AUDITORIO DE GALICIA TEMPORADA 2013/2014 REAL FILHARMONÍA DE GALICIA Christoph König director Alexander Melnikov piano CONvers@ndo con Christoph König, director Alexander Melnikov, piano Sala Mozart / 20.00 h xoves 05 | 06 | 2014 21.00 h I FERNANDO SOR (1778-1839) Suite do ballet-pantomima “Hércules e Ónfale” LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770-1827) Concerto para piano núm. 5 en Mi bemol maior, op. 73 “O Emperador” Allegro Adagio un poco mosso Rondo: Allegro, ma non troppo Alexander Melnikov piano II LOUISE FARRENC (1804-1875) Sinfonía núm. 2 en Re, op. 35 Andante - Allegro Andante Scherzo. Vivace Andante - Allegro Duración aproximada do concerto: 1 hora e 40 minutos Pregámoslle ao público que non faga fotografías e que desconecte os teléfonos móbiles, reloxos, etc. Real Filharmonía de Galicia Nace en 1996. O seu primeiro director foi Helmuth Rilling (1996-2000), a quen sucedeu Antoni Ros Marbà (2000-2012). Dende 2013 Paul Daniel é o seu director titular e artístico. A titularidade da Real Filharmonía de Galicia recae na Xunta de Galicia, é xestionada polo Consorcio de Santiago e ten a súa sede permanente no Auditorio de Galicia. DIRECTOR ARTÍSTICO E TITULAR PAUL DANIEL HELENA SENGELOW ENRIQUE ROCA KIYOKO OHASHI IRINA GRUIA ELINE VIKSNE DIRECTOR ASOCIADO MAXIMINO ZUMALAVE PRINCIPAL DIRECTOR INVITADO CHRISTOPH KÖNIG VIOLÍNS I JAMES DAHLGREN (concertino) ADRIANA WINKLER (axuda de concertino) ANCA SMEU ** DANIEL KORDUBAYLO MICHAL RYCZEL YULIA PETRUSHEVSKAYA ANNA ALEXANDROVA ILYA FISHER ILDIKÓ OLTAI VICTORIA JUROV VIOLÍNS II GRIGORI NEDOBORA * NIKOLAY VELIKOV ** GYULA VADASZI SAMIRA AJKIC * PRINCIPAL ** COPRINCIPAL Nace en 1996. Su primer director titular fue Helmuth Rilling (1996-2000), a quien sucedió Antoni Ros Marbà (2000-2012). Desde 2013 Paul Daniel es su director titular y artístico. La titularidad de la Real Filharmonía de Galicia recae en la Xunta de Galicia, es gestionada por el Consorcio de Santiago y tiene su sede permanente en el Auditorio de Galicia. VIOLAS TILMANN KIRCHER * NATALIA MADISON ** ANNE SCHLOSSMACHER TIMUR SADYKOV OXANA BAKULINA IONELA CIOBOTARU VIOLONCELLOS PLAMEN VELEV * BARBARA SWITALSKA ** CARLOS GARCÍA THOMAS PIEL SACHA CRISAN (R) CONTRABAIXOS CARLOS MÉNDEZ * ALFONSO MORÁN ** ORIOL XICART ÓBOES CHRISTINA DOMINIK * ESTHER VIÚDEZ ** CLARINETES BEATRIZ LÓPEZ * VICENTE LÓPEZ ** EMILIO ALONSO *** FAGOTES JUAN CARLOS OTERO * MANUEL VEIGA ** TROMPAS JORDI ORTEGA * ALFREDO VARELA * XAVIER RAMÓN ** TROMPETAS JAVIER SIMÓ * RAMÓN LLÁTSER ** TIMBAL JOSÉ VICENTE FAUS * PIANO ILONA TIMCHENKO (R) FRAUTAS LAURENT BLAITEAU * LUIS SOTO ** *** ALUMNO EAEM (R) REFORZO FACEBOOK.COM/REALFILHARMONIADEGALICIA Christoph König director Naceu na cidade alemá de Dresde e alí estudou dirección orquestral, piano e canto. Recibiu o premio da Fundación Herbert von Karajan (Berlín). Dende 2013 é o Principal Director Invitado da Real Filharmonía de Galicia. Ademais é o director titular da Orquestra Sinfónica do Porto-Casa da Música e director musical da Orquestra de Solistas Europeos de Luxemburgo. Está moi solicitado como director invitado en toda Europa e América. O seu debut nos Estados Unidos coa Sinfónica de Nova Jersey desembocou en novos compromisos coas orquestras de Indianápolis, Colorado e Houston, entre outras. Tamén debutou coas orquestras de Pittsburg, Radio Danesa, Orquestra de París e a Filharmónica dos Países Baixos. Os seus compromisos tamén inclúen a Royal Philarmonic de Londres, as Filarmónicas de Dresde, Stuttgart e Bonn, así como as orquestras da BBC de Escocia e a BBC de Gales. A súa reputación como director de ópera aumentou rapidamente tras dirixir en 2003 en Zúric O rapto no Serrallo de Jonathan Miller. As súas gravacións inclúen obras de Schönberg e Prokofiev, Saariaho e Sibelius coa Orquestra Nacional do Porto; Melcer coa Sinfónica Escocesa da BBC; sinfonías de Beethoven coa Sinfónica de Malmö; e Prokofiev e Mozart coa Orquestra de Solistas Europeos de