Aproximación aos deportes sociomotrices dende o xogo Fichier
Anuncio
APROXIMACIÓN AOS DEPORTES SOCIOMOTORES DENDE O XOGO. O VOLEIBOL Santiago de Compostela, novembro 2015 HENRIQUE XOÁN RODRÍGUEZ PANTÍN 1. CARACTERÍSTICAS DO VOLEIBOL O voleibol está catalogado como deporte de cooperación/oposición de espazo separado e participación alternativa ou como deporte de rede (de cancha dividida). Presenta unha serie de características propias que o diferencian do resto dos deportes sociomotores e que lle confiren unha personalidade propia. Tendo en conta os aspectos estruturais e funcionais dos deportes, imos realizar unha análise das principais características do voleibol, as cales deberemos ter en conta no proceso de ensinanza-aprendizaxe deste deporte. a) A técnica. Esta é a características que máis diferenza ao voleibol dos demais deportes de cooperación/oposición e inflúe considerablemente en varios aspectos do xogo: - Balón golpeado. O feito de que o balón non se poida coller ou reter, senón que só se pode golpear, fai máis difícil o control do mesmo, xa que o tempo durante o que se contacta co balón é moi reducido. O balón non pode ser collido e logo lanzado, senón que as accións de recibir e pasar fúndense nunha soa. Esta imposibilidade de "preparar o balón" esixe unha moi boa percepción espaciotemporal para apreciar con moita precisión as traxectorias do balón e así poder desprazarnos e adoptar unha posición que nos permita intervir con efectividade sobre o balón. - Golpeos simétricos. Os golpeos máis habituais (pases de dedos e antebrazos) son simétricos; realízanse coas dúas extremidades superiores, o que esixe unha orientación corporal determinada. Son, en certo sentido, “antinaturais”, e necesitan unha certa aprendizaxe. b) O espazo de xogo. - Espazos de xogo separados. Cada equipo actúa no seu propio espazo de xogo e non pode utilizar o espazo de xogo do equipo contrario. Esta distribución dos equipos en campos separados produce unha alternancia no xogo, xa que os dous equipos non poden actuar sobre o balón á vez. Iso posibilita unha certa liberdade no xogo do equipo en posesión do balón, xa que non é posible facer marcaxes nin interferir nas accións do equipo que está atacando. - A rede. É un obstáculo a superar e limita o espazo polo cal debe pasar o balón dun campo a outro. Este obstáculo obriga a que as traxectorias do balón teñan unha certa altura. Esta circunstancia fai que os xogadores dirixan a mirada gran parte do tempo cara a arriba, perdendo as referencias visuais habituais, dificultando a súa orientación espacial. - Espazo de xogo relativamente pequeno. Se o comparamos co espazo de xogo doutros deportes de cooperación/oposición, vemos que o terreo de xogo de voleibol é moi pequeno, e que o espazo correspondente a cada xogador é tamén menor: 1 Voleibol Baloncesto Balonmán Terreo de xogo 162 m2 420 m2 800 m2 Espazo por xogador 13.5 m2 42 m2 57.1 m2 Este espazo tan reducido que corresponde a cada xogador fai necesaria unha interrelación moi estreita entre os xogadores dun equipo para evitar que se produzan interferencias entre as accións duns xogadores coas dos outros. Por outra banda, existe a posibilidade de xogar o balón fóra do terreo de xogo, pero unicamente no lado da rede correspondente ao campo de xogo propio. - Obxectivo horizontal e grande. O obxectivo onde que hai que enviar o balón para conseguir gañar unha xogada é todo o campo do equipo contrario (81 m 2), e ten unha disposición horizontal, ao contrario que os obxectivos na maioría dos deportes, que teñen unha disposición vertical. - Subespazos con limitacións. A zona de ataque limita as accións dos zagueiros, que non poden rematar saltando dentro desa zona. c) O regulamento. - Actuación limitada sobre o balón. Esta actuación limitada sobre o balón ponse de manifesto en varios aspectos: - Cada equipo só pode dar tres golpeos ao balón cada vez que o balón está no seu campo (sen contar o bloqueo), o que confire rapidez ao xogo e impide o xogo pasivo. Así mesmo, esta limitación obriga a unha alta organización interna do equipo, xa que non hai posibilidade de rectificar os erros. - Un xogador non pode golpear o balón dúas veces seguidas (agás despois dun bloqueo), o que impide o avance dos xogadores co móbil e o xogo individualista. - Rotación dos xogadores. A