OSASUNTSU BIZI 0209.doc

GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
GURE BURUA ZAINDUZ
ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
Lehen Hezkuntzako 4. Maila
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
1
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
1.SAIOA. Batera pentsatzen
Nola hazten gara? Zertarako behar dugu janaria? Zergatik gaixotzen
gara? Gaixoak zelan sendatzen dira? Neurririk hartu ahal
dugu gaixotzeko arriskua gutxitzeko? Zer egin
dezakegu guk geure hazkuntzari laguntzeko,
osasuntsu egoteko? Ezer egiterik badugu? Zer da
mesedegarria eta zer ez gorputzerako?
Gure gorputzari laguntzeko ondo ezagutu behar dugu gorputzaren
beraren
funtzionamendua.
Gorputzaren
portaera ulertzen badugu, zenbait neurri eta
erabaki
hartu
ahal
izango
dugu
funtzionamendu egokia izan dezan; horrela
izanda, bizimodu osasuntsua egiten ikasiko
dugu eta ohitura osasuntsuak praktikan jartzen ditugun neurrian
hobeto sentitu eta zoriontsuagoak izango gara!
Unitatea amaitzear dagoela, zoriontsuago bizi ahal izateko hainbat
gauza ikasi ditugula esan ahal izango dugu. Guk, haurrok, zenbait
gauza ere egin ahal ditugunez, guraso eta eskolako kideei azaldu eta
idatzita utziko diegu, beraiek ere praktikan jarri ditzaten.
Binaka, gure gorputza zaintzeko eta, orokorrean, osasuntsu bizi
izateko aholkuak zerrendatu egingo ditugu. Denon artean egingo
dugun lana denez, ez duzue zerrenda luzea egin behar, baina
komenigarria da mota desberdinetako aholkuak topatzea, ahalik eta
alde desberdin gehien izateko. (1. fitxa)
Bigarren pausoa hauxe izango da: Aldameneko taldekideekin bildu
eta zerrenda biak aztertu eta gaika antolatu. Horretarako. (2. fitxa )
erabili. Irudi bakoitzari izenburu egokia jarri baino ez duzue egin
behar. Laukote bakoitzeko kide guztiek eginkizun zehatza izango
duzue: bozeramailea, idazkaria, moderatzailea eta taldeko lanaren
arduraduna.
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
2
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
Amaitzeko, talde handian, guztion artean egindakoa aztertu eta
aholkuak sailkatuko ditugu eta ideien mapa burutuko dugu..(Fitxa 3)
Gelako arduradunak paper handian batuko ditu talde guztietako
emaitzak.
2. SAIOA ataza gauzatzen
Aurreko egunean egindako mapa aterako dugu
berriz. Aholkuak baditugu,
baina hainbat galdera sortzen
zaizkit:
 Nola eman ahal ditugu gure aholkuak jende askori heltzeko?
 Zer egin ahal dugun eskolako beste lagunek ikasi duguna
beraiek ere jakin dezaten?
 Zer hizkuntzatan egin ahal dugu lan hori?
 Norentzat izango da?
Proposamenak talde handian aztertu eta hirunaka osasuntsu
bizitzeko kategoria bana aukeratu eta garatuko dugu.
Kategoriok honakook izan daitezke: elikadura orekatua, erlaxazioa,
ariketa fisikoa egitea, gaixotasunen aurrean oinarrizko neurriak
hartzea… eta zuen artean erabakitzen dituzuenak. Behar izanez gero,
kategoria bakoitzean talde bat baino gehiago aritzea posible da,
esaterako, elikaduraren barnean hirukote batek gosariaren garrantzia
gara dezake eta bigarren batek asteroko dieta orekatua.
Lehenik eta behin zer nolako testuak erabili daitezkeen aztertu behar
dugu. Horretarako, eredu batzuk ekarri ditut. Irakurri eta denon
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
3
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
artean gurea zelakoa izango den erabakiko dugu. Lehenengo
hirunaka eta gero talde handian beteko dugu taula.
Horrela, denon artean erabakiko dugu zer izango dugun kontuan
geure lana egiterakoan.