Luxemburgo. En 2009 a BBC Music Magazine dedicoulle a portada á súa gravación coa Sinfónica Escocesa da BBC do Concerto para piano nº 1 de Brahms. Nació en la ciudad alemana de Dresde y allí estudió dirección orquestal, piano y canto. Recibió el premio de la Fundación Herbert von Karajan (Berlín). Desde 2013 es el Principal Director Invitado de la Real Filharmonía de Galicia. Además es el director titular de la Orquesta Sinfónica do Porto-Casa da Música y director musical de la Orquesta de Solistas Europeos de Luxemburgo. Está muy solicitado como director invitado en toda Europa y América. Su debut en Estados Unidos con la Sinfónica de Nueva Jersey desembocó en nuevos compromisos con las orquestas de Indianápolis, Colorado y Houston, entre otras. También debutó con las orquestas de Pittsburg, Radio Danesa, Orquesta de París y la Filharmónica de los Países Bajos. Sus compromisos también incluyen la Royal Philarmonic de Londres, las Filarmónicas de Dresde, Stuttgart y Bonn, así como las orquestas de la BBC de Escocia y la BBC de Gales. Su reputación como director de ópera aumentó rápidamente tras dirigir en 2003 en Zúrich El rapto en el Serrallo de Jonathan Miller. Sus grabaciones incluyen obras de Schönberg y Prokofiev, Saariaho y Sibelius con la Orquesta Nacional do Porto; Melcer con la Sinfónica Escocesa de la BBC; sinfonías de Beethoven con la Sinfónica de Malmö; y Prokofiev y Mozart con la Orquesta de Solistas Europeos de Luxemburgo. En 2009 la BBC Music Magazine le dedicó la portada a su grabación con la Sinfónica Escocesa de la BBC del Concierto para piano nº 1 de Brahms. Alexander Melnikov piano Naceu en Moscú en 1973. É o maior expoñente da técnica clásica rusa, que lle permite responder a desafíos de virtuoso, pero a súa musicalidade reflexiva desafía calquera clasificación. En 2010 recibiu o premio Choc de Classica á mellor gravación do ano polos 24 Preludios e Fugas de Shostakovich. Pode parecer sorprendente que Melnikov quitara do seu repertorio activo aos compositores románticos rusos pero despois dun encontro con Mikhail Pletnev reavivou de novo o seu interese neles, facendo unhas moi eloxiadas gravacións de Rachmaninov e Scriabin para Harmonia Mundi. No ano 2010 a súa gravación completa das sonatas de Beethoven para violín e piano gañou o ECHO Klassik alemán e o Gramophone, sendo nominada tamén aos Premios Grammy. A música de cámara proporciona un complemento esencial nas súas actividades. Como solista aparece con regularidade en salas de concerto como o Concertgebouw de Ámsterdam, Suntory Hall de Tokio, o Alte Oper en Frankfurt e o Théâtre du Châtelet de París. Ten actuado con orquestras como a Nacional de Rusia, a Filarmónica de Tokio, Gewandhaus de Leipzig, Filadelfia (con Charles Dutoit), Filarmónica de Rotterdam (con Valery Gergiev), Royal Concertgebouw, Sinfónica da NHK e a Filarmónica da BBC. Como destacou a Radio de Baviera: “A súa forma de tocar é sempre refinada, pero firmemente comprometida. O seu gran logro é ser á vez visible e discreto, sensible e con moito carácter”. Nació en Moscú en 1973. Es el mayor exponente de la técnica clásica rusa, que le permite responder a desafíos de virtuoso, pero su musicalidad reflexiva desafía cualquier clasificación. En 2010 recibió el premio Choc de Classica a la mejor grabación del año por los 24 Preludios y Fugas de Shostakovich. Puede parecer sorprendente que Melnikov quitara de su repertorio activo a los compositores románticos rusos pero después de un encuentro con Mikhail Pletnev reavivó otra vez su interés en ellos, haciendo unas muy elogiadas grabaciones de Rachmaninov y Scriabin para Harmonia Mundi. En el año 2010 su grabación completa de las sonatas de Beethoven para violín y piano ganó el ECHO Klassik alemán y el Gramophone, siendo nominada también a los Premios Grammy. La música de cámara proporciona un complemento esencial en sus actividades. Como solista aparece con regularidad en salas de concierto como el Concertgebouw