EL VERBO Verbo es aquella palabra capaz de constituir por sí misma una oración. Significa o presenta acciones, estados o procesos en un tiempo determinado. Está formado por un lexema o raíz (que da la información léxica) más las desinencias (que dan información gramatical sobre la persona, el nº, el tiempo, el aspecto y el modo). Su función principal es la de núcleo del sintagma verbal. Las conjugaciones.- Existen tres en español, según la terminación de su infinitivo: 1ª conjugación (-ar), 2ª conjugación (-er) y 3ª conjugación (-ir). La persona y el número.- Establecen la concordancia entre el verbo y el sujeto. El verbo presenta tres personas: primera (el hablante participa en la acción), segunda (participa el oyente, pero no el hablante) y tercera (no participan ni el oyente ni el hablante); y dos números (singular y plural) El tiempo.- Sitúa las acciones o procesos en el pasado, el presente o el futuro. El modo.- Muestra la actitud del hablante ante lo que dice. Hay tres en el verbo español: Indicativo: se presenta la acción del verbo como real o cierta. Subjuntivo: se presenta la acción como posible, deseable o dudosa, o como orden negativa. Imperativo: se presenta la acción como orden afirmativa. El aspecto.- Presenta la acción como ya terminada (aspecto perfectivo), o inacabada, en su transcurso, sin interesar ni su principio ni su final (aspecto imperfectivo). Todos los tiempos simples son imperfectivos (excepto el pret. perf. simple), y los compuestos son perfectivos. Los tiempos verbales.- Son los conjuntos de formas verbales con el mismo tiempo y aspecto, variando sólo entre ellas en cuanto a su número y persona. Pueden ser simples o compuestos, y a cada tiempo simple (excepto al presente de imperativo) le corresponde uno compuesto, que marca anterioridad con respecto al primero. (En el paradigma verbal que sigue, estas correspondencias se establecen por pares de tiempos consecutivos: Presente-Préterito perf. comp. / Préterito imp.-Préterito plusc. / Préterito perf. simple-Préterito anterior / Futuro simpleFuturo perfecto / Condicional simple-Condicional perfecto) 1ª CONJUGACIÓN INDICATIVO PRESENTE PRÉT. PERF. COMP. PRÉT. IMPERFECTO PRÉT. PLUSCUAMP. PRÉT.PERF. SIMPLE amo he amado amaba había amado amé amas has amado amabas habías amado amaste PRÉT ANTERIOR hube amado hubiste amado FUTURO IMPERF. FUTURO PERF. CONDICIONAL IMP CONDICIONAL PER. amaré habré amado amaría habría amado amarás habrás amado amarías habrías amado PRESENTE PRÉT. PERF. ame haya amado ames hayas amado ama ha amado amaba había amado amó amamos hemos amado amábamos habíamos amado amamos amáis habéis amado amabais habíais amado amasteis hubisteis hubo amado hubimos amado amado amará amaremos amaréis habrá amado habremos amado habréis amado amaría amaríamos amaríais habría amado habríamos amado habríais amado aman han amado amaban habían amado amaron hubieron amado amarán habrán amado amarían habrían amado SUBJUNTIVO PRÉT. IMPERF. PRÉT. PLUSCUAMP. FUTURO IMPERF. FUTURO PERF. ame haya amado amemos hayamos amado amáramos/ amara/-ase amaras/-ases amara/-ase -ásemos hubiera/-iese hubieras/-ieses hubiera/-iese hubiéramos/ amado amado amado -iésemos amado amare amares amare amáremos hubiere amado hubieres amado hubiere amadohubiéremos amado améis hayáis amado amen hayan amado amarais/-aseis amaran/-asen hubierais/ -ieseis amado amareis hubiereis amado hubieran/-iesen amado amaren hubieren amado amad [amen] IMPERATIVO PRESENTE -- ama [ame] [amemos] FORMAS NO PERSONALES INFINITIVO SIMPLE GERUNDIO SIMPLE PARTICIPIO amar amando