Historia de la Edad Contemporánea

CIENCIAS SOCIALES: 3º TRIMESTRE PRIMER EXAMEN:
Tema 7:
4−CAPITALISMO E SOCIEDADE BURGUESA
Liberalismo e capitalismo:
Adam Smith estableceu os principios do capitalismo. Sistema económico baseado na propiedade
privada dos instrumentos de producción. O estado non debe intervir.
A falta de planificación da como resultado crises de sobreproducción e creban as empresas.
Bancos e finanzas:
Sociedades anónimas: o capital dunha empresa se fragmenta en accións, isto realizase nunha bolsa de
valores.
Os bancos suministran préstamos, compra de accións.
Sociedade burguesa:
Burguesía: propietarios de industrias e negocios
Proletariado: man de obra
Gran burguesía: banqueiros, industriais e rendistas
Burguesía media: empresarios, comerciantes, funcionarios
Pequena burguesía: tendeiros, artesáns
Vivían en casas ricamente decoradas, con servicio doméstico...
5−RESPOSTA OBREIRA
Proletariado industrial e urbano.
Facían os traballos das fábricas.
Obreiros
Tiñan unha xornada laboral de 14 horas, traballaban homes mulleres e nenos.
Os obradoiros non tiñan condicións hixiénicas.
Os obreiros vivían en barrios moi sucios, e as epidemias de tifo e cólera extendíanse moi rápido.
Primeiras asociacións obreiras
1
Ludismo: oposición ó maquinismo por ser responsable do paro
Conciencia de clase: déronse conta de que eran unha clase social distinta
Sociedade de Socorrros Mutuos: axudar ós membros en paro
Sindicalismo
Sindicatos: agrupaban distintos oficios
Asociación de Teceláns de Barcelona o seu obxetivo era mellora−las condicións de traballo dos obreiros.
6−MARXISMO, ANARQUISMO E INTERNACIONALISMO
IDEOLOXIAS OBREIRAS
Xurdiron pensadores que denunciaron a miseria dos obreiros. Prupuxeron novos modelos baseados na
propiedade colectiva.
Marxismo e Socialismo:
Karl Marx e Friedich Hengels denunciaron a explotación da clase obreira pola burguesía e defenderon
a revolución obreira para destruir o capitalismo, e o proletariado crearía un Estado Obreiro.
Sociedade comunista: sociedade sen clases e sen Estado.
Os marxistas propuxeron a creación dos partidos obreiros socialistas o seu obxetivo era realizar a
revolución proletaria e presentarse ás eleccións (sufraxio universal das mulleres, imposto progresivo
sobre a renda, xornada laboral de oito horas)
Anarquismo:
Pensadores (Proudhon, Bakunin, Kropotkin) criticaban a propiedade privada e defendían a propiedade
colectiva, e o rexeitamento a autoridade) Querían destrui−lo Estado. Os anarquistas non querían
participar na vida política. Algúns defendían a violencia contra o Estado, ou sindicatos revolucionarios
(anarcosindicalismos)
Internacionalismo:
Marxistas e Anarquistas querían loitar contra o Capitalismo (internacionalismo proletario) Crean a
Asociación Internacional de Traballadores (I Internacional) Desaparece polas diferencias entre
marxistas e anarquistas.
Algúns socialistas fundan Internacional Socialista (II Internacional) Esta era unha asociación socialista
que creou o Día dos Traballadores.
TEMA 8: españa XIX
1−A CRISE DO ANTIGO RÉXIME (1808−1814)
Gerra da Independencia:
2
A reacción da monarquía española frente a Revolución Francesa foi declararlle a Guerra a Francia
(1793−95)
A partir de 1799, Manuel Godoy, un ministro de Carlos IV con ideoloxía francesa, aliouse con Napoleón
para enfrontarse contra Gran Bretaña.
Asinou o Tratado de Fointeneblau ( autorización ós franceses para pasar por España ata chegar a
Portugal, para atacalo por ser aliado dos británicos)
Os españois estaban descontentos por isto, e Provocaron o Motín de Aranxuez, que fixo dimitir a Godoy,
e a abdicación do rei no seu fillo Fernando VII.
Napoleón convoca a pai e fillo (Carlos IV e Fernando VII) para nomear ó seu irmán Xosé Bonaparte rei
de España. (abdicacións de Baiona)
Conflicto bélico:
Houbo unha rebelión popular contra os franceses. Se inicia un movemento de resistencia para loitar
contra eles. Crease a Xunta Central Suprema, e un sistema de guerrillas.
No ano 1812 Napoleón tivo que mandar parte das súas tropas a Rusia (campaña de Rusia)
A axuda das tropas británicas baixo o mando de Wellington, fixo que os franceses marcharan de
España. Asinase en 1813 o Tratado de Valençay, Fernando VII recupera a coroa e Napoleón marcha.
