CHIBURU BƐƊƐA PƐNÁDA. HABANAƊƐ ƐDA UA A A Ɛ ARI UA

Anuncio
CHIBURU BƐƊƐA PƐNÁDA.
HABANAƊƐ ƐDA
UA A A Ɛ ARI UA BƐA A A
(LA HABANA, JUNIO 7 DE 2014)
Chi char rua chөrөma ɗɛbɛna akuru bɛɗɛa badaurãba maũɗɛ chi (FARC-EP) naka
kũris ɗɛbɛna aɗausiɗama:
“ ARA ƊƐAPƐNAAƊA CHI CHIBURU AWAK PANÚ ƊƐBƐNA JUA A A AGENDAƊƐ
NUBUUƊƐ: “MI AWAK PANÚBA KAYABIPƐNAAƊA”
Chi char rua chөrөma ɗɛbɛna akuru bɛɗɛa badaurãba maũɗɛ chi (FARC-EP),
Waya buru ɛrdaubudaudɛ, chi saa aɗau pɛnaada chi chiburupenaada chi
Habanadei”chi derecho humano ɗɛbɛna chirua ɗɛbɛnarã baɛta chi estado ba bi.ia ɗɛɗɛ
kaimaɗau “chi agendaɗɛ jua aɓa kubu ɗɛbɛnaɗe ma kaa jara kububida “chi chiburu
awakɵpanuraɓa achi kũris kɛsauɗɛ, chi chiө awakopanuuba kaya kuabia penaada
waya buru kɛra bi,ia buykaday jara awakөpanuma”.
Ara kawau awakөpanuubaɛra, chi kayabiapɛnaaɗa chi ãchi derechura
deadaybapenada maũɗɛ chi derecho internacional humanitarioramaɗau ɗɛa daibada,
ãchi maa bía wara kawa jaradeadaimaɗau, maũɗɛ chi justicia maɗau sida, kawa kera
biía buikadaymaɗau, maũɗɛ chi garantía de no reparación siɗa.
Achi kũrisɗɛ ijá bibudaubú adapɛda chi naka chiburu awakөpanuu chi kaya bia
pɛnaadarama chi derechu waya ɛrdau adau dapɛɗa dɛɗɛkadaybumaɗau, chi miɵ
awakөpanuu nɛwaɛ bia dayua, chi chiburu awakөpanuuɗɛ, jua aɓa ɗɛbɛnaɗe naũ
bɛɗɛa budabida.
1. Chi mi awak panúba kayabiapɛnaada ɗɛbɛna jaraday: jөmaura cha
naka kaya biapɛnaaɗa chi rua chɵrɵmaɗɛ, maara kawa өchia daymaɗau,
maũ siɗa ara maũɗɛ bɛna maɛturu, araachi naũ rua ɗɛbɛna nurɛa baɗau
ɗɛbɛnarã baɛra ãchi derechu ɗɛ.
2. Jaraday, j mauraɓa jua jidaukadapɛɗa ara ambua waukadayɗɛbɛna:
cha chiburua awakөpanuu ɗɛbɛna jөmauraba jua kaatu bɛɗɛadaybiɗa chi
naka kaya biapɛnaadara kɛra jipa bía akuru jua dɛadamɛrã. ãchi bɛɗɛa
dɛra ãchia intercambiadamebida inpunidaara.
3. Kɛra bi,ia bɛɛdamɛra chi derechura chi kaya bia penaadara: chi ãchi
derechura negociablemaebida, ara dauchia panɛɛdaimadau saka chi ãchi
kɛra bi,ia panɛɛdamɛra, kɛra jua ãrɛa nɛwãɛbidayua chi chiɵ
awapanɛɛbaɗaudɛbɛna.
4. Chi kaya bia pɛnaadarã akuru chiburudamɛra: chi achi jөmaura chi
1
burudamɛra chi ãchi derechu humano kakua maũɗɛ derecho
internacional humanitario kakua, chi kɛra ayá kөbέ medio rãɗɛ maũɗɛ bai
adua ɛwariraɗɛ.
