investigación social na motricidade humana: metateoría, teoría e

Anuncio
Investigación aplicada na Motricidade Humana
Programa de Doutoramento
Departamento X05 Didácticas Especiais
Bienio 2006-08
“INVESTIGACIÓN SOCIAL NA MOTRICIDADE HUMANA: METATEORÍA, TEORÍA E
METODOLOXÍA”
Profesora: Dra. Ana Rey Cao
Dra. Cristina López Villar
Correo electrónico: [email protected]
CRÉDITOS: 4 Créditos/ 2 teóricos e 2 prácticos
CALENDARIO :
Vease en calendario del bienio 2006-08 en http://webs.uvigo.es/x05
1. XUSTIFICACIÓN
O obxecto de estudio do home en movemento ten unha consideración científica complexa. Múltiples
disciplinas teñen como obxecto material de estudio dito fenómeno: a bioloxía, a química, a medicina, a
biomecánica, a psicoloxía ou a socioloxía atópanse entre as máis coñecidas.
Ós profesionais das Ciencias da Motricidade (ou Ciencias do deporte, Ciencias da actividade física,
etc.), e máis concretamente, as persoas que proveñen do eido das Licenciaturas en Ciencias da
Actividade Física e o Deporte (ou INEFs) enfréntanse a un primeiro reto no momento de comezar a súa
singladura na investigación:
Seleccionar a perspectiva científica dende a que abordar o estudio do home en movemento.
Para poder implementar a metodoloxía é necesario delimitar o campo disciplinar da investigación: social
ou naturalista, básica ou aplicada, cualitativa ou cuantitativa, empírica ou normativa, nomotética ou
ideográfica.
O primeiro obxectivo deste curso é coñecer aspectos básicos da teoría da ciencia para poder
discutir sobre o status científico do noso ámbito de investigación. Éste é o primeiro paso para poder
seleccionar e operativizar o noso problema de estudio (formal e material) e posteriormente xustificar a
nosa implementación metodolóxica.
O segundo obxectivo é ofrecer unha introducción ó deseño da investigación multiestratéxico ou
integrativo, como alternativa para a investigación social aplicada e normativa en motricidade humana.
Ademáis de achegarnos a entrevista a análisise de contido como técnicas de investigación.
2. OBXECTIVOS:
-
Reflexionar e xustificar o coñecemento científico no eido da Motricidade Humana.
-
Saber fundamentar epistemolóxicamente a nosa investigación.
-
Comprender os paradigmas de investigación das ciencias sociais-culturais.
-
Coñecer o deseño multiestratéxico ou integrativo e saber utiliza-lo na investigación aplicada en
Motricidade Humana
-
Aplicar a técnica da entrevista e a análise de contido..
Profesora Ana Rey Cao 1
Investigación aplicada na Motricidade Humana
3. CONTIDOS:
1. Metateoría:
a. Tipos de conocimiento e ciencia. A epistemoloxía.
b. A clasificación das ciencias.
c.
Paradigmas científicos na investigación social-cultural.
d. A investigación científica en Motricidade Humana.
2. Teoría:
a. A función da teoría para a investigación social.
3. Método.
a. A coherencia científica na investigación. O deseño integrativo o multiestratéxico.
b. Fases da investigación.
c.
Métodos e instrumentos: o cuali-cuanti.
i. A entrevista.
ii. A análise de contido.
d. Aplicacións do método integrativo ó ámbito profesional da motricidade humana:
i. Exposición dunha investigación.
4. TEMPORALIZACION.
-
DÍA 1: PUNTO 1 a. 1b. 1c.
DÍA 2: PUNTO 1 d. 2 a.
DÍA 3: PUNTO 3 a. 3b. 3 c.
DÍA 4: PUNTO 3c.
DÍA 5: PUNTO 3 c. 3d.
5. METODOLOXÍA.
Aulas teórico-prácticas que combinan métodos de ensino directivos (a lección maxistral para a
exposición dos contidos conceptuais) con métodos participativos tais como: o debate, o panel, a
entrevista, os grupos de discusión, traballo sobre documentos, phillips 6/6
6. AVALIACIÓN.
A avaliación continua require da asistencia ás clases. Os alumnos/as que non asistan a máis de 4 horas
de docencia non superarán o curso.
A avaliación contínua calificarase atendendo a dous criterios:
 ASISTENCIA E PARTICIPACIÓN ACTIVA EN CLASE (execución das tarefas propostas e
intervención pública reflexiva e crítica nas aulas):
-
100 % de asistencia e participación activa nas clases: até un máximo de 5 puntos
Asistencia con 1 hora de faltas e participación activa: até un máximo 4,5 puntos.
