Habla con ellos del alcohol: guía para padres

'
5 · !
0 ! 2 !
0 ! $ 2 % 3
8QR\Q
S_^U\\_c
TU\Q\S_X_\
8QR\Q
S_^U\\_c
TU\ Q\S_X_\
'5·!0!2!0!$2%3
>ÌiÀˆ>Ê i>LœÀ>`œÊ i˜Ê Vœ>LœÀ>Vˆ˜Ê Vœ˜Ê
-Ê ­ÃœVˆ>Vˆ˜Ê `iÊ /jV˜ˆVœÃÊ «>À>Ê iÊ
iÃ>ÀÀœœÊ`iÊ*Àœ}À>“>ÃÊ-œVˆ>iî
© Gobierno de La Rioja
Autores 1º Edición : Carmen Arbex, Remedios Comas, Juan del Pozo Irribarría y
Cristina Nuez Vicente,
2003
Autores Revisión 3º Edición: Juan del Pozo Irribarría y Ana P. González Izquierdo
2011
Reservados todos los derechos. No está permitida la reproducción total o parcial de
esta obra tratamiento o transmisión por cualquier medio o método sin autorización
expresa de los autores.
Edita: Gobierno de La Rioja
Logroño, 2011 (3ª Edición)
Impresión: Quintana Industrias Gráficas
ISBN: 84-8125-221-2
Depósito Legal: LR-469-2003
IMPRESO EN ESPAÑA - PRINTED IN SPAIN
).42/$5##)¼.
1˜œÊ `iÊ œÃÊ «ÀœLi“>ÃÊ µÕiÊ “?ÃÊ ˆ˜µÕˆiÌ>˜Ê >Ê >Ê ÃœVˆi`>`Ê >VÌÕ>]Ê
iÃÊiÊÀi>Vˆœ˜>`œÊVœ˜ÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊi˜Ê>Ê«œL>Vˆ˜Ê“?ÃÊ
œÛi˜]Ê«>˜Ìi>˜`œÊ>ʏ>ÃÊv>“ˆˆ>ÃÊÃiÀˆ>ÃÊ«ÀiœVÕ«>Vˆœ˜iÃÊÞÊ`Õ`>ÃÊi˜Ê
̜À˜œÊ>ʵÕjʅ>ViÀÊÞÊV“œÊ>VÌÕ>ÀÊvÀi˜ÌiÊ>ÊiÃÌiÊÌi“>°Ê
˜Ê iviV̜]Ê ˜œÊ iÃÊ iÝÌÀ>šœÊ i˜Vœ˜ÌÀ>ÀÊ >Ê «>`ÀiÃÊ ÞÊ “>`ÀiÃÊ
`iÜÀˆi˜Ì>`œÃ]ʈ˜VÕÜʫiÀ«iœÃÊi˜ÊœV>Ȝ˜iÃ]ÊȘÊÃ>LiÀʵÕjÊ`iVˆÀÊ
˜ˆÊV“œÊÀi>VVˆœ˜>ÀÊ>˜ÌiÊÈÌÕ>Vˆœ˜iÃÊVœ“œÊ>ʏi}>`>Ê>ÊV>Ã>Ê`iÊ
…ˆœÊVœ˜Êiۈ`i˜ÌiÃÊÈ}˜œÃÊ`iÊi“LÀˆ>}ÕiâÊ>Ê>Ì>ÃʅœÀ>ÃÊ`iʏ>ʘœV…i]Ê
>˜Ìiʏ>ÊÜëiV…>Ê`iʵÕiÊ«Õi`>Ê>LÕÃ>ÀÊVœ˜ÊiÊ>Vœ…œÊVÕ>˜`œÊÃ>iÊ
>Ê`ˆÛiÀ̈ÀÃi]ÊiÊ`iÃVœ˜œViÀÊVœ˜ÊµÕˆj˜ÊÛ>ÊÞʵÕjÊiÃʏœÊµÕiʅ>ViÊ«œÀÊ
>ÃʘœV…iÃÊvÕiÀ>Ê`iÊV>Ã>]ÊiÌV°Ê
œÃÊ «ÀœviȜ˜>iÃÊ µÕiÊ ÌÀ>L>>“œÃÊ i˜Ê iÃ̜ÃÊ Ìi“>ÃÊ `iÃ`iÊ …>ViÊ
>šœÃ]ÊÃ>Li“œÃʵÕiÊ>LœÀ`>ÀÊiÃÌ>ÃÊÈÌÕ>Vˆœ˜iÃʘœÊiÃÊv?VˆÊÞʵÕi]ʏ>Ê
“>ޜÀ‰>Ê`iʏ>ÃÊÛiViÃ]ʏ>Êv>“ˆˆ>ʘœÊÃ>LiÊ>ʵՈj˜ÊÀiVÕÀÀˆÀÊ«>À>ʵÕiÊ
iʜÀˆi˜ÌiÊ>ViÀV>Ê`iʵÕjʅ>ViÀÊÞÊV“œÊ>VÌÕ>À°Ê
*œÀÊ iÃÌ>Ê À>❘]Ê `iÃ`iÊ …>ViÊ Õ˜œÃÊ >šœÃ]Ê ÃiÊ iÃÌ?Ê >«œÃÌ>˜`œÊ
ÃiÀˆ>“i˜ÌiÊ«œÀʏ>Ê*ÀiÛi˜Vˆ˜]ÊVœ˜Ûi˜Vˆ`œÃÊ`iʵÕiʏ>ʓiœÀʓ>˜iÀ>Ê
`iÊ>LœÀ`>ÀÊiÃÌ>Ê«ÀœLi“?̈V>ÊiÃÊ«Ài«>À>ÀÊ>ʏœÃʍÛi˜iÃÊ«>À>ʵÕi]Ê
>Vi«Ì>˜`œÊµÕiÊiÊ>Vœ…œÊiÃÌ?Ê«ÀiÃi˜ÌiÊi˜Ê˜ÕiÃÌÀ>ÊÜVˆi`>`ÊÞʵÕiÊ
«ÀœL>Li“i˜ÌiÊ Û>˜Ê >Ê «ÀœL>Àœ]Ê Ãi«>˜Ê Vœ“œÊ ˜œÊ i}>ÀÊ >Ê Ài>ˆâ>ÀÊ
Vœ˜ÃՓœÃÊ«ÀœLi“?̈VœÃÊ>˜Ìiʏ>ÃÊ«ÀiȜ˜iÃÊ`iʏœÃÊ>“ˆ}œÃÊÞɜÊ`iÊ
>Ê «ÕLˆVˆ`>`Ê µÕi]Ê Vœ˜Ê ÃÕÃÊ “i˜Ã>iÃÊ «iÀÃÕ>ÈۜÃ]Ê «Õi`i˜Ê œ}À>ÀÊ
Ãi`ÕVˆÀiÃÊÞʅ>ViÀiÃÊVÀiiÀʵÕiÊVœ˜ÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊÃiÊÛ>˜Ê
>Ê`ˆÛiÀ̈Àʓ?Ã]ÊÛ>˜Ê>ÊiÛ>`ˆÀÃiÊ`iÊÃÕÃÊ«ÀœLi“>ÃʜÊ>ÊÀi>Vˆœ˜>ÀÃiÊ
“iœÀÊVœ˜ÊœÃÊ`i“?ð
).42/$5##)¼.
#
˜Ê˜ÕiÃÌÀœÊ«>‰ÃÊÃiʅ>˜Ê«ÕiÃ̜Êi˜Ê“>ÀV…>Ê`ˆviÀi˜ÌiÃÊ*Àœ}À>“>ÃÊ
`iÊ *ÀiÛi˜Vˆ˜]Ê Ìi˜ˆi˜`œÊ ̜`œÃÊ i˜Ê Vœ“Ö˜Ê >Ê >«ÕiÃÌ>Ê «œÀÊ
`iÃ>ÀÀœ>ÀÊ >VVˆœ˜iÃÊ `ˆÀˆ}ˆ`>ÃÊ >Ê «œÌi˜Vˆ>ÀÊ œÃÊ ÀiVÕÀÜÃÊ
«iÀܘ>iÃÊ`iʏœÃʍÛi˜iÃÊ­ÃÕÃÊV>«>Vˆ`>`iÃÊ«>À>ÊÃiÀÊ>Õ̝˜œ“œÃ]Ê
«>À>ÊVœ˜ÌÀœ>ÀÊÃÕÃʈ“«ÕÃœÃ]Ê«>À>Ê̜“>ÀÊ`iVˆÃˆœ˜iÃ]ÊiÌV°®]ÊÞ>ʵÕiÊÃiÊ
ÌÀ>Ì>Ê`iʏœÃʓiœÀiÃʺ«ÀœÌiV̜ÀiûʵÕiÊ«Õi`i˜Ê`ˆÃ«œ˜iÀÊvÀi˜ÌiÊ>ʏ>Ê
«Àiȝ˜Ê`iÊ>“Lˆi˜ÌiÊ«>À>ÊiÊVœ˜ÃՓœ°
ÃÌiÊ «>˜Ìi>“ˆi˜ÌœÊ …>Ê iÛ>`œÊ `ˆÀiVÌ>“i˜ÌiÊ >Ê Vœ˜Ãˆ`iÀ>ÀÊ >Ê
`ÕV>Vˆ˜Ê Vœ“œÊ >Ê “iœÀÊ iÃÌÀ>Ìi}ˆ>Ê ÞÊ «>À>Ê iœÊ ˆ“«ˆV>ÀÊ i˜Ê iÃÌ>Ê
Ì>Ài>Ê>ʏœÃÊ?“LˆÌœÃʵÕiʓ>ޜÀʈ˜yÕi˜Vˆ>Ê̈i˜i˜Ê«œÀʏ>ʏ>LœÀʵÕiÊ
`iÃi“«iš>˜°Ê œÃÊiÃÌ>“œÃÊÀiwÀˆi˜`œ]ʜLۈ>“i˜Ìi]Ê>ʏ>Ê>“ˆˆ>ÊÞÊ
>ÊÃVÕi>°
Ê*>«iÊ`iʏ>Ê>“ˆˆ>ÊiÃÊV>ÛiÊÞÊÀiÃՏÌ>Ê՘Ê`iLiÀʈ˜iÝVÕÃ>LiÊ«œÀÊ
«>ÀÌiÊ`iʏœÃÊÌjV˜ˆVœÃÊ>«œÞ>À>Êi˜ÊÃÕʏ>LœÀ°ÊÃ̜ÊiÃ]Ê«ÀiVˆÃ>“i˜Ìi]Ê
œÊ µÕiÊ «ÀiÌi˜`i“œÃÊ Vœ˜Ê iÃÌiÊ “>ÌiÀˆ>]Ê œvÀiVˆi˜`œÊ >Ê ˆ˜vœÀ“>Vˆ˜Ê
“‰˜ˆ“>ʘiViÃ>Àˆ>ʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ`iLi˜ÊÃ>LiÀÊ«>À>ÊÌi˜iÀÊ՘>ʈ`i>Ê
`iʏœÊµÕiÊÃÕÃʅˆœÃÊiÃÌ?˜Êۈۈi˜`œÊi˜Ê>ÊV>i]ÊÃÕÃÊ«ÀiœVÕ«>Vˆœ˜iÃÊiÊ
ˆ˜µÕˆiÌÕ`iÃ]ʏœÊµÕiÊLÕÃV>˜Êi˜Ê>ʘœV…i]Ê«œÀµÕjÊLiLi˜]ÊiÌV°]ÊÞ>ʵÕiÊ
ݏœÊ՘ÊVœ˜œVˆ“ˆi˜ÌœÊÀi>ˆÃÌ>ÊÞʜLïۜÊ`iÊÃÕʓ՘`œÊÞÊÃÕÊÀi>ˆ`>`Ê
˜œÃÊÛ>Ê>Ê«iÀ“ˆÌˆÀÊVœ“«Ài˜`iÀiÃ]Ê>«ÀœÝˆ“>À˜œÃʓ?ÃÊ>ÊiœÃÊÞÊ`iÃ`iÊ
iÃ>ÊViÀV>˜‰>Êv>VˆˆÌ>ÀiÃÊ>ÞÕ`>°Ê
*œÀʜÌÀœÊ>`œ]Ê«i˜Ã>“œÃʵÕiÊiÃÌiʓ>ÌiÀˆ>ÊµÕi`>À‰>ʈ˜Vœ“«i̜ÊÈÊ
˜œÊˆ˜VÕÞjÀ>“œÃÊ>}՘>ÃÊ*>ÕÌ>ÃÊÞÊ,iVœ“i˜`>Vˆœ˜iÃÊ
œ˜VÀiÌ>ÃÊ`iÊ
VÌÕ>Vˆ˜Ê«>À>ʏœ}À>ÀʵÕiʏ>Êv>“ˆˆ>ÊÃi>Ê՘Êië>VˆœÊµÕiʜvÀiâV>Ê
>«œÞœÊ ÞÊ Ãi}ÕÀˆ`>`Ê >Ê œÃÊ …ˆœÃÊ ÞÊ Vœ˜Ãi}ՈÀÊ µÕiÊ «Õi`>Ê ÌÀ>Ì>ÀÊ `iÊ
vœÀ“>Ê>`iVÕ>`>ʏ>ÃÊ`ˆwVՏÌ>`iÃÊÞʏœÃÊ«ÀœLi“>ÃʵÕiÊ«Õi`>˜ÊÃÕÀ}ˆÀÊ
i˜Ê ̜À˜œÊ >Ê Vœ˜ÃՓœÊ `iÊ >Vœ…œ]Ê i˜Ê `iw˜ˆÌˆÛ>Ê «>À>Ê œ}À>ÀÊ µÕiÊ >Ê
v>“ˆˆ>ÊÃi>Ê՘Êië>VˆœÊV>ÀœÊ`iÊ«ÀiÛi˜Vˆ˜°
$
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
-ˆÊi݈ÃÌiÊ>}Ոi˜ÊµÕiÊÌi˜}>ÊiÊ“>ޜÀʈ˜ÌiÀjÃÊi˜ÊµÕiʏœÃÊ>`œiÃVi˜ÌiÃÊ
Ãi«>˜Ê “>˜i>ÀÃiÊ `iÊ vœÀ“>Ê >Õ̝˜œ“>Ê ÞÊ «Õi`>˜Ê >vÀœ˜Ì>ÀÊ Vœ˜Ê
iwV>Vˆ>ʏ>ÃÊ«ÀiȜ˜iÃÊ`iÊ“i`ˆœÊ«>À>ÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œ]ÊiÃÌ>Ê
iÃÊȘÊ`Õ`>Ê>}՘>ʏ>Ê«Àœ«ˆ>Êv>“ˆˆ>]Êië>VˆœÊ`œ˜`iʏœÃʅˆœÃÊÃiÊ
`iÃ>ÀÀœ>˜]ÊÃiÊi`ÕV>˜]ʺÃiÊ«Ài«>À>˜Ê«>À>ÊۈۈÀ»°
œ“œÊˆÀi“œÃÊۈi˜`œÊ>ʏœÊ>À}œÊ`iÊiÃÌiʓ>ÌiÀˆ>]Ê̜`œÃʏœÃʍÛi˜iÃÊ
̈i˜i˜Êi˜ÊÃÕÊV>À?VÌiÀ]Êi˜ÊÃÕÊ«iÀܘ>ˆ`>`]Êi˜ÊÃÕÊiÃ̈œÊ`iÊۈ`>ÊÞÊi˜Ê
ÃÕÊi˜ÌœÀ˜œ]Ê>}՘œÃÊ>ëiV̜ÃʜÊV>À>VÌiÀ‰Ã̈V>ÃʵÕiÊ«œ`À‰>“œÃÊ`iw˜ˆÀÊ
Vœ“œÊ º`iÊ ÀˆiÃ}œ»]Ê «iÀœÊ Ì>“Lˆj˜Ê œÌÀœÃ]Ê µÕiÊ Ãœ˜Ê Ì>˜Ê ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÃÊ
Vœ“œÊœÃÊ«Àˆ“iÀœÃ]ʵÕiÊܘʺ`iÊ«ÀœÌiVVˆ˜»°ÊœÊµÕiÊÌi˜i“œÃʵÕiÊ
Vœ˜Ãi}ՈÀÊiÃÊ«ÀiVˆÃ>“i˜ÌiÊÀi`ÕVˆÀʜÊi“«iµÕišiViÀÊ>Ê“?݈“œÊœÃÊ
ÀˆiÃ}œÃÊ ÞÊ Ãˆ˜Ê i“L>À}œÊ `iÃVÕLÀˆÀ]Ê ºÃ>V>ÀÊ >Ê yœÌi»Ê ÞÉœÊ vœÀÌ>iViÀ]Ê
Ì>“Lˆj˜ÊœÊ“?ÃÊ«œÃˆLi]ʏœÃÊ`iÊ«ÀœÌiVVˆ˜°Ê
iÊiÃÌiʓœ`œ]ÊiÊÛiÀ`>`iÀœÊÀi̜Ê`iʏœÃÊ«>`ÀiÃÊiÃÊ>˜ÌˆVˆ«>ÀÃi]ʺˆÀÊ
«œÀÊ`i>˜Ìi»Ê`iʏ>Ê>«>ÀˆVˆ˜Ê`iʏœÃÊ«ÀœLi“>ÃÊi˜ÊÃÕÃʅˆœÃ]ÊÀi`ÕVˆÀÊ
œÃÊÀˆiÃ}œÃÊ«>À>ʵÕiʘœÊ>«>ÀiâV>˜ÊÞ]Êi˜ÊV>ÜÊ`iÊÃÕÀ}ˆÀ]Ê܏ÕVˆœ˜>ÀœÃÊ
œÊ>˜ÌiÃÊ«œÃˆLiÊ«>À>ʵÕiʘœÊÛ>Þ>˜Ê>ʓ?Ã]ÊVœ˜ÛˆÀ̈j˜`œÃiÊ`iÊiÃÌ>Ê
“>˜iÀ>ʏ>Êv>“ˆˆ>Êi˜Ê՘Ê>ÕÌj˜ÌˆVœÊië>VˆœÊ`iÊ«ÀiÛi˜Vˆ˜°ÊÞÕ`>ÀÊ
>Ê >Ê v>“ˆˆ>Ê i˜Ê iÃÌ>Ê Ì>Ài>]Ê iÃÊ >Ê œÊ µÕiÊ ˜œÃÊ Û>“œÃÊ >Ê `i`ˆV>ÀÊ i˜Ê
œÃÊ >«>ÀÌ>`œÃÊ Ãˆ}Ոi˜ÌiÃ]Ê ˆ˜Ìi˜Ì>˜`œÊ œvÀiViÀÊ >Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ «>ÕÌ>ÃÊ
Vœ˜VÀiÌ>ÃÊ `iÊ >VÌÕ>Vˆ˜Ê «>À>Ê œ}À>ÀÊ VÀi>ÀÊ Õ˜Ê ºVˆ“>Ê v>ۜÀ>LiÊ `iÊ
«ÀiÛi˜Vˆ˜»ÊVœ˜ÊÃÕÃʅˆœÃ°
z!15)³.3%$)2)'%%,-!4%2)!,
ÃÌiʓ>ÌiÀˆ>ÊÃiÊ`ˆÀˆ}iÊ>ʏ>ÃÊv>“ˆˆ>Ãʈ˜ÌiÀiÃ>`>ÃÊi˜Ê>«Ài˜`iÀÊ«>ÕÌ>ÃÊ
Vœ˜VÀiÌ>ÃÊ`iÊ>VÌÕ>Vˆ˜ÊVœ˜ÊÃÕÃʅˆœÃÊÞÊiÃÌ?Ê>LˆiÀ̜Ê>Ê̜`>Ãʏ>ÃÊ
i`>`iÃ]Ê>՘µÕiÊiÃÌ?ÊiëiVˆ>“i˜ÌiÊ`ˆÀˆ}ˆ`œÊ>Ê«>`ÀiÃÊVœ˜Ê…ˆœÃ
).42/$5##)¼.
%
>Ê«>À̈ÀÊ`iÊ£äÊ>šœÃ]Ê`iÊvœÀ“>ʵÕiÊÃiÊv>VˆˆÌiÊÃÕÊÌ>Ài>Êi`ÕV>̈Û>ÊÞÊ
>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iÊi>]ÊÃiÊVœ˜ÛˆiÀÌ>˜Êi˜Ê>ÕÌj˜ÌˆVœÃÊ>}i˜ÌiÃÊ`iÊ«ÀiÛi˜Vˆ˜Ê
«>À>ÊiÊVœ˜ÃՓœÊ>LÕÈۜÊ`iÊ>Vœ…œ°
Ãʈ“«œÀÌ>˜Ìiʏ>Ê>˜ÌˆVˆ«>Vˆ˜]Ê>VÌÕ>ÀÊVÕ>˜ÌœÊ>˜ÌiÃ]ÊÞ>ʵÕiÊ>՘µÕiÊ
œÃʅˆœÃÊ>֘ʘœÊ…>Þ>˜ÊVœ“i˜â>`œÊ>ÊLiLiÀ]Êi˜ÊiÃÌ>ÃÊi`>`iÃÊÞ>Ê
iÃÌ?˜ÊL>œÊ>Ê«Àiȝ˜Ê`iÊ>“Lˆi˜ÌiÊÞÊ`iÊi˜ÌœÀ˜œÊ«>À>ÊVœ“i˜â>ÀÊ>Ê
…>ViÀœ°
z$%15³42!4!%,-!4%2)!,
Ê “>ÌiÀˆ>Ê iÃÌ?Ê `ˆÛˆ`ˆ`œÊ i˜Ê Vˆ˜VœÊ /i“>ÃÊ ?ÈVœÃÊ µÕiÊ Ài뜘`i˜Ê
>Ê >ÃÊ ˆ˜µÕˆiÌÕ`iÃÊ µÕiÊ œÃÊ «>`ÀiÃɓ>`ÀiÃÊ “>˜ˆwiÃÌ>˜Ê Vœ˜Ê “?ÃÊ
vÀiVÕi˜Vˆ>Ê>ʏ>ʅœÀ>Ê`iÊi˜vÀi˜Ì>ÀÃiÊ>ÊÕÜÊ`iÊ>Vœ…œÊ«œÀÊ«>ÀÌiÊ`iÊ
œÃʅˆœÃ°Ê
Ã̜ÃÊ Ìi“>ÃÊ Vœ˜Ã̈ÌÕÞi˜Ê œÃÊ º*ˆ>ÀiÃÊ L?ÈVœÃ»Ê i˜Ê œÃÊ µÕiÊ …>Ê `iÊ
>«œÞ>ÀÃiÊ >Ê >VÌÕ>Vˆ˜Ê `iÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ i˜Ê iÃÌ>Ê Ì>Ài>Ê i`ÕV>̈Û>]Ê iÃÊ
`iVˆÀ]Ê >«œÞ>ÀÊ >Ê ÃÕÃÊ …ˆœÃÊ >Ê Ã>LiÀÊ i˜vÀi˜Ì>ÀÊ >`iVÕ>`>“i˜ÌiÊ Õ˜Ê
«œÃˆLiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œ°Ê
Ã̜Ãʺ*ˆ>ÀiÃÊL?ÈVœÃ»Ê`iÊ>VÌÕ>Vˆ˜ÊܘʏœÃÊÈ}Ոi˜ÌiÃ\
£
4RATARELTEMADELALCOHOL
1˜œÊ`iʏœÃÊ«ˆ>ÀiÃÊV>ÛiÃÊ`iʏ>Ê«ÀiÛi˜Vˆ˜ÊiÃÊÌÀ>˜Ã“ˆÌˆÀÊ>ʏœÃʅˆœÃÊ
՘>ʈ˜vœÀ“>Vˆ˜ÊV>À>ÊÞʜLïÛ>ÊÀiëiV̜Ê>ʏœÃÊiviV̜ÃʵÕiÊ«Àœ`ÕViÊ
ÞÊ VÕ?iÃÊ Ãœ˜Ê >ÃÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ `iÊ >LÕÃœÊ `iÊ iÃÌ>Ê ÃÕÃÌ>˜Vˆ>]Ê
ˆ˜Ìi˜Ì>˜`œÊ `iӜ˜Ì>ÀÊ >}՘>ÃÊ ˆ`i>ÃÊ iÀÀ˜i>ÃÊ µÕiÊ ÃœÊ >ÞÕ`>˜Ê >Ê
Vœ˜v՘`ˆÀÊ>ʏœÃʍÛi˜iÃÊÞʏiÃÊ«Ài`ˆÃ«œ˜i˜Ê>ÊVœ“«œÀÌ>ÀÃiÊ`iÊ՘>
&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
vœÀ“>Ê ˆ˜>`iVÕ>`>]Ê >Ê ÛiViÃÊ ˆ˜VÕÃœÊ «iˆ}ÀœÃ>]Ê >ÃՓˆi˜`œÊ ÀˆiÃ}œÃÊ
ˆ˜˜iViÃ>ÀˆœÃ]Ê>Ê«>À̈ÀÊ`iÊ`iÌiÀ“ˆ˜>`>ÃÊVÀii˜Vˆ>ÃÊiÀÀ˜i>ðÊ
*œÀÊiœ]ʏœÃÊ«>`ÀiÃʅ>˜Ê`iÊÌi˜iÀÊ՘>ʈ˜vœÀ“>Vˆ˜ÊL?ÈV>]ÊV>À>ÊÞÊ
œLïÛ>ÊÜLÀiÊiÊ>Vœ…œ°
Ó
%DUCARPARAELOCIO
œÞÊi˜Ê`‰>]Ê>ÉʏœÊVœ˜ÃÌ>Ì>˜ÊœÃÊ֏̈“œÃÊiÃÌÕ`ˆœÃÊÜLÀiÊiÊVœ˜ÃՓœÊ
`iÊ>Vœ…œÊ`iʏœÃʍÛi˜iÃ]ÊÃiÊ̜“>ÊiÃÌ>ÊÃÕÃÌ>˜Vˆ>Êi˜ÊœÃʓœ“i˜ÌœÃÊ
`iʜVˆœÊÞÊ̈i“«œÊˆLÀi]ʵÕiÊ«>À>ʏœÃʍÛi˜iÃÊiÃÊiÊw˜Ê`iÊÃi“>˜>°Ê
Ê Vœ˜ÃՓœÊ `iÊ >Vœ…œÊ >Ê `ˆ>ÀˆœÊ iÃÊ “ÕÞÊ Ài`ÕVˆ`œ]Ê «œÀÊ œÊ µÕiÊ
Ìi˜iÀÊ՘>Ãʈ`i>ÃÊ`iʏœÊµÕiÊiÃÌ?Ê«>Ã>˜`œÊVœ˜ÊiÊœVˆœÊ`iÊÃÕÃʅˆœÃÊ
ÞÊ >Ê >ÜVˆ>Vˆ˜Ê i˜ÌÀiÊ Ã>ˆÀÊ rÊ `ˆÛiÀȝ˜Ê rÊ Vœ˜ÃՓœÊ `iÊ >Vœ…œ]Ê iÃÊ
v՘`>“i˜Ì>°Ê
*œÀÊ iœ]Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ >`i“?ÃÊ `iÊ Vœ˜œViÀÊ iÃÌ>Ê Ài>ˆ`>`]Ê …>˜Ê
`iÊ `>ÀÊ «>ÕÌ>ÃÊ «>À>Ê µÕiÊ œVÕ«i˜Ê ÃÕÊ œVˆœÊ `iÊ Õ˜>Ê “>˜iÀ>Ê “?ÃÊ
i˜ÀˆµÕiVi`œÀ>°
Î
$AREJEMPLO
œÃÊ «>`ÀiÃÊ …>˜Ê `iÊ Ìœ“>ÀÊ Vœ˜Vˆi˜Vˆ>Ê `iÊ µÕiÊ Ãœ˜Ê «iÀܘ>ÃÊ “ÕÞÊ
È}˜ˆwV>̈Û>ÃÊÞÊ`iÊÀiviÀi˜Vˆ>Ê«>À>ÊÃÕÃʅˆœÃÊÞʵÕiÊ«œÀʏœÊÌ>˜ÌœÊܘÊ
“œ`iœÃÊ>ʈ“ˆÌ>À°ÊÃ̜ÊÃÕ«œ˜iʵÕiʅ>˜Ê`iÊ«ÀiÃÌ>ÀʓÕV…>Ê>Ìi˜Vˆ˜Ê
>ʏœÃʓi˜Ã>iÃʵÕiÊÜLÀiÊiÊ>Vœ…œÊÃiÊÌÀ>˜Ã“ˆÌ>Êi˜Ê>Êv>“ˆˆ>]Ê>ÉÊ
Vœ“œÊ>Ê«Àœ«ˆœÊÕÜʵÕiÊ`iÊiÃÌ>ÊÃÕÃÌ>˜Vˆ>ʅ>}>˜Êi˜Ê«ÀiÃi˜Vˆ>Ê`iÊ
œÃÊ …ˆœÃ]Ê Vœ˜Ã̈ÌÕÞi˜`œÊ >“LœÃÊ >ëiV̜ÃÊ iÊ ÌiÀViÀœÊ `iÊ œÃÊ «ˆ>ÀiÃÊ
L?ÈVœÃÊ`iÊiÃÌiʓ>ÌiÀˆ>°
).42/$5##)¼.
'
{
#OMUNICARSE
-œÊ Vœ˜Ê ՘>Ê LÕi˜>Ê Vœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜Ê «œ`i“œÃÊ >ÞÕ`>ÀÊ >Ê ˜ÕiÃÌÀœÃÊ
…ˆœÃÊi˜ÊÃÕÊ«ÀœViÜÊ`iʓ>`ÕÀ>Vˆ˜ÊÞÊ>«Ài˜`ˆâ>i°Ê
*œÀÊ iœ]Ê i˜Ê iÊ VÕ>ÀÌœÊ >«>ÀÌ>`œÊ ÃiÊ >˜>ˆâ>Ê iÊ Ìi“>Ê `iÊ >Ê
Vœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜Êi˜ÌÀiÊ«>`ÀiÃÊiʅˆœÃ]ÊÀiÃ>Ì>˜`œÊ>ʈ“«œÀÌ>˜Vˆ>ÊÌ>˜ÌœÊ
`iÊ Ã>LiÀÊ iÃVÕV…>ÀiÃ]Ê Vœ“œÊ `iÊ Ã>LiÀÊ ÌÀ>˜Ã“ˆÌˆÀiÃÊ >µÕiœÊ µÕiÊ
µÕiÀi“œÃʵÕiÊÃi«>˜]ÊÞ>ʵÕiʏ>ÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜ÊiÃÊ՘ʫˆ>ÀÊL?ÈVœÊ
`iʏ>Êi`ÕV>Vˆ˜°
x
%STABLECERLÓMITESYNORMAS
ÃÌ>LiViÀÊ ˜œÀ“>ÃÊ ÞÊ ‰“ˆÌiÃÊ i˜Ê >Ê v>“ˆˆ>Ê µÕiÊ ˜œÊ «Àœ`ÕâV>˜Ê
`ˆÃÌ>˜Vˆ>“ˆi˜ÌœÊi˜ÌÀiÊ«>`ÀiÃÊiʅˆœÃÊiÃÊv՘`>“i˜Ì>Ê«>À>Êv>ۜÀiViÀÊ
ÃÕÊ«ÀœViÜÊ`iÊ>`>«Ì>Vˆ˜Ê>ʏ>ÊÜVˆi`>`°
*œÀÊ֏̈“œ]ÊiÊ“>ÌiÀˆ>ÊÃiÊVœ“«i“i˜Ì>ÊVœ˜Ê՘ʘiݜʵÕiÊVœ˜Ìˆi˜iÊ
՘>ÃÊ `ˆÀiVVˆœ˜iÃÊ `iÊ ˆ˜ÌiÀjÃÊ «>À>Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ i˜Ê V>ÃœÊ `iÊ µÕiÀiÀÊ
>“«ˆ>ÀÊ œÊ Vœ˜ÃՏÌ>ÀÊ >}Ö˜Ê >ëiVÌœÊ “?ÃÊ Vœ˜VÀiÌœÊ Ài>Vˆœ˜>`œÊ Vœ˜Ê
iÊ>Vœ…œ°
z#¼-/%34­/2'!.):!$/%,-!4%2)!,
>ÊiÃÌÀÕVÌÕÀ>Ê`iÊV>`>Ê՘œÊ`iʏœÃÊÌi“>ÃÊiÃʏ>ÊÈ}Ոi˜Ìi\Ê
£¨®Ê ˜ÌÀœ`ÕVVˆ˜Ê >Ê œÃÊ Ìi“>ÃÊ ÞÊ >Ê œÃÊ Vœ˜Ìi˜ˆ`œÃÊ Vœ“œÊ «Àˆ“iÀ>Ê
>«ÀœÝˆ“>Vˆ˜Ê>ʏ>ÊÀi>ˆ`>`Ê`iÊV>`>Ê՘œÊ`iÊiœÃ]Ê«>À̈i˜`œÊ`iʏœÊ
µÕiʘœÃÊVÕi˜Ì>˜ÊœÃʍÛi˜iÃÊÞʏœÃÊ«>`ÀiÃ]Ê`iʏœÊµÕiʜ«ˆ˜>˜ÊÞÊ`iÊ
V“œÊ>VÌÖ>˜Êi˜Ê̜À˜œÊ>ÊiÃÌ>ÊVÕiÃ̈˜]Ê>ÉÊVœ“œÊ`iÊVÕ>iÃÊܘÊÃÕÃÊ
«ÀiœVÕ«>Vˆœ˜iÃ]ʈ˜µÕˆiÌÕ`iÃÊÞÊ`Õ`>ð
(
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
Ó¨®Ê "Àˆi˜Ì>Vˆœ˜iÃÊ «>À>Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ ÃœLÀiÊ ·µÕjÊ …>ViÀÊ ÞÊ V“œÊ
>VÌÕ>À¶°Ê
Ψ®Êi“«œÊiÝ«ˆV>̈ۜÊVœ“i˜Ì>`œÊi˜ÊiÊµÕiÊÃiÊÀiVœ}iʏ>ÃÊ«>ÕÌ>ÃÊ
`iÊ>VÌÕ>Vˆ˜Ê“?Ãʈ“«œÀÌ>˜Ìið
{¨®Ê
Õ>`ÀœÊÀiÃՓi˜ÊÀiÃ>Ì>˜`œÊ>Ãʈ`i>ÃÊV>ÛiÃʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃʅ>˜Ê
`iÊÀiVœÀ`>À°
œÊ“?Ãʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊiÃʵÕiÊV>`>Ê՘œÊ`iÊiÃ̜ÃÊ«ˆ>ÀiÃÊÃiʅ>ÊÌÀ>Ì>`œÊ
`iÊ՘>ÊvœÀ“>ÊÃi˜Vˆ>ÊÞÊ«À?V̈V>]Ê«>À>ʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊi˜VÕi˜ÌÀi˜Ê
՘ʓ>ÌiÀˆ>ÊViÀV>˜œÊÞÊ>“i˜œ°Ê
-ˆÊ ÌiÊ ˆ˜µÕˆiÌ>Ê iÃÌiÊ Ìi“>]Ê Vœ˜Ê ̜`>Ê Ãi}ÕÀˆ`>`Ê µÕiÊ i˜Vœ˜ÌÀ>À?ÃÊ
ÀiëÕiÃÌ>ÃÊ `iÊ Ṏˆ`>`Ê «>À>Ê >VÌÕ>ÀÊ Vœ˜Ê œÃÊ …ˆœÃÊ `iÊ Õ˜>Ê vœÀ“>Ê
>`iVÕ>`>Ê>˜Ìiʏ>ÊÀi>ˆ`>`Ê`iÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œ°Ê/iÊ>˜ˆ“>“œÃÊ
>Ê iiÀÊ iÃÌiÊ “>ÌiÀˆ>Ê ÞÊ «ÀiÃÌ>ÀÊ >Ìi˜Vˆ˜Ê >Ê >}՘>ÃÊ «>ÕÌ>ÃÊ ÞÊ
œÀˆi˜Ì>Vˆœ˜iÃÊ µÕiÊ ÌiÊ >ÞÕ`>À?˜Ê >Ê >«œÞ>ÀÊ >Ê ÌÕÃÊ …ˆœÃÊ «>À>Ê µÕiÊ ˜œÊ
Ìi˜}>˜Ê«ÀœLi“>ÃÊVœ˜ÊiÊ>Vœ…œ°
).42/$5##)¼.
