latín i - La Columna Lactaria

Anuncio
I.E.S. SANTA POLA
LATÍN I
CURSO 2012-2013
Israel Hurtado
EL LATÍN COMO LENGUA INDOEUROPEA
Pese a que ya desde el siglo XVI se conocía y estudiaba el parentesco entre lenguas
geográficamente lejanas entre ellas, no fue hasta principios del siglo XIX, en plena vigencia
del positivismo, cuando un lingüista alemán, Franz Bopp, demostró la relación directa
entre lenguas antiguas de la India y de Europa. Bopp aplicó el método comparativista, un
método consistente en demostrar, mediante la comparación, las correspondencias en
léxico, morfología y sintaxis entre las lenguas objeto de estudio. La aplicación sistemática
de dicho método permitió postular la existencia de una lengua común y originaria de la
mayoría de lenguas, antiguas y modernas, habladas en Europa y en el sur de Asia, por lo
cual fue bautizada con el nombre de indoeuropeo. No nos ha llegado testimonio escrito
alguno, puesto que el documento más antiguo de los que se conservan es del segundo
milenio a.C. y corresponde al hitita, lengua ya neoindoeuropea. Esta lengua común es, por
lo tanto, hipotética y su léxico está formado por las raíces que se han deducido de las
palabras que las comparten en las distintas lenguas derivadas.
Prueba de tal parentesco son las formas que han tomado algunos sinónimos indoeuropeos
de palabras comunes, tal y como podemos observar en el cuadro siguiente:
La diáspora
Tal como acabamos de decir, los estudiosos han logrado establecer dos etapas
cronológicamente diferenciadas en la historia de las tribus que hablaron el indoeuropeo
común: la primera, como pueblo en comunidad, que podemos situar desde su origen hasta
la edad del bronce, y la segunda, como pueblo en proceso de desmembración, que
podemos datar, en su fase más importante, desde la edad del bronce hasta la edad del
hierro. No es difícil comprobar cómo vocablos vinculados al léxico agrícola o ganadero de
la cultura neolítica o de la edad del bronce, del norte o del interior continental, tienen una
raíz común, mientras que términos similares referentes a la cultura del hierro, en el sur o
en zonas marítimas, evidencian orígenes distintos.
Esta segunda etapa es conocida bajo la denominación de diáspora, y en ella radica la
explicación de la división del indoeuropeo común en las distintas lenguas de la familia
indoeuropea: los pueblos colonizadores introdujeron cultura y lengua en los territorios en
donde se establecían y la lengua indoeuropea, en contacto con las lenguas autóctonas
(sustrato), las fue sustituyendo, a la par que experimentaba cambios y modificaciones por
Departamento de Latín 2012-2013
influencia de las lenguas vecinas (adstrato) o de lenguas introducidas en el mismo
territorio posteriormente (superestrato).
La lingüística comparada ha evidenciado la existencia de un indoeuropeo común en época
neolítica, origen de la familia lingüística indoeuropea, la cual, por expansión y
fragmentación, provoca la aparición de distintos dialectos hacia el fin de la edad de los
metales. Estos dialectos son, a su vez, origen de las lenguas indoeuropeas modernas. Hay
que remarcar que, en según qué casos (español, catalán, griego, hindi…) conocemos
perfectamente el dialecto del que derivan estas lenguas modernas, pero que, en otros
(alemán, inglés, ruso…) no se conserva testimonio alguno del primitivo dialecto “madre”
común.
En el cuadro siguiente se muestran los distintos grupos lingüísticos indoeuropeos y sus
familias idiomáticas.
Departamento de Latín 2012-2013
Las únicas lenguas no indoeuropeas que existen en Europa en la actualidad son el finés, el
estonio, el húngaro y el turco, de la familia uraloaltaica; el georgiano y otras lenguas
caucásicas, y el euskera, de origen incierto.
Panorama lingüístico de Italia en el siglo v a. C.
El latín, por lo tanto, es el dialecto que hablaba un determinado pueblo indoeuropeo de los
que colonizaron la península Itálica en un período que podemos situar entre los años 1200
y 1000 a.c. Aparece en el centro de Italia, en una región que ocupa desde los montes
Albanos hasta la desembocadura del río Tíber per su margen derecha. Dicha región,
llamada Lacio, da nombre, a su vez, a la nueva comunidad y a su lengua. Los vestigios
más antiguos en latín son testimonios epigráficos (la fíbula de Preneste) del siglo VI a.c. De
hecho, en el Lacio coexistieron varios dialectos latinos, hasta que el de la ciudad
hegemónica, Roma, se impuso a los demás.
Departamento de Latín 2012-2013
En este período –siglo v a.c.- la
península Itálica constituía un
verdadero
mosaico
lingüístico,
conformado tanto por lenguas
indoeuropeas
(itálicas,
ilirias,
célticas y griegas) como por otras
que no lo eran (etrusco, ligur y
púnico), distribuidas de la forma
siguiente: el latín se hablaba en el
Lacio; dos lenguas itálicas –el osco y
el umbro- se hablaban en el sur y en
el nordeste de esta región,
respectivamente; el celta era la
lengua usada por los pueblos de las
llanuras continentales del norte de
Italia; una lengua del grupo ilirio –el
mesapio- se hablaba en la región de
la costa sur del mar Adriático, y otra
–el véneto-, en la zona del golfo de
Venecia; el griego era la lengua
hablada en la Magna Grecia, denominación bajo la cual era conocido el conglomerado de
colonias griegas fundadas en las costas de la mitad oriental de Sicilia y del sur de Italia, a
partir del siglo VIII a.c.; los etruscos hablaban una lengua no indoeuropea en los territorios
noroccidentales de la península Itálica, al norte del río Tíber, y en las costas de Córcega; el
ligur, una lengua no indoeuropea de la que apenas queda documentación, se hablaba en la
zona del golfo de Génova; en la costa occidental de Sicilia y en la isla de Cerdeña –
territorios colonizados por los cartagineses- se hablaba el púnico, un dialecto del fenicio.
En el interior de Sicilia se hablaba el sículo, una lengua itálica muy poco documentada.
Etapas del latín
 Latín arcaico (del siglo VI al siglo III a.c.): etapa de formación; no nos ha llegado
ningún texto literario de esta etapa, sólo textos epigráficos con importantes
influencias etruscas y griegas. También es conocido bajo la denominación de latín
preliterario.
 Latín preclásico (del siglo III hasta mediados del siglo I a.c.): etapa de creación de
una lengua literaria y de consolidación de la lengua latina. Aumenta la influencia
de la cultura griega. Según algunos filólogos no hay diferencia alguna con la etapa
anterior.
 Latín clásico (de mediados del siglo I a.c. hasta el año 14 d.c.): etapa de plena
madurez de la literatura y de la lengua latinas, que se convierte en lengua de
cultura de un imperio.
 Latín posclásico (del año 14 d.C. al siglo II): etapa que marca un primer período de
decadencia, pese a que todavía se crean textos literarios dentro de la gran tradición
romana.
Departamento de Latín 2012-2013



Latín tardío (del siglo II al siglo VII): etapa de progresiva desintegración del latín
durante la cual va a desaparecer como lengua hablada, en pro de la aparición de las
lenguas romances.
Latín medieval (del siglo VII al siglo XIV): etapa durante la cual el latín deja de
hablarse y pasa a ser sólo lengua escrita.
Latín humanístico (a partir del Renacimiento). Se trata del latín escrito y hablado
por los humanistas, quienes intentan recuperar la pureza del latín clásico
abandonando el latín medieval.
La fragmentación lingüística de la Romania
Durante la segunda mitad del siglo II d.C., el Imperio romano llega a su máxima
expansión. Su lengua oficial es el latín, que, como ya se ha dicho, irá sustituyendo a las
distintas lenguas autóctonas de los territorios colonizados, especialmente en el
Mediterráneo occidental, a la par que se van sustituyendo costumbres y creencias
seculares en nombre de una civilización recibida, generalmente, como un progreso. Los
romanos, pese a que, aparentemente, permiten que las provincias sometidas conserven
algunas de sus instituciones, adoptan un conjunto de medidas orientadas a romanizar el
territorio: suprimen fronteras, fundan colonias, construyen magníficas vías de
comunicación, asimilan las religiones autóctonas, instauran el derecho romano… Todo ello
tuvo como consecuencia que las poblaciones romanizadas dejaran en un segundo plano la
lengua propia y que el latín se convirtiera en la lengua común de la parte occidental del
Imperio, es decir, el conjunto de territorios conocido bajo la denominación de la Romania.
Sin embargo, el latín que mayoritariamente hablaban los colonizadores no era el latín
culto, es decir, el de la literatura –rígido y normativizado-, sino el latín vulgar, el hablado,
que pese a su unidad no era homogéneo, sino que presentaba variaciones derivadas del
origen social (patricio o plebeyo) de sus usuarios, de su procedencia geográfica (de Roma
o de provincias) o de modas surgidas en un lugar o en un momento determinado. Todo
ello, junto al hecho de que el proceso de romanización podía comportar una colonización
de tipo rural (sin escuelas) o de tipo urbano (con escuelas), provocó que, lentamente, en
cada una de las provincias se fuera diferenciando la forma de hablar el latín.
Este proceso de dialectalización, en que la lengua autóctona es el sustrato y las vecinas, el
adstrato (y las lenguas introducidas por los invasores posteriores –germánicos, árabes y
eslavos- el superestrato), se vio favorecido por la pérdida gradual de hegemonía de Roma,
puesto que de la unidad político-administrativa del Imperio dependían factores de unidad
como la acción del latín culto sobre el hablado, la conciencia de una lengua de la
administración y de la enseñanza o las relaciones estrechas, constantes y necesarias entre
las distintas provincias.
Departamento de Latín 2012-2013
De hecho, llegado el ocaso del Imperio romano, en el año 476, desaparece la principal
fuerza de cohesión lingüística del latín, y se produce su fragmentación al perder la función
de lengua de comunicación y de unión de todo el territorio. Las invasiones germánicas
acaban con el Imperio y
conmocionan
profundamente
sus
estructuras: suprimen la
administración, separan
pueblos, crean fronteras y,
por todas partes, la lengua
recibe toda suerte de
influencias disgregadoras.
Hacia finales del siglo VIII
o principios del IX, el latín
ya aparece fragmentado
en numerosos dialectos,
denominados
rusticae
romanae linguae (para
diferenciarlos del latín
culto y de las lenguas
extranjeras) que se irán
transformando en las
lenguas
románicas
o
neolatinas. Son los nuevos
idiomas hablados en la
Romania desde el siglo X,
continuación del latín de
los antiguos romanos.
Departamento de Latín 2012-2013
ACTIVIDADES
1. Colorea el mapa de las lenguas romances. No olvides poner el nombre de cada una
en el lugar correcto.
2. Evolución del nombre latino de los días a varias lenguas romances (de
lunes a viernes). El nombre del sábado viene de la palabra judía sabbath que
significa “descanso”. El nombre del domingo viene de “8óra dominicus” (día del
señor) por influencia cristiana
Al castellano: Desaparece la palabra 8óra: por ej. Martis 8óra=martes
Al valenciano: Se cambia el orden latino y se juntan las dos palabras: por ej.
Martis 8óra pasa a 8óra Martis y después a dimarts.
Al francés: Se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8óra=mardi
Al gallego: Como en castellano desaparece la palabra 8óra: ej. Martis 8óra=martes
Al italiano: Como en francés se juntan las dos palabras: por ej. Martis 8óra=mardi
Los días en inglés y alemán (lenguas germánicas).
Asignan los días a las mismas divinidades que los latinos.
Adaptan algunas divinidades latinas a sus propios dioses
-Identifican a Marte con Tui – Dien, un antiguo dios germano de la guerra
-Identifican a Mercurio con Wedn, un antiguo dios germano
-Identifican a Júpiter con Thor – Donner, dios germano de la meteorología
-Identifican a Venus con Freia, antigua diosa germana de la belleza
Día se dice day en inglés y tag en alemán
Los días en Castellano, Valenciano y Francés
martes mercredi dijous domingo miércoles mardi divendres jueves dilluns vendredi dimecres
dissabte sábado diumenge lundi dimarts viernes jeudi dimanche lunes samedi
Departamento de Latín 2012-2013
Los días en Gallego e Italiano
xoves luns sabato martes venerdí martedí venres domingo lunedí mércores mercoledí sábado
giovedí doménica
Los días en Inglés y Alemán
Tuesday Freitag Monday Sunday Montag Dienstag Wednesday Samstag Friday Thursday
Donnerstag Saturday Sonntag
Latín
Lunae
dies
Martis
dies
Mercurii
dies
Iovis
dies
Veneris
dies
Saturni
dies
Solis
dies
Castell.
Valen.
Italiano
Francés
Gallego
Inglés
Alemán
Rumano
3. ¿De dónde era originario el pueblo indoeuropeo? ¿En qué época se cree que vivió
formando una única comunidad?
4. ¿Qué es lo que demostró el lingüista Franz Bopp? ¿Cómo se denomina el método
empleado por Bopp? ¿En qué consiste?
5. ¿Cuáles son las etapas que podemos distinguir en la historia del pueblo
indoeuropeo?
6. ¿Qué es el latín, considerado desde el punto de vista de su origen?
7. ¿Cuál era la lengua hablada en las colonias del sur de Italia? ¿Qué otra lengua se
hablaba también en esa parte de Italia?
8. ¿Qué pueblos no indoeuropeos vivían al norte de la península Itálica?
9. ¿Qué lenguas eran habladas en las colonias de Sicilia?
10. ¿Qué aspecto importante podemos destacar relativo al proceso de asimilación del
latín por parte de los distintos territorios del Imperio?
11. ¿Qué es el latín tardío? ¿Y el latín humanístico?
12. ¿Qué se entiende por latín vulgar? ¿Por qué razón resulta tan importante como el
latín literario?
13. ¿Qué medidas tomaban los romanos a fin de romanizar un territorio concreto? ¿De
qué modo tales medidas afectaban a las lenguas autóctonas?
14. ¿Qué característica peculiar presentaba el latín vulgar hablado en todos los
rincones del Imperio?
15. ¿Qué supuso, bajo el punto de vista lingüístico, el fin del Imperio romano?
16. ¿Qué son las lenguas románicas o romances?
Departamento de Latín 2012-2013
17. Relaciona correctamente las palabras de las tres columnas: la primera de ellas
corresponde a distintos grupos lingüísticos; la segunda, a lenguas antiguas y la
tercera, a lenguas modernas de la familia indoeuropea:
itálico
gálico
bengalí
armenio moderno
griego
antiguo búlgaro
albanés
céltico
véneto
catalán
armenio
gótico
neerlandés
ilirio
avéstico
letón
hindi
tracio
macedonio
báltico
osco
afgano
germánico
sánscrito
irlandés
eslavo
micénico
griego moderno
iránico
prusiano
18. Indica, Iínea por línea, cuál es la lengua o dialecto románico que no tiene
relación con los otros tres por lo que al grupo al que pertenece se refiere:
 lemosín, provenzal, francés, aranés
 bable, leonés, castellano, catalán occidental
 sardo, friulano, italiano, dálmata
 gallego, catalán oriental, aragonés, portugués
 florentino: romano, rumano, veneciano
FONÉTICA Y PROSODIA. EL ALFABETO LATINO
El alfabeto latino
El alfabeto del latín procede del de los etruscos, pueblo hegemónico en la península
Itálica entre los siglos VIII y V a.c. Los etruscos lo habían tomado del alfabeto que
usaban los griegos occidentales establecidos en Cumas, una de las colonias griegas
más antiguas del sur de Italia. Constaba, en el período clásico, de 23 letras, dos de
ellas (y y z), añadidas tardíamente para la transcripción de vocablos tomados del
griego:
Departamento de Latín 2012-2013
Vocalismo
El sistema vocálico del latín es prácticamente idéntico al del castellano: cinco
fonemas vocálicos propiamente latinos (a, e, i, o, u) y uno proveniente del griego (y).
Hay que indicar, sin embargo, que en realidad había dos subsistemas o series
paralelas de vocales largas y de vocales breves que se representaban con las mismas
letras. En los libros de lengua, la cantidad larga se indica mediante el signo (-) encima
de la vocal correspondiente, y la cantidad breve, mediante el signo (˘).
Normas específicas de pronunciación
 a: siempre es abierta y central (cast. pun,): casa, fama.
 e/o: siempre son medianas, más bien cerradas que abiertas (cast. perro): ego,
mos, res.
 i: puede ser vocal (cast. si): sitis, finis; o semiconsonante (cast. yogur): ius,
maior.
 u: puede ser vocal (cast. pus): mus, ludus; semivocal (cast. cauto): laus, causa;
o semiconsonante (cast. huerto): uir, uiuus.
 v: es una grafía convencional adoptada modernamente para señalar la u
semiconsonántica: uinum, inuentum, uarius.
 y: (reproducción latina de la ípsilon griega (u). Se pronuncia como la u
francesa (fr. une, tu): perystilum, pyra.
Diptongos latinos. En el período clásico, solo quedaban en latín tres diptongos
propiamente dichos:
ae (caelum, Caesar)
oe (poena, moenia)
au (taurus, aurum)
Y también, eu en algunos monosílabos (neu, heu) y en términos de origen griego
(Europa).
Consonantismo
En la época clásica, el latín tenía los quince fonemas consonánticos que aparecen en el
esquema:
Departamento de Latín 2012-2013
Normas específicas de pronunciación
c/g: siempre son oclusivas velares no aspiradas (cast. cabo, gato): genius, Gigantes,
cerebrum, circus.
h: es fricativa velar sorda, que seguramente se pronunciaba a modo de aspiración
muy suave. No se pronuncia: hora, trahere.
x: representación del grupo ks. Se pronuncia como la x castellana (cast. xilófono):
exitus, examen.
z: reproducción latina de la zeta griega (ζ). Se pronuncia como el grupo tz catalán
(cat. setze): zona, zelus.
s: siempre es sorda (cast. seso): solus, rosa.
Las grafías dobles
qu/gu: representación de la labiovelar sorda (cast. cuestión) y sonora (cast. guante).
Siempre suena la u: quattuor, unguentum.
ch: transcripción de la ji griega (χ). Se pronuncia como una k: chaos, chorus.
ph: transcripción de la fi griega (φ). Se pronuncia como una f: amphora, Pharos.
th: transcripción de la theta griega (θ) . Se pronuncia como una t: theatrum, 12órax.
ll, ss, mm,pp, gg, cc. etc.: siempre se trata de dos consonantes geminadas, excepto
rr , que es la representación de la vibrante múltiple (cast. erre): terra, error. Se
pronuncian las dos: agger, accentus, uallum, passus, attentus.
sp, st, sc: se trata de la S líquida. Se pronuncia como en inglés (spider, star) o en
francés (sceptre): spes, studium, scamnum.
Las normas de acentuación
Todas las palabras latinas, excepción hecha de las proclíticas y de las enclíticas,
tienen acento intensivo, que no se representa gráficamente.
La posición del acento se rige por las normas siguientes:
 En latín no existen palabras agudas y el acento nunca recae más allá de la
antepenúltima sílaba: ops, pons, urbs, sal, causa, Roma, poena, geltus

Son llanas las palabras cuya penúltima sílaba es larga:

Son esdrújulas las palabras cuya penúltima sílaba es breve:
Departamento de Latín 2012-2013
Departamento de Latín 2012-2013
NOCIONES GENERALES DE MORFOLOGÍA
1. Flexión y derivación

Flexión.

Derivación
2. Palabras flexivas y no flexivas

Palabra flexiva.

Palabra no flexiva.
3. Elementos de la palabra

Raíz

Tema.

Desinencia/s
CATEGORÍAS GRAMATICALES
1. La flexión nominal

FUNCIONES DE LOS CASOS
Nominativo
El caso nominativo desempeña las siguientes funciones en la oración:
a. Sujeto de un verbo en forma personal: Gallia est omnis divisa in partes tres
b. Atributo con el verbo copulativo sum: Horum omnium fortissimi sunt Belgae.
c. Complemento predicativo referido al Sujeto con un verbo distinto de sum:
Vercingetorix rex ab suis appellatur.
Departamento de Latín 2012-2013
Vocativo
Este caso sirve para llamar o dirigirse a alguien. Normalmente va entre comas.
Acusativo
El caso acusativo desempeña las siguientes funciones en la oración:
a. COMPLEMENTO DIRECTO. Siempre aparecerá cuando hay un verbo transitivo.
Caesar aciem instruit.
b. DOBLE ACUSATIVO
Hay verbos, que por su características sintácticas, llevan dos acusativos. De todos modos,
cada uno de ellos tiene una función distinta:;
*CD+PVO: Galli Mercurium omnium artium inventores ferunt
*CD+CCL: Caesar milites flumen transtulit
*CI+CD: Magíster pueros grammaticam docet
c. COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL
Siempre que haya un verbo intransitivo, cualquier acusativo que aparezca será CC, ya que el
CD no puede existir. Ahora bien, puede aparecer con preposición (lo más lógico) o sin ella
cuando se trata de ciudades importantes (por ejemplo Romam).
Genitivo
El caso genitivo funciona básicamente como un complemento del nombre, con una idea de
limitación o restricción. A partir de esta función se extiende a complementar a determinados
verbos y adjetivos relacionados con ellos.
Dativo
El caso dativo funciona básicamente señalando la persona o cosa interesada en la acción
verbal, el destinatario de dicha acción, o complemento indirecto. En muchas ocasiones se
confunden dativo y genitivo, o dativo y ablativo. Pues bien, siempre será dativo si el verbo
requiere, necesita un destinatario de dicha acción. Por ejemplo: envió una carta a mi abuela.
Es evidente que el verbo enviar requiere un destinatario del CD (dicha carta).
Ablativo
El caso ablativo funciona básicamente señalando el punto de partida de la acción verbal, es
decir, como un complemento circunstancial de lugar de donde. A esta función primitiva
originaria se añadió posteriormente las de otros dos casos indoeuropeos: instrumentalsociativo (CC de instrumento y CC de compañía) y el locativo (CC lugar y tiempo).
Departamento de Latín 2012-2013
Hay otras funciones derivadas del ablativo:
-ABLATIVO DE COMPARACIÓN: se utiliza como segundo término de una comparación sin
quam. Nihil est bello civili miserius.
-ABLATIVO AGENTE: se usa con la voz pasiva y lleva preposición a/ab con personas.
Exercitus L. Casii consulis antea ab Helvetiis pulsus erat.

Número.

Género.
2. La flexión verbal

Persona.

Número.

Tiempo.

Modo.

