Aurkezpena XVI. mendean hasi eta bereziki XVII. eta XVIII. mendeetan garatzen den Europako kulturaren aldia dugu barrokoa, eta garai hartako bizimoduaren arlo guztiak hartzen ditu bere baitan, literatura, musika gizarte-ohiturak eta arte guztiak. Beraz, ikuskera estetiko hau Errenazimentukoaren eta Neoklasizismokoaren artean kokatzen da. Orokorrean honako ezaugarri hauek ditu: masen mugimenduan eta argi-itzalen kontrastean oinarritutako efektua bilatzea; oparotasunerako grina; edertasuna xehetasun txikienetan ere islatzeko jaidura... Barroko garaian, XVII. mendean, Europak Argien Menderanzko bideari ekin dio eta erronka zoragarri bat du: zientzialarien eta filosofoen Europa dugu hau, baita pintore eta musikari handiena ere. Jakintzaren Europa, eta arteen eta ideien trukearena. Pil-pilean dagoen Europa kementsua, non denek denengandik ikasten duten denen onerako. Aldaketa estetiko eta mudantza handiak daude 1650.etik 1750.era bitarteko urteetan eta orduko nazio handietako lurralde-eskolak sendotu egiten dira: Alemania, Iberiar Penintsula, Italia, Frantzia eta Ingalaterra... guztietan agertzen da musikarekiko interesa. Pertsonak eta obrak batetik bestera doaz kontinente osoan barrena eta harreman estuak sortzen dira Europako lurraldeetako konpositoreen artean. Rameau gazte-gazte eta biziki frantses batek oso bidaia azkarra egin zuen Milanora eta harrezkero mendiaz haraindiko musikarekiko interes handia piztu zitzaion. Alemanian, Bach-ek, bertatik irten gabe, suite ingelesak eta frantsesak idazten ditu, hala nola kontzertu bat ere italiar erara. Ingalaterran, Purcell-ek Frantziako eta Italiako estiloak bere egin zituen eta haatik britainiar iraun zuen berariaz, eta gero Haendel-ek, Italiako arteaz blai, oratorio ingelesa sortu zuen bertan. Beste alde batetik, Espainiako eta Portugalgo eskolak harremanetan jartzen dira kanpoko munduarekin: Scarlatti napolitarra klabezinaren erregea da Lisboan eta Madrilen, aldi berean Almeida portugaldarra Italiara doa ikasketak egitera eta bertan Vivaldik arrakastara darama concertoa. Nazioaren ideiak bere bidea egiten du Telemann-en idazluman, Antzinako eta gaurko nazioen obertura idazten duelarik, eta bai Couperin-en idazluman ere, izan ere Nazioak izenburua daramaten trio sonaten egilea bera dugu, bertan estilo frantsesa eta italiarra "bateratzen" dituela. Beste alde batetik, tonalitatea modalitateari gailendu izanak eta baxu jarraitua onartu izanak iragartzen dute antzematen hasia den eztabaida harmoniaren eta melodiaren dohain erlatiboen inguruan. Melodiak "antzeratu ez ezik berba ere egiten du" idazten du Raousseauk eta Rameauk erantzuten dio: "Harmoniak baino ezin ditu pasioak iratzarri...". Musika klasikoa, haren konpositoreak eta interpretatzaileak zabaltzeko eta jendarteratzeko gure ahaleginean, martxoaren 3an, 4an eta 5ean, Bilbao 700-III Millenium Fundazioak Nazioen Harmonia hori aurkeztuko dugu tresna ezin hobea dugun musikaren bitartez: Alemaniako J.S. Bach eta G. Ph. Telemann; Espainiako M. Blasco de Nebra eta A. Soler; Frantziako F. Couperin eta J.Ph. Rameau; Ingalaterrako G.F. Haendel eta H. Purcell; Italiako D. Scarlatti eta A. Vivaldi; eta Portugalgo C. Seixas eta F. A. de Almeida. Proposamen honek gurekin bat egitera eta asteburu musikal honetaz gozatzera bultzatuko zaituztela espero dugu. Presentación El barroco es el periodo de la cultura europea que, iniciado en el siglo XVI, se desarrolla principalmente en los siglos XVII y XVIII y abarca todas las manifestaciones de la vida de su tiempo, lo mismo la literatura que la música, igual las costumbres sociales que todas las artes. Es, pues, una concepción estética que se sitúa entre las del Renacimiento y el neoclasicismo. En general, sus características son el rebuscamiento del efecto por el movimiento de las masas y de los contrastes de luces y sombras; la predilección por lo grandioso; la preocupación por plasmar la belleza hasta en los detalles más secundarios... En esta época barroca, mediado ya el s. XVII, Europa inicia su andadura hacia el Siglo de las Luces con su reto apasionante: es la Europa de los científicos y de los filósofos, la de los grandes pintores y músicos. La Europa del conocimiento, la del intercambio de las artes y de las ideas. Una Europa pujante y efervescente en la que todos aprenden de todos en beneficio de todos. Marcados por grandes cambios estéticos y profundas mutaciones, los años 1650 a 1750 son testigo del afianzamiento de las escuelas regionales en las grandes naciones de la época que, desde Alemania hasta la Península Ibérica, de Italia a Francia e Inglaterra, muestran interés por la música. Personas y obras circulan a través de todo el Continente y se van entablando estrechos contactos entre los compositores de las diferentes provincias europeas. Profundamente francés, el jovencísimo Rameau realiza un viaje relámpago a Milán y, desde entonces, se despierta en él un especial interés por la música ultramontana. En Alemania, Bach, sin siquiera haber salido nunca de su país, escribe unas suites inglesas y francesas así como un concierto al estilo italiano. En Inglaterra, después de que Purcell adoptara los estilos de Francia e Italia manteniéndose específicamente británico, el alemán Haendel, impregnado de arte italiano, se establece en Londres y crea el oratorio inglés. Por su parte, las escuelas española y portuguesa entablan relaciones con el mundo exterior: el napolitano D. Scarlatti es el rey del clavecín en Lisboa y Madrid, mientras que el portugués Almeida marcha a estudiar a Italia, donde Vivaldi hace que triunfe el concerto. La idea de Nación prosigue su camino bajo la pluma de Telemann, que escribe una obertura de las Naciones Antiguas y Modernas, y la de Couperin, autor de sonatas en trío publicadas con el título Las Naciones, en las que reúne los estilos francés e italiano. Por otra parte, el triunfo de la tonalidad sobre la modalidad y la adopción del bajo contínuo anuncian el debate que se esboza en torno a las virtudes relativas a la armonía y la melodía. La melodía “no sólo imita sino que habla”, escribe Rousseau, a quien Rameau responde “Sólo a la armonía corresponde despertar las pasiones...”