o c .c o n f.6 o .c o l 4 .v e rf.p r£ te re a v c d ic e b a t.lib .l.p r o b a r q ;
h a n c co n d u fio n e m , quod qu o ties e x a iiq u o a fiu po teit refultare
a d itio <Sc n o n a d itio , nU nquam p fz fii m irar ad id o . & ifto calu ilatu r
d e d a r a tio n ih r r e d is je x q u a cau fa te n u e tjt b o n a . R o u e .
C au tu s.]h o d ie hu iu fm o d i fcru p u io iitates e x o le u e ru n t.
Sed ita e ltjq u o d m in o r .]G ra u .‘íéq u ¡tu r e x te n d e n d o etiam co n fi.4 .
c o l.p e n .n u .2 6 .v e r .I m o iu b u e n itu r.& do .A Jciat fib .p rzfu m p . r e a .i .
p r * tu m p 4 i.id e m C ra u e t.c o n fti9 2 .c o l.4 .n u .i.v e r .q u ia .& c o n C ljij.
Q u z f t io t r a f la t u r .n u .il. R o u e .
d
e
f
g
S F M M M R I 'V M .
I DiBio ft relata ad futurum facit conditionem,nim.').
3
Ferb a intrafeptenniim ,intelliguntur deprimo feptennio.
6 M m icitiam agnarepellit teñem.
•J Teflis depofnio prior inficitur perfecundam contrariam .
8 Teflis vnus de numeratione non lungitur cum alio de confefftone. , Q»,
10 Mediator non efl integer teflds.
C O N S I L I V M
C X A 'V II.
T T * I V proceflu inter Marinum Chriftophoii de Fano
V J1 U agentem,& magiftrum lacobum medicum de Ca
ftelliono Aretino fe defendentem. Nec non perledtis his, quz
jn iure copiose , &c eleganter dedufiá funt per aduocatum di1 (3:i Iacobi,mihi videtur breuiter f de iure concludendum,iudicis partesefle in abfoluendo diffinitiue diclum reum, prz­
fertim quia fumus in regula, q>atftore non probantereus de­
bet abfolui.Lqui accufarc.C.de eden.& inza. vno,vt eccle.benefi,& illa regula intelligatur de fententia abfolutoria diffinitiue ferenda,vt no, glo. in authen. qui femel. C. quomodo &
quando iud.in uerbo,locum. Quod autem non fit probaram
legitime de intentione agemis,patet; quia ex refponfionibus
fadis per lacobum pofitionib^Todudis praparteMarini no
fiindarur mentio iplius adoris, & pro parte eiuíSeíiíMarini
ad probandam principalem intentionem non funt produdi,
nifi tres teftes, C Antonius, Domin.Andrzas, & fer Sandes.
Primus teftis non probat intentionem agentis, quia deponit
I^omiiEoncm dotis fiiiffe fadam cum pado & conditione,
il & quatenus ipfe Marinus deberet accedere ad ftudiu & ftu3 dere per feptennium, quz verba quamurs inepto modo ®vilata a tefte, vel icriptura , tamen nullo modo vf,
^^neferuiant intentioni agcnr¡s,quia ant dida verbafaciut
2 coditionem,prout in dubio dide natura t illius didionis fi,
quando refenur ad futurum, ur fuit in propofito, ut l. fi Ti-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
rioán princ. ffquando dies leg.cc. & I.qui
di.indeb.&no.mI. r.G d e hisouzfubma &plen
de condi. & demon.& clarum eft , quod non
tione non eft nata adio.I.cedcre diem.fl.de verb W
ta.ff.de condicLS: deraon.& hzc videtur rd veritas'’?
tio fuerit condicionalis,vc patet per ea,quz deponu^Tc?**^”*
minus epifcopus Fanenfis,& Petrus Comitis Gafparis
cepti pro pane dicti Iacobi,& qucmcunquefenihm hab?'~
dida verba conditionalia,non apparet talem conditi
^
fe purificatam. Aut volumus dicere,quod illa verba faci?*
dum per id,quod habetur in i.Meuia,in princ. ffidcmanu.?**
fta.& Lcumres.& ibi Bald.Gdc dona.& Lfi fodetatem me?'
in verbo,ea conditionc,& ibi no.Baraa princ.ff.pro foc& i •
U.i & ibi R
. , - coniungat.aim
--- ;___
5. UL I1. ca
‘ condiáon
hil
Bar.ff.de
emanc.lib.
& ibi BaLC.dc refcin.vend.no.Bar.in Lquibus diebiis./.Xemá
Iius.ft.de cond.& denao.in i.col.in vcrfi.quid fi teftator dicar
lego tibi centum ea conditione &c.adhuc videtur, quo«Jcunj
fuerit impletas didus modus,feu caufa,nec amplius bene pof
5 fit impleri,f quia verba conuenrionisintciligunturde fepteu,
nio proximo,& per confequens continuo.Leum qui Calendis
in princ.ff.de verbo.obliga.l.fi./.quoties.ff.de public.& Lfi vfus
frudus mihi ia biennium.f£de vfufru.leg.no. Bald. in Lfi cum
Hermes.C-loca.per illum rex.bene faciunr no.per glo. in rubr.
ff.de diuer.& tempo.przferip.fed Marinus non probat fe con»
tiniiaile ftare in lludio,imo teftes deponunt eontrarium,igi_
tur videtur, quod poflit didus magifter lacob.fe tueri exceptione,eo quia agens non adimpleuit pro parte fua. 1. lulia. f,
Gfferri.ff.de adio.emp.lradiles.§.fi.ft.de zdil. edic, nec dicam
4 f quod attento, quod talis modus concernebat fauoremip­
fius Marini,non videtur curandum, quod non fit implerus.L
Titio centum,in prin.iEde condi.& dcmon.Sel. 2./. fina.ff.de
dona.quia reipondco,quod imo etiam dicitur concernerein­
ter eife focerijCuiusintereft filiam fiiam viro literato & dodo,
& di^no in vxorem tradere,vt colligitur ex I.3./. fi eraandpatus.ffde bon.poíLcontra tab.& Lquzro.ftAe iure dor.cumfimUtem ifte teftis in dido fuo eft fingularis & vnicus,qoia no
concordat cum aliquo alio tefte, vt patebit ex infra dicendis
ergo didum eius non releuat.Liurifiurandi.C.de tefti.&: cain
omni,de teft. ^ Przterea iftc teftis non caret magna fuipicione,quia ex difpofitione przfati epifcopi, & d. Iac.Ga!eoti te
ftium przfati magiftri lacob.fatis deprehendi tur,quod iftete
Ilis non interfuit tempore didz promiffionis dotis. fT Secun.
dus,teftis didi adoris eft przfatus Andrzas,qui videtur depo
nere,quod dida promiffio fuit fada per hzc verba. Io do qu)
a Marinomiajiliolaconqueño, chevadaalfludio, edolliin
dótalacafxyeprorncttolidare vno lettofornito con vno pan­
no de ra'itp t diece du cati ogni anno in fino a fette anni, in loquale tempo debbiafludiare,&prometto darghela vefiita fe­
cundo i coflurni e vfanga dc la terra éfc. quz uerb.i longe
5 differunt a verbis primi teftis , fcilicet Antonij przdidi, f
quia Antonius deponit,quód promiffio fada per illa verba vi
delicet, & fi quatenus Marinus deberet accedere ad ftudium
& ftudere, per feptennium, quz verba fecundum fuam ve­
ram fignificationem faciunt conditionem , vt dixi fupra, fed
verba,dequibusdeponicdidus Andr.facinnt modum,l.cum
ab eo.ff.de contraLemp. L fi ita liberas. §. hzc fcriptura. ff. dc
manu.teftam.no.Bartol.in d./.Termilius,ergo'ifti teftes non
funt conteftes , & per confequens tanquam fingulares non
probant, c. Iicec caufam. de proba, ca. bonz. deeled. Pr?terca
eft probaram per duos teftes de magna amicitia& conueda6 tioqe inter didum Marinum,& didum'Andrzam,t ^
amicitia fimplex non inhabilitet teftem .-tamen q u a n d o
b magna amicitia íáltem non redditur integer teftis, vt no.g
&Doc.in cinfinuante,de ofii.dcleg. & not.Bartoian Ladmonendijin fj.coLinverfi.uenio ad tertium, ff. deiureiun& no.
Docin cquoties,de tcfti.& laco.But.in I .3 . i n p r i n c i p . f f . d e tefti.& no-Doc.in Izos.C.de teft.cum luis concordan. ^ 1®“'
: per ex atteftationib. ' przfati epifcopi & d. Iac.& Galcori «
prehenditur,didum Andrzam non interhiifle did? promil
lioni dotis,ergo cius dido non eft ftandum,ca.in noffiaibi no.& c.cx cenore.de teft.Er g. plus eft, prciupponitur
•
(licet hoc non fir in adis mihi tranfiniflis) quod cum di *
Andr?as detentus eflet,confeffiis eft Ijxmte bis coram
cpijfc non mterfiiiffc przmiff? promotioni doris,& ena
ram diao uicanoepi, receptos fiidle t r e s teftes. C,diaos
aum Comicis d.Iacobum,& Galcoturo, qui
T
Confilium
CXXVIII.
S>6
¿idani Andi*am & iiichjm Antonium non intcrfiiilTe did*
confiderabit ex drcnnftantiis Sc qualitate perfonarntti, & caü
proniiflioni dotisjvndej variatio didi Andre* adeo debilii*.In propofito autem noftro quahtas paibn* ratione digni
j urdidura « fuum primum, vt cius nrmte non pofllc iudex
taris & etaris fuadet, ut d plurimum aedatut, & etiam, qnia
fententiam ferre pro prima depoficione, etiam fi illa uariatio
rario,qu* allegatur per glolC & Do<fto.in diifto /.quoniam,
* a proximo dido cllet fada extra iudiciumJta didt Anton.de
quare aliquando non acdSur mediatori eft: qaia aliqualiter
eft feípe¿his,veIvtconfeqHaturptoxcnetíaimJdeft íálarium,
gucjn c.cum tua.de teíLpcr Inno.in c.pr*terea. dc tefti. cog.
-fadunt notin LeosJL dc fkL cum iius concordan-& tanto ma
quod proxencte datur pro perfidendo actum, uel fi falariom
f gis ftandum eft huic fecundo dido pr?feri Andrc*;^quia ma
non aat didum,eft Ihfpectiis t quia prefiitnitur,quod afeaet
iores funtconiedur* proillo fecuudo dido, quo cafu illi eft
impleri contiacmm,quem ipfe traetauit , & pro quo laborafeandum, edam fi fit fecundum, & nonprimum.cJiteras, dc
uit,& ift* rationes ceflare uidentur in caiu ifto: quia matripr*fompt.& ibi ponderant illum tex*d hoc Bald. & D. .Abb.
monium,pro quo ipfe iaborauit, eft Ibrrirum effecfaim.Ex qui
quod autem fint maiores coniedur* pro ifto fecundo dido
bus concludo d.Iacobum abfoluendam.
patet per ca,qu*'contra didum Andraara deponunt prsdidi alij teftes,& etiam quia ipferoetin fuo primo dido variat
A D D I T I O N E S .
. —
ab eo,quod deponit d. Antonius, qui prstenditfefiiiiTe con­
teftem cLAndr*a.
ertius teftis cL Marini eft didus fer San- *
Q u a v erba qu am n is in e p to m o d o .] O A a u ia n u s O ia fc n s d ecif. 1 5 1.
ctes,qui non probar.quia eft fingularis in dicto fuo,non enim
D e c re to .n u . i . vbHoqtticor. in appeh^ti®*^® in te rp o fita p er v e r b a ,11
& in t)u an tn m -. R o u e f. ■
deponit de promiffione dotis facta loco & tempore, de qua
b
A in ic itia .]S 'jp .Iib .6 .c o n [i.4 .'n u .8 deponit Andr?as, fed deponit de quadam confeffione, quia c
c in fu p e r e x a tte fla tjo n ib D $ .]A d d o P u rp a ra tu m c o n f t a ji . q n ia p le dixit,g> d.Iacobus fiiit coufeiTasfe alias promiflb fc Marino
n e .c o J.fi. R o u e .
domum,bona,& res,de quibus in capituíis,excepto vno pan- d
V n d e v a ria n o d i á i A n d r e e .] Seq u itu r id em A l e x .c o n f i.ii4 - l i- p i*
ce d e n ti.& d o m .C ra u e t.c o n f.7 4 .c o l. } . v b i la te verfatu r. & c o n f i .7 J .
no,& illa confeffio fuit de alio tempore & inalioloco, ergo
c o lu m .fin . R o u e .
S ifte teftis non poteft coniungi f cum d. AncLvel alterius depo
e
D iá u m .jS u p .e o .c o n fi.i.n u .S .
nentis depromiffione,\Tnotabi!iter terminat Cy.inLi.in pe. f
H u ic fecúdo d iá o p r ? fa ti A n d r e a .]Id e m u o lu it R o m a n u s c ó f y e f .
vel antepcn.coLC.qu* fírlon.cófuet.vbi dicit,g> fi vnus teftis
circa m e J.y e r .ite m lim icatur ifta co n c lu fio .C ra u e t.c o n f.6 .co l.7 .n n .
4 y .ver.fecu rtd o refp o n d e o .u b i feq u itu r, & co m p r o b a t A le x .R o u e C
g probat de numeratione,alius S deponit de confeffione nume
A Iíu s .jS u p Jib .á .c o n li.7 Íí. n u .4.
rationis,non coniunguntur ad plenam probationcm,& idem g
h
E x iftis d u obu s te ftib u s.] A ddo B a l.in L o m n ib u s. C d e te fta . C o m .
no.Bal.in Lli cx cautiohe,in i z.q.C. de non num. pecu. & ibi
dn c o n C * 3 -.lib .i.B a r b a ,in c o n f.4 o .lib .3 .S o c .ÍD n .i;o n í.2 9 Jib .2 .Z a fi()
ct plenius SaLin vk.q.& Bal.in 1.2.§.fi.infi.fEiicert.pct.& Bal
c o n f.3 .1 ib .2 .A b b .in c d i je á o r u m de t c flib .c o g . R o u e . ^
M e d ia to r .] S u p .lib .i.c o n f .ii.n u . 14.
in c.fi.in 3.coi.de confu.óc Ant.de Bur. in c. iicer ex quadam,, i
de teftib. & Abb.in c.cum caufam, deprob. circa antcpen.ud
C O N S i l l V M
C X a V III.
5 pen.coI.Repcriof etiam,q> iftc teftis contradicit dicto cpifcopi circa numerationem deccm ducatorum, quia ferSanctes
C
„ _ „ eo qucd qu*rirar de legaro ducatorum 2 jo.
dicit, quodfuitde menfe Septembris & dominus epifcopus
O U -jD C I jeliiiorlim per diélum Chriftophonim diél*
diéir.qj fint de menfe Octobris,vnde dicit Io.And. & aliijpoft
■Cacnaiin*,feñriode nec<.ffitate,aut nullo modo deberi,fi ali­
cura in c.in noftra,de teftibus, quód quando duo funt teftcS;,
ter quam ex ipfo tellamenro non Conftet legitimé, quod di­
quorum vnus contradicit alteri,neutrius dictum valet,nili di­
ctus reflator eifet obligatus ad illam quatitatem dotis, de qua
gnitas vnius prouocetfudicein ad .nagis credendii lUi, quo ca
in diélo teftamento fir menrio, aut fi piene conftet cum te­
lu poifet etiam deferre iuramentum illi patri, pro qua depo­
neri ad iliam quantitatem dotis, tunc ih illa erit comperfenneret il! e teftis,qui eifet m dignitate:, & hic eft cafus noftct:
dum. Hoc eflé verum probatur cx difpofitione ftatuti fub ruquia epifcopus éft in dignitate,elt ctiam fenior,& teftibus anti
bn.quid Sc quantam poffint mariti legare vxoribus, vbi pro­
quioribu.s eft magis credendum, c notificamus 3 5. q. d. &c c,
hibetur maritus legare vxoii vltrá 2 y.lioras Parmcn.& annulquocies.dc teftnot. exprefsé glo. & Eart.in 1. cum quidam. fE
lat eronem ccnfcffionera aur prorniffionem mariti confitenfl ccrr.pctar.Pr?terea etiara, dicta numeratio decem duca­
tis fe cJje debitorem vxoris,vei ei tenerhnnt promittentis,vel
torum fueric de menfe Octcbris, deponit dictus Petrus, &
- obligantis fe eidem vxori in vltima voluntate, nifi de fic conutraquc pars fatetur de unica numeratione decem ducatorii,
1 celfo,proiniirojVtl obligato legitimé doceat, f Sc tale ftatutú
& fic claré de periurio conuincitur diaus fer Sanaes per iftos
. de iure validum eft per notata per BaL in L cunélos populos.
duos teftes,ut legitur & nota.in d.cdn noftra,& per cotifequés
C.dc liimma Trin.in vlt.col.in vcrfi.dixi dc ftat!’,tis permiilbnon creditur dicto Sanaes c.teftimonium, de cefti.& not. per
rijs Scc.Sc in L2.C.vt in polL Icg. in verfi. fed quid fi ftatutum
gl.& doct.in pt?allegato.cin noftra.cum fimii.reperio et rccep
dicit,quod fili* & C .& : Pcr.de Anch.in repe.c. canonum ftatutos eife aliquos te Ites pro parce l iC . ad elidendum depolitio­
ta,de confti.in verfi.quid ergo vtrum ftatutum Scc. probatur
nem dicn fcr Sanctes,fed non puto expedire fuper diais eorú
per l.hac cdiélali,in prin.in ratione fui.C.de fecund.nup,
infiftere.-qa ut ex iam dictis conftare puto, non eft probata in­
^Nec huic obltai diipofirio Bartholom*i iunioris faéla in
tentio dicti actoris.Et quamuis nó fuiffet ('ut puto)necelIariú,
teftamento fuo ; quia ipfe locum mandat obferuari affignatñ adhuc facta eft probatio per duos tcftes,produccos pro par
tiones,quas ipfe Bartholom.fccilfet d. D. Cathar. fu* matri,
te diai lacobi,f.per pr?fatum epifcopum, Sc dictum Petrum,
fed de vlla aflignatione faéla pro iftis ducatis 2yo.per diclum
qui claré deponunt,quod dicta prorailTio dotis facta fuit fub
Btrtholom*umiunio.em ninii pr*fupponitur; vbi autem ex
conditione , & quod domum dare promiffit poft mortem
airisdocumentis conftaret legitimé diélum Chriftophorum
luam,66'quod Martinas conuenit , quod nihii haberet, nili
fuillé obligatam ad diélos ducaros 2 jo.dc quibus in diclo
omnia obferuaret,qu? promiferat,lcilicetde eundo ad ftudiú.
cius leftamcnro pro diéla dote,tunc darum eíl,quód veniunt
compcnfandi in iplam quantitatem,quam probaret legitimé,
adeo quod dortor efficcretur,& ipfum lac.tractaret ut patrem
Er cum prefato epifcopo concordat per omnia dicrus Petr.
vt dixi,diélum Chriftophorum debere,vt confefliis eft: quia
Nec obitat,quod dictus lacobus fateatur fc elfe amicú prcdide modo comptniandi in legato fuitcxprelliim.l.creditorcm
aisduobus tcftibus,quiadico,quodg hoc noninualidatur fi­
ffde lega.2J.vnica,/.fcienduro.C.dc rei vxo. ac. Ex his ctiam
inferojjuofllegatum vlusfruclus reliélum per Chriftophorú
des eorum.nifi apparerer,quod effet magna amicitia, ut fupra
d.domin* Catharin* vxori fu* tanquam faélum contra di1 c deduxi.inXon obftat eriam,fi aliquisfex iftis duobus ceftibus
2 élam prohibitionem ftatuti non valuit. Quantum fa d aliud
fi fuiilet mediator “ circa diaam parentelam, & alia dependen­
dubium, quo qu*ritur,an fiiii & h*redcsdicli Bartho. iunio
tia a diao contractu parentcl?:quia reípódeo primó fecundó,
ris Doffir.tpttrre chlamydes, dato quc>d tale legatum non
quod uoluit glo. i .in /.quoniamin auth.de teft. quod media­
fiierit delcriprum ia teftamento d. Banho. quia teftator ipfe
tor eft idoneus teib’s,fi uult Iponre tcftificari,eciam fi una pars
noluir, quou hoc poneretur in fcriptura teftamenri: tamen
non confenriac, Sc ita tenet BaL & Sal. in L oFo. G de tefti. Sc
poteft probari per duos,vel tres teftes. Refpondeo pcn pofle:
lac.dc Bel.& Ange.in auth.de tefti.§.pen.& hcet aliqui in hoc
quia nihil repugnat,quod condens vitimam voluntatem votenuerunt contrarium , ramen redudc Dom. Abb. in cap.
d-ieclorumdc tcfhb. cog.opiniones ad probabilem concor- a iucrir panem » fu* difpoliuonis redigi in Icriptis , Sc panem
fine Icripris.l.fiQ.cum ibi no.per Dyn.& B2r.ff.de iure God.&
dianijvidclicerquocl admitteretur mediaror ad tellificadum,
para ex nc.pcr gio.Sc Docm ufi is qui,ff.de telL Sc tale onus
pirte conrereliccnte,fed quanta fides ci adhibeatur, iudex
pra:llandarum
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Liberfeptlmus confiAIexan.
b
przftansíamm chlamvdum potuit iníung: ñicfe Catharinz
kgatari2Í.fecunda.Cdeius quzfubm^o. Uabeod. C acbdctcomraif&iridetur quód fufficiant ad hoc duo tefteSjattsn
to quod ifta eft difpoGcio inrer libcros teftatoris,per Lhac con
fultiínma.§.cx imperfafto.Cdetefta.Lbn.C.fem.erc.ctiam fi
teftes huiufmodi lint fcEminz,&non fucrint rogati, per Lfin.
inf.in
C.dc codi.& no. in auth.quod fine. Cde tefia. & in
auth-áe tefta.imperfcc.§. i .& m §.quod ízpe.in auth. de tríen.
3
& fe.& in Aifi.fe.erc* attento q non eft diípofitio, quz dica­
tur cffe cx caufa oneroíá ipfi Catharinz, ncc eam obligat inuitam,fi ipfe nolebat agnofcerc legatum beftiarum fibi reli¿larum ex teftamento Bar. vt didas chlamydes preftarct filijs
dióli Bar.l.imperator.in princ.ff.de Ie.2.cam fi. &íic eft mere
difpofitio fauorabilis filiis Aóli teftatoris abfque eo, q íieret
prziudidum Cathatinz m aliquo iure,iam ftbi tune quzfito;
quia tune fibi non debebantur illa animalia legata, hoc dico,
ne fortafle videretur obftare id,quod no.glin 1.1. C. de tefta.
tu.& quod no.Bar.in Limpubcri per illum tex. ft. de adra.tut.
cum concord. Et fi per teftes probaretur q, per modum con­
traólus ditfta Catha-temporc teftamenti przdicli íé obiigauit,
poft morrem teftatoris add, chlamydes dandas filijs teftatoris,adhuc claram eft,quod peti poflénc, feicem cú eflét aólus
habens dependentiam ab ipfo legato reliólo d, Catharinz. I.
hzredes palam.$.fin.cum gl.& ibi Doc.ff.de cefta.& no. Cyn.
& ¿ij in l.aim antiquitas.C.de teft. &probátür in Lex fenten
tia.in verbo,promififlé.ff.de teft. rat.& in Lnon eft mirüm. ff.
4
de pign.ac.cum fi.& pater potuic e x contradu acquirere, & b
ílipulari poft mortem íuam filiis fuis.l.quodcunque.jr.fi quis
ita.ff.d£®verb.ob.& plené no.in Lquoddicirar.co.tit. Alex.
a d d i t i o n e s
.
V o lu e r it p a rte .] N o t a , q u ó d pars te ñ a m e n ti p o te íl fieri fin e fcriptis*
v t c o llig itu r ex n o .p e r B ar. in d .1. fi.ff.de iure co d ic il.v b iv u lt, q u ó d
n u n cu p a tio h z r e d is f a S a co ra m leg itim o n u m e ro te itiu m fin e vlla
fcrip tu ra valeat vt teft am e n tu m ,
P e r te ñ e s p ro b a re tu r.] N o ta ,q u o d aliq u is p o teft fe o b lig a re te m p o re te fta m e n ti ad im p len d u m ib i co n te n ta ,a d d e te x .in l.fi.C .d e fid ec o m m .lib e r.& te x .in l.in tacitis.S c ad eum B a l.ffid e le g .i. & te x .in i.
v x o r ü n u erbo co n fe n fifle .ff.d e fa l,S c in l.fp 3 d o a e m .§ .; ff.d e excufatio .T u to ru m . N a tta .
b
e
p
i
t
o
m
e
S T A T V T V M , quodvirlucreturdotcmvxoreprzdeccdente,poftquam dudafuferit in doraum viri,locum habet,
íi fponfe ¿iunde adduda fuit in ciuitatcm, vbi vir habet doniiciliiim, & mox antequam folcnniter in domum viri ducerccur,deceílérit. Sc in hoc attenditur ftaratum domicilij viri.
& przdido Odfii, is qui promiíérat veftire & ornare jonfam,
tenetur dare vcíles ob eam caufam iam fectas.
C O N S I L I V M
V •1
C X X IX .
pritño dubio videturprimaconfideratione dicendum,qj maritus non lucretur doteraifquia
ftatutum loquitur dc muliere przdecedente, poftquam eft
in domum viri trafduóla,vei quz virara duxerit, ergo tale fta
tutum non dcbet extendi ad aluim cafum. 1.G vero-§. de viro.
ff.iol.rnat.Lfi feruum.'/.non dixicprztor.ff.de acq. hzred.cap.
quz a iurcjde reg. iiir. in 6. attento q>tale ftat. eft exorbitans
a iure communi: quia íoluto matrimonio dos reddi debet
mulieri,feu patri muheris.!.2.in prin.ff.fo!.matrim.l. dos a pa­
tre.C.eo.tit.^ Accedítiquia ubi lex, vel ftatutum requirit diquid cum certa qualitate, debet vtrunque probari, aliasnon
habet locum dífpofino legis,ve! ftatuti, l.i.§.aitprztor. ff. nc
qnid in flu.publi.Li. /. docerejf.vi bono. rap. Ldt.iundaflé.f.
quid tamen.cum ibi no.per Bar. ff. dc adu!. cap. i.de homi.libro ff.cum ibi not per loan.AnAin noiiella. 8|| Ad hocin pro2 pofito ! quod noJaL * in Lnon finc.Cdc bo.quz libe.vbi vo
a luit ,quodfi quzritur, an ftatutum de dote lucranda ptzde«dente muliere habebit locum in muliere folum dejo n feta per verba de prz.fenti, debet attendi, per quz verba
vnde dicit, quod fi ftatutum diceret,
5^
• FJ^deccdat vx or in matrimonium copulata, maritus
acrerur otem.-tunc propter illud verbum cooulata, non íuf_er..tcam eflc deiponfecam , íed requiritur confumatio per
copj.a-m carnalem. & didt quod ratio eft quia ante duclio1
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
fed datur ín recompenfationem expcnfermu
no.in Lfi donaturus./.fi.in gl.in ver.duntaxat.de
& hoc inteiligitur eflé vem,nifi ftatutú ¿itcr diceret
ftetilíet per muberem, quominus traduceretur ¿ r 1
bis.C.de cpif& ele.vbi eciam dicit fe dixiífe. Nec ob
tur,f quod vxor videtur tradncla ad dpmum viri ex'eo
fepe ibat ad domum viri, Sc ibi ftabat per aliquot dies^fr
ó le s ,& d e d ie fta b a n t & conueríabantur inuicera vt vi
xor,& folus cum rola,nifi funt in camera fuper léelofpondetur,quod per hoc mulier ipfa non incelligebárari ^d*
mum viri traduób,cum eflet ibi ad tempus,6e fimul ¿ T »
non dormiebant in eodem leólo vt vir & vxor.fad: l.i §
tarc.vcrf.hofpes.ft.de his qui deiecvel cffuipoftiimini'j ¡ut
fi.ff.de capti. & 1. debitor, ff. de pig. & L ex fefto jpponebat®
poft meA ff de hzre. iníh.& per eadem radones nonvidet®
obftare alia parsíbrati,quz dicit,vclquz virumduxcrit, ouj.
uis maritus fogiendz peltis caufa acccflérit cura vxore ad
mum vxoris in Lunenfi fli?ceíi,oprimé fedt tex.in Linlecrecen
foria,veffquid eíléc domum ducere.cum feq.ff.de verb. fio
fic cum veiba ftatuti non conuenianc cafui noftro, non vide
tur conuenire etiam diípofitio ftatuti.l.ita tamen,in prin.ft.de
adminiftr.tutoAj .§.toties.ffde dam.infe.cindemnitatibns de
elec.lib.6.i|| Sed przmiflis •{•non obftandbus ^’uidereturcontrarium eflc de iure veriasrnamprzfuppono,quód ratio
dióli ftatutí fuit, maritum luaari dotem in recompeníatióaé
onerum & cxpenfarum, quz plerunque per maricos fuppottá
tur,pcr not. per glo. in d. L fi donaturus. & no. Bar.in authen.
przrereajn |ie.colum.C. unde uir & uxor.& in d. 1. non fine,
in prin.&'Salic.in Lcum in rc.C.dedona.ante nnpt.facit Ldolis frudus,in prin.ffde iure do.& Lde diuifione.cum glo. i.ff
foLmatr.& no.expreísé AngeLin Li .§. íi ueró per illum tex. C
de imponenda lucra.defcr.iunóla glodbí in ucr.lucrum & da
ré AngeLin confi. 18o.incip. Przrairto adeuidenciam &c.nec
uUa ¿la redditur ratio per D oc. nec ulla alia uidetur reddi pof
íé,& qui aliara allegat,eam probet, uel oñendat, per no.pec
gloLin Lcum de lege.ff. de proba.& quod no.Barth.in Lconíi
dútur.§.codicilli.in fi.ffde iure cod.& ff.de ope.no.nun.in rabr.in ulr.colum.& inl.fi conftante.in i.q.i.par.ff.folu.mir. &
inLdecem.ífde uerbo.oblig.& Angcl.& Moderni in 1. cumex
ea.ff.de re iud.& in Lmutum./. i. dc acq, hzre. ^ Przfuppo5 no f & fecundo, quód ubi ratio faipta ®eft in ftatuto ; tcnc
c fit exceptio de cafu fcripto in ftatuto ad cafum habentem fimi
lem rationem,ut colligitur ex no.per glo.in ele.i .in iierbo,eIi
gatur,de elec.& no.expreísé Bald.in auth.quas actiones. C. de
íacrofen. eccle. & in 2. C0I.& cum eo tranfeunt etiam Moder.
ibi.quia vna cum BaLraouentur per l.his folis. C. de reuo. do,
8¿ per tex.in aurh.de hzr.ab incefta.$.ex his Bene facit 1. cum
mulier.& ibi per illum tex;hoc no.Ray.fr.fol.mat.& quod per
Dy.in c.fi.de reg.iu.in ff.&per Cy.in l.una.in j.q.C.de his qui
ante aper.tab.hoc etiara uoluit Bald.inl.fin.ff.de hzred. inftit.
¿cfeníit Bar.in Lliberorum.ff.de uerb.fig.in y.uel 8. colum. in
uerf.his przmiflis ueniamus 8¿c.in fi. illius q. fecit. 1. emptor.
/.ancilla.ff.de rei uend. & in 1. in fideicommiffi. §. cum Poui6 dius.íEjdeufiir. f Etidem ubi ratio non cftexpreífein ftamd to,tamen vníca “i eft: quia iila pro expreífa hatxnirivc eft g ono.quam ibi ad hoc ponderar Bald.in 1. quamuis. C. de fiduc.
vnde tune fub t¿i ftatuto comprehenditur ¿ius cafus, cui
conuenit dióla rario ftatuti, &non dicitur tune interprete
tio extcnfiua íed intelleóliua, íécundum Bald. ibi & uo*-hoc plenius BaLmlmaximum uitium. in 4 .C 0 ! . C.de
te.8c Raph.Cum.& Pau. de Caft.in l.fi vero./.dc uiro. n.lo ®
mat.ubí Raph.pro hoc enam alleg. no. perNicql.
B¿.in auth.fi qua mulier. C. ad Vellei. & idem
de CaíLin d. I. quamuis.Si in confi. fuo 2j4.incip. In
nomine, przfens cafus modicam dubitationem &cff.de hb.& poílhum.liundus,quí locatus, ff. de ftind.ini. • *3
7 ^ Iftis fic pr?miffis dico f quod attento, qucd pro
e cll mariti feólz erant expenfz pro traducendo uxorem
natam de proximo ad domum viri (vt eciam veroo e
uiderar,q> ifte caíus decidatur per diólum ftatut'im , nrus lucretur etiam hoc cafu dotem hoc u i d e t n r dcCKierc^^^
íe SaLin l.cum in re.C.de do.ance nup.ul: üoluir, cc et
^
do ftatutum requireret rr.aiierem cfle copiiiataro
f
Confilium
GXXIX.
P7
palam carnalem ad hoc, vr muliere przdecedente vir iUiiis
uin fiu,& fic przilimitur, q> nullum alium folennem appara­
aotem lucrarerur,& de fado conrir,gac,g, mulier erat duda,
tum nupdaram fadurus erat didas maritus in redira luo cú
vxore,qaia quis przíumitur velle id, quod coniuecum eft in fi
y: viro coaiuageretur: tamen ance coniundionem deceffit
jniilier,maritas lucrabitur dotem,ac li coniundafiulletiquia
milibus fieriLfijn fi. C de fidduL I.prius./. rcdeplacuit.ffide
aq.plurar.Lex ea,inprin-dimibi noAde ver.obLL qnod fi nor pro coaianda & copulata habemr,quz de proximo ^conionlit./.quia affidaa.ft.de ?diLedicjio.precise Bald.in 1. fideicom
aenda eft,allegat m argumeDmm.Lpen.ft.de milL tefta. Litem
la legatoAde leg. j .& in auth.vt exadio.inftan.douf. fi.bene
mifla./.fi fcrao.fi-.de Icg.j. ergo in propofito noftro nulla pót
facit L& fi non fint.ver.quid ergo fi cepcum. ffide auro & arg.
eflé maior rario in muliere iiia , quz tempore quo deceffit,nó
Icg.Sc non refert,an didas expenias veftium & fimilium fece­
erat aliter ad domum viri traducb, quám C deceffiflet, poft­
quam ad duitatem Parmz,& ad domum uiri rediiflent, pro
rit ipfe maritus,vel alius coniundos iiius,quo cafu przfumnn
q u o eriam fadnquia non videtur, quód ftamentes multum
tur facfce eflé contemplatione marid,& perinde habetur, ac ii
a marito fadz eflent l.íéd fi plures.§.in arrogato.fi;dc vulg.&
ponderanerunc expenias,quz fiunt per maritum in dic nupria
pap.Sc ibi Bar-cum fi. Confirmo f & fecundo § per tex. no.
rum.-quia voluerunt, q> eriam fi vxor ducat vfrum ad domú
in c.pr2fenti.§.fifoc przb.in 6.& quod per illum ibi no. Domi,
fuam,lucretur maritus dotem,& tamen illo cafu a communi­
ter acddcnribus mariras non confueuit facere expenfas , quz
de S.Gemin vbi colligit ex illo tex. g> ubi res eft deftinata de
jfiunt in illa die niiptiarumjed miilier,& ad ea quzftequenvno loco ad alium, effedus fuperueniens, antequam res locii
erfiunt,adaptanturleges.Lnam ad ea.ff.delegi.
deftinatam artingar,cenfetur fadus in loco,vbi dcftinabatur,
& non in loco,vbi eSedus imprimirar,quod eflét no.ad ibtu 12 ^ Accedat eriamf ad rebus przdidorum,fi maritus ditfto te­
pore quo fuerunt extra duitatem Parmz, fupportauit onera
tumdi{poneos,g, muliere moriente in ciuitate maritus luere
matrimonij in his,quz erant necellaria vxon. E: vbi etiam ap
tur totam dotem,& conringit,q» maritus contraxit cum vxore
pareret,quód non fiiiflet traducía ad domum viri propter mo
in loco maltum remoto ab illa duitate, & volebat ad duitate
ram, vel culpam ciiis,qui dotem dare debebat,certum videre­
ducere,& ipfa moritur in ria, vel in dido loco remoto, ubi
contraxerat matrimonium,debeatdotem lucrari,ad quod éc
tur,q? etiam omnino dotem lucrari debcrer,per ea qu? notabi
didt eflé vidédum id,quod no.in c. r.de ipon. Sed ifta mulier
liter tradit Bar.confi. 1 33.inci.Statuto.& Bal.in Lfi.C. de do­
fuir poft difponfadonem traduda de di?cefi Lunenfi,vbi erat
tis promif.in 1.C0I.& Ang.ind.coniL 183. & Pau. de Caihin L
domiciliumfuum.adciuitatem Parmz,ubi eratdoraidlium
iubemus./.fane.C.de lacrof.eccl. ^ Non aggredior illum arti­
viri,ea intentione &deftinatione,vt cum parata eflent ea,
culum in quo dubitatur, ftatutum loquens fimplidter de lu­
quz opportuna erant ad ornatum mulieris, & nuptiarum ac­
cro doris przdecedente miilicre,intelligatur habere locum in
cederer ad domum viri,& cum eo copulareturrvt eriam indi­
•muliere,quz folum fuit deiponfata perverba de pr^enri,& nó
cabat lUa folennitas miflz virginitatis, quam fimul in ecclefuit traduda ad domum uiri ,vel non fuit copulata; viro quia
fia audiuerunt,quamais igitur poftea impedimento cafus for
fumus in cafu , quo ftatutum expreifara facit mentionem dc
tuiti hoc perfici non potuerit;tfi debet habere locum ftatutii,
tradudione.Ita fimiliter in cafu non dubitatur de copula;, cú
cum peruentum fuerit ad adus proximos, ficut dicút pr?fati
etiam in domo viri fuerit vifus maritus in ledo folus cum fo
9 Dod.
ertioiquia f hoc aperte voluit Ful.in d.Lnon iine, in
la,& poftea in hofpirioin territorio Parmenfi in aodem ledo
pemodarunt fimul vt vir,& vxor,& eriam in di?cefi Lunenfi
fi.vbi concludit,q, fi ftatutum de dote lucranda ét qñ require­
fimiliter per plures menfes. c, literis.cumfeq.de przfiimp. Ex
ret vxorem eflé copulam viro aduali copula habeatlocum in
przdidisapparetrefponfioad allegata in contrarium :quia
ca vxore,quz deftinata erat ad copulam,licct nondum copu­
lata fuerit, dummodo maritus fuftinuerit onera & expenias;
de ifta muliere iudicatur vt traduda ad domum viri, pcrprzquia cum in d.ftatiuo iecundum eum non poffit affignari,nifi
flida fecus quando przdida non interceffiflent:quia ti’/ic pro
vnica ró.fconipenfationis & onerum expenfarum ilia habetur 13 cederent contrariam.^ Super íécundo dubio f quo quzritur
pro exprcila,& propterea ubi habet locum dida ratio, ftatuau debeat attendi locus domicilii mariti, an vxoris, pofito q>
tmn fibi locum debet vendicare,alLno.per glo. & Bald. in d.l.
in domicilio vxoris fit diuerfum ftatutum fuper lucro dotis
quamuis.& d.I.his folis.^Quarto per id,quod dicit Raph.Cu.
a ftafuto domicilii uiri ?Et in hoc non infifto.-quia communi
in l.fi cum dotem./.rranigrediamur.in fin.fF.fol.mat.vbi fimi­ h ter concludif, quod attenditur ftatutum domicilii turi,*' ut 1.
liter in dido ftatuto dotis lucrandz facit iftam diflindionem»
exigere dotem,& ibi no.Bar.& a!iiA.de iud.& in l.cundos po
fcilicet aut maritus furtinuit onera,nam dicit ipfe,plerunque
pulos,circa4.uel y.colum.Cde fum.Tri.& no.Archid. la.difiunt magnz expenfz,antcqua vxor copuletur uiro, quia mit­
ftinc.illud & canoniftz in cap.i.de fpon.& Bald.in auth. om­
tuntur iocalia & veftes,& tunc dicit,quod etiam fi non inter­
nes peregrini.iuxtamedium.C.commu.defuc5eCin 2. colum.
uenerit copula,habct loaim ttatutumdotis lucrand? propter
& in cap.i./.fi.dc inucfti.de re alie.fad. &in 1. fin. C.fi a non
rationem didorum onerum,& expeníárur5>,in quibus funda
compe.iud.facic,quod no.Baid.in d.autn.omnes peregrini.iux
*© taeft més ftatuti,VQiiintofptobatur,nam didamulierfbic
<a medium per illum tcx.& quod no.Spe.in tit.de fen./. qualipoft defponfationem traducta de dimcefi Lunenfi ad duita­
-ter.uerfic.item pone,& tanto magis hzc procedunt,quia przfupponituzcontradum dotis & numerationem fiiiiTe fadam
tem Pacmz,in quaeft locus originis, ud domicilij ipfius ma­
Parm?,& fic in domicilio uiri, per quod non obftant no. per
riti , & traduda propter caufam huius matrimonii,ergo ifta
Bald.in Lfi.C. fi a non comp. iud. quz decisio nullo modo eft
mulier poteft dici traduaa ad domum uiri-.quia faltem large
domus accipitur pro loco^, íéu ciuitate, in quo, uel qua quis 14 incafu noftro.Circa tertium fan ille,qui promifit ueftirc, Sc
ornare íponíám pr?didam,fi diaus filius Scbaftiani acciperet
habet domidlium,(eu originem,vtCdeiud.l.2.§.Iegatis.cam
dictam mulierem in uxorem,teneatur dare ueftcs, quas iam
glo.in uerbo,ius datur.& tn JT. ci quoque. & in §. omnes & in
fecit, licet mulier diutius non iiixerit,& faltem quó ad illas
c.przlcnti./.loca.de preben.in 6.ergo cum dicta ratio ftatuti,
iara factas,tn quibus non oportet difcutere,an promiflbr fue
f recompenfationis onerum,tanquam vnica habeatur pro efiritta mora fadendi,uel non,dico promiflorem tcncri,& hoc
preira,opcrabitur, quod ftatutum comprehendat cafiim nouerum clfe uidetur. fi faaa fuir promiffio folenniter, ut per
ftrum,qui poteratcomprche.ndi fub cafu exprelToa ftatuto
ftipulationem , fcilicet pr?cedente interrogatione, & fecuta
falrem infpcaa lata fignificatione vocabuli, per nota, per glo.
refponfione, iuxta L iurifgeiitium. /. quod fcrc. & /. igitur
& Angjn auth.vt hi qui oblig. in prin. colla. 6.& in clem. aunuda.cur> ibi nor. fEde pact. pofito autem,quód cflctfacta
ditor,in gl.in verbo ber.eficio.de refcr.& gLin cie. r.in glo. pe.
promiffiofine ftipulatione , id eft , fine pracedence inter­
de rcr.perrau.& in c. i.in ver.collationem.eod. tit.lib.6.& no.
rogatione , Sc tunc fi fuit facta promiffio diaarum ueftium
Pau.de Liazi.in d.de. i.de dec.& Io. de Imo. in 1. fi vero. §.dc
ut ille,cui facta .ftiit promiffio, curaret contrahi diaum macri
vtro.ft.foI.matri,in uerfic.fallit i . Iecundum quofdam,quanmonium,& fic hiit promiffio dare,ut facias, & tunc cum ille
do ratio eft exprefla &c.& in d.I.fi.fF.dc hzred.inib. facit L fi­
cui faaa fuit promiffio adimpleicrirpro parte iiia,poteft age
lium habeo, ft. ad Maced. & L ícnatuíconíulto. & L hbcrram.
re cx illo contractu innominato.l.ex pIadto,cum L fcquen. &
I /•! A d e rit.n u p .^ S ex tó corrob ora m r;t quia ve ro fcrr, quod
l.rebus.C.dc rerum perrau. aut fuit facta pet dictionem, fi,id
poftquam v ir & vxor íé coniunxcrunt carnaliter, fteccrunc
d l fi curabis,quod contrahatur matrimoninm cum tali muac dorm iuerunt de n o d e in eodem le d o continue per plures
here,p>romitto ueftcs 8cc.Sc tunc fuerunr opiniones,quia qui­
mcníésjVt fecerant p r z d id i extra propriam dom um m ariti,
dam tenuerunt, quod cum in ifto cafucx implemento talis
quod de confuetudine d id i duitatis P arm z eft,q, poftea abC.
conditionis nihil adfit ilii promiflori nó traníéat in contractu
aae publico & fum ptuofo apparatu vad it m u li« aÜ domuxri
Confil.AlexXib.vij.
N
inno-
g
I
^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Liberfeptimus confi.Alexand
.inFiommatum,&íícnonpoffitagi contra eunijfinoninteíceffit ftipulatio,vt no. Guii.de Cu.& Bar.in l.li quis cum debitore.ffde iureiu.& Bar.in Líiue apud acla,in vlt.col.C.de cranfac& l.intra.fi:de pac.alii vero tencnt, quod cnam iño cafu,
quando ex implemáo condítioniftúhiladeft/eu mhil acqui
mar ei.cui impletur,q>tamen poffit agi,vt tenuit Ang.in d.l.
li intra,& fennt BaLin Lquoniam.C. de rer.permu.& expreffitis Io.de Imo.in Lhoc iure.í.Labeo.ff.de dona.& Fulg. in d.
Lfiue apui acta, per no. in Lnaturai is. §. quod fi faaam, ff. de
pr*ícrip.verb.& Lfolent.ác quod ibi no.Bar.eo.tit.&l.periculi.
ff.de nauti.fcE.tamen hoc vltimum non pono pro conflanti, C
g, quando íáda effet conuentio per dictionem íi fine ftipula­
tione poftit agí impleta conditione. •¡jNec ét audeo f ponere
pro conftanti,q> in dida promiffione, qu* intelligarar fada
animo donandi d.marito per d./.in arrogato.cum ibi not. per
Bar.& per BaLin 1.2.in i.q.C.de iuredo.iundisno.per Bar.ia
1. eum qui.fffi cer.per.drca tertia col.& Lfi.m fi.C. ad leg.falc.
habetlocum diipofitio.l.fi quis argcntura.§.pe.C.de don.qu*
vult,g, agi poffit efficaciter ex pado nudo, feu propter padu
nudii donationis, licet quidam tenuerunt habere locum etiá
in^donatione obcam,vt expreil^ firmat lo.Fab.in §.alif. inftit.
de do.& colligitur ex no.per glo.in Lcum pater. /. M*uio.de
leg.2.&inl.2.C.de iu.dot.cum picriq; contrarium te«eant,&
CÜ videatur effe donatio pr*fumpta.Quinimo in cafib.in qui­
bus dixi agi poffe tanquam intelligatur dida promiffio fada
animo irrcuocabiliter donandi,intelligo hoc veru laluo fem­
per arbitrio boni viri, qui habebit hoc arbitrari, ex qualitate
& quantitate impen(*& perfonarum,& ex aliis concurrenti­
bus conicQnris iux.Lvirura.ff.de do.inter virum.!, ex duob. §.
fi.cum gl.ffde neg.geft.& per Bar.& alios in Lin his./.l.ff.fol.
nia.& in d.I.cum quid.cum fi. Alex.
A D D I T I O N E S .
B al.] AddeBal.conf.290.Iib.i.Corn.conf.25:8.1ib.2.Soc. l.fi fuerit de
cond.&dem on.Pan.conG .i.lib.i.D ec.conf.y40.confi 3 77.colum .i.
H_yp-Marfi.confi.94.late A nd.Tiraq.rep.l.fi vnquam. ver.donatione
largitus.nu.17j-.cun) feq C .de reuo.don.
Sed pr?miffis aon obftantibus.] Andr. Tiraquell. in 1. fi vnquam.in
verbcr-lonattone largitus.nu.219.cum feq.plurib.C.de reuo.dona.ia
quoreaffumpGthas duas columnas A lex. R oue.
Scripta.]Cut.fen.confi.So.col.i.2.
Vnjca,] Sup.eo.conf.j3.nu.io.fup.lib.6. conf.89.nu.4
Pro traducendo vxorem ] Addo D ec. conf.-j4o. qugritur in effeftu.
col.fi.8t j77.n u .7.& feq .vifo copiofo. R ou e.
Proxim o.]M arfi.G ng.io6.fac.fup*o.confi.4i.nu.3.Io. Igneus in l.r .
§.feruiappellatione.col.fi.adSyl.iiim itatiltuddi(ftum , vt procedat
in fauorabilibus,fecus in odiofis.
C on firmo & fecundó.] Dec.in d.conf. J77. c o l.i .8t H ypol. fing. 1 06.
qui de proxim o. R oue.
V iri.]Su p .lib .4.conli. 100.
E
P
I
T
O
M
E
L I C I T V M eft Chriftianis negotiari, & m ercari cum
Saracenis & barbaris,cum quib.non eft bellum, & ad eos res
quafcunquc exceptis fpecialiter prohibitis deferre,& in dubio
mercatoribus,& commerciis fauendum. .
fC O N S I L I V M
^ S u p C r
CX xX .
videlicet an fideles pof
fintf apud barbaras nationes,ut apud Mauros
& fim'iles mercari,& mercimonii caufa nauigare,& ad regio­
nes illas mercaturas deferre nullo inter nos & barbaros illos
exilíente genere belli ?Videreturfortafle prima confidcrationedicendu,q> non,per l.i,&2.C.qu* res exportari nonpoffi
vbi ad barbaros vinum,aut oleum, aut alia hquamina deferre
non licet caula negotiationis,vel commerciorü, & idem didt
gLind.l.i.effe in quibufcunque aridis,fdlicet viiftgjlibus, no
Iblum in vino,oieo,& alio liquamine,quia eft eadem ratio,&
idem eft in ferro & omni armorum genere, vt habetur in d.I.
2.& contrafadentibus capitis p?nacum bonorum confifcarione imponitur, vt in d.l.a.&l.cotem ,in prin. ff.depubli.&
ibi dicitur in cotibus, feu lapidibus,qui funt ad ferrum cauenanm,6¿’idcm ibie.xpreileffidturin frumenfo & fale, & hoc
declaratur in
cum gl.C delittorum &itincrumcu0 1 .12.ubiglo.didt, quod merces, qu* prohibir* funt ad
nationes barbaras,funt vidualia & arma,nec denique merca­
toribus noftns licet aurum pro mancipiis, aut quibufcunque
^ aeo u s comparandis ad barbaros transferte-Lz.C.de come
raam
Li.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
mcr.& merca.nec animalia tranfducere in barbari
l.viurpatione,& ibi no.C.de veclL& comJt ifta «
ftacuta de iure canonico,vt in c.ira quorundam.
uit,in c.quod olim,in c.ad liberandam, de Iud*. vbi
mitur idem in deferentibus ad Saracenos lignamina
& contrafadentcs vitra iamdidas cenfurasp^nam es
*
nicationis incurrunt,& infuper capientium ferui
& idem in vendentibus eis galeas,vel naues vt in d. c
randam,nec attenditur,an Bcferens pr*dida apudbárb
hoc faciat ea intentione,vtChriftiani iuipugnenturffcc^
Dod.in d.cita quorudam,& plus probare vf tex.in d.c ft •
ficauit,qj null* res, vel m.erces ad Saracenos, feu in A le ^ '
driam deferri poffint,ex quibus poffit Saracenis aliquod
inodum,vel fubfidium peruenire,nili deferrent pro recun^
discaptiuis Chriftianis apud barbaros exiftentib. Sc punn^
tur,tam deferentes perfe,quam illi,qni per nuncios deftiaaf!
fent,dicit tamen Hoft.in fiimma de Iud*.& Saracen. §. qua];'
ter erga ipfos.vet.nedum aiit,cum ver.feq.quod licct exideni
titatc rationis fiat extcnlio,vt non folum vinum,oleum & alfe
liquamina, verum ét & firudus aridi non poffint per Chrillianos deferri ad Saracenos per no.in dJ.i.C. qu*res expon
nonpoffitñ quia quo ad didos frudus aridos non repetitur
impolita de iure poena capitalis,erit pcena arbitraria.arg. q de
caufis,de offic.deleg.c.poftulafti,deIud*.l. i .§.expiratores,ff.
de cl&ac.tamen videtur,^ in hoc FIoft.no rede dixerit,quij
_imo etiam quo ad iilos videtur impolita p?na capitalis,vt ha­
betur in d.l.cotem,in princ. ^ f Sed pr*miffis non obftantib.
puto effe aduertcndum,aut nos qu*rimus de Saraccnis,ac de
illis barbaris,qiii funt hoftes Romani Imperii,aut pr?ter iftos
. quarimus de aliis.Primo caiu in Saracenis & hoftibus impe­
rii Romani,puto elle verum quód illa, qu* in ipecie prohi­
bita funt in didis legibus & iuribus deferri non polTunt, fecii
dum q>fpecifice fupra retuli,nec etiam tempore guerr* inter
nos Sc ipfos poffumus ad ipfos deferre vllas merces,vel res,vt
fecum mercimonium haberemus, ita habetunn d. c. quod
olim,cum aliis liipra alle. fecundum ^verum Sc magis com­
munem intelledum,licet gLi.in prin.in d.cfignificauit. videa
tur velle reftringere illum tex.ad merces prohibitas tantum,
Sc fic velit,q>ét tempore guerr*folum prohibitum fit defer­
re merces fpecifice prohibitas,non alias, & etiam fecundúma
gis cóes conclufiones tempore guerr* non eft licitum defene
merces prohibitas ét pro redemptione captiuorum, datoqi
aliter captiuosChriftianos redimere non poffent,vt pergi. &
Doc.in d.c.fignificauit.Sed ceffante guerra,feu inita pace,vel
treugalicituraeftindiftinde mercimonii caufa fecum habitare,& ad eos merces & res quafcunquc transferre, ex quibus
poffit Saracenis &pr*didis commodum & fubfidium prouenire,dummodo non fint de rebus ipecificeprohibitis,quas
cnuraeraui fupra,iraprobatur in d.ca.fignificauit,& in d. Cap.
quod olim,& no.Hoft.in lumma,in d.titu. de luda:. & Sara,
/.fi.plus fenfitgLin d.c.lignificauit. in uerbo excommunicationis,in fi.qj tempore pacis licitum eft deferre merces prohi­
bitas ad infideles,de quo dubitat Fioft.in d.ca.qj olim, tamea
Inn.ibi & coiter Doc.tenét, g>tempore guerr* null* merces
deferri poffint etiam ill*,qu* non funt ipecialiter prohibit?,
fed tpc pacis non poílíint deferri merces prohibit*, fed ali?
lic,per illumtex.&illosintelligimusefle Saracenos, quince
nouum teftametum,nec verus recipiunt, feu Deos plures co­
lunt,vt per Hofin fumma,in tit.de Iud*.& Sara.§.qui funtSa
raceni,cum § feq.& Spec.in tii. de Iud*is, vbi dicunt.quofda
Saracenos recepiffe libros quinq; Mcyfi,fed prophetias abieciíIe.Comprobanrurpr*diéla,quia f feblaSaracenomm eu
minus mala,quam feda Iud*orum, iuxta verbum Diii noftn
dicentis Iud*is, Tolerabilius erit Sodom? in die ludicij, qua
uobiSjVt hf Mart. 11.ca.& 1 .q. i .in cjionne.& ibi g!o.affignaC
rationes, quare Iud*i peiores fint Saracenis; quia Saraceni fe
gem naturalem tantum tranfgreffi funt, fed Iud*i etiam lOTptam.Item Saraceni pr*dicacores non habuerunt, led Iud*|
íicjét Chriftum, Sc apud Saracenos nulla miracula, fed apt^
ludsos multa fáda funt.Etpr*terea Iud*i Chriftum cruanxeruntj&qi finr peioresIud*iSaracenis.patet: quiacuniecclefiain dic prffceue oret pro omnibus, tamen prolud^'®
non flectit genua, fed pro paganis fic, & per hanc
probat hoc OId.in confi. j i .incipJud*us tranfiuit ad
Saracenorum &c.& in confi. 87. quod inapit.
j
princeps.& in confi.3 63.quod incipit. lUa videtur. Scc. ^
T
Confilium
CXXXI.
a d d i t i o n e s .
ervo iacef Chriflianos & Iudios,intcr quos ceflat bcUum, eft
liaruai mercari, 3c negociarLLnemoJa i .Cde Iudi.c.poftnIa * Super eo de quo quiritor.3 P o f t A lexan d ru m hicqaeia ad d u cit in
fpecie,eft pleui Boerii d ed C o in o rd in e i78-Erprimo. Rone.
IH-C-Cumfir.& c. pen. de ludi. quinque, enim exdpiuntur ia
Et ifta charitate.^Dixi fupra conf.99.ad finem. Roue. ^
.
quibus Chrüliani prohibentur communicare Iudiis,vt legi- ^
C ^ o d mercatorescenfentUTj>erfone m ifcrabiles.] A d d e Neoizaaft
£ur,& nota aS.q.i.nullus c la d ii,elij.de Iudi..quianódebét ^ Iib.6.S7lujinpt.nn.29.vbiicqaitur. Roue.
adinoicem cohabitare,feu communicare,nec in balneo fimul
fiare,nec aliquem ludiorum in infirmicacib. fuis vocare, aut
s y M M ^ R i y M .
mcdidnam ab ds perdpere,aur agriua eorum comedere er­
I Codicillifunt folennis difpofitio quo ad legata etiam in teftago debet licere cum Saracenis commerdum fimiJiter habere.
mento r e l i ^
Tolerari enim debet a nobis feda Saracenorum Sc lud?oram,
X T eñamentum adpias caufas,vel inter liberos nullam iuris po
donec quiete viuantJ.Chrifl:ianis.Cde facrifi.pas.& tempoi.
fttiui folennitatem requirit,& tollit pracedensfolenne.nu.$,
fi Iudios.de Iudi.& per plura probat OldJn conll. fupra alle4 T Ramentum interpretatur fecundum coemmoiü loquendi,
gatis-& Ioan.AndJn add.Spc.in cLrub.& patet ex no. per Inn.
5 Teftator legauit contientui in teftaméto folenni pradia ad cer
dc alios in c.g, fuper.de votoan tantu qá Adt OiAin fficonfitum onus cumprohibitione,aUenandipoftea ad interrogatio
4 86.j g? prindpes Chriftiani cenentur diligere ludios Sc Saranem alterius dixit,quod illud,quod reliquerat conuentui,vo
cenos,inquantum funt namn noftrx parridpes,vt habetur de
lebateffe reliBum pro fabrica conuentus.Refp, „i.lex. quod
b
p c E n i.d ift.i.c h a rita s ,& e x ifta ch aritate,^ q u ? eis d eb etu r tem
poteft conuentus alienare profabrica.nu. 6 .7.
p o r e n eceiC ta cis,ten em u r e is fu b u e n ire & elcem oiyn as facere
4 3 .d ift.q u ie fc a m u s lA q .i .S f f .d i f t .n o n fatis p ro h o c etia m alle g .id q u o d h a b e tu r,in c.p cru & fin .2 3 .q .4 .v b i in fid e lis appel­
la tu r p ro x im u s ,q u e m q u is d e b e t d ilig e r e ,v t f c ip fu m , ex q u i­
b u s c o n c lu d it nullas n o u ita te s eis facie n d as ia cerris C h r iftia n o ru m ,n e c efie exp eilE ad os,(cd b en e tracftandoSjVt etia m f o n a t cex.46 .d 1ft.qu1 tyn c e ra .& in L C h riftia n is.C .d e fa crific.p ag a . & re m p lis.& la te p ro b a t P e t.d e A n c h . in c o m m e n to reg u
li;p e c c a t a m ,i n j . v e l § .ch arta m a g n a ,& d ic it B ar.in d .l.C h r iftia n is,q u o d fi q u ?racu r,q u are e rg o e cclefia in d u c itb e llu r a S a
racenis. R e ip o n d e t : q u ia S ara cen i d e tin e n t tc r r a n v n o ftr a m ,
n a m te rra H ie ru fe te m & terra p r o m iflio n is , q u a m p r o m ifit
D o m in u s A b r a h i Sc fe m in i e iu s,e ft d e b ita nobis.-q A a fu m u s
5 filij Abrahi fecundum Apoftolum.Ec Gdicatur f quare ecclc
fia inducit bellum contra Tureas, refpondet Bar. g> hoc ideo
quia non pofiamus aliter ire ad Saracenos,quia ergo non per­
mittunt nos ire ad Saracenos,& fic videretur per hoc attenta
re aliquid turbulétum & iuri contrarium fecundum eum, vel
etiam pofrumus refpondcre,quod ideo ecclefia indicit Turds
belljm,quiaipfi Chriftianosperfequuntur 2 33.q.8.difpar.&
ita per hanc rationem & alias plures concludit Oldr. in confi.
71.inc1.An contra Saracenos Hifpanii fit licitum bellum indi
cere &c. Vf ét dicia prindpalis conclufio de mente Ber. in L
hoftes.ffde ca.circa 2.& 3.col.dumdixic,q, inter populos ex­
traneo quidam liint,cum quibus habemus pacem;vt cum Tar
taris,de mercatores noftri vadunt ad eos,3c illi ád noftros,qui
dam funtjCum quib.non habemus pacem,neque guerram,nec
aliquid facere,vt cum illis de India,quidara funt,cum quih.ha
bemus guerram indictam,vt cum Saracenis & Tureis , & per
6 hic t fatis liquere poteft, quid dicendum in fecundo cafu
principali, fi fi deferruntur merces ad alios, quám Saracenos,
vel hoftesimperijRomani: nam tunc aut nos quirimusdc
meccib.quas fupra appellaui merces no prohibitaS,& de illis
clarum efle vf ,q>deferri pñt,poftquam ill?,deferri pofiunt tépore pacis, vel treuge etiam apiui Saracenos, aut nos quirimiis de illis,quas dixi.fup.elfe merces prohibitas, Sc puto eas
pofle deferri ad tales,eum non repcnatur prohibitum,nifi qñ
cfcferuntur ad Saracenos,vcl hoites populi Rom.nam de tali­
bus loquuntur Sc iura canonica,fupra alleg.in ci.de Iud?.& iaraciuilia fupra alleg.vt no.gl.ind.l.2.C.qu?res expor.A: aperic
tex.in d.l.cotem,in prin.& gl.non folum.C.de comer. & merca.&inLj.cum glo.C.defer.fug.&in l.fi.cum glo. 1 . C.de ca.
& no.Bal.in rubr.C.qu? res ven.non pofl.pro hoc faciunt radones.quas adduxi fup.de commerciis pcrmiflis cum ludiis,
cum quibus uidemus etiam ecclefiam Ucitc negotiari,& contrahere,iit concludit loan.Cal.in confi. 3.tit. de loca.argu.d.1.
Chriftianis.Se per no.Inn.in d.c.q, fuper his,eciam confonant
Verba Bar.in prialI.Lhoftes,& ibi tradit, qui hoAe dicuntur
7 hoftes populi Romani,quinimo ■
}■
in dubio in mercimonijs,
leu mercaturis deberemus mercatoribus faucre 5 4 . dift. fratcrnitatem,unde dicit Inn.in c.fignificancibus,de oftic.dele.q»
c mercatores cenfentur perfbni mifcrabiles, *■
quamdiu funt in
nBercimonijjficuc peregrini.facit in auth-omnes peregrini.C.
comm.de facceCSc quod habetur in c. i .& i.de trcu-& pace,
Sc hic fub frequenti calamo ariftatus onere inftanris leélionis
foibcre non rccufaui iubcntc cxcellcntiflimo iurifconfulta
A omadiGmo uiro domino Vitale Lando nobiiiflimo patrido Veneto ac aduocatoris communis Veneriarum mcririfliU30 dominoraco uniceobfcruando. Alex.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
C O N S I L I V M
C X X X I .
themate Sc dubiis fuprafcriptis, qu? omnia reS U
ducuntur ad vnum,Cvtrura licuerit conuentui
ccclelii Sanéli Dominici de Cifena alienare pro fulonica
bona eis in teftamento relióla per diélum íérThebaldum,
adeo qj non dicantur fcdfle contra voluntaté Aéh teftatoris •
In quo concludo cis licuiflct pro diéla fabrica alienare, nec
propccrca dicuntur ofiendifle voluntatem teftatoris,ad quod
I oftcndendum prifiippono, f q>quó ad legata dc nouo dada,
vel aAmenda vel immutanda coAcilli dicuntur cffe folennis
diipofirio,ct fi tractaretur de adimendis, vcl immutandis le­
gatis in teftamento folenni relidis.firmat gl.coiter approbata
in l.fidcicommiflum. C. de fide. & l.hiredcs palam. §ii quid
poft.fF.de tefta.Probatur in l.tutor dacus.ff.de tefta.tuto. Sc iniHtut.dc admLleg.in prin.& not. Doc.in I.Í1 ita fit afcriptum ,
i reprobatogl.ibi.ff.deleg.i.^Sccundopnfupponofq? indi
ipofitionc vltimi voluntatis ad pias caulas fufiiciunc duo te­
ftes ét non rogati fecundum veras & coes condufiones. c.relatum,eli.detefta.& ibi no.Io.And.&ilIaibidem,&in c.cum
cires,co.rit.& 1.1 .& ibi firmant Bar.BaL& alii fcribentes. C.de
facrofan.eccl.& Spe.de inftrn.edi.§.compendiofe.verfi.íté per
ius canonicum,quia folnm quiricur feruari in talibus ius diuinum,& eft derogatum folennitatibus in didis a iurepofiriuo, vt probatur in iuribus proxime allcg. fic etiam feruatur
in teftamentis condiris inter liberos, in quibus teftamcntis éc
non curatur folennitas iuris pofitiui.l.hac confulriflima. §. ex
iinperfc¿lo,cum ibi no.C. de tefta.& no. gl. in l.fi.C.de codic
Bene facit I.fin. C.famLerc.nec obftat tex.in d. cap. relatuna.in
verbo requifitis. quia non vult tex. ibi dicerc, quod teftes in
vltima voluntate ad pias caufas debeant efle ifogati, fed vult
Acere,q, iudices ad hoc,vt poffint iudicare ^ relidis ad pias
caufas,debcnt requirere, quod fiat probatio ipforum relidorum,faltem per duos tcftes,vt ibi etiam dicit Ioan.dc Imo.dr­
ca fin.Rejondeo ad illum tex. & h?c opin. eft approbata, &
in iudiciis & in fcolis, quicquid nonnulli Moderni Axerint
drca rogitum teftium, quorum Modernorum difputario in
cafu noftro nullo modo eft ncceflária;quianon tradamus dc
hiredis inftiturione, fed tradamus dc legato in codidllis vltirois relido , quo cafu, eriam fi codidlli non eflent condiri
ad pias caufas non requireretur rogitus teftium. I.fina.C.dc
3 coAcil.^Tertio prifuppono, f quód ubi fadum eflet teflamentiim ad pias caufas cum folennitatc iuris commums,puta
fcpcem teftium, tamen fi poftea fiat ahud tcftamentú ad pias
caufas coram duobus teíHbus tantum per illud fequcns tefta
mentum tollitur primum, ex quo illa folennitas duoru tcftiú
eft fufficiens folennitas ad pias caufas:vt didum eft. probatur
hoc in l.dus mihtis.§.mAria mifliis-flldc mili.tcfta.ubi per tcftamentum conditum iure mihtari fine folcnmfate iuris com­
munis toUiPJr pricedens teftamentum habens folennitatem
iuris commums.fadt 1.5.co.tit. hoc eriam pricise volmt Pau.
ce CafUib. i. confi. 317. indp. Dubiumfadtin fepralcripto
pundo &cfádt ccmmunis regula,q,in teftamcnris, & ccdiHliig femper ftamr vltinni Alpofitioni. L fi mihi & ribi. §.in
lcgaris.fEdcleg.i.l.4.cum vulgaribusA.deadücg. ^Quarto
4 f priflippono.qj in vlrimis voluntatibus interpretandis atten­
di debet communis vfus intelligcndi,icu loqucnA lod,vndc
erat tcftator,vclin quo ipie .conuerfábaturj-librorum. §.quod
N 2
tamen
. _^
„
Liberfeptimus confi.AJexándtamen Caffius,cum iU tíot.Sc Lnummisff.de legat. 5.1.Labeo,
cum ibi plenéno.per Bar.fF.defup.leg.l.li fcruus plurinni.§.p,
fÉde.leg.ii.& fufficit ad probandu^iélum communé vfum
intcllio-cndi feuIoquendi,quód probetur per teftes,quod cois
vffilloqueridi, feu intelligendi in dIcFo loco fuit per tempus
I o.ann.& q u ó d ita audiuerunt teftes ab omnibus loqucntib.
uel rraclantib-de ipía re, drca quam adducitur cÓmuuis vfus
loquendi,vel intelligendi,vt probatur, dic.l. Labeo, & ibi deéarax Bar.de fup.íe^.&Bar.j^rcpet.Li .in -vIt.coLC. de digrii.
'
'
J o - - in I1. de
1 qui■
lib. 10.& Bal.in 1.2.in vlt.coLC.fi
adur.rem
iud.&
bús drca pen.vel vlt;col.ff.de Lg.& Ant.ac But. in ca.fin.drca
viT.coI.de confu.vbi etiam plus volnit,f. quod non requiratur
5 -}-tanmmteríipus,fio.annorum. ^Modo f -applipndoprzdicFaad cafum noftrum,dico, quod ex prediclisinfertur, q
quamuis íerThebaldus teftator in teftamento reliquerit ái¿la.bona conuentui przdido cum hac conditibnejquod non
poffintalienarij&fcum onere celebrandi certas milías,& alia
fadendi,de quibus in dicFo teftamento, & cum hacclaufub,
quod íl in predidis,vel aliquo przdiclorum contra fieret, uel
alienando,veraliter contraueniendo , dicFa bona deuenircnt
ad certam fodetatem,vel frateAiitatem ibi nominatá-, & váiuerit talis prohibitio alienationis,vt in §.fanctíffimas. íniauthen.de alie.&erophy.&Lfiliusfa.§'.diuí.ciim ibi no. de ie. i¿
& no.in c.verújde cond.appo.& poftea teftator in primis co­
dicillis fuis prediéla c6firmauerit,feu modificaueriqvc in púéto c6tinetur,tfi vt deponunt quatuor vel quinqué teftes die
ij.menfis Aprilis,qui fuit dies fefti,S.Georgij anni i464.didus teftator poft didos codicillos ad interrogatione alterius
refponditjq volebat,q bona ,qug reliquerat dicto con uentui
effent reÜda pro fabrica ipfius ecclcfie,feu volebat relinquere
pro fabrica dicii conuentus, & quod id pluries ratificauit, &
confirmauit, & fic apparet, q delibrate dida verba protulit,
&c diLpoíitio inducitur faltem in vltimis voluntatib.l.Pamphilo.§.propofitú.ff.de leg.y .& quod no. Bar. in l.íerui eledione,
in prin.ff.de le. i .& in Lgerit.ff.de acq.h?r.& in l.cundos populos.C.de{um.Tn.benefacir, quod notatur in 1. in ementis.
C.de contrah.emp.& quod no.Bal.in l.cuni fcimus. in fin.C.
deagri.& ceníi.lib.i i.&quod no.inI.iubemus.C.dé tefta. cu
fim.& non refert,an didi teftes fuerint rogati vel non,vt dixi
fupra,fufficerét dúo teftes per ea quz fupra dixi.^Nec obf.
6 1 1) diceretur,q licét reliquerit pro fabrica: tamen non féqui.
mr,q voluerit reuocareiilam difpofitionem, quam in primo
teftamento fecerat, dum prohibuit bona ipfa alienari. vnde
tclligatur,q debeant expendi in fabrica frudus didorum bo
íiorum, &huicintelledui deferuire videntur illa verba, de
qiiibus deponunt vnus,vel dúo vltimi teftes,dum dicút, fuif■fc interrogatum ferThebalcum per hzc verba, vultis relin­
quere fratribus & conuentui findi Dominici de Czfena pro
fabrica ea,quz eidem conuentui reliquiftis amore Dei in teftaraento,exceptis his quz ademiftis in veftris codicillis, cztcris firmis remanentibus ? quibas verbis didus teftator relpondit,q fic,licétnon per omnia ambo didi ultimi teftes fic
eoncordent.nam ad hocreipondctur,q eo ipfo q ferThebal
dus dixit,q volebat relinquere, vel relinquebat pro fabrica di­
d i conuentus, fatis dicitur declarailc, q volebat dida bona
alienari pro fabrica: quia ira fo habet & habuit comunis vfus
loquendi Sc inteliigedi, de quo eft probatum per plures teftes
fufficientes, & fecundum quem communem vfum declaran­
tur & interpretantur verba teftatoris,vc fuperius probaui, &
vitra communem vfum loquendi,vel inteIligendi,often(Jo,q
etiam eft de iure,nam teftator przdidns reliquit in teftamen­
to przdida didz ecclefiz, fi ergo in codicillis fadis vltimo
locojde quib.deponunt teftes przdidi,difpofuit,quod ea que
reliquerat conuentui, vult eííé relida pro fabrica, oportet q
totum,quod eft relidum,expendatur in iliu vfum, yt eft text.
in Lfi quis pro redemptione captiuorum, C. de donatin verbojOmnem quantitatem,& in verbo, fine ahqua diminutioneifcd fi n5 poflent alienari dida bona legata & expendi pro
febrica,fed folum poflet hoc fieri de frudib. didorum bonorum,non eflet verum diccre,quod totum iIlud,quod eflet refrduna dido conuentui, expenderetur finediminutione pro
febrica,imo nihil quod effet relidum expenderetur.-quiafru7 dos bonorum non fiierunt legati fed przdia. f aliud eft enim
legare przdia,aliud legare frudus: nam fi legata funt przdia,
Boncenienrurlegati frudus przdi j , fed illi veniunt non iure
acaoaij ex tcltameco,icd officio iudids a tempore more, feu-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
á tempore aditz hzreditatis fecundum diftindlíoñé, de
in 1.1 .Sc l.cum ibi no.-C.de vfur.& ftucJeg.& in 1Jderennf?'
aliás incipit-fruCTUs.ff de vfur.& declarat BaLin Li . C. devfu!