Asistencia con 2 horas de faltas e participación activa: até un máximo 3,5 puntos.
Asistencia con 3 horas de faltas e participación activa: até un máximo 2,5 puntos.
Asistencia con 4 horas de faltas e participación activa: até un máximo de 2 puntos.
 ENTREGA DUN TRABALLO
Profesora Ana Rey Cao 2
Investigación aplicada na Motricidade Humana
-
“Delimitación do obxecto de estudo dun proxecto de investigación social aplicada á motricidade”.
Data final de entrega 4 de Xuño. Puntuación máxima de 5 puntos. (Arial 12 pto. Espaciado 1,5.
Márxenes 2,5 cm)
a. Delimitación do obxecto de estudio material e formal (hipotético).
b. Xustificación da súa escolla.
c.
Formulación de obxectivos ou hipóteses.
d. Fundamentación metateórica:
i. Concepción científica.
ii. Emprazamento paradigmático e disciplinar.
f. Bibliografía empregada.
7. BIBLIOGRAFÍA:
EPISTEMOLOXÍA E FILOSOFÍA DA CIENCIA:
EPISTEMOLOXÍA XERAL:
 Bohm, D., & Peat, D. (1988). Ciencia, orden y creatividad. Barcelona: Kairós.
 Bourdieu, P. (2003). El oficio de científico. Ciencia de la ciencia y reflexividad. Barcelona: Anagrama.
 Bunge, M. (1985). La Investigación científica. Barcelona: Ariel. 2ª ed.
 Bunge, Mario (2003). Emergencia y convergencia. Novedad cualitativa y unidad del conocimiento.
Barcelona: Gedisa.
 Calello. H. y Neuhaus, S. (1999). Método y antimétodo. Proceso y diseño de la investigación
interdisciplinar en ciencias humanas. Buenos Aires: Colihue Universidad
 Capra, D. Bohm, D; Davies, P y otros (2000): El espíritu de la ciencia. Barcelona: Kairós
 Capra, F. (2000): La nueva física y la realidad científica de nuestra época. En Lorimer, D. El espíritu de
la ciencia. Barcelona: Kairós (Pp. 41-68)
 Durand, G. (1999). Ciencia del hombre y tradición. Barcelona: Paidós.
 Feyerabend, P. (1974). Contra el método. Barcelona: Ariel.
 Feyerabend, P. (1984). Adiós a la razón. Madrid: Tecnos.
 Maturana, H. (1996a). La realidad: ¿objetiva o construida?: I. Fundamentos biológicos de la
realidad.(Vol. I). Barcelona: Anthropos.
 Maturana, H. (1996b). La realidad: ¿objetiva o construida?: II. Fundamentos biológicos del
conocimiento. (Vol. II). Barcelona: Anthropos.
 Morin, E. (1987). Introducción al pensamiento complejo. 3ª ed. Barcelona: Gedisa.
 Morin, E. (2005). El paradigma perdido. 7ª ed. Barcelona: Kairós.
 Keller, A. (1988): Teoría general del conocimiento. Barcelona: Herder.
 Kunh, T. (1979): La estructura de las revoluciones científicas. Ed. Fondo de cultura Económica. México.
17ª reimpresión.
 Nager, E. (1981): La estructura de la ciencia. Barcelona: Paidós.
 Piaget, J. y otros (1986). Construcción y validación de las teorías científicas. Barcelona: Paidós.
 Popper, K. (1990): Un mundo de propensiones. Madrid: Tecnos.
 Salomone, M. (2006). Impostores de la ciencia. En El País Semanal. Nº 1534. 19de Febreo de 2006,
pp.19-24. Madrid: Diario El País.
 Silva, P. (1998). A filosofía da ciência de Paul Feyerabend. Lisboa: Instituto Piaget.
 Wilber, K. (1991). Los tres ojos del conocimiento. Barcelona: Kairós.
 Watzlawick, P. (1995). El sinsentido del sentido o el sentido del sinsentido. Barcelona: Herder.
 Zubiri, X. (1986). Sobre el hombre. Madrid. Alianza Editorial.
 Young, E. (2003). Siete ratones ciegos. Madrid: Ekaré.
 Wilber, T. (1991): Los tres ojos del conocimiento. Barcelona: Kairós.
EPISTEMOLOXÍA CIENCIAS DA EDUCACIÓN:
 Palop, P. (1983): Epistemología de las ciencias humanas y ciencias de la educación. En AA.VV.:
Estudios sobre epistemología y pedagogía. Madrid:Anaya.