amado INFINITIVO COMPUESTO GERUNDIO COMPUESTO haber amado habiendo amado 2ª CONJUGACIÓN INDICATIVO PRESENTE PRÉT. PERF. COMP. PRÉT. IMPERFECTO PRÉT. PLUSCUAMP. PRÉT.PERF. SIMPLE PRÉT ANTERIOR FUTURO IMPERF. FUTURO PERF. CONDICIONAL IMP. CONDICIONAL PERF. temo he temido temía había temido temí hube temido temeré habré temido temería habría temido temes has temido temías habías temido temiste hubiste temido temerás habrás temido temerías habrías temido teme ha temido temía había temido temió hubo temido temerá habrá temido temería habría temido PRESENTE PRÉT. PERF. tema haya temido temas hayas temido tema haya temido PRÉT. IMPERF. temiera/-iese temieras/-ieses temiera/-iese hubiera/-iese temido temiere hubiere temido hubieras/-ieses temido temieres hubieres temido hubiera/-iese temido temiere hubiere temido tememos hemos temido temíamos habíamos temido temimos hubimos temido temeremos habremos temido temeríamos habríamos temido teméis habéis temido temíais habíais temido temisteis hubisteis temido temeréis habréis temido temeríais habríais temido temen han temido temían habían temido temieron hubieron temido temerán habrán temido temerían habrían temido temamos hayamos temido temiéramos/ -iésemos hubiéramos/ -iésemos temido temiéremos hubiéremos temido temáis hayáis temido temierais/ -ieseis hubierais/ -ieseis temido temiereis hubiereis temido teman hayan temido [temamos] temed [teman] SUBJUNTIVO PRÉT. PLUSCUAMP. FUTURO IMPERF. FUTURO PERF. temieran/-iesen hubieran/-iesen temido temieren hubieren temido IMPERATIVO PRESENTE -- teme [tema] FORMAS NO PERSONALES INFINITIVO SIMPLE GERUNDIO SIMPLE PARTICIPIO temer temiendo temido INFINITIVO COMPUESTO GERUNDIO COMPUESTO haber temido habiendo temido 3ª CONJUGACIÓN INDICATIVO PRESENTE PRÉT. PERF. COMP. PRÉT. IMPERFECTO PRÉT. PLUSCUAMP. PRÉT.PERF. SIMPLE PRÉT ANTERIOR FUTURO SIMPLE FUTURO PERF. CONDICIONAL IMP. CONDICIONAL PERF. vivo he vivido vivía había vivido viví hube vivido viviré habré vivido viviría habría vivido vives has vivido vivías habías vivido viviste hubiste vivido vivirás habrás vivido vivirías habrías vivido PRESENTE PRÉT. PERF. viva haya vivido vivas hayas vivido PRÉT. IMPERF. viviera/-iese vivieras/-ieses hubiera/-iese vivido viviere hubiere vivido hubieras/-ieses vivido vivieres hubieres vivido vive ha vivido vivía había vivido vivió hubo vivido vivirá habrá vivido viviría habría vivido vivimos hemos vivido vivíamos habíamos vivido vivimos hubimos vivido viviremos habremos vivido viviríamos habríamos vivido vivís habéis vivido vivíais habíais vivido vivisteis hubisteis vivido viviréis habréis vivido viviríais habríais vivido viven han vivido vivían habían vivido vivieron hubieron vivido vivirán habrán vivido vivirían habrían vivido viváis hayáis vivido vivan hayan vivido vivierais/-ieseis vivieran/-iesen hubierais/ -ieseis vivido viviereis hubiereis vivido hubieran/-iesen vivido vivieren hubieren vivido vivid [vivan] SUBJUNTIVO PRÉT. PLUSCUAMP. FUTURO IMPERF. FUTURO PERF. viva haya vivido vivamos hayamos vivido viviéramos/ viviera/-iese -iésemos hubiera/-iese hubiéramos/ vivido -iésemos vivido viviere viviéremos hubiere vivido hubiéremos vivido IMPERATIVO PRESENTE -- vive [viva] [vivamos] FORMAS NO PERSONALES INFINITIVO SIMPLE GERUNDIO SIMPLE PARTICIPIO vivir viviendo vivido INFINITIVO COMPUESTO GERUNDIO COMPUESTO haber vivido habiendo vivido Verbos regulares y verbos irregulares.- Son regulares aquellos verbos que mantienes su lexema invariable en todas sus formas y siguen las desinencias propias de su conjugación. Son irregulares, en cambio, los verbos que en alguna de sus formas cambias su raíz y/o alguna de las desinencias que le corresponden por su conjugación. Verbos aparentemente irregulares.