de Ámsterdam, Suntory Hall de Tokio, el Alte Oper en Frankfurt y el Théâtre du Châtelet de París. Ha actuado con orquestas como la Nacional de Rusia, la Filarmónica de Tokio, Gewandhaus de Leipzig, Filadelfia (con Charles Dutoit), Filarmónica de Rotterdam (con Valery Gergiev), Royal Concertgebouw, Sinfónica de la NHK y la Filarmónica de la BBC. Como ha destacado la Radio de Baviera: “Su forma de tocar es siempre refinada, pero firmemente comprometida. Su gran logro es ser a la vez visible y discreto, sensible y con mucho carácter”. O Beethoven da guitarra El Beethoven de la guitarra O Emperador dos concertos El Emperador de los conciertos O guitarrista, compositor e profesor, Fernando Sor (1778-1839) conseguiu coas súas creacións revalorizar a guitarra na primeira metade do século XIX. Destacou como autor de música representativa do prerromanticismo europeo para instrumentos solistas, voz, ópera e ballet, xénero que cultivou en varias ocasións: Cendrillon, Alphonse et Léonore, L’amant peintre ou Hercule et Omphale. Este último, sen dúbida, o máis significativo, composto en San Petersburgo e estreado en 1826 nos actos de coroación do tsar Nicolás I. Hércules e Onfalia, escrita sobre o mito de Hércules e a estraña relación amorosa coa poderosa Onfalia, é unha obra na que Sor expresa as súas ideas musicais combinadas cos gustos da época e a Corte á que estaba dirixida. A abertura comeza lentamente co tutti orquestral alternando coa madeira solista e ritmos punteados como elemento unificador. O tema principal ascendente é imitado polas seccións da orquestra a modo de fuga e desde o principio, son notables os elementos contrapuntísticos empregados que destacan no allegro. Posiblemente, a utilización de recursos polifónicos chegaron a esta partitura por influencia de Mozart e como homenaxe a el, quen introducira recursos parecidos na Sinfonía Xúpiter. O Concerto para piano núm. 5 en mi bemol maior op. 73, aínda que viu interrompida a súa composición pola guerra, pertence á época na que Ludwig van Beethoven (1770-1827) padecía unha crise na súa crecente xordeira que lle provocaba unha gran vida interior cun incrible mundo sonoro que exteriorizaba en obras como este concerto. En maio de 1809, as tropas napoleónicas comezan a ocupación de Viena, o que causa en Beethoven tal impacto que describe así: El guitarrista, compositor y profesor, Fernando Sor (1778-1839) consiguió con sus creaciones revalorizar la guitarra en la primera mitad del siglo XIX. Destacó como autor de música representativa del prerromanticismo europeo para instrumentos solistas, voz, ópera y ballet, género que cultivó en varias ocasiones: Cendrillon, Alphonse et Léonore, L’amant peintre o Hercule et Omphale. Este último, sin duda, el más significativo, compuesto en San Petersburgo y estrenado en 1826 en los actos de coronación del zar Nicolás I. Hércules y Onfalia, escrita sobre el mito de Hércules y la extraña relación amorosa con la poderosa Onfalia, es una obra en la que Sor expresa sus ideas musicales combinadas con los gustos de la época y la Corte a la que estaba dirigida. La obertura comienza lentamente con el tutti orquestal alternando con la madera solista y ritmos punteados como elemento unificador. El tema principal ascendente es imitado por las secciones de la orquesta a modo de fuga y desde el principio, son notables los elementos contrapuntísticos empleados que destacan en el Allegro. Posiblemente, la utilización de recursos polifónicos llegaron a esta partitura por influencia de Mozart y como homenaje a él, quien había introducido recursos parecidos en la Sinfonía Júpiter. El Concierto para piano núm. 5 en mi bemol mayor op. 73, aunque vió interrumpida su composición por la guerra, pertenece a la época en la que Ludwig van Beethoven (1770-1827) padecía una crisis en su creciente sordera provocándole una gran vida interior con un increíble mundo sonoro que exteriorizaba en obras como este concierto. En mayo de 1809, las tropas napoleónicas comienzan la ocupación de Viena, lo que causa en Beethoven tal impacto que describe así: “O desenvolvemento enteiro do asunto tivo efecto tanto no meu corpo como na miña alma… Que vida tan destrutiva e abatida me rodea! Máis nada que tambores, canóns e sufrimento humano de toda clase!”