 Quintana, J.M. (1983): Pedagogía, ciencia de la educación y ciencias de la educación. En AA.VV.:
Estudios sobre epistemología y pedagogía. Madrid: Anaya.
EPISTEMOLOGÍA MOTRICIDADE HUMANA:
 Barreau, J. y Morne, J. (1991): Epistemología y antropología del deporte. Madrid: Alianza Deporte.
Profesora Ana Rey Cao 3
Investigación aplicada na Motricidade Humana




















Brandâo Cavalcanti, K. (1997). Perspectivas pedagógicas em educacâo física: motricidade/corporeidade
como referência epistemológica. In O. G. Guedes (Ed.), Atividá Física. Uma abordagem
multidimensional. (pp. 131-151). Sâo Paulo: Joâo Pessoa. Idéia.
Cagigal, J. M. (1968). La E. F. ¿ciencia?. Rev. Citius, altius, fortius. Tomo X, fasc. 1 y 2, pp. 5-26. INEF
Madrid.
Cagigal, José María (1971). Sugerencias para la década del 70 en Educación Física. En Rev. Citius,
Altius, Fortius. Madrid: Instituto Nacional de Educación Física y Deportes. Tomo XII. 47, 413-433
Cagigal, José María (1979): Cultura intelectual y cultura física. Buenos Aires: Kapelusz.
Cagigal, José María (1996): Deporte, pulso de nuestro tiempo. En Cagigal, J. M. (1996): José María
Cagigal. Obras selectas II. Comité Olímpico Español, Ente de promoción deportiva José María Cagigal y
Asociación Española de deporte para todos: Cádiz.
Feitosa, A. (1993). Contribuçôes de Thomas Khun para uma Epistemologia da Motricidade Humana.
Lisboa: Instituto Piaget.
Gruppe, O. (1976): Estudios sobre una teoría pedagógica de la educación física. I.N.E.F. Madrid.
Madrid.
Lagardera, F. (1993): Contribución de los estudios praxiológicos a una teoría general de las actividades
físico-recreativas. En Apunts, nº 32, Junio. Barcelona. Pag 10-17.
Merleau Ponty, M. (1975). Fenomenología de la percepción (Jem Cabanes, Trans.). Barcelona:
Ediciones península.
Rey Cao, A. (2003): “El Deporte para Todos en la Universidad: Reflexión epistemológica y profesional”
en Libro de Actas VII Congreso y Asamblea de Deporte para Todos. Pp.409-416. Madrid: INEF de
Madrid.
Rey Cao, A. (2003): “Deporte para todos na formación universitaria: unha revisión conceptual” en
Xornadas sobre deporte para todos e turismo. Ed. Asociación Galega de Deporte para Todos. Ferrol
Rey Cao, A. (2000): Contribucións da Motricidade ó desenvolvemento sociocultural das persoas
mayores. Tesis doctoral no publicada. A Coruña: Universidade da Coruña.
Sergio, M. (1994). Motricidade Humana. Contribuiçôes para um paradigma emergente. Lisboa: Instituto
Piaget.
Sergio, M. (1999a). A racionalidade epistémica na educaçao física do século XX. In Varios (Ed.), O
Sentido e a acçao (pp. 13-30). Lisboa: Instituto Piaget.
Sergio, M. (1999b). Um Corte Epistemológico. Da educacao física à motricidade humana.Lisboa:
Instituto Piaget.
Serrano, J. A. (1997): La praxiología motriz: ¿disciplina autónoma o paradigma de la Educación Física.
Serie Icd nº 16. Madrid: Ministerio de Educación y Ciencia. Consejo Superior de Deportes.
Ubirajara, U (1997): Ciência da Motricidade Humana: a definição de Manuel Sérgio ante a de Ciência
em Mario Bunge. Serie Icd nº 16. Madrid: Ministerio de Educación y Ciencia. Consejo Superior de
Deportes.
Touriñán, J.M. y otros (1996): Síntesis de los planteamientos epistemológicos en torno a la actividad
física y deporte. En Consenso Internacional: Fases, participación y discusión. VI Congreso Galego de
Educación Física e Deporte. A Coruña.
Vicente, M. (1987): Teoría pedagógica de la actividad física. Gymnos, Madrid.
Zubiri, X. (1986). Sobre el hombre. Madrid: Alianza editorial.