rotación dos xogadores por todos os postos ao longo dun encontro vai imposibilitar unha especialización completa dun xogador nun posto ou función específicos. d) O tempo de xogo. - Duración indeterminada. O voleibol non se xoga cun tempo límite, senón que é o tanteo o que marca a duración dos sets e do partido. - Ritmo de xogo rápido. O voleibol é un xogo moi rápido. As transicións defensaataque e ataque-defensa son instantáneas. Cando un equipo pasa o balón ao campo contrario, xa está defendendo; e cando un equipo realiza a defensa, esa defensa é o comezo do seu ataque. Esta circunstancia esixe aos xogadores un cambio de mentalidade ofensiva/defensiva moi rápido. O ritmo de xogo pode variarse pouco, xa que as accións sobre o balón están limitadas (3 golpeos cada vez) e o balón non pode ser retido. 2 Así meso, o tempo dispoñible para a toma de decisión é moi reducido, xa que non podemos coller o balón e pararnos a observar a colocación dos xogadores. A única excepción é no momento do saque. e) Comunicación motriz. O voleibol desenvólvese nun espazo sociomotor con interacción motriz directa no espazo común que se comparte cos compañeiros do equipo e cos opoñentes que se encontran ao outro lado da rede. A comunicación motriz existente no voleibol consiste en comunicación práxica esencial e directa de comunicación (cooperación co compañeiro) e contracomunicación (oposición contra os adversarios), e a indirecta praxémica e xestémica. Respecto a este elemento estrutural, cada xogador debe funcionar sobre a base das accións dos seus compañeiros, en forma de axustes espaciais e constante comunicación verbal e xestual que beneficien a coordinación entre os xogadores nas accións a executar. Isto supón un traballo de apoio constante, nas situacións de ataque principalmente, do xogador que non ten o balón. Na interacción entre compañeiros, a comunicación verbal e xestual vólvense fundamentais. A primeira é relevante en canto a que se produce usualmente nunha acción continua do xogo e que require inmediatez; é moi importante en todas as situacións nas que hai incerteza sobre cal é o xogador que debe golpear o balón, cando o balón se dirixe á intersección entre as zonas de dous ou máis xogadores. A segunda, normalmente marcada mediante sinais cos dedos, implica unha formulación estratéxica coñecida, ou durante o desenvolvemento do xogo, cando se cambia de sinal e/ou acción a última hora para adaptarse a circunstancias cambiantes do xogo. En ataque (equipo con balón), as principais accións de xogo que se organizan a partir desta comunicación previa correspóndense coas situacións de colocación e de finalización do ataque. Non obstante, en situacións de organización do ataque ante contraataque, os criterios que conducen a resposta ofensiva vanse construíndo durante o desenvolvemento da acción de xogo, en función das incidencias que van sucedendo no propio equipo e no contrario. En defensa (equipo sen balón), o traballo desenvolverase en función dos adversarios e os movementos e indicacións dos compañeiros. A repartición de responsabilidades defensivas en canto á zona que han de cubrir os xogadores que defenden lonxe da rede dependerá de onde se sitúen os bloqueadores. f) Roles e subroles. Os roles estratéxicos que poden asumir os xogadores de voleibol son os de xogador con balón, xogador sen balón do equipo que ten o balón e xogador do equipo que non ten o balón. A alternancia destes roles é constante, dado que sucesivamente se pasa do ataque 3 á defensa e viceversa e, ademais, durante a construción do ataque, un xogador pode asumir en moi pouco tempo dous roles diferentes, o de golpear o móbil e o de non o golpear. As estratexias do equipo e os condicionantes do xogo determinarán a elección dun subrol ou outro e o emprego dun determinado tipo de golpeo que permita levar a cabo a decisión adoptada. Roles Xogador que golpea o balón Xogador sen balón do equipo con balón Xogador do equipo que non ten o balón Subroles Poñer o balón en xogo Pasar a un compañeiro (favorecer) Tocar o balón para evitar o contacto do balón co chan Pasar ao campo contrario (dificultar) Fintar Rematar a xogada Apoiar aos compañeiros Amagar Axustar a situación en función de adversarios/compañeiros Anticiparse Bloquear Fintar 4 2. CONSIDERACIÓNS PARA A INICIACIÓN NO VOLEIBOL O voleibol, como acabamos de ver, é un deporte que presenta grandes esixencias perceptivas e decisionais, debido á interacción motora existente. Así mesmo, esixe inicialmente un mínimo de familiarización co móbil e as súas formas básicas de golpeo. É importante asociar estas prácticas de familiarización con determinados obxectivos motores a conseguir (manter en xogo o móbil mediante golpeos consecutivos, devolver a determinadas zonas, intercambiar golpeos con compañeiros enviando o móbil a determinadas zonas, etc.). Aínda que algunhas metodoloxías comprensivas e construtivistas propoñen desde o primeiro momento da iniciación deportiva a práctica do deporte - ben na súa expresión máxima, con todos os elementos estruturais, ben mediante modificacións do deporte - é moi difícil no voleibol realizar iso sen unha mínima aprendizaxe técnica. Isto non quere dicir que se deba realizar mediante unha aprendizaxe analítica, senón que se poderían utilizar formas xogadas ou simplificadas do voleibol. É moi difícil pretender que os alumnos realicen accións de xogo cunha intencionalidade táctica se teñen moita dificultade en realizar os golpeos ao balón e que este leve a traxectoria desexada. Por outra parte, as metodoloxías comprensivas e construtivistas inclúen case todas elas adaptacións do deporte, con diferentes intencións e denominacións (xogos modificados, xogos reducidos, minideportes,…). Estas adaptacións teñen como obxectivo facilitar a aprendizaxe de diferentes aspectos do xogo, potenciándoos e, como consecuencia, minimizando ou obviando outros aspectos. En todas estas adaptacións do deporte e en todas as situacións pedagóxicas que se utilicen na iniciación ao voleibol podemos modificar ou eliminar algúns elementos estruturais e funcionais, pero debemos ser conscientes das consecuencias que esa modificación pode ter. Estas adaptacións deben conservar na medida do posible a esencia do deporte, de tal xeito que logo non haxa dificultades en pasar da práctica do deporte adaptado ao deporte real. Entre os elementos do voleibol susceptibles de ser modificados podemos mencionar os seguintes: - Balón. Un aspecto do voleibol que "asusta" aos principiantes é a dor que pode causar as primeiras veces o golpeo ao balón, sobre todo no pase de antebrazos. Podemos utilizar nas primeiras sesións balóns máis brandos, de gomaespuma ou materiais similares, para evitar a inhibición que pode provocar este feito nos alumnos. Se non se dispón destes balóns, unha solución pode ser utilizar os balóns regulamentarios con menos aire. Cando se utilicen este tipo de balóns é moi importante insistir na correcta execución dos golpeos. A ausencia de dor favorece que se golpee o balón de calquera maneira, co risco de automatizar eses golpeos. Cando se empece a practicar co balón regulamentario pode haber lesións (sobre todo no pase de dedos) e inhibicións. 5 Se estes balóns, ademais de ser máis brandos, son tamén menos pesados ou máis grandes, será necesaria unha adaptación da enerxía transmitida ao balón ou da colocación dos brazos e mans cando se practique co balón regulamentario. A utilización destes balóns non se debe limitar ás primeiras sesións, senón que posteriormente se poden seguir utilizando para aumentar o dominio dos pases, ao ser realizados con balóns de diferentes tamaños e pesos. - Formas de intervención sobre o balón. Para darlle maior continuidade ao xogo algúns autores propoñen variar as formas de intervención sobre o balón, coas seguintes modificacións: - permitir coller o balón; - permitir que o balón dea un bote. Se se permite coller o balón, pérdese un dos elementos específicos do voleibol que é o golpeo. Con esta modificación os alumnos non golpean un balón que lles chega cunha traxectoria e velocidade determinadas, distintas en cada ocasión, senón que golpean un balón que eles mesmos lanzaron ao aire. A apreciación das traxectorias do balón e os desprazamentos para situarse correctamente respecto ao balón, dous aspectos moi importantes no voleibol, perden con esta modificación toda a súa importancia, e non se desenvolverán eficazmente. Se se permite que o balón dea un bote, modifícase totalmente a apreciación de traxectorias. En vez de desprazarnos en función dunha parábola (a que describe o balón polo aire), terémolo que facer en función de dúas (a que describe antes de botar e a que describe despois). Ademais dos inconvenientes da modificación anterior, o feito de deixar botar o balón presenta outro problema: despois do bote, o balón perde enerxía e non se eleva moito, obrigando ao xogador a adoptar una posición moi baixa e a comunicarlle ao balón unha enerxía maior que a que habería que transmitir en condicións normais. Esta circunstancia provoca movementos esaxerados nos xogadores, sobre todo no pase de antebrazos. Outra modificación, con obxectivo distinto das anteriores, é outorgar un punto extra ás xogadas que finalicen cun golpeo concreto, para potenciar a execución dun determinado tipo de golpeo. - Número de toques por equipo. Non permitir devolver o balón ao primeiro toque ou esixir dar tres toques favorece o xogo de equipo e permite que interveña no xogo un maior número de xogadores. Por outro lado, estas normas van obrigar ao xogador que realice o primeiro golpeo a ter unha orientación determinada e a aumentar o control da enerxía transmitida ao balón, xa que o balón deberá quedar no seu propio campo e en condicións de ser xogado por un compañeiro. - Número de xogadores. Canto menor sexa o número de xogadores, a incerteza será menor e haberá máis oportunidades para intervir no xogo. As indecisións serán menos habituais e haberá unha maior continuidade no xogo. Un caso especial da redución do número de xogadores é o xogo de 1 contra 1. 6 Nesta situación eliminamos a incerteza sobre quen debe golpear o balón, xa que non hai compañeiros. Pero eliminamos tamén unha toma de decisión importante no voleibol: golpeo eu ou un compañeiro? É dicir, convertemos o voleibol nun deporte de oposición. Outra aspecto que tamén se ve afectado é a variación nos golpeos. Para o xogo 1 x 1 deberemos usar un espazo de xogo pequeno (estreito e curto), onde a maioría dos pases van ser na mesma dirección na que recibo o balón, eliminando a realización de pases nos que o balón nos chega nunha dirección e debemos envialo noutra. - O terreo de xogo. (Cando nos refiramos neste apartado ao tamaño do terreo de xogo, sempre será en relación ao número de xogadores). Os terreos de xogo pequenos favorecen que se produza un maior número de contactos co balón, xa que os desprazamentos serán curtos e os xogadores non terán moitas dificultades en chegar ao balón. Por outro lado, aumenta a esixencia no control da enerxía transmitida ao balón, debido ás reducidas dimensións do terreo de xogo. Os terreos de xogo anchos esixen máis desprazamentos laterais, desenvolvendo con maior efectividade esta faceta do xogo. Os terreos de xogo longos e estreitos favorecen que haxa máis intercambios de balóns entre os dianteiros e os zagueiros, esixindo ao mesmo tempo unha maior precisión na dirección na que se envía o balón. Teñen o inconveniente de que se os xogadores non son capaces de realizar pases longos, o xogo concéntrase cerca da rede e os zagueiros non interveñen. Outra modificación que afecta ao terreo de xogo non é o seu tamaño, senón limitar a zona na que se pode conseguir punto (ou dar un punto extra se o balón cae nunha zona determinada): Desta maneira potenciamos a realización dos pases dirixidos a unhas zonas determinadas e que a defensa se centre nesas zonas. Tamén podemos determinar áreas de xogo restrinxidas, nas que non se poden estar ou non se pode realizar un determinado golpeo, para potenciar a realización dalgunha acción concreta (exemplos: non se pode rematar polo centro, para favorecer o xogo de ataque polas zonas laterais; non se poden realizar pases de antebrazos na zona de ataque, para obrigar a dar pases altos e que sexa factible o pase colocación). - Altura da rede. Unha rede alta vai esixir que os pases sexan altos, aumentando o tempo de voo do balón e o tempo do que dispoñemos para desprazarnos, así como aumentando o tempo para a toma de decisión. Ademais, unha rede alta evita os remates, o que permite unha maior continuidade no xogo. Unha rede baixa favorece as traxectorias rápidas e o xogo de ataque, dificultando ao mesmo tempo as accións defensivas. 7 3. PROPOSTAS DE INICIACIÓN AO VOLEIBOL a) Proposta de David Rodríguez Ruiz. (Metodología de enseñanza de las habilidades propias del voleibol. Lecturas: Educación Física y Deportes. Revista Digital - Buenos Aires - Año 13 - Nº 127 - Diciembre de 2008). Nesta proposta o autor presenta dúas progresións para a iniciación ao voleibol, partindo de xogos modificados, seguindo o modelo comprensivo. Progresión de un juego modificado deportivo de uno contra uno (1 vs 1) 1. Juego modificado deportivo En una zona de campo reducida se juega un uno contra uno (1 vs 1), la forma de pasar el balón es mediante un lanzamiento por encima de la red o cuerda. El juego se inicia con un lanzamiento fácil de uno de los jugadores y luego se pasa a intentar que pique en el suelo del campo contrario. No se puede caminar con el móvil, sino coger y lanzar. Otra regla que no se plasme aquí y ocurra en el momento puede ser modificada y/o añadida para favorecer alguna de las características de los juegos modificados deportivos. Cuyos objetivos vendrían representados por: El dominio de los desplazamientos antero - posterior. El empleo de tácticas básicas. La coordinación, en el cálculo de trayectorias. El empleo de lanzamiento del balón o pelota de espuma. 2. Minivoley En una zona de campo reducida se juega un uno contra uno (1 vs 1), la forma de pasar el balón es mediante una acción técnica determinada (toque de dedos o mano baja) por encima de la red o cuerda. El juego se inicia con un saque mediante el gesto indicado, de forma fácil, de uno de los jugadores y luego se intenta que pique en el suelo del campo contrario. Otra regla que no se plasme aquí y ocurra en el momento puede ser modificada y/o añadida para favorecer el objetivo marcado en el ejercicio. Las metas a cumplir en esta etapa de la progresión son: El dominio de los desplazamientos antero - posterior. La coordinación, en el cálculo de trayectorias. El empleo de alguna acción técnica determinada. La adaptación del gesto técnico a las necesidades tácticas. 3. Voleibol En una zona de campo reducida se juega un uno contra uno (1 vs 1), la forma de pasar el balón es mediante una acción técnica determinada (toque de dedos o mano baja) por encima de la red o cuerda. El juego se inicia con un saque mediante el gesto indicado, de forma fácil, de uno de los jugadores y luego se intenta que pique en el suelo del campo contrario. Otra regla que no se plasme aquí y ocurra en el momento puede ser modificada y/o añadida para favorecer el objetivo marcado en el ejercicio. Estos ejercicios se pueden utilizar como: Perfeccionamiento de los desplazamientos antero - posterior. Sesión recordatoria. Trabajo específico de ese gesto técnico. Trabajo condicional mediante juego. 8 Progresión de un juego modificado deportivo de dos contra dos (2 vs 2) 1. Juego modificado deportivo En una zona de campo reducida se juega un dos contra dos (2 vs 2), la forma de pasar el balón es mediante un lanzamiento por encima de la red o cuerda. El juego se inicia con un lanzamiento fácil de uno de los jugadores y luego se pasa a intentar que pique en el suelo del campo contrario. No se puede caminar con el móvil, sino coger y lanzar. Otra regla que no se plasme aquí y ocurra en el momento puede ser modificada y/o añadida para favorecer alguna de las características de los juegos modificados deportivos. Posible variante, es con pase entre los compañeros (2 o 3 pases). Cuyos objetivos vendrían representados por: Dominio de los desplazamientos antero - posterior. Empleo de tácticas básicas. Coordinación, en el cálculo de trayectorias. Empleo de lanzamiento del balón o pelota de espuma. Cooperación con el compañero. 2. Minivoley En una zona de campo reducida se juega dos contra dos (2 vs 2), la forma de pasar el balón es mediante una acción técnica determinada (toque de dedos o mano baja) por encima de la red o cuerda. El juego se inicia con un saque mediante el gesto indicado, de forma fácil, de uno de los jugadores y luego se intenta que pique en el suelo del campo contrario. Otra regla que no se plasme aquí y ocurra en el momento puede ser modificada y/o añadida para favorecer el objetivo marcado en el ejercicio. Una posible variante es introducir pases entre los compañeros (1 o 2 pases). Las metas a cumplir en esta etapa de la progresión son: Dominio de los desplazamientos antero-posterior. Coordinación, en el cálculo de trayectorias. Empleo de alguna acción técnica determinada. Adaptación del gesto técnico a las necesidades tácticas. Cooperación con el compañero. 3. Voleibol En una zona de campo reducida se juega un dos contra dos (2 vs 2), la forma de pasar el balón es mediante una acción técnica determinada (toque de dedos o mano baja) por encima de la red o cuerda. El juego se inicia con un saque mediante el gesto indicado, de forma fácil, de uno de los jugadores y luego se intenta que pique en el suelo del campo contrario. Se introduce el pase entre compañeros (regla de tres pases). Otra regla que no se plasme aquí y ocurra en el momento puede ser modificada y/o añadida para favorecer el objetivo marcado en el ejercicio. Estos ejercicios se pueden utilizar como: Perfeccionamiento de los desplazamientos antero - posterior. Sesión recordatoria. Trabajo específico (situación de juego). Trabajo condicional mediante juego (control). Cooperación con el compañero. Conclusiones El juego modificado deportivo en el alto rendimiento se transforma en un juego simplificado, de ahí la importancia de introducir los juegos modificados deportivos de cancha dividida en la iniciación, es decir, en las primeras etapas del aprendizaje en Minivoley o en la escuela deportiva como complemento general. 9 Por tanto, la evolución cronológica de cada fase de la progresión de la enseñanza aplicada en el Voleibol debería ser la siguiente: Figura 9. Fases de enseñanza en voleibol según el modelo horizontal comprensivo. 10 b) Proposta de Antonio Tinajas Ruiz e José Tinajas Ruiz. (Unidad didáctica de iniciación al voleibol para chicos y chicas de 4º de Enseñanza Secundaria Obligatoria (15-16 años). Lecturas: Educación Física y Deportes. Revista Digital Buenos Aires - Año 13 - Nº 123 - Agosto de 2008). Nesta proposta os autores expoñen unha unidade didáctica para a iniciación ao voleibol nun contexto educativo, na que combinan diferentes formulacións metodolóxicas (ensinanza técnica, ensinanza baseada na táctica a través do xogo modificado e ensinanza centrada na técnica por medio do xogo real). Cada sesión está dividida en dúas partes: a primeira está dedicada á práctica de xogos modificados, con grupos heteroxéneos; a segunda está dedicada ao xogo real con modificación do número de xogadores. Nesta segunda parte da sesión realízanse por parte das/os alumnas/os avaliacións do comportamento técnico e táctico. Exemplos de sesións desta proposta: Sesión nº 4 Calentamiento. Juego 7: Juego por tríos, de golpes de dedos y de antebrazos. Los jugadores adoptan una distribución triangular y se pasan el balón con golpes de dedos (GD) o de antebrazos (GA), como les venga bien y en el orden que quieran. Juego 8: Juego por tríos, de golpes de dedos. Igual que el juego 7, pero utilizando sólo GD. Juego 9: Juego por tríos, de golpes de antebrazos. Igual que el juego 7, pero utilizando sólo GA. Juego 10: Juego en grupos de 5, de golpes de dedos y de antebrazos. Los jugadores adoptan una distribución en círculo. Se pasan el balón con el golpe que les venga bien. No pueden pasar a los compañeros contiguos. Gana el grupo que efectúa un mayor número de golpes antes de que la pelota caiga al suelo. Partido 2x2. Sesión nº 12 Calentamiento. Juego 23: Juego por parejas, de golpe de antebrazos, sentados. Como el juego 22, pero por parejas. La pareja de jugadores se pasa el balón mediante GD y GA (como les vaya bien). Han de sentarse y continuar pasándose el balón. Se contabilizan los golpes que dan una vez sentados hasta que la pelota cae al suelo. Juego 24: Juego en grupos de 6, de lanzamiento a canasta. Similar al juego 15, pero usando sólo GD. Formamos 4 equipos con el grupo-clase. En cada canasta compiten dos grupos. Cada grupo acabará compitiendo contra los otros tres. El juego consiste en encestar la pelota que es lanzada exclusivamente con GD. La pelota debe tocar el tablero antes de encestarse, no puede tocar el suelo, y, si rebota en el tablero o en el aro, no puede ser enviada directamente, sino que tiene que tiene que efectuarse un pase intermedio. Se contabilizan las canastas que efectúa un equipo en tres minutos. Si se contraviene alguna de las normas, se vuelve a empezar. Partido 6x6. 