& frue.leg,maximé in fin. fedfi fruaus intelligerentur leva?
peterentur indiftinaé
-_________
actione
_ es tefomento, fieut
reslegataa& quod fructus non ffitelli?rnrarie’?^-'^'^
in Lin“frdeicommiiraria,in prin.ff.ad freb Forlfo’
a dicta:^ quia illa uerbapro fábrica &c. denotant
- proxima & finalis, prdprer quam pr?dia ipfa ft?t i
f jh r i f - o dictzicclcfie,vt
A ir r o i Í.rr 1 p fif.
I , ,p n S .i .ff!de alL&
V , ciba. leg.
i
t
fabrica
Iqien.f.
& d. L£G’
quis pro redemptione,vtcdlligimr cx no.pcr gLinldombuv
Stichojin verbo, pro quib.ff.dc pec.lega.& claré no.Bar.cor?
■ fuoincip.Barth.de Tudcrto dedit &c.faciunt no.pcr Bar. b j*
¿
z./.Tído dccero.ff.de dona.cum fi.fod fi diceremus,quod ac
ceffiones,feu fructus folum deberent expendi pro fabrica, dicta przdia non dicerentur legata immediate pro fabriczqbj
preffia non eflent proxima & immediata cauia fabricz, fe¿
ftuaus cifent caufa jpxima & iramediata,& pr?dia eflent caa
fatemota-Sequitur ergo,q illaverba.ficzteris firmis manenti,
bus &c.dato quodfrnilent prolata a teftatore, debent referri
ad aliasad qu? falua ratione recti fermonis & ablque repu­
gnantia poflunt referrimon autem ad prohibitionem aliena,
tionis,a qua fpeciaUtet videtur receflum per illa verba,qu? rc.
liqui,volo relinquere pro fabrica,vt probaui. facit 1. fed fipej
prztorem.§-.demum,alias.§.deinde.fEquibus ex cau. ma. 1. cohzredi.jf.qui patrem.ff.de vulg.& pup.Lvxorem.§. f?liciirnno.
ffde leg. 3. & Lfi ex pluribus.m prin.ff.de foLcum fim.Quod
autem f dicti teftes potuerSt recipi ad ?ternam rei memoria,
non habet dubium; cum in hoc dicti fratres & conuenms no
fint actores de neceffitate, per l.pupillus, fecundum vnalect.
Cde vfu.pupii.& plené no.in auth.fod & fi quis, vbi per Bati
& aIios,C.de tefti.& plene in c.Albe.& in c.fignificauit, de tefta.& ia Lin lege Aquilia, fi delatum, ff ad leg. Aquil.& not.
in c.quoaiam frequeriter,in prin.extra vtlite non conteft. Ex
quibus concludo,dictam alienationem fieripotuilfe , & exea
non inferri pc?iudicium priuationis dicto conuentui. Alex.'
A D D I T I O N E S.
3
Fortificanturprzdiita.JD oininus Crauetta conf.191.col.pen.nn.11
ubi com probat. R olie.
H occonf.declarat& pericurofm n efse afserit A lc.cóf.jój.ad £.2«.
E
P
I
T
O
M
E
S T I P V L A T I O penalis non committitur, nifi contra
morofum,& eum qui ex parte fua non implemt.
C O N S I L I V M
-
C X X X II.
proceflu fuper caufa principali Sc appellatione iny
CI ter for loannem Tigrini prpcuratorem Rayneri i
Gumerij,Antonij Barberii, Sc AndrezPifignolideBagnacauallo principaliter agentem,& loannem de Codatiis fe defea
tem,breuiter fentio,dictum loannem non incidifle in dictam
pcenam dictarum librarum ay.petitamj&confequenter pro
nunciandum cfle fuifle' bene indicatum per vicarium Lugi
in fauorem diai loannis Codatij, & male fuiffe appellatum
pro parte dicti Rainerij & confociorum: moueor principaliter.-quia agitur ad poenam librarum 2 y. promiííám perdict
loannem Codatium d.Yer loanni Tigrino procuratori di­
ctorum agentium ia inftrumento celebrato die primo men­
fis Septembris anno 1470. rogato per fer FrancilcumdcPepolisteo quia dicitur, dictum loannem contrafcciílé conten­
tis in dicto inftrumento,rccuiando facere dictis agentibus mftruraentum venditionis terrarum, de quibus in ipfo inftrm
tnento,& tamen non reperio in proceflii effe probata ea quz
incumbebant dictis agentibus,quod oftenditur fic,namin di­
cfo inftrumento continetur , quod dictus loannes confignauic dicto for loan.dictis nominibus duas tornaturas terr? pro
debito librarum quadraginta & folidorum decem
quas duas tornaturas uoluit aiaas loannes Codatius fore, &
efle datas & confignatas diao procuratori pleno titulo ven
ditionis in cafu,quo diaus Io. Codatius non daret cum en'
ctu dicto procuratori diaam quantitatem pecuniarum
totum diaum meniem Septembris. & fubiungitur in dicto
inftnimento,quodflc idem IaCoda.promifit diaopr^!^
tori diaum inftrumenrum per aliud initrumentum vencim
T
A D D I T I O N E S .
•
Plenc no.Bar.] Bar.ibi dide , quod ficut requiritur interpellatio ad
•conftitutio.m orzquo ad periculum intentuej.fi cx legati.ff. dc ver
Bo.obliga.&quo ad comm iffionem latcrellc, 1. b quis filium. 5-ftipulatio.fi^le collatio.bonorum .ita quo ad cumcniilioncm p?nz.per
dJ.G penum.& hoc fequitur Franc..Are.conG.72. Przfupponitur ex
la&j.dub.Tlt.lim ira, nifi lapfut temporis etiam ta d ri,& legalis i nfic
promiifioni.puta zdificandi dom um .quia poftquam elapltim ftierit
tempns.intra quod domus potuic zdificari, promiflbrabiquealia in« « rellatiooe conftkutus eft in m ora,l.fi ita Itipularus eflem.8: ad eá
O d o r e s de»erbo.ubhA Lincerdum ,eodait.In promiilione autem
»om entanei,quia nulla iaeft d ies, requiritur interpellatio. 1.
teJFaicer pet. Nat.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
C XXXIII.
Confilium
ais conficreadum more iblito confirmare & corroborare ad
fenfum íáptcntis didi procuratoris, & prout ipfe requifiucrit
cum dautiriis Sc capitulis neceliariis & opportunis pro prctio,quo *ftinaabuatar d id * terr* per commanes amicos elif geados.Modo lic, f ad hoc vt commitatur ftipalario p?naiis,
rei]uiritur,q, fiierit com mílíá mora perillum,qui p?nam proroiilit,& fic requiriur, q, fiierit interpellatus promillbra crcditore,vt promilTa ohleraarec. Lli pienum. ff. qaan. dies lega.
ccd.I.ita ftipalatas.iiiadagLi.in fi.ff.de verb. obli&ibi plene
t no.Bor.»in ó.q.Sed in proceila aon reperio probatam de illa
legitima interpellatione,vel proteftatione fadi d. loanni, vt
faceret didim confirmationem venditionis per aliad iuftmmentumjd d.Ioannes verbo etiam mihi afirmat, nonfiiiffe
fadam didam interpellationem , crgo cum nunquam fuerit
conftitutus in mora d.Ioannes,aoei incidit in p?ni,& eo raagis,quia in iudicio moto in haccaufe,femper obtulit fc para­
tum fiiccre id,quod debet fecundum ibrmi didi inftrumenti,
» vt patet in adis. ^Nec obft.fi diceretur, q> dies. flapfus f didi
raeniis Septembris intcrpeliauit pro homine abfq; aliaiaterpeilatione,iuxtaLraagnam.C.de coatrahcn.& commit.ftipu.
& La.C.dc iure craphy.quia relpondeo, q>didum tempus, f.
menfis Septembris fuitadicdam quo ad adum foluendi di­
dam quantitatem pccuni*, &n6 intelligiturrepetitura illud
tempus in liquenti oratione continente aliam difliolitionc ,
f.conficicndi aliud inftrumentum confirmationis veditionis,
vt optime probaturin Lqui fundum,iuxta prin.fi.de ccntrahcmpt.fecundura vltimum intelledu gl.in verbo, triginta proxirhis,qui eft coiter approbatus.& Lfi ita ftipulatus. /.Chryfogonus.infi.ffx}c verb.obLfecundum inteiledum ibi traditum
per Bar.in ver.venioad ver.feqacns &c.& per Bar. in LSeix./.
Caio.ft.de funffinftr. Et q»in cafu noftro non intelligatur ex
mentepaiQumrepetitum tempus pr*didum quoad adum
conficiendi didum nouum inftrumentum, pacet ex illis vcrbis.f.prout ipfe requifiucrat &c. Sc Gc voluerunt attendi de­
bere rcquifirionan didi procuratoris,qui nec requifiuit, nec
interpellaurt.hoc idem oftenditun quia fi debebat d. loannes
habcretbcam raenfem Septembris ad foluendura pecuniam
&conon foiuente debebat fieri nouum inftrumentum per
¿.loannem ad fcnfum lapientis didi procuratoris,& pro pretio,quo *ftimarcntur terr*per communes amicos cligcdos,
Icquitur q»ifta erant facienda , & fieri poterant poft clapfura
mcnfem Septembris,ergo tempus menfis Septembris adiedú
intcrpellabacquia poftea faciendum erat didum inftrumen­
tum modis pr*didis; quo autem dic uel tempore hoc fieri
deberet non fuit expreflum in inftrumeto, ergo requirebatur
interpellatio ad conftituendum in mora.l.(i ex legati caufa.ff.
J dc verb.obli.l.quod te.fF.fi ccr.pet.^Pr*terea, f
inquit BaL
in C.I.in vlt.col.in tiLqualiter dominus propriet, priui. nifi pe­
tens ptenam conucntionalem probet ex fua parte impleuiffe
co.ntradum non poteft obtinere.alleg.i.qii*ro.§. inter locatorem.ff.loca.& no.per gl.in Lfi non fuerit, ff.de iureiu. Sed di­
dus procurator agentium non probauit (e elegiife Sc pr*fentaíTe fapicntem,ad aiius confilium debebat inftrumentú fieri,
nec clcgiffe Sc cxhibuifle pro parte fiia amicum vel amicos c5
munes pro sftiraationc terrarum facienda, ergo non polfunt
agentes obtinerc,quomodocnim poterat facere inftrumentú
venditionis d.Ioannes nondum declarato pretidrcum nó poffit eile venditio fine pretio certo./.prctiú,infti.de emp. & ven.
l.cmp.C.dc contrah.emp.& l.i.iii G.Sc ibi no.ff.co.tit.Ex quib.
concludo, pronunciandum efle in fauorem didi loannis, s't
dixi fupra & vidus vidori debet in expenfis condemnari,
iuxtaJ.propetandum./.fin autem alterutra.C.dc iud.& l.cum
quem temete.ffeod.tit. Alex.
pp
S V M M U K l V M .
1 SHbñimioyfi quis decefieritftne Uberis,deficitfemel reUBofU
Uo qui non dicetur fubjlitutus,fed venire ab intffilato. n u.z.
4 .Aqt^ita ex officio procurationis nonfunt caflrenfut,nec quaft.
5 Onus coUeclarnmfpeSai adpercipientem fruBus , non ad do­
minum.
S FiUus anprffitmatur quffiiffe ex bonis patris,ftaiur coieBuris.
7 Conditioffii iecffierit fine filqs,etjiUjfine filijs,requirit vtrumque.
9 Injirumentum non vitiaturJicetpcfiea notarius damnetur de
aiijs inñrumentisfaIffiicalis,etiamftcoffiteaíurfefalfo illud
fabricafseJiu.i6.
10 Donatio reciproca non requirit infinuationem.
1 1 Confeffus crimen certum,non potefi fuper d io fine d q s indicijs
torqueri.
12 Indicia ad torturam debent effepropinqua & verifmiUa.
13 Probatio vbi debet eflefpecffica,non fifficit allegare genus.
14 Inftrumentum producens cenfetur approbare notarium.
C O N S I L I V M
®
I
C X X X III.
* pr?ihpponunfurcir1.311 LI D L I S ca primú tdqbiu,quoqu?ritur,an did.
D.Iacobus & Ludouicus fubftituti in teftó didi Flori habeant
ius in bonis acquifiris & emptis per did.fer Montem notariú
fiib iiio proprio nomine,pofito quód probaretur didum Flo­
rum tempore eius vit* & mortis tcnuifle & poffediflc dida
bona, qu* didus fer Montes poni fecerat ad *ft.Tnum didi
Flori patris fui,adeo quód excludere poffint didam DoJdone
ftinam habentem caufam donationis a dido fer Monte, & di
dos inftitutos a do.Maria inftituta,ac fubftituta h*rede in te
ftaraento d.fer Montis, an vero cenfeantur efle propria bona
didi fer Montis,& an pr*furaantur acquifita ex bonis paternis,an veró ex quaftu d.fer Montis? Breuiter reípondeo,quó<l
omnino excluduntur d.Iacobus & Ludouicusrquia pnrfuppo
nitur,quod fuerunt liibftitiiti fub hac conditione, fi fer Mon­
tes quandocunque decederet fine filijs,& pr*fupponitur , qd
fer Montes deceffit fuperftite Petro Nico, eius fiiio,& ficdicib tur defecifle ** conditio lubftitutionis, quamuis fuerit*/nicus
filius,qui poftea deceffcrit in pupillari *tate fine filijs, h?c ha­
bentur in Lex fado./.fi quis autem.ff.ad Treb.& in Lcum vxo
ri.C.quando dies ieg.ccd.& in Lnon eft fine liberisii.de verbo,
ftgn.vnde pofito quód foillent bona Flori,tamcn quia fuerút
acquifita icr Monti h*redi patris fiii,fdlicet didi Flori, fequi
tnr quod venerunt illa bona in donatione poftea fada per fer
Montem dJdoneftin*,cum euencrit conditio donationis.
a ^ Nec ad hoc ob.f fi diceretur.quod Florus videtur dida bo
na voluille relinquere filijs fer Montis poft mertem fer Monris,pcr illa verba conditionalia adieda in fubftitutione fada
fer Montijfi decederet.fine filijs,& lic vidcnir fpedaflc ad Pe
trum Nicolam poft mortem fcr Montis.-quia refpondeo, hoc
c non effe vcrum.-quia immo communis «opi.cftquod per illa
verba non videantur didi fcr Montis vocati ex teftamento di
d i auijVt firmat glo.rcputata fingulajn l.Lucius.l’vltima.ff.de
h*re.infti.quam ibi fequúturIac.de Are.Cyn.Fran.Tigr. Nico,
de Neap.Bar.Bal.Ang.Raph.Cu.IoaJe Imo.And.in addi. Spcc
in tit.de tefta./. i .in addi.qu* indpit. huic qusftioni, accedit,
bimembris &c.& Bar.in l.fcd & fic.ff. de leg. 3. & in I. Cenm
rio.ff.dc vuL& pap.in ver.qu*ro vlterius,quid fi teftator dixc
ritjfi filius meus dcceflerit fine filijs,vcl eorum filij Scc. & in L
licumdotem.inprinc.fFfolu.matrimo.&ita confuluit Oldr.
in confi. 14ijncip.Thema tale eft.dominus canonicus &c.ad
fi.confilij.6¿ Bald.in l.quod fcitis.Cde bo.qu* lib.in pcn. coL
&inLi.C.dcfum.Trin.& fi.cathol.in i j.col.in ver.venio ad
fecundamtfeilicetad fucceffioncm inteftaii.& in Lcum acurifffimi.in vlt*olum.Cde fideic.& in l.fi cmanapatLin S.opp.C.
de colla.& BaLin l.potcft.ff.dc vulg. Sc pupiL & loandc Imo.
in l.filiusfa./.cum quisffi.de Icg. i.& idcm ibi tenet Pau.dc Ca
ftr.in leduBononicnfi,vbi dicunt hanc effe communem opi
nion.ita etiam ibi dicit & firmatffiapL Cu. ita eriam tenet Pe
trxlc Anch.in cap.fi pater, in 12-no.de tcftain <i.& in ca.licct,
devoto. & in rcpc.ca.inpr*fcnua,dcproba.in ver. lo.qu*ro
Scc.Sc ibi didt,quod ita confuluit Rapcri us,ita eriam confiiluitPctr.de Anchara.in confi. iiain dp . Prodariori dedfionc dubij. & in confiL 13 7. indp. Prindpalitcr ponderandum
confi-fióándp. Quia fupra coniukum,&cffi: Ioan.dc Imo.&
N j
Pau.
LiberfeptlmusConfil. Alexand.
pau.de Caftrr,inIe«3:.Bononien{i in Ixx fado.§.exfado.ff.ad
T r e b . & idem tenet ioi LuARo.referens edam i'e alias ita ter-
ad co n ied u ras, an patet erat pau p er, 5c filius cfat induftri
ius,& prefumatur acquifitum ex induftria filii.fi autem
n3ÍnandoieauiíIe,&icaeciam concludit Raph.Ful.inLgenera
tra prifumatur de boAs pafris,vc no. glo. & Doc. in d
liceri§,cum aucem.C.dcinfti.& fu'oíKt.fub conA fa.vbi etiam
oportet.&Spe.& Io.And.iniit.de adore./.i.ued. fed*n
in pleriique ieduris(vt viA)refert,q> ita confaluitPe.de Anch,
dubita<& per Bal.i n auth.cx teftó.C.de ccjla.& in ij J " ^
Bartholomius de Saliceto Sc Petr.de Nouaria , Frandfcas de
in prin.circa vlt. coLC.ad Trebel.Ex quibus CQcluditur ouS
Zabarellis Card.Fio.&: refert etiam Ange.in d.LLudus, ita iuprifertur dida donacaria omnib. priAdis quó ad
dicatam fui|ie;iUa enim verba, in quibus fit mentio de filijs fi
na in donarionecomprehenfe;& quia poftea compcnii eft
verba teftaraenti d.Flgri aliter fe habent, quám in pundo
lij,cum fint conditionaiia,illa parte non inducunt difpoficionem.Lex.faclo eciara.& l.fi quis ica hires inftituatur, fi legitilineretur quia fiibftiturio.feda eft fub conditione,fi fer
mus,cum ibi no.ftde hired. infti. <Sc1. fi quis fub conditione.
tes deceflerit fine filiis, Sc filij fui fine filijs, ideo adh«endii
ff.dc cond.infti.& hoc poteft comprobari per plura,qui breeft illi fiindamento, qaódbona intelligantur fuifle acquiffr,^
aliande,quám ex bonis Flori,vt fupra probaai, vel ét p6t fuff
uitatis caufa omicto,poftquamitafehabet magis coramums
nendo primum fundamátumrfideri, quod.cc ex didis veffiis
opL a qua in iuAcando non eft recedendum,vt habetur lods
nou. debét admitti didi fubftituri: quia fuprunt fubftituti fuh
3 vulgaribus.^ Alia ratione etiam poflet f dici dicftam donata
duplici conditione copalatiue, ffi fer Montes deceflerit fine
riam omnibus priferendam,quia prifupponitur, quod dida
bona acquifiuit& emit Adus fer Montes nomine fuo,&q>
filijs,& filij fili fine filijs,& fic requirebatur concurfus vtriuf­
que conditionis.l.fi hiredi plures.ff.de códL’infti. Sc Lfi is qui
exercuerit artem notarii & oflidam procurationis Sc pacroducenta.§.vtrum.fl,de reb.dub.ied non eiienit vtraq; conditio
dniura caufarum per annos i Amerito bona inde acquifita di
copulatiueiquia deceflit fer Monies cum filiis, vt probaui,er-.
cuntur aduentitia,non dico caArefaSiavel quafi,& merito vfiis
7 go &c.Nec ad hoc obftat f fi diceretur , quod iila copulatiuj
frudus talium bonorum pertinebat ad patrem,donec viuebat
dét ftare de neceflitate in vim difiundiua?, cum non poffit uc
& proprietas erat fiÜj,óc mortuo patre omnia pleno iure ipedabant ad filium,iuxtaLcum oportenCde bo.qui Iib.& in L h rificari copulatiue.-quia hoc nego &iramo poterat verificari copulatiue,vt verba iacent,n3m pone,quod fer Montes ha­
1.& fere per totum.C.de bo.mat.folum enim lucrum, quod
beat filios,qui omnes vino ferMionte.dec.edant firic filiis, po,
acquirit notarius,vel prociir ator ex ftipendio fibi dato de pu
ftca decedat fer Montes fine aliquo filio, «erum eflet in tali
blicojvideretur efle peculium quafi caftrenfe,aliud vero dici­
cal'u,quod copulatiue vtraque conditio fubftitutiods eueniftur aduentium tantum,vt l.fi.C.de inoffi.tefta.fecundura Spe.
fet,& fic dido cafu.onusrfideicommiflarii flibiritutionis vi­
in ti.de adiff.§. I.in verii.Item cum agitur de peculio &ccum
detur fuifle iniundum fub.illa duplici conAEÍoíie,per ho. pct
vjer,feq.&BaId.in d.Lcum oportet.in 6.colum.in ver. de tertio
Bar.in d.l.Centurio,in veriLfiipra.all€g.&-per,BaL ini. preci4 genere &c. Sc dato , f quod de acquifitis per aduocatum
bus,circa vltimam coLC.de impub.&ahisfubftit.^D. fx hoc
a clientulo , vel de acquifitis per uotarium a priuatisper8 infertur f refponfio & deeifio ad ledidum,dubiam, quo qu^
fonispro fuo exercitio notariatus fuerint opiniones, an illud
ricur,an Vitalis hires d id i donatarii agere poflit:, ad difta
dicatur quafi caftréfe,& fic nullus vfasfrudus acquirat patri,
bona in donatione contehta.nam dicédunreft qiffid fic;quia
an vero dicatur aduentitm,& fic acquiratur patri q? ad vihm
agere poflunteoncra eos, qui in efledufúm heredes dicti let
frudum,vt patet ex no.per glo.& Doc.in Lfori.C.deaduoc.di
Montis,tenentes did^ona.j immo vigore liceittii date fle
uer,iud.& pec Cya.Bald.& Sal.in d.l.fi.C.deinoinc.teft.& per.
ingrediendo propria autborjtác.epolRt h^es-didirHonelliSpe.& Io.AndJn adAftip dido verfi.Itera cum agit,& per Bal.
nidonatani propria authoritate ingrédtpofléísionemdiSc And.in d. 1. cum oportct,tamen ialtem quó ad acquifita ex
dorum bonorum, f i Hopeftina nunquam l aocpta fait pqfd officio procurationis «iteneturjquod iit quafi caftrenfejvt per
fefsionem dicto¡ram bonorum,perid quod kg.& nG.in-l.crcBald.in d.Lfori.in dAcura oportet,quianoneft oificium puditores.Cále pig.&Lpen-,C4 epigne.aerio.éjimflm..^ Venio
/ blicum,fcd priuatum Sc vile,vt patet inft.de exce./.fi.t Modo
ad tertium dubium ' quoquirininan qala-proparte h?redú
flcjille debet fubire onus collcdarum & iftirai, qui ex re fru- i
dicti Marii :h?redis didifer Montis allegatur didum inftru
e dum e percipit,non autem ille qui nudam proprietatem hamentum donationis efle falTumiquia dicicur,dictfi:fer Mon­
bet.l.fi pendentes.§ii quid,&I.hadenus,fl.de vfufr.l.quiro,&
tem uix poft didam affertamdonationem uixifle per dies fex
ibi Bar.ff.de vfufru.leg.Lneque,& ibi not. Bar. ff. deimpen. in
rebus do.fac.not.per glo.in 1.1 .C.de muli. & in quo lo. lib. i o.
vel circa,& teftes in inftrumento; donationis funt mortui, &
deceflerunt oppreffi morbo peftilenti poft mortem fer Mon¿ScinLr.&ibi no.bo.gio.C, dc anno.& trib.eo.lib. Et vbicun
iis,& etiam al!egatur,notarÍHro rogatum.de,Aonarione coaf
que capi poteft alia coniedura,quam donationis, ^illa capien
fecifle alias inftrumenta falfa,abque eo tamen, quod nunqua
da eft,vt non prifumatur donatio.l.cum de indebito.ff. de pro
fuerit de aliqua falfirate damnatus,vel conmdus,& fi aliquid
bat.l-fi cum aurum.ffdc fbc.cap.fupcr,hoc de renun. ergo ca­
falfi impingi non poflit circa inftrumentum donatioms,an A
pienda eft potius coniedura,quod filius fecerit defcribere di­
9 da donario infringi poílit 6^ annullari? -j-R efp o n d eo acci­
da bona ad iftimum patris,5c paflus fuerit ea locari & poflideri per patrero,eo quia in totum, vel feltempro parte erant
piendo ea de quibus poffet probabiliter dubitari alijs omiflis»
acquifita ex tali officio Sc ind.uftria,q> quó ád víumfirudu ve­
& dico q ex quo repcritur didum notarium alias confeciffe
falfainftrumenta,nón per hoc eft,quod alijs inftrumentis per
niebat acquirendum emolumentum patri, & per confcquens
eum poftea ‘ confedis credi nondebeat,donec per fententia
ad patrem fpedare debebat onus iftimi & colledarum, & in i
g dubio, 5 attento q>filius habebat exercitia notarii, & procu­
fuerit priiiatus,vel officium fibi intcrdidum: nam iftam q ^ ftionem formauit originahterMart.de Fano.in Lfi. C. de fide
rationis,ex quo verifimiliterQ-t verbo fertur)potuifIet lucrari
& acquirere bona pridida,& etiam gerebat negotia patris,de
inftni.& ibi decidit, vc dixi,, quod eius inftrumenris confedk
bet de iure prifumi,quod dida bona,qui emit nomine pro­
ance fentenriam priuationis credatur, Sc eum refert & Ceqaiprio,acquifiuerit de proprijs pecunijs, & non de bonis paterturio.And.in addi. Spe.in tit.de inrtru.edi.§.reftat. fuper verfi.
quid fi tabellio confccitaliquod inftrumentumfalfum ; HoC
nis:quia fi prifumeremus,quod dc pecunijs parris emerit no­
mine proprio,pr?fumercmus delidum filij,fdlicet quód filius
etiam ibi tenet Spec.in d.verfi.& Spe.in eo.ti.§. inftruroenwm
crgo,ucr.Item opponitur,q; tabellio,allegat.l.poft contractu*
adminiftrator & negotiorum geftor patris,ellet vfus pecunia
paterna ad alium vfum,quim ad adminiftrationem patris,cui
ff.de dona.Sel.Lucius.ff.de his qui no.infam. Se L
dcaC'
cuLidem tenuit Bar.in confi.incip.SerloanncsSec. SelnnoCvidebatur pripofitus ex patientia patris,iuxta I.i.§. magiftrú,
ff.de exerci.I. i ./.fdentia. ff de tribut. 1. qui patitur, ff. mand.
in ca. fratcrnitatis,de hircc. Sc Tancre.de Cor. in compcn"®
fe fua,in rubrica S.q. i o. & fentit Bald. in 1.z.§.miles.ff. de
no.glo.z.inLi.ffideneg.geft.&quiad alium vfiim s’titurrequi no.infam.Se in l.Se uiilinb.C.de teftamento militis. 8c i
domini.didcur delinquere. 1. fi pignore. /. i . & L qui vas, ff
hocexpreffius firmat Pau.dc Caft. ubi dicit,quod eriarn ii luu
defur.Lfiyt certo./, quinimo. ff commo. fed quoniam que
le inftrumenta faifa fedflet,eriam fi non eft lata f e n t e n t i a , u ^
£ riturf anilIud,quodfilius , velalius acquifiuit , pnfumatur
lerent inflxumenta poftea fedihoc idem t e n e t B a l d d u
acquifiailfe ex induftria fua, vel ex bonis patris, vel alterius,
fcmper decet prifumi in dubio id cfle, per quod non incur­
dc fide inftr.Sc eriam Bal.in l.fi quis decurio.C.de felfis-U ' ^
ratur dcidum. L defundas. Carb.
&,npropofito no­
cit,de hoc eflé cafum ibi in uerbo, fed non ftarim
ftro didarat Bar.poffglo.in Lcum oportet, in prin. pnallegaeundum eum fi iam ccnfelliis effet fefabricafle mm^
q
bi auccm ceilarci: pr«iuxpptio deii^ ¿ recunendum eflec
menta falfe.Sc noAalAia Li Jn Acol. in uerfic. 3*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I
w
C onfilium
£ e teff.Sc eriam BaLin auth.habita.Cnc filios pro patre, ia i o.
CoU-T verfi-foquirar ia tex.dignicate careant.&pro hoc alle­
gat gliecandum eum finguLaremin aoch.de tabd.f.pen.in ver
bo documentisJdic opinionem etiam tenet Bah in1. Caffius.
ftde iena-circa primam coL& ita intelliguntur nocin Lfi quis Q
ex ai^entarijs. f . i. ff. dc eden. & maxime cum poftea femper
gefferit fe pro publico tabeliione.l£arbarius Phiiippus.l£de of
fi.przco.Li.C.de ienten.& intcriocut.& quod no.Bar.in L eadem.ft.ad LluLrepe.& quod no.glo. Sc Doc. in c. decernimus,
dc featen.excommu.in 6.Sc Arch. j.q.4.nullius.& Inno.in ca.
qualiter & quando,el i.de accuf& przfumitur,quod commu
ni opinione fuerit reputatus idoneus tabellio, antequam iententia priuationis feratur.-fecundum Balan d.auth. habiu, aL
lcg.no.per glo.in d.auth.de tabel.& talis communis error, vel
opinio facit gefta valcre,vt d.l.Barbarius, cum fim. & not. in
propofito BaLin l.nihiLCde vindida libe.&in d.La.C.defen. 1 2
Sc in 1.2.in ult.coI.C.de fcrmtu.& aqua.in 1. eundos populos,
in 5.oppofi.Cde iummaTrinita.& Saiin Lqui dcpofitum.C.
depofiri.facitl.fi quis aliquid,& quod ibi no.Doc.C.de lulcepto.& arcajib, lo.Sc tale inftrumentum ex falfitate aliorum in
ilrumentorura non videtur,quod rcddarar fiilpcdum,faltem
tali fuipiaone,quodei non credatur,nifi aliud contra tale inftruinentum probetur,vc eft de mente Spe.in d.§.inítramentú
ver.fed pone cabellio confecit.& in verli. przccdcnti facit, qd
no.Spec.in eodem tit./.reftat in prin.poiiro q in pari caufa nó
adeo crederetur inftrumetis fuis,ficut alterius notarii, de quo
fubellet fufpicio.& ad corroborationem przdidorum faciunt
ca quz dicentur,fuper T.dubio.^Ex his vidctur,q didum in­ o
ftrumentum probet donationem, nec dida donatio videtur,
q poffit alia ratione infringi quantum ex eius inipedione per
Cipere poifiim. & fi illa donatio non excedebat fumma quingentoriiaur.valet abfque infinuationc fine diibio.l.pe.in fin,
C.dc do.quatenus autem excederet didam fummam,videre­
tur,q cum non fuerit infinuara coram iudice, non valeret in
ca parte,in qua excederet didam fummam. L Cindmus. C. de
lO dona, t tamen veritas eft,q nullo modo vitiatae; quia indik da tali donatione, qu? fuit reciproca, non requirirar infinuatio.l.fi.& auth.ibi pofita.C.dc don.ante nup.& Lfi.in prin.
C.de iado.& per no.per gl.& Doc. in 1. Aquilius.ff.de donar,
hoc in terminis proprijs decidit Io.And.in addi.Spec.in tit.de
inftr,edi.§.porro.drca vltimam col.in ver.fuit enam alia qtizftio dc fado,duo fratrcs,& Oldrjn conii. 15S. incip. Ad ha•bendura aliqualem notitiam &c.maxiraein penul.quziito.&
Albcr.de Rofa.& SaLin Lfi. C. de pac. & SaLibi in verfic.iuxta
hoc qu?ro,pone,quód duo fratres Scc. refert fe ita cófuluiíle.
ita etiam tenet Angel, in Lfancimus.OJe don. & in d.I.fin.in
princ.C.de iur.do.& in l.mulier.in princC. de don. ante nup. '
& AngeLconfuiy^.incip. Vilis inftrumentis przdidis deco­
rum valore &c.bene faciunt not.perGuil.de Cun.& Bald.in L
illud.Cde lacrofan-ecde. Quinimó etiam propter iuramenl
tum * appouium in contradu,videtur, fecundum q tcnuerut
lo.And.& Fede.de Sen.& plures alij,q non poffit ailcgari dc- 14
.fedus infianationis,pofito quód dlemiis in cafu,in quo alias p
fuiffet neceflaria infinuatio; tamen drca hoc non curo latius
mcextenderejcum non expediat ftantibus pr?didis. ^ Quo
n ad quintum f dubium, quo quzritur.an pofito q probarem tur,notarium ipfam falfitatem córaifillé circa aliqua alia inftrumenta,an iudex ad petitionem partis, vel cx officio poflic
deuenire ad torturam contra didum notarium pro inueniendo veritacem,fi dichis notarius drca didum infiruraentii do­
nationis commifit falfum, vcl nó_, ceffantibus aliis indiciis dc
fallitatc circa inftrumentum donationis f Et in hoc relpódeo,
q in caulaciuili mota, vel mouendafiipcrdidis rebus donatis.in qua difputarctur de falfitate didi inftrumenti, non po­
teft recurri aci torturam alicuius liberi hominis, nec etiam fta
tu liberi, fed folum ferui przcedcntibuslegitimis indidis, G
aliter veritas haberi non poteft. 1. diuus, inprindp.& in finffi.
de quzftio.Sc ibi no,Bar.in princip. & in propofito noftro eft
tex-cum glo. in vcrbo,interrogatio,in IJicuu Cad LCornc.dc
felaSt Lcum rcftamcntum.óc l.hlia. C de quzlrio.& not-IoanAnd.& alii.in c.cum in contcmpbtionc.de reguliur. Quinimo dato q aliis poffer procedi ad torturam: tamen non vide
iur,q iftud indiautn per fe fit fuffidens ad torturam infercndam,iuper falfiute huius inftrumcnri, fi non concumt fuper
hoc aliud iudidum, quam iliud.fq appareat notarium alias
xoaanjiliiic hiiiam, hoc probatnr per ea quz ccddit Pau. dc
C X X X III.
100
Leaz.in commento.c.graui,de depofito.in pca.colja verfioil*
fed pone tortus confirerar furtum &c.vbi qucric,an fi tortus cQ
fiteatur ie commiñSi vnumfurtucn,an hoC fit faffiacns indi
dum,vr poffit torqueri fuper alio fiirto,veI maiefido.& didt,
q non,h de ali®non przcedanc ®indida;quia quantum ad il
lud aliud maleficium nulla fiint indida. fádt fecundum eum
LficuuCad lcg.Cor.de faL&Liáaprin.& L maritus.fi: de qó.
ita etiam renet Alberras de Gandino in fuo traélacu maicfido
rum.dam tradar de tortura fub rufoica ind.quatricur, fi per­
fona nominata a torto fit malz famz &c,licct dicat,q de coa
fuetudine in fiircis: eo quia nimium frequentantur, leruatu r
contrsrium.hoc eriam videtur deddcre Bar.in Lfi.in pe.& vlt.
col.ff.de quzftio.vbi inter indiaa enumerat hoc,Lq fic homo
malz condicionis & confuetus facere fimiiia. I. de minore.
tormcnta.ft.de quzftio.l.non omnes.§ aBarbaris.ffde re mili.
& poftea dum Bar. ibi tradat f an fuffidat vnum folum indidum adtorcuram,didt,q auteftindicium remotum,& illud
iolum noa fufficcret,vr q effet malz conditionis d.Lde minore.iecus li effet vnum iudicium propinquum & tangens negotium,de quo quzritur,vnus bcnus teftis de vifu, vel confef
fio extra iudiduniJ.capire qiiinto,cum ibi no. fE de adul. Sc 1.
nuilus.cum ibi no.C.ad legem luLmaie. ergo cum iftud indidum in propofito noftro non tangat iftud ipeciale falfum cómillum drca iftud inftrumencum,de quo quzritur, apparet,
q fecundum Barjnd.Lfi.non eftfufficiens ad rorturam, & ita
etiam no.Ang.& Sal.in Lfi.C.de qu?ftio.& Io.de imo.in l.fi.ffi
de hzr.infti.calia enim debent effeindida,& adeo vcrifimilia
q fola torquendi confeffio deefle videatur ° Li.hirca prin. ffi
de qu?ftio.vt inquit pr?fktus Alb.de Gandino in dido trada­
tu in Riib.de quzftionibus,& tormentis, nemo autem dicit il
lud indicium elle ita verifimilc quoad cafum noftrum ,vndc
videtur,q vbi requiritur ipecifica probatio,non fuffid: allega
re genus.Linterpofitas.C.de tranfac ideo infert ibi Ba!. & Sal.
q ad relcindendum contradum tanquam vfurarium non fufficic probare in genere,q contrahens erat vfurarius, feu con­
fuetus foenerari.vt etiam no.Arch.in ca.quanquam, dc vfuris,
iníéxto.&Cyn.& BalcLin 1. i.Cdeprob.& Paulus deLeaza.
in fuadiipu. incipicn. Contra inftrumen cum debitiyipponitur&c.& Bald.in additio, in d.ca.quanquam.& loan.Calderuta confiiluit in conf.ó.íiib ti.de vfur. maxime per no.per gl.
in ca.illo vos.de pigno.ergo cum requiratur ad formam proba
ri,per vnum indició ipedficum, feu propinquum tangens fal­
fitatem inftrumentijde quo agitur,vc no.Bar.in d.ldi.ft.de qu?
ftio.non fufficit adducere indicium concernens in genere falfum,necftatutum fub mbrica,decrimine falfijin hcc contra­
rium difponit,fed fblum prouidet, quod licct probetur contrarium eius,quod feriptum eft in inftrumegto, non per hoc
intelligatur falfum efle commifliim,nifi probetur fadum fuif
fe pcciinia,vel precibus, vcl perfonam illam fuifle alias in vi­
tio falfitatis deprehcnfam, fed in cafu noftro non prziupponitur,q probetur contrarium eius.quod continetur in inftrnmento donationis. ^ Quantum ■['vero ad fexum Pdubium,
quo quzritur,an quia didus notatius fuit rogatus dc tcftamc
to fer Moncis,& etiam de dida donicione pofllnc illi, qui in
effedufunt hzredes didi (cr Montis, allegare didum nota­
rium confedfle falfum drca inftrumentum donationis vali­
do remanente dido teftamento? Et in hoc dico,q ii didi h?
redes fer Montis vtuntur dido teftamento rogato per eunde
notarium,videntur approbare perfonam eius,adeo, quoil nó
poiliint poftea improbare,nifi cx hisfalfuaribus quas oftcnde
rent per didum notarium perpetratas poft didum tcftamcncumtfed fi volunt cx falficatib.commillis ante teftamentú prz
didum,arguere de falfo inftrumentum donationis, ncn pofi
ium fi v y ntur,aut vfi funt dido inftrumento, nifi per liqui­
das probationes 111 Ipecie probarent de falfitate commifla in
inftrumenro donanonis,hzc probantur in Lfi quis teftibus. C.
de tdL4.q.5.§.fiqiusteftib.(Si: no.in ca.przfcntram.de teft.vnde dicit BaLin d.Lfi quis tcftibus-in i .col.q fi Titias produxit
inftrumentum manu tabcUionis,qui tempore confcdiirftm
tnani erat monachus,& fic non valebat inftruracntura, iuxta
ho.:n cvt officiiim.de herc.in ¿.tamen quia non fuit obiedú
de monachatu,vti fuit obiedum,icd non probarum,obtinuk
vigore iltius inifrumcnri,& fi poftea manu eiuldcm produ­
catur ÍR contrarium aliud iníL-umentum.ncn poterit ille op­
ponere quod non valet iftud inftrumentum poftea produdú
tanquam comedam a monachojccm fi vellet opponere , q
N
I
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
4
noa
Liberfeptimus confi.Alexan.
'aon fuittabeIIio:quia feraclaffirmando, feu approbádoeum
tabellionem, authoritafem eius in omnibus approbat, íecunm
ad quincutn dubium.]Addo Nattam confia, -ol
r.
dum Bald.qui didt hoc eííe no.fadt,quod no.Inn.in c.cum vc n Non procedant.] Decius.in contrariamdifceditfencenMm
nerabilisjde e x c e p . & hoc eft etiam de fhente Cy.in d.l.íi quis
no loco.de probat.circa fi.proquoftcit,quia femel m aEn
teftib'oSjín vlt,qu*ft.& h*c procedunt, etiam U di<fti hseredes
genere mah&c.VidehceThomamGram.yotoi, & B a V
vil lint inílTumento dicli teicamenti in alia caufa,& cum alia
perfona per notata per Cyn. ia ¿ 1. íi quis teftibus iu y. q.cum o
P o ftea .B ald .co n fi.3 jo .íi b .i.P a u .c o n f i.io 3 .I ib .r .
quo omnes aJij concordant,& per hzc patet re.^oníio ad qu? p
Q u a n tu m vero ad fexum .] Sequitur dom inus C tá a .cc n fi t b s
.
v e rf.n e c p o te ft.
R o u e f. .
' ® '« °L
I j fitum.^ t Circafepcimum dubium,quo queritur,poíito q? di
p
V id e a tu r n o n íu ificiu n t in d ic ia le a i a , fed d e b e n t eflé luce el '
cli lacobus Sc Ludo.habereatius.in diélis bonis donatis,an jp
in lu a f p e c ie .B a l.in c o n f.2 j9 .c o L 1 .a d fin .fe d p ro b a b ilia & v e n f ° ‘*^
conferuadoae di<ft* donationis quota bonorum, puta legiti­
h a .v t iu d e x ficquafi c e r tu s .B a l.c o n f-T T .lib .j.& c la ra non p e r W ^ '
ma debita filio in bonis dicli Flori fui patris, & omnis alia por
n a ,& ex diuerfis no n fu rg itv n a m p e rfe d u m B a l.c o n f.4 0 2 ;c o I
j.r u r fu s d e b e n t efse c e r ta , r e r iíira ilia & p ro b a b ü ic e r c o n c l u d e t ,
tío, qu* fibi deberetur , íit obligata dicl* donaran*, & eius
fecund um B a L c o n f .ji;.c o l .i.li .2 .h in c d e c id i tA y m .c o n f i .59
h*redi pro conferuatione diclx donationis ?Et dico q? fic;g.a
dú o teites dim inuti non fufficíiintad to rtu ram .
^'•'1 «a
in legitimanon potuit grauari per dictam fubftirutionem di­ q
E t dico qúod n o n .] F acit.quod A lex.fcrib it ad l.fciendum .ff. de ver
élus fer Montes Lquoniam in prioribus.C.de inoffi.teft.l.cum
b o r .o b l.d e notario,quf dicit.fe certio rem reddiíle & docuifse mulie"
rem de V eIleiano,vt non cred atu r contrarium afserenci.
patronus.fEdeleg.2.& not.in l.ex tnbus.C.de inoffi.teft.& in
P o f tn u . 6 .y i d e i n § .c u m i t a ,n u .i 303 .cu m fcq .vb ip otteaad d id i hoc
l.I./.fin.vbiperDoclo.fi.de vulg. Scpup. cura concordantijs,
& plura alia confi. Z a n cSc in inftrumento donationis pro obferuantia contentorum
in inftrumento de defenfione rerum donatarum funt obliga­
C O N S I L I V M
C X X X IÍII.
ta omnia bona.^ Quantum ad oíftaiium dubium,quo queritur,an quia diclus fet Montes promifit de raro iu diclo inftru
C
^ ^
pr*miíIo dubio,quo qu*ritur, an fi ad qucrementó donationis,pro d.Petro Nicolao eius filio ratione bo­
^ C r lam quorundara,quibus qu*dam bona fubtra
norum dotalium,de quibus in diéla donatione fit mentio, cii
cía func.Papa commifit per refcriptum domino vicario epifeo
éla quota bonorum Flori ípeétans ad diclum fer Montem fic
pi,quod fi eidem conftiterit nominaros in fuis literis ea bona
obligata pro diélis bonis,qu* fuerunt dotis matris diéli Petri
contraxiííé,eofdem monitione pr*miila cxcóicct, nifi ablata
NicoIai,& ad quem peruenire debent dicta bona dotalia ftan
reftituantjíit dandus libellus & ordine iuris feruato procedétib. diclis tefcmencis & diéla donatione ?Refpondeo, quod
dura.Vifis his,qu* copiosé & eleganter allegara funt per cladicta quota bonorum Fiorfqu* fpeccabat ad dic. íer Monté,
riffimum iuris vtriufque Doclorem dominura Balthafarem
eft obligata in cafu euiccionis dictorumbonorum , que fue­
I Gabrielium mihi tanquam fratrem hon.f Sentio, quód facía
runt dotis pr?dict* per ea qu* dixi in proximo precedcnti du
legitima monitione & probatione furti abfqj alio ordine iudi
bio. Ac etiam dico,q; flantibus prediclis dicla bona dotalia fpe
ciario procedipoflitadfententiamexcómunicationisin fcriélarunt, Sc ípeclan ad diclam Mariana eius h?redes , qu? fuit
ptis ferendam abfqne libcllo & alijs,qu* regulariter requira­
pupillariter fubftituta diclo Petro Nicolao,& ipfa Maria agno
tur m caufís ordinarijs,& hoc tam per aliqu^ex allegatis per
uit,vc in themate pr*fupponitur,cex.eft in i.fed Sc fi pintes. §.
prcfatum D.BaIthafarem,quam exinfi:afcriptis:nampr*fupad fubftitutos.fT.de vulg.& pup. quinimo quia prefupponitur
pono,qiiod de fenrentia excommunicationis iudicatur vt de
quod etiam María apprehendit fimpliciceretiam h?reditatem
incerlocutoria.c.facro.de fent.excom.c.paítoraIis,de app.no.gl.
fer Mon¿s,& etiam íi non apprehendiífe, tamen ipfa Maria,
3.q.9.decernimus.& gIo.&: Doc. in c. venerabiÜb. /. porro,de
qu* erat fola coh?res cum Petro Nicolao inftimta in teftamé
fenr.excom.in 6.8c Spe.in tit.de fen.prola.§.fpecies,ver.diffinito íérMonris,non poterat ampleéli ad fubftirationem pupil­
tiua.no.ínno.& aüj poft eum in ca.per tuas,de app.fedadhoc
larem feu h?red.titem pupila & repudiare hereditatem fer.
vt perueniatur ad íntcrlocutoriam fententiam,non eft necefMontis, fed aut vcráque repudiare, aut vtramque ampleéli. L
fana litis contef.vt de fe patet. vnde videmus, quod pr*ceptu
fed fi plueres./.filio.aim §.feq.íF.dc vulg.& pup. 1. quidam eu1 y de foluendo,quód facit iudex debitori confitenti,fi fit lite
logio & ibi plené no.C.de iur.deü.mencó dicla Maria & eius
non conteftata,non eft diffinitiua fententia,íed accedit ad inh?res tanquam in effeélu heres fer Montis non poteft venire
teriocr.toriam,no.perg!oí.&Deélo.inl. i.C . dc lite contella.
contra donationem fer Montis.Lcuni a matre. C. de rei ven. 1.
in l.final.§.neceffitatcin.C.de bo.qu* lib. & in 1. 1- C. de con2.C.ÍÍ in frau.pa.l^reditoribus.C.defer.pig.da.ma.
feffisj&glo.&Doift. in cap. dudutnel i.in verbo, politiones
l 6 ^ t Poftremó querirur, an fi niétus notarius confiteretur de
Sc refponfiones,de eieél.& in cap. ex parte.el i . de verbo. íig.
falíofabricaflédiéluminftrumentum donationis, hoc aliter
cum íim. & hoc quód adinCerlocutoriam non reqúirirut li­
^non probato, inuaiidetur dictum inftrumentum ad exclufiotis conteftario.-traditur eriam per Bar.in I.prolatam.in z.coLC.
h nem dicte donatari?& eius heredum?Ecdico,quodnó 9 hoc
de fenten.vbi dicit, teftes produci poffe lite non conteftata,
decidit Bar.in l.fi quis in graui./.i.fF.ad Sylla.per 1. 1, §. fi quis
quando producuntur pro interlocutoria ferenda; quia ad infilium.íT.de Carbo.edi.& per c.íicut.ne tefti. cum fi.& Bald.in
tcrlocutoriam non requiritur litis conteftatio , allegat glof.
auth.fi dicatur.m j.col.C.de tefti.& ibi etiam Sal.& indiuiduo
quam dicit effe iio.in l.pr*fenti.C. de his qui ad eccle. confu.
ponit hoc Bal.&Sal. in 1. generaliter,in vlt.no. C. de non nuI modo t liCjvbi non requiritur litis conteftatio non requiritur
me.pe.per no.per Bar.in l.fi librarius.íEde re. iu. & no. etiara
Iibeilus,vt'no. Spec.in titu. de libe, conce. §. nunc dicendum,
exprefsé Ang.in i.errorc.C.de tefta.Paul.de Caftr.in 1. Seia, in
ad fin. veríi.generaliter aiitem,quam dodrinam íequitur An.
princ.íEadVelleia.periiium tex.Bene facit l.i.camibi no.per
deBufin c.i.delib.obl.in 5.col.in ver.j.cafus Scc.
Bar.écalios.C.defide inftru.5£Ínl.2.íF.depr*uarica. cum fuis
4 ^ Secundo moueor f per ea,qu* no.per glo(.& expreüis per
concordan. Alex.
Doclo.in ca.í .de excef pr*la.nam tex.ibi dicit,quod non e
bet fcrri fententia excommunicationis fine iudiciario or 1ne.vrdc glof & Dod.ibi qu*rút,quis eft ifte iudidarius ordo,
A D D I T I O N E S .
qui in tali cafe requiritur ? Sc refpondent, quod r e q u i n t mo
?
S d tib .h ís q u z in fa d o .] A ddo lo .D ile d ú c a u t.ip .fu b tic.de f ib l l.R o .
nitio legítinia,& quód probetur caufa iufta.ca.facro ,de lenj fe '^ 'lI^ -S u p ra lib .j.c o n f.j i.n u m .i.v b id ix L a m p lia e c ia tn fi ad d itcn.ex'cocn.i.q.nemo. & 24.q.2.de ilhdta, & quod
d c r it.& fi filij eius d eceflerin t fin e f ilijs ,q u ia re lid is p ro n e p o tib u s de
feratur inferipris.cap.i.de íentcn.cxcommu.iná. & ira eft c
b c it p e rp e cu 0 .C a lc .co iifi.2 o .co l. i .
j menteglo.ixj.í.infumraa. ^ Terrióprobatur:t qtife'’^
j
fu pra J ib .i.c o n f i.l o S .íu p .ü b .i.c o n f .iS j.
mus,quod quando petínir abíolutio afencentia exconimuni^rocurationis.fupralib.6 .conf.2 .couf.ic 9 .
e
Fruaum.fup.l,b.j.con:.1.4 cationisjnon requiritur libcl!us,& de plano procedirur,vt cx^
D onationis.fupra lib .z .co n li.i i4 -ia fi.
preíséno.Ian.& alij poft cum ind,c.íácro,ergo nec etiam qu*
®
coL3".'° S
e
r
‘ -coI-fi-Sc c c n f i l . 2 4 4 . in caufa.
do petiturque.m excommunicari.quiafolemnitas,qu* rcqu^
rimr in conféélione aélus,rcquiritur etiam in eius difto u ^
i
V e m o a T t e i í " ® '^ “ ?
«o d em co n fi. 83 .c o L l.
ne,authiecontra fi filij.C.de repu.l.prout quifquc.defo.cap^*
f i - S Í
f a lfis .N e u iz .c 5 .
de reg.iuran antiquis vnde didt Bald. in l.fin.in vlt- colu
de fideicom. dominus Car.Flor.& Io.de Imo.in cap-re
de refta.quód li ex forma legis,vel ñaturí dúo teftes
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Confilium
tar ja confeffione teftamentí,ita duo teftes in eius Aílolutio
ne {aSdeat.8c vbi non requiritur libellus,ibi non exigitur p:o
ordinari usjita inqmt Baldrin cap.i.§.infuperón 2-Col.de
prohib.feucLaiie.per Fede.& patet ex his,qaz no.in clem.fepe.
¿ c ver.íig.& in auth.oferatur, cum ibi no.de iit. conteft. cura
fon. Ex quibus re fideo pnmiilam conclufionem efle veram.
A lexan d er.
S r
M M
M
R I y
M .
J Triares nonpoffunl obligare com m uniutem finefpeciali man­
dato.
5 Ratificatio non dicitur nifi cogmtis qualitatibus, & conditio­
nibus .
3 Scripturapublica non probat,nift de eo,quod tunc facium fu it.
4
Troteflans ei,qui nongejfit aBurn,debet etiam certificare.
CONSILIVM
I
b
CXXXV.
TT f f
proceifiinter Pafquutium Antonij de Cafl.Barnij
V I I U agencc,& coitatem Fani fe defendentem mihi viAetur de iure concludendum,partes iudicantis eíFein abibluen
do di(ffara communitatem &eius (vadicum aperiris pro par.
te d.Paiquurii,& primo: quiaPaiquutius agit contra cóitatera
ex contracffu celebrato cum affertis priorib. dicli ciuitatis Fa
m.Sed ita efl,qj priores ^non pofiunt obligare diclam commu
nitatem,nifi eis fic ípáliter,vel libere commílIüm,ita voluit gl.
notabilis & magis comuniter ap^bata in Litem magiftri.ft.de
pac.benefacit i. r.& q>ibi no.do(ff.C.de preben.falar.li. lo.Pre
terea per reformationem facffara ante celebrationem dicri con
tra<ffUSper confiliarios ciuitaris,qui dicuntur de iure repreien
tare totum populum,vt no.gl.in rab.C.qni fit long.confne.&
in Laliud./.refertur.if.de re iur. & in i.fed ex dolo./^.i.ff.de do
lo.fuit prouifum,qj priores vna cum vicario gabellarum,acrc
ferendario & depofitario communis poflinc deliberare, qiiicquid cis videbitur fuper dicffis molendinis;fed in difeo contra
¿U celebrato cum d.Pafquucio non interuenic confenfus uicarij gabellarum referendarii & depofitarii,ergo non valet acffus
non feruata forma didt? prouifionis. I. cum hi.§. fi pritor.fF.de
tranfILqui Rom2.§.Fiauius.fEde ver.ob.l.prohibere.$.plane.fF
qj vi aut clam.^Necobftatjfi in contrarium adduceretur,q p
aliamreformarionempofteafaiffamanno i469.die y.Augufti fuic ratificatus di(ffus contraiffus celebratus p dominos prio
res cum Paiquutio,non ob.ftante defeclu confenfus vicarii gabellarum,refendarii & depoficarii communis; nam perdióla
fcquentem reformationem fub die y. Augufti fuit prouifum,
q» domini priores eligeret unum ciuem,qui iiec,& videret mo
lendina a facca, fi bene flarent, prout debebant, & tenebantur
accoptimatarii relaxare:qiiia refpondeo, q>ex hoc nó refult.at
approbatio primi contraiffus faóli cú Pafquurio, & fuppletio
defe(ffus:quia non apparer,g> confiliarii ciuitatis repreíéntantcs cóe & populum dióla die y. Augufti haberent fcieiitiam có
rinentii dicli cótraólus ^ celeAati per priores cu m Pafquurio.,
& q>fcirent non interuenifle confenfum vicarii gabellarum,rc
fctendarii & depolicani, & per cóíequens non póc dici ratifica
tus & approbatus diólas contractus, & fiipplctus diCffus defeólusjfeu derogatum eflé ilii defectui.l.fi.C.plusva!ereq> agitur.
Linrepadianda.ffde acq.her.c.i.dcconft.in 6.Sc non pr?fiimi
tur fcientia nifi proberur,vt in d.c.i.&: Lvcrins.fF.de prob.l.fi.ff
pro fuo.& q, no.gl.in c.ftatutu.in prin.in verbo lucratur, de reIcri.in 4.8cin cle.& fi principalis.co.ti.f Et fimilicer nó obffar,
fi Aceretur probari dedicffaratificatione & approbatione ex
his,qui continentur in libro regiftri balettarum,in quo inter
citera continetur fub die i i.Augufti i465i.PaiquuriodeBar
tio ducari cento per parte de duca.2 yo.liquali dónala comuni
uce per refere lo moUno dela fecca per lo termino de Zugno
profiimo paffato.& ifta alia fimilis buletta ducatorum duode
dm pro alia parte diclorura ducatorum >yo.quia nó apparet
diólas commifljones bulettarú craanafte a confilio duitaris.&
pofito qj hoc conftaret,non apparet,q; confilium habuerit no.
ritiam defeóhium.qui interuencrunt in diólo contraclu,fed dc
dcfcchijCconfénfus vicarii gabellarum & aliorum pridicloxum,0£ per con'equés non pót videri approbatus curracius, &
fuppietos eflédefcólus predi(ffos,per ea que proxime Axi.fNo
ob.eriaru,quod in eo.hbJaullcttarumregiflri cótincamr poftea
'ttujnqua fiib Ae 24-Dccembris anni 1468. Adtur Palquu-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
GXXXV.
lOl
tio de Bartio c compagni acceptatori de Ic moline de ia fec#*
de commandamento dei conkgho fatto a 23. Ottofa. 143 8.1i.
30.de bolog.per la tratra de fbme yo.de grano, le quali Ini dé
hauere de la commumtacfe p fuflidio a refkre Acti molini &c.
quia refpondeo primo,q) conceflio &contractus,cuius occafio
ne agitUTjfiiit celebratus cú Pafquurio prediao,ur cófinecur in
libelio & in dicto inftrumento,& non cum ahquo iocio Pafquuriijde quibus fodis fi: mentio in Acta pofta, & fic non vx
dicta pofta loqui de conrracra produao,cx quo agitur in libel
I0.C.CÚ Ioan.de fide inftr.& no.doc.in La.C.de errore aduo.&
in 1.2.C.de bo.poCiecudum tab.Icemreipondeo,q) non jf ba­
tur per diaam poilam,q> iUud,q; ibi conrinaur,proceflérit ex
commiflione cófilii: quia iüa pofta eft fcripta per cancellariii
die 24.Decembris anni 1468. & connnet illud, quod Adtur
fuilTe feaum feu commiftumaconfilioperpluresdiesante,f.
3 die 23.Ocrob.eiufdem anni,quo f cafu faipcura publid ofiidalis hodie faaa nó plene probat iUud,q? alio tpe feaú fuic,
ur no.Inn.& docr.in c.quoniam contra,deproba. & in c.i.drc ca medium.de fide inftr.ibi dú dicit,Inno, cité continere dét
icripmra tempus rogati inftr m auth. de tabel.§.vlt. q quidem
tempus dé: efte idem oim tempore celebrari contractus.-fi.n.a.
liud tempus contineret,ferrec teftimonium de priteritis,& no
valeret fcriptura.c.tua.de coha.cle.& mulie.no.ét Inn.in ccura
iure.de off.deIeg.& BaLin Lex his. C.de tefta.mili.& Anto. de
Butr.in c.poftceflionem,deprob.in ver. fextus cafus &c.Item
refpondeo,quod in dicta pofta non didtur,quod cófilium habuerit fcientiam de forma contractus prediai celebrati cum
Pafquurio line confenfu vicarii gabellarum & aliorum pridictorum,ergo non poteft dici,quod firper confilium fupplctus
& probatus dictus defeaus, dequonon apparet confilium,
habuiffe notitiam per ea qui fupra dixi, & iifdem uitiis labo­
rat alia pofta fequens. fcripta in eodem libro regiftri buletrarum de libris vigintiquatuor pro tracta graui fimilitcr.q] Et li­
cet pridicta fufficerent pro uictoria dict? communitatis, ta­
men ultra pridicia adducitur, Paiquutium obtinere non pof
fe,q uatenus perit felmas centum grani, quasdicit, quod fuif­
fec fuperlucracus, fi potuiflét habere pacificum ufum dicto­
rum molendinorum pro diebus 16.de méíé Augufti,& per to
tum méfem Seprembris,Oólobris & Nouembris, quiUis fiiit
impeditus habere vfura dictorum molendinorum: eo quia di
cit,fuifle deftructa dicta molendina per gentes armorum du­
rante quadriennio comprehenfo in conceflione facta d. Pafquutio,attento quod fuit dictum commune interpellatum,vt
prodicto tpe trium menfium & dierum 16.pr?ftarcnt patien­
tiam diao Pafquurio utendi dictis molendinis fecundum for
mam inftrnmenti dicti conceflionis,&nonpreftitit;quiarefpondco,quod in inftrumento,ex quo agitur, conucnic quod
ii durante termino dictorú quatuor annorumiuigeret guerra,
qua mediante Paiquutius non poflet uri dictis molédinis, de­
beat fibi redintegrari tempora,quibus occafione dict? guerra
faiflet impedituSjfed Paiquutius non periit hoc,fed periit falraas cétum grani pro intereflé fiic,ergo petiit aliud,quam id,
4 quod promifliim exritir.^Nec obftat, fi diceretur f quod d.
Paiquutius proteftatus fui: dominis prioribus & confilio ciui
tatisjvtfibi confignarent dicta molendina pro menfibus trib.
& diebus decem,quibus dixit fe fuiflé impeditum ^ppter guerram, & ideo ratione mor? vult dicere Paiquutius fuccedere
obligationem ad intereflé. L fi quis ab alio, de re iud. I. ftipulationes nen diuiduntur, verfi.CeIfus.ff.de uerbo.obl.quia ad
hoc refpondeo, quod illa proteftatio non potmt conftituere
in moraieo quia facta non illis propriis,qui erant priores tem
pore contractus, fed erant fucceffores eorum, & proteflando
illis de confilio: cum quib. non fuerat celebratus contractus
conceflionis prcdicti,debuic coram eis exhiberi dictum inftru
mcnmnfLontractus, dcbuitque per dictum Pafqiiiitium me­
diantibus fiJe dignis probationibus certiorari dictum confi­
lium de impedimento pr?dicto & eius qualitate, alias intcrpcllario & proteftatio non conftiriiicin mora Lfi quisinfidatusif.depofiLqui in alterius.ff.dc re iud.I.quod teJi'. fi cer.pet.
& Lnomen. C q u i res pign. ob.poL & in omnibus Actis locis
no-BarA: in clc.caufeni.& ibi no.dc elea. & plené per Bar.in L
non fblum.§.morte.fEdc ope.nojiun. cum luis concordantiis;
fed hoc fématum non fint per dictum. Paiquutium, ut patet
cx copia inftraracnti proteflationiSjCrgo &c.omitto uelut nó
neceflariura probationes fectas pro pane communis ad argue
dum culpam A o i Pafquutii, in qmbus probationibus ctiaia
apparet
Liber feptimus confi.Alexan.
a p p a r c f p e r p lu r e s t c ilc s c o m m u n i s p r o b a t u m , q a n n o . 1 4 6 9 .
d e m e n f e S e p t e m b r is & m e n iio u s f e q u e n r ib u s f a d a r e b e l l i o ­
n e c o m it a t u s F a n i d i d a m o l e n d i n a p o t e r a n t m a c in a r e , c u iu s
c o . n t ia r i u m d e p o n u n t t e f t e s P a f q i J i t i i , f . i l l i , q u i p r o b a t d e i m ­
p e d im e n t o g u e r r z : q u ia d ic u n t , q u o d im m o n o n p o te r a t m a c i n a r e , & u c ii m t a d i n u i c c c o n t r a r i i ; l a m e n ( v t d i x i ) c i r c a h o c
f u m a r b it r a t u s in f if t e r e n o n o p o r t e r e .
A le x .
A D D I T I O N E S .
a
Q u o d p r io r e s .]In te Ilig o in P rio rib u F,& v o catis M in iftra lib . ad aliu d
d ep u tatis.qu sa n o n e ra n t ad m in iftracores r eip .vnd e fecus eft in fyna
d ic o ,q u i hec lib e r a m , q u o d in te llig e ,q u a n d o eft e le ftu s a b u n iuerfita ce ,q a ia h ab etu r lo c o tu to ris,fe c u s li elig atu r ab his,q u i reg un t u n i
n e rlitate in ,q u ia zq u ip aratu r firap lici p ro c u ra to ri,& (ic n o n hét lib e r a ,ita d eclarat ad A le.ad i.p refes p ro u in ciz . i .n o .C -d e tranfac. N a tta .
H a b e r e n t (cie n tiam co n cin e n tiz d ifti c ó t r a ft u s .jQ u z n ece ilatia e ft
in ratificatio n e,u t plu ribu s co m p ro b a t C ra u e tta c o n fi.1 9 7 .in fi.M e n o ch iu s c o n f 19 1.nu . i z.v erf.n o n e rg o . R o u e f.
D ic it In n o .] H o c In n o c e n ti) d iftu m fe q u itu r etiam F e l. a d d .c .q u » r ia m c o n t r a ,c o l.i9 .& A le x .c o n C .i^ 9 .c o I.i.in fra e o .lib .
N a t.
1^
C
S V M M M R l V M .
i
Hereditateprhuintur,qui non adhibuerunt peritos medicos de
fimño .
$ "Hegligentia, & culpa debet ccrta & Imitata probari.
5 H pedi non pot opponi,quodfu indigus etpriuadus,mfi afif:o,
C O N S IL IV M
C X X X V I.
eodhb.l.prztorcdixitjn prine, ff.de iniur. «r
did?Rengardz eft Zanmmis filius didi Ri^rdi
: deponit.quód didi
de Rubeis potueruntadhib^Lr
potuerunt adhife
ui^tiaeKuoeis
medicu ipfo infcio,& fic etiam ifta non probat culpa?
gligentiam,prout
, u g c i. u a in , p r o u t oportebat,&
o p o r te D a t,(X q
q nihd
n i h ü fot,quód
ía t ,q u ó d d
d iciHS ?
eis negauermt foluere medicis offerentibus ie liberar a Palamidem ab eius infirmitate, & fic in hoc contradidr^*^
'i c it p a,
4 tnfuo, & quando duo t funt teftes, quorum unus contraS'
q u o r u m u n u s c o n tra d i.
-Cit alteri, neuter probat,vc inquit Io. And. & alij poft eum
cin noftra,de tefti.Quinimo didi de Rubeis probant per
res teftes fe adhibuifle diligentiam in airando perfonam?
di Palamedis tanqu.im filii, & in adhibendo medicos «tf'
5, pofito t etiam q nullam adhibuiffent cura, dida hzredi Palamedis,quz ab inteftato eis deferebatur, dato quódpr
pter hoc deberet eis auferri, non applicatur diclzRen<Jard?
fed veniret applicanda fifco.d.1. dignum 1. Lucius,fEdeium
fif & l.ciim ratio, ad fi. Sc ibi nor. ff. de bo. da. Sc declaratur
per Iac.Butr.in Lfi. ff. de his qui.vr indi.& in d. 1. fi ab hoíH.
bus.§. fi. per Bald.in 1.1. ff.vnde vir Sc uxoi.Sc in 1. hzreciitas
C.de his qni.vt indig & in Leam quam, in 4. col.C. de fidei!
d com.cum fira.& ideo alius quam fiicus ante fadam didani
priuationem non poteft obiicere didis de Rubeis, quodi-ffi
non fint hzredes:quia imraó interim funt hzredes, ut eft
not.in 1. his confequenter, iuxta princip. in uerbo pertinere
ff.fam.erciC&l.cx facto.§.IuIius Longinus.ff.de vulga. & pup.
& declafiat Bal.& Sal.& in d.L-hzr edi tas. agit ergo fine adio
ne dida Rengarda,igitur repellenda. 1. fi pupilli. §.uideamus,
ff.de neg.geft.l.quoties. §. qui temporali.ff. de admi.ta.& hec
6 eft tutiffima relponfio.f[ Przterca f dicit Bald.in 1. fi quis incefti.in fi.C.de inceftis niip.ad fi.pcr illum tex. in uerfi. ita ta­
men, vbi inquit,no.ar.ad q.dicit rtatiitum,q filius interficiens
patrem non fuccedac,& quzratur quid de nepote nato ex ta­
li homicida, nam fecundum eum ille text. facit, q fi nonfiiit
culpabilis in morte fuccedat,fecus fi fuit culpabilis, ex quo ui
deretur quód pofito quód Marconus fuiflet culpabilis drca
curam didi Palamedis,non deberet nocere aliis nonculpabi
libus agnatis didi Palamedis vocatis a ftatuto,& pro hoc qd
not.Bar.in d.l.cura ratio, tamen vltimum non pono pro conftanti.-quia non expedit ftantibus aliis fupradidis, illud autc
7 t certum eft: quia contra Petrum Sandum & Gallafiumnon
poteft procedi ad diffinitiuam fentenriam condemnatorianfi
quia contra eos non competebat,nec competit petitio hzrcditatistquia rcipondendo libello & interrogatoriis non con­
cordant fc vt hzredes Palamedis, imo dicunt,iepcflidere fq
lum iure familiaritatis didorum Marconi,& Raynaldi, qui
erant in iudicio , & fic nomine alieno dixerunt ie poffidere,
ideo cótr.1 eos nó datur petitio hzreditatis, h?c probantur in
l.nec vllam. §. fi quis abfentis.alias eft fub 1. etiam ff. de petit,
hzr. & 1.2. C. ubi in rem adio.& quod ibi no.Bir.maximcin
uer.quzro,utrum eonuentus adione mixta,& in uer.quzro,
an ifte qui nominat dominum in iudicio habet probare
iunda.Lqi)i iure familiaritatis.ff.de acq. pof.60 ideo diaa garda contraeos temereprofequens iudicium debet in expza
ifiscondemnari, & ipfiab inftantia abfolui. l.eum quemte
mere. ff. de iudic.l. properandum. §. fin autem alterutra,
eod.ticu. Alex.
T T ff
proceflu inter dominam Rengardam filiam quon-.
V I I D dam Bonini agentem, & Marconum & Raynaldú
fratres de Rubeis,& quoidara alios de Rubeis fe defendentes.
Sentio procuidubio ex plurib. d.Rengardam obtinere nó pofI íé,pfertim ex infrafcript;s.Primó f agit procurator ^ generalis
Sl Rengard? petitione hzreditatis,& non conftat ea adiuiife hzreditatem,nec p adus geftos ab huiufmodi procuratore gñali
in iudicio vel extra potuit induci adido hfditatis.l. fi quis mi­
hi bonaj.iuflurh.fKde acq.h?r.l.Pau.re(pondit. cum ibi no.eo.
ti.Seqjindbiquia d.Rengarda excluditur a fucceflione Palame­
dis filii fui decedentis ab inteftato exdiipofirione ftatuti exiftc
tibus patruis & confanguineis vfq. in quartum gradum, prout
cxtant.-na rei conuenti funt de illis,vt patet in proceflu.nec ob
i ftat f q pro parte d.Rengardz opponitur, q ipfi funt exclufi:
eo quia non adhibueriic medicos perirosad curandam infir­
mitatem d.Palamedis,q propterca dent cxcludi,acfi eam ocb cidiilentjper id q legitur & no.*>in l.fi ab hoftibus.§.fi.ff.fo.ma.
&l.indignum.ft.de his quib. vtindi.cumibino.quiarefponde
tur primó,q ift^ negaoua,tu non adhibuifti medicos peritos,
cfl fiindamentum intetionis d. Rengarde ad exckidendii predidos de Rubeis a fucceflione delata eis a ftatuto, igitur incubcbac ci onus illa probandi.l.fi quis cófortium. C.de fabricen.
1.11.1. hoc iurc.§.ita ftipulatus.ver. q fi ab initio ff.de uer.ob.&
plene no.Bar.in I.in iila,eo.ti.& per Inn. & alios in c. fuper his.
dc accufa.Sed non eft probatum, quod didi rei conuenti noa
adhibuerunt medicos peritos in dida infirmitate. Nam teftes
Rcngard?,qui funt mcdici,deponunt,fuifle uocatos ad curan­
dum Palamedem, & licet vnus eorum, fmagifter Rizardus de
ponat,quod filius iiius etiam medicus petiit mercedem fuam
pro medendo ab uno de Rubeis, & noluit fibi dare, tamen in
hoc eft fingularis,& fic non probar. c.licet caufam,de proba.1.
