Covú*.cap. i.praB.n.9. Menoch.lib.1-.frafafrft.14. Bo

Anuncio
Derechos deTlacas
Baldo/» Tafi.x.n. xx.dedil
ca fecrun la ccíeBre,y repetida dotrina de
iuram.firm. y de las
lodijflAtfúS.y Albarot./» r¿/u Xadeofie fiace refiere
nueftro gran
leyes de Partida, y otros muchos Autores que
BoPrefidente Covú*.cap. i.praB.n.9. Menoch.lib.1-.frafafrft.14.
conf.t.n.
fius tit.de Pdnc.n.z^.Ctlíüs Hugo conf.60.n.$ .Lud.Saaí
ii.Camil.Borrel.¿/f?
6.lib.x.Vcttcsxin.de iure [fcijib.i,tit.x.n.xo.úr
praflant.Reg.Cath.cap.zx.n.x7. &de Magiflr.EdiB.lib.^.cap.z.n.S.
yfque ad 9 $ zaznJe probar ,lib.z.cap .4-?>.ex num.% .ad xz.Cáncer variar.réfolut,tom.z.?dp.z.nA06.& jo7 .& Anton.de Petra de poteft at.
a n.% 63.
Princ.fereper tetUm,& in traB.de
fdeicommif. qua ft.15.crcacion,orde*
Y por el configñieute, en los miímos confine la
nacion, y formación de los Tribunales, Magiftrados , y demás IueReinos,
zes, Miniftros.y Oficiales, que juzgan fer ncceíTarios en fus
y Señoríos, para exercirar efta jurifdicion,y mantener a fus vaííallos en paz,y jüfticiaj.f confiatfte appellat.cap.z.de eleBienefimnoadminimine Deminifi.de offic.PrxfeB.Prat.^África, ibi: Civtlium
iudices,& ofipcia flngulis AifricarumProvincijs confuuiftrationum
mus J.ylt. C.ad leg.lul.repetund. l.vlt.C.de offc.MagiBr.mMt d.x. Cl
de Metrep. Tserit. lib.xx.Iprobatorias 9. C-.de diverj.offic.hb.11. ibi:
Sed ex authendcis tantum prcbatorijs ,manu neflrafabfcripás ,&noBro arbitrio praflandis; text.Vulgaris in l.i. §.cum\rbem, DMeffe.
Re
PrafeB.vrb.A-uth.de defienf.civitS.interim,collat.^.cap.i. qua finíiugalia invfibfeud.xbv. PoteBas conflituendorum MagiBratuumad
-
flidam ex[>édiendam,\bi Búd.n.7.&A{n\d¿.verf.Poteflas,n.i.Li-dt.
late traditis á Ba.n:i»l.lmpt4.fian.1.1.1. fu
rium,n.6.D.de iurifd omn.iud. Alexand./» l.i.inprincifi.D.de ofific.
.
eius, Molin.de Hiffian.frimog.lib.4 .cafi.x 1.n.61 Robitus conf. 7 9.n]
55. Larrea confz.num.71. Carol.de G rafia!.í/f Regal.Franc fol.xxx.
Sixün.de Re?alib.lib.z.cap: 15 .per ffr.Caííaneus inCdtakglor.mund.
7.part.conpder.9.Thefaux.infrocem.decif.n.io.Cdbcd.decif.%').n.i*
part.z.ScÍuéM^ñxfi\.lib.í.cap.x:n.9.&cap.4.exn.x.lib.4.cap.i6.n.
& Stephan.Gratian.*/f/«^r.940. nu.6.vel.). D.
Francifc.de Alfaro de cff.Fifcal.gléf.i.n.z. &Bobad. in Pelit. lib.3.
cafi.z .num. \. *
Y aísimiímo los mifmos Principes fon los que pueden, y fuelen
diíponer, y diftribuir a fu arbitrio las Dignidades, grados ,ocupa-
ciones ,Honores ,preheminencias
,precedencias ,emolumentos,
y
Honorarias^
jubiladas]
24P
i
prerogativas que fe han de dar,y guardar a fus Oficiales,)' Magiftradop, por fer ellos también la fuente,y origen de quien proceden los
proprios Honores. Y los que hazen,y conftituyen las Dignidades,
y encierran en filos teforos deüas,como notablemente lo dixo Baldo in cafi.i. vcrfi.<A Principe, notab. i. tit.quis dicatur Dux ,Ioan.de
Platea inl.i.infin.C.de /?/^í./^.i¿.MartinXaudeníis inintegrotraBatu de dignitadbusjácm en el tratado de
Prinafie,quafl.^o. Paris
de Puteo de re militar.lib.7 .*.u.Ioan.Leciner
traB.de
primog.concluf.yq.1un.x4.. Vcti-.Gxtgot.lib.yS.dc Repub.c.iz.n.). Ioafin. Andr.
Georg-^%-35-«.^.SigifmundoLofred.^/:39.».i.Riminal.lun.
con[s.n.9ylib.i. I0ann.V1ncent.de
.
Anm^Alleg.)7.n.z, & Alleg
i30.«.3.Aíbcrt.Leonin.¿-^/:-i.«.2.Maftri{.& alij vbi íupra^enech.
con[.^oz.n.7.lib.\. Prasfes.Vaíencuela d.conf.Kz.n.zz. &fiqq. y0¡.u
c> d.con[.zoi.nM-& ?4-& Bobadiíi./« Polit.Ub.^.cap.z.n.i.
