PARTES DEL PROGRAMA Y UNIDADES DIDÁCTICAS

Anuncio
2
PRELIMINARES
PROGRAMA
PARTES DEL PROGRAMA
Y
UNIDADES DIDÁCTICAS
@
INTRODUCCIÓN HISTÓRICA, DERECHO PÚBLICO ROMANO Y SISTEMA DE FUENTES
@
DERECHO PRIVADO ROMANO
I. - SUJETO DE DERECHO
II. – NEGOCIO JURÍDICO
III. – PROCESO CIVIL ROMANO
IV. – DERECHOS REALES
V. – DONACIONES
VI. – OBLIGACIONES
VII. – SUCESIONES
PRELIMINARES
PROGRAMA
@
PROGRAMA GENERAL
INTRODUCCIÓN HISTÓRICA, DERECHO PÚBLICO ROMANO Y SISTEMA DE FUENTES
@
PRELIMINARES
LECCIÓN 1. DERECHO ARCAICO. MONARQUÍA-ALTA REPÚBLICA (753aC-367aC)
LECCIÓN 2. DERECHO PRECLÁSICO. REPÚBLICA (367aC-27aC)
LECCIÓN 3. DERECHO CLÁSICO. PRINCIPADO (27aC-305dC)
LECCIÓN 4. DERECHO POSTCLÁSICO. DOMINADO (305dC-565dC)
LECCIÓN 5. RECEPCIÓN
DERECHO PRIVADO ROMANO
I. - SUJETO DE DERECHO
LECCIÓN 6. SUJETO DE DERECHO
LECCIÓN 7. STATUS LIBERTATIS. STATUS CIVITATIS
LECCIÓN 8. STATUS FAMILIAE. INSTITUCIONES FAMILIARES
LECCIÓN 9. PERSONA JURÍDICA
II. – NEGOCIO JURÍDICO
LECCIÓN 10. NEGOCIO JURÍDICO
III. – PROCESO CIVIL ROMANO
LECCIÓN 11. DERECHO PROCESAL ROMANO
LECCIÓN 12. LEGIS ACTIONES
LECCIÓN 13. PROCEDIMIENTO FORMULARIO
LECCIÓN 14. COGNITIO EXTRA ORDINEM
IV. – DERECHOS REALES
LECCIÓN 15. LAS COSAS
LECCIÓN 16. POSESIÓN
LECCIÓN 17. PROPIEDAD
LECCIÓN 18. IURA IN RE ALIENA
V. – DONACIONES
LECCIÓN 19. DONACIONES
VI. – OBLIGACIONES
LECCIÓN 20. OBLIGATIO
LECCIÓN 21. CONTRATOS Y PACTOS
LECCIÓN 22. DELICTA Y QUASI EX DELICTA
VII. – SUCESIONES
LECCIÓN 23. NOCIONES FUNDAMENTALES
LECCIÓN 24. SUCESIÓN TESTAMENTARIA
LECCIÓN 25. SUCESIÓN AB INTESTATO
LECCIÓN 26. SUCESIÓN FORZOSA, NECESARIA, LEGÍTIMA O LEGITIMARIA CONTRA TESTAMENTO
LECCIÓN 27. TUTELA JURÍDICA PROCESAL
3
4
PRELIMINARES
PROGRAMA
PROGRAMA DETALLADO
@
„
PRELIMINARES. I. - Presentación: normas; criterios. II. - Programa III. - Objetivos. IV. - Terreno de juego. V. – Premisas
z CONCEPTO Y CLASIFICACIONES DEL DERECHO. I. - Ius. II. - Derecho. III. - Derecho en sentido objetivo (norma agendi, ius cogens, ius dispositivum). IV.
- Derecho subjetivo (facultas agendi). V. - Concepciones romanas. VI. - Concepto de Derecho romano. VII. - Diversos significados de la expresión Derecho
romano
z EL DERECHO ROMANO COMO ACONTECIMIENTO HISTÓRICO. Etapas de la historia de Roma y Etapas del Derecho romano
z FUENTES DEL DERECHO ROMANO . I. – Diversas acepciones. II. Fuentes de conocimiento y fuentes de producción. III. – Algunas divisiones. IV. – Esquema
de las fuentes de la historia de Roma y de las Fuentes del Derecho romano
„
LECCIÓN 1. DERECHO ARCAICO. MONARQUÍA-ALTA REPÚBLICA (753aC-367aC)
z ITALIA PRIMITIVA. 0. – Premisas. I. - Acontecimientos históricos. II. – Roma: formación de la ciudad. III. – Las organizaciones precívicas y el estado:
Familia y Gens. IV. – Economía. V. – Sociedad. VI. – Cultura
zM ONARQUÍA. I. – Generalidades. II. – Rey. – III. – Senado. IV. – Asamblea: Comitia curiata. V. – Reformas de la monarquía etrusca: la reforma serviana.
VI. - DERECHO ARCAICO : 1. – Características generales del derecho. 2. – Elementos del Derecho Arcaico: Fas, ius, mores maiorum. 3. – Ius Quiritium. 4.Iurisprudentia e Interpretatio. 5. – Leges regiae o ius Papirianum. 6. – Panorámica: elementos del derecho arcaico; 7. - DERECHO PENAL ARCAICO: orígenes de
la represión criminal
z REPÚBLICA: TRÁNSITO Y ESTABILIZACIÓN. I. – Tránsito de la Monarquía a la República. II. – Estabilización: sucesivas conquistas de los plebeyos
z LA LEY DE LAS XII TABLAS. 0. - El texto. I. – Tradición. II. – Crítica de la tradición. III. – Aspectos formales y reconstrucción de las XII Tablas. – IV. –
Contenido de las XII Tablas. V. – Tablas I-III: Derecho procesal. VI. – Tablas IV-V: Derecho de Familia y Herencia. VII. – Tabla VI: Derecho de cosas,
negocios per aes et libram, propiedad y vecindad. Derecho de obligaciones (nexum y sponsio). VIII. – Tabla VII: Propiedad y sus limitaciones. IX. – Tablas
VIII-IX: Derecho penal. X. – Tabla X: Derecho funerario. Ius sacrum. XI. – Tablas XI y XII. XII. – Importancia de las XII Tablas
„
LECCIÓN 2. DERECHO PRECLÁSICO. REPÚBLICA (367aC-27aC)
z ACONTECIMIENTOS HISTÓRICOS. ECONOMÍA. SOCIEDAD. CULTURA. ADMINISTRACIÓN . I. – Acontecimientos históricos. II – Economía. III. - Sociedad.