Ondoren, haurrei zuzendutako triptikoen adibide batzuk aurkituko
dituzue:
 Zorriak. Gaztelaniaz. Ona.
http://portal.aragon.es/portal/page/portal/SALUDPUBLICA/CA
TALOGO/Piojos/FOLLETO+PIOJOSNUEVO.PDF
 Eguzkitik babesteko. Gaztelaniaz.. Haurrentzat, Ona.
http://www.riojasalud.es/content/view/1137/391/1/5/
 Ingelesez. Horma-irudia. Gripea
https://www.caremark.com/portal/asset/Influenzaposter.pdf
 …
Jakina, mota askotako formatuak izan ditzakegu aukeran, baina bi
garatuko ditugu: Power Point aurkezpena eta Publisher
programarekin egindako diptikoak.
3. SAIOA. Informazio bila
Zer lan burutuko dugun badakigunez, gaur horri ekingo diogu.
Horretarako, informazio iturri desberdinak erabiliko ditugu: etxetik
edo eskolako liburutegian aurkitu ditugunak eta baita, interneteko
hainbat orri hizkuntza desberdinetan ere. Zerrenda txiki bat
daukazue ataletan banatuta. Jakina, bestelako informazio iturriak
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
4
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
erabili ahal dituzue, ahaztu barik zuek jadanik egindako zerrendak.
(Gaikako zerrenda)
Lana errazago egiteko Word dokumentu berria zabaldu eta zuen
ordenagailuko karpetan gorde izenburu erraz baina adierazgarri
batekin (erraz gogoratzeko eta aurkitzeko). Bertan kopiatzen joan
zaitezkete adierazgarri iruditzen zaizuen informazioa. Geroago
zirriborrorekin arituko zarete, zuen eginbidea erraztuz.
Amaitzen duzuenean, horrelako taula beteta egon behar da:
(Informazioa biltzeko taula)
Atazaren lehen zatia amaitu duzue…………….ZORIONAK!
4. SAIOA . Diptikoak egiten hasten 1
Balorapena egin ondoren garaia heldu zaizue,
bada, zuen gaitasun artistikoa erakusteko eta
lana txukun jartzeko. Horretarako, ondokoak
eduki beharko dituzue kontuan:
1. Hasi koloreak eta diseinua aukeratzen.
2. Diseinua erabakita, atalak bereizi. Adibidez, sarrera aurreko
orrian, aholkuak eta irudiren bat barruko orrietan eta leloren
bat eta egileak atzealdean. Izenburuak idatzi.
3. Testua zirriborrotik kopiatu eta itsatsi. Irudiren bat jarri eta
ondo kokatu testuaren ondoan..
4. Lana amaituta dagoenean ez ahaztu denon artean
errebisatzea. Behar diren zuzenketak egin.
Arazorik izanez gero, gogoratu zenbait baliabide dituzuela.:
 Power Point-a sortzeko gida EUSKARAZ
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
5
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
http://alweb.ehu.es/iktmagisteritza/poju/powerpoint-aren-gida/1gaia/
 Eskolan erabiltzeko moduko Publisher gida
Publisher 2003 aritzeko gida EUSKARAZ
 Irudiak lortzeko
http://images.google.es/imghp?hl=es edo
Txertatu------- irudia------Clip Art
 Clip Art barruan zaudela:
Bilatu ------Zer nahi duzun idatzi-------bilatu
5. SAIOA diptikoak egiten 2
Aurreko saioan jasotako jarraibideak segitu. Saia zaitezte lana txukun
egiten.
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
6
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
SARRERA: AZALPENEZKO TESTUA
BAI
EZ
ZUZENTZEKO
Arazoa modu orokorrean
adierazten da
Arrazoi desberdinak daude
Ideiak ordenatuta daude
Ahalera agertzen da
Testua paragrafoetan banatuta
dago
BARRUKO ALDEA:
INSTRUKZIOZKO TESTUA
Zer eta nola egin behar den
azaltzen da.
Zu formak agertzen dira.
Zenbakiak edo gidoiak daude
testua ordenatzeko
Irudiak daude lagungarri gisa.
Saioaren amaieran inprimatu egindako lana.
Baduzue, bai, zuen lanaren lehen bertsioa. Nola dago? Itxura ona
dauka benetan, baina …… arretaz aztertu beharko da……ea gustuko
ez dugun zer edo zer topatzen dugun!
6.SAIOA . Lortu dugu!! Lana eginda!!
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
7
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
Azken lana kideei aurkeztu baino lehenago.