Vfando, pues, defta potcttad,halíamos en las Noticias del Imperio Romano3y Griego,y de otros Reinos,)- Principados, * aver íido
varios los Magiftrados, Oficiases, y Mmiftros de Paz ,y deCy^a,
que criaron ,é inftituyeron para el Govíerno de fus Repúblicas1, y
exerdcos,y para el ferviciosy guarda de fus perfonas,y palacios. De
que nos dan mucha luz tantos títulos, como deilos ay en los Di°titos, y Código^ cfpecialmente en fus tres libros vltinjos,
que llamamos. VoLVMEN,y hazen largo Catalogo Aldato,y Guido
Pancirolo
tn notu.vtriufque /^/.Pomponio Í.C. y
fus Comentadores inleg.z]
odginenhcufn[eqq.D.deorig.iur,.
S.fioB
Pomponio Lxto,Fendtejla,
Ioann.Pyrrho ,Anglcbcrraeo ¡Guiíierm.de Monferrat. /\u25a0// [chedul.
Magifiratuum ayilium,U*tx\n Carato Laudenfe intraB.de Dignitatis, Nicolao Boeno de
author.magn.confilij, &de ordine,& difi
feremiagraduum ytriufque fiori,Ínter tracl.DoB. íufto Lipfio, Siao1110 ,Rofino ,Dempftcro ,Buliengero,
Maftnilolib.^.caf.i .& z° y
otros que han efencode MagiÜratibus.Franc.Pollero
in hifioriafion Romani,C¿lTyinco in CatJ.glor.mund.par.6.&
7.Dondo5y Oíual
do U.i7. Comment. tur. civil,caf, 7. el.novifsimo
Iacobo Gutherio
en íus libros de ofifiajs domus .Augufia&obadilh
inP ofu.lib.x .cap
9.nXv& íeqq. y Laurencio Beyeriink ,digno de leerfe fln Theatro
Vita bumanaJitt.M.yerb.Magifiratus,exfiag.z4..
Y hablando de los
Magiftrados,y Pregaras de Francia, Vincencio Lupano, y de|os
y de toaos luhano Tabbecio in traB.de Magí
poft
fradb.
Cataclifi
Derechos de Vlacas
hue«
inñitutis, deque multifliciferfanarum deleBu.Y de los de
Rey Don Aloníoen fus nunca dignamente aia-|
tra Eí *añ3 el feñor
leves de Partida, prxcipué l.7.cumfeqq.tit.i%,pM
Was y
que dcllos tratan en laNueva Recopilación*
. v los;muchos
títulos
*
,
afsumf-B
A ellos Magiftrados,Mimftros, y Mihifterios fueron
(alarios, y grados de Dignidades*
mo dando fus Títulos, Honores j
fcoun la ocupación que ekercian. loan de Platea las divide eri dbzeH
y jurídica divifioi*
cfpecies,/» rub.de digniiat. pero la mas común,
,¡lufres ,SpeBables, y|
es de óúattó: conviene a fabtt,Supenluflres
cargos a quien correípondian Cf-B
Clarifsinos. De las qüalc3,y delalosGlofla.Bart.y
otros Dodores m l.M
tos tirulos, tratan largamente
m l.Vnica ,C.vbM
iD.de ófifc.eÍus,y en la rub.cié dignitat.lib.w.&
Señar. vel Clari[imt& C^dighitatum
in yAuthem.vt ab ¡Uuflribuf&inprocemio InBitS.cumque hoc* AzoB
tnum
admi'radas
W^rv^r,Gloílacelebre|
ofPrafieB.Ordht,$?tcahtor,ck eius Additiona-J
infumma.rit.C.de
tot,loaü. Andtxzs tit.de iurifdiB.omn JudicS.x .Axigclcj
,
Platea inIM
drC té rub^odydt. Albcrico in l.Imperium n.i7^od:tit.
cenfluutM
Decurión, lib.10. Bald. in cafeurn accefsiffeni ,de
fin.C.de
Abbas, & Imola in capfelitafie maior.& obedient. Alciato inLfpeM
ciofas,b.deyerborflgnifx\tg2itxtctCimciusÍnl.fin.Cod
lib.ii.Petr.Ferrara infraxí,informa .Apoflelorum^.fipeBabilis.pag.
0ti9¿Mstito¿&s^
cap.ií.n.xZ.ad fn.MtftÜzde iurifd.zfc^M.infin.GiÁdo^iiár.
inThe[aur.var.lib.x.cap.}.\mí:&imcWícnoch.lib.z.dearbitrar.cent.
x.caf.68.&tBob¿d\\\2Lybifapra,h.i4.&feqq.
ignoro,* que Alciato lib.^JtfpUnB. cap.x^^y loan
heehan
Orozco in d.l.x D.de off.eius, &inífcernina fDde Sénatorib.
Titulo, ó Dignidad del Percon razón menos en efta divifion ,el
feBifsimado, de que ay titulo particular en el Código ,de PerfeBifdeffimatusdignitatéfib.xx. vbi etiam ídem Alciat.Y la conftituyen Depues de la de Clarifsimos: y el mifmo Alciato niega fe halle en
todo
recho mención de la de Superiluftresy que efta palabra fea del
, d de
latina \ alegando para efto algunos lagares *de Caísiodoro y re~
jehailava
Aufonio en la MoífelMonde mueftr a,que la Dignidad
,
fe
Tolo
fe£tutá,que era conftituida entre las Spéftables
precedida de la de los Iluftres:
Qttique- fuas rexere yrbes3purumque Tribunah
Aunque nó
7
.