IV. – Cultura. V. – Administración: 1. – Sistema financiero. 2. – Organización militar. 3. – Administración territorial. 4. – Categorías de población
z M AGISTRATURAS. – 0. - Panorámica. I. – Introducción. II. – Poderes. III. – Características. IV. – Clasificación. Diversas magistraturas: I. – Cónsul; II. –
Pretor urbano; III. – Edil curul; IV. – Cuestor; V. – Censor; VI. – Edil plebeyo; VII. – Tribuno de la plebe; VIII. – Dictator; IX. – Magister equitum; X. –
Praefectus urbi; XI. – Interrex; XII. – Duoviri perduellionis; XIII. – Duorivi aedi dedicandae; XIV. – Tresviri coloniae deducendae; XV. – Duoviri navales;
XVI. – Otras magistraturas con funciones especiales
z SENADO. – 0. - Panorámica. I. – El senatus y la constitución republicana. II. – Composición y estructura. – III. – Funcionamiento. – IV.- Funciones: 1. –
Interregnum o proditio interregis; 2. – Auctoritas patrum; 3. – Función consultiva. V. – Otras competencias: 1. – Competencias militares; 2. – Funciones
religiosas; 3. – Finanzas; 4. – Política exterior; 5. – Política interna
z ASAMBLEAS POPULARES . 0. - Panorámica. I. – Introducción. II. – Comitia curiata. – III. – Comitia centuriata. – IV. – Comitia tributa. V. – Concilia
plebis
z DERECHO PRECLÁSICO. I. – Introducción. II. – Ius civile. III. – Ius civile y ius gentium. IV. – Ius civile y ius honorarium: 1. – El edicto del pretor. 2. –
Funciones del ius honorarium: ayudar, completar y corregir. 3. – Paralelismo entre el ius civile y el ius honorarium. V. – Panorámica: Ius civile, ius
gentium, ius honorarium. VI. – IURISPRUDENTIA REPUBLICANA: 1. – Secularización de la iurisprudentia. 2. – Aplicación de la dialéctica al derecho. 3. –
Actividad de los juristas. 4. – Principales juristas. 5. Aportación
z DERECHO PENAL. I. – Iudicia populi y quaestiones extraordinariae: 1. – Nuevas figuras criminales. 2. – Órganos. 3. – Iudicia populi y provocatio ad
populum. 4. – Quaestiones extraordinariae. II. – Quaestiones perpetuae: 1. – Orígenes. 2. – Lex Calpurnia, lex Iunia y lex Acilia repetundarum. 3. –
Sucesivos desarrollos: leges iudiciariae y leges de repetundis. 4. – La obra de Sila. 5. – Las quaestiones de la época postsilana. 6. – Diversos crimina. 7. –
Desarrollo del procedimiento. 8. – Penas. 9. – Quaestiones en los municipios y provincias
„
LECCIÓN 3. DERECHO CLÁSICO. PRINCIPADO (27aC-305dC)
z ACONTECIMIENTOS HISTÓRICOS. ECONOMÍA. SOCIEDAD . CULTURA. ADMINISTRACIÓN . I. – Introducción. II. – Cronología. III. – Instauración del
principado. IV. – Princeps. V. – Senado. VI. – Asambleas. VII. – Magistraturas republicanas. VIII. – Nuevo aparato imperial. IX. - Economía. X. – Sociedad.
XI. – Cultura. XII. - Administración: 1. – Provincias. 2. – Ejército
z DERECHO CLÁSICO: I. – Concepto de clásico. II. – Marco institucional. III. – Derecho imperial: 1. – Introducción; 2. – Legitimación; 3. – Diversos tipos de
normas imperiales; 4. – Otros tipos de normas. 5. – CONSTITUTIONES IMPERIALES : edicta, mandata, decreta, rescripta. IV. - I URISPRUDENTIA : I. –
Actividad de los juristas. II. – Tipo social de los juristas clásicos. III. – Ius publice respondendi ex auctoritate principis. IV. – Producción literaria de los juristas
clásicos. V. – Transmisión de los escritos de los juristas clásicos. VI. – Reconstrucción de las obras de los juristas clásicos. VII. – Modificaciones del texto:
reediciones, glosemas e interpolaciones. VIII. – Orientación de la jurisprudencia clásica. IX. – Principios básicos. X. – Método de los juristas clásicos. XI. –
Escuelas y principales juristas. V. - DERECHO PENAL : I. – Lex Iulia iudiciorum publicorum. II. – Legislación penal augústea. III. – SSCC extensivos de la
primera época imperial. IV. – Progresiva substitución de las quaestiones por la cognitio extra ordinem. V. – El tribunal imperial. Competencia judicial de los
praefecti. VI. – Competencia judicial de los gobernadores provinciales: ius gladii. VII. – El tribunal senatorial. VIII. – Características del procedimiento extra
ordinem. IX. – Las penas en la cognitio. X. – Los delitos de las quaestiones en la represión extra ordinem y los crimina extraordinaria
„
LECCIÓN 4. DERECHO POSTCLÁSICO. DOMINADO (305dC-565dC)
z ACONTECIMIENTOS HISTÓRICOS. ECONOMÍA. SOCIEDAD. CULTURA. ADMINISTRACIÓN . I. – Introducción. II. – Marco histórico. III. – Economía. IV. –
Sociedad. V. – Cultura. VI. – Administración.
z DERECHO POSTCLÁSICO. I. Introducción. II. – Caracteres. III. – DERECHO IMPERIAL : 1. – Introducción. 2. – Tipos de constitutiones imperiales: leges
generales, pragmaticae sanctiones, rescripta. 3. – Compilaciones privadas de leges: Codex Gregorianus. Codex Hermogenianus. 4. – Codificación oficial:
Codex Theodosianus. 5. - Novelas post-theodosianas. 6. – Constitutiones sirmondianas. IV. – I URISPRUDENTIA : 1. – Marco institucional de la administración
de justicia. 2. – Preparación de juristas. 3. – Enseñanza del derecho. 4. Producción literaria de los juristas postclásicos. 5. – Textos clásicos (iura): A. – En
occidente: a. - Pauli Sententiae; b. - Titule ex corpore Ulpiani; c. - Epitome Gaii; d. - Gayo de Autum. B. - En oriente: a. - Gayo de Oxyrryncho; b. - Gayo de
Antinoe; c. - Res quottidianae; d. - Ulpiani opiniones; e. - Manual de Actionibus. 6. – Compilaciones mixtas (iura y leges): A. – En occidente: a. - Fragmenta
Vaticana; b. - Collatio; c. - Consultatio. B. – En oriente: a. - Scholia Sinaitica; b. - Libro Siro-romano; c. - Compilación Justinianea. 7. – Leyes de citas. V. DERECHO PENAL : I. – Generalización de la cognitio extra ordinem. II. – Organización territorial. III. – Características del proceso criminal postclásico. IV. –
Los crímenes y las penas.
z DERECHO JUSTINIANEO. I. – Justiniano. II. – Triboniano. III. – La compilación: 1. – Codex vetus. 2. – Constituciones decisorias. 3. – Digesto o Pandectas.
4. – Intitutiones. 5. – Código nuevo (codex repetitae praelectionis). 6. – Alteraciones de los textos clásicos: glosemas e interpolaciones. 7. – Novelas. 8. –
Estudio
personal
Estudio
personal
Práctica
Estudio
personal
Práctica
Estudio
personal
INTRODUCCIÓN HISTÓRICA: DERECHO PÚBLICO ROMANO Y SISTEMA DE FUENTES
Estudio
personal
Práctica
„
PRELIMINARES
5
PROGRAMA
Corpus Iuris Civilis. 9. – Pragmatica sanctio pro petitione Vigilii. 10. – Algunos juicios sobre la labor de Justiniano. 11. – Caracteres del derecho justinianeo.
12. – Iter compilatorio
LECCIÓN 5. RECEPCIÓN
I. – Introducción. II. – Oriente. Imperio bizantino. III. – Occidente: 1. – Derecho romano y tradición romanística. 2. – Alta edad media occidental. 3. – El
derecho romano desde la compilación justinianea hasta el siglo XVI en Italia, Francia, Inglaterra y Germania: glosadores y postglosadores. 4. – La recepción. 5.
– Humanistas (mos gallicus). 6. – Escuela del derecho natural. 7. – Escuela histórica (historia). 8. – Pandectística (dogmática). 9. – La nueva escuela histórica.