METODOLOXÍA CIENCIAS SOCIAIS:









METODOLOXÍA XERAL:
Babbie, E. (1996). Manual para la práctica de la investigación social. Bilbao: Desclée de Brouwer.
Balcells I Junyent, J. (1994): La investigación social. Introducción a los métodos y técnicas. Barcelona:
PPU
Bericat, E. (1998). La integración de los métodos cuantitativo y cualitativo en la investigación social.
Barcelona: Ariel.
Carr, W. y Kemmis, S. (1988). Teoría crítica de la enseñanza. La investigación acción en la formación
del profesorado. Barcelona: Martínez Roca.
Delgado, J.M. y Gutiérrez, J.(coord.) (1995): Métodos y técnicas cualitativas de investigación en ciencias
sociales. Madrid: Síntesis.
Deshaies, B. (1997): Metodología da investigação en Ciencias Humanas. Lisboa: Instituto Piaget.
García Ferrando, M., Ibáñez, J., & Alvira, F. c. (1994). El análisis de la realidad social. Métodos y
Técnicas de investigación. (2º ed.). Madrid: Alianza Editorial.
Gil Flores, J. (1994). Análisis de datos cualitativos. Aplicación a la investigación educativa. Barcelona:
PPU.
Guba, E. (1985). Criterios de cientificidad en la investigación naturalista. En Gimeno, J. y Pérez, A. La
enseñanza: su teoría y su práctica. Madrid: Akal.
Profesora Ana Rey Cao 4
Investigación aplicada na Motricidade Humana


















King, G., Keohane, R. y Verba, S. (2000): El diseño de la investigación social. La inferencia científica en
los estudios cualitativos. Madrid: Alianza Editorial.
Krueger, R. (1991). El grupo de discusión. Madrid: Pirámide.
López Yepes, J. (1995): La aventura de la investigación científica. Guía del investigador y del director de
investigación. Madrid: Síntesis.
Lozares, C. ; Martín, A.y López, P. (1998): El tratamiento multiestratégico en la investigación
sociológica. Papers de sociología 55, 27-43. Barcelona: Universidad Autónoma de Barcelona.
Departamento de Sociología.
Marradi, A. (2002). Método como arte. Papers de sociología 67, pp. 107-127. Universidad de Barcelona.
Departamento de sociología.
Manheim, J.B., Rich, R.(1988). Análisis político empírico. Métodos de investigación en ciencia política.
Madrid: Alianza Editorial.
Piaget, J. y otros (1973): Tendencias de la investigación social en las ciencias sociales. Madrid: AlianzaUnesco.
Rey Cao, A. “La educación física en el juego de la ciencia”. Revista de Investigación en Educación, 3
(2006). En prensa.
Ruiz Olabuénaga, J., & Ispizua, M. A. (1989). La descodificación de la vida cotidiana. Métodos de
investigación cualitativa. Bilbao: Universidad de Deusto.
Sierra Bravo, R. (1995): Técnicas de Investigación Social. Teoría y Ejercicios. Madrid: Paraninfo.
Sierra Bravo, R. (1996): Tesis doctorales y trabajos de Investigación Científica. Madrid: Paraninfo.
Sierra, E. J. (2003). Nuevos elementos para la reflexión metodológica en sociología. Del debate
cuantitativo/cualitativo al dato complejo. Papers de sociología, 20. pp. 57-81. Barcelona: Universidad
Autónoma de Barcelona. Departamento de sociología.
Valles, M. (1997). Técnicas cualitativas de investigación social. Reflexión metodológica y práctica
profesional. Madrid: Síntesis.
Varios. (1989). Técnicas de investigación en Ciencias Sociales. Madrid: Narcea.
Visauta, B. (1989): Técnicas de investigación social: I. Recogida de datos, Barcelona: Promociones y
publicaciones Universitarias, S.A.
METODOLOXÍA CCAS. DA MOTRICIDADE/EDUCACIÓN FÍSICA:
Camerino, O. (1995). Integració metodològica en la investigaciò de l´educación física. Lleida: INEFC.
Devís, J. (1996). La investigación en educación física. Cáceres: Universidad de Cáceres.
Heineman, K.(1991): “Tendencias de la investigación social aplicables al deporte” pp 9-25 en VV.AA.,
Cuadernos Técnicos del deporte nº 5. I Congreso Estatal de Políticas deportivas e investigación social.
Navarra: Instituto Navarro de Deportes y Juventud.
Profesora Ana Rey Cao 5
Descargar