Guaraní

MBA'ERÃPA
MBA'ÉICHAPA JAJAPO HA
ÑAMBOHEKOKUAA MBO'EPY
MBO'EPY
ÑEMOHENDARÃ
OBJETIVOS A SER
DESARROLLADOS
EN LENGUA GUARANÍ
ARTES PLÁSTICAS
7° GRADO
87
MBA'ERÃPA
MBA'ÉICHAPA JAJAPO HA
ÑAMBOHEKOKUAA MBO'EPY
88
MBO'EPY
ÑEMOHENDARÃ
MBA'ERÃPA
MBA'ÉICHAPA JAJAPO HA
ÑAMBOHEKOKUAA MBO'EPY
Ta'anga apo ha iñembosa'y rupive Ñase oñondivepa mbo’ehao korapýpe ha jajesareko opa
ahechauka che remiandu ha che mba’e oiva ñande jere rehe.
remimo'ã che rekoha rehegua.
Jaiporavo petei mba’e jaguerohoryvéva ñamoha'anga
hagua.
Ta’anga apópe, jaipuru pe aporeko hérava del natural,
jahechakuaávo ijysaja (formas), ambue mba’e oiva
ijypýpe ha avei mba’éichapa umíva omboheko pe
ta’anga jajapóvape ( proporcionalidad).
Jaipuru ñane rembiapópe haiha, mbogueha ha kuatia'atã
téra ipereriva.
Ñamohu’avo ñane rembiapo, jahechauka ojupe
ñamyatyro hagua tekotevehápe.
Ñama’e jevy ñande jere rehe ha mbo’ehára porandu
rupive, jahechakuaa hetáichagua mba’e jaguerekoha
89
MBO'EPY
ÑEMOHENDARÃ
MBA'ERÃPA
MBA'ÉICHAPA JAJAPO HA
ÑAMBOHEKOKUAA MBO'EPY
ñande ypýpe, oñemoambuéva tuichakue ha ijysaja ha
isa’y rupi.
Ñambosa’y ta’anga jajapova’ekue jaipurúvo umi
sa’yha jaguerekomívante ( haiha sa’ýva ipoguasu ha
ipo’íva, krajóla ýrõ pintúra oñeguenoheva yva térã
ka’avo roguégui). Ñañemomandu’a pe ñambosa’yhápe
ikatuha ñamyesakave petei hendápe ha ambuépe katu
ñamopytuve.
Mbo’ehára ñanepytyvõ jahechakuaa hagua ojupe
mba’eichaitépa ipora ñane rembiapo. Ñamoi umi
ta’anga jajapova’ekue petei tenda opavave ohecha ha
oguerohory haguáme.
Ñañemongeta oúva oma’e ñane rembiapo ndive
mba’eichaitépa iporã umi sa’yeta oiva ñande rekoha
rehe ha mba’érepa tekoteve ñañangareko hese.
Py’yinte jajapo peichagua tembiapo.
90
MBO'EPY
ÑEMOHENDARÃ
MBA'ERÃPA
MBA'ÉICHAPA JAJAPO HA
ÑAMBOHEKOKUAA MBO'EPY
Ahechauka chekaputyryha collage
apópe aiporukuévo opa mba'e
aguerekóva voi che jerére.
Ñañembyaty ñañemongeta hagua collage aporeko rehe.
Ñamono'õ opaichagua mba'e ñaikoteveva jajapo ñepyru
hagua ñane rembiapo: mbojaha, kuatiahaipyre,
revísta,kahõ kartõ, ñana piru; avei jetapa, kyse hãimbe
ha ambue mba'e ikatúva jaiporu ñaikyti hagua umi mba'e.
Ñamohenda petei kuatia ñamoi hagua hi'ári ñane
rembiapo.Jaiporu mba'e jaguerohoryvéva jajapo hagua
collage.
Jahechauka ojupe ñane rembiapo ha ñahendu mba'épa
ikatu ñamoporãve ijejapopýpe.
Ñandekatupyrýma ramo tembiapo jajapo
ñepyruva'ekuépe, ñamba'apove jahávo .Jajapo tembiapo
iporãva Mosaico aporeko rupive. Jaiporu mba'e aporã
vídrio, serámika térã asulého rembyre, yvyra pehengue,
kuatia isa'ýva, ryguasu rupi'a pirekue, mba'yru
ndojeporuvéimava.