. En nuestro afán por seguir divulgando y difundiendo la música clásica, a sus compositores e intérpretes, los días 3, 4 y 5 de Marzo, la Fundación Bilbao 700-III Millenium Fundazioa presentamos esa Armonía de las Naciones a través del magnífico instrumento que es la música: J.S. Bach y G. Ph. Telemann por Alemania; M. Blasco de Nebra y A. Soler por España; F. Couperin y J.Ph. Rameau por Francia; G.F. Haendel y H. Purcell por Inglaterra; D. Scarlatti y A. Vivaldi por Italia; y C. Seixas y F. A. de Almeida por Portugal, esperando que esta propuesta les anime a acompañarnos y disfrutar del musical fin de semana. Eskerrik asko ondoko kontserbatorioetako ikasle parte-hartzaile guztiei: Agradecemos la participación de los siguientes conservatorios: ostirala • viernes • ostirala • viernes • ostirala • viernes • ostirala • viernes • ostirala • viernes AUDITORIO HAENDEL AUDITORIOA 15 30 Conservatorio “José Castro Ovejero” de León Conservatorio de Música “Jesús Guridi” Musika Kontserbatorioa (Vitoria) 20h00 Fotokonposaketa: Fotocomposición: Flash Composition, S.L. Inprimaketa: Impresión: Flash Impresión, S.L. Laguntzailea: Con la colaboración: 15 15 30 30 45 5 20h00 45 20h00 Ricercar Consort Philippe Pierlot dirección Purcell: Música instrumental (Fantasías, Pavanas, Sonatas y Chacona) 30 30 30 30 45 45 45 2 45 21h00 15 30 Malin Christensson soprano Marianne Beate Kielland mezzo-soprano James Taylor tenor David Wilson-Johnson bajo RIAS-Kammerchor Akademie für Alte Musik Berlin Daniel Reuss dirección Haendel: Oratorio “El Mesías” HWV 56 21h00 15 30 45 45 22h00 22h00 15 4 21h00 6 15 Juan Manuel Quintana viola de gambe Cordula Breuer flauta dulce Antje Sabinski viola Aino Hildebrand viola Concerto Köln Telemann: Concierto para viola de gamba y orquesta en re mayor TWV 55:d6 Bach: Concierto de Brandeburgo nº 6 en si bemol mayor BWV 1051 Telemann: Concierto para viola de gamba y flauta dulce en la menor 30 45 7 15 Amandine Beyer violín Pierre Hantaï clavecín Bach: Sonatas para violín y clavecín nº 4 en do menor BWV 1017 Bach: Sonatas para violín y clavecín nº 2 en la mayor BWV 1015 21h00 15 La Venexiana Claudio Cavina dirección Scarlatti: Salve Regina en la menor Scarlatti: Stabat Mater 8 30 45 22h00 22h00 15 15 15 30 30 30 30 45 45 45 45 23h00 23h00 23h00 23h00 15 15 15 15 David Grimal violín Programa a determinar larunbata • sábado • larunbata • sábado • larunbata • sábado • larunbata • sábado • larunbata 29 11h00 15 9 30 45 12h00 La Fenice Coro de Cámara de Namur Jean Tubéry dirección “Celebrate this festival!” Purcell: “Celebrate this festival”, Oda para el cumpleaños de la Reina Mary Purcell: “Man that is born of a woman”, Oda para los funerales de la Reina Mary 11h00 11h00 15 15 30 30 45 15 30 30 45 13h00 15 30 10 15 15 30 45 15h00 15 30 45 30 45 15h00 15 30 45 16h00 16 15 30 Anne Queffélec piano Bach: Adagio, extracto del Concierto en re menor BWV 974, transcripción para piano del concierto para óboe de Marcello Haendel :Presto, extracto de la “Suite n° 3 en re menor (Primer Cuaderno) HWV 428” Haendel: Suite n° 8 en fa menor (Primer Cuaderno) HWV 433 Scarlatti: Sonatas para piano en fa menor K. 481, en si menor K. 27, en re mayor K. 33 Haendel: Chacona en sol mayor (Segundo Cuaderno) HWV 435 45 15 30 45 15h00 15 30 45 16h00 16h00 16h00 15 15 45 Martin Sandhoff traverso y flauta dulce Cordula Breuer flauta dulce Rüdiger Lotter violín Concerto Köln Telemann: Concierto para traverso y flauta dulce Telemann: Concierto para traverso en re Bach: Concierto de Brandeburgo nº 4 en sol mayor BWV 1049 15 15 30 30 30 45 45 15 15 30 30 45 45 19h00 15 30 45 13 Philippe Jaroussky contra-tenor Laurence Paugam violín Ensemble Matheus Jean-Christophe Spinosi violín y dirección Vivaldi: Sinfonía, extracto de la ópera “Griselda” RV 718 Vivaldi: “Sorge l’irato nembo” y “Sol da te”, extractos de la ópera “Orlando furioso” RV 728 Vivaldi: Concierto para dos violines RV 168 Vivaldi: “Vedro con moi diletto”, extracto de la ópera “Il Giustino” RV 717 Vivaldi: “Se in ogni sguardo”, extracto de la ópera “Orlando finto pazzo” RV 727 30 17h00 30 Núria Rial soprano Patrick Beaugiraud oboe de amor Giovanna Pessi arpa Ricercar Consort Philippe Pierlot dirección Bach: Concierto para oboe de amor, cuerdas y bajo continuo en la mayor BWV 1005a Haendel: Concierto para arpa, dos flautas dulces y cuerdas opus 4 n°6 Haendel: Cantata “Tra le Fiamme” HWV 170 David Grimal violín Programa a determinar 17h00 15 18 15 45 15 18h00 24 45 17h00 Coral de Bilbao Bilbao Orkestra Sinfonikoa Juan José Mena dirección Haendel: Coronation Anthems 45 30 45 15h00 15 30 45 17h00 18h00 30 15 30 18h00 15 25 45 La Venexiana Claudio Cavina dirección Scarlatti: Salve Regina en la menor Scarlatti: Stabat Mater 18h00 15 30 30 45 45 19h00 19h00 19h00 15 15 30 30 Martin Sandhoff traverso Cordula Breuer traverso Andrew Hale trompa Renée Allen trompa Concerto Köln Telemann: Extractos para dos flautas de “Tafelmusik” Haendel: Suite para orquesta nº 1 en fa mayor “Música Acuática” HWV 348 26 15 Capilla Peñaflorida Josep Cabré dirección Soler: Missa Pro Defunctis 30 45 45 20h00 20h00 15 15 15 30 30 30 30 45 45 20h00 15 14 21h00 15 30 45 45 19 20h00 21h00 Malin Christensson soprano Marianne Beate Kielland mezzo-soprano James Taylor tenor David Wilson-Johnson bajo RIAS-Kammerchor Akademie für Alte Musik Berlin Daniel Reuss dirección Haendel: Oratorio “El Mesías” HWV 56 15 20 21h00 15 30 30 45 45 22h00 22h00 15 15 27 45 Chorus Musicus Köln Das Neue Orchester Christoph Spering dirección Bach: Motete para coro “Der Geist hilft unsrer Schwachheit auf” BWV 226 Bach: Motete para coro “Fürchte dich nicht, ich bin bei dir” BWV 228 Bach: Motete para coro “Komm, Jesu komm!” BWV 229 Bach: Motete para coro “Singet dem Herrn ein neues Lied” BWV 225 21 Raphaël Oleg violín Sinfonia Varsovia Peter Csaba dirección Bach: Concierto para violín en mi mayor BWV 1042 Bach: Suite para orquesta nº 3 en re mayor BWV 1068 45 Asier Polo violonchelo