A D D I T I O N E S ,
iurifiurandi. C.de tefti. Przterei ipfe ignorat, quis flierit ille
de Rubeis, qui noluit foluere mercedem, & fic talis probatio a Q u ia ag it p ro cu ra to r.] V id e B a l.c o n f i.io o .B e r ta fb e n s lib .i.N a m
b
P erid quod legitur Scnotatur.] A d d o D e c . c o n f i. 4 J O . c o i. i.>
eft obfcura & nihil relcuat.c.in przfentia. de probatio.!. Pom­
quod fupradiifta. R o u e f
,
,
ponius fcribit,fi frumenfam.§.fin.fEde rei iien.&c dicit feicjno- C - Q u z fem p er d e b e t o b i jc i .] D e c i u s d i A o c o n f i j i o 4 3 0 . c o l u m
rare,an illideRubeis adhibuerint alium medicum,-& ficnon
v b ip iu rib .c o m p ro b a t. & c o n fi.j6 2 .v ifo pu n cto.
■ q u o d liip .c o L i.& C r a u .c o n fi.S .c o fo . n a .2 . V b i plu ribu scopr
concludit de negligentia didorum reorum in non adhiben­
& co n fi io o .c o l.i.n u .3 .1 ib .i.id e m C ra u e .c o n b .8.n u .20. &
do peritos medicos.^ AIius teftis etiam, fmagifter Antonius
I i.u e r .n o n o b fta t. R o u e f.
^
d
P
ifcu s .] L a n c d .D e c .Ia f.i.fife r u u s p lu r iu n j.S .p e .d e le g -i.C o rn didt, quod didus Marconus de Rubeis conduxit ipfum tefte
medicam ad curandum didum Palamedem, 8c quod uoluit
• fil.ijo .in fin .J.2 l a f l .e x fa S o - S lu lian n s.co L i.d e
co n íi.7 S .c o l.fi.’i b .4 .H i e r o c y .O g n o .I .f i - c o l .i 4 ,n u .i i 9 .C - * 'padfd fecum de dando fibi decem aureos, fi uolebat aflhmcH iitat B ar.in l.fi.m fioie co n d i.fin e c a u fa .
reqnus firmiter liberandi cam,& qd aliter nolebat, q fe intro
4 V ig e a o t .fu p a d co n .1 2 3 .e o .u o l.
Z an cb mitterer.uc quod d. Ar.tonius noluit hoc facere, & in hoc etiá
rile teflis eft fingularis, & fubdit etiam, quod didi de Ru­
S r M M .A R 1 V M .
beis potuerant adhibere a!ium mediaim, quod ipfc teftis
! .A ñ io legis M quihe datur etiam bone fidei poffefiori.
J hoc neicir,& fic nó cócludenter probár f negligentiara & culC pam,quz kmpcr debet obijci & probari certa & limitatata.
3 Eelatiou! officialisfiatur de damno dato.
•prabs-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
w
Confilium
. probatiodcbcinecsfiarioinindiuidmconcludere,
ingenerali probandaadmittunturuñes , etiam
q u o s negotiumtandiu
CXXXVII.
g Confuetudine
C O N S I L I V M
C X X X V II.
T T|
proceffu accuíátioautn fuper damnis daris inftituV l l v J tarii pro parte Dyai de Seraualle contra nonnuL
losaccufacos,& uilisdefcniionibus,alIegaris pro parte eorum
qui accufari funf, & ét allegatis pro paite Vgolini Gerardi dc
la Chelda tanquá maffarij communis montisOrielij, & aliorii
quorundam tanquam conílliariorum dicli communis, mihi
feeuiter de iure vf concludendum, illos in procellu nominatos,qui damnum dederunt ¿ Dyao in nemore contento in ac
cufationib.eiTe condéaádos,& cis nó fuflragari allegationes &
defcnfiones feclas écpro patte diéli afferri mailarii & cófiliaJ riorum,maxime ex infrafcdptis.nam f aélio legis Aquilie,quc
pro damno dato compcric,concedicur iUi,qui eft uel dominus
rei, in qua damna darum eft, uelquali dominus,{eu bone fi­
dei potfcftbr cum ritulo.Lité Meia-/.legis.& § ted & fi feruus
bona fide.<3c L fi dominus ieruum.ft.ad 1.Aqndied de titulo d.
Dyniin diclo nemore eft probatum perinftrumecum emptio
nis faétz p Dynura pr*diclam a Scephanino quondam Perini de Pelaris de Piacétia,ex quo tirulo prafunucur bona fides.
3 Lpc.C.de euic.Eft éc p probatum de poffcffionc d.Dyni: quia
per piares teftes eft pr8batum,q» d.Scephaninus pofliciebat cépore diél* vendirionis p eum feci? anno 137 i.d.Dyno: Sc cú
in diélo inftrumeto uenditionis conftituerit cLScephaninus ie
poffiderenomine d.Dyni,& fic fup diiffam conftitutú transla­
ta fiiit omnis pofteffio Stephanini in d.Dynu.l.g) meo.in prin,
& ibi plené no.p Bar.St in Linterdú. in prin.ff.de acq. poi. Sc in
ccum vcniffet.dcreft,ij«).& no.in I2. C.de acq. poCcum fim.
quinimo ét per aliquos teftes maximéper loannem Lauren­
ti) ÓQ Vgolinum quondam Ioannis,& Petrum Bertini & Bartholom*um Dominici ScMatth?um luliani, eft plené proba­
tu d.Dynus tpe diél? emptionis & citra pofledit.f De dara3 no p aúc dato p accufatos & cius sftimacipne puro elle probaturatquia in aiftis df q?Salmarius ita retuliti Scqj *ftim atoEes
zftiraaruc. in his.n.caufis damnorum datorum cóiter ex con
fuetudinib. vel ftatutis locoru eft prouifum, vel q>ftetur yfq. ad certam fummamiuraméío accufetoris,iuxta L-li qñ.C.vndc
fa vi,vcl relationi $alinarij,feu oflicialismameius relationi ^ cfe
dendum eft fecúdú qrhabeturinl.i./. qui eft.ff.de ofE. pirefcc.
vrb.in c.cú parati,dc appe.& in Ldiuus.la 2. cú ibi plené nor. p
Bar.ff.de cuft.rco.& p alios in l.caquidem.C.de accufa. & poiito q>efferaus in calu,in quo de iure communi ioli denunciatioiii officialis non deberet ftari quó ad plenam fidem, iuxta
plené no.per Bar.in ¿I.diuüs,in verfi.3.qu?ro,quid fit cffeélus
&c.tamen('vt d i x i ) q u i a C Q m r a u n it e r per Italiam ex confuetu­
dine uel difpofitione ftatutorum eft prouifum contrarium,pu
to ita feruari in loco,q, ftetur diél? relationi Salinarii. ^ Nec
4 obftat pr?dicHs,fi diceretur,q> pro parte eorum p qui accufari
funtj&diéliinaííarii communis & confiliariorum allegacurj,
quod diftum nemus fpecftabat ad diélum commune montis
Orfelii,& per confequens non potuit acquirere diélus Dynus
a Stephanino in prsiudicium dicli communis: quia reípódeo
ptimo,qaod non eft probatum legitimc,quod nemus,dc quo
eft,qu*ftioftieritíit dicli communis:& licét quidam teftes
uideantur deponere,qd ditius Stephaninus habueric dc nemo
ribus diéli communis:tamen non dicitur, quod iftud nemus,
dc quo eft qu*ftio,fit illud, & fic probatio talis nullo modo
concludit.caudiris,dc prcfcr.iúélís his qu? ibi notabiliter traC dunturp Io.An.dum loquitur dc equo élocato Bidello,qpo
ilea probabat unu equum elfe inortuu,& dicebat cfle illu, que
conduxerat: tamen aliter de identitate nóptobabat,namnon
liifficic crin pnefénria.cú fi dc prob.nec ét eft probatum, q, ille
Vgolinus Ctmailarias c6is, & habeat mandatum a cói ad hác
caulara.& idem dico dc his qui tanquam confiliarii cóis cotnparucruntjdcbucrunt cnim probare fe effe tales, quales ie allc
nierút.1J1Ó ignorat.C.qui accmnon poLc.in noftra,de procur.
J ^ Plus dico p quód eriampofito quod probaretur dicftum nc
inus fuiffc dicli commonis,tamen quó ad caufem damni dati
diSo Dyno bon* fidci pollellori titulum prcdiélara habenti,
non poteft negari,quin diélo Dyno competierit & cópetac ius
a§ccu.Lii dñs Icruum. & licét diclum nemus et fuillec dicli có
munis: tamcDnon licebat floguLarib. petfonis de vniuerfitate
a
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
102
------ —J——
wt-vu u
guloraai de vniuerfíta^in táaitru/. vniucrtítaris.ftide rerum
íiiuiLfed íi hac §. qui manumimtur, Slde in ius uoc prteterea
pofito(vt dixi^q, probaretur diclú nemus fuifle dicli coi s, pro
latum eft pro paríe dJ)yni,q? coníiietudo eft in loco,quód de
illis nemoribuspollint homines ibi commorantes etiam propnaaurhorifate accipere, & poftea quam illud pro fuo acceperuntjpolfiint dc illo diíponere eriam alienando, Sc coníiietudo poteft inducere,quod^iquis priuetur re fuaJ.uendiror.
/JI conftat.ff.communia pr^i.Sc ibi i^.doclo. & no.per Bar,
in i. I . ff.de his qui funt fui uel alie.íur.S^ in prima conftinitione digeftorum, cura firoilibuspr*cedentia tamen fundaméta
6 fiint ruriora,& illis magis adh*rea^ Nec p pr?dichs obftat, fi
diceretur,quod diéli teftes íiint fufpeéli; eo quia dicút fe poffidere de terris & nemoribus dicli communis,quia refpondeo
primó per id,quod notabiliter didt lo.An.in regula Cnc pofiéílipne,m Mercurialibus,vbi voluit,quod coníbetudo genera
lis de non íolucndo quartam cppfcopo,poterit probari per ele
I ricos,& reflores ecclefiaruqi illius lod deponentes de fuo fe
flo negatiuo ad ipforum corhmodum:non enim principaliter
deponunt ad commodum eorum.Pr*terea cum deponunt, q>
iftud nemus,de quo eft qu*ftio, fit de nemoribus communi­
tatis pr?difl*,ut iam dixi,feqiiitur, q>dato,qj ipfi teñes aflcrant íé poííidere de terris difli communis, hoc nihil fecit ad
rem.Ex quibus omnibus concludo in feuorem d. Dyni contra
diflos accufetos,prout fuprá dixi. Alex.
A D D I T I O N E S .
a
I n his e n im caufis d am n oru m d a to r u m -IC h a is .in c6 fu e t.ti.d e I n llic e s .r u b .i.§ .5 .p a g .6 3 .v e r fa d d itio . R o u e .
.R e Ja tio .S p e .in n .d e t c f t e .§ .i.n a .} 9 .§ .r e ñ a t .v e r f i.i8 . B a r .I.e a q u id é .
C .d e a cc u .A n g .A re t.tra c .o ia íe .S .u e ríi.n e c n o n ad d e n u n c ia .c o .io .P a
ris de Pu teo t r a c .f in d ic a .f o .i8 j.
E q u o I n f.e o .c o n fiifi.n u .j.
R eC to res.A n g .d e C a fi.in te r c o n fi.B a I.c o n fi.4 0 j.Ii. i.r e p e rito có f. 10.
JL 3 - B a l.c o n fi.3 6 i.Ji.j.A n g .d ifp u .A tie n fis .B a l.c o n fi. e 9 3 .c o l.fiJ ib .3 .
P a n o r .c o n li.i i3 .c o .4 .1 i.i.A Je .f u p .li.i, c o n f i .i7 i.c o l.2 .u b i c o n t r a d icit,p o re il tam e n fu ftin e ri có cu rre n tib u s aliis coDÍeñuris,uc per A ym o .c o n fi.7 3 .n u .3 1 .
»
b
c
d
®
E
P
I
T
O
M
E
A N ftatutum difponens,quód confanguinci.proximiorcs Sc vi
ciui poflint domum venditam retrahere ab emptore intra m6
fem a diepubíicationis conttaflus fect? perpreconcm in pla­
tea pub¡icé,opcretur,q, fi non fuit fecta dicta publicatio: tamc
elapfo menfe a die,quo fine publicatione ipfi proximiores,vel
vicini habuerunt notitiam contractus,exclud4ntar?dcddit Alex.quód fic.& malé.
C O N S I L I V M .
I
a
b
2
C X X X V III.
\ T f /V punao & dubiis, de quibus qu*ritur in caufe BaV J l U prift*quondam Francifci de IndiuinisdeRaucnna,5t ftatuto duitatis fub rubrica,de pr?fentationc fedenda íu
per rebus immobilibus proximiores in gradu & per uicinoj
collaterales; Omiflis non necdfariis, f breuiter concludo non
poffe ®per diaum loannem in cafu propofito intentari difpo
litionem dicti ftatuti ex infraferiptis. & primó; quiapr*íup,
po.nirur,quod loannes aduerferius d.Baptift? habuic ídenriara
acquifitionis fect? perd. Baptiftam de diaa domo permcnfes Sc annos, antequam compatucrir ad cxburfandum pretiú
d.Baptift? fecundum formam dicti ftatuti, quamuis non fuerit fecta publicatio diai contractus per publicum preconcm
fuper plcíca communis, vt diríat ftaturum: nam vbi quis certus eft,I» nó eft opus eum per aliam publicationem,vci denun
ciationem cerriorare.L i -in fi.íEde aa.cmp.& in cap. eum qui
certus,de rciud.in ó.pro hoctcx.in l.Itcm ueniunt./.pctitam,
el rffidc pcti.h?re.&*ibi Bar. colligit docrinam ex illo tcx. qá
ubicunque dcnundario eft fedenda ad notificandum ; tune
íuffidt fcicntia abfquc denundatione, v: ibi.vbi f vero denun
ciario requireretur non íolum ad noriftcandum,fed ad indtádum,ut aliquid fiar,vel ad prohibendum,nc quid fiat;& tune
fimplex ídenria non liiffidt. l. denunciaife, drca princ.ftJe aduL& ibi Bar.& Ang. vnde didt Ang. in d.f petitam.hoc eft'c
notandum contra lyndicos,qui lub pcena tenentur capcrc ma
Icfeaorcs:
LiberfeptlmusConfil. Alexand.
Icfactorcs: nam ut in poená incurrant, fufficit qualitercunque
Cmilc, prout loquuntur iura dicentia,q, honiiigci--r ■
in eorú notitia deueniant pr?dÍCTa ad,«orQ malitia &neglige
ergo fufficere debet fdentia. Se licet Io. And. in adA
tiainconuinccndam per §. petita. fiinRiter uidemus, quod ad
in tit.de cmp.Se uend./.fin.teprchendat dicta uerba l l r f ^
hoc ut emptor poflit habere regrgjlum de euictione contra
in prialleg-Lemptor, tñ non reprehendit eum,inquaM,^
uciiditorcmmon fuffitit,quod uenditor fciuerit litem efle mo
fe Aat,q» fi denúaato exigitur ad commodum e i^ cA (T
tam emotorijfcd requintur, quod fibi uenditori emptor denfi
tunc fufficit fdentia, fed reprehendit eum, inquanmnj A ^
ciet,quod uadat ad afliftendum liti, & ad eum defcndcBdum
q, denundatio, quam habet facere emptor uendicon pro p ^
in caufa fecundum magis communem opi. quia iura requirút
defendenda.Acarar magis efle ad cómodum uenditaris
non folum denuncian & notificari venditori litem efle mota
fit quám ad commodum eraptoris,Se propcerea fuffidatf'^^
emptoritfed requirunt,quod incitetur & requiratur uenditor,
/ tia t quia imó f m Io.An.taIis denudatio, quam fadt emw''
quod vadat ad defendendum.I.i.C.de peri.& coramo.rei ven.
fit ad fauorem emptoris, qui denunciar, pacet: quia aiAf^
& ibi no.docJ.fi parcntes.& l.crapri.& ibi no.doCT. Cde cuic.
taiis denundarionis releuat uenditorem, ut non teneatur
éc per docin Lemptor.poft glo.ibi.& Lqui abfentem. & ibi no.
euiaioDCjSó^ocec empcori.d.L i .Cde per & cómo, rei ue,'
omnes, fEde procu. & no. Io.And.in addit. Spec.in ti.de emp.
cum aliis fupra alleg.Sc econuerfo denundatio releuat emir
& ven. /.fin.in uer.feJ nuaquid.ubi clare firmat,quod ubi quis
rem & grauat uenditorem: ergo non poteft dici,q, fiat in fe
tenetur ad notificandum : tunc non requiritur notificatio,vbi
uorem venditoris.-unde non dcbet tunc fufficere fdentia cuq
emptor denunciaos velit ex denunciatione acquirere ius cf
aliunde habita efl fcientia, per iura fupra alleg. fecus ubi que­
ficadcer agendi de euicrione,per doctrinam eiufdemmec lac.
ritur aliud, quam notificatio, ut in emptore, qui tenetur ad ade BeLin i.memb.eft bene uerum fm lo.And.q, in fauorem
liud, quam ad notificandum litem eife fibi emptori motam;
venditoris eft induccum,g> denunciatio fibi fieri debeat con­
nam tenetur emptor requircte U|nditorera, q? eum defendat.
gruo tpe,iuxta.l.li rem quam.§.quolibet tge.cum ibi no. ft. d;
dJ.fi parentes,in fi.cura I1.& idem no.Bar.in I.11Ófo!um./.mor
■cuic.Sc no.in d.c.fi.Sc cum dicta diftinctione Iac.de Bel.eriani
te,citca aln.char.ff.de ope.no.nun.& in l.i.§.fin.fEfo,ma.& An
tranfit BaL in c. i . fi de feudo vafálíus ab aliquo interpellatus
ge. in l.cum in caufa , & in Lin executione.§.ia folidum. ff.de
6 fue.ubidixitt^fiqairatutjVtrumfdentific denundandum,
j 'verb.obl.i|| Idem etiam voluit t Io. An.& alij in ca.fin.de emp..
dicendum cft,q» aut denunciatio fit ad commodum denuncia .
Sc ven.Sc ibi ad ptopofitiim diciit bonum vcrbum,videlicet,q>
ris, Sc túc requiritur deminciationeni fieri éclcienci.d.Ldenuvbi eft dubium, ad qué finem deniiciario exigatur,gj in dubio
ciafle.aut denunciandum ad fimplicem inftrucuonem aduer
vf potius exigi ad certiorandum, Sc idco fuíftceret fola fcien­
íárii& eius commodum, Sc non eftnecdie.qjfcientidenuntia abfq. alia denunciatione. & ita vf fuifle demente Dyn.in.
detur,qui3 habito effectu fcienti? non curamus de modo,ald.c.eum qhi certus.
Cy.Sc lac. de BeLin d.!.emptor.ergo fi­
legac.d.Litcm ueniunt.§. pctitam.Sc §. a quo. Sc Lquidam deue dicamus,quod ftatutum predidfum exigat didam publica­
ccdens.§.ex quo innotuit, ff.de admi.ta. aliáscil in 1. pater tutionem folum ad finem certiorádi confanguineos Sc vicinos,
teiam.§.fi.6c ita dicit voluifle Iac.de Bel.in fuis folennib.foluut uidentiir latis apettefonare verba diéti ftatuti: prifertiin
tionib.contrariorum.bene facit ét quod no. per gl. & Doctin
ibi dum dicit,vt unafqnifq. notitiam habere poflit de pridic.2.m gL4.dc Goncefpriben.Sc in c.non iniufte.in gl.fi.de pro
iftisidc ét qa ftatutum nó requirit, nifi publicari contradum:
cur.poflet eriam pro hoc adduci id, quod hó. Bar. in d. Lno^
non aut requiric,q7 exprimatar,feudenuncietur, q» proximio­
men. C. qu? res pig.ob-pof Sc in L facta. §. fi hires. fE ad Tre*
res &uicini ueniátadcomparendum Sc exburfandiim preriu bei.Scqdno.in LfiíEdecranftamen quia ille paffiis habete»
fi aelint domum recuperare, fiueeriam dicamus, quod uerba
tradiceotes:ideo tutiora funt ea, qui fuperius adducta funt.
flaturi claré non aperiant, an dida publicatio requiratur aci
Bene facit,quod no.glo.& Doc.in c.cuminhibicio, dc clandc
certiqiandum tantum, an uero etiam ad incitandum proxi­
7 ili. defpon. i n uetbo, uoluerit, qui vult, q, f publicatiocum
miores uel uiciaos ad comparendum & exburfandum, adhuc
■
prifixionetermirii,quiaIias eratneceflátia, non requiratut
habemus intentum, quia in dubio pratliimitur, quod ifta pu­
blicatio requiratur ad certiorandum tátum.-& fic fufficiat fcie
“quó ad icientes. Si fcientia idem operetur quó ad exdnfione
tia,ut inquit Io. An. in d.c.fi.cum concor.fup.alic.^ f Fortifi-.
■
qtiod operabatur publicatio cum lapfu termini quó ad ignoíantur pridida ex diftindione Iaco.de Bel.in d. L emptor. C. c
rantes. ^ Ex alio Capite etiam non poteft * didus loanes cb
de euic* qui eft multum accommodata ad cafum noftcum vtiñere: quia prifdpponitur, g, probabitur ipfiim non fecilTe
bi dixit dirtinguendum efle; quia aut exigitur denunciato
effeclualem exburiationem pretij dido ffiiptifli lecundum
8 q, exigit didum ftatutum. fvnde nifi loannes probet feferad commodum denunciantis,aut exigitur adcommodú eius,
cui fit denunciiffio. Primo cafu, fi quidem exigitur den uncia- d uaflc formam traditam a dido ftatuto cum omnib.fuis qua
tio, ut denunciato acquiratur efficaciter ius agendi ucl accu-iitatibusióQÍic fecillé cfFedualem exburiationemd. Baptifti
fendi;& tunc non fufficit fola (cientia, d.l.denunciaife, & I.3.
non poteftiobrinere. Li.§.3Ítpntor. Sc ibi not. ff. nc quid in
C.dc noua. & quod no.glo.in Lnomen.C.quires pign.ob.pof.
flumine pubiicó.Lprieor./.docere.ff.vi bon.rap.Sc quod figna
fi uero exigitur denunciatio, ut quis couftituatur in mora :
ter no.Io An.in c.i. de homi.Iib.6.in noueIia,5c rcaflumput
tunc etiam non fufficit fciencia.l.mora.in prin.ft.de ufur.Lfi ex
BaLin Lfi quis non dicam rapere, circa q tiartam coi. C. de cpi
legati caufa.ff.de uerb.obl. Si autem exigitur denunciatio, ut
ico. Sc cler.& pulchré Bal. in i.ceflante.C. quomodo &
quis efficiatur mal? fidei,tunc fufficit fcientia, ut dXpetitam.
do iu.in vi.col. in uer. ibi tres &c. Sc quod no. glo.& ibi Bald.
fi vero exigitur denunciatio, ut denundaretur & acquiratur
in'C. I.in verbo, tertiam, de milite vafallo quicontu.efl.&g
ius tranfinittendi tunc non fufficit fcientia, ut l.quemadmoincle.i.in uerbo,rertio,de vitaSc honc.cle. Sc Bald. inLnon
dum.fflde inoffic.teft.Secundo cafli principali, f quando exigi­
funt liberi.ff. dc fta.hacum multis fimilibus, qui ad hoc faa
tur denuciatio ad commodum eius,cui fic denunciatio, & túc
lé poflent adduci-facir Lami hi.$.li pritor.ft.de tranfa.^ Po fcientia fola fuffidf.1. i .|.fin.cum fi.ffde ad.emp. & ex hoc ul­
fet Sc alio fiindamento iiuiari Baptifta quó ad dimidiam,»^?
timo dicio infert,^ cú denunciatio facienda per empeoré ven
fuit quondam Benedidi ftatris fui,quá nó acquifimt ab Ol
dicoride litefufcipícnda & defendenda fieri uideatur magis
fio deRaiponis, necab habcnte caufam ab eo, fed recogno
ad commodum venditoris quám ad commodum emptoris de
fcit titulo emphyteutico ab ecclefia,ad quam res fuit
nunaantis.f.vt venditor pr?paret defeniiones, ne teneatur de
ta propter lineam finitam Sc propter culpas commiflasj^t
cuiclionc,idco fuffidet fola fdentia uenditorisivndi- in propo
<duin Benedidum in non foluendo canonem Sc non obfet'
fico noftro quoniam prouifio didi ftatuti cum publicatione
uádo conuenca, cui cafui non adaptantur verba, nec
pr?dida fuit prindpaliterinduda ad fauorem proximiorum
cti ftatuti: tum quia iftud fundamentum iuuaret Adum Ba& uidnonim: non ancem principaliter fuit induda ad fauo­
priftam tantum pro pane Sc non in cotum, vt faciunt wpen
ra fiindamenta,ideoin hoc arbitror fup c r u a c u u m latius
rem emptorum;quia nifi fuiflet dida prouifio, nullum ius cóparendi habiiiflent de iure communi didi jpximiores,vel con
ftere.Ex quibus igitur concludo contra didum Baprift^^
fenguineLLdudum. C. de contrah. emp.ca. conllitutus.de re9 pofle exerceri remedium didi flaturi. ^ f Nec priAcOs
-in integ. & ckto qj g didam publicationem dicantur incita
ftat, fi dicatur, q, diclum ftatutú videtur rcqmrerc pub ^
nprox.miores&uicini ad comparendum Sc recuperandum
tionem ad alium effcdum,quam ad ccrrioranduro,^®”*"'^
rem, incitantur ad id, quod cócernit commodum Sc fauorem
abfque alia publicatione confanguinci Sc uidni
corum,fl uolun
autem ad commodum Se fauorem empto
tur fcire facta vidnorum & c o n f a n g u i n e c n i m J.octauim-^
ns,ku ad a^quircdum primo emptori aliquid ms ageaA vd
fle cognati. Lde tutcia-C d« rcftira. in integrum. Lfi
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Confilium
ffde fua.inftra.Lú vidnas.C.cie napx.quoidam.& c.quantOi
deprziump.quia reifxjndenir ex notatis pierBald. in Lquonia
focorem.perillum tes.C.ae iure delib. & iu Lconuenticulam;
C. de epiico.& cler.Sc in!. i .Cde coliufio. deceg. & per Pani.
deCair.inLi-fl* ¿eer.peta.vbi volant, anod przdida locum
non habeant in adioas momencaneis,vt eft contradus,teftamentum.& umiHa. Aiex.
C X X X IX .
103
pa.ubi ad hoc alleg.not. per Io. And. in c. perperus, de-dect.
in ¿.in noueila. & dicHo ipfo iere, & mox, uel ftatimAuir finonyma,in auth. de inceftis nup. in prin. cum gL& no.gLi x,
q.3an c.cum excórounicatis.no. Bar.in Llmperator.ffide inre fi.& in L i .ff.iudi.lbIu.ergo imponant przdicta.acfi ftadtn
3 laco laudo effet a partibus fecta homoiogato. ^ f Tertibpro
hoc no.BaL in addi.Specdn ri.de arb.in S.coLin uer.fed quidÜ ftatucuni didt &c.ubi voluir.q fi ftatutum dicat, q contra
laudum nihil obijci pofficjDon poterit ped reductio, ar. L r..
a d d i t i o n e s .
auté.ff. de aleator.Idemíecundum eumfi dicat,quod ni­
hil pollet excipi: quia cui denegatur exceprio, ét denegaturJ
N o n po ffe.] I m o ex qno fem p er e ft in tra tem pus fia tu ti,q u o d n o ia
actio, perquamdeueniretur ad exdpiendum.Lnecintendo.
d p ic nifi p o ft p u b }icario n e m ,q u e n o n eft fe S a ,u t d ixi in co n fu .P a r.
C.de tranfec.& Lcum mulier.fffoLmat.ncc eriammnc fecun­
§ .i 5 .g lq .n u . j.A d d e n o .tu p Jib .4.c o n fi.24.h o c nifi lapfa effet p r z fc r i
o tio iuris co m m u n .s,p u ta trig in ta a n n o ru m ,u e l lo n g i tem p oris c o a
dum eum poffet peri in integrum reftiturio per minorem,altra aliu m fu ccefforem fin g u la re .-n ,u td ix iin c o n fu .P a r if.§ .i7 3 .
legat notata ner Cy.in I.in caufe.ff. de mtnoribus.quod repu-.
l,
N a m u b i qu is certu s eft.] A n d .T ira q u e l..ia r e tr a o -Iig .§ .3 6 . g lo . 2.
tat not.dignum led fi ftarumm dicerer, q non poffet exdpi;
uer.u n d e cim o q n z ro .n u . 2 4.
quia qui exapit,non proprie agit, allegat notata per Inn. in
g
E r a lio c ap ite e tiam non p o te ft.} S equ itu r A n d -T ira q .in tra d -lig n .
§ .8 .g l .i .& i n d .§ .;6 .g l . 2. u e r .& u c r p e c ia tim .n u .2 j. R o u e f.
C 2 . de cá pof & ad ea quz in cótrarium uiderentur poffe ad
d
Formam.] And.Tiraquel.ia coufuecu.Piao.titu.retract.§.8. glo.i.
dud poffet refponden,ut peregregié deducmm eft in allega& glofl.7.
rionib.Antonij per clariffimum eius aduocatnm&mihifra4 trem honorandum,quz breuiíaris caula non refero. ^ Sed
E P I T O M E
iftis non obft. contrariam fentenriam de iure probabiliorem
A L L E G A N S laudum latura per dolum,femper debet J elfo puto,vidclicet,q fi in petitione reductionis producta p
audiri,non obftante ftatuto,pado ueLrenunciationequanm
lacobum eft deductus dolus arbitratorii, uel qubd dolo An­
cunque generah.
tonii flierit dictum laudum ita latum,debeat aciraittf non ob
ftantibus dictis ftaturis,fecundum tamen qubd infra declaraC O N S I L I V M
C X X X IX .
bitur,hoc in primis videtur voluille Bald. in 1. cum antea.C.
de arbi. peniil. col.in uer.fed quid li per ftaturam. vbi qu?rit,
a
•Ti 1 pundo » & copia duorum ftatutoru ciuitatis Mu
vtrum per ftatutú petitio reductionis ad arbitriumhoni uiV 1 1 LI tinz & allegationibus aduocatorum vtriuiq; par
ri tolli pofsit,& arguit qubd fic,per notata per lac. de Are. iH'
tis adeo accommodate & fignanter in propofito allegantia
1.1 .C.fi aduer.li S^concludit fe credere iftud efle uerum,mfi
vt fortalTe parum aut nihil accommodatius adduci potuiilet.
dolo,uel culpa lata arbitratoris hoc intercefferit.hoc dicit ^p1 Videretur prima f confideratione dicendum,petitionem re.
bari per Ldiem proferri. §.ftari.ffi de arbi. iuncta.1. 3. cum ibi
dudionis ad arbitriumboni viri non elle admittendam prin
notatis. C.de arbir.& d.l.non diftinguemus. §. cum quidam.,
cipaliter vigore ftatuti fub rubrica de compromiffis. przierhoc idem voluic Pec.de Anch.in rep.c.canonum ftatuta.de cótira vbi tradando de compromiffis inter coniundos & affi­
fti.in 33.charra.in 14.q. in uerfi.accedit hic.quzro de ibtuco.
nes &de poteftate compromillariorum vtitur his uerbis,viquo cauecur,qtibd laudum &c. ubi dicit,qubd fi ftatuto caue
delicet; omniappelIatione,in integrum rcfticutione uelfuptur,qubd laudum non poffit redargui de iniquitate,uel nulliplicatione prorfus reiedis. quz verba prolata a lege operan­
tate,iitrum poterit impugnari ratione, & concludit,qub^ fic,
tur plus, quam quando in reicriptoappofita iunt, quia licét
quia dicit lex,qubd ftetur fententiz arbitri fiue equz fiue iniprolata in refcriptononoperentur, quin poffit appellare in
quZjiit in d. §.ftari.& tamen poteft redargui de iniquitate, ficafibus expreffis a iure.c.paftoralis.c. ut debitus, de appell.ca.
proueniatratione doli uel fraudis. d.l.3.C de arbit.ftatumrn
b licet in corrigendis, de offi. ordi. tamen fecus eft, quando a
' enim debet redud ad intellectum iuris communis, & per il­
lege , uclftatutoremoueturappellatio.l.i.&itaibi perillum
lud diftingui,maximé ne quis indebité damnum patiatur.1.2.
tex. no.B.ild. in prin.ff. de offic.przfe.prztorio. & Hoftien.&
C. de noxa. 1. CeGr.ff. de publica. 1. fi. §.in computatione, in
Io.And.in c.paftoralis.§.przterea.& in c.fin. de offic.delegat.
glo.C. de iure delib.c. cum dilectus, de confue.addudt etiam
SC ibi hoc fequimr Ant..de But. reputans fingulare, & no. ét
pro hoc illud, quod in fimili dilputando concludit lo.Cald.
ipfe in przal.c.paftoralis.licet Ludo. Roina. in rub. ff. de arbi.
in fua difputatione, de qua facit mentionem Iq. An. in addi.
poft medium dum tradar,an per ftatutum tolli poffit appelSpecin tit.de arbi.§.fi.ubi tenuit, q ille, qui cum iuramento
latio.de przdidis mentionem non faciens dixerit inaduerten
promifit non petere reductionem ad arbitrium boni viri,non
ter contrarium, putans quod ftatutnm remouens appellatio­
excludatur a petitione reductionis, fi uelit oftenderc laudum
nem debeat intelligi de friuola, ficut dicimus in relcripto,alleg.c.paftoralis,& c.ex parte,el; .de off.deleg. & tamen cóftac c fuiile latum dolo ' arbitratoris. Idem uoluit ét Pet. de Anch.
in confi. aoj.incip.Inquzftione fupradicta hunc ordinan
didani petitionem redudionis eile fpecicm appellationis. 1.
obferuabo. ubi dixit,quod licét ftatuto cautum effet, q laudú.
nó diftinguemus.§.cuni quidam.ff. dearbi, fecundum Bal. in
poffit de nullitate uel iniquitate redargui: tamen poterit re­
2 1.2.C.ut lite pcn.^t Secundo &: fortius hoc videtur probari
dargui dicsum laudum & reduci, quando redarguitur pro­
ex eodem ftatuto inferius dicente, q illud, quod inter partes
pter fraudem litigatoris,proquolaudura latum fiiit,utlicor
przdidas pet arbitratorem, uel arbitratores fuerit laudatum
rupitarbitratorenijuel obrepfit ei falfum. uel teftcsjúnt teiti-.
vcl prenunciatunijdebeat per Poteftatem execudoni mandahcati falfum.-quia ftatutum non pollk exprefsé difponere,q
rt,fiueillud fuerit homologarú,fiue non: quiapro homologa
ualeret,&effectum haberet laudum latum per pciunam,uel
to ipfo fado haberi diiponimus Scc. nam fi habetur pro hoper falfos teftes,ergo non debet talis cafus includi fub genera
mologatojcrgo no poteft peti redudio ad arbitrium boni vi­
li difpofitione, ne plus operetur racitum, quam cxpreffum 1.
ri nec alifer impugnari,fed executiom mandandum eft.l.cum
qui ad certum, ff. Icca. & fi diceremus contrarium, fcquereantea.C.de arbi. 1. ad folutionem. C. de re iud.l. ab eo.C.quo
tur,qubd p r flaturum auferretur ius alterius fine caufe & inmodo & quan.iud.c. quod.ad confultationem. de re indic. &
iufté,quocKieri non poteft eriamper Impratorcra, uel Papá,
c ponderanda eft didio illa, ipfo faao,'quz idem importat,q
ut no. Inno.in c.que in ecclefiarum, de confti. cum concorftatim/eu ipfo iure ablq; aliquo hominis minifterio, ut nor.
dantiis vulgati s,adducit eriam,quod no. Spe jn tit.de renun. •
Arch.m c. i . in prin. in uerbo ipfo iure. de reicrip.in 6.8c in c.
Sc conclu.§. I.uer.fod pone, ubi fecundum cum voluit,q ge­
I.de homid.& m c.feiicis, in uerbo infamis.de poenis-eoJib.
neralis renunciario non extenditur ad illa, fupr quibusfp-.
nam idem eft dicere ipfo fado, quod iplo iure,ut notatur in
cialis renunciario non ualeret, fed tali iun non pflbt renun- •
didis locis,& no^ar.poft gldn Li . in prin.ff. de his qui no.in
dari, quia inuirarerur quis ad dclinqucndumXconucnire.ff.
fa.no.gLin c.in pcenis,dc reg.iur. in 6.& in cquicunq; in uer­
de pac.dota.c.quemaduiodum,ad fi, dc iureiur. pro hoceriá
bo innouetur.de h?ren& in c. cupientes. /. czterura. in gloff.
addudt illud,quod didmus de fententia arbitri , q ci ftari dc
inucrbo,fufpcnlosjundotcx.deelec.eo.li. ad hoc tex .in c.
bct.fiue fi: zqoa,fiuc iniqiia:& tamen p r d t rarione doli rcdcricis.^. pcn.in fi. dc immuni. ecde.in 6.& in c. apoftoli- dargui de nullitate, uel iniquitate per d.l .3. cum ibi notaris.
dc rc iu li. & in c. fi religiofus, de cicc. eod. lib.&L
C n c arbi.Sc Lira dcmum.eQd. t:ni.ldcm uoluit Ludo. Rom!) G.i-ncati.Sc 3 J.m auth. habita, circapen.col. C. ne filius]p
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Liberfeptimus Confli. Alexand.
in rubr.ff.de arbi. poft médium, in ver. fubfequentet qusritur,
an valeat ftatutum,quod lententia arbitri &c.vb¡ voluit idem,
T
quod Bal.in d.l.cum antea, * & pro boc adducit: quia In ge­
nerali diijxifitione non venit id >quod dolo fieret.Lcreditor./.
Lucius." ff.raandati. & Lfiliusfa. cuTn ibi no. per do<ft.6.de do­
na. Idem voluit ipferaet Rom. in confiLcjo. incip.Vifo thema­
te qiizftionis mihi propoíit? fuper eo, quod qustitur &c. vbi
concludit, quód licet ftatutum prohibeat, quem dicere, feu
probare effe ex laudo kfum,vel grauatum: tamen hoc non ob
ftáce poterit dici delefione enorrai,mouetur per illud, quod
dicunt doíc. in i.íi focietatem. /. arbitrorum, ff.pro foc. máxi­
me Bald.in l.cum antea. & Ang.ia diípu. ind.Duo adinuicem
litigantes.& canonift?inc.quincauallis,de iureiu. cum infini­
tis concordantijSjdum concludunt,quod quantumcunq. com
promittentes dederint arbitratonbus poteftatem l*dendi in
parua Sc magna quantitate p:o libito voluntatis, attamen nó
prohibetur enormiter lasfas petere reduflionem ad arbitrium
b o n i viri ;& quia in quacunque generalitate inteliigitur ex­
cepta enormis kfio. d./.Ludus. Sc L fi libertus, ff de operisliber,& 1.3.C.de dotis promif & equiparar paflum legi, vel fta
tuto,iuxtal.nonimpoíEbile. ff.^e pafl. & prout etiam in hac
materia facit Anton4leButind.cap.paftora!is. §. fin.in fin.de
j offi-deieg. t Pro hoc adducit: quia verba ftatuti non funt iudaicé inieliigenda 1. fi cui.ff.de fcrui.noC. glofin l.damni. í . íi
isqui ?des,in verbo aliquas.ft.de dam.infec.no.Bald.in i. cuicunque.in antepcn.colum.C.de fer.fug. & in l.omnes populi,
in 14.colum.ff.de iuft.& iu.& debet interpretan,ur quanto mi
nus fieri poteft k d it ius commune, vt eft diclum,vnde ibi dc
iureconnfcnuni raodicékderepotuiíTet arbitrator,utlegitur
Sc notatur in l.fi de meis./.recepiíIe.íF.de arbir.tunc vigore fta­
tuti poffit !?dere mediocriter, íécLindum eum, alisgat etiam
diélum §.ilari,iunéla d.l.3.& quod no.Bald.in d.I.ciun antea.
& quod non deber intelligi,quod ftatutum uolueritdare ma
teriam delinquendi, arg. d.l,conUenire, & 1. fi unus./.iUud.ífi
de paét. quinimo fecundum eum fi ftatutum tale intelligeretur, quod excluderet facultatem dicendi de iniquitate laudi
caufa a dolo non valeretiquia ftatutura tanq uam nutriss,auc
inducens peccatumnon valeret,aliegat.c.fi.de confuc.& quod
not.^Ioft. in ffimma in tit.qui fil. iintlegi. /. nunc videndum.
uerf quid fi Imperator.& Bald.in Leam quam.C.de fideic.cir
ca iz.colum.dum allegat 4.diftmfl.§.erit autem lex &c. bene
faci£,quod no. Bar.in 1. fi quis fub conditione, ff. de condi.infti.& Bald.in l.fi./.in computatione,in fin. C.de iure delib. vbi
volunr,quod ftatutum generaliter loquens non debet intelii­
gi, quod coraprehendat cafum illicitum & illum permittat,
nec etiam ad ea,cicca qu? ftatuentes non haberent poteftatem
ftatuendi per diólam Lfi quis fub condiaione,& arg.Lqui taber
6 nas.ff.de contt,ihen.empt. Ad illud etiam f quod dixi,quod ta
le ftatutum non dét inteliigi, quando latum fuiilet laudum do
lo i!iius,qui obtinuit,bene facit,quod no.Bar.in 1.3./. fin.ff.de
condi.ob mrp.caufam.per illum tex.ubi uoluii, quod benefi­
cium , feu prsmium concelliim a ftatuto alicui, nunquam intclliguntur verificari in iiio,qui dolum, uel fraudem eommiiif
fet circa id , cuius occafione benefidum conceditur. & idem
no.Bar.in L j.f . f i ex ftipulatu.ff.ad Syll. Sc Sali, in 1. ea quidem.
C.de accufatio.dum traélat de denunciatore publico circa fi­
nem illius traélatus, & Saü.in 1. i.C. de mulieribus qua: feruis
proprijsfeiunxerunt,& per Bald.in I.i.C.de condit.ob tur.cau
fam.ficit l.fi pr*tor. §. Marcellus , cum materia, ff. de iudi. ita
in propofito , beneficium conceffum a ftatuto illi, pro quo
laudum larum eft, ur mandetur executioni, fiuefueric ho­
mo logatum, fiue non, nullo modo debet inteliigi conceftum
ei, qui fuiffet particeps doli .circa diélum laudum. ^ Accedit
7 t ad confirmationem pradiélorum: quia etiam pofito quód
aliqua in contrarium adduci pollent, tamen non poteft nega­
ri,quin faltem propter authoritates & rationes pradiclas arti,
culus reddatur dubius, ut no. in L& ideo.fEde legi.& in Lcum
de nouo.C.de leg.S^^ in prima conftit. Cin /.quibus.in glo. m
uerb.ccrtasJ.cum prolatis, cum ibi nor.ff.de rc iudic. not.Barto.in l.qui Rom?./.duo fi:atres.in 6. op. ft. de uerborum oblig.
crgo in dubio admittenda eft ipfe petitio rcduflionis, ficut di
amus,qaod quaudo eft dubium, an fit deferendum appellag ^oni,debet in dubio deicrri,s urno.glo.inc.acdebitus,invec
bo rationabili caufe- & ibi Io. An. de ap. Spe. in tit.de appellanone. / nunc dicamus quid fit officium, verf 1. & verfi.circa
hoC4uhn.& Arc.!Qc.iJnuerbo delatum. S c ia c .ll aiudice.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
deapp.in6.&D o(ft.incle.i.dc d olo& contu.&
■
ftatu. ff.de tefta.& in Lproperandum./. riHautetn re,
luduad hoc tex.in c.cumfpáH./.excciru. de ap cum
Y
p e r h o c i„ d ¡a i,l„ d .,& U a r .i„ L .J M Í;“ “ Y ““'Sfic quando eft dubium,an articuli & interrogatoria
bus debent recipi teftes,fint pertinentia uel nó, debent^ T *
ner iudicem.
ur inquit
in n m r Hoft.&
Hr>n- ii, alii poft
. n
bio admitti per
iudicem, ut
'da
per tuaSjde teft. Habet tamen in primus iudexj coram^
petitur rediiélio,cognofccre ialté íumarié, an dolus dedu&'^
in petitione reductionis fiierit commiflus, & fic an fitlc^
iicanütlom
petitioni rcduclionis.& cognito iummarie de hoc,& conftiti
de dolo habebit poftea cognofcere plenarie decáredufli^
nis,& fuper
pronunciare
dictis
per
Inno_
i - ea
- J
--------------------- , ita
5 colligitur ex
W
Aw
xwtia^
»cr iniiA
m c pafioralis, in glo.in uerbo iufpcndatur. de offic. deleo Sc
ibi hoc expreffius volunt Ant. de Bat. &aliiin§.pr*tereaTsc
not.Bart.in Licienduum.fT.deap.recip.& Ang.in 1. l.fiaiilnouari. app.peupoft ea qu* ibi notantur in glo.3.ad hoc, qd Pj
betur in cJlomana.§.ii autem poft.de app.in 6. & quoft
glo.magna in cle.fi ante,de do. & contu.&quod no. Inno.in
c.Romana.§.contrahentes, de for.comp. in 6. Sc ibi Io. And.
&alii,&glamagnainc.i.de offic.deleg.in 6.6eInno.incc?
terum,dc iudi.& Iac.But.in l.pr*fcriptione,& ibi maoiscom
muniteralii.C.fi contra ius.& Io.CaId.inca.deillis,derapJn
4-q.in repeticione.& Bal.in l.iiquis ex aliena,de iud. Sc Anto.
de But. late in c. fi clericus,de foro comp.& in c. iiiper literis
de refcrip.& legift* in 1.2. ff. fi quis in ius uocan.non ierit. &
lo.dc ImoLin l.quidara confulebac,in ult.col.ff. dereiud.vbi
autem non conftaretiudici de dolo, habebit pronunciare no
die procedendum fuper petitione reductionis. Inretainen
dubio potius ent procedendum fuper caufa reductionis quá
non per ea qu* dixi fup.allegando glo.in c. ut debitus,cúaliis
fup. allegatis.Et per h*c apparet, allegata in contrarium non
obftare:quie illa polleant procdere,ubi non deduceretur do­
lusjn petitione reduétionis,ut oftendunt rationes &argumé
ta fup.alleg. Alex.
ADDI TI ONES.
a
^
d
^
f
S
V if o p u n fto .] C a r o J.R u in .c o n fi.ij.u iiis fiatu tis.in fi.lib.j.R ouefc.
Se cu s.] Su p .lib .6.co n C iz o .n u .1 3 .1 4 .
D ir iio ilia ,ip fo fa c to .] D .B e rn .in tra d .d e publ.concubinarijs.in ver
b o ,lit ip f o f a d o .p a g .i7 i.n u .3 .& T ir a q .in l.fi vn quam .in uerbo, telta tu r.n u .1 4 3 .u e r.q u a d ra g e fim o .C -d e re u o c.d o n a . Rouef.
Q u o d fi in p e titio n e .] V id e etiam So c.con fi.zzo .co l.p en .iib .z.N a.
D o lo .] B ald. co n fi. 5 8 0 . lib . i .co n ii. 1. de a rb i.P au l.co n fil.70. co l.i.
c o n fi.z á o .c o l.z .lib .i. d e c if T h o lo .2 6 S .D e c .c o n fi.jj3 .c o n l1 .j8 7 . in
f i.c o n íi.é ja .c o l.z .
V b i u o luit id em ,q u od B a l.in d .l.cu m a n te a .] Id e m magis in term i­
nis p r s t e r A le x .h ic firm at P a r ifc o n f i.4 g .c o l.i.n u .j-lib . I . R o u e f
D e fe r ri.] Su pra l i b .j.c o n f i .i i 3 .n u .i .
C O N S I L I V M .
CXL
Lege fup.lib.2.confi.2o8.quod hic duplabatur.
Hoc conf.dupiicatLini eft,fup.confi.2o8.uoIum.2.vbi vide
quod annor.
Zanch.
E P I T O M E .
S T A T V T O Bononi* canetur, quód per matrem non
excludatur patruus,&fiiiiis patrui,nifi in vfufructu.deindc in
alio verficulo,
forores e x c l u d a n t agnatos,nifi concurrant
cum patruis,quo cafu pariter ad mittatur nu.7. in fi. & in alio
verficulo,diípoíita in cafibiis fcparatis habeant locum inco
iunélisjnu.ij.ad fin.accedigqj Chriftophorus deceffit relicta
a
matre S^fororibus Sc Nanne patruo. Refpon.Alex.quod pa­
truus non excluditunied fuccedit utiliter cura fotoribus de­
functi quó ad proprieratem.:quia forcres capiunt viriles fuas
pleno iure proprietatis áéfeíúsfruct. léd in parte patrui, ma­
ter quam diu viuetuidua habebit vfumfiruaum, & bene,
plus dicit Alex.nu. i j.vfque. ad fin. cjiiod ifte patruus pr*feto
modo fuccedct in omnibus bonis etiam immobilibus,vbicua
que extra territoriumBononi* fitis,ex quo omnes ifti bai'rc
des|iunc de iubdiris Bononi*,íéd in hoc peffimc
uo inquantum loquitur de sclionib.perfonalib.debins dc ^
¿lo,qu* cenfenturde territorio,ucIloco aedicoris, licet
bicores morerentur Ferran*,uel alibi.
C O N S I L I V AL
C A L i.
T T I f\~ ftatuto duitatis Bonon.» fub rubrica ac luc V 1 1 0 nibusabinceftato alcendcnrium & cclfe>&coar
Confilium
C X L I.
104
$c coafideraris aliis,de quibus in theaiate fit mentio, uidere6 ne exclufioms ftamri. ^ f
“ terminis noftris
j tar prima confiderarione Acendum primo, f didum ítatutú
ifte cafas dedius per Pet.de Anch.in repetAxianonum fiacu
locum ia przienricafu fibi non uendicare, & per confcquens
ca,de contlLverfus finem repJn verJnter confilia qui habeo
de inre matrem & forores Cfiriftopiiori ad eius íücceílioné
&c.ubi querit,ftatuto caoetur,q, exiftente patmo mater non
admitri,ciCeris remorioribus exclufis,vtLfi.& in auth.deíüa
fuccedat fiho, utihrpes tffimorum Sc ferailii conieruentur,
^o, C , ad TemiLnon emm videtur cafiis ifte a ftatuto proui
modo contingit,quod extabat macer,6Qpatruus,& eriam fo
i lflS,6Qt
remanet in diipofirione iuris commanisJ.fi extra
ror defuncti, dc qua non eft facta mentio in ftatuto,utrú er­
neos.ftide conduob cau-& Lcommodiffime.ff.de lib. & pofthgo patruus excludet fororem,& fi non excludet,utrum mater
Nsc ad hoc obftat Adum ftatutum in uerfic. ipfi qmdem fta
admittetur cum fororc deiiincti?&arguit primo,q, foror ex­
tres,eorumque filii Scciundo verfi.Ec fi cum patruis Scc. ubi
cludatur a patruo propter caufam finalem ftamti durantem,
ftatutum videtur velle,quód fi mater perfom deftmdi couque debet efle caufe extenfionis ftatutijficat fl ceflaret cauia
currar cum patruis peribni dcfondi, feu cum filiis mafculis
finalis,debereceifercftatutum,Lgeneraliter, de epifco.&clc.
patruorumperfom defundi, prout contigit in cafu noftro,
pro hoc addudt: qma cxclufe una perfona debet inteliigi ex
quód tunc priferantur patrui & fili patruorum, prirer quám
clufe fibi fimilis,in qua eft eadem rario exdudenA,u:no.Bar.
quo ad vfiimfbidum totius h?reditaris,, qui fpedare debeat
L2.§. mdendum. ff. ad TertuL ubi conduAt Bar. quód fi per
ad matrem,donec vixerir,ael ad alia uota tranfiuerit,uel vius
cxiftentiara agnatorum excluditur mater.ita etiam exclude­
frudus aliter fit extindus,priftira tamen fatifdarione, prout
tur auus matemus,& fi ftatutum excludit filias,uidetur exdu
latius in dido ftatuto, quia ad hoc poteft relponderi, quód
dere nepotes ex eis,ucper Cyn. in Li .C. qui fit longa confue
cafus non eft ibi comprefaeAas, quoniam ibi ftatutum loquiCU.& in Lt . Cde adulte. & per Banoin Lliberorum, de uerb.
tur,quando extaret mater ex una parte,& patrm ieu filii pafignificatio. & Bald. inLfinAe libe, pratc. cum concordantiis.
truorum,fed in cafu noftro exeat nedum matenfed eriam fo­
fed Pet.d c Anch. in loco preallegato refert,quód in propofirores perioni defundi.CChriftophori,de quib. in Ada par d ta.q. contrarium confulmt collegium Penifinum J fdlicet ^
ticula ftatuti non eft facta mentio,6c ita uidetur probari in l.il
patruus non excludat forrem defuncti, quia de ca excluden­
3 lam.C.de coUa.& ibi no.Bald.in pnnc. vbi f quirit, pone, q
da ftatutum nihil dilponif. & refpondet ad ca,que dicta funt
ftatutum diaat,q? mater non fuccedat extantibus agnatis de­
fupra dc auo materno & nepote ex filia, quia illi fuccedut lo­
functi perfonijContingit, quód extác agnati,& aliqui cogna
co exduforum,& eft quidam reprifcntario in eiidem;fed no
ti tranliierfalcs,qui de iure communi fuccedcrent, an diai co
fic in matre & forore,qui Auerfo iure uemimt ad fucceffiognari.puta nepos fororis & fimiles excludantur vi ftatuti f Sc
nem defuncti, una tanquam mater, alia tanquam foror.& io
primó arguitur quód fic,per rafioncs,quas pofiiif BartJn 1. 2.
concludit Petrus dc Anch. fecutus priallegatum cbnfilium,
J.videndum.ff.aclTcrtu.quasbreuitatis caufa omitto.finaliter
q? mater Sc foror exclufo patruo pariter admittunrar.& di­
dcciAt contrarium per dictam l. illam, circa medium,ibi, eo
dt , q? hoc in fimili uoluit Bal. in d.l. illam.& fi Aceretur, q»
quód nulla Scc.Sc qma cxclufio ftatuti non dcbet trahi ad caper dictum ftatutum in uerfic.agnati namque mafculi &c.eft
prouifiim,quod forores defuncti perfoni concurrentes cum
fiim omiiImn,tanquam odiofa. 1. 1 qiiarc.fr.de uen.in poC
patruo debeant pariter adniitti:quia poteft refponderi, quód
mit.& reipondet ad allegata in contrarium, vt ibi per eum.&
illud ftatutum loquitur,quando extarent forores & non ma­
cum eo tranfitPet. de Ancha.in repet, c.canonum ftatuta, dc
ter, & fic eft cafus orailIus,per ea qu? dicta funt íupra. ^ Poconft.poft mediu in ver.quiro ulterius de alia quiftione &c,
ftremójdato quód ex forma ftatuti Bononii deberent patrui
4 •[[ Secundó t hoc idem videtur dicere Bal. ^in L quicunque,
admitti in totum, uel in patrem contra ius commune, tamen
b C.de feruis fugi-in 4.col.ubi quirir,ftatuto cauetur,quod exi
ftente patruo non fuccedat auus maternus,pone contingit ex
illud ftatutum non debet habere locum quó ad bona i ^ extare patruum &auura maternum Sc etiam auiam maternam,
traterritorium Bononi?, quia tale ftatutum tanquam odio­
e concludit patruum tunc excludi,
fuccedere auú & auiá,
fum & contra ius commune non debet extendi ad bona ex­
arg.l.fi.C. de leg.h?r.quod reputat efle notandum. ^ Tertio
tra territorium,ut decidit Bar.in Lcunaos populoSjin 6.Sc 7
videtur probari in 1.2.§.fi fit agnaCus.iT.ad Tertul. ubi licet pa­
q.principali. C. de iumma Trinita. per l.ex ea. cum ibi no. ff.
ter exiftens in adopciua familia uincat matrem, tamen>fi fu­
de poftuIan.i[| Sed pnmifiis non ob. contrariam íéntentiá de
iure probabiliorem efle puto.& dico in primis,quód non mperfit pater pdictus exiftés in adopriua familia, & extet agna­
detur efle dubium,q> Nannespatruus Chriftophori admitte­
tus , & etiam mater: quia agnatus uincat patrem in adoptiua
fiimilia exiftentem,& mater uincit agnatum, & prifertur fo­
batur pariter ex forma ftatuti una cum fotoribus Chriftopho
ri ad h?redicarem Chriftophori, feltem quó ad^propriecatem
la matcr.quia fupererat perfona,qu? excludebat illum,qui ma
tri obftabat.i.fupereratagnatus,qm excludebat patrem exclu
6 f quam hireditatem Nannes dum vixit videtur adiuifle pof
fidendo res hereditarias, domos h?redicarias habitando, ladentem matrem,ica in propofito iuperfancforores,quc exclu
té probat Bar. in l.geric.ff. de acquir. h?redit. in uerficu. circa
dunt patruum & filium patrui de iure communi. & ipii non
tertium principale, iuncto uerf. fequenti. & plené not. in 1.1.
fiint in ifto cafu prohibiti fuccedere a ftatuto, Sc fic forores
C.de repud.hire. & per Bald.in 1. non hoc. C. unde legitimi.
tollunt matri obftaculum,propter quod ipia excludebatur. Sc
& notatur in 1
. i . C.ii ut le ab h?rcdxbfl:i. & an Nannes pofle
exilio tex.Barto.inl.i.í.filium.ff'. de bo.poCcontra tab. colli­
derir animo adeundi, quando aliter non apparet,ftatur dicto
git doctrinam inferentem in materia fimilis ftatuti illud,qd
h?redis Nannis,ut per Barto. in dJ. gerit, in 4 . C 0 I . per no. in
proxime dixi,& Bald. inl.fi quisfilium.in 4.quift.C.de inof.
1. fi quis a filio.§.fi quis plures.ff. de legat. primo.Qiiinimo ex
teftam. ^ Quartó uidetur probari per tex. in d.l.2.§. fi fit con
forma ftatuti Bononienfis etiam h?rcdicas non aAca trafinitfanguinea.ff.ad Tcttul. ubi licet pater uincat matrem, tamen
7 ritur.Et ad hoc f oftcndendum pr?fuppono, prout in thema­
fi concurrat confanguinea, foror Sc mater & pater in adopti­
te,quod diai Nannes & Philippus iiint origine ciues Bonoua familia,uel emancipatus. & fic defiit cfle agnatus: quia fo­
nienfes, & per confequens ftanita ciuitatis Bononi? habent
ror tanquam agnata excludit patrcm,vocatur mater cum forore,ficuf alias uocarerar,fi pater non adeffet, ita hic propter c locum in cis tanquam in fiibditis.-quia ifta a pari * procedunt
uidelicet quem forum in loco foniri,&quem legibus, uel
forores debet uocari mater cum cis,ficut fi patruus non adef
flaturis localibus fubijci,ut no.glofl-S.diftin. qui contra mo5 fcL^Quintó vidcturf probari pcrtex.inl.fi quis. §. finautem.
res.& I z.djftinJn capJIlud.& not.Doao.in rubrica extra de
C.ad TertuL& quod ibi per illum tex. notat Bald. ubi quirit,
confuetu.& in cap.quód clerids, dc foro competen. & loan.
fi ftatutocauctur, quód fratres patrueles excludant matrem,
Cald. plene in clilpu.incip.Quidam Florentinus. Docto, in d.
& ftatutum mhil dicat de amita, modó quiritur,fi fupcrfunc
l.cuntftos populos, & ibi exprefse Sal. in q. dc Anglico, vult,
fratres patrueles,mater & amica,quis fuccedat? & Acit, q, il­
quód ratione origims ftatuta ligent, fic. idcm BaLin L fi arrole tex.melius,quám alius fadc,q, mater fuccedat tanquam ha­
gator,circa antepcnul.columff.de adop.non eft enim dubiü,
bens iura humaniora, ficuLn. tcx.vulr,q, licét patre exiftente
quód ratione origims quis remaner iuppoficus. L libertus. §.
niater ex SenatufronfultoTenuiliano non admittebamr. L2.
priicrip.ff.ad munidp.C.dc incolisJ. ducs Jib. i o. & ibi po­
S.obiicicur.ff.adTcnuIlia.tamen fi ibpercftftater defuncti, g
teft agere & conueniri, ut laté probat lacob. de Aret. Cyn. Sc
fi>r^,qai cum patre concurrit,tunc mater non excludetur a pa
EalA& communiter aliiJn Uccunda. C. dc iurifAc. omnium
tre: quia non fumus in terminis SÓ^Aípofitione exclufioms
iuAc.& Bano. m L aflumptio./. 1. fli ad munidpa. & canoniia propofito non exdudemr mater extantibus lororibus’
fti in cap.accedens. el fecundo, ut lite nen conteftaAc in caccfuna? perfoni, qma non fiunus in termmis,& dilpofiriepicj.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
é
Liber fepdmus confi-Alexan.
eirn.fin.cie Foro compctejiti.Sd per BaL m I.fin.C.li;a non co­
C de fecun. nup.ubi dicit, quod quando ftatutum
pe:. iudic,
Hoc prsi'uppoii:o dico, quod cafus noiler effc
marrem,li quzritur, an ratio prohibirionis, vel excluf*
feuor, uel odium, debet attendi, aut illa excIuGo con
decifus per dicftum ftatutum.in uerfi. ipfi quidem ftarrcs, cú
Iiélnm,uel malos mores,& tunc prefumitur o d iu m ,??“
verf.fequenri incip. & fi cum patruis S c c . iunClo uerfi. agnati
namque mafculi S c c . nam in ver. ipS quidem fratres &c. cum
concernit fauorem,vel prcrogatiuam alcerius,puta agn ^
Sc mnc eft fauor. Sc idem tenuit Ang. exprelse in
v e r f i e q u e n r i eft prouiilim,q per matrem noa excluditur pa­
truus S c filius patrui,nifi in vfufruclu, per verficulum autem i incip. Martinus loannis de Fiorentia.fed ita e f t ,q u o ( i 1 1
agnati S c c . eft prouilum,q forores excludant agnatos,pr?tertutum fauore malculorura contra ius commune intellioi ^^
quam quando concurrunt cum patruis, quo cafu pariter adfe factum fauore agnarionis,ut not.Ia.de Ra.& Cyjn d L
8 mittantur &c.Modb fic, f in fauorabilib. diipoGcio fecla de
de adal.& Bald.in locis fupra allegatis,& Baid.& Ioan.de I
vtroque fimplici comprehendit cafum miftum. 1. fi ita faiin LTitia cum teftamento.§.Lucius.el a.per iilum tex lEdcfl'^*
ptum, Sc ibi no.Dcxft. ff.de Iib.& pofthJ. Titiz textores.ff. de
ga.2.& Baldan dj.masimum uitiutn.in 4.coIum.& Ano d "*
leg.i.& no.pleneBarto.&alij Doclin 1.2. inprincipio.ff.de
fil.68.Pau.de Caft.d.confilio 85.1ib.2.ergomanifefe appa?*
verb.oblig. cum fimili. Sed diélam ftatutum excludens foto­
quod tale ftatutum eft feuorabile. nec mirum: quia magis
res a certa parte psopter patruos, ac etiam excludens matrem
uecurdeicendentibus,qiiam alcendentibus Sc tranfuerMbus!
a proprietate propter patruos cenfetur feuorabile,vc probabo,
vnde fi quis decedat relictis defcendentibus, ac alcendenti
9 er<ro & c.f Qubd autem fit fauorabile,primb probatur ex his,
bus& tranfuerfalibus, przferuntur defendentes. Lli matre!
quz notat ia terminis Bald. in l.fecunda.C.qui ad libe.perue.
C.de fuis Sc legi.& in auth. de hzre. abintcft.§.i. Sc ideo dicit
Bald.in 1. i.§.ius naturale.in fin.ff.de iiift.& lur.quod ftatutum
non poCubi per notat, per gl. dicit,qubd ftatutum difponens,
qubd frater iuccedat ftatri exclufa forore, intelligitur fauorafaciliuspotefttollerelegitimam matribus,quam delccndenti.
bile,licet fauor fit caufa odii,feíís dicit in ftatuto,quod exclu IJ bus. ^ Qtiinimb plus videtur t quod etiam pofito g quod dideret filiam ab hzreditate patris,in cuius poteftate effet: quia g élum ftatutum eller odiofum, cuius contrarium eft verum:ca
mcn adhuc fub fimplicibns comprehenditur cafus miftus,quj
diceretur auferri dominium filiz,quz eft in poteftate, quod
do ad cafum miftum verifimiiiter poteft adaptari més ftatuéeft odiofum. 1. in fuis.ff. deliber. & pofthum. &1. maximum
vitium.C.de liber.przte.& fic vult Bald. qubd ftatutum tunc h tis propter identitatem rationis, ut eft tex. notandus, &ibi
not.Iac.de Are.Bald.& Io.de Imo.in 1. fi itafaéla. ff. de iniufto
dicatur odiofum przfereudo mafculos feminis, quando ex­
tefta.quod colligitur fecundum Bald. ibi, quando de utroque
cludit filias,in quas continuari dicitur dominium, per d.I. ia
fimplici priuando difponens mentionem fecit, prout in calb
fuis. fed ftatutum noftrum non eft huiufmodi, ergo &c. Ad
noftro,in quo ftatutum uoluit, patuum fuccedere tamexifteu
idem tex/m Lfi defundus.in uerbo, fimili zquitate. C. de fuis
tematre,quam extantibus fororibus, nec maior eftratio,qua
&letJÍ. per quem dicit Bald. qubd ftatutum przferens genus
re ftatutum non noluerit ita admitti patruum, extante matre
paternum generi materno eft zquum. & eft ratio fecundum;
& forore limul,ficut extante matre tantum,vel extantibus fo­
quia tendit in honorem familiz,liueagnationis.Li.§. denunroribus tantum,cum per neutram ipfarum conieruetur agna­
10 ciare.ff.de ventreinfpi.^ Comprobatur + ex his,qua; decidit
tio,quz ratÍQ.Lagnationis conleruandz fuit ratio motiua ftaBald.in l.fancimus.C. de nup.vbi fortius dicir,qubd ftatutum
mentium, ut eft diélum. i|] Nec ob.I.uim palíám.§.przfcriptio
difponcns,qubd fiiia dotata non fuccedar extantibus mafculis
ne,de adul. quia ad illam relpondec loan, de Imo.in d.l.(i ita
{
dicitur efle fauorabile ^inipeéla rarione naturali ipfius ciuita
feéla, quod ibi deliétum miftum ex duobus fimplicibus erat
ris ftatuentisiquia indudum fuit in fauorem familiarum con
maius, ex quo concurrebat in eiufdem perfona,quam ellet de
fernandarum,allegatnot. per Iacob. de Aret. Sc Cyn. in l.prilictum fimp!ex,quod ideo maius tempus requiritur in ip/opma.Q.de aciul.& iftud etiam probat tex.in diéf.l.;fi defundus.
ícribendo,quám fi ellet delictum fimplex, íéd in cafunoftro
C.de fuis &legi.innerbo,fimilizquitate.&idem uoluit Bal.
ratio ftatiientium,quz fuit propter agnationem conléruandá
inl.de quibus.ff. deleg.ubi didt,qubd tale ftatutum eft fauo
ut eft d ictum,non magis militat in calu fimplici, quamincarabiletquia prindpalis caufe motiua eft fauor agnationis Sc fa
fii mifto. ^ Denique dico, q? cafus nofter eft apertedecilum
miliarumconleruandarum, quz per maiculos conferuantur
in diélo ftatuto in veiTicitlo, volentes infuper & declarantes q>
L fecunda. §. primo, ff. de fuis Sc legi. 1. pronunciatio. §. fina,
omnia contenta in przfenii ftatuto difpoiita in caiibus fupracum 1.fequenri. de uerbo. fignificatio.&Inftitu. delegi.agn.
fcriptisfi repararimaut diuifimcontingat, locum habeant in
fuccef in prin. ergo debet reputari feuorabile. 1. qui exceptio
diélis cafibus,etiam fi fimcl,vel coniunclim contingant, quo­
nem.inprincip.ff. de condidi o. indcb.& Lfi is qui nec cau­
cunque fintcafus infimuLvel cor.iunélim contingentes quate
lam. ff. ii certijm petatur. & ita refert & fequitut Paulus de
nus poflinc adaptari &c.ecce g? ftatutum exprefse vult,quod di
Caft.lib. 2. confi 85.incip.Przlens cafus &c. Sc idem didt
fpofitain cafibus iimplicibus &feparatis trahantur ad caium
Bal. in d.Lcundos populos, in penuLcharta. vbi didtur,qubd
miftum & coniundim contingentem, fed ifte caius miftus Sc
tale ftatutum eft principaliter fauorabile infpeda ratione,pro
coniiinélim contingens optime poteft adaptarnquia mater jP
pter quam fuit indudum, per didam Lqui exceptionem , Sc
pter patruum perdere debet proprietatem, Sc confequi vfumpropterea reprehendit ipfe ibi Barto. qui dicebat, qubd tale
fruélum faltem in parte, quz ad patruum peruentura eft, fu­
ftarntum erat odiofum, & mouebatur Bart.perd.!.maximum
rores autem propter patruum non poflunt confequi tota provitium.ad quam refpondet Bald. in rep. magna illius. 1. eun­
prietatem,fed pro rata concurrunt cura patruo, f.cum Nanne.
dos populos, in 18. colum, verficu. item quomodo cognofcam &c.vidclicet qubd verum eft,q> continet odium (ecun- 14 8[fEtperiftaefttrcifonfumad oía allegata in contrarimquia
omnes illz decifiones militant & aperte Ioquuntur,quádo no
dario, tamen per hoc non dicitur odiofe, per d. L qui exce­
erat feperatim prouifum, q?perfona, q uz przferri volebat in
ptionem. & idem tener Salice, in d. l.cundos populos.ubi
cafu mifto (jputeft patruus in cafu noftfo)excluderetinv:roultra rationes Bald. adducit, quod tale ftatutum habuit or­
tum a lege Mofeyca,vt habetur Numeri 27.-vbi etiam habe
que cafu fimplici perfona, quz fecum concurrebant, immo ctur , qubd ralis lex erit perpetua fanda fihis Ifrael , ficut
rat prouifum cótrarium, exemplum patet in L 2. §. li lit agna1 1 przcipit Dominus Moyfi, Sc przlertim | procedunt przdi­
tus.ad Ter. ná ibi patet exiftes in adoptiua femib'a, qni in ca u
noftro eft patruus, liccr vinceret matré fecum concurrentem•
da in cafu noftro, in quo tractatur de extenfionecaluum fim
tamen non eratprouifum,q7 vinceret agnatum concurrerem,
plicium ad cafumanilium, nam hoc cafu non pofftimus con
liderare iftam exrenfionem magis ex perfona mulierum, quá
immo excludebatur ab agnato.& eodem modo in d.l.2.§-ft'
fenguinea.Iicer parer in adoptiua femilia, vel emancipatus sm
cx perfona patruorum, & fic non poteft hic adaptari id,quod
ceret matrem ; tamen nó erat p r o u i i u m , q j vinceret fotorem ,
not.Balvl. n 1. ucnia, alias eft in Lfin.C. dein iusuocan. Preimmo excludebatur a forore , & fic a contrario lenlu in m
terea daro quod aliqualis poflet efle dubitatio in ftatuto df.
fponenre quod filia in bonis patris non Ihcccdit, extanti­
duob. /. eft tex. a contrario leufu pro opin. quam tenui, (.
fonant uerba doélorum.f Bald. in d.l.illam,& Petr. de Anc ^
bus raafculisjtamen in ftatutoexcludente tranfuerfeles fe ­
in d.c.canonum,cumconcordantiis , quia exprcfsepo”“^
minas extantibus malculis. Bald.clare decidit ind. 1.2.C.
qui ad libe.perue. non poiliint. quod eft fauorabile.& idem
cafum, quando concurrebat ahqua aliam perlonam
in ftaturo przferentc genus paternum generi materno,ut di
non eracfeaa mentio a ftatuto. Nunc reftat f
jj
a t Bald. in d.l. ii defiinctus. Cde fuis & legiti. bc exprelsc in
ad illud,quod dicebatur, qa tale ftamturo non dcb^^c
tuiuco exdaacnre matrem tenuit hoc Bald. in Lpnma.in fio.
ad bona,quz fiint extra territorium Bononicnie:
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
Confilium
C XLII.