Aspecto.
1ª DECLINACIÓN
agricola, -ae.
ancilla, -ae.
poeta, -ae.
puella, -ae.
grammatica, -ae.
cometa, -ae.
insula, -ae.
iustitia, -ae.
laetitia, -ae.
Departamento de Latín 2012-2013
causa, -ae
copia, -ae
copiae, -arum
fortuna, -ae
littera, -ae
natura, -ae
provincia, -ae
terra, -ae
amicitia, -ae
aqua, -ae
ara, -ae
dea, deae
cura, -ae
iniuria, -ae
sententia, -ae
via, -ae
fama, -ae
filia, -ae
2ª DECLINACIÓN
domus, -i
liber, -i
locus, -i
captivus, -i
parasitus, -i
animus, -i
deus, -i
populus, -i (f)
servus, -i
legatus, -i
puer, -i
tribunus, -i
magister, -tri
fagus, -i (f)
ulmus, -i (f)
laurus, i (f)
amicus, -i
gladius, -ii
liberi, -orum
morbus, -i
equus, -i
mundus, -i
numerus, -i
annus, -i
vir, -i
consilium, -ii
imperium, -ii
periculum, -i
auxilium, -ii
caelum, -i
donum, -i
praesidium, -ii
verbum, -i
beneficium, -ii
vitium, -ii
pretium, -ii
castra, -orum
oppidum, -i
regnum, -i
ADJETIVOS DE LA 1ª CLASE
barbarus, -a, -um
cartus, -a, -um
dubius, -a, -um
líber, -a, -um
incertus, -a, -um
primus, -a, -um
patrius, -a, -um
regius, -a, -um
imbrifer, -a, -um
ingratus, -a, -um
publicus, -a, -um
piger, -gra, -grum
CONCORDANCIA 1ª Y 2ª
ancilla, -ae
piger, -gra, -grum
locus, -i
auxilium, -ii
liber, -i
donum, -i
poeta, -ae (m)
praesidium, -ii
captivus, -i
verbum, -i
populus, -i (f)
legatus, -i
pretium, -ii
puella, -ae
domus, -i (f)
agricola, -ae (m)
altus, -a, -um
publicus, -a, -um
probus, -a, -um
socius, -a, -um
doctus, -a, -um
summus, -a, -um
alienus, -a, -um
superus, -a, -um
paucus, -a, -um
alius, -a, -um
alter, -a, -um
pestifer, -a, -um
parvus, -a, -um
bonus, -a, -um
Departamento de Latín 2012-2013
grammatica, -ae
parasitus, -i
cometa, -ae
insula, -ae
animus, -i
iustitia, -ae.
deus, -i
regnum, -i
laetitia, -ae.
beneficium, -ii
servus, -i
caelum, -i
causa, -ae
vitium, -ii
puer, -i
longus, -a, -um
ceterus, -a, -um
meritorius, -a, -um
magnus, -a, -um
clarus, -a, -um
malus, -a, -um
pulcher,-chra,-chrum
dignus, -a, -um
multus, -a, -um
tantus, -a, -um
humanus, -a, -um
honestus, -a, -um
novus, -a, -um
totus, -a, -um
verus, -a, -um
3ª DECLINACIÓN
aedes, -is. f:
aetas, -tatis f
agger, -eris. m:
agmen, -inis. n:
altar, -is.n:
amor, -oris. m:
animal, -alis. n:
apis, -is. f:
ars, artis. f:
arx, arcis. f:
auctoritas, -atis. f:
auris, -is. f:
avis, -is. f:
caedes, -is. f:
calcar, -is. n:
canis, -is. m:
caput, capitis. n:
carmen, -inis. n:
cinis, -eris. m/f:
civis, -is. m:
civitas, -atis. f:
clamor, -is. m:
classis, -is. f:
clavis, -is. f:
cognomen, -inis. n:
cohors, -ortis. f:
collis, -is. f:
ops, opis. f:
opus, -eris. n:
oratio, -onis. f:
orbis, -is. f:
os, oris. n:
ovile, -is. n:
parens, -entis. m:
pars, partis. f:
pastor, -oris. m:
pater, -tris. m:
pax, pacis. f:
pectus, -oris. n:
pes, pedis. m:
piscis, -is. m:
plebs, plebis. f:
pondus, -eris. n:
pons, -ntis. m:
potestas, -atis. f:
praenomen, -inis. n:
prex, precis. f:
princeps, -ipis. m:
regio, -onis. f:
rete, -is. n:
rex, regis. m:
sacerdos, -otis. m:
salus, -utis. f:
scelus, -eris. n:
sedes, -is. f:
senator, -oris. m:
senectus, -utis. f:
senex, senis. m:
societas, -atis. f:
sol, solis. m:
soror. -oris. f:
tellus, -uris,. n:
tempestas, -atis. f:
tempus, -oris. n:
terror,-oris. m:
timor, -is, m:
turris, -is. f:
urbs, urbis. f:
uxor, -oris. f:
vallis, -is. m:
ver, veris. n:
victor, -oris. m:
virgo, -inis. f:
virtus, -utis. f:
vis, -is. f:
vulnus, -eris. n:
ADJETIVOS DE LA 2ª CLASE
acer, acris, acre:
brevis, -e:
ingens, -entis:
Departamento de Latín 2012-2013
audax, -acis:
*dives, -itis:
CONCORDANCIA 3ª
aedes, -is. f:
aetas, -tatis f
agger, -eris. m:
agmen, -inis. n:
altar, -is.n:
amor, -oris. m:
animal, -alis. n:
apis, -is. f:
ars, artis. f:
arx, arcis. f:
auctoritas, -atis. f:
auris, -is. f:
avis, -is. f:
caedes, -is. f:
calcar, -is. n:
canis, -is. m:
caput, capitis. n:
carmen, -inis. n:
cinis, -eris. m/f:
civis, -is. m:
civitas, -atis. f:
clamor, -is. m:
:
communis, -e:
anceps, -ipis:
capax, -acis:
celer, -eris, -ere:
civilis, -e:
difficilis, -e:
docilis, -e:
dulcis, -e:
facilis, -e:
fatalis, -e:
felix, -icis:
fidelis, -e:
ferox, -ocis:
fortis, -e:
frecuens, -entis:
gravis, -e:
hostilis, -e:
*pauper, pauperis:
imprudens, -ntis:
inanis, -e:
ingens, -entis:
iuvenis, -e:
classis, -is. f:
clavis, -is. f:
cognomen, -inis. n:
cohors, -ortis. f:
collis, -is. f:
ops, opis. f:
oratio, -onis. f:
orbis, -is. f:
os, oris. n:
ovile, -is. n:
parens, -entis. m:
pars, partis. f:
pastor, -oris. m:
pater, -tris. m:
pax, pacis. f:
pectus, -oris. n:
pes, pedis. m:
piscis, -is. m:
plebs, plebis. f:
pondus, -eris. n:
pons, -ntis. m:
sacerdos, -otis. m:
*interior, -is:
levis, -e:
loquax, -acis:
militaris, -e:
mobilis, -e:
amans, -ntis:
nobilis, -e:
prudens, -ntis:
rapax, -acis:
recens, -entis:
rudis, -e:
sapiens, -ntis:
talis, -e:
similis, -e:
tristis, -e:
tenuis, -e:
*uber, -eris:
turpis, -e:
celeber, -bris, -bre
utilis, -e
*vetus, -eris:
vilis, -e
4ª Y 5ª DECLINACIÓN
casus, -us
ímpetus, -us
dies, -ei
consulatus, -us
manus, -us
materies, .ei
cornu, -us
genu, -us
res, rei
domus, -us
senatus, -us
luxuries, -ei
equitatus, -us
vultus, -us
Departamento de Latín 2012-2013
CONCORDANCIA
ancilla, -ae
locus, -i
auxilium, -ii
liber, -i
donum, -i
poeta, -ae (m)
praesidium, -ii
captivus, -i
verbum, -i
populus, -i (f)
legatus, -i
pretium, -ii
puella, -ae
domus, -i (f)
agricola, -ae (m)
grammatica, -ae
parasitus, -i
cometa, -ae
insula, -ae
animus, -i
iustitia, -ae.
hostilis, -e:
communis, -e:
anceps, -ipis:
capax, -acis
canis, -is. m
caput, capitis. n:
carmen, -inis. n:
cinis, -eris. m/f:
civis, -is. m:
civitas, -atis. f:
pulcher,-chra,-chrum
socius, -a, -um
celer, -eris, -ere:
civilis, -e:
difficilis, -e
docilis, -e
dulcis, -e
facilis, -e
alter, -a, -um
pestifer, -a, -um
parvus, -a, -um
bonus, -a, -um
fatalis, -e
felix, -icis
fidelis, -e:
ferox, -ocis
fortis, -e
frecuens, -entis
dignus, -a, -um
multus, -a, -um
tantus, -a, -um
humanus, -a, -um
honestus, -a, -um
Departamento de Latín 2012-2013
causa, -ae
vitium, -ii
puer, -i
aedes, -is. f:
aetas, -tatis f
agger, -eris. m:
agmen, -inis. n:
altar, -is.n:
amor, -oris. m:
animal, -alis. n:
apis, -is. f:
ars, artis. f:
arx, arcis. f:
auctoritas, -atis. f:
auris, -is. f:
avis, -is. f:
caedes, -is. f:
calcar, -is. n:
deus, -i:
regnum, -i
laetitia, -ae.
beneficium, -ii
servus, -i
caelum, -i
clamor, -is. m:
iuvenis, -e
totus, -a, -um
verus, -a, -um
altus, -a, -um
publicus, -a, -um
probus, -a, -um:
doctus, -a, -um
summus, -a, -um
alienus, -a, -um:
superus, -a, -um:
paucus, -a, -um:
alius, -a, -um:
longus, -a, -um:
ceterus, -a, -um:
meritorius, -a, -um
magnus, -a, -um:
clarus, -a, -um:
malus, -a, -um:
gravis, -e:
piger, -gra, -grum
*pauper, pauperis:
imprudens, -ntis:
inanis, -e:
ingens, -entis:
novus, -a, -um:
FRASES Y TEXTOS
Análisis sintáctico y traducción de las siguientes oraciones:
1. Regina fabulam audit.
2. Agricola in agro erat.
3. Nos hastam habemus.
4. PuelIa libros grammaticae legit.
5. Multi agricolae in urbe permanebant.
6. Tu multos amicos habes.
7. Habeo hoc donum tibi.
8. Milites in urbem ibant.
9. Nautae naves habebant.
10. Puellae fabulas amant.
11. Pecuniam nostram semper habemus.
12. Milites exercitum Troiae in flumine audiunt.
13. Hi homines numquam inimicos habebant.
14. Pater filios suos amat.
15. Dominus servos bonos non habet.
16. Concilia deorum omnes audimus.
17. Habebat oppidum militibus tuis.
18. Hi homines bellum civile amabunt.
19. Dominus praemia servo suo habet.
20. In agro cum amicis sum.
21. Exercitus Romanus clamorem ex urbe audiebat.
22. Librum poetae non legis.
23. Senatus orationem Ciceronis audiet.
24. Consules huius urbis optimi sunt.
25. Oraculum deorum ipse audit.
26. Plebs nova e populis finitimis Romam veniebat.
Departamento de Latín 2012-2013
27. Hi clari homines sententias tuas defendebant.
28. Alia aedificia forum romanum ornabant.
29. Hodie eas res videmus.
30. Tibi eas historias narravit.
31. Dei testes harum rerum sunt.
32. lIle cum patre suo ad urbem veniret.
33. Parientes suae filiae dotem dabant.
34. Mater omnes res filiis parabat.
35. Meas nuptias in urbe celebrabo.
36. Cum magnis clamoribus veniunt.
37. Hora tarda hominibus pigris est.
38. Dux tribuno iussum iubet.
39. Caesar summum pontem ascenderet.
40. Dux militem cum telo vulnerabat.
41. Equitatus hostium proelium committet.
42. Milites Romani in arce cum Gallis bellum faciebant.
43. Romani cum Sabinis in bello pugnant.
44. Albani ad exercitum Romanum legatos mittebant.
45. Romani in agro Albano acria proelia faciunt.
46 Romulus multa facta optima fecit.
47. Romani laeti victorias celebrabant.
48. Cum altis muris urbem muniet.
49. Romulus multos annos inter Romanos solus regnabit.
50. Romanum imperium a Romulo exordium habet.
51. Tu laetus mala nostra rides.
52. Dux exercitum ad castra perducit
53. Ille deo similis erat
54. Te tristem video.
Departamento de Latín 2012-2013
55. Numquam divitias deo roges.
56. Dux equitum magnam partem flumen transducet.
57. Legio Antonium hostem iudicabit.
58. Catilina iuventutem mala facinora edocebat.
59. Satis divitiarum habeo.
60. Iuvenes caedis obliviscuntur.
61. In rebus duns audacia necessaria est.
62. Naturalis tenebrarum metus est.
63. Pater finem pugnae imponit.
64. Nomen mihi Petrus est.
65. Miles praesidium in castris relinquit.
66. Haec insula vicina Graeciae est.
67. Nos praemium pudori damus.
68. Flamma fumo proxima est.
69. Auxilia vobis sunt.
70. Pompeius classi praeerat.
Passiva
917. In horreis triticum et hordeum ab agricolis seruatur
918. Patria a magistratibus regitur et a poetis laudatur
919. In siluis altae arbores uento agitantur
920. C. Caesar et M. Pompeius consules a populo creantur
921. Ab sapientes homines omnia recte ac diligenter faciuntur
922. In hostium castris multae tabulae a legatis inuentae sunt
923. Imperator ab hostibus uictus est et in urbem ductus est
924. His temporibus multa bella a Romanis facta sunt
Departamento de Latín 2012-2013
925. Legiones a Caesare collocatae sunt in hibernis
926. Nunquam sine pugna milites Romani ab hostibus uicti sunt
927. Ciuitates ab hostium exercitu oppugnabuntur
928. In publicis caerimoniis imago solis a sacerdotibus ferebatur
929. Fontium et montium numina ab incolis poetisque colebantur
930. Proserpina a Plutone rapta est et in inferos eam duxit
931. Rex Darius contra Graecos amicum suum misit, sed eius exercitus a Graecis
deletus est
932. Bello Punico secundo Regulus a Poenis captus est
933. Acies inimicorum impetu militum fracta est
934. Naues in ponto uento agitantur, sed in portu tutae manent
935. Saguntum ab Hannibale capta est, Numantia a Romanis
936. Iouis fratres a Saturno uorati erant
937. Prometheus uinctus erat a deo Ioue in monte Caucaso ferreis catenis
938. Imperator uictus est ab hostibus; postea ducitur in urbem
939. Tela de muro iacta sunt a militibus
940. Claudius imperator ueneno necatus est
941. Totum templum flammis consumptum est
942. Equites pulsi sunt a pedibus
943. Maxima debetur puero reuerentia
944. Omnes ducimur ad cognitionis et scientiae cupiditatem
945. Amicus certus in re incerta cernitur
Departamento de Latín 2012-2013
946. Verborum lenitate tristitia mitigatur
947. Habetur ab omnibus homo bonus ac probus
948. Nihil ira, sed mansuetudine facitur
Relatiuum
766. Scriptor librum scribit in quo bellum in Hispanos narrabit
767. Videt hominem quem omnes Marcum appellabant
768. Videant hominem quem heri in horto uideo
769. Verba mea de quibus iam tibi scribo in Ciceronis libro sunt
770. Dicunt carmen quod mihi componis tenerum atque formosum esse
771. Milites omnes quos dux secum trahit in urbem mittunt
772. Dicere quae dicis malum est
773. Illa pars urbis ab hostibus tenebatur quam nostri milites iam ceperant
774. Gallia diuiditur in partes tres quarum unam Belgae incolunt
775. Hostes ad senatum legatos quos uidemus mittebant
776. Legiones Romanae saepe in eas regiones quas hostes tenebant profectae sunt
777. Post bellum senatus plebi auxilium quod petitum erat dedit
778. Opera magna illius imperatoris in libro de quo omnes loquebantur scripta erant
779. Poetae multi, quorum nomen tempus deleuit, carmina scripserunt pulcherrima
780. Nidos, quos ad fluminis ripas columbae fecerant, uentus deleuit
781. Graecorum oratorum clarissimi sunt ii qui Demosthenem imitant
782. Arbores serit senex quarum fructus non uidebit
Departamento de Latín 2012-2013
783. Xerxes omnes sacerdotes, qui in urbe Atheniensium manserant, necauit
ciuitatemque incendio deleuit
784. Sculptor Mineruae simulacrum fecit quo templum ornauit quod Athenienses illi
deae sacrauerant
785. Interim ad eum legati uenerunt quibus imperator responderat
786. Omnes qui aderant magno fletu auxilium a Caesare petebant
787. Centuriones praemisit qui locum cognoscebant
788. Caesar exploratores misit qui hostium consilia cognoscebant
789. Omnia quae dixistis ab inimicis audita sunt
790. Pater et mater qui profecti erant in urbem reuerti sunt
791. Milites in flumine pontes fecerunt, quorum magna pars ab hostibus capta est
792. Caesar moratus est in castris quibus milites morati erant
793. Inuenerunt latrones quibus pecuniam dederant
794. Hoc est argumentum quod tibi magister dedit
Infinitivum
455. Dux epistulam statim scribi iussit
456. Plebs leges consulis per tribunos confirmare potest
457. Consulis uxor tabulam frangere non potuit
458. Inter densas arbores uenator praedas spectare poterat
459. Comitia Pontificem Maximum eligere non poterant
460. In Italiam ire cum Iuliae amicis non poteramus
461. Piratae uitam probam et modestam agricolarum amare non poterant
Departamento de Latín 2012-2013
462. Omnis homo bona quaerit, sed non semper inuenire potest
463. Homines in theatro ridere solent
464. Intellexit Caesar hostium copias ad castra appropinquare
465. Nuntiauerunt centurioni Caesarem in oppido esse
466. Confirmat legio se paratam ad bellum semper fuisse
467. Affirmamus libertatem ac amorem maximum hominibus esse bonum
468. Respondent consules se nunquam nihil mali fecisse
469. Puto leges ad hominum uitam necessarias esse
470. Animaduertit Caesar primam legionem paucos homines habere
471. Dicunt milites Caesarem bonum fuisse imperatorem
472. Scimus omnes medicos aegrotam puellam curauisse
473. Narrat Cicero Laelium sermonem uobis de amicita exposuisse
474. Dicis hodie librum Ciceronis de senectute a Marco exponi
475. Narrant scriptores Germanos cum Romanis pacem fecisse
476. Dixerunt mihi Claudium et Marcum hodie consules creari
477. Dicunt poetas multas fabulas narrare iocosas
478. Te iubet a patria discedere Caesaris ira
479. Iussit Caesar hostes ad se duci
480. Legati Caesari nuntiauerunt Ariouistum cum omnibus copiis appropinquare
481. Caesar legatis dicit se amicos defendere
482. Multos affirmabant gladiatores in circo necari
Departamento de Latín 2012-2013
483. Credebant nostri milites equites castra non cepisse
484. Petrus amicum Claudiae uidere non poterat
485. Errare humanum est, sed boni esse possunt uiri
486. Te in Italiam ire cum Iuliae amicis non oportet
487. Putabant Romani Ciceronem inter Romanos scriptores maximum fuisse
488. Clamabat ille miser se ciuem esse Romanum
489. Caesar partem prouinciae incursionibus hostium uastari audiebat
490. Caesar iussit obsides ad certam diem ad se dari
491. Nuntiatur Caesari tres partes copiarum flumen traduxisse
492. Omnes homines bona quaerunt, sed non semper ea inuenire possunt
493. Inimicos amare non omnibus placet
494. Iuuenile uitium est regere non posse impetum
495. Difficile est saturas non scribere
496. Dixit latro se aurum non arripuisse
497. Oportet consules legiones ducere
498. Mihi nuntiauit miles centurionem mandata non fecisse
499. Tibi dixit tribunus a militibus mandata non faci.
Participium
1110. Lucius incerto uultu pauens ad templum adcurrit
1111. Flumen est fluens aqua
1112. Graeci Miltiadis auctoritate impulsi copias ex urbe eduxerunt
Departamento de Latín 2012-2013
1113. Iucunda est memoria praeteritorum malorum
1114. Graecia capta ferum uictorem cepit
1115. Milites oppugnantes castra terrent fugientium agmen
1116. Vrbem captam Romanorum hostes deleuerunt
1117. Equites flumen transgressi cum hostium equitatu proelium commiserunt
1118. P. Scipio Numantiam obsessam diu fame cepit
1119. Hasdrubal, frater Hannibalis, ex Hispania profectus cum ingentibus copiis, in
Italiam peruenit
1120. Milites Caesaris perterriti uirtute equitum uagabantur
1121. Cicero, consul factus, Sergii Catilinae coniurationem constantia curaque
patefecit
1122. Romani semper appetentes gloriae et laudis fuerunt
1123. Inuidimus hominibus ridentibus
1124. Principes ciuitatum se omnes flentes ad Caesaris pedes proiecerunt
1125. Post reges expulsos, consules a populo creati sunt
1126. Corpora militum mortuorum magno honore a comitibus sepeliuntur
1127. Factam a me domum deleuerunt
1128. Nihil difficile est homini ueritatem amanti
1129. Egressi ex oppido, milites affirmauerunt se nunquam hostes necaturos
1130. Intellegebant milites oppugnantes imperatorem ab hostibus captum esse
1131. Equites, dicentes pedites flumen transire non potuisse, uicos deleuerunt quos
ceperant
1132. Pacis condiciones hostibus uictis durae fuerunt
Departamento de Latín 2012-2013
1133. Dux, misericordia motus, ueniam hostibus dedit
1134. Hominibus laborantibus fortuna fauet
1135. Hostes, copias nostras uidentes, omnibus suis relictis, terga uerterunt
1136. Miles ad domum regrediens patrem inuenerat
1137. Eum laborantem in agro inuenit
1138. Tantis excitati praemiis multi sua sponte in disciplinam conueniunt
1139. Milites, telis hostium uulnerati, ad castra regressi sunt
1140. Agna lupos audit circum stabula frementes
1141. Pueri timebant canem uehementer latrantem
1142. In medio atrio sedebat pontifex maximus, togam splendidam gerens
1143. Statuae deorum, ex auro factae, ad templum portabantur
1144. Duos elephantos uideo per uiam procedentes
1145. Dux, milites hortatus, principia intrauit
1146. Puer, pugnantium clamore perterritus, fugit
1147. Romani urbem captam incenderunt
1148. Iuuenem, hasta uulneratum, ad medicum duximus
1149. Amico ex Italia discedenti centum denarios dedi
1150. Ab imperatore ipso laudata, risit
1151. Ab amicis incitatus, in Circo Maximo certauit
1051. Boudicca regina, Britanni rebellionem contra Romanos fecerunt
1052. Milites, positis scalis, muros ascendunt
Departamento de Latín 2012-2013
1053. His rebus cognitis, Caesar consilium cepit ex loci natura
1054. Eo tumulto nuntiato, Marcellinus cohores quattuor nostris in planitie
pugnantibus ex castris miserat
1055. Commiso proelio, hostes Romanorum impetum non sustinuerunt
1056. His constitutis rebus, signo iam profectionis dato, Pompeius ex eo loco copias
eduxit
1057. Coniuncto exercitu, Caesar Gomphos peruenit, quod est oppidum primum
Thesaliae uenientibus ab Epiro
1058. Omni spe salutis amissa, milites hostibus arma tradunt
1059. Re frumentaria comparata equitibusque delectis, iter in ea loca facere coepit
1060. His nuntiis acceptis, Galba sententias quaerere coepit
1061. His rebus cognitis, dux legiones equitatumque uocari atque in itinere resistere
iubet
1062. Me ueniente domi canes latrauerunt
1063. Hostibus appropinquantibus, senatus Cincinnato nuntiauit eum dictatorem
factum esse
1064. Armis populo datis, omnes ciues pollicentur se semper rem publicam
defensuros
1065. Acceptis senatus litteris, praetores imperauerunt ut nouae legiones in Hispania
conscriberentur
1066. Spe salutis omni amissa, milites qui pugnauerant se dederunt
1067. Hac oratione pronuntiata, qui in foro aderant dixerunt consules iam a senatu in
Galliam missos esse
1068. Capto oppido, omnes mulieres animaduertunt hostes id deleturos
1069. His rebus comparatis, Catilina consulatum petebat
Departamento de Latín 2012-2013
1070. Comitiis habitis, consules declarantur M. Tullius et C. Antonius
1071. Germani, desperata expugnatione castrorum, trans Rhenum se receperunt
1072. Germani, post tergum clamore audito, armis abiectis signisque militaribus
relictis, se ex castris eiecerunt atque ibi perierunt, oppressi ui fluminis
ANTIGUOS DIOSES ROMANOS
Initio Romani, genus agricolarum, ruda numina invocaverant. Invocabant enim
Iovem, numen caeli et fulminis, Martem, dominum hiemis et tempestatis; Saturnum,
auctorem sementis et agrorum; Terminum, custodem limitum suorum; Silvanum,
deum silvarum nemorumque, Cererem, deam frugum et herbarum; Venerem,
dominam florum, Palem, propitiam pecori pastoribusque. Postea Romani deorum
nomina novis fabulis auxerunt atque imprimis appellaverunt Iovem hominum
deorumque patrem et postremo Tarquinius Superbus, romanorum ultimus rex, in
monte Capitolio Iovi Optimo Maximo templum magnificum aedificavit.
TESEO Y EL MINOTAURO
Antiquis temporibus erat in insula Creta horrendum monstrum, Minotaurus nomine.
Monstrum habebat caput tauri in humano corpore atque in Labyrintho habitabat.
Labyrinthus erat magnificum aedificium unde homines exire nesciebant, nam multae
viae flexae faciebant errorem. In Labyrintho rex Minos Minotaurum hominibus vivis
alebat. Itaque Athenienses multos pueros multasque puellas quotannis in Cretam
mittere debebant atque monstrum saevum omnes avide vorabat. Minos, Cretae rex
atque Minotauri pater, paucis annis antea magno bello Athenas vicerat. Victor non
solum magnam pecuniam, sed etiam multos obsides ab Atheniensibus quotannis
flagitabat atque obsidibus Minotaurum alebat. Sed Theseus, Athenarum regis filius,
Minotaurum occidere constituit. Itaque cum obsidibus in Cretam pervenit. Cretae rex
filiam pulchram quoque habebat, Ariadna nomine. Ariadna, magno amore Thesei
capta, Theseum servare constituit. Itaque Theseo longum filum dedit ut certam viam
ad portam Labyrinthi invenire posset. Theseus in Labyrinthum intravit atque
Minotaurum post longam pugnam gladio occidit. Deinde auxilio fili ad portam
Labyrinthi facile pervenit atque e Labyrintho evasit. Ita Athenienses obsides a
saevitia monstri liberavit. Ariadna cum Theseo e Creta, patria sua, evasit, sed
Theseus nocte in insula Naxo Ariadnam reliquit atque in patriam suam navigavit.
Mane Ariadna, e somno excitata, Theseum in litore frustra quaesivit, multisque cum
lacrimis frustra vocabat, dum capillos vestemque scindebat maesta atque magna
Departamento de Latín 2012-2013
aegritudine afflicta. Tunc Bacchus deus in insulam Naxum venit atque Ariadnam a
solitudine ac periculis liberavit. Postquam Theseus Ariadnam in litore deseruit ad
patriam vento secundo laetus navigabat. Aegeus, Thesei pater Athenarumque rex, de
altis saxis in mare prospiciebat, nam filium suum anxius opperiebatur. Iam Theseus
patriae suae litoribus appropinquabat, cum pater Aegeus atra vela navigii conspexit.
Theseus enim non mutaverat atra vela candidis velis ut victoriam nuntiarent. Itaque
Aegeus pater mortem filii ex atro colore velorum putavit atque dolore amens sta- tim
de alto saxo in mare se proiecit. Ex eo tempore Graeci mare, ubi Aegeus mortem
invenit,"mare Aegeum" nominaverunt. Post Aegei mortem, Theseus rex Athenarum
fuit multosque per annos magna sapientia patriam suam rexit.
NIOBE
Cum aliquando mulieres Tebanae Latonae, Apollinis et Dianae matri, sacrificium
facerent, Nioba, Tebanorum regina, eas vituperavit et: "Cur -inquit- mihi sacrificia
non facitis? Cur Latonam mihi anteponitis? Ego septem filias septemque filios habeo;
Latona autem tantum unum filium unamque filiam habet".Mulieres sacrificia
omittunt. Tunc Latona liberos suos oravit ut superbiam Niobae vindicarent.Illi
precribus matris statim paruerunt. Apollo omnes Niobae filios suis sagittis interfecit.
Misera mater suo corpore filias suas tegere cupiebat, sed Diana septem sorores
sagittis necavit. Inter filios et filias exanimes resedit Nioba. Ventus capillos suos non
movet, in ore color est sine sanguine, oculi immoti manent, tota rigida sedet.
Misericordia deorum in saxum mutata est. Tamen perpetuo flet. Vento in montis
Sipyli verticem rapta est. Ibi fixa in montis cacumine linquitur et saxa etiam nunc
Niobae lacrimas manant.
DÉDALO E ICARO
Daedalus, vir magni ingenii, in insula Creta exsulabat. Ibi Cretae tyrannus Daedalo
hospitium praebuit, atque Daedalus magnum Labyrinthum tyranno aedificavit. Sed
postea tyrannus Daedalum cum filio in Labyrintho inclusit. Tunc Daedalus alas
pinnis et cera fecit et umeris aptavit. Deinde cum filio evolavit. Puer alas in caelo
agitabat, sed alarum cera liquescit et miser puer in undas cadit. Interea Daedalus in
Italiam venit et in pulchro templo alas deis dedicavit.
Departamento de Latín 2012-2013
ORFEO Y EURIDICE
Orpheus poeta feras etiam cantu suo domabat atque magna saxa lyrae suavitate
movebat. Eurydicam, pulchram feminam, in matrimonio habebat multumque
amabat. Orpheus beatus erat, sed vipera Eurydicam in prato mordet suoque veneno
propere necat. Eurydica in Inferos, mortuorum magna regna, descendit. Orpheus in
Inferos venit atque inter mortuorum umbras quaerebat Eurydicam suam. Postremo
etiam Proserpinam, Inferorum deam regnamque, suis verbis canoris movit.
Proserpina dea Eurydicam Orpheo reddit. Iam Orpheus Eurydicam ex Inferis in
terras secum ducebat laetusque erat. Orpheus ad Inferos respicere non debebat, sed,
magna cura motus, ad Inferos respexit. Tunc Eurydica in Inferos rursus descendit
atque in Inferis perpetuo mansit.
EL RAPTO DE PROSERPINA
Siciliae insulae incolae ceteraeque gentes antiquae Cererem, frumenti frugumque
deam, Proserpinamque, filiam Iovis et Cereris, magno amore colebant. Insula Sicilia
Cereri Proserpinaeque sacrata erat. In media insula est lacus et circa lacum lucus
amoenus. Humida terra varios flores gignit et hoc loco perpetuum ver est. Ibi
Proserpina a Plutone, qui sub terris apud Inferos regnabat, in nemore prope urbem
Hennam sito, rapta est. Pluto Proserpinam in Inferos, suam reginam, secum duxit.
Interea Ceres, cum filiam suam frustra quaereret, tandem taedas ignibus, qui ex
Aetnae vertice erumpunt, inflammavit omnesque terras maesta peragravit. Noctu