Itziar Atutxa violonchelo Enrique Solinís tiorba y guitarra barroca Juan Manuel Ibarra clavecín Vivaldi: Sonata para violonchelo y bajo continuo nº 3 en la menor RV 43 Bach: Suite para violonchelo solo nº 2 en re menor BWV 1008 Vivaldi: Sonata para violonchelo y bajo continuo nº 4 en si bemol mayor RV 45 30 21h00 Javier Perianes piano Blasco de Nebra: Sonatas para piano nº 5 en fa sostenido menor, nº 3 en re mayor, nº 2 en si bemol mayor, nº 4 en do mayor Bach/Kempff: Coral “Jesus bleibet meine Freude”, extracto de la Cantata “Herz und Mund und Tat und Leben” BWV 147 Scarlatti: Sonatas para piano en fa menor K. 466, en si o mi bemol mayor K. 193 32 Blandine Rannou clavecín Couperin: Segundo Preludio, extracto de “El Arte de tocar el clavecín” Couperin: Extractos del decimonoveno Orden (Libro 3º): Les Calorins et les Calotines, L’Artiste, Les Culbutes jxcxbxnxs. La Muse - Platine Couperin: Tercer Preludio, extracto de “El Arte de tocar el clavecín” Couperin: Extracto del séptimo Orden (Libro 2º) : La Ménetou, La Chazé, Les Amusements Rameau: Extractos de las “Nouvelles Suites”: La Poule, Les Sauvages, L’Enharmonique, L’Egyptienne 33 Iván Martín piano de Cabezón: Tiento del Primer Tono Soler: Sonata en sol menor Soler: Sonata en do mayor 34 Ana Mafalda Castro clavecín Seixas: Sonatas para clavecín en mi menor, en sol menor, en sol menor, en sol mayor Seixas: Sonatas para clavecín en re menor, en re menor, en fa menor, en fa mayor Seixas: Sonata para clavecín en do mayor, en do menor 15 30 28 15 The Tallis Scholars Peter Philips dirección “Purcell, Heredero del Renacimiento” Gibbons: “Hosanna to the son of David” Weelkes: “Hosanna to the son of David” Byrd: “Prevent us O Lord”, “Ne irascaris” Tallis: “O secrum convivium” Purcell: “Hear my prayer, O Lord”, “Remember not”, “O Lord God of hosts” 35 22h00 30 30 45 45 23h00 23h00 23h00 15 15 15 15 30 30 30 30 45 31 45 22h00 15 Raphaël Oleg violín Bach: Partita para violín solo nº 3 en mi mayor BWV 1006 Bach: Partita para violín solo nº 2 en re menor BWV 1004 15 14h00 17 30 13h00 The Tallis Scholars Peter Philips dirección Praetorius: Magnificat I Praetorius: “O bone Jesu” Hassler: “Ad dominum cum tribularer” Schutz: “Die mit Tranen saen”, “Sellig sind die Toten” Bach: Motete para coro “Komm, Jesu komm!” BWV 229 14h00 30 12 15 13h00 23 Passamezzo Antico Wilbert Hazelzet traverso Pedro Gandía Martín violín Itziar Atutxa viola de gamba Juan Manuel Ibarra clavecín Bach: Sonata para flauta, violín y bajo continuo en sol mayor BWV 1038 Telemann: Cuarteto parisino nº 2 para flauta travesera, violín, bajo de viola y bajo continuo en la menor Bach: Sonata en trío adaptada de “La Ofrenda Musical” BWV 1079 12h00 13h00 15 45 45 45 14h00 Ensemble Vocal de Lausanne Sinfonia Varsovia Michel Corboz dirección Bach: Misa en la mayor BWV 234 Haendel: Dixit Dominus HWV 232 30 45 14h00 15 Josep Colom piano Blasco de Nebra: Sonatas para piano nº 1 en do mayor, nº 3 en la mayor Blasco de Nebra: Sonatas para piano nº 5 en fa sostenido menor, nº 6 Soler: Sonatas para piano en mi bemol mayor ST 41, en fa mayor SR 56, en do menor SR 100 Soler: Sonatas para piano en fa mayor SR 69, en re bemol mayor SR 88 Scarlatti: Sonatas para piano en mi mayor, en re mayor Scarlatti: Sonatas para piano en si bemol mayor, en re menor, en re mayor 15 45 30 11 22 30 45 45 12h00 Akademie für Alte Musik Berlin Stefan Mai Konzertmeister Telemann: Obertura en do mayor “Hamburger Ebb und Flut” Telemann: Suite en re mayor 15 Coral de Bilbao Sinfonia Varsovia Gorka Sierra dirección J. de Nebra: Oficio y Misa de Difuntos 45 11h00 30 45 30 15 12h00 15 Pierre Hantaï clavecín Bach: Preludio y Fuga a determinar Bach: Suite Inglesa para clavecín nº 2 en la menor BWV 807 30 45 23h00 igandea • domingo • igandea • domingo • igandea • domingo • igandea • domingo • igandea • 36 11h30 45 12h00 45 11h30 45 12h00 15 30 45 13h00 15 11h30 40 Anne Queffélec piano David Grimal violín Sinfonia Varsovia Peter Csaba dirección Bach: Concierto para violín en mi mayor BWV 1042 Bach: Concierto para piano en fa menor BWV 1056 15 37 Chorus Musicus Köln Das Neue Orchester Christoph Spering dirección Bach: Motete para coro “Der Geist hilft unsrer Schwachheit auf” BWV 226 Bach: Motete para coro “Fürchte dich nicht, ich bin bei dir” BWV 228 Bach: Motete para coro “Komm, Jesu komm!” BWV 229 Bach: Motete para coro “Singet dem Herrn ein neues Lied” BWV 225 45 La Fenice Coro de Cámara de Namur Jean Tubéry dirección “Celebrate this festival!” Purcell: “Celebrate this festival”, Oda para el cumpleaños de la Reina Mary Purcell: “Man that is born of a woman”, Oda para los funerales de la Reina Mary 12h00 50 11h30 La Venexiana Claudio Cavina dirección Scarlatti: Salve Regina en la menor Scarlatti: Stabat Mater 45 12h00 15 15 30 30 30 45 45 45 13h00 13h00 13h00 15 41 30 45 15 30 Martin Sandhoff traverso y flauta dulce Cordula Breuer flauta dulce Rüdiger Lotter violín Concerto Köln Telemann: Concierto para traverso y flauta dulce Telemann: Concierto para traverso en re Bach: Concierto de Brandeburgo nº 4 en sol mayor BWV 1049 45 Josep Colom piano Blasco de Nebra: Sonatas para piano nº 1 en do mayor, nº 3 en la mayor Blasco de Nebra: Sonatas para piano nº 5 en fa sostenido menor, nº 6 Soler: Sonatas para piano en mi bemol mayor ST 41, en fa mayor SR 56, en do menor SR 100 Soler: Sonatas para piano en fa mayor SR 69, en re bemol mayor SR 88 Scarlatti: Sonatas para piano en mi mayor, en re mayor Scarlatti: Sonatas para piano en si bemol mayor, en re menor, en re mayor 30 45 15 15 30 45 15h00 15 30 45 30 45 15h00 15 30 45 30 45 15h00 15 30 45 30 45 15h00 15 30 45 16h00 16h00 16h00 16h00 15 15 15 15 30 30 17h00 17h00 Carlos Mena contra-tenor François Fernández viola de amor Ricercar Consort Philippe Pierlot dirección Vivaldi: Stabat Mater en fa menor RV 621 Vivaldi: Concierto para viola de amor en re menor F II nº 2 30 30 30 45 45 15 30 30 30 45 Ricercar Consort Collegium Vocale Gent Philippe Pierlot dirección Purcell: Dido y Eneas 45 15 15 15 45 30 Capilla Peñaflorida Josep Cabré dirección