97
Ic ftaturum di odiofurruquia relpondeo,gj imo diflum ftata
tatcm defunflLLfilíum.in fi.ffde leg. pr*ftan.fed in propofítum eft feuorabile, vt probaui fupra,ergo debet extendí ét ad
to patruus non habet conrea voluntatem defunéli,ücrt:¿pobona alibi ika vt probat Bar.in dXcúclos populos, in 6. q. vbi
tius pc*fumitur habere cú volúntate defuncti: quia Chnft ofeaiadom eum yidemusjq? interdictio boais facía prod^o a
phorus videtur voluillé ad fuam fucceffiouemvenire iüos
iudice operatur cffeflum íiium vbique.& ficéc extra locú iuquiíécundum ftatuta loa, cui origine & domicilio fefubieliíHónis iudids Llulianosffide curiur,& Lis cui bonisffide vercit,vocantorJ.fi dnoffide acq.h*red.iunclal.conficiuntur.&
ob.hoc expreüc tenet Salin iLcúflos populos-in ver.expr?di
Lfi quis cum nuUum. ff de iure codi.& not. Bar. inL heredes
flis infero ad decifionem &c. vbi c5dudit,q» quádo ftatutum
mcL§u:ura ita. circa mediairuff ad Tertul.^Secundo refpon
prxfercas aliquos contra ius cómune ad fucceffionem eft prin a o deojg» patruus illud, quod confequitur Bononi* ex ftatuto
dpaliter fauorabilcjfcruari dét etiamin bonis ex tra territoriú
Boaonienfi, non dicitur coníéqui de iure ipeciali, fed de iu­
fituatis.& ultra íuperius allegara addudt.- quia tutor íimpiidre cói: quia illud ftatutum dicitur ibi eflé ius commune-Lom
ter datus ab vno iudice hér adminiftrationem etiam patrimonespopulLff de iuft.&iu.& ita in propofito noftro didt BaL
nij poSti extra iuriídóncm illius iudids¿propter iitem./Jicet.
in Li Jn,4.q.in fi.C. quando non peten, partes, ucl melius áff.de excufe.rut.&l.roagis puro./dliucLff.de reb.eod.& qo.Iac.
Iud,quod habetur in dLmulieri & Tirio . habet locum in lede Are.& Cy.in 1. i.C.ubipetantur tutp.& Dyn.& Bardn Lpu
garis,fecus in h*rcditaribus,ut Lfi duobus, in princffdc bon.
6 pillo.íLde tuto.& cura.da.ab his. ^ Pro hoc eriam addudcSal
poff conrratab.& L r.§, fi quis cx nepotib.ff.de coniag. cum
K li.^quia rali ftatuto omne*" de duitate intelliguntur confencman.Iib.fecuadumBarr.in d. 1. mulieri. & in Lreconiuncli.'
fiife, & fecundum illius diípofitionem.uelle intcftatos dccedc
drca pe.chartam.ft. de leg. 3. vbi hoc expreíse didt in termi­
rc,arg.l.G quis cum nuUum. ff de iure codi. etiam in uniuerfis
nis ftanici excludentis fteminas extantibus maículis.illud cer­
bonis,cx quo nulli alii legi per domicilium, velincolatumfe
tum eft,q, aflio competens conrea diclos Philippum & Seue-;
fiibiecicNec ob.quod ibi not.Barto. dum didt,quod ftatutura
rinum h*tedem Nannis habitantes Ferrari* non inducatur
excludens frarainas & pr*ferens mafculos, cum lit odiofum , 21 cfté de bonis Fcrraricnfibus,| fed dc bonis territorij, cui fupnon extenditur ad bona extra territonum: quia dico, quod
pofttus erat creditor, ut no. Bald. tn L mercatores. Cde comBarro.loqaitur,quando ftatutura eflé: odiofum,led in caíu no
mer.merc.per illum tex.ubi plus dicit,quód idem eflét in reb.
ftro ftatutum in aícendenti'ous & franfuerlalibus eft fauorabimobilibus exiftentibus Ferrari?,quialil* non circunlcribunle,ut probaui,ergo fecundum opinionem Barto.debet feruari
tur territorio,&conftat,quód aélio competens ad pecuniam
ftatutum,ctiam in bonis extra territorium, quinimo plus no- m & fic ad rem mobilem iudicatur efté res mobilis, ™ ut no.gL
luir ibi Sali-quod etiam in cafu,in quo loquitur Barcilatutum
in auth.de non aliej". i. & no. Dy.& Bar.in l.poteft.ff.de aut.
feructur etiam in bonis extra terrirorium.led hoc non eft nemt.& gl.Dofl.in 1.1.C.fi aducr. tranfafl. & Bart. irfí. moucnceflé pro mododilTerere.Iftud eriam uidetur tenere Fulg; in 1.
tium. de uer.fig.& Io.And.in addi. Spec. in tit. de ffuéli.& ir»
amflos populos, ubi recitar finalem opinionem, in qua refiterellé. íúper uerfi.fed quid fi debeo.& Ang. in 1. i.§.fuitqu?
dere uidetur.Sc dicic,quod in ómnibus attendi debet locus ofitura.cum fi.ff ad Treb.& q>aéliones non coh*reant territo­
riginis illiasjde cuius fucccííione traflafíquia uidemus in mu­
rio debitoris,declarat & comprobat per plura Bald. in 1. 1. ff
neribus perfonalibus attendi debere locum originis perfon* ,
de ftatu ho. Sc in propofito ftatuti noftri decidit hoc Sali. in
vt d.U;ues. C. de incolif. & 1. refcripto./.fin. ftide mun.& ho..
d.Lcunélos populos,& in pc-col.dú dicit,quód bona mobilia
léd cum nunc qa*ratur de iure hsrcditatis, qu? repratfentat,
exiftenria in certo loco, fi non lunt deputata, ut ibi perpetuó
pcnon.am,feu fucccdit in locum perfon?.Lh*reditas.S.de acq.maneant, non ccnfentur efle de territorio illius loci,arg. 1. ^
17 re.do.&l.niuilahud.ff.de u e r b o . P r o hoc benefacit
faélo,l3 2.ff. de h*re.infti.cum aliis ibi allegatis per eum, uiid, quod no:. Bald.in rep.dJ.cunflos populos in jo.ccjum.in
de Lapum allegatione 91. alias 191. ficut ergo de aliis^aiover.quintó q'u*ritur, ftatutum Perufínura Scc. vbi concludit,,
nib. Chriftophori competcntib. contra debitores Bononienquod li ftatutum Perufinum uxore morcua defert certampar
fes, verum eft,g, dént Ipeélaread illos,qui fuccedunt,ím for
tcnt dotis, vel hxreditatis marico, trahetur ad bonaexiftenmam ftatutorum Bononienfium,ita & in ifta aélione compe
tía Florentiae,quia fecundum eiim,quando traflatur de re cor
tente contra dictos Philippum Sc Nannem, quia actio coh*porali,atcéditur locus,vbi res fita cft:fecus in incorporali, lícuc
ret perlón* crcditoris,& ab eius oíIib.non feparatur.l. quis et
eft híEreditas.ff.de pe.hxr.l.hxreditas. & dicit ira eflé de mem
g0cafus.fF.depecu.L3.ff. pro focio.tñh?cdiíputarionon eft
te Iac.But.ín d.l.cunclos populos. Idem fecundum eum debet
necelíaria; quia ét li cenferctur ifta actio eflé de bonis fitis in
clTc in do:e,qu? eft ius vniuerfale.l,quod dicitur. ftide impenterritorioFerrarienfi:tainen omníno in eis íéruandum eft fta
Cs 2¿ not.doc.in ruhrica.C.íblu.matr.ideo h?reditas & dos rer
tutuiu Bononi*, ut fupra opportune ofteníum/uic Alex.
non cohxrent fecundum cum per iura pr?al.íéd fi ftatutum di
ceret, q>vir lucretur bona immobilia,ucl mobilia; tunc quia.
ftatutum con:ernit rcm,atcéditur ftatutú loa, vbi res fita eft,.
fed ftatutum,de quo qu*ritur,loquitur dc uniueríáli fucceflio
A D D I T I O N E S .
18 ne,ergo &c.Iftudét firmat fío . Cald.cóníulendo in confilio
3+. poli to lub rubrica dc teft.vbi in propofiro concl udit,quod X- V ifo fta tu to e iu ita tis B o n o n ie n fis .] I n alia fim ili q u z ftio n e id é c o a
ft ftatuto Bononi? cautum eft,quod cxtantib. mafculis femin*
fu lu ic A le x .p e rc a d e m m e d ia ,c o n í.i4 4 .1 ib . 6. N a tta .
non fuccedát,& fi nó eflént dotati,dotentur fecaltares defun X V if o ftatu to C iu icatis B o n o n ie n fis .] A n j.G a b .R o .lib .6 .r e c e p . fe n t.
j-e g .4.(u b t it.d e fu cccff.ab in te ft. R o u e f.
¿li , & moritur pater cehclisfilio Sc filia relitiis bonis Padu*
I>
S e c u n d ó jh o c id e m u id e t u r d ic e r e B a l.] D ix i c o n fi.4 j.fu p .h o c lib .
Bono.& Vcnetiis & qii?ritur qualiter in diélis bo.nis fucceday .u b i co m p ro b a u L H a n c co n d u G o n é leq u u tu se ft C ard in alis P a riíl
tur.& dicit,q, tale ftatutum excludens foeminas a lucccífione,
c o n fi.4 7 .n u .7 3 Sí fc q .u o l.3 .& c o n li.J9 .n u m .4 0 .u o l.3 . R o u c C
vc! ab h.*rcdi:atedefunéli,excludetctíam filia quoad bona, c
E x c lu d i.] S u p * o .c o n f i.4 j.n u 7 .
P e r u fin u m .] I llu d co n ii.h a b e tu r in te r c o n fi.A n g .P e rn C c o n fi.iio .
qu? fiint extra terntoriú.fi calis filia erat fubiecb ftatuentibus
i n c.fta tu tu m fu p r a d id u m ic h a n c puto efse u e n tate m . u tc e f s e c ñ a
quia filia nulla bona capere pót,nifi vt h?res,vñ íi priuatur po
t o t ’J m .id e m B a l.A le x .d .J.illa m .c o l.i.C o r .l.fi.c o l.T .in fi. C .a d T e r t .
tétu cóleqaédi vniucrfalc,fub quo particularia cótmétur, pri­
& c o n i;.9 0 .1 ib .3 .c o n fi.3 7 i.lib .4 .r a f.c o n fi.i3 o .c o l.p e n .& f i.I ib .i.f a .
uata cílet potétia cófequédioía particulariainclufa fubu.niA le.fu p J i b. I .co n fi.8 o .lib . 2 .col.yy.fup.H-fi.c®® £ 3 6 .c o n fi.8 y.taajuae
d ix i,e o .c o n ¿ i.4 j.n u .7 .n e c A lex. h ic c o l.fe q . cqntrad icit.-qu ia lo q u i­
ucrraluLfi quis cú totú.in prin.& /.fi.ff.de cxce.rei iu.& fie adtu r in ftatu to lo q u e n te in lo n g é d iu e rfisce rm in is,u to fle n d i ia £ p ib?retdoclrin? Bald.proxurelat?. ^ Ncc adhoc ob-tG
to m e ,q u a m u is in c o n tr3 r íú faciat A lb e .z .p a r.lta ta ). i i i . P e t.A n c h .
diccret, dato q»diélú ftatutú Bononien.faciat admiici pairuú
c o n u .3 3 4 .P a u Jn d .L illim quem fe q u itu r ib i D e c . C o r n . c o o £ 188.
c
o l .i .i i b .i .f e d ueriorem p u to fcn ce n tia m A n ch u E c. l .d c c o o l l . c o l.
in bonis fitis m territorio Bononuñ non pót eidé patruo ac9 7 .&
A le x.i n d .L illam .
crclccrc portio in bonis politis exrea territoriú Bono, quucú
e
P ari.fu p .L b . i .c o n l i .i i o .c o l .i .
feccedat patruos dc iure Ipeciali contra ius cómune, nó dcoet f
F au o .-abile.] Sup lib .9 .c o n fi.i4 4 .n D .7 .C u r .fe n .c o n fí.9 .C u r .iu n c ó gaudere beneficio iuris accrcrccndi.Lraulieri oc Tirio, ff de có
fij.p .fed co ncrarium uerius,uc la te A lb e r .B ru c ra c .d e ltatu .e xclu .f< s
in t.fo -J.c u a i feq.
di.Sc dcmon.qoia relpondeo primo,q> illud eft verum,quádo
Quinimoplus uidetur 9«ét pofiea] Aad.Tiraq.iatraá.lemort faipatruus haberer portionem in bonis pofitis in temtorio Bo- g
F:in 4-decJar.2.par.nu.8.uerf.a: przfertim. R o n eC
rionieaú contra 1 voluntatem defuncti, ita loquitur tex. in d. h
T e x -D o O -ifo St 10 ].2.in prin.de uerb.oblig.fophiñico fnO multilo­
l.njulieri & Titio.fecondura Bar. Doc. Sc ibi Baldan Icg. i •C.
qu io nihtl aliud, quam perplexum, Scobfcnrum reddiderunt texJF
laoj claritlimum, omnique nodo per fe carentem, fiue dküoi-.é atquando non peten^iartcsiécus qñ non habcrct conra volunConCLAlexXib.vij.
O
rendas,
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
s
Liber feptimus confi-Alexan.
r e n d a s, (Ine fen te n riam b r c u is & clara u e rita s e f t , quód ia toro illo
te x .n o n a g itu r de c e rto quod n iifto ifed d u o bn s lim p licib u s p er fe
fla n tib u s & fe p aratis. & d e d d icu r,q u ó d o ra tio h y p o th etica , de qua
in d id o te x .c o m p rch e n d i:u tru n q u e .q u o d ip fa fe rm o n is p rop rietas
& m ens o fte n d it.
- _
S i it a .] Id e m C u .M u n .c o a E p .S e d A le x .ftic & C u r t .ib ip e í 2 m é lo q u u n tu r,q m a hu iu fm o d i fta tu ta n eceffario lo c is fu is, ta n q u a m lim i
rata p o te n tia c a u fe cla u d u n tu r,n o . u p .I ib .i. c o u (i.i6 .fu p r a lib r o 6.
co n fil. 1 9 .
P r o h o c e tia m a d d n tit S a l. ] N o n d iip iice t h s c c o n c lu fio Pu rpu ra.
c o n fi.3 2 0 .v ifo fta tu to .co L fi. R o u e f.
C o n tr a .] S o c .d .l.m u lie r i.B u lg a r u s d ifp u .in c L S e m p r 0 a .c o l.2 y . l a f
L r e c o a iu n d ix o l.3 8 . cum feq .de le g .3 .Si i b i L a n c e l.p o li.c o L 4 i .u b i
m a le n itu n to r c o n tra B a r.d ix i a lib i.
M o b ilis .] E t fe cu n d u m te rrito riu m c r e d it o r is . fecu s d e sn n u o r e ­
d itu fuper cerri? p ra d iis a lib if it is ,u t d ix iin c o n f u e .P a r .§ .s 8. § . i 4 f*
V id e n o .fu p .ad c o n fi.144.U 0Í.6. Z a n c .
tcmtcenuit etiam Baidin auth. res qu*.C.Commnnfea ,
m j.coL in uerl.quatro, nunquid mulier &c.nifi fen
cum generalis confuetudo loci cCer dare omnia bon '
t e r a .& h o c ca fu d i d t polTe íá lu a r i d i a a m o p i. A r i f L G o ^
n o lÍ L § .q u ia a ff id u a .ff . d e e d ii.e d ic .& l . c x c e p t o . C J a l A
^
§.KÜ é placuit, ff. de aqua plu. arc. Lfi. in fi.C.de fideiull
fi.Iftam
SaLin d.i.n.C.cierepu.&BaLml
d.l.fi.C.dereDu.&Rot
u.iiiam opin.etiam
opin.euam tenet iai.m
fi
C. VI».
defen.qui finecer.qaanti.&Io.de
Imo.in Li.in yxoLff
vxnl a
ij.iv.
lu. uc iiuo.in
iol.matr.& Pau,de Caft.in auth.pratcrea.C unde uir Sc vxot
per illum textum,ubi priilipponitur,^ matrimonium erat fi
3 nc dote & mulier tamen erat locuples. Et dato f ét, q,
Catharina pariente diaus vltimus maritus per biennium,
triennium dicta bona Catharini tenuiflet,&ftuaasexeis
fimpliciter percepiiret,& in vfus communes conaertiíIét,per
E
P
I
T
O
M
E
.
hoc non induceretur titulus dotis,ut per Ban. in dicta difpu.
S T A T V T V M cie dote lucranda non habet locum , fi
tatione per nagl.in I.2.C.de acquir.pofl.6c rñdet Barto.ad id
mulier nullam dorem conftirait, nec videtur in dubio bona
quod hr in l.quod autemff.de iure dot.qj ibi agebatur, quód
dcdiffe in dotem , etiam fi raariram diu frui pafla fit.& dote
daretur pro caufa dotis,ut ibi etiam no.glofplus tenuit Bart
conftitutanon poteft vir fecundus plus luaari, quám habcaC
in diaa diipu. q> eriam fi dicta patientia interueniflet fpado
vnus fratrum primi matrimonii vxoris minus h ^ n s .
decem annorum, nó induceretur titulus dotis;cum agaturdc
rei uendi.& per not. in Lpcn.C. communi di.& per Docuin L
C O N S I L I V M
C X L I I .
cum de in rem uerfo.fEde vfur.cum fa. ad hoc etiam bene fe.
cit ratio , q u i colligitur ex Lqui iure familiaritatis.cum ibi
ftatuto fub rubrica ®de reftitationcdotis mortu?
uxoris,quo cauetur, «3» fi uxor dcfponfeta a uiro
no.per Doc.ff.de acq. pof.Ec tanto magis procedunt piiActa
in bonis, q u i per dictam Catharinam fiierunt donata diais
matrimonio legitime oanfumato fine liberis comraunib. prs
filis filiis ob caufam ante contraaum matrimonium cú ifto
deceflerit, lucretur SQluCTari debeat maritus dimidiam dovlrimo marito,uc conftat inftrumento inde rogato per publi
tis.& quiritur,utrumf vltimus marit.is Catharini filii,quon
cum notarium, quia cum illa effent iam alienata, nó cadebat
dam Mafii luaari debeat aliquid de bonis diifta: Catharini,
circa capnium ptio 0^videtur ca uoluifle in dotem dare nia
quae nullum contramuro dotis cum ipfo ultimo m arito, neq;
rito.lcgeperfecta.C.de d o .q n ifab mo.lxum hic flatus. §.i,
etiam cum aliis priorib. maritis fecit, attento quód iplá de­
ibi,q)fiin obfcuro fit &c.fF.de do.inter virum.cura fiin.«jPr2
ceflit in vitimo matrimonio fiiperftitibus duobus filiis pri­
4 tcreaf dictum ftatutum alia rone locum habere non pót ia
mi matrimonii uno mafculo & vna formina, & diólus mari,
cafu noftro; quia etiam pofito quód conflaret,bona oía mu­
tus vltimus per duos uel tres annos confiante ifto vitimo ma
lieris fiiifle data in dotem ultimo marito,fi diceremus quód
trimonio fdente & pariente dicla Catharina adminiftrabat
maritus deberet lucrari dimidiam dotis, fequecetur q, mari­
bona dim i Catharina:, & ffuóhis in domum & communem
tus ultimus haberet de bonis mulieris plus qui unus filius uel
vfum confnropfit.Breuiter refpondeo,g> nihilluaatur delu­
una filia cx primo matrimonio fiifcepta,quod cfle non debet,
ta c6i,uel vigore dióli ftatuti. Nam de iure communi non de
qu ia non debet maritus vltimus pofle lucrari exbonismulie
bet luaaritquia etiam fi dos confticuta fuiflet,illa foluto matriroar.io non debet remanere apud maritum fiiperftite, fed d ris pridecedentis plus quam unus ^ cx filiis prioris matrimo
nii , etiam habito refpectu ad illum filium ucl filiam, qui uel
tranfit ad hiredes mulieris,uel ad parre,a quo profedta fuilq u i minus confeqiiitur,quám alii ex bonis matris.l. hac edifctjfi pater habens fiham in poreftace fupereflct. 1. unica. §.ilctali,in prin. C. de fccun. nupt. cum his q u i ibi not. Barto.&
lo.C. de rei uxo.a<ft.I.ilIam.& ibi no. C . rie colla. & plcné in I.
ahi ubi h cc exprefsé voluit.& Barto. in diiputatione prsalledos apatre.C.foluto matrimon. fed dida Catharina deceflit
gata .81 Bal. in l.unica.C.de inoffi. dot. cum fuis concordant.
priraortuo patre,ideo clarum eft, quód ét fi dos data fuiflet
Ex quibus concludo contra dictura maritum vlrimum flanti
ultimo marito, non lucraretur maritus totam dotem , neque
)artem,fed totum peruenire deberetad hiredes mulieris, &
bus pridictis. Alex.
ic ad liberos, quos ipfe ex primo matrimonio reliquit, qui
funt eius h?redts,non debet etiam uigore ftatuti lucrari par­
A D D I T I O N E S .
tem bonorum: quia ftatutum loquitur de dimidia dotis, &
a V ifo fta tu to fu b r u b r ic a .] S u p r a c o n (i.i2 2 .h o c lib .7 .N a t .c o n ( i.3 o * hic nulla fuit dos conftituta, ergo uerba ftatuti non pofiunt
& h u iu sc o n fu lta tio n is m e m i n i t C r a u .c 0 n f i.4 jy .Ludouicus.
adaptari ad cafum noftrum,& per coniequens nec eius diipo
p u lch ram a p o ftilla m ad h o c co a filin m fa c it A n d .G a il.li.a .p ra fi. ob
fitio.L4. §. toties.ff. de dam. infed. 1. ita autem, in princip. fi.
ie r u a t.c a p ite .8 2 .
R o u e f.
de adm.tut.c.indemnitatibus./. pen.de elec. lib.ri.^ Nec ob. q
A tte n to q u o d .] C au té h i t lo q u itu r A le x .q u ia d o s data priino uiro.
u id e tu r rep etita. N a t.
. t quod mulier uideatur dcdiile omnia bona fua in doté maC o n tr a riu m .] S u p .lib .y .c o a fi.1 4 4 .
ritOjUt no.in Lmulier bona,in prin.fl'. de iure dot. ubi glo. re- c
d
V n u s-] S u p .lib .y .c o n li.iy S .
fert,qu9d ifta fuit opi. Ariftote isrquia refpondeo, quód com­
C O N S I L I V M
C X L IIL
muniter tenetur contrarium,'" quando mulier neq ue ifti uiro,
neque alteri priori marito dotem dederat,per 1. fin. C. de re­
Tatutuin prohibet habentem partem domus uel (edirnipu. & in auth.de nup./. fiquis enim.& plené not.Bart. infiia
nis pofle alienare illa non rcquifito conferte habéte a.ia
diijj. incip. Qu?dam mulier habens magnum patrimonium.
pattem,contingit, qj dictus,qu. habebat pané illam curo pfe
& eft de mente Bar. in L z jn ptin, circa 2. col.ft. folu. matr.
ribus petiis terr? uno pretio, non rcquifito conforte alienaclaré no. Bald. in L nulla. C. de iur. dot. ubi dicit hoc efte uti­
uit in clericum partem fuam locatam diaoconforti curo di­
ctis petiis tcrr? ad affictum &francandura,quiritur,an alie­
le pro ftatuto Afponentc,quod maritus dotem lucretur uxo­
re pridecedente, quia hoc cafu nihil lucrabitur. nifi fecun­
natio illa fit nulla in totum, an ueró felum quo ad domuro
dum eum probaretur,q> mulier dixiflet marito, egS commit­
uel fedimcn prohibitaalienaii per ftatutum non loquens e
to feu trado me & mea bona tibi, quamuis non dixerit, quód
aliis petiis terr?.
dabat in dotcm,fi tamen dignus erat dote tali,f.afcendente ad
quantitatem Acftorum omniú bonoru mulieris,polTenf tunc
T
ftatuto Mediolanéfi ^& his, qu? narrámt in tbcvideri data in dotem fecundam cum , & in hoc cafu feluat
V 1 1 0 mare fuprafcnpto cum his,qui elegáter & c o p j o
opinion.Ariftotelisnotatam per gl.ind.1. muIier.Sed ifta non
sc deduaa funt per celcbernmos dominos fupra c o n f u i e n t e s ,
pr?fumútur interuenifle in cafu noitro, & uerbo fertur,q> ma
concurrens ego in eandem ientenriam breuiter affirroo i
venditionem faaam presbyrero G a f p a r i n o per Acturo
nms vltimus non erat dignus dote ultra quantitatem librarii
vigintiquinque,ergo non poflunt videri di<fta bona data in
phanum eflc nullam,non felum pro rata fediminu^ e
doccm,& fic ceflat etiam opinio Mart. de Fano relata p Bart.
bus loqrotur dictum flaturam, fed etiam pro omnibus co
in L fi confiante, in princff. foluLinarri. in 4-q.3 .part.princ.iSc
prehenfis in diaa nenArione faaa diao presbyrero >
quód ia dubio etiam non oideantur bona mulieris dara in do
ter comprehenfis in locatione fecta dictis fratri, us
Vifo
f
S
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
II
C onfiliu m
C X L Í Í 1 I.
io«5
o oxiis de PiaccntÍ2j& h o ^ co n firm atu r cx ratio n ibaí traditis
IacB a tr.B a L & S a lin l.aélion e.C ,d c tran f Sc B a lin L
^ cab iliccr per Bar.in Leui ulusfirucbus.ffide W uirncJcg.vbi reI ./ . r .£ d e iure d clib .& in Ik a q u id c m .C fi m an d . S ^ in l. 2.
fssx í'econfuluiíle in d uitate Spoleti. quidam cm itftm d um a
C d e c p iC a u d i. A le x.
¿flobus h o c p a d o ,g , debeat fundum reuendere d s intra m ea
fem ,fi noluerint recm ere.m odo unus ex illis vult rccm crc par
tem fuam intra meniem, alios non qozrebatur an em ptor te­
a d d i t i o n e s .
neretur illi ib li reuendere parte illam .d c d d it g, n ó , ii cm p tia
a Vifo ftanitoMedjolanenC.3 And.Tir2qin trañJign
u n o precio faéla fuerat d c ambabus partibus p L q u o d au tc./.
30ier.qadd fi faoc ibtBcnm,& eodem loco nU4.& eod.tra£§.2J^
£ a x u m Liequen.& Lquod fi uno. ffidcin diem ad i« ft.& quia
iatu.io.ner.ldem quoque. Rouefi
noQ c ii vcrifim ilc,quod üle prim us em ptor unam partem red
E P I T O M E ,
nere ucUet fine alia.Lfi quis aliam.ff.de ibl.obi etiam per Bart.
S T A T V T V M d c com prom ittendo n o n habet l o c a *
X Item f quia fecim dum eum ucnditio ita feéla uno p retio d id
in ip u rio nec etiam in legitim ato, fi petens com ptom itti im ­
tnr q u i indiuiduum :nam uendido continet rem tr a d i, q u o d
p u gn at Icgitimationcnieft indiuid uum lJlipulationes no n diaiduntor. in p rin e £ d c
verb.ob.ian«fta. L i .& Izxcm ptoun prin,fEde aétem pt. hoc cC O N S IL IV M
C X L IIII.
tiam eilc indiuiduum probatur,quia n on affert tantam vtilita
\ T I f * ftatuto fub rubrica d c litibus & q u zfiio n ib . p rotem in pane reípeélu partis, quantam in toto reipciSu ton os g
V 1 1 0 p in qu oru m ,vcl affinium & quoruracunquc alio
die.Lfi aliam. «Sc Lfundus ille-cura g lo ffid c contrah-emptuiam
cum per arbitros terminandis, & vila petitione pomeda¿> par
p rzte r intentionem fuam in d d eret in co m m u n ion em , q u o d
tc L u c z fiiiz quondam loan n is la co b i d c A lferiscon tra Sc
eft inconuenicnsjVt no.in d-Lfondus iUc.fedtJ.cum patcr.f.dul
aduerius Frandlcura tanquam contra Elium Ipurium feu ne.
d i im is.de lcg a.a.& fic non a fe ra t tantam v tilita ta n in parte
ferium Sc inccftu ofum d fii A n d re z de Gandudfis, q u i D . A n ­
rcfecélu paros,quantam in to to reipeélu totius non debet d i
d rza s przfupponitur natos cx fo ro re d id i quondam loannis
c i ciiuiduumJ. i,J.fi pccuniara.& ibi Bartol. £ depofiti. & late
X patris d ic tz L u c z. f Q u zritu r, an poffit diélus Frandfcus ad
tradit Barto.in d lilip u lario n es n on diuiduntur.in 3 .qu eil.m a
x im e p c r ljn execu tion c.verf z. ad opus.eod .d f.& tradit Bald.
petitionem ^ é t is co gi ad com prom iftendu in cá.In quo breuitcr rñdeo q, non » feluis his q u z infra d icen tu r. & omiffis
in Lfi plures. C .d c conditúniérris. ergo in propofito uendicio' a
n o n ncccíEirijs, m ou eo r: quia d c iure cói non p6t co gi quis
illa feéla d c diélis bonis presbytero Gaiparino d id tu r quid ia ,
com prom ittcreiquia com prom iffum fit tranfeélio,in aurh.ut
5 diuiduumfled ita eft, quod fecundum omnes t in indiaiduis
dift.iudi.drca p rin .& ib i n o .& non pot inuitus qtfis ad tranfi
utile per inutile uitiatur,ut L i ./. Trebatius. & /. illud.ff.dc agendii com pelli per iudicem ,ut n o .g U n Lfiirti. $. qui iuifu.ff.
qua quotL& ?fti.& LPcdius. £ de arbi. & I.grzce. f. illud.iund c his qui no.infe.ex qua infert ibi B a r t A A ng.non pofle q u e
¿lisibiplcncnoutispcr Barto. £de fidduf.& pcrRay.An».
inuitum co gi ad cóprom ittendum in arbitratores,quod repa
& alios in LI .^pcauL£de verbor.oblig. & loan. Fabr. in /.fe
tant n otádum .& id em d id t B a l,& S a lin Lex ftipulationc. C .
quis alitcrinfti.de inuti.ftipu.& canoin ca. cum fuper.dc offi.
d e fe n .& in te rlo . om . iud.pcr illum tex.g)IiccC partes poflinc
dcleg.cura concordantiis,de quibus in diélis lods, & cum diper iudicem fuaderiad co n co rd ia m : non tam en co g i.& per
¿ ix condufione tradita per Barto.in d. 1. cui ufusftuélus. con­
h o c inferunt,quod quam uis poffet partib-fiiadcri, non tñ p o f
cordat eriam Bald. in l.i infin.C.iJcpaél.intercmpc.& vend,
fent co gi ad com prom ictcndum in arbitratorem , & idem no .
& bene probatur criam per legem fi duos. £ ide contrahcnd.
B a lin c. I .S.fi.dc pace te n c n in .1 i n ult.coL C .de arbi, N ó pc
emptio allegatam perdiélos dominos confuientes iunéladoc t com pelli d id u s Francifcus vig o re d id i ftatuti com prom it­
élrina Barto.in Lfcire debemus, ff. dc verbor. oblig. & Bal.ia
tere in arbitros Sé^ b itra to rcs cum ptáte procedendi & e x a­
l.fina.S.pr?terea.in j.vel 4,colum.C.de iuredot. ^ Accedit,
m inandi d ciu re & d e fe d o ,u t difp on it d id u m ftatutum ,fie
quod craphyteufis,qu? concedi poterat uique in tertiam ge­
ri debere inter co n iu n d o s linea confanguinitatis v fq . in quar
nerationem tantum, fi fuerit conccffa perpetuum, uitiatur in
tum gradum de iu re canonico com putandum ; q u ia cura lis
lotum ; eo quia eft una concciCo, ficut in cafu noftro unica,
i m ota fit contra Frandfcum tanquam contra ipurium f & in fuit uenditio , prout eft diélum, ut probatur in §. cmphyteuccftuofum & incapacem fucceffionis p atcm z,n o n uenic Fraa
fim,in auth.dcnoa alien, quem ad nqc ibi ponderat Ange. &
dfeu s appellatione d id o ru m co n iu n d o ru m de linea confenfirmat Bald.in Lqu?cunque. drca princip. C. de bon. quz lib.
guinitJ.^uriusJr.unde c o g in ftitd e f u c co g. $. vulgórattento
poft Barthoin authen.qui rera.de fecr.fencecclef.& in iiio c5
q> tradam us d e co n iu n é lio n e ,q u za lle g a tu t¿n tc rd id ú Fran
filio indpientc,vlla quadam conftitutione epifcopL & per Bal.
d fe u m & alias pcrfonas q u z dñ r ipfi Frandfco co n iu n gi per
ia L fi pupillorum. §. fin.ff. de reb. eo.& eft magis communis
patrem ipfius Francifd^ion autem per matrem ipfius F ran d condalio, faltem quó ad iftum cafum, fcilicet quaiidovni- ^
fen,& unde cum co n iu n a is patris d icti F ra n d fd non d f Fran
ca eft conceiSo, ut per Ioan.de Imo.in 1. quod dicitur, in fin.
d fc u s fpurius habere coniunctioncm ratione agnationis, ucl
£de verbor.oblig.^ Et per ibi diéla appareat refponfio ad ca
cogn ation is,& id eo inter cos nulla cadit fucccffio; vt c fl glo .
quz poffent addud in contrarium, & per eundem in ca.cx par
reputata notabilis in Lhac parte,ingl.fi.ft.undc cog.dixit, qtfi
te,in antcpenult.cohim.de fcud. Sc per Modernos in 1. priraa »
quis duos hcbit filios illegitim e natos ex diuerfis m atrib.non
/ J.pcnuLff.dc uerbcr.oblig.R:diélum ftatutum t Mediolanen*
d ñ r tales fratres ad inuiccm co n iu a gi agnatione u cl cognafe uolens talia fedimina non potic alienari nifi feruata iila ibtio n c .& id eo adinuicem non fucccdcrcnt. n cc criam cogn a­
lemnitate
forma, enam valet quantum ad ligandum cle­
tus patris fuccedcretjCtiam fi eflent legitim ati,u tibi per gloff.
ricum ementem non feruata ilia forma. Et hoc per plura pro­
^ ua rcp u u t fingularcm loan, de Im o.in Lex fe a o ,$ . u quis ro
bari polTct, fed fuffidant nor. per Fed.in confilio 8 0 . alias 8f .
g a tu s in 1 2. colum . £ a d T r c b .& not-Bart. in Lccm im .C . unindpicn. Statuto duitatis Pcrufine cauetur, quód nulius co­
<fc lcgi.in 6 . colum , in uerfi. fed pon e baftardus. & in L in te*
mes &c. per Salicet. in authcnt. caffa, in ult. colum, dc feao.
fta m e n to in p .q .C . de te £ m ili.& A ng . in dJ.certum , in prin.
fenéL cccleC & per dom-Abbatem in repetitione cap. efocfia
b en e faciunr notata per C y n . in auth. itaque, ad fi.C .co in . d c
fenélz Mariar.in antepen. coIum.dc confti. & per Bald. in cap.
fuccefSc id quod habetur in $. filium, in auth. quib. m o. lu derici.de iud.& in ca.qu? in ecdeharnm.in 2. colum, de contu.cffi.il4.& id quod n o u ln n o. & H o £ in c.nonnulli,dc refer.
fti.cum fimi!.^ Ex quibus concludo, diélam venditionem fa»
3 & per Barto. in L i.in zx o lu m iT . d c accu. ^H cx: f etiam p r z
/ ctam f prcsbyrero Gaiparino ex toto fuiffe nullam, & confe­
cise uoluit D y. con f. 16.in d J)iligcn tcr confiderato. refert Sc
quenter dictum pr?ccptum,attento quod foit factum parte ad
fequitur Bald. in Lqá paupcrib. in p cn x oL C .d e c p it & d c . ubi
ucrla prius non dtata,&in eo fuit appofita daufola, fi fenfe.
dñt,g> appellatione co n iu n a orú non ucnit g u riu s, allcgátid ,
ris te grauatum compareas &c. non poteft pr?ccpti cffeaura
q d h f in $.fianauth.qui.rao.na.cffi.fui.jfen.& dJ.fi f{xirins.&
habere, cum comporuerint dicti de Placentia in termino apideo Io.dc Im o.in <Lj.fi quis rogatus in i4 .coL in u c r t. & pet
poGto, & dixerint ic granatos, Sc contradixerint, ut patet cx
p rzd ic ta p t inferri ad m ulta & cexp reisc dicit,q> ftante ftatu­
notatis per Innoin cfin.de cohabi.de. & roulie.& per Bar. &
to , ^ coniuncti vüj; ad quartum gradu poffint co g i ad com alins in LI .per illum text. Cde excc. rei iud. & per Angd. 3c
p ro m iflu m , & contingat, ^ natucalis,uel fpurius habear q ó Modernos in Lde pupillo. §. meminifledc oper. no. nunc&
n cm cfl fratre nato ex eotlcm patrc,non poterit co g i com pro
Bildin Lnec qoicquam.§.vbi dccretumia j . colum. £ dc ofm úterc quia tale ftamm m cfl exorbitans a iure cói, arg. L 3.J.
ti"4>roconfuL & Bald. inrobr. C commina, ud cpi£ Sc SaL
O
2
tametfL
3
1
É
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Liber, íeptimus confi-Alexan.
re mandata. C. man. & eft conftitutto iuris duÍUs;iiuta.r.omnes populi, ff. de iuftit. & iur. ideo
non vidétur comprehendere naturales, uel fpunos, 1. j .C.ad
l.Iul.de adult-per id quod legitur & nota, per glo.& Pau. de
Liazar. tn dem.i. de baptií.& InftiT.de feruili cogna. m prin.
cura <^lo.&Lex libera.Qde fuis & legi. & per no. per Iaco.de
Are. & Cvn.in d./.fi quis rogatus. & per Gui. de Cune. BaR
Sc Ano-.inI.parentes.ff. dé in ius u o c . S q per Cyn. in l.cum pa.
ter.§.ifolo.ft.de leg.z.pro hoc edam adducit Ioan.de Imo.in
d.§.¿ quis rogatuiin d. uer.& pet prfdiaa &c. quia tales fpu
riinon uidentur dict coniuncti , f nifi quó ad matrimonium
per Lnon facilé./.affines.ffde gradi.iuncfa.d.1. fi lpurius.,& d,
i.hac parte.cura glo. ideo tales non fuccedunt adinuicem, ét
tanquam cognati,ut ibi ñor. & idem eriam dicit eííe, fi ftatu­
tum ardans ad compcomiíTum loqueretur de qusftionibus
vertentibus inter confanguineos; quia coníanguinei proprie
dicuntur illi,quiíunt agnati & íegidmati ex eodem parre na­
ti. L poft couíanguineos,in princ. ff de lilis, &legi. & d. 1. fi
ípurius. Sc tanto magis vera videtur ifta concluíio in propo-
niant ad compromiíliim,fupcriGra di fundamenta
9 mouent tanquam tutiora. % f Si aüt agens vdlet net
FrandCad compromifliim ex fecunda pane ftamd
ro ínter aliquas &c.vbi ftatutumvult,q, ét qñ ínter n
iunaos vel inter cÓiunccos ultra quanum gradum um
lis,feu controuerfia ultra libras cécum Imperialium,
rector ad requifidonem alterius partium cogere litioa^^5
promittendum in arbitros & arbitratores , qui habeant d ^
litem examinare íummarié,& fine figura iudidi, cum hoc^
déant diffinite & determinare de iure tm,& tune eft at ^
dendum,q? li lapfi funt lo.dies utiles a die defcript? petiti
in actis Sc citationis fubíéquuta: non poteft amplius agens
tere compromiíIum,ut in d.ftatuto exprefsé cauetur.aliás
tem eíléc locus comproraiílo cumpoteftate terminandi deiñ
re tátum,nifi appareret per calumniam compromiíTum peti
1.2.C.ad LCorn.de fé.S c d.c.expofita.ÓQLille autillc./. cum
in uerbis.cum ibi no. per Bat.ff. de kg.j.&per BaLinLqu* ex
relationib.C.de legi.& habetur in d,§.& cum lis. cum ibi no.
perAng.&in Li.eo.tit. Alex,
A D D I T I O N E S .
~
ret Ecuecentiáni,feu quam non poíTet in tus vocare fine uenia
Sc fíe ceflat tario dd. patentes, cum ibi not. per Guil. de ,Cun. a Qupdnon.] Latefup.Jifa.i.conG.6o.coLí.&3.
ffde in ius vocra. Prsteieá id quod hábetur in d.l. parentes,
E P I T O M E
procedit, quando lex víitur verbo ñaturali,puta pater, uel fi­
lius, fed nos loquimur in ftatuto contra ius commune loque
H O M I C I D A , quifugitadtemplum,uelmonflíeriu,
te per nomina iuris,vc coniundus Scc. quo cafu non ita comnon poteft capí per iudicem l?cularem edam in terris Impe.
ptchendituc ill^itimé natus faltem Ipurius, ficut quando furii,& fi captus fit,debet priftin* libertad reftitui, quo ad clau
tnusiñdif wíJtione loquente per nomen naturale ,.ut plené
ftrum dormitorium,& reliquas domos fratrum intra ambitú
per loan, de Imo. in §. fi quis rogatus, fácit. I. tutelas.cum ibi
murorura roonafteríi extenditur.
5 not. per Batt.ff.de cap. dimi.^ Iftam q. etiam f in propofito
C O N S I L I V M.
CXLV.
decidit Pau.de Caft.confi. 17 S.iib. 2.indp.Super eo ueró quo a
I / V themate » & his qu* clc^nter & copiosé confu
qusrimr,vtrum didi legitimati. vbi concludit, quód didura
V 1 l u lendo deduaa funt per eximium iuris Doaorc
ftatutum de compromiflisnon habeat locum faltem ,d.onec
Si diléciifíimum mihi tanquam fratrem quondam difcipulú
vertitur quteftio fuper legitimauoneíáda de illo, qui dicere­
dominum loannem Mariam Riminaldum,in eius íñiamcon­
tur c.oniundi|s cum didum ftatutum non habeat locú aliquo
currens de duobns eft videndum.^ Primó,an ille, qui in ter­
modoin quxftione vertentc cumfpurio, ut fupra probatum
ris Imperii extraecclefiam commifit homicidium,fiad eccle
cft,& etiara ex his qu? dixi,appareat,quód non haber locum,
fiara confugiat,poífit inde extrahi authoritate iudidsf?eulaquan^p qusftio verteretur eúlegirimato,pernot. in d.l.hac
ris.<|Sécundp pofito quod non, utrum hoc procedat, fi extra
parte,cum aliis fupra allegatis, tamen pofito quód pollét ha­
hatur de dómibus monafteni j Sc feu de dormitorio fratrum
bere locum, quando qusftio aliqua verteretur cum legitima b d.eccLS. Dominici ^eiuitatis Rcgü,attentoqddomus&dor
tOjitlud íolum haberet locum, quando ab vtraque parte pr*mitoriú funt annexa & adhaerentia d.ecclefi?,& intraíépta&
6 fupponeretur legitimario pro ualida, t fed ubi pctens cóproclaliftra ipfius eccicfi* Sc intra ambitú murorúd.monafterii.
mílTuin nó aflSrmat legitimationem, imo impugnar, ut in ca
1 ^Circa primúvidcrecurfprima cófideratione dicendú.horai
fu noftro: tune non poteft didum ftatutum locum habere
cidá de ecclefia extrahi poffe,per tex.in c. i .de hom.cú ibi no.
etiam intalilegitiraato, quia oporteret,priuíquam elléc locú
per gl.ubi homicida,qui nócaíu fed ex propofito occidit ho
ftatutQ,qj declararetur fuper Icgicimatione, eo quia ante non
miné,& cófugit ad ecclefia, hó gaudet immunitate, q>iudex
poteft did conffare inter didos litigantes effe didam coniun
nó poffit extrahi.^Secundóper §.neq; aúc homicidis, in audionem,& fic cefláre debet didum ftatutum. 1. Diuus Traiathen.de man.prin,& no.gl.in Lfidci. C. de his qui ad eccl. con
nus,cum ibi nota, per Barto. in radone fui. ff. de milita, tefta.
fug.Sc ibi plus voluit gl. fq) nedum pro homicidio, ícd quod
Sc per not.per Barto. in 1.1 ./.& parui. ff. quod vi aut dam. &
etiam pro quocunque maleficio poffit de ecclefia extrahi p
iftud eft, quoddeddit Pau.de Caft. in d.confi.& cum didus
d.jT. neq;. •[}Tertió pro hoc fácit diftinctio Pet. & Cyn. in 1.
agens contra fxaDcifcum aflcrat Franciícum non eflé legitipñti, C. de his qui ad ecc. confii. ubi finaliter refidere uiden­
matum,nec capacem fucceíConis patern*, fi modó petendo
tur , quod fi liber homo delictum ex propofito commifit fticompromiíTum vellet dicete Francifcum ellelcgidmatum,&
mulo naturali,ut in rapiente muh'erein,& tune non poteft ex
trahi de ecclefia,ad quam c o n f u g i t 3 ó .q .l.d c raptoribus, aut
comprehenfum a dido ftatuto,eflet fibi contrarius,& per cófequensrcpellendus.c.fi a íubdelegato, infin.de off deleg. in
fine ftimulo naturali cómifit delictú ex propofito, puta horoi
<í.c.folicitudinem,dc ap.& 1.1.C. de fur.& quam primum adcidiú, uel fimile,& tune poffit inde exttahi, ut in d.§. neq;. &
uerfarius fateretur legitimationem ualere, íópita eílét omnis
per hunc modú uolunt concordari debereius canonicú cum
qu?ftio prindpalis,& oís dubitatio fuper lite eflet extinda,idiure ciuili.^ Quartó pro hoc facit diftinctio Anto. deButjn
drco in re tam clara non eílét opus compromiíTo.l. poft rem.
c.interalia,in fi.de immu.eccl.ubi finaliter dicit,q) fi líber ho
ff.de tranf & ibi BarLc.expofita.de arbi.& per Balan Liffi. de
capiendus eft pro delicto minimo,& confligit ad ecclefiá,no
8 traníá.^Fordus confuluit.fPau.de Caft.in confi.ójjncip. Vi
poterit inde extrahijta inicÜigit.l.2.C.de hís q ad ecc. cófug.
fis Sc confideratis oíb.q? dictum ftatumm volens qué poffe co
aut capiédus eft pro delicto atroci,& tune potcrit e x t r a l ú per
d.§.neq;.^Qiiintó pro hoc facit o p L P c t . d c A n c h . i n d.cjnter
gi ad cóproraittendum,fi non declarat,ad cuius pairis initan­
dam debeat fieri,détintcUigi ad inftantiam illius, contra qué
alia.vbi conciudir,qi pet ius canonicum non fit correaus:tex.
mouetur coottouerfia: quia in eo ceílát oís fuípicio calumni?,
in d,/.neq.& coníéquenter q> homicida,qui ad ecclefia confo
non aut ad inftantiam eius,qui controuerfiam mouet cótragit,licét extra ecclefia deliqucrit,poffitinde extrahí, quiafra
riura iudici vider ccur,quia alias apcrta eflet uia vnicuique in
eú détdíftinguiius ciuüe per ius canonicum in dubio, nonai
dcbité,& iniufté uexandi aliquem,& ab eo indebité extorqué
dét induci correaío,ar.Líéd & pofteriores.íf. de legi.& <^‘^®
do fadendo eum drari quamuis nullum ius, uel acrioné pre­
2 expediaLde elecJi.tí.unde fm eú debemus dicere,q! de iure ca
tendere poflét contra eum, ut ipfum deduceret ad comprononico fit inductú,qj publicus latro, ité nocturnus depopu^
mifsum in cóes amicos ,-qui iorerdum preter oém iuftitiam
toragrorú poffit de ecclefia extrahi, licét extra e c c i t í i á dcugrauantvnum& alteri tnbuuntpredam , ut experienda doquctiLi7.q-3-ficur antiquitus.& d.cinter alia.non tn
cer,& hoc euit«e dcbemus,alle.Lcú hi./.fi cum lis. ff de tráC
inteliigitur de iure canonico iaduaú,qj gomidd* & alh ,
cuta his qu* ibi no. Ang.contra ülos^ qui fingimt lites, ut ve­
metatiin d./jneq:jicnpcíluitexrraliide ecclefiotuar^ "y*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
Confilium
CXLV.
107
ticorum pofito in A/mcque, tum quia dcdfio poffta in dicfto
confió aliqaos calos cxdpitjnon per hoc df firtnare'rcga
§. neque,videtur dubia,vt paret per pr?Ada,tum éc quia film
¡201 in oTb. alijs cafib. fi cx hoc refiilrarec correcHo inris, imó
perator voluiflec reuocareprimiegium quod prius dederat cc
in cafib. non cicepds ftabinir diipoGrioni iuns.L feriii noíe.
delijs, non poniilTet,cuniprimIegmm fuiflet datum non fubcnmibi no.per gl.& Barff.de vluc.&in l.ob ?s.Cjdc pred. mi,
Ato per ea qui notant Innoc.& i i j poft eum in c.nomt.de iu
&ao.Barjn Lí./.cum Tirioff.de adi.leg.prcff>aturin c.adauA. A dt ét Abb.m d.c.inter aliajn 7.coLin verf oppono contra
iüentiam,cum ibi no.de cle-non refi.&ia c.qm frequenter, ia
prin-cum gLut lic.non conn^Sextó pro hoc fácícrquia poüro,
4 tcs.in eo &C& etiam in 12. coL | q>A hac materia ftandum
eft luii canonico,non duA, pofito q>verum eflet,quód ius dq, ct efiét verum,q. düpolirio inris ciuilis pofita in A§. neque,
uile aliter diceretrquia nó potuit Imperator in dicio §. nequc,
corrigeraur per ius canonicum quó ad homíddam,ut no.gU
per luum ius nouiffimum preiudicarc immunitati ecclefii g
in <ic.ücut aaciquitus,& in d.c.inter alia.& Acetur infia,tamé
leges aut canones concefleAt probatur vltra eum per id quod
quia filmas in terris Imperii,vf ftandum dilpofirioní iuris d habetur. io.diftdncap.primo.cum duobus feq. vbi non poteft
uilisjvc no.inci.dereg.iuán 6.8c in c.2..dearixeo. rit.&plene
Imperator fier fiias leges derogare alicui iuri ecdefiarum, nifi
B O . per legiftas in 1. primlegia. Cde ficroCcccL&fortalIe fuic
quatenus reperiretur approbatum a canone,vt ibi eriam decla
hoc in propofito noftro de mente Salic in auth.fi qms. C de
rar Arch. & no,Hoft.& Io.And.in c.fi.defolu.&Ioan.Cald.in
adulun fidum A xit, q? dc iure canomco non pót delinquens
cap.primo.de oper. no.nun.& noeuam Doc.in c.ecclefia San­
cxtrahi de ecclefia,pricerquam in cafib.qm hñr in d.capinter
óla- Mani.de conllitmergo Imperator non potuit g fuam legé,
alia. & in c.fin.de i.mmu. ecd.ad quoddicicelTe acluertendura
uelconftitutioncm derogare immunitatibus conceflis petias
per ilIos,qui funt de terris ecclefii,quafi vclit,q) illa diípofitio
canonicum ecclclijs.& hec(ineo iudicio) eft vrgens & potiffiiuris canonid non eric lecuanda in tenis Imperii.^ Sed prama ratio.^ Et quód in h-C iffateria fit ftandum iuri canonico,
5 miffis •}■non obftanribus contrariam Imam ut de iure uerioré
<5c non ciuili, tenet fimpliciter Fulgofius in 1. prifenti. C. dc
approbo, pr?fertim ex infrafcriptisiquia iura faltem canonica
his qui ad ecclef. confugL & dicit etiam loan. Fabri in/, fed
concedunt hanc immunitatem cccicíie. f.q. liberi hoies delin­
quentes non poffint ab ecclefia extrahi. 17. q.4.reii.& c-fi quis
hoc temporc,Infri.de his qui funtfui,ucl alie.iur. quod quam­
Contumax.& in c.diffiniuit.&c.id cóftituimus.& aa.q.y.rcos.
uis dc-iure uuA diceremus homicidafe: quia extra ecclefiam
el I .ét li fit delidii grauc,nec per prilatos ecclcfiarum dét pec
deliquit, fi ad ecclefiam confugiat, pofle authoritate xudids
micti,q>indceximantur,nifi lint fecuri,q> non puniantur poe­
inde extrahi.-tamen de iure canomco fecundum eum eft fecus,
na corporali, utin diclis iurib.& in d.c.de raptorib.niii fic deli
per iura fupra allegata. & dicit, q?difpofitio iuris canonici eft
<Sum,feu homicidium comrailíiim in ecclefia. c. fi. de immu.
approbata dc confuetudine & ex his fatis apparet rSTponfio ad
allegata in contrarium.-tamcn ipecialius reipondendo dico, ^
cccl.& d. c. inter alia, uel nifi fit publicus latro, feu nodurnus
depopulator agrorum; ut dixi, fed didum homicidium noa
in primis non obftat id,quod haberar in cap.primo.de homf
fiiitcommilliim in ecclefia,ergo &c. ^Secundó probatur per
5 ! quia refpondeo, q>ille tex. inteiligitur in eo,qui occidit ali­
quem per infidias,i.proditorie,quod eft,quando ahud uerbis
id,quod noJdoft.in fumma de immu. eccl. §. in quo.ver. (i ue
¿ 6 aliud mente gent,ut no.in l.prima.ff.de pr?ua.& in 1.4ff.ad
fo malefidum.vbi dicit,q> tam de iureciuili,quam canonico,
l.Iul.maieft.& no.Bar.in l.refpidédum.§.delinquunt.ffde pos.
ille qui commilic homicidium uel aliuddeliaum extra cccle
cú fi.vtfl iicniés tecum tanquam focius in itinere te percutio.
fiam,50^onfiigiat ad ecclefiara,non poteft inde eximi, per ia
& ita deciaratPe.de Ancha.in d.ca.primo.de hom.&poteft cf
ta fiip.proximc alleg.pro quo bene faciui. i.Cde his qui ad ec
cle.confiig.qmgeneraliter dicit,delinqacntcs,qui ad ecclelias
6 ie rario f quia propter illam proditionem deliólum eft graconfugiunt,non elIe4ncleadducendos,& reipondet ipfe ad d,
uius,ut probetur in i. prima. C. dc malefic. & mathe. y^i gra5. neq. q. vt non inducatur difcordantia legum & canonum,
uius eft necare hominem ueneno, quám gladio, 88 uenerarc
eft Ipecies proditionis, ut inquit laco. But. & Bald.in l.nemo,
dcbet inteliigi ille tex.quando homicidium commillum fiiififet in ecclefia, uel iuxta ccclcfiam,vt in c?miterio, & inconti­
<].de fumm.trL& Bald.& Sal. in 1. aira fratrem. C. de his qui­
bus ut indig, vel fecundum Inno, in d. cap.primo.de hom. ille
nenti ingrcflus efl ecclefiam intendens per ecclefiam liberati,& alias non erat commillurus tale delidum. quia tunc non
iex.poteft inteliigi in altaribus veteris teftamenti,qui non erác
tant? authoritatis, quanti funt noftra, Sc ideo confugientes
gaudet immunitate, & fic concordabat cum d.c.fi. & hunc in
ad talia altaria non erant tuii.ve! fecundum cum poteft intelli
icllectum ét approbat Abb. Sicu.in d. c. inrer alia,in £)•coi. &
gi de publicis latronibns,qui inhdiabantur in liratis publicis;
dicit pro hocfacere.quia in d.§. neque. nulla fit mentio de
indigni enim funt imniunitate,ut in dido canitulo ficut antifogiente ad ecclefiam, fed duntaxat didtur ib:,quód illi delin
■<juitus.&in d.cap.interalia. vel vc dicit Abb. in cap.primo.de
quentes debent extrahi de ecclefia. 8c fecundum eum ifta opi.
homi.fi quis velit intelligcre illum tex. probare, quód occi­
eftratior. ^ Tertio probatur per id, quod no. Io.de Ligna.
dens hominem ex propofito, & confugiens ad ecclefiam dc& Io. de I '.no-in clemcn. 1. de pen. & remilFubi dicunt,quod
bcatindeextrahi,pofli.tprocederc fecundum diipolicionem
in hoc non difeotdat ius ciuile & canoni cum,& quód tex. in
■uetcristcftamenti, quo tempore non emanaueranc leges hu­
auth. de manda, prm. jf. q? fl delinquentes, & §.fequenti, non
man? cxinfcrenrcs immunitatem cccleC?,fed poftea non.S^di
contradidi canonibus , imo concordat.- quia ibi inteiligitur,
cit probari per tcxc.in d.cap. finde immu. cccldt per locum a
quando deliólum fuit commiflum intra ecclcfiam,ucl coemiIpedali.quia fi cftipcdaleinco,qui,commitrit homicidium
tcriura,vel prope infidiose,unde fecundum eos fi aliquis ocd
in ecclefia, ergo in contrarium eft ius commune in alio, pro
dcret hominem in ecciefia,& appareat, quód nó fecerit infiquo ctiamallegat text. in dido capitulo inter alia, ubi confu­
dioscjUcIcQclefia debet cum defendere, allegant notata perln
giens ad ecclefiam quáturocunque graue delidum commifenocen, in d.c.intctalia. ^ Quarto probatur perid,quod uo­
rit,non debet extrahi inuitus , ucl ctiam fecundum cum po.
luit Card.Flor. in pnal.c.inter alia,ubi dixit,q> ctiam m homi­
teft inteliigi quód texL in d. cap. primo uelit, quod ocddcns
cidio & fimilibus gaudet ecclefia immunitate pridida per
hominem pet induftriam, feu perinfidias cucllatur ab altari
iura fupallcga.& reipondet ad dierum §. nequc. quod intcli.ab ccclef.generalijhoc eft a communione fidelium per cxhgitur ibi in aliis pnuilegiis , per qui induceretur impuni­
communicationem,6¿ hoc modo Adtur mori.nam vbicúque
tas-: namtalibus priuilcgiis nonj gaudebant homiddi & alii
ipccificari in d. §. nequc. non aurem inteiligitur dcimmuni- 7 f in canonjhus fit mentio dc morte, prout fit in dido cap. primo.inrclligitur dc morte duili, hoc eft dc lententia excom­
tatc,quam habet confugiens ad ecclefiam: quia per talem iin
municationis.& hoc optime probatur fecundum cum in cap,
munitaton non inducitur impunitas, nambene punitur pecu
per uenerabilcm-qui fii.fint Icgi.ubi lex antiqua incorporata 2
nianter & fecundum quód habetur in A c. reum.& in d.ca.id
canone fadt menrionem dc morte,-& inteiligitur de morte uc
conftituimus .-^ Quintó probatur per id quod voluit Abbas
feparccut a communione fidefium per lentendam cxcommu
>nA cintcr alia, in i o. coi. ubi inquit, dia pofle qucid de in­
nicationis. & hoc A dt procedere in laico occidente, in cleri­
te duili fecuiKfum tempora codids non repcritur diifcrcnco autem ocddcnte Aat.quod tex.in A do cap.primo.in ver
Da inter ius canonicam & ciuile:quia eriam de iure duili ccbo, ut moriarur,poflct intcAgid.ut deponatur, & fic de mor­
gaudet dicta immunitatc.criam in deliais grauibus re­
te duili. vel ctiam fecundum cum poflct in clerico intelliffigulariter.AI. fecunda. & fere per tocura.C de his qm ad cccL
dcmonc naturali, ut quando homiddium eflet ita quali<^fug. & habito relpccru ad illud ius loquitur tex. in dicto
ficanim, & non uideatur fufficere ipia [xrna depofirionis:quia
capit, inter alia, dum ibi Papa feat menrionem de iure duili
tunc debet craA curi? f?culan,ut notatur iuxta ea qu? babcn& canonico.ncc Papa fecundum cum curauit de iure auccn-
O
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
J
ar
Liberfeptimus Confli. Alexand.
mr in c. i.dc his qui fil.occi.6f in c.cu non ab hominc.de iud.
d.authcnffiquis.&perd.§.ncqueubidumtex.didt
alios ct hct intelleélus tcx.in d.c. i .dc ho. quos ibi ponit loan.
tur autem ubi ad hoc etiam Dei amabftcs e c c S ? ^ ^ '» ^
And.& Pc.dc Anchin regula.ea que.in ver. i^.quarro &c.fecu
fores &c.non tamen pono pro conftanti, Quod
dum quos intelledus & quemlibet lorum apparet iilum text.
Sal bene lc^uatur,nec illa difputado eft hic neceff^
8 in aliquo non obftare.t Pr?terea quando Ecx.redpit uarios in» II ttsíapradié^rnCircafccJdamtdab^^^^
telleClus,aoa pt allegari £ dccili.fficuius qu?itionis,nifi qua­
immunitas habeatlocum quo ad d.domos monafteriSÍ?*
tenus p aiias rationes vel leges comprobetur. Lin ambiguo.&
nutoni &c.ero breuior; quiafvt verbo fertur) in hoc n
ibi no.tioc Bar.ffde reb.dub. ^ Non ob.ct fecundum argumc
ta fit dubitatio,& breuiter dico,quod fic,pcr id quod h X 2 i
tum de did./.neque. qa auf ille tex.n6 contradidt iuri canoni
in ^.frater, & in efi quis contumax, & in cquifquis
co intelligcdo in eo, qui occidit in ecdefia,vel c?miterio,vt te
diffinimt.i7.q.4.vbi tutus eft fiigicns ad fepta¿defia f
nuit Hoft. & alii quos retuli fup. vel poííto,q> contradicat iuri
ad porucus quomodocunque adhzrentes ecdefk/eu ada**
canonico,dico q»in hoc ftádum eft iuri canonico:cú tradetur
mos ecclefiz non longe fcparacas ab ecdefia,unde edamce^
dc derogado immunitatib. ccdefiaihcis,quibus Imperator dc
teria gaudent huiufinodi immunitate. c.fi.de immu-ecc. ^
rogare nonpót,íaltem quatenus fimt cocefl? aiure canonico;
cet tex.in d.c.ficut andqtus. 17.q-4.& in d.equifquis.& in
ut fuperius r6nibus& authoritatibus opportune comprobaife
diffiniuit dicat ftaturam efle, quod excepu matrice ecclcfi,
ó puto:Ad tertiú f argumentum,f.de his qu? no.Petr. & Cyn.m
aliz ecclefiz inferiores habeant per drcuitum 30. paflus ab cc
did.Lpr?feati.dum diftinguit,an dclidum ex propofito fit co I i clefi?ianuis.&tpafllis eft quinque{^um,& pes eft.ij.ciigi
miftiim ftimulo naturali,ut in raptu mulieris, &: tunc ab ecde
torum,ut per glo.in d.c.ficut andquitus.& no.per glo.& Ba^
fia extrahi non poffit,an vero aliter,& túc fecus.Rfideo,quod
in 1.3.fF.de verb.fign.& Baldin L i .ff.quis cautio, tamen ilia iu
iftud coiter damnatur.-nam hoc feprehcdit Ia.dc BcLin d.J.nc
ra n5 rcmouent quin ecclefiz maiorem circuitum habere pof
que.p id q>habetur in §.fi ver6.in aut.de mona.ibi, humana na
fint,quam ibi exprimatur, fecundum Arch.poft Pet.&Hugjn
íura.n.quodámodo iabimr ad deUda. & g J.cumigitur.in aut,
d.c.difiiniuit.vncie dicunt ipfi ibi & expreffius Io. de Fantu. &
de non digen.fedídó nub. & in aiith. de refti. & ea quz par. §.
ibidem.& in d.c. ficut antiquitus, quod fi ecdefia reperiretut
pen.& final.benefacit iS, q. habetur. 12.q. i.omnis?tas. & q3
occupare de (patio ultra 3o, palfus. reus confugiens ad ccdenojn pro?mio decretaliu,in prin.in gLqu? incipit,& non folu.
fiam,& cxiftens vitra illos 3o.pafius non poflet de ecdefia ex.
^ Przterca diftindio Pet.& Cy.in d.l.pienti.eft cotra tex.in d.
trahi.& ideo concludunt,quod ditfta iura dicenda, tutumefle
c.fi.de immu.ecdei.g argumetum a fpáli,& contra tex.& glo.
illum,qui eft intra 3o.paflus circuitus ecclefiz, debent fuppfe
in d.c.ficu? antiquitus.& in d.c.inter alia.& ibi exprefse D.Ab.
rijf.uelplusjfi plus de icario habeat,ar.d.c.quiiqnis.Et ideo li
cet diélus circuitus 3o. pafliium non fit flaturas quo ad eccie& Arch.in d.c,id c6ftituimus.f Circa quartü argumentum de
fias,quz conftruuntur m caftellis,vei duitatibus propter anga
co,qá refert|Ant.de Bu. in d.c.inter alia,diftinguedo inter deli
ftiamlocorum,fed in eeclefiis,quz funt extra caftclla,ueldui
da atrocia,& delida minima,reipondeo, prout ét dicit Abb.
tates,utin d.c.quifquis.cum ibi no.per ArchLtamen qua ratio
in d.c.intet alia 9.col.f.quod ibi Ant.de But.uoluit recitare opi
ne hét immunitatem ecdefia cum fuis domibus & potricibus
nioncm qnorundam legiftarum,qui fuerunt locuti habito rcf
& c?miteriis extra caftella & ciuitates etiam ultra circuitu 30,
pcdu ad ius ciuilc per didum §.oeque.& dicit,q> ledura Ant.
pafTuumjfi plus occupat ecclefia,ita eadem róne ecdefia, qu*
dc But. fuper tertio repentur multum corrupta: quia eam non
eft intra cafteUa,uel ciuitates debet immunitate gaudere, qua
publicauit in uita.
quod dida diftindio eft contra cafum
tenus zdificia przdida occupare repcriuntur.
Confirmanin d.c.inter alia.ibi dum tex.dicit quantumcunque grauia matur t pr?dida per id,quod no.Archid. 1 2. q. i .nulla. & glo. in
10 leficia^omraiferit. ^Non ob. f quintum argumentum, fci­
c. I .in uerbo exempto.de priurin 6.vbi dicunt, quod fi monalicet circa opinionem Pctr. de Anch.tenentis, quód ius cano­
flcrium eft exemptum,eriam czmiterium & domus & mona
nicum non contradicat illi §.nequc. & quod ille tex.remaneat
fterium,atria,ortus & arez & totus mafus,quz funt iuxta mo
incorredus,adeo quod homicidz,& alii ibi ipeaficati poffint
nafterium,intelliguntur exempta.^ Eft verum, quod illud qd
de ccclefia extrahi etiam fi deliquerunt extra ecclefiam, quia
ibi not.de horto & areis & toto manfo. qu? funt iuxta ecdereipondeo,quod iftud eft contra communem opi.& eft contra
fiam reftringitur per Archijn d.c. i . f i funt intra 5o.paflus quo
tex.in d.c.de raptoribus.vbi raptor mulieris confugiens ad ecad ecclefias inferiores exiftentes extra caftella,feu ciuitates,vci
clcfiam eft fecurus, & tamen eft de fpecificatisin d. f. neque.
intra quadraginta paflus quó ad ecclefias matrices exiftentes
item quia ut dicit Abb.in d.c.inter illa.alia opi.eft contra, ca.fi.
extra caftella,vel ciuitates:fi autem eflentintra caftella.vel dui
eo.tim.per argqpaentuma fpeciali,ubi probatur,quod occidés
tatera,non gauderent illa exemptione concdia monaftcrio ,
ex propofito, dummodo non occidat in ecclefia,eft tutus, fi
per id quod hf in d.c.quifquis,&ín d.c.ficut antiquitus, tamc
ad ecclefiam confugiafeft etiam fecundum eum contra text,
in propofito noftro quó ad ea, qu? funt in domibus religiofo
in d.c.ficut antiquitus.cft etiam contra notata per loan. And.
rum,feu in dormitorio,non attenditur didum fpadum,ut có
in d.ca. i .de homi. Przterca fecundum eum fumus in materia
eludunt przfati doc.in d.c.diffiniuit,& in d.c.ficut, per pr?di^
ccclcfiaftica & animam concernente ac ecclefiarum decorcra
da.pro quo etiam bene facit tex. in d.Lpr?fcnti, in prin.ibi du
& priuilegia.& canon fpecifice difponit ponendo regulam criam in delidis grauibus cum exceptione aliquorum cafuum,
tex.dicir,ex ipfis ergo locis eorumquc finib. &c. per qué dicit
ibi Bar.quod ifta immunitas concefla ecdefijs, de qua traébvt patet in d.c.inter alia.§j in aliis multis iuribus fupra allega­
tis. ideo non eft curandum de iure ciuili aliter diípónente. &
mus,habet locum nedum pro ccclefijs,fed etiam pro locis ccclefiarumcircunftantibusipfi ecclcfi?.& fimiliter per illú tex.
ideo fecundum eum non fbppletur in hoc ius canonicum per
auile.& pro hoc didt fe allegare notabile d.Innocen.in c. i .de
didt ibi Guido de Suza.5c Io. And.in addi.Spe.in tic.de immu
reb.cccl.non aiie.in ó.ubi uoluit quod licet ius ciuile multa re 14 nitate ecclefiarum,in mb.in ñ .f q>fi ftatutum didt,q> vulneras
quirat in alienationcreruro ecclefiafticarum,ut patet in auth.
aliquem in ecdefia dét puniri in lo.eadcm poena punietur ilhoc iusporrcdura.C.dc íáCTo.fen.eccLtamen ex quo ius cano
le,qui vuinerauit iuxta ecclefiam,proquo etiam aUegat.l.pr*
diis.fFde leg.3.& 1.2.fF.de ver.fig,& l.Seiz./.Tyránzffi.defun.
nicum in hoc ftatuit pauciora requirenda, ftandum eft iuri ca
nonico:|quia ftatuta duilia fuper rebus ecdefiafticis nonligác
inftr.& fi alitet diceremus,fq? fugiens ad ecdefiam pofld ca­
pi in dormitorio , uel in aliis locis monafterii pro ncceflitate
ecclefiam, nifieaacceptauerit.96.dift.benequideniL& ca.fin,
de reb.eccle.non alie. ^ Non ob.vIt.argumentum,quod ftan­
naturz deputatis fequeretur,q> tale refugium ad ecdeh^moo
eifet tutum,cuius contrarium probatur,raaximeind.c;ffiftini
dum fit iuri duili in terris Impcrij, quia fupra eft refponfum,
quod imo ftari debet iuri canonico difponenri fuper immu­
uit.^ Cum igitur non focrit faéb d.captura ri te in ^^cleba,
bet captus reftitui priftinc hbertati:ut no.Bar,in przaLLpt?ie^
nitate ccclefiarnm,ut fupra probauL nec Salic.in auth. fi quis,
ti,in prin.per id quod hf in Li.& z.ffde libe.ho.exhi.& feff®
attingit przdfe ifhim articulum , utrum ftandum fit in terris
imp«ni iuri cxuili, nec ahquid ad hoc allegat, fed fimplidter
tur Abban d.c.inter alia.in antepen. coL ubi pro hoc diatc
didc,nota tu qui es de terrisjecdehz. & fi aliter fenfiflet opin.
bonum tex.in c.miror 17.q.4.& pro hoc eriamallegat
m non procedcretjUt fup. eft probamm. Przterea fi vellemus
traduntur per Oldjn conL y4.& quz no.per Barjn Lfi c®-’ '
adhzrere opinioni Sal.in d. auth. fiquis.ipfe uoluit, quod de
ffde acc.& taliter debet relaxari, ut non poffit per
iure duili iudex fecularcs quando vult delinquentem e*rahi
de fadli iterum capi.ur not.Bartdn 1, i J . i .per illum cex.cu®
de ecdeua,mxta d.fjiequefoebet prius requirere epifcopum,
feq. ff de acq. re. do.
qiuUfai ffadctc fadat ddjnqucntem per id quod habetur ia.
a d d i-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Gonfilium
a d d i t i o n e s
.