- Son aquellos en que, al escribirlos, realizamos algún cambio ortográfico, pero no de pronunciación. No son realmente irregulares, pues su pronunciación no cambia: Verbos irregulares.- Para saber si un verbo es irregular, basta con comprobar si existe irregularidad en tres tiempos: el presente de ind., el pret, perf, simple de ind. y el fut. imperf. de ind. Una irregularidad en cualquiera de estos tres tiempos afectará a otros de la siguiente manera: - Grupo I: Presente ind Presente de subj. y presente de imperat. MOVER: muevo mueva, mueve - Grupo II: Pret. perf. simple de ind. Pret. imperf. de subj y futuro imperf de subj. PODER: pude pudiera o pudiese, pudiere - Grupo III: Futuro imperf. de ind. Condicional imperfecto SALIR: saldré saldría Participios irregulares.- Algunos verbos presentan participios irregulares, es decir, no construidos con la terminación –ado para la 1ª conjugación, ni –ido para la 2ª y 3ª conjugación: Abrir abierto Pudrir podrido (aquí la irregularidad no Circuncidar circunciso está en la terminación, sino en la raíz) Cubrir cubierto Resolver resuelto Escribir escrito Romper roto Hacer hecho Ver visto Morir muerto Volver vuelto Poner puesto La irregularidad afectará también a sus derivados: adscrito, descrito, inscrito, suscrito, transcrito, prescrito, proscrito, manuscrito, recubierto, encubierto, descubierto, entreabierto… Verbos con doble participio.- Muchos verbos presentan un participio regular y otro irregular; el regulara se usará siempre para formar los tiempos compuestos, y el irregular con valor adjetivo: Abstraer abstraído / abstracto Freír freído / frito Atender atendido / atento Hartar hartado / harto Bendecir bendecido / bendito Imprimir imprimido / impreso Concluir concluido / concluso Incluir incluido / incluso Confesar confesado / confeso Infundir infundido / infuso Confundir confundido / confuso Injertar injertado / injerto Contentar contentado / contento Invertir invertido / inverso Convencer convencido / convicto Juntar juntado / junto Convertir convertido / converso Maldecir maldecido / maldito Corregir corregido / correcto Manifestar manifestado / manifiesto Corromper corrompido / corrupto Omitir omitido / omiso Descalzar descalzado / descalzo Poseer poseído / poseso Despertar despertado /despierto Prender prendido / preso Difundir difundido / difuso Presumir presumido / presunto Dispersar dispersado / disperso Proveer proveído / provisto Elegir elegido / electo Recluir recluido / recluso Erigir erigido / erecto Sepultar sepultado / sepulto Eximir eximido / exento Soltar soltado / suelto Expresar expresado / expreso Sujetar sujetado / sujeto Extender extendido / extenso Suspender suspendido / suspenso Extinguir extinguido / extinto Teñir teñido / tinto Fijar fijado / fijo Torcer torcido / tuerto La irregularidad afecta a sus derivados: prefijar (prefijado/prefijo), sofreír (sofreído/sofrito)… Verbos defectivo.