**
Honorarias s y jubiladas.
SQnguine,& innocuas illufiray'er'e fecures.
PrafBurarum
efto, *es
titulo tenusre [ecundo.
Pero en
fumamente dificukoío conftituir reala cierta*
por la gran variedad,y confufion que en las leyes,/ Autores fe halla,
cerca de la aplicación de los títulos ,nacida de la mudanca de los
tiempos,y Imperios,)' de la mayor,ó menor eftimacionque en ellos
fe iba haziendode los mifmos cargos,y Oficios, como declámente lo
advierte Cuiacio,yMcnochio;* W/^,-¿ citads,G a rfias Toleran.
tn d.rub. C. de dignitat.n.7. y
Conrado Ritershufio/^. Novel.z.p.
cap.zJe Magiftr.n.zo.pag.mihi 132. cuyas
fon las palabras figuientes'Ulud queque ingenere obfervandum, Magiflratus yarlare pro diVerftate temporum, locorum,& Reipub.froyt hic, y
el Ule fiatus : hac,
aut illa
: id quod facilé eB cuivis animadvertere, confjobdnet
forma
rend aliquet títulos libriprimi PandeBarum ,&primi libriCodicis.
Ítem aliquot títulos in tribus poflerioribus libris Codicis ,
quos diligen[uiacius.
expofait
Conferend,
inquam, ifla omnia cum ijs, qua
tifsime
a doBifstmis virisfcripta [unt de Magiflratibus
P.R.& Reip. yeteris
adhucflorends. Vfique adeo nihilBabite efl in rebus bumanis, ne in legibus quide m..& Magiflratibus, hoc efl, in rebus omnium maximis,&
didnifsimis :tantum. abefl ,vt inalijs rebus minoris momend ,aliqua
eífe fffsit'conflanda,aut
ferfe tuitas.
*
Y hablando en materia de los títulos ,fíente lo mifmo Menochio en elc0#/,.34i.//¿.4.moftrandola variación que en ellos ha ávido^ concluyendo en el #.43 que el de Iíuftrifsimo folia fer mayor
que el de Excelentísimo, y fe dava folo a los Reyes • y oy lo vemos
mudado, y parece, que el de Excelentísimo fe tiene en mas
como
*
también el de Eminentísimo, que en nueftros tiempos fe ha5 aplicado a los Cardenales,de que haze particular obfervacion loan Dominico TaKoninfiragm.de<Antefato,pag.i94.n.xo$.& xoz.Sinquc
para efto pueda aver mas razón de diícnmen ,que la eftimacion, ó
opinión que fe induce por la coftumbre ,como lo advierte el mifmo Menochio vbifiufira,n.^. refiriendo a Bartolo ,Dedo,
Rocho
de Curtc,Purpurato,y otros Autores.
Y no fe contentando con nombrar , y proveer los Magiftrádos'
Oficiales, y Mimftros, que fe juzgavan por bailantes
para el vfo y
exercicio ordinario de ios Tribunales, cargos,
Prefeduras,y oficios
que he referido,* folian también nombrar otros algunas
vezcs.quc
.
Derechos de Tía fas
tuvieífen, y gozafíen h Dignidad, Titulo , y Honor dt'elíos ¡rele-
2^2
vándolos de fu vio -, exercicio, y ocupación; ó ya porque aviendola
exercido largos años, ccfsó el vfodélla,o la renunciaron, ó la edad,
y otros accidentes,*) achaques pedían fer jubilados en cllaió porque
aun fin ayerla exercido ,la calidad , y méritos de fus perfonas \ ó
otros julios -refpetos, que movían al Principe, les bazia dignos defte
favor,y de fer agregados al Tribunal, ó Colegio en que fe les dava.
A ios que* actualmente iervian,' exercian,y'miiitavan 3üamavan
Acentes,o Administrantes. A cíTotros,V acantos. Y eilcmifmo
nombre davan también a los que proveían efbndo aüfcntes, quando aun antes de entrar a fervir , fe.les concedían defde lueooías
preheminencias del cargo a que ¡os promovian^y deftinavanv •
A los Titulares ,que ni avian férvido, ni exercido, ni avian de
fervir, ni exercer en aquel oficio,ó minifteno, con cuyo nombre los
honravan,y ntulavanj los llama van HoNORARios^con la diftindon
en vnos,y otros, de preíentes,ó auíentes,que dexo apuntada.
Como fe halla difpuefto, yK mas largamente explicado por los
Emperadores Theodoíio,y Valcntiniano* inleg.z.C.vt dignitatum
ordo ferve tur, por eftas palabras: Omne sfriyilegia digniiaturnh oc ordinéfervanda cognofcant, ytprime loco h.;bcantur hi, quiinaBu fiofl-'
d, Uluflres peregerint adnini fralione s: Secundo veniant vacantes, qui
prafentes in comí tatú illuflds dignitatis cingulum meruerint :Tertiu
ordinem eorum profpicimus-, quibus abfentibus cingulum illuBris
miftitur dignitatis :\u25a0 Quartum Hónorariorum ,quip> afentes a ncBro
numine pne ángulo codicillos tantum honoraria dignitatis adef tifunt
QúintumieorUni -quibus abfendbusfimiliter fine ángulo mittüntur illuBrisinfignid dignitatis. &c.Goi\ quien centella hl.^.C.vbi Senateres,vet Cladfsimifcsut habla de los privilegios de los jubilados:/.