10. – Neohumanismo. IV. – El derecho romano en España de la compilación justinianea a la actualidad. V. – Supervivencia del derecho romano y sus causas
históricas. Recepciones del derecho romano. VI. – El derecho romano en las disciplinas universitarias. VII. – Crisis actual
@
Estudio
personal
DERECHO PRIVADO ROMANO
„
I. - DERECHO PRIVADO ROMANO. SUJETO DE DERECHO
„
LECCIÓN 6. SUJETO DE DERECHO
0. – Preliminares. I. – Persona, capacidad jurídica y capacidad de obrar en la dogmática moderna. Clases de personas. II. – Las concepciones romanas: persona,
caput, status. III. – Las personas físicas. IV. – Extinción de la persona física. La muerte. El problema de la commoriencia y la premoriencia. V. – Causas
modificativas de la capacidad jurídica. VI. – Causas modificativas de la capacidad de obrar. VII. – Capitis deminutio
„
LECCIÓN 7. STATUS LIBERTATIS. STATUS CIVITATIS
I. – Capacidad jurídica de las personas físicas
II. – STATUS LIBERTATIS : 1. – Capitis deminutio maxima. 2. – Terminología. 3. - Causas de la esclavitud. 4. – Evolución de la condición social del esclavo. 5. –
El poder del señor sobre sus esclavos. 6. – Situación jurídica del esclavo. 7. – Servus hostis. El ius postliminii y la fictio legis Corneliae. 8. – Capacidad
patrimonial, el peculio y la actio de peculii. 9. – Litigios sobre la libertad. Causae liberalis: vindicatio in libertatem y vindicatio in servitutem. 10. –
Manumisión: A. – Concepto y Requisitos; B. – Supuestos. – E. – Formas de manumisión: a. – Manumisiones solemnes, del ius civile. b. – Manumisiones
pretorias, no solemnes. c. - La lex Iunia Norbana 19dC. D. – Adquisición de libertad sin acto de manumisión. D. – Restricciones a la libertad de manumitir
impuestas por Augusto: a. - lex Fufia Caninia 2aC; b. - lex Aelia Sentia 4dC. C. - Lex Iulia de adulteriis 18aC. 11. – Los libertos y el derecho de patronato. 12.
– Situaciones de libertad disminuida afines a la esclavitud: A. - Clientela. B. - Personae in mancipio. C. - Colonii. D. - Auctorati. E. - Redemptus ab hostibus.
F. - Addicti y iudicati. G. - Nexi. H. - Homo liber bona fide serviens. I. - Mercenarii (locatio conductio operarum). J. - Procuratores y Actores
III. – STATUS CIVITATIS: 0. - Panorámica. 1. – Ciudadanos. Constitutio Antoniniana 212dC. 3. – Latinos. 4. – Peregrinos
LECCIÓN 8. STATUS FAMILIAE. INSTITUCIONES FAMILIARES
z STATUS FAMILIAE
I. - STATUS FAMILIAE . 1. – I NTRODUCCIÓN . 2. – L A FAMILIA . DISTINTAS HIPÓTESIS SOBRE SUS ORÍGENES Y SU FUNCIÓN . 3. – L A FAMILIA EN LA
CONCEPCIÓN DE LOS JURISTAS ROMANOS . 4. – L ÍNEAS, G RADOS Y C ÓMPUTO DE PARENTESCO : A. - Premisa; B. - Adgnatio: a. - Concepto. b. - Vínculo
agnaticio. c. - Origen. Modos con los cuales un ciudadano romano queda sometido a la patria potestas de otro ciudadano romano: I) Nacimiento. II)
Adrogatio. III) Adoptio. IV Conventio in manum (confarreatio, coemptio, usus). V) Legitimatio. VI) Concesión imperial. VII Diploma. d. - Extinción.
Modos con los cuales un ciudadano romano alieni iuris pasa a ser sui iuris: I) Muerte y pérdida de la ciudadanía romana del paterfamilias. II) Emancipatio.
III) Flamen Dialis. IV) Virgen Vestal. V) Adoptio. VI) Conventio in manum. VII) Diffarreatio. VIII) Remancipatio. IX) Casos de liberación legal de la
patria potestas. e. - Familia proprio iure. f. - Familia communi iure. g. - Gens. C. - Cognatio. D. - Adfinitas. E. - Líneas de parentesco. F. - Grados y
Cómputo. G. - Descripción de los grados. H. - Terminología antigua. I. - Familia y bienes. J. - Conclusión. 5. - L A ESTRUCTURA DEL GRUPO . L OS PODERES
DEL PATERFAMILIAS. A. - Terminología. B. - Poderes del paterfamilias. C. - Límites a los poderes del paterfamilias. D. - Deberes del paterfamilias. E. - La
capacidad patrimonial de los miembros de la familia. Actiones adiecticiae qualitatis. F. - Modificaciones en torno la incapacidad negocial y procesal del
filiusfamilias. Los peculios. 6. - STEMMA COGNATIONUM. G ENEALOGÍA DE LOS COGNADOS. 7.- P IRÁMIDE FAMILIAR
z INSTITUCIONES FAMILIARES
I. - E SPONSALES . 1. - NOCIONES G ENERALES : A. - Terminología. B. - Concepto. C. - Evolución. 2. - R ÉGIMEN JURÍDICO : A. - Derecho arcaico. B. Derecho preclásico. C. - Derecho clásico: a. - Formalidades. b. - Requisitos. c. - Definición clásica. d. - Efectos jurídicos. e. - Defensa. f. - Extinción D. Derecho postclásico y Derecho justinianeo: a. - Evolución. b. - Formalidades. c. - Efectos. d. - Disolución. 3. - L AS CEREMONIAS DE LA BODA. 4. C ONSIDERACIÓN JURÍDICA DEL MATRIMONIO : A. - Situación de hecho. B. - Matrimonio y manus.
II. - M ATRIMONIO . 1. – I NTRODUCCIÓN . 2. - M ATRIMONIO CUM MANU Y MATRIMONIO SINE MANU. 3. – M ATRIMONIO CLÁSICO : A. - Concepto actual.
B. - Concepto jurídico del matrimonio romano clásico. C. - Definiciones. D. - Requisitos positivos del matrimonio romano clásico: a. - Connubium. b. Capacidad. c. - Consentimiento. E. - Efectos del matrimonio: a. - Con respecto a los esposos. b. - Con respecto a los hijos. 4. – M ATRIMONIO POSTCLÁSICO :
A. - Concepto jurídico del matrimonio en el derecho postclásico. B. - Requisitos positivos del matrimonio postclásico. 5 – P ROHIBICIONES E IMPEDIMENTOS
DEL MATRIMONIO .
III. - R ÉGIMEN ECONÓMICO MATRIMONIAL : 1. - I NTRODUCCIÓN : A. - Mujer alieni iuris. B. - Mujer sui iuris. C. - Principios. 2. - DOTE : A. - Evolución
histórica. B. - Etimología. C. - Concepto. - D. - Origen. E. - Fundamento. F. - Naturaleza. G. - Clases: a. - Derecho clásico. . - Derecho justinianeo. H. - Pactos
añadidos. I. - Elementos: a. - Subjetivos. b. - Objetivos. c. - Formales: I) Dotis datio: dote real. II) Dotis dictio: dote obligacional. III) Dotis promissio: dote
obligacional. IV) Constitución tácita. J. - Régimen dotal durante el matrimonio: a. - Derecho clásico. b. - Derecho justinianeo. K. - Restitución de la dote: a. Derecho arcaico. b. - Derecho preclásico. c. - Derecho clásico. d. - Derecho postclásico. e. - Derecho justinianeo. 3. - BIENES PARAFERNALES . 4. - DONACIÓN
NUPCIAL .
IV. - C ESACIÓN Y DISOLUCIÓN DEL MATRIMONIO : 1. - C ASOS DE CESACIÓN Y DISOLUCIÓN DEL MATRIMONIO . 2. - M UERTE . 3. - AUSENCIA . 4. I NCAPACIDAD SUPERVINIENTE : A. - Reducción a esclavitud de uno de los cónyuges. Captivi (capitis deminutio maxima). B. - Condena de uno de los
cónyuges (capitis deminutio maxima). C. - Pérdida de la ciudadanía (capitis deminutio media). D. - Nombramiento como senador del marido de una liberta o
del suegro de un liberto. E. - Adopción del yerno o de la nuera por parte del suegro (capitis deminutio minima). 5. - DIVORCIO : A. - Concepto. - B. Terminología. C. - Fundamento: libertad del matrimonio (libera matrimonia esse debent). D. - Forma. - E. - Requisitos: a. - Derecho arcaico. b. - Derecho
preclásico. c. - Derecho clásico. d. - Derecho postclásico. e. - Derecho justinianeo. F. - Los diversos tipos de divorcio: a. - Divorcio impuesto por el
paterfamilias. b. - Repudium. c. - Divortium communi consensu. d. - Divortium ex iusta causa. e. - Divortium sine causa. f. - Divortium bona gratia. G. Efectos jurídicos de la disolución del matrimonio: a. - Mantenimiento de la mujer. b. - Fin de la manus. c. - Tempus lugendi (tiempo de espera). H. - Evolución
posterior. 6. - ACCIONES DE ESTADO . 7. - DIVORCIO : PANORÁMICA .