5. ãchi maa bía wara kawa jaraɗέadamɛra: bía wara kawa jaraɗɛadamέra
chi miө awapanɛɛsiɗau ɗɛbɛna, maũɗɛ achi sãa duanasidau ɗɛbɛna,
sakaɛra basí, mauba sãa kuasidau ɗɛbɛna, nauba ara bika buru chi
derechora ɗɛbɛna kawa kuridiadaibida, jөmaura rua denurɛɛbaɛta, chi
chanau ba achi waya buru kuris biía ara ambua chi chiɵ awaөpanuu
ɗɛbɛna nɛwaɛ bidayua waudaypanubida.
6. Chi kaya bia pɛnaaɗa chi chi awakopanuuba, kɛra biía buikadayua:
chi kaya bia pɛnaadara waya bi,ia buikadayua ãchia jua bi,iaɗɛadaymadau
ãchi nɛkaɛbɛara, ãchi derechurã reestablecebudamau mauba jɵmaũraba ara
ãbua chiburuday apɛnaaɗa nɛwaɛ bidayua chi chiɵ awa panɛɛbaɗau ɗɛbɛna
maũɗɛ kũris jөmãuraɗɛbɛna chi bi-ia kubukau bi-ia kubuɗayua maabaɛ jipa chөrөabidayua dachi ruaɗɛ.
7. Ãchia garantía maɗau ɗɛɗɛ kadai amaaduanuma akuru jua jiɗapɛɗa
maũɗɛ pɛra nurɛabidaymaaba: akuru jua ɗɛɗɛkadapɛɗa maũɗɛ ãchi
chuburiabidaymaaba ãchi kɛra ju nurɛadamɛra ãchi derechiu ɗɛabudauɓa.
8. Maũcha idaara bidakau: nɛwaɛ bidayua chi chiө awa panɛɛbaɗau ariɗɛ
bɛɛmɛra chi bɛɗɛa awakөpanu kubudayua, chi idaara bidaimaaba bi-ia
kubayua maũcha chi ka ɗɛbɛ ara miөbadauramá kayabidama. Chi bi-ia
kububudau waaradɛbiɗa buikadayua chi jua aba ɗɛbida 5 ara maũba chi
jөmaũra chi colombianorã baɛbiɗaimaaba miөbadaũrã taɛɗɛ.
9. Na bi-ia nɛburubadau: aba kurisia ɗɛbɛna bi-ia kubudayua chi derecho
humano ɗɛbɛna chi rua ɗɛbɛna rã bi-ia nurɛa bidayua chi colombiano chi
өɗɛ kirajipa nurɛadayua.
10. Aurɗɛ
өchiai chi
derecho: Chi bi-ia
kubuɓuɗau waaraɗɛbiɗa
buikaɗayua chi jua aɓa dɛbiɗa 5 chi kaya nurɛ miөbadauradɛɓa
wauidaibarama kirajua ariɗɛ kөbɛɛmɛra abɛɗa chiderecho huma ra
jөmaũrã ita. Chi derecho huma ra jөmaũrã i’ta ara dausía kөbɛma, mau
sakaa kubuuba jөmaũrã i’ta kubuu, maũ aũ өchia buruɗɛ aɓa bú kũrisrã
maɛma, jөmaũradɛma, poya tuadamέma ibanaka bɛma fundamentalka,
maũɗɛ chi jөmaũra púrura ɗɛbɛna bi-ia өchiadayuma ãyá waudamɛa chi
derecho humanorã ãchi abarikaurã ɗɛbɛnarã. kar chárɛa adaudapɛɗa chi
universalidad, jөma ãbua wariiyua, kurisɗɛ uruduanadayuama chi
ãyáabɛɗɛa penaaɗa chi chiө baɗaurãɓa aɗauida panaɗa chiderecho
economiko, social, maũɗɛ cultural.