Decurie 41, ibi:' Etfivacare fer [ene Burem fiotuerkdeg .nuiles 60. ibi:
Hivero qui honor ario titulo ülúflrem digmtattm cónfeqúudfúhr,- &c.
C.de Decuden.lib. xo.leg.x .C.defilendar.Ub.i z.l.^.C'.eed.tit. ibi:Honore Curia fine aliqua fiunBione idteñtnr ,vt dignitMemfiolamh abe ant
ex Senatu: l.omnes 9. Cod. de met ads, & epidemet.eoddib. ibi : Caterís
Vero '-, quibus illuflris diguitas fiub dngulo , vel citra cingulum firofuo
folohonore delata efl,&c.NoVellaTheodefij eod.fit.& l.ymcd,Ced,qui
afirobit.tyronin C-Theodef. elegañtér luftinian. inNerelia 70. ibi:
'Vero
.
'
Quadam frafieBura figura ,quam honorariamVocabant ,codiallis
av
Honorarias. y jubiladas.
2SÍ
imperio fiuper ea collads, &ibi:Si Verofalos participare Voluerit bonore: fieri quidem codicillos, &his dad ,tantum Vero valere huiufmodi
imperialem largttatem, Vt Ule henoratus quidem [t,&máxima curia
pars effe videatur,&c ., con otros textos,)' Autores Latinos, y Griegos, f que juntó doctamente Cuiacio inl.x. Cod.de Primicerio fiib.
i¿.BriíIbnio,Schardo,Kalvino,y los demás, que han cfcrito de verbis iuris, Verb.¡fonorarij,& Verb.Vacantes, Dionyíio Gothofredo in
notis
add.l.z.f.Vt dign.ordfervctur, & add.N0vdUuflin.7o. Menochio d.caf.6S.n.4. » .&4a.CaíTaneo inCatal.glor.mund.6.p.conpd.
4. Vbi agir de Vacantibus,cjr conpd.^.wbi de Honorarijs,lonnu.¥tAnciíc.áPonte,y fu Adicionador YboxoiniraB.de offe.&petefi.Proreg.titA.de ele B.o[f cial.§.%.n.xo.&< [eqq.Kovxto infiragm.x. de Titulerum abufu, n.^z.&feqq. Iacobo Gutherio, que había de Vacan-
tes,y Houofarios con erudicioo,//¿.i.¿/f
I4«c^ 15. Y las formas de los codicilos,ó
ofific.domus
<Augufla, cap.
que
para vnos,y
patentes,
fe defpachavan, refiere Caísiodoro lib.6.var.epifl. 10. &n. y
por fer muy notables,las
pondremos luego a la letra.
*
El llamarfe Honorarios, pudo tomar origen, de fer el Principe el que concedía ellos Honores,y Titulos,que es, fegun queda dicho ,la fuente delíos ¿ como del derecho Pretorio lo dixo con menor caufa el I.C.Pomponio/» Idus autem civile,%.x.D.de
iur.
iufl.&
fD.de orig.iur. y mejor el Emperador, Iuftiniano
l.z.%.eodemtemfiore
tn %.Pratorum,eod.fu. ibi: Hoc
edam ius. Honor adum folemus afipel,
Ure c^uod qui honores gerunt, id efl Magiflratus ,authoritatem huic
iuridederuni .
O mas propriamente ,porque faltándoles a los Honorarios
eí
exercido de los Magiftrados, ó Dignidades, que afsi les davan (como queda dicho) folo les venia á quedar el defnudo Titulo ,y Honor dellas, como expreílámente lo dixo * luftiniano i» diB.Noyelt
7o.ibi: Hanc autem ita nominabant, yt nihil aliud ,nifipurum Honorem ijs, quibus prabebatur, conferret. Y por ello, él mifmo allillama
a la Prcfedura Honoraria: Figura
PrafieBura ,folamprabens dignitdtem. Y otros Textos. las llaman Dignidades imaoinatias ,
vacias,
de fombra, ó alfombradas en quietud fecreta ,y privada,
/.41. C.de
otros
pecurien.inTheodof.Vel quifine adminiflradone adumbraiarum dig
nuatum codicilles honorarios meruerinf.leg.74.eod
tii.& C. ibi iInanes ye to vmbras&
imagines
dignitatum
eedicillis honorarijsfe^
caffas
Derechos de Placas
*54
Bantes:l.<f.& S.de Honoratorum cedicillis,eedem C.Theod. ibi :üfifii
cijs publicis ,atque milida muneribus exfertes ,quos habent fecret a
l.vltj.fu.de Honorat, £. ibi : Ne quis
¡ibi cxpetat*
*
' rauietis vmbracuU:r
i
(¡ye imaginarios five ínter agentes codialLos* acceperit&c.