V. - O TRAS UNIONES LÍCITAS : 1. – CONCUBINATUS: A. - Introducción. B. - Concubinato y monogamia. C. - Concubinato y poliandria. D. - Affectio. E. Concepto. F. - Caracteres. G. - Requisitos. H. - Efectos. I. - Evolución: a. - Derecho clásico. b. - Derecho postclásico. c. - Derecho justinianeo. J. - Legitimatio
de los hijos nacidos de concubinato: A. - Origen. B. - Terminología. C. - Concepto. D. - Clases: I) Legitimatio per subsequens matrimonium, Constantino. II)
Legitimatio per oblationem curiae, Teodosio II, Valentiniano III 412dC. III) Legitimatio per rescriptum principis, Justiniano. K. - Evolución posterior. 2. -
Estudio
personal
Estudio
personal
Estudio
personal
Prácticas
Prácticas
Estudio
personal
Estudio
personal
Estudio
personal
6
„
PRELIMINARES
PROGRAMA
M ATRIMONIO SINE CONNUBIO : A. - Concepto. B. - Naturaleza jurídica. C. - Requisitos. D. - Caracteres. E. - Efectos. F. - Evolución. 3. - CONTUBERNIUM: A.
- Concepto. B. - Requisitos. C. - Limitaciones. D. - Efectos. E. - Evolución. 4. - SEGUNDAS NUPCIAS : A. - Derecho clásico. B. - Derecho postclásico.
VI. - I NSTITUCIONES DE GUARDADURÍA . T UTELA Y C URATELA
1. - T UTELA : PANORÁMICA . - 2. - UNA VISIÓN DE CONJUNTO . 3. - I NTRODUCCIÓN : A. - Panorámica. B. - Terminología. C. - Tutela y Curatela. D. Tutela. E. - Curatela. F. - Juicio valorativo. G. - Principios. H. - Deficiencias. I. - Estado de las fuentes e investigación moderna
4. - TUTELA I MPUBERUM: A. - PRELIMINARES. B. - TUTELA IMPUBERUM TESTAMENTARIA: a. - Terminología. b. - Concepto. c. - Origen. d. - Requisitos. e. El testamento de la madre. f. - Postumi. g. - Límites. h. - Designación. i. - Abdicatio tutelae. j. - Carácter. k. - Tutela confirmativa. Tutor confirmatus. l. Responsabilidad del tutor impuberum testamentario: I) Contra el tutor: 1) Accusatio suspecti tutoris T.8.20a. 2) Postulatio suspecti tutoris. 3) Actio
tutelae utilis. II) A favor del tutor: actio tutelae contraria. C. - TUTELA IMPUBERUM LEGITIMA. D. - TUTELA IMPUBERUM DECRETALIS. E. - T UTELA
FIDUCIARIA. F. - TUTOR PRAETORIUS , TUTOR ADIUNCTUS, CURATOR ADIUNCTUS, CURATOR IMPUBERIS (EU 11.24). G. - TUTOR HONORARIUS . H. FUNCIONES DEL TUTOR IMPUBERIS: a. - Libertad del tutor. . - Poder del tutor sobre la persona del pupilo. . - Deberes del tutor: I) Gestio. II) Auctoritatis
interpositio. - I.- COTUTELA. J. - FIN DE LA TUTELA. K. - Protutor y Falsus tutor: a. - Protutor. b. - Falsus tutor
5. - TUTELA MULIERUM: A. - Introducción. B. - Tutela mulierum y ius liberorum. C. - Fundamento: Infirmitas sexus. D. - El lugar de la mujer. E. Emancipación de las mujeres. F. - Los tres géneros de tutela mulierum. G. - Tutela mulierum testamentaria. H. - Tutela mulierum legitima. I. - Tutela
mulierum decretalis. J. - Tutor praetorius. K. - Tutor adiunctus. L. - Tutela fiduciaria. M. - Tutoris optio. N. - Funciones del tutor mulieris: a. Auctoritatis interpositio. b. - Tutor fiduciarius. C. - Auctoritatis interpositio, mera formalidad. Ñ. - Responsabilidad del tutor mulieris
6. - C URATELA : A. - CURA MINORUM. B. - CURA FURIOSI. C. - CURA PRODIGI. D. - OTROS TIPOS DE CURATELA
LECCIÓN 9. PERSONA JURÍDICA
0. - P RELIMINARES : UNA VISIÓN GENERAL : 1. – DERECHO MODERNO . 2. –DERECHO ROMANO : A. – Concepción de los juristas romanos. B. - Clases. C. Panorámica. D. - UNIVERSITATES PERSONARUM: a. – CORPORACIONES: I) Populus romanus (La Civitas, Res publica, Estado). II) Municipia. III) Civitates. IV)
Aerarium/Fiscus. b. – ASOCIACIONES. E. – UNIVERSITATES RERUM: a. – Fundaciones. b. – Hereditas iacens
I. - C ONCEPTOS PREVIOS DE LA DOGMÁTICA ACTUAL . II. - E L DIFÍCIL PROBLEMA JURÍDICO DE LA NATURALEZA DE LAS PERSONAS SOCIALES . III. UNIVERSITATES PERSONARUM. L AS “P ERSONAS SOCIALES ” E N DERECHO ROMANO : 1. - Planteamiento del problema. 2. - La Civitas: El Estado romano
(Populus romanus). El Aerarium Saturni. - 3. - El Príncipe y el Fiscus Caesaris. Evolución posterior. 4. - Civitates. 5. - Municipia civium romanorum. 6. Collegia y Sodalitates (Sodalicia).IV. - UNIVERSITATES RERUM: A. - Fundaciones. B. - Piae Causae. C. - Hereditas iacens (herencia yacente)
Estudio
personal
II. – DERECHO PRIVADO ROMANO. NEGOCIO JURÍDICO
„
Estudio
personal
LECCIÓN 10. NEGOCIO JURÍDICO
0. – Premisas. I. – Hecho jurídico. II. – Acto jurídico. III. – Negocio jurídico. IV. – Clases de negocios jurídicos. V. – Panorámica: elementos integrantes del
negocio jurídico VI. Presupuestos del negocio jurídico. – VII. – Elementos del negocio jurídico: 1. – Esenciales. 2. – Naturales. 3. - Accidentales: A. –
Condición. B. – Término. C. – Modo. VIII. – Invalidez y anormalidad: 1. – Invalidez. 2. – Ineficacia. 3. –Anormalidades que afectan a los presupuestos
necesarios. 4. - Anormalidades que afectan a los elementos esenciales: A. – En la forma; B. – En el contenido: el error obstativo o impropio y el disenso. C. – En
la causa: a. – Simulación; b. – Reserva mental; c. – Error propio: variedades de error. d. – Metus. e. - Dolus malus. IX. – Convalidación. X. – Conversión. XI. Substitución de personas y Representación: 1. – Generalidades; 2. – Fundamento; 3. – Sujetos. 4. - Elementos; 5. – Concepto; 6. – Distinciones; 7. – Clases de
representación; 8. - La peculiar estructura de la familia romana y la representación: las actiones adiecticiae qualitatis; 9. – Representación en Derecho romano:
inmediata o directa, mediata o indirecta. XII. – Interpretación de los negocios jurídicos e interpretación del testamento: 1. - Interpretación de los negocios
jurídicos en general. 2. - Interpretación de los testamentos. XIII. – El tiempo como factor esencial ante el derecho: 1. - Consideraciones generales. El calendario. 2.