Soler: Missa Pro Defunctis 15 18h00 19h00 La Fenice Jean Tubéry dirección “Trompas y Musas” Música popular y música cortesana en la Inglaterra del siglo XVII: Purcell, Adson, Brade, Locke, Hilton 15 18h00 39 47 30 15 17h00 45 Romina Basso Dido Furio Zanasi Eneas Núria Rial Belinda Damien Guillon Bruja Hanna Bayodi Segunda Mujer, Bruja Alex Potter Segunda Bruja, Espíritu Malcolm Bennett Marino 42 14h00 17h00 45 45 15 43 Javier Perianes piano Blasco de Nebra: Sonatas para piano nº 5 en fa sostenido menor, nº 3 en re mayor, nº 2 en si bemol mayor, nº 4 en do mayor Bach/Kempff: Coral “Jesús bleibet meine Freude”, extracto de la Cantata “Herz und Mund und Tat und Leben” BWV 147 Scarlatti: Sonatas para piano en fa menor K. 466, en si o mi bemol mayor K. 193 18h00 15 30 45 45 19h00 19h00 15 44 30 45 Sinfonia Varsovia Peter Csaba dirección Haendel: Música para los Reales Fuegos de Artificio HWV 351 48 30 20h00 15 15 15 30 30 30 53 Raphaël Oleg violín Bach: Partita para violín solo nº 3 en mi mayor BWV 1006 Bach: Partita para violín solo nº 2 en re menor BWV 1004 19h00 30 20h00 Asier Polo violonchelo Itziar Atutxa violonchelo Enrique Solinís tiorba y guitarra barroca Juan Manuel Ibarra clavecín Vivaldi: Suite para violonchelo y bajo continuo nº 3 en la menor RV 43 Bach: Suite para violonchelo solo nº 2 en re menor BWV 1008 Vivaldi: Sonata para violonchelo y bajo continuo nº 4 en si bemol mayor RV 45 45 15 20h00 52 30 15 45 51 Blandine Rannou clavecín Couperin: Sexto Preludio en si menor, extracto de “El Arte de tocar el clavecín” Couperin: Extractos del tercer Orden (Libro 1º): La Ténébreuse, Courante, La Lugubre, La Favorite Couperin: Extractos del decimoctavo Orden (Libro 3º): Allemande – La Verneuil, Soeur Monique, Le Turbulent, L’Atendrissante, Le Tic-toc-choc ou Les Maillotins Rameau: Extractos de las “Nouvelles Suites”: La Poule, Les Sauvages, L’Enharmonique, L ‘Égyptienne 18h00 15 The Tallis Scholars Peter Philips dirección “Purcell, Heredero del Renacimiento” Gibbons: “Hosanna to the son of David” Weelkes: “Hosanna to the son of David” Byrd: “Prevent us O Lord”, “Ne irascaris” Tallis: “O secrum convivium” Purcell: “Hear my prayer, O Lord”, “Remember not”, “O Lord God of hosts” Passamezzo Antico Wilbert Hazelzet traverso Pedro Gandía Martín violín Itziar Atutxa viola de gamba Juan Manuel Ibarra clavecín Bach: La Ofrenda Musical BWV 1079 15 14h00 45 14h00 46 14h00 30 Itzulpena: Traducción: Arin-Arin (Castellano-Euskera) 19h00 15 15 Argazkien artxiboa: Archivo fotográfico: CREA-Nantes Ensemble Vocal de Lausanne Sinfonia Varsovia Michel Corboz dirección Bach: Misa en la mayor BWV 234 Haendel: Dixit Dominus HWV 232 19h00 15 38 Zuzendaritza artistikoa / Dirección Artística: René Martin (CREA-Nantes) SALA SOLER ARETOA 15 45 Laguntzaile teknikoa / Con la asistencia técnica de CREA-Nantes: 3 30 20h00 45 Conservatorio de Música de Haro 15 45 Conservatorio de Música “Juan Crisóstomo de Arriaga” Musika Kontserbatorioa (Bilbao) Conservatorio Profesional de Música de Gijón 19h00 Bilbao Orkestra Sinfonikoa Juan José Mena dirección Arriaga: Obertura de “Los Esclavos felices” Arriaga: Sinfonía en re mayor 45 30 Conservatorio de Música de Calahorra SALA SCARLATTI ARETOA 1 19h00 Conservatorio de Grado Medio “Barakaldo” Erdi Mailako Kontserbatorioa Conservatorio Municipal de Música “Antonio Cabezón” de Burgos SALA TELEMANN ARETOA 49 Philippe Jaroussky contra-tenor Jean-Marc Goujon flauta Ensemble Matheus Jean-Christophe Spinosi dirección Haendel: Obertura, “Dover giustizia”, extractos de “Ariodante” Haendel: “Penna tiranna”, extracto de “Amadigi di Gaula” Vivaldi: Concierto para flauta, cuerdas y bajo continuo en sol menor opus 10 n° 2 RV 439 “La Notte” Haendel: “Cara sposa” y “Venti turbini”, extractos de “Rinaldo” 45 20h00 15 30 54 Amandine Beyer violín Pierre Hantaï clavecín Bach: Sonatas para violín y clavecín nº 4 en do menor BWV 1017 Bach: Sonatas para violín y clavecín nº 2 en la mayor BWV 1015 Amandine Beyer violín “Majestuosa, grácil, hipnótica. Perfecta en la inflexión del fraseo que la joven solista modela con un sentido del espacio magníficamente adaptado a la sonoridad”. Goldberg Raphaël Oleg violín “Brillantemente refinada, la interpretación de Raphaël Oleg rezuma energía y está sólidamente estructurada, casi imposible de superar por ningún otro profesional”. International Herald Tribune Ana Mafalda Castro clavecín “La clavecinista mantiene durante todo su concierto un nivel de energía que sobrecoge al auditorio desde la primera hasta la última nota”. Público Javier Perianes piano “El joven de Huelva de apenas veintisiete años posee una madurez poco habitual... Busca la esencia de la música, su expresividad y llegar a transmitir ésta. Lo consigue”. Beckmesser Joseph Colom piano “Uno de los grandes intérpretes de la ancha historia del piano español”. Scherzo Peter Philips dirección “Gracias a la dirección de Peter Philips, en la actuación de Tallis Scholars se puede escuchar cada detalle de las líneas musicales con toda la pureza y claridad de sus sonidos. La belleza resultante de su trabajo es por lo que este grupo destaca en el terreno artístico”. Diario de Huesca Michel Corboz dirección “Corboz diseña el canto. Corboz sabe elegir sus voces, colocarlas, jugar magistralmente con sus cuerdas como el violinista de un Stradivarius, en una búsqueda tenaz de belleza y de luz”. La Montagne Philippe Pierlot viola de gamba y dirección “Encabezando el Ricercar Consort, Philippe Pierlot ha desarrollado su interpretación escuchando el canto y la respiración humana, el resultado es fascinante: la ósmosis entre los instrumentos y la voz es total”. Bernard Schreuders Peter Csaba dirección “Una dirección sencilla pero muy eficaz, con apasionadas elevaciones que marcan cada particularidad y la menor inflexión, transportando a sus músicos en un viaje mágico”. Centre Presse Asier Polo violonchelo «(…) La obra es dificilísima para la orquesta, y no digamos para el solista. Vencedor holgado de todos los escollos técnicos, Asier Polo puso alma y trabajo sesudo al