flammiferas taedas gerebat; cum sol cetera sidera fugaverat, suam filiam rursus
quaerebat. Tandem Iuppiter, Cereris precibus fatigatus,fratri Plutoni iussit ut
Proserpinam ex Inferis dimitteret. Risit Inferorum rex, at Iovis mandatis paruit.
Statim Proserpinam ad se vocavit ac sic hortatus est: "i, Proserpina, ad matrem. Noli
maerere. Tibi inter inmortales bonus vir ero. Ego Iovis frater sum. Huc cum rursus
veneris, omnibus imperabis."
Proserpina gaudio exsultans in currum conscendit. Mercurius deus equos agitavit:
neque montes neque valles equorum cursum tardaverunt. Ut Ceres, quae ante
templum maesta sedebat, currum vidit, accurrit. Proserpina etiam matri obviam
cucurrit. Mater filiam longo amplexu tenet totumque diem a doloribus requievit
matris et filiae animus. Postea Proserpina partem anni apud Inferos cum Plutone, at
alteram partem in terris cum matre sua vixit. Ibi flava Ceres mortales vertere ferro
terram docuit, cum iam victum eis silvae negarent.
Departamento de Latín 2012-2013
ORIGENES DE ROMA
Per decem annos Graeci cum Troianis pugnaverunt quia Paris, filius Troianorum
regis, rapuerat Helenam, uxorem Menelai, regis Spartanorum. Graeci Troiam saepe
oppugnaverant, sed oppidum expugnare non potuerant. Graeci magnum equum
ligneum fecerunt. Multi viri armati intus latebant. Equus ante portas Troiae
collocatus est, sicut donum deae Minervae. Graeci autem deponere arma
simulaverunt atque in insulam Tenedum, proximam Troiae, navigaverunt.
Dei inmortales Troianos deseruerant. Troiani, igitur, crediderunt dolis Graecorum.
Moenia aperuerunt atque magnus equus intra moenia acceptus est. Noctu Graeci in
equo occultati liberati sunt. Socii eorum redierunt atque Troiam incenderunt.
Iam tota urbs flagrabat. Iuppiter pium Aeneam monuit: Salutem quaere, fuge, et
Penates Troiae in alienas terras porta. Aeneas imperio Iovis paruit et suos deosque
Penates in naves imposuit.
Venti ad insulam Delum naves gesserunt, ubi deus Apollo semper cultus erat pie.
Aeneas enim consulere potuit deum. Aeneas tremens hanc vocem Apollinis audivit:
Navigate in Italiam ibique novas sedes quaerite. Multos labores vobis Iuno imponet,
sed Venus, mater tua, numquam vos deseret. Troiani, ita confirmati, rursus mare
petierunt. Post longos errores pervenerunt in Italiam. Prima castra in Latio posita
sunt. Ibi regnabat Latinus et incolebant Latini.
Aeneas et Troiani praedam ex agris latinis capiebant. Latinus rex cum armatis
concurrit. Instructae erant acies. Priusquam signa proelii darent, Latinus Aeneam
vocavit ad colloquium. Latinus Aeneam rogavit: unde venitis?, cur domo
discessistis?, cur Latium quaesivistis? Aeneas Latinum non celavit originem divinam
atque fugam ex Troia incensa.
SATURNO Y LA EDAD DE ORO
Saturnus in Olympo per multos annos regnavit, sed Iuppiter, filius suus,contra
patrem bellum movit. Iuppiter post maximam pugnam patrem vicit et ex caelis
Saturnum expulit. Primum Saturnus in Italiam venit, genus altis montibus dispersum
composuit et Latinos agrorum cultum docuit. Ex illo tempore sub rege Saturno illa
aetas aurea fuit.Poeta Ovidius sic celebrat: homines sine lege, sponte sua, vitam
agebant; timor non illis erat et sine vindice bonum rectumque faciebant; nondum
fossae oppida cingebant, nec tuba milites ad pugnam congregabat, nec matres bella
Departamento de Latín 2012-2013
et gladios cruentos horrebant. Tellus, illa sola, optimos fructus hominibus ferebat;
non boves, non tauri terram arabant. Ver erat aeternum et placidi Zephiri flores
arboresque auris tepidis mulcebant; flumina iam lactis, iam nectaris currebant et
mella flava de ilice dura stillabant.
PRECALENTAMIENTO PARA SEGUNDO
1. Hieme Caesar consuetudine sua legiones in hiberna reduxit; cum uer
appropinquabat, ad oppugnationem munitionum magnis itineribus duxit.
hiems, hiemis, m. :
invierno, tempestad, mal
tiempo
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
appropinquo, as, are :
acercar
Caesar, Caesaris, m. :
César; emperador
consuetudo, dinis, f. :
costumbre, uso, hábito
cum, : [prep. abl.] con;
duco, is, ere, duxi,
magnus, -a, -um : grande
ductum : conducir, llevar,
munitio, munitionis, f.:
guiar
fortificación, línea
hibernum, : [sólo en
fortificada
plural: hiberna,
oppugnatio,
hibernorum] campamento
oppugnationis, f.: ataque,
de invierno
asalto; asedio
in, : [prep.acus] a, hacia,
reduco, -is, reducere,
para, contra; (prep.abl.) en
reduxi, reductum : retirar,
iter, itineris, n. : camino;
devolver, replegar;
itineribus, magnis
reducir; restablecer,
itineribus: a marchas
restituir
forzadas
suus, -a, -um : su; suyo,
legio, legionis, f. : legión;
suya
ejército
uer, is : primavera
2. Caesar, conspicatus hostium copias, milites adhortatus est ut eos aggrederentur et
castris eorum potiri conarentur; omnium temporum iniurias inimicorum in se
commemorat.
adhortor, aris, ari :
exhortar, incitar
aggredior: dirigirse,
atacar
Caesar, Caesaris, m. :
César; emperador
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
commemoro, -as,
commemorare,
commemoravi,
commemoratum :
acordarse, recordar,
evocar
Departamento de Latín 2012-2013
conor, conaris, conari :[v.
deponente] prepararse,
disponerse; emprender,
intentar, esforzarse
conspicior : ver, divisar
copia, -ae, f. :
abundancia; (pl.] riquezas,
tropas
et, : [conj. coord. copul.]
y
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
inimicus, i, m. : enemigo
iniuria, ae, f. : injusticia,
afrenta, injuria
miles, militis, m. :
soldado
omnis, -e : todo
potior, potiris, potiri,
potitus sum : [deponente]
apoderarse de, conquistar;
ser dueño de, poseer
tempus, temporis, n. :
tiempo
3. At, totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, cum in dextro cornu legio
XII, et non magno interuallo ab ea septima constitisset omnes Neruii conferto agmine
ad eum locum contendunt.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
agmen, agminis, n. :
ejército en marcha
at, [conj.] pero, mas
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
confertus, -a, -um:
apretado, -a
consisto, consistis,
consistere, constiti :
ponerse, colocarse; cesar,
terminar; detenerse;
resistir
contendo, -is, contendere,
contendi, contentum :
dirigirse; tender; disparar,
lanzar; esforzarse; luchar,
rivalizar
cornu, us, n. : cuerno, ala
[del ejército]
cum, : [prep. abl.] con;
dexter, tra, trum : derecho
et, : [conj. coord. copul.]
y
fere, : [adv.] casi
frons, ontis, f. : frente,
rostro
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra;
interuallum, , -i :
intervalo, espacio,
distancia
legio, legionis, f. : legión;
ejército
locus, -i, m. : lugar
magnus, -a, -um : grande
Neruii, -orum : Nervios,
(pueblo de la Galia)
non, : [adv.] no
nudo, as, are : desnudar;
despojar, privar de
omnis, -e : todo
pars, partis, f. : parte,
porción
septimus, -a, -um :
séptimo, -a.
sinister, tra, trum :
izquierdo; torpe, perverso;
siniestro
totus, -a, -um : todo,
entero
4. Caesar, cum hostes in nostris castris uersari uidisset, omni equitatu ad utramque
partem munitionum disposito, proelium committi iubet.
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
Caesar, Caesaris, m. :
César; emperador
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
committo, -is,
committere, commisi,
commissum : realizar;
unir, reunir; emprender,
comenzar;
cum, : [prep. abl.] con;
dispono, is, disponere,
disposui, dispositum :
Departamento de Latín 2012-2013
disponer, colocar,
distribuir
equitatus, -us, m. :
caballería
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
iubeo, -es, iubere, iussi,
iussum : ordenar, mandar
munitio, munitionis, f.:
fortificación, línea
fortificada
noster, nostra, nostrum :
nuestro, -a
omnis, -e : todo
pars, partis, f. : parte,
porción
proelium, proelii, n. :
combate, batalla, lucha
uersor, aris, ari, atus sum
: girar; vivir, habitar;
suceder, ocurrir;
ofrecerse, aparecer;
ocuparse en, dedicarse a
uideo, -es, videre, vidi,
visum : ver
uterque, utraque,
utrumque : uno y otro
5. Vbi prima impedimenta nostri exercitus ab hostibus qui in siluis adbiti latebant
uisa sunt, subito omnibus copiis prouolauerunt impetumque in nostro equites
fecerunt.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
adbiti : ?
copia, -ae, f. :
abundancia; (pl.] riquezas,
tropas
eques, equititis, m. :
jinete, caballero
exerceo, -es, exercere,
exercui, exercitum :
ejercitar; ejercer, practicar
exercitus, -us, m. :
ejército
facio, facis, facere, feci,
factum : hacer
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
impedimentum, -i, n. :
obstáculo, impedimento;
[en plural] bagajes
impetus, us, m. :
embestida, ataque, asalto;
ímpetu
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
lateo, es, ere, latui :
esconderse, ocultarse
noster, nostra, nostrum :
nuestro, -a
omnis, -e : todo
primus, -a, -um :
[superlativo de prior]
primero, -a
prouolauerunt : ?
silua, -ae, f. :bosque
subito, : [adv.]
súbitamente, de improviso
ubi, : [conj. sub.
temporal] cuando
uideo, -es, videre, vidi,
visum : ver
6. Huic mandat ut Remos reliquosque Belgas adeat atque in officio contineat
Germanosque, si per uim nauibus flumen transire conentur, prohibeat.
adeo, is, ire, ii, itum : ir
hacia, acercarse
atque, [conj.coord.copul.]
y (= ac)
Belgae, arum : Belgas
conor, conaris, conari :[v.
deponente] prepararse,
disponerse; emprender,
intentar, esforzarse
contineo, es, ere, tinui,
tentum : contener,
mantener
flumen, fluminis, n. : río,
torrente,corriente
Departamento de Latín 2012-2013
Germanus, -i, m. :
Germano
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
mando, -as, mandare,
mandavi, mandatum :
entregar; confiar;
encomendar, mandar
nauis, -is, f. : nave
officium, ii, n. : servicio,
cargo, deber, obligación;
obediencia; cortesía,
servicio
per, : [prep.acus.] a través
de, por; durante
prohibeo (2) : impedir,
prohibir
reliquus, -a, -um :
restante
Remi, orum, m. : Remos
(pueblo de la Galia)
si, : [conj. sub.
condicional] si
transeo, transis, transire,
transii, transitum : cruzar,
atravesar; pasar
uis, , vim, vi, f. : fuerza
7. Caesar, etsi uidebat fore idem quod superioribus diebus acciderat, tamen legiones
in acie pro castris constituit. Commisso proelio, diutius nostrorum militum impetum
hostes ferre non potuerunt ac terga uerterunt.
ac, atque :
durante más tiempo; hace
possum, potes, posse,
[conj.coord.copul.] y
más tiempo
potui : poder, ser capaz
accido, -is, accidere,
etsi, : [conj. subord.
pro, : [prep.abl.] delante
accidi : suceder; caer
concesiva] aunque
de; en favor de, en
sobre, llegar;
fero, fers, ferre, tuli,
defensa de; en lugar de;
acies, aciei, f. : línea de
latum : llevar; soportar;
por, como
batalla, ejército en orden
decir
proelium, proelii, n. :
de batalla
fore, : [infinitivo futuro
combate, batalla, lucha
Caesar, Caesaris, m. :
de sum] haber de ser; [abl.
superior, superioris :
César; emperador
de foris] puerta, abertura
[comp. de superus] más
hostis, hostis, m. :
alto, más elevado,
castra, castrorum, n. pl. :
enemigo;
extranjero
superior
campamento militar
impetus, us, m. :
tamen, : [adv.] sin
committo, -is,
embestida,
ataque,
asalto;
embargo
committere, commisi,
ímpetu
tergum, i, n. : espalda
commissum : realizar;
in, : [prep.acus] a, hacia,
uerto, -is, vertere, verti,
unir, reunir; emprender,
para, contra; (prep.abl.) en
versum : hacer girar,
comenzar;
legio, legionis, f. : legión;
volver; derribar, destruir;
constituo, is, constituere,
ejército
atribuir; cambiar,
constitui, constitutum :
miles, militis, m. :
transformar, traducir;
decidir; colocar; fijar;
soldado
volverse a, dirigirse a;
construir, fundar;
non, : [adv.] no
resultar, acabar;
establecer,
noster,
nostra,
nostrum
:
convertirse
dies, diei : [m. y f.] día
nuestro, -a
uideo, -es, videre, vidi,
diutius, :
visum : ver
[adv.comparativo. de diu]
8. Eodem die legati, ab hostibus missi, ad Caesarem de pace uenerunt. His Caesar
numerum obsidum quem ante imperauerat duplicauit eosque in continentem adduci
iussit.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
adduco, -is, adducere,
adduxi, adductum :
conducir, llevar; empujar;
obligar;
ante, [adv.] antes,
delante; [prep+ac.]
delante de, antes de
Caesar, Caesaris, m. :
César; emperador
Departamento de Latín 2012-2013
continens, -ntis:
continente
de, : [prep. + abl.] de,
desde, a partir de; sobre,
acerca de; después de;
durante
dies, diei : [m. y f.] día
duplico (1): duplicar,
doblar
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
impero, -as, imperare,
imperavi, imperatum :
mandar, ordenar, gobernar
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
iubeo, -es, iubere, iussi,
iussum : ordenar, mandar
legatus, -i, m. : legado,
embajador
mitto, -is, mittere, misi,
missum : enviar
numerus, -i, m. : número
obses, obsidis, m.: rehén
pax, pacis, f. : paz
venio, -is, venire, veni,
ventum : venir
9. Cum reliquae naues, funibus ancorisque amissis, ad nauigandum inutiles essent,
magna totius exercitus perturbatio facta est.
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
amitto, -is, amittere,
amisi, amissum : perder,
renunciar
ancora, ae : ancla
cum, : [prep. abl.] con;
exerceo, -es, exercere,
exercui, exercitum :
ejercitar; ejercer, practicar
exercitus, -us, m. :
ejército
facio, facis, facere, feci,
factum : hacer
fio, fis, fieri, factus sum :
[pasiva del verbo facio]
ser hecho; suceder
funis, is, f. : cuerda, soga
inutilis, e : inútil
magnus, -a, -um : grande
nauigo, as, are : navigar;
ad nauigandum (para
navegar)
nauis, -is, f. : nave
perturbatio, onis, f. :
perturbación, confusión,
desorden
reliquus, -a, -um :
restante
totus, -a, -um : todo,
entero
10. Hoc facto, duabus legionibus in castris relictis, quas proxime conscripserat,
reliquas legiones pro castris constituit: deinde uidit ab hostibus legiones premi.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
conscribo, is, ere, scripsi,
scriptum : alistar,
inscribir; componer,
escribir
constituo, is, constituere,
constitui, constitutum :
decidir; colocar; fijar;
construir, fundar;
establecer,
Departamento de Latín 2012-2013
deinde, : [adv., = deinde]
luego, en seguida,
después
duo, duae, duo : dos
facio, facis, facere, feci,
factum : hacer
fio, fis, fieri, factus sum :
[pasiva del verbo facio]
ser hecho; suceder
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
in, : [prep.acus] a, hacia,
para, contra; (prep.abl.) en
legio, legionis, f. : legión;
ejército
premo, is, ere, pressi,
pressum : apretar,
oprimir; ocultar,
disimular; prensar
pro, : [prep.abl.] delante
de; en favor de, en
defensa de; en lugar de;
por, como
proximus, a, um : [superl.
de propior] vecino, -a;
próximo, -a
reliquus, -a, -um :
restante
uideo, -es, videre, vidi,
visum : ver
11. Cum celeriter nostri arma cepissent atque Hispanis equitibus emissis, equestri
proelio superiores fuissent, hostes ab oppugnatione suos reduxerunt.
a, ab : (prep.abl) de,
desde, a partir de; por (c.
agente)
arma, armorum, n. pl. :
armas
atque, [conj.coord.copul.]
y (= ac)
capio, -is, capere, cepi,
captum : tomar, capturar
celeriter, [adv.]
rápidamente
cum, : [prep. abl.] con;
emitto, is, ere, misi,
missum : enviar;
manumitir; decir, proferir
eques, equitis, m. : jinete,
caballero
equestris, -e: ecuestre, de
caballería
Hispanus, -a, -um:
hispano, -a
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
noster, nostra, nostrum :
nuestro, -a
oppugnatio,
oppugnationis, f.: ataque,
asalto; asedio
proelium, proelii, n. :
combate, batalla, lucha
reduco, -is, reducere,
reduxi, reductum : retirar,
devolver, replegar;
reducir; restablecer,
restituir
superior, superioris :
[comp. de superus] más
alto, más elevado,
superior
suus, -a, -um : su; suyo,
suya
12. Tantus fuit etiam post discessum hostium terror ut, ea nocte, cum Volusenus cum
equitatu ad castra uenisset, fidem non faceret Caesarem adesse cum incolumi
exercitu.
ad, :[prep.ac.] a, hacia,
junto a; para
adsum, ades, adesse,
adfui : estar presente,
asistir
Caesar, Caesaris, m. :
César; emperador
castra, castrorum, n. pl. :
campamento militar
cum, : [prep. abl.] con;
discessus, -us, m.:
partida, alejamiento
Departamento de Latín 2012-2013
equitatus, -us, m. :
caballería
etiam, : [adv.] también
exercitus, -us, m. :
ejército
facio, facis, facere, feci,
factum : hacer
fides, fidei, f. : fe,
confianza, lealtad
hostis, hostis, m. :
enemigo; extranjero
incolumis, -e : incólume,
sano, entero; sano y salvo
non, : [adv.] no
nox, noctis, f. : noche
post, : [adv.] detrás, hacia
atrás; [prep.acus.] detrás
de, después de
tantus, -a, -um : tan
grande; tan; tanto, -a
terror, oris, m. : terror,
temblor
venio, -is, venire, veni,
ventum : venir
Volusenus, i : Voluseno
(nombre propio)
Flexión de los nombres
Temas en -ole
dominus, -i ni.
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
templum, -i n.
singular
plural
dominus
domine
dominum
domini
domino
domino
domini
domini
dominos
dominorum
dominis
dominis
singular
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
liber
liber
librum
libri
libro
libro
libri
libri
libros
librorum
libris
libris
Temas e n -a
rosa, -ae f.
~orn.
voc.
AC.
Gen.
Dat.
Ab.
templa
templa
templa
templorum
templis
templis
puer, -i m.
liber, libri m.
Nom.
templum
templum
templum
templi
templo
templo
plural
singular
plural
rosa
rosa
rosam
rosae
rosae
rosa
rosae
rosae
rosas
rosarum
IOS~S
rosis
~om.
VOC.
AC.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
puer
puer
puerum
pueri
puero
puero
pueri
pueri
pueros
puerorum
pueris
pueris
-
FLEXIÓN DE LOS NOMBRES
Temas en consonante oclusiva
ops, opis f.
Norn.
Voc.
AC.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
OPS
OPS
opem
opis
opi
OPe
opes
opes
opes
opum
opibus
opibus
Nom.
Voc.
Ac .
Gen.
Dat.
Ab.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
dux
dux
ducem
ducis
duci
duce
duces
duces
duces
ducum
ducibus
ducibus
plural
aetas
aetas
aetatem
aetatis
aetati
aetate
aetates
aetates
aetates
aetatum
aetatibus
aetatibus
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
cor
VOC.
COI
Ac.
cor
cordis
cordi
corde
Gen.
Dat.
Ab.
iudex
iudex
iudicem
iudicis
iudici
iudice
plural
iudices
iudices
iudices
iudicum
iudicibus
iudicibus
singular
plural
comes
comes
comitem
comitis
comiti
comite
comites
comites
comites
comitum
comitibus
comitibus
caput, -itis n
cor, cordis n.
~om.
principes
principes
principes
principum
principibus
principibus
comes, -itis m .
singular
singular
princeps
princeps
principem
principis
principi
principe
singular
aetas, -atis f.
Nom.
plural
iudex, -icis m .
dux, ducis m .
Nom.
singular
plural
corda
corda
corda
cordum
cordibus
cordibus
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
caput
caput
caput
capitis
capiti
capite
capita
capita
capita
capitum
capitibus
capitibus
Temas en consonante nasal
natio, -onis f.
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
nomen, -inis n.
singular
plural
natio
natio
nationem
nationis
nationi
natione
nationes
nationes
nationes
nationum
nationibus
nationibus
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
nomen
nomen
nomen
nominis
nomini
nomine
nomina
nomina
nomina
nominum
nominibus
nominibus
~ e m a en
s consonante no oclusiva
labor, -oris m.
consul, -is m.
Nom.
Voc.
Ac
.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
consul
consul
consulem
consulis
consuli
consule
consules
consules
consules
consulum
consulibus
consulibus
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
labor
labor
laborem
laboris
labori
labore
labores
labores
labores
laborum
laboribus
laboribus
singular
plural
flos
flos
florem
floris
flori
flore
flores
flores
flores
florum
floribus
floribus
cadauer, -eris n.
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
cadaver
cadaver
cadaver
cadaveris
cadaveri
cadavere
cadavera
cadavera
cadavera
cadaverum
cadaveribus
cadaveribus
corpus, -O&
Nom.
VOC.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
'; 10
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
n.
sidus, -eris n.
singular
plural
corpus
corpus
corpus
corporis
corpori
corpore
corpora
corpora
corpora
corporum
corporibus
corporibus
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
sidus
sidus
sidus
sideris
sideri
sidere
sidera
sidera
sidera
siderum
sideribus
sideribus
FLEXIÓN DE LOS NOMBRES
Temas e n -i
mare, -is n.
ciuis, -is m.
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
civis
civis
civern
civis
civi
cive
cives
cives
cives
civiurn
civibus
civibus
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
urbs, -is m.
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
mare
mare
rnare
maris
rnari
mari
maria
rnaria
rnaria
marium
rnaribus
maribus
nubes, -is f.
singular
plural
urbs
urbs
urbern
urbis
urbi
urbe
urbes
urbes
urbes
urbium
urbibus
urbibus
Norn.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
nubes
nubes
nubern
nubis
nubi
nube
nubes
nubes
nubes
nubium
nubibus
nubibus
Temas e n -u
cornu, -US m.
manus, -us f.
Nom.
VOC.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
rnanus
manus
rnanurn
rnanus
rnanui
manu
rnanus
manus
rnanus
rnanuurn
manibus
rnanibus
singular
~orn.
Voc.
Ac
.
Gen.
Dat.
Ab.
cornu
cornu
cornu
cornus
cornui
cornu
plural
cornua
cornua
cornua
cornuurn
cornibus
cornibus
Temas e n -e
dies, -ei m./f.
res, rei f.
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
res
res
rem
re¡
rei
re
res
res
res
rerum
rebus
rebus
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
plural
dies
dies
diem
diei
diei
die
dies
dies
dies
dierum
diebus
diebus
:;11
Flexión de los adjetivos
Temas en -ole, -a, -ole
masculino
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
singular
femenino
neutro
masculino
plural
femenino
neutro
alta
alta
altam
altae
altae
alta
altum
altum
altum
alti
alto
alto
alti
alti
altos
altorum
altis
altis
altae
altae
altas
altarum
altis
altis
alta
alta
alta
altorum
altis
altis
altus
alte
altum
alti
alto
alto
niger, -gra,-grum
.. . .
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
masculino
singular
femenino
neutro
niger
niger
nigrum
nigri
nigro
nigro
nigra
nigra
nigram
nigrae
nigrae
nigra
nigrum
nigrum
nigrum
nigri
nigro
nigro
..
-
..
masculino
plural
femenino
neutro
nigri
nigri
nigros
nigrorum
nigris
nigris
nigrae
nigrae
nigras
nigrarum
nigris
nigris
nigra
nigra
nigra
nigrorum
nigris
nigris
neutro
misera
misera
misera
miserorum
miseris
miseris
miser, - a , -um
.
.
Nom.
Voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
masculino
singular
femenino
neutro
masculino
plural
femenino
miser
miser
miserum
miseri
misero
misero
misera
misera
miseram
miserae
miserae
misera
miserum
miserum
miserum
miseri
misero
misero
miseri
miseri
miseros
miserorum
miseris
miseris
miserae
miserae
miseras
miserarum
miseris
miseris
...
Temas en -i
fortis, -e
singular
masc./fem.
neutro
N. V.
Ac .
Gen.
Dat.
Ab.
fortis
fortem
fortis
forti
forti
plural
masc./fem.
neutro
fortes
fortes
fortium
fortibus
fortibus
fortia
fortia
fortium
fortibus
fortibus
forte
forte
fortis
forti
forti
prudens, -ntis
.-
N.V.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
-
..-
...
singular
masc./fem.
neutro
plui-al
masc./fem.
neutro
prudens
prudentem
prudentis
prudenti
prudenti (-e)
prudentes
prudentes
prudentium
prudentibus
prudentibus
prudentia
prudentia
prudentium
prudentibus
prudentibus
prudens
prudens
prudentis
prudenti
prudenti
Temas en consonante
uetus, -eris
singular
masc./fem.
neutro
N.V.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
vetus
veterem
veteris
veteri
vetere
plural
masc./fem.
veteres
veteres
veterum
veteribus
veteribus
vetus
vetus
veteris
veteri
vetere
neutro
vetera
vetera
veterum
veteribus
veteribus
Adjetivos en grado comparativo
altior, -ius
.-
singular
masc./fem.
neutro
N.V.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
altior
altiorem
altioris
altiori
altiore
masc./fem.
neutro
altiores
altiores
altiorum
altioribus
altioribus
altiora
altiora
altiorum
altioribus
altioribus
altius
altius
altioris
altiori
altiore
Adjetivos en grado superlativo
altissimus, -a, -um (declina como altus, -a,-um)
crj1:3
0
0
Flexión de los pronombres
Pronombres personales
Pronombre reflexivo
-
Primera persona
singular
plural
Nom.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
ego
me
mei
mihi
me
-
nos
nos
nostrum/-i
nobis
nobis
.
Segunda persona
singular
plural
tu
te
tui
tibi
te
sing./pl.
vos
vos
vestrum/-i
vobis
vobis
Nom.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
-
se
su¡
sibi
se
Pronombres demostrativos
Hic, haec, hoc
-
sihguiar
femenino
masculino
Nom.
voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
hic
neutro
haec
masculino
hoc
hi
hoc
huius
huic
hoc
hos
horum
his
his
.--
haec
-
hanc
huius
huic
hac
ille, illa, illud
---
-
--
-.-----
singular
femenino
--
has
harum
his
his
haec
horum
his
his
Nom.
voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
.,-
-
-
'
masculino
neutro
hae
hunc
huius
huic
hoc
plural
femenino
neutro
masculino
femenino
neutro
ille
illa
illud
illi
illae
illa
illum
illius
illi
illo
illam
illius
illi
illa
illud
illius
illi
illo
illos
illorum
illis
illis
illas
illarum
illis
illis
illa
illorum
illis
illis
iste, ista, istud declina como ille, illa, illud
Pronombres anafóricos
is,ea, id
.
----F...-.
ni-------.--.^
,
masculino
Nom.
voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
--. . ...*
singular
femenino
is
ea
-
-
eum
eius
ei
eo
eam
eius
ei
ea
--=.
;
-.--...
,
.-, -..-=-
.-.-*
;
;
plural
neutro
id
masculino
ei
femenino
eae
eos
eorum
eis
eis
neutro
ea
-
-
id
eius
ei
eo
--
. ..-
eas
earum
eis
eis
ea
eorum
eis
eis
F L E S I ~ NDE LOS PRONOMBRES
idem, eadem, idem el inismo
singular
masculino
Nom.
voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
plural
femenino
neutro
masculino
femenino
neutro
idem
eadem
idem
eidem
eaedem
eadem
eundem
eiusdem
eidem
eodem
eandem
eiusdem
eidem
eadem
idem
eiusdem
eidem
eodem
eosdem
eorundem
eisdem
eisdem
easdem
earundem
eisdem
eisdem
eadem
eorundem
eisdem
eisdem
ipse, ipsa, ipsum cl niisnio
-.
-
.
singular
masculino
Nom.
voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