V if o c fir a a r e -jM íin ia ic in h o c co n fiL A lsx . relig io n is D o m in ic a n * ,
p ro a t Sc lupra c o n l i . i j i .r if o t h e a ia c e ,h o c iib .7 . reiigio D o m in ica n a
iiia e lt , t jn z e sc e llic m irum in m o d u m in e ccie ila D e i , S c e ii f r J u s
/ algen riifim u m ia lite ris .H u ic m u ltu m m e d e b e re fa te o r,ta m r a tio x ie iin ir ic a c is reJ:g io n is, q u i b e n e ficio ru m a ccep to ru m . P rim o en im
lo c o r ir in te g e r u it s Sc fceleris purus. F ra te r I o .D o m in ic u s d e M o a ­
ré R .e fa lis ,In q u ih r o r apud nos P ap ien fes.m e c o h o n e it a u it o S c io a u
s ii t c r is - f a a ii c f fid i la q u ificio n is P o ite a cu m m alo ru m ho m in u m te
m e r ita te Sc d o Io ,e 7Íu isíu b la cu s,a d D - O .M . m ig raffet,u t credere fas
cftjd e tam g r a u i& r e ijg io fo v ir c ,R e u e r e n d u s vir, S c fu m m z S d e ifa cerd o s,F .-ater S a n c u s la n u e n fis m e ic e r u m jic e t in d ig n u m ,ta n ti o f ­
ficii m n n e re in :ig n iu it:H in c a p u d n o s T ic in e n ie S jf u m m z f c i e n t i z ,
& fide: profaarz v ir.F ra te r ru liu s D o fn u s ,F lo r e n rin u s ,T h e o lo g u tin fig n is, la q u ilk o r g en eralis in cinicate,Sc d io ce li n o irra ,te rtio lo co e o
d e m au d ito ris m u n e re fa n d i o fficii m e deco rau it. P lu rim u m e tia m
m e d e b e r e fa te o r F ra n c ifc a n is, q uan d oquid em in ea a liq u i a n te ce fes m ei fio ru e rn n t,iu b Sixco Q u a r t o R o m a n o P o n r fic e .H iC r e li
fores
_gio,, quid o lim p r z itite rit, quid n u n c aucem p r z fla t pro eccied a R o ­
m a n a , exp rim ere n eq u eo . V e n io n u n ca d te xtu m in c. p r im o -le h o m icid io .q u e m .A .lex.hiccitac. Ad h u n c te x tu m , n ecn on Sctv tu m h c c
co n filiu m d eclaran d u m .ad d o F ra n c iícu m M arcu m d e c - T ó j- Q u í t i ­
t u r circa m aceriam .B erou.m in c .a t li c le r ic i.n u .i 8 3 .e x tra de i u - iic .ii
c it te x .in d.c. i.h quis per in d u ltria m o ccid e rit p ro x im u m fu um , u el
p e r in iid ias.ab altari m eo e u e 'la se u m ,u t m o riacu r.D eatero n.au ce.m .
I 9 .d ic it u r ,fi quis autem o d io h ab en s p ro x im u m fuum infidiatus fu e
r it u itz e iu sjfu rg cn sq u e p e rcu d e rit cum ,Sc m ortuu s f u e r it , quód a d
vn am de fo p rad td is v rbib u s m itte s fen iores ciuitaris iliiu s,& accip iéc
c u m d c lo co refu g ij.S : m o n e tu r, q u ia u id etu r co n fid ere de e c c le fi*
im m u n ita te ,8 c qu ia m agis iiite re tt ifto s p u n iri: Q u ia cum aliqu is in d u lg e tin d ig n o ,a d p ro la p lio n is c o n tag iu m p ro u o ca t vniuerfos. P a n o rm ica n . d e claran d o illu m te x tu m in d .ca. i.d ic it m o r ia c u r ,h o c e it
e x co m m u n ice tu r.e g re s ia c e r te in te r p r z ta tio ,n i'i fo m n u m faperecrSc
p ropterea^alia e x p o litio aSercu r. M o r ia tu r, h o c eft n a tu r a lite r ; Sc li
d ic a tu r,iu s can o n icu m n o n im p o n it p zn am m o rtis,fa te o r,n o n e n im
im p o n itu r in d iito cap itu Io ,fe d vuit, v tin d u ftriu s h o m icid a c u e iia t u r a b e cd e fia ,8 t q u a re .u t co n d e m n e tu r Sc m o riatu r.n o n a lu d ic e e c
c le fia ftico jfe d a la ic o .E t fic ius ca n o n ic u m iliu m h o m icid am no n cS
d e m n a t ad m o rte m ,fe d non in d u lg e te i d eiiA i impunitacem.-Sc d ic it
Im p e ra c o r,h o m ic id a quod fe c it e x p e d e t.l.3. C .d e epifcop au d ien .Sc
ita fe ru a tu m fu iffe G r a tia n o p o li.te fta tu r G u id o P ap .q. l i i . i n c a m e ra.Sc Ita fem p er in C u r iis G a llo r u m feru atu r.q u icq u id in oppoficum ;
dicaturrForcaíTe aliqu is m e red arg u e t,q u o d a P an o rm itan o r e c e d é s ,
te n u e rim cum G a llis , t c ce rn e re eft apud R e b u ff.in tra d a c .d e im m u
a it a te e c c le fiz .g l.i .n u .i 6.v erfi.fecu n d o excipitur.fed r e ip o n d e b o ,q a
a d e o h z c co n fid e ratio iu r i S c z q u ita tic o n fo n a m ih i u id e tu r , ut i l l i
fu b fc rib e r e co g a r. Su n t g a llo r u m in g e n ia illu ft r ia , fu b tilia , uc ap u d
P e tru m de B e lla p e r tic a .Io a n n e m F a b ri, [g n e u m , A ndream T ir a q .
P e tru m T o lo fa te m , la c o b u m C u ia c iu m , Sc alios m ille ce rn e re eft t
fic e tia m apud D u 3r e n u m ,C o r r a fiu m ,C o )ia n u m ,G o r ifa n u m ,H o tto m a n u u m ,o m n e s o fte n d e ru n t,q u i p ro b e Sc fg lic ite r de iu re n o ftro
fe n tia n t,fc rib a n tS c lc q U 3n tu r ,8c in m a te ria h u iu s c o n filiid e im m u ­
n ita te e cc le fia ru m ,a d d o H ip p o l.M a rfil.in 1. v n ic a .n u .1 3 3 -C .d e rapr.
V irg in .S cB e ro u m confi.3 i.lib .i.B o e r .d e c if .io p .S c feq -Sczo y .B o lT .iii
tit.d e ca p tu r a .n u .ti.S c fe qu en tib u s plu ribu s. C affan e u s in titu .d e iu
flices.§.5'.pag in.5’7 D id a c -C o u a r u u ia s lib .i.u a ria r u m r eib lu tio n u m .
c .io .S c eo m agis p lacetis fenfus R e b u ff.q u ia textu s in q u it,m o r ia tu r:
erg o n atu raliter.n am verba n a tu ra lite r su cin te llig e n d a , iuribu s n o ftris,8c fi rep licaretu r, in te llig e n d o d e e x có m u n ic a tio n e , uerba ^ qué
n a tu ra lite r in te llig u iitu r,cu m e x co m m u n ica tio fit m ors a n im g .R e fp o n Je tu r .fu m m u m Pontificem ibi ag e re d e m o rte co rp o ris,n o n an t
m z .c u m non in te ru cn e rit iufta e x co m m u n ica tio n is cau fa. R o u e f.
D o m in ici.]H u iu s re fp o n fi m em in it Sc fequ itu r A ndreas G ü l . I i b . i .
p ra d .o b fe r.c a p ite 4 8 .q u o n ia m c ita tio . R o u e f
In hac e a d .ca u li c o n fu lu it R im in .c o n f il.. . Z a n ch .
I
E P I T O M E .
SI mulier fideiullic cum iuramento,cenetur cum efFcflu,ctiam fi aliter non rcnunciauit Velleiano,nec cercificata fuit.
C O N S I L I V M .
C X L V I.
Allegationes.
T Tj
I
themate fuprafcripto A: verbis inftfi promiífionis
V I I U indemnitatis faéie per J.Beatriccm,bf puto t con
I cludendum,dicH obiigacionc Beatricis saluilEe, • & fuccctfiiie
hzredcs fuos teneri non obftáte beneficio fenarulconlulti Vel
leiani.moueor principaliter ex lur.ameto preftito p diclam do
minam in dicla promi{fione,quo cafu ét polito q>ipfa videre
tur interceifilTe pro a!iu,f.pro d.Marco,tti d.co ntradus obiiga
tionis firmatur iuramento,ficut firmatur cótraélus alienatio­
nis fjndidotalisjitacócludit Bar.in L (1 quis pro ec-, in quinto
rocb.ff.dc fideiui.p id q? liabet'in c.cú contingat, de iureiur. &
melius pr.obatur in cex relCT'pco, Sc ibi no.clocpoft gl.co.ti.oC
ibi clarcdidtIo.de Imo.q> fiue rcnudautricVelleianocu iufo,
fiue fimpliciter promilerit cú iufo,non iuuatur Vclleianc p illu rcx.& ita et no.ipic in H.c.cú conting.;t,in r.membro, Sc diCii Q.Aobaa d.cap.cx re.'cripto,q: non loluia gp iufm mulier
C X L V I.
O
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
108
.obligatur vt ibi, veru eriam firmanir contraflus fidduifionis
iufo,per no.per Bar.in d. 1. ii quis pro eo. quod didt ellc bene
nocandum.pro quo aliegar.c.lécundum, de pac. in 6. cum ibi
no.ad idem bcae fedt,qc»d uoluit Anto.de BuJn c.fi diligea
ti,dc fo.compe. circa ^.coi.vbi dixicjicec alias mulier interce­
dens pro alio non obligetur efficadter,ncc excludatur a oene
fido Senatufconfulci Velleiani, eriam fi reaundaiTed-doii.
uerf diuerititnffi de noua.& ibi no.Docco.&l.fi malier.Cad
Ve!le.& plene no.in l.fi.eo.tir-camea fiiliit in muliere interce­
dente cara iuforquia iufm roborat renundationem: quia mu
lier ih:el!igitur pp iufm venire dcliberata,per d.c.ex reicripto,
& q?tunc non requiritur, q>fit certiorata de diflo benefido,
allega: no.per Arch.ia d.c. i .de pac. in 6. ^ Hoc idcm probac
z elTc uerum f propter id quod no.Bar.in Lidendum,de uerbo.
ob!i.in uIt.col.ia uerf iaxca praedifla qu*ro,reperi:ur Scc. ubi
iuxra ibi no.per glo.volenrem , 9 li repentur in inftfo,mnlieremri deiulfiftknon per hoc pr*furaeretur mulierem Velleia
no renuncialle Sc certioratam fuilie,infert Barjbi adquaftionem fi in inftfo reperitur,quód minor iurauit non uenire có­
tra contraflnm, an videaniferenundaflc beneficio reftiturionisin mregrum,& finaliter concludit q>fic, referens fc ita cófuluilfc. quia fufiicic iurari fuper laflo, vr 1. fi duo patroni./,
idem Iu!.& §.ii quis iurauerit.ft.de iurdur. & cum Bart.tranfit Ang. in d.l.i:iendum, in repe.& eyam magis communiter
alii Moderni ibi. Sc ifta opin. probatur per tex. in auth. fecramenta puberum. C. fi aduer. vendi, ibi dum dicit tex. inuiolabilitcr obferuari pr*cipimus. Sc idem ibi tenet Bar. Ange.&
Mod.& ibi dicetur íuíEcere, q, iuramentú fi: fimpliciter pr*flitum fuper contraclo.& ita etiam tenet Bart. in 1.2. C. de refcin.vcn.& Bar. & Moderni in d.l. fi duo patroni.jT.idero lul.
& do. Abb.in I.pen. de emp.& uen. licét quidá tenuerint con­
trarium, vt referunt.Doc.in diclis locis: led ifta opi. videtur vc
nor,per cex:. in d. auth, facramenta,& per d.c.ex reicripto. &
ita eti.im tenet Bal.in d.c.ex rcfcripto. ubi dicit per iilum tex.
probari.quod quando apponirur iuramentum, non eftneceffe, quód mulier renunciec beneficio Velleiani: quia ubi iitratur,non eft de iuris apicibus diípa:ádum.& idem dicit in miz note iurante.^Cófirmofuperiusdifla:f quiain difloinftm
menti difla Beatrix renunciauit omni iuo iuri, aflioiii doli,
malijinfacEam, condiflioni fine caufa, uel ex iniuftacaula,
feu nulla, ucl falla,indcbiti, uel per errorem, feu proalio,uel
alieno faflo,omniq; alii fuo luri fideiufforio & beneficio no­
narum veterum confticutionurn,& cpiftol* diui Adriani om
> iiique etiam fuo iuri communi,generali & ipecia!i,quo con
trafacere vel dcnuo poiTec,uel vellet modo ucl in fut .rum ali­
qualiter aut fe tueri quoquo modo. Sed ita eft, quod difla
generalis renunciatio extenditur etiam ad benefidum Sena. tuiconfulti Velleiani, vt no.Bar.in auth.matr,»& aiiiar.C.quan
do mulier tute.oflic.fungi poifit.in vlt.col.uer.qu*ro, quid fi
non rcnunciauit fecundis nuptiis,neque Velleiano ipecialiter
&c.0QBar.in l.fi quis fub conditione, ff. de teftam. tutc.drca
■pen.uel antcpen.col.in uer.qu*ro, quid fi renunciauit fecúdis
nuptiis Scc.Sc idem diat Sal.in auth. ma. Sc aui*. ialtem extra
Aiafumpofitura in d.auth.ma.& auk.bene facit,quod no.Bal.
in l.antiqii*,/.fin.C. ad Velleia. Stantib. ergq pr*diflis teneo
dictum contractum & obligarioneh-nalieris valere, necinfrin
gipolfc per bcndiciumSenatulconfulti Velleiani, & atten­
to quod diaus contractus roboratur, & firmatur iuramento
4 fecundum Bart.in d.i.fi quis pro eo.vt dixi hipra, (equitur f q>
: illa virtus iuramcnti«quó ad robur cotractustranfit adh*retlesdicrc mulieris,ut in c. quamuis, aim glo. fin.fF.de pac. in
6 .Sc ibi no.Ioan. And.in nouclla
no.Fcdc.de Sc.conl. 281.
indp.Cafus talis eft,ftatuco caiietur,quod donationes, &; Bal.
in rub.fF. de iureiur.in fi.cSc in 1. fin.in 6. coLC. de pac. A: in d.
auth.lacramcnta.in fi.A: in i.cmprioi. .-.C.plus uaie.quod agi.
Sc Ant.vfc Bnt.in c.cum fit generaic,ue foro compet-A: in d. c.
aim coiitÍDgatjfjb tertio cafu,:.. uer!i. r.;-nqmd autem. A: ét
in fi. A- Ang.'in 1. qui fcp, rilins. ft. de acc.ha r. ubi p r hoc allexacx. inaurh.iufiiirariaumqucKi prediturab his.§.i.cum
fi..uamobÜgatio que oritur ex ipfo contraau firmato iuramé
to lértranfirei" rizrcdes,!.^: depcfiti.l.ex conrraaibas.fi; de
act-A: obLlice:
ad vinCuIum IpiucualeaK A: quo ad peni
pcriurii nc rrcnfc^t ipii.m luraracr.:.
i;¡ h.t redes, ur per
Inno.in cuentatis,dc iureiur,A; I a. A c ' m c.h. de foro com
pcJio.6ia nooella. cum iuis concoídandis* Alex.
A D D I-
Liberfeptlmus confi.Alexand
A D D I T I O N E S .
*
V a lu íffe .id e m P a u .co n fi.S .li.i.A u flfre .in ad d it.d e cif.T h o lo .3 7 .A n th .
b
O m n iq u e -E g o d ic o ,q á ifta tam e x a d a & g e n e ra lis ren u n ciatio pra*
fe rtim in p erfon a cap tio n i o b n o x ia t á t ú fe r é ñ ip u la rio n i no cet q u i ­
tu m p rodeftrtu m qu ia ftip u latio u id e tu r fib i diffidere & aliqu id fin i
ftr i ex his q u z ren u n cia tu r íu b e ffe , q u ia m aio rem in d u ftio n em Sí c a
p tio n e m ren u n cian tis a rg u it.
de Petru.repe.l.i.deiureiu.effec.10.
S F M M a
C
R I y M.
I Decretum e x faifa caufa e ñ nullum.
X H¿ereditatis petitio datur contrapqfttdeíem titulo nidio, uelpu
ta tiu o .
4 Cohabitans cum aliquo prifum itur fcire,anfitfuriofus.
5 Geftum an prifum atur tempore furaris.
7 Furiofusfemel certis menfibus,fem per talis p n fu m itu r,n u .io .
II.&
13.
9 D ecretoflatur de curatore tanquam furiofo dando,
3 1 Damnatus fem el defalfo fem per ¡^pellitur a teftimonio.
J3 Confeffio mariti dotis recepte p r ^ im it animum donandi.
15 Teftes affirmantes furorem p n fer u n tu r,in quo debent redde.
rerationem etiam noninterrogati.nu.\6.
17 opinio communis non o^ratur in fubftantia oBus,
x o Toñesfingulares probant furorem.
C O N S I L I V M .
C X L V II.
•V 7"? /V^themate & dubiis 8c atteilationib, vtriufq. parris
V l l v ) & inftrumento dationis curatoris in perfona d. Sé
pronij ut furioii, & jpaifione fada p dños priores & alios de
regimine,^uidécesjqj d.Sépronius vc furiofus eflet iiib regirai
ne officialiii pupillorii;pr?fuppono ^ indagatione veritatis eo
1 rSjde quib.quiritutjqjf adiudicatio & decretu‘"‘fada feu fadu ex faifa ca puta pro debito nó vero,fup quo nulla alia priceflic diffinitiua fma,efl: ipfo iure nulla & nullu.l. r. §. hic verba.fF ne vis fiat eLl.cú veró./.fubuétu.ff.de fidei.li.l. 3.§.puberi.
fEde Carb. edi.lmiagis puto.§.pe,ff.de reb.eo.LSeii egrelli.&
ibi no.i-iaximeg Bar.& l.tutor fi fuerit.fF.de tu.& cu.dat.ab his;
plene pBar.inl.iufte. ff.de acq. poft bene ad jppoiitum noftrfl
no.Bar.in l.Fulcin.§.3.in fi.fF.quib.ex cau.in pof.eatur.& p alios
in 1.2.qñ prouo,& p canoniftas in c.j. de re iud.cum fi. vnde fi
oñdetur ex infrafcriptis Do.Beatncem non fuifle creditricé,&
nihii fibi debitum fuifle ex allegato cótradu dotis , tanquam
nuIlo,& fado a demente, vel furiofo,requitur,q> illa adiudica
tio feu decretu adiudicationis erit nullfi 8c poterit dici nullú,
fi ftatucújde quo fuccinde in pudo fic aliqualis mentio nó ob
ftet:qj ftatutum '..on vidi.-quia nó eft tranfiniflum, Sc fateor q>
in dubio tale ftatutum diíponés qj poftquam decretum adiu­
dicationis tranfiuit in té indicatam non poflit audiri debitor,
vel cius hires,prout efl: d,Ticius,nQ obftaret d.Ticio-.quia de­
cretu adiudicationis interpofitum cx faifa caufa nunqua tran
fit in rem iuAcatam taquam nullum, vt didis iuribus. Prite­
rea fi ftatutú dicit, q>debicor,vel eius hires non poflit audiri,
non poflet habere locum in cafu noftro;quia nec d.Titius nec
author eius,i.Sépronius nCcupatus reus fuerunt debitores,ftáte q? d.Sempronius tempore didi afferti contradus dotis ef2 fet furio fus,de quo infra dicetur.& fle f verba ftatuti non pof
fent adaptari ad cafiimnoftrum,ideo nec eiusdifpoiitio dét
locum habere,1.4.§.toties.ff.de dam. infec.l.ita aute, in prin. ff.
de admi.tut.aad noftram,el terzo,deiureiu.aindemnitatibus,
§.pade eleain (i.faciat,l.diuus Traianus. & q, ibi Bar.cum fuis
concord,ft.de mili.teft,acccdit; quia ftatutum dét interpretari
íécundum ius cóe,íalté ne quis indebite damnum pariacur.l.2.
C.de nox.l,quáuis.ff.de in ius vo.c.cu dilcc.de cofuet-jlene de
clarat Bar.Sc alij in Loés populi-in 6.q.principalL ff.de iufti. Sc
3 iur.& in Lnon dubiú.C.de legi, ^ Secundo prifuppono f qd
petitio hireditatis pc dari contra poffidentem cum timio nui
lojfeu cum titulo qui hf pro non titulo; vc quia fic inualidus.l,
necvliá.§.j.& 2.fF.depetit..hir.& no.in l.i.C.eo. tL ét fi ille ti­
tulus nullus eflet acquiiicus concurréte errore éc iufto SC pro­
babili, quia titulus pucaciuus acquifitus& caufatus ab errore
iufto, licet tribuat iulfam cám ad vfucapíendú. 1. Celfus, ff de
yfual.q> vulgoffpro emptore, tamen non operatur, q? contra
habentem calem titulum non pcflic agi petitione hireditatis,
antequam yfucapio, vel pr?icripao fit completa: fed poftqui
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
eft compIeta,verum cft,q, non pÓt agi cÓtra cum nerm
reditatis,uteftgl.no.quamad hoc ibi ponderat
princ.ffquo.bo.& gl.in l.Iulianus,in prirualiasinciofi'^
lú,& ibi no.Bat.ir.quLexcau.ma.&gl.& ibi clarius
Cquobo.&gLinI.prohirede.ffdepct.hejurainteUi¿^^^^
in l.fi.ff.^p leg.(ecundum Ang.ibi,qui intelligit, q, pcftquf
capio eft completa p eum,qui vfucapic remmobilem
iegato,nó poffit dari peritio hireditatis,fed antequl fit c'
ta Í1C.& hoc clarius voluit gLin Lhireditatem.C.quib.nÓ°¿a
long.rép,pnfcript.hoc claré firmat Iac.But.in 1.1 .C. quo.bo.^
Io.Fabri,infti.de interdi.in §.fequés.& Bal.C.de eAc.diui Affi
inl.fi.in I j.oppo.in verfi.aduerte &c.& Ang. in confi. 84. íq‘
ci.In caulapridiéfaScc. Sc íécundum ift.Tmdiftinftionetn fai
uaturglo.in d.l.nec vllam. & pnfertim in cafu noftro, in qu
ifta mulier non uidetur habere titulum adiudicationis caufe,
tumab errore iufto; quia fi ipfa contraxit matrimonium cu
4 ifto,t^P^r confequens fecum confuetudinem habuit uenfimilicer prifumitur certi orata,cuius conditionis fueritifteSé
pronius, & fic fi erat furiofus tempore contracli matrimonii
prifumitur faltem ex poft ipfam fciuifle, ar. 1. oéfaui. ftivnde
Cognati.& Lde tutela.C.de in inte.refti. & 1. fi vicinis C. de na
pt.& l.fi ica.f. fin. ff de fun.inftru.ca.quofdam. & c.quanto, de
prifura.& in propofito declarat Barto.in I.2.§.fi a pupillo, ad
fin. ffpro emp. Sc fic debuit fcire, quod ille contradus dotis
celebratus foerit nullus , Sc pro dida .opinione, quod petitio
3 hireditatis detur contra poffidentem titulo putatiuo fadt
optimé : quia tunc ceflat ratio reddita per Barto. & alios in L
pro hirede.ff.de peti,h?r.dum dicúr,quod ideo non datur pe.
titio hireditatis contra titu. poffidentem: quia in pan caufe
potior eft conditio po(fidentis, nam hic caufa eft difpar, quia
agens habet uerum titulum. ^Tertio prifuppono, qiiodille contradus doris confeflaci celebratus Cvt dicitur) per di­
dum Sempronium,non valuit, fi Sempronius tunc erat furio­
fus. adiledtis, de fponfa.l.furor, ff. de iponfa. I.in negotiis.ff.
deteg.mr.Li.in princ.cum fi. C. de contrahen. empt. ^ Iftis
prefuppofitis uidendum reftat, an didus contradus, qui fuit
celebratus anno 14 1S.Sc die 6. Decembris intelligatur effefa­
dus tempore furoris,adeo quod fit nullus flantibus probatio­
nibus utriufque parris in caufa fadis ? Inquo videretur pri­
ma confiderarione dicendum quod fic, quia uidetur probam
per plurimos teftes pro parte did? Dom, Beatricis, quod ifte
Sempronius tempore didi cotradus non erat furiofus.& ftan
dum eft maiori numero teftium.l.ob carmen.§.fin.ff.de ceft.ca.
in noftra.& ibi plené not.extra de tefti,^ Pr?terea dato quod
reducendo ad concordiam didos teftes vtriufque partis iux.
c.cum tii.de tefti.poffet dici, quod Sempronius quádoq. eflet
de mens,& quandoq. eflet extra dementiam,& fic haberet di
lucida interualla,ranlen didum co ntradura facere potuit Ole
q u i h é t d i lu c i d a i n t e n i a l l 3, í i n ó appareat,quod tempore adus
celebrati eratinfurore,quamuis ut furiofus curatorem habe
ret.I.pe.C.de cura.furio.l.2.in fin.C.de contrahen.emp-Uutio
y fum.C.quiteft.face.pof.l,2.ff.detefta.^ Accedit!
Bald.in d.Lfuriofum.C.qui teft.fa.pof.vbi quirit, quid ^
apparet,an adus fuerit celebratus tempore furoris,an in dilu­
cidi,intcruallis,& concludifecp aut tempus celebrati adus erat
vicinum tempori fiiroris,aut erat ab eo multum remotumpn
mo cafu refert, aut qualitas depolitionis a d u s arguit magis
ad partem fani confilii,ut quia efl: celebratus ille adus, pro^t
conuenitciiilibet homini fani mentis, & pr?fumeretur tun^
fuifle fani intelledus,fi autem his contraria diipofuit, ptelumeretur non fuille, (ane mentis. 1. pen.ffde cond.infti.i.isft'^-*
ff.de tut.&cura.dat.ab iiis.l.Titia.ff.deinaffi.teft.l.patronus./fin.cum fi.ff.deleg.3.& fi in illo adu celebrato pcrmiifefuu*
ea, qu? fapiunt furorem, Sc ea qui non fapiunt, tunc omn^
funtnulla,per illam, l.furiofum,ut ibi dicit Bald.& Ang-^
eundo uero cafu prindpaii quando apparet, quod tempus ce
brati adus erat multum reraorú a tempore furoris,túc
femel eft furiofus, non prefumitur fcmper cfle furiofus >
ximé fi eft probatum,quod medio tempore fiierit qua it^^
rori contraria fecundum Old.vt refert BaLin pr?al. Lfiinof^^'^
Sed ita eft,qdin dido inftramfto cótradus dotis nihi' u'""*
tut contineri,quod non conueniat homini feni mentis, Sc ‘ '
riam non fiiit celebratus ille contradus tempore uiduo
rori,ut probamr per teftes D.Bcatricis, ergo nihi! o b f ta t qu-^
£ d.contradusualerepotuerit.C Bene fa cit! quodno-Barto-^^
■itio pleniore tradatu dcreftc ,'in ca. incipiente.
i
Confilium
¿endx,^ fi conftat forioíüm habuilTe diludda intcnialla, Sc
dabitatar,aa actos geftus íñerit inquiete & fanitate an in furo
ie,nioc kcundum Bar.dícendum eli,q>ipíe a(ftus hoc oftendit
quid eoiruíecundum eumjl marrem,vei fiiium vel coniunélu
oftendit: Certé talis adus oftendit, q? in quiete & in fanitate
confíhj non fuerit: fed fi achim fedt, quem quifque dihgens
fédíTetjoftendit illo achí eum in menns quiete fuille. Siffidit
criam ibi Bar. quid fi multa verbo ordinata proferebat, inter
jjuz aliqua inferuit r Certé in toto illo achifatuus przlumiiur,alle.l.pea.ff.de cond.infti.vbi fatuus indicatur ille,qui poft
achim inftiturionis hzredis dixit velle corpus fuum in mari
proijcLbene fadt,quod refert Bald. iq ca. i .in prine, in rit. per
quos fiat inuefti.vbi tefte Valerio dicit, teftamentum cuiufda
fuiffe perfenatoresapprobatum.-quia redé difpofuerat. Przte
rea nó videtur,q; releuet probatio rada per teftes d.Titij; quia
videntnrcife fingularesin probatione aduum furoris, & per
confequens non dicuntur fuffidenter probare, c. licet caufam.
deproba.c.bonz e! i.4eelec.5.q.9.teites.& cmihilominus.
7 ^ Sed his non ob.f puto in propolko contrarium cfle verius,
moueor.-quia ilie,qui certo tempore fidribriofus, przfumirur
c in pofterara fnlfe farioius ' nili contrarium legitimé probe­
tur,vr eft glo.iundo rex.y.q-si.indicasdnver. oftenderis,& gl.
in ca.fi.in ver. compotem.de ilicceu ab intefta. quam ibidem
fequuntur Inno.Ioan.Andr.Anto.de Bur.& Abb.Sicu.illam gl.
fequicur,Ioan.Andr.in addi.Specun tic.de proba.§.probare. fu
per ver.pone quidam erat furiofus.& Domi.de San. Gemi, in
cap.I./.fi verojde cle.zgro.h.6.& etiam Sali.in d. 1. furiofum,
Ioan.de Imo.in ca.dudumin6.colum.deprzfum.&canonifte maximé Do.Card.Flor.óe Ioan.de Imo.in c. cum inter canonicoSjde elec.& Pau.de Liaza.in cie. t.de homi. vbi pro hoc
allegat id,quod habetur in capitulo femel malus de regulis iu
ris in fexto,& illud quod ibi no.Dyn.dum dicit,quód accides
quod eft contrarium narurz,vcl przrer naturam, tollit effcdum piziumptionis ipfius naturz, & illa dodrina Dy. proce­
dit fecundum Pau.de Liaz.ind.de. r.in accidenti durabili fal­
tem aptitudine,vt eft accidens dementiz & furoris, alias aure
concra naturam non przfiimeretur duratio ipfius accidentis,
alleg.id quod no.pcr Inno.Compo.& Abbatem antiquum in
d.ca.cum inter canonicos bene faciC,quod no.glo.in d. c. cum
inter canonicos,in verbo recufkus. quam ibi fequuntur orancs,quz vult quod paffiones huiufmodi, & morbi tales przfumuntur durare,nifi probetur contrarium, & maximé in mo
do furoris,qui non confueuit dc facili rccedere,fecundum D.
Cardin.& ioan.de Imo.ibi allegant.no.per glo.in d.ca. indicas,
& in d.ca.fin.lftud redé intuenti voluit Bar. in 1, a. ad fi. ff. dc
bo.poffurio.& infanti delata.nam Bar.ibi vult,quódfi probatur,quem certo momento,puta tali die fuiile fardum , velfiiriofiimjuon per hoc fequitur,quod in pofterum fuerit furdus,
vel furiofus:quia illud potuit contingere propter aliquod ac8 cidens.l.nutu,in prin.ffde leg. 5. vnde fecundum Bar. f debet
probari quem fuiffe furiofum aliquo cerro tempore, feu ali­
quibus mcnfibus,non autem femel,feu unico momento,vt po
ftea przlumatur in pofterum furiofus,alleg. 1.1 .ffafe curatore
furjundaLprctia rcrum.fi. adi. fal. vbi ad probandum quod
res,puta ftarium frumenti valuit zo.folidis ifto anno, non fuffi:itprobare,quod vna die iftius anni venditura fuit 20. folidis,(cd oportet probare, quod per plures dies venditum fuit
communiter 2o.foIidis, vt etiam declarant Docin d.l. pretia.
& fic vult in effedu Bar.quod fi probatum cft,qaem fuiffe fu­
riofum cerris nienfibus, przfumatur in pofterum furiofus.
Sed ita cft,quod probatum eft,quod faltem de anno 14 18. &
per illum annum & etiam ante &poft d. Sempronius erat fu­
riofus , & demens faciendo adus fliroris & dementiz vt probant,maximéPetrus,Cominicus,& aliqui alij teftes, & quod
d l publica vox & fama,quod ita erat furiofus per terapora,dc
quibus in ca.probatur etiam hoc per reftes tres, vel quatuor,
qui deponant quod de anno t4t j. per duos menfes & vitra
viderunt eum efle furiofum, & tunc fibi vt furiofo datus fuit
5 curator,& f pro tali decreto iudids decernentis curatorem fu
• riofo pr?lumitur, c vt nc&pcrin ri.de emp.& vendi./.núc di­
cendum el i.vcr.hoc quoque, cum vcrfi.feq.& Bald. in addir.
Spccin rimLde appan 13XoIum.ác Baldan Lquzcunque, C.
dc*bo.quz U.& in Lnon ¿iter.ff.de adop.& in l.finaLC de pre
di-nii.& in Lquzcunque./.finalffidc publioa-&in Lcum hL^
pt?tor. ff. de tranf.argJ.1. C.de przdxuriaJib.t cJananumiffio per lidores.ffdc manu.vindLLab ca pane.in fin. fll de pro­
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
C X L V II.
lop
ba.Li.C.de ofl3Íud.capraccepimus,de zta.& qualLcap. in przfenria,de renun.cum Ü.& in fpede bcnefadt,quod not. Bfld.
in lamm tcC.de proba.& in La.J.quod obferuarián y.coluiH.
C de iura.coInm.& in liidem fiecffide teftaxite.6s. AngeLin
dJ-cum Cc Cde proba.ubi dicunt, quod Hcet alias habemus,
quod illi incumbit onus probandi, qui fe fundat ex ecareitamé fallit in eo,qui pro fe addudt decretum iudicis, per quod
apparet tali datum elle curatorem ut minorhquia tunc pr?furairur,quod fucrit minor,& onus probandi contrarium fem10 per incumbit aduerfario.^ Comprobantur pr?diciaf per ea
qu? noTer. AncLin cie. i.dc hom.ubi dixit,q? fi probarum eft,
quem fuifle aliquo tempore furiofum, & ex aduerfb proba­
tur ip.fiim poftea ftiifle fan? mentis,non fuffidt ad hoc ad ua
lidandum adum geftum a tali, nifi probemr fiiiffe fan? meris
in adhi gefto, qnamuis probetur q> ante achim. geftum fuerit
fan? mentis poft furorem,& ita didr le obrinmflc,aIlegac in fi
mih no.per Dy.in reg.fcmel malus,idem eriam tenet D. Card,
Flo.d.de.idn 3.coLdehomi.ubidicit,q)fi agebarar ex contra
du murui,q) opponitur,gj debitor tge contradus erat furiofus,&rep!icetur,qj habebat>diluddaiarerualla,q> probato de
furore ance contradum infringitur contradus .necfufficit ad
fuftinendum contradum,gj probetur de dilucidis i nteruallis,
nifi fpedalicer probemr,q; tpe contradus erat fenz mentis,ai
legat no.per gl.in cLc.indicas,& no.pfr Dyn. in d.ca. femel. &
ita refert ieconfuluiflcjvndc iftz dedfiones videntur deddere cafum nofhurnmon apparer,q> eriam de anno 141 j.Sepronius erat furiofus,vt apparet,ex decreto darionis curatoris fed o caufa cognita & cum examinatione teftium %oc proban­
tium,& ad hoc non contradicunt teftes parris aduerf?, falte
in fuffidenti & zquiualcnri numero, vc eriam apparebat ex
his,quz dicam infra impugnando reftes rei, (eu eorum dida,
&enam apparet,q? anno 141 S.magnifici domini priores ar­
tiam, vexillifer iufticie vna cum aiijsconfiliarijsfolenni deli­
beratione przmifTa firmarunr,q> ifte Sempronius velut furiofus eflet fub cura &admimftrarione officialium pupillorum
per quod eriam apparere inte!iigirur,qj tunc erat furiofos,per
ca quz di.ri fupra,de przfuin. decre. oporteret ergo ad hoc vt
fuftincretur inftrumentumcontradus dotÍ5,g, eflet probarum
q>in illo inftanti,quo didus contradus fuit celebratu?, fuiflet
fan? mentis in ipfo adu d.Sempronius,fed hoc non eft proba
tum per teftes partis aduerlz:quia illi teftes non deponunt fe
incerfaiíTe conrradui dotis excepto prim.teftc cuius didu no
obftactum quia in illo dido eftvnicus & fingularis.c. in om
ni,de teili.Sc I.vbi numerus.ff.de tefti.tum quia dicitur cú fuif
fe condemnatum de falfo de an.i 4.33. licét poftea reperiatur
11 cancellatus pergratiam.Sed ita eft t q>femel condemnatus de
falfo repellitur a teftimonioJ.3.§.l.IuIia.ff.de tefti.iunda.I. i.
o C Ú ibi no.ff.de pub.iudi.c.teftimoniuin.de tefti.c. i .de exce.&
fi reperiatur,q, poftea fuerit fibi cócella indulgentia, oponct
uidere, an fic concefla fimplex indulgentia, & ob illam cara
fuerit cancellatus,& túc nó intelligatur rcftitutus ad famam,
adeo qj poflic efle teftis l.gencralis.C.defen.pafl. aut fuit con­
cefla indulg.non fimplex fed per viam reftónis, aut per verba
zquipolIentia,&: mnc aliud eflcc,vt Li .eo.ric.fecundum quód
plené diftinguit Bar.in Lfi.in vlt.col.poft Cy.eo.ti.& Bar. in 1.
non iblum.§.fi.ff.de procu.& in Lff/.G quis vitro, ff de quzll:io.& Bald.in d.l.gcncralis.& in repet. 1. cum mulier, ff folu.
raa:rim,& in Iii qua poena.ff.dc nis qui funt fui.& in 1. emandpatione.C.defijnftr.&Doc.maximePau.de Liaza, in com12 mento.d.C-teftimoniumJoan.f de Imo.in hac materia in leg.
qui tcftaraento./.ncc furiofus.ff.de tefta.&inLa.J. fi. de ver.
obligatio.dicic,quod gl.in d.cjndicas,vult,quod fuffidat pro
bare quem iemel fuifle furiofum ad hoc , vt przfumatur po­
ftea fuifle furiofum cpc achis poftea gcftiitamen fecundum cu
Bar.in cri.2.ftdc bo.poíTiurioíb & id án ii delata,tenuit cotrarium,vnde ipfe concordar opinicnes,quod aut adus fuit ge­
ftus ex intcruallo faltem longo poft tempus,quo probatur efi
fiiiflc in fiirorc,& tunc incumbat onus probandi, qui allegat,
quod erat in fiirorc tempore afftusgcfti Scita procedit opin.
Bar.aut non imerceflit didum interuallum (altem longum ,&
tunc prefumatur fuifle in flirorc tempore adus gefti.& ita ^pccdat tunc opi.didz glorarg.I.fi ucntri.J.in bonis, ff de priuil.
crc.cum ibi no.&c.offidi.de eIec.confiderandum eft igitur,q>
Bar.in L2.dc bon. pof furio. Sc infán. dela. tune demum vu lt,
quod non 1'uffidat probalTc,qucm fuifle furiofum ante contra
dum ,qfi probatur,quod ccrto brcui momcto fuir furio('us.&
Llberfeptimus confi.Alexand.
ita íncdíligitirr concordia Io.de Imo.in didis locis, dum alle­
gar ipre,qTBar.vuir,q» non iufSciat probare,qiiis aliquo tem
pore fuenc h.iriolus,vt in poilerumpraiumatur,red vbi proba
tur,(j qais fuit certis menhbus furiofts:tunc non video,quod
aliquis m hoc reprehendat Bar.voleutem,quod preiumat pollea fuE!ofus;nam Biidiia d.l.fiiriofum,Ioquitur,quando ptobatiir,q> quis femel tanmm fuit in furore,qiio cafu non prifu.
mituF,qj poftea fir furiofos,quod ctiam fatetur Barto. fed qñ
probatur,g) per aliquot menfes laborauit tali morbo, túc Bal.
non contradicit Bar.plus dicunt Ang.Ful.& Pau.de Ca. in d.1,
furiofjm,q> fiue de proximo,fiue ex interuallo a furore appa­
reat ftiilfc celebratum adú,dcbeat attédi qualitas adus: quia
aut erat adus conueniens homini fani mentis,& prifumatur
feni mentistfecus fi non homini (ani mentis,!.fi.C. de hir. in
Tti.& fi verba erant mifta,ita q? poterant conuenire furiofo &
homini faiii mentis:tunc prifumitur in dubio illum tunc fliif
fe furiofuni,per id quod habeiur in i.pe.íEde cond.infti.itadicit Ang.in d.Lfuriofum.*[| Cui autem magis dicatur conueni- I(J
re ille adus confeflionis dotis cum de aduali fufccptione non
appareat,an homini fani mencis,fn non iam mentis, videtur
q, potius homini non fani mentis:cum potius tendat ad diíE f
pationem.[.priraa.$.fi mutuamin fi-ffii quid in frau. pat. iundal.is cui.in fi.fF.de tur.& cu.da.ab his.& I.prima.in prin.fF. de
cur. fur.& pr?fertim in (ftnfeilione fada f ex caufa doris per
maritum,qui in dubio videtur fada animo donandi.l.prima.
'cum ibi not.per Bald.C.de dona.ante nup.Si Io. And. in addi.
Spec.in tit.de dona.inter vit.fuper rub.*d fi.& Io.de Imo.clare
in 1.ÍÍ conftlhte,in prin.in antep.cd.ff.fol. matr. vbi hoc dicut
cfle verum eriam ante contradum matrimonium,&redé iatuenti hoc etiam vult Bald.in rubr.C. de priut. dotis, circa 3.
colum.dum dicit,quod fi maritus confitetur dotem recepifle,
Sc renunciar exceptioni non numerati doris, illa renunciatio.
eft quidam donatio.l.fi quis dciegauerit. fF.de dona.vnde an
valeat vt donatio diftinguitur, an fiierit confiante matrimo­
nio an ante.bcne faciunt nota.per Bartol.& alios in l.fi diuor.
tio,cum fuis concordan.ff.de verborum obiiga.Sc fic apparer,,
quód ifte adus potius conuenit homini non iani mentis,cum
iit dou|fio & dilapidatiojpropterca etiam fi talis adus geftusfuiflet cx interuallo iongo a tempore,quo probatum efteura
Fuiííefuriofum,adhucpr?fumeretureum fuiffe tunc furioifumfecundum, Angel.Fuig.Pau.de Caftr.& Lud.Roro.in priail.!.fiiriofum,argument.d.!.pennIt.de condi.inftit.& l.his qur.
14 f.fi.de ruto.&cura.da.abhis.^ Et per pr?didat fatis apparet
refponfum ad allegata in contrarium,nam non obft.quod te­
ftes plures parris aduerfi conentur probare, qd anno 14 18. &
die fexta Decembris, quo die fiierunt contrada fponialiainter didum Semgronium Sc dominam Beatricem, & qua die
fuit fada dida confeffio dotis, & tempore fad i d. confcflia*
nis doris didus Sempronius erat fani mentis: quia refpon­
deo,quod coriftar.quod ante tófeffionem dotisetat furiofus 17
non folum vno inftanti fed per menfes & vltra, vt oftenfum
eft fiipra,& qui vultfuftincre contradum ab eo fadum vt va
lidum,oporcet,q, probet,qj in illo inftanti,quo faduseft contradus,erat fani mentis; quia pnfumitur tunc fuifle furio­
fus , vt probaiii: licét ergo^plures teftes deponerent, qnod eo
die,quo fuit fada confeffio dotis,effet faqi mentis,tamen no
fequitur,quod in illo inftanti, quo fuit fadus cotradus doris
eflet fani mentis,vnde, ifta probatio non c5cludit,nifi teftes
deponant,fe interfiiiflb conttadui doris & cognouifle tunc per
tales & tales adus inferentes fanam mentem,quod ipfe erat fe
n? mentis,& per coniequens dubia probatio,feu non conclu­
dens non re!euat.c.in pr?fentia,de proba. 1. neq; natales. C. de
probat, nulli autem funt teftes, qui dicant fe interfiiille contracftui dotis,nifi vnus, qui non probat,vt dixi fiipra.;|T PriteI / rei ! teftes adoris deponunt affirmariué de adibus fiiroris ,
quos viderunt, teftes vetó parris aduerfi dicunt, q, viderunt
& audiuerunt,illum refpondcre ad interrogata,& ad propofi
tum & C .& quód non viderunt eum facere adus furoris & no
dicunt, quód non potuiflet facere adus fiitoris,quin ipfi vidiflentjquo cafu ad probandum illum non fuifle furiofum,ial
tem per dilucida iaterualla, non fufficit deponere, nrout denf,nnnrrf.H-»o,«. J
, .
videtUIIt eUtn
dum gl.m Ldicm proferre.«.fi plures. fF. de arbit
t
in c.quid per noualc,de verb.fig.& gl.notabiiis in c
fin.de pnfcr.in 6.& glo.in §.fm vero abfunt, in auth ri l
red.& fal.& Io.And.in c.ex tenore.de tefti.&Bald inca^ ^
contentione inter me & dominum.& in 1. actor póft Cv ^ n
de proba.& in Lcum hi.§. i .ff.de tranf.& in 1.1 C de b '
r
fecundfim tab.& Ang.& Mod. in I. fi bini.ff. dc'iniuft
faat,qiiod not.Bar.in l.i.f.fi quis neget, ff. quemadtnó
ape.ita q, ifti teftes rei deponentes fuper negffiiua furoris n
videntur contrariari,nec priualere probationibus adoris f ^
per affirmatiua furoris:pauci etiam funt inter teftes rei,oui
ponant de fena mente Sempronii,de an. 14 18. die 6. DecenT
bris,vt patet in depofitione Mariotti Bartoli, & in depofitiol
neBarth.Stephani.& licét ille videatur dicere, q,ip(ecoonouit Sempronium de an. 1405>.viq; in tempus mortis, ¿cq^uod
femper cognouit eum fani mentis; tamen nó reddit caufam
fcientiiaIiquamconcludentem,q) eflet fani mentis dediifto
ann. 14 18.& menfe Decembris, f nani quando teftis deponit
circa ea qui percipiuntnrintelledu potius quám vifu vel alio fenfu corporis,vC quando deponit quem efle fiitiofura vel nó
requiritur quod cum non interrogatus reddat caufam f di­
d i fui concIudentem,vcno. Bald.in l.lolam. C.de tcfti.& Bal.
Sc Mod.in d.l,furiorum.perno.per Inno, in cap. cumcaufam,
de tefti.fed ifte teftis non deponit per aliquam caufam fcieptii,quod cognouerit Sempronium efle femper fani mentis,
nifi quia dicit,q; cognouit eum femper eflc fani mentis, & q,
ipfe niinquám vidit cum facere aliquem fadum furiofutn.interrogatus in eaufa fcientii, dicit fe audiuille. Certeifte te­
ftis non probat concludenter feltem tefpedu didi temporis
nec ante:quia,vt dicit SaLpoft BaLin d.l.foIam, in 1. uel 3.C0lum.quando tradatur de probatione fuper furore, vel alia fimili re,qui percipitur inteiledu, non creditur tefti, nifi red­
dat caufam dicti iiii talem,per quam colligitur eum non erra­
re,fed verum diccre.& dicit Barto.in Lfi is qui. §. diiius. ff. de
iut.& cura.da.ab his,quód quando teftis interrogatur de ali­
qua qualitate animi alicuius, debet reftificari per adus exteriores,quos vidit,per illum tex.& notat in propcfico Bal. inL
2.ff.de tefta.vbi dicit,q> fanitas mentis non percipitur vifu,vel
audicujfed iudicio rónis,fed ifte non exprimit quo cognouerit iftum eflc fani mentis,niii quia dicit, quod non vidit eum
facere adum furioiunV.Certe iftud non cóclúdit: quia potuit
cflé,qiiód fecit adus furiofos,& ifte non vidit,‘cum non dicat
Sempronium non potuifle facere adus fiiriofos,quin vidiffet,
"VCdixi íúprá, qainimó fi teftis deponeret fuper -tali negatiua
'non coardata loco &: tempore,prifumcremrfalfimi deponcre.c.ciim ecclefia,curaibi no.perlnno. extra de capof.& hcet
poftea fuper interrogatorijs rñdeat, q>vidit illum rñdere be­
ne ad propofituni, tamen non deponit ibi quotempre hoc
viderit, licét pricedcntes refponfiones fint tutiores.
ob.et q, f ifte teftis & plumes alij dicunt,q» ita tenebatur & re­
putabatur fani inentis:quia refpondeo,q? in hoc non attendi­
tur communis opi.Ücét enim iib attendatur in his, qui rancernunt folennitatem adus, vt 1.j.C.de tefta. 1. Barbarius.n.«
offic.prito. tamen non operatur in his, qui concernunt fu
ilantialitatem.vnde fi communis optn.erat,q7 pater Titij eflet
mortuus,vel q? Titius eflet emancipatus,& apparet,qj nonita
€tat,an valebit teftatnentmn fadam aTitio tanquam abh^
mine fui iurisfCerté non,ita decidit Bald.in i.2- C. de fent.«
interlo.om.iud.per Lpoft mortem, ff. de adopt.& per alia i^|
allegata per eum.Cum ergo teftes adoris dicant de veris aCU
hus fiiroris,qui ét cenfcbanturineflé t e m p o r e contradus, ^
probaui,dét iilud attendi, &nó quod reputaretur furiofus,^
attendatur eriam q>ifte teftis non deponit,q? de an.l4 ‘ f
Sempronius repurareturTuriofus; quia capitulum, ad q|i
ie refert teftis,non concludit neceflário de illo tempore, h^'dicat capitulum de anno 141 8.& ante, pct no. per
cap.licét caufam,de proba-& per Bar.in 1. Celfus, curo vulg*'
tis CGncor.fF.devfucap.hoc dico,vt intelligatur, quód ifl‘^^‘|^
ftis non contradicit tcftibus recepgs de anno 1415fuit datus curator Sempronio. Paulus Ravnerij: alius
dicit,q, non vidit eum facere adusfuriofos, & quód a p'U--‘
tia eum cognouit vfquead tempus mortis, Óeq? bene
,quod nópo
debat mterrogantibus,tanien (vt dixi) non excludic,q’J‘”
,quinipiividif tucrit facete adus furoris. Pritercá, pofito quód ifte
fenr.ir.. eft ;n effedu dqarina Bartol. & aliorum, in I. hiredes
probaret
Sf *,
abaret;; tamen quó ad tempus pueritii Sempronij ^
palam, in prin. in verfi. vlt. hic lex 5cc.tCdc teíL circa intellcpoftea continue eft fingularis, & fic non probaf-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
CXLVII.
Confilium
Antonij alios tciKs nihil probanquia deponit de tempore rc
moto a contradu doris & poft contradum doris.& fimiliter
deponit Domimcus Bartoli.Zenobius alius teftis deficit in jp
batione negariuz: quia didt, g, non uidit eum facere adus
furoris,& fic nó probat contra probata per adorem, vt dixu
& ita etiam in hoc dcfidt Niarcus fequens teftis. Chriftopho
rus alius teftis non probat:quia non deponit de tempore cotradus doris,fed longe poftcazita etiam fadt fequens teftis.fi
Baftianus &c PierusBemardi & Dominicas Pieri. Bartholornzii<; alius teftis eriam defidt in probatione didz negariu?,
ficut fadunt plures alij,vt dixi. loannes Dominid defidt ia
ipc,prout fadunt mulri alij cx dicdis teitibos. Dominicus Sal
uij alius teftis non proban quialdidcg; funt anni 4. y.a dido
Ipe dtta vd circa,g) cognouit Sempronium,& q? in uenicdo
Jlorenriam, & inde redeundo ad viHam multories obuiauit
Sempronio, & fecum femper loquebatur , & vifum fiiit, q»
cftecnomofanz mentis; quia reipondcbatad propofitum:
nam fi ifte teftis eft examinaius de anno przfenci 1464. vel
et de anno 1463. non indudt neceflario tempus celebrati c5
tradus.<||Mmus probat Frandfcus Barcoli,qui deponit de tc
pore remotiori a contradu dotis & folum poft contradum
dotis. & ita eriamfecit Michael Pieri. Matthzus loannis et
non probat:Wm quia non didt fe interfiiifle contradui, vc
requirebamr,attencaprobatione antiquiori de furore przcedenrijvt dixúitcm quia potius deponit ifte de fama,quam dc
fedi veritatc,& ct non reddit bonam tonem didi in propofito;nam affignat r6nem:quia didt, q>bona fua conieruauit.
nam hoc potuit procedere ex eo : quia habuit curatorem &
18 adminiftratorem; qui conferuauit, & fic f ro debilis infiingic.d-l.cumpacer.§.dulciflimis.ffde leg. 2.& no. Ipedfice Bald.
inhconuenticulá in6. coi.C. dc epif.& clc. in 1. data opera, ia
I S.coLCqui accu-non poCper nojn Lfi is qui aio.S.de acquir,
po£& in dJ.foIamralij duo vltimi teftes deficiunt in tge. f Nó
1 9 ob.f ét no.per Dod.in d-Lfirriofus. quia illa intelliguntur Fm
no.pcr Bar.in Li.ffide bono.poflifurio. 6^ infanti delata, quas
decifio eft pro adore Item no.pcr Doc.in dJ.furiofum, funt ia
feuoremdidi adoris;quia debet attendi qualitas adus ét gefti ex interuallo a tempore probati fiiroris,vt ibi tenet Ang.&
cóiteralij poft eum,& qualitas huius adus cadit potius in ho
minem non íánz mentis,vt fupra probaui,& coprobatur ex aa
thoritate gLin d.c.indicas.& in d.c.fi.cum alijs fupra alleg.declarata,vt fecit Pct.de Anch.&do.Card.in cie.i.de hom.^uc
20 fup.relatum eft.«|} Non ob.f q>teftes agent s S fint fingulares:
g quia rcípondeturpr¡mó,quia fufficit decretu dationis curato­
ris ad oftendendu furorc,prout fupra declaraui.Icc teftes, qui
fiierunt examinati tpe,quo fiiit datus curator, funt conteftes
h quafi omnes, Prztcreateftes fingulares*' ad probandú quem
in genere fuifle furiofum,vel infamem, vel h?reticú,fufficiút,
vt no.Inno.& alij in c-qualiter & qñ el i.de accu.& Spec. in n.
de inqui.§. i .ver.quid fi vnus.(&in /mune trademus, ver. quid
fi ille.cum vcr.feq.& in ti.de tefte. /. iam de interrogatorijs ,
ver.idem de tge.& ver.feq.& lac.Bu.in 1.Arriani.C.de h?rc.&:
Pau.de Leaza.in difpu.incip.Contra infttumentú debiti,& gl.
Iac,Butjn Lob carmen./.fi.fF.dc tefti. per Cyn. in 1. 2.C.qu? fic
long.confuet.& Bar.in l.dc minorc.§.2. ver. fed quid fi teftes.
ff.dc quzlLper gláf Arch.3,q.9.in c. nihilominus Bald. in L i.
Cde tcft.& in Ladcr.Gde prob.& in Li.qui nu. tnte. & Ang.
inLea quidcm.in vlt.coLC.de accu.& Lde quibffide leg.& per
Ant.de Bu.& Io.dc Imo.in c.cum oporteat.de accu.& Ioan.de
a 1 lmo.in Linter pares.ft.de re iud.^ Nec obftat f quod notarius
rogatus dc contradu dotis eflet vir bonz opinionis:quia iftud
nihil releuat.nam etiam fi notarius in inftrumento fcripfifset.
Sempronius fanus mente &cjlla verba prolata a notario, quz
verba non continent illud negotium de quo rogatur a partib.
non probarcnt,vt no.Bal.in Li.ft.de tefta.£Sc Ang.in l.pen.ft.dc
condi.iafti,& Saly.in d.Lfuriofum.& BaLin I.1 .C.de confeL 11.
col.in vcr.modo lequitur alia quzftio <
5cc.bcne fedt,quod no.
Fcdde Senis confi. 199jndp.Quzritur, an do. Margarita, cu­
ius verba vbique fequuntur fcribcntes,& maxime Anfoc But.
in cquoniam contra,in i y.coLde proba.& Do.Abb. in c. cum
caufamjn SxoLde teftEx quibjnfcrtur,didam dominam Lu
Ccm teneri dida petitione hzreditatis non obftante dido allc
gato titulo. Alex.
A D D I T I O N E S .
*
P'íretnni.Cor.confi.ivi.eol.iJi.i.Alc.traia.deprefump.reg-J. pre
>*m.io4a ¿ .A k z jnfzo.coQfi.io7.att.7-
b
c
d
e
f
g
IIO
T it u lo p u ta tin o .] A dde S a l i i n m a te ria in ru b . C. q a® . b o .& P a n a fe
C a ft J n S a im n ib a iifiin g u e n Jn te r tL p n ta riu u m in u alid n m errore fa
n o n d etnr p e titio h ? re d tta ti4 fé ca s fi e rro re iu ris. N a t.
F u r i o f o s f u p r a li.i.c o n f i.i 4 i.c o l.2 .n n 4 .
D u m d id t q u ó d a c d d e n s.}ÍF ra n d fc u s N ic o n itiu s in r a b .n u .8 8 .v e r
fi J ii n c e f i ,£ d e n o u i operis n u n d a d o n e ,v b i p lo re s c o m p r o b a t.R o .
P r z fu m in ir .B e rtr3 n .c o n £ L 4 8 .E t p r o c e fla .c o l.4 .5 J i . i .
C a u f a m .I a f .c o n f i.2 .c o l.5 J i.i.
N o n o b fia r.q u o d teftes a g e n tis .] A le x .c o n f.9 2 .n u . 19.81 feq. lib . f . 8t
in co nfi. i4 i.n n -2 .1 j.i J> e d n s c o n f 4 4 8 .d s to ta .c o l.2 .Id e m d o m in u s
A le x .c o n fi.j .co l.p e .v e r.n e c p re d id is e b f t a t J i b . 4 , qu am qu am id e m
A le x .c o n fi.fa o io o .c o l.5 '.v o l.p r im o ,& c o n fi.i7 j.c o l.3 .v o l.j.v o lu e r ic
co n tra riu c n ,Iice t p rim a o p in io verio r fit,& m ag is co m m u n is q u am
lim ita n t D o d o re s om n e s r e la ti per A n to n iu m G a b r .lib r o p rim o ,re
c e p t.le n t.re g .2 .fu b tit.d e te fiib u s ,& H ip p o l. R im in .i u n . in c o n f i.7 .
p e r to tu m . A le x .c o n fi.7 2 .co L 2 .v e r.n e c p rg d id isJib .p rim o ,q u o d du­
p lab atu r c o n f.i 7 J JL 2 .D o m in u s C ra u .in t r a d . de a n tiq . te m p . in 1 .
p .4 ,q .p r in d p a Iis .n u m .ii.S £ d ix ic o n C .l4 l.lib .p r im o ,v b ia d d u x i a liq u o s .X a ta co n fi.2 7 4 .B e ro .co n G .1 7 6 .Iu cau fa illu ftn s .n u .8 t J i .i .f e d
a d h a n c c o n d u fio n e m n o n o m itto d ift.M y n fin g e rij li.fin g .o b ie ru a t io a u tn ce n tu ria te rtia ca p .7 6 .e x p lo ra t1 iu ris.E t qu ia alias fu per h a c
c o n d u fio n e reip o n d i d e iu r e jd e o eas alle g atio n e s fu b n e d o .
M o tiu u m e x cita tu r c o n tra C a ftilio n e u m fatis vrgens prim a facie
ad d em o n ftran d u m D .B e n u e n u ta m de F a c ijs ,te r a p o re do tis p r o m if
ÜE,non fu ifle d e m e n te n i,n e q u C Í'u r io fa m jfe d fa n z m e n t is , id eo q u e
p o tu ifse dotem M ag n ifico D .I u I io G e fa r iM a g n o c o n ftitu e r e . P ri­
m u m fu nd am entu m eft,q u o d N o ta riu s id t e f ta t u r , dum d id t f a n *
m e n t is ,q u i v o lu n ta s no n ca d it in in fa n u m .A d d itn r, quod cre d itu r
N o ta r io leg ali p e rfo n z & p r z fe rtim , cum d u o tefte s in ftru m e n ta rij
co n u e n ia n t.H u ic refp on d etu r,qu o d e tfi .V o tariu s id d icat,n o n cre d i
tu r N o ta rio ,q u i n o n fu it de fan itate m etis ro g atu s,p ro u t v o lu it B a L
in l.i .f f .d e te ft.v e r.Q u i G N o tar.S cfe q u itu r A le x .c o iifi.8 j.c o l.fin . ad
fi.l.2 .8 t c o n f 147-in f ijib .7 .in p u n d o te n e t h a n c c o n d u fio n e m C o r .
c o n f.73 .fub lit .o ,v e r .N e c o b fia t ,lib r o p r im o ,v b i m o u et d u b itatio n e
N o ta r ij a fleren tis.q u em fa n z m e n tis,& p o ftea ita refpo=^det,8: ceflat
faoc fu n d am en tu m prim um -quia etli N o tariu s fit le g a lis , n o n ftatu r
i l l i j n i j s , in q u ib . no n eft rogatuSyVt in fu ro re p ro b an d o de q u o nó
e f t rog atu sjfed refp e d u a d u s,q u i in te ru e n it in te r partes ip fa s.N o n
o b fta t,q u o d d u o tefte s in ftru m e n ta rij co n u e n ia n t cu m ipfo N o ta ­
r io ,8 c ita is defed u s N o ta r ij v idetu r fu ppleri per teftes ic ftr u m e n ta r io s .q u ia h i teftes no n fu n t au d ien d i,ou ia lic e t d e p o n a n t, eam D o .
B e n u e n u tam F a d a m C a ftillio n e a m fu ifle f a n z m e n t is , h o c n ih il
o p eratu r,‘^ui3 h o c cad it iririu diililm in te ll¿ d ü s ,n o n in len iu m co rp o ris,8c ideo depo fitio teftis ifto cafu n o n a d e p o litio n e , fed á ratio .
n e ,q u a m a lle g a t,d e p e n d e tl.fo lu m ,8 d .te ftiu m ,C .d e te ftib .c u m ijs ,
q u z h ab en tu r per A le x .c o n fi.io o .c o l^ ..& io 9 .co l.fi."8 :2 3 6 .c o J.3 .1 ib .
p r im o ,& c o n fi.3 .& 4 5 '.c o l.2 .b .2 .Ia f.in l.c u r a to re s .n u .7 .ff'.d e offi pro
c u r .C ff a r .it a p u n d u a lite r refp o n d et C o r n .lo c o preallegato^ col.fin.
v erfi. N e c etiam o bftat.8c A le x .d id o co n fi. 1 4 7 .co l.fi. Sed vt p len iu s
d ilu am c o n tra r ia .S t res clario r efficiatu r,fe n tio fic c o n tra D . C a ftillio n e u m pofle rep licari.p rim o quód pios cred itu r d u o b u sie flib u s de
p o n e n tib u s de m e n te fan a,quam m iile d ep o n en tib , de in fa n a . A b b .
in c.cu m d ile d u s ex tra d e fu c c d r .a b in te ft a .I a f c o n f. 2 .I Í . i .& 178.L
z .N ic o la u s B o e r .d e d f 2 3 .n u .9 3 .v e r.tu m q u ia .v b i affign at ra tio n e m
q u ia fc ilic e t qu i dep o nit de fana m e n te ,d e p o n it de q u alitate natu ra
I l in trin fe ca ,q u z á natu ra in e ft,& cum q u a h o m o n a fcitu r, & fic b e n e fe tifa tu s :h a n c r a tio n e m a n te B o e r.p o n d e ra tcó fu le n d o D e c c o n f .
4 4 8 .c o l.2 .v e r .íe d ta m e n .8 c T h o m a s G r á m a t.d e c if. 7 3 .F a c i t z. q u ia
a d u s is fad u s a D .B e n uenu ta eft fa d u s p ro u t con uen it viro 8c fcem i
o n z la p ie n ti, erg o fapiens iu d ican d a n o n a u te m e - t r a fonfum , fic e x
B o e r J o c o p r z c ita to -C z p h .c o n fi.7J 7. Sed h is no n atten tis co n tra d u
v e riu s effe c re d o ,a tq u e h ic vnum p re m itto quod a b o m n ibu s a c c e ­
p tu m eft,q u o d teftes fu p er fu rore vel d em en tia d e b e n t red d ere cau
Iam fc ie n tiz e tia m non in te rro g a ti.v tv o lu it In n o .fitD o d .c o m m u n i
t e r in ca.cu m c a u fa m .e x tr a d e re llib u s .B ild .& a lijin l-fu r io fo m . C*
q u i te fta .fa ce re p o flu n t.& in l.fo la m .C de te ftib .S p c i.fe n .p le n o c o a
fil.4 2 .1 i.i.B o e r .C e p h .8 c a lij lo cis Ib p ra cita tis.S e d fio fle n d e r o ,q u o d
te fte s id fe c erin t,h a b e b o in te n tu m pro D .B e n u e n u c a .T e ftis ei^ o pri
m u s p a g .j.a t c r g o .N o n era in fe n tim e o tu .p e rch e f e e r a in terro g ata
d a l S ig n o r G iu lio C efiire de q u a k h l' c o fa in to r n o a q u e l l o c M f i
trattau a,D o n rifp o n d eu a fe n o n diceu a co m e doueffe relp o n d e re , 8t
s’effo S ig n o r G iu lio C efare d iceila,d itte de C.effa diceu a de fi,& fe il
S ig n o r G io .A n g e lo M iliau ach a,ilq u ale fi tro u o p re fe n te diceu a, d i­
t e de n o ,e fsa riip o n d e u a ,ch e n o :d i m o d o ch e n o n rifpondeua fe n o n
í e g I id ic e u a ,ó d a v n o ó d a r a I c r o ,c o m e b a u e u a á n fp o n d e re . E cc e
d id u m te ftis cura ra tio n e ,& in in te rro g ato rijs re n iin it fe ad h a n c ta t io n e m p ag. 17 cu m feq.Secu nd u s te ftisp a g .2 i.8 c fe q .d ic it,N o n d a u a r ifp o fta a lp r o p .o lito .E x q u a Io q u u tio D e ,q u is fatuu s p refu m itu r.
l . o b q u z vicia.ff.d e e d il.e d i& iu x u illu d , fatuus fatua io q u itu r : &
D o d .in l.fi cum d o te m .§ .fin a u te m .ff.fo lu .m a tr. So c.fe n .co n fiL 4 2 .
c o I.i.n u .l.v c r fi.n a m o m n e s t e fie s & D o d o .in lo cis fupra c ita tis , 8t
ra tio e ft,q u ia v o x , fa p ie n tiz .a u t fu ro ris ind ex e lt, prcnc oro n e s n o ru n t,8c ra tio co n c lu d e n c io rn o n p o terat aflG gnari.quii in te r fiiriosú,
& fapien tem nu lla co n ltitu itu r differentia , n ifi qu an d o lo q u u n tu r,
q u ia fecundum D o d .lo q u e la tua t e m a n ife ftu n ita cit,S c d icit g lo .Io q u e r e .S tte c o g n o fc a m ,8 c propterya A n c h .c o n fi.j.in c .p r o parte co i.
a .n a p .v e r.in fa n a enim lo q u i,v n !t,q u o d in ran alo q u i,lap id es p ro ijce
r e ,e r g a fam u lo s te rrib ile m cf$e,funt lig n a fu roris & d e m e n tiz P a r if.
co n f.8 7 .li.3 -S : fu b d it,P e rch e s’era in te rro g a ta ,ó da m e , ó d’a ltri fu oi
co n o fc e n ti,c h e co fa ella faceu a,o di quai a b r a cofa.effa relp o n d e u a,
d ic e n d o ,c h i e qu ello ,8c d im o ftrau a de n o n co n o fce re q u e lli ch e par
la u a n o c o n e ís a ,2 n c h o r c b e fn ts e ro fu o ic o n o fc e n ti,c o m e in r e n ie n nea m e jlq u a ia ll’h o ra era fuo ir .a fs a r o ,& to n o fc e n te . Sim ón c u i r in s te ftis p a g .4 9 .E ’T e ro c h ’e fs a S ig n o ra B e n u en n ta eT a fQ o ri del bu®
n u o fe n tim e n to .at non fapeua ció ch e fe fa c e fse ,n e d ic eíse,8 : qu efto
lo c o n n o b i a m o ltife g n i,S ttr a g r a lc r i,p e r c b e rise n d o li d im a n d a te
q u aich c
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
Liberfeptimus Confil. Alexand.
H n z Ich e eo ra,d *ilcn n i di q u e llic h ’e ran o p re fe n ti,& in te rro g ata f o .
pra q u alch e co fa,rifp o n d eu a & diceu a de s i , Sceffend ogli poi derto
d ’alcri,ch e non itau a bene co fi,& ch e d o u efse d ire de n o , fc o rla u a
l a te lta ,& d ic e u i de n o ,& qu efto lo viffi & f e n t i . E cc e depolitio cú
red d itio n e ratio n is. C^uintus teftis D . C k rifto p h o ru s p a g . j j . E t m i
p aru e a m o k e c o lR c h io n d i,& fe rn i,ch ’efsa fc fs e a ll'h o r a fu ori dei
b u o n o fen tiroen ro.p erch e n el fuo pariare n o n rifp o n d eu a, ne ft iu a
in p ro p o iito ,& d ic e u a h o ra vna co fa ,h o rv n ’ a k r a c o n tr a r ia á I’a ltra ,
d i m o d o ch e o g n ’vno h a u re b b e d e tto , ch e n o n fo íse in fuo fe n to re .
& p ag .64.id em & clarius r e p e tit.D .lo .A n g e lu s M ilia u a c h a p a g .6 9 .
de ponit clare de fu ro re cum r a tio n e , & quia h ic fit o ppofitio quod
eft affinis, ad u e rta tu r, quia ifte defectus purgatur per a lio s teftes &
fu ppietur.-ita p u n é tu ali:e rS aIy c.& la C in au th .fi vero.in 2 .n o . C -d e
iu J.S c idem la íiin l.li quis e x a rg e n ta riis./ .co g en tu r.ff!d e e d e n .F e l.
in c.te ftim o n iü .c o l.2 .e x tra d e te ftib .F r a n .R ip a in 1. quo m inu s, co l.
y .f.d e f ium .Sc acq. D um po ftea d icitu r aduerfus D . M ilia u a ch a m ,
q u jd cura fit teftis in ílru m e n ta riu sa lle g a ttu rp itu d in e m f u a m ,h s c
r ó c c fs a t.q u ia a t te n t a h a c r a tio n e n u n q u á p ro b a re tu r co n tra in ftru
m e n tu m per teftes in ilru m en ta rio s, & pro p te re a cum fin t plures t e fie s c o n te tte s,n u m e ro ratio n e m a flig n a n te s , p rgu alen t N o ta rio &
te ftib u s pro parte d o . A uguftini co n tra D .M u g n iu m : ita refp on d ec
S o c.fe n c o n f.y a .lib .^ .B o e r.in a u r e a d e c if.1 2 8 .n u .s -.Im m o e tia m íi
« íse n t fin gu lares,qu ia affign an t ra tio n e m p ro b are n t fu ro rem . Parif.
c o n f.S 7 .p o ft In n o c .& a lio s in c .q u a lit e r & q u a n d o ,& in c.cu m o p p o rte at.e x tr a de accu fat.& D .A le x .ftin f.a jp . c o l.j.v e r . & fi d icatu r,
í i b i.N o n o b fta t,q u o d non fit d e d u S a , & p ro b ata qu ah tas.q u o d té
fie s d epo nentes pro D o . B en u en u ta co n tra in ñ rn m e n tu m n o n fint
o m n i e x cep tion e m a io re s,q u ia re fp o n d e tu r, quod etfi h z c co n clu ­
íio v id eatu r p ro b ari in te x t.l.o p tim a m .d e co n trah en .Sc c o m it.ftip u .
& per A ng .in l .i .§ .f i qu i n€ g e t.ff.q u e m a d .te fta .a p e r.& p e r A ie x -c ó f
4 5 .lib .4 .& c o n fi.1 8.1ib .i .& per D o f t .in § .ite m v e rb o ru m , In ftit.d e
in ú til.ftip .cu m v u lg .h z c ta m e n co n c lu fio d eclaratu r h a b e re lo cu m
£ fito b ie ftu m de h ac qualitatesfecus f in ih il G td ic lu m ,q u ¡a fla n iu s
• d ifto'teftiu m c.p r?!én tiam e x tra d e t e íH b u s .l.fiq u is te ttib .S t a u th .
vn d e fi d ic a tJr .C .d e t e ttib .ita p ñ flá u a lite rre fp o n d e t.C u r.fe n .co n fi
6 6 .;lip e r p ro ceñ u .co l.4.n u .ij.v e r f . & m inus o b fta t. u b i e tia m a lia s
r eíp o n íio n e s affert.Secu n d o refp o n d e tu r, illud h a b e re lo cu m qu an
•do dúo te fte s fo lu m in te ru e n iu n t,q u ia e ft prob an d a q u a lita s, quod
fin t o m n i e x ce p tio n e m a io re s , fecus qu an d o plures : ita refpon dec
D e c .c o n f. 163.10 caufa m a tr im o iiia li.c o l.j.v e rfic .o a a u o a p p o n itu r.
A n d .B a rb a t.co n f.2 6 .cle m e n tiífim u m D eu m .co l.fi.v e rfi.n o n o b fta t.
P u r p u r .c o n f.ijo .q u a m q u a m d ic a tu r .c o l.j.v e r .v n d e te fte s .v b ia lio s
p lu res citar ad h an c co n c lu fio n e m . Ad illu d quod d ic itu r, quod t e fie s D -B e n u e n u tz dep o nu nt de n e g a tiu a ,& te fte s D .M u g h i de a ffirim atiu a,ergo p rzfe ré d i fu n t:id u e rta tu r,'q u ia p firm ilia d o k r in a ' ^
e e d it in negacm a m éra,líf¿u s in c'áTú n o ftro , q u iá a g icu rd e n é p t iu a
r e llric la ad te m p u s,& ad lo cu m . 1. ad tem pus c o n fe d iin ftru m e n tr,
i t a p u n á u a lite r refpondec C u r .fe n .c o n f.? } -M agnifice vir .c o l. j.v e r .
a d a lia d m o tiu u m ,v b i co n clu d it
q u an d o eft co a rd a ta neg ad ua ,
eft-paris p o te n tiz cu m a ffirm a tiu a , cita n d o B a l.in l.d ie m p ro ferre.