- Son aquellos verbos que carecen de algunos tiempos completos o algunas personas. Los más importantes son: - Abolir. Sólo se emplean las formas cuya desinencia empieza por –i (abolieron, abolía…) - Atañer. Sólo se emplea en las terceras personas (atañe, atañía…); las más usadas son las del presente (atañe y atañen). - Balbucir. No se usan las formas en que debía aparecer el grupo consonántico -zc(*balbuzco, *balbuzcamos...). Son normales las demás: balbucirá, balbuciera… - Concernir. Se emplean sólo las terceras personas de los presentes de indicativo y subjuntivo (concierne, conciernen; concierna, conciernan), del pretérito imperfecto de indicativo (concernía, concernían); y el gerundio (concerniendo). - Soler. Sólo se usan estas formas: las del presente (suelo, sueles, etc.), imperfecto de indicativo (solía, solías, etc.); las del presente de subjuntivo (suela, suelas, suela…) y el participio (solido). PRINCIPALES VERBOS IRREGULARES (En la relación siguiente, incluimos sólo las formas irregulares) • Acertar.- lndicativo. Pres.: acierto, aciertas, acierta; aciertan. Subjuntivo. Pres.: acierte, aciertes, acierte; acierten. Imperativo: acierta, acierte; acierten. • Adquirir.- Indicativo. Pres.: adquiero, adquieres, adquiere; adquieren. Subjuntivo. Pres.: adquiera, adquieras, adquiera; adquieran. Imperativo: adquiere, adquiera; adquieran. • Almorzar.- Indicativo. Pres.: almuerzo, almuerzas, almuerza; almuerzan. Subjuntivo. Pres.: almuerce, almuerces, almuerce; almuercen. Imperativo: almuerza, almuerce; almuercen. • Andar.- Indicativo. Pret. Perf. Simple: anduve, anduviste, anduvo; anduvimos, anduvisteis, anduvieron. Subjuntivo. lmpf.: anduviera o anduviese, anduvieras o anduvieses, anduviera o anduviese; anduviéramos o anduviésemos, anduvierais o anduvieseis, anduvieran o anduviesen. Futuro: anduviere, anduvieres, anduviere; anduviéremos, anduviereis, anduvieren. • Asir.- lndicativo. Pres.: asgo. Subjuntivo. Pres.: asga, asgas, asga; asgamos, asgáis, asgan. Imperativo: asga, asgamos, asgan. • Caber.- Indicativo. Pres.: quepo. Pret. Perf. Simple: cupe, cupiste, cupo; cupimos, cupisteis, cupieron. Futuro: cabré, cabrás, cabrá, cabremos, cabréis, cabrán. Condicional: cabría, cabrías, cabría; cabríamos, cabríais, cabrían. Subjuntivo. Pres.: quepa, quepas, quepa; quepamos, quepáis, quepan, lmpf.: cupiera o cupiese, cupieras o cupieses, cupiera o cupiese; cupiéramos o cupiésemos, cupierais o cupieseis, cupiera o cupiesen. Futuro: cupiere, cupieres, cupiere; cupiéremos, cupiereis, cupieren. Imperativo: quepa él; quepamos, quepan. • Caer.- Indicativo. Pres.: caigo. Pret. Perf. simple: cayó, cayeron (formas aparentemente irregulares: ca-iócayó). Subjuntivo. Pres.: caiga, caigas, caiga; caigamos, caigáis, caigan. Impf.: cayera o cayese, cayeras o cayeses, etc. (formas aparentemente irregulares). Imperativo: caiga, caigamos, caigan. Gerundio: cayendo (aparentemente irregular). • Ceñir.- Indicativo. Pres.: ciño, ciñes, ciñe; ciñen. Pret. Perf. Simple: ciño, ciñeron. Subjuntivo. Pres.: ciña, ciñas, ciña; ciñamos, ciñáis, ciñan. Impf.: ciñera o ciñese, ciñeras o ciñeses, ciñera o ciñese; ciñéramos o ciñésemos, ciñerais o ciñeseis, ciñeran o ciñesen. Futuro: ciñere, ciñeres, ciñere; ciñéremos, ciñereis, ciñeren. Imperativo: ciñe, ciña; ciñamos, ciñan. Gerundio: ciñendo. • Concebir.- Indicativo. Pres.: concibo, concibes, concibe; conciben. Pret. Perf. Simple: concibió; concibieron. Subjuntivo. Pres.: conciba, concibas, conciba, concibamos, concibáis, conciban. Impf.: concibiera o concibiese, concibieras o concibieses, concibiera o concibiese; concibiéramos o concibiésemos, concibierais o concibieseis, concibieran o concibiesen. Futuro: concibiere, concibieres, concibiere; concibiéremos, concibiereis, concibieren. Imperativo: concibe, conciba; concibamos, conciban. Gerundio: concibiendo. • Concluir.