femenino
plural
neutro
masculino
femenino
neutro
ipse
ipsa
ipsum
ipsi
ipsae
ipsa
ipsum
ipsius
ipsi
ipso
ipsam
ipsius
ipsi
ipsa
ipsum
ipsius
ipsi
ipso
ipsos
ipsorum
ipsis
ipsis
ipsas
ipsarum
ipsis
ipsis
ipsa
ipsorum
ipsis
ipsis
Pronombre relativo
qui, quae, quod
-
plural
. sing&ar
Nom.
voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
neutro
neutro
qui
quae
quod
qui
quae
quae
quem
cuius
cui
qu0
quam
cuius
cui
quod
cuius
cui
qua
qu0
quos
quorum
quibus
quibus
quas
quarum
quibus
quibus
quae
quorum
quibus
quibus
Pronombre interrogativolindefinido
quis, quid
masc./fem.
Nom.
voc.
Ac.
Gen.
Dat.
Ab.
femenino
femenino
masculino
neutro
quis
quid
quem
cuius
cui
que
quid
cuius
cui
qu0
masculino
APÉNDICE GRAMATICAL
Conjugación de los verbos
El verbo sum, esse, fui
FORMAS PERSONALES
INDICATIVO
sum
es
est
estis
sunt
sim
sis
sit
simus
sitis
sint
eram
eras
erat
eramus
eratis
erant
essem
esses
esset
essemus
essetis
essent
SU~US
.
2
E
-
:
z
a.
2
2
L
K
-
.
W
0.
L
a
W
n
I
3
a
ero
eris
erit
erimus
eritis
erunt
K
3
F
2
INFlNlTlVO
fueram
fueras
fuerat
fueramus
fueratis
fuerant
fuissem
fuisses
fuisset
fuissemus
fuissetis
fuissent
PARTICIPIO
es
este
fut
l 1 l Xl
-urum
-uram esse fut
estote
sunto
fuerim
fueris
fuerit
fuerimus
fueritis
fuerint
fuero
fueris
fuerit
fuerimus
fueritis
fuerint
IMPERATIVO
esto
fui
fuisti
fuit
fuimus
fuistis
fuerunt
m
o
SUBJUNTIVO
FORMAS N 0 PERSONALES
fuisse
-ura
esse
-
CONJUGACIÓNDE LOS VERBOS
Tiempos personales del tema de presente (infectum)
Voz activa
2.aconj.
1.a conj.
w
C
2'
8
r
E
3
2
'
2
-
1
2
m
V)
E
UI
W
3.aconj.
4.a conj.
paro
paras
parat
paramus
paratis
parant
habeo
habes
habet
habemus
habetis
habent
duco
ducis
ducit
ducimus
ducitis
ducunt
audio
audis
audit
audimus
auditis
audiunt
parabam
parabas
parabat
parabamus
parabatis
parabant
habebam
habebas
habebat
habebamus
habebatis
habebant
ducebam
ducebas
ducebat
ducebamus
ducebatis
ducebant
audiebam
audiebas
audiebat
audiebamus
audiebatis
audiebant
parabo
parabis
parabit
parabimus
parabitus
parabunt
habebo
habebis
habebit
habebimus
habebitis
habebunt
ducam
duces
ducet
ducemus
ducetis
ducent
audiam
audies
audiet
audiemus
audietis
audient
parem
pares
paret
paremus
paretis
parent
habeam
habeas
habeat
habeamus
habeatis
habeant
ducam
ducas
ducat
ducamus
ducatis
ducant
audiam
audias
audiat
audiamus
audiatis
audiant
pararem
parares
pararet
pararemus
pararetis
pararent
haberem
haberes
haberet
haberemus
haberetis
haberent
ducerem
duceres
duceret
duceremus
duceretis
ducerent
audirem
audires
audiret
audiremus
audiretis
audirent
para
habe
duc(e)
audi
parate
habete
ducite
audite
parato
parato
habeto
habeto
ducito
audito
ducito
audito
paratote
paranto
habetote
habento
ducitote
ducunto
auditote
audiunto
V)
5
n
z
n
K
W
3
l-
Tiempos personales del tema en perfecto (perfectum)
Voz activa
1.a conj.
W
-
O
2
3
5:
3
J
n
g
z
2." conj.
3.aconj.
4.aconj.
paravi
paravisti
paravit
paravimus
paravistis
paraverunt
habui
habuisti
habuit
habuimus
habuistis
habuerunt
duxi
duxisti
duxit
duximus
duxistis
duxerunt
audivi
audivisti
audivit
audivimus
audivistis
audiverunt
paraveram
paraveras
paraverat
paraveramus
paraveratic
paraverant
habueram
habueras
habuerat
habueramus
habueratis
habuerant
duxeram
duxeras
duxerat
duxeramus
duxeratis
duxerant
audiveram
audiveras
audiverat
audiveramus
audiveratis
audiverant
paravero
paraveris
paraverit
paraverimus
paraveritis
paraverint
habuero
habueris
habuerit
habuerimus
habueritis
habuerint
duxero
duxeris
duxerit
duxerimus
duxeritis
duxerint
audivero
audiveris
audiverit
audiverimus
audiveritis
audiverint
paraverim
paraveris
paraverit
paraverimus
paraveritis
paraverint
habuerim
habueris
habuerit
habuerimus
habueritis
habuerint
duxerim
duxeris
duxerit
duxerimus
duxeritis
duxerint
audiverim
audiveris
audiverit
audiverimus
audiveritis
audiverint
paravissem
paravisses
paravisset
paravissemus
paravissetis
paravissent
habuissem
habuisses
habuisset
habuissemus
habuissetis
habuissent
duxissem
duxisses
duxisset
duxissemus
duxissetis
duxissent
audivissem
audivisses
audivisset
audivissemus
audivissetis
audivissent
C O N J U G A C I ~ NDE LOS VERBOS
Tiempos personales del tema de presente (infectum)
Voz pasiva
1.a conj.
2.aconj.
4.a conj.
3.aconj.
- .
w
F
z
W
2
0
2'.
~1
O
z
o
z
p
5
2P:
n
O
2
F
z
a
O
z
W
. E
B
P:
0
2
P
2
w
o
&
E
.
5
LL
paror
pararis
paratur
paramur
paramini
parantur
habeor
haberis
habetur
habemur
habemini
habentur
ducor
duceris
ducitur
ducimur
ducimini
ducuntur
audior
audiris
auditur
audimur
audimini
audiuntur
parabar
parabaris
parabatur
parabamur
parabamini
parabantur
habebar
habebaris
habebatur
habebamur
habebamini
habebantur
ducebar
ducebaris
ducebatur
ducebamur
ducebamini
ducebantur
audiebar
audiebaris
audiebatur
audiebamur
audiebamini
audiebantur
parabor
paraberis
parabitur
parabimur
parabimini
parabuntur
habebor
habeberis
habebitur
habebimur
habebimini
habebuntur
ducar
duceris
ducetur
ducemur
ducemini
ducentur
audiar
audieris
audietur
audiemur
audiemini
audientur
parer
pareris
paretur
paremur
paremini
habear
habearis
habeatur
habeamur
habeamini
ducar
ducaris
ducatur
ducamur
ducamini
parentur
habeantur
ducantur
audiar
audiaris
audiatur
audiamur
audiamini
audiantur
pararer
parareris
pararetur
pararemur
pararemini
pararentur
haberer
habereris
haberetur
haberemur
haberemini
haberentur
ducerer
ducereris
duceretur
duceremur
duceremini
ducerentur
audirer
audireris
audiretur
audiremur
audiremini
audirentur
parare
habere
ducere
audire
paramini
habemini
ducimini
audimini
parator
parator
habetor
habetor
ducitor
ducitor
auditor
auditor
parantor
habentor
ducuntor
audiuntor
Tiempos personales del tema de perfecto (perfectum)
Voz pasiva
1.a conj.
S!
W
CL
@a
E
gI
5:
3
a
o
K
LL
LL
K
)
W
CL
F
z
?
m
3
I
g
8
2
2.a conj.
3."conj.
4." conj.
paratus
paratus
paratus
parati
parati
parati
sum
es
est
sumus
estis
sunt
habitus
habitus
habitus
habiti
habiti
habiti
sum
es
est
sumus
estis
sunt
ductus
ductus
ductus
ducti
ducti
ducti
sum
es
est
sumus
estis
sunt
auditus
auditus
auditus
auditi
auditi
auditi
sum
es
est
sumus
estis
sunt
paratus
paratus
paratus
parati
parati
parati
eram
eras
erat
eramus
eratis
erant
habitus
habitus
habitus
habiti
habiti
habiti
eram
eras
erat
eramus
eratis
erant
ductus
ductus
ductus
ducti
ducti
ducti
eram
eras
erat
eramus
eratis
erant
auditus
auditus
auditus
auditi
auditi
auditi
eram
eras
erat
eramus
eratis
erant
paratus
paratus
paratus
parati
parati
parati
ero
eris
erit
erimus
eritis
erunt
habitus
habitus
habitus
habiti
habiti
habiti
ero
eris
erit
erimus
eritis
erunt
ductus
ductus
ductus
ducti
ducti
ducti
ero
eris
erit
erimus
eritis
erunt
auditus
auditus
auditus
auditi
auditi
auditi
ero
eris
erit
erimus
eritis
erunt
paratus
paratus
paratus
parati
parati
parati
sim
sic
sit
simus
sitis
sint
habitus
habitus
habitus
habiti
habiti
habiti
sim
sic
sit
simus
sitis
sint
ductus
ductus
ductus
ducti
ducti
ducti
sim
sis
sit
simus
sitis
sint
auditus
auditus
auditus
auditi
auditi
auditi
sim
sis
sit
simus
sitis
sint
paratus
paratus
paratus
parati
parati
parati
essem
esses
esset
essemus
essetis
essent
habitus
habitus
habitus
habiti
habiti
habiti
essem
esses
esset
essemus
essetis
essent
ductus
ductus
ductus
ducti
ducti
ducti
essem
esses
esset
essemus
essetis
essent
auditus
auditus
auditus
auditi
auditi
auditi
essem
esses
esset
essemus
essetis
essent
. . .
NOTA: Por simples razones de presentación, hemos conjugado las formas de los tiempos del tema de perfecto con las formas masculinas de los participios de los verbos de los modelos, pero hay que tener presente que el participio tiene seis formas
(dos nominativos, singular y plural, para cada uno de los tres géneros) a fin de poder concertar correctamente con su sujeto.
'">
.,-O
-
CONJUGACIÓN DE LOS VERBOS
Irmas no personales
Infinitivos
1.a conj.
2." conj.
3." conj.
4." conj.
Activo parare
habere
ducere
audire
Pasivo parari
haberi
duci
audiri
Activo paravisse
habuisse
duxisse
audivisse
Pasivo paratum
esse
habitum
esse
ductum
esse
auditum
esse
Activo paraturum
esse
habiturum
esse
ducturum
esse
auditurum
esse
paratum
iri
habitum
ir¡
ductum
ir¡
auditum
ir¡
parandum
esse
habendum esse
FLi i unu
Pasivo
ducendum esse
audiendum esse
Participios
1 .a conj.
2." conj.
3."conj.
4." conj.
..
PRESENTE Activo parans, -ntis
habens, -ntis
ducens, -ntis
audiens, -ntis
PERFECTO-Pasivo paratus, -a, -um
habitus, -a, -um
ductus, -a, -um
auditus, -a, -um
e'JTURO- .: Activo paraturus, -a, -um
habiturus, -a, -um
ducturus, -a, -um
auditurus, -a, -um
Supino
1."conj.
2." conj.
3." conj.
4." conj.
Ac.
paratum
habitum
ductum
auditum
Dat.
paratu
habitu
ductu
auditu
Gerundio
1 ."conj.
(ad)
C.
parandum
2." conj.
(ad)
habendum
3." conj.
(ad)
ducendum
4." conj.
(ad)
audiendurn
en.
parandi
habendi
ducendi
audiendi
at.
parando
habendo
ducendo
audiendo
Ab.
parando
habendo
ducendo
audiendo
Gerundivo
."
1 conj.
2." conj.
3." conj.
4." conj.
parandus, -a, -um
habendus, -a, -um
ducendus, -a, -um
audiendus, -a, -um
Sintaxis de los casos
Funciones principales de los casos latinos
CASOS
FUNCIONES
NOMINATIVO
Sujeto de los verbos en forma personal
Atributo de los verbos copulativos
Complemento predicativo del sujeto
VOCATIVO
Designación de la persona/cosa personificada
a quien se dirige la palabra
ACUSATIVO
Complemento directo de los verbos transitivos
Complemento circunstancial de dirección
Complemento circunstancial de extensión
Complemento predicativo del objeto directo
GENlTlVO
Complemento de nombre
Complemento de adjetivo
DATIVO
Complemento indirecto de los verbos transitivos
Complemento de finalidad
Complemento de adjetivo
Complemento circunstancial locativo
Complemento circunstancial separativo
Complemento circunstancial instrumental
1 Sintaxis oracional
Clasificación de las oraciones simples
MODALIDAD
FUNCIÓN LING.
SIGNIFICACIÓN
Aseverativas
Representativa
Afirman o niegan la realidad de un hecho
Interrogativas
Deliberativa
Formulan dudas sobre la realidad de un hecho
Exclamativas
Expresiva
Expresión de un hecho como deseo o posibilidad
SINTAXIS ORACIONAL
Y
Las oraciones coordinadas
COORDINACI~N
... . .
.
.
CLASE DE ORACIÓN
.. . . . .
..
-EMENTO RELACIONAN1
.
SIN CONJUNCIÓN
Yuxtapuestas
CON CONJUNCION
Copulativas
et, atque, ac, -que
neque, nec
etiam, quoque
Adversativas
at, sed, vero, autem
tamen
Disyuntivas
aut, vel, -ve
sive, seu
Causales
nam, namque
enim, etenim
Ilativas
ergo, igitur, itaque
(J
Las oraciones subordinadas
CLASE DE O R A C I ~ N
ELEMENTO RELACIONANTE .
Com~letivas
ut, auod, ne
De infinitivo
u
Interrogativas subj.
num, nonne, -ne
quis, quid
ADJECTIVA
De relativo
qui, quae, quod
4DVERBIAL
Finales
ut, ne
Consecutivas
ut, ut non
Causales
quod, quia, quoniam
cum
Temporales
ubi
simulac, postquam
cum
priusquam, antequam
dum, donec, quoad
Condicionales
si, sin
ni, si non, si minus
nisi
Concesivas
quamquam, etsi
quamvis, licet
ut, cum
Comparativas
ut, sicut, velut
tamquam, quam
SUBORDINACIÓI
SUSTANTIVA
.
.
VOCABULARIO LATIN - CASTELLANO
Lista de abreviaturas
ablativo
acusativo
adj.
adjetivo
a.dv.
adverbio
conjunción
c0rZ.j.
dat.
dativo
def.
defectivo
clep.
deponente
femenino
f.
genitivo
gen.
imper-s. impersonal
indecl. indeclinable
ir~f.
infinitivo
inter-j. interjección
abl.
ac.
a ab prep.: de, desde, por.
abacus -i m.: aparador, ábaco.
a b d o -didi - d i t u m 3 tr.: esconder.
a b h i n c adu.: desde ahora.
a b i c i o -ieci - i e c t u m 3 tr.: arrojar.
a b i e s -etis f.: abeto.
a b n u o - n u i -3 tr.: negarse.
a b o l e o -evi - i t u m 2 tr.: destruir.
a b r i p i o - r i p u i - r e p t u m 3 tr.: arrebatar, arrastrar.
a b r u m p o - r u p i - r u p t u m 3 tr-.:
romper.
abscido -cidi- c i s u m 3 tr.: cortar.
a b s c o n d o - c o n d i - c o n d i t u m 3 tr-.:
esconder.
a b s e n s - n t i s p. pr. de a b s u m .
a b s o l v o -solvi - s o l u t u m 3 tr.: soltal; absolver.
a b s t i n e o -tinui - t e n t u m 2 fr.: mantener alejado; irztr.:abstenerse.
a b s u m a b e s s e a f u i - irr. intr.:
estar alejado, estar ausente, distar.
324
intransitivo
irregular
masculino
neutro
participio perfecto
participio presente
pasiva
perfecto
plural
PZ.
preposición
p r-ep.
pronombre
pr-on.
semidep. semideponente
sing.
singular
transitivo
tr.
intr.
irr.
m.
n.
P.P.
p. pr.
pus.
perf.
a b s u m o - s u m p s i - s u m p t u m 3 tr.:
consumir;pas.: morir.
a b u n d a n t i a -ae f.: abundancia.
a b u n d o 1 irztr.: abundar, estar provisto.
a c corzj.:y.
a c c e d o -cessi - c e s s u m 3 tr.: acercarse.
a c c e n d o - c e n d i - c e n s u m 3 tr.:
encender, atizar.
a c c i d o -cidi-3 irztr.: caer; impers.:
acaecer, suceder.
a c c i p i o - c e p i - c e p t u m 3 tr.: aceptar, recibir, recoger.
a c c l a m o 1tr.: gritar, aclamar.
a c c o m o d o 1tr.: acomodar, adaptar.
a c c u m b o - c u b u i - c u b i t u m 1intr.:
recostarse, tenderse para comer.
a c c u s a t i o - o n i s f.:acusación.
accusator -oris m.: acusador.
a c c u s o 1tr.: acusar.
a c e r a c r i s a c r e : duro, agudo.
a c e r b u s -a - u m : acre, agrio, dcido,
riguroso.
a c e t u m -i n.: vinagre.
Achilles -is rrz.:Aquiles.
a c i e s -ei f.: formación, línea de combate, ejército, tropa.
acriter adu.: duramente, enérgicamente.
a c t o r - o r i s rn.:actor, ejecutor.
ad prep.: a, hacia, delante, hasta.
a d d o -didi - d i t u m 3 tr..: añadir.
a d d u c o - d u x i - d u c t u m 3 tr.: conducir.
a d e o adu.: así, incluso, hasta tal
punto.
a d e o -ii - i t u m irr. tr. e intr.:dirigirse, presentarse.
adhibeo - b u i - b i t u m 2 tr.: aplicar,
emplear, admitir.
a d h u c adu.: hasta ahora, todavía,
aun.
a d i c i o -ieci - i e c t u m 3 tr.: añadir.
a d i m o - e m i - e m p t u m 3 tr.: quitar.
a d i p i s c o r , - e p t u s s u m 3 dep. tr-.:
alcanzar, obtener, conseguir.
a d i t u s - u s rn.: entrada, acceso.
a d i u n g o - i u n x i - i u n c t u m 3 tr.:
añadir.
adiuvo -iuvi -iutum 1tr.: ayudar.
administer -tri 17z.:fuiicioiiario.
administro 1ti..: adininistrar, dirigir, asistir, ayudar.
admiratio -onis f.: adiniración.
admirator -oris m.: admirador.
admiror 1 dep. ti..: admirar, sorprenderse.
admitto -misi -missum 3 tr.:adiiiitii:
admodum ndu.: mucho, del todo.
admoneo -monui -monitum 2 tr-.:
advertir, aconsejar.
admonitio -onis f : :advertencia.
admonitum -i 12.:adverteiicia.
admoveo -movi -motum 2 fr.:
acercar, aproximar.
adolesco -olevi -ultum 3 irztr*.:
crecer.
adorioi-, -ortus sum 3 dep. tr-.:acometer, eniprei-idei; intentar.
adorno 1tr..: acloriiar, equipar.
adoro 1tr..: adorar.
adsum adesse adfui ir!.. irztr..:
estar presente, asistir.
adulatio -onis J:: adulacióii, halago.
adulescens -entisp. pr,.: joven,
adolescente.
adulescentia -ae f.: adolesceiicia.
adultus -a -um p. p.: crecido, maduro.
advena -ae rn.: forastero
advenio -veni -ventum 4 ir~tr..:
llegar, presentarse.
adventus -us rn.: llegada.
adversarius -a -um: coiitrario,
rival.
adversus prep.: coiitra.
adversus -a -um p. p.: contrario,
hostil.
advocatus -i In.: abogado, defensor.
advoco 1tr.: convocar, llamar.
aedes -is f.: tenip1o;pl.: mansión.
aedificium -ii ri .: edificio.
aedifico 1tr..: edificar, construir.
aedilis -is m .: edil.
aedilitas -atis f.: edilidad.
aeger -gra -grum: eiifer~no
aegre adu.: penosaniente, a d u r a s
penas.
aegritudo -inis f.: aflicción.
aegroto 1i~ztr.:
estar eiiferino.
Aegyptius -a -um: egipcio.
Aegyptus -i j:: Egipto.
Aeneas -ae in .: Eneas.
aeneus -a -um: de broiice.
aenum -i rt.: caldero.
aequalis -e: de la misma edad, u n forme, igual.
aequitas -atis f.: iiiiparcialidad.
aequo 1tis.: igualar.
aequor -oris 12.: superficie plana,
m al-.
aequus -a -um: igual, llano, liso,
justo, favorable.
a e r aeris iu.: aire.
aerarium -ii 12.:erario, tesoro público.
aes aeris n,.:bronce, dinero.
aestas -atis f.:verano.
aestimatio -onis f.: estimación:
eval~iación.
aestimo 1tr.: valorar, apreciar.
aestuarium -ii 11.:estuario.
aestus -us rn.:gran calor, iiiarea
aetas -atis f.:edad.
aeternus -a -um: eterno.
aeternitas -atis f.: eternidad.
aether -eris rn.: aire, cielo.
aevum -i rz.: edad, época.
Afer -fra -fi-um:africano.
affero afferre attuli allatum
ir.). tr.: trae& llevar, añadir, anunciar
afficio -feci -fectum 3 tr.: afectar.
affirmo 1tr.: afirinar.
affligo -flixi -flictum 3 tr..: golpear,
chocar.
Afranius -ii rri .:Afraiiio.
Africa -ae f.: Áfi-ica.
Africanus -a -um:africano.
Africus -i rri..:ábrego.
ager agri rn .: campo, territoi-io,país.
agger -eris IL.:terraplén.
aggredior, -gressus sum 3 dep.
tr.: acercarse, dii-igirse a , atacai:
aggressio -onis f:: agresión, ataque.
agito 1tr..: agitar, inovei:
agmen -inis rz.: ejército e11 marcha.
agnus -i 177 .: cordero.
ago egi actum 3 tr.: guiar, conducir, llevar, hacer.
agrestis -e: rudo, campestre.
agricola -ae nz.: agricultor, labrador.
aio def.: afirmar, decir.
ala -ae f:: ala.
alauda -ae f.:alondra.
Albis -is m.: Elba.
albus -a -um: blanco.
alces -is f.: alce.
alea -ae f.:juego de dados, suerte.
alienus -a -um: ajeno, extranjero.
alimentum -i 12.:alimento.
aliquamdiu udu.: durante algún
tiempo.
aliquando adu.: alguna vez, a
veces.
aliquis aliqua aliquod I aliquid
pi-on.y adj.: alguien, alguno.
aliquot adj. pl. ii~decl.:
algurios.
aliter adu.: de otro inodo, de otra
manera.
alius -a -ud proiz.:otro.
allium -i n.: ajo.
a10 alui alitum 3 tr.: alimentar,
nutrir.
Alpes -ium f.:1osAlpes.
alter -era -erum prsorz.:el otro.
altitudo -inis f.: altura, elevación.
altus -a -um: alto, horido, profuiido.
alveus -i rn.: cavidad, lecho d e un
río.
amabilis -e: amable.
amarus -a -um:amargo.
ambitio -onis f.: anibicióii.
ambo -ae -o: los dos juiitos.
ambulo 1irztr..: pasear, andar.
amicitia -ae f.:amistad.
amicus -a -um: amigo.
amitto -misi -missum 3 tr.: perder.
amnis -is m.: río, arroyo, torrente.
amo 1tr.: anlar.
amor -oris rn.: aiilor.
amphitheatrum -i r ~ . :anfiteatro.
amphora -ae f:: ánfora.
amplus -a -um: amplio, vasto,
graiicle.
ancor.-j.irzter.r.ogatl:va:o, tal vez.
ancilla -ae f.: esclava, criada.
ancora -ae f.: áiicora, ancla.
anguis -is m.: serpiente.
angustiae -arum f. pl.: estrechez,
desfiladero.
angustus -a -um: angosto, estiecho.
anima -ae f : :aliiia.
animadverto -rti -rsum 3 tr.: prestar atención, obse~var,reparar.
animal -is 11.: animal.
".>-
.>a~>
animus -i 172.: espíritu, valor, audacia.
annus -i in.:año.
anser -eris in .:ganso.
ante prep.: delante de, antes de.
antea adu.: antes.
antecedo -cessi -cessum 3 iizti..:
preceder, aventajar, destacar.
antequam cor7.j.:antes que.
antesignani -orum rn. pl.: antesignarios.
antiquitas -atis f.: antigüedad.
antiquus -a -um: antiguo.
Antonius -ii in.:Antonio.
antrum -i 17 .: antro, gruta.
anxius -a -um: ansioso, inquieto,
acongojado.
aper apri in.:jabalí.
aperio -erui -ertum 4 ti-.:abrir.
apertus -a -um: abierto, nlanifiesto.
apodyterium -ii 1 1 . : guardarropa.
Apollo -inis ix.:Apolo.
apparatus -us m.: preparación,
lujo.
appareo -ui -itum 2 iiztr.: aparecer.
apparitor -oris in.: ordenanza,
subalterno.
apparo 1ti-.:preparar.
appellatio -onis f:: denominación.
appello 1 ti..: llamar, dar u n nomh e , mencionar.
appello -puli -pulsum 3 ti*.:dirigir, atracar, empujar.
appeto -petivi -petitum 3 ti..:acercarse, desear, atacar.
applico 1ti..: apoyar, adosar.
appono -posui -positum 3 ti..:
poner delante, presentar.
appropinquo 1 iizti,.: acercarse,
aproximarse.
aptus-a -um:apropiado, adecuado.
apud prep.: junto a , e n casa de.
aqua -ae f.: agua.
aquaeductus -us m .: acueducto.
aquila -ae f.: águila.
aquilifer -eri m.:portaestandarte.
aquilo -onis in.: aquilón.
Aquitania -ae f.: Aquitania.
a r a -ae f.: ara, altar.
aranea -ae f.: araña, telaraña.
arbiter -tri m . : árbitro,juez.
arbitror 1dep. ti-.:juzgar, pensar,
creer.
arbor -oris f.: árbol.
arbuscula -ae f:: arbolito.
arcanus -a -um: secrcto.
arceo -ui -2 tr.: contener, retener,
impedir.
arcesso -ivi -itum 3 ir.: Ilaniar:
hacervenir.
architectus -i 177 .: arquitecto.
arcus -us m.: arco.
ardeo arsi -2 iizti..: arder, quemar.
ardor -oris m .:ardor.
arduus -a -um: arduo. difícil.
area -ae f:: superficie, patio.
arena -ae f.: arena.
argentum -i 11.: plata.
argumentum -i n .: argumento,
prueba.
arguo -ui -utum 3 ti..: probar,
demostrar. acusar.
aridus -a -um: seco.
aries -etis rn.:carnero, ariete.
arma -orum 11.pl.: n i m a s .
armamenta -orum ii. pl.: armamento.
armo 1 tr.: arinar.
aro 1ti-.:arar, labrar.
a r s artis f.: arte, habilidad.
artificium -ii 12.: oficio, destreza.
habilidad.
a r t u s -us in .: articulacióil: pl.:
ii-iiembros.
arundo -inis f.. caíia, flauta.
arx arcis f.: ciudadela. fortaleza.
a s assis in.: as (nioneda).
ascendo -scendi -scensum 3 ti..:
subir.
Asia -ae f.: Asia.
asinus -i nz.: asno.
aspectus -us m .: mirada, aspecto.
asper -era -erum:áspero, huraño.
aspicio aspexi aspectum 3 tr.:
mirar.
assentior, -sensus sum 4 d e p . tr.:
asentir, estar de acuerdo.
assequor, -secutus sum 3 d ~ pti..:
.
alcanzar, llegar a.
assideo -sedi -sessum 2 intr.:estar
sentadojunto a , asistir.
assiduus -ua -uum: asiduo, constante.
assuesco -suevi -siietum 3 tr.:
acostumbrar.
assumo -sumpsi -sumptum 3 ti,.:
recibii; apropiarse.
astrum -i rz.: astro.
astutia -ae f:: astucia.
a t co~zj.:pero, por el contrario.
a t e r a t r a atrum: negro, oscuro.
Athenae -arumf.pl.: Atenas.
Atheniensis-e: ateniense.
athleta -ae nz.: atleta.
atque corzj.:y.
atramentum -i n.: tinta.
atrium -ii 17 .: atrio, patio.
atrox-ocis: atroz, cruel, inhumano.
attentus -a -um:atento, vigilante.
attingo -tigi -tactum 3 ti..: tocar.
attonitus -a -um: atónito, aturdido.
attribuo -tribui -tributum 3 tr.:
atribuir, asignar.
auctor -oris in.:autor, responsable.
auctoritas -atis f.: autoridad.
audacia -ae f.: audacia, osadía.
audax -acis: audaz, osado. atrevido.
audeo, ausus sum 2 sein.iclep.
irztr.: atreverse: osar.
audio 4 ti..: oír.
aufero auferre abstuli ablatum
ir-!..Ir.: llevarse, arrastrar.
augeo auxi auctum 2 ti..: auinental-.
augur -uris 171.: a ~ g u radivino.
,
augurium -ii 11.: augurio.
augustus -a -um: augusto. majestuoso.
a u r a -ae f : : aura. brisa, viento.
aureus -a -um:de oro, áureo.
auriga -ae in.:auriga, conductor.
auris -is f.: oreja.
aurum -i 17 .: oro.
auspicium -ii 12.: auspicio, presagio.
auster -tri nz.: austro.
a u t corzj.: o.
autem COIZJ.:
pero. no obstante. e n
cambio.
autumnus -i 117 .: otoño.
auxilium -ii 12.: auxi1io;pl.: tropas
aiisiliares.
avaritia -ae f.: aval-icia.
avaius -a -um: avaro, avariento.
ave iiiterj.:;hola!
aveho -vexi -vectum 3 tr.: transportar.
avia-ae f.: abuela.
aviditas -atis f.: codicia, afán.
avidus -a -um: ávido, ansioso
avis -is f.: ave, pájaro.
avus -i m.: abuelo.
"1,
-
Bacchus -i rn .: Baco.
balneum -i r i .: baño.
balteus -i 112.: cintui~ón,correa, pasillo.
barba -ae f.: barba.
Barcino -onis f.: Barcino, Barcelona.
barbarus -a -um:bárbaro, estraiijero.
basilica -ae /::basílica.
beatus -a -um:feliz.
Belgae -arum r i 2 . pl.: los belgas
bellicosus -a -um:belicoso.
bellicus -a -um:bélico.
bellum -i rz.: guerra.
belua-ae f.:bestia, fiera.
bene udu.: bien.
beneficium -ii 17.: bei~eíicio,ravor.
benevolentia -ae f.:bene\~oleiicia
benignus -a -um: benigno, bondadoso.
bestia -ae f.:bestia.
bibliotheca -ae f.:biblioteca.
bibo bibi -3 tr..: beber.
bini -ae -a prorz.:d c dos e n dos.
bis adv.: dos veces.
blandus -a -um: afectuoso, a t r a yente.
bonus -a -um:bueno.
boreas -ae 171 .: aquilón, gregal.
bos bovis 177 .: buey.
bracae -arum pl.: bragas.
brachium -ii iz.: brazo.
brevis -e:corto, breve.
brevitas -atis f:: brevedad.
Britani -orum iiz. pl.: los britanos.
bucina -ae f'.:cuerno d e caza, corneta militar.
bulla -ae f.:bula.
c
cadaver -eris n .: cadávei..
cado cecidi casum 3 tr.:caer.
caecus -a -um:ciego.
caedes -is f.: inatanza. carnicería.
caelestis -e:del cielo, celeste.
caelum -i rz.: cielo.
caeruleus -a -um: azul, azulado.
Caesar -aris rn.: César.
caetra -ae f:: a d a r g a .
caetrati -orum 172. pl.: soldados
aimaclos con adarga.
Caius -i rn .: Cayo.
calamitas -atis f.:calalnidad.
calamus -i 171.: cálaino, plunla,
punzón.
calceus -i rn.: calzado, zapato.
caldarium -i rz .: calclario.
calidus -a -um:caliente, cálido.
caliga -ae f.:sariclalia.
calix -icis iil .: copa.
callidus -a -um: astuto, listo.
calor -oris rn .: calor.
calvus -a -um: calvo, pelado.
Campania -ae /:: la Cainpania.
campus -i 171.: cainpo, llano, llanura.
candela -ae f:: cirio.
candidus -a -um: blanco brillante.
candor -oris rn .: b l a i ~ c u r a .
canis -is nz.: perro.
cano cecini cantum 3 ti..: cantar,
tocar ( u n instrumento musical).
cantus -us 171.: canto, sonido ide u n
iris truinento).
canus -a -um:blanco, encarieciclo.
capax -acis: capaz, espacioso. ainplio.
capella -ae f::cabrita.
capillus -i rn.: cabello.
capio cepi captum 3 tr.: coger,
toiiiar.
Capitolium -ii rr .: el Capitolio.
capra -ae j': cabra.
capsa -ae f.:cofre, estuche.
captivus -a -um: prisioi~ero,cautivo.
caput -itis 11.: cabeza.
carcer -eris rn .: prisión, cárcel,
cuadra.
cardo -inis m.: calle principal.
careo carui caritum 2 irill-.: carecer, e s t a r privado de.
carmen -inis n .: poeina, canción.
caro carnis f.: carne.
carpentum -i 11 .: cal-ro.
carpo -psi -ptum 3 tr..: coger.
carrus -i r i l . : carro.
Carthaginiensis -e:cartaginés.
Carthago -inis f.: Cartago.
carus -a -um: caro, costoso, amado.
casa -ae f::cabaña, choza.
caseus -i 172 .: queso.
castanea -ae f : : castario, castafia.
castellum -i 11.: Loi-tín, depósito.
castra -orum i ~pl.:
.
cainpainerito.
casus -US rn.: caso, azar.
cathedra -ae f.: silla.
cauda -ae f : : cola.
caupo -onis m . : tabernero, posadero.
caupona -ae f.: taberna, posada
causa -ae f.: causa, inotivo.
cautus -a -um:cauto, prudente.
cavea -ae f:: gradería.
caveo cavi cautum 2 tr..: vigilar,
velar por, precaverse.
cavus -a -um: vacío, hueco, agujereado.
cedo cessi cessum 3 irlfr,.: 1nai.chal-. irse, retirarse, ceder.
celer -eris -ere:rápido, veloz.
celeritas -atis f.:rapidez.
cella -ae f.:celda, compartimiei~to.
celo 1tr..: ocultar.
Celtae -arum rn. pl.: los celtas.
cena -ae /:: cena.
ceno 1irztr.:cenar.
censeo censui censum 2 fr..: opinar, censar.