)
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
Ãʈ“«œÀÌ>˜ÌiʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ«Õi`>˜ÊœÀˆi˜Ì>ÀÊ>ʏœÃʍÛi˜iÃÊÜLÀiʏœÃÊ
ÀˆiÃ}œÃÊ`iÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊ«iÀœ]Ê>ÊÛiViÃ]ÊjÃ̜ÃʏœÃÊVœ˜Ãˆ`iÀ>˜Ê
«œVœÊ«Ài«>À>`œÃÊ«>À>ʅ>ViÀœ°ÊœÃʅˆœÃÊ`ˆVi˜\ʺµÕˆi˜Ê“iœÀʘœÃÊ
«Õi`iÊ ˆ˜vœÀ“>ÀÊ Ãœ˜Ê ˜ÕiÃÌÀœÃÊ «>`ÀiÃ]Ê iœÃÊ µÕˆiÀi˜Ê œÊ “iœÀÊ «>À>Ê
˜œÃœÌÀœÃ]Ê«iÀœÊ˜œÊÃ>Li˜]ʘœÊi˜Ìˆi˜`i˜]ʘœÊVœ˜œVi˜ÊÞʏ>ʓ>ޜÀ‰>Ê
`iʏ>ÃÊÛiViÃʘœÊÃ>Li˜ÊµÕjÊ`iVˆÀ˜œÃ»°Ê
/i˜iÀÊ Õ˜Ê Vœ˜œVˆ“ˆi˜ÌœÊ œLiÌˆÛœÊ ÃœLÀiÊ iÊ >Vœ…œÊ Û>Ê >Ê «iÀ“ˆÌˆÀÊ >Ê
œÃÊ«>`ÀiÃʺÃi˜ÌˆÀÃi»ÊÃi}ÕÀœÃÊ«>À>Ê«œ`iÀÊÌÀ>Ì>ÀÊiÃÌ>ÊVÕiÃ̈˜ÊVœ˜Ê
œÃÊ …ˆœÃÊ i˜Ê ÛiâÊ `iÊ iۈÌ>Àœ]Ê >Ã‰Ê Vœ“œÊ «>À>Ê «œ`iÀÊ œ}À>ÀÊ µÕiÊ œÃÊ
“i˜Ã>iÃʵÕiÊÌÀ>˜Ã“ˆÌ>˜ÊÃi>˜ÊV>ÀœÃÊÞʜLÌi˜}>˜Ê՘>ʈ˜vœÀ“>Vˆ˜Ê
>`iVÕ>`>°Ê
i}>`œÃÊ >Ê iÃÌiÊ «Õ˜ÌœÊ VÕ>µÕˆiÀÊ «>`ÀiÊ «Õi`iÊ «Ài}՘Ì>ÀÃi]Ê ·µÕjÊ
È}˜ˆwV>Ê iÃÌ>ÀÊ Lˆi˜Ê ˆ˜vœÀ“>`œÊ i˜Ê iÃÌiÊ Ìi“>¶Ê ·µÕjÊ VœÃ>ÃÊ `iLiÀ‰>Ê
Vœ˜œViÀÊ «>À>Ê «œ`iÀÊ …>L>ÀÊ Vœ˜Ê “ˆÃÊ …ˆœÃ¶Ê ·…>ÃÌ>Ê `˜`iÊ Ìi˜`À‰>Ê
µÕiÊ Ã>LiÀ¶Ê ·Ìi˜`À‰>Ê µÕiÊ iiÀÊ Õ˜Ê “>˜Õ>Ê ÜLÀiÊ iÊ >Vœ…œÊ «>À>Ê
…>ViÀ“iÊV>ÈÊ՘ÊiÝ«iÀ̜Êi˜ÊiÃÌ>ʓ>ÌiÀˆ>¶ÊÞÊ`Õ`>ÃÊ«œÀÊiÊiÃ̈œ°Ê
-ˆÊ ˜œÃÊ w>“œÃÊ Vœ˜Ê >Ìi˜Vˆ˜Ê i˜Ê iÃÌ>ÃÊ VÕiÃ̈œ˜iÃ]Ê œÊ µÕiÊ œÃÊ
«>`ÀiÃÊ ˜œÃÊ iÃÌ?˜Ê ÌÀ>˜Ã“ˆÌˆi˜`œÊ iÃÊ V“œÊ Û>œÀ>ÀÊ VÕ?Ê iÃÊ iÊ ˜ˆÛiÊ
`iÊ«Àœv՘`ˆâ>Vˆ˜Ê>ÊµÕiÊ̈i˜i˜ÊµÕiʏi}>À]Ê«>À>ÊÌÀ>Ì>ÀÊiÃÌiÊÌi“>Ê
Vœ˜Ê˜>ÌÕÀ>ˆ`>`ÊÞÊVœ˜ÊVˆiÀÌ>Ãʺ}>À>˜Ì‰>ûÊ`iÊÃi˜ÌˆÀÃiÊÃi}ÕÀœÃÊi˜Ê>Ê
ˆ˜vœÀ“>Vˆ˜ÊµÕiʏiÃÊ`>˜ÊÞÊÈÊiÃ̜ʏiÃÊÛ>Ê>Ê>ÞÕ`>ÀÊ>ÊÃiÀʓ?ÃÊ«ÀÕ`i˜ÌiÃÊ
>˜ÌiÊiÊ>Vœ…œÊÞÊÜ«iÃ>ÀʓiœÀʏœÃÊÀˆiÃ}œÃÊ`iÊÃÕÊVœ˜ÃՓœ°Ê
ÃÌœÊ iÃÊ “ÕÞÊ ˆ“«œÀÌ>˜Ìi]Ê Þ>Ê µÕiÊ Õ˜Ê }À>˜Ê ˜Ö“iÀœÊ `iÊ Ûi˜iÃÊ
Vœ˜ÃՓi˜Ê>Vœ…œÊÞʘœÊ«œ`i“œÃÊ`i>ÀÊ«>Ã>ÀÊ«œÀÊ>ÌœÊµÕi]ÊÃi}֘
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
!#
>ÃÊ֏̈“>Ãʈ˜ÛiÃ̈}>Vˆœ˜iÃÊi˜Ê˜ÕiÃÌÀœÊ«>‰Ã]ʏ>Êi`>`ʓi`ˆ>Ê`iʈ˜ˆVˆœÊ
i˜ÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊiÃÌ>ÊÃÕÃÌ>˜Vˆ>ÊÃiÊÈÌÖ>Êi˜Ê̜À˜œÊ>ʏœÃÊ£Î]ÈÊ>šœÃÊÞÊ
i˜Ê̜À˜œÊ>ʏœÃÊ£ÈÊ>šœÃÊi˜Ê˜ÕiÃÌÀ>Ê
œ“Õ˜ˆ`>`ÊÕ̝˜œ“>°
,iëiVÌœÊ >Ê iÃÌiÊ `>̜]Ê ÃÕLÀ>Þ>ÀÊ >Ê Vœ“«ÀœL>Vˆ˜Ê `iÊ µÕiÊ Õ˜Ê
>`œiÃVi˜ÌiʵÕiÊVœ“ˆi˜â>Ê>ÊLiLiÀÊ>Êi`>`iÃÊÌi“«À>˜>Ã]Ê̈i˜iÊ
VÕ>ÌÀœÊ ÛiViÃÊ “?ÃÊ «ÀœL>Lˆˆ`>`iÃÊ `iÊ >V>L>ÀÊ Ìi˜ˆi˜`œÊ «ÀœLi“>ÃÊ
Vœ˜Ê iÊ >Vœ…œ]Ê µÕiÊ œÌÀ>Ê «iÀܘ>Ê µÕiÊ Vœ“ˆi˜â>Ê >Ê LiLiÀÊ >Ê Õ˜>Ê
i`>`ʓ?ÃÊ>`ՏÌ>°Ê
*œÀʏœÊÌ>˜Ìœ]ÊVÕ>˜ÌœÊ“?ÃÊÌ>À`iÊi“«ˆiVi˜Ê>ÊLiLiÀ]ʓi˜œÀiÃÊÃiÀ?˜Ê>ÃÊ
«ÀœL>Lˆˆ`>`iÃÊ`iÊÌi˜iÀÊ«ÀœLi“>ÃÊÀi>Vˆœ˜>`œÃÊVœ˜ÊiÊ>Vœ…œ°Ê
˜Ê iÊ «œœÊ œ«ÕiÃÌœÊ ÃiÊ i˜VÕi˜ÌÀ>˜Ê >µÕiœÃÊ >`œiÃVi˜ÌiÃÊ µÕiÊ ˜œÊ
LiLi˜]ʘˆÊ̈i˜i˜Êˆ˜Ìi˜Vˆ˜Ê`iʅ>ViÀœ]Ê>Ê“i˜œÃÊ`iʓœ“i˜Ìœ°ÊÉʏœÊ
Vœ˜wÀ“>˜Ê>ÃÊ֏̈“>ÃÊi˜VÕiÃÌ>ÃʵÕiÊÃÕLÀ>Þ>˜ÊiÊ˜Ö“iÀœÊVÀiVˆi˜ÌiÊ`iÊ
Ûi˜iÃʵÕiÊÃiÊ`iV>À>˜Ê>LÃÌi“ˆœÃʜʵÕiÊLiLi˜Ê“œ`iÀ>`>“i˜Ìi°Ê
˜Ê iÃ̜ÃÊ V>ÜÃ]Ê Ì>“Lˆj˜Ê ˜œÃÊ ˆ˜ÌiÀiÃ>Ê Vœ˜œViÀÊ ÃÕÃÊ œ«ˆ˜ˆœ˜iÃÊ ÞÊ >ÃÊ
“œÌˆÛ>Vˆœ˜iÃÊ «>À>Ê iÊ ˜œ‡Vœ˜ÃՓœ]Ê `iÊ “>˜iÀ>Ê µÕiÊ ˜œÃÊ œvÀiâV>˜Ê
«ˆÃÌ>ÃÊ >ViÀV>Ê `iÊ µÕjÊ «œ`À‰>Ê …>ViÀÊ >Ê v>“ˆˆ>Ê «>À>Ê œÀˆi˜Ì>ÀÊ >Ê ÃÕÃÊ
…ˆœÃÊ>Ê̜“>ÀÊiÃÌ>Ê`iVˆÃˆ˜°Ê
˜ÊiÃÌiÊÃi˜Ìˆ`œ]ʏœÃʍÛi˜iÃʓ>˜ˆwiÃÌ>˜ÊVœ“œÊº“œÌˆÛœÃÊ`iÊvÀi˜œ»Ê
“?ÃÊ vÀiVÕi˜ÌiÃÊ >µÕiœÃÊ µÕiÊ ÃiÊ Ài>Vˆœ˜>˜Ê Vœ˜Ê iÊ ÀiV…>âœÊ >Ê >ÃÊ
Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ðÊiÊiÃÌiʓœ`œ]ÊiÊÌi“œÀÊ>ʏœÃÊiviV̜ÃʵÕiÊ«Àœ`ÕVi˜Ê
iÊVœ˜ÃՓœÊ>LÕÈۜÊ`iÊ>Vœ…œÊœÊ…>LiÀÊiÝ«iÀˆ“i˜Ì>`œÊ՘>Ê«Àˆ“iÀ>Ê
iÝ«iÀˆi˜Vˆ>Ê`iÃ>}À>`>Li]Êܘʏ>ÃÊÀ>✘iÃÊ`iÊvœ˜`œÊµÕiÊ`>˜Ê«>À>Ê
iÝ«ˆV>ÀÊÃÕÊ>V̈ÌÕ`Ê`iÊÀiÈÃÌi˜Vˆ>Ê>ÊVœ˜ÃՓœ°Ê
>Ê “iœÀÊ “>˜iÀ>Ê `iÊ Vœ˜œViÀÊ Õ˜>Ê Ài>ˆ`>`]Ê iÃÊ «Ài}՘Ì>˜`œÊ >Ê
ÃÕÃÊ «ÀœÌ>}œ˜ˆÃÌ>ÃÊ “?ÃÊ `ˆÀiV̜Ã]Ê «œÀÊ iÃœÊ iÃÊ ˆ˜ÌiÀiÃ>˜ÌiÊ iÃVÕV…>ÀÊ
>}՘œÃÊ`iÊÃÕÃÊVœ“i˜Ì>ÀˆœÃ°
!$
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
ÊÊ·+Õjʜ«ˆ˜>˜ÊœÃʍÛi˜iÃÊ`iÊÕÜÊ`iÊ>Vœ…œ¶
s
Lo que mola es coger
el punto, estar por
ahí tirado a nadie
le gusta, pero yo sé
controlar, conozco
perfectamente mis
límites
s
El alcohol es diferente, está
ahí, es normal... no es como las
Yo bebo mazo cuando
otras drogas, además yo sólo
salgo, pero entre semana
bebo cervezas
no pruebo ni gota.
Sólo me paso los fines de
semana y no le veo
nada malo
s
Mó
ni
Pal
om
a
s
ca
Cuando
preparamos un
litro para todos,
mezclamos
el whisky con
bastante coca
cola, así que...
tampoco nos
desparramos
tanto.
Pedro
ar
s
M
Isidro
co
Sofía
s
s
Mis padres no se
enteran de nada
porque si estoy
muy borracho, me
voy andando y así
me despejo y se
me pasa.
El problema lo tienen los alcohólicos o los que desfasan
mucho, esos sí que se machacan... pero si bebes de vez
en cuando, aunque te cojas un pedo descomunal, no te
hace daño porque al día siguiente se te pasa.
œÃÊ >`œiÃVi˜ÌiÃÊ VÀii˜Ê µÕiÊ Vœ“œÊ ݏœÊ LiLi˜Ê
>Vœ…œÊœÃÊw˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>]Ê>՘µÕiÊLiL>˜Ê}À>˜`iÃÊ
V>˜Ìˆ`>`iÃ]ʏ>ÊÃi˜Ã>Vˆ˜Ê`iÊÀˆiÃ}œÊœÊ`iÊ`>šœÊÌ>˜ÌœÊ
>Ê ÃÕÊ Ã>Õ`Ê Vœ“œÊ >Ê ÃÕÊ `iÃ>ÀÀœœÊ «iÀܘ>]Ê iÃÊ “ÕÞÊ
L>>°Ê
`i“?Ã]Ê iÊ >Vœ…œÊ iÃÊ Õ˜>Ê `iÊ >ÃÊ `Àœ}>ÃÊ “?ÃÊ
Vœ˜ÃՓˆ`>Ã]Ê Õ˜>Ê `Àœ}>Ê i}>Ê ÞÊ >Vi«Ì>`>Ê
Nosotros hacemos
“botellón” y eso,
pero cuando ya
estamos muy
pasaos, nos
hacemos unos
canutos... para
relajarnos
un poco
Jav
ie
r
ÜVˆ>“i˜Ìi]Ê«œÀʵÕiʘœÊœÊVœ˜Ãˆ`iÀ>˜Ê՘>Ê`Àœ}>]Ê
>Ê“i˜œÃÊ>Ê“ˆÃ“œÊ˜ˆÛiÊµÕiʏ>Ãʈi}>ið
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
!%
*œÀʜÌÀœÊ>`œ]Ê̈i˜`i˜Ê>ÊVÀiiÀÃiʈ˜ÛՏ˜iÀ>LiÃ]ÊVœ“œÊÈÊ՘>ÊVœÀ>â>Ê
iÃÊ«ÀœÌi}ˆiÀ>Ê`iÊ̜`œÃʏœÃʓ>iðÊÃÌ>ÊÌi˜`i˜Vˆ>Ê>ÊVÀiiÀʵÕiʘ>`>Ê
“>œÊiÃÊÛ>Ê>ʜVÕÀÀˆÀÊ«œÀµÕi]Êi˜Ê`iw˜ˆÌˆÛ>]ÊiœÃʺÃ>Li˜ÊVœ˜ÌÀœ>À»]Ê
iÃʏœÊµÕiÊiÝ«ˆV>Ê«œÀʵÕjÊ>ʓi˜Õ`œÊ>ÃՓi˜ÊÀˆiÃ}œÃʈ˜˜iViÃ>ÀˆœÃ°Ê
z15³05%$%.(!#%2,/30!$2%3
£°ÊiӜ˜Ì>Àʜ«ˆ˜ˆœ˜iÃÊiʈ`i>ÃÊiµÕˆÛœV>`>ÃʵÕiÊ̈i˜i˜ÊÜLÀiÊiÊ
>Vœ…œÊÞÊÃÕÊVœ˜ÃՓœ°Ê
ӰʘvœÀ“>ÀÊ>ʏœÃʅˆœÃÊÜLÀiʏœÃÊ`>šœÃʵÕiÊ«Õi`iʜV>Ȝ˜>ÀÊi˜ÊÃÕÊ
VÕiÀ«œ°
ΰÊÞÕ`>ÀiÃÊ>ÊVœ“«Ài˜`iÀʏœÃÊÀˆiÃ}œÃÊ`iÊÃÕÃÊVœ˜`ÕVÌ>ÃÊÈÊLiLi˜Ê
`i“>È>`œ°Ê
{°Ê >“Lˆ>ÀÊ >ÃÊ iÝ«iVÌ>̈Û>ÃÊ «œÃˆÌˆÛ>ÃÊ …>Vˆ>Ê iÊ >Vœ…œÊ ÞÊ œÀˆi˜Ì>ÀÊ
…>Vˆ>ÊvœÀ“>Ãʓ?ÃÊÃ>Õ`>LiÃÊ`iÊÃÕ«iÀ>Àʏ>ÃÊ`ˆwVՏÌ>`ið
£
z#ØMODESMONTAROPINIONESEIDEASEQUIVOCADAS
QUETIENENSOBREELALCOHOLYSUCONSUMO
œÃÊ«>`ÀiÃʅ>˜Ê`iÊiÃÌ>Àʈ˜vœÀ“>`œÃÊ`iÊ>}՘>ÃÊVÕiÃ̈œ˜iÃÊL?ÈV>ÃÊ
ÜLÀiʵÕjÊiÃÊiÃÌ>ÊÃÕÃÌ>˜Vˆ>]ʵÕjÊiviV̜ÃÊ«Àœ`ÕViÊi˜ÊiÊœÀ}>˜ˆÃ“œÊÞÊ
µÕjÊiviV̜ÃÊ«Àœ`ÕViÊi˜Ê>ÊVœ˜`ÕVÌ>Ê`iʏ>ÃÊ«iÀܘ>ðÊ
ÃÌ>˜`œÊLˆi˜Êˆ˜vœÀ“>`œÃÊÛ>“œÃÊ>Ê«œ`iÀÊ`ˆ>œ}>ÀʓiœÀÊVœ˜ÊiœÃÊ
ÞÊ`i>ÀiÃʓÕÞÊV>ÀœÃÊ>}՘œÃÊi˜Ã>iÇ
>ÛiÃ]ÊiÃÊ`iVˆÀʅ>ÞʵÕiÊ
-,Ê«>À>ʵÕiÊiœÃÊ-* °
!&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
MENSAJESMCCLAVES
Ê>Vœ…œÊiÃÊ>Vœ…œ]ÊÌ>˜ÌœÊÈÊÃiÊi˜VÕi˜ÌÀ>Êi˜ÊiÊ܅ˆÃŽÞ]ÊVœ“œÊi˜Ê
>ÊViÀÛiâ>]Êi˜ÊiÊۈ˜œÊœÊi˜Ê>Ê}ˆ˜iLÀ>ÊÞÊÈi“«ÀiÊiÃÌ?ÊvœÀ“>`œÊ«œÀÊ
>ʓˆÃ“>ÊÃÕÃÌ>˜Vˆ>°
No todas
Ê}À>`œÊ`iÊ>Vœ…œÊ`iÊ՘>ÊLiLˆ`>ÊiÃÊiÊÌ>˜ÌœÊ«œÀÊVˆi˜‡
las bebidas
tienen el mismo ̜Ê`iÊ>Vœ…œÊ«ÕÀœÊµÕiÊVœ˜Ìˆi˜i]ÊiÃÊ`iVˆÀ]ÊÈÊ՘>ÊLœÌi>Ê
contenido
`iÊۈ˜œÊ̈i˜iʣӨʵՈiÀiÊ`iVˆÀʵÕiÊVœ˜Ìˆi˜iÊ՘ʣӯÊ`iÊ
de alcohol,
pero no por eso >Vœ…œÊỉˆVœÊœÊºiÌ>˜œ»Ê­˜œ“LÀiÊVˆi˜Ì‰wVœÊ`iÊ>Vœ…œÊ
la cerveza
µÕiÊLiLi“œÃʅ>LˆÌÕ>“i˜Ìi®°Ê
y el vino
son más
6i>“œÃÊ՘>ʏˆÃÌ>Ê`iÊLiLˆ`>ÃÊ>Vœ…ˆV>ÃÊÞʏœÃÊ}À>`œÃÊ
seguros
µÕiÊVœ˜Ìˆi˜i˜\
WHISKY 43º
CERVEZA 5º
CHAMPAN 12º
GINEBRA 40º
SIDRA 3º
VINO 12º
RON 40º
VODKA 40º
/i˜ˆi˜`œÊi˜ÊVÕi˜Ì>ʵÕiÊ£ÊVVÊrÊä°nÊ}À>“œÃÊ`iÊ>Vœ…œ]ÊiÊVœ˜Ìi˜ˆ`œÊ
`iÊ>Vœ…œÊ`iʏ>ÃÊLiLˆ`>Ãʓ?ÃÊṎˆâ>`>ÃÊ«œÀʏœÃʍÛi˜iÃÊܘ\
iÀÛiâ>\Ê £ÊV>š>Ê­£ÇäÊVVÊrÊÈ°nÊ}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°Ê
Ê
£ÊLœÌi‰˜Ê­ÓääÊVVÊrÊnÊ}À°Ê>Vœ…œ®°Ê
Ê
£ÊLœÌi>Ê­ÎÎÎÊVVÊrʣΰÈÊ}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
!'
6ˆ˜œ\Ê
£ÊV…>̜Ê`iÊۈ˜œÊ­xäÊVVÊrÊÈ°{Ê}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°Ê
Ê
£ÊÛ>ÜÊ`iÊۈ˜œÊ­£ääÊVVÊrʙ°ÈÊ}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°Ê
Ê
£ÊÛ>ÜÊ`iÊۈ˜œÊ}À>˜`iÊ­ÓääÊVVÊrÊ£™°ÓÊ}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®Ê
Ê
£|ÓÊLœÌi>Ê`iÊۈ˜œÊ­xääÊVVÊrÊ{nÊ}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°Ê
Ê
£ÊLœÌi>Ê`iÊۈ˜œÊ­ÇxäÊVVÊrÊÇÓÊ}À°Ê`iÊ>Vœ…œ°
À>˜`ˆÃÊÞʈVœÀiÃ\Ê£ÊVœ«>Ê­{xÊVVÊrÊ£{°{Ê}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°Ê
Ê
£ÊVœ“Lˆ˜>`œÊ­ÇäÊVVÊrÊÓÓ°{Ê}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°
7…ˆÃŽÞ\Ê £|ÓÊ7…ˆÃŽÞÊ­{äÊVVÊrʣΰÈÊ}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°Ê
Ê
£Êi˜ÌiÀœÊ­ÇäÊVVÊrÊÓ{Ê}À]Ê`iÊ>Vœ…œ®°Ê
Ê
£Ê`œLiÊ­£ÎäÊVVÊrÊ{{°nÊ}À°Ê`iÊ>Vœ…œ®°
El alcohol
puede
hacer daño
dependiendo de
las cantidades
de alcohol
que se tome
y de las
características
de cada
persona
Ê«iÃ>ÀÊ`iʵÕiÊ՘ÊÕÜʓœ`iÀ>`œÊ`iÊ>Vœ…œÊ­£ÊÊÓÊ
Û>ÜÃÊ`iÊۈ˜œÊi˜Ê>ÃÊVœ“ˆ`>îʫÕi`iʘœÊV>ÕÃ>ÀÊ`>šœÊ
i˜Ê>ÊÃ>Õ`Ê`iÊ>}՘>ÃÊ«iÀܘ>Ã]Ê«>À>ʜÌÀ>ÃÊÈʫÕi`iÊ
ÀiÃՏÌ>ÀÊ`>šˆ˜œ°Ê*œÀÊii“«œ]ʘœÊiÃʏœÊ“ˆÃ“œÊµÕiÊ̜“iÊ
ۈ˜œÊi˜Ê>ÃÊVœ“ˆ`>ÃÊ՘>Ê«iÀܘ>Ê>`ՏÌ>]ʵÕiʏœÊ̜“iÊ՘Ê
>`œiÃVi˜ÌiÊ`iÊ£ÓÊ>šœÃ°Ê
œÃÊ >`œiÃVi˜ÌiÃÊ `iLi˜Ê Ã>LiÀÊ µÕiÊ >Ê i`>`Ê iÃÊ
v՘`>“i˜Ì>]Ê Þ>Ê µÕiÊ ÃiÊ i˜VÕi˜ÌÀ>˜Ê i˜Ê Õ˜Ê «ÀœViÃœÊ `iÊ
`iÃ>ÀÀœœÊ v‰ÃˆVœÊ ÞÊ …œÀ“œ˜>Ê ÞÊ «œÀÊ œÊ Ì>˜ÌœÊ Ü˜Ê “?ÃÊ ÛՏ˜iÀ>LiÃÊ ÞÊ
iÃÌ?˜Ê“?ÃÊiÝ«ÕiÃ̜ÃÊ>ÊÌi˜iÀÊ՘>ʈ˜ÌœÝˆV>Vˆ˜Ê
œ˜Ãiœ\Ê œÃÊ “i˜œÀiÃÊ `iÊ £nÊ >šœÃÊ ˜œÊ `iLi˜Ê LiLiÀ]Ê «œÀµÕiÊ
iÊ >Vœ…œ]Ê i˜ÌÀiÊ œÌÀ>ÃÊ À>✘iÃ]Ê >viVÌ>Ê i˜Ê “>ޜÀÊ “i`ˆ`>Ê >Ê ÃÕÊ
œÀ}>˜ˆÃ“œÊµÕiÊ̜`>ۉ>ÊiÃÌ?ÊȘÊÌiÀ“ˆ˜>ÀÊ`iʓ>`ÕÀ>À°
œÃÊiviV̜ÃÊ`iÊVœ˜ÃՓœÊÛ>À‰>˜ÊÃi}֘ʏ>ÃÊ«iÀܘ>ÃÊÞʏ>ÃÊV>˜Ìˆ`>`iÃÊ
ˆ˜}iÀˆ`>Ã]Ê>`i“?ÃÊ`iʏ>Êi`>`]ʅ>ÞʵÕiÊÌi˜iÀÊi˜ÊVÕi˜Ì>\
!(
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
Controlar
el consumo
de alcohol
y manejar
sus efectos
depende de
numerosos
aspectos
UʏʫiÜ\ʏ>ÃÊ«iÀܘ>ÃÊVœ˜Ê“i˜œÀÊ«iÜÊ̜iÀ>˜Ê“i˜œÃÊ
V>˜Ìˆ`>`Ê`iÊ>Vœ…œÊµÕiʏ>ÃʵÕiÊ«iÃ>˜Ê“?ð
UÊ Ê Ãiݜ\Ê >ÃÊ “ՍiÀiÃÊ ÌœiÀ>˜Ê “i˜œÀÊ V>˜Ìˆ`>`Ê `iÊ >‡
Vœ…œÊµÕiʏœÃʅœ“LÀið
UÊ >Ê Vœ“ˆ`>\Ê Ìœ“>ÀÊ >Vœ…œÊ Vœ˜Ê iÊ iÃ̝“>}œÊ i˜œÊ œÊ
Û>V‰œÊÀi«iÀVÕÌiÊi˜ÊiÊiviV̜ʵÕiÊ«Àœ`ÕVi°
UÊ >ÊvœÀ“>Ê`iÊLiLiÀ\Ê՘>ÊvœÀ“>Ê«>ÕÃ>`>ÊÞÊVœ˜ÊÌÀ>}œÃÊVœÀ̜ÃÊÞÊ
ië>Vˆ>`œÃÊi˜ÊiÊ̈i“«œÊ`ˆwVՏÌ>ʏ>ʈ˜ÌœÝˆV>Vˆ˜°
UÊ Ê iÃÌ>`œÊ v‰ÃˆVœÊ `iÊ >Ê «iÀܘ>\Ê iÃÌ>ÀÊ Ìœ“>˜`œÊ >}՘>Ê
“i`ˆV>Vˆ˜]ʈ˜VÕL>˜`œÊ>}՘>Êi˜viÀ“i`>`ʭ՘>Ê}Àˆ«i]Ê՘ÊV>Ì>ÀÀœ®]Ê
iÃÌ>ÀÊVœ˜Ê>ʓi˜ÃÌÀÕ>Vˆ˜Ê>ÃʓՍiÀiÃ]ÊiÌV]Ê«Õi`iÊ>ÌiÀ>ÀʏœÃÊiviV̜ÃÊ
µÕiÊiÊ>Vœ…œÊ«Àœ`ÕVi°Ê
œ˜Ãiœ\Ê
œÊ ÃiÊ `iLiÊ LiLiÀÊ VÕ>˜`œÊ ÃiÊ iÃÌ>Ê Ìœ“>˜`œÊ ՘>Ê
“i`ˆV>Vˆ˜]ÊVÕ>˜`œÊ՘>Ê«iÀܘ>ÊÃiÊi˜VÕi˜ÌÀ>ʓ>Êv‰ÃˆV>“i˜ÌiʝÊ
VÕ>˜`œÊÃiÊiÃÌ?ÊVœ˜ÊiÊiÃ̝“>}œÊÛ>Vˆœ°
Las bebidas
con burbujas
hacen que
el alcohol se
absorba más
rápidamente
>ÃÊ LiLˆ`>ÃÊ Vœ˜Ê LÕÀLՍ>ÃÊ Vœ“œÊ >Ê VœV>qVœ>]Ê >Ê Ì˜ˆ‡
V>]ʏ>Ãʘ>À>˜>`>Ãʜʏˆ“œ˜>`>Ã]ÊiÌV°]ʓiâV>`>ÃÊVœ˜ÊiÊ
>Vœ…œ]Ê …>Vi˜Ê µÕiÊ jÃÌiÊ ÃiÊ >LÜÀL>Ê “?ÃÊ À?«ˆ`>“i˜Ìi°Ê
*œÀʏœÊÌ>˜Ìœ]Ê̜`œÃʏœÃÊVœ“Lˆ˜>`œÃÊi˜ÊœÃʵÕiʈ˜ÌiÀۈi˜iÊ
՘>Ê LiLˆ`>Ê }>ÃiœÃ>]Ê Vœ“œÊ iÊ VÕL>ˆLÀi]Ê iÊ }ˆ˜q̜˜ˆV]Ê
iÌV]ÊÃiÊ>LÜÀLi˜Ê“?ÃÊÀ?«ˆ`>“i˜ÌiÊ«œÀʏ>ÊÃ>˜}Ài°
ˆ“ˆ˜>ÀÊiÊ>Vœ…œÊ`iÊVÕiÀ«œ]ʏiÛ>ÊÃÕÊ̈i“«œ]Êi˜ÌÀiÊ`œÃÊ
El alcohol no
a
in
œÊÌÀiÃʅœÀ>ÃÊ>«ÀœÝˆ“>`>“i˜Ìi°Ê >`>Ê«Õi`iʅ>ViÀʵÕiÊ
se elim
rápidamente iÃÌiÊ«ÀœViÜÊÃi>ʓ?ÃÊÀ?«ˆ`œ]ʘˆÊ՘ÊV>vj]ʘˆÊ՘>Ê`ÕV…>Ê
del cuerpo
vÀ‰>]ʘˆÊ՘>ÊV>“ˆ˜>Ì>]ÊiÌV°
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
!)
ÃÊ vÀiVÕi˜ÌiÊ µÕiÊ œÃÊ Ûi˜iÃÊ Vœ˜Vi˜ÌÀi˜Ê iÊ Vœ˜ÃՓœÊ ÞÊ LiL>˜Ê
}À>˜`iÃÊV>˜Ìˆ`>`iÃÊ`iÊ>Vœ…œÊVÕ>˜`œÊÃ>i˜ÊœÃÊw˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>°Ê
˜Ê iÃ̜ÃÊ V>ÜÃÊ «Õi`iÊ œVÕÀÀˆÀÊ µÕiÊ ˆ˜VÕÃœÊ `iëÕjÃÊ `iÊ …>LiÀÊ
`œÀ“ˆ`œÊ nÊ …œÀ>ÃÊ œÃÊ ˜ˆÛiiÃÊ `iÊ >Vœ…œÊ i˜Ê Ã>˜}ÀiÊ Ãi>˜Ê ̜`>ۉ>Ê
>ÌœÃÊ ÞÊ >ÌiÀi˜Ê `iÊ vœÀ“>Ê ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ >Ê VœœÀ`ˆ˜>Vˆ˜Ê ÞÊ iÊ iÃÌ>`œÊ
v‰ÃˆVœÊ}i˜iÀ>Ê`iʏœÃʍÛi˜ið
La mezcla de
alcohol con
otras drogas
puede producir
efectos
imprevistos y
contrapuestos,
por lo tanto,
se corren
mayores
riesgos
}՘>ÃÊ ÛiViÃ]Ê œÃÊ Ûi˜iÃÊ ÀiVÕÀÀi˜Ê >Ê º“iâV>À»Ê >ÃÊ
`Àœ}>ðÊ
ÃÊ Vœ˜œVˆ`œÊ µÕiÊ >}՘œÃÊ Ûi˜iÃÊ œÃÊ w˜iÃÊ `iÊ
Ãi“>˜>]Ê >`i“?ÃÊ `iÊ >LÕÃ>ÀÊ `iÊ >Vœ…œ]Ê Ṏˆâ>˜Ê
ȓՏÌ?˜i>“i˜ÌiÊ œÌÀ>ÃÊ ÃÕÃÌ>˜Vˆ>Ã]Ê Vœ“œÊ iÊ …>V…‰ÃÊ ÞÊ
>ÃÊ«>Ã̈>Ã]ʓՏ̈«ˆV>˜`œÊÃÕÃÊiviV̜ÃÊÞɜʫÀœÛœV>˜`œÊ
՘œÃÊ iviV̜ÃÊ Vœ˜ÌÀ>ÀˆœÃÊ >Ê œÃÊ iëiÀ>`œÃ]Ê >Փi˜Ì>˜`œÊ
Vœ˜ÊiœÊœÃʺÀˆiÃ}œÃ»Ê`iʓ>˜iÀ>ʈ“«ÀiۈÈLi°Ê
*œÀʏœÊÌ>˜Ìœ]ÊÌ>˜Êˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊiÃÊVœ˜œViÀʏœÃʺÀˆiÃ}œÃ»Ê>ÜVˆ>`œÃÊ>Ê
V>`>Ê՘>Ê`iʏ>ÃÊÃÕÃÌ>˜Vˆ>ÃÊ«œÀÊÃi«>À>`œ]ÊVœ“œÊÃiÀÊVœ˜ÃVˆi˜ÌiÃÊ`iÊ
µÕiÊjÃ̜ÃÊÃiÊÛ>˜Ê>Ê>}À>Û>ÀÊÈÊÃiÊÀiVÕÀÀiÊ>ÊVœ˜ÃՓœÊVœ“Lˆ˜>`œÊ`iÊ
Û>Àˆ>ÃÊ`iÊi>ðÊ
œ˜Ãiœ\Ê œÊ“iâV>ÀÊ>Vœ…œÊVœ˜ÊœÌÀ>ÃÊVœÃ>ð
Ó
z#ØMOINFORMARALOSHIJOSSOBRELOSDA×OSQUEEL
ALCOHOLPUEDEOCASIONARENSUCUERPO
MENSAJESMCCLAVES
Ê>Vœ…œÊiÃÊ՘>ÊÃÕÃÌ>˜Vˆ>Ê̝݈V>]ÊiÃ̜ʵՈiÀiÊ`iVˆÀʵÕiÊi˜Ûi˜i˜>Ê
˜ÕiÃÌÀœÊœÀ}>˜ˆÃ“œÊÞÊ«œÀʏœÊÌ>˜ÌœÊ՘>ÊÛiâÊVœ˜ÃՓˆ`œÊ̈i˜iʵÕiÊ
"
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
`iÃ>«>ÀiViÀÊ`iʘÕiÃÌÀœÊVÕiÀ«œ°Ê
Una vez que el
alcohol entra
en el cuerpo,
no pasa
desapercibido
y puede
afectar a
algunos órganos
importantes
՘µÕiÊiÊۈ>iÊ`iÊ>Vœ…œÊ«œÀÊiÊVÕiÀ«œ]Ê`iÃ`iʵÕiÊ
ÃiÊLiLiÊÞÊVˆÀVՏ>Ê«œÀÊiÊ>«>À>̜Ê`ˆ}iÃ̈ۜÊiÃÊÀ?«ˆ`œ]Ê
˜œÊ «>Ã>Ê `iÃ>«iÀVˆLˆ`œ°Ê Ê ÃÕÊ «>ÃœÊ «Õi`iÊ ˆÀÀˆÌ>ÀÊ ÞÊ
«ÀœÛœV>Àʏ>ʈ˜y>“>Vˆ˜Ê`iÊiÝv>}œÊÞÊ`iÊiÃ̝“>}œ]Ê
«ÀœÛœV>˜`œÊ`œœÀiÃÊ`iÊiÃ̝“>}œ]Ê>Vˆ`iâ]Ê}>˜>ÃÊ`iÊ
ۜ“ˆÌ>À]iÌV°Ê
1˜>ÊÛiâʵÕiÊiÊ>Vœ…œÊi}>Ê>ʏ>ÊÃ>˜}Ài]Ê«iÀ“>˜iViÊ
i˜Êi>ʅ>ÃÌ>ʵÕiÊiÊ…‰}>`œÊœÊÌÀ>˜ÃvœÀ“>°Ê
-ˆ˜Êi˜ÌÀ>ÀÊi˜Ê`iÌ>iÃ]ÊiÃʈ“«œÀÌ>˜ÌiʵÕiʏœÃʍÛi˜iÃÊiÃÌj˜Êi˜ÌiÀ>`œÃÊ
`iÊ µÕiÊ i˜Ê iÊ …‰}>`œÊ …>ÞÊ Õ˜>Ê ÃÕÃÌ>˜Vˆ>Ê iëiVˆ>Ê µÕiÊ iÃÊ >Ê
i˜V>À}>`>Ê`iÊÌÀ>ÃvœÀ“>ÀÊiÊ>Vœ…œ°
*iÀœÊ…>ÞʵÕiÊÃÕLÀ>Þ>ÀʵÕiÊiÊ…‰}>`œÊiÃÊݏœÊ՘ʝÀ}>˜œÊ…Õ“>˜œÊ
Þ]Ê «œÀÊ œÊ Ì>˜Ìœ]Ê Ìˆi˜iÊ Õ˜>Ê V>«>Vˆ`>`Ê ˆ“ˆÌ>`>]Ê «Õi`iÊ ÌÀ>˜ÃvœÀ“>ÀÊ
>«ÀœÝˆ“>`>“i˜ÌiÊ i˜ÌÀiÊ ÓäÊ ÞÊ ÎäÊ }À>“œÃÊ `iÊ >Vœ…œÊ «œÀÊ …œÀ>Ê ÞÊ
“ˆi˜ÌÀ>ÃÊÌ>˜Ìœ]ÊiÊµÕiÊVˆÀVՏ>Ê«œÀʏ>ÊÃ>˜}Ài]ÊÛ>Ê«Àœ`ÕVˆi˜`œÊ«œVœÊ>Ê
«œVœÊ`>šœÃÊ«œÀʏœÃʝÀ}>˜œÃʵÕiÊÛ>Ê«>Ã>˜`œ°
-ˆÊ>Ê…‰}>`œÊi}>Ê՘>ÊV>˜Ìˆ`>`ÊiÝViÈÛ>Ê`iÊ>Vœ…œÊµÕiʘœÊiÃÊV>«>âÊ
`iÊ>ȓˆ>À]ÊiÃÊ`iVˆÀ]ʏiÊܓiÌi“œÃÊ>Ê՘>ÊÜLÀiV>À}>Ê`iÊÌÀ>L>œ]Ê
iÊ…‰}>`œÊ«ÀœÌiÃÌ>ÊÞÊiÃÌ>ʈ˜ÌœÝˆV>Vˆ˜Ê«Õi`iÊ>V>L>ÀÊ>ÌiÀ>˜`œÊÃÕÊ
v՘Vˆœ˜>“ˆi˜Ìœ]Ê«Àœ`ÕVˆi˜`œÊiviV̜ÃʓÕÞÊ`iÃ>}À>`>LiÃʭ۝“ˆÌœÃ]Ê
“>ÀiœÃ]Ê`iÓ>ޜÃ]ÊiÌV®°Ê
˜ÊV>ÜÃÊiÝÌÀi“œÃÊÃiÊ«Õi`iʏi}>ÀÊ>Ê«Àœ`ÕVˆÀÊ՘ÊVœ“>ÊỉˆVœ]ʵÕiÊ
iÃʓÕÞÊ«iˆ}ÀœÃœÊÞÊÀiµÕˆiÀiÊ՘>Ê>ÈÃÌi˜Vˆ>ʓj`ˆV>ʈ˜“i`ˆ>Ì>°
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
"!