- Indicativo. Pres.: concluyo, concluyes, concluye, concluyen. Pret. Perf. Simple: concluyó, concluyeron. Subjuntivo. Pres.: concluya, concluyas, concluya; concluyamos, concluyáis, concluyan. Impf.: concluyera o concluyese, concluyeras o concluyeses, concluyera o concluyese; concluyéramos o concluyésemos, concluyerais o concluyeseis, concluyeran o concluyesen. Futuro: concluyere, concluyeres, concluyere; concluyéremos, concluyereis, concluyeren. Imperativo: concluye, concluya; concluyamos, concluyan. Gerundio: concluyendo. • Conocer.- Indicativo. Pres.: conozco. Subjuntivo. Pres.: conozca, conozcas, conozca; conozcamos, conozcáis, conozcan. Imperativo: conozca él; conozcamos, conozcan. • Creer.- Indicativo. Pret. Pref. Simple: creyó, creyeron. Subjuntivo. Impf.: creyera o creyese, creyeras o creyeses, creyera o creyese; creyéramos o creyésemos, creyerais o creyeseis, creyeran o creyesen. Futuro: creyere, creyeres, creyere; creyéremos, creyereis, creyeren. Gerundio: creyendo. • Dar.- Indicativo. Pres.: doy. Pret. Perf. Simple: di, diste, dio, dimos, disteis, dieron. Subjuntivo. Pres.: dé, des, dé, demos, deis, den. Impf.: diera o diese, dieras o dieses, diera o diese, diéramos o diésemos, dierais o dieseis, dieran o diesen. Futuro: diere, dieres, diere, diéremos, diereis, dieren. • Decir.- Indicativo. Pres.: digo, dices, dice: dicen. Pret. Perf. Simple: dije, dijiste, dijo, dijimos, dijisteis, dijeron. Futuro: diré, dirás, dirá, diremos, diréis, dirán. Condicional: diría, dirías, diría, diríamos, diríais, dirían. Subjuntivo. Pres.: diga, digas, diga, digamos, digáis, digan. Impf.: dijera o dijese, dijeras o dijeses, dijera o dijese, dijéramos o dijésemos, dijerais o dijeseis, dijeran o dijesen. Futuro: dijere, dijeres, dijere, dijéremos, dijereis, dijeren. Imperativo: di, diga, digamos, digan. Gerundio: diciendo. Participio: dicho. • Dormir.- Indicativo. Pres.: duermo, duermes, duerme; duermen. Pret. Perf. Simple: durmió, durmieron. Subjuntivo. Pres.: duerma, duermas, duerma; durmamos, durmáis, duerman. Impf.: durmiera o durmiese, durmieras o durmieses, durmiera o durmiese; durmiéramos, o durmiésemos, durmierais o durmieseis, durmieran o durmiesen. Futuro: durmiere, durmieres, durmiere; durmiéremos, durmiereis, durmieren. Imperativo: duerme, duerma; durmamos, duerman. Gerundio: durmiendo. • Entender.- Indicativo. Pres.: entiendo, entiendes, entiende; entienden. Subjuntivo. Pres.: entienda, entiendas, entienda; entiendan. Imperativo: entiende, entienda; entiendan. • Errar.- Indicativo. Pres.: yerro, yerras, yerra; yerran. Subjuntivo. Pres.: yerre, yerres, yerre; yerren. Imperativo: yerra, yerre; yerren. • Estar.- Indicativo. Pres.: estoy, estás, está; están. Pret. Perf. Simple: estuve, estuviste, estuvo; estuvimos, estuvisteis, estuvieron. Subjuntivo. Pres.: esté, estés, esté; estemos, estéis, estén. Impf.: estuviera o estuviese, estuvieras o estuvieses, estuviera o estuviese; estuviéramos o estuviésemos, estuvierais o estuvieseis, estuvieran o estuviesen. Futuro: estuviere, estuvieres, estuviere; estuviéremos, estuviereis, estuvieren. Imperativo: está, esté; estén. • Hacer.- Indicativo. Pres.: hago. Pret. Perf. Simple: hice, hiciste, hizo; hicimos, hicisteis, hicieron. Futuro: haré, harás, hará; haremos, haréis, harán. Condicional: haría, harías, haría; haríamos, haríais, harían. Subjuntivo. Pres.: haga, hagas, haga; hagamos, hagáis, hagan. Impf.: hiciera o hiciese, hicieras o hicieses, hiciera o hiciese; hiciéramos o hiciésemos, hicierais o hicieseis, hicieran o hicieses. Futuro: hiciere, hicieres, hiciere; hiciéremos, hiciereis, hicieren. Imperativo: haz, haga; hagamos, hagan. Participio: hecho. • Ir.