§ .fi plu res.ff.de recep t.arb .S aly .in I.2.C 0I. i S.verC.fed tu n e q u z r o .C .
ffe re fc in d .v e n d .B a l.in l .i .C .d e bo n.p o íT .co n cr.tab . & i n l . cu h i. § .
nihil.ft'.de-tranfac.9> auté h ? c n eg atiu a fit r e ftr id a e tia m ad u erfan-
h
te s n o n n c g a n t,n a m e x q u o v ta n tu r in ftru m e n to p r o m iílio n is c o n f e d o in lo c o lo c i n o n p o fsu n tin fic ia ri,q iiin n egatiu a h g c n o n íit r e
ft r i d a ,id e m firm at A le x .c o n fi.i io .u ifis .c o l.fi.v e r.n e c o b fta c .Ia f.c ó f i .8 i .c o l .j.l i b .3 .& h z c fit p rim a réfpon fio. R e fp o n d e tu r & alio lo ­
c o ceísare h aric o b ie d io n e m , qu an d o tiegatiu a p ro b are tu r p e r f a d u m .q u o d fo n á r e tin aiíirm atiu aT n ,v tíi teftes d e p o n u n t, quem n ó
e fs e ía n z n ie n tísí'q u ia viderun t illu m facere a d u s fn r io fi, prouc in
ca.fti n o ftro .ita p ú n d u a lite r A ret.in c.n ó ftra.ex tra de te ft. & p rop te­
rea ex h is cred o c e fta r e o b ie c c io n e m h a n c , cui e tiam d e fe ru iu n te a
q u z h ab étu r per A fn ic .d e d f.3 24.A g ttu r.n u .9.v er. Ite m quia t e fte s .
Á ibitenet.Sc ipfe h a n c refo lu tio n e m ,!ic e t n ó v ta tu rh o c excm p lo ,fe d
a lio -N o n o b il.q u o d te ñ es d epo nentes qu em efse fa n ? m entís co n u e n ia n t cum racio n e n a tu rz ,q u ia id verum eft nifi a lii teftes c o n tra­
rii p rg u aieren t nu m ero & rd tio n e ,v t in c a fu n o ftro ; ita C z p h a l. có fi
5 7 3 ,0 0 .3 j.v e r .n o n o b ñ a n c ,u b i refp on d et ad illam r e g u la m , quód
f í t in d u b io p rzfu m en d u m pro valid irateaccu s,& p rz.fertim , q u ia is
actu s a D .B e n u e n u ta fo n a t fn d iñ ra cc u m ,& arguic fatu itatem , cum
p lu s z q u o prom iferic D .A n g e lo n o n h ab ita r a tio n e m afculoru m cu
u o lu e rit de fu o d o ta r e .q u o d fa c e r e non te n e b a tu r in cafo ifto , h z c
c n im fo n a n t d o n atio n em q u z p r z fe fe r c facu itatem .B al.in I.^ enerali
te r.in 4.o p p .C .d e no n n u m .p e c .& in p u n d o argu it F ran c Pu rpu r.có
k .2 6 o .v e r.v e r u m fi p o n d e re tu r;n u .2i.P ariC co n fi.87.riu . ip .v er q u alitz s.n d ib .5 ,& re m !Íliu e M in fin g e r iu s c e n t .;.c a .4 i .in fin. Q u in im o
q u o d p !u s e ft,fta n c ib . p rzm iffise cfam fi a d u s r ite fa d o s e fsec , & ad
p ía s cau fas,tio n o b lig a tu r ipfa D .B e n u e n u ia .c u m fu .-io fu sn o n o b Jig e tu r,n ifi in illis c o iitra d ib u s in q u ib n s o b lig a tio ipfa fine co n .4n fu c o n tra h i:u r.l.fu r io fu s.ff.d e a d io .& o b lig .l.3 . / -fo n o fi.ff.d e ne<»o.
g e ft,Ia f.in l.m o re .n u -4 8 .ff. de a cq u i. h z re d . cu m citat.p er u e p h íd ,"
c q n f.7 S 3 .n a m .6 .v e r .n e c vilo m o d o . R o u e .
S in g u la re s .] Su p.li. i .c o n f .i 4 i .& li.2 .c o ñ f.9 6 .
V id e n o t.fu p .ad c o n f.S y .c u m fe q .v o l.i. Z a n c h .
E
P
I
P R O M IT T E N S
T
-O
M
F.
f im p l ic i t e r f e f a c i :u r u m ,& c u r a t u r ú ,
q u o d T i r í u s r a t if ic a b it in p ? n a , in t e l i i g i t u r in t r a t e m p u s q u o
c o m m o c le f í e r i p o t e f t , q u o ia p t ó f in e a lia in t e r p e ll a t io n e c a ­
d i t in p o t n a m .
*■
^
N
S
I
L
I V
M
C X L V r iL
de quibus
ritas huiulcC rei confiftic in paucis, deucniendo ad veras con-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
I dufionespr?fupponotpr¡mó,9penaadicflapromiffi fli eft exigibibs, & non pr*fumttur adiecla in
r ^
Lfed & fi qms./.fi.& ibi no.fffi quis cau.l.LudiS
ff.de acl. empao.& Lfi diclutn.ffde euic. & plené
cum allegas. C.de vfu.&inl cumferuus.fi.de conditio°¿^
a monftra.inc.tuam.depm.^Secundótpr?luppono,9ike^
lub pcena promitacmihi fe fa(ftumm,& curaturum a, T' ■
tale quid fadet,pura ratificabit talem contrachim,non req!?'^
tur, 9 per me interpelletur, vt facial, & curet adimpleria¿^
quod promifit,fed fatis ®eft,9 ipfe fciat íe teneri faflurum t
curaturum,9 illud fiat,vt egregié decidit BaLin c.dño oueíí
J.ad harc.in tit.hic finitur lex Conra.& incip.confueareou^
gat in ar.l. i .C.de priua.car.Lm legelocationis.ff.loca.&L non
impoílibile. ff. de pafl. & ideo in propofito lacobus qui anno
1 441.fub certa pcsiia promifit fe fa<2:urum,&curatorum , 03
PauluSj&LaCTofuslegitimé informa folenni ratificarentdi.
¿lam ccílionem, & omnia contenta in inftrumento ceffionis
incidit in pcenam promilíam ex quo intra tam longum tps an
no.decem & oélo,velcirca,nonfec¡t,neccurauit,9 diiftarati
ficatio fieret, &pr*fertini cum non appareat diclum lacobú
> feciíle quicquid potuerit °vt diéla tatificatioíéqueretur,&fi(;
non pót allegare,9 a cómiílione d. pen* fuerit excufacurpg
: difficultate ‘ , vt in propofito noftro inquit Fed.de Sen.in confilio fuo 12 a.incip.Martinus promifit.& An. de But.in c.Geni
ma.dc fpon.& per 1.2. JT. i . & feré per totam legcm. ff.íl quij
cau.& Lfi vehenda.§.idem iuris.ad LRhod.de ac. tempus auté
3 fufficiens t & rcquifitum ad faciendam d.ratificatíonemvide
tur eílé elapfum:quia íatis eft,9 habuerit tm tps intra 9 coinniodé illud explicare potuiílét arbitrio boni viri.l. fi ita ftipula
tuseílem abs te.Lcontinuus./.ité quiinfulam.ff.de ver. ob. fa­
cit,I.9 dicimus.ff.de fol.cnm ibi notatis.iudex ergo arbitretur
fi intra annos iS.quicunqjét negligcntiífimus curare potuif.
fet quátuminicfuiílet,9 diéla rarificatio fieret.qñ aüt nópro
mififlet exprefsé fc faéluram,& curaturum, 9 prcdiéli ratifia
rent &c.vt fupra,fed fimpliciter promifiíTct,9 fi rarumnon ha
berenGÍoíuerenrtm noíe intcreíie, velp?n?,tunchétIocúid,
quod lcgitur,& no.in l.ratum.ff.de folu.& inl.quo.n.$.i.& 2.
ff rem ratam habe.f.9 íi ille de cuius ratihabitione aélum erat
quam primum fait de illo aflu ratificando certioratus, & in­
tra modiaim tps ratum non habuerit,coramittitur pena.-quia
videtur ratum non haberc,fi erat aélus preiudicialis illis,cuius
ratihabi.in expeclabitur,vt per Doc.in d.l.quo.n.& per Bal. in
Lfi futor.C.in qiiib.cauiin intég.rcf.non eft neceíla. & fic etiá
tantoclatiuscomroilíaeííétifta Itip'alario poenalis,fi appareret
de dilíenfu,& contradiéiione diélorumPauli, & Lacrofi aftetentium fonon habcre ratam d.ceílionem, prout in themate
4 narratur.^ Difficultas f ergo fclum confiftit in confidci-ando
an per quoddam aíTertum inftrumcntum focietatis produetú
diflura lacobum dicaturefle doclum de ratificationcPauli,&
Lacrofi. in quo dico , qaod fi inillo inftrumento deficit no­
men imperatoris feu Pap*,prout dickur,& non conftet aliter
de confuetadine loci contraélús,Gerté.tale inftrumcntum red­
ditur nullum 3quia in terris imperij debuit exprimi ncmcn
Imperatorisjin auth.vt pr*ponatur nomen Imperator.in pnn.
& in terris ecclefi* debuit exprimi nomen Pap*, vt no. loan.
Andr. & alij poft eum in proemio decrcraÜum in terris enim
ecclefi* Papa habetur loco Imperatoris per eaqu* habcnrat
in ca.fi duobus./. i.de appel. & in ca. per véneráNlcm. qui nl.
finciegi.& 9 debeat in inftrumentisprzdiélis apponi nomen
Pap* tenuit glü.iu'nélo tex.in c.quoties.i.q.7. & Guido deSu
?a.in Lcum confuctiidinc.ffdelegi.^ Sed dato,quod diclum
inftrumentum ellet validumitUnc du*funt clauful* illius in­
ftrumenti poiidcrand* , vna eft in qua fent h?cformaría ver
ba
generaliter fe inuicem przdicfi ler Paulus , & fet
bus abfoluerant, & finierunt 6?. liberarunt ab omni eo,& to
Co quod fibi inuiccm petere pollent vigore , Sc occafione
iufcunque geftionis. & adminiftrarionis gefte,vd feél?dcbo
flis communibus ipforum fratrum,& feu ad eorum vtrumquc
fpeébntibus,& pertinentibus,& aliter quomodocunque ,01.
ccntes,& affirmantes ipfe partes,9 compenfatis compenEndis firma remanente cóionc omnium eorú bonorum, de qU*
fupra fibi inuicc cft-iniegre ikisfeclum Scc. Secunda eft claofula faciens ad propofiram , cuius verba funt h*c viddfet^
hoc tamen paflo imer ipiasparrcs appofitos & fole.nni
latione firmafo,9 omne id quod per iplos fer Paulum,
Iacotum,ycI alceriim ccrum dc ce bpais c o m m u n f e u s >■c
tcia.
I
CdnfiHum
tuin,S: sKenamrn fuiflet fimiliteE , & etiam omnia dehica, &
aedita contrada per cos,ve{ alterum eonun,vfqtie in prifcn
jem Aem cedant^ cedere debeanr ad commodum, Sc ineo.
xnodpm Adorum fer Patdi,& lacobi. Acentes, & proteftátes
ipii panes fe plcniflimam habere notitiam, veramfcientiam,
cogninonem de omni eo,& toto qnod ipfi & eorú uterquc
ac ipfi Lacrofiis & Bartholomius geilerunt,gubemanint, adniimllranint,& venAderunt,emertmt & perceperunt, & in­
de & fopcr his diHgenter cogftaile &c. ^Sed nis calufolisno
obfiantibos Aco p?nam fuifle commiflamJ’rimojquia inftru
mentum ceflSonis in quo promifit lacobus fe faduram, & cu
raturum quod Paulus, & Lacrofus ratificarcnt ,jfmt facmm
ante Aoum inflrumenram focietads bene per annos decem,
vel circa,vt conftat ex injectione Aaonun inftrumentotú:
qma inftrumentumceflioms fuit factum 1441.& inftrumen­
tum foderatis fuit facmm 1451,& fle ante Actu inftrumen­
tum foderatis faaum iam erat commifla poenapropter negli
geniiam Iacobi,per ea qu i fupra A xi, attento quod in A a o
/ inftrumento ceflionis non fiiit Aaum f ad omnem rcquifitioncm ftipulatoris lacobus faceret, & curaret quod Paulus ,
& Lacrofus ratificatent prout cautius agentes fadunt.
6 Nec t obJi Aceretur,quod potuit lacob. morampurgare,
cx.quo in diaa promiffione erat adiecta tanmm pcena,6c no
dies,l.fi ita quis.§.Seiaffde verb.oblig.quia rejondeo, quod
iuramenmm erat appofitum in inftrumento, propter quod
J iuramentum fecundum omnes non admittitur mori d purga
tio-Lfi quis maior.&ibi naC.de tranfac. per Bar. & omnes in
Lfi infulam.in q.fi.de ucrb.obl.& Bal.in 1. fi pacto quo p?nam.
C.de paais.& in 1.& fi poft tresfffi quis cau. Priterea quádo
eft adieaa dies poteft purgari mora ante litem contefLitara.
dummodo purgetur intra modici tempus, vt A l.fi ita qms.
§.Seia.& no.Bar.in d.Lfi infulam,in i.oppoiLStlaco. But. BaL
Sc Ang.in 1.& fi poft tres.ff.fi quis cau.& Pef.& Cyn. in Lfi ma
ior annis.C.de tranf.de quo larius non expcAt A jurare ftan
tibus ali is fundamentis,& rejonfionibusJtem refpondeo,
dato,q» diaum inftmmentum fodaatis induceret falté tadtam rarificationem quo ad perfonam Pauli, tamen n5 indudt
quo ad perfonam Lacrofi : quia prima claufula inftrumenti,
de qua dixi fupra, rejicit tantum bona communia ipforum
fratrum,& non Laaofi,adquem tamé jcaabat quo ad pro­
prietatem pars bonorum, & iurium hireAtatis,de quibus eft
faaa ceifio pridiaa,cum fuerit etiam Lacrofus pro parte h?
res inftitutus,ut in themate prifupponitur, L cum oportet,
Sc Lfi.Qde bo.qui lib. Item dicta claufula concernit abfolu­
tionem factam lacobo de eo quod Paulus ab eo petere poflet
occafione adminiftrationis fecti per lacobii, fed de eo quod
petere poflet Laaofus occafione adminiftrationis facti per
lacobum ibide hoc nihil dicitur. Secunda etiam claufula mi
nusobftatiquia nullo modo concernit perfonam Laaofi, vel
aliquam eius rarificationem, fateor q, fi fiiiflemus in cafu ,lin
quo tantum iubfifterethicfolaultimarcfponfio , verum ef­
fet dicere,q, p?na non eflet commifla nifi pro dimidia, f. pro
rata Lacrofi per c.fuam,alias incipit,tuam,de p?.& per no.pec
BaLin Lfi feruus.i.fi plurium, in fi.fr.fi quis cau.& in 1.4.§.Ca
to.in vlt.oppofi.in fi.&in Lftipularionu alii. §. fi.de verb.oblL
&no.Doc.in c.dilccti, de arbit. attento q, Tumusin terris ecclcfii,ubi feruari debet ius canonicum,iuxta no. in cap. 2. de
reg.mr.in 6.& in cap. i.de arbineoA libro, Sc per Doc. in cap.
fin.dc folu.cum fimi. Alex.
CXLIX.
2
I I I
Hiredilatimaterni, & paterniinmanibuspatris recipien­
tisprofe,& hiredibusfuis.
5 Tortio delataf ilii infucceffione' matris anaccrefcatfratrib.
& hiredibusfilii.Refp<fp. M lex. qmd non, fed cedit com­
modo patris & etus hiredum.nu, 6.'}.%.
9 L ex fi.C.de dot.pioimf.faUitfi pater incipit a traditione,velfi
erat impar tacite d oti.
11 Libri non cefentur apotre iatifiliq,^ui non ñuduit, y e l cptan
do pater non tradidit,vel pLuresfilios reliquit,et libri erant
magni pretij.
C O N S i L i V x M
C X L IX .
a T T ff
themate,®& dubijs nec non inftrumentis renon1 V llV J riarionumAiftanim filiarum Bitinifupcrf primo
dubio,quo quiritur, an quó ad bona matris diiftarumfiliará
qui fuit fecunda vxor Bitini nuncupata Samaritana , talis re­
nunciatio ceflerit ad commodum dióli Bitini, & fnccefliac
cius hiredcmintorampro partibus jcélantibus adAíftás
filias in hire Atate materna, an vero ceiTetit ad commodum
filiorum maiculorum AcffiSimaritani, qui pro aliis parrib.
crant hiredes A d i eorum matris ab inteftato^ideretur pri
ma confiderarione Acendum hanc fecundam partem efle dc
iure veriorem.fiq, ceflerit ad commodum didorum filiorii,
qnia cum de iure communi delata e4et hireditas materna
panter filijs tam mafculis quam feeminis.l.fi. C.delibe. pr?tc.
1Jcge.C.de lcgit.hired.renunciatio fada per Adas filias de­
b a augere portionem cohircdum,id eft filiorum maículorú
non renuncianrium.1.3.§.fi.cum duabJ.feq.ft.debc^oLLi. C .
quando non peten.parJ.vmca.§.his ita.Cdc cad.tollen. vide­
tur expreise voluifle Dyn.con¿6.incip.Ex teftamento domini
Alberd &c.vbi voluit,q, fi vnus ex pluribus fratribus ante aAti á fe hireditatem renunciar vni tantum ex ftatrib.portionc
fuam hireditatisjtalis renuncian o prodeft non folum iA cui
renunciatio fáda eft, fed etiam citeris fratribus cohartedib.
2 qma de natura f iuris acaefcendi eft,q> portio acaefcat por­
rioni,non perfonijvt Lfi totamjF.de aequi. hire.& ibi Dy. Sc
Bar.& Lhic lcriptura.§.fi.fF.de códi.& demon,Lfi ex pluriljus.
ff.dc fuis,& IegLno.Bar.ff.de lcg.3 Jn Lre coniundiJn ver.quin
to quiro,an ius acaefcendi tranfeat in fingularem fuáeflbrcm Scc.Sc declarant alij maxime BaLin 1.1 Jn 4*q. G. quando
non per.par.& cum dida condufione Dy.confi.prialleg. con
cordat Io.And.in add.Spec.in tit.de tefta.§.i.in addi.incap.q>
de pncedenri.&c.drca fin-illius addirionis.& BaL in L padii.
in 8.q.C.de colla.^Secundó pro hoc fecit tex.in Lfi.C.dc do­
tis promifli.vbi fi pater dcAt dotem pro filia, & dixit ie eam
dare tam ex fuis bonis proprijs quam matris ipfius filii,vel ex
rebus debitis ipfi filii,tamen nifi pater laboret inopia, inteAffiturpatrem dedifle de fuis bonis propriis pro'omcio dotan3i,ad quod de iure tenetur,& felua manet filii obligatio qui
ex alia caufe habebat contra patrem, puta pro rebus hiredita5 tis materni.^Sed primiflis f non ob.^contraria fententia in
b propofito videtur omnmo de iure verior: nam prifuppono ,
quód renunciatio illa patri fada per filias de omm eo quod
petere poflent,vel habere deberent in & fuper bonis,& hireditatc didi Bitini occafione dotis, & bonorum d id i Samaritani,& hireditatis didi Bitini earum patris&c. prout latius
in inftrumenris prididis continetur, valet, nedum vt exclu­
dantur filii ab hireditate patris propter iuramentum priftitum,vt in c.quamuis.de pad. in 6. fed etiam valet quo ad ex­
cludendum eas ab h?redit.mattis tunc prcmortu?,vt clare fir­
mat Io. AnApoft SpccJn tit.dc teftam.§.i Jupa verfi. pone fi­
A D D I T I O N E S .
lius &c. vbi dixit poft^ Vbertum dc Bo.quod licet contradus
inter patrem,& filiam inpotcftate non valctJ.a.fLdccona»®
S itis .] S u jv I ib .6 .c o n f.iy 7 .
“
F e c ifle q u icq u id p o tu € rit.]Id eo b o n u m e f t , v t in in ftru m en to p ro hcn.enip.tamen ex illo contradu oritur naturalis obligatio.1,
m k u t aliq u is fe fe ftu r u m c u m e f f e a u ,& fine d e fe ftu , o m n iiu ris.S c
frater a frjtre.fE dc cond._mdeb. cx qua naturali obligatione
& f a d i ex ce p tio n e re m o ta ,ita q u o d n o n ex cu fetu r etiam p o ffib ilia
competa patri exceptio padiJ.iurifgcntium.$J'ed cum nulla.
facien d o vel d ic a tu r.C a fu in p ro p riu m fa cie n d o , v el d icatu r , Q u o d
ff.dc pac.& Laeditori.C. eo. & fecundum cura in tali renunprom tflt co n feru a re in d e m n e m , v el fo iu e re de p ro p rio , fecu n d u m
D ecad
c e r .p e t .& a d l.im p o in b ft iu m . f f d e r e g .iu r .& c o a
ciarione feda patri de h?reditarc materna non habet obftare
E l.34y.in fi. N a tta .
tex.m Lpadum.Gdc co1Ll& Lfi quido./. i .& feq. C.de inofl
*
P ro p te r d iificn lta te m . J Q u ó d d ifficu lta s ex cu fe t la rg e ta n g it D e c .
tcfta.quia illa iura loquuntur in renunciarionc fada circa heconf.J ij.S t t e n e t o p p o fita m l a f a d l.T itia .c o L y .ffi d e v e r b .o b li.V i­
rcditaté viuentis, non aut qu?rimus dc hereditate matris túc
d e R u i.a d § .C a to .in y .q .B a r. N a t.
d
M o r c .] I m u ,v t d ix i f u p io d .c o a C 9 .n u .y
dcfund?; confuíAt tamen, quód filia iura, vcl quod prius
emancipaur, & poftea cum ca contrahatur. & in propofito
S V M M U R I V M .
noftro interuenit iuramenmm, & q, talis renunciatio vAcat,
firmat eriam BaLin auth. fecramcnta piubcnim, in poiAtitna
^ Filia cHi vTid cum fratribus detxta erat h ire ditas matris recoIuulCA adua.ven.& dato quod nonnuA dixerint, quod
•uftciasat pro cena fummafibi data in dotem.
renunciatio
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
LlberfeptimusConfil. Alexand.
tdnundatío feéla per filiam patri íecundum formara dicti ca.
& quod no.glo.& Bar.in l.alio.in prima oppo.ff.ffc ali A.
quamuis,non excludat eam a fucceíIione,ÍI condngat poftea
IcgJdem confirmatur per no.Baid.in Lfi.C.dep¡. b, ^
patrcm decedere ab inteftato, vt referunt domini de Rotain
in ver.fed hic incidentcr quzritur,fi ifta fiiia.dura dicir°
dedfíonibusantiquis decif. 279. qu| indp. vtrum filia, quafi
tius eft,quando filia renunciar h?reditad,quod verba ^
paterinteftatus decedendo videatur deliquilFe tadtcpropinciadqnisnonccncipianturm modum fimplids renunS^'
quioribus,& fie omnibus filijs, & filiabus. L conficiuntur,&
nis, fed magis in formam paéli de non pctendo,prout
lii quis cum nuUum.tF. de iure codic. tamen ípfi concludunt
fiaii in cafu noftro.-quoniam tunc fecundum Baldfois re
cóntrarium,& ita communiter tcnetun quia rario allegata in
dario habet vim donationis,per notata in L ii quis obliga?'
contrarium procederet, ubi pater non fedlíéc filium renunne-fflde reg.iur.& per Doc. in L Modeftinus.cum concbrda*^
daré iuri hereditatis, poftquam enim femel pater fuit inhac
ffde dona.Cafum noftrum f etiam Deddic Balin Lduobus 4
4 intcntine,quódfiliacíretexcluíáab hzreditate, pr?fiimitur
dc leg. r.vbi per illum tex.dixit,quod fi filia renunciar h?teffi
in ea durare c.maiores,debaptif.l.cum tacitum.fF.deprob. Si
tarirquia dicat fe dote contencam.-yel quia aliquid aliud ner
pi?fertim vbi viuercnt filii mafculi ipfius patris, prout viuunt
cipit,quod mnc Icgirima fua portio alteri nonaccrefcit T ?
in cafa noftro,quorum contemplatione verifimiiiter videtur
iásaccrefcendi,quia non eft mera repudiacio,fcdeft qu$ff]
motus pater ad c.renunciationem feciendam,fecus fi poft re
íátisfeélio,& illud diélum etiam fequitur fimplicirer PauL dg
Caftr. ibi. & quod hoc caiu quando filia aliquid recepit prn
nunciationcm eifent mortui, ita concludit Saly. in 1. pactum
quod dotalúCde pac.& Io.de Imo. in L qui fuperftitis. fi. dc
fúa parte alij fratres per hoc non confequantnr maiorem pot
tionem,fmt de mente Bar.in Li .§.fiiium.ff.de bon.poC ccmtra
acqui.h?re& Pau.de Gaft.& Lud.Rom.in i.pactum.C.de coltabuLin 4.q.per 1.1 .§.aduerfus.fffi quid in ftau.patr.6¿ fequif
la.poft Baldbi in 4.q.& Domi.dcfanélo Gemi.in d. c.quamBald.in 1.1.in 6.quzft.C.quando non petcn.par.drca finemiU
uis.in fin. Przterea illi qui dicunt hancrenunciarionem non
Iius.q.& Bald.in d.l.paélum,in 6.quzft.& eriam 2.quzftio.c,
excludere filiamj i pater recedat inteftatus,Ioquuntur, quan­
8 de collatio.in terminis f formaliter noftris deddit quzftionc
do rcnundatum eft hzrcditafi viuentis,item loquuntur quan
iftanreriam Pau.de Caftr.in confijndpicn.Vifo punélo fupra.
do filia debebat fuccedereab inteftato patri,cuius hzrcditati
feripto & narratis in eo.vbi quzrit, pater cx primo matrimo­
rcnuntiauit. fed in locoatbi quzftio vertitur, arbitror vigere
nio duas filias infentes habebat,& duas alias maiores,& Bapti
ftarumm prout magis communiter eft per Itdiam,q> extanti­
fiam filium mafculum maiorem, poftea tranfiuit ad fecunda
bus maiculis filia dotata non iuccedat ab inteftato patri, &
vota,&fecit,quodiIlz filizmaiorcscura nuberent,rcnunda5 fic ceifat ratio quz allegabatur in contrarium.^iftis fic | pr?uerunc ipfi patri pro fe & fuis h?redibus rcdpienti omne iu|
C fhppofitis ? * dico quód de iure portiones diélarura filiarum
quod ipfz habebant occafione fucceffioms & h?reditatis ma
quz iunt excluiz augent vniucrfem h?reditatcm Bitini, & fic
cciFerunt ad commodum patris Sc fucceffiae omnium here­
Cernz,qazrebaturpoftea mortuo patre,an portiones h?redita
tis patcrnz quibus rcnunciauerant illz filiz maiores fpeébrét
dum eius, quod probafur: namdíél? fili? voluerunt diélam
ad patra»,feu eius h?redes,an vero ad forores & fratres illarenunciationem fecere contemplatione patris principaliter.
rum,quz renundarunt:& concludit, quod ad patrem & eius
&imraediate,vt probant claré verba inftrumentorura dicenhzredes,przfertim per notata in diéla Lfi a<3:ionem,& in dift.
tiunijquod fecerunt dido Bitino pr?fenti pro ie Sc fais hzreLpaélam.pcr Bald.vt ibi pilnius per cuiri ita concludentem Sc
dibusftipulanti & recipienti finem, remiffionem, quietadoinfiftentem >an per tales renunciationes videantur diélz filia»
nem&paélum perpetuum de vlterius non petendo &c.vnfiraplrdteradiuiileh?reditatem, &perprzdiéla apparetrededebet prodeílé folum didoBitino,& non cohzredibus difponfiim ad ca quz in primis allegabantur pro parte contraria
darum filiarum, de hoc eft text. Fecundum primam ledurara
fcilicet ad id quod horac By.in diélo confil.cum concor.quia
gIo.a^obaram in I.I1 adione.C.de pad.5¿ per iilum tex. di­
illa procedunt quando illa rcnunciatio fuiflet feda informi
cit ibi Bald. quód fi duz funt forores, quibus vna cum fratre
flmplicis rcnunciationis,& non per viam padi de non peten­
erat delata h?rcditas patris, & ilia qu? nubit fecit ftatri padfi
do. Item non procedit,quando appareret, quod folumcon­
dc non petendo hzreditatem paternam, certe hoc padum no
templatione vnius magis quam alterius fieret, vcl quando fi­
proderit alteri forori coh?redi, fed fblum fratri cui padum
lia non recepiflct aliquid loco illius iuris renunciati alteri, vt
fedum eft, nil accrefcet alteri forori: & eum illa decifione
9 in cafu noftro,prout fupra probaui.^ Non ob.f id quod habe
Baldi tranfeunt etiam Moderniores, vc Paul, dc Caftr.in Lfi
tur in Lfina.C.de dor.promiíFquia refpondeo primo,quod il­
aélionem. hoc idem in propofito noftro fi reélé confideretur
lud quod habetur in diéla l.fi.procedit,quando pater non involuic Bald.in d.l.padum.in 8.qu?ft.C.de colla.vbi quzrit,fodpitab aéhiali traditione, fed folum a promiffione, & ideo
ror renunctauic hzreditari patern?, & hanc renundationent
gloflzparuz ibi in verbo,dcdit,& in verbo, fecit, exponimt,
fccit vni fratri fuo pr?fenti & recipienti, qu?ritur, an accrefdlicet per deftinationem : nam tunc quando parer promiflit
fcat tam fibi quam aliis fratribus; & refert Dyn. in d, confi. 6,
dare pro filia dotem fimplicirer vel promifit dare tam de bo­
tcnuillé,quód accreícit omnibus, quod dicit Bal. eile verum ,
nis fuis quam filiz, vcl debitis,fiii2, Sc non exprefiit quantum
nifi appareat pr?fumptio donationis in recipientem coilat? ,
de bonis fuis,& quantum dc bonis fili?,mnc poftea dido do
aliegar,l.in ?dibus.f pen.fF.de don.Lfi adionem.& Lcrcditori,
tem prout promifit, intelligitur dedifle dc bonis ipfius patris
cum glo.G.depaél. quod autem diél? filiz hoc •fecerint con­
tantum,fi diues erat,vt ibi:fed vbi pater incepit a datione, tvC
templatione patris & eius h?redura, patet ex didis verbis innon habet locum illud quod ibi dicitur,vt ibi per Barto.in fe­
flrumenti,dum didc,quod fecerunt dido Bitino pr?fenti pro
cunda col.fed diélus Bitinus incepit a datione non a promufe&fuis h?rcdib. ftipulanti &redpienti finem &c. idem fcfione, vt exprefsé confitentur diélz mulieres in diélis inftniquitur Pau.de Caft.in l.plané,§.fi duob.ff.de leg.prima,d. I.padura.C.de colla. & ibi addit, quod aut filia renunciaos adimentis,crgo &cPrzterea tex.in diéla l.fehabet locum, q u ^
uerat prius h?reditatcm cui renuntiat, & tunc fine dubio re­
do pater habebat fubftanriam idoneam, adeo quod infjic
qualitate perfonarum Sc liberorum Sc quantitate paainionunciario non prodcft coh?rcdibus, (ed folum acquiritur il­
nij potuiilet dare tantam dotem filiabus.de luo proprio patoli perfon? cui fit rcnunciatio: nam portio h?reditatis adita
monio patris,quantam dedit abfque eo quod datet de bonis
per filiam Sc fibi femel acquifita non poteft amplius tanquam
maternis,vtin diéla Lfi.in verbo idoneam cum glo. bene not
defidensaccrefcereiquia ita fe habec regula pr?terquam in
vfufruéluX I.ad fi.& ibi glo. in verbo admittit, ff. dc vfuftud,
1filiz.ff.de lega.fecundo,&: ibi no.Barco.& l.qu?ro. ff.
do.fedifteBirinus,vt verbo fertur,non potuiilet commode f
accreJ.aquam.in fin.ff.quemad.Fer.amit.& no. pcrDod. in d,
fuo tantum patrimonio dare in dotem t a n t a m quantitatem
1. re coniunéli. ideo non poteft videri per filiam acquifitura
cuilibetdiclatuinfiliarura , quantam deditabfque eo
alteri quam patri qui pr?fens erat, non autem fratribus qui
compeniaret cum bonis maternis ipfarum filiarum attcn^
prclentes non crant,nec alius recepit pro eis,iuxta notata per
quantitate patrimonij & numero liberorum , ergo cellae
glo.in l.illud.C.dc fecrofen. ecclc. & noTarto.in l.abfentLin
prin.iF.de dona.&Io.And.in dtu.de inftrum. edit 1. 1.§. nunc IO diipolltio.^ Denique f in cafu diélc.lfi filia ®cum
6 vero ^qaa. verfi. fed an pauperes, f vbi autem nonaudiuif- ; to non r e n u n c i a u i t , p r o u t in c a f u noftro m e r i t o r e n u n c i a u i c
iet,& eam excludit,vt probaui iupta.-iuramctum enim
d fet filiaiUam h?reditatem cui renunciat, adhuc concludit,
poteft feruari fine interitu faiutis etern? debeticuran,c3p
q>quando apparet.q, contemplatione vnius renunciauic,vidc
conringat.& c.fi vero, de iureiur.& d.c.quamuis,cuni
tur filia taate adire prius,& fucceffiaciUam h?rediratem re­
nuntiare uli,cum quo contraxit, arg. 1. iiiud.^de aequi, hzr.
^is.maximcpetIo,deImo.& Dominicuna
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Confilium
c,cutn conrmgar,ia a i*har.5c cap.Quincaaallis in antcpe. &
p-n,íráar.deiureiur.aim coacordaruaiiegads per eos, ubi coa
ciudunt,qaod diípoürio.d. ca-qaamais habeat locum etiam,
quando filia aihil a parre rccepiiíct pro renunciacione, quam
juramento vallauit.pñores ramea rdponfiones minus ícrupu
lofie fuat. Ex quib. remanet firma condufio, quod poruones
diflarum filiarum vigore rcnnnciatioais, & quiecadonis fáfle per eas augent fa*reditetem Birini & veaiunt diu idead*
ínter h*redesuniuerfalesBiriai pro h*redicanis porrioaib.
11 ficut alia bona Bidfii.^Modó y aggredior Iccundura dubiú,
£ an libri texmales ^ inris canonici cú aliis libris boni predi*&
magni quos tradidir Bitinus lacobo eius filio & pnepofito ec
clefi* cathedra!is,dú eú mififlet ad ftudium.debcant efle pr*
cipni ipfius lacobi, an vero fiar communes heredum Birini,
attento quod lacobus rediitin patriam per plures annos an­
te mortero pacris abíqueco quod vnquam aflumpferit gradú
dofloratus ?Sc in hoc paííu látis tuto li vellem omnium fentenriasrefcrre,longiflimumdIet,&(vtarbitror ) fuperuacuú
atdngam folum eacx quibus cafus nofter dedditur omiflis
íuperdais,dico igitar diflos libros nó cfle pr*dpuos lacobi,
nec uideri fuifle donatos a patrejquia vt didt Oldr.quem fe­
quitur Bal.in auth.ex teftamentojn verfi.quid ergo de libris,
g C.dc colía.dato quód alias quando líbri § funt empti nomine
filii & traditi ei,pofl¡nt pr*íiimi aliquo cafu donari:taraé vbi
pater habet magnum numerum liberorum,vt in cafu noftro,
Sc libri funt magni pretii, vt pndüpponitur, non pr*íumitur
donatio,arg.l.fiü*,ft.fam.ercifc.& diat Bal.q» hoc fzpe con­
tingit,quando pater emit libros filiis pr*bendatisata etiam có
cludit Bal.in 1. i.ft.fol.mat.& in l.fili*. C fam. erdfc. idcm te­
net ibi Sal.& Ang.in l.fili* licet.C.dc collar, vbi etiam fubdít,
q> fi tahs filius remanfilfet ignorans,non videtur fuifle intétio
patris in co cafu donare libros.arg.L3./.fin.cumLfeq.ff.de adi.
Icg.Et hoc etiara exprdfe tenet Ray.in d.l. fi donatione. C. de
collat.fq> libri in dubio non ccnfentur donad fcholari malc
ftudenti.l.generaliter.C.dc epif.& cler.L i.cum ibi not. C. de
tyronib.lib. i i.Sc Lqui fub pr*textu.C.de facrofan.eccl.& ita
etiam vult Bal,in Lfi filius.C.fami.erdLvbi concludit, q> fi fi­
lius talis non ftudct, & fic libri non íunt eius arma , non funt
eius pr*cipui,& idcm etiam eft in fimili de mente Bart. inl.íi
pater,in prin.ff.dc donat & in fuo traflatu de duobus fratrib.
circa fin.arg.1.verum. ff dc dona.intcr vir.fiquód propter ma­
gnum numerum librorum nópr?fumatur donario a patre fiTio.& l.qu*fitu./.fcd & Papi.ff.de fundoi ftru. Prztcrca Bar.
& fequaces tenentes quód libri fint przcipui ipfius filii, & q>
cen feantur donati,loquuntur quando pater emit libros nomi­
ne filii & ipfi filio tradidit,perLfili*.cumibino.C.fem. crci.
1.2.CJiquis alteri vel fibi,& Li.Cde caft. pecu. mili,lib.i2.
Sed ubi non appareret,9 pater cmiflet nomine filij, prout nó
pr*fupponitur,in cafu noltro: quia potuit effe, 9 pater emic
fuo nomine proprio Sc cos tradidit filio, vel cos habebat in
domo & tradidit filio abfque eoquód emeret nomine filii;
tuncnoneft verum, quód in dubio parer videatur habuiflc
animum donandi,fi non pr*cdlerunt aliqua fpccialia merita
filiijmo przfumuntur concedi in peculium perfeflitium , vt
concludit Bar.& alij communiter in Lfi donatione.C.de coli.
Sc in Li.§.neccaftrenfe.invlt.col.ff.de colla.bo.perLquod fiu
fluarius.in prin.ff.de acq.rer.do.1. fin.ff.de pecu. lega. Sc Lcum
pater./.paterpluribus.& ibi gl.i.A: Bar. ff. dc lcg.2. vbibonus
tex.quein ad hoc etiam alleg.Bal.in LpenJn 1 i.coLC dc exccu.rei iudi.meritó veniunt inter omnes hsrcdes diuidendi. L
Certum.C.fa.crcifc.& ita etiam videtur tenere Eald.in L Maccdoniani.C.ad fenam(c.Macedffix quibus concludo diflos li­
bros fore inter prsfetos h*redes Bitini diuidcndos. Alex.
C L.
,
c
d
e
Í
g
112
t a b i l s e i l , v tM o d e m o r n m & an tiq u o ru m e o a fulenriu m refpon ii»
h ic d c a r e e ffe t tr a a a t u m c o c n p o n e r e ,v tp e r B ild .c o n C 6 i.Iib ro j.SE
4 9 * .e o d J ib .i.C u m a n u m c o a f.} 5 .& 4 i- & i i4 - io 4 - F n lg o f .c o n f i.2 6 .
& 5 'f.B d .c o a f.3 2 4 .L } .S 8 .e o d .D e c .6 c 7 .n u .} .d . C a p id u m d e c if.iy g ,
R im in jH n o :o n fi4 .i.B a rra tu m co n f.9 2 .G a b rie le m co n f. 1 1 . P n rp n r.
10 4 .S c2 6 4 .S o c .io n .co n f.2 5 J i ^ i - B r u n .in t r a a .q n o d ftan tib n s m a fc n lis.in ij.a rt.p rin d p a Ii.G a b .R o m a n .Iib .6 .re c c p c .fe n t.rc g . z . f n b
d t o le leg itim a.M yn fiD g er.Iifa Jn g .o b fer.ce n c.5 .c.3 2 .8 c ce n t.6 . c a p it e 8 5 .P a r i£ m p n ñ a o la tiflim é c o a a .6 9 .p e r to tn m .v o !.3 . R o u e fc .
S e d pnem ifSs n o n o b fta n tib u s,] A d co m p ro b a tio n e m , & d e d a r a tio n e m a c c e d it P arif.c o n fi.2 6 .p crto tu m ,v o L 3 .S c confi.2 4 -nnm .8 p.
& ie q .p ln r ib .r o l.2 . R o u e .
I ff is fic pratfuppofitfe.] A d d o B o er. d e d f . 10 4 .8 : d r c a h a n c q- R o n e ,
C u i ren u n ciar.] E x f im p lid r e n u n c u t io n e n o n in d n d t u r a d in o ,n ifi
ac ce d a r cesfio iu n u m , v el d o n a rio j ita C r a a . p o ft a lio s co n fi. 2<X>.
A S lA e d l. 1 4 1 .V id e tam en . C ra n .co n fi.2 S 3 .co L 2 . n b i aliter d i c it , Sc
feq u itu r A le x .h ic . N a t .
D e n iq u e in ca fo d.].fi filia .C ra n e .in c o n f.8 4 z o l.2 - R o n e .
A n lib r i t e x tu a le s .] V i d e d e h ’.c q n z ft io n e A le x - a d L f id o n a tio n e .
c o L a n te p e .C .d e c o lla .l3 r.a d a n c b .q n o d lo c n m .c o L j.O e o d .v b ie t iá
ta n g it d e fratribus fe d e n c ifa z s p e n fa ia ftn d ii , an im p u ten t in p a rte
fra tris ftu d e n d s. N a t .
L ib n .] S u p .I ib .2 .c o n f i.H 3 .c o L f i.& A Ie x .in th .q n o d lo c n m z o i . fiJ .
ii d o n a tio n e d e c o lla .C I a fi2 .e o .t lt .D e c .d .I .fi d o n a tio n e.co I.fi. F a b .
d e G iocfais r e p e u u th .n o n iflim a .q -2 6 .C .d e in o ffi. te fta . B a rto . c o n f .
37.1ibro 2.
>
S V M M U R I V M .
1 Legatum fu n ii extenditur a i res quas teftatorfub eodem ne­
mine appellabat, & aliud eñ legare^ rfumfruBum fundi ,
aliud fundum ad vfumfruBum: quia hoc fecundo cafu v i­
deretur legata proprietas ,qupfmiUter per prohibitionem
alienationis legata videtur.
2 Ecclefta refiituitur aduerfus prafcriptionem a p .a n n ^ ex ca­
pite ignorantia.nume. j . & intra qnadriennium a tempore
fcientia.nu.^.
6 Ecclefta propter nouas mutationer prolatorum, v el enormif■
ftmam Uftonem,po]l qo.annos rffiiituitur.
7 Hares extraneus prafumtturfcire teHamentum, vnde nonpe
teñ prafcrtbere contra eccleftam legatariam.
8 Res prohibita alienari poteft impune alienari cum confenfu
fklftitu ti.
C O N S I L I V M
71
C L
T
/ _ themate® & his q u * c o p i o s e f c r i p t a f u n t c c l c
V I I U berrimum dom inum fiip a c ó fu lcn te m , fuper pri
1 m o d u bio, videlicet f an fub illo legato terrarum de V illan oua veniant etiam terr* ali* exiftcntcs extra Villanouam ,qaa$
om nes teftator vocabat poffeflio.dc V illanoua,non infiftam ,
q u ia de fe feris clarum eft 9 fic ,p crl.p r*d ii, / .T itio , Sc q u o d
ibi n o t f f dc legatis tc rtio ,& LSci*. /. Tyrann*.ffide fu n d .in ftruflo.lega.cu m mCilris lim ilib.Et liccr teftator d ixcrit,qu ó d
relinquebat d ifla s terras tliflo conuentui quantum ad vfum fe u flu m ,& tantum , Sc qu o d d ifli fratres, Sc c'onuentus non
poffcn t d ifla s res alienare, fed in perpetuum ff u flus percipcb rc;tam cn inteliigitur legata proprietas •> cum prohibitione
alicnarionis,attcro,quod teftator d ixit,reh n q u o terras quan­
tum ad vfu m fru flu m in on autem d ixit relinquo vfum ffuflu:
terrarum , v tp rob atu r in Ldonationcs. /. ip cd es. & ibi n o ta.
Barto.qucra alii fcquuntur.ff.de donatio. 1- ipcdes. ff. d c auro
& arg.!ega.& l.qu arta,& ibi BarJf.de ali,& ciba.lega.l.fi.ft.dc
. vfufrufl.carum rerum q u * vfu confU.& no.gL C y. & Bal.in t
fi m u licr.C .d c iure d o t.& probatur etiam in IJkoculus. f f d e
vliiffu fl. per quem tcxt. fortius dicit ibi Bal. qu od fi teftator
c
reliquit vxori vfu m fruflum fundi, « & p ro h ib e tv xo rcp o lle
d alienare fundum illum ,quod perillam prohibitionem ° vid e
tur fibi relinquere proprietatem . & per confequens in caiu.
noftro etiam dato quod teftator dixilfet cantum fe relinquere
vlum ffu flu m jtam en propter illam probibirioncm alicnario2 nis terrarum v id c re tu rre lifla p ro p r ic ta s .^ C irc a f aliud d u c bium® q u o qu?ritur,vtrura d iflo conuentui obftet exceptio
pnefaip tion is quadraginta an n o.& vitra- R efp o n d eo brcm a d d i t i o n e s .
ter,qu od fi per reum conuentum opponeretur exceptio pr?icriprionis,tuncpotent procurator ecclefi? in eadem caufa
V 1 fo tiie m a te .]B o e r .d e c if.i8 4 .S c p r im o . vbi a rg n ita d p a rtes, p o ft
A Jexandrum q u e m ad d u cit h ic in lp e c ie .C r a u e * o n f.i8 8 . c o lu m .a .
inddcD tcr petere rcltirutionem ih integrum aduerfus pr?feri*
& feq.St C a ro lu s R u in .c o n f.i j.q u a m u is te fta m e n tu m .co l. p e n J i.j.
ptio n cm ,vid ciicctqu arcn u sd ecu t& clIe rcperirc:ur,cum fcA n to n iu s G a b r .R o r o J ib - j.r c c e fi.f e n c .r e g .i. fub tit. de iu re d o tiu m
eundum m agis com ranacm opin. ecdefia rtftituarur f in in­
& d o tis p r o m iif.& n o n o m in o q u ó d o b fe ro atu m & in d icatu m eft f
tegrum aduerius talem pr*feriprioncm ,vr teret Inno, in c. i .
fecu n d u m h o c co n b lin m A le x .v t te fta tu rM y n fitig e r. lib . fing. o t y
itiu a c .c e n t.4 * a p . 2 i.¥ b i vulc f ilu m , q u * doce co n te n ta rc n u n d a u it
d c rcftic-in in tcgn im .& H ^fticnf.in c.con n n g;t.d etran fefl.&
boHK paternisjSc m aternis, c o m p u ta n in ter libero s
facere p a rte,
H o ftie n jn Itimnia d c rcfticurio.in integrum . /.vtrum.vcrGc.
iic e t n o n a d m itta in ra d p artem , fed eius p o rtio rem a n ea t & a c crc p n cicrip tio iicsau tcja.& in /.qu an d « .verC itcm Q biid tu r, ad
ic a t h * i r d i,c n i pater pronidiiie videtur a irtic n in s admodnm difpO'
£ n .&
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
a
Liberfeptimus confi.Alexand
fin A f . ia q m b iis verfic. in p rifcriptio nibu s. & in fum m a ir»
tiEU.de p nfcrip .rerum im m o ./.q u * exigantur verfi. res etiam
d o m in ica.& PaA us de Lcaz.Z en zelin u s,& Stepha. & C ard in’a.m dem en .p rim a,d erefti.inin tegrum . quicquid ibi dixeric
gIo.¿£ iílara opinionem dicit Aatq^de B utr.& Cardin a.& lo á
ncs d eIm o.ind.cap.auditis,de reftitutio.in integr.elle veriore m ,& próbant ipíi per p íu r a A m axim é per tex. in A d a cleipefitina prim a,de reftitutio.in integrum vbí in d iftin d e co n ­
ceditur réftitudo in integruiTijecclefii aduerfus l?fionem cau
fatam ex curfu tem poris Item quia v id em u s, quod c c c le fii
conceditur reífiaitio aduerfus víücapionem rerum m obiliu,
v t nó tagioíL in /.pro temporaIibns,in authenti.de ecclefia.titu.ergo cur non eadem radone idem dicendum in priícriprio
3 ne rerum im m obiiiam . f poteft etiam ecclefia ex alio capitc
reftitui aduerfus d id a m p tilc rip tio n e m ; quia cum habuerit
ecclefia 2c conuentus probabilem caufam ig tio ran tii d id i le,
gari ¿¿ .eaenieatis cafus ,fu b q u o legatum relid u m erat. leg.
fin a ii.ffp ro fu o .le g . qui in alterius, f f de regulis iu ris, poteft
peteté reftitutionem in integrum ex claufula generali, li qua
m ih i iufta caúfa ex capite ign o r a n t ii, vt nota.gloíía. in lega.
C p artem . §. p ru n o , in v e rb o , ijon tuendo, ff. qúeraadm od.
íér.am it.& in l.prim a.C.de pat.pot.& firmat Spec.in ti.de p r ifcr.§. t.ver .pone cblon üs.& Bar.& Ang.in . 1. fi quis autem
p ropter.ff de úL a d u q u e prüper ilium tex.cum glo. & A ng. in
l.h ired etn .alias eft in Ij^nnus.ff de cal.& in l.fi.C . d e p rifcrip .
lon.tem p.& in L fi.fffi qu istefta m .lib e.& L u d o .R o m .in 'l. qui
vniucrías.§,fi.fi.de acq.pof.& ia l.f i veró.§.de viro ,ín quinquagefim aprim a£illentia.fffoLiTiat.& Ioan.de I m o l in . Pan tonius.ft. de acquiren. h ir e d . q u o d eft verum etiam in pr?fcriptione 4o.ann.recundum Io.de Im o.in rep.c.fi.deprilc.in 1 2.
ch ar.& Abb.M odern.in c.vigilanrijde p n íc r.in terminis iA u s
decretalis q u i de tali p rifcrip tio n elo q u itu r.& Icnfít A n g . in.
4 d .l. m h ire d c m pro h o c facit; f quia vbicunque p rifcrip tio
currit contra abquera im peditura iufto im pedim ento fa d i,
fem per conceAtarreftitim o.l.Atri!icinus,aliás incipit, h iq u i.
ff.de fe r.m fti.p rid io .& iii d.§.fi quis autem propter, cum g lo no.Pet.6¿ Cy.in l.quoties.C.de preci.Im pe.olíe.& per G uil. de
C u .& Barto.in l.ténatus.fi.de o f f p rifi.fed im pedim entum pro
babilis ig n o ra n rii dicicuccííe iuftum im pedim éram , prcpter
q u o d d ic u i fiibueniarur.d.l.qui iu alrerius,ciun ibi n o .c.2 . d c
confti.c.cum illo ru m ,ad fime fen.excom.6e faciunt ad p r id i­
d a e a q u i n p.glo .& D o d .in í.i.C .d e iur. em ph. & in i. cura
1
1
g
5 filias.§.inhac.cumfimi.ffdeverb.obL^Ñecob.f fidiceretur
qu o d forte vltra quadraginta annos S eft lapfum quadrigen-
nium prefixum ad petendam , & confequendam reftitucionc
in integrum .l.fi.C.de temp.in iníe.reft.pe.c.i. d e in integ. tefti.
li.6 .& in ele. i .eo.ti.quia poteft prim o r e j o n d e r i , q ü ó d ta le
quadriennium non currit,nifi a die f c ie n t ii; qma quó ad fui
inirium d id unvterapus eft vtiie,licét poftquamCQspit cptrer?
lit continuum ,vt probatur in d .k fi.C .d e tem p.in integ.reft.pe.
& id eo fi per Centura annos ftaret lifu s,q u ó d non peteret re­
ftitutionem ia integrura,niinquam fibi ignorad curreret tem
pus reftitatio n ispeten d i ,ita e g re g ié dicitB ald. in L fa lla m .
C .fi exfal.in ftru m en tts,& Z en zelin u s,& C ard .in cie. i . i n ly .
6 q.derefti.in in t e g .f Secundó poteft reíponderi p e rid quod,
h
n o .gI.fi.in d .c.i.d e reftit, in integ. h in 6.vbi glo. d ix it, quod
etiam.poft quadriennium a. die lifio n is auditur ecclefia ad pc
tendam reftitutionern in.integrum ., fi ecclefia a die lifio n is
m ultas nouas m utationes pradatorum habuit, vel fi dam num
eíret em iacn tiíílm um ,6í inteiligitur em inentiffim uin, vel nó
srbitrioiudicands infpeifta qualitate rei le g a ti,& e c cle fii, fi­
cut dicimus,q? in co n fid era n d o,q u i fit enormiíTia l i í i o illa­
ta per fententiara arbitr4:oris,coiTaínittitur iudicantis arbitrio
inípcifta q u a litate,& quantitate rei & c a u fe , & inípeda qua­
litate pcríon? fecundum Bald .in . cura antea. C . de arbit. argum . eoEura qu? habentur in l.íéd fifufceperit. §. íi libertus,
cum ibi no.ff.de d e iu d .& eotum qu? no.in authen. prr?terea.
C . v n d e v ir.& vxo. & in auth. q u o d lo cu m .C .d e colla.& nota.
Io.d e Im p .inc.quintauallis,d eiurem r.& id e o d ab it opcram
ad uo catu sccd efiea llegareig iio ran tiam d id i le g a d ,& cafus
cótingens fub quo erat reÜótum legatú ecclefic,videlicet poft
m ortcm vxoris teftatoris,& probare quod a tem pore cóplct?
allegat? preícriprionis in ecclefia fuerunt facle m ult? nou?
m iuatipnes pr?Iatormn , & eriam ad cautelam probare de ex
ceftiu o d am ao in ccciefi? fi per preftriprionem e s d u d ere fa
fclo legaco ,p rob an d o valorem A d a ru ra terum ,& qu o d in-
1
4
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
fp edis facultatibus d id i conuentus iftud eílet &
opinione reputatum fhilfet a tempore lo. & 20.
tra tcrtios pofleflores,qui fpatio 3 o.ann-poliédilTent
ubi ecclefia ageret contra h?tedes teftatoris,non eft d u ^
quod pr?fcnpno non obftarct quó ad d ic r r a s , q u a r u r ^ *
prietas Icgata eíTe videtur non v lu ln id u s, v t dixi t QUia
dióH heredes non effent dedefccndenrib. t e f t a c o n i ¡ ^
tur habuiíle notitiam contentorum in teftam ento, L
Le u heres.íF.de libe. le g.& in Lquidam ita./. fi quis f i l ü L f f j
T r e .& plené probat Bar.in Lq m R om ?.§.d u o fratres.m z J a
d e ver,obli.& Dy.6¿ Bal.in Lc?tera.í .fi.ff.de le .i.& BaL&
in Leius qui in p rou in d a.ff fi cer. pet. & per confequens Acti
heredes ratione p r if u m p t i ícienti? Iegati.& fic propter m alí
fideni non pom erunt prercribere.c.fi.dept?fcrip.& in teg.pof.
fc flo r.^ Q iiá tu m f autem ad aliud dubium videlicet an reus
conuentus poffit opponere,quódfratres,& conuentus cecide
n in ta iu re iu o propter d id a m alienationem domus fadatn
per eos ftante d ijo G rio n e teftatoris, qui eos alienare prohi­
buit, & fi ad aliquem a d u m alienationis deuenirent,uoluit
cos efle priuatos pleno iure d id o le g a to , & iilud peruenirevoluit ad hoipitale dom us D e i, cecté non poteft reus iftá exceptioncm oppon eie,quiah oipitale cqnfenfitalienationi, Sc
fic ille in cuius fauorem facta eft p rohibitio confenfit ,vnde
quantum ad dictam ecclefiam d.alienatio non fu it actus illicitus.l.quoties ab o m nibus,& ibi Doc.m axim é Ang. C . dc fideicom .l,nihil.§. i .ff.de leg. i .& ibi Bar.per h o c patet non efle
opus aggredi aliud dubium , quid operetur circa hocconfirm ario alienationis facta authoritate apoftolica.
Alex.
A D D
I T
I O N E S .
V ifo t h e m a te .] A ndreas G a il. l i b . i . p ra if, o b fe ru a tio n u m . cap.4*..
v b i d ic it A lex, p u lch e r lo q u i. R o u e f.
P r o p rie ta s . V id e f u p r a .lib .i.c o n f .i 14 .
)
S ite lt a to r r e liq u itv x o r iv fu m fr u d u m fu n d i.] S in gu lare e ft ,v t per
H y p p J.in fin g u l.y 6 i.c a p ia s n o ta b ile .D .A ie x .in l.fi co ftan te.in prinI .c o l.Í .ff,fo l.in a tr.la te G r a u e t.c o n f.jy .in 4 .d u b io . & idem Crauetta
co n fi.8 2 6 .d u b ia v iia .co l.p e n .t1 u .1 0 .v fa ife n tit contra; A le x .h ic.R o u f
P r o h ib itio n e m .] Id e m A n g .d .J.P r o c u Ju s .P a a .c o n f.jy ó .ü b .i.R o m .
c o n f.io ó .F r a n .C t e .f in g .iy .A le x .l.fi c o n fta n te .in p rin .co l.i.fo .m a tH y p p o ..M arf.fin g .d ix i.T h o m as F e r r a .c a u te la .i.A lc l.re fte dicim us,
g l.i.d e ver.fig. A lb .B r u .c o n f 3 y.fed e go n o n p u to veru m , nec Cmpii
ce m p ro h ib itio n e m fuffi cere, nifi aliu d c o n c u rra t, vt h ic tellato r v»
lu e ra r ecclefiam p erpetuo fru i.
C ir c a a liu d d u b iu m .jln p u n tto huius co n clu fio n is C rau .co nf.434.
A b b a tia .c o l.p e n .n u .3 i.v e rb .re fta t.te rtiu m . R o u e .
B o m m u n e m o p i.e c c le fia re iiitu a t.S o c . c o n f i 6 6 .c o I .io .l i.i.f e d ve­
r io r o p i.g l.& p ra A ica tu r,v t n o n d etu r te ftitu tio ,n ifi appareat de extrin fe c a lu fta c a u fa a d d e n o .f u p .lif a .i.c ó n f iíi .in f i.& alio q u in iu ra
p n f c r ip tio n u m effen t e lu fo ria.
V lt r a 4 0 .a n n o s .] D o c u i c o n f .i y .l i b .i .i n fi. R o u .
C a p .i.d e in in t e g .r e lt .]D o c u iin co n f.4 7 .c o l •pen. lib. y. R ou e.
T e fta m e n to .] H o c n o n fufficit ad pofitiuam m alam fid em ,qu 2 alie
g a r i & p ro b a ri d e b e t.v r d ix i in co n fu e .P a ri. § .6 8 .
E
P
STATVTVM
ftante iuram ento.
I
T
O
M
E
poteft annullarc contractum non ob­
C O N S I L I V M
C L I.
them ate fuprafcripto,& ftatuto Veronéíi íübrubV J l U de m inoribus & inftrumentis duobus de quibus
in them ate fic m entio,in quibus concinentur duo contrscfus
celebrati inter Petrum de Catijs , & D . Antonium de Orfatis
: anno i4 o j.R e s if la v id c t u t t a d hoc.finaliter deduci, an dic*'
ftatutum annullans co n trad u m facium a m inore 20. ann.co
m od o q u o facit d id u m ftatutum ,vendicet fibi locum in di­
d is duobus co n trad ib u s, in quibus appofitum fuitiuratncntum per dom inum Petrum , attento g, in them ate p rifu p p °'
nitu r m ih i, quód dom inus Petrus d id o tem pore cclebratm
rum contraóÁum erat m inor viginti annis comp!cris?Et vide
tu t prima confiderarione d ice n d u m , ^ d id u m ftatutum no
p offit infringere d id u m co.atradum iuram m , vt videtur vel­
le Fede.de Senis in c o n f aya.indpien. F ad u m tale cffiiztoco
duitatis P eru fin i cauetur & c.vbi voluit,quód fi ftatutum difp o n a t,q prom iffio fe d a per filiumfem . fine confenfu
non valeat,eciam fi fic iuraca,tamen fi fihus prom ifit fine c ^
fcnfii pactis cum iurarucnio obiisabitur.m oiictut} qui®
i
Confilium
¿jOSjqaód iiiramérum obligat in cafibusjn quibus minus dcbuiiTet obligare, vt in cafu pofito in auth. facramenta pub.G
fl aduer,ven.vbi obligatio erat prohibita dciure comuni, Sc
taraen iuramcntumphligaL-multo magis in cafu, in quo erat
conihltus redencus, debebat obligare fecundum eum , quia
ac iure communi fiúusfaxnihás fine confenfu patris regulari­
ter poteft oDliganXcam ex contrachb.ff.de iudi. Lfiliusfami- lias ex omnibus-fflde aclio.& oblig.«[Cófirmatur, f quia dii]x>nere (aper iuramento nonAfidetur ipeiftare ad feculares,
vt noJdoit.& loan. Andón C.queniadmodum,de iureiur.hoc
exprefse in ftatuto fitmatAnr.de Butr.in c.cum conringat,de
iureiur.circa primam,velíecúdam chartam magnam, ia ver.
tertius cafas Scc. quia iuramenmro principaliter dirigitur ia
Deum.c.dd)itores. Sc ca.ctfi Chnftus.de iureiur. merito noa
debet efle fubieclum legi faltem ciuili.& c.licet.dc regu.fimile fecundum eum videmus in diipofirione ad piascaulaSjqu?
non fubijcitur legi ciuili.c.relatum.el i .de tefta. & quod not.
Banin 1. i.ad fi.C.deLicrofanc.eccle.& ideo concludit Ant. de
But.in d.c.cum contingar, quód licét ftatutum dicat, q> non
valeat contrachus celebratus cum minore fine confenih duo­
rum confanguineorum etiá cum iuramento, q>nihilominus
fi minor contrahat cum iuramento non feruata (olennitatc
ftatuti obligabitur propter iuramcnmm.iSc idem dicit, fi ftatatum przfjiTseretfiudem ; quia icqueretur, quód ftatutum
íemper poffet fingere fraudem ad excludendum obligatione
iuramencatem ,Sc fic per viam indireclam permitteretur id
quod reifla via fieri non poifet,contra id quod habetur, in c,
cum quid vna.de reg.iar.m 6.&in !.fi.C.ii mancipii^n ita venie.ne proft-.idem videtur tenere Abb.i.n d.c. cum contingat,
in fua<.hftinchone.pro hociquiaiaramcatumtanquamlpirituale ipctftat ad ecciefiam.c.venerabileai.deele cap.no.iir.de
iudi.merito ftatutum laícorú non poteft difponcre. ca. tuam,
de ord.cog.c.ecclefiiranitE M.iriz.de conftitu.pro hoc facit:
quia ftatutum videtur aperire viam periurijs, quod fieri non
debed.i.C.de indi.vidui.& 1. 1.C.fi 3ducr.ven.& in l.qu? iub
conditione.ffldc condi.in.fti. & ficut non valet paélum dans
materiam delinquendi.l.fi vnus./.iilud.fflde pac.i. conuenire.
fT.de pac.doüta nec valere debet ftatutum,iuxca no.per gl.in
rub.C.de decre.decurio.li. i O. Item quia Imperator in auth.
iacrimcnta.C.fi aduer.ven.in veninuiolabiliterpraicipimus,
uidetur prohibere fieri dida ftatuta;ergo no valent: vc in authea.nauigia.C.defat.&in auth.omnes.C.cómunia,defuc.
J WTamen fprzmiffis non obftantibus contrariam fententia
in propolico puto effe de iure veriotem.fq? ex didis cócradibus& inftrumentis ac contentis in eis non poffint d. Paulus
Sc Francifcus de Pompeio coniequi id quod pctunt;hoc enim
primó tenuit Bar.in 1.omnes populi,in j.q.prine.ff.de iiift. Sc
iur.ubi dixit q>qfi ftatutum difponir,quódcontradasminoriim eriamrutatus non valeat line conJenfu duorum conianguineorum,& quód talis contradus fadus fiue confenfu didomm confanguineorum przfumatur initus dolo, feu intel­
ligatur talis minor dolo indudus ad contrahcndú:tunc valet
ftatucum,6c contradus noa fortictur eflcdiim; quia propter
przfumptum dolum iuramentum poteft contemni, d.carum
conringat.& C.’ .de pac.in 6.Sc c.licet mulieres.de iureiur. eo.
lib.&fic propter przlhmptum doli ceffat cauia peccati, licéc
non ferueturiuramentum,fed ftatutum przdidum infringit
didum contradum celebr.itum a minore 20. annis, eriam li
interueneritiaramentum& przfumiturcótradúeíle j>cr do
lu & fraudem celebrarum,& iuramentum elfe vitiose cxtortú,qñ in dido contraau non interuenit przfcntiaiudicis &
triu agnatoru.vt latius in dicto ftatuto continerur,ergo cú dicla folennitas, feu pr?fent;a iudicis Sc agnatorum non incer.
uenerit in dictis contractibus,non valent ipfo iure, vt ftatu­
tum difponit,& dicit Bar.in d. I. omnes populi, fe vidillc ita
iudicari,& quód ita fentit lac. de Bel. in quadam difputatio*
ne;& ita ér tenet Bald.in I.non dubium.in z i.op. C. de leg. &
Bal.&c Saldn auth.íacraméta.C.fi aduer.ven. & Petr.de Anch.
in reper.ca-r.de conft.;n ó.q.prin. Card. Flor.in d.c.cum contingaL& Pet. dc Anch. conf 33 8. incip. Vila copia cuiuldam
inftn.Quinimo Baldan d.I.omnes populi, circa octauara coi.
34 invcr.itcmquzro ,'an ftatutum,quóJ iuramentum dec-ffot
tius tenet,vülcns,qiiód ftatutum eriam abfq; przfumptione,
'«l fictione dol;inducta a ftatuto poffit difponere,quod non
iuramentum minoris prtftituni in contractu celebra­
bo uncccru ióieaniucc,puuune authontare curatoris; quia.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
CLI.
113
ius ciuile poteft ex caufe reprobare iuramémm pr?ftandum»
Sc tenet in hoc lex locum apoftolid,allegaL L fi quis inquiiinos.§.fi.ffde leg. i iene fecic.dJ.non dubium, licet fit verum»
q> poft iuramentum przftitum non poffit lex duilis illud infiingere,&ideofecuadu£i^cum ftamtum pr?di<3nm nonvaleret,quatenus traheretur ad pneterita:umcn ante feéhim po
teft, quod non quzratur lus ex tali iuramento redpienti, 6 q
ideo poteftas duitaris debet tale ftacunim femare, & plus di­
cit ibi BalcLquod epifcopus non poffet mandare iudid fecula
ii,quód faceret tale iuramentum feraari: quia epifeopus non
poteft ampliare iuriididionem fecularem vitra formam ftatu
torum, vnde poffet mnc iudex iecularis refpondere epilcor
po: nequeo adiaiplecc, quod inbes.-quia non habeo iurifdi
<^onem fecularem vlcra formam ftatutomm,argumX2. ffide
olE proconfiiL&Lad res. ff de zdili. edic. & pro hoc addudt
authoritatetu Iac.ButJn aH:h.ftacuiraus.C.deepif:. & cler,
quia licuc pofler ciuitasnon habere forum caufemm vllo mo
doiita Sc fecundum quid.ffde excu.tuti.ii duas.§.dcccn.& cu
dicla dedf.Bal.tranfit fimpliciter Pet-de Ancha.in repe. c. ca­
nonum ftatuta.de coufti.in i y.charta magna,in verf.& per p
5 dicla infert Scc. Iftam f opinya.ctiam tenet Bald.in l.patftum.
Cde collatio in I.& a.col.in y.q.& in vlt.col.m 2 i .q.vbi vult
q> ftatutum poffit prohibere iuramentum; Sc tunc non poffit
contra iurantera exdpi de tali iuramento.allegat no.in I.2.C
ne fidciuflbr.dot.dentur,&in l.inuitus.J.finaL ff.de reg.iur.&
quia lex duilis habet vim apoftolici
Papz drca remiflionemiuratnend.ali.gl.quzin hoc reputatur fingin l.adigcre.J.
fi.ffde iu.patr.& idem cenet BaLin c. i.J.itera iacramenca,in y.
col.de pace iura.firm.& i n Imec patronus.C.de ope.lib.& in d.
I.non dubium,in 2.col.in notabilib.Cdelegi.& in 1.1.in fi. &
inl.z.in p.q.Cfi aduer.dona.& in i.iurifgenrium.§.& genera,
iiter.per illum tex.ff.de pac.& in ru.ff. dc iureiur. & in 1. fi. ff
qui iacifd.cog.ik in dJ.fi quis inquilinos.§.fL& in dz.cum coa
tingat-in 4 .C 0 Í .& SaLin d.auth.fecramenta.ad finem-quianoa
d icimr periurus qui ex iufta caufe deferir iuraracncura.l. fi. ff
qui fetifd.CGg.icem quia iuramentum poteft remitti per eum
in cuius fauorem przftitum eft-c.przterea. cum ibi no. per Io.
And.de ipon.c.confuluk,de vfur.l.fi.inprin.ffqui & a quibus
ergo debet etiam pariter pofle remitti per ftatutum ; quia id
quod poteft remitti per pa<ftum,poteft remitti per ftatujum.!.
É.in fin-Cde fideiuf.noraturin d,rubrica. C de decre. decur.
lib. lo.confirmatetiam hanc rationem: quia in eo quod fit
per ftatutum ccnfentur omnes confentite, etiam qui non in­
terfuerunt ftatuto,vc probatur in l.quod maior,& in L munici
pes.ff ad municip.&: ex noqier glo.in rubr.C.quz fitlong.con
fue.& in Lfed ex dolo. J. i.in glo.in verbo,fecere poflunt.fF. de
dolo.& m l.aliud.J refertur, ft de reg. iur.& ideo contrahens
cum minore fine dida folennitate requifita a ftatuto videtur
confenüífe,qiiod didum iuramentum fibijpfi^non profit. Ifta
opin-etiam approbat Pct.de Anchara.in repe.rcg.ea quz,de rc
gu.iur.in6.in 5.q.&in l.fi.quifetid.cog.&in cap.quamuis.de
pad.in 6.Sc loan.ile Imo.ibi in ftatuto videtur ieqiii opinio­
nem Bar.in d.I.omnes populi, quam etiam icquicur Paul, dc
Caftr. in L fi.ff.qui fecificog.quz criam eft in feuorem dida:
Dominz CaftellanZjVt dixi fupra. Hanc opinionem enam
6 quo f ad caium noilrum videtur tenere Ioan.dc imoJn pr?al
le.ca.cum contingat in tertio membr» prin.vbi in ifto articu­
lo fecit tres cafus principales-Primus eft,quando ftatutum fim
pliciter prohibet contradum vel perlonam contrahere , nec
aliquid dici: de iuramento , & iftc non eft cafus nofter, fed
eft caius quem tangit Bar. in 1. fi quis pro eo. in tertio mem­
bro. ff.dc fideiuf & in d. auth.fecramenta-& loan.And. in ad­
di. Spec-in citu.de fent.prola.J. vt autem in additione magna.
ÓC, perFcde.de Senis in confi.280.indp. Cafii.': talis eft, ftatu­
to cauetur, q» fi donationes &;c.aim luisconcor. & hoc cafu
ipfe conclcidic,q, Ilatutum non habebit locum,quando in c6tradu intcrueni flet iuramentum; quia eft caius omifliis a ftatuco.vt ibi latius per eum quod non profequor; quia iftc non
7 eft caius noller-Seaindusf cafus prinapaliscft,quando ftatu
tum dicir,q, contradus celebratt-s tali Iblcnniutc ron feruata
non valcar,enara fi interuenerit iuramentum: & ifte eft cafus
noller.quo cafu condudit,q> contradus non firmabitur luramcnto,exquo exprefse ftatutum annullat contradum,etiam
Ú interuenerit iufm;nam poteft ¡ex ciuilis & pari rarione ipsu
fiaturum luper iplo contradu difponcre & prohii ere obligarioncm;&: iliara inualida:c,pa: id quod halretur in 1. cum
ConffL Alex. lib. vij.
P
lex.ff
Liberfeptimus confi,A.Iex:and
fcx.ff.de fidciuC& in 1. finon forrem. in princ.ff.de cond.ind.
vnde hoc cafu non poteric fecundú eum agí aliquo modo ex
ipfo concraflu,ex quo inualidus eft propter diipofitionem fta
turimec poterit cc corá iudice feculari agi ex iuramento: quia
de ture ciuiti iuramentum ex fe no^ eft obligatorium regulariter,per idqd legitur & notatur in d.l.íí quis pro eo. in prin.
de fideicom.& in l.vt ¡urifiurandi.inptin.ff.de ope.li.&in l.j.