Cortes de Cádiz:
Os españois nunca quixeran a Xosé de Bonaparte (Pepe Botella)
As Xuntas querían iniciar un proceso de reformas e poñer uns representantes lexítimos.
En 1810 a Xunta Central convoca en Cádiz unha reunión de Cortes para redactar unha Constitución.
Esta Constitución de 1810, reflectía os principios do Liberalismo Político:
Soberanía Nacional, división de poderes, dereitos do cidadán, e sufraxio univ. masculino.
Estas cortes de Cádiz aprobaron leis para abolir o Antigo Réxime. (supresión dos señoríos, abolición
dos gremios, supresión da Inquisición...)
Coa Guerra da Independencia iniciouse un primeiro intento de Rev. Liberal pero a situación bélica
impediu aplicar as leis das Cortes de Cádiz.
Non todolos revolucionarios apoiaban as reformas, había liberais e antigos privilexiados, que querían volver á
situación anterior.
2−A RESTAURACIÓN DO ABSOLUTISMO (1814−1833)
Volta de Fernando VII (o deseado)
Fernando VII volve a España en 1814. Os liberais querían que xurase a Constitución pero os absolutistas
querían que restaurase o absolutismo.
3
O rei impulsou un Golpe de Estado, clausura as cortes e anula a Constitución.Restaura o Antigo Réxime. Os
liberais seguían organizando pronunciamentos.
Trienio Liberal:
O pronunciamento en 1820 do Coronel Riego triunfou inaugurando o Trienio Liberal. O rei tivo que aceptar a
Constitución de 1812.
As Cortes restauraron as reformas de Cádiz, crearon a Milicia Nacional (voluntarios que defendían ós liberais)
Este proceso de reformas non lle gustaba a Fernando VII e pediulle axuda as potencias europeas para restaurar
o absolutismo. Os Cen Mil Fillos de San Luis (intervención militar de Francia para axudar a España) baixo o
mando do Duque de Angulema, derrotaron ós liberais e puxeron a Fernando VII como rei.
Creba do absolutismo:
A volta o absolutismo foi seguida dunha represión contra os liberais e contra o Trienio Liberal. O país tiña
problemas e o goberno de Fernando VII non era capaz de resolvelo.
A Guerra da Independencia e a independencia das colonias americanas puxera ó país en bancarrota.
Tiñan que facer unha reforma para que os privilexiados pagasen impostos, pero os privilexiados eran os
defensores do aboslutismo e non lles podían atacar.
A todo isto se uniu o conflicto dinástico (orixe das guerras carlistas). Fernando VII tivera só fillas e a lei
sálica impedía o goberno de mulleres. O rei quería que gobernara a súa filla Isabel e dictou a Pragmática
Sanción, para quitar a lei sálica. Os absolutistas non querían isto e protestaron porque querían que reinara
Carlos o irmán de Fernando VIII.
3−INDEPENDENCIA DAS COLONIAS AMERICANAS (1808−1826)
(vocabulario)
Nas décadas iniciais do XIX produciuse a independencia da maioria das colonias americanas.Este proceso
contribuiu a acelera−los problemas económicos.
Causas da Independencia:
A comezos do XIX nas colonias americanas estalou a Guerra da Independencia.
Contribuiu a isto: a difusión das ideas ilustradas da Rev Francesa, e a Independencia dos EEUU. Tamén o
descontento dos crioulos porque os españois se aproveitaban deles e lles impedían desenvolverse
economicamente.
Fin do Imperio Americano:
Formáronse Xuntas nas colonias Americanas, coma un movemento de resposta a invasión española e tamén
organismos de poder propio.
Os membros destas Xuntas eran crioulos. Un dos máis importantes rexentes destas Xuntas foron: Simón
Bolívar (Venezuela) Xosé de San Martín.
4
Insurrección:
Coa restauración do absolutismo as tropas españolas restablecen o dominio colonial, pero volve haber
revolucións (insurreccións) a partir de 1816:
−o Xeneral San Martín derrota ós españois ern Chabuco, independencia de Chile
−Simón Bolívar derrota ós españois e funda Gran Colombia
−Antonio Xosé de Sucre derrato ós españois en Ayacucho, emancipa Perú e Bolivia
−Rebelión de México que logra a independencia de toda Centroamérica.
Problemas cas novas repúblicas:
Os intereses dos novos caudillos locais fixeron imposible unha América Unida, e fragmentouse en Repúblicas.
Esquecéronse os intereses da clase popular.
4−REVOLUCIÓN LIBERAL (1833−1843)
Guerras Carlistas:
Cando morre Fernando VII, a súa filla Isabel tiña 3 anos, e a súa muller María Cristina foi raiá rexente. Os
absolutistas querían que reinara o irmán de Fernando, don Carlos.