. Este ambiente, caldo de cultivo para comezar este último concerto para piano, apréciase claramente no primeiro movemento que permite imaxinar as tropas inimigas irrompendo na cidade, nun tema co ímpeto dunha marcha militar. Desde o inicio a obra medra en intensidade, a orquestra abre cun grande acorde e dá paso a unha sección onde o piano é o protagonista a través das cadencias escritas que manifestan a importancia de escalas e trinos durante toda a peza. A coda é especialmente longa e case necesaria para pechar un movemento que alterna intensidade e enerxía con momentos de certo intimismo. O Adagio un poco mosso adquire un lirismo especialmente destacable no piano; a integración do instrumento solista na orquestra, unha coral debuxada pola corda, unha discreta intervención das trompas etc., outorgan ao movemento unha forza conmovedora case mística. A coda suxire o tema principal do terceiro movemento que se interpreta sen solución de continuidade co segundo. En forma de rondó tradicional, o allegro ma non troppo énchese de brío enlouquecido chegando a parecer que a estrutura musical adquire tinguiduras de improvisación. Un redobre de timbal é o preludio aos acordes do piano que dan a súa profundidade ao triunfo da expresión. Finalizado en 1811 e estreado o 28 de novembro dese ano na Gewandhaus de Leipzig, está dedicado a Rodolfo de Austria. “El desarrollo entero del asunto ha tenido efecto tanto en mi cuerpo como en mi alma… ¡Qué vida tan destructiva y desolada me rodea! ¡Nada más que tambores, cañones y sufrimiento humano de toda clase!”. Este ambiente, caldo de cultivo para comenzar este último concierto para piano, se aprecia claramente en el primer movimiento que permite imaginar las tropas enemigas irrumpiendo en la ciudad, en un tema con el ímpetu de una marcha militar. Desde el inicio la obra crece en intensidad, la orquesta abre con un gran acorde y da paso a una sección donde el piano es el protagonista a través de las cadencias escritas que manifiestan la importancia de escalas y trinos durante toda la pieza. La coda es especialmente larga y casi necesaria para cerrar un movimiento que alterna intensidad y energía con momentos de cierto intimismo. El Adagio un poco mosso adquiere un lirismo especialmente destacable en el piano; la integración del instrumento solista en la orquesta, un coral dibujado por la cuerda, una discreta intervención de las trompas, etc, otorgan al movimiento una fuerza conmovedora casi mística. La coda sugiere el tema principal del tercer movimiento que se interpreta sin solución de continuidad con el segundo. En forma de rondó tradicional, el Allegro ma non troppo se llena de brío enloquecedor llegando a parecer que la estructura musical adquiere tintes de improvisación. Un redoble de timbal es el preludio a los acordes del piano que dan su profundidad al triunfo de la expresión. Finalizado en 1811 y estrenado el 28 de noviembre de ese año en la Gewandhaus de Leipzig, está dedicado a Rodolfo de Austria. Unha gran compositora Una gran compositora Jeanne-Louise Dumont, Louise Farrenc (1804-1875), foi unha reputada compositora capaz de estrear case todas as súas obras e prestixiosa pianista docente no Jeanne-Louise Dumont, Louise Farrenc (1804-1875), fue una reputada compositora capaz de estrenar casi todas sus obras y prestigiosa pianista docente en el Conservatorio de París, durante 30 anos, onde foi a única muller que ocupou unha cátedra permanente no século XIX. Autora, xunto ao seu marido Arístides Farrenc, do compendio pianístico Le Trésor des pianistes, recibiu clases de Clementi, Reicha e Hummel. A súa música foi eloxiada por Fetis, Schumann e Berlioz e ela