Ia- ia amaitutzat jo daitekeela esan dezakegu. Azken begirada
botatzeko testuari buruzko kontrol orria eta Diptikoaren formatuari
buruzko kontrol orriak lagungarri izango dituzuelakoan nago.
Zuzenketak egin.
Azkenik, behin betiko bertsioa inprimatu.
DIPTIKOA 2
BAI
EZ
HOBETZEKO
Izenburuak letra larriz idatzita daude
Izenburuak edukiarekin zerikusia du
Lagunei zuzenduta dago
Informazioa ongi ordenaturik
agertzen da.
Irudiak daude testua hobeto
ulertzeko
Polita dago eginda.
Errez irakurtzen da.
Ez dago akatsik.
Informazio iturriak agertzen dira
7.SAIOA. Ausartuko naiz … besteei azaltzen?
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
8
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
Beste gelakideen aurrean burutuko den aurkezpena prestatu dugu
taldeka lehenengo eta talde handian saioaren 2. zatian.
8.SAIOA …Eta agertu daitela…..Lemoizko plazan!
Momentua heldu da!
Ez jarri urduri, ondo baino hobeto zuen zatiak
dakizkizuelako eta atzo ikasitakoarekin zein Gorputz
Hezkuntzako
saioetan
gure
urduritasuna
kontrolatzeko erlaxatzeko ariketaren bat eginez
ederto egingo duzue!
Hori bai! Lagunei arreta handiz entzun eta ez ahaztu kontrol-orria
betetzen joatea…hurrengoko baten oraindik hobeto egin ahal
izateko!
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
9
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
GURE GORPUTZA ONDO ZAINTZEKO AHOLKUAK
AHOZKO AURKEZPENA
BAI
EZ
HOBETZEKO
Ozen eta argi azaldu dute.
Argi ahoskatu dute.
Zerbait argi ez zegoenean,
berriro azaldu dute beste era
batean.
Hitz bat gogoratzen ez
zutenean, beste bat erabili
dute.
Irudiak izan dituzte
azalpenean laguntzeko.
MATERIAL OSAGARRIAK
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
10
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
1. fitxa. GURE OSASUNA ZAINTZEKO BALDINTZAK 1
 __________________________________
 __________________________________
 __________________________________
 __________________________________
 __________________________________
 __________________________________
 __________________________________
 __________________________________
___
 __________________________________
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
___
11
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
2. fitxa GURE OSASUNA ZAINTZEKO
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
BALDINTZAK 2
12
3. fitxa: Aholkuak Sailkatzen
BURU
OSASUNERAKO
OHITURA
OSASUNTSUAK
SEGURTASUNERAKO
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
GORPUTZ
OSASUNERAKO
GAIXOTASUNAK
SAIHESTEKO
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
13
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
TRIPTIKOAK AZTERTZEN
ATALAK
ZER ESATEN DA
ATAL BAKOITZEAN ?
1. TRIPTIKOA 1
2. TRIPTIKOA 2
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
14
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
WEB ORRIEN ZERRENDA
1. PARA TODO
 http://kidshealth.org/kid/en_espanol/index.html#Per
manecer_sano
Muy buena página es castellano con consejos sobre
alimentación, enfermedades, sentimientos, primeros
auxilios e, incluso un diccionario específico. Ïndice general.
 http://www.educastur.es/index.php?option=com_co
ntent&task=view&id=991&Itemid=202
Página interesante con una presentación general del
tema por grupos y una introducción breve a cada uno.
Útil para la introducción.
2. ELIKADURA OREKATUA
 http://elikadura.blogspot.com/2007/11/elikatuosasuntsu-egoteko.html
Haurrak osasuntsu jateko aholkuak. Euskaraz. Labur eta
ondo.
 http://www.hiru.com/osasuna/osasuna_05_04_01.html
Orri batzuk atal desberdinak lantzen dituztenak. euskaraz.
Oso ondo
 http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/2002/177
/pdf/A177_O46-47.pdf
Nutrizio inkesta Euskal Herrian. Euskaraz. Interesgarria
 http://www.pulevasalud.com/ps/subcategoria.jsp?ID_C
ATEGORIA=47&RUTA=1-2-47
Nutrición y salud. Diferentes aspectos. Interesante En
castellano.
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
15
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
 http://www.bihotzosasuntsu.com/educacion_prevencio
n/alimentacion.php
Consejos sobre alimentación equilibrada en castellano.