censor -oris nz.: censor.
censura -ae f.: censura.
census -us rn .: censo.
centesimus -a -um prorl.: centésiirio.
centum prorz.:ciento.
centuria -ae /:: centuria.
centurio -onis 172.: centui'ión.
cerebrum -i 11.: cerebro.
Ceres -eris f.:Ceres.
cerno crevi cretum 3 tr..: ver, discernir.
certamen -inis rz.: combate, lucha.
certe cidv.: ciertamente, sin duda.
certo 1 rr~tr.:coinbatir, disputar,
luchar.
certus -a -um: cierto, seguro, decidido.
cervix -icis f.: nuca, cuello.
cervus -i 177 .: ciervo.
ceteri -ae -a:el resto, los demás.
charta -ae f.: papiro, escrito.
chorus -i 171 .: c01.0.
,-
b ,)-
o
I
I
1
cibus -i 171.: alimento.
Cicero -onis m .: Cicerón.
cinis -eris 177.:ceniza.
cippus -i m.: menhir.
circa prep.: alrededor, cerca de.
circiter ciclu.: aproximadamente.
circulus -i m.: círculo.
circum prep.: alrededor. a lino y
otro lado.
circumdo -dedi -datum 1 tr.: poner alrededor, rodear.
circumeo -ii -itum irr. iutr-.: ir
alrededor; rodear. hacer la ronda.
circumsto -steti - 1 tr.: rodea?
cercar.
circumvenio -veni -ventum 4 tr.:
rodear, envolver.
circus -i m .: círculo, circo.
cisterna -ae f.: cisterna.
cito adu.: rápidamente.
civilis -e:civil.
civis -is nt.: ciudadano.
civitas -atis f.: ciudad, ciudadanía.
clades -is f.: desastre, derrota.
clam adu.: a escondidas de, furtivamente.
clamo 1 tr.:gritar, d a r voces.
clamor -oris m.: griterío, grito.
clarus -a -um: claro, conocido, fjmoso.
classis -is f : :armada, flota.
claudo clausi clausum 3 tr.:
cerrar.
clavis -is f.: llave.
clavus -i m.: clavo.
clemens -ntis:clemente, indulgente.
cliens -entis 172.:cliente.
clipeus -ei m.: escudo.
Cnaeus -i nz.: Gneo.
codex -icis m.: libro.
coepi coeptum 3 def.: empezar.
coeiceo -ercui -ercitum 2 tr.:contener, encerrar, reprimir.
cogito 1 tr.: pensar.
cognitus -a -um:conocido.
cognomen -inis rz.: sobrenombre,
apodo, nombre.
cognosco -gnovi -gnitum 3 tr.:
conocer, reconocer.
cogo coegi coactum 3 tr. reunir,
obligar.
cohors -0rti.s f.: cohorte.
collega -ae m.: compañero, colega.
collegium -ii 12.: colegio.
0.7 ,
.,,h
collis -is m .: collado, colina, altura.
colloco 1tr.:colocar.
colloquium -ii 17 .: conversación.
colloquor, -1ocutus surn 3 dep.
inlr.:conversar, hablar.
collum -i 11.: cuello.
colo colui cultum 3 tr..: cultivar,
cuidar, habitar, venerar.
colonia -ae f : :colonia.
colonus -i m.: colono.
color -oris m.:coloi:
columba -ae f'.:paloma.
columna -ae f.: colun~na.
coma -ae f.: cabellera.
comedo -edi -esum 3 Ir.:comer.
comes -itis m.:conlpaiiero.
comicus -a -um:cómico.
comitatus -us nz.:acoinpai-iainiento, comitiva, séquito, grupo.
comiter adu.: amablemente, benignamente.
comitia -orum rr. pl. :comicios.
comitialis -e:comicial.
comitor 1 dcp. ti'.:acompai-iar.
commeatus -us m.: aprovisionamiento, víveres.
commemoro 1 tr.:recordar.
commendo 1 tr.:encargar.
commercium -ii n.: comercio, negocio.
commilito -onis 171.:compañero de
armas.
comminus aclu.: de cerca, cuerpo n
cuerpo.
committo -misi -missum 3 Ir.:
erilpezar, enfrentar, cometer, entablar (combate).
commodus -a -um: conveniente,
cómodo.
communico 1tr.: compartir, inezclar.
communio 4 fr.: fortificar. coiistruir.
communis -e:comúil, ordinario.
comoedia -ae f.: cori~edia.
comparo 1 tr.:preparar, con~parar.
compello -puli -pulsum 3 tr.:juntal; reunir, obligar. forzai:
comperio -peri -pertum 4 tr.:descubrir.
complector, -plexus s u m 3 dep.
tr.:abrazar.
compleo -plevi -pletum 2 tr.:
llenar.
complures -plura:n~uchos,nuinerosos.
compluvium -ii 17 .: coinpluvio,
compono -posui -positum 3 tr.:
reunir, componei; arreglar.
comprehendo -prehendi -preh e n s u m 3 tr.: cogei; apoderaise de.
comprimo -pressi -pressum 3 Ir-.:
comprimir. apretar, cerrar, estrechar.
concedo -cessi -cessum 3 tr..: retirarse, conceder.
concha -ae f.: concha.
concilium -ii 1 7 . : reunión, asanlblea.
concito 1 tr.:agitar, excitar.
conclave -is n .: habitación.
concordia -ae
concorclia,
acuerdo.
concubina -ae f.: concubilla.
concurro -curri -cursum 3 intr:
acudir. atacar.
concutio -cussi -cussum 3 ti..:agitar, sacudir, conmover, turbar.
condemno 1 tr.:condenar.
condicio -onis f.: condición, estado.
conditor -oris n7 .: fundador.
condo -didi -ditum 3 tr.:f~indar.
conduco -duxi -ductum 3 ti,.:reunir.
confero conferre contuli collat u m irr. tr.: llevar, dirigirse a ,
comparar.
conficio -feci- f e c t u m3 tr.: hacer,
terminar;pas.: estar abatido.
confido, -fisus sum 3 selnidep.
irztl-.:confiai-.
confiteor, -fessus sum 2 dep.:
confesar, declarar.
confodio -fodi -fossum3 tr.: atravesai; traspasar.
confundo - f u d i- f u s u m3 tr.: mezclar, confundir.
congredior, -gressus surn 3 dep.
iizlr.:encontrarse.
congressus -us 171 .: encuentro.
conicio -ieci -iectum 3 tr.:arrojar.
coniugium -i 17 : inatrimonio.
coniungo -iunxi -iunctum 3 tr.:
unir.
coniuratio -onis f.: conspiración.
coniux-ugisn~.
y f.: inarido, mujer.
conor 1dep. Ir.: inteiltai:
r.:
onscius -a -um:conocedor.
conscribo -scripsi -scriptum 3
tr.: alistar.
consensus -us r77,.: acuerdo, consenso.
consentio -sensi -sensum 4 it~tt..:
estar de acuerdo.
consequoi-, -secutus sum 3 dep.
Ir-.: seguir, coiiseguir, alcanzar.
conservo 1tr..: salvaguardar.
consilium -i /L.: consejo, decisión.
consisto constiti - 3 ir~tt,.:detenerse.
conspectus -us n i . : vista, mirada.
conspicio -spexi -spectum 3 tr.:
mirar.
conspicuus -a -um: visible, ilotable.
constans -ntis: constante.
constantia -ae f.:constancia.
constituo -ui -utum 3 tr..: establecer, decidir.
consto -stiti - 1iilti..:constar.
consuetudo -inis j:: costuinbi-e.
consul -is m.: cóiisul.
consularis -e:consular.
consulatus -us rn.: consulado.
consulo -sului -sultum 3 tr..: consultar, deliberar, decidir.
contendo -tendi -tentum 3 ii~tr.:
disputar, luchai., dirigirse a .
contentus -a -um:coiitento.
conticeo -ticui -2 irztr.:callar.
continens -ntis f.: continente.
continenter adu.:continuamente.
contineo -tinui -tentum 2 tr..: contener, mantener.
contio -onis f.:asamblea.
contra pr.ep.:eilfrente de, contra.
contrarius -a -um: contrario,
opuesto.
controversia -ae f:: discusión.
contubernium -ii 12.:contubernio.
convenio -veni -ventum 4 tr..: reunirse, llegar a un acuerdo.
conventus -us in.: asamblea, coinuilidad.
converto -verti -versum 3 tr.:volver, d a r una vuelta, dirigir, traducir.
conviva -ae 111. 3 7 f.: convidado,
comensal.
convivium -ii 11 .: ágape, banquete.
convoco 1ti..: coilvocar.
copia -ae f.: abundancia; pl.: tropas, riquezas.
coquo coxi coctum 3 tr.: cocer,
cocinar.
cor cordis n .: corazón.
coram p7,ep.:en presencia de.
cornu -us 12.: cuerno, ilanco.
corona -ae f.: corona.
coi-pus-oris n .: cuerpo.
corvus -i 112.: cuervo.
corylus -i f.: avellano.
cotidie adu.: cada día.
cras c~du.:
inafiaiia.
crassus -a -um: grasiento, gordo,
grueso.
crastinus -a -um: del día de maliana.
creber -bra -brum:frecuente.
credo -didi -ditum 3 Ir.: creer.
creo 1ti..: crear, proclucii~,nombrar.
crepido -inis rrz.: margen, borde
(del caiiiino, de la calle).
cresco crevi cretum 3 iiiti..:crecer.
crimen -inis 12.: acusación, inculpación.
crinis -is in.: cabello, cabellera.
ciudelis -e: cruel, iiihuinano.
crudelitas -atis f.: crueldad.
crudus -a -um:crudo, sangrante.
cruentus -a -um: ensangrentado,
sanguinario.
cruor -oris 7 1 .: sangre (derramada).
crus cruris 11.: pierna.
crux crucis f:: cruz.
cubiculum -i i?.: dormitorio, alcoba.
cubile -is rz.: cama, lecho, guarida,
inoracla.
cubo -ui -itum 1iiztr.:estar echado
o tendido, dorinir.
culina -ae f.: cocina.
culpa -ae f::culpa.
culter -tri 112.: cuchillo.
cultus -us 112.: cultivo, cuidado, cultura.
cum prep.: con.
cum coizj.: puesto que, cuando,
aunque.
cunctor 1dep. intr-.:vacilar, dudar,
titubear.
cunctus -a -um: todo entero.
cuneus -i 171.: sector (de uila gradería).
cuniculus -i trr.: coilejo, túilel.
cupiditas -atis f.:deseo, pasión.
cupidus -a -um: deseoso, ansioso,
ávido.
cupio -ivi -itum 3 Ir..:desear.
cur adu.: ¿por qué?
cura -ae f : : cuidado, atención.
curia -ae f.: curia.
curo 1tr.: cuidar, preocuparse.
curro cucurri cursum 3 itztt..:
correr.
curruca -ae f.: carroza.
currus -US tn.:carro.
cursor -oris tn.: corredor, mensajero.
cursus -US 172.: curso, carrera,
rumbo.
curvus -a -um: curvo, encorvado,
torcido.
custodia -ae f.: guarda, guardia,
protección.
custodio 4 tr.: guardar, vigilar, proteger.
custos -odis rn.: guarda, protector.
Cybele -is f.: Cibeles.
?!!
damno 1tr-.: condenar.
damnum -i /L.: clalio, perjuicio.
d e pr-ep.:de, desde, referente a .
dea -ae j.:diosa.
debeo 2 tl-.: deber, estar obligado.
debilis -e: débil.
decedo -cessi -cessum 3 iiztr..:
inarcharse, alejarse, retirarse.
decem pr-orz.ii~decl.:
diez.
decerno -crevi -cretum 3 tr.:decidir, fijar, decretar.
decet decuit -2 irnpers.:ser apropiado, convenir, ser conveniente.
decimus -a -um: décimo.
decipio -cepi -ceptum 3 tr-.: engafiar, clefi~auclar.
declaro 1tr.: declarar.
decorus -a -um: decoroso, conveniente.
decrepitus -a -um: decrépito.
decumanus -i rn.: clecun~ailo.
decurro -curri -cursum 3 ~ i l t i . . :
bajar corriendo.
decus -oris 12.:adorno, gloria.
deditio -onis J:: rendición, capitulacióil.
'j?!I
d e d o -didi - d i t u m 3 tt..: entregar,
i.eildirse.
d e d u c o -duxi - d u c t u m 3 tt-.:sacai;
liacer bajar, guiar.
d e f e c t i o -onis f.: deserción, traición.
d e f e r o -tuli -1atum irt,.: llevar,
bajar.
d e f i c i o - f e c i - f e c t u m 3 tr.: separarse, faltar, abandonar.
deicio -ieci - i e c t u m 3 tr.: echar,
expulsar.
d e i n c e p s adu.: a continuación.
d e i n d e adv.:después. luego.
deleo -evi - e t u m 2 h..:destruir.
delibero 1 tt,.:deliberar.
delicatus -a -um:delicado.
deligo -1egi -1ectum 3 tr-.:elegir.
d e m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.:bajar.
d e m u m udc.: precisaniente, por
fin, por último, en una palabra.
d e n a r i u s -ii rn.:denario (inonecla).
d e n i q u e udu.: finalmente, por fin,
en suina.
d e n s - n t i s nz.:diente.
d e n s u s -a -um:denso, espeso.
depello -puli - p u l s u m 3 tr-.:rechazar, alejar.
d e p o n o -posui - p o s i t u m 3 ti-.:
depositar, renunciar.
d e s c e n d o -scendi - s c e n s u m 3
Ititr.: bajar.
describo -scripsi - s c r i p t u m 3 ti*.:
describir, rcdactar, trazar.
d e s e r o - s e m i - s e r t u m 3 ti..: dejar:
abandonar.
d e s i d e r i u m -i n.:deseo.
desidero 1tt..: desear.
desidia -ae f.: pereza, desidia.
d e s i g n o 1tr.: designar, trazar.
d e s i n o -sii - s i t u m 3 intr.: dejar de,
renunciar. cesar.
desisto -stiti - s t i t u m 3 itztt..:desistir, renunciar, abstenerse.
d e s u m d e e s s e d e f u i irt.. itztr.:
faltai-.
d e s u p e r aclu.: de arriba abajo.
d e t e g o -texi - t e c t u m 3 tt,.: descubrir.
d e t i n e o -tinui -tentum 2 tr.: detener.
d e t r a h o -traxi - t r a c t u m 3 ti..:
sacar: arrancar.
d e t r i m e n t u m -i tt.: daño, perjuicio.
:;3u
d e u s -i tn.: dios, divinidad.
deversorium-ii t i . : posada, iilesóil.
d e v i n c o -vici - v i c t u m 3 tt..:vencer:
someter.
d e x t e r -a -um:derecho.
Diana -ae f.: Diana.
d i c o d i x i d i c t u m 3 tt..: decir, afirmar.
d i c o 1 tr.: dedicar, consagrar.
dictator-oris 172.: clictadoi:
dictatura -ae f.: dictadura.
d i c t u m -i tz.:proverbio, sentencia.
d i e s -ei I ~ Z y. f.: día.
d i f f i c i l i s-e:difícil.
d i f f i c u l t a s-atis f.:dificultad.
d i f f i d o , - f i s u s s u m 3 setnidep.
itztt..: desconfiar, desesperar.
d i g i t u s -i rn .: dedo.
dignitas -atis f:: dignidad.
d i y u s -a - u m :digno.
diligens -ntis: cumplidor, diligente, cuicladoso.
diligentia -ae f.:diligencia. atenciOil.
diligo -1exi -1ectum: amar, considerar.
d i m i c o 1 intr.: coinbatir.
d i m i d i u s -a -um:medio.
d i m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.:
enviar, dejar escapar.
dirigo -rexi - r e c t u m 3 tr.: dirigir.
d i r u s -a -um: siniestro, d e mal
agüero.
discedo -cessi -cessum 3 itzli..:alejarse. separarse, abandonar.
disciplina -ae f.: disciplina.
discipula -ae f.: discípula, alumna.
discipulus -i tn .: discípulo. alumno.
disco didici -3 h.:aprender.
discordia -ae f : :discordia.
d i s c r i m e n -inis tz .: situación critica.
d i s e r t u s -a -um:diestro. elocuente.
dispergo -persi - p e r s u m 3 ti..:dispersar, esparcir. desplegar.
displiceo -plicui -plicitum 2 intr:
desagradar.
d i s p o n o -posui - p o s i t u m 3 ttv.:disponer, distrib~iir,
ordenar.
d i s p u t o 1 tr.: disputar. discutir,
exponer.
d i s s e n t i o -sensi - s e n s u m 4 itltr.:
disentir. estar en d e s a c ~ ~ e r d o .
dissimilis -e:diferente.
d i s s u a d e o -cuasi - s u a s u m 2 tr.:
disuadir, desaconsejar.
d i s t r i b u o -bui - b u t u m 3 tt..:distribuir, repartir.
d i u adi:.:largo tieiiipo, tiempo ha.
diutiiis adu.: inás tieinpo, n~Asrato.
divei.sus -a - u m :diverso, opuesto.
d i v e s -itis:rico, opulento.
d i v i d o -visi - v i s u m 3 tr.: dividir.
d i v i n u s -a -um:divino.
divitiae - a r u m f: pl.: riquezas.
d i v u m -i t z . : aire libre, cielo.
d i v u s -a - u m :divino.
d o d e d i d a t u m 1 tr.: dar, conceder.
d o c e o docui d o c t u m 2 fr.: inostrar, ensellar.
docilis -e:dócil. flexible.
d o c t u s -a -um:sabio, instruido.
doleo 2 itztr.: doler. tener dolor,
laiilentar.
d o l i u m -ii 11 .: tinaja, barril, cuba.
dolor -oris nz .: dolor, padecimiento.
d o l u s -i nz.: engaño, fraude.
d o m e s t i c u s -a - u m : doméstico, de
la casa.
d o m i c i l i u m -ii tz.: doiliicilio, morada.
d o m i n a t i o -onis f : : poder absolul;~.
d o m i n u s -i nz.:señor, dueño.
d o m u s - u s f.: casa.
d o n e c cotzj.: mientras, hasta que.
d o n o 1tr..:otorgar, ofrecer, regalar.
d o n u m -i tz.: regalo, ofrenda.
d o r s u m -i 12 .: dorso, espalda, lomo.
d o r m i o 4 itztr.:dorinii..
d r a c h m a -ae f.: dracina (~iloneda).
d i u i d a -ae ni .:druida.
d u b i t o 1tr.: dudar.
d u b i u m -ii n .: duda.
d u b i u s -a - u m : dudoso, incierto,
indeciso.
d u c o d u x i d u c t u m 3 tr.: conducir,
llevar hacia.
dulcis -e:dulce, agradable.
d u m cotV.:niientsas. todavía. hasta
que.
d u o -ae -o pr.: dos.
d u p l e x -icis:doble.
d u r u s -a -um:duro, riguroso.
d u u m v i r -i m .:duunviro.
d u x d u c i s nz.: caudillo. guía, jefe.
equitatus -us m .: caballería.
equus -i in .: caballo.
e =ex.
ergo conj.: pues.
erigo -rexi -rectum 3 Lr.: poner de
ebur -O& 17 .: marfil.
pie, erigir, levantar.
ecce iiztei:~.:
;he aquí!
edico -dixi -dictum 3 ti,.:anunciar.
eripio -ripui -reptum 3 tr..: arrebata~
edictum -i ti.: edicto.
edo edidi editum 3 tis.:hacer salir, e r r o 1intr.: errar.
d a r salida. divulga? publicar.
el-1-01.-oris nz.:error,
edo edi esum 3 ti..: coiner.
erudio 4 ti..: iiistruii,, educar.
edoceo -docui -doctum 2 ti..:ense- eruditus -a -um: sabio, erudito,
ñ a r a fondo.
docto.
educo 1tr.: educar, criar.
erumpo -rupi -ruptum 3 i~ztr.:
educo -duxi -ductum 3 ti..: sacar,
hacer salir con \~iolencia.
hacer salir.
essedarius -ii r 7 2 . : solclado conclucto1- de un carro d e guerra.
effectus -us 171.: ejecución, resultado.
essedum -i 12.: carro de dos 1-uedas.
effero eferre extuli elatum ir. esurio 4 inti..: tener hambre.
ti..: llevar fuera, llevarse.
et corG.:y, taiilbién, hasta.
efficio -feci -fectum 3 tis.:llevar a etenim coi~j.:en efecto.
cabo, ejeculai; terininar.
etiam coizj.: taiiibiéii, incluso.
effigies -ei f.: imagen, retrato, efi- Euboea -ae f.: Eubea.
etsi cor1.j.:aunque.
gie.
effugio -fugi - 3 itzti..: huir, es- Europa -ae f.: Europa.
evado -vasi -vasum 3 h t r . : escacapar.
parse.
effundo -fudi -fusum 3 tr.: verter.
egeo egui -2 irstr.: carecer.
eurus -i 1n.:euro.
egestas -atis f.: pobreza, escascz, ex pwp.: de, desde.
privacióil.
excedo -cessi -cessum 3 intr.: irse,
abandonar, salir.
ego pi-012.: yo.
egredioi; egressus sum 3 dep. excidium -ii rl,.: destrucción.
excipio -cepi -ceptum 3 ti..: reciiizti..: salir.
bir, recoger, sostener.
egregius -a -um:excelente.
excito 1ti,.: poner en nioviiiiiento,
eicio -ieci -iectum 3 ti-.:expulsar.
despertar.
elegans -ntis: elegante.
excludo -clusi -clusum 3 ti..: dejar
elegantia -ae f.:elegancia.
afuera, rechazar, impedir.
elephantus -i nz.: elefante.
excubiae -arum f: pl.: guardia,
eligo -1egi -1ectum 3 h..:elegir.
centinela.
eloquentia -ae f.:elocuencia.
excursio -onis f.: salida, viaje,
eminens-ntis:elevado, prominente.
iilcursióil.
emineo -ui -2 iriti..: sobresalir.
excutio -cussi -cussum 3 ti..: sacuemitto -misi -missum 3 ti..: hacer
dir, hacer caer.
salir, ecliar fuera, dejar escapar.
exedra -ae f.: salón.
emo emi emptum 3 ti..: comprar.
exemplum -i i7 .: ejemplo.
Emporiae -arum f: pl.: Ainpurias.
enim coi~j.:en efecto, cierto, de exeo exire exii exitum ii.1.. ii7tr.:
salir.
hecho.
ensis -is rn.:espada, macliete.
exerceo 2 tr.: ejercer, practicar.
eo adu.: hacia allí. hacia allá.
exercitatio -onis f : : ejercicio.
eodem adv.: hacia el inisiilo lugar.
exercitus -us rn .: ejército.
epistula -ae f.:carta.
exhibe0 2 ti..:presentar, mostrar.
eques -itis 171 .:jinete, caballero.
exhaurio -hausi -haustum 4 ti-.:
equidem aclv.: ciertarnei-ite, sin
vaciar, apurar, agotar.
duda alguna.
exigo -egi -actum 3 ti..: expulsar,
m
-3
llevar a término, llevar a cabo, exig1r.
exiguus -a -um:pequeiio, reducido,
escaso.
existimo 1ti..: considerar, juzgar.
exitium -ii iz.: destrucción, ruina.
exitus -us in.:salida.
exordium -ii it.: principio, origen.
expeditio -onis f.: expedición.
expello -puli -pulsum 3 ( l . . : expulsar.
experimentum -i 12.: prueba, ensayo.
experioi; -pertus sum 4 dep. tr.:
probar, experiinentar.
expleo -plevi -pletum 2 fr.: Ileiiai-,
coiiipletai:
explico 1ti..: desplegar.
explorator -oris nz.: explorador.
expugnatio -onis 6: asalto.
expugno 1ti..: asaltar.
exquisitus -a -um:exquisito.
exsilium -ii 1 2 . : destiei-ro.
exspectatio -onis f:: espera, deseo.
exspecto 1tr.: esperar.
exstinguo -stinxi -stinctum 3 fr.:
apagar, extinguir, borrar.
exsto -stiti - 1~iiti..:
quedar.
exstruo -struxi -structum 3 tr.:
levantar, coiisti-uir.
exterior -ius:exterior.
extra prep.: fuera de.
extremus -a -um: extremo, el 61timo, el que está al fin, la parte
final de.
exuo -ui -utum 3 ti..: sacar, quitar,
despoja]., desnudar.
fabella -ae f : : historieta, piececilla
d e teatro.
faber -bri m.: artesano, obrero.
fabrico 1tr.: hacer, fabricar.
fabula -ae f.: fábula, cuento, pieza
teatral.
facies-ei f.:cara, rostro, fisonoinía.
facilis -e: f5icil.
facinus -oris 11 .: acción, criinen.
facio feci factum 3 tr.: hacer.
factio -onis f.: facción, grupo, partido.
factum -i 12.: hecho, acción, acto.
;::1
U
facultas -atis f.: posibilidad, disponibilidad.
fagus -i f.: haya.
fallacia -ae f:: engaño.
fallax -acis:engañador, pérficlo.
fallo fefelli falsum 3 tr..: engañar.
famulus -i m.: esclavo, criado.
falso ndu.:falsamente, sin razón.
falsus -a -um: falso.
falx falcis f.: hoz.
fama -ae f.: fama, rumor, tradición.
fames -is f.: hambre.
familia -ae f.: familia.
familiaris -e: familiar, íntirtio.
far farris iz.: trigo.
farina -ae f.: harina.
fas 17. indecl.:perinitido (porlosdioses).
fascia -ae f.: ropa interior.
fascis -is m : haz;pl.:haces.
fastigium -ii IL.: techo de doble pendiente.
fastus -a -um: fasto (día).
fateor, fassus sum 2 dep. tr.: confesar.
fatigo 1tr.: agotar, fatigar.
fatum -i n .: fatalidad, destino, hado.
fauces -ium f: pb.: garganta, paso
angosto, desfiladero.
faveo favi fautum 2 intr.: ser favorable, f.avorecer.
favonius -ii 111.: favonio, céfiro.
favor -oris nz.: favor.
felicitas -atis f.: felicidad, suerte.
felis -is m.: gato.
felix -icis: feliz, dichoso.
femina -ae f.:m ~ i j e r .
femur -oris rz.: muslo.
fenestra -ae f.: ventana.
fera -ae f.: ficra.
fere adu.: casi, poco m á s o menos.
fero ferre tuli latum irr. tr-: llevar, soportar, propalar.
ferocitas -atis f.: ferocidad.
ferox -cis: feroz, impetuoso.
ferreus -a -um: de hierro.
ferrum -i rt..: hierro.
ferus -a -um: salvaje, feroz, fiero.
ferveo ferbui -2 intr.: hervir.
fessus -a -um: cansado, fatigado.
festino 1 intr. y tr.: apresurarse:
acelerar.
fetialis -is 117 .: fecial (sacerdote).
fibula -ae f.: broche, hebilla, grapa.
k>-
.,<,Lj
ficus -us f.: higuera, higo.
fidelis -e: fiel, leal, sincero.
fides -ei f.: fidelidad, lealtad, confianza, buena Se.
fidus -a -um: fiel, seguro, lcal.
figo fixi fixum 3 tr..: clavar, fijar,
hundir, atravesar.
figura -ae f.: figura, imagen.
filia -ae f.:hija.
filius-ii ni.: hijo.
fingo finxi fictum 3 tr.: modelar,
crear. formar, fingir.
finio 4 tr.: delin-iitai-,acabar.
finis -is m. y f'.:límite, téi-mino, fin,
fina1idad;pl.:fronteras.
finitimus -a -um:vecino, liiiiítrofe,
contiguo.
fio, fieri, factus sum ir).. irilr..:
ser hecho, hacerse, suceder. acontecer.
firmitas -atis f.: solidez, firmeza.
firmus -a -um: sólido, resistente.
flagitium -i n.: infamia, crimen,
vergüenza, escándalo.
flagito 1tr.: exigir.
flagro 1 irztr.: ardei-, quemar.
flamen -inis in.: flainen (sacerdote).
flamma -ae f.: llartla, fuego.
flavus -a -um:amarillo, rubio.
flecto flexi flectum tr.:doblar.
fleo -evi -etum 2 tr.: llorar.
flo 1 intr.: soplar.
floreo -ui -2 irltr.: florecer.
flos floris m.: flor.
fluctus -us m.: ola, oleada, oleaje.
fluidus -a -um: flnido.
flumen -inis 11.: río.
fluo fluxi fluctum 3 irztr.: fluir.
fluvius -ii rvr.: río.
fodio fodi fossum 3 tr-.: cavar,
atravesar.
foederatus -a -um: confederado,
aliado.
foedus -a -um: feo, repugnante.
foedus -eris rz..: tratado, pacto,
alianza.
fons fontis f.: fuente, inanantial.
for, fatus sum 1dep. inti..: hablar,
decir.
forma -ae f.: forma, configuración.
formica -ae f.: hormiga.
formido -inis f'.: terror, iniedo,
temor, espanto.
formosus -a -um: bello, hern~oso.
fornax -acis f.: horno.
fornix -icis m .: arco, bóveda.
fortasse adu.: acaso, quizá.
forte ndv.:por casualidad.
fortis -e:fuerte. robusto, enérgico.
fortitudo -inis f.: fortaleza, energía, valor.
fortuna -ae f.: fortuna, suerte.
fortunatus -a -um: afortiinado,
feliz.
forum -i ri.: foro.
fossa -ae f.: foso, excavación, trinchera.
foveo fovi fotum 2 tr.: calentar,
abrigar, proteger.
fi-agilis -e: frágil, quebradizo.
fragilitas -atis f.:fragilidad.
fragor -oris tn .: ruido, estruendo.
frango fregi fractum 3 ti,.: romper, quebrar.
frater -tris 112.: hermano.
fi-aternus -a -um: fraterno, fraternal.
fraus fraudis f.: engaño, fraude,
error.
fraxinus -i f.: fresno.
fremo -ui -itum 3 intr.:proclucir u n
ruido sordo, resonar.
frenum -i 12.: freno, brida.
frequens -ntis: nuineroso, concurrido.
frequentia -ae f::afluencia, abundancia.
frequento 1tr.: frecuentar.
fretum -i rz .:estrecho.
frigidarium -i 71 .:frigidario.
frigidus -a -um:frío, fresco.
frigus -oris 11.: frío, fresco.
frons -ndis f.: fronda, follaje.
frons -ntis f'.:la frcnte.
fructus -us m .: fruto, ganancia.
frugalitas -atis f.: inoderación.
fruges -um f: pb.: productos, frutos.
frumentum -i 12.: grano, trigo.
fruor, fi-uitus sum 3 dep. irztr.:
usar. gozar.
frustra adr..: e n vano, inútilmente.
fuga -ae f.: hiiida.
fugax -acis:fiigitivo, fugaz.
fugio fugi -3 irztr.: huir.
fugitivus -a -um: f'iigitivo.
fugo 1tr..: poneren fuga, ahuyentar,
rechazar.
\IOC.G3ULARIO LAT~w- CASTELLANO
ilgeo fulsi - 2 intr.: brillar, resplandecer.
fulgor -oris m.: resplandor, brillo.
fulgur -uris n.: relámpago, rayo.
fulmen -inis n.: rayo, centella.
fumus -i m.: h u n ~ o .
funda -ae f.: honda.
funditor -oris nz.: hondero.
fundo fudi fusum 3 tr.: derramar,
verter, diseminar, esparcir, dispersar.
funebris -e:fúnebre.
fungor, functus sum 3 dep. intr.:
cuinplir.
fungus -i m.: Iiongo.
funis -is tr~..:
cuerda.
funus -eris n..:funeral.
fur furis m.: ladrón.
furca -ae f.:horca.
furia -ae f.: furia.
furor -oris m.: furor, locura, delirio.
furtivus -a -um: furtivo, oculto.
furtum -i tz.: robo, hurto.
Gades -ium f.: Cádiz.
galea -ae f.: casco.
Gallaecia -ae f.: Galicia.
Gallia -ae f.:la Galia.
Gallicus -a -um:galo.
gallina -ae f.: galliiia.
Gallus -a -um: Galo.
gallus -i m.: gallo.
garum -i 17.: garo (salsa).
Garumna -ae nz.:el Garona.
gaudeo, gavisus sum 2 semidep.
intr.: gozar.
gaudium -ii ta.: gozo, alegría, placer.
gelidus -a -um:helado, gélido, muy
frío.
gelu -us tz.: hielo.
geminus -a -um:gemelo.
gemitus -us tn.: geiiiido, sollozo,
quejido.
gemma -ae f.: gema, piedra preciosa.
gemo -ui -itum 3 itztr.:gemir.
gener -i nz.:yerno.
generalis -e:general.
generatim adu.: por razas, por
categorías.
generosus -a -um:generoso, noble.
genius -ii nz.: genio.
gens-ntis J:: linaje,familia, pueblo,
raza.
genu -us n.: rodilla.
genus -eris n.: género, linaje, estirpe, tipo, clase.
Germania -ae f:: Gerinania.
Germanus -a -um:germánico.
gero gessi gestum 3 tr.: llevar,
llevar encima, hacer, llevar a cabo,
portarse bien.
gestus -us tn.: gesto, ademán.
gigno genui genitum 3 tr.: crear,
engendrar.
glacies -ei f::hielo.
gladiator -oris nz.:gladiador.
gladius -ii nz.: espada.
glans -ndis f.: bellota.
gloria -ae f.: gloria, fama.
glorior 1dep. intr.: vanagloriarse.
gloriosus -a -um: glorioso, fanfarrón.
gradior, gressus sum 3 dep. itztr.:
avanzar, caminar, marchar, anclar.
gradus -us ni..: paso, peldaiío,
grado.
Graecia -ae f.: Grecia.
Graecus -a -um:griego.
grammatica -ae f.:gramática.
grammaticus -i tn.:gramático.
grandis -e: grande, grandioso.
gratia -ae f.: gracia, favor.
gratis udu.: de balde, gratis.
gratulor 1dep. tr.: felicitar.
gratus -a -um:agradable, grato.
gravis -e:pesado, grave, serio.
gravitas -atis f.: gravedad, seriedad, pesadez, agobio.
grex gregis f.: rebaíio, grey,grupo.
gubernaculum -i 12.:timón.
gubernator -oris tn.:tirnoilel.
guberno 1 tt-.: pilotar, manejar el
timón (de una nave), gobernar.
gymnasium -ii m.: gimilasio.
H
habeo 2 tt..: tener, poseer, considerar.
habilis -e: apropiado, hábil.
habito 1tr. e itatr.:habitar, vivir.
habitus -us m.: aspecto, apariencia.
Hadriaticum -i n.: el Adriático.
Hannibal -is tn.:Aníbal.
haruspex -icis 172.: arúspice, adivino.
hasta -ae f.: lanza.
haud adu.: no.
haurio hausi haustum 4 tr.: sacar, extraer, apurar, consumir.
Helvetii -orum 777. p l . : los helvecios.
herba -ae f.:hierba.