- El tiempo y el Derecho. Unidades del calendario y unidades jurídicas. 3. - Posibles efectos del tiempo en los Derechos subjetivos
III. – DERECHO PRIVADO ROMANO. PROCESO CIVIL ROMANO
„
LECCIÓN 11. DERECHO PROCESAL ROMANO
I. – NACIMIENTO Y PROTECCIÓN DE LOS DERECHOS SUBJETIVOS : 0. – Premisas. 1. – El normal ejercicio de los derechos subjetivos. 2. - Protección del
derecho subjetivo. 3. – La acción: sentido formal y material de la acción. 4. – Las actiones y el repertorio de los derechos subjetivos en Derecho romano. 5. – La
organización estatal de la justicia. 6. – Organización judicial. Procedimiento y proceso. 7. – Proceso público y privado. 8. – Procedimiento penal, administrativo y
civil. II. – DESARROLLO HISTÓRICO DEL PROCEDIMIENTO CIVIL ROMANO . L OS DISTINTOS PROCEDIMIENTOS CIVILES . III. – O RGANIZACIÓN JUDICIAL .
IV. – I URISDICTIO E IMPERIUM. I MPERIUM MERUM E IMPERIUM MIXTUM. V. - I URISDICTIO Y COGNITIO. VI. – VARIEDADES DE IURISDICTIO. VII. – L OS
ÓRGANOS JUDICIALES EN EL PROCESO CIVIL ROMANO . VIII. – J URISDICCIÓN , COMPETENCIA Y FUERO . IX. – T IEMPO , LUGAR E IDIOMA . P UBLICIDAD .
X. P ARTES LITIGANTES : 1. – Partes litigantes, capacidad procesal. 2. – Partes auxiliares. 3. - Representantes judiciales: Cognitor, Procurator, Defensor. 4. –
Iurisconsulti, oratores, iurisperiti (advocati). 5. - Pluralidad de partes litigantes: litis consortium. 6. - Pluralidad de acciones. 7. - Representación procesal:
panorámica
„
LECCIÓN 12. LEGIS ACTIONES
0. - LEGIS ACTIONES E I NSTITUTIONES GAII
I. - I NTRODUCCIÓN . II. - F ASE IN IURE DE LAS LEGIS ACTIONES. 1. - F INALIDAD. 2. - T RAMITACIÓN : A. - In ius vocatio. B. - Vas. Vadimonium. C. Presencia de las partes. D. - Editio actionis. E. - Dare/Denegare actionem. F. - Posturas del demandado. 3. - DIVERSAS LEGIS ACTIONES: A. - Litis contestatio.
B. - Clases de legis actiones. 4. - F UENTES . III. - LEGIS ACTIO SACRAMENTO: ACCIÓN DE LEY POR APUESTA SACRAMENTAL : 1. - Legis actio sacramento in
rem. 2 . - Legis actio sacramento in personam. 3 . - L.a.s.i.r. Tramitación. 4. - L.a.s.i.p. Tramitación. IV. - LEGIS ACTIO PER IUDICIS ARBITRIVE
POSTULATIONEM: 1. - Fuentes. 2. - Supuestos. 3. - L.a.p.i.a.p. y l.a.s.i.p. 4. - Tramitación. 5. - Nombramiento de juez o arbitro. 6. - Ventajas. V. - LEGIS ACTIO
PER CONDICTIONEM: 1. - Origen. 2. - Fuentes. 3. - Contenido. 4. - Característica general. 5. - Tramitación. 6. - Ventajas. 7. - Iusiurandum necessarium. 8. - La
l.a.p.c. y las otras l.a. VI. - E L PROCEDIMIENTO APUD IUDICEM EN LAS LEGIS ACTIONES. L A SENTENTIA. 1 - Órgano juzgador. 2. - Finalidad de la fase apud
iudicem. 3. - Prueba. 4. - La fase apud iudicem: tramitación. 5. - La Sententia: A. - Concepto. B. - Contenido de la sententia: a. - La sententia en la
l.a.sacramento in rem. b. - La sententia en la l.a.sacramento in personam. c. - La sententia en la l.a. per iudicis arbitrive postulationem. d. - La sententia en la
l.a. per condictionem. C. - Valor de la sententia. 6. - Ejecución de la sententia. VII. - LEGIS ACTIO PER MANUS INIECTIONEM: 1. - Manus iniectio judicial y
extrajudicial. 2. - Origen. 3. - Clases de manus iniectio: A. - Manus iniectio iudicati. B. - Manus iniectio pro iudicato. 4. - Tramitación: A. - Manus iniectio
iudicati y manus iniectio pro iudicato. B. - Manus iniectio pura. VIII. - LEGIS ACTIO PER PIGNORIS CAPIONEM: 1. - Concepto. 2. - Destino del objeto
aprehendido. 3. - Supuestos. 4. - Justificación. 5. - Peculiaridades. 6. - Oposición del deudor. IX. - DEFECTOS DEL SISTEMA DE LAS LEGIS ACTIONES: 1. Defectos. 2. - Ensayos de reforma. X. - P ANORÁMICA : TRAMITACIÓN DE LAS LEGIS ACTIONES
„
LECCIÓN 13. PROCEDIMIENTO FORMULARIO
I. – DESAPARICIÓN DE LAS LEGIS ACTIONES. – II. – C ARACTERÍSTICAS . III. – I NTRODUCCIÓN DEL PROCEDIMIENTO : 1. – In ius vocatio. 2. – Editio
actionis extrajudicial: reo escondido, reo ausente, reo fallecido sin herederos; incomparecencia. IV. – F ASE IN IURE: 1. - Comparecencia. 2. - Editio actionis
judicial (edere actionem). 3. - Postulatio actionis. 4. - Posturas que puede adoptar el demandado. 5. Resumen. V. – I NTERROGATIO IN IURE. VI. –
I USIURANDUM. VII. – F IN DE LA FASE IN IURE. C ONCESIÓN DE LA FÓRMU LA. LITIS CONTESTATIO: 1. - Fórmula. 2. - Litis contestatio. Efectos. VIII. –
Práctica
PRELIMINARES
PROGRAMA
7
E STRUCTURA DE LA FÓRMULA. SUS PARTES . IX. – P ARTES ACCESORIAS DE LA FÓRMULA : 1. - Exceptiones. 2. - Praescriptiones. X. – DISTINCIÓN ENTRE
LAS DISTINTAS ACCIONES Y FÓRMULAS : 1. – Iuris civilis, iuris honorarii. 2. – In personam, in rem, mixtae. 3. – Stricti iuris, bonae fidei. 4. – Arbitrariae. 5.
– Condictiones. 6. – Simplices, duplices. 7. – Privatae, populares. 8. – Reipersecutoriae, poenales, mixtae. 9. – Perpetuae, temporales. 10. – Apéndice:
diversos modelos de fórmulas procesales. XI. – F ASE APUD IUDICEM. XII. – L A SENTENTIA. XIII. – E JECUCIÓN DE LA SENTENTIA: LA BONORUM VENDITIO.
XIV. – M EDIOS COMPLEMENTARIOS DEL PROCEDIMIENTO FORMULARIO : Interdicta, Stipulationes praetoriae, Missiones in possessionem, Missiones in
bona o missiones in bonorum possessionem, In integrum restitutio,Agere per sponsionem. XV. - P ANORÁMICA : TRAMITACIÓN DEL PROCEDIMIENTO
„
FORMULARIO
LECCIÓN 14. COGNITIO EXTRA ORDINEM
0. - Panorámica: Diferencias entre el Ordo iudiciorum privatorum y la Cognitio extra ordinem. I. Introducción. Causas. II. – Caracteres generales. III. –
Organización judicial. IV. - Administración de justicia. V. - Curso del proceso: 1. - Citación y comparecencia. 2. - Efectos de la no comparecencia. Procedimiento
contumacial o en rebeldía. 3. Obligación de estar en juicio. 4. - Actuaciones ante el magistrado: A. - Confessio. B. - Iusiurandum. C. - Litis contestatio.