- Indicativo. Pres.: voy, vas, va; vamos, vais, van. Pret. Perf. Simple: fui, fuiste, fue; fuimos, fuisteis, fueron. Impf.: iba, ibas, iba; íbamos, ibais, iban. Futuro: iré, irás, irá; iremos, iréis, irán. Condicional: iría, irías, iría; iríamos, iríais, irían. Subjuntivo. Pres.: vaya, vayas, vaya; vayamos, vayáis, vayan. Impf.: fuera o fuese, fueras o fueses, fuera o fuese; fuéramos o fuésemos, fuerais o fueseis, fueran o fuesen. Futuro: fuere, fueres, fuere; fuéremos, fuereis, fueren. Imperativo: ve, vaya; vayamos, id, vayan. Gerundio: yendo. • Jugar.- Indicativo. Pres.: juego, juegas, juega: juegan. Subjuntivo. Pres.: juegue, juegues, juegue; jueguen. Imperativo: juega, juegue; jueguen. • Mover.- Indicativo. Pres.: muevo, mueves, mueve; mueven. Subjuntivo. Pres.: mueva, muevas, mueva; muevan. Imperativo: mueve, mueva; muevan. • Oír.- Indicativo. Pres.: oigo, oyes, oye; oyen. Subjuntivo. Pres.: oiga, oigas, oiga; oigamos, oigáis, oigan. Imperativo: oye, oiga; oigamos, oigan, • Oler.- Indicativo. Pres.: huelo, hueles, huele; huelen. Subjuntivo. Pres.: huela, huelas, huela; huelan. Imperativo: huele, huela; huelan. • Poder.- Indicativo. Pres.: puedo, puedes, puede; pueden. Pret. Perf. Simple: pude, pudiste, pudo; pudimos, pudisteis, pudieron. Futuro: podré, podrás podrá; podremos, podréis, podrán. Condicional: podría, podrías, podría; podríamos, podríais, podrían. Subjuntivo. Pres.: pueda, puedas, pueda; puedan. Impf.: pudiera o pudiese, pudieras o pudieses, pudiera o pudiese; pudiéramos o pudiésemos, pudierais o pudieseis, pudieran o pudiesen. Futuro: pudiere, pudieres, pudiere; pudiéremos, pudiereis, pudieren. Imperativo: puede, pueda; puedan. Gerundio: pudiendo. • Poner.- Indicativo. Pres.: pongo. Pret. Perf. Simple: puse, pusiste, puso; pusimos, pusisteis, pusieron. Futuro: pondré, pondrás, pondrá; pondremos, pondréis, pondrán. Condicional: pondría, pondrías, pondría; pondríamos, pondríais, pondrían. Subjuntivo. Pres.: ponga, pongas, ponga; pongamos, pongáis, pongan. Impf.: pusiera o pusiese, pusieras o pusieses, pusiera o pusiese; pusiéramos o pusiésemos, pusierais o pusieseis, pusieran o pusiesen. Futuro: pusiere, pusieres, pusiere; pusiéremos, pusiereis, pusieren. Imperativo: pon, ponga; pongamos, pongan. Participio: puesto. • Producir.- Indicativo. Pres.: produzco. Pret. Perf. Simple: produje, produjiste, produjo; produjimos, produjisteis, produjeron. Subjuntivo. Pres.: produzca, produzcas, produzca; produzcamos, produzcáis, produzcan. Impf.: produjera o produjese, produjeras o produjeses, produjera o produjese; produjéramos o produjésemos, produjerais o produjeseis, produjeran o produjesen. Futuro: produjere, produjeres, produjere; produjéremos, produjereis, produjeren. Imperativo: produzca él; produzcamos, produzcan. • Querer.- Indicativo. Pres.: quiero, quieres, quiere; quieren. Pret. Perf. Simple: quise, quisiste, quiso; quisimos, quisisteis, quisieron. Futuro: querré, querrás, querrá; querremos, querréis, querrán. Condicional: querría, querrías, querría; querríamos, querríais, querrían. Subjuntivo. Pres.: quiera, quieras, quiera; quieran. Impf.: quisiera o quisiese, quisieras o quisieses, quisiera o quisiese; quisiéramos o quisiésemos, quisierais o quisieseis, quisieran o quisiesen. Futuro: quisiere, quisieres, quisiere; quisiéremos, quisiereis, quisieren. Imperativo: quiere, quiera; quieran. • Reír.- Indicativo. Pres.: río, ríes, ríe; ríen. Pret. Perf. Simple: rio, rieron. Subjuntivo. Pres.: ría, rías, ría; riamos, riais, rían. Impf.: riera o riese, rieras o rieses, riera o riese; riéremos o riésemos, rierais o rieseis, rieran o riesen. Futuro: riere, rieres, riere; riéremos, riereis, rieren. Imperativo: ríe, ría; riamos, rían. Gerundio: riendo. • Roer.