2
Abaɛɗɛ urumaucha, naka jarapanuma:
1. Naũɗɛ kũrisɗɛ panέsiɗama chiburuɗayu kirakuita, abua chi burubadaura өmɛ,
aũ kurisiaɗɛ bɛɗɛa dayua chi nɛburudai kөpa ai ɗɛbɛ a өbɛa ɗɛbɛna Chi biia kububuɗau waaradɛbiɗa buikadayua chi jua aɓa dɛbiɗa (5).
2. Warɛ ɗɛbɛnadaa baribidayuma chi kiris jua aba ɗɛbɛna Chi bi-ia kububudau
waaradebida buikadayua chi jua aba debida 5, chinaka paneepena.
a) Kuriada pɛɗa kawa biaɗayua akuru waudapɛɗa chi bɛɗɛa kөpa uu jua
aɓa ɗɛbɛna, maũɓa chi chiburupɛnaaɗa urubɛna bɛɗɛa nurɛadamɛra
chi miөkөpanuu ɗɛbɛna waupɛnaɗa kirakawua nurɛɛrãba, aũ ɛɗa
kubumarã chi cha ɛɗa kubuuɗɛ chi dөɗa bidayua chi ichiaraka ariɗɛ
jaradayua jөmauraɓa ãɓua maũ dausía chi kakua kaya nurérã.
b) Widipanuma chi ɗɛ chi naara organización chi nación unida colombiade
maũɗɛ kɛ’sa chi kurisia dausia aramaka bɛɗɛarru ɗɛbɛna chi paz
universidad nacional waudapɛɗa f r rã “chi jua aba ɗɛbɛna” chi agenda
kurisia jөmara ɗɛbɛna naka: f r өbέa regional Villavicencioɗɛ kĩmarɛ
maũɗɛ jua abaɗɛ jɛdakө jua abaɗɛ juli maũwarɛ barracabɛrmɛjaɗɛ
maũɗɛ barra quillade maũɗɛ aɓa chi rua jөma ita caliɗɛ.
c) Adaudayuma chi naa imirru duanadayua chi naara bɛɗɛaɗɛ kũrisía
adaudapɛɗa unubidapɛɗa kũrisíara maũɗɛ saka dɛɓɛnarã chi
waidaidɛɓɛ a chi paz i’ta chi ruarãɗɛ maũɗɛ chi derechora bi –ia
buikadayua chi kaya nurɛɛ i’ta miөdau kakua (chi ichiara, chi justicia,
chi recuperación) baara adaudapɛɗa chi idaarabidakaura.
Chi cha chiburubaraɓu u ubibarabөyuma jөmaũrã ara ãbua chi
waaraɗɛ siɗa, aramaka chi warakira waupɛnaadaka, ara aɓa
chiburunurɛɓara unubidayu adamɛa chi kaya nurɛɛ kakua chi jari
miөnurέraɓa buikapɛnaaɗa.
Arakiru adaima chi kayanurɛɛramaa maũɗɛ chi orgfanizacionramaa chi
naaraɗɛ ãchi kurisia urubuisidaukakua chi nau naka chiburudapɛɗa
nurɛɛ kakua chi fororãɗɛ ruadɛɓɛnaraɗɛ chi comisión paz dɛɓɛnaɓa
maũɗɛ chi congreso dachi republicadɛɓɛ amaa, maũ dausia iudaima
ara jaka ambua duanadamɛra chi waara dausia bi-ia buikapɛnadakarɛ.
3. Kurisai siɗama baara chiburudai genero ita, ɛbɛrarã ãbua burunurɛdɛɓɛnara,
өchia dai ita ariiɗɛ kubudayua, kuru kũris chөrөmaa urɛɛɓa waudapɛɗa,
maũ chi naara kurisiara unupɛnaɗa ariɗɛ bɛɛdamɛra chi generodɛɓɛna.
3
Descargar