Dispersión de sus antiguos efectos. D. - Interrogationes in iure. E. - Exceptiones. F. - Prueba. 5. - Sentencia. 6. - Remedios contra la sentencia. 7. - Efectos de la
sentencia. 8. - Ejecución de la sentencia. 9. - Costas procesales. Principios de la temeridad y del vencimiento. VI. - Panorámica: tramitación de la Cognitio extra
ordinem. VII. - P ROCEDIMIENTOS ESPECIALES: 1. - Procedimiento por rescripto. 2. - Episcopalis audientia. 3. - Procedimientos sumarios. VIII. - ARBITRAJE .
- IX. - J URISDICCIÓN VOLUNTARIA
Estudio
personal
IV. – DERECHO PRIVADO ROMANO. DERECHOS REALES
LECCIÓN 15. LAS COSAS
0. Premisas. – I. – Derechos reales y derechos de obligación. II. – Clasificación de los derechos reales. III. – Concepto de cosa. IV. – Clases de cosas: 1. –
Corporales, incorporales. 2. – In commercio, extra commercium. 3. – Mancipi, nec mancipi. 4. – Mobiles, sese moventes, inmobiles. 5. – Fungibles, no
fungibles. 6. – Consumibles, no consumibles. 7. – Divisibles, indivisibles. 8. – Simples, compuestas, universitates. 9. – Parte de una cosa: cosa principal y cosa
accesoria. 10. – Fructíferas, no fructíferas
„
LECCIÓN 16. POSESIÓN
I. – Introducción. II. – Naturaleza de la protección. III. – Noción de la possessio romana. IV. – Elementos. V. – Peculiaridades. VI. - Naturaleza jurídica. VII. –
Sujetos. VIII. – Objeto. IX. – Posesiones anómalas. X. – Comienzo de la posesión. XI. – Término de la posesión. XII. – Distintas figuras de possessio. XIII. –
Protección de la possessio: interdicta
„
LECCIÓN 17. PROPIEDAD
z I. – Consideraciones generales. II. – Definiciones. III. – Terminología romana. IV. – Sujetos del dominium ex iure Quiritium. V. – Formas de propiedad. VI. –
Objeto del dominium ex iure Quiritium. VII. – Limitaciones de la propiedad romana: de derecho público y de derecho privado
z M ODOS DE ADQUIRIR LA PROPIEDAD
 M ODOS ORIGINARIOS: I. – Generalidades; II. – Ocupación III. - Adquisición de tesoro. IV. – Accesión: 1. - Concepto. 2. - Requisitos. 3. - Clases: A. – De
mueble a mueble. B. – De mueble a inmueble. C. - De inmueble a inmueble. V. – Especificación. VI. – Confussio. VII. – Conmixtio. VIII. – Adquisición
originaria de frutos
 M ODOS DERIVATIVOS: I. – Generalidades. II. – Mancipatio. III. – In iure cessio. IV. – Traditio: 1. – Concepto. 2. – Requisitos: A. - Objetivo: Corpus. B.
- Subjetivo: Animus. C. - Formales. D. - Iusta causa traditionis: la traditio ficta. V. – Litis aestimatio. VI. – Adquisición de la res derelicta. VII. –
Adquisición derivativa de frutos (quasi traditio). VIII. – Legales. IX. – Judiciales. X. – Adiudicatio. XI. – Addictio
 USUCAPIO: I. – Terminología. II. – Concepto. III. – Definiciones. IV. – Origen. V. – Fundamento. VI. – Teorías. VII. – Naturaleza jurídica. VIII. –
Funciones. IX. – Panorámica general: usucapio y longi temporis praescriptio: 1. - Derecho arcaico. 2. - Derecho preclásico. 3. - Derecho clásico. 4. Derecho
postclásico. 5. - Derecho justinianeo. 6. - Derecho actual
z TUTELA JURÍDICA DE LA PROPIEDAD . I. – Generalidades. II. - Reivindicatio. III. - Iudicium finium regundorum. IV. – Actio negatoria. V. - Actio
prohibitoria. VI. - Medios judiciales para tutelar las relaciones de vecindad: 1. - Actio acquae pluviae arcendae. 2. - Cautio damni infecti. 3. - Operis novi
nuntiatio. 4. - Interdictum quod vi aut clam. 5. - Actio de arboribus caedendis. 6. - Interdictum de glande legenda
z IN BONIS ESSE/IN BONIS HABERE: I. - Terminología. II. - Concepto. III. - Origen. IV. - Fundamento. V. - Peculiaridad. VI. - Caso. VII. - Tutela jurídica
procesal: 1. - Exceptiones: la exceptio rei venditae et traditae. 2. - Actio Publiciana
z CONDOMINIO. I. – Concepto. II. – Reglamentación jurídica. III. – Relaciones entre los copropietarios. IV. – La actio communi dividundo
„
„
LECCIÓN 18. IURA IN RE ALIENA. 0. – Introducción
z SERVIDUMBRES PREDIALES. I. – Terminología. II. – Concepto. III. – Objeto. IV. – Contenido. V. - Sujetos. VI. – Peculiaridades. VII. – Caracteres. VIII. –
Principios. IX. – Clasificación. X. – Rústicas. XI. – Urbanas. XII. – Constitución de las servidumbres. XIII. – Extinción. XIV. – Defensa
z SERVIDUMBRES PERSONALES. I. - USUFRUCTO. 1. – Origen. 2. – Concepto. 3. – Fuentes. 4. – Contenido. 5. – Efectos. 6. – Sujetos. 7. – Características. 8. –
Régimen jurídico. 9. – Constitución. 10. – Extinción. 11. – Defensa. II. - QUASI USUFRUCTO. III. - USUS, HABITATIO, OPERAE SERVORUM
z ENFITEUSIS Y SUPERFICIE. I. – Generalidades. II. – Enfiteusis, Superficie y Servidumbres personales. III. – Evolución. IV. – Origen. V. – Contenido
 EMPHYTEUSIS: I. – Concepto. II. – Terminología. III. – Sujetos. IV. Origen. V. – Evolución. VI. – Derecho preclásico y clásico. VII. Derecho
postclásico. VIII. – Derecho justinianeo. IX. – Constitución. X. – Extinción. XI. – Defensa
 SUPERFICIES: I. – Concepto. II. – Objeto. III. – Sujetos. IV. – Origen y evolución. V. – Fundamento. VI. – Derecho preclásico y clásico. VII. – Derecho
clásico. VIII. – Derecho postclásico. IX. – Derecho vulgar. X. – Derecho justinianeo
z DERECHOS REALES DE GARANTÍA. I. – Generalidades
II. – F IDUCIA CUM CREDITORE: 1. - Origen y evolución. 2. – Concepto. 3. – Elementos personales (Sujetos). 4. – Elementos reales (Objeto). 5. - Elementos
formales. 6. - Efectos. 7. - Facultades del acreedor fiduciario. 8. - Efectos derivados del incumplimiento de la obligación. 9. - Defensa
III. – P YGNUS DATUM, P RENDA : 1. - Terminología. 2. - Orígenes. 3. – Concepto. 4. – Elementos personales (Sujetos). 5. – Elementos reales (Objeto). 6. Requisitos. 7. - Régimen jurídico. 8. – Constitución. 9. – Extinción. 10. - Defensa. 11. – Relación entre el pygnus datum como derecho real de prenda y el
pygnus como contrato real de prenda
IV. – HYPOTHEKA, PYGNUS CONVENTUM: 1. – Concepto. 2. – Terminología. 3. – Origen. – 4. – Evolución. 5. – Elementos personales (Sujetos). 6. – Elementos
reales (Objeto). 7. – Constitución: conventio. 8. – Extinción. 9. – Defensa. 10. – Subhipoteca. 11. – Constitución simultánea de varias hipotecas. 12. –
Constitución sucesiva de hipotecas: A. - Aparición de la segunda hipoteca en Roma: a. – Negocio de subrogación en el puesto de un acreedor hipotecario único.
b. - Segunda hipoteca como derecho subordinado a la extinción de la primera: el ius offerendi del segundo acreedor. c. – Derecho al superfluum del segundo
acreedor hipotecario. d. – Acción hipotecaria del segundo acreedor. e. - Presunto ius distrahendi del segundo acreedor hipotecario. f. - Fijación del rango
hipotecario: concurrencia de derechos de hipoteca
„
V. – DERECHO PRIVADO ROMANO. DONACIONES
LECCIÓN 19. DONACIONES
Práctica/
Estudio
personal
8
Estudio
personal
PRELIMINARES
PROGRAMA
I. - Naturaleza jurídica y ubicación sistemática. II. - Terminología. III. - Concepto actual. IV. - Evolución histórica. V. - Elementos: 1. - Personales. - 2. - Reales.