servicio del “Concierto”, y su precioso violonchelo voló con pasmosa seguridad, hasta culminar en la soberbia “cadenza”, resuelta con claridad inimabinable...” ABC David Grimal “Este joven músico tiene un sonido, una sensibilidad y una confianza rítmica y melódica que le sitúan en la cumbre de los violinistas de hoy.” Sud-Ouest. Anne Queffélec piano “Nada más posar sus manos en el teclado, se trasluce su interpretación cuya agudeza mantiene al oyente en vilo y lo emociona por la nobleza de sentimiento propia de los más grandes”. Le Monde “Anna Queffélec: “el descubrimiento de un alma”, titulaba el Muncheren Zeitung Pierre Hantaï clavecín y dirección “Esta recopilación dedicada al genial napolitano (Domenico Scarlatti), tiene el riesgo de dejarnos insomnes durante varias noches por su interpretación enérgica y radical. Al igual que su padre, el pintor Simon Hantaï, nuestro solista es un artista entero”. Telerama Blandine Rannou clavecín “Gusto, brillantez, equilibrio, elegancia..”.. Scherzo Philippe Jaroussky contra-tenor “Philippe Jaroussky canta igual que respira : desde siempre, sin hacerse preguntas, con una soltura y una sencillez desarmantes. Este don, que a algunos les haría sucumbir ante los éxitos fáciles y los espejismos del “showbiz”, lo pone al servicio de su pasión, generosa pero reflexiva, por la música barroca”. Forum Opera Daniel Reuss dirección “Tristia está a punto de llorar por la presencia del Coro de Cámara de Ámsterdam. En las dos primeras elegías, se percibe el parentesco con el romanticismo allende el Rin de Schubert a Brahms y se comprende lo que consigue un auténtico gran director de coro como Daniel Reuss”. Le Monde Iván Martín piano “Iván Martín demostró ser poseedor de una técnica sorprendente, que le permite realizar verdaderas proezas en el teclado.” La Música Nuria Rial soprano “Una voz dulce que adentra al oyente en la espontánea naturalidad del canto”. Scherzo “De una madurez artística sorprendente, Nuria Rial muestra una voz de soprano ligera y de colores ricos que se suma a una interpretación llena de espíritu chispeante. Y el público queda subyugado...” Taggespiegel Carlos Mena contra-tenor “Un timbre límpido y corpóreo, una agilidad y una afinación implacables, un soberbio conocimiento estilístico”. Scherzo Gorka Sierra dirección “La Sociedad Coral, preparada por Gorka Sierra, en formación reducida para el buen equilibrio con la orquesta, hizo un excelente trabajo en las antífonas o himnos para la coronación de Jorge II”. El Correo Juan José Mena director “Las actuaciones del director vasco con grandes orquestas de otras latitudes llevan consigo por un lado el nombre de la orquesta de la que es titular, al tiempo que su trabajo con esas formaciones enriquece su ya gran talla directorial.” DEIA Christoph Spering dirección “Bajo su dirección, gracias a la finura de los detalles, la música se hace Verbo”. WAZ “Christoph Spering insufla a Haendel un vigoroso dramatismo, es completo y sutil, con acentos bien contrastados. Y como sabe soñar, es capaz de llevar los tempi rápidos hasta la exaltación”. La Liberté Jean-Christophe Spinosi dirección “En el proceso de recuperación –o de normalización– vivaldiano la importancia de un músico como JeanChristophe Spinosi es fundamental. El violinista y director francés se está dejando la piel en poner las cosas en su sitio”. El País Das Neue Orchester Christoph Spering dirección “Una interpretación orquestal de bello colorido, proporcionado por instrumentos de época, sin atisbo de impureza en el timbre de los instrumentos de metal sin pistones o de los de madera sin llaves. Con la conjunción propia de un conjunto musical cuyos miembros tocan juntos desde hace casi veinte años”. El Correo Jean Tubéry clavecín y dirección “Jean Tubéry ha sabido descubrir, desempolvar y devolver despés la luz a los grabados, iluminar los más pequeños detalles de las esculturas. Sin duda, nuestros intérpretes han entrado en la corte de los grandes”. Repertoire Ensemble Matheus Jean-Christophe Spinosi dirección “Jean-Christophe Spinosi es un violinista y director de 39 años, de naturaleza incontrolablemente expansiva, que comenzó en 1991 con el Ensemble Matheus y hoy lo ha convertido en una máquina perfectamente engrasada para interpretar a Vivaldi”. El País Akademie für Alte Musik “Los músicos de la Akademie für Alte Musik Berlin compiten en refinamiento y alcanzan un color similar al de la declamación de una soprano”. Diapason Bilbao Orkestra Sinfonikoa (...) el director y la orquesta transmitieron el ánimo, la alegría y el sentido lírico que personifican una gran sinfonía. Continúa patente el buen momento que vive actualmente la Sinfónica de Bilbao.” El Correo Capilla Peñaflorida – Joseph Cabré “Bonizzoni y La Risonanza se asientan en una posición más humilde y, a la postre, más grandiosa. Aquí con el apoyo de la Capilla Peñaflorida, redonda, sonora, bien apoyada, con presencia y empaste.” ABC, plenos de sonoridad, un buen equilibrio entre las cuerdas y una jugosa dicción. Pocas cosas pueden descontarse de esta excelente ejecución.” DEIA Collegium Vocale Gent Philippe Pierlot viola de gamba y dirección “Asistido por magníficos instrumentistas, las voces y el texto son protagonistas (...). La precisión del coro es escalofriante. Se basa en un equilibrio muy especial y preciosista”. Filomúsica Concerto Köln “Concerto Köln da brillo las partituras. Su luminosa interpretación ejerce un fascinante poder de seducción transmitido por el esplendor del tejido orquestal”. Classica Répertoire Coral de Bilbao Gorka Sierra dirección “”(...), es de justicia poner de relieve en esta ocasión la gran labor realizada por el coro, que estuvo en todo momento vibrante, con buena coordinación de volumen y color, con unos pianos plenos de sonoridad, un buen equilibrio entre las cuerdas y una jugosa dicción. Pocas cosas pueden descontarse de esta excelente ejecución”. DEIA Coro de Cámara de Namur Jean Tubéry dirección “(...) una mención muy especial para el Coro de Cámara de Namur, de una cohesión ejemplar, de un