Como también, por la mtfma razón, los Tutores que no exercían,fino folo eran nombrados en honra de fusperfonas ,ó de las
para quien fe nombravan, fueron llamados, Honorarios J.}.$.z. D.de
a,dminiBrat. tut or.l.fi quis tutor. 6o. $.quid ergo p honoris
caufa tutor
datus fi,D.de fuunupt. time noflro*'¿6.$.x .D.de teflament. tut.lep-.
qUod p fiorte t^.x.D.de [oludon. Y Honorario Túmulo, el fepulcío inane,o vacio, que íe levantava, y erigía mas por honra ,y niemoria de algún difunto, que para guardar en él fus cenizas ,que en
Griego íe dize Cenotaphio,/.*» tantum,%.Canetaphium,cumlfieq.Dl
de rer.divif.l.vel qua,<& l.monumento, D.de Religioj\&fiumpt funet '.
cum alijs apud Cor^v. lib.}.Comment. cap. X.n.4.. Alciato liki.parer.
cap.xz. Forcatulo inNecioman.iur.dialog.x.n.zS.BnííoiÚQ lib.zfeleB.cap.is. Cotta inmemorab.iur.yerb.Canotaphium,y Cafaubonp,y
otros inillud Suet .in Claud Xaf.cap .x .Caterum exercitus honor ariufn
ei tUmulum exátavit: circo, quem deinceps fatuto die quotannis miles
decurreret,Cj 'alliarumque Civitates
* publica [upplicarent,
Y de aquí vino a penfar Accutüo inl.nuper, D.de donat. Ínter,
Verb.Honods ,que la donación ,honoris caufa ,de que allí habla el
\.CGi\o:Rcccpta efl alia caufa donationis.quam dicimus honoris caufa: fe ha-de entender, de fimpliciHonore, id eft, fine adminiftraftone \
por pareccrlc, que efta es la mas frequente accpcion,ó lignificación
defte nombre HoNOR,fcgun 1» que voy probando.
Pero aunque efto en fies cierto, también lo es, que en aquel texto no habla el I.C.de tales Honores, fino de los efetivos,y verdaderos, como lo mueítran los exempíosque luego pone:
Vteccefi vxor
viro ladclavij petendi grada donet ,yelvt Squeftris ordims
:• yel
fiat
ludorum grada.
Y afsi tomó, y vfurpó la palabra, lHonoris, por la mifma Dignidad que fe pretendia,y avia de exercitar. Cofa muy frequcntada
en buenos Autores,y ocafionada, fegun parece, dei grande Honor,
reverencia, y reípeto que fe tenia á ios que llegavan a confeguirlas,
como fingularmcnte lo advierte Gomnolib.i.Cemmeni.cap.^.n.i.
Y la mifma rubrica,©.^ munerib,& honorib.m cuya l.Honor
14. el
/\u25a0•/;
\u25a0
\u25a0
*$$
Honorarias >y jubiladas]
Í.C.Calliftrato da a entender, quod Magiflraiuiinefl dignitas: rurCicer.
fus dignitatemfequitur honor. Y en ú proprio fentido habló
Philip.%. Quamquamhoc honore vfi ( id'eft Magiftratu) logad effefolent, quum efl in Sagis [ivitas. Salluft. in Cadl. Catallus ex fendone
vfas¡
Pontificatus odio intefus, quod extrema átate maximishonoribus
á
,
ab adelefaente Cafare viBus difcefferat y entienden
Comentadores Satyr.i.ofkaúdo dlze:
Iuvenál fus
Nunc cum fummtts Henos finitocomputet anno,
Sfiortula
* quid referat.
También llamavan a los Honorarios,y con mas propriedad, y
frcquencia, a los Vacantes, ó Iubilados ,inter-agentes, por el iúgar¿
cabida,y autoridad que confervavan entre los Magiftrados actuales,
ó adminiftrantes ,como confia de las palabras que he referido, d.l.
vltim.C.de Honorat.codicil.in Theed. cjr d.L1). C.de metat.lib.iz. vbi
pro ¡ter agens, leoendum eft infer-agens,vel inter-agentes, &d.l: i.'Q:
de flent.eod. Ub. \bi: Videlicet inter-agentes taxari.
Y afsimifmo* iAdjcriftos,%Adfcdfiticios>oíAlleBos, por el Tribunal,ó Colegio donde entravan,o quedavan diputados; ó agregados, como parece de la l.x.d.tic.de Honorat.codial. &l.xo.de Prat.
in C.Theodofi.l.7.&feqq. C.de domefl.& protcB.l.i.de frapof.fiab.l.
19 .&*Z4 .de Palatinfacr.larg d.7 .de pdvileg .eorum, quiinfacroPalat.milit.eod.C.Tbeodofi.$ymm3ch'.epift.9!).lib.7.\bi: Sed adijeienda
¿Bprarogativd militia, vibeneficié allcBiónis v'tatur, Dohdéíureto
en las notas dize, que in libris ¡unfconfultórnm nomen alleBionis&
alleBorum Vario fénfü accipitur,fed hiefumiturpro beneficio Imperaieris, que quispofl decurfos in aula, &> domitatuPrincipis ,labores, adhgebatur in ordinem Sena'torium, Velut qua ex C°nfalddbus confié que Dignttatem.