Hercules -is m.: Hércules.
hereditas -atis f.: herericia.
heres -edis tn.: heredero.
heri udu.:ayer.
heus interj.: jeh!, ¡hola!
hiberna -orum n.: cuarteles de
invierilo.
Hiberus -i m.: el Ebro.
hic haec hoc pron.: este.
hic adu.: aquí.
hiemo 1intr.: pasar el in\iierno.
hiems -is f.:iilvierilo.
hilaris -e:alegre.
hilaritas -atis f:: alegría.
hinc udu.: d e aquí, desde aquí.
Hispania -ae f.: Hispania.
Hispanus -a -um:hispánico.
historia -ae f.:hisí;oria.
hodie udu.: hoy.
homo -inis nz.: hombre, persona.
honestus -a -um: honorable, honrado.
honor -is nz.: honor, cargo.
honoro 1tr: honrar.
honos =honor.
hora -ae f.:hora.
hordeum -i n.: cebada.
horologium -ii n.: reloj.
horridus -a -um: horrendo, espantoso, terrible.
horror -oris nz.: horror.
hortor 1dep. tr.: exhortar.
hortus -i n 7 ~jardín,
:
huerto.
hospes -itis tn.: huésped.
hospitium -ii la.: hospitalidad, alojamiento.
hostia -ae f.:víctima.
hostilis -e:hostil, enemigo.
hostis -is nz.: enemigo (público).
huc adu.: hacia aquí.
humanitas -atis f.: humanidad,
cultura.
humanus -a -um: humano.
'
h u m e r u s -i m.: hombro.
h u m i d u s -a -um:híimedo.
h u m i l i s -e:pequeiio, humilde, bajo.
h u m o r -oris m.: líquido, jugo,
humor.
h u m u s -i f.: tierra, suelo.
iaceo iacui -2 intr-.:yacer.
iacio ieci i a c t u m 3 tr.: echar, lanzar.
iacto 1 tr.: agitar, jactarse.
i a m u.du.:ya.
i a m d u d u m adv.: desde hace tiempo.
iampridem adri.:desde hace tiempo.
ianitor -oris m.: portero.
i a n u a -ae f.: puerta.
I a n u s -i m.: Jano.
ibi u.du.:aquí, allí.
i c t u s - u s m.: golpe, choque.
i d e a -ae f.: idea.
i d e m e a d e m i d e m pr-on.:el mismo.
i d e o adu.:por esto.
i d o n e u s -a -um:idóneo, apropiado,
conveniente.
I d u s -uum f. pl.: los idus.
i e n s e u n t i s p. pr. de eo.
igitur conj.: así pues.
i g n a r u s -a -um:desconocedor.
ignavia -ae f.: apatía, pereza,
cobardía.
i g n a v u s -a -um:perezoso,cobarde.
ignis -is m.: fuego.
i g n o m i n i a -ae f.: ignominia, vergüenza, deshonra.
ignoro 1 tr.:ignorar, desconocer.
ignosco i g n o v i i g n o t u m 3 intr.:
perdonar.
i g n o t u s -a -um:desconocido.
ii perf'. de e o .
Ilerda -ae f.: Ilerda, Lérida.
illatus p. p. d e i n f e r o .
ille -a -ud pron.: aquel.
illic c~du.:
allí.
illuc adu.: hacia allá.
illustris -e:ilustre, célebre.
Illyricum -i n.: Iliria.
i m a g o -inis f.: imagen, representación.
imbecillus -a - u m : débil, pusilánime.
i m b e r -bris m.: lluvia, tormenta.
'> '>
:>,,4
i m b u o - b u i - b u t u m 3 tr.: impregnar, empapar.
i m i t o r 1 dep. tr.: imitar, copiar.
i m m a n i s -e:enorme, desmesurado.
i m m i n e o --2 intr.: estar suspendido sobre, ser inminente, amenazar.
i m m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.:
enviar, introducir.
i m m o adv.: por el contrario.
i m m o b i l i s -e:inmóvil.
i m m o r t a l i s -e:ininortal.
i m m u n i t a s -atis f.: ininuilidad.
i m p a r -paris:non, impar, desigual.
i m p a r a t u s -a -um:desprevenido.
i m p a t i e n s -ntis: impaciente.
i m p e d i m e n t u m -i n.: estorbo, obstácu1o;pl.: bagajes.
impedio4tr.: impedir, obstaculizar.
i m p e l l o -puli - p u l s u m 3 tr.: empujar, impulsar.
i m p e n d e o - - 2 ir~tr.:estar suspendido sobre, ser inminente: cernerse sobre.
i m p e n s a -ae f.: gasto, costos.
imperator -oris m.:general, emperador.
i m p e r f e c t u s -a -um: inacabado,
incompleto.
i m p e r i u m -ii n.: orden, autoridad,
poder supremo, imperio.
i m p e r o 1 tr.: mandar, ordenar.
i m p e t r o 1tr.: alcanzar, conseguir,
obtener.
i m p e t u s - u s m.: ataque, asalto,
impetuosidad.
i m p i e t a s -atis f.: impiedad.
i m p i u s -a - u m : impío, malvado,
perverso, criminal.
i m p l e o -plevi - p l e t u m 2 tr.: llenar.
i m p l u v i u m -ii n..:impluvio.
i m p o n o -posui - p o s i t u m 3 tr-.:
poner dentro, imponer.
i m p o r t o 1tr.: importar.
i m p r i m i s adv.: a n t e todo, principalmente.
i m p r i m o -pressi - p r e s s u m 3 tr.:
grabar, imprimir.
i m p r o b i t a s -atis f.: maldad, perversidad.
i m p r o b u s -a -um: deshonesto,
malo, malvado.
i m p r o v i s u s -a -um: imprevisto,
repentino.
i m p r u d e n s -ntis:imprudente, des
conocedoi:
i m p u d e n s -ntis:desvergonzado.
i m p u d e n t i a -ae f.: desvergüenza.
i m p u d i c u s -a - u m : deshonesto,
desvergonzado.
i m p u g n o 1 tr.: atacar, asaltar.
i m p u n e ndu.: impunemente.
i m p u n i t u s -a - u m :impune.
i m u s -a - u m :en la parte inferior de.
i n prep.: a, hacia, contra, en, dentro.
i n a n i s -e:vacío, inútil, sin valor.
i n c a u t u s -a - u m : incauto, imprudente.
i n c e d o -cessi - c e s s u m 3 inlr.:
avanzar, invadir.
i n c e n d i u m -ii r7 .: incendio.
i n c e n d o -cendi - c e n s u m 3 Ir.:
encender, incendiar.
i n c e p t u m -i n.: proyecto, tentativa.
i n c e r t u s -a -um: incierto, poco
seguro, dudoso.
i n c i d o -cidi - c a s u m 3 intr.: caer
dentro o encima, precipitarse.
i n c i t o 1 tr.:incitai-, excitar, estimular.
i n c l i n o 1 irltr.:inclinarse.
i n c l i t u s -a -um:célebre, ilustre.
i n c l u d o -clusi - c l u s u m 3 tr.:
cerrar, encerrar, incluir.
i n c o g n i t u s -a -um:desconocido.
incola -ae m.:habitante.
incolo -colui - c u l t u m 3 tr-.: habitar.
i n c o l u m i s -e: incólume, sano y
salvo.
i n c o m m o d u m -i n.: iiiconveniente, molestia, desgracia.
i n c o n t i n e n s -ntis:inmoderado.
incredibilis -e:increíble.
i n c u m b o -cubui - c u b i t u m 3 intr.:
recostarse, apoyarse.
incuria -ae f.: incuria, negligencia.
i n c u r s i o -onis f.: incursión, choque, ataque.
i n d e adv.: de allí, d e allá, desde
entonces, después.
i n d e x -icis m.: delator, indicador.
i n d i c i u m -ii n.: delación, indicación.
i n d i c o 1 tr.: indicar, denunciar.
i n d i c o -dixi - d i c t u m 3 tr.: anunciar, declarar.
i n d i g n u s -a -um:indigno.
i n d u c o -duxi - d u c t u m 3 tr.: conducir, introducir, poner eilciina.
i n d u o -ui -utum3 tr.:poner, vestir.
i n d u s t r i a - a e f.: actividad, talento.
i n e o i n i r e inii initum irr. tr.:
entrar, empezar.
i n e r m i s -e: inerme, desarmado,
indefenso.
i n e r s -rtis:inactivo, inerte.
i n e r t i a -ae f.: inactividad, inercia.
i n f a m i a -ae f.: mala reputación,
deshonor.
i n f a n s -ntis 172.: niño.
i n f e c t u s -a - u m :iio hecho, no realizado.
i n f e l i x -icis: infeliz, desgraciado.
i n f e r i o r-ius:inferior.
i n f e r o i n f e r r e i n t u l i i l l a t u m irr.
tr.: llevar, introducir.
i n f e s t u s-a -um:enemigo, hostil.
i n f i n i t u s -a - u m : infinito, iilnumerable.
i n f l o 1 tr.: inflar, henchir.
i n f l u o - f l u x i - f l u x u m 3 irztr..:
deseinbocar.
i n f r a prep.: debajo de.
ingeniosus -a -um:ingenioso.
i n g e n i u m -ii n .: ingenio, carácter,
talento.
i n g e n s -ntis: ingente, enorme.
i n g e n u u s -a -um:nacido libre.
i n g r a t u s -a -um:ingrato, desagradable.
ingredior, ingressus s u m 3 dep.
tr. e intr.:entrar, penetrar, avanzar.
inicio -ieci - i e c t u m 3 tr.: echar,
arrojar.
inimicitia -ae f.: enemistad.
i n i m i c u s -a - u m : enemigo, contrario.
i n i q u i t a s -atis f.: desigualdad,
arbitrariedad.
i n i q u u s -a -um:desigual, desfavorable.
initium -ii n.: inicio, comienzo.
i n i u r i a -ae f:: injuria, injusticia.
i n i u s t u s -a -um:injusto.
i n n o c e n s -ntis: inocente, inofensivo.
i n n o c e n t i a -ae f.: inocencia.
inopia -ae f i : escasez, privación,
pobreza.
i n o p s -is:pobre, sin recursos.
i n q u a m -is -it def.: decir.
i n q u i e t u s -a -um:intranquilo.
i n q u i r o -quisivi - q u i s i t u m 3 Ir.:
buscar, indagar, investigar.
inscribo -scripsi - s c r i p t u m 3 tr.:
inscribir.
insequor, i n s e c u t u s s u m 3 dep.
tr.: seguir, perseguir.
insidiae - a r u m f: pl.: emboscada.
i n s i g n e -is 12.: insignia.
insignis -e:insigne, notable.
inspicio -spexi - s p e c t u m 3 tr.:
examinar, inspeccionar.
i n s t a n s - n t i s : presente, ameilazador.
i n s t i t u o - u i - u t u m 3 tr.: instituir,
disponer, decidir.
i n s t o -stiti - 1 iratr.: apremiar,
estar cerca, insistir.
i n s t r u m e n t u m -i n.: instrumento,
herramienta.
i n s t r u o - s t r u x i - s t r u c t u m 3 tr.:
preparar, disponer, construir.
i n s u l a -ae f.: isla, manzana de
casas.
i n s u m inesse i n f u i irr. intr.: estar
en, estar contenido en.
i n t e g e r -gra - g r u m : íntegro, intacto, entero.
intellego -1exi -1ectum 3 ti-.: comprender, darse cuenta, entender.
i n t e n d o - t e n d i - t e n s u m 3 tr.:
extender, dirigir.
i n t e r prep.: entre, en medio de.
i n t e r c l u d o -clusi - c l u s u m 3 tr.:
cortar, interceptar, impedir.
i n t e r d i c o -dixi - d i c t u m 3 tr.:
prohibir.
i n t e r d i u adv.: cle día, durante el
día.
i n t e r e a adu.: entretanto, mientras.
i n t e r e o i n t e r i r e i n t e r i i interitum irr. intr.:morir, desaparecer.
i n t e r f i c i o - f e c i - f e c t u m 3 tr.:
matar, asesinar.
i n t e r i m adu.: entretanto, e n el
intervalo de.
i n t e r i o r -ius:interior.
i n t e r m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.:
entremeter, interrumpir.
i n t e r p o n 0 -posui - p o s i t u m 3 tr.:
interponer.
interrogo 1 tr.:preguntar.
i n t e r r u m p o - r u p i - r u p t u m 3 Ir.:
interrumpir.
i n t e r s u m i n t e r e s e i n t e r f u i irr.
intr..: estar en medio, participar;
impers.: interesar, importar.
i n t e r v a l l u m -i n.: intervalo, distancia.
i n t e r v e n i o -veni -ventum 4 irttr.:
iilterveilir, llegar.
i n t r a prep.: dentro de, antes de.
intro 1 br. e intr.: entrar.
introduco - d u x i - d u c t u m 3 tr.:llevar, conducir, ineter en, introducir.
i n t r o m i t t o -misi - m i s s u m 3 tr.:
hacer entrar, introducir.
i n t u l i perk de i n f e r o .
i n t u s adv.: dentro.
i n u n d a t i o -onis f.: inundación.
i n u s i t a t u s -a -um:extraordinario.
i n u t i l i s -e:inútil.
i n v a d o -vasi - v a s u m 3 tr.: arremeter contra, echarse sobre, invadir.
i n v e h o - v e x i - v e c t u m 3 Ir.: transportar.
i n v e n i o - v e n i - v e n t u m 4 tr.:
encontrar, hallal..
i n v e n t o r -oris m .:inventor.
i n v e n t u m -i n.: invento, descubrimiento.
i n v e r t o -verti - v e r s u m 3 tr.: invertir, cambiar.
i n v i c e m adv.: a su vez, alternativamente, recíprocamente.
i n v i c t u s -a - u m :invicto.
i n v i d e o -vidi - v i s u m 2 Ir.: envidiar.
i n v i d i a -ae f.: envidia, impopularidad.
i n v i t o 1 tr.: invitar.
i n v i t u s -a -um:d e mala gana, obligado, forzado.
iocor 1 dep. irztr.:bromear, tomar el
pelo.
iocosus -a -um:divertido, gracioso.
iocus -i m.:juego, broma.
Iovis gen. d e Iuppiter.
i p s e - a - u m pron.: él mismo.
i r a -ae f.: ira, cólera.
irascor 1dep. intr.: enojarse.
i r a t u s -a -um:indignado, irritado.
irrideo -risi - r i s u m 2 tr..: burlarse,
reirse de.
i r r u m p o - r u p i - r u p t u m 3 tr. e
intr.: irrumpir en.
i r r u o -ui-3 intt-.:arrojarse, precipitarse contra.
3:1<?
irruptio -onis f.: irrupción.
is ea id pron.: él, éste, aquél.
iste -a -ud pron.:éste, ése.
ita c~du.:
así, de este inodo.
itaque c;or~j.:así pues, por consiguiente.
item adu.: igualmente.
iter itineris rz.: camino, marclia,
viaje.
iterum adv.:una vez más.
iubeo iussi iussum 2 tr.: inandar.
iucundus-a -um:alegre, agradable.
iudex -icis rn.: juez.
iudicium -ii rr.:juicio, opinión, proceso.
iudico 1tr.:juzgar, opinar.
iugulo 1tr.: degollar, matar.
iugum -i n.: yugo, cresta o cima (de
una montaíia).
iumentum -i n.: animal de carga.
iungo iunxi iunctum 3 tr.: unir.
Iuno -onis f.:Juno.
Iuppiter Iovis m.: Júpiter.
iuro 1tr.:jurar.
iusiuris n..:el derecho, justicia, ley.
iusiurandum -i 11.: juramento.
iussum -i n.: orden, mandato.
iussus -us m..: orden.
iustitia -ae f.:justicia.
iustus -a -um:justo, legítimo.
iuvenis -is 7n. y f.:joven.
iuventus -utis f.: juventud.
iuvo 1tr-.:ayudar; impet-s.:agradar,
complacer.
iuxta prep.:junto a , cerca de.
Kalendae -arum Í:pl.: calendas.
labor -is m.: trabajo, fatiga.
labor, lapsus sum 3 dep. intr-.:
caer, resbalar.
laboriosus -a -um:laborioso, penoso, difícil.
laboro 1intr.: trabajar, padecer.
labyrinthus -i m .: laberinto.
lac lactis n.: leche.
Lacedaemonii -orum nz. pl.: los
lacedeinonios.
BB(i
lacero 1tr.: desgarrar, lacerar, destrozar.
lacrima -ae f.:l á g ~ i m a .
lacus -us m.: lago, estanque.
laedo laesi laesum 3 tr.: herir,
perjudicar, ofender.
laetitia -ae f.: alegría.
laetor 1dep. intr.: alegrarse.
laetus -a -um:alegre, contento.
laevus -a -um:izquierdo.
lagona -ae f.:botella, redoma.
lanista -ae m.: maestro de gladiadores.
lapicidinae -arum f.: cantera.
lapideus -a -um:de piedra.
lapis -idis rn.: piedra.
largior 4dep. tr.:darcopiosaiiiente.
largitio -onis f.:generosidad, liberalidad.
largus -a -um: generoso, abundante.
lascivia -ae f.:lascivia.
lassus -a -um:cansado, fatigado.
lateo-tui -2intr.: estar escondido,
esconderse.
later -eris m.: ladrillo.
Latinus -a-um: latín.
Latium -i n.: Lacio.
latitudo -inis f.: anchura, latitud.
latrina -ae f.: letrina, cloaca, retrete.
latro -onis m.: ladrón, bandido.
latrocinium -ii n.: robo.
latus -a -um:ancho.
latus -a -um p. p. de fero.
latus -eris rz.: costado, flanco.
laudatio -onis f.:alabanza.
laudo 1tr.: loar, alabar.
laurus -i f.: laurel.
laus laudis f.: alabanza, elogio.
lavo 1tr.: lavar.
lectica -ae f : :litera.
lector -oris m.: lector.
lectus -i m.: lecho, cama.
legatio -onis f.: legación, einbajada.
legatus -i r7z.: legado, delegado,
embajador.
legio -onis f.: legión.
legionarius -a -um:legionario.
legitimus -a -um: legítimo.
lego 1tr.: delegar.
lego legi lectum 3 tr-.: reunir,
coger, recoger, elegir, leer.
lenio 4tr.: ablandar; mitigar, suavi
zar.
lenis-e:dulce, leve, suave, benigno.
lentus -a -um:lento, tardo, perezoso.
leo -onis m.: león.
lepidus -a -um:agradable, amable.
levis -e:ligero, leve, frívolo.
levitas -atis f.: ligereza, frivolidad.
lex legis f.:ley.
libellus -i m.:librito, opúsculo.
liber -a -um:libre.
liber -bri rn.:libro.
liberalis -e:liberal, generoso.
liberalitas -atis f.: generosidad.
liberi -orum m.pl.: hijos.
libero 1tr.: liberar, libertar.
libertas -atis f.:libertad.
libertus -i m.: liberto.
libet -buit -bitum 2 imper-s. intr.:
agradar, placer, gustar
libido -inis f.: lujuria.
libra -ae f.:libra, balanza.
liburna -ae f.:velero rápido.
licentia -ae f.:licencia, permiso.
licet -uit -itum 2 irnpers. iiztr-.:ser
lícito, estar permitido.
licet conj.: aunque, a p e s a r de que.
lictor -oris m.: lictor.
lilium -ii 12 .: lirio.
limen -inis n.: umbral, puerta.
limes -itis m.: término, frontera,
camino.
linea -ae f.:línea.
lingua -ae f.: lengua, lenguaje.
linquo liqui -3 tr..: dejar, abandonar.
liquidus -a -um:líquido.
liquor -oris m.: líquido.
lis litis f.:juicio, pleito, disputa.
littera -ae f.: letra; pl.: carta, literatura.
litterarius -a -um:literario.
litterator -oris nz.: maestro de
escuela, gi-ainático,
litus -oris n.: litoral, playa.
loco 1tr.: colocar.
locus -i m.: lugar.
longe adu.: lejos.
longinquus -a -um:lejano.
longitud0 -inis f.:longitud.
longus -a -um:largo.
loquor, locutus sum 3 dep. tr-. e
intr.: hablar.
lorica -ae f.: coraza.
Lucentum -i rz.: Lucento, Alicante.
luceo luxi - 2 iiltr.: lucir, brillar,
iluminar.
lucerna -ae f:: lámpara, candil.
luctus -us 172.: pena, aflicción, dolor,
luto.
lucus -i m.: bosque, selva.
Lucus -i rn .: Lugo.
ludibrium -i rz.: burla, escarnio.
ludo lusi lusum 3 irztr.:jugar.
ludus -i 172.: juego, escuela.
lumen -inis n.: luz, claridad, resplandor.
luna -ae f.: luna.
lupa -ae f.: loba.
lupus -i m.: lobo.
lusor -oris 172.:jugador.
lux lucis j:: luz, brillo.
luxus -us nz.: lujo, desenfreno.
lynx lyncis rn. y f.: lince.
lyra-ae f:: lira.
Macedones -um 172. pl.: los macedonios.
Macedonia -ae f.: Macedonia.
macellum -i rz.: inercado de cornestibles.
machina -ae f.: máquina, artefacto.
machinatio -onis f:: inecanisino,
maquinación.
machinator -oris nz.: artífice, maquiilador.
madidus -a -um: húiiieclo, ii~ojado.
maenianum -i rz.: sector (de una
gradería), balcói~.
maestus -a -um:triste, afligido.
magicus -a -um: mágico.
magis adv.: más.
mngister -tri m.: maestro, comandante.
magistratus -us m..: inagistraclo,
magistratura, cargo público.
magnificentia -ae f.: magnificencia.
magnificus -a -um: magnífico.
magnitud0 -inis f.: magnitud,
gl-andeza, estatura.
magnopere ndu.: en gran manera,
mucho.
magnus -a -um: grande, importante.
maiestas -atis f.: majestad, grandeza.
maiores -um in..pl.: los antepasados.
male adu.: inal.
maledico -dixi -dictum 3 iratr-.:
injuriar, hablar inal de.
maleficium -ii rz.: fechoría, delito.
malo malle malui i;ri..tr.: preferir.
malum -i rr.: mal, desgracia.
malus -a -um: inalo: mal\7aclo, funesto.
malus -i f.: árbol frutal, manzano.
malus -i rn.: mástil.
mancipium -ii 12.: propiedad, esclavo.
mandatum -i n..: recado, encargo.
mando 1ti..: encargar.
mane adu.: por la iiiaiiana, teinprano.
maneo mansi mansum 2 ir~tr-.:
quedarse, permanecer.
Manes -ium rrz. pL. : inanes.
manifestus -a -um: inailifiesto,
evidente.
manipulus -i m.: manípulo.
mansio -onis f.: posada, mesón.
mansuetudo -inis f.: inaiisedumbre, bondad.
manumissio-onis f.:nlanumisión.
manus -us f.: mano, tropa.
mappa -ae f.: servilleta.
mare -is 11 .:mar.
margarita -ae f.: perla, piedra preciosa.
maritimus -a -um: marítimo.
maritus -i rn.: marido.
Marius -ii rn.: Mai-io.
marmor -oris rz.: mármol.
marmoreus -a -um: de inármol,
inarinóreo.
Mars Martis nz.: Marte.
Masinissa -ae 172.: Masinisa.
mater -tris f.: madre.
materia -ae f.: materia, tema.
matrona -ae f.: matrona, madre d e
iarnilia.
mature udu.: a punto, pronto, teiiiprano.
maturus -a -um: maduro.
maxime adu.: inuchísimo, sobre
todo.
medicus -i ni..:médico.
mediocris -e: pequefio, mediocre.
mediocritas -atis f.: moderación.
medius -a -um: en inediode, la part e central de.
me1 mellis n.: miel.
membrum -i 12.: miembro.
memini def. tr..:recordar.
memor -oris: que s e acuerda, que
piensa, que recuerda.
memorabilis -e: inemorable.
memoria -ae f.: ineinoria, recuerdo.
memoro 1 tr-.: recordar, traer a la
memoria.
mendacium -ii 17.:mentira.
mendax -acis: mentiroso.
mens -ntis f.: mente, intención.
mensa -se f:: inesa, plato.
mensis -is m.: nies.
mentio -onis f:: meilcióil.
mentior4dep. iirltr.: mentir.
mercator -oris rn .: coinerciante,
mercader.
mercatura -ae f.: mercancía.
mercatus -us m .: i ~ ~ e r c a público.
do
mercenarius -a -um: inerceilario.
merces -edis f.: salario, paga,
precio.
mercor 1dep fr.: comerciar,
Mercurius -ii m.: hlercurio.
mereo 2 ir.: merecer, ganar, cobrar.
mereor, meritus sum = mereo.
mergo mersi mersum 3 ti..: hundir.
meridies -ei rn.: mediodía, sur.
merito adu.: con razón, con justicia.
merus -a -um: puro, sin mezcla.
merx -cis f.: inercancía.
messis -is f.: cosecha, mies.
messois -oris m .: segador.
meta -ae f.: ineta.
metallum -i IL.:metal, inina.
metioi-, mensus sum 4 dep. tr.:
medir.
metuo -ui - 3 tr.: teinei; tener
miedo.
metus -us in.: miedo, temor.
meus -a-um pro17.: iiiío.
miles -itis in.: soldado.
milliarum -i 11.:piedra miliar.
militaris -e: militar.
militia -ae f.: milicia, servicio militar.
milito 1irzli..:ser solclaclo. s e n i r e r
el ejército.
mille pron. irldecl. 71 .:nic.
milia - i u m pl. de mille: mil, un
millar.
m i m u s -i m.: mimo, actor.
Minerva -ae f.: i\Iinerva.
m i n i m e aclu.: lo menos posible, de
ningún 111odo.
m i n i s t e r -tri m.: servidor, subordinado.
m i n i s t e r i u m -ii 12.: servicio.
m i n o r 1 dep. tr. e intr.: ainenazar.
m i n u t u s -a -um:pequeíio.
mirabilis -e:admirable.
m i r a c u l u m -i 12.: prodigio.
mirificus -a -um:maravilloso.
m i r o r 1 dep. tr.: asombrarse de, sorprenderse.
m i r u s -a - u m : asombroso, sorprendente.
m i s c e o m i s c u i m i x t u m 3 tr.:
mezclar.
m i s e r -a - u m : miserable, desgraciado.
m i s e r e t itnpers.:compadecerse de.
misericordia -ae f.: misericordia.
m i t t o misi m i s s u m 3 tr.: enviar.
mobilis -e:móvil, ágil, voluble.
m o d e r a t i o -onis f.: moderación,
mesura.
m o d e s t i a -ae f.: modestia; discreción.
m o d e s t u s -a - u m : moderado, mesurado.
m o d i c u s -a -um:moderado, mesurado.
m o d o adu.:sólo, por lo rncnos.
m o d u s - i m.:inodo, manera, medida.
m o e n i a -ium n. pl. : riiurallas.
m o l e s -is f.: inole, masa consiclerable.
molestia -ae f:: molestia, fastidio.
m o l e s t u s -a -um:molesto, enojoso.
molior 4 dep. tr.:construir, ocuparse, maniobrar.
mollis -e: flexible, suave, muelle,
flojo.
m o m e n t u m -i rz.: momento, importancia.
m o n e o 2 tr.: advertir, aconsejar.
m o n i t u m -i n..: aviso, advertencia.
m o n s m o n t i s m . : montaña.
m o n s t r o 1 tr..: mostrar, indicar,
señalar.
m o n s t r u m -i n.: prodigio, monstruo.
:;ti8
m o n u m e n t u m -i rz.: monumento,
testimonio.
m o r a -ae f.: tardanza, retraso,
demora.
m o r b u s -i m.:enfermedad.
m o r d a x -acis:mordaz, cáustico.
m o r d e o m o m o r d i m o r s u m 2 tr.:
morder.
morior, m o r t u u s s u m 3 clep. intr.:
inorir.
moror 1clep. tr.: retrasar, detenerse.
m o r s m o r t i s f.: niuerte.
mortalis -e:mortal.
m o s m o r i s m.: costumbre.
m o t u s - u s m.: movimiento.
m o v e o m o v i m o t u m 2 tr.:mover.
m o x c~du.:luego, en seguida, pronto.
m u l i e r -eris f.: mujer.
m u l t i p l e x -icis:múltiple.
m u l t i t u d 0 -inis f.:inultitud.
m u l t o 1tr.: multar, castigar.
m u l t o adu.: mucho, muy, con
mucho.
m u l t u m udu.: mucho.
m u l t u s -a -um:mucho, abundante.
m u n d u s -a -um:limpio, aseado.
m u n d u s -i m..: el inundo.
m u n i c e p s -icis rn.: ciudadano.
m u n i c i p i u m -ii 11 .: municipio.
m u n i o 4tr.: fortificar; construir.
m u n i t i o -onis f.: defensa, fortificación.
m u n u s -eris tz.: obligación, deber,
oficio, regalo.
m u r m u r -uris n.: inurmullo,
ruinor.
m u r u s -i m.:muro, pared.
m u s i c a -ae f.: música.
m u s i c u s -i 111.: músico.
m u t o 1 tr.: cambiar, transformar.
m u t u u s -a -um:prestado, mutuo.
N
n a m , n a m q u e conj.: pues, porque,
en efecto.
nanciscor, n a c t u s s u m 3 dep. tr.:
obtener, encontrar.
Narbo -onis m . :Narbona.
Narbonensis -e:narbonense.
n a r r a t i o -onis f.: narración.
n a r r o 1 tr.: narrar, explicar, contar,
decir.
nascor, n a t u s s u m 3 dep. intr.:
nacer.
n a s u s -i m.: nariz.
natalis -is m.: día del nacimiento.
n a t i o -onis f.: nación.
n a t o 1 irrtr.:nadar.
n a t u r a -ae f.: naturaleza.
n a u f r a g i u m -ii tz.: naufragio.
n a u m a c h i a -ae tz.:naumaquia.
n a u t a -ae m .: marinero.
n a u t i c u s -a -um:naval, náutico.
navalis -e:naval.
n a v a r c h u s -i m.: capitán de barco.
navigatio -onis f : :navegación.
navigo 1itztr-.:navegar.
n a v i s -is f.:nave, embarcación.
n e udu.: no; conj.:que no, paraqueno.
- n e adu. irzterrogatiuo errclítico:(no
sc traduce) si.
n e b u l a -ae f.: niebla.
nec = neque.
necessario adu.: necesariamente.
necessarius -a - u m :necesario.
necesse tz. indecl.: necesario, indispensable.
necessitas -atis f.: necesidad.
n e c o 1 tr.:matar.
n e c t o n e x u i n e x u m 3 tr.: atar.
n e f a r i u s -a -um:abominable.
n e f a s n . irtdecl.: sacrilegio, no permitido (por los dioses).
n e f a s t u s -a - u m : nefasto, abominable.
neglego -1exi -1ectum 3 tr.: descuidar, no preocuparse de, despreciar.
n e g o 1 tr.: negar, decir que no.
n e g o t i u m -ii n.:ocupación, negocio.
n e m o -inis prorz.: nadie, ningún.
n e m u s -oris rz.: bosque.
n e p o s -otis m.: nieto.
n e p t i s -is f.: nieta.
N e p t u n u s -i m . :Neptuno.
n e q u e o - q u i v i - q u i t u m 4 tr.: no
poder.
nescio 4 tr.:no saber.
n e s c i u s -a -um:ignorante, desconocedor.
n e u t e r -tra -trum pron.: ninguno
de los dos, ni uno ni otro.
n e x n e c i s f.: muerte violenta, asesinato.
n i g e r -gra - g r u m : negro brillante,
oscuro.
n i h i l 12. indecb.: nada
n i h i l o m i n u s adu.: no obstante.
n i m i s c~du.:
demasiado.
n i m i u m adu.: demasiado.
n i s i corU.: excepto, a no ser que,
excepto si.
n i t o r , n i s u s s u m 3 dep. intr.: apoyarse.
n i x n i v i s f : : nieve.
no 1 tntr.: nadar.
n o b i l i s -e:noble, famoso.
n o b i l i t a s - a t i s f : : nobleza, fama.
noceo 2 intr.: perjudicar, daiiar. ser
nocivo.
noctu adu.: por la noche, de noche.
n o c t u r n u s -a -um:nocturno.
n o d u s -i m.: nudo.
n o l o n o l l e n o l u i irv. tr.: no querer.
nomen - i n i s n .: nombre.
n o m i n a t i m u,du. non~inalmeilte.
n o m i n o 1 tr.: nombrar.
n o n ndu.: no.
N o n a e - a r u m f: p l . : las iloilas.
n o n a g i n t a pr-on. irrdecl.: noventa.
n o n d u m adv.: todavía no, a ú n no.
nonne adu. i~terrogatiuo:Lacaso
110 ...7.
n o n n u l l u s -a-um:alguien, alguno.
n o n n u m q u a m adu.: alguna vez.
n o n u s -a -um:no\7e11o.
n o s pron.: nosotros.
n o s c o n o v i n o t u m 3 tv.: coilocer.
n o s t e r - t r a -trum pron.: nuestro.
n o t a -ae f.: señal, marca.
n o t i t i a - a e f.: conocimiento, noción.
n o t o 1tr.:seílalar, notar, marcar.
n o t u s -a -um:conocido, notorio.
n o t u s -i m,.:noto.
novem pron. i~zdecl.:nueve.
n o v e r c a -ae f.: madrastra.
n o v i t a s - a t i s f.: novedad.
n o v u s -a -um:nuevo,joven, reciente.
n o x n o c t i s f.: noche.
n u b e s - i s f:: nube.
n u b o n u p s i n u p t u m 3 intr.: casarse.
n u d u s -a -um:desnudo.
n u g a e - a r u m f. pl.: simplezas.
n u l l u s -a -um:nadie, ninguno.
n u m adu. interrogativo: jacaso?,
jes que?, si.
N u m a n t i a -ae f.: Numancia.
N u m a n t i n i - o r u m nr. pl.: los
nuinantinos.
numen - i n i s n.: divinidad.
n u m e r o 1tr.: contai; pagar.
n u m e r u s -i m .: i ~ ú m e r ocantidad.
,
n u m m u s -i m.: moneda.
n u m q u a m ndu.: nunca.
nunc adu.: ahora.
n u n d i n a e - a r u m f :pl.: mercado.
n u n t i o 1 tr.: anunciar, manifestar.
n u n t i u s -ii m .: ineilsajero, noticia.
n u p e r adv.: poco h a , recientenlente.