Mbo'ehára ñanepytyvõ ñamoporãve hagua ñane
rembiapo.
Ñamoi ñane rembiapo ojehecha porã haguame, ha
jaguerohory ojupe ja'ekuévo iporãha umi mba'e oseva
ñande pógui.
Jahecha iporãha jajapo ko'ã mba'e jaiporúgui ipype umi
mba'e
ndaideprovechovéi
mava
ha
oñemombotamava'ekue.
91
MBO'EPY
ÑEMOHENDARÃ
MBA'ERÃPA
MBA'ÉICHAPA JAJAPO HA
ÑAMBOHEKOKUAA MBO'EPY
Ñame'e ñane ñe'e jajapo jeytaha py'yive ko'ãichagua
tembiapo .
Ñañembyaty jaiporu ñepyru hagua mosaico
aporeko.Upevarã ñambyaty umi mba'e ñande rekoharegua ikatútava jaiporu :revísta, yvyra pehengue,kartõ
pehengue,mbojaha, itahai,pínsa, jetapa, kyse, ha ambue
mba'e ñaikoteveva.
Ñamboguapy hagua ñane rembipo jaiporu kuatia kartõ.
Ñaikyti opaichagua ysaja ha ñamboguapy jahávo
kuatia ári , ñambojo'a'yre.
Mbo'ehára ha ñane irunguéra pytyvõme jahecha
mba'épa oi porã ha mba'épa ikatu ñamoi porãve.
Jahechakuaa iporãha ñamba'apo jekupytýpe.
Jajapo jey tembiapo jajapova'ekueichagua; upevarã
jaiporu teséla ha ñamboguapy petei yvyra pehengue
ári.
Ja'e ojupe mba'éichapa jahecha ñane rembiapo, ha
ñamoguahe ojupe ñane vy'apave ñandekatupyryma
haguére ko'ã mba'épe.
Ñamohenda porã ñande apykakuéra ha ñamopoti ñane
mbo'ehakoty. Mbo'ehárandi jahecha mba'éichapa
ikatu ñamoguahe opavavépe ñane rembiapo.
92
MBO'EPY
ÑEMOHENDARÃ
MBA'ERÃPA
Amomba'e opa porãguerojera ha
ta'anga apo Paraguaipegua.
MBA'ÉICHAPA JAJAPO HA
ÑAMBOHEKOKUAA MBO'EPY
Ñañembyaty atymimíme jajapo hagua tembiapo
ojejeruréva ñandéve. Jajeporeka arandukakuérape
Paraguái porãguerojera rembiasakue; ñamoñe'e ha upéi
jahai mbykymi hese.
Jajapóvo tembiapo jajesareko mba'eichagua
porãguerojerápepa ikatupyryve ñande ypykuéra ha
mba'éichaguápa oñemotenendeve ko'ágã.Avei,
mba'eichagua tembiporu porãguerojerarãpa ojejapove
ñane retãpýre.
Jahechauka hagua jahaiva'ekue , ñambojeguaraeva'erã,
ñamohenda ipype umi porãguerojera ñande ypykue ha
ko'agagua mba'éva ra'anga. Ja'e ñañandúva ko'ã
mba'ére.
Ñañemongeta, ñañemoi petei ñe'eme ha jahai porandu
jaha haguã mba'e apohára rendápe. Jaha avei Museo
oiva ñande távape térã ambue hi'aguívape.
Mbo'ehakotýpe ñañemongeta umi mba'e
jahechava'ekuére ha ñañeha'ã avei jajapo tembiapo,
he'iháichakuri ñandéve mba'e apohára.
Mbo'ehára pytyvõme ñamoporãve ñane rembiapo.
Jaheka petei tenda, mbo'ehakoty ryepýpe, ñamohenda
hagua ñane rembiapo.
Ñamombe'u ñande rogayguápe jaikuaa pyahúva.
Jahechakuaa ñamomba'eva'erãha opa ára umi
porãguerojerahára rembiapo ha ñamba'apo avei ñande
ani hagua araka'eve opa ko'ã mba'e porã apo, ñane retã
mba'e teetéva.
93
MBO'EPY
ÑEMOHENDARÃ
MBA'ERÃPA
MBA'ÉICHAPA JAJAPO HA
ÑAMBOHEKOKUAA MBO'EPY
94
MBO'EPY
ÑEMOHENDARÃ