VI. - Requisitos. VII. - Clases. VIII. - Noción de donación en el Derecho romano. IX. - Elementos: 1. - Objetivo. 2. - Subjetivo. X. - Lex Cincia de donis et
muneribus 204aC. XI. - Prohibición de las donaciones entre cónyuges. XII. - Reformas de CONSTANTINO y de JUSTINIANO. XIII. - Figuras especiales de
donación: 1. - Donatio mortis causa.. 2. - Donatio sub modo (donación modal). 3. - Donación remuneratoria. XIV. - Revocación de la donación
VI. – DERECHO PRIVADO ROMANO. OBLIGACIONES
„
LECCIÓN 20. OBLIGATIO
z OBLIGACIONES. I. – Premisas. II. – Preliminares. III. – Definiciones. IV. – Derechos reales y Derechos de obligación. IV. – Origen de la obligación. VI. –
Sujetos. VII. – Objeto. VIII. – Caracteres. IX. – Lugar. X. – Tiempo. XI. – Fuentes. XII. – Clases: 1. – Divisibles. 2. – Indivisibles. 3. – Genéricas. 4. –
Específicas. 5. – Alternativas. 6. – Facultativas. 7. – Ambulatorias. 8. – Parciarias. 9. – Cumulativas. 10. – Solidarias. 11. – Civiles. 12. – Honorarias. 13. –
Naturales. 14. – Naturales impropias
z TRANSMISIÓN DE LAS OBLIGACIONES : I. – Nociones generales. II. – Medios indirectos para conseguir el efecto práctico de la transmisión: 1. – Expensilatio.
2. – Otros medios: la estipulación novatoria: A. – Delegatio. B. – Cognitio o procuratio in rem suam (mandatum ad agendum). 3. – Concesiones de ANTONINO
PÍO. 4. – Derecho justinianeo. 5. – Sistema provincial
z GARANTÍA Y REFUERZO DE LAS OBLIGACIONES : I. – Generalidades. II. – Garantías reales. III. - Garantías personales: 1. - Concepto. 2. - Finalidad. 3. Sujetos. 4. - Efectos. 5. - Constitución. 6. - Clases: A. - Sponsio y fideipromissio: a. - Sponsio. b. - Fideipromissio. C. - Régimen jurídico de la sponsio y de la
fideipromissio. B. - Fideiussio
z EXTINCIÓN DE LAS OBLIGACIONES : I. – Introducción. II. - Modos de extinción
 MODOS DE EXTINCIÓN IPSO IURE : I. - SOLUTIO: 1. – Terminología. 2. – Concepto. 3. – Sujetos. 4. – Objeto. 5. – Lugar. 6. – Prueba del pago. 7. – Tiempo.
8. – Modos. II. - ACCEPTILATIO: 1. – Concepto. 2. – Forma. 3. - Obligación no verbis contracta. 4. – Stipulatio Aquiliana. 5. – Alcance. III. - LIBERACIÓN
PER AES ET LIBRAM: 1. – Concepto. 2. – Objeto. 3. – Fórmula. IV. - NOVATIO: 1. – Terminología. 2. – Concepto. Peculiaridades en Derecho romano. V. - LITIS
CONTESTATIO. VI. - CONTRARIUS CONSENSUS: 1. – Ámbito. 2. – Terminología. 3. – Requisitos. VII. - CONFUSIÓN: 1. - Ejemplo. 2. – Concepto. 3. – Casos. 4. –
Fundamento. VIII. - MUERTE Y CAPITIS DEMINUTIO. IX. - CONCURSUS CAUSARUM: 1. – Ejemplo. 2. – Concepto. 3. – Efectos. X. - IMPOSIBILIDAD O
DESTRUCCIÓN DE LA COSA DEBIDA: 1. – Concepto. 2. – Fundamento
 MODOS DE EXTINCIÓN OPE EXCEPTIONIS: I. - COMPENSACIÓN: 1. Ejemplo. 2. – Terminología. 3. Concepto. 4. – Fundamento. 5. – Ventajas. 6. – Clases. 7.
– Derecho clásico. 8. – Derecho justinianeo. II. - PRAESCRIPTIO LONGI TEMPORIS. III. - PACTUM DE NON PETENDO: 1. – Concepto. 2. – Efectos. 3. – Plazo. 4. –
Derecho justinianeo
z INCUMPLIMIENTO DE LAS OBLIGACIONES: I. - El sistema romano de responsabilidad contractual. II. - Responsabilidad contractual o extra aquiliana. III. Criterios de responsabilidad en el Derecho clásico: 1. - Pluralidad de sistemas. 2. - Periculum: A. - Significado. B. - Periculum vis maioris (daño por fuerza
mayor). C. - Periculum custodiae (Responsabilidad por custodia). 3. - Dolo. 4. - Factum debitoris. 5. - Culpa. IV. - Criterios de responsabilidad en el Derecho
postclásico y en el Derecho justinianeo: 1. - Dolo. 2. - Culpa. 3. - Caso fortuito y fuerza mayor. V. - Consecuencias del incumplimiento. Mora (retraso en el
cumplimiento): 1. - Mora debitoris. 2. - Mora creditoris. VI. - Responsabilidad contractual: panorámica
„
LECCIÓN 21. CONTRATOS Y PACTOS
z CONTRACTUS Y CONVENTIO. 0. - Panorámica general. I. – Origen y evolución. II. – Clasificación romana de los contratos. III. – Contratos a favor de
tercero y obligaciones post mortem
z CONTRATOS FORMALES. I. – CONTRATOS VERBALES : 1. – Stipulatio: A. – Concepto. B. – Caracteres. C. – Elementos personales. D. – Elementos
reales. E. – Elementos formales. F. – Régimen jurídico: a. – Obligaciones. b. – Defensa. 2. – Dotis dictio. 3. – Promissio iurata liberti. II. – CONTRATOS
LITERALES: 1. – Expensilatio. II. – Syngrapha y Chirographa
z CONTRATOS REALES
I. – MUTUUM: 1. – Requisitos. 2. – Caracteres. 3. – Elementos personales. 4. – Elementos reales. 5. – Elementos formales. 6. – Derechos y obligaciones. 7. –
Responsabilidad. 8. – Defensa. 9. – El SC Macedonianum
II. – COMMODATUM: 1. – Requisitos. 2. – Caracteres. 3. – Elementos personales. 4. – Elementos reales. 5. – Elementos formales. 6. – Derechos y obligaciones.
7. – Responsabilidad. 8. – Defensa
III. – DEPOSITUM: 1. – Requisitos. 2. – Caracteres. 3. – Elementos personales. 4. – Elementos reales. 5. – Elementos formales. 6. – Derechos y obligaciones.
7. – Responsabilidad. 8. – Defensa. 9. – Tipos de depósito.
IV. – P YGNUS: 1. – Requisitos. 2. – Caracteres. 3. – Elementos personales. 4. – Elementos reales. 5. – Elementos formales. 6. – Derechos y obligaciones. 7. –
Responsabilidad. 8. – Defensa. 9. – Pygnus como derecho real de garantía y pygnus como contrato real
z CONTRATOS CONSENSUALES
I. – E MPTIO-VENDITIO: 1. – Concepto y origen. 2. – Caracteres. 3. – Elementos personales. 4. – Elementos reales. 5. – Elementos formales. 6. – Derechos y
obligaciones. 7. – Responsabilidad. 8. – Defensa. 9. – Pactos añadidos a la compraventa. 10. – Arras
II. – LOCATIO CONDUCTIO : 1. – Concepto. 2. – Evolución histórica. 3. – Clases de locatio conductio: A. – LOCATIO CONDUCTIO REI: a. – Caracteres. b. –
Concepto. c. – Elementos personales. d. – Elementos reales. e. – Elementos formales. f. – Derechos y obligaciones. g. – Responsabilidad. h. – Defensa. i. –
Extinción. B. - LOCATIO CONDUCTIO OPERARUM: a. – Caracteres. b. – Concepto. c. – Elementos personales. d. – Elementos reales. e. – Elementos formales. f.