- Indicativo. Pres.: roo o roigo o royo. Pret. Perf. Simple: royó; royeron. Subjuntivo. Pres.: roa o roiga o roya, roas o roigas o royas, roa o roiga o roya; roamos o roigamos o royamos, roáis o roigáis o royáis, roan o roigan o royan. Impf.: royera o royese, royeras o royeses, royera o royese; royéremos o royésemos, royerais o royeseis, royeran o royesen. Futuro: royere, royeres, royere; royéremos, royereis, royeren. Imperativo: roa o roiga o roya; roamos o roigamos o royamos, roan o roigan o royan. Gerundio: royendo. • Saber.- Indicativo. Pres.: sé. Pret. Perf. Simple: supe, supiste, supo; supimos, supisteis, supieron. Futuro: sabré, sabrás, sabrá; sabremos, sabréis, sabrán. Condicional: sabría, sabrías, sabría; sabríamos, sabríais, sabrían. Subjuntivo. Pres.: sepa, sepas, sepa; sepamos, sepáis, sepan. Impf.: supiera o supiese, supieras o supieses, supiera o supiese; supiéramos o supiésemos, supierais o supieseis, supieran o supiesen. Futuro: supiere, supieres, supiere; supiéremos, supiereis, supieren. Imperativo: sepa él; sepamos, sepan. • Sentir.- Indicativo. Pres.: siento, sientes, siente; sienten. Pret. Perf. Simple: sintió; sintieron. Subjuntivo. Pres.: sienta, sientas, sienta; sintamos, sintáis, sientan. Impf.: sintiera o sintiese, sintieras o sintieses, sintiera o sintiese; sintiéremos o sintiésemos, sintierais o sintieseis, sintieran o sintiesen. Futuro: sintiere, sintieres, sintiere; sintiéremos, sintiereis, sintieren. Gerundio: sintiendo. • Tener.- Indicativo. Pres.: tengo, tienes, tiene; tienen. Pret. Perf. Simple: tuve, tuviste, tuvo; tuvimos, tuvisteis, tuvieron. Futuro: tendré, tendrás, tendrá; tendremos, tendréis, tendrán. Condicional: tendría, tendrías, tendría; tendríamos, tendríais, tendrían. Subjuntivo. Pres.: tenga, tengas, tenga; tengamos, tengáis, tengan. Impf.: tuviera o tuviese, tuvieras o tuvieses, tuviera o tuviese; tuviéramos o tuviésemos, tuvierais o tuvieseis, tuvieran o tuviese. Futuro: tuviere, tuvieres, tuviere; tuviéremos, tuviereis, tuvieren. Imperativo: ten, tenga; tengamos, tengan. • Traer.- Indicativo. Pres.: traigo. Pret. Perf. Simple: traje, trajiste, trajo: trajimos, trajisteis, trajeron. Subjuntivo. Pres.: traiga, traigas, traiga; traigamos, traigáis, traigan. Impf.: trajera o trajese, trajeras o trajeses, trajera o trajese; trajéramos o trajésemos, trajerais o trajeseis, trajeran o trajesen. Futuro: trajere, trajeres, trajere; trajéremos, trajeres, trajeren. Imperativo: traiga él; traigamos, traigan. Gerundio: trayendo. • Valer.- Indicativo. Pres.: valgo. Futuro: valdré, valdrás, valdrá; valdremos, valdréis, valdrán. Condicional: valdría, valdrías, valdría; valdríamos, valdríais, valdrían. Subjuntivo. Pres.: valga, valgas, valga, valgamos, valgáis, valgan. Imperativo: val o vale, valga; valgamos, valgan. • Venir.- Indicativo. Pres.: vengo, vienes, viene; vienen. Pret. Perf. Simple: vine, viniste, vino; vinimos, vinisteis, vinieron. Futuro: vendré, vendrás, vendrá; vendremos, vendréis, vendrán. Condicional: vendría, vendrías, vendría; vendríamos, vendríais, vendrían. Subjuntivo. Pres.: venga, vengas, venga; vengamos, vengáis, vengan. Impf.: viniera o viniese, vinieras o vinieses, viniera o viniese; viniéramos o viniésemos, vinierais o vinieseis, vinieran o viniesen. Futuro: viniere, vinieres, viniere; viniéremos, viniereis, vinieren. Imperativo: ven, venga; vengamos, vengan. Gerundio: viniendo. • Ver.