8 Cde ope.lib.Et fubditfquód circa hoc poffe:folú eflet dubiú,
quó ad propofitum,an iudex i?cularis poterit facete obferuari
iuramentum, áttento quód de iure canonico ex iuramento
oriatur aflio,vel faltem propter iuramentum competit facul
tas implorandi officium iudicis,vt cogatur quis ad obferuántiam iuramétijiuxta no.per Hoít& lo. And.in c.cáveniffent,
de infti.& per Inno.in c. quintauallis. de iureiur. per id quod
habetur 12 .q.ó.quicunque.& 22. q.,'7. kiramenti. &ibi hoc
no. Archi.& per id quod habetur, in c.fi.de fo.compet. lib. 6.
& in d.c.cum contingat.& ibi Docl.& no.etiam Bar. in d. 1. fi
quis pro eo.in 2.C0I.& eft communis opin. & in hoc dicit lo.
de Imo.in d.c.cum contingat primó videri, quód iudex f?cularis poteritfacere obferuari tale iuramentum petin quodha
betur in ca.z.de iurciu.lib.(í.cui^ ius canonicum pr*ualet in
hociuriciuili, inquantum ius canonicum vult cum effcflu
agi poffe ex iuramento,licet de iure ciuili lit fecus, vc dixi, &
quod in hoc pr*ualeat ias canonicum,patet in d.c.2. de inreiuran.in (j.vbi iudices etiá f?culares in fuo foro cogi poffunc
per dicECcíánoSjVt faci^t obíeruari iuramenta, qu* poflunt
feruari fine interitu íalutis *tcrn*,tamen dicit Io.de Imo. iu
d.c.cuin contingat,le credere hoc cafu, quod communirer in
foro ífcul^ri non audiretur agens in diflo fecundo cafu prin
cipali propter ftatutum, nifi iudex ecclcfiafticas cogeret iudi9
c e m l a ic u m ,f e c u n d u m f o r m a r a d .c . 2 . ^ S e d c i r c a f h o c v l t i in n m d i c o p r i m o ,q u o d iu d e x e c c l e íi a f n c u s h o c n o n p o f l e c ,
Bal.in d .l .o m n e s p o p u i f i n 8 . C 0 I.& r e t u i i v e r b a f u a
fuperius,& dato,quod alias poílét iudex ecclefiafticus cogere
laicum ad obferuantiam iuramenti, tamen dico ,quod illud
poffet procedere, quando traflaretur de cogendo iurantem
ad obferuantiam iutamenti,quia iuramctum operatur vtlaícus ratione iuramenti fortiarur etiam fonim coram iudice
ccclefiaftico,& fie addit forum foro.c.fi.de foro com.pe.lib.ó.
fed vbiiurans eílét mortuus,vc in cafu noftro, tune iudex ec­
clefiafticus non poteft fe impedire contra h*redem iurantis
laicu.m,vt no.Io. And.& alii in d.c.fi.de foro corope.in ó.per il­
lum tex.in verbo,a lé,& ita loquitur tex.in d.cap. 2.de iureiur.
lib.ó.in ver.eas.& fic illa iura íolum loquuntur quo ad cogen­
dam perfonam iurantis.ita etiam tenet lo. And. & alii poft eú
in ca.fi.de íépul.per id quod legitur & no.in c. veritatis,de iurciur.ita etiam firmat Bal.in rub.ff.de iureiur.in fi. Sc in d.authen.íacramentain fi.& latius probat ipfe in repetitione, l.i.
in 4 j.col.ff.de kireiu.& Antale Bur.in c.cum fit generale, de
foro compet.circa antep.co!.Benefacit,quod no.Bal.in auth.
ei qui.in vlt.col.Cde bo.auth.iud.poíLdum dicit, quód illud
■
a quod habetur in c.debitores,de iureiur.non habet locum »in
h*rede iurantis.& idem fentit in I.3.C.plus valere quod agitur.Statcrgocondufio,9 in hocíécündo Cafu quando ftatu­
tum annallatcontraflum,eriam fi iuramentum intcruenerir,
quod mnc non poteft agi ex talicontraflu, nec iudex f?cularis,quiiuratferuareftat6ta& habet iurifdiflionem fecundú
fotmam ftatutocum ciiiitatis,non debet audire petentem obfcraantiam talis iuramenti,nec etiam iudex ecclefiafticus po­
teft fe impedire,faltem attenfo qiiod iurans eft mortuus, vt
10 dixi.^Tertius f cafus principalis eft, »>quando íbtutura exb preflé infringeret non folum contractum,fed etiamiuramentum,vt quia diceret,quod fi contraflus fiat non feruara tali fo
lcmnitaie,non valcat contraflus,nec etiam iuramentú,fi pr*
ftituin íit,& ifte eft cafus fecundum Io.de Imo.in c.cú contingar,in quo funt opiníonestná Bal.& Sal.& alij fequkces, quos
í upra rctul¡,tenent,quód ftatutú poffit infringere iuramentú,
adeo quód iurans non debeat cogi ad obferuantiá iuramenti.
Sed quidam alii tenueninr contranum, de quib.fecit mentio­
nem in prindpio,& iple finaliter tenet, quód valeat ftatutú,
quatcnusannullat cótractumper eaqu? dicta funt in fccúdo
calujfed quatenus annullatíuramentum,tenet,9 non valeat;
quia iuramentum cftquid fpiricualc,& l^ectatad ccclefiam,
d.c.fi.de fü.comp. in 6.Sc ideo laia ftatuentes non pofliint le
inrrom;ttere,vr dictuin eft Jupra in principio, & ideo tenet,9
iurans poteri; cogi ad obferuantiam iuramenti. vnde in prov t v o lu it
pofiro noftro quatenus ftatutura annullat'ipfo jn.
ctum,eriam fi iuramentum imeruenerittvalet
nus vero ftatutum videtur infringere facramentum^’
9 intelligacu r vitiosé extortum fecund jm opinionem*?'^”’
loco relatam,ftacuciim in caparte non valeret & ficin
viueret ,pofl'et cogi ad obferuantiam iuramenti ■
fed
^
pofito noftro cum fie mortuus non poteft Índex ecclefi
cus íe intromittere,vt probaui, iudex aÚc fecularis vigore d
cti ftatuti non audiet petenté obferuari d.iuramemú, vt ipf
met Io.de Imo.dixic in fecundo principali cafu, dicensfe
dere 9 cóiter in foro feculari non audiretur propter ftatutú'^
& hoc confirmatur fuper d.fecundo cafu.Ex prediflis ergo fi
bene inípiciatur,apparerec,qd magis cóis opi. eft pro d.E) Ca
ftellana pro qua eft opi.Bar.Bal.Sal.Pet.de Anc.D.Car.Fló I0'
de Imo.& Pa.de Caft.utfup.retuli.& ftatim etiam oftend'am
in refponiionibus qdopi.Feder.de Sen.eft pro ea, a qua cómu
ni opi.iniudicando nó eft reccdendú,ut traditur in locis vuU
garib.^ Non obft.allegata in contrariú. Sc primó illud quod
no. Fede.dcSen.in d.conti.272.qaiarñdco,9 Fede.ibitenet
qd iufm obliget filiumfa. promittentem fine confenfu patris,
tñ dicit, qdattétoqddiflú íacraraentum fuit recepcú contra
jpbationem ftatuti,teneturi!ie, qui recepit iuramentú remit­
tere tale iufm iuranti, ficut dicitur in c. i.& in cap.debitores.
deiureiu.Sed ¡ta eft qd h*res íuranris non habet nécefle pe
rere relaxationem facramenti, fed perinde habetur,prout ha­
beretur iurans,fi u¡ueret,&eiremiflum effet iuramentú inca
lu in quo de iure facramétum fuiflct remittédú ¡uráti.-qu¡a ta
leuinculum non obligat heredem quantum ad hoc,vt habeat
neceflb petere relaxationem iuraméti quam petere potuiffet
dcfunflus,pcr no. per Inn. & alios in d.c.ueritatis.de iurciu.&
exprefsé Bald.in d.l.3 .C.plus ualere quod agitur.in uer.qu?rit
glo.&c.&in d.auth.ei qufC.de bon.auth.iud.pofin vlt.col.&
ficapparet,quod opi. &authoritas Federici in fauorem domi
1 2 ne Caftellan?.^ Non obft.t-id,quod no.Hoft.& lo. And. in d.
c.quemadmodum.quiareíponderi poteft,ut colligitur cx no­
tatis maximé per Saly.in d.auth.facramenta.videlicet dato qd
uerum eflet, quod lex ciuilis non poffit improbare iufm,tñ fe
cus uidetur effe in ftatuto ciuitaris, in quo vf adeflé cóícnfus
totius populi,& fic ét illius popularis, qui recepit iuramentú
a-iurante.d.l.quod maior.& dixi fupra,& ííc vf confeníilIe,9
iuramentum habeatur pro remifl’o , vnde íicutpótper paflu
remitti iuramentum.d.c.2.de íponfe.ita &per ftatuTum,cui vf
diflus recipiens iuramemam confecifle. & eodem modo re­
ipondet ad i!!ud,quoddf deiuramcnto,qiiodeftquid fpixituale Sc non fpeflat ad í?¿u!ares,& fimiliter per hoc dicit effe
reíponfiim ad illud argiimentum,dLim df, 9 non dét aperiri
viaperiuriis,quia dicit, 9 poftquam cenfetur remiíliim iura13 mentum non iacurrif pcriuriiim.f 8¿ 9 iufta caufa excufat a
periurio.Lfi.ff.qui íátif.cog.l.fi.ff.ad munici.c.breui. & ca. venienteSjde iiireiu.&: quod iufta eft cá ipfa difpofitio ftatuti,&
ró in qua fundatur ftatutum,f oe minores pp imbecillitatem
decipiámr,in quo veríabatur *quitas naturalis.l. i . in prin.ft.
de mino.Et per hoc dicit efle rñíúm ad iilud quod dicebatur,
9 tale ftatutum non debet valere tanquam reprobarum aiure
in difla auth.íácramenta.iuncta auth. oés peregrini, cúlim.
C.cóia dé fuccefiquia refpondet,quod propter ftatutum cen
fentur omnes confenfiflé remiffioni iuramenti,quod remitte­
re potuerunt, f. quó ad ipfos, in quorum fauorem pr*ftaret
iuramentum, Sc fic non cenfetur efle contra ius commune,
propterea poteft d:ci,quod tex.in d.auth.facramenta.non ha­
bet claufulam derogatoriam ad fequenra ftatuta futura, me­
rito fumusin regula, 9 populi pofliint ftatuere etiam contra
ea qu? funt difpofita a legibus Imperial¡biis,vt d. Lomncs po
14 pulí. Vel meliusfad allegata in contrarium poteft refponderi,quód eftpofito 9 iuramenram eflet omnino feruanau,
non obftante ftatuto laicorum contrarium difponéte, ta.men
verú eft,nifi aflu interueniííét dolus.d.c.cum conringat. & c2.depac.in 6.fed in propoíico viderur, quod interueneric o
lusjvr prafumitur ftatucum.& pr*íiimprio pro ventate habe­
tur Lime poffidetis.& quod ibi no.C.de probac.Se in 1.
prin.ff.quod metus cauíá.& in c.is qui.de ípon. Sc iftud
uoluit Bart in d.l.omnes popu!;,i.u 3 .G .p riac.cu ra con con up
ailegatis.^Necadhocob¡cat,9 f e q a e r e t u r ,q u ó d perm
clum permitTcreturlaicis ftatuentib. ftatuere liiperiurem
.
ni_____ íA
habetucinOtOjubi alias direfló non pciléntjCcntraid quod
c.cum quid vna.& c.quanro., de diuor. fed poteft re-po^J-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
Confilium
CLII.
114
defendentem, omiffis non ncceflariis,mihi videturpartesiupef id qnod habetur in 1.1.in princ.aim ibi no.per Dyife Bar,
^dicantis elle in pronuciando,cLPauio no competere quoqno
ffde auth.tu.& Lii unus.jjilud.ffde pac.& per notata.g Cy.in
modo ius deductum in libello fiio, & confequenter reú con-'
JJ 1-3.C.de iud.ubi habetur j q>licet aliquid dircdo non permic
_uenmm ablolui a periris , & maxime cx iniraicriptis, qnia q>
tatur,ied prohibeatur,tamen permictiniTjqnando venit in cód.{xjlIeffio polita in vill^Ruinz in totum fpeciaucrit ad <L.M
iequentiatn neccllariam alterius adus penniffi, uc in iuribus
beninum,& nó ad Pauliim, & depfiti Ipectatad d.Symonc,
proxime allegaris, fecus fi nonuenit in ncceilariam confeque
1 qui eam a cLAlbcrrino emit •{•latis probatur cx inftnimento di
tiam adus pcrmiffi; quia II non permitti tur diredo, ncc e d i
uifionisinnitzintercLAlbertinum&Paulum. 1452. die vk.
per indiredá,dJ.z.Cli mandpiúita veniatne proffLathletas,
menlislanuarij.nam qub adcL Paulum, cum quo celebratum
/.fiue auceiuffde his qui noinfazum fim. Sed in propofito
eft di<ftuminftmmentum diuifionis,conftat per ipliiminftruilaiuentibas;& legib.ciuilib.eft licimm inducere przfumpdomentum diuifionis probari vera efle omnia m co contenta, L
nem firaudis vel doIiJ.omnes,/.Ludusffi. quz in fraud. credoprimam.C.de contrahen.& commitjHpulaJ, quidam, ff dc
l.Iulianus.$.fi venditor, ffde ac. emp. 1. fi non conuirii. C. dc
proba.lTublia.f.fi.ffdepofitio.fed ibi narrator quod dicla pof
iniuriisJ. t.C.ad LCom.deSic.LdoIumzum ibi no. C. de doleffio erat primo communis diélomm fratrum,& q>poftea af
lo.ergo, fi pcrmiflum &lidmm eft inducere przfumptione
doli in adu,reihltat in confequenciam ncceflariam,q? iuramc - fignatur in torum ex cauia diuifionis diifto Albcrtino,per c6fequens non poteft dicere Paulus, quod tunc dicfta pofleffio
tum interueniensin tali adu in quo cenfctur in ciTedolus. nonon ipctftauent in tomm ad Albertinum,nifi aliud probemr,
fitferuandum , & per conlequens noa aperitur via periuriis ,
vt edam no.diclo in Lcum falla.C.dc iuris Sc fa(ffigno.Simili«Ll.fiffiqui ferificog.iundo,d.c.2.depac.in 6.& d.c. cum conter qub ad aliam polleffionempofitam in villa Vidigari? eft
ringat-VcI & fecundo potdl rciponderi, ut rcipondct Dy. ia
fondata intentio Aibcnini,ex eo,quia mihiprzfupponimr ex
d.c.curo quid unzquod illud,q> ibi habetur,procedit, quádo
care inílrumenta emptionis ^¿Iz per Albertinum nomine fuo
aliquid prohibetur a iure alicui in odium ipfius prohibirá L
proprio poft diiftara primam diuifioncm faélam per publicu
Icire oportct-J.fi mamr, ffde tutor.&car.da. ab his.L non eft.
inftnjmentum,& pofito quod illa prima diuifio non focrit fo
ambigendum.$.vbicunq;.ffde bo.poffceBsfi ob aliutn con­
dia de omnib. bonis tfi allegarar per diélum Albertinum fatingentem defedum. I. r. J.fed videndum.ffde iuccei.edic.L
«ftamfuifle aliam diuifioncm dc alijs bonis contentam in cer
quotiesduplidjffde reg.iu.cum ahis allcgqier Dy.ind.ca.cii
ta fcriptura priuata,quam diuifioncm faélam elTe etiam proba
quid vna. fed quod prohibeantur ftatuentes diiponercde iutur ialcem per inftrumentum rogatum per fer Banholom?um
ramento,non foit indudum in odium ftatuenriura ratione
Cogium ann. 1455>.die 2a.raenfis Februarij,in quo diélus Pau
alicuius delidi ftatueniium, vel alterius odiisfed iblum ronc
lus ad inftantiam diifti Albertini przfentis Sc ftipulantis condefedus caufe efficientis: quia ad eos non pertinet tradare
fefliis eftdiiftura diuifioncm fodam foiire,& talisLflcrtio fo­
de fpiritualib.vel dcpendentib.ab eis.c.2.& c.qaantQ. de iudda pr?fente parte iufficit ad probarioncm.Lfinaliff. deinterro
magis tamen placetprzcedensrefpófio,quam-pEOXimédedL
gatioradio.&didal.optimam,fedpofitoetiamquod nó pro
16 Vei & vlt.pot ad omnia in contraria allegata refponderi, f 9^
barerar,nifi fadam effe primam diuifionera,apparct peream
fatis eft,q? ftatutum potuerit ipfo iure annullatecotradum >
2 quod ipfi fratres f non erant in communione & focietate om
eriam Giuramentum interuenerit, & quamuis non potuerit
nium bonorum,á¿ ideo non poteft dici,quod quamuis appatollere iutamentum,tamen ad illud obferuandura non poteft.
reret,eos fuifle in aliqua communio ne,vel focietate aliqiiorú
in cafu noftro cogi hzres iuranris, ftante quod cotiiraóluseft.
bonorum,quod omnia quz foerunt proprio nomine per Al­
nul!us,&iurans dccelTic,vtprobaui referendo opinionem Iobertinum poftea acquifita,intelliganturcommunicata,aut có
de Imo.in d.c. cum contingat,& hzc etiam eft tuta reipofioinunicanda-Lcum duobus.§.Papinianus,aIias incipit,fi featres,
Ex quib.concluditur, quod ex nullo didorum contraduum >
Sc ibi no.Dodo.ffpro focio,& l.fi vnus ex lbcijs.§. fi v^s, eo­
&inltrumentorum , nec ex contentis, agi poteft ad iiiud a<t
dem tituLl.fi patruuSjóQ ibi no.Dodor.C. communia vtriuf­
quod actum foit cotra dictam Caftellanam, potuiflem difcuque iudi.leg.prima,§.fi quis hoc interdido. cum ibi nota, per
tere de przfampca fimulationc c5tractu.s,maxime exleo; quia,
Bartol.lf.de iti.aduquc priua.& plene per BartoL in 1. Titium,
dictus Petrus femper remanfit in poiIeffioDe,& non apparet»
& Mzuium.J.altero. ff de adminiftr. tuto,
quod vnquam aliquid iblucrit pro annua penfione,iuxta no3 ^ Et pofito t quod per aliquos teftes,probarcGfeu diceretur,
per Bar.i n l.poft concraaum .li.de dona.& in 1.ficut. J-fiiperua
quod didus Paul.ftabat in domibus diélarum poflcffionum,
aium.ft.quib.mo.pig. vel hypo.fo!u.& inconf.6jjnci.Petrus
Sc quod poffidcbat illas & frudus recolligebat &firailia:tamc
Ntcol?. cum (ilis concordantiis, fed fuperius didapuraui.tuattento quod didus Albcrti.habebat titulum acquifirionis fotioraprodefenlione Dom.Caftellanz. Alex.
d z fuo proprio nomine de didi s pofleffionif?us,przfumitur,
Aquando didus Paulus pr?diaa fecerit.iurc fomiliantatis,& no
A D D I T I O N E S .
mine ac ad vtiliutem dicti Albertini.Lqui iure familiaritatis,
a
N o n h a b e t lo c u m .] I d e m fe n tit F e l. ib i. c irca fin .vide tam en quoA
Sc ibi not.hoc in terminis communiter doctores, ff de acquift r ib it P a u .C a ñ .c o n fi.3 0 6 . Q u an q u am lo n g a , c o l.i.v e rlic .v id e n tu r
rend.poflcfil.& habet.J.hoipitcs,& ibi Doao. ff. de prcca. no.
etiam lib .2 . N a tta ,
BarcoLin confi.incip. In quzftionc domini Cioli,& clare Anb
T e r tiu s cafus p rin cip a lise ft.] D ix i ad A lexan drum
gcl.in Laffiduis.C.qui pot-in pign.hab.Bcne facit, quod nota.
v e r.ifta m o p in io n e m .fu p ra lib . i . & in p un clo co n fu lta tio n cm D o 4 Inno, in ca.bonz. el grande,poft prin.de poftu.przla.f& li­
A le xan d rifeq u itu r H ie r o n y m u sC a fc r.c o n l.1 3. E t v e r a fo lu t io .c o l3.ver.nam g :.& c o I.4 .v e r e x q u ib .p a te t.S t co l.feq.
R ou e.
cet apparerer,quod Albcrtinus comfnunicaflet fructus diaaH o c conG .d uplicatum e ft.fu p .c o n f.jp .e o .v o l. Z an ch .
rum poflcffionuro,vcl alicuius earum,fortalTe liando & viuc
s f m
m m
k i f m .
do ad vnum Sc eundem victum communiter , feu alio modo
fruaus przdiaos fimpliciter coromunicafletjnon per hoc vi­
3 Terceptio fruBuum non probat quempojiefiorern, alio habetf
deretur voluille communicare proprietatem iplbrum pr?diote titulum.
rum,vt fpecifice decidit SaLin d.Iii patruus, per tex.in cap. 2.
4 Communicatio fruBuum non arguit communionemfundi.
in ticu,dc fratribus dc nouo beneficio inuefti.&per id quod
5 Socius non tenetur communicare fundum , etiam de pecuniu
habetur in cLLcum duobus.J.f i inter fratres. Bene fociunt no­
communi extra caufam focictatis emptum.
tata per BalcLin Lfin.Cdc collatio. & in capitulo i . dc bcnefi.
6 Res empta ab vno non eft ñatim communis,fed communican
fratris ncji enim voluntanj actus agaitium operantur vitra
da etiam inter focios omnium bonorum.
quam inferat qualitas ipfotum aauumdicta 1.1. /. fi quis au­
7 Sohcitator non eii idoneus tefis , nec is quife odiofum oñenrem liocintcrdiaoJ-finaLC. ne vxor pro marito. L tmori. C.
dit,num.S.
5 dc neg.gclL ^ Confirmantur przdiaa f per id quod in fpc9 T acens non videtur confentire,vbi agitur de aBu partim v ticicdicuBarund,I,Titium& \izuium.f. altero, dum inquit
li partim onerofo.
quod fi frarrcs in aliqua negotiatione fimul ncgctiabanrur,&
I o r e f f l i fingularis non probat,nec periurus,nu. 1 1.
vnus eorum en ic fondum proprio nonaine,noa tenebitur il12 Societas non arguit ex communi uiBu.
a lum communicare,eriam"fi eracnt dc ccmmuni pecunia il­
C O N S I L I V M
C LII.
lius ncgcriarionisjquam fiuaul exercebant, fed tenebitur tan­
tum ccromuD’ rare pecuniam,!! communis erat, per L fi vnus
inter Paulum quondam B e m a r d i ,
J.fi vnus,& in dubio przliimctur emilfe de pecunia propria,
J 11 V t t U l S i ab oleo agentem, &SymoncmRuffi® fe
P z
uinouir
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
Líber feptimus confi-Alexan.
vt inquit B-ir.in Lcum proponas per iilum text.Cpro fod. &
qui &adiier.quos.quod autem ifte teftis videatur
,.
Bar.in d.l.li patruus.iS<: Bai.rn l.pe.C. fi quis alteri vel fibi arg.
bete affcdum Paulo,deprehendituntum quia
r y
6 Lfi defundus.C.arbi.tLue.cum fi. ^Fortius f dico, quod etiá
in caufa, vt didum eft, tum etiam quia fetetur
pofito g, probaretur eos fuiffe focios omnium bonorii tpe ,
ries,quod didus Paulus omnino victoriam reportarer
quo Albertinus fuo nomine proprij? didam poireffionem acfenti cauia.bene facit,quod no.Io.Andin addi3 pcc.in^í^*
quiCuiCjtñ non intelligeretur per hoc, g, dida polleffio effet
tefte.§.opponitur.fuperver.item adminiftrator. ^Non<^-j
effedu cois didoruni Paulini & Aibercini, kd folum compcquod deponit alius teftis, videlicet Francifcus qui atteftar,
b tere potuiffec adio '''perfonalis. fi pro ibcio ipfi Paulo contra
quod Albertinus dixit & confeflus fuit in piifentiad P ^ ’
Albertinum ad coicandum didam poffeiltonem. 1. fi quis fioauAentis & inteliigentis,quód quecunque fecerat & ppir
dcratem vniuerfarumja i.Se Lfi quis focietacem contraxerit,
dictus Albertinus nomine fuo,& licet in his non eflet nom^
fforo fio.no.gl.& Dod.maxime Ba!.in 1. r.C. fiquis alten vel
natus didus Paulus,volebat & intendebat,quód fuiflent acfe
fibh& no.éc in l.pe.eo.tu.& in d.i.fi pacruus.cum gl.& fic nul­
& gefta ad communem vtiiicatem ipforum fratrum,&
la pet hoc competeret adio Paulo contra d.Simonem fingu­
omnia qui debebat didus Albertinus & acquifiuerac, vde
larem fucceflbremd.Albertini.Li.§.fihires.ff.adTreb.l. fi.in
bat & intendebat,g, eflent communia ipforum amborum fti
fi.ff.de contrah.cmp.quanto magis ergo in cafu noftro dicen­
trum,& quód ad vtrumque eorum fpedarent Sc pertinerent
dum eft,non faiffe acquifitum aliquod dñiam d. Paulo pro
pro dimidia, & quód omne commodum Sc incommodu eoaliqua parte,cum non eflent fodi omnium bonorum, per ea
rum,qui fecerat, Sc geflerat & acquifiuerat, Sc qui habebat
qui íupra dixi,prout ét apparet tam per multas atteftationes
vfque tunc eflent communia inter eos, non obftante ^ alias
teitium receptorum pro parte d.Albertini, quám éc per inftru
dicti fratres feperatim habitaifent, & non obftante quod in­
menta multorum aduu geftorum tapcr Paulum quá per Al­
ftrumenta pro acqnifitionibus vel aliter factis in perfonam A
bertinum quo nominefiuoproppi.o non aiic CÓI nomine gere­
cti Albertini,& per ipfum Albetunum fonarenc in perfonam
bant.Vnde fi quafupereft difficultas, videtur folum confifterc
dicti Albertini:quia ipie Albertinus ita fecerat propter abfen
in difccrnendo,an nonnulli teftes produdi proparted. Pauli
tiam dicti Pauli exiftétis in rure,& nedeuiaret eum a rare, 8c
ad probandum,g) d.Albettinus poft acquifitasper eum didas
quod alia vice audiuit eum Albertinum dicétem; quello che
pofléflioneseascóicauic cum d. Paulo, videantur obftare d.
io.ho ferto e facio, ho fatto e fi fo per ti e per mi. quia reipon
Albertinof*In qao quidem dico g? nonmam in primis non ob­
deo,quód ifte teftis non probar,maxime ex infraidiptis ratio
ftat id,quod deponit Francifcus Bagarocus fiiper capitulis fcrnibus.<^Primó;quia ifte reftis non didt,quod Paulus accepta
cundoloco produdis, inquantum videtur deponere feaudiuerit ac confcnferit his, qui a dicto Albertino expreflá fueuiflb d.Albertinum dicentem ac confitcntem & confeutienté
runt.& licét fuerit prifens & intelligens, non per hoc intelliqualiter ipe Alberemus volebat & intendebat,g, omnia & fin
gicnr acceptafle:quia cum tractaretur etiam de obligatione d.
gulaquiipíéAlberrinus& Paulus per retroada tempora fe­
Pauli:eo quia ex ailertione Albertini commodum Sc incomcerant,emerant & acquifiuerant, ac vendiderant tam fimul 9 modum volebat eife commune,vnde túc f vbi agitur de actu
quám diuifim,& tam nomine ipforum amborum , gnám no­
continente obligationem vel aliquid onerofum,pr?fens & tamine alterius cotum tantum, g, feu per eorum alterii tantum f cens í'noninteliigiturconfenrire. 1. filiusfern.§. inuitus. & ibi
fada eílént,intelligeretur in coem vtiiicatem, & pro coi vtilita
no gl.& Doct.ff.de procur.& no.gl.& Dyn.in c.is qui cacet.de
te ipfixum fratrum,& g? ad eorum vtrumque dimidia fpeda
reg.iu.in 6.8c Innoc.in c.in Genefi. de elect.& Bal.in l.fi fine.
bat & pertinebat,jedacetque & pertineret pro indiuifo,qui
Cad Velleia.& Sali.in Linuitus.Cdeprocur. etiá dato quod
bufcunquc in contrarium facientib.non obftantib. & maxime
ille actus eriam tenderet ad aliquod commodum tacentis, vt
g, fi qui acquifitiones, quotquot eflent & apparerent fa d i
patet in d.§.iniiims,;namiitepriientcm& tacentem conftiper i^im Albertinum proprio nomine, quoniam afTerebat
tuo procuratorem,non iiideris con(entire,quamuis procura­
tor íálarium petere poffit, Sc fic commodum & emolumenAlbertinus id euenifle.ffi d.Paulus nominatus non fuerat po
' ram acquircre,mxtal.ialarium, cum ibi plené no. ff.manda.
tius propter abientiamipfius fer Pauli, qui (ipenuroero erat
Sc no.maximeper Barto.in l.i.§.aduocatos.& in/. ludi, ff.de
foris & in villa pro negotiis cóibus ipforum fratrum & maxi­
var.& extraord. cogni. Sc li tunc non acceptauit, non poteft
me pro rebus eorum fratrumde Ruina,pro quib.pendet p ri­
poftea ex interuallo acceptare falcem non confentente Alheriens iudicium,& non poterat adeffc contradib.fadis de pri­
tino.l.i.Jf.qui prifens.& l.continuus.ff. de verbo.oblig.l.fi cu
didis,ac ét propter fimplicitatemipfius Pauli,quamg) ad ip­
fundum.cum glo. 1. & ibi Bat. ffide pec,not.Barto.inl.]icitafum Paulum revera non intclligeret dimidiam táquá ad eius
fratrem focium eius omnium bonorum fpedare. & idé Pau­
tio.inprin.ff.de fnib!ica.& Ant. de But.in cap. fi inter virum,
de fpon.& Ioan.de Imo.in 1. fi ftipuler. §. fi in locando, ff de
lo didam dimkllam quítete & quifitam eflc vfq; in didun^
verbo.oblig.bene fadt.I.non erit.§ fin.& ibi no. ffdeiureiur.
tempus didi confenfus & probationis didorum :verborum
iunc.I.qui iuraisc.§.fi.cod.rit.& quod no. Bald. in I.3.C.de repriíénte d.Paulo intelligente Sc acceptan te. ^Nam ifte teftis
pu.hired.in verfic.quiro quid fi fcriptus &c. iunctis his qu?
7 7 non eft idoneus: * quia fuit folicitator ° in caufa pro d.Pau
ipfe dicit in prin.illius.l. Secunda ratione non probat.-quia
c lo,& dicit fe fecifle,vt d.Paulus haberet portionem fuam, eo
d q, fuerit folicitator.-apparct éc ex teftificatu Francifci, g, aticé
ifte teftis folum deponit, quód ea qui acquifiuit & fecit Al­
ille qui fuit folicitator in cá non fit idoneus teftis, tenuerunt
bertinus,volebat ipfe Albertinus elfe communia inter eos fra­
domini de Rota fua conclu. i iz.aliás 148. quem refert & íétres, pricedens vero teftis. f. Francilcus Eagarctcus deponit
quitur Ant.de Butr.in c.-manobis.ad fin. detefti.& fequútur
g, Albertinus dixit,quód volebat omnia & fingula, qui ipfi
hoc ibi Ioan.de Imo.á¿ Ahb.in cap.iniuper.de teftib.AtPet.de
Albertinus & Paulus acquifiuerant&ffecerant, eflent com­
Anch.in conf.227.incip.Ad corroborationem prididorum.
munia,& licvcrba Albertini fecundum quód deponit Franper id quod habetur in c.fi.de tefti.in 6. &in l.fi.ff. de tefti &
cifcus Bagarottus, fuerunt, quód elTet communio & focietas
idem confiiluic Ang.in conf 275.incip.Qu?dá do.Margarita.
recipreca omnium bonorum vtriufque,fed fecundum qide^Secundó non probat ifte teftis, eo quia in dido fuo eft vniponit diCTus Francilcus, non fiiit contractus, feu focietas re­
cus,& ab aliis difccflerat,vc infra proxime oftendam,referenciproca &communis bobotum vtriufq;,fed potius ftiit qui­
do dida aliorú,ergo non proba.tc.in omni negotio, de teftib.
dam donatio medietatis omnium bonorum & iurium dicn
c.licet cam.de probat.c.bcni.el i.deelec.cufi. ^Diminuitur 10 Albertini fecta Paulo. & fic euidenter apparet iftos duos te­
8 t eria de fide ipfius teftis ®propter contumeliofe SF iniuriofe
ftes eife fingulares:quia vnus deponittie vno contra<Su,fli^
e verba,qui fuerunt inter ipfum teftcm & d.AIbertinfi, vf ipfe­
de aIio,& per confequens neuter probat, l.ob carmen. §.nn.n.
detefti.&Liurifiuandi. C. de tefti.cum fim. & pofito 9
met teftis affirmat.1. vin prin.ff.detefti.nam committitur iudi
donatio &valida.m non fiiiifet translatum dominiú in I su­
cantis arbitrio,qui fit fuffidens offenfa,fcu inimicitia,fa!tem
ium finetradirione.I.traditionibus. C.depacl.& not. ploL
quo ad diminuédam fidem t‘'ftis,vt no. gL J.q. j.accuiatorcs,
alias eftin c.accufatorib,in gl.qui incipit,arg.& nagl.Innoc.
Doclo.in l.i.cumfim.ffpro dote. & fl diceremus, quód
& alij in c.cum oporteat.Qde accu.& Bald.in auth. fi dicatur.
filie expreflá caufe donationis in verbis Alberrini, de qui ^
C.dc tefti.plus didt Petr.de Anch.in confi. fuperius allegato,
atteftatur Francilcus de Aneciiino, fequitur, q>iila alléj^^*
conuentio tanquam careat caula aliqua obligatoria/ió eit '
quód quando teftis oftendit fe multum odiofum ei contra
quem produdtur,vel muitm habere afledum ci pro quo pro
ficax,1.2.§.circa, ff. de doli except. 1. cura de indebito. 5' “
<luciiur,non fecit femiplenaroprobationem,p>er no. iaL2.C.
de proba.c.ii caurio.de fidc ¡nftr.& non vcrifimilia lunt.q
^
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
d cpooit
Confilium
deponit ifte teftis , qnia eriam dato quod Panlus eflet in rure
tempore quo Albeniaus emebat luo proprio nomine , bene
poniiilet emere nomine etiamPauli abienris.Lfi ego. Side nego.geil.cum vulgario.^ Xon obíLér id quod teftificamr Lau
rentius Gaipannus:quia ifte ratione temporis & loci eft omnino fingularis ab alijs teftibus, crgo non probat,utdiflum é.
JI t Prsterea prefjpponimrjg, ifte teftis depofuit in diflo teftificata inter c*tera vnam, quod eft felium: qnia interrogatus
g dixit.quod ipie teftis noa eft filias matris 5 Antonij ab cdco filii difli Paaii , & tamen contrarium dicitur efle verum , ergo
rih.iI probat tanquam periurus. c. teftimoniam. dc tefti. not.
Jnn.in c-frarernitaris, de hzretLper id quod habet in c. fi ad
facras.9.dift.&3. q.9.puta,& in c. qaanco,de his qu* fiunt a
.pr*la.& tradicar perOid.ia confi.5 6. incip.ad primam.q. &c.
CLI II.
ADDITIONES3
b
^
^
g
f
g
7
figliolo cioe Bonaueatura farebbe bene attendere a far bene,
perche quello che ic ho fatto e che io faccio ho fatto, e f c c io
per ti e per m i . Et ifte teftis ex tpe Sc lo c o eft fingularis. Item
S2
no:i deponit de confenfu d.Pauli,& fic deficit in illis omr.ib.in
quibus dixi deficere Francifcum de A nechino. quinim m o v f
falfum deponere in v a o ’. quia dicit, quód p rxd ifla audiuit ab
Albertino anno 1464.1:1 d om o habitationis d iflor.ffatrum in
ciuitate Ferrari* fuper uia febblonorum ,& d f elfe probatum.
9 d.ff atres tunc ibi nó habitabant, Sc fic ifti tcfti non eft crcden d üm .d .c.reftim ofliú.& quáuisctifte teftis conetur deponere,quod ab annis 20.u<: citra d ifli fratres habuerunt oía eo­
rum bona in cóione Sc pro in d iu iio , d ic o , q.iod vltra prxdi­
fla ét no probat alia ratione ; quia iftc teftis, ut ipfe aSirm at,
hebat ignorantia diuifionis fe fl? intra d iflu m tempus inter d.
fratres, vt de ca fupra dixi, t Iré non probat.-quii non aifignac
bona rónem nec concludcntcm.-quia dicit fe lcire,eo quia a dtpc circa diuerfis vicious audiuit Sc vid it diclos fratres ab oleo
(care & h abiure fim ulio eadem d o m o & fam ilia, Sc com ede
f c i c bibere ad unam incniam ,qu* ratio non arguit focietaté
om nium bonorú,ut no.BaLin c. i .dc bcne.frat.& colligitur ex
no.per B arin d.§.akcro. cuius opinio eft raagis cóiter approbara,& prxferrim ftm tib.aflib. contrariis d k lo ru m fratrum,
qui pro d iflo tempore plurima proprio non autem cói noic
>qui a iO z le acq.pofl. ubiqr
Balón Lconucaricularain pc.col.C.dc cpi.& cleEs q u ;b . omnib. concludo diflam Paulum cx acHs mihi exhibtfis nallo
wodoinprxfcnucauláobuncrepoífe. Alex.
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Eriam .d -I.cn m d ao b n s.in fi.P e c a ie P e r .c r a c .d e d u o fratrL p ar. y a j.r .
A ft io Su pra lib . iz o n fi^ .? .c o i.p e n .
N a m ifte ceftis « d e t u r e ii id o n e a s .]D ix i in c o n f .7 8 J i b - i .G a b r J i .o m a n u slib j-e c e p cX e n t.ia b cn -d e te irib o s co n c lu S o n e 1 a .lib .i. R o u e .
S o lic ita to r.S u p ra lib .6 .c o n ii.2 y 3 .
D im in u itu r e tiam d e fid e ip fiu sce ftis.j.A d d o C r a .c o n f ^ p .c o l.i R o .
T a c e n s.S o p ra e o .c o n fi.8 4 .in fi.
N o n eft filius m atris.] Illu d in te rm in is,q n o d teftis n e g an s fe e f i e c 5
fan gu in eu m p r o b a ta c o n iin g u in fta te ,ÍG te Ili§ a tn r r e d a s u ra sd e falib ,& in n u llo ipfi cred atu r,ten et B a r .c o n S .8 8 .q u e a i e d a m r e f e r t , &
fe q u itu r F ra n , .Are.ad 1. 1 .§.fed & fi m ih i co l.p e.ff.d e v e r b .o b l. & A s
g e.id em trad itco nh.i4s> .V 'ifis p ro ceilib u s c o l . i . N arra.
CONSILIVM
& BaL&SaLin i.fi ex falfis-C. de cranfdc Baldan I. fi. in 4 . oppo. C . de edi.diui A d ri.to l.& eft com m unis o p i.C in ih p er no
obft. illad ,q ao d deponit Florus Becharius, qaia ifte etiam r a ­
tion e loci & temporis eft unicas & fingulans. Itera non depo
n i t , q, Paulus coQÍcnieric his q u * oicitA iberrinus, unde om ­
nia que obieci iupra,cótra atteftaiioncm Frandici de A nechin o conuenirinf etiam ad im pugnationem eo ru m , q u * depo­
nuntur per iftum teftem , nec intcTUgit ifte Teftis,quomodo
quando aliqui frarees dicuntur efle in cpm m unione 3c focietare om nium bqnorum , yt claré patet ex d iflo iuo iun flis his^
q u * dixi iupra in prin. e q u * no.per Bar.vn d,f.altero.cú fim.
^ N ec ér habet obftare iliad ,q u od attfiftatiK lac. Panizzatus
quia ifte cerré non probatiquia deponit,<juod dú eflet in-qna
dam camera Alberemus, ó Q íp fe teftis eflet extra cam eram ,&
^
non videret d ifltiiu A lb e ra n u m , audiuit eum dicentem Bonauencur*‘filio' d ifli P a u li, *« farai bona fpefa attendero.i
fa r bene, perche is te ho coft p e t mió figliolo come qiteiii -alíri,é quello che fema , fem o cofi per ti come, per g li altri.M nde a
eft aduert«ndum , quód ifte teftis non d icit.q u ód Albertinas
dixerit P a u lo , ego volo om nia bona mea fint communia in­
ter te ,& me, fic non concordat cum aliquo ¿ x aliis ceftibus fu
pra d iflis , qui conaiuur d eponere, quod Albertinas uolebat
om nia fua efle com m unia cum P a u lo , fed ifte teftis non dicit
qu ód ifte teftis aliquid d ixerit de Paulo.Item uerba Albercini
v t refert ifte teftis,fuerunt prolata de przfcn ti,videlicet, quel
lo che fe m o ,& c .& lic non referuntur ad pr*reriram tépus , &
fic ad prius acq<iifita, ut l.cum ftip u lam u r, & l.fi a colono, ff.
de ver. ob. Sc nil deponit de confeniu d ifli Pauli. & fic etiarn
deficit in eo in q u o defecit d iflu s Francilchus de A nech inq;
vc dixi fu p ra, ofidit eriam ifte teftisfciatisaffeflatam magi^
Pau lo quam Albertino, ut cx tcftatioae fua conftat. ^ V ltim o
n on ob. illud, q u o d deponit Io. Grandi quondam Bartholom * i,q u i deponit,quod Aibertinus d ixit d. P a u lo , quejlo tm
5
115
'
C L III.
Q_V r veniant appellaaone confenguineoru‘m,& confobc
norum,& ftatutum loquensde inteftato,non habet locumin
pupillo.
themate fuprafcriptc drca primum dubium, quo
V i l U qu:Er!tur,quis fuccedat difl* Carherin*, andifl*
aui*, J.pacerna & materna ,«n uero difl* Maria & Polifena
alferc* confdbrin* difl* Catherin*Jibenter uidiflem extenfe & diflinfle uerba totius difli latis inepri & inordinati ftatut!.Sed ftante quod ft itutum dicatqiront colligitur cx thema
ie,quod fi homo deceííérit inteftatm^ne filijs legitirais,fuccedunt in bonis fuis propinquiores confanguinei vfque ad ter
rium gradum,& primó habeant carnales,fecundo parerni ne­
potes deinde confobrini,& li coniobnni non effentjfuccedant
coníanguinei vkeriores. fi non inueniantur cc^ianguinei
ex parte patris, luccedancconfengifinei exparte matris. Pr*fuppono t quod ftatutum accepit confanguineos ®non íécua
dum propriam & ftriflam fignificationem fecundum quam
rellringitur ad eos,qui ex latere patris coniunguntur.Lpoft có
fangiiineos,in prin.ff.de luis & iegit.& auth.de conian,& vteri.fta.col.6.& pet Arch. j.q.5. coníanguinei. fed accipiatur in
diflo ftatuto lacgé pro quolibet c.oñíúnflo ex latere patris vel
matris vt accipitur in c.quia circa,& in cap.non debet, de con
iáng.& afii.&. 35.0.3.in ca.decon(ánguinkate.& ea.caufa.q.
j.ad fedem.& no.Bar.in l.cum quidem. jT. quod dicirur. ff. dc
acq.h*red.8e ibi dicit j quód hoc fecundo modo accipitur ex
communi viu loquendi,vt etiam dicit Bald.in 1. fi. C.de verb.
figni.& propter.hocdicH Raph.Cuma.& Pau.de Caft. in d. /.
quod dicitur^juod in ftatutis deberet hoc fecundo modo accipLquia communis vius loquendi attendi debet in ftatutis. 1.
librorum./.quod rarae Caflius.ff.de leg.3.1.Labeo. &ibi Bar.
fhdc fup.Ieg.cap.ex literis,el i.de fponf.& licet Bald.in d. §. qá
dicitur,dicat, quod non eflet recedendum a ciuili fignificato,
nifi probaretur de ifto communi vfu loquendi in locoitamen,
iiuiufraodi probatio hic non eft ncceflaria: qi.ia apparet euxdenter ex verbis ftatuti,quod ftatuentes ita acceperunt, dum
Sc confobrinosdc alios cx parte matris coniunflos appellant
confanguineos‘quod non eft,nifi ex difla latiiLma vocabuli
fignificatione.Hoc prxliippofito fcntio,9 non fimus in termi
nis difli ftatutiifed in terminis iuris communis, nam pofito 9
d.ftatutum vocet confobrinos ad fucccilloncm, tamen Maria
: Sc Polifena non funt huiuimodi: f nam conlóbrini f roprié &
rcflé dicuutur illi,qui funt nati cx dfrabus iororibus, ili* veto
qu* funt nat* cx duobus fratnbus,vt erat Catharina ex parte
vna, & Maria Sc Polifena cx parte altera, appellantur proprie
forores patrticles.infti.de gradi./.quarto gradu.ibi, fed quidá
ccrté confobrinos proprié Scc.Sc .3j.q.? ./.quartogradu.Hoc
quia propria fignificacio vocabuli comprehendi
i etiam pater •{■
tur ex allufionc vocabuli,9 non repugnat diffinitioniJ. tugurij.cum ibi no.& l.pupillus,/.territorium, ft. dc verborum lig.
Sc 1.2./.ippcllata,ft.fi cer.pct.not3 arT.inl.omncf populi.ft; de
iiiili.& iure in ó.q.principali,in vcr.quarro, vnde fumamr ifta
propria fignificaciu.&: in Lliberorum.ft'.. c vcrbJig. in verfi. 2.
principaliter eft videndum Scc.Sc Baldun LfinaLm 14. q. C. de
h*rc.infti.icd confobrini abaliufione vocabuli dicnntur qua­
fi confororini, & iic nati ex fofonbus, vt d. /.quarto gradu,
ergo non cflinprchcnduntur patrueles forores, qu* dicuntur
ill*,qu* funt nat* cx iuobu, fratribas,vc ibiTt f conftat, qá
ftaruta przcipuc iila,qu* lunr contra lus ccmmunc, vt eft di­
flum ftarumm, debent tntcffigiprcpricA; ftriflc.1, 1./. fi is
qui nauemffi.de exerciJquod conilirutum. ft. de ir.iiL tcllam.
aoC Bar. in dJ- omnes, popuiiun ó.q.prmcipalL cum fim. crP J
go
LiberfeptlmusConfil. Alexand,
go non didtur tale ftatatura pneponere diólas forores patrue
Ics diclis auii paterni & materni,necin talibus ftatutis correólorijs iuris communis fic extenfio de vno cafu ad alium er
identitate vei maioricate rationis/ecundum communes conclufiones.l.pricipimus¿dc app.noJ i auth.quas aóliones.C.de
facrofan.eccl.Pra;terea f diáum ftatutum fub termino mafcu
lino vocat confobrinos , ergo non comprehendit foeminas
b,quia ex propria fignificationejquidebetattendi in ftatutis
faltem cotre¿lorijs,mafcuhnum non comprehendit fosmininum.l.pronundatio.ff.de vctb,fig.I.pen.in fi.C.de pripofi.facr.
cub.lib.i2.&no.Archi.i7.q.4,fi quisfuadente.& Dy.Sc Bar.in
1.1.ff.de verb.fig.& Bald.poft Cy.in Lquicunque.C.defer. &g.
& in l.fi quis in tantam.C.vnde vi,& per Dottoin c.generaii.
de clec.lib.(i.in cie.i.de e!e.& clareac pfenefirmat Io.de Imo.
■in l.fi ita fcriptum fit fi{iabus.ffde leg.i. ^ Rutfus f diclum
ftatutum loquitur de eo qui deceiferic jnteftatus, dióla au­
tem Catharina deceflit impubes, quo cafu proprie non di­
citur decefliifeinteftata*, fed intcftabilis.l.in pnnc.ff.de fuis
& legi. & licét tex. ibi videatur velle, q>inteftabilis habeatur
pro inteftato,tamen ifta verba , Í haberi pro tali,denotant fiólionem & improprietatem.l. txum ibi no.C.de his qui fub
mo.& l.interdum.§.qui turelam.ffide fur.l.iure ciuili.iT.de con
di.& demon.& ita dicit Bar.in Lfi is qui pro emptore.in fi.3 .q.
principalis.ff.dc vfucap.& hoc fatis aperit tex.in d.l. i .in verbo
a
propné.ff.de fuis & leg fed ftatutum contrarium iuri commü
ni loquens in cafu vero,non extenditur ad cafum fidium, 1. 3. b
§.hic verba,cum ibi no.ff.de nego.gef & ibi Bar.c. fufceptum.
derefcr.in 6.cum fuis concordantijs.-j* confirmatur hoaquia C
in cafibu5;in quibus fit extenfio de vno cafu ad alium requiri
tutjqjfit eadem ratio in vtroque cafu,alias fecus.l.iiiiid, ff. ad
leg.Aquil.c.translato,de confti.!.fi.ff.de calum.fed in cafu dióli
ftatuti diuerfe eft rario in piipiIlo,qui eft inteftabilis, quám fit
in eo qui eft teftabilistquia ille, qui poteft teftari, fi inteftaras
decedat, videtur tacite relinquere hireditatem illis perfonis,
q u i ab inteftato fuccedunt.l.conficiuntur.&l.fi quis cum nui
lum.in princi,ff.de iure cod.& fic videntur venientes ab inte
ftato habere ex voluntate defiinóli,qui ratio ceflat, quando
eftinteftabilis,&iftara opi.tenuit Pet.Cy.Ray.& Nic. deNcapo.in l.inteftato.ffdeleg!.tu.& Guil.de Cun.in L i.C. quando
Impt«acor inter pu.& Cy.in 1.2.C.qui tefta.fa,pof.& Ioan.Fabri.infti.de hire.qu? ab inteft.in primpro quo bene fecit id g>
ibi no,in glo.& idem tenet Nicol.de Neap.in 1.2.§.impuberera
ff.adTertuI, & Bal.in I.j.C.fi penden.appe.mors interue.& ita
confiiluit ipfe in confilio incip.Si mater non extat &c.& Anget.in Lin teftamento.C.de tcftam.mili.& in I.2.C. de impub.
& alijs fubfti.& Fulg.in Lcum antiquioribus. C. de iure delib.
& in d.l.in teftamento.& in Lgeneraliter.in prin.C. de infti. &
fubft.fub condi.fec.& lo.de ImoLin I. Centurio, circa 2 0 .C0 I.
ff.de vulga.& ^pil.& in c.cum tibiyad fi.dc tefta.& ita confuí
uit ipfe in confi.fuo inci.In cafu primiflb primó difcutiendum
eft,quisfucceiferit Ludouico.& Pet.de Anchara, in repe. cap.
canonum ftatuta.de confti.poft medium.in ver.quid dices de
patruo & in hac parte videtur inclinare Bald.in 1. (i arrogator
in pen.col.ff.de adop.licct ipfe in d.l.inteftato.ff.de legi.tut. &
in cap. I.in prin.de fucceíLdiftinguatinter ftatutum odiofum
& fauorabile, vt primo cafu non habeatlocum in pupillo, fe­
cundo fic,qui doóbina feruit ad cafum noftrum inípeólo di­
ólo ftattito,dum loquitur de confobrinis, & dum tacité vide­
tur excludere afccndentes maiculos agnatos 8c proximiores,
& quod non habeatlocum in pupillo etiam confiiluit Ange.
in-coníi.2(í.incip.St3Íutum excludens 8cc.8c licet Barto.in d.l.
1 .ff.de fuis & lcgi.& in pluribus fuis confilijs tenuerit contrarium:tamen magis communis opi.eft contra eum,nifi probaretur,g, communis vfus loquendi in loco fiiillet,g, pupillus di
ceretur decedere inteftatus, & ita fum folitus legendo & plu­
ries confulendo tenere,quod hic non explico latiusbrcuitafis
cá,attento q>ita fe habet magis communis opi.a qua in iudici
do non eft recedendum,^ traditur in locis vulgaribus, & at­
tento q>alia iliperiora fiindamenta etiam fufficerent, & licét
plura iura reperiantur,qui appellent pupilliiintcftamm, atta­
men refpondent Doc.in diclis locis,g, illud eft larga & impro
pria fignificatione non ex propria per diclam 1. i.in princ.de
fuis & legi.Cum igitur calus noftr?.q.non fit deciius pro diiftis
Maria & Polifena,fequitur, q, diáa auia paterna & materna
debent de iure communi pariter admitti & priferri diclis Ma
rii Sc Polifen* fotoribus patruehbus perfoni defuncii & di-
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
ólisGenciIefche& Perni amitis dióbram Marie&p ly
vt in §.confequens.cum feq.in auth.de h?te.ab
auth.vt fratrum filij, iuxta prin. nec dico priferendam°’ ^
paternam matern?,quamuis ftatutum Acat,g, fi non i
tur confanguinci ex parte patris fuccedant confantríí^'
parte matris,attento ^ ftatutum loquitur per termmmn'^ ^
fculmum,Ccon{anguinci, Itemquialoquitur, quandode fucceflione eius q deceflit inteftams,vt fupra deduj^®
ad fecundum pubium quo quiritur, vtrum dióti lacobn
auii paterni fuccedant dicle Gentilefcha Sc Perna f i l i $
Iacobelli,an veró eriam cum eis fuccedant dici? Maria 6cP
lifena filie quondam Antonij filij pr?mortui diá? lacobell^
& concludo.-quia res clara eft,g, dici? Maria & Pohfena fucc^
dentes in ftirpem in locum patris debent fuccederein tertia
parte hireditatis dióle IacobelI?,&GentiIefch.a in vna aliatet
tia parte & Perna in alia tertia parte. h?c'probantur in aathen.de h?red.ab intefta./. i .in 1.3.C.de liiis & legi.& inilLdc
h?redita.qu?abinteftato.jr.cum filius,ncc ftaratum habet ob­
ftare hoc caiu cum prifupponatur mafoiios non extare qui
ad iiicceflionem veniunt. Alex.
A DDI TI ONES.
Q u o d flatH tum a cce p it co n fa n g u in e o s .]D ix i ad A lexan d ru m in
fi.i6 o .ft ip r a lib .z , ‘ R o u e i:
r o e m in a s.C o n tra riu m puto h o c c a f u , qu ia eft n o m e n appellatiuum
v t & .fu p r a lib .}.c o n fr .5 9 ;
*
I n t e f ia ta .] D ix ifu p r a lib .a .c o n f i.i l y .
C O N S I L I V M
G L IIII.
Lege íupra lib.6.conii. i i7.quod hic duplabatur.,
T
P fn d
dom.icihó habens in dX n C m d uitate Venetiarum,vbi diu habitauerat,coa
traxit mediante fpeciali procuratore in ciuitate Pifarum ma­
trimonium cum Bartholomia de Pifis domicilium tunc habente in eadem in ciuitate Pifena, quod matrimoniu poftea
fuit Veneriis confumatum &in dotem habuit patruis dióli
Barthoioraii ducat fexcentiim, videlicetquadringentos iti
peciinia,6c ducentos in corredis & certis bonis, quam dotem
promiflit fratri dióli Bartholomi? & notario ftipulantibus
nomine dióli Bartiiolomiiabfentis reddere d.Barchc)iom??
aut cuivel quibus ius Sc fors dabunt in omnem cafum& eucn
tum dici? dotis reftituendi fecundum ordines,confuemdines
ciuitatis Pifarum, prout latius conftat in inftrumento dotis
celebrato V enetij,& vltra pr?dióla eadem Bartholom?a fecum
portauit ad domum viui certa alia bona,£vcites fuas & fimilia vfque ad valoren) ducatorum duceutorum quinquaginta
uel circa habita á coniunclis iiiis,& antequam effet per dicftú
procuratorem Ludouici defponfata per uerba de prafenti, ma
ter dióli Ludouici nomine fuo Sc dióli Ludouici portauit cer
tos annulos,corrigiam argenteam, Sc iocalia feu moniliaualo
risducatorum cétum nonaginta ad donandum dióli Bartho
lomei tradidit.Contraólo igitur matrimonio dióla Battholo
m?a fine liberis natis pleno utero deceflit condito teflamento,in quo pro anima qu?dam reliquit,& uniuerfalem herede
inftituic filium uel filios mafculos uel fceminas,qui uel que cx
eanaicicontingeret,&iine filiisquando teftatrix decederet,
reliquit in effeclii heredem diólum Ludouicum eius uiruni,
poft mortem diifti Bartholomei prignantis, feiffo uentre ex
cifus eft fibi partus mortuus. Ludouicus hireditatem dicli
Bartholomii adiuitfeu adire incendic,modo frater Bartholom?i uigore ftatutorum ciuitatisPifanipetit medietatem
dióli dotis & corredorum feu bonorum parafernalium,& it
petit diólos annuilos,corrigiam & iocalia,qui diólus Ludouicusmifit donatum eidem Bartholomii in ciuitate Pifarii
afferens fe efle hiredem d.Bartholomii fui fororis ab iatcftato,qui line filiis dcceflir.Quititur,quid iuris-
A D D I T I O N E S .
H o c co n liafu plicatu m e ftju p .c o n fi.i 17.V0I.6. vbi vide qnod
s
I
v
m
m
m
r
i
v
m
.
lytímiciliitrn maritiattenditurrinreftitutionedotis.
3 Domicilium cenfti tuere vide tur,qui habitat per
’
Confilium
4 Lotus tffiamenti attenditur qub adforma facultate tejlili.
g facultas libera tefiandi non debet auferri,nec poteft renuncia
ri fucceffioni ex teftamento.nu.g.
j o Fika etiam cum iuramento non poteft renunciare future fuccefjionipatris,vel eius confenfu.
y eftes,arrnilla,et ornamenta mifla afponfo fponfe,non cenfe»
tur in dubio tradita dio donandi fed ad vfum, v t fit ornatior.
C O N S I L I V M
CLV.
\ T \ f k rimloqueftionisfaprafcripto,&copiaftaturorum
V ilOdaicarisPifanz , & teftamencod..Do..Bartholo1 mzc & inilrumento dotis eiufdem,videtur mihi breuiter dc
iure concludendum, diélam dotem & donaria pleno iure re­
manere debere dicio Ludouico heredi diclz B¿tholomee ex
teftamcnto,quod probatur, quia auc confideramus diipofirionem iuris communis,& conllat,quod diéla dos data a patruis
ipfius Bartholomez pro ipfa Eartholomza diiftoLudouico
debet loiuto matrimonio pertinere ad eos, qui ex teftamento
Bartholomzc funt hzredes cius,attento q> notarius ac etiam
frater diélz Banholomz? nominz diélz Bartholomie ftipulati funt in omnem cafum & euentum doris reftituend? illam
r«ddi debcrc.d.BarthoIorazf,aut cui vel quibus ius & iors da
bunt.l.Caius,cum ibi no.per Doc. & 1. poft dotem, fecundum
tertiam leifturaro.fF.foI.matri.iiinéla Li.J.accedit.C.de rei vx.
a él.& 1.CX morte.in fi.C.de pac.c6uen.& no.Bar.in Í. vxorem.
J.tellamento.el i.ff.deleg.j.&plené Bald.inl.fin.C.cpmmu2 nia vtriufque iudic.aut f confideramus diipofitionem ftatuto
rum duitatis Pifane,& adhuc dico idem;tum quia talia ftatu
ta non videntur militare,quando maritus habebat domiciliS
ahbi,proat habebat diélus Ludouicus, qui habebat domiciliu m in ciuita.Venetiarum, vbi etiam fuit celebratus conrraá:us dotis,quamuis Pifis fuiflet celebratus contraélus mattia monij.ergoinrcftitucndadote®debentieruariftatuta & iu­
ra ciuitatis Vcneriarum,& non duitaris Pifarum.1. exigere do
tem,&ibi no.communitcromnes.fi.de iud.&no.Bartol,C.de
fum. Trini, ini. cunélospopulos.in i.q.&ibi fequuntur hoc
communiter alij,& Archid.ii.diftin.in c.illud, & loan. And.
& Anto.de But.in cap.i.de^onfa.& Pet.de Ancha.in c.cano­
num ftatuta,deconft.& BaLin aut.omnes peregrini,circa medium.C.communiadc fucc.& c.i.§.fin.de inueft.dc rc alie. fa.
3 & quod Ludouicus f haberet domicilium in ciuitate Venetia
rum,patet quia ibidem vitra decennium habitauerat,quo ip­
fe ibi videtur conftituiflédomidliura.l.’ .C.de incolis.lib. IO,
& vbi fit mentio dc domicilio alicuius,prout fit mentio in d.
Lexigere.incelligitur,qiiód quis habec ratione habitationis, vt
nota.giofin cap.ftatiitum.J.cum vero.in gio.quz incipit, olim
dicebaraus.dcreicrip.inr>.& no.Doc.maximc Antade Bu. in
cap.fi.cieforo, compe. dum traélat defero ratione domicilij,
4 cum concor lan. ibi alie, per eum. f ^ Item Sc quó ad modú
B & facultate''tcftandi in pctíonadiélz Bartholomz?, debet at
tendi locus ciuitatis Vcnetiarum,vbi teftamentum conditum
cft,& non cuiicatis Pifarum,attcnto qubd mulier feqaicur do
micilium viri poft nuptias contraclas.l.caquz defponfata.&
Lfin.§.item refcripfcrunt mulierem, ff.ad municip. 1. cum quz.
dam puella.cum ibi no.ff.de iurii.omnium iud. & no. Cyn. Sc
Bald.in l.fecunda.cumfimi.C. de iurifd.omn.iud. vnde in pro.
pofito dicit Bald.in I.cuniftos populos, przallegata in i y. coi.
in verfi.dixi de ftatutis permifforijs&c. quod ii ftatuto huius
ciuitatis cauetur, qucvl vxor non poffit relinquere viro, non
comprehendit vxorem cxiftcntem dc ciuitate ftatuenrium, fi
teftamentum facit extra territorium ftauicntium in loco fui
c domicilij,& faltem ^quando bona vcl iura eflent criam extra
territorium ftatuenrium,td eft extra territorium ciuitatis Pife,
nzjvt in propofito noftro.& idem firmat ibidem Salic. vbi rc­
fen fe itaconfuliiifle,& dicit,quod etiam ita confuluerunt Io.
deLignano&RichardusdcSali.Idem tcnetPetr.de Ancha,
in rcpc.dxa-canonum ftatuta,in verLquid ergo, vtrum ftatu.
& C .& Ita limitat no.pcr Bar.in d.l.cunélospopu!os,in 6. qua».
ftioffaduntno.per Spccin rit.de fcn.ptola.ir.qualiter.vcr.Itera
pone,quidam Flandrcnfis &c. & pcT Angelan d.l. exigere, in
J finc.^ j- Ncc pr?diclis obftat,fi diceretur, quod Ludouicus in
inftfo dotali promifit dotem rnldcrc Battholomez , aut cui
vc! quibus IUS & fors dederit in eronem ca.fiim& cuctum do
-os reftiracndz fecundum ordines,confuctudines, iura Sc ftaOKa auiucis PiUrum: quii aJferucrunt dtcli contrahentes
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
CLV.
ii5
ipfum contraclom & matrimonium fuiffe celebram.m fecun­
dum ordines, ftatuta & coníñerudines ciuitatis Pifarum, &
conuenerunt diéli contrahentes, diélus ccntraétus nulium
vigorem habcat,nifi pr»“JCdiiponirur per ftatuta ciuitatis Pi_
farum.vnde ftantibus d. ftat, caitaiis Fiiamm mihi tranfraiCfis,&maxime fiatoto fub rubr. q? maritus ex morte vxoris fi­
ne paifto lucretur,videtur, q> mo.tua mui-ere in matrimonio
fine hbetis alicuius matrimonij fupetftite viro maiore 14,30.
nis.maritos lucretur dimidiam, doris, Sc dcaamenrcrum,alia
vetó medietas doris redeat ad eum,a quo profeéla hieric, &
per cófequens vide.;tur,qj medietas debeat redire ad patruos
d.3an:holomze,a quib.profeéti funt diáá fexcenmm aut ei da
ti partim in pecunia Sc partim in corredis, & alijs bonis, vt in
d.inftrumento apparer;quiareípondeo,q> d.llat.vult;g> dimidiaprzdicla redeat ad iilos,aquib.dos profecía dl, quando
mulier deceffiflet fine iudicio,& fine liberis alterius matrimo
nipuam ftatutum hzc duo copulariué requirit. Sed ita eft, q,
Eartholoimza,quamuis dcceflerit fine liberis alicuius matriir .G n ij,n o n tamen dccellent fine iudicio Sc teftó vbi ét ad pias
6 caufas quardara reliquit:n.-*n iudicia f nuncupantur, quc pro
amma tclinquuntur.c. i . §. donare.in d,qualicer olim poterat
feudum alie.in cap.Imperialem.J.i.in rituale prohib.feuralie.
per Fcde.in vfi.fea.& declarant do.raaximc loá.de Imo. in L
cogi.in prin.fl.ad Treb.cum ergo c^aduo requifita a ftatu­
to non concurrantcopnlatiiié, léquitur, q>illud ftaturam lo­
cum habere non debet,vt Lfi is qni ducena./.vtrú ff. de reb.
dub.l.fi ita quis flipulatus fiierit decem aureos.fhde ver.obl.l.
fi hzredi plutes.ff.de condi.infti.lliud etiam veriyffet, g>fi d.
Barcholomza habuillet bona materna,vel alia, tunc dos data
ab ipfis pactáis fuis intelligeretur data ex diélis bonis,vt in fta
turisprsdiélis cauetur,in ver.ftatuimus ct,vt fratre Scc. Sc per
confequens non eflet dicendum,q? diéli patrui poflent vendicarc dimidiam dotis,tanquam dos ab eis profecía elíét,& fu­
per hac parte latiu.s fcribercm,(ed emitto , poftquam in pun­
élo mihi non przfupponitur, q> Bartholomza habuerit bona
materna vel alia ad ipfam pertinentia. & hzc fufficianc quo
ad diélos fexcentum ducatos, de quibus fit mentio in inftfo
dotis.^Superdonarijs veroprzdiiftis quz eflent extra éoié,
cc non expedit multa fcribere,tum quia cftoftenfuiHi Ludo­
uicum e f le legitimum íhcceílórem&hzredem in omnib. d.
BartholomzzjCum ét quia didú ftatutum fub rubrica, q; ma
ritus ex morte vxoris fine paélo lucretur &c.folú defert dimi­
diam dotis illis a quib.dos profeéla eft, quando deceffiflet fi­
ne iudicio,non aút defert partem aliquam denariorum: ncc
ct in ftatutis mihi tranfmilTis reperio aliquod ftatutum Pifanura prohibere vxorem inftituere virum hzredé.Iicét in lite­
ris videatur de hoc aliquid in confufo narrari: fed pofito q»
ftatuta duitatis Pifarum dc hoc aliquid difponerent, adhuc
videtur,q? non haberent obftare;quia illa non debent feruari
in teftó d. Bartholomzz condito Vcnetijs, vt fupra probaui.
7 ^tN ec ad hocobftat,fidicatur,q7 in d.inftrumento, óc con­
traclu dotis promifit Ludouicus notario & fratri Bartholo.
maez ftipulanribus dotem reddere eidem Bartholomzz, aat
cui fcu quibus ius aut fors dederit in omnem cafum &ciicntum dotisreftituendz fecundum ordines, confuetudines &
ftatuta,ciuitatisPifanim,volcntc^licli contrahcntcs,q) d.cótraélus nullum habeat vigorem nifi fecundú d. ftatuta & confuctiidincm,fecundú quz aflcrucruntcflc celebratum, d.con
traélum doris,& matrimonij, prout latiusin d.inftrumento;
quia refpondeo q> ifta verba pofita in diélo contraélu cócernunt formam Sc modum diftraélus, id eft reftiturionis doris
tradirzpcrcontraclú,non aút peni.ntnt ad modum tcftádi.
8 Lverbagcfferunt-ff.devcrb.fig.comprobatur hoc,f certú eft,
q>diéli eontiahentcs non potuerimtpcr ditSuracontrachim
aufcrr«^d.Barthplomzz,quz ctrunc przfens non crat,liberá
tcftandi faélionem.-quia ipfamcr Banholomza hoc faccrc no
potuiilet per conrratilum. L fbpulatio hoc modo concepta.ff.
dc vcrb.oblig.Lcx co.C.dc inur.fripu.Lcum dnob /. idem rcfpondit.ff.profocioA: multo fninus potuerunt diéli contra­
hentes irfhoc ligare d. Bartholomzam abfcntcm. Lfi vnus. J.
anrc omnia.& Lfi.fi.dc pac ergo fi intclligcrcmus, q> per ditftos contrahentes videretur effccorucntum, q? hzrcditas d.
Bartholomarz deberet dari & diftribui fecundum frirma fla­
turorum duitasPiianz, non valeret raiis conuentioJ.fi. cum
materia. C dc pacLpoftquam in illa conucntic ne non intcr9 ucnit cóléníus Baitlioiomzz abfcntis.f Quinimó dato qj pd
P 4
diélum
LlEerfeptimus confi.Alexand.
á i f l u m co n traflu m ^ Ludouicus viderctur.et fed fle p aflú de
n on fuccedendo d.B archolom *? in h *reditate,non intellioerera rd c fuccefiione ex teftam en to , ét q ñ ta lep aflu m fuiffet
fa flu ra cum d .B arth o lo ra *a, v t prolj^t Bar. in d. L ftipulatio
h o c m od o concepta, circa i . co i. quse no. ibi fequitur A n g . Sc
alij per L p aclu m .C .d ep afl.n e auferretur Bartholom *? libera
teftandi facuicas,qiiam habebat in ciuitate Veneciarum fecun
dum p rs d iflo s D o c .& idem tenet R ay.in d.L p aflum per illii
tex.in verbc.ab inteft.C.de pac.& B ar.& Bal.in Lfi.eo.ti.& Bal.
in Lpadhim quod dotali.in 3 .q .C .J e C 0 I .& idem tenet ibi Pau.
d e C a ft.& Sal.in d.l.pad um .C .d e pac.& Io.de Im o.in l.qui fuperftitis.ff.de acq.h2r.fadt.Lfi patronus nó alucrit.ff.de bo.lib.
quanto m inus debet h o c operari p aflum de h o c faflum cura
10 alio in abicntiaB artholom *e:nara,vt f d icitP et. de A nch . Io.
de Iiiiu .& D om inicus in c.quamuis.de pac.in ó.illud quod df
in c. quam uis. 9 videlicet p aflum iuratum faflu m per filiam
patri de non fuccedendo patri habet locum ,quando illud paflu m fit patri feu cum patre de non fuccedendo ipfi patri,fec cus fi fieret cum alio « de non fuccedendo ipfi p atri ; quia n on
valeret p erd,l.fi.C.de pac.& itaeripm tenet R a p h .C u .in . ftipuiatio h o c m od o concepta, p rsallegata referens fe ita c o n íiiiuiíIévn acum R aph aele F u lg o C o , & dicit audiuiffe ita te­
nere Fu!g.in d.l.paflum quod dotali.de coiia.Pct. de Ancha.éc
in d.c.quamais.referc fe ^ co n faluiflé,& iftud p fe fo lu m , li
bene confideretur,eft fufficiens ad fubm ouendum fubftanciale fundam entum aduerfarij. Prsterea etiam pofito 9 d iflu s
Ludouicus non pollet ex teftam ento fuccedcrc d. Bartbolom 2?;tam en,adhuc dico circa donaria miffa per Ludouicu ad
dom ú fponfc,nó eft dicendú,qd dcbeác effe h zredü Bartholc
m * ? , quafi fibi videantur fuille om nino d onata,p rim ó: quia
ftatutum eiuitatis P;fan2,vbi bona confignata fuerunt fponl?
fub rubrica,de Guarniracntis,quod incipit,!! Iponfus & c.v u lt,
9 quando talia iocalia & m onilia excedunt fummam fo lid o rum quadraginia,non intelligantur donata fponfT: fed m illa,
v t Ipoala m agis ornata ad virum accedat,nifi aLud expreiltim
ftierit perlponfum m ittentem aut dantem .Necobft.ftatutum
fab ru b ricad ed o n am en tis,q u iaIo q u itu r, quando conflabar,
quód anim o donandi data erant m ulieri, ellet ergo ifto cafu
«liligen&caduertendum ,3n Ludouicus m iferit animo donan
d i,a n anim o non do n a n d i, an vero dubiteturm am fi apparer,
quód Ludouicus v olu it donare,elfet clara ,9 debent eile illorum ,qui erant heredes m uliens.Si autem conflaret, q u o d nó
an im o d o n an d i,& tunc fine dubio debent eííé L u d o u ic i; v bi
autem cffemns in dubio, tunc ftatutum p r*d iflu m vult,9 nó
p rsfum am r anim o donandi,& fic emanauit illud ftatutú ad
tolicadam dubietatem iuris com m unis in iilo articulo,in quo
d e iure ciuili pollet fieri longus ierm o propter varias opin io
nes fcribentium fh varijs locis,iuxta no.per Bar.in Lfi vt certo
§.interdum .fficom m oda.& per omnes in l.pe.in prin.ff. folu.
inat.&: Bar.in li./ .n e c caitrenfe.ff.decolla.bo .& Bar.in conf!..
incip.Filius Petri.& Raynerius in Lpoft dote.m.ff.foLmac. m a­
xim e in repe.illiusLin 3.q.pcrBa!.in Lcum te.C d e d o n a .a n te
nup.poft antiquos ib i.& per Bald.in aurh.ex teftam ento.C.de
coLinver.duodecim um capitulum & c.in Lfili?.in 5.q.C .fam .
crcif.d¿ A n g .& Im o .in L fed v fjsfru flu s le g a tu s ./ .d o s legata,
ff.a d leg.fal.& Ang.confi.j^^fi.incip.Nicollettus d eT artagn is
d e Iraola Scc. in quibus locis etiam 'com m uniter concluditur
f 9 Í n d u b io n o n p rx fu m a tu rtra d itio fa fla a n im o donandi
jfponCe per d.Lfi vt ccrto.§.interdumtiun.I.ciun de indebito, in
prin.cum fim .fLdeprob.& fortius dicit B al.fin d ./.neccaftren
fe,in 4 .C 0 I .9 quando fponfus m ittit zonam cum burfa m ulie
ri,liceccx com m uni vfu loquendi dicatur,ta!is do.oat v xo n z o
nam ,tam en non in teliigitur proprie donatio,fed ad vium datio jv t m ulier honeftius ad dom um viri accedat. L mortis fu *
caufe./.fin.ff.de dona.inter virum ,quod faltem videtur effe ve
ru m ,quando effe verecundum fponfu fponfem effe fine illius
rebus ad cam miflisiquia tunc etiam fi interueniat in traditio
nc uerbum d oaatio,tam en impropri.abitur,ut intelligatur do
natio,feu dario quó ad ufum ,aig j.f i uno,in prin. ff. loca. & 1.
pecunie fortem.ffide ad im Jeg.& l.Q uín tu sJL m an d.& cius 9
no.Barc.in d./.neccaftrcnfe.inn.Lrem legatam , ff. de adimcn.
leg-& ci:c;t Io.de fm o.tn Lpe.in prin.ff.fol.raatr.Etdicla ftatu­
ta uideatur i.rtelligenda Iccundura iftam interpretationem
& diftini.tionem i.ar!scom m unis, cum debeant interpretari
& diftin gui 'tcundum iuscóm uneJ.fi ferui ucftri.C .den oxa.