María Cristina quería defende−la súa filla e buscou apoio dos liberais, créase unha Guerra Civil entre
absolutistas (carlistas) e liberais (isabelinos)
*Os que apoiaban ó carlismo eran:
A xente do antigo Réxime (nobres clero e campesiños)
Defendían a monarquía absoluta, foros...
*Os que apoiaban ó isabelismo eran:
Burgueses, clases populares urbanas e nobres vinculados á Corte.
A guerra dura 7 anos, os carlistas non conseguen nada. O Convenio de Vergara púxolle fin a Guerra.
Triunfo do Liberalismo: Progresistas ó poder
María Cristina forma un goberno liberal, os liberais estaban divididos en:
Moderados e Progresistas.
María Cristina deulle o poder ós moderados, pero suben ó poder os progresistas (Mendizábal) Implantan un
réxime liberal.
Constitución de 1837: soberanía nacional, dereitos individuais, sistema censatario.
Rexencia de Espartero:
5
Os moderados quixeron darlle un xiro conservador, María Cristina os apoia e enfrontase cos progresistas, e
dimite Mª Cristina.
Espartero (progresista) e nomeado rexente. Logo dimite e Isabel II é raiña con 13 anos.
5−CONFIGURACIÓN DO RÉXIME MODERADO
Década moderada:
Baixo o xeneral Narváez institucionalizouse o novo estado liberal moderado. Predominio da burguesía
conservadora, querían afastar ós carlistas pero tamén ós progresistas.
Promulgan a constitución de 1845 de sufraxio moi limitado.
Concordato coa Santa Sé Estado confesional (católico)
Administración estatal centralista.
Reformaron a Facenda, Código Penal e crearon a Garda Civil.
Bienio Porgresista:
1854 Pronunciamento militar en Vicálvaro, por progresistas e moderados descontentos (Unión Liberal)
liderado por O'Donell. Fixeron a desamortización de Mendoz e a construcción do ferrocarril.
Crise do sistema Isabelino:
A última etapa do poder de Isabel II estivo alternada por moderados e Unión Liberal.
Política de conseguir colonias. (Guerra de África)
Xorden novos grupos coma:
Demócratas: Sufraxio Universal
Republicanos: Non Monarquía
6−SEXENIO DEMOCRÁTICO
Revolución de 1868
Os unionistas, progresistas e demócratas se sublevan contra a monarquía., e se unen para presentar unha
alternativa ó sistema Pacto de Ostende
Este movemento encabezado por Prim e Serrano estala ca sublevación de Topete. As tropas da raiña son
vencidas en Alcolea.
Formouse un goberno provisional con sufraxio Universal, e a Constitución de 1869 (democrática)
A monarquía democrática
A Constitución establecía a monarquía como forma de goberno, buscaron un rei con concepción democrática,
6
Amadeo I de Savoia, pero os carlistas e a Igrexa estaban na súa contra porque non era un borbón. Algúns
demócratas se pasaron ós republicanos e deixaron de apoialo. Dimite no 1873.
Primeira República:
Cando abdica Amadeo, proclaman a República, pero os deputados eran monárquicos.
Tiñan un programa de reformas sociais. Tívose que enfrontar as guerras carlistas e cubanas. E dividíronse en:
Rep. Federal (Pi e Margall)
Rep Unitaria (Castelar e Salmón)
Un golpe de Estado do xen Pavía entregoulle a presidencia a Serrano pero a xente xa se decidira polos
Borbón.
7−RESTAURACIÓN MONÁRQUICA
Alfonso de Borbón fillo de Isabel II sae coma rei, a Restauración Monárquica e ben recibida polos
conservadores.
Sistema Canovista:
O novo sistema encabezado por Antonio Cánovas era conservador e pouco democrático.
−Partido conservador Cánovas partidario da Igrexa..etc.
−Partido liberal Sagasta con carácter democrático.
Os dous partidos defendían a monarquía, un Estado centralista, constitución..
Alternancia no poder:
Os conservadores e liberais alternaronse no poder (Quenda pacífica)
A alternancia no goberno foi posible por un sistema electoral corrupto. Algúns individuos (caciques) influían
no voto da xente.
Constitución de 1876 e nacionalismos
Nova Constitución moderada. O Estado centralista provocou movementos nacionalistas en Cataluña (Unio
Catalanista) Pais Vasco (PNV) Galicia (Rexurdimento)
Crise do 98
1895: insurrección cubana. España non quería que Cuba comerciase con EEUU.
España vai para cuba para parar a insurrección. EEUY lle declara a guerra a España e a derrota, qitandolle
Filipinas Porto Rico e Cuba.
Movementos Rexeneracionistas: rematar cos caciques.