Î
z#ØMOAYUDARLESACOMPRENDERLOSRIESGOSDESUS
CONDUCTASSIBEBENDEMASIADO
Õ>˜`œÊVœ˜ÛiÀÃ>“œÃÊVœ˜ÊœÃÊ«>`ÀiÃÊÜLÀiÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊ
“ÕiÃÌÀ>˜Ê ՘>Ê «ÀiœVÕ«>Vˆ˜Ê “ÕÞÊ iëiVˆ>Ê «œÀÊ >ÃÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ
ÞÊ œÃÊ ÀˆiÃ}œÃÊ µÕiÊ VœÀÀi˜Ê ÃÕÃÊ …ˆœÃÊ ÃˆÊ LiLi˜Ê `i“>È>`œ°Ê ÃÊ “ÕÞÊ
ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊiÃVÕV…>ÀÊ>}՘>ÃÊ`iÊÃÕÃÊ«ÀiœVÕ«>Vˆœ˜ið
Ê Ê ·+ÕjÊ œ«ˆ˜>˜Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ ÃœLÀiÊ iÊ Vœ˜ÃՓœÊ `iÊ >Vœ…œÊ
s
s
Es alarmante el
número de embarazos
en adolescentes y en
muchos casos he oído
que están tan bebidos,
que aunque están
informados,
se olvidan
de todo y no
toman las
precauciones
necesarias
Lo que más me preocupa
cuando salen de noche son
los accidentes de coche y de
moto... los fines de semana se
“estampan” cantidad de chavales
y según dicen en muchos casos
es porque “van bebidos”
Je
s
L
Mª
Sobre todo me
asusta la cantidad
de peleas y broncas
que se organizan
los viernes por la
noche... yo vivo en
una zona en la que
no hay un viernes
o un sábado que no
acaben a
puñetazo limpio
entre ellos
s
>`œiÃVi˜Ìi¶
sú
sa
ui
s
Rosa
§Ê ՈÃ>Ê …>Ê `>`œÊ i˜Ê iÊ V>ۜ°Ê Ê ˜Ö“iÀœÊ `iÊ i“L>À>âœÃÊ i˜Ê
>`œiÃVi˜ÌiÃÊ iÃÊ >>À“>˜ÌiÊ i˜Ê ˜ÕiÃÌÀœÊ «>‰ÃÊ ÞÊ i˜Ê œV>Ȝ˜iÃÊ ÃiÊ
`iLiÊ «ÀiVˆÃ>“i˜ÌiÊ >Ê >Ê «jÀ`ˆ`>Ê `iÊ Vœ˜Vˆi˜Vˆ>Ê ÞÊ `iÊ Vœ˜ÌÀœÊ «œÀÊ
՘ÊVœ˜ÃՓœÊ>LÕÈۜÊ`iÊ>Vœ…œÊi˜Ê՘>ʘœV…iÊ`iʺ`iÃVœ˜ÌÀœ»Êi˜Ê
iÊw˜Ê`iÊÃi“>˜>°Ê
ÃÊ }ˆV>Ê Ì>“Lˆj˜Ê >Ê «ÀiœVÕ«>Vˆ˜Ê `iÊ ,œÃ>]Ê Þ>Ê µÕiÊ ÃiÊ …>Ê
`i“œÃÌÀ>`œÊµÕiÊ`iÃ`iʏœÃÊ«Àˆ“iÀœÃÊÌÀ>}œÃ]ÊÃiÊ«Àœ`ÕViʜÌÀœÊiviV̜Ê
µÕiÊiÊLiLi`œÀʘœÊ˜œÌ>]ÊVœ“œÊiÃÊiÊ`iÊÀiÌ>À`>ÀÊÞÊ`ˆÃ“ˆ˜ÕˆÀʏœÃ
""
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
ÀiyiœÃÊÞʏ>Êv>Ì>Ê`iÊVœœÀ`ˆ˜>Vˆ˜Ê>`iVÕ>`>Ê`iʏœÃʓœÛˆ“ˆi˜ÌœÃ°Ê*œÀÊ
iœ]ʏœÃÊÀˆiÃ}œÃÊ`iʵÕiÊÃiÊ«Àœ`ÕâV>Ê՘Ê>VVˆ`i˜ÌiÊܘʓ>ޜÀiðÊ
ÉʓˆÃ“œ]ʏ>ʈ“>}i˜Ê`iÊۈœi˜Vˆ>ʏœÃÊw˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>ʵÕiÊ̈i˜iÊ
iÃÖÃÊiÃÌ?ʍÕÃ̈wV>`>]ÊÞ>ʵÕiÊiÊ>Փi˜ÌœÊ`iÊ>Vœ…œÊi˜Ê>ÊÃ>˜}ÀiÊ
«Àœ`ÕViÊÌ>“Lˆj˜ÊV>“LˆœÃʈ“«ÀiۈÈLiÃÊi˜ÊiÊ…Õ“œÀ°
ÊÊÊÊÊÊ·
“œÊ>ÞÕ`>ÀÊ>ʏœÃʅˆœÃÊ>Ê̜“>ÀÊVœ˜Vˆi˜Vˆ>Ê`iÊ
ss
iÃ̜ÃÊÀˆiÃ}œÃ¶
MENSAJESMCCLAVES
Õ>˜`œÊ ÃiÊ …>Ê LiLˆ`œÊ ՘>Ê `iÌiÀ“ˆ˜>`>Ê V>˜Ìˆ`>`Ê
El alcohol
tiene el poder `iÊ>Vœ…œÊ­>Ài`i`œÀÊ`iÊ ³Êä°xÊ}ɏÊ>Ê£}ɏ®ÊÃiÊ̈i˜iÊ
de afectar a
>Ê Ãi˜Ã>Vˆ˜Ê `iÊ iÕvœÀˆ>]Ê iÝVˆÌ>Vˆ˜]Ê `iȘ…ˆLˆVˆ˜]Ê
la conducta,
desde las
>Փi˜ÌœÊ`iʏ>ÊÜVˆ>Lˆˆ`>`]Ê>Õ̜Vœ˜w>˜â>]Ê«iÀœÊuœœtÊ
primeras copas
iÃÌ>ÊÃi˜Ã>Vˆ˜ÊÌ>“Lˆj˜ÊVœ˜iÛ>ʵÕiʏ>ÊV>«>Vˆ`>`Ê`iÊ
ÕˆVˆœÊÞÊ`iÊVœ˜ÌÀœÊ`ˆÃ“ˆ˜ÕÞ>°
Conducir un
coche o una
moto bajo
los efectos
del alcohol
puede provocar
accidentes
ÃÊ«ÀiVˆÃœÊiÝ«ˆV>ÀÊ>ʏœÃÊV…ˆVœÃÉ>ÃÊV>À>“i˜ÌiʵÕiÊ>Ê
“i`ˆ`>ʵÕiÊ>Փi˜Ì>ÊÃÕÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œ]ʏœÃÊVi˜‡
ÌÀœÃÊ ViÀiLÀ>iÃÊ ÃiÊ Û>˜Ê >`œÀ“iVˆi˜`œÊ V>`>Ê ÛiâÊ “?ÃÊ
ÞÊ i˜Ê Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>Ê v՘Vˆœ˜>˜Ê Vœ˜Ê “i˜œÃÊ «ÀiVˆÃˆ˜Ê ÞÊ
VœœÀ`ˆ˜>Vˆ˜°Ê >ÃÊ Ài>VVˆœ˜iÃÊ ÃiÊ ÛÕiÛi˜Ê `i“>È>`œÊ
i˜Ì>ÃÊ ÞÊ ÌœÀ«iÃÊ «>À>Ê Ài>ˆâ>ÀÊ VÕ>µÕˆiÀÊ ÌÀ>L>œÊ µÕiÊ
ÀiµÕˆiÀ>Ê Vœ˜Vi˜ÌÀ>Vˆ˜Ê Vœ“œÊ iÃÊ >Ê `iÊ «œ`iÀÊ Vœ˜`ÕVˆÀÊ VÕ>µÕˆiÀÊ
Ûi…‰VՏœ°Ê
ÃÊ “ÕÞÊ «iˆ}ÀœÃœÊ Vœ˜`ÕVˆÀÊ ÞÊ LiLiÀÊ >Vœ…œ]Ê Þ>Ê µÕiÊ iÊ œÛi˜Ê ˜œÊ
«Õi`iÊVœ˜w>ÀÊi˜ÊÃÕʅ>Lˆˆ`>`]Ê«Àœ`ÕVˆj˜`œÃiÊ>`i“?ÃÊiÊiviV̜
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
"#
`iÊÜLÀiÛ>œÀ>Vˆ˜Ê`iÊÃÕÃÊv>VՏÌ>`iÃ]ʅ>Vˆj˜`œiÊÃi˜ÌˆÀʓ?ÃÊV>«>âÊ
`iʏœÊµÕiÊiÃÊi˜ÊÀi>ˆ`>`°
œ˜Ãiœ\Ê ÃÊ ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ ˜œÊ Vœ˜`ÕVˆÀ]Ê ˜ˆÊ ÃÕLˆÀÊ i˜Ê Ûi…‰VՏœÃÊ VÕޜÊ
Vœ˜`ÕV̜ÀÊ ÃiÊ Ã>LiÊ µÕiÊ …>Ê LiLˆ`œ°Ê ˜Ê iÃ̜ÃÊ V>ÜÃÊ …>ÞÊ µÕiÊ
`ië>â>ÀÃiÊi˜Ê>Õ̜LÖÃʜÊÌ>݈°
El consumo
abusivo
de alcohol
puede volver
el carácter
irritable o
violento
>Ê >i}À‰>Ê ÞÊ >Ê iÕvœÀˆ>Ê ˆ˜ˆVˆ>]Ê >Ê “i`ˆ`>Ê µÕiÊ >Փi˜Ì>Ê
>Ê V>˜Ìˆ`>`Ê `iÊ >Vœ…œÊ i˜Ê >Ê Ã>˜}Ài]Ê ÃiÊ iÃvՓ>Ê ÞÊ >Ê
«iÀܘ>ÊLiLi`œÀ>Êi˜ÌÀ>Êi˜Ê՘ÊiÃÌ>`œÊ`iʈ˜iÃÌ>Lˆˆ`>`Ê
i“œVˆœ˜>Ê­ÃiÊ«Õi`iÊ«>Ã>ÀÊ`iʏ>ÊÀˆÃ>Ê>Ê>˜Ìœ®ÊœÊLˆi˜ÊÃiÊ
«Õi`iÊۜÛiÀÊ>}ÀiÈÛ>]Êۈœi˜Ì>]ÊÃÕëˆV>â]ʈÀÀˆÌ>Li]ÊiÌV°Ê
œ˜ÃiVÕi˜Vˆ>Ê`iÊiÃ̜ÃÊiviV̜ÃÊܘʘՓiÀœÃœÃÊ>V̜ÃÊ`iÊÛ>˜`>ˆÃ“œ]Ê
`iÃÌÀœâœÃÊ `iÊ “i`ˆœÊ ­«>«iiÀ>ÃÊ ÞÊ Vœ˜Ìi˜i`œÀiÃÊ µÕi“>`œÃ]Ê }À>˜Ê
V>˜Ìˆ`>`Ê `iÊ LœÌi>ÃÊ ÀœÌ>Ã]Ê ÃÕVˆi`>`°°°®Ê >Ã‰Ê Vœ“œÊ «ii>ÃÊ µÕiÊ
«ÀœÌ>}œ˜ˆâ>˜ÊœÃʍÛi˜iÃÊ`ÕÀ>˜ÌiʏœÃÊw˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>°Ê
El consumo
abusivo de
alcohol puede
hacer perder
la conciencia
de los actos
1˜>Ê «iÀܘ>Ê i˜Ê iÃÌiÊ iÃÌ>`œÊ iÃÊ ˆ˜V>«>âÊ `iÊ VՈ`>ÀÃiÊ
>`iVÕ>`>“i˜Ìi]ʘˆÊ>ÊÉʓˆÃ“œÊ˜ˆÊ>ʏœÃʵÕiʏiÊÀœ`i>˜]Ê
Þ>ʵÕiʘœÊ̈i˜iÊVœ˜Vˆi˜Vˆ>Ê`iʏœÊµÕiʅ>Vi]ʘˆÊ«œÀʵÕjÊ
œÊ…>Vi°Ê
Õ>˜ÌœÊ “?ÃÊ }À>˜`iÊ iÃÊ >Ê ˆ˜ÌœÝˆV>Vˆ˜Ê ­>Ê LœÀÀ>V…iÀ>®Ê iÊ
«i˜Ã>“ˆi˜ÌœÊÃiÊÛÕiÛiʓ?ÃÊVœ˜vÕÜÊÞʏ>ÊV>«>Vˆ`>`Ê`iÊVœ“«Ài˜Ãˆ˜Ê
ÃiÊi˜ÌœÀ«iVi]ʏœÊµÕiʅ>ViʵÕiʏ>Ê«iÀܘ>ʵÕiʅ>ÊLiLˆ`œÊÃiÊÛÕiÛ>Ê
`iëÀiœVÕ«>`>]ʈ˜Vœ˜ÃVˆi˜ÌiÊiʈÀÀi뜘Ã>LiÊÞʘœÊÃiÊ«ÀiœVÕ«iÊ`iÊ
ÃÕÃÊ>V̜ðÊ
˜Ê iÃÌiÊ iÃÌ>`œÊ ÃiÊ «Õi`i˜Ê “>˜Ìi˜iÀÊ Ài>Vˆœ˜iÃÊ ÃiÝÕ>iÃÊ Ãˆ˜Ê >Ê
«ÀœÌiVVˆ˜Ê>`iVÕ>`>]ʅ>ViÀÊ`>šœÊȘʵÕiÀiÀÊ>ʜÌÀ>ÃÊ«iÀܘ>Ã]ÊiÌV]Ê
i}>˜`œÊˆ˜VÕÜÊ>ʘœÊÀiVœÀ`>Àʘ>`>Ê`iÊVÕ>˜ÌœÊÃiÊ`ˆœÊiʅˆâœÊ>Ê
˜œV…iÊ>˜ÌiÀˆœÀ°
"$
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
{
#AMBIARLASEXPECTATIVASPOSITIVASHACIA
ELALCOHOLYORIENTARHACIAFORMASMÉS
SALUDABLESDESUPERARLASDIlCULTADES
}՘œÃÊ Ûi˜iÃÊ Ìˆi˜i˜Ê ՘>ÃÊ iÝ«iVÌ>̈Û>ÃÊ >˜ÌiÊ iÊ >Vœ…œÊ µÕiÊ
«Õi`i˜Ê Vœ˜Ãˆ`iÀ>ÀÃiÊ º`iÊ ÀˆiÃ}œ»Ê «œÀµÕiÊ iÊ >`Õ`ˆV>˜Ê ՘>ÃÊ
«Àœ«ˆi`>`iÃʵÕiʘœÊ̈i˜iÊÞÊ՘>ÊiëiVˆiÊ`iÊṎˆ`>`ʓ>Êi˜Ìi˜`ˆ`>Ê
ÞÊ µÕiÊ iÃÊ «œ`À‰>˜Ê º«Ài`ˆÃ«œ˜iÀ»Ê >Ê LiLiÀ°Ê œ˜Ûˆi˜iÊ iÃVÕV…>ÀÊ >ÃÊ
À>✘iÃʵÕiÊiÝ«ÀiÃ>˜ÊœÃʍÛi˜iÃÊ«>À>ÊLiLiÀ°
ÊÊÊ·*œÀʵÕjÊ`ˆVi˜ÊœÃÊ>`œiÃVi˜ÌiÃʵÕiÊLiLi˜Ê>Vœ…œ¶
s
Cuando te agobian tus padres,
los amigos te fallan y te va mal
en los estudios... te dices ¿y qué
hago yo ahora? pues me cojo un
pedo y paso de todo y así me
olvido aunque sea por un rato.
s
Si vas con una
pandilla que
bebe, empieza
uno y luego otro
y se van uniendo
todos, hasta que
terminas bebiendo
tú para que no
piensen que eres
una pringada y
dejen de
llamarte
s
Como soy muy
callado y me corto
en seguida, pues si
bebo me enrollo más
con los colegas y me
atrevo a entrarle a
las “pibas”.
Beber ayuda
a que te
diviertas más,
a estar como
más animado
y más suelto
y comunicarte
mejor con tus
colegas.
s
s
s
Todo el mundo lo hace, es normal, salimos y bebemos, no
vas a ir al garito y te vas a pedir un zumo de naranja... te
pides algo para coger el puntito y desfasar un rato.
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
"%
*ÀœL>Li“i˜Ìi]Ê iÃÌ>Ài“œÃÊ `iÊ >VÕiÀ`œÊ i˜Ê µÕiÊ iÃ̜ÃÊ Ûi˜iÃÊ
˜iViÈÌ>À‰>˜Ê ˜ÕiÃÌÀ>Ê >ÞÕ`>]Ê Þ>Ê µÕiÊ «>ÀÌi˜Ê `iÊ Õ˜>ÃÊ ºVÀii˜Vˆ>ÃÊ ÞÊ
՘>ÃÊ œ«ˆ˜ˆœ˜iÃÊ `iÊ ÀˆiÃ}œ»Ê µÕiÊ vœÀ“>˜Ê ՘>ÃÊ iÝ«iVÌ>̈Û>ÃÊ >˜ÌiÊ iÊ
>Vœ…œÊ i˜}>šœÃ>Ã]Ê Ìi˜ˆi˜`œÊ ̜`>ÃÊ i>ÃÊ i˜Ê Vœ“Ö˜Ê >Ê `iÊ LÕÃV>ÀÊ
vÕiÀ>Ê `iÊ Õ˜œÊ “ˆÃ“œ]Ê i˜Ê Õ}>ÀÊ `iÊ i˜Ê ÃÕÊ «Àœ«ˆœÊ iÃvÕiÀâœ]Ê iÊ œ}ÀœÊ
`iÊ>µÕiœÊµÕiʵՈiÀi˜ÊVœ˜Ãi}ՈÀ]Ê>ÌÀˆLÕÞi˜`œÊ>Ê>Vœ…œÊiÊ«œ`iÀÊ
`iÊ Õ˜>Ê iëiVˆiÊ `iÊ º«Vˆ“>Ê “?}ˆV>»Ê V>«>âÊ `iÊ «Àœ«œÀVˆœ˜>ÀiÃÊ
`ˆÛiÀȝ˜]Ê >ÞÕ`>ÀiÃÊ >Ê Vœ“Õ˜ˆV>ÀÃiÊ “iœÀ]Ê ÃÕ«iÀ>ÀÊ ÃÕÊ Ìˆ“ˆ`iâÊ iÊ
ˆ˜Ãi}ÕÀˆ`>`]ÊiÛ>`ˆÀÃiÊ`iʏœÃÊ«ÀœLi“>ÃʜÊVœ˜Ãi}ՈÀʏ>Ê>Vi«Ì>Vˆ˜Ê
`iʏœÃÊ`i“?ðÊ
ÃÌœÊ ˜œÃÊ iÃÌ?Ê `>˜`œÊ «ˆÃÌ>ÃÊ “ÕÞÊ V>À>ÃÊ >ViÀV>Ê `iÊ >}՘>ÃÊ `iÊ >ÃÊ
“i`ˆ`>ÃÊ`iÊ«ÀiÛi˜Vˆ˜ÊµÕiʏ>Êv>“ˆˆ>Ê«Õi`iÊ>«ˆV>ÀÊ«>À>ÊÀi`ÕVˆÀʏ>Ê
>«>ÀˆVˆ˜Ê`iÊ«ÀœLi“>ÃÊÀi>Vˆœ˜>`œÃÊVœ˜ÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œ°Ê
ÞÕ`>ÀÊ>ʘÕiÃÌÀœÃʅˆœÃÊ>ÊÌi˜iÀÊ՘>Ãʜ«ˆ˜ˆœ˜iÃ]Ê՘>Ãʈ`i>Ã]Ê՘>ÃÊ
VÀii˜Vˆ>ÃÊ µÕiÊ iÃÊ º«ÀœÌi>˜»Ê ÞÊ iÃÊ «Ài`ˆÃ«œ˜}>˜Ê v>ۜÀ>Li“i˜ÌiÊ
>Ê º˜œÊ ˜iViÈÌ>À»Ê Ṏˆâ>ÀÊ iÊ >Vœ…œÊ «>À>Ê Vœ˜Ãi}ՈÀÊ œÌÀ>ÃÊ VœÃ>Ã]Ê
œÌÀœÃÊw˜iÃÊ­`ˆÛiÀȝ˜]ÊiÛ>ȝ˜Ê`iʏœÃÊ«ÀœLi“>Ã]Ê>Vi«Ì>Vˆ˜Ê`iʏœÃÊ
`i“?Ã]Ê iÌV°®]Ê Þ>Ê µÕiÊ iÃÊ i˜Ê iÃÌ>Ê >ÜVˆ>Vˆ˜Ê ˜iViÈ`>`qVœ˜ÃՓœÊ
`œ˜`iÊÀ>`ˆV>ÊiÊÛiÀ`>`iÀœÊ«ÀœLi“>°
Õ>˜`œÊ iÃÌ>Ê º˜iViÈ`>`»Ê ÃiÊ ÀiwiÀiÊ >Ê >}Ö˜Ê Ìˆ«œÊ `iÊ V>Ài˜Vˆ>Ê
«iÀܘ>ÊµÕiÊ«Õi`>ÊÌi˜iÀʘÕiÃÌÀœÊ…ˆœÊ­Ìˆ“ˆ`iâ]ʈ˜Ãi}ÕÀˆ`>`]Ê`i>ÀÃiÊ
iÛ>ÀÊ«œÀÊiÊ}ÀÕ«œ]ÊiÌV°®]ÊiÃʈ“«œÀÌ>˜ÌiʵÕiÊÃiʅ>LiÊVœ˜ÊjÊ`iÊiÃ̜Ê
ÞÊÃiʏiʜÀˆi˜ÌiÊ>ÊV“œÊÃÕ«iÀ>ÀœÊ`iʜÌÀœÊ“œ`œ°Ê
՘µÕiÊiÃ̜Ãʺ*>À>Ê+Õj»Ê˜œÊiÃÌj˜Ê>ÜVˆ>`œÃÊ>ʘˆ˜}՘>ÊV>Ài˜Vˆ>Ê
œÊ«ÀœLi“>ÊiëiVˆ>]ÊȘœÊ>ʜÌÀœÊ̈«œÊ`iʓœÌˆÛœÃÊVœ“œÊ>Ê`ˆÛiÀȝ˜Ê
œÊ>ÊiÛ>ȝ˜Ê`iʏ>ÊÀṎ˜>Ê«œÀÊii“«œ]ʏ>ÊvÀiVÕi˜Vˆ>Ê`iÊÀiVÕÀÀˆÀÊ>Ê
>Vœ…œÊ «>À>Ê œLÌi˜iÀÊ œÊ µÕiÊ `iÃi>˜Ê ÃiÊ «Õi`iÊ Vœ˜ÛiÀ̈ÀÊ i˜Ê ՘>Ê
VœÃÌՓLÀi]Ê՘ʅ?LˆÌœÊ`ˆv‰VˆÊ`iÊÀœ“«iÀÊ­iÊœÛi˜ÊÞ>ʘœÊÃ>iÊÞÊLiLi
"&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
«>À>Ê `ˆÛiÀ̈ÀÃi]Ê Ãˆ˜œÊ µÕiÊ Þ>Ê ˜œÊ Ã>LiÊ `ˆÛiÀ̈ÀÃiÊ Ãˆ˜Ê LiLiÀ®Ê œÊ µÕiÊ
«Õi`iÊÌiÀ“ˆ˜>ÀÊ}i˜iÀ>˜`œÊ՘>Ê`i«i˜`i˜Vˆ>Ê«iˆ}ÀœÃ>°Ê
>Ê «Ài}՘Ì>Ê V>ÛiÊ µÕiÊ ˜œÃÊ Ìi˜i“œÃÊ µÕiÊ …>ViÀ]Ê iÃÊ ·«>À>Ê µÕjÊ œÊ
…>Vi¶Ê ·µÕjÊ iÃÌ?Ê LÕÃV>˜`œÊ i˜Ê iÊ >Vœ…œ¶]Ê Þ>Ê µÕiÊ iÊ ÛiÀ`>`iÀœÊ
ºÀˆiÃ}œ»Ê«>À>ʵÕiÊjÃÌiÊÃiÊVœ˜ÛˆiÀÌ>Êi˜Ê՘ʫÀœLi“>]ÊÃiÊi˜VÕi˜ÌÀ>Ê
«ÀiVˆÃ>“i˜ÌiÊi˜Ê>Êw˜>ˆ`>`ÊVœ˜Ê>ʵÕiÊÃiÊÕÃ>°
*>À>ʏ>ʓ>ޜÀ‰>Ê`iʏœÃÊ>`œiÃVi˜ÌiÃ]ʏœÃʓœÌˆÛœÃÊ«œÀʏœÃʵÕiÊLiLi˜Ê
>Vœ…œÊ Ü˜Ê œÃÊ iÝ«ÀiÃ>`œÃÊ >˜ÌiÀˆœÀ“i˜Ìi]Ê iÃÊ `iVˆÀ]Ê `ˆÛiÀ̈ÀÃi]Ê
Ài>Vˆœ˜>ÀÃiʓiœÀÊVœ˜ÊÃÕÃÊ>“ˆ}œÃ]Ê`iȘ…ˆLˆÀÃi]ÊiÛ>`ˆÀÃiÊ`iÊÃÕÃÊ
«ÀœLi“>Ã]Ê «œÀµÕiÊ iÃÌ?Ê `iÊ “œ`>Ê ÞÊ «œÀÊ ˜œÊ `ivÀ>Õ`>ÀÊ >Ê }ÀÕ«œÊ
`iÊ>“ˆ}œÃ°Ê*Õi`iʅ>LiÀʜÌÀ>ÃÊÀ>✘iÃÊiۈ`i˜Ìi“i˜Ìi]Ê«iÀœÊiÃÌ>ÃÊ
Vˆ˜VœÊÃÕii˜ÊÃiÀʏ>Ãʓ?Ãʅ>LˆÌÕ>ið
ÊÊÊÊÊÊ·
“œÊ>ÞÕ`>ÀÊ>ʏœÃʅˆœÃÊ>ʘœÊ˜iViÈÌ>ÀÊiÊ>Vœ…œÊ
ss
«>À>ÊÃÕ«iÀ>ÀÊÃÕÃÊ`ˆwVՏÌ>`iö
Observar e
identificar los
aspectos en la
personalidad de
tu hijo, que le
pueden hacer
más vulnerable
para consumir
alcohol los fines
de semana,
así como sus
cualidades más
destacables.
MENSAJESMCCLAVES
"LÃiÀÛ>Ê iÊ Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ `iÊ ÌÕÊ …ˆœÊ ÀiëiVÌœÊ >Ê
Vœ˜ÃՓœÊ `iÊ >Vœ…œÊ œÃÊ w˜iÃÊ `iÊ Ãi“>˜>°Ê *>À>Ê iœ]Ê
ˆ˜Ìi˜Ì>ÊÀi뜘`iÀÊ>ʏ>ÊÈ}Ոi˜ÌiÊVÕiÃ̈˜\Ê
·
“œÊ `iw˜ˆÀ‰>ÃÊ >Ê vœÀ“>Ê `iÊ ÃiÀÊ `iÊ ÌÕÊ …ˆœ¶°Ê
*ˆi˜Ã>Ê i˜Ê >ÃÊ VÕ>ˆ`>`iÃÊ µÕiÊ ÌÖÊ iÊ ÛiÃÊ ÞÊ VÕ?iÃÊ Ãœ˜Ê
Ãi}֘ÊÌÕʜ«ˆ˜ˆ˜ÊÃÕÃÊV>Ài˜Vˆ>ÃʜÊ`iLˆˆ`>`ið
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
"'
i“«œÃ\Ê
Ê
UÊÃʓÕÞʈ˜yÕi˜Vˆ>LiÊ«œÀʏœÃÊ>“ˆ}œÃ°
Ê
UÊÃʓÕÞÊ>Õ̜ÃÕwVˆi˜ÌiÊ«>À>ÊÀi܏ÛiÀÊÃÕÃÊ«Àœ«ˆœÃÊ«ÀœLi“>ðÊ
Ê
Ê
UÊÃʓÕÞÊÀiÃiÀÛ>`œ]ÊÈi“«Àiʏiʅ>ÊVœÃÌ>`œÊÀi>Vˆœ˜>ÀÃiÊLˆi˜ÊÊ
ÊÊÊVœ˜ÊœÃÊ`i“?ðÊ
Ê
Ê
UÊ-iÊ`i>ʏiÛ>Àʓ?ÃÊ«œÀʏœÊµÕiÊ«ˆi˜Ã>ʵÕiÊ«œÀʏœÊµÕiʅ>}>˜ÊÊ
ÊÊʏœÃÊ`i“?ðÊ
1˜>ÊÛiâʅ>Þ>ÃÊÀi뜘`ˆ`œÊ>ÊiÃÌ>ÊVÕiÃ̈˜]ʈ`i˜ÌˆwV>Êi˜ÊµÕjÊÛiÃÊ
>ÊÌÕʅˆœÊ“?ÃÊÛՏ˜iÀ>Li]ÊÞ>ʵÕiÊiÃ̜ÊiÃÊ«ÀiVˆÃ>“i˜ÌiʏœÊµÕiÊ`iLiÊ
}Ո>ÀÊÌÕÊ>VÌÕ>Vˆ˜Ê«œÃÌiÀˆœÀÊÞʅ>Vˆ>Ê`œ˜`iÊ`iLiÀ?˜Ê`ˆÀˆ}ˆÀÃiÊ̜`œÃÊ
ÌÕÃÊiÃvÕiÀâœÃ°Ê
œ˜Ãiœ\Ê "LÃiÀÛ>ÀÊ ˜œÊ ˆ“«ˆV>Ê Vœ˜ÌÀœ>À]Ê Ãˆ˜œÊ ÛiÀÊ œÊ µÕiÊ …>ViÊ ÌÕÊ
…ˆœ]ÊVœ“œÊÃiÊVœ“«œÀÌ>]Ê«iÀœÊȘʍÕâ}>À°
Ayudarles a
desarrollar
los recursos
personales
necesarios
para superar
los rasgos de
su personalidad
más débiles y
fortalecer sus
cualidades.
UÊ ÞÕ`>ÀiÃÊ>Ê}>˜>ÀÊVœ˜w>˜â>ÊÞÊÃi}ÕÀˆ`>`Êi˜ÊiœÃÊ
“ˆÃ“œÃ]Ê «>À>Ê µÕiÊ ˜œÊ iÊ œVÕÀÀ>Ê Vœ“œÊ >Ê >`œiÃVi˜ÌiÊ
µÕiÊLiLiÊ«>À>ÊÃÕ«iÀ>ÀÊÃÕÊ̈“ˆ`iâÊiʈ˜Ãi}ÕÀˆ`>`°Ê
˜ÊiÃÌiÊV>ÜÊiÃʘiViÃ>ÀˆœÊµÕiÊiÊ…ˆœÊÛ>Þ>ÊVœ˜Ãˆ}Ոi˜‡
`œÊÃi}ÕÀˆ`>`Êi˜ÊÉʓˆÃ“œ\ÊÛ>œÀ?˜`œiÊÞÊÀiVœ˜œVˆi˜`œÊ
ÃÕÊ V>«>Vˆ`>`Ê «>À>Ê …>ViÀÊ VœÃ>ÃÊ Ö̈iÃÊ iÊ ˆ˜ÌiÀiÃ>˜ÌiÃ]Ê
>ÃՓˆi˜`œÊ ÃÕÃÊ V>«>Vˆ`>`iÃÊ ÞÊ ÃÕÃÊ ˆ“ˆÌ>Vˆœ˜iÃ]Ê
…>Vˆi˜`œÊ ÛiÀÊ µÕiÊ ÃiÊ «Õi`i˜Ê Vœ“iÌiÀÊ iÀÀœÀiÃÊ ÞÊ
ÃÕ«iÀ>ÀœÃ]Ê w?˜`œ˜œÃÊ i˜Ê ÃÕÃÊ œ}ÀœÃÊ ÞÊ iÃvÕiÀâœÃÊ ÞÊ ˜œÊ
Èi“«ÀiÊi˜ÊœÃÊv>œÃÊÞÊ>ëiV̜Ãʘi}>̈ۜð
"(
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
UʘÃiš>ÀÊ>ʘÕiÃÌÀœÃʅˆœÃÊ>Êi˜vÀi˜Ì>ÀÃiÊÞÊÀi܏ÛiÀÊÃÕÃÊ«ÀœLi“>ÃÊ
`iÊvœÀ“>Ê>`iVÕ>`>]Êi˜ÊÕ}>ÀÊ`iÊ>VÕ`ˆÀÊ>Ê>Vœ…œÊ«>À>ÊiÛ>`ˆÀÃiÊ
`iÊiœÃÊVœ“œÊiÊÃÕVi`iÊ>Ê՘>Ê`iʏ>ÃÊ>`œiÃVi˜ÌiðÊ
*>À>Ê iœÊ …>ÞÊ µÕiÊ >ÞÕ`>ÀÊ >Ê œÃÊ …ˆœÃÊ >Ê ˆ`i˜ÌˆwV>ÀÊ œÃÊ «ÀœLi“>ÃÊ
ÞÊ ÃÕÃÊ «œÃˆLiÃÊ >ÌiÀ˜>̈Û>Ã]Ê Û>œÀ>˜`œÊ V>`>Ê Õ˜>Ê `iÊ >ÃÊ «œÃˆLiÃÊ
܏ÕVˆœ˜iÃ]Ê ÃiiVVˆœ˜>˜`œÊ >Ê “?ÃÊ >`iVÕ>`>Ê ÞÊ iÃÌ>LiVˆi˜`œÊ œÃÊ
“i`ˆœÃÊ«>À>ʏœ}À>ÀÊiÊœLïۜÊw>`œ°
UʘÃiš>ÀiÃʵÕiʘœÊÈi“«ÀiÊÃiÊ«Õi`iÊÌi˜iÀÊÞÊVœ˜Ãi}ՈÀÊ̜`œÊœÊ
µÕiÊÃiʵՈiÀ>]ÊÞ>ʵÕiÊ̜`>Ãʏ>ÃÊVœÃ>ÃʵÕiÊÃiʵՈiÀi˜Ê˜œÊÃiʏœ}À>˜Ê
`iʈ˜“i`ˆ>̜ÊÞÊÀiµÕˆiÀi˜Ê՘ÊiÃvÕiÀâœÊ«>À>ʏœ}À>À>ðÊ
UÊ >ۜÀiViÀÊ >ÃÊ Ài>Vˆœ˜iÃÊ Vœ˜Ê V…ˆVœÃÉ>ÃÊ `iÊ ÃÕÊ i`>`]Ê «œÀÊ
ii“«œÊˆ˜ÛˆÌ>˜`œÊ>“ˆ}œÃÊ>ÊV>Ã>]ÊiÃ̈“Տ>˜`œÊÃÕÊ«>À̈Vˆ«>Vˆ˜Êi˜Ê
>V̈ۈ`>`iÃÊ`iÊ}ÀÕ«œ]Êi˜ÊiµÕˆ«œ]ÊiÌV°Ê
UÊ ÞÕ`>ÀiÃÊ >Ê ÃiÀÊ V>«>ViÃÊ `iÊ iÝ«ÀiÃ>ÀÊ ÃÕÃÊ Ãi˜Ìˆ“ˆi˜ÌœÃÊ ÞÊ ÃÕÃÊ
œ«ˆ˜ˆœ˜iÃÊ`iÊvœÀ“>ÊȘViÀ>ÊÞÊV>À>]ʅ>Vˆi˜`œÊÀiëiÌ>ÀÊÃÕÃÊ`iÀiV…œÃ]Ê
ȘʅiÀˆÀÊ>ʏœÃÊ`i“?Ã]Ê«iÀœÊȘÊ`i>ÀÃiÊ>Û>Ã>>À°
UÊ ˜Ãiš?˜`œiÃÊ >Ê `ivi˜`iÀÊ ÃÕÊ «Õ˜ÌœÊ `iÊ ÛˆÃÌ>Ê ÞÊ œÊ µÕiÊ iœÃÊ
µÕˆiÀi˜Ê…>ViÀ]ÊVœ“«œÀÌ?˜`œÃiÊ`iÊ>VÕiÀ`œÊ>ÊÃÕÃʈ`i>ÃÊÞÊVÀˆÌiÀˆœÃÊ
ÞʘœÊ>Vœ«>˜`œÊÃÕÊVœ˜`ÕVÌ>Ê>ʏ>ÃÊi݈}i˜Vˆ>ÃÊ`iʏœÃÊ`i“?ÃÊ«>À>Ê
Vœ˜Ãi}ՈÀÊÃÕÊ>«ÀœL>Vˆ˜°Ê
UÊ/À>˜Ã“ˆÌˆÀiÃÊiÊÃi˜Ìˆ`œÊ`iʏ>Ê«ÀÕ`i˜Vˆ>]Êi˜Ãiš?˜`œiÃÊ>ÊÜ«iÃ>ÀÊ
œÃÊ«ÀœÃÊÞʏœÃÊVœ˜ÌÀ>ÃÊ`iÊÃÕÃÊ>VÌÕ>Vˆœ˜iÃÊÞÊ`iÊÃÕÃÊ`iVˆÃˆœ˜ið
UÊ œÃÌÀ>˜`œÊ >Ê œÃÊ …ˆœÃÊ “>˜iÀ>ÃÊ `iÊ `ˆÛiÀ̈ÀÃiÊ ÞÊ `ˆÃvÀÕÌ>ÀÊ `iÊ ÃÕÊ
̈i“«œÊ ˆLÀiÊ Ãˆ˜Ê ˜iViÈ`>`Ê `iÊ Ṏˆâ>ÀÊ iÊ >Vœ…œ°Ê VœÃÌՓLÀ>ÀÃiÊ
>Ê LiLiÀÊ V>`>Ê ÛiâÊ µÕiÊ ÃiÊ Ã>i]Ê «Õi`iÊ iÛ>ÀiÃÊ >Ê µÕiÊ i}ÕiÊ Õ˜Ê
“œ“i˜ÌœÊi˜ÊµÕiʘœÊÃi«>˜Ê`ˆÃvÀÕÌ>ÀʘˆÊ`ˆÛiÀ̈ÀÃiÊȘÊ̜“>ÀÊ>Vœ…œ]Ê
Vœ“œÊ iÊ œVÕÀÀiÊ >Ê `œÃÊ `iÊ œÃÊ >`œiÃVi˜ÌiÃÊ µÕiÊ …i“œÃÊ iÃVÕV…>`œÊ
>˜ÌiðÊ
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
")
0ARATERMINARVEAMOSCONUNEJEMPLODOSFORMAS
DETRATARELTEMADELALCOHOLCONLOSHIJOS
FAMILIA
1
>ʅˆ>ʏi}>Ê`iÊVœi}ˆœÊÞʘ>`>ʓ?ÃÊi˜ÌÀ>ÀÊi˜ÊV>Ã>ÊiÊ«>`ÀiÊÞÊ
>ʓ>`ÀiʏiÊ`ˆVi˜ÊÃiÀˆ>“i˜ÌiʵÕiÊ̈i˜i˜ÊµÕiʅ>L>ÀÊVœ˜Êi>Ê`iÊ
՘ÊÌi“>ʓÕÞʈ“«œÀÌ>˜Ìi°Ê>ʅˆ>ʏiÃʓˆÀ>Ê>ÃÕÃÌ>`>ÊÞÊiÝ«iVÌ>˜ÌiÊ
ÞÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ iÊ `>˜Ê >Ê ºV…>À>»Ê ÜLÀiÊ >ÃÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ µÕiÊ
«Õi`iÊÌi˜iÀÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊi˜ÊÃÕÊiÃÌ>`œÊ`iÊÃ>Õ`ÊÞʵÕiÊ
LiLˆi˜`œÊVœ“œÊLiLi˜ÊœÃʍÛi˜iÃʏœÃÊw˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>ÊÃiÊÌiÀ“ˆ‡
˜>ÊÈi˜`œÊ՘Ê>Vœ…ˆVœÊœÊ«>Ã>˜`œÊ>ÊVœ˜ÃՓˆÀʜÌÀ>ÃÊ`Àœ}>Ãʓ?ÃÊ
vÕiÀÌið
Te estamos esperando y
queremos hablar contigo de
algo importante.
s
¡Hija! si bebes los fines
de semana, puedes acabar
siendo una alcohólica.
s
Y puedes acabar tomando
cosas mucho peores.
s
#
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
Accidente de circulación, jóvenes
s
s
FAMILIA
s
2
œÃÊ«>`ÀiÃÊiÃÌ?˜Êۈi˜`œÊ>Ê muertos, en lo que es ya demasiado
/6ÊVœ˜ÊÃÕÃÊ`œÃʅˆœÃÊ`iÊ£ÓÊÞÊ frecuente los fines de semana, la mezcla
nocturna de tráfico y alcohol.
£{Ê>šœÃÊ`iÊi`>`°Ê«>ÀiViÊ
¿Se bebe
tanto?
՘>Ê ˜œÌˆVˆ>Ê `>˜`œÊ `>̜ÃÊ
>ViÀV>Ê `iÊ œÃÊ >VVˆ`i˜ÌiÃÊ
`iÊ ÌÀ?wVœÊ `iÊ Ûi˜iÃÊ œÃÊ
w˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>Ê`iLˆ`œÃÊ>Ê
Vœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œ°Ê
Si vas de marcha
s
œÃÊ«>`ÀiÃÊ>«ÀœÛiV…>˜Ê>Ê
es lo normal
˜œÌˆVˆ>Ê «>À>Ê ˆ˜ˆVˆ>ÀÊ Õ˜>Ê
Vœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜Ê ÜLÀiÊ iÊ
Tenéis que tener cuidado. Si se
Ìi“>]Ê «Ài}՘Ì?˜`œiÃÊ
bebe mucho, se pierden reflejos
y concentración y podéis tener un
·+ÕjÊ «ˆi˜Ã>˜Ê >ViÀV>Ê
accidente.
`iÊ jÃ̜¶Ê ·ÃÊ ÛiÀ`>`Ê ¡Pero no todos
bebemos!
µÕiÊÃiÊLiLiÊÌ>˜Ìœ¶°Ê
s
Como todo en la vida, hay que ser
prudentes y no abusar de las cosas.
s
Ê …ˆœÊ “>ޜÀÊ Ài뜘`iÊ
µÕiÊÉ]Ê«iÀœÊµÕiʘœÊ̜`œÃÊ
œÃÊ Ûi˜iÃÊ œÊ …>Vi˜°Ê ˜Ê
iÃÌiÊ “œ“i˜ÌœÊ iÊ «>`ÀiÊ
>«ÀœÛiV…>Ê >Ê œ«œÀÌ՘ˆ`>`Ê
«>À>ÊÀiV>V>Àʏ>ʈ“«œÀÌ>˜Vˆ>Ê
µÕiÊ̈i˜iÊ`ˆviÀi˜Vˆ>ÀÊiÊÕÜÊ
`iÊ >LÕÃœÊ `iÊ >Vœ…œ]Ê
Þ>Ê µÕiÊ iÃÌœÊ ÖÌˆ“œÊ «Õi`iÊ
Ìi˜iÀÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ “ÕÞÊ
«iˆ}ÀœÃ>Ã]Ê Ì>iÃÊ Vœ“œÊ
«iÀ`iÀÊ >ÃÊ v>VՏÌ>`iÃÊ
˜iViÃ>Àˆ>ÃÊ `iÊ >Ìi˜Vˆ˜Ê ÞÊ
œÃÊÀiyiœÃʘiViÃ>ÀˆœÃÊ«>À>Ê
Vœ˜`ÕVˆÀÊ՘ÊÛi…‰VՏœ°
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
#!