premiada en dúas ocasións pola Academia de Belas Artes de Francia pola súa contribución á música de cámara. No seu extenso catálogo destacan as pezas e estudos para piano, a produción camerística e as súas tres interesantes e habilmente deseñadas sinfonías que, compostas nun momento en que a ópera estaba de rabiosa actualidade, non alcanzaron o éxito que deberían. En desacordo cos gustos burgueses parisienses sobre a ópera e a música de salón, a compositora perseguiu os ideais da música alemá, exemplificada por Beethoven e así, a composición das súas sinfonías foi todo un logro pois venceu a antipatía que a sociedade mostraba por ser unha muller que, ademais, creaba esquecendo a aversión francesa da época polas formas alemás. A Sinfonía núm. 2 en Re maior foi composta en 1945, cunha indubidable calidade de escritura e refírese abertamente á Segunda Sinfonía de Beethoven, de modo que a obra de Farrenc podería definirse como un comentario sobre a obra do mestre de Bonn. Con todo, a autora non soportaba a presión da ‘sombra’ de Beethoven, tal e como lle sucedera a Brahms, e como consecuencia a súa música era desenfadada e alegre, coma se ela entendese o sentido do humor de Beethoven moito antes que os seus contemporáneos. Estreouse no Conservatorio de París, o 3 de maio de 1846, dirixida por Théophile Tilmant. Conservatorio de París, durante 30 años, donde fue la única mujer que ocupó una cátedra permanente en el siglo XIX. Autora, junto a su marido Arístides Farrenc, del compendio pianístico Le Trésor des pianistes, recibió clases de Clementi, Reicha y Hummel. Su música fue elogiada por Fetis, Schumann y Berlioz y ella premiada en dos ocasiones por la Academia de Bellas Artes de Francia por su contribución a la música de cámara. En su extenso catálogo destacan las piezas y estudios para piano, la producción camerística y sus tres interesantes y hábilmente diseñadas sinfonías que, compuestas en un momento en que la ópera estaba de rabiosa actualidad, no alcanzaron el éxito que debieran. En desacuerdo con los gustos burgueses parisinos sobre la ópera y la música de salón, la compositora persiguió los ideales de la música alemana, ejemplificada por Beethoven y así, la composición de sus sinfonías fue todo un logro pues venció la antipatía que la sociedad mostraba por ser una mujer que, además, creaba olvidando la aversión francesa de la época por las formas alemanas. La Sinfonía núm. 2 en Re mayor fue compuesta en 1945, con una indudable calidad de escritura y se refiere abiertamente a la Segunda Sinfonía de Beethoven, de modo que la obra de Farrenc podría definirse como un comentario sobre la obra del maestro de Bonn. Sin embargo, la autora no soportaba la presión de la ‘sombra’ de Beethoven, tal y como le sucediera a Brahms, y como consecuencia su música era desenfadada y alegre, como si ella entendiera el sentido del humor de Beethoven mucho antes que sus contemporáneos. Se estrenó en el Conservatorio de París, el 3 de mayo de 1846, dirigida por Théophile Tilmant. próximos concertos VENRES 6 XUÑO FESTIVAL DE MÚSICA DE CÁMARA CIDADES PATRIMONIO DA HUMANIDADE DE ESPAÑA 20.30h Capilla da Orden Terceira de San Francisco LOPE MORALES frauta ANTONINA STYCZEN frauta GALA KOSSAKOWSKI frauta LAURA DELGADO violín ADRIÀ TRULLS viola MON-PUO LEE violoncello Obras de Mozart, Reger, Koechlin, Haydn, Kummer XOVES 12 XUÑO CONCERTO EXTRAORDINARIO ALUMNOS CAEO 2014 20.30 h Auditorio Novagalicia Banco MAXIMINO ZUMALAVE director REAL FILHARMONÍA DE GALICIA DANIEL SOUTO NEIRA óboe ALEIX VAQUÉ frauta EMILIO ESPASANDÍN clarinete OLAF JIMÉNEZ trompa MILI FERNÁNDEZ violín ANTONIO NAVARRO violín Obras de Vivaldi, Bach, Français, Strauss, Mozart, Beethoven AUDITORIO DE GALICIA Avda. do Burgo das Nacións, s/n 15705 Santiago de Compostela DESPACHO DE BILLETES Tel.: +34 981 571 026 / 573 979 OFICINA Tel.: +34 981 574 153 / 552 290 Fax: +34 981 574 250 www.compostelacapitalcultural.org www.auditoriodegalicia.org www.rfgalicia.org