7
TEMA 10 A EPOCA DO IMPERIALISMO
1−EXPANSIÓN COLONIAL
explotación económica das colonias
Os paises ricos querían vender os seus restos, mercar materiais baratos e man de obra barata.
Os países máis avanzados ocuparon lugares do mundo coma África e Asia. (colonialismo)
Os principais países que se botaron a estas conquistas foron: Francia, Alemaña, Bélxica, Italia, EEUU e
Xapón.
Outras causas do colonialismo
Exceso de poboación dos paises ricos: marchaban a países cun clima parecido coma Australia
Competencia político−militar: Ocupar as rutas comerciais
Prestixio dos Nacionalismos : Orgullo por aumentar colonias
Xustificación do colonialismo
Pensaban que tiñan que civilizalos, de forma relixiosa educativa, e con paz social.
Isto desembocaba no racismo, pola superioridade da raza branca.
2−CONQUISTA, ORGANIZACIÓN E EXPLOTACIÓN DAS COLONIAS
Conquista doada
A superioridade militar dos paises colonizadores, facía moi rápida esta colonización.
Enfrontaban a tribos entre sí, ou lexións.
Tipos de colonias, organización diversa
De explotación económica: un gobernador mantiña a administración, os funcionarios eran indíxenas.
Facían plantacións (cacao, café, té) pu extraían metais preciosos.
A man de obra eran os indixenas obrigados a traballar por un baixo salario. Estes paises non podían comerciar
con outros porque a metrópole mandaba neles.
Colonias de Poboamento:
Tiñan unhas condicións climáticas parecidas á das metrópoles, e os brancos ían vivir alí.
Ex: Canadá, Australia, Nova Zelanda...
Protectorados: a metrópole mantiña as autoridades indíxenas pero controladas por altos funcionarios.
8
Ex: Marrocos, Exipto.
Segragación racial
Non había boa relación entre brancos e negros. Os matrimonios entre ambas etnias estaban prohibidos, e
aplicábase o apartheid
Os colonos vivían en barrios luxosos, e os indíxenas na miseria.
3−GRANDES IMPERIOS COLONIAIS
Imperio Birtánico: Extenso e Rico
A finais do XIX Gran Bretaña tiña o Imperio máis rico. Os británicos emigraran cara a Canadá, Australia e
Sudáfrica, India.
No Canadá: cultivo de cereais
Australia: exportadora de la
Sudáfrica: minas de ouro
India: A máis importante, a raíña Victoria foi Emperatriz da India.
Repartición de África
As potencias europeas facían carreiras por quen tiá máis colonias.
Os Británicos e os Franceses querían crear imperios continuos (de costa a costa)
Os Alemáns e Italianos, chegaron tarde á repartición.
Reuníronse na Conferencia de Berlín onde repartiron África.
Dominio das grandes rutas marítimas
Gran Bretaña tiña bases no Atlántico e no Pacífico.
Cando construen a canle de Suez, Gran Bretaña ve que é moi importante porque reduce o camiño ata a India.
Estados Unidos e Xapón, a súa expansión colonial
Os Estados Unidos facíano co Caribe e o Pacífico.
Xapón, apoiado por Gran Bretaña interveu para deter ós rusos.
4−CAUSAS DA PRIMEIRA GUERRA MUNDIAL
Colonialismo e Nacionalismo
• Europa sufriu unha guerra moi cruel. Causas:
9
Disputas entre potencias colonizadoras: Alemaña e Francia, enfrontábanse con Gran Bretaña por ter
Marrocos.
Exaltación Nacionalista: Alemaña e Francia estaban enfrontados porque Alemaña ganara unhas terras de
Francia.
Conflicto dos Balcáns: Os serbios, albaneses e búlgaros querían a Independencia do Imperio Astrohúngaro e
Turcootomano.
Paz Armada
Austria quería ocupar Serbia, e rematar cas protestas dos serbios. Pero Rusia tiña que protexer a tódolos pobos
eslavos (paneslavismo) e quixo defender a Serbia. Este malestar orixina a carreira de armamento. Había que
comprar armamento e construir barcos de guerra.
Alianzas militares
Alemaña, Austria−Hungría e Italia Triple Alianza
Francia, Rusia e Gran Bretaña Triple Acordo
Estoupido da guerra
A guerra estoupa nos Balcáns, o principe do Imperio Austrohúngaro é asesinado por un estudiante serbio.
Austriahungría intenta rematar con Serbia, Rusia protexe a Serbia e Alemaña ameaza ca guerra.
Francia e Gran Bretaña non querían facer guerra pero tiveron que apoiar a Rusia.
5−A GRAN GUERRA
Desenvolvemento do conflicto
Guerra de movementos:
Os alemáns atacaron Francia, e os Rusos atacaron Alemaña. Isto salva ós franceses na batalla de Marne
Guerra de Trincheiras:
10