– Derechos y obligaciones. g. – Responsabilidad. h. – Defensa. i. – Extinción. C. LOCATIO CONDUCTIO OPERIS: a. – Caracteres. b. – Concepto. c. – Elementos
personales. d. – Elementos reales. e. – Elementos formales. f. – Derechos y obligaciones. g. – Responsabilidad. h. – Defensa. i. – Extinción
III. – SOCIETAS: 1. – Caracteres. 2. – Concepto 3. – Elementos personales. 4. – Elementos reales. 5. – Elementos formales. 6. – Derechos y obligaciones. 7. –
Responsabilidad. 8. – Defensa. 9. – Extinción
IV. - MANDATUM: 1. – Caracteres. 2. – Concepto 3. – Elementos personales. 4. – Elementos reales. 5. – Elementos formales. 6. – Derechos y obligaciones. 7. –
Responsabilidad. 8. – Defensa. 9. – Extinción
„
z CONTRATOS INNOMINADOS, CUASI-CONTRATOS. PACTOS
I. - C ONTRATOS INNOMINADOS . 1. – Concepto. 2. – Permutatio. 3. – Aestimatum. 4. – Praecarium. 5. – Donatio sub modo. 6. - Datio ad experiendum vel
inspiciendum. 7. – Constitución de la dote con pacto de restitución. 8. – Transactio.
II. - C UASI-CONTRATOS . 1. – Generalidades. 2. – NEGOTIORUM GESTIO. 3. – SOLUTIO INDEBITI. 4. – Legado obligacional. 5. – Promesas no contractuales:
Pollicitatio y votum. 6. – Funerales realizados por quien no estaba obligado a ello. 7. – Otras relaciones tuteladas por condictiones. 8. – Tutela. 9. –
Communio incidens. III.- Pactos: 1. – Concepto y clases. 2. – Pactos pretorios: A. – Pactum iusiurandi. B. – Receptum. C. – Constitutum debiti. 3. – Pactos
legítimos: A. – Pacto de compromiso. B. – Pacto de dote. C. – Pacto de donación.
III. - P ACTOS
LECCIÓN XXII. DELICTA Y QUASI EX DELICTA
z DELITOS: I. – Nociones generales. II. - Furtum. III. - Rapina. IV – Iniuria. V. – DAMNUM INIURIA DATUM. VI. - Lex Aquilia de damno iniuria dato 287aC :
Panorámica
z CUASI DELITOS : I. - Generalidades. II. - Algunos cuasi delitos : 1. – Iudex qui litem suam fecit. 2. – Actio de effussis et deiectis. 3. – Actio de positis et
suspensis. 4. – Actio in factum contra nautas, caupones y stabularios. 5. – Actos ilícitos sancionados por el pretor: actio de sepulchro violato
Estudio
personal
PRELIMINARES
PROGRAMA
9
VI. – DERECHO PRIVADO ROMANO. SUCESIONES
„
LECCIÓN 23. NOCIONES FUNDAMENTALES
I. – Introducción. II. – Nociones fundamentales. III. – Hereditas, successio. Requisitos para la sucesión hereditaria: Testamenti factio. IV. – Heres: 1. –
Concepto; 2. – Clases; 3. – Capacidad de adquirir; 4. – Indignidad; 5. – Delatio. Intransmisibilidad de la delación e in iure cessio hereditatis. Transmissiones.;
6. – Hereditas iacens; 7. – Usucapio pro herede; 8. – Aditio y adquisitio hereditatis; 9. – El heredero después de la adquisición de la herencia. 10. - Ius
adcrescendi.
„
LECCIÓN 24. SUCESIÓN TESTAMENTARIA
I. – Concepto de Testamento. II. – Formas de testamento: 1. – Derecho arcaico y republicano. Testamentum per aes et libram. Testamento pretorio. 2. – Derecho
clásico. 3. - Derecho postclásico y justinianeo. III. – Formas extraordinarias de testamento. IV. - Testamento militar. V. – Apertura del testamento. VI. Contenido del testamento: 1. – Generalidades. 2. – Exheredatio y praeteritio. 3. – Heredis institutio: A. – Concepto. B. – Reglas. C. – Heres ex re certa. D. –
Herederos bajo condición. Substitutiones. 4. – Manumisiones. 5. – Datio tutoris. 6. - Legados: A. – Concepto. B. – Clases. C. – Limitaciones legales a la libertad
de legar: lex Furia testamentaria, lex Voconia. D. – Adquisición. E. – Ius adcrescendi. – F. - Eficacia. G. – Revocación. 7. – Fideicomisos: A. – Concepto y
evolución. B. – Diferencias entre legados y fideicomisos. C. – Clases de fideicomisos: a. – Fideicomiso de herencia. b. – Fideicomiso de familia. c. – Fideicomiso
de libertad. d. - Fideicomiso de residuo. 8. – Codicilos. 9. – Invalidez e ineficacia 10. – Revocación. 11. – Interpretación. 12. - Bonorum possessio. A. –
Concepto. B. – Clases. C. – Bonorum possessio secundum tabulas.
„
LECCIÓN 25. SUCESIÓN AB INTESTATO
I. – Nociones generales. II. – Successio ab intestato del ius civile. III. – Successio ab intestato del ius honorarium. IV. – Bonorum possessio sine tabulis: 1. –
Unde liberi; 2. – Unde legitimi; 3. – Unde cognati; 4. – Otros llamados por el pretor. V. – Reformas imperiales: SSCC Tertullianum y Orphitianum Otras
reformas imperiales. VI. - Derecho justinianeo. VI. – Sucesiones extraordinarias. VII. – Régimen sucesorio de los libertos. VIII. – Bona vacantia.
„
LECCIÓN 26. SUCESIÓN FORZOSA, NECESARIA, LEGÍTIMA O LEGITIMARIA CONTRA TESTAMENTO
I. – Concepto y evolución histórica. II. – Sucesión legítima formal según el ius civile. III. – Sucesión legítima material. Querela inofficiosi testamenti. IV. –
Bonorum possessio contra tabulas. V. – Derecho postclásico y justinianeo. VI. – Sucesión necesaria en los bienes del liberto.
„
LECCIÓN 27. TUTELA JURÍDICA PROCESAL
I. – HEREDERO CIVIL: 1. – Hereditatis petitio. 2. – Missio in possessionem scripti heredis. II. – HEREDERO PRETORIO: 1. – Interdictum quorum bonorum. 2. –
Hereditatis petitio possessoria. 3. – Actiones ficticiae. 4. - Interdictum quod legatorum. III. – HEREDERO FORZOSO, NECESARIO, LEGÍTIMO O LEGITIMARIO: 1.
– Querela inofficiosi testamenti. 2. – Querela inofficiosae dotis. 3. – Querela inofficiosae donationis. IV. - FIDEICOMISARIOS. 1. – Stipulationis partis et pro
parte. 2. – Hereditatis petitio fideicomisaria 3 . - Exceptio ex senatus consulti Trebelliani o exceptio restitutae hereditatis. V. – LEGATARIOS: 1. –
Reivindicatio. 2. – Actio familiae (h)erciscundae. 3. - Actio ex testamento. 4. - Cautio legatorum servandarum causa. 5. – Missio in possessionem
Antoniniana. VI. – PATRONO: 1. – Actio Fabiana in factum. 2. – Actio Calvisiana in factum. VII. – COHEREDEROS: Actio familiae (h)erciscundae
i.h.r
Descargar