n u r u s - u s J'.: nuera, joven.
n u s q u a m adu.: en ninguna parte.
n u t r i x -icis f.: nodriza.
n u x n u c i s f.: nuez, nogal.
n y m p h a - a e f.: ninfa.
o b prep.: por, a causa de, en pagode.
o b i c i o -ieci - i e c t u m 3 tr.: echar,
ofrecer, reprochar.
o b l i g o 1 tr.: atar, obligar.
o b l i v i o - o n i s f.:olvido.
o b l i v i s c o r , o b l i t u s s u m 3 dep.
intr.: olvidarse de.
o b o e d i o 4 i~atr.:obedecer.
o b r u o - r u i - r u t u m 3 1v.: sumergir,
abrumar, sobrecargar.
o b s c u r i t a s - a t i s f.: oscuridad.
o b s c u r u s -a -um:oscuro, descoilocido.
o b s e r v o 1 tr.:observar, respetar.
o b s e s - i d i s m. y f.: rehén.
o b s i d e o - s e d i - s e s s u m 2 tr.: asediar, bloquear.
o b s i d i o - o n i s f.: asedio, sitio, bloqueo.
o b s o l e t u s -a -um:en desuso, raído,
deslucido.
o b s t i n a t u s -a -um: obstinado,
coilstailte.
o b s t o - s t i t i - s t a t u m 1 intr.: s e r uil
obstáculo.
o b s t r u o - s t r u x i - s t r u c t u m 3 tr.:
obstruir, taponar.
o b t i n e o - t i n u i -tentum 2 tr.: obtener, mantener, conservar.
o b v e n i o - v e n i -ventum4 tr.: tocar,
caber en suerte.
o b v i a m adu.: al encuentro.
o b v i u s -a -um:que sale a l paso, que
se encuentra en el camino.
o c c a s i o - o n i s f.: ocasión, oportuiiidad.
o c c a s u s -US m.: ocaso.
o c c i d e n s - n t i s m.:occidente, oeste.
o c c i d o -cidi - c i s u m 3 tr.: matar.
o c c u l t o 1 tr.: ocultar, esconder.
o c c u l t u s -a -um:oculto, secreto.
o c c u p o 1Ir.: ocupar, apoderarse.
o c c u r r o - c u r r i - c u r s u m 3 tr..:
correr al encueiltro, liacer frente a.
o c e a n u s -i rn.: océano.
O c t a v i u s -i m . : Octavio.
octopron. indecl.: ocho.
octogintapron. indecl.:ochenta.
o c u l u s -i rn .:ojo.
o d i def'.: odiar.
o d i u m -ii v.: odio.
o d o r - o r i s nz.: olor, perfume.
o f f e n d o - f e n d i - f e n s u m 3 tr.: ofender.
o f f e n s a-ae f.: agravio.
offero oferre o b t u l i o b l a t u m
ir-?..Ir.: ofrecer, presentar.
o f f i c i n a-ae f.: taller, obrador.
o f f i c i u m-ii 12.: deber, servicio.
o l e a - a e f:: oliva, aceituna, olivo.
o l e u m -i 11 .: aceite.
o l i m ndu.: en otro tiempo, una vez.
o l i v a - a e = olea.
o m e n - i n i s 17 .: presagio.
o m n i n o adv.: en total, coiiipletamente.
o m n i s -e:todo.
o n u s - e r i s n .: carga, peso.
o p e r a -ae f.: trabajo, actividad,
obra.
o p i n i o - o n i s f.: opinión.
o p i n o r 1 dep. ti'.: opinar.
o p o r t e t - u i t 2 irnpers. intr.: convenir, s e r necesario.
o p p i d a n u s -i m . : ciudadano, habitante (de u n a ciudad).
o p p i d u m -i n .: ciudad (fortificada).
o p p o r t u n i t a s -atis f.: oportunidad.
o p p o r t u n u s -a -um:oportuno, conveniente.
o p p r i m o - p r e s s i - p r e s s u m 3 tr.:
oprimir, aplastar.
o p p u g n a t i o - o n i s 1:: ataque, asalto, asedio.
o p p u g n a t o r -is m.: atacante, sitiador, asaltante.
o p p u g n o 1 tr.: atacar, sitiar, asaltar.
-
:3;30
o p s o p i s f.: fuerza, ayuda; p/.: recursos, medios.
o p t i m a t e s - i u m tn. pl.: los optiinates.
o p t i o -onis f.: opción, alternativa.
o p t o 1tr.: desear, elegir.
o p u l e n t u s -a -um:opulento.
o p u s - e r i s tz.: obra, trabajo.
o r a - a e f.: costa, margen, ribera.
o r a c u l u m -i tz .: oráculo.
o r a t i o - o n i s f.: discurso, palabra.
o r a t o r -is m.: orador.
oratoria - a e f.: oratoria.
o r b i s -is m.: mundo, esfera, círculo.
o r c h e s t r a -ae f.: orquesta.
o r d o -inis m.: orden, hilera, rango.
o r i e n s - n t i s m.: orientc, este.
o r i g o - i n i s f.: origen.
o r n a m e n t u m -i t2 .: ornato, adorilo,
ornamento.
orior, o r t u s s u m 4dep. intr.: levantarse, salir, s~irg-ir,
o r n o 1 tr.: adornar, embellecer.
o r o 1tr.: rogar, pedir.
o s o r i s ti .: boca, cara.
o s o s s i s 12.: hueso.
o s c u l u m -i tl.: beso.
o s t e n d o - t e n d i - t e n t u m 3 tr.: mostrar, manifestar.
o s t i u m -ii n.: puerta, entrada,
desembocadura.
o s t r e a -ae f.:ostra.
otium -ii /c.: ocio, descanso, retiro,
tiempo libre.
o v i s -is f.: oveja.
o v u m -i tz.: huevo.
m
?
-
pabulor 1 dep. intt,.: ir en busca de
forraje.
paciscor, p a c t u s s u m 3 dep. tr.:
pactar.
paco 1 tr.:pacificar, someter.
p a c t u m -i n.: pacto.
paedagogus -i 172.:preceptor, maestro.
p a e n e adu.: casi.
p a e n i n s u l a -ae f.: península.
p a e n i t e n t i a -ae f.: arrepentiiniento.
p a e n i t e o -tui - itnpers. intr.: lainentar, disgustar.
';A0
pagus -i m.: aldea.
palaestra -ae f.: palestra.
palam adu.: manifiestamente. abiertamente, ostensiblen~ente.
palla -ae f.: manto (de nlujei-1.
p a l l i u m -ii 1 1 . : manto griego, toga.
pallor -oris ni.: palidez, lividez.
palma -ae f.: palma de la mano, palmera.
p a l u d a m e n t u m -i 11.: capotc rojo
(de general).
p a l u s - u d i s f.: charca, pantano, ciénaga.
p a n d o p a n d i p a s s u m 3 tr.: extender, desplegar.
panis -is 171 .: pan.
p a n t o m i m u s -i m.: pantoinimo,
actor.
par paris: par, igual, análogo.
parco peperci p a r s u m 3 inlr.:
perdonar, preservar, ahorrarse.
parcus -a -um:sobrio, moderado.
parens - n t i s m. y f.: padre o madre;
pl.: los padres.
pareo -ui -itum 2 intt-.:obedecer.
paries -etis na.: pared.
pario p e p e r i p a r t u m 3 tr.: parir;
engendrar, producir.
pariter adu.: igualmente.
paro 1 tr.: preparar.
pars p a r t i s f.: parte.
p a r t i c e p s -cipis:participante.
p a r t i m adu.: en parte.
p a r u m ndu.: poco, un poco, no
mucho.
p a r v u l u s -a -um:muy pequeño.
p a r v u s -a -um: pequeño, poco,
escaso.
pasco pavi p a s t u m 3 tr.: apacentar.
p a s s i m adu.: por todas partes.
pastor -oris m.: pastor.
p a t e o -ui - 2 intr.: abrirse, estar
abierto, ser evidente.
pater - t r i s m.:padre.
p a t e r n u s -a -um:paterno.
p a t i e n s - n t i s :paciente.
p a t i e n t i a -ae f.: paciencia.
patior, p a s s u s s u m 3 dep. tr.: tolerar, permitir, sufrir, resignarse.
patria -ae f.: patria.
patricii - o r u m n. pl.: los patricios.
p a t r o n u s -i m.: patrono, dueño,
defensor.
p a t r u u s -i m.:tío (pateriio).
p a u c i t a s -atis f.: escasez.
p a u c u s -a -um:poco, escaso.
p a u l a t i m adu.: poco a poco, paulatinamente.
p a u l i s p e r crdu.: un mon~ento:durante poco tiempo.
p a u l o adu.: poco, un poco, algo.
p a u l u l u m adu.:muy poco.
p a u l u m adu.: un poco, algo.
p a u p e r -e&: pobre.
p a u p e r t a s -atis f.: pobreza.
p a v i m e n t u m -i n . : pavimento,
suelo.
pavor -oris m.: miedo, pavor.
pax pacis f'.: paz.
p e c c a t u m -i n.: falta, error.
pecco 1 intr.: conieter una falta,
equivocarse.
p e c t e n -inis m.: peine.
p e c t u s -oris 11.: pecho.
p e c u l i u m -ii n.: peculio.
pecunia -ae f.: dinero, riqueza.
p e c u s -oris n.: ganado.
p e c u s - u d i s f.: animal, res.
p e d e s - i t i s m.: soldado de infantería.
pelagus -i r ~ .mar,
:
alta mar.
pellis -is f.: piel.
pello p e p u l i p u l s u m 3 tr.: impulsar, sacar, expulsar.
P e n a t e s -ium m.: los penates.
p e n d e o p e p e n d i -2 intr.: colgar.
p e n d o p e p e n d i p e n s u m 3 tr.:
pesar, pagar.
p e n e s prep.: en poder de, e n posesión de, en manos de.
p e n i c i l l u m -i 17 .: pincel, estilo.
p e n n a -ae f.: pluma.
p e p l u m -i n.: peplo.
perprep.: por, a través de, por
medio de, durante, a lo largo de.
perago -egi - a c t u m 3 tr.: llevar a
cabo, realizar, acabar.
peragro 1tr.: recorrer.
p e r c i p i o -cepi - c e p t u m 3 tr.: recoger, recibir, percibir, aprender,
hacerse cargo.
p e r c u t i o - c u s s i - c u s s u m 3 tr-.:
atravesar, golpear, herir.
p e r d o - d i d i - d i t u m 3 tr.: perder,
arruinar, destruir.
peregrinatio - o n i s f.: viaje.
peregrinator -oris m.: viajero.
VOCAUULARIO L A T ~ N- CASTELLANO
peregrinor 1dep. irrtr.: viajar.
peregrinus -a -um: extranjero,
forastero, no ci~idadano.
perennis -e: duradero, inalterable.
pereo perire perii peritum irr.
irztr.. nlorir, ir a la ruina.
perficio -feci -fectum 3 tr.: terininar, hacer.
perfidia -ae f.: perfidia, mala le.
perfidus -a -um:pérfido.
pergo perrexi perrectum 3 tr..:
dirigirse. proseguir hasta el fin,
con t i m a r .
perhibeo 2 tr.: presentar, proporcionar, contar, decir.
periclitor 1dep. intr-.:poner a prueba, experimentar, estar en peligro.
periculosus -a -um: peligroso.
periculum -i 11.:riesgo, peligro.
peristylum -i 11 .: peristilo.
peritia -ae f : pericia, talento.
peritus -a -um: entendido, conocedor, hábil, experto.
permaneo -mansi -mansum 2
irrtr..: permanecer, durar, quedarse, perdurar.
permitto -misi -missum 3 tr.:
dejar, hacer llegar, confiar, permitir.
permoveo -movi -motum 2 tr.:
conmover, iinpresionar, enlocionar.
permulti -ae -a: inuchísimos.
pernicies -ei f.: ruina, calamidad,
perdición.
peroro 1tr,.:terminar un discurso.
perpauci -ae -a: muy pocos, muy
poca gente.
perpetuo adu.: continuamente.
perpetuus -a -um: perpetuo, permanente, eterno.
persequor, persecutus sum 3 dep.
tr.: perseguir.
persolvo -solvi -solutum 3 tr..:
pagar.
persona -ae f.: personaje, máscara
de actor.
perspicio -spexi -spectum 3 tr..:
ver claramente, examinar.
perspicuus -a -um: transparente,
evidente, ob17io.
persuade0 -suasi -suasum 2 tr.:
persuadir, convencer.
perterreo 2 tr: aterrar, llenar de
espanto.
pertinacia -ae f.:terquedad, obstinación.
pertinax -a&: terco, obstiilado.
pertineo -tinui-2 irrtr..:extenderse, pertenecer.
perturbo 1 tr.: perturbar, alterar,
confundir.
pervenio -veni -ventum 4 ir~tr*.:
llegar.
perverto -verti -versum 3 tr.:
re\iol\rei; trastornar, arruinar.
pervius -a -um:accesible.
pes pedis rn .:pie.
petasus -i n7 .: petaso.
peto -tivi -titum 3 fr.: buscar,
pedir, dirigirse, atacar.
Petreius -i nr.: Petreyo.
petulans -ntis: insolente.
petulantia -ae f.:insolencia.
philosophia -ae f.: filosofia.
philosophus -i 172.:filósofo.
pictor -oris rn.: pintor.
pietas -atis f.: piedad.
piger -gra -grum: perezoso, indolente.
piget -uit-2 irn.l~ers.:
dar asco,disgustar.
pigritia -ae f.: pereza, desgana.
pila -ae f.: pelota.
pileus -i rn.: píleo (gorra).
pilum -i 11.: lanza, \~enablo.
pilus -i rn.:pelo, cabello.
pingo pinxi pictum 3 tr-.:pintar.
pinus -i f.: pino.
pirata -ae rn,.: pirata.
pirus -i f : :peral.
piscator -oris Irt.: pescador.
piscatorium -i 11.:pescadería.
piscina -ae f.: piscina, estanque.
piscis -is m.:pez, pescado.
piscor 1dep. tr.: pescar.
pius -a -um:piadoso.
placenta -ae f.: torta, galleta, pastel.
placeo 2 irztr.: deleitar, agradar.
placidus -a -um:plácido, tranquilo.
placo 1tr..: aplacar.
plaga -ae f.: golpe, herida.
planities -ei f::llanura, explanada.
planus -a -um:plano, llano, liso.
plaudo plausi plausum 3 fr.:
aplaudir, aprobar.
plaustrum -i 11.:carro grande.
plebeius -a -um: plebeyo.
plebs plebis f.:plebe.
plenus -a -um: lleno, repleto.
plerique pleraeque pleraque:
el iilayor número de, la iilayor
parte de.
plerumque adu.:generalmente.
pluit pluit irnpers.: llover.
plumbum -i 11.: ploino.
Pluto -onis nz.: Plutón.
pluvia -ae f.: lluvia.
poculum -i 11.:copa.
podium -ii !L.: podio.
poema -atis ri.:poeina.
poena -ae f.:pena, casligo.
poeta -ae rn.: poeta.
poetica -ae f : : poesía.
polio 4 tr.: pulir.
polliceor, pollicitus sum 2 dep.
tr..: prometer.
pompa -ae f.:séquito, coii-iitiva.
Pompeiani -orum 177. pl.: los pompeyanos.
Pompeii -orum f.: Poinpeya.
Pompeius -ii rrr.: Poinpeyo.
pondo ndu.: de peso.
pondus -eris rt.: peso.
pon0 posui positum 3 tr.: colocar, disponer, poner.
pons-ntis m.: puente.
pontifex -icis rn .: pontífice.
popularis -is rn.: compatriota.
populo 1tr.: devastar, asolar.
populus -i nz.: pueblo.
populus -i f : : Alamo.
porcus -i rn.: puerco, cerdo.
porro adu.:adelante.
porta -ae f:: puerta.
porticus -us f.: pórtico.
porto 1tr..:llevar.
portus -us m.: puerto.
posco poposci -3 tr..: pedir.
possideo -sedi -sessum 2 tr.: poseer, apoderarse de.
possum posse potui irr: tr-.:poder.
post prep.: después de, detrás de.
postea adu.: luego, después, en
seguida.
posterus -a -um: siguiente.
postquam conj.: clespués que, luego que.
postremo adu.: finalmente, en
resunien.
::11
postridie aclu.:al día siguiente.
postscaenium -i 11.: posceiiio; pl.:
bastidores.
postulo 1ti-.: pedir.
potens -ntis: poderoso.
potentia -ae f.: poder.
potestas -atis f.: potestad, poder
administrativo, facultad.
potio -onis f.: bebida, brebaje,
poción.
potior 4dep. intr.: apoderarse de.
potior -ius: me,jor, preferible.
poto 1ti,.: beber.
prae prep.: delante de.
praebeo 2 ti..: mostrar, presentar,
proporcionar, dar.
praecedo -cessi -cessum 3 iizti..:
precedei; ir delante.
praeceptor -oris ln .: maestro.
praeceptum -i i i .: precepto, orden.
praecipio -cepi -ceptum 3 ti..:
iiiandar, aconsejar, enseiiai-.
praecipito 1tr.: precipitar.
praecipuus -a -um: principal.
praeclarus-a -um:muy claro, muy
fanioso.
praeda-ae f.: botín, presa.
praedico -dixi -dictum 3 ti-.:predecir.
praeditus -a -um: dotado, provisto.
praedium -ii i i .: finca, propiedad.
praedo -onis m.: ladrón, pirata.
praefectus -i in.: prefecto, jefe.
praefero praeferre praetuli
praelatum iri.. tl-.:preferir.
praeficio -feci -fectum 3 ti-.:
encargar, poner al frente de.
praemitto -misi -missum 3 tr.:
enviar delante, enviar previamente.
praemium-ii ? L . :preinio.
praenomen -inis n.: nombre propio.
praeparo 1ti*.:disponer, preparar.
praepono -posui -positum 3 ti-.:
colocar delante.
praerumpo -rupi -ruptum 3 ti..:
romper.
praeruptus -a -um: escarpado,
abrupto.
praesagium -ii n.: predicción,
oráculo.
praesens -ntis: presente, en persona.
::-ti:
pi-aesentia -ae f.: presencia.
praesertim adu.: sobre todo.
praesidium -ii ?L.:guarnición,
guardia. protección.
praestans -ntis: elniriente.
praesto adu.: pronto a , presto.
praesto -stiti -statum 1iilti..: distinguirse, sobresalir; iii2pei.s.:ser
preferible ser mejor.
praesum praeesse praefui irr.
iirti..:presidir; estar delante de, al
frente de.
praetei. prep.: además de: fuera de.
praeterea adu.: además.
praetereo -ire -ii -itum irr. iizli-.:
pasar por el lado.
praetor -oris in.: pretor.
praetorium -ii 12.:pretorio.
praetorius -a -um: pretoriano.
praetura -ae f.:pretura.
praevenio -veni -ventum 4 ti..:
ponerse delante, prevenir.
prandeo prandi pransum 2 ti..:
alinorzar.
prandium -ii ?L.:
almuerzo.
pratum -i 12.:prado.
pravus -a -um: perverso, depravado.
precor 1clep. ti..: rogar, suplicar.
prehendo -endi -ensum 3 tr.:
coge]., agarrar, atrapar.
premo pressi pressum 3 ti..:
apretar.
pretiosus -a -um: precioso, caro.
pretium -ii iz.: precio, valor.
prex precis f.: ruego, súplica,
plegaria.
pridie adu.: el día antes.
primipilus-i in.:priinercenturión?
primipilo.
primum c~cli).:
primeramente.
primo adu.: en primer lugar.
primus -a -um: primero.
princeps -cipis in.: jefe: pl.: las
personalidades.
principium -ii 12.:principio.
prior prius: primero (entre dos).
priscus -a -um:antiguo.
pristinus -a -um: antiguo, primitivo.
prius ndu.: antes.
priusquam coizj.: antes que. antes de.
privatus -a -um: particular.
pro pi-ep.:delante de, en defensa de,
en lugar de.
probitas -atis f.:honradez.
probo 1ti-.: probar, aprobar.
probrum -i 12.: infamia, vergüenza.
probus -a -um: lionrado, ínt.egro,
bueno.
procedo -cessi -cessum 3 ii~tr.:
adelantar, avanzar, progresar.
proconsul -is i7z .: procónsul.
procul adu.:lejos, a lolejos, delejos.
procumbo -cubui -cubitum 3
iizti..: postrarseoinclinarse, ecliars e sobre el suelo.
procurro -curri -cursum 3 iizti-.:
avanzai.corrienc10, ir corriendo.
prodeo prodire prodii proditum
iri.. iiztr.: acudil; avanzar, salir.
prodigium -ii 12.: prodigio.
proditio -onis f.:traición.
proditor -oris nz.: traidor.
prodo -didi -ditum 3 tr.: d a r a
conocer, entregar a traición, traicionar, relatar.
produco -duxi -ductum 3 tr.:
hacer avanzar. producir.
proelium -ii i c . : combate.
profanus -i ~ 7 2 . :profano, sacrílego.
profectio -onis f.:marcha, partida.
profecto adu.: ciertamente, con
seguridad.
profero proferre protuli prolatumiv. tr.:presentar. a p l a z q sacar.
proficiscor, profectus sum3dep.
iiiti*.:pai-tir. marcharse, salir.
profiteor, professus sum 2 ciep.
ti-.:declarai-. confesar, reconocei-.
progredioi-, progressus sum 3
dep.: avanzar, progresar.
prohibe0 2 tr.: apartar. obstaculizar, impedir, prohibii:
proicio -ieci -iectum 3 tr.: arrojar,
echar lejos de sí.
proinde adu.: por consiguiente.
proles -is f : :prole. descendencia.
promitto -misi -missum 3 tr.: prometer, garantizar.
promoveo -movi -motum 2 tr.:
hacer avanzar. promover.
promptus -a -um: dispuesto, decidido.
prope pi'ep.: cerca de.
propere cidc.: apresuradamente,
con presteza.
\~OCAEULAI<IOL K ~ I N- CASTELLANO
p r o p e r o 1 iiitr.: apresurarse, dirigirse ríipidamente.
p r o p i n q u u s -a -um:próximo, cercano.
p r o p i o r -ius: inas próximo, más
cercano.
p r o p o n o - p o s u i - p o s i t u m 3 ti..:
exponer proponer.
p r o p o s i t u m -i iz .: propósito. proyecto.
p r o p r a e t o r - o r i s ir1 .: propretor.
p r o p r i u s -a -um:propio, característico.
p r o p t e r pvep.: por, por causa de.
p r o p t e r e a udv.: por esto, a causa
de esto.
prora - a e f : :proa.
p r o r s u s crclu.:del todo, en una palabra.
prosequor, p r o s e c u t u s s u m 3 dep.
ti.: proseguir, acoiilpallar, persegu ir.
P r o s e r p i n a - a e f.: Proserpiila.
p r o s p e r i t a s -atis f.: prosperidad.
p r o s p e r u s -a -um:próspero, feliz.
p r o s p e c t u s - u s m.: vista, perspectiva.
p r o s p i c i o - s p e x i - s p e c t u m 3 tr.:
inii-ar, ver a lo lejos o adelante,
prestar ateiicióil.
p r o s t e r n o - s t r a v i - s t r a t u m 3 ti-.:
echar por tierra. abatir, arruinar.
p r o s u m p r o d e s s e p r o f u i ii-1..
aprovechar, ser útil.
ii~ti,.:
p r o t e g o - t e x i -tectum 3 ti-.: cubrir,
proteger.
p r o t i n u s uclu.: sin interrupción,
sin detenerse.
p r o v e r b i u m -ii ir.: proverbio, refrán.
p r o v i d e o - v i d i - v i s u m 2 ir..:prever,
procurar.
p r o v i n c i a - a e f.: proviilcia.
p r o x i m u s -a -um:próximo, cercano, iilmediato.
p r u d e n s -ntis: prudente, sagaz.
p r u d e n t i a -ae: prudencia, sagacidad.
p r u n u s -i f.: ciruelo.
p u b l i c a n u s -i 172.: publicano.
publicus -a -um:público, del Estado.
P u b l i u s -i /?L.: Publio.
p u d e t p u d u i t - imnpems. inti-.:dar*
p u d o r -oris in .: pudor, verg"uenza.
p u e l l a - a e f.: niila, inuchacha.
p u e r -i 172.: ilifio, n~uchacho.
p u g i o - o n i s in..: puñal.
p u g n a -ae f.: lucha, combate.
p u g n o 1iirtr.: luchar, coinbatir.
p u g n u s -i m.: puño.
p u l c h e r - c h r a - c h r u m : hermoso,
bello.
p u l c h r i t u d o - i n i s f.: belleza.
p u l l u s -i in.: pollo.
p u l s o 1 tr.: pegar, golpear, batir.
p u l s u s - u s 171.: impulso, choque,
latido.
p u l v i n u s -i !?l..: cojín, ahnohada.
p u l v i s - e r i s in,.:polvo.
p u n c t u m -i I L . : pinchazo, punto.
P u n i c u s -a -um:púnico, cartaginés.
p u n i o 4 ti-.:castigar.
p u p p i s -is f.: popa.
p u r g o 1 tr.: limpiai-, disculpar.
p u r p u r e u s -a -um:purpúreo.
p u r u s -a -um:limpio, puro.
p u t o 1ti..: pensar, considei.ar.
P y r e n a e u s -i 111 .:los Pirineos.
q u a crdu.:por doilcle, ¿por dónde?
q u a d r a g i n t a proi?. ir~dccl.:cua1-enta.
q u a d r a n g u l u m -i 11 .: cuadi.ilátero.
q u a d r a t u m -i:cuadrado.
q u a d r i g a -ae f.: cuadriga.
quaero quaesivi quaesitum 3
ti..:buscar, preguntar, inquirir.
q u a e s o clef.: t e lo ruego, por favor.
q u a e s t i o - o n i s f.: investigación,
encucsta, pregunta.
q u a e s t o r -oris m.: cuestor.
q u a e s t o r i u m -ii rz .: cuestorio.
q u a e s t u r a - a e f.: cuestura.
q u a l i s - e pror~.:¿cuál?, ¿de qué clase?, ¿de qué modo?, coino.
q u a m adu. y conj: que, coino,
cuanto.
q u a m d i u adu: ¿cuánto tiempo'?,
todo el tiempo que.
q u a m o b r e m adu.: ¿por qué razón?,
por esta razón.
q u a m q u a m con,j.:aunque, por más
que.
q u a m v i s corzj.:aunque, por n ~ u c h o
que.
q u a n d o adu. kcuándo?, cuando.
quantum uclv. ¿cuánto?, coino.
q u a n t u s -a -um pi.oiz.: cuanto,
cuán g ~ a n d e .
q u a r t u s -a -um pi.017 .: cuarto.
q u a s i adu.: como, como si.
q u a t e r adu.: cuatro veces.
q u a t t u o r proiz. ir,clecl.: cuatro.
-que coilj. copnlativa eizclíticu: y.
q u e m a d m o d u m crdu.: ¿cómo?, lo
mismo que.
q u e r c u s - u s f.: eilciila.
q u e r e l a -ae f.: queja, reclamacióil.
q u e r i m o n i a -ae j:: qiie,ja, lamento.
queroi-, q u e s t u s s u m 3 dep. ii~ti..:
quejarse.
q u i quae q u o d pron.: que, quien,
el cual, el que.
q u i a C O I I < ~porque,
.:
puesto que.
quicumque quaecumque quodcumque piniz.: cualquiera que.
quidam quaedam quoddam /
q u i d a m pi.011,.y adj.: ~111tal, un
cierto, uno, cierto, alguno.
q u i d e m nclu.: sin duda, ciertainente.
q u i e s q u i e t i s f.: reposo, descanso.
q u i e s c o q u i e v i quietum 3 inti..:
descansar.
q u i e t u s - a -um:quieto, tranquilo.
quilibet quaelibet quodlibet /
quidlibetproii,. y adj.: cualquiera, quienquiera.
quin corzj.:que no, que.
q u i q u a g i n t a proiz. iildecl.: cincuenta.
q u i n q u e pi-on.. indecl.: cinco.
q u i n q u i e s adu.: cinco veces.
q u i n t u s - a -um pi-on.: quinto.
q u i s / q u i q u a e q u o d l quidpi.oiz.
j 7 crdj.: ¿quién?, ¿que?, ¿cuál?.
quisquam quaequam quodq u a m / q u i d q u a m pi.oi~.y adj.:
alguien, alguno.
quisque quaeque quodque /
q u i d q u e pron. y a.dj.: cada uno,
cada.
quo udu.: ¿dónde?, ¿hacia dónde?,
donde, hacia donde.
quo conj.: porque, a fin d e que.
q u o a d adu. y coi~j.:
ihastacuándo?,
mientras, hasta que.
quod conj.: que, porque.
quominus conj.: que.
quomodo adu.: jcómo?, como.
quondam nclu.:en otro tiempo, una
vez ...
quoniam corLj.: porque, ya que,
puesto que.
quoque aclv.: también.
quorsumuclu.: ¿hacia dónde?,
hacia donde.
quot pi30n.iiidecl.:¿cuántos?, cuantos.
quotannis adu.: todos los años.
quoties adu.: ¿cuántas veces?,
cuantas veces.
redigo -egi -actum 3 tr.: hacer
volver.
redimo -emi -emptum 3 tr.: rescatar.
redintegro 1tr: volver a ernpezar,
restablecer.
reditus -us rn.: retorno.
reduco -duxi -ductum 3 ti..:volver
a llevar, hacer volver.
refero referre retuli relatum
ii-J..:volver a llevar, hacer llevar,
explicar; iinpers.:importar.
reficio -feci -fectum 3 tr.: rehacer,
reparar, reconstruir.
refugio -fugi - 3 ti-.e inti,.:rehuir,
retroceder huyendo.
refugium -ii 11.:refugio.
regina -ae f.: reina.
-regio-onis f.:región, distrito, territorio.
radius -ii ITL.:
radio, rayo.
radix -icis r.: raíz, pie o falda (de un
regius -a -um: real, del rey.
regno 1ti-.e intr.: reinar.
monte).
raeda -ae f.:carro de cuatro ruedas.
regnum -i 12 .: reino, poder real.
raedarius -ii m.: conductor de
rego rexi rectum 3 ti-.:regir, diricarro, cochero.
gir, gobernar.
ramus -i 171.:rama, ramo.
regredior, regressus sum 3 dep.
intr.:volver, retroceder.
rana -ae f.: rana.
rapidus -a -um: rápido, raudo.
relatus p. p. de refero.
religio -onis f.: religión, creencia
rapio rapui raptum 3 tr.: raptar,
arrebatar, robar.
religiosa, práctica religiosa.
raro aclv.: raramente, rara vez.
religiosus -a -um: religioso, piar a r u s -a -um:raro, escaso, poco fredoso.
cuente.
relinquo reliqui relictum 3 tr.:
ratio -onis f.: cálculo, cuenta, sistedejar, abandonar.
ma, método, razón, razonamiento.
reliquiae -arum f: pl.: restos, desratis -is f.:balsa, barca.
pojos.
rebellio -onis f.:rebelión.
reliquus -a -um: restante, que
recedo -cessi -cessum 3 i~zfr.:
queda.
retroceder, retirarse, alejarse.
remaneo -mansi -mansum 2 inti-.:
recens -ntis:reciente, fresco.
permanecer, quedarse.
receptus -us 172.:retirada.
remedium -ii JZ .:remedio.
recessus -us m.: retroceso.
remex -igis m.: remero.
1-ecipio-cepi -ceptum 3 ti..:recibir,
remigium -ii 11.: rerno.
recobrar, retirarse.
remigo 1iiltr.: remar.
recreo 1tr.: rehacer, restablecerse.
remitto -misi -missum 3 tr.: volver
rectus -a -um: recto, correcto,
a enviar, remitir, dejar ir.
bueno.
remotus -a -um:remoto: alejado.
recupero 1tr.: recuperar, recobrar.
removeo -movi -motum 3 tr.: alerecutio -cussi -cussum 3 h-.:saciijar, reii-iover.
dir.
remus -i m.: remo.
reddo -didi -ditum 3 1r.:devolver,
Remus -i 171.: Reino.
restituir, volver a dar.
renascor, renatus sum 3 dep.
infr.: renacer.
redeo redire redii reditum irr.
renuntio 1tr.: anunciar, renunciar.
intr.: volver, regresar.
341
Fv
reor, ratus sum 2 dep. tr.: pensar.
'eparo 1 ir.: reparar, preparar de
nuevo.
repello -puli -pulsum 3 tr.: rechazar, repeler, echar fuera.
repente adu.:súbitamente.
repentinus -a -um: súbito, iinprevisto, inesperado.
reperio -pperi -pertum 4 ti-.:
encontrar, hallar, descubrir. inventar.
repeto -ivi -itum 3 ti..: volver, recomenzar, reclamar.
repleo -plevi -pletum 2 tr.: rellenar, completar.
repo repsi reptum 3 ir~tr.:arrastrarse.
repono -posui -positum 3 ti-.:volver a poner, reponer.
reporto 1ti..:volver a traer o llevar.
reprehendo -endi -ensum 3 ir.:
asir, coger, reprender.
reprimo -pressi -pressum 3 1r.:
reprimir. contener.
repudio 1tr.: rechazar.
repugno 1iiztr-.:oponerse, resistir.
requies -etis f.:reposo. descanso.
requiesco -quievi -quietum 3
iiltr.: descansar.
requiro -quisivi -quisitum 3 ti-.:
preguntar. 1-equerir.
res rei f.: cosa, circunstancia, situación, hecho.
resideo -sedi -sessum 2 infr.:estar
sentado. residir.
resisto -stiti - 3 iiztr.: detenerse,
mantenerse firine, resistir.
resono -sonui -sonitum 1tr.: resonar, hacer eco.
respicio -spexi -spectum 3 ir.:volver a mirar, mirar hacia atrás.
responde0 -spondi -sponsum
2 tr.:responder.
responsum -i 12.: respuesta.
restituo -ui -utum 3 tr.: restituir,
restablecer, volver a s u sitio, colocar de nuevo.
retineo -tinui -tentum 2 Lr.: retener, conservar.
retraho -traxi -tractum 3 ti-.:
hacer volver, retirar, arrastrar de
nuevo.
reus -i m.: acusado.
reverentia -ae f.: teiiior, respeto.
revertor, reversus sum 3 dep.
ii~tr..: volver, volver sobre s u s
pasos.
revoco 1ti..: volver a Ilainar.