Sc iu c.cum dilectus.de coniuc.&: 9 ao .in l.lciendum . in prrn.
1
f
cum fim.ff.qui ferif.cog.Ex quibus concludo,dicratn I ,1
cum nó teneri ad reflitutionem alicuius partis dotis n
rura bonorum paraphernaliurn,feu aliorum donarioru'^^'*'
dictorum fecundum quod fupra declaratum eft, Alc^
a d d i t i o n e s
.
D o t e .S u p r a lib .j.c o n f i.io o .
F a c u lta te m .]I m o q u o ad fo le n n ita tcm t a n t u m , no n
d ifp o fic iu a ,v td ix iin c o n fu .P a r if§ .9 4 .
S a l te m .] im d d u n ta x a t,& io o bferu acu r.
autem qnA
>
^
Q u in im o d ato quod p e r d itiu m c o n tta tiu m .] A ddo C ra n . conG
ad fin e m . R o u e f.
’
A lio . Ec ii n o n v alet ifta ren u n cia tio etiam d e d n tia in p atiu m etiam
iu raca,n ifi fia tilli,v e l de co n fen fu expreffo ilh u s,cu iu s fu cceffionire
n u n c ia tu r .id e m A le x .l.ftip u la tio h o c m o d o .co l.4-S t ib i I a f.co l,4 .d e
v e r b .o b l.B a l.c o n fi.4 3 7 .Q u fd a m p a e lla .ltb .i.P e c .iie A nch .con’f .,Q
G u id .P a p .c o n f .i62.F u lg .co n C 75.P a te rfa m .h a b e n sh iiu m .A rc .l.cn i
lbperftitescol.4 .deacq .h zre.So c.con fi.83.co l.2.1ib .5.Laur.Ca!c.cotj
fi.3 3 .C o J.p e n .G e o r.N a ta d .c.q u a m u is c o l.io .B e tr .c o n fil6 9 .P u n ¿ tu j.
i n f i .c o n f i ,i 4 i .e x f a t io .c o l.j.n u .S .lib .i.c o n f .a a ó .V if o ca fu .co l.i.
a .H ie r o n .C a g n .r e p e J.fi.c o l.u .n u .io i.C .d e p a .A y m o .c o n lfe t.in fi!
c o n f .i i v - n u .j. A m plia e tiam fi pater flip aiatu slu iiT e t h an c renuncia
t io n e m fu cce ilio n ib .o m n iu m fratru m St fo ro ru m filiz ren u n cian tij
a d co m m odum o m n iu m filio ru m fu oru m .S t d efcend entiu m mafcu
Jqru m :qu ia n ih ilo m in u s req u iritu r co nfen fu s expreffus fingulorum
d itio r u m filio ru m feu fr a tr u m filiz te n u n c ia n c isja lio q u in f exceptis
b o n is fitis in lo c is in q u ib u s c itr a p a tiu m per ftatu tu m lo ci excludit u r jp o te tite tia m cum fra trib u s fu p erftitibu s fu cced ere fra tri fine Iib e r i s d e c e d é t ijijfo rte q u ia a b fe n s,v e l in fa n s,v e l n ó d ú natus n o n co iienferat exp refsé d i t i * ren u n cia tio n i,& ita o b fe r u a tu r,8 t fe p * iudi.
c a tu m fuit in h o cfu p re m o fe n a tu ,v to lim .fu p ra to .a n n o s pro forori
b u s d e fu n tii d .D o r e ill* ,& nu p er h o c an . 17 4 3 . m en fe A ugufti pro d.
F a lc o n e d e C u iy .q u i licem refum pferat in lo cu m A n to n ia R obertet
m a tris fu z .E ta d h u c .ti isd e c u iu s fu c c e ffio n e ag itu r co nfen fu m reU ocet & v e lit fib i fu cce d i n ed um teftan d o ,fed e tia m ab in te fta to ,re
nu n tiatio no n h a b e t lo c u m ,fe d e rit pro n o n fa tia .v t pu lch re decidit
E a l.in c.ad n o ft r á .2 .c o l.i.d e iurei. quia d itia voluntas vel confenfus
e iu s de cuius fu cce .fio n e a g it,e ft a m b u la to rib u su fq ;a d m otté,iux.d.
l .f i .C d e p a t i.n t te t ig i to c ó lu .P a r if § .8 .g lo .3 .q .4 . & pleniu s. § . 122.
E t fo rtiu s d icit B a ld .]D e c iu s c ó f.6 8 2 .c o l.2 .n u . 13.in cá D o m iu e.R o>
C O N S I L I V M
C L V I.
Lege Cipra Iib.3.conC25.quod hic duplabatur.
Hoc confduplicatum,eft fupra conf 25.V0I.3.
E
P
I
T
O
M
E
M A T E R habens redditum fuper communi Florenti? Icgauit illum vni ex filijs.Poftea reuendidit ilium diflo commu
ni,& pretium redemptionis depofuit.Refpon.Alex.quod non
cenfeturreuocaturalegatum, fedebeturpretium.Pius dicit,
quod fi nó fuiilet redemptus redditus,debebitur legatario fal
tem *ftimatio,ii filius erat incapax talis redditus , iiuc mater
hoc fciuerit,fiue,non cx quo legatum eft perlón* coniuci*.
CONSI LI VM
C L V II.
T T * i ' teftamento Sc codicillis Margarit*, quib. reliquit
V i l O creditura montis communis Florenti* ad ipfara
: teftatricem pertinens Georgio fiiio luo,& confiderato t «f
fla teftatrix poftea per luos procuratores, f. per d. Georgiuni
Sc Gimim filios fuos vendidit pr?fato communi Florenti? di
clum creditum & pecunias inde habitas apud certum hofpi'
tale-feu agentes pro eo depofuit ,puco breuiter condudendum,quodper hoc non intelligatur eflé e x t i n f l u m &reuoca
tum legatum przJiflum, Moneor in primistquia quando te­
ftator puré & fimpliciter legat rem vel fpeciem, aliquam, f il
lam poftea alienar,(S(:qu*rat ir, an intelligatur reuocatumfe
gatam,diftinguirur aut alienauit donando, & prxfumitur reuocatum legamm,auraIio modoalienauit,& tunc ilibdiftinguir,aiK ex aliqua caufa necdlaria,& in dubio non prsfumitur reuocatum legatum, aut cx caufe mcré voluntaria , & i»
.dubio pr*furoiturreuocatumlcgatum,prout h*c plené ha­
bentur in Lrein legatam.cum ibi picné no.ffide adini. lega, m
l.fideicommilla. /.fi rem. ff.de leg.3. & leg.fcribit Quintus,
/.itera Icribitffidc au. & arg. & in/. li rem legauerit.
de lega.& plene not.in 1. 3. C. de ieg.nam multis modis potelt
contingere caufe necelferia alienationis propter quam
telligetur tcuocatum icgatum,vtper BaldJn pr*^egata. Ladeicommiife. §. fi rem. poft gl. ibi Sc ybi aliud non
icilicctan cx caufe neceliaria,an cx caufe voluntaria
alienatio, quando ahcnatur alio titulo quara donationiSj
co 9 in dubio preiumitur fecca cx illa caufe,cx qua uo u**»*
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
f
I
ConílHum
CLVIII.
117
de iure íéntío,& primó inquantum qoinrar,an in dido lega­
J ¿ímr rc’Jocatio ®íegati,vt cxprcísé finnar laoBuya d.L3.Cde
to ahmentorum fado d. Franciichino & eius hberis compre­
lcg.hoc éc voluit gL lin d.§.{i rcrn legauerit. infti. de leg. quia
hendantur nepotes didi Franafchini nari exflhisd. Fráciíchi
mutatio voluntatis n5 pr^iumitutjniíi probctnr.& allcgáti ma
a DÚreí^ndeo eos contineri ®quia liberorum appellatione con
tationem voluntatis incumbit onus probandL Leum qui tadtincncur nepotes ac pronepotes, Citcriq. qui, exdeícendút &
tum.£de probi.Ludus.ft.de Icg.aLcu hic ftatus.§.j.£de dona
tam femini quá mares.Lliberorii.& Lcognolcere./.]ffide ver.
j jater virara. & in d.I.fideicommiíIá.§.fi rcm. ^ ! Confirmanflg.Lfi docalLfffo.maJied fi hac.§JiberosJ'.de m ius vocj.qd
tur predidarquia didum creditum montis cóis Florende fuit
fi nepotesJF.de tefta.racciacic.Lli iufcriptú fit filiabus. Side levenditum ipfi met debitorijideíl communi Floreatii pro cer­
2 gat.2.cu fim.t^Supsr aiio quilico,quo qnericur,an didi libe
ro prctio,& fie illud predum íiicceffitloco dus,quod debebat
diéci teftatrid cóe noreari?,& perinde eft,ac fi dida teídpis b ri pto futuro tpe petere poffint ahiBéca,fi funt parati ftare h &
habitare cura dJon Marrino,qui eft antiquior ex hiredibus
& creditrix exegiflét ipfum nomé dd>icons,& liberaífetipíüm
b dcbicorera,i.comtaune Florendi,pro hoc addaco id quod in
tiidi teftatoris, Sc fe exercere Sc operas ac indufixiam priftaquíc SaLi» in 1. 1.Cde adio.Se obLin inq.vbi qu?rit,quid íi ere
read unlitatem hiredum dJauli. Relpondeo, q, latis eft qá
ipfi Uberi Frandlchini le oflerant didis h?redibus Pauh para­
ditor cedat debitori íuo adiones quas contra eum haber, an
ccffio teneat? Sc dicic q? fic,& operatur hberarioné, &ad hoc
tos ftare Sc habitare in domo & communi femilia didorú h i
redu ac bene, honefte &padfice viuere 3c conferre operas fua
inter c?cera alIcgat.LG ípóíalib. in fi.ffde iure do.& quia fecun
rum pfonarum & fe & eorú induftriam exercere ad vtilitatcm
dú eum potius dét fieri inrerprctario,vt adus valeat,vt Lquo& pro utilitate hiredum dJauli, ad hoc ut liberi didi Franrics.ffdc reb.dub.¿t c.abbate,de uerbo.fignL & pro decifionc
dfchini in futurum confcquantur aUmenta eis relida;nam fá
fua ét bene fadcjicec ipfe non alleget.l.¿naCus.§.fi.ff.deleg.j.
d a dida oblatione, fi ftabitjper didos h?redes Pauli, &non
& qj ibi no.BaL& alii poft eum.& 1. r.ffdc libetJeg.fi ergo de.
^ liberos d.Frandichini, pofiunt didi Iibcri Frandlchini co
bitor,cuius no mé legaram erat,viderar poft Icgatum debitor,
fequi alimenta pridida. text. eft in L qui concubinam. §. uxo­
cuius nomen legatum erat,vf poft legatú liberatus & exadus,
iequitur q>fiimus in cafa.d.l.fideicommifia./.fi rem. ver.cura
ri me?,infin.ffdeleg.3.&l.fi quis ita legauerit. & LiUishbertamen.vbi habctutjq, ii legaui tibi nomé debitoris, poftea iltisjnprin.ffde condi. & dem.& l.annua.in princ.ff.de an.leg,
C lud cxigi.c vf in dubio cxtindum legatum, nifi pecunia inde
non enim debet cfle in poteftate h?fedum fado fuo le exone
redada fic poftea pcefcatotem depolita, & fic per hocvf ibi
rare a grauamine legati in priiudidum legatarii.l.cirera.§ffi.
cafus nofter fatis aperte pro hac parte decifus,attento q> d id i
ff. de lega, i . fadt 1. iure ciuili. cum fi. lF.de condit. & demon,
J pccuni? per teftatocem funt dcpofitiEt pofito q, eflet f verú,
3 ^ t Et huic conclulioni non habet obftare id quod habetur
quod cx forma prouifionum communis Florencii nó potuiiin auth. ex complexii.C.dc inceft. nup.& in auth.licet. in fin.
C.dc natalt.ubi filii fparij funt in capaces etiam relidi alimen
ict transferri didum creditum Montis in prifatuni Georgiú,
vt religioium & ordinisS.Ioinis Hieroioliraitani,vt verbo fcr
torum in bonis patris, quia relpondeo primo quod illa iura
hoc uolunt in filiis ipuriis, fed fecus in filiis naturalibus ut in
tur,& pofito ct q, tlidaprouifio, vel ftatutum valeret: tamen
anth.licet.& in teftamento nominatur d. Fraucilchinus ut fi­
'non per hoc impediebatur didum legatum ualere falcem in
lius naturalis . Pr?terea licet de iure duili filius Ipurius non
iftimarione,fiue dida teftatrix notitiam habuiflet q, d.Gcorfit capax alimentorum, tamen fecus eft de iure canonico ut in
gius erat religioiusJ.fideicommifla.§.fi feruo.ff.de Ic.^J-filiuCcap.cum haberet.de co qui duxit in matrimonium quam pol.
famil./Ji quid alicuiJEdcleg.i .& plcnc no.inI.fed fi res.eod.
4 per aduLf Item refpondeo,quod pofito, quod Frandfchinus
ri.flue ét ignoraffct hoc teftatrix,attento q, legatarius erat con
tanquam filius ipurius eflet incapax, tamen liberi ieu delceniunda perlbna fecundum Pct.Nic.de Neapo. & Rapha.in d.l.
dentes didi Frandfchini quibus poft mortem ipfius ¡fácifchi
fed fi res,arg.l.cum aliena.C.delcg. & ita notabiliter limitant
■ni relida sut alimenta capere pofiunt ab auo didum legatura
d./.fi icruo.dum text. ibi diftinguic inter teftatorcm fciencera
alimentorum,cum non ucniat aliquid acquirendum Frldlchi
& Ignorantem, ucillud locum non habeat, quando legaretur
no.fpro ea parte pro qua liberis Frandlchini relidum eft,fal­
coniundo:quiatuncindiftindelegatumualct. Ec an in cafu
tem poft mortem ipfius FrancifchiniJ.fi.cum glo.Gde nat.Iib.
pr?dido fic petendum pct didum legatarium creditum Mon
& firmat Bar.in Lfin.ff.de his quibus ut indig.in i.ucl z.colum.
tis,an uero didum precium,tangic Bar. & Bald. inl.Lucius.la
& late Barto. in L Gallus./. quod liis,cum concor. ibi alleg.
i.fEde Icg.2.& ibi tenent cfle in elcdione legatarii petere qd
per eum.lF.de lib. & poft.& loan.And.in addi.Spec, in titu.dc
veliCjtamcn ratius puto efle in cafu noftro petere didum pecu
ibcceC ab mteft. §. i. ueríLqúid fi habens. & Ray.Bald. & An­
niara depofitam,Ron tamé circa hoc vltimum infifto, quia de
ge.in Lfi. C.de natu. libe. Bald.in 1. fi quis in'eílL C. de inceft.
hoc non fum interrogatus. Alex.
nup.dc Fede. dc Sen.in conf.y/.incip. Videmr mihi. & lacob.
de Are. & Bcnedidus de Plumbi, in L libertas tclbmento. fE
a d d i t i o n e s .
de manu. teft. & fequuntur magis communiter Moderni in d.
$.q, fl is.& loan, dc Imo.in cap.x.dc tefti. Sc pofito quod gloC
a
R e u o c a tio .S u p .lib .6 .c o n f.iy 7 .c o n f.i6 9 .im ó in d ubio p r e fu m itu r e x
in d. l.fi.fentiat, q, quando relinquit nepotibus icgitiniis natis
cau fa u o lu n ca n a leg atu m reu ocatu m ,u c ib i d ix i.n o n o b ii at diifius § .
li rem quia lo q u itu r, qu an d o iam c o n lta tte lia to r e m alien aise n e c e f
cx filio fpurio, debeat diftingui, ficut diftinguitur-, quando
lit u e a liq u a v rg e n te ,& funt c o n ie & u r * , qu o d nó fe cit a n im o ad im é
auus rclipquit nepoti legitimo nato cx filio naturali tantum
d i,tu n c ex ig itu r p r o b a tio m u ta t * u o lu n ta tisa b b * r e d e , non a lu s ,d i
quo cafu tex- in Lfi.de nat.lib.diftii guit,autcxtatfobole3 legi­
x i in l.cu m feruus.de ad i.leg .in n o -in re lle d .
tima ipfius aui, Sc tunc illud idcm poffit relinqui didis nepo­
k
Q u o d inqu it S a l.] illu d d id u m S aly ceti fe q u itu r A Je.ad d .i.fe n atu s.
S -h .u b id ic itfe c o n fu Iu ifs e .q o c u m q a jd a m c e flifse t fratri ju ra lib i
tibus, quod poterat relinqui filiis naturalib.fcd fi non extat le­
co m p e te n tia c o n tra quo cu n qu e.n o n p o te ra t agere c o n tra ipfum c e f
gitima fobolcs, poffit in totum cis relinqui: tamen hocnon
lio n ariu m ,q u ia uidefaatur lib era tu s.
habet obftare: quia polito q, iftud eflet verum .-tamen quádo
<
E x ig i.& C c d iftin g u a n tD o d .A n .te ila to rp rc c iira u e ri: Jebitorem ,an
ctiam extat fobolcs legitima, poterat relinqui naturaflbus vf­
vero prouocatus fuerit ab eo. B a ld .in d id o . §.ti rem . C o r o , c o n filio
a6.1ib.a.
que ad vnam vnciam cx duodecim vnciis hircditatis,vt in /,
N u m .a .v id e A n ch .iu n .q .y y .in fi.p r im * p a r ,
Z a n c.
nec igitur, aháscft.§.nos igitur-in authen.quLroo.nat.cffi.rui.
ergo Ita poteft relinqui didis nepotibus ctiam tenendo illud
S V M M . A . R I V M .
quodhAtdemente
vltimum
quifllum, ®quo qu?ritur, quid importent illa vciba rccom1 Mlimenta ft quis legauit fiUofpurio,&’ eius Uberis in domo,et
mcndarionis, prolata teftatore in icilamcnto, in quo dicitur,
communi famiUa haredurn fuorurn conferendo tnduftriam
q, Frandfchinum & fihos ipfe teftator plurimum recommen
fuam^adcommodum hsredumyCuiuiOteffeitus. n u .z ,^ .& 4.
dauit, &rccommandacos eflc voluit in omni calii ecrum ne5 Verba recommenditionis teftatoris quid operentur,nu,6.
ceffitatis didis cius hiredibus. VJdcrcrar dicendum, didum
7 Legatum incertum non ualet,ntft ad pias caufas, uelpauperi,
Francifehinam, feu cius filios nihil petere pofle occafione c5
9 Legatum pauperi etiam coniu n ^ dicitur a i pias caufas,
mcndatonis p tid id i, per tex.in l.fidcicommifla.i.fi ia quis.
50 Tauper dicitur arbitrio iudicis.
ft.de lcg.3. ubi habetur, qut>d fi teftator dixerit, Titium h i­
C O N S I L I V M
C L V III.
redi meo commendo, non videtur fidcicommiflum aliquod
relidumTirio.-quia, vt inquit ibi iurilc6lultus,ahud eft peifb
'
Í f X *^ft®rncnto d id i Pauh & narradonc facb >de qua
nani commcndaie, & aliud sft volunatcm fuam fidcícómic* ▼ l i v i in th cn u tc fup raioip to. D icam breuiter t quanta
tcntfljtts
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Llb^íépdmus confi.Alexan.
tentibus hzredib. infinuare.Ad idem tex. in LThais.J. Lucius.
Jeg.I.fi cognatis, de reb.dub.8c n o .fu p .lib .i.co n fo i t r
’
ft.de fideic.liber.&in l.ex verbo.C.de fideicom.lib.vbi fi tefta. b Stare.] S u p .lib .6 .c o n fi.i7 7 .
c
Quantam
uero ad vltimum quzutum.j C r a u in trac de a "
tor dixerit in teftaraéto, Stichum fetuum meum commendo
in 2.par.i.q.princ.in 7-limit.in fi.p a g .io 6 .n u .4 ,j r
hzredi meo,non per hoc vf fibi relijiguere libertatem.fedt.Lfi d
Pauper.] Su p.lib.6 .co nfi. 1 1 3.UU.8.
6 vero non remunetádi.J.cum quidam.fEman.cum fimi.^ Ta
E P I T O M E
men in cafu propofito pt adduci in cótrarium.-quia quádo ver
ba üla commendantia prolata fuerunt á teftatorejta fimplici­
S I teftato r vni hzredum offenfus vocatis feptem t (I k
tet & in genere,puta,commendo hzredi meo Titium, verum
dixerit, quód reuocabatteftamentum: quiaincendeb^ n
eft, qj non poteft dici, q, imporcent, quod aliquid ficreliclum
refotmare,uel fimpliciter,non ualet reuocatio, nifi folen^
per fideicommiiIhm:quia de aliquo non eft facla mentio,vnteft,etur,uelfi dicat,fe reuocare.quod vuk decedere incefb^'^^
de falcem ratione incertimdinis non poteft operari, quod fit
& reuocatio faéla propter offenfem toUicurfecuta recon
tione.
relidum fideicommifium.facit l.aim poft.§.gener.ff.de iur.do.
fecus tamen uiderar,q£iando in fpecie: quia uerbum commen
C O N S I L I V M
C L I X .
do,quando n5 eft in genere prolatum, importat fidcicommif
fum,ficut verbum rogo.Lverba.cum gl.ff.de ali.& cibJeg.iun- a
J f k teftamento ®condito anno 1468. die 2 2. Menfij
da.1.2. C. communia de leg. &iftam differentiam,an verbum
V I I U Maii perReuercndum patremdo.Ioánem de\{
commendo proferatur in genere,vel in ipecie,facit ét Bar.in L
zancoUis de iure Caueni iuris vtriufque D octorem & Protei
7 Lucius.ff.de fideiuíL cum fuis concor. tamen concludo f 9>h
notarium Apoftolicam,ac etiam vifo inftrumento reuocatio
dida dilpofitio fuit fada pauperi,& fic ad pias caulas, & tunc
nis tara dicri teftamenti, quam cuiuidam donationisprius fa
ualet non obftante incertitudine¿.fí cui annuum, ff de annuis
ctz loanni Baptiftz nepoti, qui pro certa parte in d iao teftaleg.& ibi no.LScichus Iiber,cum ibi no.ff de leg. 3.1.quidam.temento fuerat h?res inftitutus, videretur fortaffc prima conft.
ftamento.ff.de leg.i.cum ibi no.per glo.«S¿ Doc.& not. glof&
deratione dicendum, dictum teftamentum effe efficaciter &
doc.in c.nos.quidem.d e tefta.& Spe.in titu.de tnftr.edi.J.nunc
1 legitime rcuocatum: f quia ambulatoria 6^ libera debet eíTe
vetó aliqua.verfquid l^ftator dixit, relinquo pr®anima &c.
uoluntas teftatoris vfque ad vltimum vkz fpiritum. l.j.ffcJe
& Doc.in l.priuiIegia.Cye iac.fan.eccl.& fi tunc in omni cafu
adi.leg.l. fi mihi & tibi.J.in legatis, ff.de leg. i .1 j.q.2. uitiroj
neceffitatis poffenc didi filij Francifchini petere ab hzredibus
voluntas. Przterea teftator reuocando teftamentum antea có
eius opportune fubueniri,puta pro neceffitate fuz rei familia­
ditum,& aliud non condendo,videnir veiie decedere inteftatus,& confequenter tacite vfuenientib.ab inteftato hzreditaris feu perfon? tuend?,iuxta l.fideicommiiTa.J.fi rem.ff.de leg.
tem veiie relinquerc.I.conficiuntur,in prin.& 1. fi quis cú nul.
3.Lremlegatam.ff.de adi.leg.l.impenfe.ff.de verbo.fig. Si auté
lura,in prin.ff. de iure codi.Sed ita eft,qi qñ teftator faltemco
dida difpofitio non eft fada ad pias cauias,puto qj non valeat
ram feptem teftibusdicit fcreuocareteftamentam : eo quia
ronc incertitudinis per d.jr.gener.& per no.in d. Lfi cui annuú.
vultinteftatusdecedere.tolliturprimum teftamentum.I. i.J.
cum coucor.fupra alleg. nam dicitur effe fatis incertum: quia
ii hzres.ff. fi tab.teftmullz exta.Et not. Barto. in Lfi iure.ff. dc’
non dixit ccftator,quancum vellet przftari in cafu neceffitatis:
leg. 3.quia videntur vocati venientes ab inteftato,ut dixi,quo
nam poffet przftari ei aliquid pro hzrcde pro parte neceffita­
tis euenientis,& diceretur cfle commédatus feu habitus £ c5rum aditione potuit diaa ademptio & reuocatio confirmari,
l.fi quis h?res itainfticuatur, fi legitimus.ffde hzred.infti.Bc. mendato legatarius ab hzrede,& poflet ét h?res legatario fub
2 ne faciunt no. in Lqui filio.J. i .eon.tir.^ Confirmatur f przuenire integraliter £ cafa neceffitatis,& fic rátione talis incer­
dicta,quia nihilintereft,an reftm per actum facn cancelletur,
titudinis difpofitio non tenet,ut declarant in propofito Doc.
an uerbis teuocemr.Lnihil intereft. ff. de adi.ieg.ied ita eft,qi
maxir^ BaLin d.l.quidam teftamcnto.faciunt no.per Bar.in L
1.ff.folu.ma.& in Lita ftipulatus. in quarta oppo. primz partis.
qñ teftator cancellauit teftamentum per actum facti; tunc in­
8 ff.de uerb.obl.^ f Eft tamen uerum, q, de zquitate Canonica
ducitur reuocatio etiam quoadinftitutioncs hzredum,quáuoluit ualde notabiliter Archid. i . q. i. funt nonnulli,& fequi­
iris etiam propter odium vnius tantum ex hzredibus moras
tur Bal.inl.iklarium,in led.anti.ff.mandati.quód licet fecundú
fuerit teftator ad reuocandum teftamentum quoad oriines,
rigorem iuris ciuilis diipofitio ratione incertitudinis uinetur
vt videtur contigiffe in cafu noftro,ur probatur in 1. cancellaut d./.gener.& d.Lfi ita ftipulafus, tamen de zquitate canoniiierat, & in L proxirae,& in L fin.ff, de his q u z in tefta. delen.
ca,ex quo apparet de mente diipQnentis,poteric femper agi,uc
3 & in l.noftram.C. de teft. ^ Confirmatur f per id quod habe
declaretur hzc difpofitio fecundum arbitrium boni uiri,utfic
tur.in l.fancimus.C, de tefta. vbi uidecur,q> ibi fimplex reuo­
illud quod fpecr.liter eft exceptum in legato uel promiffiocatio teftamenti fine tranicurfu decennii non fufficit ad tol­
Ue doris incerc?, ut d. Jf. gener, habeat locum de zquitate calendum przcedens teftam entum:quia fuit facta coram minus
nonica,etiam extra caufam dotis, & ita tenet Anto.de Butr.in
folenni numero teftium, fed in cafu noftro interuenit nume­
ca.ex parte, de ceafi.reputans iftud diélum Aret, in d.cap.funt
rus foiennis faltem feptem teftium, ergo debet tenere reuononnulli, effe ad hoc perpetuo notandum & menti tcnédum.
catio.& iftam opinionem in propofito fequi uidetur loan, dc
4 lmo.inI.fiita.§.regula.ff.deIibe.&pofth.^Deniquetfaltem
& fi quzratur,an diéla difpofitio intelligatur faéla ad pias cau
9 fas in caiu noftro.f reipondeo, q>fi eft facla pauperi,intelliga­
reipectu partis,in qua in teftamento erat uocatus loannes Ba
tur ad pias caufas,aiiás non,ut declarat Spe.in ti.de inftr.edi.J.
ptifta,uideretur cum effectu illam portionem non debere re­
nunc uero aliqua. uerfi.&¡!feias, quod inter reliéla ad pias cau­
manere apud dictum loannem Baptiftam: quia teftator in di
las & C . & Bald.in authen. fimiütér.in prin. C.adleg.fal,& nor.
cta reuocatione dixit eum effe ingratum ÓQmultas abeo fuin l.illud.C.deiacroian. & habetur. 86. dift. non fans.pertotu
icepilfeiniurias.& obid fpecialiter reuocauit inftitutionem
illud.c.nam & coniiinélis'pauperibus reliélumpót effe ad pias
de dicto loanne Baptifta faaam, quo cafu uidetur indignus
caufas:ut no.gl.in ai.de fepul. quam ad hoc reputat fingularé
hereditate refpecru parris fibi dclatz,& illa debet fiico appli*
Bal.in Lr.in i.coLin i.commento iilius.l.C.deíkc.íán.eccie. &
caa, ut 1. hzreditas. C. de his quibus uc indig. & per no. pet
probatur in d.c.non fatis.& no.Io. An.in addi.Spe.in ti.de inftr.
y Barco.poft gloff i nLexparte.ff.de adi. leg. ^ fSed ptzmifli*
edi.§.núc uero aliqua.in addi.incip.ad iftú &c.& Baldan auth.
non ob.contrariam fentenriam tanquam de iure uenotem ap
I o fimiliter.C.ad leg.fal.Quandofauté dicatur quis effe pauper ^
probo,vide!icet q> dictum teftamentum quó ad hzredum md committitur iudicatis arbitrio, qui hét hoc arbitrari-infpeclo b ftitutiones non fic rcu ocatu m .p ro q u o u i d e t u r cafiis.Inifit.
ftatu & qualitate perfon?, ut no.gl.Sc Doc.in auth. pr?térea.C
quibus mod. teft.infir.J.cx eo, ubi licet teftator condito ptiu*
undeuir.& uxor.& plenius Bar.inl.fi conftance, in i.q.primz
teftamento dicat, nolo dictum teftamentum ualerc, non ent
partis.ff.iblu.mat.cum fuis concor. & fecundum Archid.S.dift,
per hocfublatum teftamentum. & fi teftator habuit animu®
condendi Fm tcftamentum,& propterca noluit priinum ualcquo iure pauper didtur parui^. potens, uel quafi prum pa­
rans. i i.q.3.pauper. Alex.
?
re, tamen non tollitur primum nifi fecundum f u e r i t pctfe-i
confummatum:& non diftinguit ibi Imperator,aninterucnirit in reuocatione numerus foiennis uel non: nara quando n*
A D D I T I O N E .S.
interueniretíólennis numerus, fatis euidens erat,^
tum non tollebatur, per l.fi iure.ff dc leg.3 .& d. J . ex
batur eriam iftaconclufioin d.Lfandmus.C. de tefta.''
ft
C o n tin e r i.] In re lb g e fa lu o co m m u n i u fu lo q u e n d i. S c ita u tn o n n e n ian t, nifi qu i e ra n t n a ti te m p o re te lia m é tL l.fi it a . de a uro 8c a rg é n .
hoc ut pet illa uctba, nolo primum teftamenturn
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
i
Confilium
C LX.
118
etiam pofito,quod vera eflet opi.Io.dc Imoin d./.rcgula,vbi
dacararreuocario primi tcftamcnri,requirimr, & inter pr*tenuic contra communem opi.& voluit,quod cc fi ceftator fo
«edens teftamentum & calem rcnocarionem intercelleridalummodo dicac coram feptem teftib.quod non vulc precedes
pfus decem ann.& 9 talis reliocatio fecla fuerit coramteftib.
teftamentum yalere,ericreuocatum primum; tamen iila foa
non minus tribus.& ponderandam eft,9 tcxibi dicir, n5 mi
opLuou hét obftarejqaf-adameacu eius eft,9 teftator ita di
nus tribus,& fic non prefiipponic,9 ibi tantum loquatur, qñ
cens vf velle inteftatus decedere,& fic uocare uenienres ab ininteruenit numerus minor iepcem teftium: quia edi fi interteftaro,quorum adicione porerit dicla reuocatio confirman,
ueniiTencdecera,idem eflenquia folum vulc foi Imperatorj9
fed h*c foa rario,a qua tamen ipfcmec diíceílit in d. c.cnm eí
i d iioc ut dicla reuocatio cu curfu decem annomm fuSSciat,
fes, non nulitac aliquo modo in cafu noftro, ia quo teftator
requiritur,9 fefla fuerit coram teitibus non minus tribus,&
cxpreflit,quod uolebat reformare teftamentum & de noua fe
fic fi noa inrerccflit curfus decenij, eriam fi reuocatio fuiflec
cere,& íi non reuocauit teftamentum, ut inteftatus decedefeifta coram i o. ceftibus, quo caiu uerum eifet dicere,feclam
ret,ucdixi íupra,& ad renocádum teftamentum pr*cedés nó
elfe coram teftib. nó minas tribus, non induceretur efficax re
fuffidt,quod teftator fo diíponat,& étpr*paret ad aliad tefta
uocario teftaraenri,ut ibi.Pr*tereatex.ibididt,9 ét nó fufficc
mencum feciendú,ut pacer exiádiflis,& traditur per Oíd. in
ret talem reuocarionem clle feclam apud afla,nifi inreruenitcoafi. 115).iadD. Tirius condidit teftamentum. & lo. And.in
f e curfus decéaii, & tamen idem operatur diipofitionem cir
addiJpec.in ric.de inftru.edi.in §.compendiofe/aper uér.fin.
cauldmam uoluntatem effe feclam apud acb ac fi effet fecla
quid fi prius-ibi dum didr,fed fuit queftip de faflo & c.C ^extra iudicium coram 7.teftibus,uc probac tex.no.inl.oium,
nimó nonnulli tenueriít,quod edam quando ceftator dixit re
& itá ao.doc eo.ri.^Probamr ét hec cóclufio p tex. in 1. mili­
uoco tcíbmentum,& volo inceftatus decedere,non fuffidat,
tis codiciliis./.ueceranas.ff.de miLteluvbi fortius dicit iurifcó
perd./.veteranus.fed de hocad pr*fens non dilcutio quia nó
fiikus,9 fi teftator poft tcftamétum dixit 9 volebat teftamen
9 eftcaíus nofter. ^ Non obfe.f dum dicebatur, nihil referre,
tum eife irritum& decedere inteftamm, nó reuocátur iaftitu
an verbis vel feflo cancelletur teftamentum, & quod fi per ationes hcrednm.Et iftam opinionem,9 p diclam reuocarioflum fecti c.incellecur £eftamentum,intclligitur illud effe rcncm nó fitfoblatura teftamétum.firmat étgUn d.l.^ixime, in
tiocatum,quia re(pondco,quod uerum eft, quod cancellario
vcrbojvenáicared&in Lhfdes palL/.fi qd poft. in gl.j.iunclo
fafla uerbis equipollet cancelIa£ionj-oer aflum fafli, quando
tcx.ff.de teft-& illam gLad hocpóderat ibi Io.de Imo. vbi dicit,9 illa gl.iúclo rcx.sétit,9 hoc jpcedat,qñ huiuímodi ucrilla cancellario fefla uerbis eft folennis,fed ifta non eft folcnBa prolata fo nt coram fcpcem teftibusffic probalur,quia in di
nis,licét íit fefla cora feptem teftibus, nifi interueniat aliquá
inftitutio expreflá, uel lakem tadta.d./.ex co. cum aliis fupra
¿la uoluntatereuocatoria nuilus eft inftituius h*res a teftato
alleg.& ira refpondec Bar.in d.l.fi iure, cum conciyd. de qui­
re, nec teftator dixit fe uelle ffcccdere ab inteftato, fed dixit,9
bus íupra,& eft de mente glo.2 un d.l.proximé.^ Non oLd.
rcuocabat tsftamenmm:ex eo quia intendebat teftamentum
Lfancimus. quia imo ibi in veritate eft tex.pro ifta opi. fecunpr*ccdens reformare & de nouo reficere,quamuis id núquá
rcformauerar,aut refecerat, per confequens non pót talis re- 10 dum ueram induélionera quam fupra retuH.^ Poftremófnó
obítdum dicebatur,9 quó ad partem,in qua fuerat inftitutus
uocario aditione alicuius confirraari.igicur remanent nuUa.l.
lo.Baptifta uidebatur eum efle indignum,per id quod habe­
íi neraoJEdeTeft.tut.Lfedíi in conditione./.fi.ff.de h*re.infti.
tur in d.I.hsreditas. quia refpondeo, 9 iftud nófecit,quomi< & ibi no.3c in d.§,regulaad hocf e.nimvtp íequétédifpofítfo
nus teftamentum ualeat, nec fecit, quominus alii coheredes
nem tollatur prtecedés teftamécum,requiritur, 9 fequés d ifpartes foas habeant,& cum efteflu retineant,ut etiam proba
pofitio fictaIis,quod cótingere polfet aliquem ex ea poíle cf­
tur in d,Lh2redicas,iunéla.l.ex feflo./. lulius Longinus, ff. dc
le h?redcmJ.cum in fecundo, ff.de iniu.rup.& irririo teft.l.pa
vulg.& pup.eft verum,quód in d.l.ha:rcdiras,hf, quod portio
ter filio.in prinif.de hered.inftit.fed difla fequens diípofitio
illius,quem teftator reputauitindignum,aufcrtur ei,(j applinon erat huiufmodiicum ex ea nemo ad h?reditatcm a tefta •
torc uocatus eí!et,igimr &c.Et ad hanc ultimam rónem cófir 11 catiir fiíco. Sed plus dico j in propofito,' quodfprouc ver
ttiádambenc feciúc no.per Bar. & alios poft cum inl.paterfe- c bo fcrrur)pr*fecus D. loan, teftator poft diflam offenfam ÓQ
iniurias fufcepras,& poft diflam teftaméti reuocationem,rcnailias.ffde faer.inftit.Et iftá opi.inpropofito nfo firmat Bar.
conciliatus eíl cum pr*feto Io3 aptiíta,& retinuit eum in do
in d.l.iure.5c Bal.in rep.I. i .in ulr.co.C. de facrolan.eccle. & ia
mo femiliaritcr,& eum ad communem menfam & uiflú fo<l.§.veceranus.& Ee.de Anch.Sí. Io.deImo.in ca.cú eííés, de
fcepit,& propterea illa indignitas uf a teftatore remifla, ut ,p
teft.&Raph.Cuma ín rep.l.fi filius qui in poteftate,in aó.co.
barurin l.j./.fin.iunfla.i.feq.ffdeadi. leg.per quem tex.diac
íf.de li.& pofth.& Bal.Raph.Fulg.& Pau.de Caft. in d.l.fancifortius in propofito ibi notabiliter Bar. qúod fi pater ex h*rc
mus.& Pau.de Caft.in d.l.hteredespalam./.íi quid poft. Nec
dauit filium ex iufti caufa, pofteafecum red.inciliationcm fc
y obrtant allegata f in contrarium.& primó dum dicebatur,qñ
d cit,quod illa exhfdatio vf adempta & rcuocata, pro hoc ét
ambuiaroria eft ultima uolunt.as uíque ad mortem, quia re­
eft tex.notabilis.in Lin ipfius.C.femi. crcif.iunflis notatis per
lpondeo .hoc elle uerum,tamé oportct,quod mutatio fit folé
gl.infti.dc iniur.JT.fi.in uerbo,diflimulatione.cum íim.bene fe
niterfefla.& :ta loquuntur iura allegata in contrarium:fccus
cit id quod habetur in /.itern proprer inimicitias.el a.inftitu,
íi non fit folcnniter fefla,ut quia nuilus lit in pofteriorc dildcexcu.tur.&quodnoJpecu.in titu.qui filii fint legi. §.i. ver.
poíicipne uocatus ad h*reditatem,ícd fimpliciter dicatur,no
quid fi filia peccat in corpus,iunflo ver.fcq.& hoc etiam quó
lo teftameamra ante feflum ualere,uel per fímilia verba, uc
ad cafum noftrum eft mente Ang. in aliquibus lefluris in 1.
d.§.ex co.cum aliis fupra allcga.8¿ fecit d.l.fi iurc.cú fi.^ Nó
filio quem pater.ff.de libe.& pofth.& fequitur hoc ibi Paii.de
8 obftat f quod teftator rcuocando teftamentum vf velle rece­
dere intcftatus,& fic perinde debet haberi.acfi diflam fiiilfcC 1 2 Caft-I^ Nec ob.f d.l.fiIio quem pater, quia duplex reíponfio
datur ibi per Pau.de Caft.vna,quodibi non interueniat aflús
reuoco teftamenrum,quiauolo decedere inteftatus, quo ca­
induccnsrcmiflionem ingratitudinis .Secunda eft, quod ibi
fo inteliigitur lublacuni pricedcns teftamentum, ut d.l.i./.fi
hoc eft quia alias tcftamétú remaneret, fi filius non remane­
h2res.& no. Bar.in pr*allega. l.fi iure.quia refpondeo, quod
ret exhiredatus, nec in eo inftitutus, iuxta Linter cetera. &
non fomusin cafo illo,quoniam in propofito noftro non di­
Lfin.eodem ri.& fieri debet interpretatio,quod aflús valcat-L
xit fe rcuocare teftamentum; eo quia uellet decedere inteftaquoties.ff.de rcb.dub.l.placct,cum ibi no.ffdc lib.& pofth.c.
tusjfcd ex eo quia uolebat teftamentum reformare & dc no­
fl>bate,de vcrb.fign.& iftam refponfioncm eriam fenfit loan,
no feccrc.& fic non poteft dici,quod hoc cafo ueniétes ab in de ImdT.in d.l.filio quem pater. & ibi eriam fcnCt aliam rclpó
teftato habeantcx mente dcfiincli h2rcditatcm,& quod co­
Conem, quod ibi fefla fuerat m aflu folennis teftamenti cxró adinone confirmetur difla reuocatio.Plus uoluit Barro, in
hamedatio rite, & ideo per alium aflum feflum non folenni
d-1.fi iure.& BaLin d.l. i .de facrofan.cc.& Pc.dc Ancha.& lo.
ter non pomit tolli exheredatio pr?di¿la.argu.eorum qu* no
de Imo.in d.c.cum clfes. cum concor. fupra alleg. quia etiam
tajn dXhcrcdcs palara./.fi qúid poft.fed in cafu noftro diéla
quando teftator fimpliciter rcuocat teftamentum,& non direuocarió teftamenti nonfoit fecta in folenni ultima uolunat,quod vclit aliud teftamétum cócedcre.nec didt, qff vclit
tate,ut filie oftcnfum fopra,& patet cx no.per Bar.in d. Lfi iuinteftatus decedere, non inteliigitur rcuocarum tcftamémm
rc-ergo &c. & h*c dt fecunda rdponfio ad ulrimum princi­
ncc fic pcrinde,ac fi dixilIcr,uolo inccftatus deccderc,per d./,
pale argumcnmm,tarocn primam rdponfionem & omnia a.
ex co.cum fi.potuic.njcftaror alia róac moacri ad rcuocanlia que fopcrius in feoorem conferuaricnis teftamenti difla
dum teftamentum quám cx co,quod vellet,dccedcrc mtcftafunt,pono pro conftanti, & iudicio ruco procedunt abique
tus.-ut no.ia dJ.proxiine.& in dXnoftrani. & per hatc patet 9
vilo
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
Llbferfeptimus Confil. Alexand.
rllofcriipulo.fcci dictam fecundaro refponfionem ad vltiinii
pnncipalc argumentum fateor non ita fine vllo fcrupulo pro
cedere,fqaantum eft reipectu patnsjn qua loan.Bapt.fuerat
inftitutus propter varietates quz habentur, ex no.per Bart.in
d-1 .J-i.fin.ciun l.feq.de adi.leg. & fer nonnullos in d. l.filio
quem pater,per illum texr. Alex.
A D D I T I O N E S .
V ifo tc fia m e n to .] A d io C r a u e t.la t e c o n f .a i8 .per to tu m . R o u e f
R e a o e a t u m .] D ix i fu p .lib .2 .c o n f.a o 4 . & in e o n fü .P a rili-J.p é .
S e d p lu s d ic o m p r o p o f it o . ] D i l e c t u s c a u t . i y . l i . j . v b i c o p r o b a t . R o .
R e u o c a t a i d e m l a f . a u t h . n o n l i c e t . C . d e li b e . p r g t e . H y p p . M a r f i . r e p .
l. r a p t o r e s . f o l , 5 . C . d e r a p . S e d id e m
l a f . c o t r a r i u m t e n u i t i n d . l. f i lio
q u e m p a t e r . c o l. a . v i a d d u f t u s d . t e x . a q u o fe fc e x t r ic a r e n e q u i u i t .
i e t . G e r a r d . G n g . 3 . q u i V a ld e d i f c r u t i a c u r , & t a n d e m c o n c l u d i t , n e c
l e g a t u m r e i n t e g r a r i j n e c e x h z r e d a t i o n e m t o ! i ( p e r fu p e r u e n ie n t e m
r e c o n c i l i a t i o n e m n i f i d e r e n o u a t a v o lu t a r e a p p a r e a t . E g o d ic o o p i ­
n i o n e m B i r . e i l e v e r a m in v t r o q u e t a m c i r c a l e g a t u m
e x h e r e d a t i o n e m . E t q u ia a d h u c n u l i u s f c r i b e n t i u m
quam
c ir c a
p o t u it v e ra m
i n u e n i r e f o l u t i o n e m a d d . l . f i l i o q u e m p a t e r . E g o i l l a m e x r e g e f t is
m e is d e p r o m o , & . d i c o , q > d . l . l o q u i t u r f e c iid u m t e m p o r a . f F . c u n i e x h z - e d a t i o f i e r i p o i le t b o n a g r a t i a , &
a d c o m m o d u m e x h t e r e d a t i. 1.
T i i U i t i n o n n o K . d e l i b e . & p o i t h . v e l e x m e r a v o lu n t a t e n u l l a i n g r a ­
t i t u d i n e p r e c e d e n t e n e c m f e i i o a n i m o , fe d c e r t o q u o d a m c o n f i l i o .
N o n t a m e n d ico ,< ji d . l- ie . x lo q u a c u r , q u a n d o e x h e r e d a t io e if e t f a d a
b o n - a .g r a t !a t a n c u m , t u m q u i a e if e t d i u i n a r e , t u m q u ia v e r b a d . l . i b i ,
n o c e r e d i x i , v i x p a t e r e n t u r p r im a f a c ie , q u a m u is p a t i a t u r , v t p le n iu s
'd e d u x i in r e g e iH s m e i s . S á l d ic o ,q ? d . l . f i l i o q u e m p a t e r , i n p r i n . n o
lo q u it u r ,q u a n d o e x h e r e d r tio e ra t f i d a p ro p te r in g ra tito d in é , v e l
a n im o o ife n f o , q u ia c e d a ir e t p e r fe q u e n t c m r e c o n c ilia t io n e m , q u e
f a t is a c o m m u n i t e r a c c id e n t ib u s o l i e n d i t u r p e r a r r o g a t i o n e m . 1. 31
d e a d im e n d is le g a t is . .Sed l o q u i t u r , & i n t e l l i g i t u r q u a n d o e x h e r e d a
t io e ra t f i d * f i u e b o n a g r a t ia ,f iu e q u o c u n q ; a lio c o n filio q u a m a n i
m o o .d e n fo f a t i s f a c i c n d i . E c fic n o n p o t e it d i c i q u o d t o l l a t u r p e r arr o g a c io o e m f e q u e n t e m q u a f i p e r r e c o n c i l i a t i o n e m , c ú n u l l a o lf e n f a , n u l ! a d i f c o r d i a p r e c e f l'e r it . S e d t o t a q ó , t o t a d u b i t a t i o , t o t i i t h e ­
m a d i d f . l . c o n f i i l i t in h o c q u ia f iiiu s p o f t a r r o g a t io n e m v id e b a tu r
n o u u s h o m o , & a liu s f i liu s q u a m q u i e r a t e x h e r e d a t u s . & fic q u a f i
• n o u a a g n a t io n e f u i h e r e d i s v i d e b a t u r r u m p i t e f t a m e n t u m , q u o n ó
.o b f t a n t e d e c id i t te x . n o n r u m p e t u r , q u i a i n f p e d a n a t u r a l i v e r it a t e ^
&
r e i j u o n e f l n o u u , n e c a i t e r , fe d id e m ip f e f i liu s q u i f e m e l r it e e x-
'h e r e d a t u s f u i t . E t fic v i d e s , q u o d t o t a d i d a le x , n o n l o q u i t u r n e c c o ­
g i t a t q u ic q u a m d e p r e c e d e n t i o lF e n f a ,v e l r e c o n c i l i a t i o n e , v n d e ad i i o c in d u c i n o n p o t e f l . n e c d e b e t t r a h i a l i o r f u m a r a t i o n e , & d e c i f i o ­
n e f u j , q u z n i h i l h a b e c c o m m u n e m c u m l e g e 5 .in f i n - & l e g e . i e q . d e
a d l e g . ^ d i d a l e x , f i i i o q u e m p a t e r . la t e p e t e b a t t e m p o r e . i f . & C . c u
l i c e r e t p a r e n t i b . f i l i o s p r o l i b i t o r i t e , i d e ft e x p r e f s e , & f o l e n n i t e r e x h s r e d a r e . E t t a l i c e r e x h z r e d a t u s n o n p o t e r a t c o n c r a t a b u l a r e , ’ lé g e
n o n q i i ? u is . Ie g e fl p o f l m o r t e m . § . e x h i r e d a t i . d e b o . p o f . c o n t r a t a b .
S e d f o l u m h a b e b a t q u s r e l a m i n o f f i c i o l i , q u z c e d a b a t , fi e r a t r e l i d a
] e g i t i m a , v e l e t i a m a l i q u i d i n f r a l e g i t i m a m , q u ia f o lu m p o t e r a t a g i
a d f u p p l e m e n t u m , i d e o c u p ie b a t e x h s r e d a t u s r u m p e r e t e f t a m e n t ú
fa lt e m p r z t e x t u m u t a t i o n i s f t a t u s q u a f i n o u i p e r f o n a a q u o r e p e l l i
t u r . p e r i l i a m l e g e m q u i D o n e ft h o d i e c o r r e d a l i c e t n o n z q u e l a t e
p a t e a t .p o t e f t t a m e n c a f n s a c c id c r e , f i p a t e r f i i i u m e m a n c i p a t u m in g r a t u m e x iu f t a , & e x p r e i T a c a u f a e x h s r e d a u i t , d e in d e a r r o g a u i t , &
a d o e x p r e f s é ,q u ó d n o n i n t e n d e b a t d i f c e d c r e a b e x h s r e d a c io n e , f e d
it a r e t t e f t a m e n t u m , fi p o f t e a v e l i t f i ! i u . s h o c c a u i i ! a r e t a n q u a m n o ­
m u s h o m o p o f t t e f t a m é t u m f a d u s , e x c l u d e t u r a d h u c h o d i e p e r d . 1.
E P I T O M E .
■
“ - Ocddens minus nte bannitum,q«ianoD eft in dolo, licet
lit in culpa etiam lata,non punitur morte, fed arbitrarie pro
modo calpz.
C O N S I
I V M
C LX.
Q^ndoquis occidit bannitum ied non efficaciter bannitu
a loco,in quo fuit occifus,an excuietur.Et an epiftolz vel fcn
tentiz principis feruencur pro iure generali. Et aliud conffiiú
in matcriahuius ftatariVincendni vide infra confi.164.
\T ' P
narratis»in themate ac fentétia banni Sc ftatutis
V 1 I I S aditeris Sc aliis de quibiir in pundro , videretur
prima confideratione fficendum, dicluni Vicalianutfi rencride homicidio, Sc nullatenus excufari virtute banni contra
diiftum Marrinum lari; t quia iudexTaruiiiruis non potuit
bannirc Mattinum prcdicliim vitra territorium Taruilmum.
Lcum vnus.§.pcn.ff.de bon. aut!i.iud. pofl. fin.ffide iuriidicl.
omn.iudic.cap.vt animarum.de confti. m 6.5c ialteta quó ad
cffcdum de quo quzritur, non potuit intciiigi bannitus vi­
tra territorium Taruifinum, fcilicet qiio adefFecfturo, quod
pollet impune occidiiquia nullo iure communi, vel munici­
pali videbatur eíí’epcrmillum, dato quód certo ftatuto , vcl
prouilioncdiccrccut caucum eilc Jquod banniti de territor
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
rioTarmfino non poffint ftare, uel habitarcctiam '
femtoru;m.per iy.milliaria.&fi ibi capiantur
quód
przfententur
recloribus loci,de
quo bann' ‘
^
^
^
''“'*v.^‘J'Jtquoc■annltli^lnt,urf
nam luant, ac fi in ipfo territorio capti fuiilenr, tamen d i^
prouifio exhorbitans non debet extendi vitra eSechiniab ea.
fpaliter prouifum.l.fi feruum.J.non dmt ptztor.£de ao
red.l.conftitutionibus.ff.ad municip. ^ C o n fir m a n ? ^ ’
itatutum permittens bannitum poílé impuné occidi i ?
tu rd e eo qui rite bannituseft.Lnó putauic.§.non nu Ju k
h o c no. B ir.ff.de bo.pof.contra tab.I.i.J.ffiff.de pce.& ? ?
auchoritas m ualida non excufata deliCto. 22. difriiuitis.
q.i.quicunque. &detépo. ordi.in c.dilcdus.Przterea ille
vu lt alium occidere im puné,'dét prius fe certiorare de condi
tion e fua , &c fic an rite fic bannitus. Lqui cum alio.&l.qu¿ij!
'ai terius.ffde regulis iu ris,q u z iura ad h oc allegat Io.And. ia
regula,qj quis m andato,de regulis iuris in 6.itrm cr.& Barto
in l.n on folu.J.m orte.ff.deopcr.no.nun.in 2. quzft.principáñ
u erfic.drca fecundum vero fqu an d o fic proteftatio & c. ¿ g o
debuit Vitalianus inuefiigarc, vtrum Martinus eilcc
«Sc rite bánitus vitra territoriu Taruifin iip iila i 5.railliaria,a!
d eo q> in eo loco poffet impune offen d i.^ Accedic;cuia hno
ramiadidi Viralianinon dét eum excufarc.LScruius. ff.quod
v i autclam .l.eum qui.§.fi iniuria.ff.dein iu r.^ Vltim o
hoc
facit declaratio aiias facla per iiluftriffim um ducale domi­
nium anno 144 9 . qua dedararum fu it in certo caiu tunc de
fatfto pendence,quidam , q u i occiderat unum bannitum intra
d iéla t y.m i!liaria,non potuerit hoc im pune facere,íedíéntea
tia principis lata in caufa una ieruatur pro generali lege ia a-
3 liis.l.fin.C.delegi.c.incaufisidereiudi.^Sed przmiffisf nó
obftantibusputo in cafu, de quo quzritur, diclum Vitalianum non eile puniendum,falcem poena ultimi fapplidi, qnia
' ilia uenit imponenda,ubi dolus interuenit,fecus ubi fota cul­
pa eft iata.l.in I.CorneL ff. ad icg. Corn. de fica. 8c plené in L
data opeta.per Bald in 3. & 4. cokun. poftCyn.C.qui accufa.
& in 1. 1.ff.de iegi.& in l.quicunque.in y.colum.C.de feruis fu ii
gi.& ibi dixit,quod vbi de pcena corporaliuei capitali fit mé.
> tio, fabinreiligicur,fi dolus ^ intercedat, per nota.in Lin aélio
nibus-fflde in iitem iuran. & iiliiitu. de Í ufpec.tiit.J.ítirpectus¿
Sed in propoiiro noftro excufatur diélus Vitalianus a dolo ;
quia fententia iudicis etiam nulla & inuaiida excufat a dolo,
dato quod non excufet a lata culpa , ut no.Barto. &alij poft
-i eum in l.iufte,in fin. ffde aequi, pof & Bar.in confi.91.incip
In q.vcrtentcin curia capitaneiNarniz &c,argu.l.igitur.Jf.po
teft. ff. de liber, caufa. & 1. 1. in fin.ff.de abig. & per not. in L
plagii.la 2.C.ad leg.fáu.de plagi. ubi error iuris& alia quzlibet leuis cauf a ét iniufta excuiat a dolo,
not. etiam in Lex
confenm.J.fi.ff.de app.&Imo.in i. i.in f i . f f f i quis ius dicen.
4 non obtem.*^ Acceditf quodno.inquitAnto. deButr.iaca.
diuerfis fallaciis,de cle.coniuga.ubi dixit, q> decretum, inter _■
pofitum ex faifa caufa przbet licitum colorem tenendi, & ta­
men eft nullum.l.cum uero, §.fubuétura. ffde fideicommif.liberra.l.j.J.hzc verba.ff.ne uis fiat ei.Lmagis puto.J.iHud-ffdc
3
J reb.eorum. Fortificanturp rzd ié la T p erid , quoddecidi- at
in L2.f1 quis in ius u oc.non icrir.in 4.colum.nbi qu zrit, an S
clericus fuir bannitus a iudice f?cu la ri, & fic a n o a habentc
in eum iurifdichonera , & poftea fuerit occifus,an excufabitu r occidcnsftante ftatuto, quod bannitus poffit impune oc- ••
eidi ■Sc tenet quód fie, referens ita fuiffe determinatum quia
propter ignorantiam excufabitur, & propter publicam fcripturani banni,per d.l. i.in fin. ff. de abige. Sc perl.p e. ; qj ih|
n o .D y n .& Bart.ff.de adulr. idem dicit Albericus deRoláce ul
tim a parte ftafutorui-n.q.29.indp. qu zrit etiam ipie Gandinus &c.quiaprzfai-nen-dum eft pro iudice bannum fcrente.
in cap.in przfcntia,de renun.ca.bonz.el i.de clec.l. t.in nn-nd e offic. przfe.prcto.i.2.C.de offi.cini.m di, & quis non debet
decipi publica auchoritate.1. i . C . dehisquiueniá?ta.im pc& refert Albericus in d .q.quod ita tenet D yn .& Nicolaus uc
Mat.& m ulti alii. Sicut ergo allegaturin cafu noftro,q7
Tan iifin us non habebat poteiiatem bannicndi Ivlartinumuc
d id is 1 5 . milliaribus vkra territorium Taru ifin u m , itanon
habebat in quaeftionc fupra relata iudex laicus poteflatetn ba
niendi clericum , & tamen bannum e x c u i a t , & fal tem debet
5
exciiiare a d o io ,& fic a pcena capitali, per allegaiupra, & F ?
6 n o.per Bar.in d.Lpe.aiias fin.ff.de a d u l.^ His opdm é f
■nat d ecilio Sal.in Lcum qu i duas. C . d c aduLubi in iliaq- q“ *
q u e ritu r, an fi quis occidit ignoranter illum qui fuerat n»*
Confilium
C L X I.
IIP
cum caute cognitione/ed ét reqniritur,q7 fit difEnitiua & la­
rirsbanninis,cxcnferar, refert primo opinionem Bart. tenenta cum cauli cognidonc, fed etiam requiritur, quod fit lata
cxailétur,poftea referr opinionem Bar. tenentis quod ex
utraq; parteprifente,ut e& teiin dJ.fi.C. de legi.& no.Cyn.
cuíatur a duIo,& fie a pena legis Comelii, dc Ü£2rijs,led non
& alu in dJ.3.& H o ft.& Io .A n d Jn c.in caufis,de re iud.lcd li­
a. lata culpa,quam commilit non confuloido peritores-& pro
cet in dicta epiftola,ueI re^pto prindpis dicatur,quod audi
ptcrea puniatur extra ordinem per La.§.hac acHone. ñ. ai bo­
ra fuerunt allegationes partiam, tamen nulla declaratio fecta
norum rapt.& ignorantia iuris eft lata cu!pa.Llara:.-£ dc uerb.
fuic utraquc parte prafente,nec de tah prifentia tempore de­
fíg.lJiberorum.§.nocantur.cum ibi no-ftldciis qui no.infJaL
clarationis conftar,ergo non fadt ius gencralc.Ex quubus con
tándem condaAt]quód opinio BarJEfituera, quando ex nodudicurfvt dixi) quód fl qua pena ucniat imponenda d. Vitatorietate fcriptura vitium apparet, nam tunc eft in culpa, fi
Iiano,non poteft imponi ptena vltimi fiipplidi, fed alia pcEiu
non coDÍüIat peritiores.-fed fi vitium non apparet ex inlpeclio
arbitrio domini iadicands, pront flbi uidetor qualitate fectl
ne fcriptura,tunc didt ueram eflé opinioné Dy. ídlicer quód
injecta. Laus Deo. Alex.
omniao excufctur: quia prafaraendumeftptoiudicejuxta
noán 1Jderennius.§.Caia.ft. de cuic. & in L non uidetur. §.qni
iuflaff. de reg.iu.& dixi fupra,& fic pofito,quód cx inípecHo
ne Icriptura banni in propofiro apparere diceretur dc virio,
ADDI T I O NE S .
hoc arguit culpam,íi non confuluit peritorcsjéu fi non inuc7 ftigauit diligenter.^ Bene feciunt f no. per loan. And. in ad- a
V ifts n a r ra tis.) B e r o u s c o n ll.6f .p l n r i b .n n .i j8.1i b . i . R o n e f.
ditio.Spec. in rinde obL& foLin ruban fi. vbi voloit,quód qñ b
D o Icb .) S u p io .c o n f t .i9 .n ii.io .lu p .J ib .i.c o n l i.io 9 .n u .iJ if a id ix i.a d
de in f.e o d .c o n fi. 164.
quisbánitus crat,íéd bannum erat reícJutum,tñ propter igno
e
S
e d eft m in o r .) Iftu d idé d id u m fequ itu r A le x, alias adducens c o m
rantiam ocddentis talem bannitum cxcuíétur a pcena ordi­
p ro b a tio n e s c o n fi.1 4 4 .c o l.2 J i b .i .D e c .a d c .d c c a u f is .j.n o .d e o f ,de­
naria , que didtur exigere dolum, iuxta d.l:in 1. CorneliaJe L
le g a d I.in a m b ig u is.§ .q u o tie s.fS d e re.iu .& latiu s ad i.fe re in o ib . ff.
quo naufragium.$. non tantum.ffldeincen.rui.nauEfed pania
e o .tit.& co n f i . y j f . u b i vult etiam p c in a n ie fle m itig an d am p r o p te r
fim p licitate m n a t u r * . N a tta
tur alia pcena,prout iudici uidebitur qualitate fedi infpeda,
d
P r iflc ip e .]I a £ L c u m p r o la t is .d e r e iu d . F e li, ia c.in cau fis, de re iu d .
pcrl.i.§. Iéd fidaua.íEadleg.Corn.deficar.& 1.1cge.§.no. ti.
I n h a c ead em cau fa co n fu lu it C ? p o l.C r im in .c o n fi.8 . & A lex.d e N e
&l.omne delidum.§.pe.ff. de re milita. Eandem excularioné
u o ia uoL d iu e r .a im in T e c u n d o lo c o im j^ e ls e , to .i.c o n f i. 9 9 . Z a n c
a dolo potuit dido Vitaiiano tribuere fententia alias lata per
magnificum D.Andraam Bernardo poteftatem Padira,que in
C O N S I L I V M
C L X I.
flmiii cauía idem iudicauit, dato etiam quód diceremus cam
minus legitime íádam fuiíre,per d.l.igitur.f.poteft.& per no.
Confirmatur.fup.cod.confi.xcv.
per Bar.in d.l.iufté.in fi.cum aliis íupra allegar. Accedit: quia
potius prefumi dcbet iuris error, quam dolus, ut inquit Ra\T J
« narraris in them ate & d ia is literis apoftoUds ,
pha.Cum.in l.non fatetut.ad fi.fE de confefallegat id quod le
V 1115 breuiter fentio, quód ubi dom inus gubernator
gitur & not.in 1.2.§.fi a pupillo.& §.íí a furiofo.ff.pro eropt.
de legatus apoftolicus velit ex mente d ia aru m hterarum d i8
Confirmo! ctiam per id quod no.dixit Bald. inl.& fi íéfponere de bonis d. quondam M arci deZangaris in filiam d.
uerior,in j.coL C. ex quibus cau. infa. irrogatur,ubi dixit per
M arci ucl in confanguineos feu agnatos mafculos d. M arci in
: ibi no. quód ctiam ubi eft dolus, fed eft minor * in uno caíii,
dictos agnatos,qui uniuerfeles d. M a rc i,! debeat conferre p o
quam in alio, iudex poteft cx huiufmodi caufa minuete p?na
tius in d ia o s agnato s, qu i un iucríáliterinftituti fu eran t,&
ftatuti.unde dicit, quód fi pupillus doli capax committat ho­
h o c q u ó ad uniuerfitatem bonorum ,fed q u o ad q u id a m par
micidium quamuis in eo fuerit dolus,& in delidis non excuticularia bona in quibus fuerat inftituta d ia a filia debeat ip fc
fetiir impubes doli capax.Limpuberem. fif. de fur. 1. impuberc.
pr?fcrri,& fic priferantur illi,qu i ueniunt ex exprelfeeii j o f i
in prin.glo.fin.ad leg.Corn. de fal. 1. impunitas, cum ibi no.C.
tione defuncti, fic ct uidem us fieri qu an do cx di jo lit io n e Ic
de poe. & in 1. 1, C fi aduer.delic. tamen quia minor eft dolus
gis uenit difpenfenda hired itas ahcuius qui teftam entum có
in eo,qua in adulto,ifta eft iufta caufa difpenfandi fecum etiá
d id it,u t fi h ir e s prim o loco inftitutus poftquam adiuit h ir e
in p?na ftatuti, lecundum Bald. in d. 1.& fi feuerior.cum quo
ditarem n eglexit implere uoluntatem defuncti, adeo qu o d ea
ibi tranfit Sal.facit,quod no.Bar. in l.fi.ft. de recepta, cum fim.
priuatur, dcbet h ire d ita s applicari prim ó fubftitutis uocatis
m Sed dato quód diceremus Vitalianum in aliquo dolo, fuif
ad uniuerfem hereditatem ex expreflá difpofitione teftatoris,
fc,ncmo diceret in eo tantum fuiise dolum,quátus effet in oc­
ut in auth. hoc amplius. C. de fid e ic ita ergo debet feruari in
cidente hominem nullo modo exbánitum a dides 15.milliaifta difpenfetionc h ired itatis dicti teftatoris facienda authori
ribus,ftante dido banno & aliis de quibus in themate. ^ Per
tare literarum fum mi P o n tificis,q u i uim le g i; habent, in a u pr?dicta apparet refponfum ad omnia allegata in contrarium
then.de confuli.ad fi.1. i .ft. d c conft, princ.c. propoliiit.de con
quia dato q>Vitalianus culpam commiferit,non fequitur, er­
2 c d .p r ib c n .^ C o n firm atu r,! quia uidetur>qu6d quando con
go pati debet poenam capitalem,ucl corporalem, qui ratione
ccfla eft res in em phytcufim pro fe & dcicendcntibus ulq; in
doli imponitur, vnde vltra pridicta fpedalius refpondeoad
tertiam gcneraticncro, quamuis finita tertia generatione dcdictam declarationem Illuftriflimi Dominii factam, anno
fecndcntes qui funt de quarta generatione fi petant fc renoua
9 1449. !q, licet fententia diffinitiua lata a prindpc caufe co­ b ri debent rcnouari & p rife rri extraneis, 8^, fi non renoucnci gniia, feruetur pro lege generali, d.l.fi. C. de leg. tamen fecus
tur,pofl'untappellare, utno.Bar.in l.i.ff.dcp riu ileg. crcd. per
eft in declaratione facta a principe modum rcfcripti,uelepiillum tcx .& in l.i.§ .p crm im ru r.p erd iu m texr.cum g lo ff.d c
ftol? milii per principem fuper confultationc fibi ab aliquo
aqua q u o t.S Q ifti. & in l.fi m ihi & T itio , ff.de uerbo.obligat.
iudice mifla,tex.eft in 1.2. & ibi no.do-C. de !ega.& ifte eft ca
& Baldan c in prifen ria,circa y.u c l S.colum . d c proba.& An.
d c Butr. in capi, i. d e loca, tam en inteiligitur iftud c f li uefus noftcr,bene facit,quod no.Bar.in i . confti. C. in fi. Secun­
dó refpondeo, q, fententia interlocutoria lata a prindpc in c rum,®quando defcendentes,qui peterent fercnouari cfscn tin
ftituti h ired cs,fccu s fi extranei eflent in ftitu ti, ita notabiUuna caufe non feruatur pro lege generali inter alias pcrlonas
te r c o n fu lu itIo .d e Im o. in confi. in d p . Q uidam Tonius d c
feu in aliis caufis. 1.3. & ibi no. C.de leg. nifi contrarium ex­
Panno.m axim e p erid quod no J a rJ n l.ex fe a o .J .fi .ff.ad T re.
primeretur in fentcntia,vt not. glo.& Bald. in 1.1.ff. de confti.
& feltem in cafu noftro,in qu o traaatur de b o n is, feu h i r e ­
ptinc. fed dicta declaratio non videtur did pofle diffinitiua,
ditate, q'.j? poterant tranfire ad d ia o s confenguincos inftitufed potius interlocutoria:quia declarar,q, illi,qui ccperut di­
tos . & ideo in h o c non debet p rife rri fihadictis confenguictum Gerardum veniunt bannicndi, ficut didmus in fentcnneis h ired ib u s uniuerfehbus pct ca q u i noan Lfi ribi decem .
tia,qaa didt iudex, pronundo Titium eflé reftituendum in
$.fi pacnis.ff. de p a a J c in Lut iufiurandL fi hbcri.fl^. d c ope.
integrum, ifta non df diffinitiua, fed interlocutoria,expeaat
lib e & L q u id a m , /.is aurem inneris ibi notaris, maxim e per
enim aliam poft fe. ita no. Iac.But.& Bald. in l.cum iudex. C.
A n g c.ff.d eed en .p crIo.d e Im o Jn Lex fic to proponebatur, ffi
dc icnt.intcr.om.iud.pcr no. in Lfi. C. ubi & apud. quos,in in
d e h ired Jn ft J c pro h o c fe d cq n ia in dictis literis apoftolids
tcg. rdfaan Li .C. li adaerJLundc didt no. Bald. in liolent. ff.
com prehenduntur tam confenguinei quam fihi defiin aoru m
dc offi. prcx:on.q>fententia lata per Irac uerba, pronando Ti­
& ctiam hircdcSjU t pater ibi dum d ic itu r, cupientes om nib.
tium eflc abfoluendnm,non eft diffinitiaa,nec habens uim dif
illis quorum patentes & confenguinei propter conipirario.
10 fi i;tiui. f Tertio f refpondeo, q, ad hoc ut Ciia lata a prindnem in ftaturú linet? R o m a m Ecdeficfiiipendiouitam fipe facutiusgcacraIc,aonftiffiat,quodfitdiffinitiua &laia
Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca
f
J