relieve emocionante”. Forum Opera Chorus Musicus Köln Christoph Spering dirección “El Chorus Musicus demostró una gran versatilidad y una homogeneidad que sólo un coro trabajado y preparado puede ofrecer”. El Correo Ensemble Vocal de Lausanne Michel Corboz dirección “Aunados, concentrados, etéreos, místicos o dándose rienda suelta, los coralistas se funden en la voluntad de su director, adelantándose a menudo a sus órdenes como auténticos telépatas”. La Liberté La Fenice Jean Tubéry trompa y dirección “Unas interpretaciones de gran intensidad y una extraordinaria variedad de contrastes”. Scherzo “La calidad de la ejecución instrumental del conjunto La Fenice es completamente admirable”. Early Music La Venexiana - Claudio Cavina “Con un extraordinario equilibrio en sus voces, la música avanza en ellas con una fluidez casi narrativa, elegante y refinada”. Scherzo “Sus interpretaciones destacan por una extraordinaria altura técnica y por su encendido apasionamiento, característica ésta indispensable para sacar todo el partido de un repertorio tan íntimamente unido al lenguaje poético y retórico como el de la música vocal italiana”. Cantus-records Passamezzo Antico “Se trata de un conjunto de excelente nivel... Un bello programa lleno de maravillas sonoras en el estilo más apropiado. Se oyó la más pura manifestación del settecento italiano.” El Correo RIAS-Kammerchor Daniel Reuss dirección “Por su solidez vocal, por la riqueza cromática y tímbrica de sus componentes y por la claridad de las inflexiones sonoras, sólo la formación berlinesa – uno de los mejores coros alemanes en ejercicio – puede afrontar cualquier desafío sin alterarse”. La Montagne Ricercar Consort Philippe Pierlot viola de gamba y dirección “Se produce una alquimia prodigiosa entre los instrumentistas del ensemble, con los que Philippe Pierlot trabaja asiduamente desde hace años. Esta fidelidad genera un increíble estado de emoción y de eficiencia en el que los menores gestos producen enormes efectos”. Klara Kompas Sinfonía Varsovia “Ninguna de mis colaboraciones con otras orquestas me ha proporcionado jamás tanta satisfacción como mi trabajo con la orquesta Sinfonía Varsovia, tanto de solista como de director”. Yehudi Menuhin The Tallis Scholars Peter Philips dirección “Cualquiera, familiarizado con la música del Renacimiento, sabe que este grupo ha conseguido llegar a lo más alto”. The Boston Globe “Los Tallis Scholars producen un sonido increíblemente claro y luminoso, un canto de gran virtuosismo en músicas muy imaginativas”. The Independent Aretoak Salas GEORG FRIEDRICH HAENDEL (1685 – 1759) Haendel Halle-n (Alemania) jaio zen 1685. urtean, eta familiaren aldetik ezerk ez zuen iragartzen musikari bihurtuko zenik, urte berean jaiotakoak eta, beraz, garaikideak zituen D. Scarlatti eta J.S. Bach-en aitzi. Haendel-ek Halle-ko Marienkirche-ko organo-jolea zen Friedrich Wilhelm Zachow-ekin jaso zuen musika prestakuntza. Musikari karrerari Halle-ko katedraleko organoan ekin zion, baina hiri hau laster geldituko zitzaion txiki anbizioz betetako gazte honi eta, Hamburgeko antzokian etapa labur bat egin ondoren, Italiara joan zen ikasketak egitera eta bertan geratu zen hiru urtez. 1709. urtean amaitu zuen Italiako egonaldia Venezian Agrippina obrarekin arrakasta itzela lortu ondoren. Alemaniara itzuli eta Hanoverko Gorteko kapellmeister (kapera-maisua) izendatu zuten, baina laster utzi zuen postu hau eta Londresera joan zen, garai hartako munduan punta-puntako hiria zen eta. Bertan, artean ezagutzen ez zuten musika bat ezagutaraziko zien Haendel-ek ingelesei: 1711ko otsailaren 14an Rinaldok sekulako arrakasta lortu zuen. Haendel, ordea, adopzio-herriaren kultura musikala bereganatzeaz ere arduratu zen. 1719. urtean King’s Theater antzokian kokatutako Royal Academy of Music-eko zuzendari izendatu zuten. Harrezkero igaro ziren hurrengo bederatzi urte zorionekoetan konpositoreak hamalau opera eskaini zizkion publiko ingelesari, besteak beste, Giulio Cesare italiar estiloko operaren eredu biribilena jo izan dena. Haendel-en bizitzan dena ezin hobeki zihoala zirudielarik, bestelako traza hartu zuen denak. Zuzentzen zuen antzokiak zailtasun ekonomiko larriak zituen eta errealitateari muzin eginez berriz ekin zion jarduerari bere kabuz. Ordudanik, aldez aurretik galdutako borroka batean murgildu zen zortzi urtean barrena. Hala ere, beste hamazazpi opera eskaini zizkion publikoari. 1737. urtean, hondamenaren atarietan eta eskuineko besoa paralizatua zuela, bere bidearen azkenera iritsia zela zirudien. Baina berriz agertu zen oratorioarekin, harrezkero haren arrakastarik handiena izango zenarekin, alegia, eta hari esker berreskuratu zuen publikoa, eta bizitzaren azkeneraino lagun izan zuen haren berotasuna. Zorigaitzak berriz jo zuen eta zahartzaroan itsu geratu zen huts egindako ebakuntza baten ondorioz. 1759. urtean hil zen eta Westminsterren ehortzi zuten. Haendel musikari europar aitzindari biribiltzat jo dezakegu, bere egin zituelako garai hartako estilo frantses, aleman, eta italiarraren ezaugarri nagusiak. GEORG FRIEDRICH HAENDEL (1685 – 1759) Cuando en 1685, nace Haendel en Halle (Alemania), nada de su tradición familiar le predisponía a convertirse en músico, contrariamente a sus contemporáneos D. Scarlatti y J.S. Bach nacidos el mismo año que él. Haendel adquiere su formación musical con Friedrich Wilhelm Zachow, organista de la Marienkirche de Halle. Inicia su carrera de músico en el órgano de la catedral de Halle, pero muy pronto, esta ciudad le queda pequeña a este joven lleno de ambición que, tras un breve paso por el teatro de Hamburgo, inicia un viaje de estudios a Italia, donde permanece tres años. En 1709 pone fin a su estancia italiana cosechando un triunfal éxito en Venecia con su Agrippina. De regreso a Alemania, es kapellmeister (maestro de capilla) de la Corte de Hanover, pero abandona muy pronto este puesto para dirigirse a Londres, ciudad puntera del mundo en esa época. Allí, Haendel hace descubrir a los ingleses una música que ellos aún desconocen: el 14 de febrero