rex regis 172.: rey.
Rhenus -i in .: el Rin.
rhetor -oris 172.: rétor, orador.
Rhodanus -i 172.:el Ródano.
rideo risi risum 3 irz!~..:reír.
rigidus -a -um: rígido, inflexible.
rigor -oris rn.: rigidez, rigor.
ripa -ae f.: ribera, costa.
risus -us 172.: risa.
rivus -i rn.: riacliuelo, arroyo.
rixa -ae f.: disputa, riiia.
robur -oris 12.:roble, resisteiicia.
robustus -a -um: de roble, robusto.
rogatio -onis f.: pregunta, proyecto de ley, ruego.
rogo 1 tr-.:preguntar, presentar un
proyecto de lex solicitar.
Roma -ae f.: Roma.
Romanus -a -um: roinano.
Romulus -i 172.:Róinulo.
rostra -orum 17. p1.: tribuna del
foro.
rota -ae f.: rueda.
ruber -bra -brum: rojo.
rubor -oris 172 .: color rojo, rojez
rudis -e: rudo, tosco, grosero.
ruina -ae f.:i.uiila, caída.
rumor -oris 112.:opinión generalizada, rumor.
rumpo rupi ruptum 3 ti,.: roinper.
rursum = rursus.
rursus udv.: nuevamente, otra vez.
r u s ruris 11.: canlpo, propiedad
rural.
rusticus -a -um: rústico, del campo.
Sabinus -a -um:sabino.
sacculus -i m .:bolsa.
saccus -i in.: saco.
sacer -cra -crum: sagrado, consagrado.
sacerdos -otis in. y f.: sacerdote,
sacerdotisa.
sacramentum -i n.:juramerito.
sacrificium -ii 11.: sacrificio.
sacrum -i 12.:cei.emonia religiosa.
ieculum -i 11.: siglo.
saepe udv.: ainenudo, con frecueilcia.
saeptum -i 17.: vallado, barrera,
seto.
saevus -a -um: cruel.
sagacitas -atis f.: finura de olfato,
sagacidad.
sagax -acis: que tiene olfato fino,
sagaz.
sagitta -ae f.:flecha.
sagittarius -ii in .: arquero.
sagulum -i n .:sayo militar, capote.
sagum -i = sagulum.
Saguntinus -a -um: saguntiilo.
Saguntum -i n.:Sagunto.
sal salis m.: sal.
salii -iorum in.: los salios.
salio salui saltum 4 irztr.: saltar.
saltus -us 177.: desfiladero, garganta, salto.
salus -utis f.: salud, salvación.
saluto 1ti-.:saludar, visitar.
salve ir7ler:j.:jsalud!
salvus -a -um: sano y salvo.
sanctus -a -um: sagrado, inviolable.
sane crctu.: sin duda, enverdad,verdaderaineiite.
sanguis -inis 177 .: sangre.
sano 1tr.: curar.
sapiens -ntis:sabio, razonable.
sapientia -ae f.: sabiduría, cordura, sensatez.
sarcina -ae f.: bagaje.
sarcio sarsi sartum 4 ti*.: reparar.
Sardinia-ae f.: Sardinia, CcrdeRa.
satelles -itis n?.: acoinpañante;pl.:
escolta.
satis adu.: bastante, suficiente.
Saturnus -i 172.:Saturno.
saucius -a -um: herido, maltreclio,
roto.
saxum -i n.: piedra, roca.
scaena -ae f.: escena, escenario.
scamnum-i 11.:taburete, banquete.
scapha -ae f.: barca, lancha.
sceleratus -a -um: criminal.
scelus -eris ii..:criinen.
scientia -ae f.: ciencia.
scilicet udv.: por supuesto, evidentemente.
scio 4 tr.: saber.
Scipio -onis 172.: Escipión.
scriba -ae m.: escriba.
scribo scripsi scriptum 3 tr..:
escri bii-.
scriptor -oris vi.:escritor.
scriptura -ae f.: escritura.
scutum -i n.: escudo.
se pron.: él mismo.
seco secui sectum 1ti..: cortar.
secretus -a -um: separado, escondido, oculto, secreto.
secundarius -a -um: secundario.
secundus-a-um:segundo, favorable.
securis -is f.:hacha.
securus -a -um: seguro, tranquilo.
sed corzj.: pero, sino.
sedeo sedi sessum 2 intr..: estar
sentado.
sedes -is f.: asiento, resideilcia.
seditio -onis f.: sedicióii.
sedo 1ti..:apaciguar, calinar.
sella -ae f:: silla, asiento.
semel udv.: por unavez, unavez.
semen -inis ri .: simiente, semilla.
semita -ae f.: senda, camino.
semper aclu.: sienipre.
senarius -a -um: senario.
senator -oris m .: senador.
senatus -us 172.: senado.
senatusconsultum -i IL.:senadoco11sulto.
senectus -utis f.:vejez.
senex senis: viejo, anciano.
senilis -e: senil.
sensus -us m.: sentido.
sententia -ae f:: opinión.
sentio sensi sensum 4 ti-.: serilir,
darse cuenta, pensar.
separatim udv.:separadainenle.
sepelio -pelivi -pultum 4 ti..: enterrai., sepullar.
septempi.oiz. iizdecl.: siele.
septentrio -onis in.: septentrión,
norte, trainoillaila.
septimus -a -um p o n . : séptimo.
septuaginta proiz. iizdecl.: setenta.
sepulchrum -i 12.:sepulcro.
sepultura -ae f.: sepultura.
Sequana -ae 172.: el Sena.
sequor secutus sum 3 dep. ti..:
seguir.
serenus -a -um: sereno, sin nubes.
serio adu.: sei-iamente.
serius -a -um: serio.
sermo -onis ni .: coi~versacióii,inodo de expresarse.
:-;4<-1
ser0 adu.: tarde, demasiado tarde.
ser0 sevi s a t u m 3 Ir.: sembrar.
Sertorius -ii rv .: Sertorio.
serva -ae f.: esclava.
servilis -e:servil, de esclavos.
servitus -utis f:: esclavitud.
servo 1 Ir..: guardar. observar, reservar, salvar.
servus -i rn.:esclavo.
s e s t e r t i u s -ii nz.: sestercio (1110neda).
seu = sive.
severitas -atis f : : severidad, rigor.
severus -a - u m :severo, riguroso.
s e x pr-on. irzclecl.: seis.
sexaginta ~ i - o nindecl.:
.
sesenta.
s e x t u s -a - u m pr.ori .: sexto.
si e(~rzj.:
si.
sic aclu.: así.
S ~ C C U S-a - u m : seco.
Sicilia -ae f.: Sicilia.
Siculus -a - u m :siciliano.
sicut atlu.: como, coino si.
sidus -eris rz .: astro, estrella.
s i g n i f e r -eris rn..: signífero, abanderado.
significo 1 tr.: significar.
s i g n u m -i 12.: señal. estandarte.
s i l e n t i u m -ii rz.: silencio.
silex -icis 112.: piedra, pedernal.
silva -ae f.: bosque. selva.
similis -e:parecido, semejante.
similitudo -inis f.: semejanza.
s i m p l e x -icis:siniple, sencillo.
simul ado.: a l misino tiempo.
simul ac corzj.: tan pronto como.
simul a t q u e = simul ac.
s i m u l a c r u m -i 11.:simulacro, imagen, estatua, representación.
s i m u l o 1 Ir.: simulai-, fingir.
s i n corcj.:pero si.
sine prep.: sin,
singularis -e:singular, único.
singuli -ae -a:uno cacla uno, de uno
en uno.
sinister -tra - t r u m : izquierdo,
siniestro.
sino sivi s i t u m 3 fr.:permitir.
s i n u s - u s rn.: seno, pliegue, golfo,
bahía.
siquidem colti.:puesto que, porque.
sisto stiti s t a t u m 3 ti.. e intr,.:
porier. detener, ponerse, detenerse.
sitis -is f.: sed.
; 10
situs -a -um:situado, colocado.
sive con;.: o, o si.
sobrina -ae f : : prima hermana.
sobrinus -i vi.:primo hermano.
soccus -i rn .: zueco.
socer -eri 117 .: suegro.
societas -atis f.: sociedad, asociación, alianza.
socius -a - u m :aliado, asociado.
socordia -ae f:: indolericia.
Socrates -is 112.: Sócratcs.
sodalis -is 112.: compañero.
sol -is rn.:sol.
solea -ae f.: sandalia.
soleo, solitus s u m 2 sernidep.
ilztr..: solel: acostuinbrar a suceder.
solidus -a - u m :sólido, [irme.
solitudo -inis f.: soledad.
sollemnis -e:solemne.
sollers sollertis: Iiábil; diestro.
sollertia -ae f.: habiliclacl, destreza.
sollicito 1tr,.:remover, soliviantar.
solicitar.
sollicitus -a - u m :inquieto, at,ento.
s o l u m adu.: sólo, solaniente.
s o l u m -i 11.:suelo, tierra.
solus -a - u m prorz.: solo, íInico.
solvo solvi s o l v i t u m 3 tr..: desatar, pagar.
s o m n u s -i I I L . : sueño.
sono -ui - i t u m 1 irztr..:sonar.
sordidus -a - u m :sórdido, sucio.
soror -01% f.: hermana.
sors sortis f.: suerte, sorteo.
spargo sparsi s p a r s u m 3 tr.:
esparcir, dispersar, disenliiiar.
s p a t i u m -ii n.: espacio, distancia,
espacio de tieinpo.
species -ei f.: aspecto, visión, apariencia, especie.
spectaculum -i rz.: espectáculo.
specto 1 tr.: mirar, examinar.
speculator -oris 172.: explorador.
s p e c u l u m -i ?L.: espejo.
s p e r n o sprevi s p r e t u m 3 ti..:
rechazar, despreciar.
spero 1tr..: esperar.
spes -ei f.: esperanza.
spina -ae f.: espina, espina dorsal.
spiro 1iiztr.: exhalal; respirar.
splendidus -a - u m :espléndido.
splendor -oris nz.:esplendor.
spolio 1 tr.: espoliar, desposeei,.
s p o l i u m -ii 11.:despojo, botín.
s p o n d e o s p o p o n d i sponsurn
2 tr,.:prometer, comprometerse.
sponsa -ae f.: novia, prometicla.
sponsio -onis f'.: promesa, conipromiso.
s p o n s u s -i rrz.:desposado, novio.
s p o n t e ndu.: espontáneanlente,
por voluntad propia.
sportula -ae f:: espórtula, cestita.
s t a t i m adu.: constailternente, al
instante.
statio -onis f.: posición, cuerpo de
guardia.
stativa - o r u m 12. pl.: caiiipaiuento.
statua -ae f.: estatua.
s t a t u o -ui -utum3 tr,.:colocai; establecer, determinar.
statura -ae f.: estatura.
status - u s 171.: estado, situación.
stella -ae f.: estrella.
s t e r n o stravi s t r a t u m 3 tr-.: extencler, hacer caer, cubrir.
stilus -i rn .: estilo, puilzón.
s t i p e n d i u m -ii 12.: estipendio, tributo, paga (del soldado).
stirps -is rn.:estirpe, linaje.
s t o steti s t a t u m 1 irztr..: estar de
pie, estar inmóvil.
stola -ae f.: estola.
strages -is f.: estrago, devastación.
s t r e n u u s -a - u m :act,ivo, enérgico.
stringo s t r i n x i s t r i c t u m 3 tr..:
apretar, estrechar, arrancar, desenvainar.
s t u d e o -ui - 2 ilztr.: dedicarse a ,
poner empeño en: interesarse por,
estudiar.
s t u d i u m -ii 11.: einpeiio, afán, interés, dedicación, estudio.
stultitia -ae f.: estupidez.
s t u l t u s -a - u m : est.úpiclo; necioo
insensato.
s t u p e o -ui - 2 ilztr-.:quedarse atónito, quedarse estupefacto.
s t u p i d u s -a -um:estupefacto, atónito.
stupor -oris nz.:estupor.
s u a d e o cuasi s u a s u m 2 tr.: aconsejar?persuadir.
suavis -e:suave.
s u b prep.: bajo, debajo, al pie de.
s u b e o subire subii s u b i t u m ir?..
iizLr-.:i r a ponerse debajo, avanzar,
sostener.
subicio -ieci -iectum 3 tr..: sonleter, poner debajo.
subigo -egi -actum 3 tr.: someter,
subyugar.
subito udu.: repentinamente, de
in~proviso.
subitus -a -um: súbito, repentino.
sublatus p. p. de tollo.
sublevo 1fr..: levantar, elevar.
sublimis -e: sublime, e11el aire.
subsequor, subsecutus sum 3
dep. tr.: seguir de cerca.
subsellium -ii n .: bailquillo, escaiio.
subsidium -ii 11.: ref~ierzo,ayuda.
subsolanus -i i n .: subsolano (vieilto del este).
subsum subesse subfui ir./:
irltr..:estar debajo, estar cerca.
succedo -cessi -cessum 3 irztr'.:
acercarse. suceder, salir bien.
successor -0ris 177 .: suces01-.
succumbo -cubui -cubitum 3
irztr..: sucuinbii. caer debajo de.
succurro -curri -cursum 3 irztr.:
acudir. acudir en socorro.
sudis -is f.: estaca.
sudor -oris rn.: sudor.
sufficio -feci -fectum 3 irztr..: ser
suficiente.
suffigo-fixi -fixum 3 i i , . : clavar.
suffragium -ii n.: sufi-agio, voto.
Sulla -ae 112.:Sula.
sum esse fui ir,rs. intr.: ser, estar,
existir, haber.
summus -a -um: la parte rnás
alta de.
sumo sumpsi sumptum 3 tr.:
toinar, escoger, asumir.
supellex -1ectilis f.: instruinento.
utensilio: pl.: inobiliario, ajuar.
vajilla.
super prscp.:encima, sobre.
supera -orum rz.: cielo.
superbia -ae f.: soberbia, orgullo.
superbus -a -um:soberbio. orgulloso, altanero.
supercilium -ii n .: ceja.
superi -orum m .: los dioses.
superior -ius: superior, an1;erior.
supero 1tr.: superar, vencer.
supersum superesse superfui
ir.1.. iilir..:quedar, sobrevivir.
supei-vacaneus -a -um:superfluo,
inútil. accesorio.
supervenio -veni -ventum 4 intr..:
venir encima, sobrevenir.
supplex -icis: suplicante.
supplicatio -onis f : : plegaria pública, acción de gracias.
supplicium -ii rz.: suplicio, castigo.
supplico 1irlfr.:suplicar.
supra prep.: arriba, enciiila.
supremus -a -um: supreino, ú1timo.
surdus -a -um:sordo.
surgo surrexi suri-ectum 3 inti..:
levantarse, surgir.
suscipio -cepi -ceptum 3 tr,.: recoger, eilcargarse, aceptar.
suspectus -a -um: sospechoso.
suspendo -pendi -pensum 3 fr.:
colgai., suspender.
suspicio -spexi -spectum 3 tr..:
iiiirar de abajo arriba, l e \ ~ a n t a r l a
vista.
suspicio -onis f:: sospecha.
sustineo -tinui -tentum 2 tr..:
resistir, sostener, soportar.
sustuli pcrf. d e tollo.
suus -a -um prorz.: suyo.
F,
. .
tabella-ae f.: tablilla, tableta.
tabellarius -ii rn..: tabelario.
taberna -ae f : :tienda.
tabernaculum -i rz.: tienda d e
cainpaña.
tabes -is f.: eilferineclad, infección.
tabula -ae f.: tabla, tableta para
escribir.
tabulatum -i n.: suelo de tablas,
piso.
taceo -cui -citum 2 irztr..: callar.
talentum -i rr.: talento (moneda).
talis -e: tal, semejante.
tam adu.: tan.
tamen conj.:con todo, sin embargo,
no obstante, pero.
tamquam oclu.: coino, como si,
igual que si.
tandem aclu.: en fin, finalinente.
tango tetigi tactum 3 tr..: tocar.
tanto adu.: tanto.
tantum ucfu.: solan~ente,sólo.
tantus -a -um: tan grande, tan
iinportante.
tardus -a -um: lento.
Tarraco -onis f.: Tarraco, Tarragona.
Tarraconensis -e:tarraconense.
taui-us -i rn .:toro.
tectum -i 12.:techo.
tego texi tectum 3 tr..: cubrir,
prot.egei-.
tegula -ae f.:teja.
tellus -uris f.: tierra.
telum -i 11.:proyectil, dardo.
temere ndv.:teirierariainente.
temperantia -ae f.: inoderación,
templanza, mesura, comedimiento.
tempero 1 irztr.: regular, moderar,
ser inoderado, abstenerse de.
tempestas -atis f.: tieinpo, teinpestad.
templum -i n .: teinplo.
tempto 1tr.: tentar, intentar.
tempus -oris rz.: tieinpo, momento.
tendo tetendi tensum 3 tr..: extender, dirigirse, acampar.
tenebrae -arum f: pl.: tinieblas,
oscuridad.
teneo tenui tentum 2 tr.: tener,
contener, ocupai-.
tener -a -um: tierno.
tenuis-e: tenue, fino, sutil, delgado.
tentorium -ii 11.: tienda de canipaña.
tepidarium -ii rz.: tepidario (sala
para tomar baños tibios).
tepidus -a -um: tibio, entibiado.
tepor -oris tu.: tibieza, calor teinplado.
ter adu.: tres veces.
terebro 1tr..: perforar, horadar.
tergum -i n.: espalda.
tero trivi tritum 3 tr..: frotar, gastar, consuinir.
terra -ae f.: la tierra.
terreo 2 fr..: aterrar, aterrorizar.
terrestris -e: Lerreslre.
terribilis -e.terrible, espantoso.
territorium -ii rz .: territorio.
terror -oris 111.: terror, espanto.
tertius -a -uin pr-on.:tercero.
tessera -ae f:: tésera.
testamentum -i 11.: testainen::~
testimonium -ii Ir.: testiinonio.
testis -is rn .: testigo.
testor 1clep. tr.: sel. testigo. -.y%::guar.
t e s t u d o -inis f:: tortuga.
t h e a t r u m -i 11.: teatro.
t h e r m a e - a r u m f: pl.: termas.
t h e s a u r u s -i m.: tesoro.
T i b e r i s -is m.: el Tíber.
t i b i c e n -inis 172.:flautista.
t i m e o -ui -2 ti-.:temer, tener miedo de.
l i m i d u s -a -um:tíiiiido, iiiiedoso.
t i m o r -oris 112 .: temor, miedo.
t i n g o t i n x i t i n c t u m 3 ti-.: teñir,
bañar, impregnar.
t i n t i n n a b u l u m -i 11.: campanilla.
t i r o -onis in.:recluta, principiante.
t i t u l u s -i JTL.: título.
toga -ae f.: toga.
tolero 1 tr.: tolerar.
tollo sustuli s u b l a t u m 3 tr.: levantar, elevar, llevarse.
t o n d e o t o t o n d i t o n s u m 2 tr.:
esquilar, cortar (el pelo, la barba),
afeitar.
t o n i t r u m -i = t o n i t r u s .
t o n i t r u s - u s m.: trueno.
t o n o -ui - 1 iittr.:tronar.
t o n s o r -oris in.: barbero, peluquero.
t o r m e n t u m -i 11.: i n i q u i n a de guerra, toriiiento, tortura.
t o r q u e o torsi t o r t u m 2 ti-.: torcer, hacer girar, atormentar.
t o r r e o t o r r u i t o s t u m 2 ti..: tostar, asar.
tot pron. indecl.: tantos.
t o t i e s adu.: tantasveces.
t o t u s -a -um pron.: todo, entero.
t r a b s trabis f.: viga, tronco.
t r a c t o 1ti..:tocar, inanejar, tratar.
t r a c t u s - u s nz.: acción de tirar o
arrastrar, barrio.
t r a d o -didi - d i t u m 3 h.:entregar,
dar, pasar, confiar, explicar.
t r a d u c o -duxi - d u c t u m 3 ti-.:hacer
pasar, transportar, traducir.
tragicus -a - u m :trágico.
ti-agoedia -ae f.: tragedia.
t r a h o t r a x i t r a c t u m 3 tr.: sacar.
estirar. arrastrar.
traicio -ieci - i e c t u m 3 ti-.: hacer
pasar al otro lado, atravesar.
tranquillitas -atis f.: tranquilidad.
t r a n q u i l l u s -a -um:tranquilo.
t r a n s pi-ep.: al otro lado de.
transeo transire transii tran'M
s i t u m iir. iilti.. y tr.: pasar, atravesar.
t r a n s f e r o - f e r r e -tuli -1atum irr.
tr.: llevar, trasladar, pasar, traducir.
t r a n s f u g a -ae m.: tránsfuga, desertor.
transgredior, t r a n s g r e s s u s s u m
3 dep. tr.: pasar, atravesar.
t r a n s m i t t o -misi - m i s s u m 3 ti..:
hacer pasar, enviar al otro lado.
t r a n s p o r t o 1 tr.: transportae
t r e m o -ui-3 inti..: temblar, vibrar.
t r e p i d a t i o -onis f.: agitación,
inquietud.
t r e p i d o 1 intr.: agitarse, temblar.
t r e p i d u s -a -um:inquieto. tembloroso.
t r e s t r i a pi-o)?..:
tres.
t r i a n g u l u m -i iz.: triángulo.
t r i b u n a l - i s 11.:tribunal.
t r i b u n a t u s - u s in .: tribunado.
t r i b u n i c i u s -a -um:tribunicio.
t r i b u n u s -i m.: tribuno.
t r i b u o -ui -utum 3 ti..: distribuir,
conceder, atribuir..
t r i b u s - u s f.: tribu.
tributum -i 11.: tributo, impuesto.
t r i c l i n i u m -ii 11 .: triclinio.
triginta pron. indecl.: treinta.
t r i p l e x -icis:triple.
t r i r e m i s -is f.: trirreme.
tristis -e:triste.
tristitia -ae f.: tristeza.
t r i u m p h a l i s -e:triunfal.
t r i u m p h o 1 iritr.:celebrarel triunfo.
t r i u m p h u s -i 112.: triunfo.
t r i u m v i r -i m.:triun\~iro.
t r i u m v i r a t u s - u s ~ 2 . :triunvirato.
Troia -ae f.: n o y a .
T r o i a n u s -a -um:troyano.
t r o p a e u m -i 11 .: trofeo.
trucidatio -onis f:: masacre. carnicería.
t r u c i d o 1 ti..: matar, masacrar.
t r u n c u s -i nt.: tronco ( d e árbol).
t r u x -cis: fiero, feroz, cruel.
tu pi.oiz.: t ú .
t u b a -ae f.: trompeta.
t u b i c e n -inis 112.: trompetero.
t u e o r , t u i t u s s u m 2 dep. ti-.: defender, proteger.
t u g u r i u m -ii la.: cabaña, choza,
tugurio.
tuliperf. de fero.
t u m adv.: eiitonces, e n aquel
momento.
t u m u l t u s -us 171.: tuiii~ilto,desorden, confusión. agitación.
t u m u l u s -i in.: t ú m u l o , colina, elevación.
t u n c ciclu.: entonces, e n aquel
moniento.
t u n i c a -ae f.: túnica.
t u r b a -ae f.: turba, m u l t i t u d , m u chedumbre.
t u r b i d u s -a -um:turbado, desordenado, turbulento.
t u r b o 1 ti..: turbar, agitar, alterar,
1-evolvei-.
t u r b u l e n t u s -a -um:turbulento.
t u r m a -ae f.: escuadrón.
t u r p i s -e:feo, vergonzoso, indigno.
t u r p i t u d o -inis f.: vergüenza, ignominia.
t u r r i s -is f.: torre.
t u t e l a -ae f.: tutela.
t u t o adu.: sin pelig~o.sin riesgo.
t u t u s -a -um:seguro. protegido, sin
peligro.
t u u s -a - u m pi.oit.: tuyo.
t y r a n n i a -ae f : :tiranía.
t y r a n n u s -i m .: tirano.
uber -eris:abundante, fértil.
ubi adv.: ¿en dónde?, e n donde,
cuanclo.
u b i q u e aclu.:e n todas partes.
ulciscoi*, u l t u s s u m 3 dep. ti..:
vengar, vengarse d e , castigar.
u l l u s -a -um: u n , algún, uno, alguno.
u l m u s -i f.: oliiio.
u l t i m u s -a - u m :últinio.
u l t o r -oris m.:vengador.
u l t r a prep.: m á s allá de, n16s lejos de.
Ulysses -is 171.: Ulises.
u m b r a -ae f : : sonibra.
u m q u a m udu.: alguna vez.
u n a udv.:juntamente, e n conipañía
de,junto con.
u n d a -ae f.: ola, oleada.
u n d e uclv.: ¿de dónde?, d e donde.
u n g u e n t u m -i it.:ungüento.
n g u l a -ae f.: uña.
u n i c u s -a -um:único.
u n i v e r s u s -a -um:todo, entero.
u n u s -a - u m pron.: uno, uno solo.
u r b a n u s -a - u m :de l a ciudad, educado.
u r b s - i s f:: ciudad, Roina.
u r g e o u r s i - 2 tr.: impeler, apretar, apreii-iiar, einpujar, seguir de
cerca.
u r n a -ae f.:urna.
u r o u s s i u s t u m 3 tr.: quemar,
incendiar.
u r s a -ae f.: osa, hembra del oso.
u r s u s -i 112.:OSO.
u s q u e adu. de refr~erzode los ~ 0 1 7 2 plerner~tosde lugar:justamente.
u s q u e ad prep.: hasta.
u s u r a -ae f.: uso, usura.
u s u s - u s 172.: USO,utilidad, sewicio.
u t a d u . y conj.: como, que, para que.
de manera que, aunque.
u t e r u t r a u t r u m proa.: ¿cuál de
los dos?, uno de los dos.
u t e r u t r i s m.: odre.
uterque utraque utrumque
pro!!.: uno y otro, iimbos, los dos.
utilis -e:útil, provechoso.
utilitas -atis f.: utilidad, provecho.
u t i n a m adu.: jojalá!
u t o r , u s u s s u m 3 de/>.intr.: usar,
utilizar, emplear.
u t r i m q u e adu.: por ambas partes.
u t r u m udu. ilzterr-ogatiuo:(no s e traduce) si.
u v a -ae f.: uva.
u x o r -oris f.:esposa, inujer casada,
inujei:
J
acatio -onis f.: dispensa, exención.
vacca -ae f.: vaca.
v a c o 1 ilrtr.: estar vacío, estar
libre de.
v a c u u s -a -um:vacío.
vado--3
intr.: ir, marchar.
v a d u m -i rl .: vado.
v a g i t u s - u s m.: geinido, grito.
v a g u s -a - u m :errante, indefinido.
valde ndu.:mucho, en gran manei-a.
vale interg.: ;adiós!
valeo -ui -2 infr.:ser íuerte, estar
bien de salud, servir.
v a l e t u d o -inis f.: salud.
v a l i d u s -a - u m :sano, fuerte.
vallis -is f.:valle, cañada.
vallo 1 tr.: rodear de un vallado,
empalizada o trinchera.
v a l l u m -i n.: empalizada, vallado,
parapeto.
v a n u s -a - u m :vacío, sin flindaiiiento, inútil.
v a r i u s -a -um:variado, diverso.
v a s vasis 12.: vaso.
v a s t o 11r.:devastar, asolar.
v a s t u s -a - u m : vasto, devastado,
grande.
v a t e s - i s m . y f.: adivino, adivina.
-ve couj. disyu~zti~uer~clitica:
o.
vectigal -is ir.:tributo, impuesto.
v e h e m e n s -ntis:enérgico, violeiito,
intenso.
v e h i c u l u m -i r , . : vehículo, medio de
transporte, carro.
v e h o v e x i v e c t u m 3 tr.: llevar,
transportar.
ve1 conj.: o.
veles -itis 112.: vélites.
velle iaf. de volo.
v e l l o v u l s i v u l s u m 3 tr.: arrancar.
v e l o 1 tr.: cubrir, velar, ocultar.
velocitas -atis f : : velocidad.
v e l o x -icis:veloz, rápido.
v e l u m -i 11.: vela, cortina, velo.
v e l u t adu.: coino, como si.
v e n a b u l u m -i n.: venablo.
venalis -e:en venta, para vender.
v e n a t i o -onis f : : caza, animal cazado.
v e n a t o r -oris m..: cazador.
v e n a t u s - u s m.: caza, producto de
la caza.
v e n d i t o r -oris nr.: veiidedor.
v e n d o -didi - d i t u m 3 tr.: vender.
v e n e n u m -i 11.: veneno, droga.
venerabilis -e:venerable.
v e n e r a t i o -onis f.: veneración,
respeto.
v e n e r o r 1 dep. tr.: 17enerar,honrar,
1-elidirculto.
v e n i a -ae f:: permiso, indulgencia,
perdón.
v e n i o v e n i v e n t u m 4 irztr.: venir,
llegar.
v e n o r 1 dep. ti..:cazar.
v e n t e r -tris nr.: vientre.
v e n t u s -i rn.: viento.
V e n u s -eris f.: Venus.
v e n u s t u s -a - u m :encantador. lleilo
de gracia, elegante.
ver v e r i s 12.: priniavera.
verber -eris n.: golpe (de vara, d e
látigo).
v e r b e r o 1 tr: golpear, azotar, sacudir.
verbum -i 12.: palabra, término.
V e r c i n g e t o r i x -igis m.: Vercingétorix.
v e r e c u n d i a -ae f.: respeto, discreción, pudor.
v e r e o r 2 dep. Ir.: temer, temer por.
Vergilius -ii n2.:Virgilio.
verisimilis -e:verosíinil.
v e r i t a s -atis f.:verdad.
v e r n a -ae m.: esclavo (de nacimiento).
v e r o adu. y corzj.:realmente, pero.
v e r s o 1 tr.: hacer girar, voltear,
mover; pas.: encontrarse, vivir,
ocuparse.
v e r s u s - u s m.:hilera, verso.
v e r t e x -icis m.: vértice, punto culininante, reinoliiio.
v e r t o v e r t i v e r s u m 3 tr.: girar,
hacer girar, volver, dirigirse.
v e r u m colrj.:pero.
v e r u m -i 11 .: verdad.
v e r u s -a -um:verdadero, real.
v e s p e r -i rn.: la tarde, la caída de la
tarde, atardecer.
V e s t a -ae f : : Vesta.
vestalis -is f.: vestal.
v e s t e r -tra - t r u m pr-ori .: vuestro.
vestibulum -i 12.: vesti%ulo,entrada.
v e s t i g i u m -ii 12.:huella, rastro.
v e s t i m e n t u m -i 12.:vestido.
v e s t i o 4 tr.: vestir, revestir.
v e s t i s -is f.: vestido, ropa.
v e t e r a n u s -a -um:veterano.
v e t o -ui -itum 1 ti..: prohibir.
v e t u s -e&: viejo, antiguo.
vetustas-atis f.: vejez, antigüedad.
v e t u s t u s -a - u m : viejo, antiguo,
anticuado.
vexillum -i ?L.:
estandarte, insignia.
via -ae f.: camino, calle, carretera.
v i c a n u s -a -um:aldeano.
vicarius -a -um:supleilte, sustit~lto.
vicina -ae f.: vecina.
:3 151
o a
vicinitas -atis f:: vecindad, vecindario.
vicinus -i m.: vecino.
vicinus -a -um:vecino, próxiino.
victima -ae f:: víctima.
victor -oris m.: vencedor.
victoria -ae f.:victoria.
victus -us rn .: alimento.
viculus -i rn.:pueblecito, aldehuela.
vicus -i m.: pueblo, aldea.
videlicetatlu.: sin duda, por
supuesto.
video vidi visum 2 tr.: ver, procurar; pas.: ser visto, parecer.
vigeo 2 irztr.: estar f ~ i e r t e ,tener
fuerza.
vigil -is m.: centinela.
vigilia -ae f.:vela, vigilia, parte de
la noche, centinela.
vigilo 1irztr.:velar, estar despierto.
viginti pr-011.indecl.:veinte.
vigor -oris m .: vigor, energía.
vilicus -i nz.: granjero.
vilis -e: barato, de poco valor, vil.
villa -ae f.: casa de campo, propiedad rural, villa.
vimen -inis n.: miinbre, junco.
vincio vinxi vinctum 4 tr.: atar,
encadenar.
vinco vici victum 3 tr.: vencer.
vinculum -i n.: atadura, cadena.
vindico 1tr-.: reclamar, castigar.
vinea -ae f.:viña, mantelete.
vinum -i n,.: vino.
violentia -ae f.:violencia.
violo 1tr-.: violar, profanar, ultrajar.
vipera -ae f.:víbora.
vir viri m.: hombre, varón.
virga -ae f:: vara, bastón.
virgo -inis f.: doncella, inuchacha.
viridis -e: verde.
virilis -e:viril, masculino.
virtus -utis f:: valor, valentía,
virtud.
vires -ium pl. de vis: las f'uerzas.
vis vis f.:f ~ i e r z avigor,
,
violencia.
visito 1tr-.: visitar, ir a ver.
visus -us m.: vista, visión.
vita -ae f.: vida.
vitis -is f.:viña.
vitium -ii 12.: defecto, tara, vicio.
vito 1tr,.: evitar, esquivar.
vitulus -i m.: ternero.
vitupero 1 fr.: vituperar, criticar,
reprochar.
vivarium -ii rz.: vivero.
vivo vixi victum 3 intr-.:vivir.
vivus -a -um:vivo, animado.
vix adu.:con dificultad, a penas.
vocabulum -i n.: vocablo, palabra,
denominación.
voco 1tr.: llamar, noinbrar.
vol0 1irztr-.:volar.
vol0 velle volui irr. y tr.: querer,
desear.
volubilis -e:voluble, inconstante.
volumen -inis n.: voluinen, libro.
voluntarius -a -um:voluntario.
voluntas -atis f.:voluntad.
voluptas -atis f:: placer, deleite.
volvo volvi volutum 3 tr..: rodar,
hacer rodar, derribar.
vomitoria -orum rz. pl.: vomitorios.
voro 1tr.: devorar.
vos pro17.: vosotros.
votum -i n .: voto, promesa, deseo.
voveo vovi votum 2 tr.: prometer,
hacer u n voto.
vox vocis f.:voz.
Vulcanus -i:Vulcano.
vulgaris -e:vulgar.
vulgus -i n.: vulgo, gente, masa del
pueblo, nlultitud.
vulnero 1tr.: herir, lastimar.
vulnus -eris 12.: herida.
vulpes -is f.: zorra.
vultur -uris rn.: buitre.
vultus -us m.: rostro, cara, expresión.
x
xystus -i rn.: paseo plantado de
árboles.
z
zodiacus -i nz.: zodíaco.
zona -ae f.: cinturón, zona.
Descargar