TRATAR EL TEMA DEL ALCOHOL CON TU HIJO
UÊ ˜Vœ˜ÌÀ>ÀÊ Õ˜Ê “œ“i˜ÌœÊ i˜Ê µÕiÊ
FORMA
ADECUADA
…>ÞÊ >}Ö˜Ê «ÀiÌiÝÌœÊ «>À>Ê …>L>ÀÊ
`iÊ Ìi“>\Ê >}՘>Ê >˜jV`œÌ>Ê
VœÌˆ`ˆ>˜>]Ê >}œÊ µÕiÊ Ã>}>Ê i˜Ê >Ê
Ìiiۈȝ˜]ÊiÌV°Ê
UÊ œ˜œViÀÊ ·µÕjÊ «ˆi˜Ã>˜Ê `iÊ
>Vœ…œ¶Ê ·µÕjÊ Ã>Li˜¶Ê ·µÕjÊ
Èi˜Ìi˜¶Ê·µÕjʏiÃÊ}ÕÃÌ>À‰>ÊÃ>LiÀ¶Ê
Uʜ}À>ÀÊ՘Ê>“Lˆi˜ÌiÊ`iÊ`ˆ?œ}œÊ
8
UÊ 1˜Ê “œ“i˜ÌœÊ i˜œÊ `iÊ ˆ˜ÌiÀvi‡
INADECUADA
4
FORMA
CÓMO
Ài˜Vˆ>Ã\ÊiÃÌ>Àʅ>Vˆi˜`œÊœÌÀ>ÊVœÃ>]Ê
“ÕV…>Ê}i˜ÌiÊ«œÀÊiÊ“i`ˆœ]°°°Ê
UÊ-œ“iÌiÀÊ>Ê…ˆœÊ>Ê՘ʈ˜ÌiÀÀœ}>‡
̜ÀˆœÊi˜Ê՘Ê̜˜œÊ>Õ̜ÀˆÌ>Àˆœ°
UÊ>ÀiÊ՘Ê`ˆÃVÕÀÜʜÊÃiÀ“˜°
UÊÀ>“>̈â>ÀÊiʈ˜Ìi˜Ì>ÀÊ>ÃÕÃÌ>ÀiÊ
ÞÊ “iÌiÀiÊ “ˆi`œ]Ê `ivœÀ“>˜`œÊ >Ê
ÞÊVœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜Ê`ˆÃÌi˜`ˆ`>°
Ài>ˆ`>`°
UÊ ÃÌ>ÀÊ `ˆÃ«ÕiÃ̜ÃÊ >Ê iÃVÕV…>ÀÊ
UÊ >L>ÀiÃÊ `iÊ ÃˆÌÕ>Vˆœ˜iÃÊ iÝ>‡
œ«ˆ˜ˆœ˜iÃÊ µÕiÊ ˜œÊ ˜œÃÊ }ÕÃÌi˜Ê ÞÊ
}iÀ>`>ÃÊ ÞÊ «œVœÊ Vœ“Õ˜iÃÊ >Ê
«iÀ“ˆÌˆÀʵÕiÊÃi>˜ÊiÝ«ÀiÃ>`>ÃÊȘÊ
ÃÕÊ Ài>ˆ`>`Ê «>À>Ê i˜v>̈â>ÀÊ œÃÊ
µÕiÊÃiʓœ˜ÌiÊ՘Ê`À>“>°
ÀˆiÃ}œÃÊ`iÊVœ˜ÃՓœ°
UÊ ˜ÌiÀV>>ÀÊ «Ài}՘Ì>ÃÊ ·ÌÖÊ µÕjÊ
UÊ >L>ÀiÃÊ `iÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ
VÀiiÃ¶Ê ·/ÖÊ µÕjÊ œ«ˆ˜>ö°°°Ê Vœ˜Ê
˜i}>̈Û>ÃÊ >Ê >À}œÊ «>âœ]Ê «œÀÊ
Vœ“i˜Ì>ÀˆœÃÊ ÞÊ >Ê ˆ˜vœÀ“>Vˆ˜Ê
ii“«œÆÊ VˆÀÀœÃˆÃÊ …i«?̈V>]Ê >‡
˜iViÃ>Àˆ>Ê µÕiÊ v>ۜÀiâV>Ê ÃÕÊ
Vœ…œˆÃ“œ°°°Ê i>˜>ÃÊ >Ê œÛi˜]Ê i˜Ê
Àiyi݈˜°
Õ}>ÀÊ `iÊ …>ViÀÊ …ˆ˜V>«ˆjÊ i˜Ê œÃÊ
iviV̜ÃÊ>ÊVœÀ̜ʫ>âœÊ­>VVˆ`i˜ÌiÃÊ
UÊ 1̈ˆâ>ÀÊ “i˜Ã>iÃÊ Ãi˜VˆœÃÊ µÕiÊ
`iÊ ÌÀ?wVœ]Ê VœÀÌ>ÀÊ iÊ ÀœœÊ `iÊ Õ˜>Ê
ˆ˜VÕÞ>˜Ê ii“«œÃÊ ViÀV>˜œÃÊ >Ê ÃÕÊ
˜œV…iÊ`ˆÛiÀ̈`>°°°®Ê
Ài>ˆ`>`°
UÊ œÊ Ài뜘`iÀÊ >Ê ÃÕÃÊ `Õ`>ÃÊ ÞÊ
UÊ ˜vœÀ“>Vˆ˜Ê œLïÛ>Ê ÃœLÀiÊ œÃÊ
«Ài}՘Ì>Ã°Ê -ˆÊ ˜œÊ ÃiÊ Ã>Li˜]Ê LÕÇ
iviV̜ÃÊ«œÃˆÌˆÛœÃÊÞʘi}>̈ۜð
V>ÀÊ >Ê ÀiëÕiÃÌ>Ê ÞÊ …>L>ÀÊ Vœ˜Ê
iœÃÊ i˜Ê œÌÀœÊ “œ“i˜Ìœ]Ê VÕ>˜`œÊ
UÊ,iÃ>Ì>ÀʏœÃÊiviV̜ÃÊ«œÃˆÌˆÛœÃÊ`iÊ
˜œÃʅ>Þ>“œÃʈ˜vœÀ“>`œ°
˜œÊVœ˜ÃՓœ°
#"
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
ES
sÊ/i˜iÀÊ՘ÊVœ˜œVˆ“ˆi˜ÌœÊœLïۜÊÜLÀiÊ
IMPORTANTE iÊ >Vœ…œÊ «>À>Ê «œ`iÀÊ ÌÀ>˜Ã“ˆÌˆÀÊ
“i˜Ã>iÃÊV>ÀœÃ°Ê
s /œ“>ÀÊVœ˜Vˆi˜Vˆ>Ê`iʵÕiʏ>Êi`>`ʓi`ˆ>Ê`iÊ
ˆ˜ˆVˆœÊi˜ÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊÃiÊÈÌÖ>Êi˜Ê̜À˜œÊ>ʏœÃÊ£Î]ÈÊ>šœÃ]Ê
Ãi}֘ʏ>ÃÊ֏̈“>Ãʈ˜ÛiÃ̈}>Vˆœ˜iÃ]Ê«œÀʏœÊµÕiÊi˜ÊiÃÌiʓœ“i˜ÌœÊÌÕÃÊ
…ˆœÃÊ`iLi˜Ê`iÊiÃÌ>ÀÊÞ>Ê«Ài«>À>`œÃ°Ê
s *ÀœVÕÀ>ÀÊ µÕiÊ ÌÕÊ …ˆœÊ LiL>Ê œÊ “?ÃÊ Ì>À`iÊ «œÃˆLi]Ê Þ>Ê µÕiÊ Õ˜Ê
>`œiÃVi˜ÌiʵÕiÊVœ“ˆi˜â>Ê>ÊLiLiÀÊ>Êi`>`iÃÊÌi“«À>˜>Ã]Ê̈i˜iÊ
“?ÃÊ «ÀœL>Lˆˆ`>`iÃÊ `iÊ >V>L>ÀÊ Ìi˜ˆi˜`œÊ «ÀœLi“>ÃÊ µÕiÊ ÃˆÊ œÊ
«ÀÕiL>ÊÈi˜`œÊ“?Ãʓ>ޜÀ°Ê
s ˜vœÀ“>ÀÊ>ÊÌÕÃʅˆœÃÊÜLÀiʏœÃÊiviV̜ÃÊÞÊVœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>Ãʘi}>̈Û>ÃÊ
`iÊ>Vœ…œ]Êi˜ÊiÊœÀ}>˜ˆÃ“œÊÞÊi˜Ê>ÊVœ˜`ÕVÌ>]ÊiëiVˆ>“i˜ÌiÊ>Ê
VœÀ̜ʫ>âœ]ÊÞ>ʵÕiÊiÃ̜ʫÕi`iÊ>ÞÕ`>ÀiÃÊ>ÊÃiÀÊ«ÀÕ`i˜ÌiÃÊVœ˜Ê
iÊVœ˜ÃՓœ°Ê
s ÞÕ`>ÀÊ>ÊÌÕÃʅˆœÃÊ>ʵÕiÊ`ˆviÀi˜Vˆi˜Êi˜ÌÀiÊÕÃ>ÀÊ
ÞÊ >LÕÃ>ÀÊ `iÊ >Vœ…œ]Ê >՘µÕiÊ œÊ `iÃi>LiÊ
Ãi>ÊVœ˜Ãi}ՈÀʵÕiʘœÊLiL>˜°Ê
s `ÛiÀ̈ÀÊ >Ê ÌÕÃÊ …ˆœÃÊ µÕiÊ ˜œÊ iÃÊ Ì>˜Ê
v?VˆÊ Vœ˜ÌÀœ>ÀÊ iÊ Vœ˜ÃՓœÊ `iÊ
>Vœ…œÊVœ“œÊiœÃÊVÀii˜°Ê
s *ÀiÃÌ>ÀÊ>Ìi˜Vˆ˜Ê>ʏ>Êv՘Vˆ˜ÊµÕiÊ
VՓ«iÊ iÊ ÕÃœÊ `iÊ >Vœ…œÊ i˜Ê >Ê
ۈ`>Ê`iÊÌÕÃʅˆœÃ°Ê
42!4!2%,4%-!$%,!,#/(/,
##
EDUCAR PARA EL OCIO
EDUCAR PARA EL OCIO
2
%$5#!20!2!%,/#)/
œ“œÊ…i“œÃÊۈÃ̜Êi˜ÊiÊ>«>ÀÌ>`œÊ>˜ÌiÀˆœÀ]ÊiÊÕÜÊ`iÊ>Vœ…œÊ>ÊiÃÌ>ÃÊ
i`>`iÃÊ̈i˜iʓÕV…œÊµÕiÊÛiÀÊVœ˜Ê>ʜVÕ«>Vˆ˜Ê`iÊÃÕʜVˆœÊÞ>ʵÕiÊ
Vœ“œÊVœ˜wÀ“>˜ÊœÃÊ`ˆviÀi˜ÌiÃÊiÃÌÕ`ˆœÃÊÀi>ˆâ>`œÃÊi˜Ê˜ÕiÃÌÀœÊ«>‰Ã]Ê
`ÕÀ>˜Ìiʏ>ÊÃi“>˜>ʏœÃʍÛi˜iÃÊ>«i˜>ÃÊLiLi˜Ê>Vœ…œ]ÊV>ÈÊ̜`œÊÃÕÊ
Vœ˜ÃՓœÊœÊVœ˜Vi˜ÌÀ>˜Êi˜ÊœÃÊw˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>ÊÞÊiÃÌ?ʓÕÞÊ>ÜVˆ>`œÊ
LiLiÀÊVœ˜ÊÃ>ˆÀÊÞÊ`ˆÛiÀȝ˜°Ê
>Ê “>˜iÀ>Ê `iÊ œVÕ«>ÀÊ iÊ œVˆœÊ i˜Ê ՘>Ê «>ÀÌiÊ ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ `iÊ œÃÊ
Ûi˜iÃÊ iÃÌ?Ê VÀi>˜`œÊ “ÕV…>Ê ˆ˜µÕˆiÌÕ`Ê ÞÊ «ÀiœVÕ«>Vˆ˜Ê i˜Ê œÃÊ
«>`ÀiÃ]Ê«ÕiÃʏœÊœVÕ«>˜Ê`iÊ՘>ÊvœÀ“>ÊVœ˜ÃՓˆÃÌ>]Ê«>ÈÛ>]ÊÀṎ˜>Àˆ>Ê
­Ãˆi“«ÀiÊ …>Vi˜Ê œÊ “ˆÃ“œ®]Ê «œVœÊ i˜ÀˆµÕiVi`œÀ>Ê ÞÊ µÕiÊ >`i“?ÃÊ
Vœ“«œÀÌ>ʘՓiÀœÃœÃÊÀˆiÃ}œÃ°Ê
Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ «œÀÊ Ì>˜ÌœÊ iÃÊ «ÀiœVÕ«>]Ê >`i“?ÃÊ `iÊ µÕiÊ œÃÊ
>`œiÃVi˜ÌiÃÊ LiL>˜Ê >Vœ…œ]Ê œÌÀ>ÃÊ VœÃÌՓLÀiÃÊ ÞÊ º“œ`>Ã»Ê µÕiÊ ˜œÊ
i}>˜Ê >Ê Vœ“«Ài˜`iÀ]Ê Ãˆi˜`œÊ vÀiVÕi˜ÌiÊ µÕiÊ ÃiÊ «>˜Ìii˜Ê >}՘>ÃÊ
«Ài}՘Ì>ÃÊ`iÊ̈«œ\Ê·*œÀʵÕjÊiÃÌ>ʓ>˜iÀ>Ê`iÊ`ˆÛiÀ̈ÀÃi¶Ê·*œÀʵÕjÊ
>ʘœV…i¶Ê·*œÀʵÕjÊ>ÜVˆ>˜Ê`ˆÛiÀȝ˜ÊVœ˜ÊLiLiÀÊ>Vœ…œ¶Ê·
Õ?iÃÊ
ܘʏ>ÃÊVœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>Ãʘi}>̈Û>ÃÊ`iÊiÃÌ>ʓ>˜iÀ>Ê`iʜVÕ«>ÀÊÃÕʜVˆœÊ
`ÕÀ>˜ÌiÊ œÃÊ w˜iÃÊ `iÊ Ãi“>˜>¶Ê ÞÊ œÊ “?ÃÊ ˆ“«œÀÌ>˜Ìi°°°Ê ·+ÕjÊ VœÃ>ÃÊ
«Õi`œÊ`iVˆÀiÃÊޜÊVœ“œÊ«>`ÀiÊ«>À>Ê«ÀiÛi˜ˆÀiöÊ
6>“œÃÊ >Ê ˆÀÊ Ûˆi˜`œÊ >}՘>ÃÊ `iÊ iÃÌ>ÃÊ VÕiÃ̈œ˜iÃÊ ÞÊ Û>“œÃÊ >Ê
Ài뜘`iÀ>ÃÊiÃVÕV…>˜`œÊ>ʏœÃÊ«>`ÀiÃÊÞÊ>ʏœÃÊ«Àœ«ˆœÃʍÛi˜iÃ]ʵÕiÊ
ܘʏœÃʵÕiʘœÃÊÛ>˜Ê>Ê`>Àʺ«ˆÃÌ>ûʫ>À>ʈÀÊVœ˜ÌiÃÌ?˜`œ>ð
%$5#!20!2!%,/#)/
#'
ÊÊ·+Õjʜ«ˆ˜>˜ÊœÃÊ«>`ÀiÃÊÞʏœÃʍÛi˜iö
s
No entiendo esta forma
de divertirse... sólo sabéis
estar en los bares o en las
discotecas
s
s
Es que no hay
otra cosa que hacer...Los
jóvenes no tenemos donde ir, sólo
tenemos los bares o las discotecas...
si quieres hacer cualquier otra cosa
te cuesta un pastón
o
dr
Pe
Enrique
viV̈Û>“i˜Ìi]Ê ÃÕÊ Ûˆ`>Ê ÌÀ>˜ÃVÕÀÀiÊ ­ˆ}Õ>Ê µÕiÊ >Ê ˜ÕiÃÌÀ>®Ê i˜Ê ՘>Ê
ÜVˆi`>`Ê `iÊ Vœ˜ÃՓœÊ µÕiÊ iÃÊ œvÀiViÊ Õ˜>Ê œVÕ«>Vˆ˜Ê `iÊ œVˆœÊ
Vœ˜ÃՓˆÃÌ>Ê ÞÊ Vœ“iÀVˆ>°Ê >Ê ˆ˜`ÕÃÌÀˆ>Ê `iÊ œVˆœ]Ê µÕiÊ i˜Ê ˜ÕiÃÌÀœÊ
«>‰ÃÊ iÃÊ “ÕÞÊ «œÌi˜Ìi]Ê …>Ê «ÕiÃÌœÊ >Ê ÃÕÊ `ˆÃ«œÃˆVˆ˜Ê Õ˜Ê i˜ÌÀ>“>˜`œÊ
`iÊ L>ÀiÃ]Ê «ÕLÃ]Ê `ˆÃVœÌiV>Ã]Ê iÌV]Ê µÕiÊ «ÀœˆviÀ>˜Ê «œÀÊ Ìœ`>ÃÊ >ÃÊ
VˆÕ`>`iÃÊ ÞÊ i˜Vˆ“>Ê >Ê «ÕLˆVˆ`>`Ê iÃÊ >˜ˆ“>Ê >Ê Vœ˜ÃՓˆÀÊ iÃÌiÊ Ìˆ«œÊ
`iʜVˆœÊ­ÀiVœÀ`>ÀʏœÃÊ>˜Õ˜VˆœÃÊi˜Ê>ÊÌiiÊ`iʍÛi˜iÃʵÕiÊ>«>ÀiVi˜Ê
`ˆÛˆÀ̈j˜`œÃiÊ «œÀÊ >Ê ˜œV…iÊ ÞÊ Vœ˜Ê ՘>Ê Vœ«>Ê i˜Ê >Ê “>˜œ®°Ê ˜Ê
`iwʘˆÌˆÛ>]ʏœÃʍÛi˜iÃÊiÃÌ?˜ÊÈi˜`œÊ`VˆiÃÊÞÊiÃÌ?˜ÊVœ˜ÃՓˆi˜`œÊœÊ
µÕiʏiÃÊiÃÌ>“œÃʜvÀiVˆi˜`œ°Ê
#(
Ana
u
>ÀœÊ µÕiÊ «œ`À‰>˜Ê …>ViÀÊ œÌÀ>ÃÊ
VœÃ>Ãt°°°Ê ÞÊ `iÊ …iV…œÊ …>ÞÊ Ûi˜iÃÊ
µÕiÊ >ÃÊ …>Vi˜]Ê Vœ“œÊ “ÕÞÊ Lˆi˜Ê
`ˆViʘ>°
s
¡Claro que
sí! y eso
también
hay que
decirlo
s
¡Pero no todos los jóvenes son iguales!
Es verdad que algunos son muy
consumistas y beben mucho... Pero hay
otros que hacen otras cosas
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
ÃÊVˆiÀ̜]ÊiÃʈ˜ÕÃ̜Ê}i˜iÀ>ˆâ>ÀÊÞÊ«i˜Ã>ÀʵÕiÊ̜`œÃʏœÃʍÛi˜iÃÊܘÊ
՘œÃÊ«>ÜÌ>ÃʵÕiʘœÊiÃÊ«ÀiœVÕ«>ʓ?ÃʵÕiÊ`ˆÛiÀ̈ÀÃiÊÞÊ>ÊÃiÀÊ«œÃˆLiÊ
`ˆÛiÀ̈ÀÃiÊLiLˆi˜`œ°Ê œÊ`iLi“œÃÊïµÕiÌ>ÀÊ>Ê̜`>Ê՘>Ê}i˜iÀ>Vˆ˜°Ê
*iÀœÊ>ÊÀi>ˆ`>`ÊiÃʵÕiÊiÃÌ>ÃÊ>V̈ÌÕ`iÃÊÞÊiÃÌ>ÊvœÀ“>Ê`iÊ`ˆÛiÀ̈ÀÃiÊ
iÃÌ?˜Ê >…‰Ê ÞÊ ˜œÊ Ìi˜i“œÃÊ “?ÃÊ µÕiÊ `>À˜œÃÊ Õ˜>Ê ÛÕiÌ>Ê «œÀÊ >}՘>ÃÊ
✘>ÃÊ`iʺ“œÛˆ`>»Ê`iʘÕiÃÌÀ>ÃÊVˆÕ`>`iÃÊ՘>ʘœV…iÊ`iÊۈiÀ˜iÃʜÊ
Ã?L>`œ°
>ÞÊ «œV>Ê `ˆÛiÀÈ`>`Ê `iÊ œviÀÌ>ÃÊ `iÊ œVˆœÊ ÞÊ }À>˜Ê «>ÀÌiÊ `iÊ >ÃÊ
>V̈ۈ`>`iÃÊ µÕiÊ >Ê œÃÊ Ûi˜iÃÊ iÃÊ }ÕÃÌ>Ê Ài>ˆâ>À]Ê ˜œÊ Ü˜Ê «œÃˆLiÃÊ
ÃˆÊ ˜œÊ ÃiÊ }>ÃÌ>˜Ê L>ÃÌ>˜ÌiÊ `ˆ˜iÀœÊ «Àiۈ>“i˜Ìi°Ê œÊ iÃÊ iÝÌÀ>šœÊ µÕiÊ
“ÕV…œÃÊ`iÊiœÃÊ`ˆ}>˜ÊµÕiʘœÊ̈i˜i˜ÊœÌÀ>ÊVœÃ>ʵÕiʅ>ViÀʜʵÕiÊ
˜œÊVœ˜œVi˜ÊœÌÀ>Ãʜ«Vˆœ˜iÃʵÕiʘœÊÃi>˜ÊœÃÊL>ÀiÃ]ʏ>ÃÊ`ˆÃVœÌiV>ÃÊ
œÊ œÃÊ ºLœÌiœ˜iû]Ê «œÀµÕiÊ ˜œÊ ÃiÊ vœ“i˜Ì>˜]Ê ˜ˆÊ ÃiÊ iÃÊ «ÀiÃi˜Ì>˜Ê
Vœ“œÊ>ÌÀ>V̈Û>Ã]ʘˆÊÃiÊ«Àœ“œVˆœ˜>˜ÊœÌÀ>ÃÊ>ÌiÀ˜>̈Û>Ã]Ê«œÀµÕiʅ>ÞÊ
`i“>È>`œÃʈ˜ÌiÀiÃiÃÊiVœ˜“ˆVœÃÊVÀi>`œÃ°
>Ê «Ài}՘Ì>Ê µÕiÊ `ˆÀiVÌ>“i˜ÌiÊ ÃiÊ ˜œÃÊ Ûˆi˜iÊ >Ê >Ê V>Liâ>Ê iÃÊ
iۈ`i˜Ìi°°°ÊLÕi˜œÊÞÊ>˜ÌiÊiÃÌ>ÊÀi>ˆ`>`\
z15³05%$%.(!#%2,/30!$2%3
£°Ê˜Ãiš>ÀÊ>ʜVÕ«>ÀÊÃÕʜVˆœÊ`iÊ՘>ʓ>˜iÀ>Ê«œÃˆÌˆÛ>ÊÞÊ}À>̈wV>˜ÌiÊ
«>À>ÊÃÕÊ`iÃ>ÀÀœœÊ«iÀܘ>°
Ó°Ê-iÀÊVÀˆÌˆVœÃÊVœ˜Ê>Ê>`“ˆÀ>Vˆ˜ÊÞÊÛ>œÀ>Vˆ˜ÊiÝViÈÛ>Ê`iÊVˆiÀÌ>ÃÊ
VœÃÌՓLÀiÃÊ`iʜVˆœÊÕÛi˜ˆÊ˜œVÌÕÀ˜œ°
Î°Ê >ViÀÊ Õ˜Ê Ãi}Ո“ˆi˜ÌœÊ `iÊ >Ê œVÕ«>Vˆ˜Ê `iÊ ÃÕÊ Ìˆi“«œÊ ˆLÀiÊ ÞÊ
>VœÀ`>ÀÊÞÊ«>VÌ>ÀÊ՘>ÃʘœÀ“>ÃÊ`iÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊVœ˜ÊÀi>Vˆ˜Ê>Ê
“ˆÃ“œ°
%$5#!20!2!%,/#)/
#)
£
z#ØMOENSE×ARAOCUPARSUOCIODEUNAMANERA
POSITIVA
ACCIONES AC CLAVES
>Ê«ÕLˆVˆ`>`ÊÛi˜`iÊiÊº“ˆÌœÊ`iʏ>Ê«œVˆ˜Ê“?}ˆV>»]ÊVœ“œÊ
Despertar ÃˆÊ iÊ >Vœ…œÊ iÃÊ vÕiÀ>Ê >Ê …>ViÀÊ “?ÃÊ >ÌÀ>V̈ۜÃ]Ê viˆViÃ]Ê
su actitud }Õ>«œÃ]Ê`ˆÛiÀ̈`œÃ]ʺi˜Àœ>`œÃ»ÊÞʵÕiÊiÃÌ?˜Êºi˜Ê>ʜ˜`>»]Ê
crítica ante
iÌV°
de
la manera
ocupar el ocio,
relacionada œÃÊ «>`ÀiÃÊ «Õi`i˜Ê Vœ˜ÌÀ>ÀÀiÃÌ>ÀÊ Ìœ`œÃÊ iÃ̜ÃÊ “i˜Ã>iÃÊ
con el consumo i˜}>šœÃœÃ]Ê>˜>ˆâ>˜`œÊÞÊVœ“i˜Ì>˜`œÊÕ˜ÌœÃʏœÃÊ>˜Õ˜VˆœÃÊ
de alcohol
`iʏ>ÊÌiiۈȝ˜]ʏœÃÊÀÌՏœÃÊÞÊV>ÀÌiiÃÊ«ÕLˆVˆÌ>ÀˆœÃÊ`iʏ>Ê
V>i]ʏœÃÊ>˜Õ˜VˆœÃʵÕiÊ>«>ÀiVi˜Êi˜Ê>ÃÊÀiۈÃÌ>ðÊ
-iÊÌÀ>Ì>Ê`iÊ>«ÀœÛiV…>ÀÊiÃÌ>ÃÊÈÌÕ>Vˆœ˜iÃÊVœÌˆ`ˆ>˜>ÃÊ«>À>ʅ>ViÀiÃÊ
ÛiÀÊV“œÊiÊ>Vœ…œÊÈi“«ÀiÊ>«>ÀiViÊ>ÜVˆ>`œÊ>Ê>ëiV̜ÃÊ«œÃˆÌˆÛœÃÆÊ
}i˜ÌiÊ}Õ>«>]ÊVœ˜Êj݈̜]ÊVœ˜Ê`ˆ˜iÀœ]ʏˆ}>˜`œ]ÊiÌV°°°ÞÊVœ˜ÊÛi˜iÃÊ
`ˆÛˆÀ̈j˜`œÃiÊ iÃV>˜`>œÃ>“i˜Ìi]Ê Vœ“œÊ ÃˆÊ >Ê LiLˆ`>Ê Ãˆi“«ÀiÊ iÃÊ
«ÕÈiÀ>Êi˜Ê՘ÊiÃÌ>`œÊ`iÊ>˜ˆ“œÊiÕvÀˆVœÊÞÊvÕiÀ>ÊVœ˜`ˆVˆ˜Ê˜iViÃ>Àˆ>Ê
«>À>Ê>˜ˆ“>ÀÃiÊÞÊ`ˆÛiÀ̈ÀÃi°
UÊ>ViÀÊ՘>ÊÀiyi݈˜ÊÜLÀiÊV“œÊœÃÊ«>`ÀiÃÊi“«i>˜ÊÃÕÊ̈i“«œÊ
ˆLÀiÊÞÊV“œÊÃiÊ`ˆÛˆiÀÌi˜°
Darles ejemplo
positivo con
la manera de
ocupar nuestro
ocio
ÊUÊ
œ“«>À̈ÀÊ«>ÀÌiÊ`iʘÕiÃÌÀœÊœVˆœÊVœ˜ÊiœÃ]ÊÌ>iÃÊVœ“œ\Ê
՘>ÊiÝVÕÀȝ˜]Ê՘ʫ>ÃiœÊi˜ÊLˆVˆ]Ê՘>ÊVi˜>ÊÌÀ>˜µÕˆ>Êi˜Ê
՘ÊÀiÃÌ>ÕÀ>˜ÌiʵÕiʏiÃÊ}ÕÃÌi]Ê՘>ÊÃiȝ˜Ê`iÊVˆ˜i]ÊÃ>ˆÀÊ`iÊ
Vœ“«À>Ã]Ê «À>V̈V>ÀÊ Vœ˜Ê iœÃÊ >}Ö˜Ê `i«œÀÌi]Ê Õ˜>Ê Ãiȝ˜Ê
`iÊVœVˆ˜>]ÊiÌV°
UÊ
œ˜œViÀÊÃÕÃÊ}ÕÃ̜ÃÊiʈ˜ÌiÀiÃið
$
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
UÊ ÃVÕV…>ÀÊ œÊ µÕiÊ iÃÊ }ÕÃÌ>À‰>Ê …>ViÀÊ ÞÊ >«œÞ>ÀÊ ÃÕÃÊ «Àœ«ÕiÃÌ>Ã]Ê
VÕ>˜`œÊjÃÌ>ÃÊÃi>˜Ê«œÃˆLiÃÊÞÊÀ>✘>Lið
UÊ>ÀiÃÊv>Vˆˆ`>`iÃÊÞÊ>«œÞœÊ«>À>Ê«œ`iÀÊ`iÃ>ÀÀœ>Àʏ>ÃÊ>V̈ۈ`>`iÃÊ
µÕiʏiÃÊ}ÕÃÌ>˜ÊÞʵÕiÊÃi>˜Ê>`iVÕ>`>ÃÊ«>À>ÊÃÕÊi`>`°
Ayudarles
a descubrir
actividades no
asociadas al
uso recreativo
de alcohol
que sean
interesantes,
les satisfagan
y les diviertan
Ó
UÊ i}>ÀÊ >Ê >VÕiÀ`œÃÊ ÃœLÀiÊ >V̈ۈ`>`iÃÊ «>À>Ê Ài>ˆâ>ÀÊ
Õ˜ÌœÃÊ ÞÊ µÕiÊ Ãi>˜Ê `iÊ }ÕÃÌœÊ `iÊ Ìœ`œÃ\Ê ˆ˜ÛˆÌ>ÀÊ >Ê ÃÕÃÊ
>“ˆ}œÃÊ >Ê V>Ã>Ê «>À>Ê Vœ“«>À̈ÀÊ >V̈ۈ`>`iÃÊ Vœ˜Ê
˜œÃœÌÀœÃ]Ê«Àœ«œ˜iÀiÃÊ>V̈ۈ`>`iÃÊ>VœÀ`iÃÊVœ˜ÊÃÕÊi`>`Ê
ÞÊ Vœ˜Ãi}ՈÀÊ Õ˜Ê >“Lˆi˜ÌiÊ i˜Ê iÊ µÕiÊ ÃiÊ Ãˆi˜Ì>˜Ê >Ê }ÕÃ̜Ê
VÕ>˜`œÊ Vœ“«>ÀÌi˜Ê ՘>Ê >V̈ۈ`>`Ê Vœ˜Ê ˜œÃœÌÀœÃ°Ê *œÀÊ
ii“«œ\Ê՘>ÊVi˜>Ê>“ˆÃ̜Ã>ÊÞÊ`ˆÛiÀ̈`>°
3ERCRÓTICOSCONLAADMIRACIØNYVALORACIØNEXCESIVA
DECIERTASCOSTUMBRESDEOCIOJUVENILNOCTURNO
ÊÊ·+Õjʜ«ˆ˜>˜ÊœÃÊ«>`Àiö
s
s
Me parece muy bien
que se diviertan, están
en la edad, pero ¿por
qué tiene que ser por
las noches? ¿y por qué
tienen que llegar a casa
a las tantas?
s
Jo
rg
e
el
José María
Áng
s
Es que por las noches y
en las zonas de “movida”
te encuentras con los
colegas conoces gente...
es nuestro sitio.
Nosotros bebemos
mucho, es verdad....
pero oye nuestros viejos
también beben ¿eh?...
¡hombre! ¡lo hacen de
otra manera! no hacen
“botellones”, ¡sería
patético
%$5#!20!2!%,/#)/
$!
"ÌÀ>ÊVÕiÃ̈˜ÊµÕiʈ˜µÕˆiÌ>ÊiÃÊiÃ>ʓ>˜‰>Ê`iʏ>ʘœV…i]ÊVœ“œÊÃiš>>Ê
œÃjÊ>À‰>°Ê
1˜>Ê«>ÀÌiÊ`iʏ>ÊÀiëÕiÃÌ>]ʘœÊ̜`>]ÊiÃÌ?Êi˜ÊœÊµÕiÊ`ˆViʘ}i°Ê
viV̈Û>“i˜Ìi]ʏ>ʘœV…iÊiÃÊ«>À>ÊiœÃÊÃÕÊ̈i“«œ]ʺÃÕʓœ“i˜Ìœ»]Êi˜Ê
µÕiÊÃ>Li˜ÊµÕiʘœÊ̈i˜i˜ÊiÊVœ˜ÌÀœÊ`iʏœÃÊ>`Տ̜ÃÊÞʵÕiÊÀi>Vˆœ˜>˜Ê
Vœ˜Ê˜Õ“iÀœÃœÃÊɓLœœÃÊÞÊÀˆÌœÃʵÕiÊiÃÌ?˜Ê>ÜVˆ>`œÃÊ>ʺœÊœÛi˜»]Ê
Ì>iÃÊ Vœ“œ\Ê º>Ê “>ÀV…>»]Ê iÊ ÀˆiÃ}œ]Ê >Ê ÌÀ>˜Ã}Àiȝ˜]Ê iÊ i˜VÕi˜ÌÀœÊ
“>ÈۜÊ`iʍÛi˜iÃ]ʏ>ÃÊÀi>Vˆœ˜iÃÊVœ˜ÊÃÕÃʈ}Õ>iÃ]ÊÃi>˜ÊVœ˜œVˆ`œÃÊ
œÊ˜œ]ÊiÌV°Ê
œÃÊ Ûi˜iÃÊ ÃiÊ >«Àœ«ˆ>˜Ê `iÊ >Ê ˜œV…iÊ Vœ“œÊ «>À>Ê `iVˆÀ˜œÃÊ º>µÕ‰Ê
iÃÌ>“œÃÊ ÞÊ jÃÌiÊ iÃÊ ˜ÕiÃÌÀœÊ È̈œÊ >…œÀ>»]Ê œVÕ«>˜`œÊ `iÌiÀ“ˆ˜>`>ÃÊ
✘>ÃÊ `iÊ >Ê VˆÕ`>`Ê ÞÊ `ië>â>˜`œÊ `iÊ i>ÃÊ >Ê œÃÊ µÕiÊ ˜œÊ ܘÊ
Ûi˜iÃ°Ê ˜Ê iÜÃÊ “œ“i˜ÌœÃÊ ÞÊ i˜Ê ÃÕÃÊ ÌiÀÀˆÌœÀˆœÃ]Ê iœÃÊ Ãœ˜Ê œÃÊ
«ÀœÌ>}œ˜ˆÃÌ>ðÊ
*œÀʜÌÀœÊ>`œ]Êi˜Ê̜`>Ãʏ>ÃÊj«œV>ÃʏœÃʍÛi˜iÃÊÈi“«Àiʅ>˜ÊµÕiÀˆ`œÊ
`ˆviÀi˜Vˆ>ÀÃiÊ`iʏœÃʓ>ޜÀiÃÊÞÊ«>À>ÊiœÊ…>˜ÊLÕÃV>`œÊɓLœœÃÊÞÊ
ÀˆÌœÃÊ`iʈ`i˜ÌˆwV>Vˆ˜ÊÕÛi˜ˆ°Ê
œÞÊi˜Ê`‰>ÊÌ>“Lˆj˜ÊœVÕÀÀiÊiÃ̜]ʘœÊÌi˜i“œÃʓ?ÃʵÕiÊÛiÀʏ>ÊvœÀ“>Ê
`iÊÛiÃ̈ÀÃi]ʏœÃÊ«ˆiÀVˆ˜}]ʏ>ʓÖÈV>ʵÕiÊiÃVÕV…>˜]ÊiÊi˜}Õ>iʵÕiÊ
Ṏˆâ>˜°°°Ê Ü˜Ê ̜`œÃÊ Ã‰“LœœÃÊ `iÊ ˆ`i˜Ìˆ`>`Ê ÞÊ ÀiviÀi˜Vˆ>]Ê µÕiÊ iÃÊ
՘i˜ÊÞʏiÃʅ>Vi˜ÊÃi˜ÌˆÀÃiʍÛi˜iÃ]Ê`ˆviÀi˜ÌiÃÊ`iʏœÃʓ>ޜÀiðÊ*ÕiÃÊ
Lˆi˜]ÊÃÕÊvœÀ“>Ê`iÊLiLiÀÊ>Vœ…œÊÌ>“Lˆj˜ÊvœÀ“>Ê«>ÀÌiÊ`iÊiÃ̜ÃÊÀˆÌœÃÊ
«>À̈VՏ>ÀiÃÊVœ˜ÊœÃʵÕiÊLÕÃV>˜Ê`ˆviÀi˜Vˆ>ÀÃiÊ`iʏœÃÊ>`Տ̜ðÊ
œ“œÊ
“ÕÞÊLˆi˜Ê`ˆViʜÀ}iÊiœÃÊLiLi˜]Ê«iÀœÊœÊ…>Vi˜Ê`iʜÌÀ>ʓ>˜iÀ>°
$"
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
z#ØMODESPERTARUNAACTITUDCRÓTICAANTEELOCIONOCTURNO
ss
ACCIONES AC CLAVES
Uʈ>œ}>ÀÊÜLÀiʏ>ÊÃÕ«ÕiÃÌ>ÊÀiLi`‰>Ê`iÊiÃÌ>ÊVœÃÌՓLÀiÆÊ·iÃÊ>V>ÜÊ
ÀiLi`iÊiÃÌ>Àʅ>Vˆi˜`œÊ̜`œÃʏœÊ“ˆÃ“œÊ>ʏ>ʓˆÃ“>ʅœÀ>ÊÞÊi˜ÊœÃÊ
Darles ejemplo “ˆÃ“œÃÊÈ̈œÃ¶Ê
positivo con
la manera de UÊ >ViÀiÃÊ ÛiÀÊ ÃÕÊ `œVˆˆ`>`Ê vÀi˜ÌiÊ >Ê >ÃÊ «ÀiȜ˜iÃÊ `iÊ
ocupar nuestro Vœ˜ÃՓœÊÞÊiÊ}>Ã̜ÊiVœ˜“ˆVœÊµÕiÊÃÕ«œ˜i°Ê
ocio
UʜÃÌÀ>ÀiÃʜÌÀ>ÃÊvœÀ“>ÃÊ`iʜVˆœÊ˜œÊVœ˜ÃՓˆÃÌ>Ã]Ê`ˆÛiÀ̈`>ÃÊÞʵÕiÊ
iÃÊ«iÀ“ˆÌ>˜ÊiÃÌ>ÀÊÀi՘ˆ`œÃÊVœ˜ÊÃÕÃʈ}Õ>iÃ\Ê«œÀÊii“«œ]Ê`?˜`œiÃÊ
>Ê Vœ˜œViÀÊ >ÃÊ >V̈ۈ`>`iÃÊ `iÊ œVˆœÊ ˜œVÌÕÀ˜œÊ µÕiÊ i݈ÃÌi˜Ê i˜Ê ÃÕÊ
VˆÕ`>`ʜÊL>ÀÀˆœ°
Î
(ACERUNSEGUIMIENTODELAOCUPACIØNDESU
TIEMPOLIBREYACORDARYPACTARUNASNORMASDE
COMPORTAMIENTO
*œÀÊ֏̈“œ]ÊÛ>“œÃÊ>ÊVœ“i˜Ì>ÀʜÌÀœÊ>ëiV̜ʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊ`iʏ>ÊvœÀ“>Ê
i˜ÊµÕiÊÃiÊiÃÌ?ʜVÕ«>˜`œÊiÊœVˆœÊ«œÀʏœÃʍÛi˜iÃʅœÞÊi˜Ê`‰>°ÊÃʏ>Ê
Ṏˆâ>Vˆ˜Ê`iÊw˜Ê`iÊÃi“>˜>ÊVœ“œÊ՘Êië>VˆœÊ`iʏˆLiÀ>Vˆ˜]ÊVœ“œÊ
՘>ÊÛ?ÛՏ>Ê`iÊiÃV>«iÊ>˜Ìiʏ>ÃʜLˆ}>Vˆœ˜iÃÊÞʏœÃÊVœ“«Àœ“ˆÃœÃÊ`iÊ
œÃÊ̈i“«œÃÊ`iÊiÃÌÕ`ˆœÊœÊÌÀ>L>œÊ`ÕÀ>˜Ìiʏ>ÊÃi“>˜>°Ê
viV̈Û>“i˜Ìi]Ê iÊ ̈i“«œÊ iÃÌ?Ê V>`>Ê ÛiâÊ “?ÃÊ `ˆÛˆ`ˆ`œÊ i˜Ê `œÃÊ
“œ“i˜ÌœÃ]ÊÞÊiÃ̜ÊÌ>“Lˆj˜Ê˜œÃÊ>viVÌ>Ê>ʏœÃÊ>`Տ̜Ã\Êi˜ÌÀiÊÃi“>˜>]Ê
`iÊ Õ˜iÃÊ >Ê ÛˆiÀ˜iÃÊ iÃÊ iÊ ̈i“«œÊ `iÊ ÌÀ>L>œ]Ê >Ê `ˆÃVˆ«ˆ˜>]Ê >ÃÊ
œLˆ}>Vˆœ˜ið°°ÊÞÊiÊw˜Ê`iÊÃi“>˜>]ÊiÃÊiÊ̈i“«œÊ`iʏ>ʍÕiÀ}>]Êi
%$5#!20!2!%,/#)/
$#
`iÃVœ˜ÌÀœ]ʏ>Ê>ÕÃi˜Vˆ>Ê`iÊ`ˆÃVˆ«ˆ˜>]ÊiÌV]Ê«ÕiÃÊLˆi˜]ÊiÃÌ>Ê`ˆÛˆÃˆ˜Ê
`iÊ ̈i“«œÊ >Ê Ìˆi˜i˜Ê “ÕÞÊ ˆ˜VœÀ«œÀ>`>Ê œÃÊ Ûi˜iÃ°Ê 6i>“œÃÊ µÕjÊ
`ˆVi˜°
ÊÊ·+Õjʜ«ˆ˜>˜ÊœÃʍÛi˜iö
s
El finde es para
divertirse, cogerse un
“pedo” monumental y
desfasar un rato. Al día
siguiente.... Dios dirá
s
s
Hay mucha gente que la ves y hace
deporte y eso, son gente sana, normal
y también sus familias y únicamente
lo que quieren es que llegue el
fin de semana para beber
y desconectar de los
estudios y de toda la
semana
C
ar
Almudena
los
>ÃÊ ˜œV…iÃÊ `iÊ œÃÊ w˜iÃÊ `iÊ Ãi“>˜>Ê ÃiÊ …>˜Ê Vœ˜ÛiÀ̈`œÊ «>À>Ê
“ÕV…œÃÊ Ûi˜iÃÊ i˜Ê ՘>Ê ÀÕ«ÌÕÀ>]Ê Õ˜Ê ºVœÀÌi»Ê Vœ˜Ê œÃÊ `‰>ÃÊ `iÊ ÀiÃ̜Ê
`iÊ >Ê Ãi“>˜>Ê ÞÊ ÃÕÃÊ ÀṎ˜>Ã°Ê œÃÊ œÊ ۈÛi˜Ê Vœ“œÊ ՘>Ê iëiVˆiÊ `iÊ
ºÀiVœ“«i˜Ã>»Ê«œÀÊ>`>«Ì>ÀÃiÊ>ʏ>ÃʘœÀ“>ÃÊ`iʏœÃÊ`‰>ÃÊ`iÊiÃÌÕ`ˆœÊÞÊ
>}՘œÃÊṎˆâ>˜Ê>ÃÊÃ>ˆ`>ÃÊ`iÊw˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>ÊVœ“œÊ՘>ÊiëiVˆiÊ
`iÊÛ?ÛՏ>Ê`iÊiÃV>«i°ÊÃÊiÊ“œ“i˜ÌœÊ`iÊº>µÕ‰ÊÞÊ>…œÀ>»]Ê`iÊ`ˆÛiÀ‡
̈ÀÃiÊ>Ê̜«i]Ê>«>ÀV>˜`œÊ“œ“i˜Ì?˜i>“i˜ÌiÊÃÕÃÊ«ÀiœVÕ«>Vˆœ˜iÃÊÞÊ
ÃÕÃÊ«ÀœLi“>Ã]Ê>…œÀ>Ê̜V>Ê«>Ã>ÀœÊLˆi˜°
>Ê ÃœVˆi`>`Ê >`ՏÌ>Ê iÃÊ “ÕÞÊ «iÀ“ˆÃˆÛ>Ê Vœ˜Ê iÃ̜ÃÊ Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÃÊ
ÞÊiÃÌ>ÃÊVœÃÌՓLÀiÃ]ÊÞÊiÃÊ՘>Ê«œÃˆLiÊÀ>❘ʫœÀʏ>ʵÕiʘœÊÃiʅ>˜Ê
«ÕiÃ̜ʏ‰“ˆÌiÃÊ>ÊiÃ̜Ãʅ?LˆÌœÃÊ`iʜVˆœÊµÕiÊ>…œÀ>ʘœÃÊ«ÀiœVÕ«>˜°ÊÃÊ
V>ÀˆwV>`œÀ>ʏ>ʜ«ˆ˜ˆ˜Ê`iÊ`œÃÊ«>`ÀiÃÊi˜ÊiÃÌiÊÃi˜Ìˆ`œ\
$$
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
P
o
ac
s
No se lo hemos dejado fácil.
Todo está muy mal... es difícil
buscar un trabajo en condiciones.