batur Clarifsimatus
*
A imitación de los foldados fupernumcrarics ,ó imaginári©s,
que: inventó el Emperador Claudio , y los continuaron otros ,poniéndolos en las hilas, folo para que gozaífen los fueldos.aunque no
militaíTen. Deles quales había Sucton. inClaud. cap. z$.ibi:¡nííituit,
&imaginaria milidagenus, quod vocatur [upra numerum, quo ab[entes,&titulo tenusfitngereniur. Y por efto ios llamavan tá'mb'ien,Vácantes,Vacantivos, Adfcriptos3óÁdfcripticios,comocOnftadeio
Severo, ibi: AtíexánderSeyérusiüque dize Lampridio Ín
fdurando£on[lringit, ne quem adfdptum, id efi ,Vacaniem babeñt.-
2,$ 6
Derechos de Piafas
TrebeH.Pollio in f>aíiBa: Efl epifiola Valeriani, qua gradas ¥>aliBa
afir quod dus conf lionullum adfcripttdum, id ef, Vacantem-b aberet,
& tribunum nullum flipatorem, qui non Veré pugnara. En cuy asmoras \o advirtieron bien'Cafaubono,y Salmaíio,y íaccb.Guther.«¿//¿.
*
iJe offic.dom.>Augufia,eap.i^ .pag.tf. donde dize,
que a vnos, y
fabér,
aísi a Honorarios, como a Vacaátcs,^a otros: conviene a
nitas codicillis dabatur,& alleBionis honos, corno lo mueftra Caísiodoro en las formulas que referiré luego. Aunque entes Vacantes
por Iubiladosjó en los. Adíenos, en e! gozede los falarios3y en otras
cofas: eran mayor es los privilegios, que en los Honorarios,y por el
exercido que' avian tenido ,les quedava el honor del Cingulo de la
, y en que jubilaron. Lo qual no era aísi
Dignidad que cxercieron
'
en ios Honorarios.
Por* donde los Griegos inrroduxefon llamar Cofoi a los Adminiftrantes,o Vacantes, que quiere d'ezir,'í,i»¿?;Jó Ceñidos. Y *Ago\
[ei, a los Honorarios, que quiere dezir, DificinBfb Defccñidcs,co•
confia exd.l.omnes 9-C-de metat.lib.xz. ibi :Catedsyero, quibus
illuflrisdignitas fub cingúlo^vel citra cingulum pro fuo folobonore demo
lata efl,d.l.z.C.yt dignit.ordfiervetur, ibi :illuflrisdignitatis cingulum meruerint, &ibi-.Quibus abfenfibus ,cingulum illuBris mittitur
dignitatis,6>: ibi:Quibus abjentibus [me cingulo mittuntur illuBris in-
fignia dignitatis.
A la qual diferencia aludió también * Sidcnió Apollinar lib.x]
efifl.9.ibi :.Avie ñus ad Confuí atum felicítate, "Bafilius yirtuteperyenerat. f'^dlus
'Baflius dij'cindus : que es corno fi aixera,
que Avieno avia fido Confuí ordinario, fuffecto, ó vacante, y Bafilio folo Honorario. El animo Sidonioltb.f.epifl. 7.CinBisiurafiifcinBis privilegia.
Porque como es vulgar , y ¿oníta de las leyes citadas ,y de otras
muchas, * Cingulo, fe toma translatida,ó metaphoricaiiientc en derecho^ en otros Autores, por la adminiílracioñ, ó exercido actual
de qualquier oficio ,ó Magiftrado , fegun ¡o advirtió la Glotta per
text.ibiin l.fi'n.f'.de prafiof. facri ctibicJib.it. &l.i.C~.de. domefl' &
proteci.lib. 11. Y todos los Autores que han efento de verbis iuris,
Verb.Cingídum,Kib\iíi.inlFt AHfiheKus'%7 ff.de yerbar fignif y Roberto Stcphan.¿« Thefauro lingua Latina, verb. Cingulum.
"*
No porque hüvkííe algún genero particular de Cingulo ,que
'
Honor 'artas
fy jubiladas:
m
íuetfe •iníígniá del Magiftrado ,fegun parece lo quifo dar a enten¿
der S.Gregorio Nazianz:no in
quien refiere
efifl.ad
y figue Sirmondo in notis ad Sidonium
aquellas vú&br&s,propóte&ate cinéluti, dondediB.lib.i.efiifl.9Sobte
dize : GnBuft ,hoc efl cinBi,erant PrafeBi, &alijomnes
Magifratus ,quibus gladij ius erat,
quorum infignia, CingulUm,y la Glofla «
tfin.C.defirafoffacr.cubie.
donde
explicando
las
palabras
vti,expone:^dc\la,Cingule
hb.xz^
jeforte, vel canuca. Lo qual fe convence, porque
expresamente pone como cofas difuntas el Cingulo.y
las Infignias^./.z. ¿> dignit.
,
ordofervetur ibi :Sme cingulo mitiuntur illuflrisinfignia
dimita,
J¿^^
'
-\u25a0
tis, es-..