Muy Interesante.
3. ARIKETA FISIKOA
 http://www.zientzia.net/artikulua.asp?Artik_kod=3338
Kirolaren abantailak kontatzen
Euskaraz. Interesgarria baina Luzea.
dizkigun
artikulua.
 http://www.bihotzosasuntsu.com/educacion_prevencio
n/ejercicio_fisico.php
Ventajas del ejercicio físico. Muy interesante. En castellano.
 http://www.bihotzosasuntsu.com/educacion_prevencio
n/sedentarismo.php
Complemento de la anterior. Breve. Interesante para la
presentación.
 http://www.pulevasalud.com/ps/contenido.jsp?ID=115
47&TIPO_CONTENIDO=Articulo&ID_CATEGORIA=1028
69&ABRIR_SECCION=3&RUTA=1-3-65-102869
Ejercicio en los niños. Larga. Interesante el punto 5. En
castellano.
 http://www.pulevasalud.com/ps/subcategoria.jsp?ID_C
ATEGORIA=102913&RUTA=1-3-65-102869-102913
Beneficios en los niños. Muy interesante el punto 4. En
castellano.
3. ADIMEN EMOZIONALA
 http://kidshealth.org/kid/en_espanol/index.html#Los_s
entimientos
Diferentes sentimientos y qué hacer con ellos. Especial
para niños y niñas. Muy interesante. En castellano.
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
16
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
 b.http://revista.consumer.es/web/eu/20030701/interior
mente/62349.php
Emozioen kudeaketa egiteko artikulua. Ondo . Euskaraz.
GAIXOTASUNAK
 http://www.repsol.com/SA/CasaHogar/BuscadorEnferm
edades/default.aspx
Familiarentzako gaixotasun gida euskaraz. Ona. Amaitu
gabe, baina ondoko atalak garatzen ditu:
 Arnas-aparatuko gaixotasunak
 Azaleko gaixotasunak
 Gernu-aparatuko gaixotasunak
 Nerbio sistemako gaixotasunak
 Ugal-aparatuko gaixotasunak
Loa

http://www.bilbao.net/castella/salud_consumo/publicaciones
/mara_mara
Jana eta loari buruzko iradokizunak erderaz. Oso ondo

http://www.zernola.net/artikulua_irakurri.asp?Egoera=LINKS
ONLAP&Artik_Kod=35
Loaren garrantzia euskaraz. Labur eta ondo
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
17
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
18
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
2008- 2009 IKASTURTEA
(Oharra: LEMOIZKO HERRI ESKOLAko materiala)
Publisher 2003 hainbat dokumentu mota egiteko laguntzen digun programa da.
Liburuxka honek dokumentu desberdin sortzeko eta egiteko laguntza bezala
pentsatuta dago. Erabili beraz horretarako.
Pausuak honakook dira:
1.- Zabaldu programa
2.- Lehendabizi adostu zer motatako dokumentua egin nahi duzuen. Eskerreko
menua sakatuz asko aurkituko dituzue. Onena zuriz dauden argitalpenak
aukeratzea da. Albotik tolestu daiteken postala aukeratu.
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
19
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
3.- Eskatu 4 orri. Horrela zuen diptikoaren edozein atalaren gainean lan egin ahal
izango duzue. Gustuko duzuen diseinua alboan aukeratu eta prest zuen testu zein
irudiak txertatzeko!
EZ AHAZTU ARTXIBOA GORDETZEA!
4.- IRUDIA TXERTATZEKO:
Zoaz TXERTATU
IRUDIA
FITXATEGITIK
Topatu nahi duzuen irudia eta TXERTATU sakatu.
Gero nahi duzuen neurria aukeratu eta nahi duzuen tokira eraman.
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
20
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
5.- TESTUA IDAZTEKO
TXERTATU
TESTU- KOADROA
Marraztu koadroa zuen diptikoan eta idatzi behar duzuna, IZENBURUA zein
TESTUA.
GORDE EZAZUE ORAIN ARTE EGINDAKOA!
6.- Hurrengo orrietara joateko, sakatu ezazue pantailaren azpian ikusten diren 2 eta
3 zenbakiak. 4 sakatu ezkero, atzeko orrialdera joango zarete. Guztietan aritzeko era
berdina eduki behar izango duzue.
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
21
GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE
LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA
Euskara eta Gaztelania
22