Las casas están carísimas,
tienen que prepararse mucho
si quieren conseguir un
buen trabajo... es lógico
que los fines de semana
quieran desfogarse
s
Carmen
Yo la verdad es que
no tengo ni idea de
que hace mi hijo por
ahí por la noche, pero
mientras vaya sacando
los cursos... que haga lo
que quiera
-i}ÕÀœÊµÕiʅ>LjˆÃÊiÃVÕV…>`œÊVœ“i˜Ì>ÀˆœÃÊ`iÊiÃÌiÊ̈«œÊ>}՘>ÊÛiâ°Ê
·ÛiÀ`>`¶°Ê
*œÀÊ՘ʏ>`œ]Êi݈ÃÌiÊ՘ÊÃi˜Ìˆ“ˆi˜ÌœÊ`iÊVՏ«>Êi˜Ê
>À“i˜Ê«œÀÊiÊ̈«œÊ
`iÊ ÃœVˆi`>`Ê µÕiÊ iÃÊ iÃÌ>“œÃÊ œvÀiVˆi˜`œ]Ê Vœ˜Ê ÃÕÃÊ ˆ˜˜Õ“iÀ>LiÃÊ
`ˆwVՏÌ>`iÃÊÞÊ«œÀʜÌÀœ]Ê՘>ÊiëiVˆiÊ`iÊ«Ài“ˆœÊœÊÀiVœ“«i˜Ã>ʵÕiÊ
«iÀ“ˆÌˆ“œÃÊ«œÀÊVՓ«ˆÀÊVœ˜ÊÃÕÃʜLˆ}>Vˆœ˜iÃÊ`ÕÀ>˜Ìiʏ>ÊÃi“>˜>°
z#ØMOSUPERVISARELOCIO
ss
ACCIONES AC CLAVES
Estar al
tanto de la
ocupación que
hacen de su
tiempo libre
UʘÌiÀiÃ>À˜œÃÊ«œÀʏœÊµÕiʅ>Vi˜Êi˜ÊÃÕʜVˆœ]ÊÃÕÃÊ}ÕÃ̜Ã]Ê
ÃÕÃÊ «>˜iÃ]Ê œÃÊ Õ}>ÀiÃÊ µÕiÊ vÀiVÕi˜Ì>˜]Ê œÃÊ >“ˆ}œÃÊ
Vœ˜Ê µÕˆi˜Ê Û>˜]Ê iÌV]Ê …>Vˆi˜`œÊ Õ˜Ê Ãi}Ո“ˆi˜ÌœÊ È˜Ê `iÇ
Vœ˜w>˜â>°
UÊ
i`iÀÊië>VˆœÃÊi˜ÊV>Ã>Ê«>À>ʵÕiÊÃiÊÀi֘>˜ÊÞÊÀi>ˆVi˜Ê>}՘>Ê
>V̈ۈ`>`]Ê >Ã‰Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ «œ`À?˜Ê Vœ˜œViÀÊ >Ê ÃÕÃÊ >“ˆ}œÃÊ ÞÊ iÊ
>“Lˆi˜ÌiÊi˜ÊµÕiÊÃiʓÕiÛi˜°
UÊ -ˆÊ ÃÕÃÊ >“ˆ}œÃÊ ˜œÊ ˜œÃÊ >}À>`>˜]Ê ˜œÊ VÀˆÌˆV>ÀœÃ]Ê Ãˆ˜œÊ v>VˆˆÌ>ÀiÃÊ
œ«œÀÌ՘ˆ`>`iÃÊ`iÊVœ˜œViÀʜÌÀœÊ̈«œÊ`iÊ>“ˆ}œÃÊÞʜÌÀœÃÊ>“Lˆi˜Ìið
%$5#!20!2!%,/#)/
$%
Llegar a unos
acuerdos y
cumplirlos
sobre el
dinero que
manejan y los
horarios de
regreso a casa
UÊ ÃÌ>LiViÀÊ Õ˜>Ê V>˜Ìˆ`>`Ê `iÊ `ˆ˜iÀœÊ >Ê >Ê Ãi“>˜>Ê ÞÊ
˜œÊ “œ`ˆwV>À>]Ê Ã>ÛœÊ V>ÜÃÊ iÝVi«Vˆœ˜>iÃ°Ê iÊ iÃÌ>Ê
“>˜iÀ>Ê œÃÊ V…ˆVœÃÉ>ÃÊ >«Ài˜`iÀ?˜Ê >Ê >`“ˆ˜ˆÃÌÀ>ÀÃiÊ ÞÊ
ÀiVœ˜œViÀ?˜ÊiÊÛ>œÀÊ`iÊ`ˆ˜iÀœ°Ê
UÊ ÃÌ>LiViÀÊ Õ˜œÃÊ Vœ“«Àœ“ˆÃœÃÊ Vœ˜Ê >ÃÊ º«>}>Ã»Ê i˜Ê
v՘Vˆ˜Ê>ÊVՓ«ˆ“ˆi˜ÌœÊ`iÊ՘>ÃʘœÀ“>ÃÊÞʜLˆ}>Vˆœ˜iÃÊ
i˜Ê>Êv>“ˆˆ>Ê­iÃÌÕ`ˆœÃ]Ê>ÞÕ`>ÀÊi˜ÊV>Ã>]ÊiÌV®°Ê
UÊVœÀ`>ÀÊ՘ʅœÀ>ÀˆœÊÀ>✘>LiÊ`iÊÀi}ÀiÜÊ>ÊV>Ã>]Ê>`>«Ì>`œÊ>Ê
ÃÕÊi`>`ÊÞÊ>ʏ>ÃÊV>À>VÌiÀ‰Ã̈V>ÃÊ`iʏœÃÊ>`œiÃVi˜ÌiÃ]Êyi݈LiÊÃi}֘Ê
>ÃÊVˆÀV՘ÃÌ>˜Vˆ>ÃÊ­«œÀÊii“«œÊ՘ÊVՓ«i>šœÃ]Ê՘>ÊwiÃÌ>ÊiëiVˆ>]Ê
iÌV®]ÊÞÊÈÊiÃÊ«œÃˆLi]Êw>ÀÊ՘ʅœÀ>ÀˆœÊ`iÊÀiviÀi˜Vˆ>ÊVœ˜ÊœÃÊ«>`ÀiÃÊ`iÊ
œÃÊ>“ˆ}œÃÊ`iʘÕiÃÌÀœÊ…ˆœ°
$&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
EJEMPLO
Al cabo de un rato....
zzzz...
¡Toma!
s
Dame pasta que voy a
los recreativos
s
*œÀÊ >Ê Ì>À`i]Ê œÃÊ
«>`ÀiÃÊ Ûi˜Ê >Ê Ìi‡
iۈȝ˜Ê ÞÊ *i`ÀœÊ
Õi}>Ê >Ê >Ê Vœ˜Ãœ>Ê
i˜Ê ÃÕÊ VÕ>À̜°Ê ÃÌ>Ê
iÃÊ ÃÕÊ >V̈ۈ`>`Ê “?ÃÊ
vÀiVÕi˜ÌiÊ >Ê Ì>À`iÊ
`iÊ œÃÊ Ã?L>`œÃ°Ê
Õ>˜`œÊÃiÊV>˜Ã>Ê`iÊ
>Ê Vœ˜Ãœ>]Ê ÃiÊ «œ˜iÊ
>Ê ÛiÀÊ >Ê Ìiiۈȝ˜Ê
œÌÀœÊÀ>̜°
¡Estoy en mi cuarto!
Z
POCO SALUDABLE
OCIO
œÃÊ «>`ÀiÃÊ ÃÕii˜Ê
µÕi`>ÀÊVœ˜ÊÃÕÃÊ>“ˆ‡
}œÃÊ«>À>Ê̜“>ÀÊ՘>ÃÊ
V>š>ÃʏœÃÊÃ?L>`œÃÊÞÊ
`œ“ˆ˜}œÃÊ >Ê “i`ˆœ‡
`‰>]Ê “ˆi˜ÌÀ>ÃÊ œÃÊ
…ˆœÃÊ iÃÌ?˜Ê i˜Ê iÊ
L>ÀÊ œÊ i˜Ê >Ê V>iÊ
iëiÀ?˜`œœÃ°Ê
¡Marchando!
s
Ê œVˆœÊ `iÊ *i`ÀœÊ
ÌÀ>˜ÃVÕÀÀiÊ «>À>iœÊ
>Ê`iÊÃÕÃÊ«>`ÀiÃ]ÊȘÊ
VÀÕâ>ÀÃiÊV>Èʘ՘V>°Ê
Espera un poco...
¡otras cañas!
s
œÃÊ«>`ÀiÃÊ`iÊ*i`ÀœÊ
Vœ“«>ÀÌi˜Ê «œV>ÃÊ
>V̈ۈ`>`iÃÊ Vœ˜Ê ÃÕÊ
…ˆœ°Ê
Papá...
¿nos vamos?
s
8
continua...
%$5#!20!2!%,/#)/
$'
Ê w˜>ˆâ>ÀÊ >Ê Ì>À`iÊ
iÃÊ «ˆ`iÊ `ˆ˜iÀœÊ >Ê
ÃÕÃÊ «>`ÀiÃÊ «>À>Ê ˆÀÊ
Vœ˜Ê ÃÕÃÊ >“ˆ}œÃÊ >Ê œÃÊ
ÀiVÀi>̈ۜÃÊ `iÊ Vi˜ÌÀœÊ
Vœ“iÀVˆ>°Ê œÃÊ V…ˆVœÃÊ
«>Ã>˜Ê iÊ ÀiÃÌœÊ `iÊ >Ê
Ì>À`iÊ `i>“LՏ>˜`œÊ
«œÀÊiÊVi˜ÌÀœÊVœ“iÀVˆ>]Ê
Vœ“«À>˜`œÊ }œœÃˆ˜>ÃÊ
ÞÊ}>ÃÌ?˜`œÃiÊiÊ`ˆ˜iÀœÊ
i˜Ê >ÃÊ “>µÕˆ˜>ÃÊ
ÌÀ>}>«iÀÀ>ÃÊ ÞÊ >ÃÊ
Vœ˜Ãœ>ð
$(
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
Enséñales la información
que has traído del ocio en
el barrio
s
œÃÊ «>`ÀiÃÊ `iÊ >ÌiœÊ
…>˜Ê ۈÃÌœÊ «œÀÊ iÊ L>ÀÀˆœÊ
V>ÀÌiiÃÊ >˜Õ˜Vˆ>˜`œÊ >Ê
«ÕiÃÌ>Ê i˜Ê “>ÀV…>Ê `iÊ
Õ˜Ê «Àœ}À>“>Ê `iÊ œVˆœÊ
>ÌiÀ˜>̈ۜÊÃ>Õ`>LiÊ«œÀÊ
>ÊÌ>À`i]ʏiÊ«Àœ«œÀVˆœ˜>˜Ê
vœi̜ÃÊ ˆ˜vœÀ“>̈ۜÃÊ ÞÊ iÊ
>˜ˆ“>˜Ê«>À>ʵÕiÊ>VÕ`>°
Es buena ¡Jo!
s
œÃÊ «>`ÀiÃÊ `iÊ >ÌiœÊ
Ü˜Ê >wVˆœ˜>`œÃÊ >Ê Vˆ˜i°Ê
-iiVVˆœ˜>˜]Ê `iÊ ÛiâÊ i˜Ê
VÕ>˜`œ]Ê«i‰VՏ>ÃÊLÕi˜>ÃÊ
µÕiÊ «Õi`>˜Ê ÛiÀÊ i˜Ê
v>“ˆˆ>°ÊÞÕ`>˜Ê>ÊÃÕʅˆœÊ
>Ê`iÃVÕLÀˆÀʏ>ÊV>ˆ`>`Ê`iÊ
>ÃÊ «i‰VՏ>ÃÊ ÞÊ >Ê Ã>ˆÀÊ >Ê
Vœ“i˜Ì>˜Ê “ˆi˜ÌÀ>ÃÊ ÃiÊ
̜“>˜Ê՘ÊÀivÀiÃVœ°Ê
SALUDABLE
OCIO
Luego comentamos esta
peli tan buena
s
œÃÊ «>`ÀiÃÊ `iÊ >ÌiœÊ
Vœ“«>ÀÌi˜ÊVœ˜ÊÃÕʅˆœÊÃÕÊ
>wVˆ˜Ê«œÀʏ>ʘ>ÌÕÀ>iâ>°Ê
}՘œÃÊ Ã?L>`œÃÊ ÃÕii˜Ê
Ã>ˆÀÊ>ÊV>“«œÊ>Ê`>ÀÊ՘>ÊÊ
V>“ˆ˜>Ì>°Ê œ˜œVi˜Ê œÃÊ
?ÀLœiÃÊ `iÊ >Ê âœ˜>Ê ÞÊ ÃiÊ
œÃÊ Û>˜Ê iÝ«ˆV>˜`œÊ >Ê ÃÕÊ
…ˆœ°Ê iÊ ÌÀ>˜Ã“ˆÌi˜Ê ÃÕÃÊ
Ãi˜Ã>Vˆœ˜iÃÊ ÞÊ iÊ >ÞÕ`>˜Ê
>Ê >`“ˆÀ>ÀÊ ÞÊ Û>œÀ>ÀÊ >Ê
Liiâ>Ê `iÊ >Ê ˜>ÌÕÀ>iâ>Ê
µÕiʘœÃÊÀœ`i>°Ê
s
4
Toma agua,
que ya llegamos al pinar.
continua...
%$5#!20!2!%,/#)/
$)
Voy a jugar el sábado por la
tarde en el campeonato...
s
%
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
¡Fenómeno!
s
¡Has venido!
s
>ÌiœÊ«>À̈Vˆ«>Êi˜Ê>ÃÊ>V̈ۈ`>`iÃÊ
iÝÌÀ>iÃVœ>ÀiÃÊ œÀ}>˜ˆâ>`>ÃÊ «œÀÊ
ÃÕÊ Vœi}ˆœ°Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ «ÀœVÕÀ>˜Ê
>˜ˆ“>ÀiÊ «>À>Ê µÕiÊ ÃiÊ >«Õ˜ÌiÊ
>Ê >}՘>Ê >V̈ۈ`>`Ê µÕiÊ iÊ Û>Ê >Ê
}i˜iÀ>ÀÊ՘>Ê>wVˆ˜Ê`ÕÀ>`iÀ>°ÊÃÌiÊ
>šœÊ ÃiÊ …>Ê >«Õ˜Ì>`œÊ >Ê vÖÌLœ°Ê
œÃÊÃ?L>`œÃÊ«œÀʏ>ÊÌ>À`iÊÃÕiiÊ
Ìi˜iÀÊ V>“«iœ˜>ÌœÊ `iÊ ˆ}>Ê
i˜ÌÀiÊVi˜ÌÀœÃÊ`iʏ>Ê✘>°Ê
COMENTARIO
*ÀœL>Li“i˜ÌiÊܘÊ`œÃʓœ`iœÃʓÕÞÊiÝÌÀi“œÃÊÞÊiÝ>}iÀ>`œÃ]Ê
«iÀœÊ ˜œÃÊ «Õi`i˜Ê ÃiÀۈÀÊ `iÊ ÀiviÀi˜Vˆ>Ê «>À>Ê Ìœ“>ÀÊ Vœ˜Vˆi˜Vˆ>Ê
`iÊ …>V‰>Ê `œ˜`iÊ `iLi“œÃÊ Ìi˜`iÀÊ ÞÊ œÊ µÕiÊ `iLi“œÃÊ iۈÌ>ÀÊ
µÕiÊ ÃiÊ Vœ˜ÛˆiÀÌ>Ê i˜Ê Õ˜Ê ÀiviÀi˜ÌiÊ `iÊ ÃÕÊ œVˆœ]Ê >՘µÕiÊ Ãi}ÕÀ>‡
“i˜ÌiÊ >}՘>ÃÊ ÛiViÃÊ ˜ÕiÃÌÀœÃÊ …ˆœÃÊ Ûi>˜Ê >Ê Ìii]Ê Õi}Õi˜Ê Vœ˜Ê
>Ê Vœ˜Ãœ>]Ê Û>Þ>˜Ê >Ê œÃÊ ÀiVÀi>̈ۜÃÊ ÞÊ Vœ“«Ài˜Ê }œœÃˆ˜>Ã°Ê Ê
«ÀœLi“>ÊiÃʵÕiÊÃÕʜVˆœÊÃiÊÀi`ÕâV>Ê>ÊiÃÌ>ÃÊ>V̈ۈ`>`iðÊ
Êii“«œÊ`iʏ>Êv>“ˆˆ>Ê`iÊ>ÌiœÊ˜œÃÊiÃÌ?Ê`>˜`œÊº«ˆÃÌ>ûÊ`iÊ
V“œÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ «Õi`i˜Ê Vœ˜ÌÀˆLՈÀÊ >Ê ˆÀÊ i`ÕV>˜`œÊ >Ê ÃÕÃÊ …ˆœÃÊ
«>À>ÊiÊ`ˆÃvÀÕÌiÊ`iÊ՘ʜVˆœÊÃ>Õ`>Li°ÊÃÊ«œÃˆLiʵÕiÊ>Êi}>ÀÊ
>ʏ>Ê>`œiÃVi˜Vˆ>Ê>L>˜`œ˜i˜Ê>}՘>ÃÊ`iʏ>ÃÊ>V̈ۈ`>`iÃÊÞÊ`iÊ
>ÃÊ>wVˆœ˜iÃʵÕiʏiÃʅi“œÃʈ˜Ìi˜Ì>`œÊÌÀ>˜Ã“ˆÌˆÀ]Ê«iÀœÊ…>LÀi“œÃÊ
Vœ˜ÌÀˆLՈ`œÊ>ÊVÀi>ÀÊ՘ʺ«œÃœ»Ê`iÊ>wVˆœ˜iÃʵÕiÊiÃÌ?˜Ê>…‰ÊÞʵÕiÊ
Ãi}ÕÀ>“i˜ÌiÊÀiVÕ«iÀ>À?˜°Ê`i“?Ã]ʏiÃʅi“œÃÊÌÀ>˜Ã“ˆÌˆ`œÊµÕiÊ
ÃiÊ«Õi`i˜Ê`ˆÛiÀ̈ÀÊÞÊ`ˆÃvÀÕÌ>ÀÊ`iʓÕV…>Ãʓ>˜iÀ>ÃÊi˜ÊiÊ̈i“«œÊ
ˆLÀi]ÊȘʘiViÈ`>`Ê`iÊLiLiÀÊ>Vœ…œ]ÊÞ>ÊÃi>ÊV>“ˆ˜>˜`œÊ«œÀÊiÊ
V>“«œ]ʍÕ}>˜`œÊ>ÊvÖÌLœ]Êۈi˜`œÊ՘>ÊLÕi˜>Ê«i‰VՏ>ʜÊȓ«i‡
“i˜ÌiÊVœ˜Ìi“«>˜`œÊ՘>Ê«ÕiÃÌ>Ê`iÊ܏°ÊÃÊ՘ʓœ`iœÊ«œÃˆÌˆÛœÊ
«œÀµÕiÊ«Àœ«œÀVˆœ˜>ʈ˜vœÀ“>Vˆ˜]ÊÃÕ}ˆiÀiÊ>V̈ۈ`>`iÃ]Ê`iÃVÕLÀiÊ
>wVˆœ˜iÃÊÞÊÌÀ>˜Ã“ˆÌiÊ՘ʓœ`iœÊ`iʜVˆœÊi˜ÀˆµÕiVi`œÀ°
%$5#!20!2!%,/#)/
%!
ES
IMPORTANTE
Ê Ê iëiÀÌ>ÀÊ Õ˜>Ê >V̈ÌÕ`Ê VÀ‰ÌˆV>Ê i˜Ê ÌÕÃÊ
s
…ˆœÃÊ >˜ÌiÊ Õ˜Ê “œ`iœÊ `iÊ œVÕ«>Vˆ˜Ê `iÊ
œVˆœÊVœ˜ÃՓˆÃÌ>°Ê
s ˜Vi˜ÌˆÛ>ÀÊ ÞÊ >˜ˆ“>ÀÊ >Ê ÌÕÃÊ …ˆœÃÊ >Ê Ài>ˆâ>ÀÊ
>V̈ۈ`>`iÃÊ `ˆÛiÀÃ>Ã]Ê µÕiÊ iÃÊ «iÀ“ˆÌ>Ê `ˆÃvÀÕÌ>ÀÊ `iÊ ÃÕÊ œVˆœÊ `iÊ
Û>Àˆ>Ãʓ>˜iÀ>ÃÊÞÊÌi˜iÀÊ>wVˆœ˜iðÊ
s /À>˜Ã“ˆÌˆÀÊ Õ˜œÃÊ …?LˆÌœÃÊ `iÊ œVÕ«>Vˆ˜Ê `iÊ œVˆœÊ Ã>Õ`>LiÃÊ ÞÊ
i˜ÀˆµÕiVi`œÀið
s œ“«>À̈ÀÊ«>ÀÌiÊ`iÊÌÕʜVˆœÊVœ˜ÊÌÕÃʅˆœÃ°Ê
s œÌˆÛ>ÀÊ ÞÊ >˜ˆ“>ÀÊ >Ê ÌÕÊ …ˆœÊ >Ê «>À̈Vˆ«>ÀÊ i˜Ê >V̈ۈ`>`iÃÊ i݇
ÌÀ>iÃVœ>ÀiÃÊ`ÕÀ>˜Ìiʏ>ÊÃi“>˜>ÊÞÊi˜ÊiÊw˜Ê`iÊÃi“>˜>ʵÕiÊÃi>˜Ê
ˆ˜ÌiÀiÃ>˜ÌiÃÊÞÊ}i˜iÀi˜Ê>wVˆœ˜iðÊ
s “«ˆV>ÀÌiÊ i˜Ê >Ê Vœ“Õ˜ˆ`>`Ê Vœ“«Àœ“ïj˜`œÌiÊ >Ê v>ۜÀiViÀÊ
>ÌiÀ˜>̈Û>ÃÊ`iʜVˆœÊÃ>Õ`>LiÃÊ«>À>ʏœÃÊ>`œiÃVi˜ÌiðÊ
s ÃÌ>ÀÊ ˆ˜vœÀ“>`œÊ ÜLÀiÊ œÃÊ
Õ}>ÀiÃÊ µÕiÊ vÀiVÕi˜Ì>Ê ÞÊ œÃÊ
>“ˆ}œÃÊVœ˜ÊµÕˆi˜ÊÛ>ÊÌÕʅˆœ°Ê
s i“œÃÌÀ>ÀÊ ÌÕÊ ˆ˜ÌiÀjÃÊ «œÀÊ j]Ê
Þ>Ê µÕiÊ iÃÌœÊ iÊ «Àœ«œÀVˆœ˜>Ê
Ãi}ÕÀˆ`>`°ÊÊ«iÃ>ÀÊ`iʵÕiÊ>Ê
Vœ“ˆi˜âœÊ`iʏ>Ê>`œiÃVi˜Vˆ>Ê
˜œÊ Èi“«ÀiÊ œÊ `i“ÕiÃÌÀ>˜]Ê
˜iViÈÌ>˜Ê ̜`>ۉ>Ê Ã>LiÀÊ
µÕiÊ Ãœ˜Ê ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÃÊ
«>À>Ê̈°Ê
%"
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
DAR EJEMPLO
DAR EJEMPLO
3
$!2%*%-0,/
ÃÊ՘ʅiV…œÊV>ÀœÊÞÊVœ“«ÀœL>`œÊµÕiÊVÕ>˜`œÊ˜œÃÊÀi>Vˆœ˜>“œÃÊVœ˜Ê
œÌÀ>ÃÊ«iÀܘ>ÃÊi݈ÃÌiÊ՘>ʈ˜ÌiÀ`i«i˜`i˜Vˆ>Êi˜ÊiÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜Ìœ]Ê
ˆ˜yÕÞj˜`œ˜œÃʓÕÌÕ>“i˜ÌiÊ>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iʏ>ÃÊÀiëÕiÃÌ>ÃʵÕiÊV>`>Ê՘œÊ
`>“œÃ°Ê
«ˆV>`œÊ>ÊÌi“>ʵÕiÊiÃÌ>“œÃÊÌÀ>Ì>˜`œ]ÊiÃ̜ÊÈ}˜ˆwV>ʵÕiÊ«>À>ʵÕiÊ
œÃÊ«>`ÀiÃÊÃiÊVœ˜ÛˆiÀÌ>˜Êi˜Ê՘ʓœ`iœÊV>ÀœÊ`iÊ«ÀiÛi˜Vˆ˜Ê`iLi˜ÊÊ
«>À>ÀÃiÊ>Ê>˜>ˆâ>ÀʏœÊµÕiÊ«ˆi˜Ã>˜ÊÀiëiV̜Ê>ÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊÞÊ
i˜ÊµÕjʓi`ˆ`>ʏœÃʓi˜Ã>iÃʵÕiÊÌÀ>˜Ã“ˆÌi˜Ê>ÊÃÕÃʅˆœÃ]Ê>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iÊ
œÊµÕiʏiÃÊ`ˆVi˜ÊÞʏœÊµÕiʅ>Vi˜]ÊܘÊVœ…iÀi˜ÌiÃʜÊVœ˜ÌÀ>`ˆV̜ÀˆœÃ°Ê
œ“œÊi˜Ê>«>ÀÌ>`œÃÊ>˜ÌiÀˆœÀiÃÊÀiÃՏÌ>ʈ˜ÌiÀiÃ>˜ÌiÊÀiVœ}iÀÊ>}՘>ÃÊ
`iʏ>Ãʜ«ˆ˜ˆœ˜iÃʵÕiÊ>}՘œÃʍÛi˜iÃʘœÃÊiÝ«ÀiÃ>Àœ˜ÊÀiëiV̜Ê>Ê
Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ`iÊÃÕÃÊ«>`ÀiÃ\
ÊÊ·+Õjʜ«ˆ˜>˜ÊœÃʍÛi˜iö
s
s
Lo normal es que veas a tus padres
como tus padres y si ves que
cuando salen por la noche los fines
de semana vuelven piripis, pues
piensas que esto es normal,
y que tú también puedes
hacerlo
Yo he oído a mi madre muchas
veces hablar por teléfono con sus
amigas sobre la fiesta o la cena
en casa de no se quién... el
pedal que se cogieron...
y lo divertido que
estuvo... así que
luego que no vengan
con monsergas
s
as
Luc
Isa
be
l
$!2%*%-0,/
%%
s
Mis padres beben vino en
las comidas y alguna vez les
he visto tomar copas con
amigos, pero nunca les
he visto borrachos
ni descontrolar.
s
Siempre te dicen que no bebas,
pero mi padre cuando viene
del trabajo se prepara un
gin-tonic y dice que es
para desconectar y
relajarse
lo
Pab
Isabel
*œÃˆLi“i˜ÌiÊ ˜œÃÊ ÃœÀ«Ài˜`>Ê iiÀÊ iÃÌ>ÃÊ œ«ˆ˜ˆœ˜iÃ°Ê ÃÊ «œÃˆLiÊ µÕiÊ
>}՘œÃÊ «>`ÀiÃÊ «Õi`>˜Ê «i˜Ã>ÀÊ µÕiÊ …>˜Ê È`œÊ ÃiiVVˆœ˜>`>ÃÊ >Ê
«Àœ«ÃˆÌœÊ«>À>ʵÕiÊÃiÊÈi˜Ì>˜ÊVՏ«>LiÃÊÞʅ>ViÀiÃÊÀi뜘Ã>LiÃÊ`iÊ
œÊµÕiʅ>Vi˜ÊÃÕÃʅˆœÃÊÞÊu˜>`>ʓ?ÃʏiœÃÊ`iʘÕiÃÌÀ>ʈ˜Ìi˜Vˆ˜t°Ê
ÃÌ>“œÃÊÃi}ÕÀœÃÊ`iʵÕiʏœÃʅˆœÃÊÛ>˜Ê>Ê>VÌÕ>ÀÊÞÊ>Ê̜“>ÀÊ`iVˆÃˆœ˜iÃÊ
i˜Ê>ÃʵÕiÊÛ>˜Ê>ʈ˜yՈÀÊ>`i“?ÃÊ`iʏœÃÊ«>`ÀiÃʓÕV…>ÃʜÌÀ>ÃÊVœÃ>Ã\Ê
œÃʓi`ˆœÃÊ`iÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜]ÊÜLÀiÊ̜`œÊ>ÊÌiiۈȝ˜]ʏœÃÊ>“ˆ}œÃ]Ê
>ÊV>i]ÊiÊVœi}ˆœÊœÊˆ˜Ã̈ÌÕ̜]ÊiÌV°Ê
-ˆ˜Êi“L>À}œ]ÊÌ>“«œVœÊµÕiÀi“œÃÊ`i>ÀÊ`iÊÀiÃ>Ì>ÀʵÕiÊÌ>“Lˆj˜ÊœÃÊ
«>`ÀiÃʍÕi}>˜Ê՘ʫ>«iÊ`iÊۈÌ>Êˆ“«œÀÌ>˜Vˆ>Êi˜Ê̜`œÊiÃ̜ÊÞʵÕi]Ê
«œÀÊÌ>˜Ìœ]Ê`iLi˜Ê…>ViÀÊ՘ÊiÃvÕiÀâœÊ«œÀʏœ}À>ÀʵÕiÊÃÕÃʓi˜Ã>iÃ]Ê
iÃÊ`iVˆÀ]ʏ>ÃÊVœÃ>ÃʵÕiÊ`ˆVi˜ÊÞÊÃÕÊvœÀ“>Ê`iÊ>VÌÕ>ÀÊÃi>˜ÊV>À>ÃÊÞÊ
«œÃˆÌˆÛ>ÃÊ«>À>ÊiÊ>«Ài˜`ˆâ>iÊ`iÊÃÕÃʅˆœÃ°Ê
œÊœÛˆ`i“œÃʵÕiÊiÊ«iÜÊ`iʏœÊµÕiʜÞi˜ÊÞÊÛi˜Êi˜ÊV>Ã>ÊiÃʓÕÞÊ
ˆ“«œÀÌ>˜Ìi°Ê
-ˆÊ>˜>ˆâ>“œÃÊ`iÌi˜ˆ`>“i˜Ìiʏ>ÃÊ>wÀ“>Vˆœ˜iÃÊ>˜ÌiÀˆœÀiÃÊÃiÊ«Õi`i˜Ê
iÝÌÀ>iÀÊ>}՘>ÃÊVœ˜VÕȜ˜iÃʵÕiÊ«Õi`i˜Ê>ÞÕ`>À˜œÃ]ʘœÊݏœÊ>
%&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\T_X_\
ˆ`i˜ÌˆwV>ÀÊ `˜`iÊ iÃÌ?˜Ê >ÃÊ `ˆwVՏÌ>`iÃÊ µÕiÊ ˆ“«ˆ`i˜Ê >Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ
œ}À>ÀÊ ÃiÀÊ iÜÃÊ ÀiviÀi˜ÌiÃÊ V>ÀœÃÊ ÞÊ Ãˆ}˜ˆwV>̈ۜÃÊ `iÊ œÃÊ …ˆœÃ]Ê Ãˆ˜œÊ
Ì>“Lˆj˜Ê >ÃÊ ÃÕ}iÀi˜Vˆ>ÃÊ µÕiÊ œÃÊ «Àœ«ˆœÃÊ V…ˆVœÃÊ ˜œÃÊ ˆ˜`ˆV>˜Ê «>À>Ê
Vœ˜Ãi}ՈÀœ°Ê
*œÀÊ iœ]Ê ÌiÊ «Àœ«œ˜i“œÃÊ µÕiÊ …>}>ÃÊ Vœ˜Ê ˜œÃœÌÀœÃÊ Õ˜Ê >˜?ˆÃˆÃÊ “?ÃÊ
`iÌi˜ˆ`œÊ`iÊV>`>Ê՘>Ê`iʏ>ÃÊ>«œÀÌ>Vˆœ˜iÃÊ`iÊiÃ̜ÃʍÛi˜iðÊ
iÊ iÃÌiÊ “œ`œÊ Û>“œÃÊ >Ê ˆ˜Ìi˜Ì>ÀÊ Ài뜘`iÀÊ >Ê Õ˜>Ê «Ài}՘Ì>Ê V>Ûi\Ê
·+ÕjÊ VÀiiÃÊ µÕiÊ iÃÌ?˜Ê ÌÀ>˜Ã“ˆÌˆi˜`œÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ Vœ˜Ê ÃÕÊ vœÀ“>Ê `iÊ
>VÌÕ>ÀÊ>ÊV>`>Ê՘œÊ`iÊiÃ̜ÃʍÛi˜iöʷ
Õ?iÃÊܘʏ>ÃÊVœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ
µÕiÊ iÃÌœÊ «Õi`iÊ Ìi˜iÀÊ «>À>Ê ÃÕÊ >«Ài˜`ˆâ>i¶Ê ·/iÊ «>ÀiVi¶°°°*ÕiÃÊ
Û>“œÃÊ>?°
,UCAS
0ADRES
(IJOS
#ONSECUENCIAS
!SOCIACIØNlESTA
)MITACIØN
*USTIlCANCONSUMO
)NCOHERENCIA
$ESORIENTACIØN
$IVERSIØNALCOHOL
0ABLO
4EDICENUNACOSAY
ELLOSHACENOTRA
.OSABEAQUÏ
ATENERSE
)SABEL
!CEPTACIØN!LCOHOL
0ERMISIVIDAD
!CEPTACIØNALCOHOL
#RISTINA
#ONSUMOSOCIAL
-ODERACIØNYCONTROL
5SOMODERADOYNO
ABUSIVODELALCOHOL
*>ÀiViÊV>ÀœÊµÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ̈i˜i˜Ê՘>ʈ˜yÕi˜Vˆ>Ê`iVˆÃˆÛ>Êi˜ÊÃÕÃÊ
…ˆœÃÊÞʵÕiÊiÃÌ>ʈ˜yÕi˜Vˆ>ÊÛ>Ê>ÊÃiÀÊi˜Ê՘ÊÃi˜Ìˆ`œÊ«œÃˆÌˆÛœÊœÊi˜Ê՘Ê
Ãi˜Ìˆ`œÊ˜i}>̈ۜ]Êi˜Êv՘Vˆ˜Ê`iʏœÊµÕiʏiÃÊÌÀ>ӈ̈“œÃÊ>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iÊ
˜ÕiÃÌÀ>ÊvœÀ“>Ê`iÊ>VÌÕ>À°Ê
i}>`œÃÊ >Ê iÃÌiÊ «Õ˜ÌœÊ ÞÊ Ûˆi˜`œÊ >Ê ˆ“«œÀÌ>˜Vˆ>Ê µÕiÊ iÃÌiÊ Ìi“>Ê Ìˆi˜iÊ
«>À>ÊiÊ>«Ài˜`ˆâ>iÊ`iʏœÃʅˆœÃ]ʘœÃÊÛ>“œÃÊ>Ê`iÌi˜iÀÊi˜Ê`>ÀÊ>}՘>ÃÊ
«>ÕÌ>ÃÊ>ʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ«>À>Ê>VÌÕ>ÀÊ`iÊvœÀ“>Ê>`iVÕ>`>Êi˜ÊiÃÌiÊÌi“>°
$!2%*%-0,/
%'
z15³05%$%.(!#%2,/30!$2%3
£°ÊœÃÊ«>`ÀiÃÊ`iLi˜Ê`iʺ«Ài`ˆV>ÀÊVœ˜ÊiÊii“«œ»°Ê
ӰʜÃÌÀ>ÀÊ՘ʓœ`iœÊ`iÊÕÜʓœ`iÀ>`œÊÞÊVœ˜ÌÀœ>`œ°
£
z#ØMODEBENLOSPADREShPREDICARCONELEJEMPLOv
ACCIONES AC CLAVES
UÊ >Ê œLÃiÀÛ>Vˆ˜Ê iÃÊ Õ˜>Ê vœÀ“>Ê `iÊ >«Ài˜`ˆâ>i°Ê *œÀÊ iœ]Ê iÃÊ
ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ µÕiÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ ÃiÊ wi˜Ê i˜Ê ÃÕÊ Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ >˜ÌiÊ iÊ
>Vœ…œ°
La mejor
herramienta
de prevención
es la
coherencia
entre lo que
dicen los
padres y lo
que realmente
hacen
UÊ
Ո`>ÀʘÕiÃÌÀ>ÊvœÀ“>Ê`iÊÌÀ>Ì>ÀÊiÊ>Vœ…œÊiÃʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊ
«>À>Ê ˆ˜yՈÀÊ `ˆÀiVÌ>“i˜ÌiÊ i˜Ê >ÃÊ œ«ˆ˜ˆœ˜iÃÊ µÕiÊ œÃÊ …ˆœÃÊ
Û>Þ>˜Ê vœÀ“?˜`œÃi]Ê «œÀÊ ii“«œ]Ê `iLi˜Ê iۈÌ>ÀÊ …>ViÀÊ
Vœ“i˜Ì>ÀˆœÃÊ `i>˜ÌiÊ `iÊ ÃÕÃÊ …ˆœÃÊ ÃœLÀiÊ ÃÕÊ «Àœ«ˆœÊ
Vœ˜ÃՓœ]Ê `iÊ “>˜iÀ>Ê µÕiÊ ÃÕ}ˆiÀ>Ê µÕiÊ iÊ >Vœ…œÊ iÃÊ
ÈÀÛiÊ«>À>Ê`iÃVœ˜iVÌ>À]ÊÀi>>ÀÃiʜÊ`ˆÛiÀ̈ÀÃi°Ê
UʜÃÊ«>`ÀiÃÊ`iLi˜Ê`i“œÃÌÀ>ÀÊ>ʏœÃʅˆœÃʵÕiÊ̈i˜i˜ÊœÌÀ>ÃÊ
“>˜iÀ>Ãʺ“?ÃÊÃ>Õ`>LiûʵÕiÊiÊÕÜÊ`iÊ>Vœ…œÊ«>À>Êi˜vÀi˜Ì>Àʏ>Ê
iÛ>ȝ˜]ʏ>ÊÌi˜Ãˆ˜ÊœÊiÊœVˆœ]ÊVœ“œÊ«œÀÊii“«œ\ʅ>ViÀÊiiÀVˆVˆœ]Ê
iÃVÕV…>ÀʓÖÈV>]Ê`>ÀÊ՘ʫ>Ãiœ]ʅ>L>ÀÊVœ˜Ê՘Ê>“ˆ}œÊiÌV°Ê
%(
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\T_X_\
ÓÊÊÊz#ØMOMOSTRARUNMODELODEUSOMODERADOY
CONTROLADO
ACCIONES AC CLAVES
El uso social
del alcohol
es muy
frecuente,
por ello los
padres deben
diferenciar
entre un uso
moderado y un
uso abusivo
Uʘʏ>ÃÊViiLÀ>Vˆœ˜iÃ]ÊwiÃÌ>ÃÊÞʜV>Ȝ˜iÃÊiëiVˆ>iÃÊ
œÃÊ«>`ÀiÃÊ`iLi˜ÊiۈÌ>ÀʜvÀiViÀÊ>Vœ…œÊ>ʏœÃʓi˜œÀiÃÊ
`iÊ£nÊ>šœÃ°Ê
UÊ-ˆÊi˜Ê>}՘>ʜV>ȝ˜ÊiÊœÛi˜Ê>LÕÃ>Ê`iÊ>Vœ…œ]ʏœÃÊ
«>`ÀiÃÊ`iLi˜Ê“œÃÌÀ>ÀÊÃÕÊÀiV…>âœÊÞʘœÊÃÕÊVœ“«ˆVˆ`>`]Ê
«œÀÊii“«œ]ʘœÊÀi‰ÀiÃʏ>ÃÊ}À>Vˆ>ð
UÊ-ˆÊi˜Ê>}՘>ʜV>ȝ˜ÊܘʏœÃÊ«>`ÀiÃʏœÃʵÕiÊ>LÕÃ>˜Ê
`iÊ>Vœ…œ]Ê`iLi˜Ê>ÃՓˆÀÊÃÕÃÊVœ˜ÌÀ>`ˆVVˆœ˜iÃÊ>LˆiÀÌ>“i˜ÌiÊ>˜ÌiÊÃÕÃÊ
…ˆœÃÊÞÊÜLÀiÊ̜`œÊ…>ViÀiÃÊiۈ`i˜ÌiÃʏ>ÃÊVœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>Ãʘi}>̈Û>ÃÊ
µÕiÊiÃÌ>ÊvœÀ“>Ê`iÊLiLiÀÊ̈i˜iÊi˜ÊÃÕʜÀ}>˜ˆÃ“œÊÞÊi˜ÊÃÕÊVœ˜`ÕVÌ>°Ê
s
¡Ya! vamos... ¡qué
tienes resaca!
s
Pues sí estoy hecho polvo
porque ayer por la noche
bebí más de la cuenta
s
s
¿Qué te pasa?
¿estás malo?
Sí, me encuentro
fatal... El alcohol es
muy traicionero, parece
que no te va a pasar
nada y luego... no es
tan fácil controlar como
uno cree. Si te excedes
después te pasa factura...