Sino porque
defpues que comencaron los Confules a alcarfe.y
las Togas para las batallas ,fe recibió el ceñirfe también los
íoldados,por donde Horacio in
Poética los llamó Cmetutos,
C'mBuds non exaudita Cnhegis.
y nueftras leyes eftar infirec'mBu, ai haiiarfe en eftado, diípoficion,
o expedición de pelear : y de ai ,porque para exercitar qualquier
otra obra mas acomodadamente
fe hazia lo mifmo, fe tomó la palabra, Cingulo, como por fynonoma de la palabra,
exercido ,como*
lo advierten ,y prüevan los Autores cirados : y mejor
que todos
Cíngulumfignificat,quodad
C^siodotoPfalm.z9.
ludicis fertinet
di¿nuatem. Nam cinBa pote
fias i» ipfa vocabúlo nofátur conBituta
Sic emm cinBum dicimus Iudicem, quando eius afees,
f honorífique deilluBratus honere cinBus; cinBus,& cingulum ludias &e
&l'h.6.vanaran formula Patriciatus z'xbx : Hiñe eB, quod
O Honor
efi cmgulum fidéle, &c. Y mas adelante Wm Ub, form
ipIecmBus^
i.-Uama Ociofo a cite Cingulo de los Vacantes ,ibi :
Ociof einguíi
nonorcpraanBa dignitas.
Y allí,* y en las dos varias antecedentes, pone
las Formulas de
ios Codicilos,o Patentes con que fe folian
concederlas Dignidades
de Vacantes,Proceres y Uuftres ,y de la Comitiva
primi ordinis,
*
entre los Condes, que llarnavan Confiftoñanos,
que eran los aue
aísiftian a los mas fecretos confejes del Principe,
l.x.%.x. C.de novo,
C.faaendol.z. C.de
C.dedifieuff. &lz &
fer tot.G de Comitib.ConpBor.itb.xz. cum alijs traditisper
ium,& ahos,¿ Verb.iur.yerb.ComitesSacri
ias, y razones que movían ,ó obligavan a Confifterij Y de hs eau
los Reyes a concederlas
ceñirle
claraos,
Prite-
2|8
Derechos de*Placas
|p|^"""!^^™^raIos
coníblar «quiera
Y por fer las palabras de éftds Forcon efte Honor a los impedidos,
enderecá, ha
tañ'Uit van al proponte del intento a que efte papel fe
el
tuviere por mas íubítanciak*.
quiero efcuíar de inierir en las que
bcncmeritos.y
FORMVLA X.QVA PER CODICÍELOS VACANtES
PROCERES FIANT,
*
Pedclitarentur graviter boni mores, p autfolis divuibus ,aut corl
pon yalendbus,prafarentur tantummode dignitates fdum multes in^
venias excubias Palatij refugere ,qui magis pofsint laudabili conven
( atiene fulgen. Multis enim facultas fuá non fuffcitad
'mulds philofophandbus corporis ydletudo fubtrahitur.&fitplerumfiué
yt S apuntes irremunerad tace antfft femper homines ad honores Comicohfuere fcuní
tatenf obfervadone perveniant. Rarum eft Vni multa
ómnibus debeat Regnands petas fubvenire. Quidfl expénfas Confuía*
trium^hüm:
exfidvefeat} Quid fSafientia Clarus PrafeBura hequeai fuftinen moíeflias>. Quid flpondera Quaflura affluens lingua
molefilar um tadióvitentur forte quafn
formideil Quid (ia,reliquifafees
mentid Nonnefi magnis yiris taliafugiantur, in verecundia noBrá
fafapiunt digñitatesl Qudnto tumdnfaeiudinis quamdam repulfarrinihil
relinquere, quod fiacit Natura
flius bonoPrincipi irremuneratum
iuspaufet nobis
laúdabile* Sapientia efl, qua honores meretur ;totum aliud extr'wfieeus
venit. Sola eflprudenda,qua rebus ómnibus praponitur, quando inhomine ficeliciter invenitur. Sit apud nos, &fiortunis integerrimus Cón[ularis :fint&fine longo labore Primates :habeantexercida prdmiá
locus pt ,qui tantum merids compdratur.
Jua :[ed &ifie honor abilis [aerad
Ñeque enim abfarde leges
fsima cenfaerünt, eos quos bó'nd ópinienis fama comme >ndar, Cedidllis Vacantibui tales qúarere fammitates .Quos etp facultas in iand honoris appardtu de[eféreiMrtus confa
cia non celaret. .Animad funt ad taita ,qui défaa yidebantur defperare fortuna, Hoc r&> validfsimúí ad labores, hoc &imbéciltis corpore
,
meretur ad laudes . Nam omnesfah diyetfiate pradicantur quos huiufmsdi nomen honoris ampíeBitur :Et magis nefiio quid amplius meridextorpffe creditur, quod rem laboranduM odefas meruiffefentitur*
lAtque ideo prafemtbus codicillisi<&c.
Honor ariasly jubiladas.