- Indicativo. Pres.: veo. Impf.: veía, veías, veía; veíamos, veíais, veían. Pret. Perf. Simple: vi, viste, vio; vimos, visteis, vieron. Subjuntivo. Pres.: vea, veas, vea; veamos, veáis, vean. Impf.: viera o viese, vieras o vieses, viera o viese; viéramos o viésemos, vierais o vieseis, vieran o viesen. Futuro: viere, vieres, viere; viéremos, viereis, vieren. Imperativo: vea, veamos, van. Gerundio: viendo. Participio: visto. • Yacer.- Indicativo. Pres.: yazco o yazgo o yago. Subjuntivo. Pres.: yazca o yazga o yaga, yazcas o yazgas o yagas, yazca o yazga o yaga; yazcamos o yazgamos o yagamos, yazcáis o yazgáis o yagáis, yazcan o yazgan o yagan. ÍNDICE DE VERBOS IRREGULARES. (Si aparece con asterisco ya están descritas sus irregularidades con anterioridad. En los demás casos, aparece a su lado el verbo que debe seguirse como modelo para conjugarlo) Acertar* Acrecentar-acertar Adherir-sentir Adquirir* Advertir-sentir Agradecer-conocer Alentar- acertar Almorzar* Amanecer-conocer Andar* Anteponer-poner Apostar-almorzar Apretar-acertar Arrendar-acertar Arrepentirse-sentir Ascender-entender Asir* Atenerse-tener Atraer-traer Atravesar-acertar Atribuir-concluir Avergonzar-almorzar Bendecir-decir Caer* Caber* Calentar-acertar Cegar-acertar Ceñir* Cerrar-acertar Cimentar-acertar Cocer-mover Colar-almorzar Colegir-concebir Colgar-almorzar Comenzar-acertar Compadecer-conocer Competir-concebir Componer-poner Concebir* Concertar-acertar Concluir* Conducir-producir Confesar-acertar Conocer* Consentir-sentir Contar-almorzar Contener-tener Contradecir-decir Contraer-traer Convenir-venir Convertir-sentir Corroer-roer Costar-almorzar Dar* Decaer-caer Decir* Deducir-producir Defender-entender Derretir-concebir Desandar-andar Descender-entender Descollar-almorzar Desconocer-conocer Deshacer-hacer Desmembrar-acertar Desoír-oír Despertar-acertar Detener-tener Disminuir-concluir Disponer-poner Distraer-traer Distribuir-concluir Divertir-sentir Doler-mover Dormir* Elegir-concebir Embestir-concebir Empedrar-acertar Empezar-acertar Encender-entender Encomendar-acertar Encontrar-almorzar Enmendar-acertar Ensangrentar-acertar Entender* Entretener-tener Entrever-ver Equivaler-valer Errar* Escarmentar-acertar Estar* Estremecer-conocer Expedir-concebir Extender-entender Forzar-almorzar Fregar-acertar Freír-reír Gemir-concebir Gobernar-acertar Hacer* Helar-acertar Herir-sentir Hervir-sentir Herrar-acertar Huir-concluir Impedir-concebir Inducir-producir Inquirir-adquirir Intervenir-venir Ir* Jugar* Leer-creer Lucir-conocer Llover-mover Maldecir-decir Manifestar-acertar Mantener-tener Medir-concebir Mentir-sentir Merendar-acertar Morder-mover Morir-dormir Mostrar-almorzar Mover* Nacer-conocer Nevar-acertar Oír* Oler* Parecer-conocer Pedir-concebir Pensar-acertar Perder-entender Parecer-conocer Plegar-acertar Poblar-almorzar Poder* Poner* Predecir-decir Prevenir-venir Prever-ver Probar-almorzar Producir* Proveer-creer Quebrar-acertar Querer* Recaer-caer Recluir-concluir Recomendar-acertar Reconocer-conocer Recordar-almorzar Reducir-producir Regar-acertar Regir-concebir Rehacer-hacer Reír* Relucir-conocer Renacer-conocer Rendir-concebir Renovar-almorzar Reñir-ceñir Repetir-concebir Resentir(se)-sentir Reventar-acertar Rodar-almorzar Roer* Saber* Salir-valer Satisfacer-hacer Segar-acertar Seguir-concebir Sembrar-acertar Sentir* Serrar-acertar Servir-concebir Soldar-almorzar Soler-mover Soltar-almorzar Sosegar-acertar Sustraer-traer Temblar- acertar Tender-entender Tener* Tentar-acertar Teñir-ceñir Torcer-mover Tostar-almorzar Traducir-producir Traer* Tronar-almorzar Tropezar-acertar Valer* Venir* Ver* Vestir-concebir Yacer*