$!2%*%-0,/
%)
COMENTARIO
UʜÃʓœ`iœÃÊ`iÊ«>`ÀiÃʺ«iÀviV̜ûʘœÊܘÊÀi>iÃ]ÊiÃʓiœÀÊ
ÀiVœ˜œViÀÊ µÕiÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ Ì>“Lˆj˜Ê ̈i˜i˜Ê ÃÕÃÊ v>œÃÊ ÞÊ ÃÕÃÊ
ˆ“ˆÌ>Vˆœ˜iðÊ
UÊ ˜Ê iÃÌiÊ ii“«œÊ ÃiÊ >«ÀœÛiV…>Ê ºÕ˜Ê “œ`iœÊ ˜i}>ÌˆÛœÊ `iÊ
Vœ˜ÃՓœÊ `iÊ >Vœ…œ»Ê «>À>Ê ÀiVœ˜ÛiÀ̈ÀœÊ i˜Ê Õ˜Ê “œ`iœÊ `iÊ
>«Ài˜`ˆâ>iÊ i`ÕV>̈ۜ]Ê iÃÊ `iVˆÀ]Ê Õ˜>Ê iÝ«iÀˆi˜Vˆ>Ê ˜i}>̈Û>Ê
«>À>Ê iÊ «>`Ài]Ê «Õi`iÊ «>Ã>ÀÊ >Ê ÃiÀÊ Õ˜>Ê iÃÌÀ>Ìi}ˆ>Ê ˆ`˜i>Ê `iÊ
i˜Ãiš>˜â>°°°·«œÀʵÕj¶Ê*œÀÊÛ>ÀˆœÃʓœÌˆÛœÃ\Ê
UʘʫÀˆ“iÀʏÕ}>ÀÊ]ÊiÊ«>`ÀiÊ`iʈ}ÕiÊiÃÌ?ÊÀiVœ˜œVˆi˜`œÊ
ÃÕÊ v>œÊ i˜Ê iÊ Vœ˜ÌÀœ]Ê ÃÕÃÊ ˆ“ˆÌ>Vˆœ˜iÃ]Ê ÃÕÃÊ ˆ“«iÀviVVˆœ˜iÃ]Ê
œÊ µÕiÊ iÊ iÃÌ?Ê …>Vˆi˜`œÊ “?ÃÊ …Õ“>˜œÊ ÞÊ i˜Ê `iw˜ˆÌˆÛ>]Ê “?ÃÊ
ViÀV>˜œÊ>ÊÃÕʅˆœ°Ê
UÊ ˜Ê Ãi}՘`œÊ Õ}>À]Ê iÊ «>`ÀiÊ `iÊ ˆ}ÕiÊ iÃÌ?Ê Àœ“«ˆi˜`œÊ
iÊ“ˆÌœÊ`iÊVœ˜ÌÀœÊÌ>˜ÊiÝÌi˜`ˆ`œÊi˜ÌÀiʏœÃʍÛi˜iÃÊÞʏiÊiÃÌ?Ê
…>Vˆi˜`œÊ ̜“>ÀÊ Vœ˜Vˆi˜Vˆ>Ê `iÊ >Ê ˆ“«œÀÌ>˜Vˆ>Ê `iÊ ÃiÀÊ «ÀՇ
`i˜ÌiÃÊVœ˜ÊiÃÌ>ÊLiLˆ`>°Ê
UʘÊÌiÀViÀʏÕ}>À]ÊÌÀ>˜Ã“ˆÌiÊ>ÊÃÕʅˆœÊµÕiÊiÊ>LÕÜÊ`iÊ>Vœ‡
…œÊ ̈i˜iÊ Õ˜>ÃÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ `iÃ>}À>`>LiÃÊ «>À>Ê ˜ÕiÃÌÀ>Ê
Ã>Õ`ÊÞʘÕiÃÌÀœÊiÃÌ>`œÊ`iÊ?˜ˆ“œ°
&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\T_X_\
ES
IMPORTANTE
s œÊ «iÀ`iÀÊ `iÊ ÛˆÃÌ>Ê µÕiÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ Ãœ˜Ê Õ˜Ê ÀiviÀi˜ÌiÊ `iÊ ÛˆÌ>Ê
ˆ“«œÀÌ>˜Vˆ>Ê«>À>ʏœÃʅˆœÃ]Ê«œÀʏœÊµÕiÊÀiÃՏÌ>ʈ“«œÀÌ>˜ÌiʵÕiÊÌiÊ
«>ÀiÃÊ>ʜLÃiÀÛ>ÀÊÌÕÃÊ«Àœ«ˆ>ÃÊ>V̈ÌÕ`iÃÊÞÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÃÊvÀi˜ÌiÊ
>ÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œ°
s *ÀœVÕÀ>ÀÊ ÃiÀÊ Vœ…iÀi˜ÌiÃÊ i˜Ê œÃÊ “i˜Ã>iÃÊ ÞÊ >ÃÊ >VÌÕ>Vˆœ˜iÃÊ
ÀiëiV̜Ê>ÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊ>˜ÌiÊÌÕÃʅˆœÃ°Ê
s ۈÌ>ÀʓœÃÌÀ>ÀÊ>ÊÌÕÃʅˆœÃʏ>Ê>ÜVˆ>Vˆ˜Ê`iÊÕÜÊ`iÊ>Vœ…œÊVœ˜Ê>Ê
œLÌi˜Vˆ˜Ê`iÊiÃÌ>`œÃÊ`iÊ?˜ˆ“œÊ«œÃˆÌˆÛœÃ°Ê
s >ViÀÊÛiÀÊ>ÊÌÕÃʅˆœÃʵÕiʅ>Þʓ>˜iÀ>ÃÊ
Ã>Õ`>LiÃÊ`iÊÃÕ«iÀ>ÀʏœÃÊ«ÀœLi“>Ã]Ê
>ÃÊÌi˜Ãˆœ˜iÃÊÞʏ>ÃÊ`ˆwVՏÌ>`iÃ]ʵÕiÊ
˜œÊܘÊiÊLiLiÀÊ>Vœ…œ°
s ,iVœ˜œViÀÊ >LˆiÀÌ>“i˜ÌiÊ >˜ÌiÊ
ÌÕÃÊ …ˆœÃÊ >ÃÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ
˜i}>̈Û>ÃÊ `iÊ Õ˜Ê ÕÃœÊ >LÕÈۜÊ
`iÊ >Vœ…œ]Ê ÃˆÊ >}՘>Ê ÛiâÊ
ÌiÊ …>˜Ê ۈÃÌœÊ …>ViÀÊ Õ˜Ê ÕÜÊ
ˆ˜>«Àœ«ˆ>`œÊ`iÊ“ˆÃ“œ°
$!2%*%-0,/
&!
COMUNICARSE
COMUNICARSE
4
#/-5.)#!23%
1˜>Ê `iÊ >ÃÊ VœÃ>ÃÊ µÕiÊ œÃÊ Ûi˜iÃÊ «ˆ`i˜Ê >Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ iÃÊ “?ÃÊ
Vœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜]Ê Vœ˜Ãˆ`iÀ>˜`œÊ >LˆiÀÌ>“i˜ÌiÊ >Ê >Ê v>“ˆˆ>Ê Vœ“œÊ iÊ
Õ}>ÀʵÕiʏiÃÊ«Àœ«œÀVˆœ˜>Ê>viV̜ÊÞÊÃi}ÕÀˆ`>`ÊÞÊ`œ˜`iÊÈi“«ÀiÊÛ>˜Ê
>ÊÃiÀÊ>«œÞ>`œÃ]Ê«œÀµÕiÊÃ>Li˜ÊµÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊÈi“«ÀiʵՈiÀi˜ÊœÊ
“iœÀÊ«>À>ÊiœÃ°Ê
Õ>˜`œÊœÃÊ«>`ÀiÃÊÃiÊÀi>Vˆœ˜>˜ÊVœ˜ÊÃÕÃʅˆœÃʏœÊ…>Vi˜Ê>ÊÌÀ>ÛjÃÊ
`iÊ«ÀœViÜÊ`iÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜ÊµÕiÊÃiÊiÃÌ>LiViÊVœ˜ÊiœÃ]ÊiÊ“œ`œÊ
v՘`>“i˜Ì>ÊµÕiÊ̈i˜i˜Ê«>À>ÊÌÀ>˜Ã“ˆÌˆÀiÃÊ>µÕiœÊµÕiʵՈiÀi˜ÊµÕiÊ
>«Ài˜`>˜ÊÞÊ>ÞÕ`>ÀiÃÊi˜ÊÃÕÊ`iÃ>ÀÀœœÊ«iÀܘ>°Ê
ÃÌœÊ iÃÊ Ì>˜ÌœÊ Vœ“œÊ `iVˆÀÊ µÕiÊ Ãˆ˜Ê >Ê Vœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜Ê ˜œÊ …>LÀ‰>Ê
>«Ài˜`ˆâ>iʘˆÊ`iÃ>ÀÀœœÊ«iÀܘ>]ʏœÊµÕiʘœÃÊ`>ʏ>ʓi`ˆ`>Ê`iÊ
>Ê ˆ“«œÀÌ>˜Vˆ>Ê µÕiÊ Ìˆi˜iÊ ˜œÊ ݏœÊ …>ViÀœ]Ê Ãˆ˜œÊ …>ViÀœÊ œÊ “iœÀÊ
«œÃˆLi°Ê
-ˆ˜Êi“L>À}œ]ʏiÛ>ÀÊ>ʏ>Ê«À?V̈V>ÊjÃ̜ʘœÊÀiÃՏÌ>Êv?VˆÊ«>À>Ê>}՘œÃÊ
«>`ÀiÃÊVœ“œÊÃiš>>˜Ê>}՘œÃʍÛi˜iÃ\
ÊÊ·+Õjʜ«ˆ˜>˜ÊœÃʍÛi˜iö
s
Me gustaría poder hablar
con mi madre de estas
cosas, pero es que
enseguida se pone
histérica, piensa
que me pongo
“hasta el culo”
cada vez que
salgo y no es
verdad
s
s
M
Me gustaría que me hablaran
del alcohol pero como a
una amiga, entre ella y
yo, charlando... Que
me contaran lo
que es el alcohol
y que produce
esto y lo otro
y es peligroso
por esto o
por aquello,
no sé... sin
engañarme
ar
ía
Cristina
#/-5.)#!23%
&%
s
Mis padres es que no hablan
conmigo, me interrogan: ¿Qué
has tomado? ¿Cuántas cervezs?
¿Dónde? ¿Con quién? ¿Tus
amigos beben?... Vamos me
someten a un interrogatorio
que ni la Gestapo.
Mig
uel
-ˆ˜Êi“L>À}œ]Ê«>À>ʜÌÀœÃÊ«>`ÀiÃÊÀiÃՏÌ>ʓ?ÃÊÃi˜Vˆœ\
Yo si hablo con mi padre y me dice: “¡ojo
con el alcohol, que no es ninguna broma!
porque te puede pasar esto o lo otro” Me
da la charleta, pero me aconseja, no me
prohíbe.
s
Yo si hablo de drogas con
mis padres, pero por como es
mi madre, que es una mujer
del siglo XXI, no del siglo
pasado, quiero decir que está
al día y además me habla
con tranquilidad... vamos
que se puede hablar con ella
perfectamente.
M
at
s
eo
Iñi
go
&&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
ÃÌœÊ ˜œÃÊ `i“ÕiÃÌÀ>Ê µÕiÊ Vœ“Õ˜ˆV>ÀÃiÊ Vœ˜Ê œÃÊ …ˆœÃÊ i˜Ê iÃÌiÊ Ìi“>Ê
iÃÊ «œÃˆLiÊ ÞÊ µÕiÊ «>À>Ê œ}À>ÀœÊ `iLiÀi“œÃÊ iۈÌ>ÀÊ >}՘>ÃÊ VœÃ>ÃÊ
­«œÀÊ ii“«œÊ «œ˜iÀÃiÊ …ˆÃÌjÀˆVœ]Ê “œÃÌÀ>ÀÊ `iÃVœ˜w>˜â>]Ê ÃœÃ«iV…>ÃÊ
ˆ˜v՘`>`>Ã]Ê ˆ˜ÌiÀÀœ}>À]Ê Ài}>š>À°°°®Ê Vœ“œÊ …>Vi˜Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ `iÊ
>À‰>]Ê ÀˆÃ̈˜>Ê ÞÊ ˆ}ÕiÊ iÊ ˆ˜Ìi˜Ì>ÀÊ …>ViÀÊ œÌÀ>ÃÊ ­«œÀÊ ii“«œÊ
>Vœ˜Ãi>À]ÊiÃÌ>ÀÊ>Ê`‰>]ÊiÃVÕV…>ÀʝÊiÝ«ˆV>ÀÃiÊLˆi˜®ÊVœ“œÊœÃÊ«>`ÀiÃÊ
`iÊ>ÌiœÊiʚˆ}œ°
˜ÊiÊvœ˜`œÊœÊµÕiʘœÃÊiÃÌ?˜Ê«>˜Ìi>˜`œÊœÃÊii“«œÃÊ>˜ÌiÀˆœÀiÃ]Ê
iÃÊ >Ê ˆ“«œÀÌ>˜Vˆ>Ê `iÊ Ã>LiÀÊ iiÀViÀÊ Lˆi˜Ê ˜ÕiÃÌÀœÊ «>«iÊ i˜Ê >ÃÊ
`œÃÊ v՘Vˆœ˜iÃÊ L?ÈV>ÃÊ µÕiÊ ÃiÊ `iÃi“«iš>˜Ê i˜Ê ̜`œÊ «ÀœViÃœÊ `iÊ
Vœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜ÊVÕ>˜`œÊ˜œÃÊÀi>Vˆœ˜>“œÃÊVœ˜ÊœÃÊ`i“?Ã]ÊiÃÊ`iVˆÀ]Ê
VÕ>˜`œÊÜÞÊޜÊiÊµÕiÊiÃVÕV…>ÊÞÊVÕ>˜`œÊÜÞÊޜÊiÊµÕiʅ>L>°Ê
*>Àj“œ˜œÃÊ «ÕiÃÊ >Ê «Àœv՘`ˆâ>ÀÊ i˜Ê iÃ̜ÃÊ >ëiV̜ÃÊ «>À>Ê ˆ˜Ìi˜Ì>ÀÊ
>ÞÕ`>ÀÊ >Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ >Ê “iœÀ>ÀÊ ÃÕÊ Ài>Vˆ˜Ê Vœ˜Ê œÃÊ …ˆœÃ]Ê
Ài뜘`ˆi˜`œÊV“œÊi˜ÊiÊÀiÃ̜Ê`iʏœÃÊV>«‰ÌՏœÃÊ>ʏ>ÃÊ`œÃÊVÕiÃ̈œ˜iÃÊ
L?ÈV>Ã\Ê·+ÕjÊ«Õi`i˜Ê…>ViÀʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ«>À>ÊVœ“Õ˜ˆV>ÀÃiʓiœÀ¶Ê
9Ê·V“œÊ…>ViÀœ¶°
z15³05%$%.(!#%2,/30!$2%3
£°Ê
Ài>ÀÊ՘ÊVˆ“>Ê«Àœ«ˆVˆœÊ«>À>Êi˜Ì>L>ÀÊ՘>ÊVœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜°Ê
Ó°Ê *ÀiÃÌ>ÀÊ >Ìi˜Vˆ˜Ê >Ê >ÃÊ i“œVˆœ˜iÃÊ µÕiÊ ÌÀ>˜Ã“ˆÌˆ“œÃÊ >Ê ˜ÕiÃÌÀœÃÊ
…ˆœÃ°
ΰÊ->LiÀÊiÃVÕV…>Àið
{°ÊÝ«ÀiÃ>À˜œÃÊVœ˜ÊV>Àˆ`>`°
#/-5.)#!23%
&'
£ÊÊÊz#ØMOCREARUNCLIMAPROPICIOPARAENTABLARUNA
CONVERSACIØN
ACCIONES AC CLAVES
Para
entablar una
conversación
con los hijos,
el primer paso
es buscar
un momento
oportuno
UʘÌ>L>ÀÊ՘>ÊVœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜ÊVœ˜Ê˜ÕiÃÌÀœÃʅˆœÃÊ>ÊÛiViÃÊ
˜œÊ ÀiÃՏÌ>Ê Ãi˜Vˆœ]Ê «œÀµÕiÊ ˜œÊ iÃÌ>“œÃÊ Ài>>`œÃ]Ê ˜œÊ
…i“œÃÊ Ìi˜ˆ`œÊ Õ˜Ê LÕi˜Ê `‰>]Ê ˜œÊ ˜œÃÊ i˜Vœ˜ÌÀ>“œÃÊ `iÊ
LÕi˜Ê …Õ“œÀ]Ê iÃÌ>“œÃÊ º“œÃµÕi>`œÃÊ Vœ˜Ê iœÃ»Ê «œÀÊ
>}՘>ÊVœÃ>]ÊiÌV°°Ê
U˜Ê iÃÌ>ÃÊ œV>Ȝ˜iÃ]Ê iÃÊ «ÀiviÀˆLiÊ `i>ÀœÊ «>À>Ê œÌÀœÊ
“œ“i˜ÌœÊ«>À>ʵÕiÊ«œ`>“œÃʅ>L>ÀÊVœ˜Ê“?ÃÊV>“>ÊÞÊÃiÀi˜ˆ`>`°Ê
u>œÃÊ̈i“«œÊÞÊ`?ÀÃiœÊ>ÊiœÃÊÌ>“Lˆj˜t°Ê
UÃ̜ʓˆÃ“œÊ…>LÀ?Ê`iʅ>ViÀÃiÊVÕ>˜`œÊÃi>ʘÕiÃÌÀœÊ…ˆœÊiÊµÕiʘœÊ
µÕˆiÀiÊ …>L>À]Ê Ãˆi˜`œÊ iÃÌ>Ê ˜i}>Vˆ˜Ê >Ê `ˆ?œ}œÊ ՘>Ê >V̈ÌÕ`Ê “ÕÞÊ
vÀiVÕi˜ÌiÊi˜ÊœÃʅˆœÃÊ>`œiÃVi˜ÌiðÊ
U˜ÊiÃ̜ÃÊV>ÜÃ]ÊiÊ«Àˆ“iÀÊ«>ÜÊiÃʘœÊvœÀâ>Àʏ>ÊVœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜°Ê>ÞÊ
µÕiÊLÕÃV>ÀÊiÊ“œ“i˜ÌœÊ>«Àœ«ˆ>`œÊÞÊiÃ̈“Տ>ÀʜʓœÌˆÛ>ÀÊ>Ê…ˆœÊ«>À>Ê
…>L>ÀÊi“«iâ>˜`œÊ«œÀÊ>}œÊµÕiÊÃ>Li“œÃʵÕiʏiʈ˜ÌiÀiÃ>°Ê
1˜>ÊÛiâÊVœ˜Ãi}Ո`œÊiÊ>“Lˆi˜ÌiÊ«Àœ«ˆVˆœÊ«>À>ʏœ}À>ÀÊi˜Ì>L>ÀÊ՘>Ê
Vœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜Ê Vœ˜Ê ˜ÕiÃÌÀœÊ …ˆœÊ i˜Ê iÊ Vˆ“>Ê >viVÌˆÛœÊ >`iVÕ>`œ]Ê iÃÊ
iÊ “œ“i˜ÌœÊ `iÊ «œ˜iÀÊ i˜Ê “>ÀV…>Ê iÊ ÀiÃÌœÊ `iÊ …>Lˆˆ`>`iÃÊ µÕiÊ ÃiÊ
Vœ“i˜Ì>˜Ê>ÊVœ˜Ìˆ˜Õ>Vˆ˜°
ÓÊÊÊz#ØMOPRESTARATENCIØNALASEMOCIONESQUE
TRANSMITIMOSANUESTROSHIJOS
>ÃÊi“œVˆœ˜iÃÊiÃÌ?˜ÊÈi“«ÀiÊ«ÀiÃi˜ÌiÃÊVÕ>˜`œÊ˜œÃÊVœ“Õ˜ˆV>“œÃÊ
Vœ˜ÊœÃÊ`i“?ÃÊÞÊiÃÊ>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iÊ
œ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ˜œqÛiÀL>ÊVœ“œ
&(
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
>Ãʓ>˜ˆviÃÌ>“œÃÊ­œÃÊ}iÃ̜ÃÊ`iʏ>ÊV>À>]ÊiÝ«Àiȝ˜Ê`iʏœÃʜœÃ]ʏ>Ê
«œÃÌÕÀ>Ê`iÊVÕiÀ«œ]ÊiÊ̜˜œÊµÕiÊṎˆâ>“œÃÊ>Ê…>L>À]ÊiÌV®°
ACCIONES AC CLAVES
Es importante
pararse
a pensar
en lo que
trasmitimos a
nuestros hijos
a través de la
comunicación
no verbal
UʘʓÕV…>ÃʜV>Ȝ˜iÃÊ«Õi`iʵÕiʏœÊµÕiÊ`iVˆ“œÃÊVœ˜Ê
>ÃÊ«>>LÀ>ÃÊÞʏœÊµÕiÊÌÀ>˜Ã“ˆÌˆ“œÃÊVœ˜Ê˜ÕiÃÌÀœÃÊ}iÃ̜ÃÊ
˜œÊVœˆ˜Vˆ`>°Ê
˜Ê iÃ̜ÃÊ V>ÜÃ]Ê …>ÞÊ µÕiÊ Ìi˜iÀÊ i˜Ê VÕi˜Ì>Ê µÕiÊ ˆ˜yÕÞiÊ
“?ÃÊi˜ÊœÃʅˆœÃʏœÊµÕiʏiÃÊÌÀ>˜Ã“ˆÌˆ“œÃÊ>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iʏ>Ê
Vœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜Ê˜œÊÛiÀL>°
*œÀÊii“«œ\ÊVÕ>˜`œÊiÊiÃ̜ÞÊ`ˆVˆi˜`œÊ>ʓˆÊ…ˆœÊµÕiʓiʈ˜ÌiÀiÃ>Ê
œÊ µÕiÊ “iÊ iÃÌ>Ê Vœ˜Ì>˜`œ]Ê “ˆi˜ÌÀ>ÃÊ œiœÊ iÊ «iÀˆ`ˆVœÊ œÊ VÕ>˜`œÊ
iÊ Ài뜘`œÊ µÕiÊ ˜œÊ iÃ̜ÞÊ i˜v>`>`œÊ Vœ˜Ê jÊ >«ÀiÌ>˜`œÊ œÃÊ «ÕšœÃÊ
ÞÊ œÃÊ `ˆi˜ÌiÃ]Ê Ê VÕ>˜`œÊ i˜Ê ՘>Ê Vœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜Ê Vœ˜Ê “ˆÊ …ˆœÊ iÃ̜ÞÊ
`ˆVˆj˜`œiʵÕiʵՈiÀœÊ`ˆ>œ}>ÀÊ`iʈ}Õ>Ê>ʈ}Õ>]Ê>`œ«Ì>˜`œÊ՘Ê>ˆÀiÊ
`iÊÃÕ«iÀˆœÀˆ`>`ÊVœ˜Ê“ˆÊ«œÃÌÕÀ>°
Õ>˜`œÊiÃVÕV…>“œÃÊVœ˜Ê>Ìi˜Vˆ˜ÊœÊµÕiʘœÃÊiÃÌ?ÊVœ˜Ì>˜`œÊ˜ÕiÃÌÀœÊ
…ˆœ]Ê œÊ µÕiÊ Ài>“i˜ÌiÊ iÃÌ>“œÃÊ …>Vˆi˜`œÊ iÃÊ VÀi>ÀÊ Õ˜Ê >“Lˆi˜ÌiÊ
`iÊ Ài>Vˆ˜Ê i˜Ê iÊ µÕiÊ ÃiÊ iÃÌ?Ê ºÃˆ˜Ìˆi˜`œ»Ê >Ê }ÕÃ̜]Ê >˜ˆ“?˜`œiÊ
Vœ˜Ê ˜ÕiÃÌÀ>Ê >V̈ÌÕ`Ê >Ê Ãi}ՈÀÊ …>L>˜`œÊ ÞÊ Vœ˜Ê iœÊ >LÀˆi˜`œÊ ՘Ê
V>“ˆ˜œÊ «>À>Ê «œ`iÀÊ i}>ÀÊ >Ê vœ˜`œÊ `iÊ ÃÕÃÊ «ÀiœVÕ«>Vˆœ˜iÃÊ ÞÊ ÃÕÃÊ
«ÀœLi“>ð
>ʺvœÀ“>Ê`iʅ>L>À»]ÊiÃÊ`iVˆÀ]ÊiÊ̜˜œÊi˜ÊiÊµÕiʏœÊ…>}>“œÃ]ʏœÃÊ
}iÃ̜ÃʵÕiÊṎˆVi“œÃÊiʈ˜VÕÜʏ>Ê«œÃÌÕÀ>Êi˜Ê>ʵÕiÊiÃÌi“œÃ]ÊÛ>˜Ê
>ÊÌÀ>˜Ã“ˆÌˆÀʺVœÃ>ûʵÕiÊÛ>˜Ê>ÊÌi˜iÀÊ՘ʫiÜʓÕÞʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊi˜Ê>Ê
Ài>Vˆ˜ÊµÕiÊÃiÊiÃÌ>LiâV>ÊVœ˜ÊiÊ…ˆœ°Ê
#/-5.)#!23%
&)
*œÀÊii“«œ]ÊVÕ>˜`œÊ՘ʫ>`ÀiÊiÃÌ?ʅ>L>˜`œÊ>ÊÃÕʅˆœÊ>ViÀV>Ê`iÊ
՘ÊÌi“>Êi˜Ê՘Ê̜˜œÊ>}ÀiÈۜ]Ê`iÊÀi«ÀœV…iʜÊ`iʈ˜ÌiÀÀœ}>̜Àˆœ]ÊVœ“œÊ
iÊÃÕVi`‰>Ê>Ê>À‰>]Ê
ÀˆÃ̈˜>ʜʈ}Õi]ʏœÊµÕiÊ«Õi`iÊ«ÀœÛœV>ÀÊ`iÊ
vœÀ“>Ê ˆ˜“i`ˆ>Ì>Ê i˜Ê iÊ …ˆœÊ iÃÊ Õ˜>Ê Ãi˜Ã>Vˆ˜Ê `iÊ >}ÀiÈۈ`>`Ê Ê
`iÊ À>Lˆ>Ê Vœ˜Ìi˜ˆ`>]Ê µÕiÊ Û>Ê >Ê Vœ˜`ÕVˆÀiÊ >Ê Ài뜘`iÀÊ `iÊ vœÀ“>Ê
>ÌiÀ>`>ʜÊȓ«i“i˜ÌiÊ>Ê`i>À˜œÃÊ`iʅ>L>À]Êۈj˜`œÃiÊ>viVÌ>`œÊi˜Ê
VÕ>µÕˆiÀ>Ê`iʏœÃÊ`œÃÊV>ÜÃÊiÊ«ÀœViÜÊ`iÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜°
ÎÊÊÊz#ØMOESCUCHARALOSHIJOS
ACCIONES AC CLAVES
Saber escuchar UÊ œÊˆ˜ÌiÀÀՓ«ˆÀiʓˆi˜ÌÀ>Ãʅ>L>°Ê
supone
concentración UÊ œÊ i“ˆÌˆÀÊ ÕˆVˆœÃÊ >˜ÌiÃÊ `iÊ ÌiÀ“ˆ˜>ÀÊ œÊ µÕiÊ ˜œÃÊ iÃÌ?Ê
y olvidarse
`ˆVˆi˜`œ°Ê
de todo
cuanto nos
rodea, para UÊ>ViÀiÊ«Ài}՘Ì>ÃÊ>LˆiÀÌ>Ã]ÊiۈÌ>˜`œÊ>ÃʵÕiÊÌi˜}>˜Ê
centrarnos
՘>ÊÀiëÕiÃÌ>Ê`iÊ̈«œÊºÃˆ»ÊœÊº˜œ»°
exclusivamente
en lo que
UÊ œÊiÃÌ>ÀÊ«i˜Ã>˜`œÊ“?ÃÊi˜ÊœÊµÕiʏiÊÛ>“œÃÊ>Ê`iVˆÀÊ
nuestro hijo
á
µÕiÊi˜ÊœÊµÕiʘœÃÊiÃÌ?ÊVœ˜Ì>˜`œ°Ê
nos est
diciendo
UÊ œÊ µÕiÊ ˜œÃÊ iÃÌ?Ê `ˆVˆi˜`œÊ iÃÊ ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ «>À>Ê jÉi>Ê
>՘µÕiÊ>Ê̈ÊÌiÊ«>ÀiâV>Ê>}œÊȘʈ“«œÀÌ>˜Vˆ>ʜÊL>˜>°
UÊ >˜Ìi˜iÀÊ Õ˜>Ê «œÃÌÕÀ>Ê `iÊ >Ìi˜Vˆ˜]Ê VՈ`>˜`œÊ ÌÕÊ i˜}Õ>iÊ ˜œq
ÛiÀL>Ê­«œÀÊii“«œ\ʓˆÀ>ÀiÊ`ˆÀiVÌ>“i˜Ìi]Ê>Ãi˜ÌˆÀÊ`iÊÛiâÊi˜ÊVÕ>˜`œÊ
Vœ˜Ê >Ê V>Liâ>]Ê Ṏˆâ>ÀÊ >}՘>ÃÊ iÝ«ÀiȜ˜iÃÊ `iÊ ?˜ˆ“œÊ «>À>Ê µÕiÊ
Vœ˜Ìˆ˜Öiʅ>L>˜`œÊVœ“œ\ÊLˆi˜oÞ>ÊÛiœo°i˜Ìœ˜ViÃo®°Ê
'
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
{ÊÊÊz#ØMOEXPRESARNOSCONCLARIDAD
ACCIONES AC CLAVES
La “Habilidad de
Expresar” supone
la capacidad de œÊµÕiÊ œÊ`iLi“œÃÊ>ViÀ\Ê
transmitir lo que
queremos decir
UÊ1̈ˆâ>ÀÊiÝ«ÀiȜ˜iÃÊÛ>Vˆ>˜ÌiÃʵÕiÊ«Õi`>˜ÊÌÀ>˜Ã“ˆÌˆÀÊ
a nuestros hijos,
ˆ˜Ãi}ÕÀˆ`>`Ê>ʘÕiÃÌÀœÃʅˆœÃÊi˜ÊœÊµÕiʏiÊiÃÌ>“œÃÊ`ˆ‡
sin que éstos
se “sientan”
Vˆi˜`œÊ­°\ʺ+Ոâ?ð°°°Ì>ÊÛiâ°°°LÕi˜œ°°ºÊ°Ê
agredidos u
ofendidos,
UÊ >L>ÀÊ «>ÀiVˆi˜`œÊ µÕiÊ iÃÌ>“œÃÊ `>˜`œÊ À`i˜iÃÊ
partiendo del
respeto a sus ÞÊ µÕiÊ ÃœÊ ˜œÃœÌÀœÃÊ Ìi˜i“œÃÊ >Ê À>❘]Ê Þ>Ê µÕiÊ iÃ̜Ê
puntos de vista
Àœ“«iÊiÊ«ÀœViÜÊ`iÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜]ÊVœ˜ÛˆÀ̈j˜`œÃiʏ>Ê
sobre lo que
opinan, aunque Ài>Vˆ˜Ê“?ÃʵÕiÊi˜Ê՘Ê`ˆ>œ}œÊi˜Ê՘ʓœ˜œ}œÊ`iÊ
no estemos de
œÃÊ«>`ÀiÃÊ­°\/ˆi˜iÃʵÕi°°°˜œÊÌiÊVœ˜Ãˆi˜Ìœ°°°®°Ê
acuerdo.
œÊµÕiÊiLi“œÃÊ>ViÀ\Ê
UÊÝ«œ˜iÀÊVœ˜ÊV>Àˆ`>`ʏœÊµÕiÊVÀii“œÃÊÞÊV“œÊÛi“œÃÊ՘>ÊÈÌÕ>Vˆ˜Ê
`iÌiÀ“ˆ˜>`>°Ê
Uʈ>œ}>ÀʜvÀiVˆi˜`œÊ՘>ÊiÝ«ˆV>Vˆ˜ÊVÕ>˜`œÊÃi>Ê«œÃˆLi°Ê
UÊ>˜Ìi˜iÀÊ՘>Ê«œÃÌÕÀ>ÊwÀ“iÊÞÊ`ˆÀiVÌ>]ÊVՈ`>˜`œÊÌÕÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ
˜œ‡ÛiÀL>Ê ­«œÀÊ ii“«œÊ Ṏˆâ>˜`œÊ iÝ«ÀiȜ˜iÃÊ `iÊ ̈«œ\Ê `iÃiœo
œ«ˆ˜œÊµÕioʓiÊ}ÕÃÌ>À‰>ʵÕi°°°œÊµÕiÊޜÊÈi˜ÌœÊi𰰮ʓ>˜Ìi˜ˆi˜`œÊ
՘Ê̜˜œÊÀiëiÌ՜ÜÊÞÊ՘>Ê«œÃÌÕÀ>ÊÀi>>`>°Ê
#/-5.)#!23%
'!
*>À>ÊÛiÀʓiœÀÊV“œÊÃiÊ«Õi`iʏiÛ>ÀÊiÃ̜Ê>ʏ>Ê«À?V̈V>]ÊÛ>“œÃÊ>ÊÛiÀÊ
i˜Ê՘Êii“«œÊVœ˜VÀi̜ʏ>Ê`ˆviÀi˜Vˆ>Êi˜ÊiÊºÃ̈œÊ`iÊ
œ“Õ˜ˆV>Vˆ˜»Ê
µÕiÊṎˆâ>˜Ê`œÃÊv>“ˆˆ>ÃÊ«>À>ÊÌÀ>Ì>ÀÊ՘ʫÀœLi“>ʵÕiÊÃÕÀ}iÊVœ˜ÊiÊ
…ˆœÊÞÊÃÕÃÊÀi«iÀVÕȜ˜iÃÊ>ʘˆÛiÊi`ÕV>̈ۜ°Ê
Ê Vœ˜Ìˆ˜Õ>Vˆ˜Ê ÌiÊ «ÀiÃi˜Ì>“œÃÊ Õ˜Ê ii“«œÊ `iÊ `œÃÊ v>“ˆˆ>ÃÊ ÞÊ ÃÕÊ
iÃ̈œÊ`iÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜ÊVœ˜ÊiÊ…ˆœÊ>˜ÌiÊ՘>ʏ>“>`>Ê`iÊ>Ìi˜Vˆ˜Ê
«œÀÊ՘ÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊˆ˜>`iVÕ>`œÊ«œÀÊ«>ÀÌiÊ`iÊÌÕ̜ÀÊ`iÊˆ˜Ã̈ÌÕ̜°Ê
"LÃiÀÛ>ʏ>ÃÊ`œÃÊۈšiÌ>ÃÊÞʏiiÊ>Ìi˜Ì>“i˜ÌiʏœÃÊ`œÃÊ`ˆ?œ}œÃ°
s
FAMILIA
Bueno, ahora me vas a decir inmediatamente
qué ha pasado. ¿Qué significa esta nota de
José Miguel?
Pues es que....
s
1
Para qué le voy a contar
lo que me ha pasado si
realmente no le interesa y
ya me ha juzgado
'"
s
s
Pues es que ¿qué?
¿tú te crees que
puedes hacer lo
que te da la gana?
¡siempre estas
igual! ¡que sea la
última vez que
recibo una queja
del instituto por tu
comportamiento!
s
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
Me gustaría saber qué ha
ocurrido en el recreo ayer.
s
FAMILIA
s
s
¡Cuéntamelo!
Te escucho
Estábamos en el recreo y
habían colocado unas canastas
de baloncesto nuevas. Ibamos
a empezar a jugar, pero se no
ocurrió colgarnos de ellas para
ver si aguantaban nuestro peso..
s
Continúa...
¿Qué pasó?
s
Entonces Luis
se colgó, y ya
sabes que está
cuadrado, y claro,
la canasta ¡se
rompió!
s
Pero ¿tú no sabes que las
cosas valen mucho dinero y que
hay que cuidarlas? Vuestra
bromita ahora hay que pagarla
entre toda la clase
s
¡Vaya! pues
si no hay más
remedio...
s
2
Pues es que... no sé, fue
sin querer, ¡de verdad!
continua...
#/-5.)#!23%
'#
No, eso es injusto.
Se paga entre todos.
Tocáis a 6 euros cada uno.
s
s
¡Vaya! pues
si no hay más
remedio....
COMENTARIO
UÊ Ûˆ`i˜Ìi“i˜ÌiÊ …>ÞÊ Õ˜>Ê `ˆviÀi˜Vˆ>Ê V>À>Ê i˜Ê >Ê vœÀ“>Ê µÕiÊ
̈i˜i˜Ê>ÃÊ`œÃÊv>“ˆˆ>ÃÊ`iʈ˜Ìi˜Ì>ÀÊÃ>LiÀʏœÊµÕiʏiʅ>ʜVÕÀÀˆ`œÊ
>ÊÃÕʅˆœ]ÊVœ“ïi˜`œÊ>Ê>“ˆˆ>ʣʓÕV…œÃÊ`iʏœÃÊiÀÀœÀiÃʵÕiÊ
…i“œÃÊVœ“i˜Ì>`œÊ>ʏœÊ>À}œÊ`iÊiÃÌiÊ>«>ÀÌ>`œÊ­…>ʓ>˜Ìi˜ˆ`œÊ
̜`œÊiÊ̈i“«œÊ՘ÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ>}ÀiÈۜ]ʘœÊ…>Ê`i>`œÊi˜Ê
˜ˆ˜}Ö˜Ê “œ“i˜ÌœÊ …>L>ÀÊ >Ê ÃÕÊ …ˆœ]Ê ˆ˜ÌiÀÀՓ«ˆj˜`œiÊ Vœ˜Ê ÃÕÃÊ
Vœ˜Ìˆ˜ÕœÃÊÀi«ÀœV…iî°Ê˜ÊÀi>ˆ`>`ʘœÊ…>ʅ>Lˆ`œÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜Ê
ÞÊ ˜ˆ˜}՘œÊ `iÊ œÃÊ `œÃÊ Vœ˜Ãˆ}ÕiÊ ÃÕÊ œLiÌˆÛœÊ ÞÊ ÌiÀ“ˆ˜>˜Ê
ºÃˆ˜Ìˆj˜`œÃi»Êˆ˜Vœ“«Ài˜`ˆ`œÃÊÞʓ>°
UÊ >Ê >“ˆˆ>Ê Ó]Ê Ãˆ˜Ê i“L>À}œ]Ê œ}À>Ê ÃÕÊ œLiÌˆÛœÊ «œÀµÕiÊ …>Ê
>LœÀ`>`œÊ >Ê ÃˆÌÕ>Vˆ˜Ê Vœ˜Ê º…>Lˆˆ`>`»Ê ­…>Ê “>˜Ìi˜ˆ`œÊ i˜Ê
̜`œÊ “œ“i˜ÌœÊ Õ˜Ê Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ ÃiÀˆœÊ ÞÊ wÀ“i]Ê «iÀœÊ iÊ …>Ê
`>`œÊ >Ê œ«œÀÌ՘ˆ`>`Ê `iÊ iÝ«ˆV>ÀÃi]Ê «>À>Ê >VÌÕ>ÀÊ `iëÕjÃÊ i˜Ê
Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>]Ê iÊ …>Ê `i“œÃÌÀ>`œÊ ÃÕÊ «ÀiœVÕ«>Vˆ˜Ê ÞÊ iÊ …>Ê
ÃÕ}iÀˆ`œÊ >Ê vœÀ“>Ê `iÊ ºÀi«>À>À»Ê >Ê ÃˆÌÕ>Vˆ˜Ê i˜Ê iÊ vÕÌÕÀœ®°Ê ˜Ê
iÃÌ>ʜV>ȝ˜Ê«œ`i“œÃÊ>wÀ“>ÀʵÕiÊÉʅ>ʅ>Lˆ`œÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜]Ê
Þ>ʵÕiʏœÃÊ`œÃÊÃiʅ>˜ÊiÝ«ˆV>`œÊÞʅ>˜Êi}>`œÊ>Ê՘Ê>VÕiÀ`œ°°Ê
'$
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
ES
IMPORTANTE
s ÃÌ>LiViÀÊ՘>ÊLÕi˜>ÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜ÊVœ˜ÊÌÕÃʅˆœÃÊ«>À>Ê>ÞÕ`>ÀiÃÊ
i˜ÊÃÕÊ`iÃ>ÀÀœœÊ«iÀܘ>°
s Ո`>ÀÊ >Ê œ“Õ˜ˆV>Vˆ˜Ê œ‡6iÀL>]Ê iÃÊ `iVˆÀ]Ê œÃÊ }iÃ̜ÃÊ µÕiÊ
Ṏˆâ>“œÃ]ʏ>Ê«œÃÌÕÀ>ʵÕiʓ>˜Ìi˜i“œÃʓˆi˜ÌÀ>Ãʅ>L>“œÃÊVœ˜Ê
œÃʅˆœÃÊiÃʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊ«>À>ʏœ}À>ÀÊ՘ÊLÕi˜ÊVˆ“>Ê>viV̈ۜ°Ê
s ÃVÕV…>ÀiÊVœ˜Ê>Ìi˜Vˆ˜ÊÛ>Ê>Êv>ۜÀiViÀʵÕiÊjÃÌiÊÃiÊi˜VÕi˜ÌÀiÊ>Ê
}ÕÃ̜ʫ>À>ÊVœ˜Ì>À˜œÃÊÃÕÃÊ«ÀiœVÕ«>Vˆœ˜iÃÊÞÊÃÕÃÊ«ÀœLi“>ð
s >L>ÀÊVœ˜ÊÌÕÃʅˆœÃÊ`iÊ՘>ÊvœÀ“>Ê>`iVÕ>`>]ÊÞ>ʵÕiÊiÃ̜ÊÛ>Ê>Ê
Ìi˜iÀÊ՘ʫiÜʓÕÞʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊi˜Ê>ÊÀi>Vˆ˜ÊµÕiÊÃiÊiÃÌ>LiâV>Ê
Vœ˜ÊiœÃ°Ê
s ÕÃV>ÀÊ iÊ “œ“i˜ÌœÊ œ«œÀÌ՘œÊ ÞÊ iÃ̈“Տ>ÀÊ
>ÊÌÕʅˆœÊ«>À>ʅ>L>ÀÊi“«iâ>˜`œÊ«œÀÊ
>}œÊ µÕiÊ Ã>Li“œÃÊ µÕiÊ iÊ ˆ˜ÌiÀiÃ>]Ê
iÃÊ iÊ «Àˆ“iÀÊ «>ÃœÊ «>À>Ê «œ`iÀÊ
i˜Ì>L>ÀÊ Õ˜>Ê Vœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜Ê Vœ˜Ê
iœÃ°Ê
s ÃÌ>LiViÀÊ Õ˜>Ê Ài>Vˆ˜Ê «œÃˆÌˆÛ>Ê
Vœ˜ÊÌÕÃʅˆœÃÊṎˆâ>˜`œÊ՘ÊiÃ̈œÊ`iÊ
Vœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜ÊµÕi]Ê>՘µÕiÊwÀ“iÊÞÊ
Ãi}ÕÀœ]ÊÃi>Ê>ʏ>ÊÛiâÊ`ˆ>œ}>˜Ìi°
#/-5.)#!23%
'%
ESTABLECER LÍMITES Y NORMAS
ESTABLECER
LÍMITES Y NORMAS
5
%34!",%#%2,·-)4%3
9./2-!3
Ãʈ“«œÀÌ>˜ÌiʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊṎˆVi˜Ê՘ʺiÃ̈œÊi`ÕV>̈ۜ»ÊµÕiʏiÃÊ
«iÀ“ˆÌ>]Ê`i˜ÌÀœÊ`iÊ՘ÊVˆ“>Ê>viV̈ۜ]ÊiiÀViÀÊÃÕÊv՘Vˆ˜Ê˜œÊݏœÊ`iÊ
>«œÞœ]ÊȘœÊÌ>“Lˆj˜Ê`iÊÃÕ«iÀۈȝ˜ÊÞÊVœ˜ÌÀœÊ`iʏœÃʅˆœÃ]ÊÞ>ʵÕiÊ
Ãiʅ>Ê`i“œÃÌÀ>`œÊµÕiʏœ}À>ÀÊ՘ÊiµÕˆˆLÀˆœÊi˜ÌÀiÊ>“L>ÃÊv՘Vˆœ˜iÃÊ
iÃÊ`œ˜`iÊiÃÌ?ʏ>Ê>ÕÌj˜ÌˆV>ÊV>«>Vˆ`>`Êi`ÕV>̈Û>Ê`iʏ>Êv>“ˆˆ>°Ê
9>ʅi“œÃÊۈÃ̜Êi˜ÊiÊV>«‰ÌՏœÊ>˜ÌiÀˆœÀ]ÊVœ“œÊ«Õi`i˜ÊœÃÊ«>`ÀiÃÊ
œ}À>ÀÊ iÃiÊ ºVˆ“>Ê >viV̈ۜ»Ê Ṏˆâ>˜`œÊ >ÃÊ º>Lˆˆ`>`iÃÊ `iÊ
œ“Õ˜ˆV>Vˆ˜»]ÊVœ“œÊˆ˜ÃÌÀՓi˜ÌœÊiÃi˜Vˆ>Ê«>À>ÊVœ˜Ãi}ՈÀÊiiÀViÀÊ
ÃÕÊv՘Vˆ˜Ê«Àˆ“œÀ`ˆ>Ê`iÊ>«œÞœ°Ê
Ê Vœ˜Ìˆ˜Õ>Vˆ˜]Ê ˜œÃÊ Û>“œÃÊ >Ê Vi˜ÌÀ>ÀÊ i˜Ê >Ê Ãi}՘`>Ê `iÊ iÃÌ>ÃÊ
v՘Vˆœ˜iÃ]ʺ>Êv՘Vˆ˜Ê`iÊVœ˜ÌÀœ»]ÊVœ“«iÌ>˜`œÊ>ÉʏœÃÊii“i˜ÌœÃÊ
˜iViÃ>ÀˆœÃÊ µÕiÊ >Ê v>“ˆˆ>Ê ˜iViÈÌ>Ê «>À>Ê VÀi>ÀÊ >ÃÊ Vœ˜`ˆVˆœ˜iÃÊ
L?ÈV>ÃÊ`iÊ«ÀiÛi˜Vˆ˜°Ê
*œ˜iÀʏ‰“ˆÌiÃÊ>ʏœÃʅˆœÃÊiÃʘiViÃ>ÀˆœÊ«>À>Êv>ۜÀiViÀÊÃÕÊ«ÀœViÜÊ`iÊ
ÜVˆ>ˆâ>Vˆ˜]ÊÞ>ʵÕiÊ`iÊiÃÌiʓœ`œÊÛ>˜Ê>Ê>«Ài˜`iÀÊ>Ê>Vi«Ì>Àʏ>ÃÊ
œÀ“>ÃÊ«œÀʏ>ÃʵÕiÊÃiÊÀˆ}iʏ>Êۈ`>ÊvÕiÀ>Ê`iʏ>Ê>“ˆˆ>ÊÞÊVœ˜ÊiœÊ
>Êv>ۜÀiViÀÊÃÕÊ>`>«Ì>Vˆ˜Ê>ʏ>ÊÜVˆi`>`°Ê
Ã̜ÊÃÕ«œ˜iʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ`iLi˜ÊºiiÀViÀÊÃÕÊ>Õ̜Àˆ`>`»]Ê«iÀœ]Ê
>՘µÕiÊiÃ̜ʫ>ÀiâV>Êv?VˆÊ`iʅ>ViÀ]ÊiiÀViÀœÊVœÀÀiVÌ>“i˜ÌiÊi˜Ê>Ê
Ài>ˆ`>`Ê`iÊ`‰>Ê>Ê`‰>ʘœÊœÊiÃ]ÊVœ“œÊÛ>“œÃÊ>ÊVœ“«ÀœL>ÀÊ>ʏœÊ
>À}œÊ`iÊiÃÌiÊÌi“>°Ê
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
')
ÊÊ·+Õjʜ«ˆ˜>˜ÊœÃÊ«>`Àiö
s
s
En mi casa se come a las dos
y no admito excusas,
el que no llega a su
hora se queda
sin comer.
s
Mi hijo lo tiene muy claro.