de 1711, Rinaldo obtiene un éxito enorme. Pero Haendel se preocupa también por hacer suya la cultura musical de su país de adopción. En 1719, es nombrado director de la Royal Academy of Music instalada en el King’s Theater. A partir de este momento va a discurrir un fausto período de nueve años durante el cual el compositor ofrecerá al público inglés catorce óperas entre las que figura Giulio Cesare considerada como el más perfecto tipo de ópera al estilo italiano. Cuando todo parece rodar a las mil maravillas en la vida de Haendel, las cosas van a tomar un cariz diferente. El teatro que dirige pasa por graves dificultades financieras y, negándose a asumir la realidad, decide retomar la actividad por su cuenta. Desde ese momento, y durante ocho años, entabla una lucha perdida de antemano. A pesar de ello, es capaz de ofrecer al público diecisiete nuevas óperas. En 1737, al borde de la ruina y con su brazo derecho paralizado, parece haber llegado al final del camino. Sin embargo reaparece con el oratorio, que a partir de entonces será su gran éxito y gracias al cual reconquista al público, cuyo fervor le acompañará hasta el final de su vida. La desgracia vuelve a ensañarse con él: el anciano queda ciego tras una operación malograda. Muere en 1759 y es enterrado en Westminster. Se puede considerar a Haendel como el perfecto músico anticipadamente europeo ya que hizo suyos los principales componentes de los estilos francés, alemán e italiano de su tiempo. GEORG PHILLIP TELEMANN (1681 – 1767) Bere garaiko Europa osoan miretsia, Telemann-ek toki gailena izan zuen Alemaniako bizitza musikalean eta garrantzi handiko postuak bete zituen. Zuzenbidea ikasi ondoren, erabat lotu zitzaion musikari Leipzigeko Operaren ardura bere gain hartutakoan. Collegium Musicum-a fundatu zuen, bertan kontzertu publikoak antola zitezen; hainbat urte geroago, hirira heldu zenean, Bach-ek hartu zuen haren ardura. Sorau-n egonaldi labur bat egin zuen eta 1705. urtean Erdmann von Promnitz kondearen kapera-maisua izan zen bertan. Ondoren, Eisenach-en Bach ezagutu zuen. Geroago Frankfurt hiriko musika zuzendariaren postua bete zuen lehenik eta ondoren, 1721. urtetik, Hamburg hiriko musika zuzendaria izan zen, eta bertan jarraitu zuen hil arte, 1722. urtean Kuhmau-ren ondorengotza lortzearren Bachekin Leipzig-en lehiatu ostean. Hamburg-en hiriko musika instituzio guztientzat konposatu zuen (eliz musika, operak, kontzertu musika...) eta are gehiago, Alemaniako lehenbiziko musika aldizkaria ere fundatu zuen “Der getreue Music-Meister”. Era guztietako musikak interesatzen zitzaizkion eta frantses errepertorioa, herriko musika eslaviarrak, italiar estiloa, kontrapuntua... landu zituen. Sakontasun eta indar sinesgaitzak zituen Telemann-ek eta genero guztietan menturatu zen, formazio guztietan, eta bere katalogoan sei mila obratik gora utzi dizkigu. Alemaniako garai barrokoaren goieneko uneko ordezkari garrantzitsua dugu eta, bizirik zegoela, bere ospeaz itzal egiten zien garaikide guztiei. Baina hil ondoren, laster izan zen ahaztua, 1970eko hamarkadan berreskuratua izan zen arte. GEORG PHILLIP TELEMANN (1681 – 1767) Admirado en toda la Europa de su época, Telemann mantuvo un lugar preponderante en la vida musical de Alemania, ocupando puestos de gran importancia. Después de estudiar derecho, se entrega definitivamente a la música al hacerse cargo de la dirección de la Ópera de Leipzig. Funda el Collegium Musicum desde donde se organizan conciertos públicos y del que se ocupa Bach cuando llega a la ciudad, años más tarde. Tras su breve paso por Sorau, donde en 1705 es maestro de capilla del conde Erdmann von Promnitz , y después por Eisenach, donde conoce a Bach, Telemann ocupa primero el puesto de director musical de la ciudad de Frankfurt y más tarde, a partir de 1721, el de director de música de la ciudad de Hamburgo, donde permanece hasta su muerte, tras haber rivalizado con Bach en 1722 para la sucesión de Kuhnau en Leipzig. En Hamburgo, compone para todas las instituciones musicales de la ciudad (música sacra, óperas, música de concierto...) y llega incluso a crear la primera revista musical alemana “Der getreue Music-Meister”. Interesado por todo tipo de músicas, cultiva el repertorio francés, las músicas populares eslavas, el estilo italiano, el contrapunto... De increíble productividad y energía, Telemann se adentra en todos los géneros, en todas las formaciones, y deja un catálogo de más de seis mil obras. Es un importante representante de la era barroca alemana en su apogeo y, en vida, llega a eclipsar con su fama a todos sus contemporáneos. Pero después de su muerte, cae rápidamente en un profundo olvido, hasta que es recuperado en la década de 1970. DOMENICO SCARLATTI (1685-1757) Alessandrok (1660-1725), bere aitak, klabezin ikasketen hastapenak irakatsi zizkiolarik, Domenico Scarlatti Napoliko Errege Kaperako organo-jole eta konpositore izendatua izan zen; aita kapera-maisua zen bertan. 1708. urtean Veneziarantz abiatu zen eta han musikari handiak ezagutu zituen, besteak beste, Haendel, izan ere elkarrenganako adiskidetasuna eta miresmena sortu zen eta bizi osorako iraun zuen. Domenico Scarlati-ren ibilbideak agerian jartzen du biziki gogoko zituela bidaiak; hauetan askotan aritu zen printzeen eta aristokraten gorteen zerbitzura. Erroman Poloniako Maria Camira Erreginaren Jauregian lan egin zuen lehenik, eta gero Portugalgo Enbaxadorearen Capella Giulia-n. Italian ezkondu ondoren Lisboako Kapera Patriarkaleko maisu izendatu zuten eta musika eskolak eman zizkion Joao V.a erregearen alaba zen Maria Barbara Infantari. 1728. urtean, Maria Barbara Infanta Espainiako Fernando Printzearekin ezkondu zenean, Madrilera joan zen bizitzera. Scarlatti ere harekin joan zen eta kapera-maisu izendatu zuten. 