11 c) Proposta de Sagrario del Valle Díaz, María Jesús García Hernández e Ricardo de la Vega Marcos. (Método comprensivo vertical en el aprendizaje del voleibol. Un ejemplo práctico en secundaria. Revista Pedagógica Adal, Nº 22, Marzo 2011). Nesta proposta os autores expoñen, seguindo o modelo comprensivo vertical, as liñas xerais e a metodoloxía a aplicar na iniciación ao voleibol nun contexto educativo, pero sen detallar o tipo de actividades a realizar nin unha progresión nos contidos a impartir. Objetivos didácticos Comprender el deporte del voleibol teniendo en cuenta su origen, características generales y fundamentos reglamentarios. a) Tomar conciencia de los principios tácticos en ataque y en defensa: I) mantener el móvil en juego; II) llevar la iniciativa en el juego; III) conseguir el objetivo. b) Conocer los elementos necesarios para poder planificar y llevar a cabo una competición interna de voleibol. c) Ser consciente de que la práctica del voleibol como una actividad de alto valor recreativo y lúdico, que favorece el desarrollo personal y mejora la calidad de vida y la salud. d) Potenciar el espíritu de cooperación y el trabajo en equipo. Contenidos conceptuales Conocimiento del origen, la historia y el reglamento del voleibol Contenidos procedimentales Indagación y búsqueda mediante el visionado de un vídeo y la indagación en internet del origen, la historia y el reglamento del voleibol Toma de conciencia del Primer Prin- Lanzamiento y recepción del móvil cipio en ataque y en defensa del de- con dos manos como recursos para porte de voleibol. Fase de relación: una posesión segura, autopases familiarización después de un control para una posesión segura y golpeos a un compañero o sitio determinado Comprensión del Primer Principio en Aprendizaje de los toques y golpeos ataque y en defensa del deporte de básicos en función del objetivo táctivoleibol. Fase de relación: golpeos y co, comprendiendo la mecánica de toques básicos su ejecución, al servicio del mantenimiento del juego Conocimiento del Segundo Principio Trabajo práctico para comprender la en ataque y en defensa del deporte noción de altura de la red; desplazade voleibol. Fase de desarrollo de las mientos para llevar la iniciativa; precapacidades técnico-tácticas para el paración los pases reconociendo las juego individual y colectivo compartir debilidades del contrario; precisión el espacio colocándose en función en los pases y golpeos para descode quien lleve la iniciativa en el juego locar al contrario; realización de saques como medio para empezar atacando Toma de conciencia del Tercer Prin- Aprendizaje de los momentos adecipio en ataque y en defensa del de- cuados para finalizar la jugada; prác12 Contenidos actitudinales Toma de conciencia de los recursos que tenemos a nuestro alcance para la comprensión del deporte de voleibol Valoración y participación en las actividades con independencia del resultado y del nivel de destreza alcanzado Valoración de la importancia del trabajo en equipo. Desarrollo del espíritu de cooperación y el trabajo en equipo Desarrollo de la cooperación como medio para llevar a cabo propuestas porte de voleibol. Fase de finalización tica con una mecánica simple de los distintos tipos de pases y golpeos de finalización para conseguir el objetivo Conocimiento de los elementos neOrganización de competiciones incesarios para poder planificar y llevar ternas y aplicación al torneo en los a cabo una competición interna de recreos voleibol que provocan adherencia al deporte Valoración de la práctica del voleibol como una actividad de alto valor recreativo y lúdico, que favorece el desarrollo personal y mejora la calidad de vida Metodología Teniendo en cuenta el nivel de partida del alumnado y el conocimiento del deporte de voleibol, se propone en cada una de las sesiones, para cumplir los objetivos planteados, un método comprensivo vertical amparado desde un enfoque constructivista, donde las situaciones de juego contextualizadas son el eje central sobre el que pivota el desarrollo de la labor docente. Especial atención se va a dar al pensamiento táctico de ahí que se utilice una técnica de enseñanza mediante la búsqueda con una estrategia global, además del estilo de enseñanza por descubrimiento guiado el cuál provoca mayor implicación cognitiva del sujeto en el aprendizaje. Para la iniciación deportiva del voleibol se realizarán juegos modificados o adaptados en progresión de dificultad, donde predomine una enseñanza global que facilite la transferencia con la situación de juego real. 13