A las 10 de la noche tiene
que estar en casa, me da
igual lo que diga... que si
sus amigos llegan más
tarde, que si no le da
tiempo a ir al cine por
la tarde... ¡en mi casa
decido yo!
Alf
o
ns
o
Lourdes
œ“œÊ ÃiÊ «Õi`iÊ œLÃiÀÛ>ÀÊ œÕÀ`iÃÊ ÞÊ vœ˜ÃœÊ “ÕiÃÌÀ>˜Ê ՘>Ê
Ìi˜`i˜Vˆ>Ê >Ê “>˜Ìi˜iÀÊ Õ˜>Ê >V̈ÌÕ`Ê µÕiÊ «œ`À‰>“œÃÊ V>ˆwV>ÀÊ `iÊ
º>Õ̜ÀˆÌ>Àˆ>»Ê i˜Ê >Ê “>˜iÀ>Ê `iÊ ÃÕ«iÀۈÃ>ÀÊ ÞÊ Vœ˜ÌÀœ>ÀÊ >Ê œÃÊ …ˆœÃ]Ê
Vœ˜Ãˆ}Ոi˜`œÊ Vœ˜Ê iÃÌ>Ê «œÃÌÕÀ>Ê «ÀœL>Li“i˜ÌiÊ µÕiÊ œÃÊ …ˆœÃÊ
ºVՓ«>˜»Ê >ÃÊ ˜œÀ“>ÃÊ iÃÌ>LiVˆ`>Ã]Ê «iÀœÊ “?ÃÊ «œÀÊ “ˆi`œÊ >Ê >ÃÊ
Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>Ã]Ê>ʏœÊµÕiʏiÃÊ«>Ã>À?Ê`iëÕjÃÊÈʘœÊœÊ…>Vi˜]ʵÕiÊ
«œÀµÕiÊ i˜Ìˆi˜`>˜Ê iÊ >ÕÌj˜ÌˆVœÊ È}˜ˆwV>`œÊ µÕiÊ Ìˆi˜i˜Ê jÃÌ>ÃÊ «>À>Ê
«œ`iÀÊVœ˜ÛˆÛˆÀÊVœ˜ÊœÃÊ`i“?ðÊ
*œÀÊ iœ]Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ `iLi˜Ê …ÕˆÀÊ `iÊ iÃÌiÊ Ìˆ«œÊ `iÊ >V̈ÌÕ`iÃÊ iÊ
ˆ˜Ã«ˆÀ?˜`œÃiÊi˜ÊiÃ̜ÃÊii“«œÃÊiۈÌ>Àʅ>ViÀÊ>}՘>ÃÊVœÃ>ÃÊ«>À>Ê
iiÀViÀÊÃÕÊ>Õ̜Àˆ`>`ÊVœÀÀiVÌ>“i˜ÌiÊÌ>iÃÊVœ“œ\ʈ“«œ˜iÀʏ>ÃʘœÀ“>ÃÊ
«œÀʏ>ÃʵÕiÊÃiÊÀˆ}iʏ>Êv>“ˆˆ>ÊȘÊiÝ«ˆV>Vˆœ˜iÃʘˆÊÀ>✘>“ˆi˜ÌœÃÊ>Ê
œÃʅˆœÃ]ÊVœ˜Ãˆ`iÀ>ÀÊVœ“œÊœÊ“?Ãʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊiÊVՓ«ˆ“ˆi˜ÌœÊ`iÊ
>ÃʘœÀ“>ÃÊÞʘœÊÃÕÊVœ“«Ài˜Ãˆ˜Ê­ºiÃ̜ÊiÃÊ>ÉʫœÀµÕiʏœÊ`ˆ}œÊޜÊÞÊ
«Õ˜Ìœ»®°Ê
*œÀÊ œÌÀ>Ê «>ÀÌi]Ê *>œ“>Ê ÞÊ
>V…œÊ “>˜Ìˆi˜i˜Ê ՘>Ê >V̈ÌÕ`Ê µÕiÊ
«œ`À‰>“œÃÊ V>ˆwV>ÀÊ `iÊ ºˆ˜…ˆLˆ`>»]Ê ˜œÊ iiÀVˆi˜`œÊ ÃÕÊ >Õ̜Àˆ`>`Ê
>˜ÌiʏœÃʅˆœÃ]Ê`i?˜`œiÃʅ>ViÀ]ÊÈi˜`œÊiÃÌ>Ê՘>Ê«œÃÌÕÀ>ʵÕiʘœÊ
iÃÊ>ÞÕ`>Ê>ʓ>`ÕÀ>ÀÊÞÊ>ÊÃ>LiÀÊ>`>«Ì>ÀÃiÊ>ʏ>ÊÜVˆi`>`Êi˜Ê>ʵÕiÊ
ۈÛi˜°
(
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
También nosotros somos muy
comodones ¿eh?
Queremos estar a
nuestra bola, con
nuestras historias
y ¡claro! estar
pendiente de
ellos y de sus
cosas resulta
pesado
s
Nac
ho
Paloma
s
Nosotros también hemos
bebido y trasnochado mucho
cuando éramos jóvenes...
Recuerdo las broncas con
mis padres cada vez que
llegabamos tarde...
no quiero repetir
lo mismo con
mi hija ¡que
disfrute!
œ“œÊi˜ÊiÊV>ÜÊ>˜ÌiÀˆœÀ]ʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ`iLi˜ÊÀiV…>â>ÀÊiÃÌiÊ̈«œÊ`iÊ
>V̈ÌÕ`iÃÊÞÊÌi˜iÀÊi˜ÊVÕi˜Ì>ÊiÃÌ>ÃʜÌÀ>ÃÊÀiVœ“i˜`>Vˆœ˜iÃÊi˜ÊVÕ>˜ÌœÊ
>ʏœÊµÕiÊ`iLi˜Ê`iÊiۈÌ>ÀÊ«>À>ÊiiÀViÀÊÃÕÊ>Õ̜Àˆ`>`ÊVœÀÀiVÌ>“i˜Ìi]Ê
Ì>iÃÊVœ“œÊ“>˜Ìi˜iÀÊ՘>Ê>V̈ÌÕ`Ê`iÊÜLÀi«ÀœÌiVVˆ˜ÊVœ˜ÊœÃʅˆœÃ]Ê
º…>ViÀÊ >ÃÊ VœÃ>ÃÊ «œÀÊ iœÃ»]Ê «>ÀiViÀÊ “?ÃÊ µÕiÊ «>`ÀiÃÊ º>ˆ>`œÃÊ œÊ
Vœi}>Ã»Ê `iÊ ÃÕÃÊ …ˆœÃ]Ê Ṏˆâ>ÀÊ “?ÃÊ µÕiÊ >ÃÊ ˜œÀ“>ÃÊ µÕiÊ ˆ“ˆÌi˜Ê ÞÊ
Ài}Տi˜Ê iÊ Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ `iÊ >Ê v>“ˆˆ>]Ê iÊ ºV…>˜Ì>iÊ >viV̈ۜ»]Ê
Ṏˆâ>˜`œÊiÝ«ÀiȜ˜iÃÊ`iÊ̈«œÊº…ˆœÊiÃ̜ʅ>⏜ʫœÀʓ‰»°
Acordamos con nuestro hijo
una hora que nos parece
razonable de llegada a casa y
exigimos que se cumpla y si no
lo hace, sabe que el próximo
fin de semana no va a salir.
Mar
garita
s
Ferna
n
do
s
Hemos pactado que puede jugar con la consola media hora diaria, por supuesto
después de haber hecho los deberes, y los fines de semana un tiempo también
prudencial. Si no nos hace caso y se pasa, la consola desaparece.
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
(!
-ˆ˜Ê i“L>À}œ]Ê iÀ˜>˜`œÊ ÞÊ >À}>ÀˆÌ>]Ê …>˜Ê œ}À>`œÊ iiÀViÀÊ ÃÕÊ
>Õ̜Àˆ`>`Ê`iÊ՘ʓœ`œÊVœÀÀiV̜ÊÞÊiwV>âʓ>˜Ìi˜ˆi˜`œÊ՘>Ê>V̈ÌÕ`Ê
µÕiÊVœ˜Ãˆ}ÕiÊVœ˜Õ}>Àʏ>ÊwÀ“iâ>ÊVœ˜ÊiÊ`ˆ?œ}œ\ʅ>˜Êi}>`œÊ>Ê՘Ê
«>V̜ÊVœ˜ÊÃÕÃʅˆœÃÊÜLÀiÊ՘>ʘœÀ“>ʵÕiÊ«>À>ÊiœÃÊiÃʈ“«œÀÌ>˜Ìi]Ê
>Ê …>˜Ê >VœÀ`>`œÊ Vœ˜Ê ÃÕÃÊ …ˆœÃ]Ê iÃÊ i݈}i˜Ê Õ˜Ê Vœ“«Àœ“ˆÃœÊ ÞÊ ÃiÀÊ
Ài뜘Ã>LiÃÊ >Ê >Ê …œÀ>Ê `iÊ VՓ«ˆÀ>]Ê iÝ«ÀiÃ>˜Ê V>À>“i˜ÌiÊ >ÃÊ
Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃʵÕiÊÛ>Ê>ÊÌi˜iÀÊ«>À>ÊÃÕÃʅˆœÃÊiÊµÕiʘœÊ>ÊVՓ«>]Ê
iÌV°Ê
*œÀÊiœ]ÊiÃÊjÃÌiÊiÊii“«œÊi˜ÊiÊµÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊÃiÊ`iLi˜Êˆ˜Ã«ˆÀ>À]Ê
Vœ˜ÃVˆi˜ÌiÃÊ`iʏœÊ`ˆv‰VˆÊµÕiÊiÃʏiÛ>ÀÊjÃ̜Ê>ʏ>Ê«À?V̈V>]ÊÛ>“œÃÊ>Ê
ˆ˜Ìi˜Ì>ÀÊ i˜Ê œÃÊ >«>ÀÌ>`œÃÊ Ãˆ}Ոi˜ÌiÃÊ >ÞÕ`>ÀÊ >Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ i˜Ê iÃÌ>Ê
Ì>Ài>ÊÀi뜘`ˆi˜`œÊ>Ê`œÃÊVÕiÃ̈œ˜iÃÊL?ÈV>Ã\Ê·+ÕjÊ«Õi`i˜Ê…>ViÀÊ
œÃÊ«>`ÀiÃÊ«>À>ʏœ}À>ÀÊiiÀViÀÊÃÕÊ>Õ̜Àˆ`>`ÊVœÀÀiVÌ>“i˜Ìi¶Ê9ʏœÊµÕiÊ
iÃʓ?Ãʈ“«œÀÌ>˜ÌiÊ·
“œÊ…>ViÀœ¶°
z15³05%$%.(!#%2,/30!$2%3
£°Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ `iLi˜Ê >ÃՓˆÀÊ Ãˆ˜Ê Vœ˜ÌÀ>`ˆVVˆœ˜iÃÊ ÃÕÊ «>«iÊ `iÊ
«>`ÀiðÊ
Ó°ÊÃÌ>LiViÀʏ‰“ˆÌiÃÊÞʏ>ÃʘœÀ“>ÃʵÕiÊÛ>˜Ê>ÊÀi}Տ>Àʏ>ÊVœ˜ÛˆÛi˜Vˆ>Ê
v>“ˆˆ>À°
Î°Ê VÌÕ>ÀÊ Vœ˜Ê Vœ…iÀi˜Vˆ>Ê >Ê >Ê …œÀ>Ê `iÊ >Ê >«ˆV>Vˆ˜Ê `iÊ >ÃÊ
˜œÀ“>ð
("
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
£ÊÊÊz#ØMOASUMIRSINCONTRADICCIONESELPAPELDE
PADRES
œÃÊ«>`ÀiÃÊÞʏœÃʅˆœÃÊ«Õi`i˜ÊiÛ>ÀÃiʓÕÞÊ
Lˆi˜]Ê Ìi˜iÀÊ Õ˜>Ê LÕi˜>Ê Vœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜Ê ÞÊ
Vœ“«Ài˜Ãˆ˜Ê“ÕÌÕ>]ÊjÃ̜ÊiÃʏœÊ`iÃi>Li]Ê
«iÀœÊ˜œÊÃiÊ`iLi˜ÊVœ˜v՘`ˆÀʏœÃÊ«>«iiÃÊÞÊ
«i˜Ã>ÀʵÕiÊ`i>ÀiÃʅ>ViÀʏœÊµÕiʵՈiÀ>˜Ê
Vœ“œÊ iÊ ÃÕVi`iÊ >Ê «>`ÀiÊ `iÊ ˜ˆV>]Ê
iÃÊiÊ“iœÀʓœ`œÊ`iÊi`ÕV>Àið
Mi padre es
como un colega
y me deja
hacer lo que yo
quiera, ellos van
a su bola y yo
a la mía, no se
meten en mi
vida
Mónica
ACCIONES AC CLAVES
UÊ-iÀÊ՘>Ê«iÀܘ>Ê`iÊÀiviÀi˜Vˆ>°Ê
Actuar como
padres
UÊ œ˜Ê >Õ̜Àˆ`>`Ê i˜Ê >Ê Ài>Vˆ˜Ê ÞÊ ˜œÊ i˜Ê Õ˜Ê «>˜œÊ `iÊ
ˆ}Õ>`>`°Ê
UÊ"Àˆi˜Ì>`œÀÊÞÊÌÕ̜ÀÊ`iʏ>ÊVœ˜`ÕVÌ>Ê`iÊÃÕʅˆœ]ÊiÃÊ`iVˆÀ]ÊȘÊ`i>ÀÊ
`iÊiiÀViÀÊiÃÌ>ÊÀi뜘Ã>Lˆˆ`>`Êi`ÕV>̈Û>°Ê
Ó
z#ØMOESTABLECERLOSLÓMITESYLASNORMAS
Õ>˜`œÊ iÃÌ>“œÃÊ …>L>˜`œÊ `iÊ œÀ“>ÃÊ ˜œÃÊ iÃÌ>“œÃÊ ÀiwÀˆi˜`œÊ >Ê
՘>Ê>VVˆ˜]ÊÌ>Ài>ʝÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊµÕiʵÕiÀi“œÃÊiÃÌ>LiViÀÊi˜Ê
˜ÕiÃÌÀ>ÊVœ˜ÛˆÛi˜Vˆ>Êv>“ˆˆ>À°
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
(#
>ViÀœÊLˆi˜ÊÃÕ«œ˜iʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊÃiʺ«>Ài˜Ê>Ê«i˜Ã>À»Êi˜ÊiÃ̜ÃÊ
ÌÀiÃÊ«>ÜÃ\Ê
£¨°Ê iw˜ˆÀÊ Lˆi˜Ê >ÃÊ
VœÀÀiVÌ>“i˜Ìi°Ê
œÀ“>ÃÊ «>À>Ê µÕiÊ œÃÊ …ˆœÃÊ >ÃÊ i˜Ìˆi˜`>˜Ê
Ó¨°ÊœÌˆÛ>ÀiÃÊ«>À>ʵÕiʏ>ÃÊ>Vi«Ìi˜°Ê
Ψ°Ê/i˜iÀÊV>ÀœÊµÕjÊÃiÊÛ>Ê>ʅ>ViÀÊVÕ>˜`œÊjÃÌ>ÃʘœÊÃiÊVՓ«>˜°
ACCIONES AC CLAVES
UÊ >ÃÊ œÀ“>ÃÊ ÃiÊ `iLi˜Ê >`>«Ì>ÀÊ >Ê >Ê i`>`Ê `iÊ œÃÊ
“ˆi“LÀœÃÊ µÕiÊ …>˜Ê `iÊ VՓ«ˆÀ>Ã]Ê «œÀÊ œÊ µÕiÊ «Õi`i˜Ê
Actuar como
ÌÀ>`ÕVˆÀÃiÊi˜ÊºœLˆ}>Vˆœ˜iûÊ`ˆviÀi˜ÌiÃÊ«>À>ʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ
padres
ÞʏœÃʅˆœÃÊÃi}֘ÊÃÕÃÊi`>`iðÊ
UÊ>ÃÊ œÀ“>Ãʅ>˜Ê`iÊ>VœÀ`>ÀÃiÊ«Àiۈ>“i˜ÌiÊi˜ÌÀiʏ>Ê«>Ài>ʵÕiÊ
Vœ˜ÛˆÛiÊVœ˜ÊiÊ>`œiÃVi˜Ìi]Ê«>À>ÊiۈÌ>ÀÊi“ˆÌˆÀʓi˜Ã>iÃÊVœ˜ÌÀ>`ˆV̜ÀˆœÃÊ
>Ê œÃÊ …ˆœÃ]Ê Vœ“œÊ
Mis padres me pagan la
tarjeta del móvil y me tiene
œVÕÀÀiÊ i˜Ê iÊ V>ÜÊ
que durar un mes, pero casi
`iÊ Ã>LiÊ Vœ˜Ê
siempre me paso y se acaba
>Ê Ì>ÀiÌ>Ê `iÊ
“Ûˆ°
s
Isabel
antes. Mi madre es una
borde y no me quiere dar
ni un euro hasta el mes que
viene, así que me camelo a
mi padre, que es un cielo, y
me compra otra tarjeta...
sin que se entere ella
UÊ>ÃʘœÀ“>Ãʅ>˜Ê`iÊiÝ«ˆV>ÀÃiÊÞÊÀ>✘>ÀÃiÊ«Àiۈ>“i˜ÌiÊVœ˜ÊœÃÊ
…ˆœÃ]Ê>`>«Ì>˜`œÊiÊ˜ˆÛiÊ`iÊiÝ«ˆV>Vˆ˜Ê>ÊÃÕÊi`>`°
…œÀ>Ê Lˆi˜]Ê À>✘>ÀÊ >ÃÊ ˜œÀ“>ÃÊ Vœ˜Ê œÃÊ …ˆœÃÊ ˜œÊ È}˜ˆwV>Ê µÕiÊ
jÃ̜ÃÊ`iL>˜Ê`iÊVœ“«>À̈À>ÃʘiViÃ>Àˆ>“i˜ÌiÊ«>À>ʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊ
`iVˆ`>˜ÊiÃÌ>LiViÀ>ÃÊi˜Ê>Êv>“ˆˆ>°Ê
($
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
˜œÃÊ VÕi˜Ì>Ê /œ“?ÃÊ ÞÊ >ÃÊ Vœ˜ÛiÀÃ>Vˆœ˜iÃÊ
Ìiiv˜ˆV>ÃÊ>ʏ>ʅœÀ>Ê`iʏ>ÊVi˜>°
UÊ >Ê `iw˜ˆVˆ˜Ê `iÊ >ÃÊ ˜œÀ“>ÃÊ `iLiÊ ÃiÀÊ
º˜i}œVˆ>`>»Ê >Ê “i`ˆ`>Ê µÕiÊ œÃÊ …ˆœÃÊ
Ü˜Ê “>ޜÀiÃ]Ê «iÀœÊ ՘>Ê ÛiâÊ >VœÀ`>`>ÃÊ
s
ÃÌœÊ iÃÊ œÊ µÕiÊ œVÕÀÀiÊ i˜Ê iÊ V>ÃœÊ µÕiÊ
Mis padres quieren que
cenemos todos juntos, sin
la tele puesta y si llaman mis
amigos por teléfono no dejan
que me ponga. A mí me parece
una chorrada, pero lo
tengo que hacer porque
para ellos es muy
importante y se
mosquean
cantidad.
Tom
ás
ÞÊ iÃÌ>LiVˆ`>Ã]Ê ÃiÊ …>Ê `iÊ >ÃՓˆÀÊ >Ê
Ài뜘Ã>Lˆˆ`>`Ê`iÊÃÕÊVՓ«ˆ“ˆi˜Ìœ°Ê
UÊ >ÃÊ ˜œÀ“>ÃÊ `iLi˜Ê ÃiÀÊ ºÀi>ˆÃÌ>û]Ê µÕiÊ ÃiÊ «Õi`>˜Ê VՓ«ˆÀÊ ÞÊ
ºV>À>û]Ê iÃÊ `iVˆÀ]Ê µÕiÊ ÃiÊ iÝ«ÀiÃi˜Ê `iÊ vœÀ“>Ê µÕiÊ œÃÊ …ˆœÃÊ >ÃÊ
Vœ“«Ài˜`>˜Ê ÞÊ Ãi«>˜Ê µÕjÊ iÃÊ œÊ µÕiÊ ÃiÊ iëiÀ>Ê iÝ>VÌ>“i˜ÌiÊ µÕiÊ
…>}>˜°
Motivar a los
UÊ
Õ>˜`œÊµÕiÀi“œÃʺ“œÌˆÛ>À»Ê>ʘÕiÃÌÀœÊ…ˆœÊ«>À>ʵÕiÊ
hijos para que
ˆ˜VœÀ«œÀiÊ՘>Ê œÀ“>]ʏœÊ“iœÀʵÕiÊ«œ`i“œÃʅ>ViÀÊiÃÊ
acepten las
Normas
iÃÌ>ÀÊ>Ìi˜ÌœÊÞÊ}À>̈wV>ÀiÊVœ˜Ê>}œÊµÕiʏiÊ}ÕÃÌiʜÊÃi>Ê
ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ«>À>Êj]Ê«œÀÊii“«œ\ÊVœ“«À>ÀiÊ>}œÊµÕiÊ`iÃiiʓÕV…œ]Ê
>Vœ“«>š>ÀiÊ>Ê՘ʫ>À̈`œÊ`iÊvÖÌLœ]ʅ>ViÀiÊÃÕÊVœ“ˆ`>Êv>ۜÀˆÌ>ʜÊ
ȓ«i“i˜Ìiʓ>˜ˆviÃÌ>ÀiʘÕiÃÌÀ>ÊÃ>̈Ãv>VVˆ˜]ÊV>`>ÊÛiâʵÕiÊÀi>ˆViÊ
>Ê>VVˆ˜Ê`iÃi>`>°Ê
UÊ ÃÊ ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ Ãiš>>ÀÊ µÕiÊ iÊ «>ÃœÊ >˜ÌiÀˆœÀÊ ÃœÊ iÃÊ ˜iViÃ>ÀˆœÊ
…>ViÀœÊ >Ê «Àˆ˜Vˆ«ˆœ]Ê VÕ>˜`œÊ iÃÌ>“œÃÊ i˜Ê >Ê «Àˆ“iÀ>Ê v>ÃiÊ `iÊ
ˆ˜VœÀ«œÀ>Vˆ˜Ê`iÊ՘>Ê œÀ“>°
ÃÌiÊ Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜Ìœ]Ê >Ê vÕiÀâ>Ê `iÊ Ài«ïÀÃi]Ê ÃiÊ Vœ˜ÛiÀ̈À?Ê i˜Ê ՘Ê
…?LˆÌœÊÞʘÕiÃÌÀœÊ…ˆœÊÞ>ʏœÊ…>À?Ê«œÀʺVœÃÌՓLÀi»ÊÞʏœÊˆ˜VœÀ«œÀ>À?Ê
Vœ“œÊ՘>ÊÀṎ˜>Êi˜ÊV>Ã>°
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
(%
Ê «>À̈ÀÊ `iÊ iÃÌiÊ “œ“i˜ÌœÊ Þ>Ê ˜œÊ ˜iViÈÌ>À?Ê µÕiÊ ÃiÊ iÊ “œÌˆÛiÊ
Vœ˜ÃÌ>˜Ìi“i˜ÌiÊ «>À>Ê …>ViÀœ]Ê «œÀµÕiÊ …>LÀ?Ê ºˆ˜ÌiÀˆœÀˆâ>`œ»Ê >Ê
œÀ“>ÊÞÊVœ˜ÊiœÊ…>LÀi“œÃÊVœ˜Ãi}Ո`œÊ˜ÕiÃÌÀœÊœLïۜ°
UÊÃʓÕÞʈ“«œÀÌ>˜ÌiʵÕiÊÃiÊiÃÌ>LiâV>˜ÊÞʵÕi`i˜Ê“ÕÞÊ
Aplicar las
consecuencias V>À>ÃÊ >ÃÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ µÕiÊ iÃÊ «Õi`iÊ ÃÕ«œ˜iÀÊ ˜œÊ
cuando las
Normas no se VՓ«ˆÀ>ðÊ
cumplan.
*>À>Ê iœÊ …>ÞÊ µÕiÊ >Ãi}ÕÀ>ÀÃiÊ `iÊ ii}ˆÀÊ Õ˜>ÃÊ
Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃʵÕiÊÃiÊÛ>˜Ê>ʏiÛ>ÀÊ>ÊV>Lœ]ʘœÊ«œ˜iÀÊ՘ÊV>Ã̈}œÊÌ>˜Ê
`ÕÀœÊµÕiÊLœµÕii˜Ê>ÊVœ“Õ˜ˆV>Vˆ˜ÊVœ˜ÊiÊ…ˆœÊ«œÀÊ՘ʏ>`œ]ʜʵÕiÊ
Ãi>ʈ“«œÃˆLiÊ`iÊVՓ«ˆÀÊ«œÀʜÌÀœ]ÊVœ“œÊ«œÀÊii“«œ\ʺ6>ÃÊ>ÊiÃÌ>ÀÊ
՘Ê>šœÊi˜ÌiÀœÊȘÊÃ>ˆÀÊ`iÊV>Ã>»°Ê
Uʏʈ˜VՓ«ˆ“ˆi˜ÌœÊ`iʏ>ʘœÀ“>Ê`iLiÊ`iʈÀÊ>Vœ“«>š>`œÊ`iÊ՘>ÃÊ
Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ ÃÕwVˆi˜Ìi“i˜ÌiÊ “œiÃÌ>ÃÊ «>À>Ê µÕiÊ iÊ …ˆœÊ ÃiÊ œÊ
«ˆi˜ÃiÊ`œÃÊÛiViÃÊ>˜ÌiÃÊ`iÊÃ>Ì>ÀÃiÊiÊ‰“ˆÌi°
-iÊ ÌÀ>Ì>Ê `iÊ iÝ«ÀiÃ>ÀÊ iÊ `iÃVœ˜Ìi˜Ìœ]Ê `iÃ>Ìi˜`iÀÊ ÃÕÃÊ `iÃiœÃÊ œÊ
ºV>«ÀˆV…œÃ»]Ê ÀïÀ>`>Ê `iÊ >}œÊ µÕiÊ iÃÊ ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ «>À>Ê jÊ œÊ i>Ê
ÞÊ iÝ«ˆV>ÀiÃÊ «œÀµÕiÊ ÃiÊ …>Vi]Ê «œÀÊ ii“«œ\Ê ˜œÊ Ã>ˆÀÊ >}Ö˜Ê w˜Ê `iÊ
Ãi“>˜>]Ê Ãˆ˜Ê «>}>Ê «œÀÊ Õ˜Ê Ìˆi“«œ]Ê ˜œÊ Õ}>ÀÊ Vœ˜Ê >Ê Vœ˜Ãœ>]Ê Ãˆ˜Ê
œÀ`i˜>`œÀ]ʘœÊÛiÀÊi˜Ê>ÊÌiiÊÃÕÊ«Àœ}À>“>Êv>ۜÀˆÌœ]ÊiÌV°Ê
UÊ >ÃÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ µÕiÊ ÃiÊ …>Þ>˜Ê iÃÌ>LiVˆ`œÊ ÃiÊ `iLi˜Ê …>ViÀÊ
Èi“«ÀiÊ iviV̈Û>Ã°Ê ÃÊ ˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ …>ViÀÊ VՓ«ˆÀÊ >ÃÊ Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ÃÊ
V>`>ÊÛiâʵÕiʏ>Ê œÀ“>ʘœÊÃiÊVՓ«>°Êu6ÕiÃÌÀ>ÊVÀi`ˆLˆˆ`>`ÊiÃÌ?Ê
i˜ÊÕi}œtÊ
-œÊ`iÊiÃÌiʓœ`œÊiÊ«œ`i“œÃÊ>ÞÕ`>ÀÊ>Ê>«Ài˜`iÀÊ>ÊÌi˜iÀÊ՘ʓ>ÀVœÊ
`iÊÀiviÀi˜Vˆ>ÊÞʜÀˆi˜Ì>Vˆ˜Ê`iʏœÊµÕiÊÃiÊ«Õi`iʅ>ViÀÊÞʏœÊµÕiʘœÊÃiÊ
`iLiʅ>ViÀÊÞÊ>ÃՓˆÀʏ>ÊÀi뜘Ã>Lˆˆ`>`Ê`iÊÃÕÃÊ>VVˆœ˜ið
(&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
z#ØMOAPLICARLASNORMASCONCOHERENCIA
œÊµÕˆÃˆjÀ>“œÃÊ«>Ã>ÀÊ«œÀÊ>ÌœÊœÌÀœÃÊVœ“i˜Ì>ÀˆœÃʓÕÞÊÈ}˜ˆwV>̈ۜÃÊ
`iÊÌÀiÃÊ>`œiÃVi˜ÌiÃʵÕiʅ>Vi˜ÊÀiviÀi˜Vˆ>Ê>ÊiÃÌiÊ>ëiV̜°
Entre semana mis padres no me dejan
ver la televisión al llegar del cole.
Pero si algún día mi madre quiere
que le deje tranquila, me dice: ¡Hala!
¡vete a ver la tele un rato!
s
s
Mi padre, si me
duermo y no voy a
clase, algunas veces
se pone como una
fiera, pero otras le
da igual, ni siquiera
se rebota... según
tenga el día
A mi madre le dan los
arrebatos. Cuando no
le ayudamos a recoger
la cocina y dejamos
todo tirado nos
castiga, a mi hermano y
a mí, sin paga el fin de
semana. Luego llega
el viernes, se le
olvida y nos
la dá.
s
Î
·"ÃÊ ÃÕi˜>]Ê ÛiÀ`>`¶°°°Ê µÕˆÃˆjÀ>“œÃÊ «œÀÊ ÖÌˆ“œÊ …>ViÀÊ …ˆ˜V>«ˆjÊ i˜Ê
Õ˜Ê >ëiVÌœÊ `iÊ ÃՓ>Ê ˆ“«œÀÌ>˜Vˆ>Ê >Ê >Ê …œÀ>Ê `iÊ >Ê >«ˆV>Vˆ˜Ê `iÊ
>ÃʘœÀ“>Ã]ÊiÃÊi˜Ê>ʘiViÈ`>`Ê`iʓ>˜Ìi˜iÀ˜œÃÊwÀ“iÃÊi˜Ê˜ÕiÃÌÀœÊ
Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊ ÞÊ “>˜ˆviÃÌ>ÀÊ >}À>`œÊ Ê `iÃ>}À>`œÊ VÕ>˜`œÊ jÃÌ>ÃÊ
ÃiÊVՓ«>˜ÊœÊ˜œ]ʈ˜`i«i˜`ˆi˜ÌiÊ`iʘÕiÃÌÀœÊºiÃÌ>`œÊ`iÊ?˜ˆ“œ»]Ê`iÊ
˜ÕiÃÌÀ>Êv>Ì>Ê`iʓi“œÀˆ>ʜÊ`iʘÕiÃÌÀ>ÃʜVÕ«>Vˆœ˜iðÊ
˜Ìi˜`i“œÃʵÕiÊiÃÌiÊiÃÊÌ>ÊÛiâÊ՘œÊ`iʏœÃʫ՘̜Ãʓ?ÃÊ`ˆv‰VˆiÃÊÞÊ՘œÊ
`iʏœÃÊ«Àˆ˜Vˆ«>iÃʜLÃÌ?VՏœÃÊVœ˜ÊœÃʵÕiÊÃiÊi˜VÕi˜ÌÀ>˜ÊœÃÊ«>`ÀiÃÊ
«>À>ʏœ}À>Àʓ>˜Ìi˜iÀÊ՘ÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÊiÃÌ>LiÊÞÊ«iÀÈÃÌi˜ÌiÊ>˜ÌiÊ
>µÕiœÊµÕiÊ`iÃi>˜Êˆ˜VœÀ«œÀ>ÀÊi˜Ê>ÊVœ˜ÛˆÛi˜Vˆ>Êv>“ˆˆ>À°
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
('
·
Õ?˜Ì>ÃÊ ÛiViÃÊ >˜ÌiÊ >Ê “ˆÃ“>Ê VœÃ>Ê µÕiÊ …>ViÊ ˜ÕiÃÌÀœÃÊ …ˆœÃÊ
Ài>VVˆœ˜>“œÃÊ`iÊ՘>ʓ>˜iÀ>ÊÕʜÌÀ>Ê`i«i˜`ˆi˜`œÊÈÊiÃ̜Þʓ?ÃʜÊ
“i˜œÃÊVœ˜Ìi˜Ìœ‡>]ʓ?Ãʜʓi˜œÃÊÀi>>`œ‡>]ʓ?Ãʜʓi˜œÃÊV>˜Ã>`œ‡
>]ÊiÌV]ʏœ}À>˜`œÊVœ˜v՘`ˆÀÊ>ʘÕiÃÌÀœÃʅˆœÃÊÞʵÕiʘœÊÃi«>˜Ê>ʵÕjÊ
>Ìi˜iÀÃi¶ÊVœ“œÊiÃÊÃÕVi`iÊ>ʜÃjÊÞÊ>ÊÕÀ`iðÊ
ÉʓˆÃ“œ]ʏœÊµÕiʘœÃÊ`ˆViʏ‰>ÃʘœÃʅ>ViÊ«i˜Ã>À\
-ˆÊ iÊ `ˆ}œÊ >Ê “ˆÊ …ˆœÊ `iÊ £ÓÊ >šœÃÊ µÕiÊ ÃœÊ «Õi`iÊ Õ}>ÀÊ Vœ˜Ê >Ê
Vœ˜Ãœ>Ê œÃÊ w˜iÃÊ `iÊ Ãi“>˜>]Ê «œÀÊ ii“«œ]Ê ÞÊ Õ˜Ê `‰>Ê `iÊ i˜ÌÀiÊ
Ãi“>˜>ʏiÊ«Àœ«œ˜}œÊµÕiʏœÊ…>}>Ê«>À>ʵÕiʓiÊ`iiÊÌÀ>˜µÕˆœq>Ê
ÞʜÌÀœÊ`‰>ÊȘÊi“L>À}œÊiÊV>Ã̈}œÊ«œÀÊÃÕʈ˜Ìi˜ÌœÊ`iÊÌÀ>˜Ã}Ài`ˆÀʏ>Ê
œÀ“>]Ê iÃÌ>Ài“œÃÊ `iÊ >VÕiÀ`œÊ i˜Ê µÕiÊ œÊ µÕiÊ Ài>“i˜ÌiÊ iÃÌ>“œÃÊ
…>Vˆi˜`œÊiÃÊVœ˜v՘`ˆÀÊ>ʘÕiÃÌÀœÃʅˆœ]ʵÕiʘœÊÃ>LiÊ>ʵÕjÊ>Ìi˜iÀÃi]Ê
Vœ“œÊi˜ÊœÃÊii“«œÃÊ>˜ÌiÀˆœÀiðÊ
˜Ê iÃÌiÊ V>Ü]Ê ÃiÊ >š>`iÊ Õ˜>Ê ˜ÕiÛ>Ê Vœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>Ê ˜i}>̈Û>Ê «>À>Ê
iÊ >«Ài˜`ˆâ>iÊ `iÊ ˜ÕiÃÌÀœÃÊ …ˆœÃÊ ÞÊ iÃÊ µÕiÊ Ì>“Lˆj˜Ê iÃÌ>Ài“œÃÊ
Vœ˜ÌÀˆLÕÞi˜`œÊ>ʵÕiÊ>µÕiœÊµÕiʵÕiÀi“œÃÊiۈÌ>ÀÊÃiʅ>}>ÊVœ˜Ê“?ÃÊ
vÀiVÕi˜Vˆ>Êiʈ˜Ìi˜Ãˆ`>`]ÊÞ>ʵÕiÊÈ}Ոi˜`œÊiÊii“«œÊµÕiʅi“œÃÊ
«ÕiÃ̜]ʏœÊ˜œÀ“>ÊiÃʵÕiÊÊʈ˜Ìi˜ÌiÊV>`>ÊÛiâʓ?ÃʺÃ>Ì>ÀÃi»Ê>ʘœÀ“>Ê
ÞʍÕ}>ÀÊ>ʏ>ÊVœ˜Ãœ>ʏœÃÊ`‰>ÃÊ`iÊi˜ÌÀiÊÃi“>˜>°Ê
/i˜i“œÃÊ >˜ÌiÊ ˜œÃœÌÀœÃÊ Õ˜Ê ˜ÕiÛœÊ ÀiÌœÊ Vœ“œÊ «>`ÀiÃ]Ê µÕiÊ iÃÊ iÊ
`iÊ Ã>LiÀÊ Vœ˜ÌÀœ>ÀÊ ˜ÕiÃÌÀ>ÃÊ i“œVˆœ˜iÃÊ ÞÊ ˜ÕiÃÌÀœÃÊ iÃÌ>`œÃÊ `iÊ
?˜ˆ“œÊ«>À>ʵÕiÊiÊ>«Ài˜`ˆâ>iÊ`iʘÕiÃÌÀœÃʅˆœÃʘœÊÃiʘœÃÊÛ>Þ>Ê
`iʏ>Ãʓ>˜œÃ]ÊÈi˜`œÊ>ÊÛiViÃÊiÃ̜ʓÕÞÊ`ˆv‰VˆÊ`iÊVœ˜Ãi}ՈÀÊVœ“œÊ
Vœ“i˜Ì?L>“œÃʓ?ÃÊ>ÀÀˆL>°Ê˜Ê՘>ÊÜVˆi`>`ÊVœ“œÊ>ʘÕiÃÌÀ>Êi˜Ê>Ê
µÕiʘœÊÌi˜i“œÃÊ̈i“«œÊ«>À>ʘ>`>]ÊÛ>“œÃÊVœ˜ÌÀ>ÊÀiœÊÞÊÌi˜i“œÃÊ
Ì>˜Ì>ÃÊVœÃ>ÃʵÕiÊ>Ìi˜`iÀ]ʵÕiÊiÃÊV>`>ÊÛiâʓ?ÃÊvÀiVÕi˜ÌiÊÛiÀÊV“œÊ
iÃÌ>“œÃÊ º>Ê >Ê µÕiÊ Ã>Ì>»Ê ÞÊ V“œÊ ˜ÕiÃÌÀ>ÃÊ i“œVˆœ˜iÃÊ iÃÌ?˜Ê V>`>Ê
Ûiâʓ?Ãʺ>ÊyœÀÊ`iÊ«ˆi»°
((
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
ACCIONES AC CLAVES
Controlar
nuestro
“primer
impulso” antes
de responder
y no actuar
cuando nos
sentimos
enfadados
ante el
incumplimiento
de una norma
UÊ ÛˆÌ>ÀÊ Ài뜘`iÀÊ ˆ˜“i`ˆ>Ì>“i˜ÌiÊ `ˆVˆj˜`œÃiÊ “i˜Ì>‡
“i˜Ìiʏ>Ê«>>LÀ>ʺV>“>»]ʺVÕi˜Ì>ʅ>ÃÌ>ÊÌÀiû]ʺ̝“>ÌiÊ
՘Ê̈i“«œ»]ÊiÌV°
UÊ ˆÃ>ÀÃiÊ Õ˜Ê À>ÌœÊ i˜Ê >}՘>Ê …>LˆÌ>Vˆ˜Ê `iÊ >Ê V>Ã>Ê ÞÊ
ÀiëˆÀ>ÀÊ«Àœv՘`>“i˜ÌiÊ­>ÊÛiViÃÊVœ˜Ê{ʝÊxÊÀiëˆÀ>Vˆœ˜iÃÊ
iÃÊÃÕwVˆi˜Ìi®°
UÊ,iVœÀ`>ÀÊVÕ?ÊiÃʘÕiÃÌÀœÊœLïۜ°
6i>“œÃÊ՘Êii“«œÊµÕiʈÕÃÌÀ>À?ʓiœÀʏœÊµÕiʵÕiÀi“œÃÊ`iVˆÀ\Ê
˜Ê ՘>Ê v>“ˆˆ>Ê ÃiÊ …>Ê
Pero.. .¿qué pasa?