1752 eta 1756 bitartean, Antonio Soler gazteari ere musika eskolak eman zizkion. Espainiako karrera luzean, jokoaren pasio abenturazale eta galgarriagatik zailtasun ekonomikoak izan zituen arren, klabezinerako konposatzen jardun zuen soilik, baina bizitzako azkeneko urteetan Salve Regina bat konposatu zuen. Jakin-min ase ezinaren erakusgarri, haren obrak aniztasun miresgarria du. DOMENICO SCARLATTI (1685-1757) Iniciado en el clavecín por su padre Alessandro (1660-1725), Domenico Scarlatti fue nombrado organista y compositor de la Capilla Real de Nápoles, donde su padre era Maestro de Capilla. En 1708 parte hacia Venecia donde conoce a músicos eminentes entre los que se encuentra Haendel, con quien entabla una amistad y admiración recíproca que durará toda su vida. El recorrido de Domenico Scarlatti pone de manifiesto su marcado gusto por los viajes durante los cuales prestó sus servicios en numerosas cortes principescas y aristocráticas:. En Roma trabaja en el Palacio de la Reina Maria Camira de Polonia primero y en la Capella Giulia del embajador portugués después. Tras su boda en Italia, es nombrado maestro de la capilla patriarcal de Lisboa e imparte clases de música a la Infanta Maria Barbara, hija del rey Joao V. En 1728, al casarse la Infanta Maria Barbara con el príncipe español Fernando, se instala en Madrid. Scarlatti va con ella y es nombrado maestro de capilla. Entre 1752 y 1756 imparte también clases al joven Antonio Soler. Durante su larga carrera española y a pesar de las dificultades económicas debidas a su pasión aventurera y ruinosa por el juego, se dedica exclusivamente a la composición para clavecín, aunque en los últimos años de su vida compone un Salve Regina. Muestra clara de su insaciable curiosidad, su obra evoca una diversidad maravillosa. ANTONIO SOLER (1729 – 1783) Espainiako musikaren historiako figura handia, Scarlatti-ren obra hispanikoaren benetako jarraitzailea da eta haren berezitasunez markatutako obra ugaria utzi digu. Aita ere musikaria zuela, Olot-en jaio zen eta 1736. urtean koruko haur sartu zen Montserraten. 1750. urtean kapera-maisu izan zen Lleidan, 1752. urtean Escorialeko Jeronimotarren Ordenan sartu zen eta hurrengo urtean apaiz ordenatu zen. Bizitzako azken hogeita hamar urteak erlijioari eman zizkion, baina ez zion, haatik, konposatzeari utzi. Bizitza osoan hala-moduzko osasuna izan bazuen ere, Solerrek beti bete zituen bere eginbehar erlijiosoak eta musikari gisa zituen zeregin askotariko eta ugariak: 1762. urtean argitaratu zen modulazioaren arteari buruzko tratatu garrantzitsu baina oso eztabaidatu baten egilea (Modulazioaren giltza), musika-tresna berrien asmatzailea eta egilea, organoak egiten aditua, moneta gaietan espezialista (honi buruzko tratatu bat idatzi zuen), Espainiako Infanteen klabezin maisua ere izan zen, bereziki Carlos III.aren semea zen On Gabriel Borbongoarena, izan ere ikasle trebea zen eta betiere estimu samur eta zintzoan izan zuen. Soler Scarlatti-rekin Madrilen perfekzionatu bazen ere, ez darabil maisuaren estilo bera, eta haren idazkera arinagoa da eta ez hain irmoa. Birtuosismo eta ausardia harmonikoari dagokionez, ordea, ez zen maisua baino gutxiago. Tempo azkarrak nabarmenki gogokoago dituen arren, Soler bere maisua bezain lirikoa eta adierazkorra da. Motibo laburrak eta soilak ditu gustuko, espainiar erara, italiar erarako diskurtso luzeagoen aitzi. Eta haren obrari buruzko iruzkinak egiten dituztenek maiz esaten dute, italianismoak gorabehera, Solerren musika funtsean espainiarra dela. ANTONIO SOLER (1729 – 1783) Gran figura de la historia de la música española, es el verdadero continuador de la obra hispánica de Scarlatti y nos ha legado una obra abundante marcada por su original sello. Hijo de padre músico, nece en Olot y en 1736, ingresa como niño de coro en Montserrat. En 1750 es maestro de capilla en Lérida y , en 1752, ingresa en la Orden de los Jerónimos en El Escorial, ordenándose sacerdote al año siguiente, consagrándose a la religión los treinta últimos años de su vida sin por ello abandonar la composición. Pese a su precaria salud durante toda su vida, Soler nunca dejó de cumplir al mismo tiempo con sus obligaciones religiosas y con las diversas y numerosas actividades de músico: autor de un importante aunque muy polémico tratado sobre el arte de la modulación publicado en 1762 (Llave de la modulación), constructor e inventor de nuevos instrumentos musicales, experto en materia de fabricación de órganos, especialista en cuestiones de moneda (escribió un trabajo al respecto), es también maestro de clavecín de los Infantes de España, muy particularmente de Don Gabriel de Borbón, hijo de Carlos III, alumno especialmente hábil que siempre supo manifestarle un tierno y sincero cariño. Aunque Soler se perfecciona con Scarlatti, en Madrid, no practica sin embargo el mismo estilo que su maestro, siendo su escritura menos contundente y más fluida. Pero en cuanto a virtuosismo y audacias armónicas, en nada tiene que envidiar a su maestro. Pese a su evidente predilección por los tempos rápidos, Soler es tan lírico y expresivo como aquel. Le gustan los motivos cortos y concisos a la española contrarios al discurso, más amplio, a la italiana. Y los comentaristas de su obra insisten a menudo en que, a pesar de sus italianismos, la música de Soler es esencialmente española. MARTXOAK 3, 4, 5 MARZO INFORMAZIOA / INFORMACIÓN Fundación Bilbao 700-III Millenium Fundazioa Palacio EUSKALDUNA Jauregia Plaza Ensanche, 11 - 1.º 48009 BILBAO Tfno: 94.679.04.88 www.bilbao.net www.bizkaia.net SARREREN SALMENTA / VENTA DE ENTRADAS Otsailaren 6tik aurrera / A partir del 6 de febrero CAJEROS MULTISEVICIO DE BBK www.bbk.es www.euskalduna.net Tfno: 944.310.310 SEDE FUNDACIÓN BILBAO 700-III MILLENIUM EGOITZAN Otsailaren 6tik aurrera / A partir del 6 de febrero (10:00-13:30 y 15:30-19:30) TAQUILLAS PALACIO EUSKALDUNA JAUREGIKO TXARTELDEGIETAN Otsailaren 20tik aurrera / A partir del 20 de febrero Programa hau erabat informatzailea da. Organizazioak ez du inolako erantzukizunik izango, ustekaberen bat dela eta, programazioa aldatzen bada. Este programa es de carácter informativo, la organización no se responsabiliza de los cambios que puedan surgir debido a imprevistos de programación. Antolatzailea / Organiza: Babesleak / Patrocinan: Laguntzaileak / Colaboran: