GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE Lehen Hezkuntzako 4. Maila LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 1 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE 1.SAIOA. Batera pentsatzen Nola hazten gara? Zertarako behar dugu janaria? Zergatik gaixotzen gara? Gaixoak zelan sendatzen dira? Neurririk hartu ahal dugu gaixotzeko arriskua gutxitzeko? Zer egin dezakegu guk geure hazkuntzari laguntzeko, osasuntsu egoteko? Ezer egiterik badugu? Zer da mesedegarria eta zer ez gorputzerako? Gure gorputzari laguntzeko ondo ezagutu behar dugu gorputzaren beraren funtzionamendua. Gorputzaren portaera ulertzen badugu, zenbait neurri eta erabaki hartu ahal izango dugu funtzionamendu egokia izan dezan; horrela izanda, bizimodu osasuntsua egiten ikasiko dugu eta ohitura osasuntsuak praktikan jartzen ditugun neurrian hobeto sentitu eta zoriontsuagoak izango gara! Unitatea amaitzear dagoela, zoriontsuago bizi ahal izateko hainbat gauza ikasi ditugula esan ahal izango dugu. Guk, haurrok, zenbait gauza ere egin ahal ditugunez, guraso eta eskolako kideei azaldu eta idatzita utziko diegu, beraiek ere praktikan jarri ditzaten. Binaka, gure gorputza zaintzeko eta, orokorrean, osasuntsu bizi izateko aholkuak zerrendatu egingo ditugu. Denon artean egingo dugun lana denez, ez duzue zerrenda luzea egin behar, baina komenigarria da mota desberdinetako aholkuak topatzea, ahalik eta alde desberdin gehien izateko. (1. fitxa) Bigarren pausoa hauxe izango da: Aldameneko taldekideekin bildu eta zerrenda biak aztertu eta gaika antolatu. Horretarako. (2. fitxa ) erabili. Irudi bakoitzari izenburu egokia jarri baino ez duzue egin behar. Laukote bakoitzeko kide guztiek eginkizun zehatza izango duzue: bozeramailea, idazkaria, moderatzailea eta taldeko lanaren arduraduna. LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 2 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE Amaitzeko, talde handian, guztion artean egindakoa aztertu eta aholkuak sailkatuko ditugu eta ideien mapa burutuko dugu..(Fitxa 3) Gelako arduradunak paper handian batuko ditu talde guztietako emaitzak. 2. SAIOA ataza gauzatzen Aurreko egunean egindako mapa aterako dugu berriz. Aholkuak baditugu, baina hainbat galdera sortzen zaizkit: Nola eman ahal ditugu gure aholkuak jende askori heltzeko? Zer egin ahal dugun eskolako beste lagunek ikasi duguna beraiek ere jakin dezaten? Zer hizkuntzatan egin ahal dugu lan hori? Norentzat izango da? Proposamenak talde handian aztertu eta hirunaka osasuntsu bizitzeko kategoria bana aukeratu eta garatuko dugu. Kategoriok honakook izan daitezke: elikadura orekatua, erlaxazioa, ariketa fisikoa egitea, gaixotasunen aurrean oinarrizko neurriak hartzea… eta zuen artean erabakitzen dituzuenak. Behar izanez gero, kategoria bakoitzean talde bat baino gehiago aritzea posible da, esaterako, elikaduraren barnean hirukote batek gosariaren garrantzia gara dezake eta bigarren batek asteroko dieta orekatua. Lehenik eta behin zer nolako testuak erabili daitezkeen aztertu behar dugu. Horretarako, eredu batzuk ekarri ditut. Irakurri eta denon LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 3 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE artean gurea zelakoa izango den erabakiko dugu. Lehenengo hirunaka eta gero talde handian beteko dugu taula. Horrela, denon artean erabakiko dugu zer izango dugun kontuan geure lana egiterakoan. Ondoren, haurrei zuzendutako triptikoen adibide batzuk aurkituko dituzue: Zorriak. Gaztelaniaz. Ona. http://portal.aragon.es/portal/page/portal/SALUDPUBLICA/CA TALOGO/Piojos/FOLLETO+PIOJOSNUEVO.PDF Eguzkitik babesteko. Gaztelaniaz.. Haurrentzat, Ona. http://www.riojasalud.es/content/view/1137/391/1/5/ Ingelesez. Horma-irudia. Gripea https://www.caremark.com/portal/asset/Influenzaposter.pdf … Jakina, mota askotako formatuak izan ditzakegu aukeran, baina bi garatuko ditugu: Power Point aurkezpena eta Publisher programarekin egindako diptikoak. 3. SAIOA. Informazio bila Zer lan burutuko dugun badakigunez, gaur horri ekingo diogu. Horretarako, informazio iturri desberdinak erabiliko ditugu: etxetik edo eskolako liburutegian aurkitu ditugunak eta baita, interneteko hainbat orri hizkuntza desberdinetan ere. Zerrenda txiki bat daukazue ataletan banatuta. Jakina, bestelako informazio iturriak LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 4 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE erabili ahal dituzue, ahaztu barik zuek jadanik egindako zerrendak. (Gaikako zerrenda) Lana errazago egiteko Word dokumentu berria zabaldu eta zuen ordenagailuko karpetan gorde izenburu erraz baina adierazgarri batekin (erraz gogoratzeko eta aurkitzeko). Bertan kopiatzen joan zaitezkete adierazgarri iruditzen zaizuen informazioa. Geroago zirriborrorekin arituko zarete, zuen eginbidea erraztuz. Amaitzen duzuenean, horrelako taula beteta egon behar da: (Informazioa biltzeko taula) Atazaren lehen zatia amaitu duzue…………….ZORIONAK! 4. SAIOA . Diptikoak egiten hasten 1 Balorapena egin ondoren garaia heldu zaizue, bada, zuen gaitasun artistikoa erakusteko eta lana txukun jartzeko. Horretarako, ondokoak eduki beharko dituzue kontuan: 1. Hasi koloreak eta diseinua aukeratzen. 2. Diseinua erabakita, atalak bereizi. Adibidez, sarrera aurreko orrian, aholkuak eta irudiren bat barruko orrietan eta leloren bat eta egileak atzealdean. Izenburuak idatzi. 3. Testua zirriborrotik kopiatu eta itsatsi. Irudiren bat jarri eta ondo kokatu testuaren ondoan.. 4. Lana amaituta dagoenean ez ahaztu denon artean errebisatzea. Behar diren zuzenketak egin. Arazorik izanez gero, gogoratu zenbait baliabide dituzuela.: Power Point-a sortzeko gida EUSKARAZ LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 5 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE http://alweb.ehu.es/iktmagisteritza/poju/powerpoint-aren-gida/1gaia/ Eskolan erabiltzeko moduko Publisher gida Publisher 2003 aritzeko gida EUSKARAZ Irudiak lortzeko http://images.google.es/imghp?hl=es edo Txertatu------- irudia------Clip Art Clip Art barruan zaudela: Bilatu ------Zer nahi duzun idatzi-------bilatu 5. SAIOA diptikoak egiten 2 Aurreko saioan jasotako jarraibideak segitu. Saia zaitezte lana txukun egiten. LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 6 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE SARRERA: AZALPENEZKO TESTUA BAI EZ ZUZENTZEKO Arazoa modu orokorrean adierazten da Arrazoi desberdinak daude Ideiak ordenatuta daude Ahalera agertzen da Testua paragrafoetan banatuta dago BARRUKO ALDEA: INSTRUKZIOZKO TESTUA Zer eta nola egin behar den azaltzen da. Zu formak agertzen dira. Zenbakiak edo gidoiak daude testua ordenatzeko Irudiak daude lagungarri gisa. Saioaren amaieran inprimatu egindako lana. Baduzue, bai, zuen lanaren lehen bertsioa. Nola dago? Itxura ona dauka benetan, baina …… arretaz aztertu beharko da……ea gustuko ez dugun zer edo zer topatzen dugun! 6.SAIOA . Lortu dugu!! Lana eginda!! LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 7 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE Azken lana kideei aurkeztu baino lehenago. Ia- ia amaitutzat jo daitekeela esan dezakegu. Azken begirada botatzeko testuari buruzko kontrol orria eta Diptikoaren formatuari buruzko kontrol orriak lagungarri izango dituzuelakoan nago. Zuzenketak egin. Azkenik, behin betiko bertsioa inprimatu. DIPTIKOA 2 BAI EZ HOBETZEKO Izenburuak letra larriz idatzita daude Izenburuak edukiarekin zerikusia du Lagunei zuzenduta dago Informazioa ongi ordenaturik agertzen da. Irudiak daude testua hobeto ulertzeko Polita dago eginda. Errez irakurtzen da. Ez dago akatsik. Informazio iturriak agertzen dira 7.SAIOA. Ausartuko naiz … besteei azaltzen? LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 8 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE Beste gelakideen aurrean burutuko den aurkezpena prestatu dugu taldeka lehenengo eta talde handian saioaren 2. zatian. 8.SAIOA …Eta agertu daitela…..Lemoizko plazan! Momentua heldu da! Ez jarri urduri, ondo baino hobeto zuen zatiak dakizkizuelako eta atzo ikasitakoarekin zein Gorputz Hezkuntzako saioetan gure urduritasuna kontrolatzeko erlaxatzeko ariketaren bat eginez ederto egingo duzue! Hori bai! Lagunei arreta handiz entzun eta ez ahaztu kontrol-orria betetzen joatea…hurrengoko baten oraindik hobeto egin ahal izateko! LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 9 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE GURE GORPUTZA ONDO ZAINTZEKO AHOLKUAK AHOZKO AURKEZPENA BAI EZ HOBETZEKO Ozen eta argi azaldu dute. Argi ahoskatu dute. Zerbait argi ez zegoenean, berriro azaldu dute beste era batean. Hitz bat gogoratzen ez zutenean, beste bat erabili dute. Irudiak izan dituzte azalpenean laguntzeko. MATERIAL OSAGARRIAK LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 10 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE 1. fitxa. GURE OSASUNA ZAINTZEKO BALDINTZAK 1 __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ ___ __________________________________ LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania ___ 11 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE 2. fitxa GURE OSASUNA ZAINTZEKO LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania BALDINTZAK 2 12 3. fitxa: Aholkuak Sailkatzen BURU OSASUNERAKO OHITURA OSASUNTSUAK SEGURTASUNERAKO GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE GORPUTZ OSASUNERAKO GAIXOTASUNAK SAIHESTEKO LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 13 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE TRIPTIKOAK AZTERTZEN ATALAK ZER ESATEN DA ATAL BAKOITZEAN ? 1. TRIPTIKOA 1 2. TRIPTIKOA 2 LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 14 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE WEB ORRIEN ZERRENDA 1. PARA TODO http://kidshealth.org/kid/en_espanol/index.html#Per manecer_sano Muy buena página es castellano con consejos sobre alimentación, enfermedades, sentimientos, primeros auxilios e, incluso un diccionario específico. Ïndice general. http://www.educastur.es/index.php?option=com_co ntent&task=view&id=991&Itemid=202 Página interesante con una presentación general del tema por grupos y una introducción breve a cada uno. Útil para la introducción. 2. ELIKADURA OREKATUA http://elikadura.blogspot.com/2007/11/elikatuosasuntsu-egoteko.html Haurrak osasuntsu jateko aholkuak. Euskaraz. Labur eta ondo. http://www.hiru.com/osasuna/osasuna_05_04_01.html Orri batzuk atal desberdinak lantzen dituztenak. euskaraz. Oso ondo http://www.zientzia.net/informazioa/elhuyar/2002/177 /pdf/A177_O46-47.pdf Nutrizio inkesta Euskal Herrian. Euskaraz. Interesgarria http://www.pulevasalud.com/ps/subcategoria.jsp?ID_C ATEGORIA=47&RUTA=1-2-47 Nutrición y salud. Diferentes aspectos. Interesante En castellano. LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 15 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE http://www.bihotzosasuntsu.com/educacion_prevencio n/alimentacion.php Consejos sobre alimentación equilibrada en castellano. Muy Interesante. 3. ARIKETA FISIKOA http://www.zientzia.net/artikulua.asp?Artik_kod=3338 Kirolaren abantailak kontatzen Euskaraz. Interesgarria baina Luzea. dizkigun artikulua. http://www.bihotzosasuntsu.com/educacion_prevencio n/ejercicio_fisico.php Ventajas del ejercicio físico. Muy interesante. En castellano. http://www.bihotzosasuntsu.com/educacion_prevencio n/sedentarismo.php Complemento de la anterior. Breve. Interesante para la presentación. http://www.pulevasalud.com/ps/contenido.jsp?ID=115 47&TIPO_CONTENIDO=Articulo&ID_CATEGORIA=1028 69&ABRIR_SECCION=3&RUTA=1-3-65-102869 Ejercicio en los niños. Larga. Interesante el punto 5. En castellano. http://www.pulevasalud.com/ps/subcategoria.jsp?ID_C ATEGORIA=102913&RUTA=1-3-65-102869-102913 Beneficios en los niños. Muy interesante el punto 4. En castellano. 3. ADIMEN EMOZIONALA http://kidshealth.org/kid/en_espanol/index.html#Los_s entimientos Diferentes sentimientos y qué hacer con ellos. Especial para niños y niñas. Muy interesante. En castellano. LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 16 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE b.http://revista.consumer.es/web/eu/20030701/interior mente/62349.php Emozioen kudeaketa egiteko artikulua. Ondo . Euskaraz. GAIXOTASUNAK http://www.repsol.com/SA/CasaHogar/BuscadorEnferm edades/default.aspx Familiarentzako gaixotasun gida euskaraz. Ona. Amaitu gabe, baina ondoko atalak garatzen ditu: Arnas-aparatuko gaixotasunak Azaleko gaixotasunak Gernu-aparatuko gaixotasunak Nerbio sistemako gaixotasunak Ugal-aparatuko gaixotasunak Loa http://www.bilbao.net/castella/salud_consumo/publicaciones /mara_mara Jana eta loari buruzko iradokizunak erderaz. Oso ondo http://www.zernola.net/artikulua_irakurri.asp?Egoera=LINKS ONLAP&Artik_Kod=35 Loaren garrantzia euskaraz. Labur eta ondo LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 17 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 18 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE 2008- 2009 IKASTURTEA (Oharra: LEMOIZKO HERRI ESKOLAko materiala) Publisher 2003 hainbat dokumentu mota egiteko laguntzen digun programa da. Liburuxka honek dokumentu desberdin sortzeko eta egiteko laguntza bezala pentsatuta dago. Erabili beraz horretarako. Pausuak honakook dira: 1.- Zabaldu programa 2.- Lehendabizi adostu zer motatako dokumentua egin nahi duzuen. Eskerreko menua sakatuz asko aurkituko dituzue. Onena zuriz dauden argitalpenak aukeratzea da. Albotik tolestu daiteken postala aukeratu. LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 19 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE 3.- Eskatu 4 orri. Horrela zuen diptikoaren edozein atalaren gainean lan egin ahal izango duzue. Gustuko duzuen diseinua alboan aukeratu eta prest zuen testu zein irudiak txertatzeko! EZ AHAZTU ARTXIBOA GORDETZEA! 4.- IRUDIA TXERTATZEKO: Zoaz TXERTATU IRUDIA FITXATEGITIK Topatu nahi duzuen irudia eta TXERTATU sakatu. Gero nahi duzuen neurria aukeratu eta nahi duzuen tokira eraman. LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 20 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE 5.- TESTUA IDAZTEKO TXERTATU TESTU- KOADROA Marraztu koadroa zuen diptikoan eta idatzi behar duzuna, IZENBURUA zein TESTUA. GORDE EZAZUE ORAIN ARTE EGINDAKOA! 6.- Hurrengo orrietara joateko, sakatu ezazue pantailaren azpian ikusten diren 2 eta 3 zenbakiak. 4 sakatu ezkero, atzeko orrialdera joango zarete. Guztietan aritzeko era berdina eduki behar izango duzue. LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 21 GURE BURUA ZAINDUZ ZORIONTSUAGO BIZI GAITEZKE LEHEN HEZKUNTZAKO 4. MAILARAKO SEKUENTZIA DIDAKTIKOA Euskara eta Gaztelania 22