>VœÀ`>`œÊ ՘>Ê …œÀ>Ê `iÊ
s
i}>`>Ê >Ê V>Ã>Ê ­>Ê £Ê `iÊ >Ê
“>`ÀÕ}>`>®Ê ÞÊ Õ˜>ÃÊ Ài}>ÃÊ
ÞÊ Õ˜>ÃÊ iÝ«iVÌ>̈Û>ÃÊ V>À>ÃÊ
ÜLÀiÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊ
«œÀÊ «>ÀÌiÊ `iÊ >`œiÃVi˜ÌiÊ
­˜œÊ …>ÞÊ ÌœiÀ>˜Vˆ>Ê Vœ˜Ê ÃÕÊ
Vœ˜ÃՓœ®°Ê
¿Cómo que qué pasa? Que son las dos
y tu hora de llegada es a la una.
¡Además hueles a alcohol que apestas!
s
-œ˜Ê>ÃÊ`œÃÊ`iʏ>ʓ>`ÀÕ}>`>Ê
ÞÊ iÊ >`œiÃVi˜ÌiÊ ˜œÊ …>Ê
>«>ÀiVˆ`œÊ «œÀÊ V>Ã>°Ê œÃÊ
«>`ÀiÃÊ iÊ iÃÌ?˜Ê iëiÀ>˜`œÊ
“ÕÞÊ«ÀiœVÕ«>`œÃ°
s
FAMILIA
s
1
¡Pero qué horas son estas
de llegar a casa! ¿qué te has
creído!
¡Pero cómo te pones!
continua...
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
()
-Õi˜>Ê >Ê >ÛiÊ `iÊ >Ê
w˜Ê iÊ …ˆœ]Ê Vœ˜Ê V>ÀœÃÊ
s
ɘ̜“>ÃÊ `iÊ iÃÌ>ÀÊ
Pues por ahí, yo que sé...
con los colegas
s
«ÕiÀÌ>ÊÞÊ>«>ÀiViÊ«œÀÊ
Pero ¿Tú eres idiota?
¡Si estás borracho!
¿Me quieres decir
dónde has estado
a estas horas? y
¿con quién?
LœÀÀ>V…œÊ ­˜œÊ V>“ˆ˜>Ê
V œ À À i V Ì > “ i ˜ Ì i ]Ê
L>LÕVi>Ê >Ê …>L>ÀÊ ÞÊ
iÊ …ÕiiÊ iÊ >ˆi˜ÌœÊ >Ê
>Vœ…œ®°Ê
ÃiÊ “iÌiÊ i˜Ê ÃÕÊ VÕ>À̜Ê
Pero ¿dónde? y
¿qué has bebido?
s
ÊV…ˆVœÊÃiÊiÃV>LՏiÊÞÊ
>Ê̜`>Ê«ÀˆÃ>]Ê«iÀœÊœÃÊ
«>`ÀiÃÊ ÃiÊ …>˜Ê `>`œÊ
«iÀviVÌ>“i˜ÌiÊ VÕi˜Ì>Ê
s
`iʵÕiʅ>ÊLiLˆ`œ°Ê
˜ÌÀ>Ê >Ê “>`ÀiÊ i˜Ê
iÊ VÕ>ÀÌœÊ `iÊ …ˆœÊ
}ÀˆÌ?˜`œi°
Y ahora ¡a la cama!
s
Vaya cogorza que llevaba
¡Se nos está haciendo
mayor!
s
)
Ahora mismo
te vas a
tomar un café
y te metes
una ducha
fría para que
se te pase la
borrachera
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
Pero, Pepe...
¿Tú has visto cómo venía?
˜Ê ՘>Ê v>“ˆˆ>Ê ÃiÊ …>Ê >VœÀ`>`œÊ
s
Sí, ¡borracho!
s
FAMILIA
2
՘>Ê …œÀ>Ê `iÊ i}>`>Ê >Ê V>Ã>Ê
­>Ê £Ê `iÊ >Ê “>`ÀÕ}>`>®Ê ÞÊ Õ˜>ÃÊ
Ài}>ÃÊÞÊ՘>ÃÊiÝ«iVÌ>̈Û>ÃÊV>À>ÃÊ
ÜLÀiÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊ«œÀÊ
«>ÀÌiÊ `iÊ >`œiÃVi˜ÌiÊ ­˜œÊ …>ÞÊ
̜iÀ>˜Vˆ>ÊVœ˜ÊÃÕÊVœ˜ÃՓœ®°Ê
s
iÊ >`œiÃVi˜ÌiÊ ˜œÊ …>Ê >«>ÀiVˆ`œÊ
¿Has visto la
hora que es?
Sí, las dos
s
-œ˜Ê>ÃÊ`œÃÊ`iʏ>ʓ>`ÀÕ}>`>ÊÞÊ
«œÀÊ V>Ã>°Ê œÃÊ «>`ÀiÃÊ iÊ iÃÌ?˜Ê
iëiÀ>˜`œÊ“ÕÞÊ«ÀiœVÕ«>`œÃ°Ê
-Õi˜>Ê >Ê >ÛiÊ `iÊ >Ê «ÕiÀÌ>Ê ÞÊ
>«>ÀiViÊ«œÀÊw˜ÊiÊ…ˆœ]ÊVœ˜ÊV>ÀœÃÊ
ɘ̜“>ÃÊ `iÊ iÃÌ>ÀÊ LœÀÀ>V…œÊ ­˜œÊ
Ya que más da...
V>“ˆ˜>ÊVœÀÀiVÌ>“i˜Ìi]ÊL>LÕVi>Ê Pues... ¡deberíamos Para el caso que nos va
decirle algo!
a hacer y además ¡es
la primera vez!
s
>Vœ…œ®°Ê
s
>Ê…>L>ÀÊÞʏiʅÕiiÊiÊ>ˆi˜ÌœÊ>Ê
Ê V…ˆVœÊ ÃiÊ iÃV>LՏiÊ ÞÊ ÃiÊ “iÌiÊ
i˜Ê ÃÕÊ VÕ>ÀÌœÊ >Ê Ìœ`>Ê «ÀˆÃ>]Ê
«iÀœÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ ÃiÊ …>˜Ê `>`œÊ
«iÀviVÌ>“i˜ÌiÊVÕi˜Ì>Ê`iʵÕiʅ>Ê
LiLˆ`œ°Ê
Si, llevas razón...
además lo hacen todos s
ÊÛiÀʵÕiÊ«œÀÊw˜Êi}>Ê>ÊV>Ã>]Ê
ÃiÊÌÀ>˜µÕˆˆâ>˜°Ê
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
)!
˜Ê ՘>Ê v>“ˆˆ>Ê ÃiÊ …>Ê
>VœÀ`>`œÊ ՘>Ê …œÀ>Ê `iÊ ¿Qué pasó ayer por
la noche?
Nada ¿Por qué?
s
i}>`>Ê >Ê V>Ã>Ê ­>Ê £Ê `iÊ >Ê
s
FAMILIA
3
“>`ÀÕ}>`>®Ê ÞÊ Õ˜>ÃÊ Ài}>ÃÊ
ÞÊ Õ˜>ÃÊ iÝ«iVÌ>̈Û>ÃÊ V>À>ÃÊ
ÜLÀiÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œÊ
«œÀÊ «>ÀÌiÊ `iÊ >`œiÃVi˜ÌiÊ
­˜œÊ …>ÞÊ ÌœiÀ>˜Vˆ>Ê Vœ˜Ê ÃÕÊ
Vœ˜ÃՓœ®°Ê
-œ˜Ê>ÃÊ`œÃÊ`iʏ>ʓ>`ÀÕ}>`>Ê
ÞÊ iÊ >`œiÃVi˜ÌiÊ ˜œÊ …>Ê
En primer lugar llegaste a las dos,
y en segundo lugar estabas como
una cuba.
s
>«>ÀiVˆ`œÊ «œÀÊ V>Ã>°Ê œÃÊ
¡Eso no es
verdad!
«>`ÀiÃÊ iÊ iÃÌ?˜Ê iëiÀ>˜`œÊ
s
“ÕÞÊ«ÀiœVÕ«>`œÃ°Ê
-Õi˜>ʏ>ʏ>ÛiÊ`iʏ>Ê«ÕiÀÌ>Ê
ÞÊ >«>ÀiViÊ «œÀÊ w˜Ê iÊ …ˆœ]Ê
Vœ˜Ê V>ÀœÃÊ Ã‰˜Ìœ“>ÃÊ `iÊ
iÃÌ>ÀÊ LœÀÀ>V…œÊ ­˜œÊ V>“ˆ˜>Ê
VœÀÀiVÌ>“i˜Ìi]Ê L>LÕVi>Ê >Ê
…>L>ÀÊÞʏiʅÕiiÊiÊ>ˆi˜ÌœÊ
>Ê>Vœ…œ®°Ê
¡Mira Pablo! ¡no nos
tomes por tontos! que
te vimos perfectamente
cómo entrabas en casa y,
además a la hora que lo
hacías...
s
Ê V…ˆVœÊ ÃiÊ iÃV>LՏiÊ ÞÊ ÃiÊ
«ÀˆÃ>]Ê «iÀœÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ ÃiÊ
…>˜Ê `>`œÊ «iÀviVÌ>“i˜ÌiÊ
VÕi˜Ì>Ê`iʵÕiʅ>ÊLiLˆ`œ°
¡Pero papá!
no te pases...
tampoco es
para tanto
s
“iÌiÊ i˜Ê ÃÕÊ VÕ>ÀÌœÊ >Ê Ìœ`>Ê
continua...
)"
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
˜ÌÀ>Ê >Ê “>`ÀiÊ i˜Ê iÊ
Vœ“Õ˜ˆV>Ê ÃÕÊ ˆ˜Ìi˜Vˆ˜Ê
`iÊ «œÃ«œ˜iÀÊ «>À>Ê iÊ
`‰>Ê
È}Ոi˜ÌiÊ
s
VÕ>ÀÌœÊ `iÊ …ˆœÊ ÞÊ iÊ
Bueno, es
verdad que me
retrasé un poquillo
y bebí algo...
¡Pero sólo
un poco!
¡No sé a que llamas tú un
poco! En cualquier caso creo
que había quedado claro que
no vamos a tragar con que
bebas, ni que llegues a casa
a la hora que a tí te salga de
las narices.
s
…>L>ÀÊ
`iÊ iÃÌiÊ …iV…œÊ Vœ˜Ê j]Ê
iÝ«ÀiÃ?˜`œiÊV>À>“i˜ÌiÊ
iÊ“œÌˆÛœ°Ê
œÃÊ «>`ÀiÃÊ …>Vi˜Ê ՘Ê
iÃvÕiÀâœÊ «>À>Ê Vœ˜ÌÀœ>ÀÊ
ÃÕÃÊ
i“œVˆœ˜iÃÊ
iÊ
s
iÊ …ˆœÊ i˜Ê iÃiÊ “œ“i˜Ìœ°Ê
Vale. Has hecho el
idiota y acepto tus
explicaciones. Pero
el fin de semana
que viene no sales.
s
ˆ˜Ìi˜Ì>˜Ê ˜œÊ …>L>ÀÊ Vœ˜Ê
Es que fuimos a casa de
Javi y...bueno, compramos
una botella de ginebra y nos
hicimos unos cubatas. Era
sólo por probar... y se me
subió a la cabeza. No me dí
cuenta de la hora que era...
iVˆ`i˜Ê ˆÀÃiÊ >Ê >Ê V>“>Ê
>Ê `iÃV>˜Ã>ÀÊ ÞÊ µÕiÊ ÃÕÊ
…ˆœÊ Ì>“Lˆj˜Ê œÊ …>}>Ê
«>À>Ê «œ`iÀÊ …>L>ÀÊ Vœ˜Ê
jÊVœ˜ÊÌÀ>˜µÕˆˆ`>`Ê>Ê`‰>Ê
Õ>˜`œÊ
ÃÕÊ
…ˆœÊ
ÃiÊ
iÛ>˜Ì>Ê >Ê >Ê “>š>˜>Ê
È}Ոi˜ÌiÊ ÞÊ Õ˜>Ê ÛiâÊ µÕiÊ
iÃÌ?Ê `iëi>`œÊ …>L>˜Ê
Este asunto
ya lo habíamos hablado.
Tienes una hora de llegada a
casa y no queremos que bebas...,
asume las consecuencias.
El fin de semana que viene no
sales.
s
È}Ոi˜Ìi°Ê
Vœ˜Êj°
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
)#
COMENTARIO
UÊ>“ˆˆ>Ê£\Ê
>ÊÀiëÕiÃÌ>Ê`iʏœÃÊ«>`ÀiÃÊi˜ÊiÃÌiÊV>ÜÊiÃʈ˜>`iVÕ>`>Ê·«œÀÊ
µÕj¶Ê
>ʓ>`ÀiÊܓiÌiÊ>Ê…ˆœÊ>Ê՘ʈ˜ÌiÀÀœ}>̜ÀˆœÊÜLÀiÊ`˜`iʅ>ÊiÃÌ>`œ]Ê
Vœ˜ÊµÕˆj˜ÊÞʵÕjʅ>ÊLiLˆ`œ°Ê˜Ê՘ʓœ“i˜ÌœÊi˜ÊµÕiÊiÊ…ˆœÊ˜œÊiÃÌ?Ê
i˜Ê Vœ˜`ˆVˆœ˜iÃÊ `iÊ i˜Ì>L>ÀÊ ˜ˆ˜}՘>Ê Vœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜Ê Þ]Ê >՘µÕiÊ œÊ
iÃÌÕۈiÀ>]ʏœÃÊ̜˜œÃÊÃi}ÕÀ>“i˜ÌiʘœÊœÊ…>À‰>˜Ê«œÃˆLi°
iÊÌÀ>˜Ã“ˆÌi˜Ê՘>ʈ˜vœÀ“>Vˆ˜ÊiÀÀ˜i>ÊÜLÀiÊiÊ>Vœ…œ]Ê>Ê«Àœ«œ˜iÀÊ
Õ˜Ê Ài“i`ˆœÊ «>À>Ê µÕiÊ ÃiÊ iÊ «>ÃiÊ >Ê LœÀÀ>V…iÀ>Ê ˆ˜>`iVÕ>`œ]Ê
Vœ˜ÌÀˆLÕÞi˜`œÊ`iÊiÃÌ>ʓ>˜iÀ>Ê>ʵÕiÊiÊ…ˆœÊˆ˜ÌiÀˆœÀˆViÊ՘ʓˆÌœÊ“ÕÞÊ
iÝÌi˜`ˆ`œÊ>ViÀV>Ê`iʏ>ʈ˜ÌœÝˆV>Vˆ˜ÊVœ˜Ê>Vœ…œÊ­ÃiÊ«>Ã>ÊVœ˜Ê՘>Ê
`ÕV…>ÊvÀ‰>ʜÊ՘ÊV>vj®°Ê
>˜>ˆâ>˜Ê iÊ Vœ˜ÃՓœÊ `iÊ >Vœ…œÊ «œÀÊ «>ÀÌiÊ `iÊ >`œiÃVi˜ÌiÊ ÞÊ iÊ
«>`ÀiÊVœ˜ÌÀˆLÕÞiÊ>ʓ>˜Ìi˜iÀÊiÊiÃÌiÀiœÌˆ«œÊ`iʵÕiʺLiLiÀÊiÃÊVœÃ>Ê
`iʅœ“LÀiû°Ê
-iÊ «œ˜iÊ `iÊ “>˜ˆwiÃÌœÊ >Ê ˆ˜Vœ˜ÃˆÃÌi˜Vˆ>Ê i˜Ê >ÃÊ ˜œÀ“>ÃÊ ­>Ê «iÃ>ÀÊ
`iʏœÃÊ}ÀˆÌœÃÊ`iʏ>ʓ>`Ài®ÊÞʏ>Ê«iÀ“ˆÃˆÛˆ`>`ÊvÀi˜ÌiÊ>ÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ
>Vœ…œ°Ê
UÊ>“ˆˆ>ÊÓ\Ê
>Ê ÀiëÕiÃÌ>Ê `iÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ i˜Ê iÃÌiÊ V>ÃœÊ iÃÊ Ì>“Lˆj˜Ê
ˆ˜>`iVÕ>`>Ê·«œÀʵÕj¶Ê
-œ˜Ê Vœ˜ÃVˆi˜ÌiÃÊ «iÀviVÌ>“i˜ÌiÊ `iÊ iÃÌ>`œÊ i˜Ê µÕiÊ i}>Ê ÃÕÊ …ˆœÊ >Ê
V>Ã>ÊÞÊ`iÊ…iV…œÊ`iʵÕiÊÃiÊiÃÌ?ÊÃ>Ì>˜`œÊ՘>ʘœÀ“>Ê«Àiۈ>“i˜ÌiÊ
iÃÌ>LiVˆ`>]Ê«iÀœÊiÃÊÀiÃՏÌ>ʓ?ÃÊV“œ`œÊ“ˆÀ>ÀÊ«>À>ʜÌÀœÊ>`œ°
)$
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
>˜ÊÀi˜Õ˜Vˆ>`œÊ>ÊÃÕÊ>Õ̜Àˆ`>`ÊVœ“œÊ«>`ÀiÃÊÞÊÃiÊ>Õ̜ÕÃ̈wV>˜ÊVœ˜Ê
iÊ>À}Փi˜ÌœÊ`iÊÃiÀʏ>Ê«Àˆ“iÀ>ÊÛiâʵÕiʜVÕÀÀi]ÊVÕ>˜`œÊ«ÀiVˆÃ>“i˜ÌiÊ
«œÀÊiÜÊiÃÊVÕ>˜`œÊ“?ÃÊV>ÀœÃÊ`iLi˜ÊµÕi`>ÀʏœÃʏ‰“ˆÌið
œ˜ÌÀˆLÕÞi˜Ê >Ê iÝÌi˜`iÀÊ >Ê «iÀVi«Vˆ˜Ê ÞÊ >Ê ˆ“>}i˜Ê `iÊ µÕiÊ Ìœ`œÃÊ
œÃʍÛi˜iÃʏœÊ…>Vi˜]ʏœÊµÕiÊÌ>“Lˆj˜Ê>ÞÕ`>Ê>ʵÕiÊ`iÊiÃÌiʓœ`œÊ
>Õ̜ÕÃ̈wµÕi˜ÊÃÕÊVœ˜ÃՓœ°
UÊ>“ˆˆ>ÊÎ\Ê
>Ê ÀiëÕiÃÌ>Ê `iÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ `iÊ *>LœÊ i˜Ê iÃÌiÊ V>ÃœÊ iÃÊ
>`iVÕ>`>Ê·«œÀʵÕj¶Ê
˜ÌiÊ iÊ …ˆœÊ Vœ˜Ê V>ÀœÃÊ Ã‰˜Ìœ“>ÃÊ `iÊ iÃÌ>ÀÊ LiLˆ`œ]Ê «œÃ«œ˜i˜Ê >Ê
Vœ˜ÛiÀÃ>Vˆ˜ÊVœ˜ÊjÊ>ʜÌÀœÊ“œ“i˜ÌœÊi˜ÊiÊµÕiÊÃiÊi˜VÕi˜ÌÀiÊi˜Ê՘Ê
>`iVÕ>`œÊiÃÌ>`œÊ`iʏÕVˆ`iâ°Ê
Ý«ÀiÃ>˜ÊV>À>“i˜ÌiÊiÊ…iV…œÊµÕiʓœÌˆÛ>ÊiÊÀi«ÀœV…iÊÞʏiÊÀiVÕiÀ`>˜Ê
iÊ>VÕiÀ`œÊ>ÊµÕiʅ>L‰>˜Êi}>`œÊ«œÀÊ>“LœÃ°
œÃÊ «>`ÀiÃÊ `i>˜Ê µÕiÊ iÊ …ˆœÊ ÃiÊ iÝ«ÀiÃiÊ ÞÊ iÃVÕV…>˜Ê ÃÕÃÊ
>À}Փi˜ÌœÃ°
œ“œÊ˜œÊiÃÊVœ˜Ûi˜Vi]ÊÃiʓ>˜Ìˆi˜i˜ÊwÀ“iÃÊi˜Ê>ÃÊVœ˜ÃiVÕi˜Vˆ>ð
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
)%
ÊÊÊ>Ê>`œiÃVi˜Vˆ>ÊiÃÊ՘>ÊiÌ>«>Ê
s
`ˆv‰VˆÊÞÊVœ˜ÌÀœÛiÀ̈`>Ê`iÊ`iÃ>ÀÀœœÊ`iÊ
œÃʅˆœÃ°Ê
ES
s
ÊÊÊÊ«>À̈ÀÊ`iʏœÃÊ£ÓÊ>šœÃÊÃiÊ«Àœ`ÕViÊ
IMPORTANTE՘>Ê ÃiÀˆiÊ `iÊ V>“LˆœÃÊ µÕiÊ Ãœ˜Ê
>L܏ÕÌ>“i˜ÌiʘœÀ“>iÃÊÞʘiViÃ>ÀˆœÃÊ«>À>Ê
ÃÕʓ>`ÕÀ>Vˆ˜\Ê
Ê
Uʓ«ˆiâ>˜Ê>ÊÃi˜ÌˆÀÊVÕÀˆœÃˆ`>`Ê«œÀÊ̜`œÊVÕ>˜ÌœÊiÃÊÀœ`i>°Ê
Ê
UÊ>ʈ“>}i˜ÊVœÀ«œÀ>ÊÃiÊVœ˜ÛˆiÀÌiÊi˜Ê՘ÊVi˜ÌÀœÊˆ“«œÀÌ>˜ÌiÊ`iÊÊ
ˆ˜ÌiÀjðÊ
Ê
UÊ œ“ˆi˜â>Ê ÃÕÊ V>“ˆ˜œÊ `iÊ ˆ˜`i«i˜`ˆâ>Vˆ˜Ê `iÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ ÞÊ
Vœ˜ÊiœÊ>ÊLÖõÕi`>Ê`iÊÃÕʈ`i˜Ìˆ`>`Ê«iÀܘ>ÊÞÊ`iÊÃÕÊ>Õ̜˜œ“‰>°Ê
Ê
UÊ Ê }ÀÕ«œÊ `iÊ >“ˆ}œÃÊ ÃiÊ Vœ˜ÛˆiÀÌiÊ i˜Ê ÃÕÊ ÀiviÀi˜ÌiÊ “?ÃÊ
ˆ˜yÕÞi˜Ìi°Ê
s œ“œÊ…i“œÃÊۈÃ̜Ê>ʏœÊ>À}œÊ`iÊiÃÌiʓ>ÌiÀˆ>ÊiÃÌ>ÃÊV>À>VÌiÀ‰Ã̈V>ÃÊ
«Àœ«ˆ>ÃÊ `iÊ >Ê i`>`]Ê Vœˆ˜Vˆ`i˜Ê i˜Ê >}՘>ÃÊ œV>Ȝ˜iÃÊ Vœ˜Ê >ÃÊ
“œÌˆÛ>Vˆœ˜iÃʵÕiʓ>˜ˆwiÃÌ>˜Ê>}՘œÃÊ>`œiÃVi˜ÌiÃÊ«>À>ʈ˜ˆVˆ>ÀÃiÊ
i˜ÊiÊVœ˜ÃՓœÊ`iÊ>Vœ…œ\ʏ>ÊVÕÀˆœÃˆ`>`]ʏ>ʈ˜yÕi˜Vˆ>Ê`iÊ}ÀÕ«œÊ
`iÊ>“ˆ}œÃ]ʏ>Ê>Õ̜>wÀ“>Vˆ˜Ê«iÀܘ>]ÊiÌV°Ê
s ÃÊ iÃÌ>Ê ÛՏ˜iÀ>Lˆˆ`>`Ê œÊ µÕiÊ …>ViÊ µÕiÊ œÃÊ «>`ÀiÃÊ `iL>˜Ê iÃÌ>ÀÊ
iëiVˆ>“i˜ÌiÊ>Ìi˜ÌœÃÊ>ʏœÊµÕiʅi“œÃÊÛi˜ˆ`œÊ>“>˜`œÊ>Êv՘Vˆ˜Ê
µÕiÊiÊ>Vœ…œÊ«Õi`iÊVՓ«ˆÀÊi˜Ê՘ʓœ“i˜ÌœÊ`>`œÊi˜Ê>Êۈ`>Ê`iÊ
˜ÕiÃÌÀœÃʅˆœÃ°
s *œÀÊ iœ]Ê …>ÞÊ µÕiÊ ÃiÀÊ “ÕÞÊ «ÀÕ`i˜ÌiÃÊ ÞÊ ˜œÊ œÛˆ`>ÀÊ µÕiÊ iÃÌ?˜Ê
«>Ã>˜`œÊ«œÀÊ՘>Êi`>`ʏi˜>Ê`iÊÌÕÀLՏi˜Vˆ>ÃÊÞÊ«œÀʏœÊÌ>˜ÌœÊÛ>˜Ê
>ÊÌi˜iÀÊV>“LˆœÃÊ`iʅՓœÀÊÞÊ`iÊiÃÌ>`œÊ`iÊ?˜ˆ“œÊ“ÕÞÊvÀiVÕi˜ÌiÃÊ
µÕiÊܘÊ̜Ì>“i˜ÌiʘœÀ“>iÃÊÞÊ«Àœ«ˆœÃÊ`iÊiÃÌ>ÊiÌ>«>°
)&
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
s œÊœLÃÌ>˜Ìi]ÊÌi˜ˆi˜`œÊi˜ÊVÕi˜Ì>ʏœÊ>˜ÌiÀˆœÀ]ÊÈʜLÃiÀÛ>“œÃʵÕiÊ
˜ÕiÃÌÀœÊ…ˆœÊ“>˜ˆwiÃÌ>ÊVœ˜ÊvÀiVÕi˜Vˆ>ÊÛ>ÀˆœÃÊ`iʏœÃÊVœ“«œÀÌ>“ˆi˜‡
̜ÃʵÕiÊ>ÊVœ˜Ìˆ˜Õ>Vˆ˜ÊÃiÊÃiš>>˜]Ê`iLi“œÃÊ«i˜Ã>ÀʵÕiÊ«Õi`i˜Ê
iÃÌ>ÀÊLiLˆi˜`œÊÞÊÌi˜i“œÃʵÕiʅ>L>ÀÊVœ˜ÊiœÃ°
Ê
UÊi˜œÀÊÀi˜`ˆ“ˆi˜ÌœÊiÃVœ>À°Ê
Ê
UÊ
>“LˆœÃÊ`iʅՓœÀÊVœ˜ÃÌ>˜ÌiÃÊÞÊȘʓœÌˆÛœ°Ê
Ê
UÊ"œÀÊ>Ê>Vœ…œÊi˜ÊiÊ>ˆi˜ÌœÊœÊi˜ÊÃÕÊVÕ>À̜°Ê
Ê
UÊ i}>Vˆ˜ÊVœ˜ÃÌ>˜ÌiÊ>ʵÕiʏœÃÊ«>`ÀiÃÊVœ˜œâV>˜ÊÞÊÃi«>˜Ê
Vœ˜ÊœÃÊ>“ˆ}œÃʵÕiÊÃ>i°Ê
Ê
UÊ-‰˜Ìœ“>ÃÊ`iÊÀiÃ>V>ÊVœ“œÊVœÃÌՓLÀiÊ>ʏ>ʓ>š>˜>ÊÈ}Ոi˜ÌiÊ
`iʅ>LiÀÊÃ>ˆ`œÊœÃÊw˜iÃÊ`iÊÃi“>˜>°
s Ã̜ÃÊ Vœ“«œÀÌ>“ˆi˜ÌœÃÊ ˜œÃÊ `iLi˜Ê >iÀÌ>À]Ê >՘µÕiÊ Ìi˜ˆi˜`œÊ “Õ‡
V…œÊVՈ`>`œÊ`iʘœÊi}>ÀÊ>ÊVœ˜VÕȜ˜iÃÊ«ÀiVˆ«ˆÌ>`>ðÊ
s œÊ“iœÀÊi˜ÊiÃ̜ÃÊV>ÜÃ]ÊȘʜÛˆ`>Àʏ>ʈ“«œÀÌ>˜Vˆ>Ê`iÊÌi˜iÀÊVœ˜‡
w>˜â>Êi˜Ê˜ÕiÃÌÀœÃʅˆœÃÊÞÊVœ“Õ˜ˆV>À˜œÃÊVœ˜ÊiœÃ]ÊiÃÊ«œ˜iÀÃiÊi˜Ê
Vœ˜Ì>V̜ÊVœ˜Ê«iÀܘ>ÃÊÞɜʈ˜Ã̈ÌÕVˆœ˜iÃÊiëiVˆ>ˆâ>`>ÃÊ«>À>ʵÕiÊ
œÃÊ«Õi`>˜ÊœÀˆi˜Ì>ÀÊ`iÊ՘>ÊvœÀ“>ʓ?ÃÊ«ÀiVˆÃ>Ê>ViÀV>Ê`iʏœÊµÕiÊ
ÃiÊ«Õi`iʅ>ViÀ°Ê
s Ã‰Ê “ˆÃ“œ]Ê ÃˆÊ ÃiÊ µÕˆiÀiÊ «Àœv՘`ˆâ>ÀÊ
i˜ÊœÃÊÌi“>ÃÊÌÀ>Ì>`œÃÊ>ʏœÊ>À}œÊ
`iÊ iÃÌiÊ “>ÌiÀˆ>]Ê iÃÊ i˜Ê iÃÌ>ÃÊ
ˆ˜Ã̈ÌÕVˆœ˜iÃÊ µÕiÊ Ãiš>>“œÃÊ
>Ê Vœ˜Ìˆ˜Õ>Vˆ˜Ê `œ˜`iÊ ÃiÊ
«Õi`iÊ v>VˆˆÌ>ÀÊ iÃÌiÊ Ìˆ«œÊ
`iÊ ˆ˜vœÀ“>Vˆ˜]Ê >Ã‰Ê µÕiÊ
u˜œÊ `Õ`jˆÃÊ i˜Ê >“>ÀÊ ÃˆÊ œÊ
˜iViÈÌ>ˆÃt
%34!",%#%2,·-)4%39./2-!3
)'
DIRECCIONES DE INTERÉS
DIRECCIONES DE INTERÉS
$)2%#4/2)/
))
UNIDADES DE SALUD MENTAL Y
CONDUCTAS ADICTIVAS
CENTRO DE SALUD “ESPARTERO”
Avda. de Pío XII, 12 bis-3ª planta • 26003 - Logroño
Tfno: 941.29.63.45 • Fax: 941.26.21.31
CENTRO DE SALUD “SIETE INFANTES DE LARA”
C/ Siete Infantes de Lara, 2 • 26006 - Logroño
Tfno: 941.51.22.97 y 941.51.22.92
Fax: 941.51.22.98 y 941.29.74.70
CENTRO DE SALUD DE CALAHORRA
C/ Numancia, 37 • 26500 - Calahorra
Tfno: 941.27.89.97 y 941.13.14.29
Fax: 941.14.79.92
CENTRO DE SALUD DE ARNEDO
Avda. Benidorm, 57 • 26580 - ARNEDO (La Rioja)
Tfno: 941 38.00.16 y 941 38.02.35
Fax: 941.38.48.58
CENTRO DE SALUD DE HARO
C/ Vicente Aleixandre, 2 • 26200 - HARO (La Rioja)
Tfno: 941.29.62.61 y 941.31.05.39
Fax: 941.29.62.99
CENTRO DE SALUD DE NÁJERA
Avda. de La Rioja, 5 • 26300 - NÁJERA (La Rioja)
Tfno: 941 279 048
CENTRO DE SALUD DE STO. DOMINGO DE LA CALZADA
C/Margubete, 1 • 26250 - SANTO DOMINGO (La Rioja)
Tfno: 941.27.90.57 y 941.34.21.73
Fax: 941.27.90.92
!
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
PROGRAMAS ESPECÍFICOS DE LAS
UNIDADES DE SALUD MENTAL Y
CONDUCTAS ADICTIVAS
PROGRAMA DE OPIÁCEOS
Centro de Salud "Espartero"
Avda de Pío XII, 12 bis -3ª planta • 26003 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.29.63.45 y 48 • Fax: 941.29.63.32
PROGRAMA DE PSICOESTIMULANTES
Centro de Salud "Espartero"
Avda de Pío XII, 12 bis -3ª planta • 26003 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.29.63.45
PROGRAMA DE ALCOHOL Y LUDOPATÍAS
Centro de Salud "Espartero"
Avda de Pío XII, 12 bis -3ª planta • 26003 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.29.63.36 y general 941.29.63.45
OTROS PROGRAMAS ESPECÍFICOS
PROGRAMA DE ATENCIÓN AL FUMADOR
Centro de Salud "Espartero"
Avda de Pío XII, 12 bis -3ª planta • 26003 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.29.63.46
$)2%#4/2)/
! !
SERVICIOS DE URGENCIAS
SERVICIOS DE URGENCIAS DEL HOSPITAL SAN PEDRO
C/ Piqueras, 98 (Barrio "La Estrella") • 26006 LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.29.80.00
SERVICIOS DE URGENCIAS DEL HOSPITAL FUNDACIÓN CALAHORRA
Carretera de Logroño S/N. • 26500 CALAHORRA - (La Rioja)
Tfno: 941.15.10.02
URGENCIAS SANITARIAS DE ATENCIÓN PRIMARIA
CARPA (Centro de Alta Resolución)
c/ Duquesa de la Victoria • 26004 - LOGROÑO (La Rioja)
Horario Laborables de 15 a 8 h del día siguiente
Sábados, domingos y festivos: 24 horas
Teléfono Acceso al servicio a través del 112
Todos los Centros de Salud de otras localidades de La Rioja son
Puntos de Atención continuada (PAC)
UNIDADES HOSPITALARIAS
UNIDAD DE HOSPITALIZACIÓN BREVE DE PSIQUIATRÍA
HOSPITAL SAN PEDRO
C/ Piqueras, 98 (Barrio "La Estrella") • 26006 LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.29.80.00 y 941 29.86.67
UNIDAD DE HOSPITALIZACIÓN DE MEDIA ESTANCIA Y UNIDAD DE
REHABILITACIÓN DE PSIQUIATRÍA - HOSPITAL GENERAL DE LA RIOJA
Avda. de Viana, 1 • 26001 LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.29.80.00 • Fax: 941 29.72.97
! "
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
CENTROS RESIDENCIALES
CENTRO DE TRATAMIENTO EN RÉGIMEN RESIDENCIAL - PROYECTO HOMBRE
Paseo del Prior, 6. (Edif. Salvatorianos) • 26004 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.24.88.77 y 941.24.86.40
E-mail: [email protected]
http: //www.proyectohombrelarioja.es/
OTRAS ENTIDADES Y PROGRAMAS DE
ATENCIÓN A LAS CONDUCTAS ADICTIVAS
ASOCIACIÓN RIOJANA PARA LA ATENCIÓN A PERSONAS CON
PROBLEMAS DE DROGAS (A.R.A.D.)
C/ Madre de Dios, 3 • 26004 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.24.18.89 • Fax: 941.24.18.89
E-mail: [email protected]
PROYECTO HOMBRE - FUNDACIÓN CENTRO DE SOLIDARIDAD DE LA RIOJA
Paseo del Prior, 6. (Edif. Salvatorianos) • 26004 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.24.88.77 • Fax: 941.24.86.40
E-mail: [email protected]
http: //www.proyectohombrelarioja.es/
Atención al Colectivo de Reclusos con problemas de adicción a Drogas de
CRUZ ROJA ESPAÑOLA-OFICINA AUTONÓMICA DE LA RIOJA
C/ Beneficencia, 2 • 26005 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.22.52.12
ALCOHÓLICOS ANÓNIMOS. AGRUPACIÓN RIOJANA DE A.A.
c/ Mercaderes, 6 - 1º dcha. • 26001 - LOGROÑO (La Rioja)
Horario: martes y jueves de 20,30 a 22 h • Aptdo. Correos1301
Tfno.: 941 251 339 / 639 030 542 (teléfono 24 horas)
http: //www.alcoholicos-anonimos.org
$)2%#4/2)/
! #
ALCOHÓLICOS ANÓNIMOS. OTROS GRUPOS.
• Grupo esperanza: Plaza de la Inmaculada 9, bajo. Logroño (La Rioja)
Horario: miércoles de 20 a 22 y sábado de 12 a 14 h
• Grupo La Cometa Ronda de los Cuarteles 24 -bajo. Logroño (La Rioja)
Horario: lunes y viernes de 20,30 a 22 h
• Grupo El Carmen, c/García de Nájera 7-bajo. Calahorra (La Rioja)
ALFARO -2 grupos. ARNEDO -1 grupo. STO. DOMINGO -1 grupo
• Grupo de Familiares y Amigos. Alc.Anónimos. Teléf: 696 751 421
FEDERACIÓN DE ASOCIACIONES DE ALCOHÓLICOS EN
REHABILITACIÓN DE LA RIOJA.
C/ Gran Vía 34, Entreplanta izda. • 26005 -LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.10.21.00 / 663.807.722
E-mail: [email protected]
ASOCIACIÓN RIOJANA DE ALCOHÓLICOS REHABILITADOS (A.R.A.R.)
C/ Huesca 61 B - bajo • 26005- LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.22.67.46
E-mail: [email protected]
GRUPO DE ALCOHÓLICOS EN REHABILITACIÓN DE VALVANERA (GARVA)
C/ Vélez de Guevara, 8, 1º • 26005 - Logroño (La Rioja)
Tfno: 618.549.680 - Julio personal 606.976.150 ó 550
E-mail: [email protected]
ASOCIACIÓN RIOJANA DE ALCOHÓLICOS REHABILITADOS DE NAJERA
(A.R.A.R.N.A.)
C/ San Fernando 108 • 26300- Nájera (La Rioja)
Tfno: 941.36.13.40
E-mail: [email protected]
! $
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
ASOCIACIÓN RIOJANA DE JUGADORES DE AZAR (A.R.J.A.)
C/ Hermanos Moroy 22, 3º D • 26001 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.20.88.33
E-mail: [email protected]
ASOCIACIÓN ESPAÑOLA CONTRA EL CÁNCER - AECC. Junta Prov. de La Rioja
C/García Morato 17 - 1º • 26002 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.24.44.12 • Fax: 941.25.50.71
E-mail: [email protected]
http: //www.todocancer.org
PLANES MUNICIPALES DE
DROGODEPENDENCIAS
AYUNTAMIENTO DE LOGROÑO. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
Avda. de la Paz 11 • 26071 - LOGROÑO (La Rioja)
Tfno: 941.27.70.00 • Fax: 941.24.92.24
E-mail: [email protected]
http: //www.logro-o.org
AYUNTAMIENTO DE ALFARO. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
C/ Las Pozas, 14 • 26540 - ALFARO (La Rioja)
Tfno: 941.18.02.11 • Fax: 941.18.38.50
E-mail: [email protected]
http: //www.alfaro.es
AYUNTAMIENTO DE ARNEDO. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
Plaza de Nuestra Señora de Vico, 14 • 26580 - ARNEDO (La Rioja)
Tfno: 941.38.57.66 • Fax: 941.38.57.67
E-mail: [email protected]
http: //www.arnedo.com
$)2%#4/2)/
! %
AYUNTAMIENTO DE CALAHORRA. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
Glorieta de Quintiliano, 1 - 26500 • CALAHORRA (La Rioja)
Tfno: 941.10.50.72 • Fax: 941.14.52.40
E-mail: [email protected]
http: //www.ayto-calahorra.es
AYUNTAMIENTO DE HARO. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
Plaza de la Paz, 1 • 26200 - HARO (La Rioja)
Tfno: 941.31.15.97 • Fax: 941.31.24.12
E-mail: [email protected]
http: //www.haro.org
AYUNTAMIENTO DE LARDERO. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
Plaza de España, 12 • 26140 - LARDERO (La Rioja)
Tfno: 941.44.80.03 • Fax: 941.44.83.45
E-mail: [email protected]
http: //www.aytolardero.org
AYUNTAMIENTO DE NÁJERA. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
Plaza de España, 1 • NÁJERA (La Rioja)
Tfno: 941.41.01.59 • Fax: 941.36.35.72
E-mail: [email protected] / [email protected]
http: //www.najera.es
AYTO. DE RINCÓN DE SOTO. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
Plaza González Gallarza, 5 • 26550 - RINCÓN DE SOTO (La Rioja)
Tfno: 941.16.00.13 • Fax: 941.14.15.64
E-mail: [email protected]
http: //www.rincondesoto.org
AYTO. DE VILLAMEDIANA. PLAN MUNICIPAL DE DROGODEPENDENCIAS
Plaza Cándido Sarramián, 1 • 26142 - VILLAMEDIANA (La Rioja)
Tfno: 941.43.51.33 y 941.43.54.04 • Fax: 941.43.50.60
E-mail: [email protected]
http: //www.villamedianadeiregua.net
! &
8QR\QS_^U\\_cTU\Q\S_X_\
8QR\Q
S_^U\\_c
TU\Q\S_X_\