?5£
- s
«
5
FORMVLA XI. ILLVSTRATVS VACANTIS;
*
effe
\
...-'
ndgt
QonBat fodicem
Rempublicam, qua multis civibus
ornata. Nam
ficut Ccelum fiellis redditur clarum ,fc relucent Vrbes
lumine dignitatum. Non quiafiat homo alter honoribus ,fed quia mo-
refale
deflior efficitur,a quo conVerfadonis ordo melior pofulatur .Quis enim
ofmionemfuam vitufierabilitet traBare Velit, qukmfaecialit)r ad laudes eleBam effe cognofciñ Illum fiquidem honores glodfcant ,quem
commendat &vita. Nam malo inflituto yiyere ,nec Pdncifii fias efi:
quado e-7* deillofiofiulus occulte fioteB dicere, cui mores fuos fiublicfnul
Ius
,ac
aufas efl imfiutare. Cafie igiturpro fide
laboribus tuis Comitiva
Vacatem: & tuis civibus deceratus afifiarcas,&* quod
domeficorum
dulcij
simttm me mibus bonis ,iugiter frofrijs yfúitadbus occuperis.
efl
Quid enim for tunadus, quam agrum colere,& in Vrbe lucen, ybi ovus
frofiriumdeleBat ¡Autborem ,nec aliquidfallende conquidtur , dum
fuavi berrea labore cumulantuñ Quafirofiter nos dedimus deleBabilem
Uonorem,tu conVerfadonis apoda dignitatem {nam Vivaque fbiconiuncla funt,vnum fiendet ex alter o.non co alefcunt ffiarfa femina,nip etiam
térra qualitasfiuerit ofierata) habiturus
meffemde noflra grafía copioyr
famft a tí ludida noflra cognoyerimus
opportune
faiffe trad ata. -
FORMVLA XII.COMITIVA PRIMI ORDINIS
VACANTIS.'
*
Magnum quidem mulds,& inter vices videtur
\u25a0
i
effe geni aium, Pu-
blic a vtilitatiprobis aBionibus occupari. Sed quantofcelidus émorem
fifilendidum fumen , &cogitadonum molefias non habere. ¡nterdum
enim afsidui labores etiam ipfas .ingratas faciunt dign.it ates :dum irabe cillitas humana cito fiolet fufincrefafiídia , &quod prius ambipe
credttur,poBea vitare yelle femitur. Sed hoc multo.praBandus'^deffé
confpeBibus Regijs, & abe ¡fe molefiijs.gradam habere loe i,& yitaré
contumelias aüionis:Dulce efl aliquid fie mereri,Vt nulla fofsit anxietate turbad: dum multo gradus reddi tur, vbi
falagaudia
frofferixatis
,
fentiuntur. Hunc igitur honerem quem tibire.faids etioía' remuneradone praflitum , qui nimitim laborantibus and qua- nofaitur
froFiíioné
collatus, vtRedores Proyindarum;anni aBione laúd at os ,y¡x ád'tali
Derechos de Tlacas
culmen adducerent, quibus confitebantur fikrima[e deberé. Confliarij
,
quoque PrafeBorum Cenfcienda ciad diBadoné pracipui , qui in tilo
aBu ampli/dma PrafeBura (icvidentur exercere facundiam^vt ad
yfditates publicas expediendas, alteram credas effe Quaíluram. Vnde
frequenter & nos iudiceS affumimus :quia eos doBijsimes comprobamus. Quid ergo de tali henere fentiatur,agnej ce: quandoPrafeBivid,
tot laudabilibus influuds huiufmodi inveniunt firamia dignitatis: &
2
66
mérito, cum tant a pompa ceditur ,qua Señar orij quoque ordinis (píen*
dorecenfetúr. SpeBabilitas clara &« ConClflodonoflro dignífsima, qua
inter illuflreS ingreditur ,ínter proceres advecatur :Ociofi cinguli honere firacmBa dignitas. qua nullum noVu offenden ,nullüm cognofcitur ingravare,& [ufier omnia bona concitare nefcit invidiam. Quocircaproyocad moribus tuis ,Comitivam tibi Primi ordinis ab illaindiBione Maieflatis favore largimur: yt CenfBorium noBrum fientrega-
ingrederis, ita moribus laudatus exornes : quando vicinus honor efl
illuflribus,dum alter medius non habetur. DeleBet te imitan \ quos
proximitate contingis. Tundocum amplum,(? honorabilem fiacis ffiite
moderata conf deratione traBaveris . <Admoneat te certe, quod fufa. pta
dignitas Primi ordinis appelLtione cenfetur.V fique quiate fequuntur
omnes ,qui fpeBabilitatis honore decoramur. Sedvide ,ne quis te Pracedat opinione, quifequitur dignitate. AlioquigraVe pendus invidia
efl,fifilendere cinguli ciar*uate, &merum lampado non lucen.
Defias Dignidades, aísi Vacantes, como Honorarias, gozaren
Varones infignes en varios tiempos ,y las de Senadores Romanos
fin cingulo, fe folian embiar a muchos, que ni avian eftado, nipenr
favaneftár en Roma ,cafi tan frequentes ,como el derecho de Ciudadanos de la miímaGiudad,como k colige de hd.Lz.Ced.ytdign.
ordyfervct ibi: 'Qdntwmeorum^ quibus
ter fine cingulo
abfendbusfimili
mittunturrlkfinsinpgnia Dignitatis. Y de relación de varios Autorok pufo en Goropendio Beyerlink in Theat. vit.human. litt.P.
pag.r)i.cu.y2s palabras dexo de referir por no dilatarme j contentándome con poner el.exemplo de "Bartolo, que fue Confejero
Hoi*©,m¿io del Emperador Carolo IV.que también le concedió
per^fcüdddear,mas}o infiernas vn León rapante fangrientocon
dos cofas- en cnmpo.de oro ,como él lo refiere inExtravag. adreprimendumjnpdnc.&in traB.de infign. & arm.drca prine.y refiriendo avetros Tomas. Dipiovatatio en fu v ida, Catelian. Cotta in
tus
Descargar